BKW_02-2014

24 januari 2014

2

Onkruid is snel groeiend knelpunt 22

Nog veel onduidelijk over GLB 6 Krediet komt niet meer alleen van de bank 12 Houd uw product goed voor de voorjaarshandel 26 Internationale sierteelt loopt warm voor de IPM 32

Omslag-BKW_BKW14-02.indd 1

20-01-14 15:15

543460.indd 2

20-1-2014 13:46:21

Inhoud

Omslag: Ketura Haveman

14 Op- en afbouwen in zeer korte tijd

Nieuws 4

Commentaar: Vrije markt

4

Nieuwsinterview: ’Kijk verder dan de Nederlandse grens!’

5

Stelling: Slechte zaak dat steeds minder boomkwekers lid zijn van LTO

6

Nog veel onduidelijk over GLB-toeslag voor boom- en vasteplantenkwekers

Bedrijf

11 Ondernemersvragen: Kan ik voor mijn investeringen in 2014 gebruikmaken van fiscale stimuleringsmaatregelen?

31 Drie boomkwekers testen AquaTag

12 Krediet hoeft niet per se van banken te komen 14 Agnes van Ardenne: ’Een uniek kenniscentrum wordt om zeep geholpen’

Teelt & Gewas

17 Buxusmot verspreidt zich 18 Teeltadvies: Bescherm uitlopende rozen tegen mogelijke vorst 20 Italiaanse trekkertrek 22 Onkruidbestrijding anno 2015 lijkt niet haalbaar 25 Umbellularia californica

34 Goed verhaal doet beter verkopen

26 Houd uw product goed voor de voorjaarshandel 31 Een goedkope vochtsensor voor de boomkwekerij 32 Internationale sierteelt op weg naar de IPM

Markt & Afzet

34 Internationale strijd om de Colour your Life Award IPM 2014 36 Marktnieuws

Service

38 LTO Nederland Vakgroep Bomen en Vaste planten 39 Vaktaal en Agenda

De onderstaande icoontjes bij de artikelen hebben de volgende betekenis en zijn te vinden op de website deboomkwekerij.nl:

COLOFON Redactie

Schipholweg 1, Postbus 9324, 2300 PH Leiden E-mail: boomkwekerij@hortipoint.nl Website: deboomkwekerij.nl Hoofdredactie Wim du Mortier (071) 565 96 82 Vakredactie Arno Engels 565 96 86 Ketura Haveman 565 96 83 Ron Barendse 565 96 84 Bureauredactie Marrit Molenaar, Jenny Mostert, Carolyne de Vries Lentsch, Jolanda de Wekker Vormgeving Bert Hassing, John Jennissen Fotografie Gerdien de Nooy Directie Elbert van den Berg Secretariaat Linda Laman 565 96 78 Alice Hoogenboom

Exploitatie

Koninklijke BDU Uitgevers B.V., Afdeling Vak- en Publieksmedia, Postbus 67, 3770 AB Barneveld Uitgever: Wiljo Klein Wolterink MBA T (0342) 494 263 Verkoopleider: Ron van de Hoef T (0342) 494 263 M 06 51 80 63 25 E r.v.d.hoef@bdu.nl Advertentie-exploitatie Media adviseur: Gert-Jan Bloemendal T (0342) 49 48 07 E g.bloemendal@bdu.nl, Internet: bdu.nl Verkoopleider: Ron van de Hoef T (0342) 494 263 M 06 51 80 63 25 E r.v.d.hoef@bdu.nl Abonnementenservice Aanvraag (ook via website deboomkwekerij.nl) en wijziging abonnement naar Koninklijke BDU Uitgevers, afdeling Vak- en Publieksmedia, Postbus 67, 3770 AB Barneveld, T (0342) 494 844, F (0342) 494 299, E abonnementen@bdu.nl. Op werkdagen telefonisch bereikbaar van 8.30 – 14.00 uur

Filmpjes –

Foto’s –

Abonnementen kunnen op elk gewenst tijdstip ingaan. Opgave via deboomkwekerij.nl of bij de abonnementenservice. Abonnementen lopen automatisch door, tenzij uiterlijk twee maanden voor vervaldatum bij de abonnementenservice wordt opgezegd. Dit kan schriftelijk, telefonisch of per e-mail. Ook voor informatie over een lopend abonnement kan contact worden opgenomen met de abonnementenservice.

Jaarabonnement: €236,65 (exclusief 6% btw). Studenten en scholieren krijgen 25% korting. Buitenlandse abonnees betalen een kleine toeslag.

Documenten en linken naar website

Druk Koninklijke BDU Grafisch Bedrijf B.V. 26ste jaargang ISSN-nummer: 0923-2443 De Boomkwekerij is een uitgave van de Stichting Vakinformatie Siergewassen en de Koninklijke BDU Uitgevers B.V. Uitgever en auteurs verklaren dat dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld, evenwel kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Lezers worden met nadruk aangeraden deze informatie niet geïsoleerd te gebruiken, maar af te gaan op hun professionele kennis en ervaring en de te gebruiken informatie te controleren.

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. Algemene voorwaarden: op alle aanbiedingen, offertes en overeenkomsten van Koninklijke BDU Uitgevers B.V. zijn van toepassing de voorwaarden, welke zijn gedeponeerd ter Griffie van de Arrondissementsrechtbanken en de KvK.

De Boomkwekerij 2 (24 januari 2014)

Inhoudspagina-BKW14-02.indd 3

3

20-01-14 15:43

NIEUWSINTERVIEW

Jaap van Griethuizen van Star Quality Outdoor Plants:

’Kijk verder dan de Nederlandse grens!’

De komende weken staan er weer tal van beurzen op de agenda. Het afzetseizoen gaat weer van start. Jaap van Griethuizen van Star Quality Outdoor Plants geeft zijn verwachting voor het aanstaande seizoen voor de consumentenmarkt.

Jaap van Griethuizen

,,Het koopgedrag van consumenten verandert constant als het om de details gaat als kleur of plant. Dat kunnen we zien als we naar het verleden kijken en dat zal in de toekomst niet anders worden. Die verandering is er altijd al geweest, en zal er ook altijd blijven. Op dat gebied is er dus weinig nieuws onder de zon.

Door het jaar heen is er wel een duidelijk patroon te zien in het koopgedrag van consumenten. Zodra het voorjaar voor de deur staat, begint men energieker te worden. Dat was duizenden jaren terug ook al zo. De zon begint te schijnen, mensen willen de tuin in: zaaien, planten, de natuur opsnuiven. Als dan na maanden van geduld geoogst kan worden, viert men dit met het oogstfeest. En de hedendaagse mens is niet anders.

Eén of twee minder verlopen afzet-

COMMENTAAR

seizoenen brengen daar geen verandering in.

De lente komt eraan, de zon gaat schijnen, de teller staat nog op nul, maar alles is weer mogelijk. Positief het nieuwe afzetseizoen tegemoet.

Maar bent u een doemdenker?

Luistert u naar de Nederlandse media en denkt u dat heel Europa in een pessimistische staat verkeert?

Probeer dan kritisch te blijven kijken, want het is zo slecht nog niet. Vooral als u verder kijkt dan de Nederlandse grens.

Mijn buitenlandse contacten geven aan dat vooral 2012 een topjaar was, en dat er dezelfde hoop was voor 2013. Het voorjaar bleek door de aanhoudende kou echter dramatisch.

Dat kon de zomer niet meer goedmaken, maar het eindresultaat was achteraf nog niet zo slecht. En ook nu

PEILING

Vrije markt Hoewel er nog veel onduidelijk is hoe het precies gaat lopen, kunnen velen van u vanaf 2015 een toeslag tegemoet zien uit Brussel. Dat geld komt natuurlijk niet als manna uit de lucht vallen; daar betaalt u en alle andere Europese burgers via belastingen aan mee.

Waarom krijgt u die toeslag? Omdat Europa af wil van prijssteun en de vrije markt zijn werk wil laten doen. Maar om de subsidie niet ineens in te trekken komt er een toeslag

Lidmaatschap LTO noodzaak om als sector een vuist te kunnen maken

per hectare. En een stimulering om te ’vergroenen’. Wie goed is voor de natuur om het bedrijf heen, kan aanspraak maken op een premie bovenop de toeslag.

Hoe passen boom- en vasteplantenkwekers in dat plaatje, vraag je je dan af. Als aanzuiWim du Mortier Hoofdredacteur

vering op het inkomen lijkt het niet nodig want volgens landbouweconomen verdienen kwekers gemiddeld genomen een prima boterham. En wie daar niet in slaagt, moet die met een toeslag overeind worden gehouden? Plat kapitalistisch geredeneerd zijn

Eens 63%

Oneens 37%

subsidies ondingen: je wordt er lui van, het verlamt vernieuwing, houdt bedrijven op de been die de concurrentie niet aankunnen. Nee, dan liever de tucht van de vrije markt.

Was dat niet altijd het standpunt van veel kwekers?

Stimuleert het boomkwekers dan om te vergroenen? In elk geval niet dat deel van de kwekers die ook zonder maar iets te hoeven doen de premie gaan krijgen. Volgens LTO moet dat worden gezien als een beloning voor hun bijdrage aan een groene omgeving.

Het is de vraag of die uitleg op brede, maatschappelijke steun kan rekenen.

Vraag het een willekeurige kweker, en hij zal met een knipoog zeggen een hekel te hebben aan belasting betalen. Maar als burgers die belasting betalen en kwekers wat

De nieuwe peiling luidt:

Ik ga aan meer beurzen deelnemen dan vorig jaar

van dat geld kunnen innen, dan ligt dat natuurlijk anders. Dan zijn we niet meer zo principieel en nemen we het cadeautje met plezier aan. In ruil daarvoor staat de sector

Stem mee op deboomkwekerij.nl.

in de ogen van de burger voortaan wel op één lijn met ’die subsidie trekkende boeren’.

4

De Boomkwekerij 2 (24 januari 2014)

Nieuws opinie BKW14-02.indd 4

20-01-14 15:16

Opinie Column Coen dekkers

Groetjes van KPN Beste meneer of mevrouw van KPN, Ik wil u graag iets vragen. Al een paar jaar steek ik, als vakantiewerkster, stekjes bij Coen Dekkers. Echt heel leuk werk. Omdat wij met heel

blijkt het consumentenvertrouwen in het buitenland helemaal niet slecht te zijn. De buitenlandse tuincentra hebben hoop op een mooi voorjaar, iets wat best zou kunnen, want niets is zo onvoorspelbaar als het weer. De tuincentra hebben geen reden om negatief te zijn. De natuur doet zijn werk en in de lente zal de natuur de mensen prikkelen om te gaan genieten. De buitenlandse consumenten hebben er zin in, laat maar komen dat voorjaar.

Maar de grootste factor voor de bepaling van de toekomst is het weer, en dat kan ik helaas niet voorspellen.

Ik kan dus ook niet zeggen wat het seizoen u zal brengen. Maar wat ik wel weet, is dat mensen met een positieve instelling altijd verder komen.

Nu en in de toekomst.” <

veel zijn, moeten we altijd een mailtje sturen om te vragen of we mogen komen werken. Van al die telefoontjes wordt mijn baas namelijk horendol. Maar vorige week kreeg ik ineens alle mailtjes onbeantwoord terug! Zijn e-mailadres was niet meer bereikbaar! Na een paar keer proberen heb ik hem toch maar opgebeld. Maar ook dat lukte niet! Toen ben ik er gewoon heen gefietst om het te vragen, want ja, ik heb de centjes ook heel hard nodig.

Mijn baas zat op zijn kantoor en was helemaal niet blij. Niet alleen zijn telefoon, maar ook hijzelf was roodgloeiend. Dat kun je altijd goed zien aan die kloppende ader in zijn nek. Die heeft hij ook altijd als wij niet goed doorwerken omdat we te veel kletsen. Of omdat we met stekjes gooien. Vroeger ook als we een tray met potjes lieten vallen, maar sinds we daarvoor moeten trakteren lacht hij daar om. Hij wel. Wij niet zo, dat snapt u wel.

Maar nu is mijn vraag: het schijnt uw schuld te zijn dat hij zo boos is en ik word een beetje bang dat die ader binnenkort uit elkaar spat. Kunt u daar niet iets aan doen? Zorgen dat dat e-mailadres gerepareerd wordt of zo? Ik hoor het graag snel want zaterdag moeten wij weer werken en dat wil ik graag gezellig houden. Groetjes, Shelly.

Beste Shelly, Werk jij bij Coen Dekkers? Geen wonder dat je die niet kon bellen. Want dat deed hij al met ons. Bijna alle collega’s hier van de helpdesk hebben hem gesproken. Sommigen hebben wel anderhalf uur met hem aan de telefoon gehangen. Tja, wij weten ook niet zo goed wat er aan de hand is. Vorige week hebben wij zomaar vijf e-mailadressen van hem afgesloten. En dat kunnen we hier nu eenmaal niet zo makkelijk repareren.

Maar je kan hem zeggen dat we het fixen hoor! Hij mag zijn oude e-mailadressen gewoon terugkopen voor €2,50 per maand. Dan kan hij alle mailtjes weer ontvangen. Wil je niet bij ons solliciteren? Hier kun je van alles laten vervallen zonder dat je hoeft te trakteren.

stelling

Slechte zaak dat steeds minder boomkwekers lid zijn van LTO Rick van Woudenberg, Van

Patrick Wijnhoven, Roparu

Bert Griffioen, Griffioen

Woudenberg tuinplanten,

rozen, Wanssum: „Met deze

Wassenaar bv, Wassenaar:

Zevenhuizen: „Dit is mijn

stelling ben ik het volledig

„Het is inderdaad zorge-

eerste bijdrage en over deze

eens. Als extern adviseur heb

lijk dat de organisatiegraad

stelling heb ik een aan-

ik vaker meegemaakt dat het

slinkt. Maar veel belangenor-

tal dagen veel nagedacht.

ministerie (en zeker Brussel)

ganisaties kampen hiermee,

Eigenlijk kan ik heel kort zijn:

veel theoretische, maar weinig praktische

waarbij de ‘free riders’ nog wel eens voor

LTO heeft nooit mijn aandacht getrokken. En

kennis bezit. Hierdoor worden regels geformu-

ergernis zorgen. Ik denk wel dat een absoluut

dat terwijl ikzelf graag mijn netwerk uitbouw.

leerd die in de praktijk niet altijd uitvoerbaar

aantal minder zegt dan een percentage: er

De keuze om te netwerken binnen LTO heb ik

zijn. Een sterke belangenbehartiging is dan

zijn wellicht simpelweg minder boomkwekers

niet gemaakt. Hoe dat komt? LTO moet zich

cruciaal. Nog meer na het wegvallen van het

dan voorheen. Degenen die de vergaderin-

afvragen wat echt belangrijke doelen en the-

Productschap Tuinbouw. Voor de boomkwekerij

gen bezoeken zien het belang van collectief

ma’s zijn. Het politieke spel van LTO met een

zijn er knelpunten, waarvan de overheid moet

optreden in. Ik vermoed dat bij veel bedrijven

hoger doel in de landelijke overheid is mis-

worden doordrongen. Denk aan een breed

dit inzicht er niet langer is of dat men meer

tig voor mij. Belangenbehartiging nieuwe stijl

middelenpakket voor onkruidbestrijding en

bezig is met het eigen, commerciële belang.

is zeker belangrijk in politiek. Terug naar de

gewasbescherming, ruimte om (organische)

We moeten echter respect hebben voor de

basis, zou ik zeggen.’’

meststoffen te kunnen toedienen, etcetera. In

bestuurders die ons vak, ook bij de politiek,

sommige cases is het echt 5 voor 12! Ik zou de

op de kaart blijven zetten. Die inspanningen

stelling positiever willen benaderen: ’kwekers,

mogen niet worden onderschat. Willen we

zorg voor een stem in de politiek en word lid

dus als sector vertegenwoordigd zijn en blij-

van LTO’. Gezamenlijk de schouders eronder,

ven, zullen we als leden onze belangstelling

dan kunnen de lidmaatschapsgelden worden

daarvoor moeten tonen. Een laat, maar goed

verlaagd en kan er meer worden bereikt.’’

voornemen voor het net nog nieuwe jaar!’’

De Boomkwekerij 2 (24 januari 2014)

Nieuws opinie BKW14-02.indd 5

5

20-01-14 15:16

Foto’s: Arno Engels

Nog veel onduidelijk over GLB-toeslag voor bo Boom- en vasteplantenkwekers komen vanaf 2015 in aanmerking voor een toeslag uit Brussel.

Zoveel is zeker. Voor het overige heerst er vooral nog veel onzekerheid over de subsidie uit het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB).

In december publiceerde staatssecretaris Sharon Dijksma de voornemens van het kabinet hoe het GLB in Nederland gaat worden uitgevoerd.

Daarin staat nu definitief vast dat ook boom- en vasteplantenkwekers kunnen gaan mee-eten uit de Eu-

ropese ruif. Zover het goede nieuws.

De toeslag loopt de komende jaren langzaam op en bedraagt in 2019 ruim €350 per ha: €250 basistoeslag en €120 vergroeningspremie.

Onzekerheid heerst er over de vraag of kwekers moeten voldoen aan vergroeningseisen. Die eisen betekenen simpel gezegd dat een kweker op zijn land of in samenwerking met andere agrariërs in zijn omgeving stukken land moet opgeven voor natuur of landschapselementen. Dat kost geld en mogelijk productie.

Wig

Kwekers met volgens de Brusselse definitie ’meerjarige’ of ’permanente’ gewassen krijgen recht op de GLBtoeslag plus vergroeningspremie.

In de Europese teksten staat volgens Klaas Johan Osinga van LTO dat wanneer een kweker meerjarige gewassen teelt, hij niet hoeft te voldoen aan vergroeningseisen. Onder meerjarige gewassen worden gewassen verstaan die ’vanaf vier jaar’ in de vollegrond staan. Wordt die regel naar de letter gehanteerd dan drijft het een wig dwars door de boomkwekerij: tussen de groep die moet vergroenen om de volledige EU-toeslag en vergroeningspremie te krijgen en bijvoorbeeld een

kort ’Fabrikanten moeten meebetalen’ Fabrikanten van gewasbeschermingsmiddelen zouden moeten meebetalen aan het Fonds Kleine Toepassingen. Dat vindt LTO Nederland. Met het wegvallen van productschappen is er een gat in de financiering te vullen. De fabrikanten hebben nog niet gereageerd op het voorstel.

tenteelt. De scan staat op internet en helpt in kaart te brengen wat medewerkers al kunnen en waar zij in kunnen groeien. Op de Boomkwekersdag donderdag 16 januari vertelden kwekers over de eerste goede ervaringen met het hulpmiddel. De scan is te vinden op het adres: boomkwekerij. ontwikkelscan.nl.

Voordelig investeren

Correctie beurzenkalender

De overheid heeft bekendgemaakt welke investeringen in aanmerking komen voor gunstige fiscale afschrijvingsregelingen.

Voor de boomkwekerijsector staan tal van maatregelen op de lijsten zoals de PhytoBac, zonnepanelen en een systeem voor de regeling van bandenspanning. De lijsten zijn te vinden via deboomkwekerij.nl/tips.

In de beurzenkalender in nummer 1 van De Boomkwekerij staat een verkeerde datum voor GrootGroenPlus 2014; dat moet van 1 tot en met 3 oktober zijn. In de digitale versie van het blad op internet staat de juiste datum vermeld.

Ontwikkelscan klaar voor gebruik Kwekers kunnen aan de slag met de Ontwikkelscan voor de boom- en vasteplan-

6

Mansveld pusht EU voor cisgenese Staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu, Wilma Mansveld, wil dat de EU snel duidelijkheid geeft over de status van cisgenese. Dan kan de veredelingsbranche

namelijk verder met de ontwikkeling en toepassing van deze techniek, blijkt uit een brief van Mansveld aan Brussel. De Europese autoriteit voor voedselveiligheid (EFSA) had vorig jaar reeds geconcludeerd dat rassen uit cisgenese niet meer risico’s met zich meebrengen dan traditioneel veredelde rassen. Cisgenese staat onder andere in de belangstelling bij de fruit(boom)sector.

Toch Brits geld naar bosaanleg Het Britse landbouwministerie Defra maakt komend jaar omgerekend €36 miljoen vrij voor de nationale bosbouw. Hiervan zal ruim €7 miljoen naar de aanleg van 2.000 ha gaan. Dit gebeurt volgens Defra in het seizoen 2014/2015 met vier miljoen stuks bosplantsoen. De Horticultural Trades Association is blij met het overheidsgeld voor komend seizoen, maar de kwekersorganisatie wil dat de overheid ook voor de komende jaren geld vrijmaakt. Anders overleven kwekerijen dit niet, vreest de HTA.

De Boomkwekerij 2 (24 januari 2014)

Nieuwsbericht en Kortnieuws BKW14-02.indd 6

20-01-14 15:15

Nieuws

or boom- en vasteplantenkwekers groep laanboomkwekers die naar alle waarschijnlijkheid de toeslag zonder directe tegenprestatie ontvangen.

Daarnaast is er onzekerheid in hoeverre containerteelt op boomkwekerijen in het plaatje past. Vast staat dat boomkwekers die in potten telen los van de grond, volgens de huidige voorstellen niet in aanmerking komen. LTO Nederland voert hierover nog overleg met het ministerie van Economische Zaken. Argument van LTO is dat de handhaving van deze uitzondering ingewikkeld is en de overheid geld gaat kosten. En dat terwijl het maar om zo’n 700 ha gaat van de totaal 1,8 miljoen ha agrarische grond met recht op een toeslag.

LTO spant er zich volgens Osinga voor in de regeling zo ruim mogelijk te maken. Dat geldt niet alleen voor het moeten voldoen aan vergroeningseisen, maar ook wat die vergroeningseisen in gaan houden. Dijksma denkt in ’pakketten’ van maatregelen, bijvoorbeeld een combinatie van een sloot met akkeranden ingezaaid met vlinderbloemigen en wat knotwilgen.

Maar er is ook sprake van dat kwekers met een duurzaamheidscertificaat aan een vergroeningseis kunnen voldoen. Osinga is er niet optimistisch over dat het een marktgerelateerd certificaat zou kunnen zijn zoals Milieu- of Groenkeur. Europa eist namelijk dat zo’n certificaat maatregelen moet inhouden zoals in de vergroeningseisen zijn omschreven. <

ADVIES

Regel na afloop pacht teruggave toeslagrechten De Europese toeslag gaat naar actieve boeren en tuinders, en is gebaseerd op hun grondgebruik.

Een kweker moet, om in aanmerking te komen voor een toeslag, als zodanig geregistreerd staan bij de Kamer van Koophandel. Kwekers doen er verstandig aan dit na te gaan. Het grondgebruik wordt gebaseerd op de opgave voor de gecombineerde opgave.

Uitwerking Van al deze praktijkkwesties moet in de komende periode worden bepaald wat er in het kader van het GLB mee gaat gebeuren. Dijksma moet voor 1 mei aan de Tweede Kamer de uitwerking van het beleid melden en voor 1 augustus moet de invulling van Nederlandse beleid bekend zijn in Brussel.

Kwekers die nu nog geen toeslag ontvangen, krijgen in 2015 rechten toebedeeld. Er zijn ook kwekers die al toeslag ontvangen in het oude GLB. Voor het deel waar zij al een toeslag over ontvangen is 2014 het peiljaar. Tot 2019 wordt die steun in stappen afgebouwd; het bedrag dat een kweker ontvangt is dus gebaseerd op de situatie in 2014. Tot 31 maart kunnen rechten nog worden overgedragen. Kwekers wordt aangeraden bijvoorbeeld bij landruil na te denken hoe zij hier mee om willen gaan.

Er zijn boeren die bang zijn bij verhuur het recht op de toeslag op de grond te verliezen. Dat is onterecht. Bij pacht heeft de gebruiker van de grond recht op de toeslag. Maar zodra de pachtovereenkomst afloopt, vloeit het toeslagrecht terug naar de eigenaar van de grond. LTO geeft als tip in een pachtovereenkomst vast te leggen dat de toeslagrechten na de pacht weer terug gaan naar de eigenaar van de grond. Dat kan eventuele onzekerheid bij de eigenaar wegnemen.

Glazen Tulp voor Verbena

Nieuwe biologisch afbreekbare pot

Ripaplant uit Twello kreeg de Glazen Tulp voor de beste tuinplant, de Verbena ’Lanai Twister Blue’. De Glazen Tulp in de categorie snijbloemen had ook een boomkwekerijtintje en ging naar Clematis ’Star River’ (Diversifolia Groep) van Bondeni Flowers/ Margipar. Deze snijclematis is veredeld door Wim Snoeijer van Clematiskwekerij J. van Zoest.

Maan Group presenteert samen met Horticoop de Spiderplug. De biologische afbreekbare plug is gemaakt van kunststof waarbij de snelheid van afbraak kan worden aangepast. De Spiderplug is bij Horticoop te krijgen in trays. De ontwikkeling van een ontnestingsmachine is in de afrondende fase. Zodra deze beschikbaar is, komen de plugs ook op de rol te koop.

’Treeport kan op eigen benen’ Volgens Gerard de Baaij, programmamanager van Treeport, kunnen leden van Treeport het wegvallen van financiële steun van gemeente en provincie zelf opvangen. Daarvoor bestaat er volgens hem onder leden voldoende draagvlak. Het voorstel is om Treeport om te vormen van vereniging naar een coöperatie. Een besluit daarover moet gaan vallen op de Algemene Ledenvergadering van Treeport die op 13 februari wordt gehouden.

Promotie tuinhortensia van start

Protest tegen kentekenplicht

De promotiecampagne van hortensia als kamerplant en snijbloem wordt dit jaar uitgebreid. Vanaf maart wordt ook de tuinhortensia gepromoot. Er is inmiddels een collectieve campagne gestart. Een belangrijk thema hierbij is ’hortensia als cadeauplant’. Extra aandacht is er voor roze en blauwe hortensia als cadeau voor kersverse moeders. Meer informatie is te vinden op de website www.hydrangeaworld.com.

LTO Nederland tekent in een brief aan verkeersminister Schultz van Haegen protest aan tegen het plan een kentekenverplichting in te stellen voor landbouwvoertuigen en ook voor bijvoorbeeld shovels, wielkranen en heftrucks. LTO vindt dat kwekers onnodig op kosten worden gejaagd. De politiek wil met een kentekenplicht de verkeersveiligheid bevorderen. LTO vindt een rijbewijs belangrijker voor veilig verkeer.

De Boomkwekerij 2 (24 januari 2014)

Nieuwsbericht en Kortnieuws BKW14-02.indd 7

7

20-01-14 15:15

543461.indd 8

20-1-2014 12:52:47

543462.indd 9

20-1-2014 12:53:13

543463.indd 10

20-1-2014 13:41:40

Ondernemersvragen

Illustratie: Studio Moor

Kan ik voor mijn investeringen in 2014 gebruik maken van fiscale stimuleringsmaatregelen?

In december 2013 zijn zowel de Energielijst als de Milieulijst 2014 gepubliceerd. De energielijst bevat meer dan 160 energiebesparende technieken die in aanmerking komen voor Energie-investeringsaftrek.

De milieulijst bevat 300 investeringen die milieuwinst opleveren.

Frank de Jong Van Oers Agro F.dJong@vanoers.nl

Door in 2014 investeringen te doen die op de Energielijst en de Milieulijst 2014 staan vermeld, kunt u in 2014 fiscaal voordelig investeren. Voorwaarde is wel dat u in 2014 ondernemer bent en u uw aanvraag voor de Energie-investeringsaftrek (Eia), milieu-investeringsaftrek (Mia) en Vamil binnen drie maanden na het geven van de opdracht digitaal heeft ingediend bij het eLoket van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO).

Gefuseerd

Stuur uw vragen of suggesties naar Postbus 9324, 2300 PH Leiden.

U kunt ook bellen of mailen met (071) 565 96 82, boomkwekerij@hortipoint.nl

Sinds 1 januari 2014 zijn namelijk Dienst Regelingen en Agentschap Nl gefuseerd tot één organisatie. Om uw aanvraag in te kunnen dienen, dient u in het bezit te zijn van eHerkenning met het betrouwbaarheidsniveau 1.

Omdat het aanvragen van een eHerkenningsmiddel een aantal dagen duurt, is het verstandig dit tijdig te doen. Nadat uw melding is ingediend, krijgt deze een referentienummer dat via een ontvangstbevestiging per e-mail wordt toegezonden.

Uw aanvraag wordt technisch en financieel gecontroleerd en het advies

wordt aan uw belastinginspecteur verzonden. Hiervan krijgt u een kopie.

Na ontvangst hiervan, kunt u bij uw belastingaangifte Eia, Mia of Vamil toepassen.

Aftrek Het bij uw belastingaangifte toepassen van Eia, Mia of Vamil betekent dat voor de Mia bedrijven tot 36% van de investeringskosten mogen aftrekken van de fiscale winst en voor de Eia 41,5%. Daarnaast kunt u met de Vamil zelf bepalen wanneer u deze investeringskosten afschrijft.

U kunt tot 75% van de investeringskosten in het jaar van aanschaf vrijwillig afschrijven. De overige 25% schrijft u regulier af. In een aantal gevallen vindt begrenzing plaats van het bedrag dat voor Mia of Vamil in aanmerking komt. In de omschrijving van het bedrijfsmiddel staat de hoogte van de begrenzing en voor welke regeling deze geldt.

de verhoging van het drempelbedrag.

In 2014 wordt zowel voor de regeling Eia als Mia\Vamil het drempelbedrag verhoogd naar €2.500 en is de Vamil op personenauto’s afgeschaft.

In de Milieulijst 2014 zijn met name op het gebied van grondstoffen en afval, mobiliteit en de bebouwde omgeving wijzigingen aangebracht.

De belangrijkste wijziging in de Eia is dat deze niet meer in combinatie met de subsidieregeling SDE+ (Stimulering Duurzame Energieproductie) kan worden aangevraagd. Voor installaties waaraan vóór 2014 wel SDE+ subsidie is toegekend en die nog geen Eia hebben aangevraagd, geldt een overgangsregime. Zij kunnen nog wel Eia aanvragen.

Indien u dit jaar wilt investeren, kijk dan eerst op de Energie- of Milieulijst 2014 of hierop uw geplande investering staat vermeld. Toepassing van genoemde regelingen kan namelijk tot een fiscaal voordeel leiden. <

Wijziging De belangrijkste wijziging in 2014 ten opzichte van de regeling van 2013 is De Boomkwekerij 2 (24 januari 2014)

Ondernemersvragen rechterpag-BKW14-02.indd 11

11

16-01-14 13:15

Tekst: Arno Engels Illustratie: ING-Image

Krediet hoeft niet per se van banken te Banken zien de meeste kredietaanvragen niet als probleem, maar het is wel degelijk een probleem in de boomkwekerij, reageren andere financieel deskundigen en vakgroepvoorzitter Peter Bontekoe. Ze wijzen op alternatieven als de bank een financieringsprobleem niet kan oplossen.

Eind vorig jaar zeiden diverse bankmensen in De Boomkwekerij (nr. 40) dat de meeste kredietaanvragen van boomkwekers nog steeds worden gehonoreerd. Het gebeurt weliswaar niet eenvoudig, omdat banken kritischer en voorzichtiger zijn geworden met geld uitlenen. Dit strengere beleid wordt herkend door adviseurs als Franc Beekmans van Witlox VCS. „Bankfinanciering in de boomkwekerij is moeilijk, en bedrijven die al behoorlijk gefinancierd zijn, krijgen er geen geld bij.”

Moeizame financiering is eigenlijk in het hele midden- en kleinbedrijf aan de orde. In november had minister Kamp (Economische Zaken) gemeld dat banken de helft van de financieringsaanvragen van het mkb afwijzen. Volgens minister Dijsselbloem (Financiën) kunnen banken moeilijk uitlenen omdat kredieten nauwelijks worden afgelost. Banken die aanvragen zeggen te honoreren, spreken zelfs volgens financieel deskundige Jan Bruin niet de waarheid. „Anders had je toch geen bedrijven met te weinig armslag?”

In de tang genomen Bruin heeft bij verschillende banken gewerkt. Hij is nu gepensioneerd en ondersteunt ondernemers die door banken in de tang zijn genomen.

Hieronder bevinden zich zeker agrarische bedrijven. „Die zijn bijna altijd een maatschap of een vof. Banken maken dan privé-zekerheden tot zakelijke zekerheden. En dat kan leiden tot grote problemen.”

Bruin beschrijft een voorbeeld in de glastuinbouw. Een jonge paprikateler stapt in een maatschap die dank-

12

zij bankfinanciering kan groeien.

De teler komt vervolgens door een noodlottig bedrijfsongeval om het leven. De maatschap gaat verder, maar komt in zulke problemen, dat het bedrijf verkocht moet worden.

De bank eist ook het privé-eigendom op van de vrouw van de overleden teler. „Ze zou aansprakelijk zijn voor schulden van de maatschap waarvan zij er niet één was aangegaan.”

Deze vrouw had volgens Bruin vertrouwen in de integriteit van de bank, maar dat verdween door de houding bij de gedwongen verkoop. Bruin ziet vaker dat het vertrouwen verdwijnt, zowel van als naar de bank toe, en ook bij het financieren van een liquiditeitstekort. „Kredietverlening gaat gepaard met vertrouwen. De bank kan wel een liquiditeitsprognose van je eisen, maar liquiditeit is moeilijk te voorspellen in een sector waarin je het hebt over een natuurproduct.”

Onbetaalde nota’s uitstaan Vorig jaar waren er in de boomkwekerij vooral liquiditeitsproblemen als gevolg van de langdurige winter. Banken zeggen wel de meeste problemen opgelost te hebben, maar Peter Bontekoe, voorzitter van de LTO Vakgroep Bomen en Vaste planten, hoort andere geluiden. „Veel kwekers hebben nog steeds onbetaalde nota’s uitstaan, variërend van enkele duizenden euro’s tot een halve ton. Kwekers moeten steeds langer wachten op hun geld, waardoor ze in liquiditeitsproblemen komen.”

In de praktijk reageren banken niet of nauwelijks op zulke problemen, aldus Bontekoe, maar het heeft volgens hem geen zin om banken

de zwartepiet toe te spelen. „Banken staan voor enorme opgaven. Ze moeten veel afboeken omdat bedrijven bijvoorbeeld gehalveerd zijn in waarde, of omdat bedrijven failliet zijn gegaan. En ze moeten medewerkers ontslaan als gevolg van reorganisaties – dat is ook een hard gelag.”

De vakgroepvoorzitter wijst daarnaast naar het manipuleren van de Libor-rente, waaraan de Rabobank (grootste kredietverlener in de boomkwekerij) zich schuldig had gemaakt.

Gevolg was €744 miljoen boete. „Dat moet de bank ook ophoesten.”

Vanuit de banken bezien begrijpt Bontekoe hun kritische houding richting geld uitlenen wel, ook als hij kijkt naar de verkoop van bedrijven. „Prijzen zakken nog steeds. Geld is minder waard, daarom kunnen banken niet lang wachten, maar moeten ze snel schakelen. In een aantal regio’s worden bedrijven voor echt weinig geld verkocht.”

De Boomkwekerij 2 (24 januari 2014)

Reactie krediet.indd 12

16-01-14 13:16

Financiën

en te komen Als een bank niet je liquiditeitsprobleem kan of wil oplossen, zijn er diverse andere mogelijkheden van financiering. Van de Lindeloof noemt de Engelse termen sale-and-leaseback, crowdfunding en informal investment als voorbeelden. Bij sale-and-leaseback verkoopt de ondernemer die krediet nodig heeft, bijvoorbeeld voor zijn nieuwe kas, aan een investeerder en sluit er een lease-contract mee af.

Vooral via crowdfunding

Kandidaten om bedrijven over te nemen, zijn er ook steeds minder.

Bontekoe: „Voor een overname moet je wel 30-40% eigen vermogen hebben. En je moet wel investeren in een bedrijf, zeker als het verouderd is.”

Hoop op goed voorjaar Als gevolg van liquiditeitsproblemen, stagnerende of uitblijvende handel vreest de boomkwekersvoorman dat er komend jaar bedrijven geliquideerd worden. Na de voorjaarshandel, en dat is nog maar afwachten hoe die verloopt. Het weer zal dit wederom grotendeels bepalen. „Een goede voorjaarsafzet kan problemen beperken”, aldus Bontekoe. „Mooier kan ik het niet maken.” „We moeten met z’n allen met zo weinig mogelijk kleerscheuren uit het voorjaar komen”, gaat Bontekoe verder. Bedrijven die op de consumentenmarkt zitten, doen er volgens

de voorzitter verstandig aan om met mogelijke overschotten weg te blijven van de veilingklok. „Anders weet je zeker dat het je niets oplevert.”

Verdwijnt de spanning in de markt, en draaien bedrijven goed, „dan worden ze ook weer meer waard.”

Bij liquiditeitsproblemen raadt Bontekoe aan in contact te blijven met de bank. „Probeer de relatie met je bank goed te houden.”

Tegen elkaar uitspelen?

Tot voor de kredietcrisis kon je nog wel overstappen naar een andere bank, als deze je tegen gunstigere tarieven geld wilde lenen dan je huidige bank. „Maar hoeveel banken hebben we nu nog?”, vraagt Christ van de Lindeloof van financieel adviesbureau Lorentzen zich retorisch af. „Kan je banken nog wel tegen elkaar uitspelen? Of heb je behoefte aan een alternatieve financierder?”

Bij crowdfunding zoekt de ondernemer via internet een aantal kleine investeerders, bijvoorbeeld particulieren, die gezamenlijk voor het benodigde financieringsbedrag zorgen. Bij informal investment steken andere ondernemers of particulieren geld in een bedrijf. „Investeerders zullen echter net zoals banken natuurlijk eerst risico’s inschatten voordat ze geld lenen”, aldus Van de Lindeloof.

Een financieringscombinatie van een bank en een andere partij, bijvoorbeeld een geldschieter in de familiekring, is volgens Van de Lindeloof ook nog denkbaar. „Je moet wel partijen hebben die in staat zijn om een financieringsaanvraag realistisch te beoordelen.”

Boomkwekersvoorman Bontekoe verwacht dat bedrijven de komende jaren vooral gebruik zullen maken van crowdfunding. Een aantal agrarische bedrijven heeft er inmiddels ervaring mee, weet Bontekoe. „Een kippenbedrijf had een halve ton nodig om een nieuwe voorraad te financieren, maar kon het bij de bank niet krijgen. Wel via crowdfunding: binnen een maand had het een twintigtal particuliere deelnemers.”

Crowdfunding kan het best overlegd worden met je accountant, aldus Bontekoe. „Je moet wel een doordacht financieringsplan hebben, want particulieren zijn net zo kritisch als banken. Maar veel particulieren hebben geld dat ze willen uitlenen. Dat is het verschil met banken.” < De Boomkwekerij 2 (24 januari 2014)

Reactie krediet.indd 13

13

16-01-14 13:16

Tekst: Peter van Leth Foto: Productschap Tuinbouw

Agnes van Ardenne, voorzitter Productschap Tuinbouw:

’Een uniek kenniscentrum wordt om zeep ge Het Productschap Tuinbouw (PT) heeft al zijn taken overgedragen. Iets waarmee voorzitter Agnes van Ardenne bij haar aantreden in juli 2011 niet had verwacht zich bezig te gaan houden. „Ik heb veel opgebouwd en nog nooit iets afgebouwd, zeker geen levensvatbare organisatie in zeer korte tijd. Een uniek kenniscentrum wordt om zeep geholpen.”

14

De Boomkwekerij 2 (24 januari 2014)

Interview vArdenne-BKW14-02.indd 14

20-01-14 13:23

Belangenbehartiging

ep geholpen’ Bij uw aantreden wilde u het PT moderniseren. Die kans heeft u niet gekregen. Jammer?

„Reuze jammer. Stappen voor een moderner en efficiënter PT met een versmald takenpakket waren al afgerond, waardoor het ook voor ondernemers goedkoper werd. Het is een politiek besluit geweest dat wij daar geen uitvoering aan hebben kunnen geven. Begin 2013 hebben we ons gehele pakket aangeboden aan het Topteam van de Topsector Tuinbouw en Uitgangsmaterialen, maar die had geen belangstelling. Zelfs niet om te onderzoeken of het pakket niet binnen zijn visie past. Onbegrijpelijk, omdat de sector hierbij gebaat zou zijn geweest.

Nu is alles versnipperd bij diverse organisaties. Ik wijt dat aan gebrek aan overtuigingskracht van de voorzitter van de topsector dat hij zijn bestuur er niet in mee kreeg.”

Denkt u dat de politiek een verkeerde beslissing heeft genomen?

sommige maatregelen kunnen worden afgedwongen.

Veel overtuigingskracht is nodig om daar een breed draagvlak voor te krijgen.”

U komt zelf uit een tuindersgezin. Kunt u begrijpen dat tuinders niet graag verplicht heffing afdragen?

’Ik snap niet dat voormannen niet massaal tegen dit besluit hebben geageerd’

„Het is een onverstandige en overhaaste beslissing. Ik heb heel wat regeerakkoorden gezien, maar voor het eerst een met een dwingende en dringende datum. Dat in 2014 publiekrechtelijke bedrijfsorganisaties worden opgeheven. Deze snelheid kwam als een donderslag bij heldere hemel, des te meer omdat wij hierin niet gekend zijn.

Dat voormannen in de land- en tuinbouw niet massaal tegen dit voorgenomen politieke besluit hebben geageerd, snap ik niet. Als zij dit hadden gedaan, dan was het niet in het regeerakkoord gekomen.”

Zullen producentenorganisaties niet tegen hetzelfde verweer aanlopen?

„Dat risico zit erin. Verplicht heffingen opleggen is geen lang leven meer beschoren. Er zal naar andere wegen moeten worden gezocht om de innovatie- en concurrentiekracht van de Nederlandse tuinbouw handen en voeten te geven.

Anderzijds, levend materiaal zit op het snijvlak van publieke en private belangen, zeker als het gaat om voedselveiligheid, volks- en plantgezondheid. Daarvoor moeten

Wat heeft het PT voor tuinders betekend?

„Het PT heeft altijd ondernemers bij elkaar gebracht en in contact gebracht met kennisinstellingen en maatschappelijke organisaties. Dit heeft de tuinbouw op een hoger plan getild zowel nationaal als internationaal. Zo’n exclusief kenniscentrum is niet zomaar iets dat je weggooit.

Het om zeep helpen ervan in deze tijd van kenniseconomieën is onbegrijpelijk.”

Wordt het kind met het badwater weggegooid?

„De tijd zal dat uitwijzen. Ik hoop dat de tuinbouw zich weet te herpakken. De grote ondernemers hebben het PT minder nodig, maar zoveel zijn er niet in de sector. Tuinbouwbedrijven zijn over het algemeen midden- en kleinbedrijven, waarbij collectiviteit behulpzaam kan zijn.”

Hoe vindt u dat de afbouw van het PT is verlopen?

De Nederlandse Akkerbouw Vakbond vraagt de Tweede Kamer deze beslissing alsnog te heroverwegen. Wat vindt u daarvan?

„Ik begrijp het wel, maar het is wel een beetje te laat. Ik deel hun mening dat er nog veel onduidelijkheid is over overname van publieke taken door de overheid en waaraan producentenorganisaties moeten voldoen. Behalve dat het te laat is, maakt een eenmansactie ook weinig indruk. Het verbaast me in die zin dat de land- en tuinbouw zich niet heeft gemobiliseerd, terwijl dat juist een sector is die bekend staat zich te kunnen mobiliseren indien nodig.”

„Ondernemers krijg je niet warm voor een verplichte heffing als ze nut en noodzaak er niet van inzien. Hierover moet helder worden gecommuniceerd. Collectiviteit heeft echter de schoonheid van eenvoud. Als het goed wordt gedaan, heeft iedereen er profijt van. Collectiviteit wekt ook vertrouwen.”

’Opheffen was onverstandige en overhaaste beslissing’

„De overname van alle taken betekent een hart onder de riem voor de staf van de organisatie. Een staf die wel eens het gevoel kreeg het niet goed te hebben gedaan. Tien medewerkers krijgen een nieuwe baan met de overdracht van ruim dertig activiteiten. Ondernemers zullen nu zelf moeten bijdragen om die activiteiten continuïteit te geven. Dat zal niet altijd makkelijk zijn.”

Moet de overheid voor de afbouwkosten opdraaien?

Het is immers een politieke beslissing.

„Het zou redelijk zijn als de overheid een deel van de kosten voor haar rekening zou nemen. Ik zie echter weinig beweging in die richting. Het gaat ten koste van innoveren.”

Had u achteraf bezien niet liever een andere functie aanvaard?

„In mijn leven heb ik veel opgebouwd en nog nooit iets afgebouwd, zeker geen levensvatbare organisatie. Daarvan heb ik veel geleerd en heb zeker geen spijt. Ik ga me nationaal en internationaal bezighouden met biobased economy, een strategisch vraagstuk dat dankzij het PT op mijn pad is gekomen.”

De Boomkwekerij 2 (24 januari 2014)

Interview vArdenne-BKW14-02.indd 15

15

20-01-14 13:23

543464.indd 16

20-1-2014 12:53:56

Heesters

Tekst: Ketura Haveman Foto: NVWA, Wageningen

Buxusmot verspreidt zich De buxusmot rukt op.

In Frankrijk en België zorgde het insect afgelopen jaar voor vele kale Buxus-planten. Ook in Nederland breidt de mot gestaag uit. Cultus Agro Advies zoekt naar een bestrijdingsstrategie.

In 2007 deed de buxusmot zijn intrede in Nederland, een onopvallend vlindertje van 4 cm groot. De schade die het aan kan richten in Buxus valt wel gelijk op. De rupsen van de mot kunnen in korte tijd veel vraatschade aanrichten. Ze vreten planten helemaal kaal.

De mot wordt zelden gesignaleerd en ook de eitjes worden vaak over het hoofd gezien omdat ze klein zijn en aan de onderzijde van het blad zitten (zie kader). Als de eitjes eenmaal uitkomen, blijken de rupsen echter grote vreters en is een plant snel kaal.

De eerste motjes kwamen met geïmporteerde planten mee. In eerste instantie bleef de mot vooral in het gebied tussen Zaltbommel en Geertruidenberg. Daar is afgelopen zomer verandering in gekomen en de motjes, maar vooral de rupsen, worden nu in een groter gebied gesignaleerd. Hoewel de mot niet inheems is, gedijt hij hier goed en zelfs strenge winters blijken geen probleem.

Buiten de kwekerij Uit België en Frankrijk kwamen deze zomer geluiden dat de mot een ware plaag is. In Nederland is de schade geringer en is vooral beperkt tot particuliere tuinen en parken. Op kwekerijen is de schade beperkt. „Logisch”, meent teeltadviseur Stefan Even van Cultus Agro Advies. Hij is in 2011 gestart met onderzoek naar de mot gefinancierd door Landbouw Innovatie Brabant en Treeport. In het onderzoek wordt gekeken hoe de

De buxusmot is crèmewit met een bruine rand. De rups verkleurt van vaalgroen naar groen, waarbij de lengtestrepen steeds donkerder van kleur worden.

mot leeft en hoe en wanneer hij het beste te bestrijden is. „Op de kwekerij wordt de mot vaak onbewust bestreden. Een aantal insecticiden die tegen buxusbladvlo en spint wordt ingezet, werkt ook tegen de buxusmot.” Even verwacht overigens dat als kwekers de mot zien, ze deze niet direct zullen herkennen. „Maar zodra planten zijn aangevreten, dan is het vaak wel duidelijk wat de oorzaak is. Gelukkig hebben kwekers dan ook mogelijkheden om de rupsen te bestrijden.”

In particuliere tuinen en in het openbaar groen is het lastiger en kan de rups behoorlijk schade aanrichten, wat het imago van de plant niet ten goede komt. Daarom wordt verder gezocht naar signalerings- en bestrijdingsmogelijkheden. PRI heeft een feromoon ontwikkeld om de motten te lokken voor betere signalering. Dit feromoon was vorig jaar nog niet krachtig genoeg, dit jaar zijn testen gedaan met nieuwe feromonen. Daarnaast wordt gekeken wat het beste bestrijdingsmoment is.

Door tijdige signalering middels het feromoon hoopt Even een soort van waarschuwingsmodel te ontwikkelen. „Kwekers kunnen dan gerichter bestrijden en ook richting particulieren en groenvoorzieners kan je dan een waarschuwing uit laten gaan, maar zover zijn we nog niet.” <

Achtergrond

De levenscyclus van de buxusmot Glyphodes perspectalis, de buxusmot, komt van origine uit Oost-Azië. In 2006 werd de mot voor het eerst in Duitsland gesignaleerd, het jaar erna werd de mot in Zwitserland, Frankrijk, Groot-Britannië en Nederland gevonden.

Het motje ontwikkelt in Zuid-Duitsland drie en in Nederland twee generaties per jaar. De eerste motjes worden april/mei gezien. Ze hebben een spanwijdte van 4 cm, zijn crèmewit met een bruine rand. De eitjes worden aan de onderkant van het blad afgezet. De eerste rupsen zijn vuilgeel en 2 mm groot. De rupsen verkleuren bij het groeien naar felgroen met bruin/zwarte lengtestrepen. De kop kleurt zwart. De ontwikkeling van ei tot pop duurt bij 20°C ongeveer 26 dagen.

De rups overwintert als pop in het gewas.

De Boomkwekerij

Buxusmot 2.indd 17

17

16-01-14 13:16

Foto: Franรงois van Abeelen (DLV)

Bescherm uitlopende rozen tegen mogelijke vorst Door het aanhoudend zachte weer beginnen de rozen die in december zijn opgepot, al uit te lopen. Wanneer de winter alsnog toeslaat in februari, moeten kwekers hun rozen goed beschermen.

Franรงois van Abeelen DLV Plant, Boxtel f.vanabeelen@dlvplant.nl

18

Door de relatief hoge temperaturen lopen opgepotte stam-, klim- en struikrozen op hun reservevoedsel uit. Tevens zie je de wortels ook al kiemen. In dit stadium zijn de rozen zeer gevoelig voor vorstschade, in het bijzonder de klimrozen. Zorg er daarom voor dat u uw producten goed beschermt.

Het afdekken van de rozen kan met verschillende producten. In de praktijk kom ik dik, zwart landbouwplastic en het zwaarste vliesdoek het meest tegen. Beide producten geven een goede bescherming, mits het doek goed vastligt. Grind of zandslurven worden hier vaak voor gebruikt. Zwaardere geweven doeken worden ook toegepast, maar zijn een stuk duurder in aanschaf. Voordeel is wel dat je deze doeken meerdere jaren kunt gebruiken.

Om vorstschade te voorkomen is het zeer belangrijk dat de potten goed nat zijn, voordat deze worden afgedekt. Vorstschade is namelijk vaak ook droogteschade.

Ook gestekte rozen die zijn opgepot in december en in de kas staan, zijn zeer actief.

Ondanks maximaal luchten van kassen zijn de temperaturen de laatste maanden relatief hoog geweest. Door het vrij warme weer in het najaar zijn de gestekte rozen bovendien minder goed afgehard. Hierdoor zie je bij gevoeligere soorten meer schimmeldruk

ontstaan: voornamelijk smucht is op dit moment hardnekkig. Spuit deze soorten met 80 ml Switch plus 200 ml Captosan plus 750 g bitterzout per 100 l water. Voer de bespuiting altijd met zonnig weer uit, zodat de rozen snel opdrogen. Het toevoegen van bitterzout is zeer belangrijk, omdat dit de planten meer afhardt. Diverse kwekers hebben voor meer afharding in de winterperiode al wat bladvoeding met koper toegevoegd.

Wacht met Kerb en Chloor IPC Het inzetten van Kerb en/of Chloor IPC is bij vollegrondsrozen nu risicovol, omdat de rozen op dit moment te actief zijn, en omdat Kerb te snel wordt afgebroken door de hoge temperaturen.

Voor een bespuiting met deze middelen zal er eerst een korte periode van vorst moeten komen, zodat de rozen beter in rust zijn. Het beste moment om te spuiten is wanneer de bovengrond net ontdooid is en de ondergrond nog bevroren is. Op dat moment zijn de percelen goed berijdbaar voor trekkers en veldspuiten, zodat structuurbederf van de bodem wordt voorkomen. De middelen worden dan ook goed opgenomen in de bovenlaag van de bodem. <

De Boomkwekerij 2 (24 januari 2014)

Teeltadvies rechterpag-BKW BKW14-02.indd 18

20-01-14 13:24

Teeltadvies

Vries bos- en haagplantsoen niet te vroeg in Als u bos- en haagplantsoen overwintert in de vriescel, is het raadzaam om tijd in te ruimen voor het proces voorafgaand aan de bewaring. Planten moeten in elk geval in winterrust zijn.

Simon van Houwelingen Cultus Agro Advies simonvanhouwelingen@ cultus.nl

Wanneer planten in winterrust zijn, hebben ze een periode van kou nodig om uit de winterrust te komen. De temperatuur die daarvoor nodig is, ligt, afhankelijk van het gewas, tussen 0-7°C. Worden planten te vroeg in de vriescel gebracht, dan is deze winterrustdoorbreking nog niet volledig.

Daardoor zullen planten in het voorjaar niet goed uitlopen en minder goed vertakken. > Rooi onder droge omstandigheden. Wanneer de grond te nat is, blijft er meer slik aan de wortels hangen, waardoor ze in de koeling kunnen rotten. > Zorg voor een korte tijd tussen rooien en invriezen. In de praktijk is dit niet altijd realiseerbaar. > Zorg voor een goed klimaat in de loods.

Let daarbij vooral op de relatieve luchtvochtigheid, vooral wanneer het vriest. Laat de rv niet beneden 80% dalen. Broes met regelmaat in de loods. Laat planten verder niet te lang in verwarmde sorteerruimten liggen, anders gaat de vitaliteit achteruit en is de plant niet goed in staat om nieuwe wortels te maken na uitplanten. > Gebruik zakken zonder gaten, anders

drogen de planten uit. Let op dat bij het inpakken van winterstek of plantgoed met stugge wortels het plastic niet beschadigt.

Doe de boxen niet te vol, zodat je ze goed kunt dichtmaken en deze niet kapotgaan wanneer ze in de koeling worden gestapeld.

Tips bij plaatsing in cel > Breng boxen zo snel mogelijk naar de juiste bewaartemperatuur. De capaciteit van de cel bepaalt hoeveel boxen je er tegelijk kunt inzetten. Zet de boxen niet tegen elkaar, maar houd er 10 cm ruimte tussen. Houd 15 cm ruimte tussen boxen en wanden, en 25 cm tussen boxen en verdamper. De ruimte tussen de bovenkant van boxen en het plafond is 10% van de totale stapelhoogte. > Laat de deur niet te lang open staan en kies een of twee momenten per dag om boxen in of uit te rijden. Dit is afhankelijk van de koelcapaciteit en het aantal boxen. > Als u zelf een vriescel hebt, let dan op de rv (bij voorkeur 96%) en de temperatuur.

Controleer ook op lekkage van compressoren en vervuiling van condensatoren. <

Maak een bemestingsplan voor laanbomen Het is nu de tijd om de bodem te laten bemonsteren en uw bemestingsplan op te stellen. Start daarbij met het berekenen van de hoeveel stikstof en fosfaat die u mag aanvoeren in de vollegrond.

Kees Pastoor DLV Plant k.pastoor@dlvplant.nl

De stikstofnormen zijn dit jaar gelijk gebleven aan voorgaande jaren. In opzetters van laanbomen is de norm 115 kg stikstof per ha, in spillen 90 kg/ha en in onderstammen 40 kg/ha. Bereken de totale stikstofgebruiksruimte door uw oppervlakte te vermenigvuldigen met deze gewasnorm.

De fosfaatgebruiksnorm is afhankelijk van de fosfaattoestand van uw percelen. De fosfaatnorm voor bouwland met een lage fosfaattoestand (Pw<36 mg/l) is aangescherpt naar 80 kg/ha fosfaat. De overige fosfaatnormen zijn gelijk gebleven. Als u geen recente bemestingsanalyse heeft, of als het Pw-getal hoger is dan 55 mg fosfaat per l grond, dan mag u niet meer dan 55 kg/ha fosfaat aanvoeren. Bij een Pw-getal tussen 36-55 mg/l is de norm 65 kg/ha fosfaat. De extra fosfaatgebruiksnorm van 120 kg fosfaat voor fosfaatarm bouwland (Pw<25 mg/l) mag u vanaf 2014 ook invullen met organische en dus ook dierlijke meststoffen.

De bemestingsanalyse mag niet ouder zijn dan vier jaar en het monster moet door een erkend laboratorium zijn gestoken. Heeft u geen recente analyse, neem dan een nieuwe:

handig om inzicht te krijgen in de actuele bemestingstoestand, maar ook om te voorkomen dat het perceel automatisch in de fosfaatklasse ’hoog’ valt. Realiseer u goed dat het niet verstandig is om direct na dooi, na zware regenbuien of na grondbewerking te laten monsteren. Deze omstandigheden kunnen leiden tot een tijdelijke toename van het Pw-getal.

Bepaal gewenste aanvoer Kijk per perceel naar de organischestofaanvoer en benodigde (kunst)mestgift. Kies bij voorkeur voor organische meststoffen of compost die relatief veel effectieve organische stof leveren ten opzichte van het gehalte stikstof en fosfaat. Varkensdrijfmest is minder interessant, omdat vanaf dit jaar de werkingscoëfficiënt voor zand- en lössgronden wordt verhoogd naar 80%.

Op kleigronden kan nu de benodigde kalkgift worden gestrooid. Dit kan bijvoorbeeld met gips, dit is pH-neutraal. Voor het strooien van kunstmest is het nog te vroeg, maar u kunt al wel een blend laten samenstellen. < De Boomkwekerij 2 (24 januari 2014)

Teeltadvies rechterpag-BKW BKW14-02.indd 19

19

20-01-14 13:24

Tekst en Foto: Arno Engels

20

De Boomkwekerij 2 (24 januari 2014)

FotoSpread Italie.indd 20

16-01-14 13:17

Italiaanse trekkertrek Liever in de mist rooien dan in de regen, vinden ze bij Vivai Mazzoni in Ferrara, en daarom halen ze de percelen onderstammen en vruchtbomen met een batterij trekkers zo efficiĂŤnt mogelijk leeg. Omdat het land toch wel wat nat is, mag een aparte trekker de trekker met de rooier trekken voor het geval die zich zou vastrijden. De moerbedden zijn net voor het zagen weer met andere trekkers afgeaard en uitgeblazen. Op andere percelen is Mazzoni met net zoâ&#x20AC;&#x2122;n hoop techiekgeweld bezig. De helft van de onderstammen is bedoeld voor het miljoen bomen dat Mazzoni zelf produceert, de andere helft gaat naar andere kwekers. <

De Boomkwekerij 2 (24 januari 2014)

FotoSpread Italie.indd 21

21

16-01-14 13:17

Tekst en Foto: Ketura Haveman

Onkruidbestrijding anno 2015 lijkt m oe Het Ctgb is bezig met de heretikettering van de insecticiden. Het omzetten van de WGG naar GW voor de herbiciden is inmiddels klaar. Maar het eindresultaat van deze actie zorgt voor grote onrust bij boomkwekers. De etiketten zijn veel duidelijker geworden, maar de extra restricties betekenen een extra inperking van het huidige middelenpakket.

De onkruidbestrijding wordt lastig of zoals een aantal kwekers zegt, onmogelijk door de heretikettering. Wat is het probleem? Een voorbeeld. Een kweker van bos en haagplantsoen begint met een winterbespuiting om het teeltseizoen schoon te beginnen. Hij spuit met een combinatie van Kerb met Chloor IPC. Vroeg in het voorjaar moet hij nog een keer spuiten terwijl het gewas nog jong en zacht is. Hij zet Kerb met Chloor IPC in. Gedurende het seizoen komt hij drie keer terug, maar hij maakt daarbij gebruik van Laag Volume dosering. Aan het eind van het seizoen gebruikt hij een combinatie van Butisan, Basta en Finale om het toch wat grotere onkruid te pakken.

Met de nieuwe etiketten kan hij slechts eenmaal Finale en Baste inzetten. Dus als hij gedurende het seizoen meerdere malen met laag volume met deze twee middelen spuit, blijft hij binnen het maximale jaarverbruik in kiloâ&#x20AC;&#x2122;s stof, maar gaat

hij over het aantal toepassingen heen. Ook Linuron mag slechts een keer per kalenderjaar worden ingezet. Chloor IPC mag volgens het nieuwe etiket nog twee keer per jaar worden toegepast.

Laanbomen Nog een ander voorbeeld. Een laanboomkweker is aangesloten bij Milieukeur en gaat op zijn bedrijf heel bewust om met onkruidbestrijding. Om de onkruidbestrijding te beperken, heeft hij op de kwekerij grasstroken tussen de rijen bomen liggen, zodat hij alleen op de rij hoeft te spuiten. Hij is in 2013 het teeltseizoen gestart met een bespuiting van Kerb in combinatie met Panic Free (Round Up) in de percelen waar geen bomen gerooid werden. In juni/juli is de hele kwekerij op de rij bespoten met een combinatie van Finale, Basta, Linuron en Butisan. Vervolgens is de kwekerij in augustus/

Achtergrond

Impact heretikettering Iedere tien jaar worden middelen herbeoordeeld om te kijken of ze nog aan de huidige richtlijnen van gewasbescherming voldoen. Tijdens de heretikettering zijn ook een aantal middelen opnieuw beoordeeld. Momenteel lijkt het dat alle aanpassingen van de etiketten een gevolg zijn van de heretikettering, maar klopt niet.

Basta en Finale hebben een restrictie gekregen aan het aantal toepassingen. Dit is een direct gevolg van de herbeoordeling. Zonder deze restrictie hadden de middelen geen nieuwe toelating gekregen.

Maar kwekers worden wel geconfronteerd met de gevolgen, waardoor de beperkt beschikbare onkruidmiddelen nog verder aan banden zijn gelegd. Voor de insecticide verwacht LTO grote gevolgen voor de glastuinbouw. Herbeoordeling van de fungicide zal ook voor de boomkwekerij grote gevolgen hebben. LTO pleit daarom momenteel bij het ministerie en het Ctgb voor betere fasering door de nieuwe etiketten pas te wijzigen op het moment van herbeoordelen. Hierdoor zijn de aanpassingen in het middelenpakket geleidelijker. Of dit ook werkelijk gaat gebeuren is nog onduidelijk.

22

september nogmaals bespoten met een combinatie van Finale, Basta en Butisan.

In totaal is er op de kwekerij per hectare nog geen 3 l middel verspoten. De boomkweker kiest er bewust voor om slechts een keer glyfosaat in te zetten en verder vooral Basta en Finale te gebruiken. Hij is ervan overtuigd dat glyfosaat te veel nawerking geeft op de wortels van de bomen, wat negatief zou zijn voor de groei.

Nadeel is wel dat Basta en Finale duurder zijn.

In de nieuwe situatie blijkt de hoeveelheid werkzame stof geen probleem te zijn. Het inperken van het aantal toegestane bespuitingen, zorgt bij deze kweker wel voor problemen. Want als hij Finale en Basta beide slechts eenmaal per 12 maanden mag inzetten, heeft hij weinig alternatieven. Hij zal er dan bijvoorbeeld voor kunnen kiezen om de ene keer Basta in te zetten en de andere keer Finale, maar dat heeft

De Boomkwekerij 2 (24 januari 2014)

knelpunt onkruid.indd 22

20-01-14 13:33

Gewasbescherming

m oeilijk haalbaar

met de huidige bespuitingen voldoen ze niet aan het nieuwe WG.

Smaller pakket

volgens de laanboomkweker niet het gewenste effect op het onkruid.

Butisan mag volgens de nieuwe teksten twee keer per jaar worden toegepast en is dus in dit geval geen probleem. Linuron mag volgens het nieuwe etiket één keer per jaar worden gebruikt, dat levert geen probleem op. Daarnaast heeft Linuron ook een beperking gekregen in de hoeveelheid, waar kwekers op moeten letten. Volgens het nieuwe etiket mag er 1,35 tot 1,6 l/ha worden gebruikt, terwijl dat momenteel nog op 2,5 tot 3 l/ha ligt.

Duidelijkheid De motivatie voor de heretikettering is duidelijkheid scheppen, aldus het College voor de Toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb). Momenteel heeft een gewasbeschermingsmiddel een Wettelijk Gebruiksvoorschrift (WG) en gebruiksaanwijzing (GA). Het WG en

GA lijken elkaar nog wel eens tegen te spreken of zorgen op zijn minst nog wel eens voor onduidelijkheid.

Reden voor het Ctgb om alles om te zetten naar een nieuw, gestandaardiseerd WG dat op het etiket van de fles komt.

Het voordeel is dat de etiketten gelijk duidelijkheid geven over in welke teelt een middel is toegestaan, wat de toegestane dosering is en hoe vaak het mag worden toegepast in de teelt, het groeiseizoen of in een jaar.

Dit alles staat in een overzichtelijke tabel op de verpakking.

Het nadeel is echter dat met deze heretiketteringsactie de toelatingen ook behoorlijk aangescherpt zijn. Zo zijn in een aantal gevallen de doseringen aangepast of is het aantal spuitmomenten per jaar ingeperkt. „Dat gaat geheid problemen opleveren”, verwacht Wilma Windhorst. In bovengenoemde voorbeelden wordt duidelijk dat kwekers hun spuitstrategie zullen moeten aanpassen, want

Onkruid is in de boomkwekerij al jaren een aandachtspunt. Met de huidige inperkingen wordt het echter een knelpunt. „Er zijn de laatste jaren natuurlijk veel middelen weggevallen en dat is nog niet afgelopen. Zo staat momenteel natuurlijk de toelating van Butisan nog ter discussie en zal het etiket nog worden aangepast. Maar zonder Butisan hebben kwekers echt een probleem, want er is geen goed alternatief voor deze bodemherbicide.”

Door de LTO-vakgroep wordt hard getrokken aan behoud van een effectief middelenpakket. Er lopen momenteel zo’n twee à drie aanvragen voor uitbreiding van bestaande herbicidetoelatingen. Maar de toelatingen liggen er nog niet en het is onduidelijk of ze er zijn vóór de nieuwe etiketten van kracht worden.

De oude etiketten mogen officieel tot juli dit jaar worden verkocht.

Kwekers mogen deze oude ’etiketten’ nog op maken tot 1 juli 2015. „Kwekers doen er goed aan om de nieuwe etikettten goed te gaan lezen en zich te verdiepen in hun onkruidbestrijdingsplan. Er zijn weinig alternatieven. Het is dus belangrijk dat je middelen op het optimale moment in het jaar inzet en ervoor zorgt dat je alle onkruiden gespreid door het jaar kan bestrijden. Een goed plan vooraf is daarbij eigenlijk onmisbaar. Het is al de vraag of een effectieve onkruidbestrijding in de toekomst nog haalbaar is. Zonder plan zal dat zeker niet lukken.” <

De Boomkwekerij 2 (24 januari 2014)

knelpunt onkruid.indd 23

23

20-01-14 13:33

543465.indd 24

20-1-2014 12:54:34

Ongekend

Tekst: Ronald Houtman Foto’s: Plants and Pictures

Sommige planten vallen niet zozeer op door bloei of blad, maar door hun geur. Helaas staat de wat beperkte winterhardheid grootschalige toepassing in de weg.

Umbellularia californica Eenmaal geroken is het eigenlijk niet mogelijk Umbellularia californica nog te vergeten. Als aan het blad wordt gewreven verspreidt dit een scherpe, wat laurierachtige geur. W.J. Bean schrijft hier in ’Trees & Shrubs; hardy in the British Isles’ zelfs over: ,,De geur van de bladeren, indien gekneusd, kan leiden tot niezen en hoofdpijn – zelfs, zo wordt gezegd, bewusteloosheid – indien te lang en te diep ingeademd.” De geur is inderdaad sterk en kan tot lichte hoofdpijn leiden, maar er moet heel hard worden gesnoven om ergere last te krijgen.

Umbellularia behoort tot de Lauraceae. De enige soort, U. californica, komt voor in kuststreken en op de westelijke hellingen in de Sierra Nevada in Californië en in het zuidwesten van Oregon. Het is een langzaam groeiende boom die in de natuur op gunstige locaties meer dan 20 m hoog kan worden. Maar bij ons zal hij in het gunstigste geval niet veel hoger dan circa 5 m worden. De bladeren zijn smal ovaal tot langwerpig en glimmend donkergroen. De bloemen zijn licht groengeel en staan in kleine schermpjes. Afhankelijk van het klimaat en de winterkou openen de bloemen tussen december en april. In ons land zullen de bloemen in april openen. Overigens zijn

de bloemen niet van grote sierwaarde. Maar een vol in bloei staande plant valt wel op. Niet vanwege de groengele kleur, wel vanwege de vele bijen die de bloemen bevliegen. De vruchten lijken wat op olijven, maar zijn niet eetbaar.

U. californica kan door zaaien en door zomerstekken worden vermeerderd. Zaaien is vrij eenvoudig, zomerstekken lastiger.

Het is geen plant voor grootschalige toepassing. Daarvoor is de winterhardheid niet voldoende. De plant zal met name in de (zuid)westelijke kuststreken van ons land toegepast kunnen worden en dan vooral op beschutte plaatsen. De wintergroene plant heeft niet een hele grote sierwaarde. Het is vooral een rariteit die bij liefhebbers terechtkomt. Hoewel de opmerkelijke geur Umbellularia toch wel een uniek tintje geeft. <

PLUS + Exclusieve kleine boom + Opmerkelijke geur + Groengele bloemen in het vroege voorjaar

MIN - Geen grote sierwaarde - Ongeschikt als impulsartikel

UIT DE PRAKTIJK „De planten zijn vrij gemakkelijk door zaaien te vermeerderen.

Stekken is beduidend lastiger, maar het voordeel van stekken is dat de nakomelingen veel uniformer zijn. Na twee jaar in pot gaat de groei er vaak uit en wordt het blad lelijk. Het zou dan beter zijn de planten buiten verder te kweken, maar ons klimaat is daarvoor net te koud. Toch kan ik me voorstellen dat Umbellularia als kuipplant wordt toegepast. Af en toe worden Henny Kolster, Boskoop

kleine aantallen in de handel gevraagd. Deze planten gaan waarschijnlijk naar Italië of Spanje, Engeland of Ierland. Het is dus niet zo dat er geen vraag is, maar het is ook niet overdadig.

Het is een aardige plant, maar je moet er niet te lang tussen werken; van de sterke geur krijg je toch wel hoofdpijn.”

De Boomkwekerij

Ongekend Umbellularia.indd 25

25

16-01-14 13:18

Tekst: Dorus Rijkers (Cultus) Foto: Arno Engels

Houd uw product goed voor de voorj aa In kassen en tunnels staan veel boomkwekerijproducten klaar voor de voorjaarsafzet. Productkwaliteit is geen onderscheidend vermogen, maar een voorwaarde om mee te doen in die afzet. Maar hoe houdt u die kwaliteit de komende tijd op peil? In dit artikel volgen praktische tips.

De verkooppunten van tuinplanten steken in op impulsaankopen door de consument. Voorraad is ballast voor een tuincentrum. Vandaag bestellen en gisteren leveren luidt het credo. Als kweker moet u zich daarom de komende tijd klaarmaken voor de start. Dat betekent dat u de relatief rustige wintermaanden dient te benutten om aan deze wens te kunnen voldoen.

Selecteer streng op kwaliteit Zorg ervoor dat u in de rustige tijd streng selecteert op productkwaliteit. Wegens de matige handel in het afgelopen jaar worden er momenteel veel planten overwinterd op bedrijven. Een strenge selectie zal soms inhouden dat u deze winter meer dan gemiddeld moet weggooien. Alleen met topkwaliteit onderscheidt u zich momenteel. Maar flexibiliteit

en snelheid in levering zijn zeker ook belangrijk. Maak daarom een buffer van uitgeselecteerde planten.

Dan kunt u deze voor de voet pakken zonder extra tijd kwijt te zijn bij het klaarmaken van bestellingen.

Stem de bufferplaats op uw bedrijf af op de gewassen die u er bewaart.

Zet gewassen per behoefte bij elkaar. Zo kunt u de komende tijd een watergift afstemmen per kraanvak.

Het is bijvoorbeeld niet raadzaam om bladverliezers bij bladhoudende gewassen te bewaren, omdat bladhoudende gewassen in de winter meer vocht nodig hebben dan bladverliezers.

Maak oppotplanning Speel met uw overige werkzaamheden nu in op de komende voorjaarshandel. Sommige gewassen kunnen bijvoorbeeld prima rond deze tijd al

ADVIES

Tips om de voorjaarspiek soepel op te vangen > Zorg voor een heldere taakverdeling. Als uw medewerkers flexibel op elkaar inwerken, kunt u het snelst klanten beleveren. Gebruik de komende weken voor een goede communicatie van deze taakverdeling. > Zorg ervoor dat leverbare planten zijn uitgeselecteerd op kwaliteit, zodat u ze voor de voet kunt pakken. Dat scheelt enorm veel tijd bij uitlevering. > Blijf de kwaliteit handhaven. Tijdens de drukke uitleveringsweken is het belangrijk dat er bij enkele medewerkers ruimte blijft om uw gewas te controleren, en zonodig in te grijpen met gewasbescherming of bemesting. Laat deze werkzaamheden niet liggen tot rustigere dagen, want de praktijk leert dat u dan het hele seizoen bij sommige ziekten, plagen en onkruiden achter de feiten aanloopt. > Geef vlak voor uitlevering extra voeding mee. Gewassen blijven dan mooi op kleur in de detailhandel of bij

worden opgepot, zodat u dat niet in het hectische uitleverweken hoeft te doen. Denk daarbij aan najaarsbloeiers, maar ook aan bladverliezers.

Daarnaast zijn er gewassen die zelfs laat in het jaar nog genoeg groeien, zodat ze later kunnen worden opgepot. Meestal zijn dit de kruidachtige gewassen, zoals vaste planten en lavendel.

Een goede planning vraagt soms om veranderingen in uw standaard teeltplan, maar kan uw bedrijf veel rust opleveren tijdens het handelsseizoen. Wanneer u het oppotmoment aanpast, is het teelttechnisch wel verstandig om met uw adviseur naar de substraat- en mestbehoefte van uw gewas te kijken. Gebruik kortom het levermoment als uitgangspunt van uw teeltplan.

de consument in de tuin. Dat resulteert makkelijker in herhalingsaankopen. > Neem het levermoment als uitgangspunt van uw teeltplan. Is dat moment de afgelopen jaren meer verscho-

26

ven naar het voorjaar op uw bedrijf? Dan is dat de wens van de klant. Verander dan, indien mogelijk, ook het

Laat planten er vers uitzien

oppotmoment van het gewas naar de rustigere tijd.

Op het moment van uitleveren is de

De Boomkwekerij 2 (24 januari 2014)

Overwintering.indd 26

16-01-14 13:18

Overwintering

orj aarshandel Selecteer op topkwaliteit en zet planten in een buffer, zodat u snel en flexibel bent met leveringen.

te beginnen met een middel uit een andere middelengroep dan waarmee u afgelopen seizoen bent geëindigd.

De eerste actieve spintmijten zijn namelijk overwinteraars die mogelijk al wat actieve stof hebben opgenomen.

Dat geeft kans op resistentie.

Op het gebied van schimmels is met name grauwe schimmel (Botrytis) nu van belang om te controleren.

Mocht u schimmelpluis signaleren, dan kunt u ingrijpen met Rovral Aquaflo of Switch.

Mest gewassen licht bij

kwaliteit tegenwoordig op de meeste plaatsen zeer goed. Maar de kwaliteit neemt vaak snel af, als de planten enkele weken in de detailhandel staan. Het is dus een meerwaarde als de planten er vers blijven uitzien. Dit betekent dat u er niet bent met het klaarzetten van partijen leverbare planten.

Richt uw bedrijf zo in, dat één of enkele medewerkers zich continu kunnen bezighouden met de verzorging van planten in de leverbuffer. Ook al is de activiteit van veel gewassen in de winterperiode laag, er is wel degelijk activiteit. Met name watergift wordt in de winter nog wel eens over het hoofd gezien.

Let op ziekten en plagen Daarnaast is scouten op vroege aanwezigheid van plagen van groot belang. Het gebeurt in de praktijk tamelijk vaak dat een hele ploeg me-

dewerkers bezig is met bestellingen klaarmaken. Een vroege ontwikkeling van een luizenplaag, een rupsenhaard of spint verrast dan altijd.

Zeker op grotere bedrijven is het verstandig om iemand verantwoordelijk te maken voor gewasverzorging.

Deze medewerker kan bijvoorbeeld elke week een controle uitvoeren op teelttechnische bedreigingen. De eerste klap is een daalder waard, zeker tegen luizen, rupsen en spint.

Bestrijd breedwerkend Mocht u de komende tijd al activiteit van plagen in uw gewas signaleren, dan is het raadzaam om een breedwerkende bestrijding uit te voeren. Dat kan bijvoorbeeld met Decis of Splendid; u heeft dan met één bespuiting meerdere plagen te pakken. Bijen zijn nu nog niet actief, dus die lijden niet onder zo’n bespuiting. In geval van spint dient u

Denk ook goed na over de voedingstoestand van uw planten. In uw potgrond kiest u voor een basisbemesting die de hele teelt overkoepelt.

Maar de periode daarna is meestal niet afgedekt. Het is bij voorjaarshandel raadzaam om het gewas nog licht bij te mesten, voordat u de planten gaat uitleveren. Planten hebben er immers vaak al een groeiseizoen op zitten in dezelfde pot, en de groei komt eigenlijk op gang op het moment van uitleveren.

Afhankelijk van het type gewas zijn er verschillende mogelijkheden van bijmesten. Hiervoor zijn bijvoorbeeld Multicote 2, Multigro, Osmoform, Osmocote Start, Topdress of Nitrophoska Perfect prima geschikt. Overleg de keuze van de meststof met uw adviseur voor maatwerk. U kunt ook kiezen voor een bladbemesting, of bijmesten via de regenleiding. Het effect zal dan echter minder langdurig zijn dan met een korrel. Door uw aandacht goed op deze verzorgingsmaatregelen te vestigen, blijft uw product ook mooi na uitlevering aan uw afnemers. < De Boomkwekerij 2 (24 januari 2014)

Overwintering.indd 27

27

16-01-14 13:18

543466.indd 28

20-1-2014 12:55:06

543467.indd 29

20-1-2014 12:55:47

543468.indd 30

20-1-2014 12:56:27

Automatisering

Tekst: Pieter van Dalfsen, Ton Baltissen, Wim Stenfert Kroese Foto: KAS TuinbouwCommunicatie/Glenn Mostert

Een goedkope vochtsensor voor de boomkwekerij SensorTagSolutions ontwikkelde een goedkoop meetsysteem, AquaTag, zodat meer kraanvakken kunnen worden voorzien van sensoren. Drie boomkwekers in regio Boskoop testen het systeem met hulp van PPO. Optimaal water geven in de pot- en containerteelt vraagt veel ervaring van de kweker, vooral in droge perioden. Bij een te kleine watergift wordt de groei van de planten geremd door verdroging, terwijl er bij een te grote gift meer uitspoeling is van nutriënten, er eerder wortelrot ontstaat en pompen onnodig staan te draaien.

Het is daarom belangrijk om in het groeiseizoen dagelijks de vochtvoorraad in de potten te controleren.

Vochtsensoren en weegsystemen bieden goed inzicht in het vochtverloop in de pot, maar vanwege het prijskaartje installeren kwekers vaak slechts één, of hooguit enkele van deze hulpmiddelen.

Getest in praktijknetwerk SensorTagSolutions (STS) heeft samen met technische universiteiten een eenvoudig en goedkoop alternatief ontwikkeld: AquaTag. Dit systeem wordt sinds vorig jaar getest in het praktijknetwerk ’Verstandig en betaalbaar omgaan met water’. Hierin werken Kwekerij Bloemendaal, Bremmer Boomkwekerijen en Van der Starre samen met PPO Boomkwekerij en STS. Doel is de watergift met behulp van AquaTag beter te sturen.

Het praktijknetwerk wordt financieel gesteund door het ministerie van Economische Zaken en het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling.

Een vochtsensor meet slechts op één positie: één pot en dan vaak in een beperkt deel van de pot. Bij

de kwekers is in een groot aantal potten het vochtgehalte gemeten met een geijkte vochtmeter. Hieruit kwam naar voren dat het vochtgehalte tussen potten behoorlijk kan verschillen. Normaal gesproken is het vochtgehalte ’s ochtends na de beregeningsbeurt het meest egaal.

In een steekproef bij 120 potten 3 l-containers werd echter een minimaal vochtgehalte gemeten van 39 volume% en maximaal 66 volume%.

Het gemiddelde lag op 58 volume%.

Gemiddeld bleek het aan de rand van de pot nog iets droger te zijn. In de loop van de dag werden de verschillen tussen de potten groter. Op een andere kwekerij, waar ’s nachts niet was beregend, was het gemiddelde vochtgehalte 40 volume% met uitschieters naar 13 en 55 volume%.

AquaTag is dat een sensor goedkoop is (minder dan €30), zodat je zonder al te veel kosten toch een behoorlijk aantal sensoren kunt inzetten.

Vorig jaar lag de nadruk op het uitlezen van sensoren in relatie tot de praktijksituatie. Komend jaar wordt de watergift actief gestuurd op basis van de sensormetingen. <

Middels twee metalen pennen die in de pot steken, meet de AquaTag de vochtigheid van de potgrond.

Op basis hiervan kan je het water geven optimaliseren.

UITLEG

Principe van AquaTag-sensor De AquaTag-sensor heeft twee metalen pennen die je in de pot steekt. De sensor ontvangt van de reader (uitleeseenheid) een radiogolfje, waardoor er een stroompje gaat lopen tussen de twee pennen. Bij een vochtig medium is er een betere geleiding dan in een droog medium (omdat dit meer lucht bevat). Het ont-

Op meer posities meten In het afgelopen teeltseizoen kwam naar voren dat AquaTag per sensor minder precies is dan andere vochtsensoren. Voor een betrouwbaar beeld is het dus nodig om op meer posities te meten. Voordeel van

vangen signaal wordt teruggestuurd naar de reader en omgezet in een getal voor het vochtgehalte. Dit is geen vochtpercentage, maar een getal tussen 0 (droog) en 100 (nat).

SensorTagSolutions werkt aan een andere versie van de sensor.

Deze zal de data automatisch naar de procescomputer versturen, zodat handmatig meten niet meer nodig is. De nieuwe versie zal wel gevoed worden door een batterij, en daardoor duurder zijn dan de geteste versie (minder dan €30 per sensor).

De Boomkwekerij 2 (24 januari 2014)

AquaTag.indd 31

31

20-01-14 13:26

Tekst: Ron Barendse Foto’s: Ron Barendse

Internationale sierteelt op weg naar d Vorig jaar trok de IPM bijna 60.000 bezoekers. Daarmee onderstreepte de Duitse sierteeltbeurs haar belang voor de sector. Dit jaar presenteren zo’n 1.500 deelnemers uit 45 landen zich op de beurs en dat aantal is vergelijkbaar met vorig jaar.

Dit is het tweede jaar dat de Nederlandse boomkwekerij-inzending op de IPM niet meer wordt verzorgd door Plant Publicity Holland. Proba begeleidt, net als vorig jaar, in opdracht van de Stichting Vakbeurs voor de Boomkwekerij een groot aan-

tal Nederlandse inzenders: 65 boomkwekers, goed voor 53 stands, staan onder de vlag van Bizz Holland op de beurs. Dit aantal is ongeveer gelijk aan vorig jaar toen 64 bedrijven met 45 stands het Bizz Holland-logo voerden. Iedere dag vindt er na afloop

van de beurs een deelnemersborrel plaats. Volgens Jos van Lint van Proba zijn deze bijeenkomsten bedoeld om met Bizz Holland-deelnemers, op een gezellige manier beurservaringen uit te wisselen. Nieuw dit jaar is dat een toeleverancier als partner van Bizz Holland optreedt. Dit jaar is dat Telermaat. Deze toeleverancier zorgde voor Bizz Holland-deelnemers voor gratis transport van planten naar de beurs in ruil voor ’exposure’ middels onder andere een presentatie die zij houdt tijdens de deelnemersborrel op woensdag om 17.30 uur.

Tips voor bezoekers > Nieuwigheden: De dag voor de beurs worden onder andere in de categorieën vaste planten, heesters en kuipplanten de winnende nieuwigheden bekendgemaakt. Alle nieuwigheden zijn gedurende de beurs te zien in hal 1A in het ‘Neuheitenschaufenster 2014’. > Colour your Life Award: De twaalf genomineerde planten voor de verkiezing van ‘de plant en zijn verhaal’ zijn tijdens de beurs te zien in de foyer van ingang Oost en bij Bizz Holland in Hal 12. Op donderdag 30 januari om 15.30 uur wordt de winnaar bekend gemaakt op het Bizz Holland Plein. Aansluitend vindt om 16.00 uur een borrel plaats. > Holland Event: op donderdag 30 januari vindt voor het eerst het Holland Event plaats. Zo’n veertig Nederlandse standhouders die zich voor deze netwerkbijeenkomst hebben ingeschreven ontmoeten elkaar om 18.00 uur in het Congrescentrum van de IPM. Met name standhouders uit de bloemisterij hebben zich hiervoor ingeschreven. > Bizz Holland: De 65 Nederlandse boomkwekers die via de Stichting Vakbeurs voor de Boomkwekerij deelnemen, staan in hal 12 onder de naam Bizz Holland. > Treeport: Vier Treeport-kwekers staan voor het eerst collectief op de beurs, Hal 9, stand 9B57. > FloraHolland: Vijftien bedrijven, met name uit de bloemisterij, staan onder de vlag van FloraHolland in Hal 1. Onder hen handelaar Waterdrinker en de kwekers Nolina en Sjaak van Schie.

service

Waar en wanneer De IPM Essen vindt plaats van dinsdag 28 tot en met vrijdag 31 januari. De beurs is dagelijks geopend van 9.00 uur tot 18.00 uur.

Adres: Norbertstrasse 2, 45131 Essen.

32

De Boomkwekerij 2 (24 januari 2014)

IPM layout.indd 32

16-01-14 13:19

IPM Meningen

aar de IPM Treeport Ook nieuw dit jaar is een collectieve deelname van Treeport-kwekers.

ASRA Plant, Boomkwekerij de Raamberg, Boomkwekerij Piet Braspenning en Roelands Boomkwekerijen hebben een gezamenlijke stand in Hal 9. „Liever hadden we een stand in Hal 12, maar hiervoor bestaat een wachtlijst. Als nieuwe deelnemer zat dat er nog niet in”, zegt Jessica van Nijnatten namens Treeport. „Als we onze leden wel een plekje in Hal 12 hadden kunnen bieden, was het aantal deelnemers hoger geweest. In

Kweker en standhouder Arno van Nunen uit Veldhoven:

’Deelname eenvoudig zelf te regelen’ eerste instantie hadden elf bedrijven interesse, maar zes van hen hebben, onder andere om in Hal 12 te kunnen staan, voor Bizz Holland gekozen.”

Een belangrijke reden voor Treeport om zelf beursdeelname te regelen is het kostenaspect. „Een aantal kwekers was vorig jaar al kritisch en het blijkt dat als we het zelf organiseren we een duidelijk kostenvoordeel kunnen behalen.

Dit komt vooral omdat kwekers zelf verantwoordelijk zijn voor de standopbouw en het transport.” <

„We gaan vooral naar de IPM om klanten binnen te halen. We raken onze handel nog steeds kwijt, ook al gaat het iets moeizamer dan een paar jaar geleden. We willen ons niet te veel op enkele klanten richten en daarom zijn nieuwe klanten welkom. Maar de beurs is ook een goed moment om bestaande klanten te spreken. Ik verwacht dat deze editie voor ons in ieder geval beter wordt dan vorig jaar.

Omdat het toen onze eerste keer op de IPM was, stonden we op de bovenverdieping. Hier komt nog geen 10% van de bezoekers die beneden wel lopen. Als het dit jaar net zo tegenvalt als vorig jaar wordt dit jaar m’n laatste keer, maar dat verwacht ik dus niet.

We hebben de beursdeelname rechtstreeks met de IPM-organisatie geregeld en dat is heel eenvoudig, daarvoor heb je geen collectief nodig. We staan dit jaar in Hal 8 en ik had wel graag in Hal 12 gestaan, maar wellicht dat we volgend jaar kunnen opschuiven.’’

Kweker en standhouder Ad van Heesbeen, ASRA Plant uit Meer (B):

’Aanzet tot groter Treeport-collectief’ „We staan dit jaar voor het eerst op de IPM. Met drie collega’s van Treeport hebben we een collectieve stand. Omdat het voor het eerst is heb ik niet al te hoge verwachtingen. We doen mee omdat we steeds horen dat de IPM een grote ontmoetingsplaats is voor het vak. Bovendien is het de aftrap voor het voorjaarsseizoen. Daar-

naast zit ik in de beurzencommissie van Treeport en zie ik onze stand als een eerste aanzet voor mogelijk een groter collectief in de komende jaren. Onze deelname is laagdrempelig en dat vind ik prima.

Hierdoor zijn de kosten minder hoog dan bij deelname via bijvoorbeeld Bizz Holland. We staan dit jaar in Hal 9 maar ik verwacht dat we de komende jaren wel naar een betere plek kunnen opschuiven. De beurs is voor mij geslaagd als ik klanten spreek - en vooral klanten van klanten - die tevreden zijn over mijn producten en daardoor komend jaar meer willen bestellen dan voorheen.”

Kweker en standhouder Paul Bremmer uit Waddinxveen:

’Ik wil me als bedrijf profileren in Duitsland’ „Vijf jaar geleden stond ik op de IPM en dit jaar ben ik er weer bij. Het was toen een goede beurs, maar de noodzaak om er te gaan staan was er de afgelopen jaren wat minder. De IPM is een goede gelegenheid om me als bedrijf te profileren in Duitsland. Ik merk dat een aantal handelsbedrijven in bijvoorbeeld Noord-Duitsland vaker rechtstreeks in Nederland wil inkopen, zonder tussenkomst van Nederlandse exporteurs. Ik verwacht veel internationale bezoekers maar ik denk dat er voorzichtig zal worden ingekocht. Bij nieuwe contacten zal ik hen altijd de vraag stellen via welke handelaar ze in Nederland inkopen. Dan kan ik een afweging maken of ik ze rechtstreeks wil beleveren of via deze handelaar.

Ik sta onder de vlag van Bizz Holland op de beurs voor het gemak. Ik ken deze organisatie en kan er op vertrouwen dat het goed komt.

Bovendien wilde ik in Hal 12 staan omdat de Nederlandse boomkwekers die hier staan elkaar versterken.’’

De Boomkwekerij 2 (24 januari 2014)

IPM layout.indd 33

33

16-01-14 13:19

Tekst: Ron Barendse, Remy Steijger Foto's: Remy Steijger

Internationale strijd om de Colour yo Een goed verhaal doet een tuinplant beter verkopen: dat is het idee achter de Colour your Life Award. Tijdens IPM 2014 kiezen een jury én het publiek uit deze twaalf genomineerden de winnaar. Deelname is alleen voor standhouders en de winnaar wordt bekend gemaakt op donderdag 30 januari.

Planten verkopen is kinderspel BKN Stobel uit het Noord-Duitse Holm dingt mee met zijn verkoopconcept waarbij kinderen de hoofdrol spelen. De planten in het sortiment zijn stoer, stevig en sterk. Van de Corylus kunnen kinderen bijvoorbeeld een vlieger of een pijl en boog maken. Op deze manier wil het bedrijf de fantasie van kinderen prikkelen en wil het ze spelenderwijs leren omgaan met alles wat > de natuur biedt. Het concept heeft een eigen website en de communicatie is geheel afgestemd op kinderen middels kleurige etiketten en fleurige potten.

Denken aan Alzheimer Whetman Pinks uit het Engelse Devon maakt gebruik van het fenomeen Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen. Een serie anjers die het bedrijf als patioplanten op de markt brengt luistert naar de naam Memories. Door de naam Memories te associëren met Alzheimer heeft Whetman Pinks met zijn campagne inmiddels een kleine €25.000 bij elkaar gebracht voor de Alzheimers Society, die onderzoek doet naar de ziekte.

De Dianthus l. Memories is volgens de inzender een patioplant die goed winterhard is, een heerlijke geur verspreidt en waarvan de bloemen sterk genoeg zijn om als snijbloem te gebruiken.

Camellia japonica uit vervlogen tijden Flora Toscana uit het Italiaanse Pescia benadrukt de historische waarde van Camellia japonica. De planten zijn welhaast van adel.

Op de foto symboliseren een gehaakt kleedje en een oude klok het verhaal van de populariteit van Camellia japonica uit vervlogen tijden.

Zo was de plant in de 17e eeuw zeer geliefd bij Italiaanse aristocraten. Veel Camellia zijn vermeerderd uit de tuinen van oude Toscaanse villa's en paleizen van vooraanstaande Italiaanse families.

In de communicatiestrategie van Flora Toscana is veel aandacht voor storytelling, om de verkoop van Camellia te stimuleren.

34

De Boomkwekerij 2 (24 januari 2014)

ColourYL layout.indd 34

16-01-14 13:19

Beurs

ur your Life Award IPM Laurier: spirituele bron van inspiratie Gova uit Nispen verhaalt over Laurus nobilis. Volgens het bedrijf doen er veel verhalen en legendes rondom deze boom de ronde.

Zo zou de boom op verschillende manieren verbonden zijn met Pasen. De laurierboom symboliseert voor sommigen de verrijzenis van Christus en het eeuwige leven. Ook was de boom een bron van inspiratie voor de juwelier Peter Carl Fabergé toen hij een van zijn beroemde paaseieren ontwierp voor de Russische Tsaar: een paasei versierd met laurierblaadjes.

Deze en andere verhalen inspireerden Gova om op Pasen afgestemde laurier op de markt te brengen. Voor bloemisten is de plant er in een handige meeneemverpakking.

Duofruit: twee fruitsmaken aan één boom De Fruithof uit het Zeeuwse Kapelle levert niet zomaar producten voor de eetbare tuin, maar nu ook fruitbomen waaraan twee verschillende smaken appels, pruimen of peren groeien. Er staan twee verschillende cultivars op een stam en deze bestuiven elkaar. In sommige gevallen zijn de verschillende cultivars in een andere periode rijp, zodat er kan worden genoten van een extra lang oogstseizoen. Bij andere planten is er sprake van smaakverschil tussen de cultivars.

De planten komen op de markt onder de naam Duofruit en worden ondersteund met point of sale-materiaal. <

Overige genomineerden Product

Bedrijf

Het verhaal

Carex Evercolor Collection

Fitzgerald Nurseries, Engeland

Met de kleurrijke uitstraling van Carex wordt de muur een bijzonder gedeelte van de tuin

Blosjz

Roland van der Werf, Reeuwijk

Het concept Blosjz promoot dat een collectie buitenplanten ook als binnenplant kan worden gebruikt.

Hydrangea Living Series

Alex Schoemaker Boomkwekerij, Boskoop

Concept waarbij Hydrangea onder andere met een uniek registratienummer op de markt komt.

Helleborus 'King' Collection

Special Plant Zundert

Met Helleborus als geschenk geef je als het ware een bos bloemen cadeau.

Hydrangea macrophylla Forever&Ever

Viva la Vida bv, Udenhout

De plant bloeit op eenjarig hout en blijft knoppen maken. Wees niet bang om de snoeischaar in deze planten te zetten.

Syringa ’Agnes Smith’

Lakei Boomkwekerijen, Lottum

Het bedrijf introduceert diverse Syringa met een speciale kleur, geur en bloeicombinatie.

Hydrangea macrophylla Black Diamonds

De Jong Plants bv, Boskoop

Net als de Zwarte Diamant is deze plant een buitenbeentje in het sortiment en een 'must have' voor veel tuinbezitters.

De Boomkwekerij 2 (24 januari 2014)

ColourYL layout.indd 35

35

16-01-14 13:19

Foto's: Tuinplantencentrum De Pauw, Arno Engels

p ro d u c ta n a lys e

Aucuba kende goed voorjaar, maar slecht najaar Ook al kan Aucuba japonica jaarrond worden verkocht, de piek ligt toch vooral in het voorjaar. Het voorjaar van 2013 was voor veel Aucuba-kwekers nog niet zo slecht, maar de rest van het jaar viel de afzet niet mee.

Ondanks het koude voorjaar van 2013 liep Aucuba japonica bij veel kwekers toch best goed weg. Bij sommige kwekers waren de planten al in februari/maart weg voordat het koude voorjaar een feit was. Bij anderen duurde het wat langer, maar uiteindelijk gingen in het voorjaar toch de meeste planten de deur uit.

Kweker Jan Brouwer noemt 2013 geen goed jaar voor Aucuba maar nuanceert zijn opmerking toch ook wel weer. „Eigenlijk is het met name het

ondervinden van kwekers die in de kas kweken. Kweker Hans de Jong uit Boskoop zegt daarover: „Er zijn kwekers die bijvoorbeeld met drie stekken in een 3 l-container, binnen een jaar een relatief goedkoop leverbaar product maken. Daardoor loopt onze handel stroever weg.” <

handelsstemming

hoe loopt het?

Stemming Hardenberg ‘best aardig’

’Nattigheid vertraagt werk’

Diverse boomkwekers die meededen aan de Groene Sector Vakbeurs Hardenberg, van 7 tot en met 9 januari, noemden de handelsstemming ‘best aardig’. Hoveniers bleken wel positief te zijn over het aanlegwerk, maar onder beursbezoekers met tuincentrumverkoop bleek weer de nodige spanning voor het voorjaar.

Jan Konijn Boomkwekerijen uit Lunteren deed voor het eerst mee aan de regionale vakbeurs, en dat was volgens Jacco Konijn „zeker de moeite waard. Ik heb bestaande klanten kunnen spreken die ik eerst alleen nog maar aan de telefoon had. Nieuwe klanten heb ik ook wel gesproken. En er is een order voor plantgoed geschreven.”

Konijn had het idee dat de meeste beursbezoekers stratenmakers, hoveniers en gemeenten waren uit Groningen, Friesland en Drenthe. Verder kwamen ze uit andere delen van Nederland. Duitse bezoekers waren er volgens Konijn ook wel wat, maar hij dacht niet veel. Die indruk had

36

najaar dat tegenviel. We moeten veel planten de winter overhouden en dus is het hopen op een goed voorjaar.” Hij hoort geluiden van Belgische collega’s dat daar het najaar wel goed heeft gelopen en dat ze daar los zijn. Dat biedt volgens Brouwer perspectief voor komend voorjaar.

Ook kweker Gerrit Visser deelt de mening dat de vooruitzichten voor dit voorjaar goed zijn: „Ik ben tevreden over de reserveringen die ik op heb staan”, zegt hij.

Aucuba, waarvan Aucuba japonica ’Variegata’, verreweg de belangrijkste cultivar is, liep de laatste strenge winters zowel bij kwekers als consumenten vorstschade op. Maar kwekers hebben niet het idee dat dat de handel echt in de weg zit. Toch lijken kwekers die Aucuba buiten of in de vollegrond kweken wel last te

ook Wielent Zonnebeld, wiens bedrijf Fa. W. Zonnebeld uit Nijverdal vaste deelnemer aan Hardenberg is. „We vonden altijd dat er een stijgende lijn was in het aantal Duitse bezoekers, maar deze keer waren er minder dan andere keren.”

Ook de stemming over de afzet was volgens Zonnebeld „wel eens jubelender geweest. Hoveniers zijn best wel positief, maar tuincentra en hoveniers met een tuincentrum zijn toch een stuk pessimistischer over de verkoop. Ze hopen op een goed voorjaar, maar dat doen we eigenlijk allemaal.”

Het webbezoek aan Olaf Nijenkamp is gestegen sinds de groothandel uit Raalte een webapp lanceerde op Hardenberg. De applicatie helpt hoveniers bij het vinden van planten en geeft er automatisch opties en prijzen bij. „We hebben veel positieve reacties gehad op de app”, aldus verkoper Jan Lantinga. „Daar was het ons grotendeels om te doen. Voor ons was Hardenberg dus heel goed.” <

Handel in week: 2

Tim Edwards, Boningale Nurseries

’Te vroeg voor Magnolia’ Handel in week: 3

Ronald Brand, Horticept/Floreac

Meer info op deboomkwekerij.nl

De Boomkwekerij 2 (24 januari 2014)

Markt en Afzet BKW14-02.indd 36

20-01-14 13:37

Markt & Afzet p ro d u c ta n a lys e

Vooral grotere haagbeuken verkopen goed Van haagbeuken zijn tot de jaarwisseling vooral groter tweejarig alsmede driejarig kwaliteitsmateriaal goed verkocht. De vraag naar alle maten is volgens kwekers en handelaren stabiel. Maar de kleinere maten lijken nog genoeg in voorraad te zijn.

De markt voor Carpinus betulus is de laatste jaren danig gegroeid, net als de markt voor de gewone beuk, Fagus sylvatica. De gestegen vraag is eenvoudig te verklaren met de populariteit van haagbeplantingen. Daardoor zijn ook producties gegroeid.

Kwekers en handelaren schatten in dat Carpinus, op Fagus na, het meest gekweekte bos- en haagplantsoen is.

Twee jaar geleden was er een tekort aan Carpinus op de markt. Dat was

goed voor het prijsniveau, want kwekers zeggen dat de gemiddelde prijs nu 20 tot 30% hoger ligt dan toen. Het huidige niveau mag volgens hen wel worden gehandhaafd, omdat de kosten van onder andere sorteerwerk toch ook uitbetaald moet worden.

Nu lijkt er weer sprake te zijn van een tekort, maar dan alleen van kwaliteitsplanten in de maten 80-100, 100-120 en nog groter. Diverse kwekers hebben zulke planten immers al allemaal verkocht.

Van de kleinere maten in de kwaliteit 1+1, ofwel 40-60 en 60-80, is het aanbod nog groot. De vraag is of dit de komende maanden nog wordt verkocht. Er zijn echter ook kwekers die tweejarig materiaal nu bewust niet op de markt brengen, maar het komend seizoen doorkweken tot het

meer gewilde driejarig materiaal.

Voor de nog langere doorteelt is de laatste jaren behoorlijk wat jonge Carpinus betulus opgeplant, zowel van de wilde soort als van veredelde haagbeuken als ’Frans Fontaine’, ’Fastigiata’ of ’Lucas’. Die vraag is volgens leveranciers nu echter getemperd. <

langs de kassa

Dries de Pauw:

’Leibomen zitten flink in de lift’ Naam bedrijf:

Tuinplantencentrum De Pauw Locatie: Wintam-Bornem

(België) Medewerkers: 2

Wat voor soort bedrijf heeft u? „Een plantencentrum, nadrukkelijk geen tuincentrum, want we doen niets met barbecues, tuinmeubels en dergelijke. Puur planten, dat is onze passie. Het verkoopoppervlak is 6.000 m2. Het totale bedrijf telt 5 ha, inclusief een kwekerij van kerstbomen en heesters.”

Hoe ging de kerstbomenverkoop? „Heel goed. Het begon vrij vroeg, liep vlot door en eindigde ook sneller dan anders. Bovendien was de kwaliteit van onze Nordmannen goed.”

En hoe loopt het nu? „Het is erg rustig. Dat is niet anders dan andere jaren. Klanten komen

nu heel gericht inkopen, er zijn geen funshoppers. Ze gaan vooral voor bomen in de vollegrond en heesters voor in een border zoals Liguster en Taxus. Bij bolbomen is een verschuiving gaande van soorten als Catalpa en Acacia naar Liquidambar en moeraseik. Leibomen zitten momenteel flink in de lift, ook daar vooral weer de Liquidambar en de moeraseik. Lindebomen lopen juist hard terug.”

Wat valt u op in de klantvraag? „Dat men heel goed geïnformeerd en voorbereid inkoopt, met name door onderzoek op internet. Soms moeten we daarin toch bijsturen, want er worden nogal eens onwaarheden verkondigd en waarheden verborgen.

Ook zie ik dat Belgen hun tuinen weer wat kleuriger en uitbundiger gaan inrichten. Het minimalisme van de afgelopen jaren – strak, stenig en vooral veel groen – maakt nu weer plaats voor bloeiende planten, kleur en een bont geheel.” < De Boomkwekerij 2 (24 januari 2014)

Markt en Afzet BKW14-02.indd 37

37

20-01-14 13:37

Afvalfonds Verpakkingen Per 1 januari 2013 is de verpakkingenbelasting omgezet in een Afvalbeheersbijdrage Verpakkingen, te organiseren door het Afvalfonds Verpakkingen. De afvalbeheersbijdrage is gebaseerd op de (wettelijk verplichte) verantwoordelijkheid van producenten en importeurs voor preventie, inzameling en hergebruik van gebruikte verpakkingsmaterialen.

Ondernemingen die per jaar 50.000 kg of meer verpakkingsmateriaal op de Nederlandse markt brengen, zijn verplicht een Afvalbeheersbijdrage Verpakkingen te betalen. Verpakking van producten die geëxporteerd worden, wordt niet meegeteld.

Evenals bij de verpakkingenbelasting zou het gescheiden houden van nationale en internationale stromen vele ongewenste administratieve lasten met zich meebrengen. Anders dan bij de verpakkingenbelasting is het Afvalfonds verplicht zich niet alleen op het innen van gelden te richten, maar ook veel meer op het monitoren van de

Internationaal In het land word je vaak geconfronteerd met de opmerking: ’Ja, maar in het buitenland, daar kan iets wel’. Of: ‘Je mag een gewasbeschermingsmiddel wel gebruiken dat hier in Nederland niet is toegestaan’.

Tijdens ons bezoek aan de Wintertagung van de Rheinische Baumschulen kwam een groot aantal aspecten voorbij op het gebied van gewasbescherming, quarantaine-organismen, EU-regelgeving, opleidingen en certificeringssystemen.

Na een aantal presentaties kwam bij mij een gevoel naar boven: ’Als dit allemaal op ons afkomt, hoe kunnen we dan nog verder in onze sector?’ Maar na twee vlammende betogen van de voorzitter van de Bund Deutscher Baumschule (de heer Selders) en de voorzitter van VRB, de heer Ley, kwamen ook andere gevoelens naar boven. Als eerste vooral dat we trots mogen zijn op onze sector en dat we een voorbeeld zijn voor vele andere sectoren die kijken hoe actief wij allerlei zaken oppakken, over sectoren heenkijken en meedenken. Daarnaast kwam heel mooi naar voren dat hetgeen waarmee wij al een aantal jaren vanuit het zuiden bezig zijn (promoten van het grensgebied als grootste boomkwekerijgebied van Europa/wereld), vanuit Duits perspectief op eenzelfde manier naar voren werd gebracht.

Op het gebied van Q-organismen kunnen wij alleen maar vaststellen dat hier een gezamenlijke internationale opdracht ligt Workshop om nog mogelijkheden voor onze teelten Kwaliteit van boomkwekerijproducten in de toekomst te hebben. Ook op het gebied van certificering en opleidingen staan we voor dezelfde opgaven.

Weet u zeker dat het plantmateriaal dat u heeft ingekocht wel aan de gestelde kwaliteitseisenConclusie? voldoet? Herkent Er uzijn aan de andere kant van afwijkingen in de bijgeleverde leveranciersdocumenten? de grens veelal dezelfde problemen, op De praktijkgerichte workshop Kwaliteit van boomkwekerijproducten leert u waar u op moet letten bij uw aansommige gebieden zelfs groter dan in geschafte partijen bomen en planten.

Nederland. Natuurlijk zijn hier ook punten De workshop die weer moeilijker zijn. Het resultaat Gemeenten en grootgroenvoorzieners kopen jaarlijks velewat partijen boomkwekerijproducten in. Maar welke kwaliteitseisen mogen worden is dathetwe concrete afspraken hebben gegesteld in het bestek- of beplantingsplan? Voldoet materiaal wel aan de gestelde eisen als het bij u wordt afgeleverd? En weet u welke maaktDeze omworkshop gezamenlijk vanuit Nederland leveranciersdocumenten moeten worden bijgeleverd? geeft u antwoord op deze vragen. en Duitsland deze problemen te lijf gaan.

diverse afvalstromen. Dit monitoren houdt onder meer in het in kaart brengen van de hoeveelheden verpakking die op de Nederlandse markt terechtkomen en het percentage dat daarvan gerecycled wordt. De Afvalbeheersbijdrage Verpakkingen onderscheidt verschillende materiaalsoorten en bijbehorende tarieven, die doorgaans lager zijn dan bij de verpakkingenbelasting. Voor meer informatie: zie www.afvalfondsverpakkingen.nl.

Onlangs hebben Anthos en de LTO Vakgroep Bomen en Vaste planten gesproken met vertegenwoordigers van het Afvalfonds verpakkingen.

Inzet hierbij is om evenals bij de verpakkingenbelasting ook nu te streven naar een sectorafspraak met als doel beperking van de administratieve lasten. In elk geval is het van belang dat bedrijven die meer dan 50.000 kg verpakkingsmateriaal gebruiken zich uiterlijk 15 februari melden bij het Afvalfonds Verpakkingen. Wij houden u op de hoogte.

Cursus Kwaliteit van boomkwekerijproducten Voor zowel boomkwekers als afnemers is het van belang dat bomen en struiken goed gedijen op de uiteindelijke locatie. Op 18 maart 2014 organiseert Naktuinbouw de workshop ’Kwaliteit van boomkwekerijproducten’ op een boomkwekerijbedrijf, waarin wordt besproken hoe de gewenste uitwendige kwaliteit kan worden bereikt.

Behalve bespreking van de naslagwerken, waarin informatie staat over kwaliteitseisen van plantmateriaal, gaan de cursisten vooral aan de slag met het visueel beoordelen van bomen en planten in de praktijk. Interactie en discussie staan hierbij centraal.

De workshop kost €169 per deelnemer. Heeft u zelf of een van uw medewerkers interesse in de workshop, dan kunt u zich tot uiterlijk 4 februari 2014 inschrijven. Op de website van Naktuinbouw (zie www.naktuinbouw.nl/ onderwerp/workshop-kwaliteit-vanboomkwekerijproducten) vindt u meer informatie over deze workshop en een link naar het inschrijfformulier.

Naast het bespreken van de naslagwerken, waarin u informatie vindt over kwaliteitseisen van plantmateriaal, gaat u vooral aan de slag met het visueel beoordelen van bomen en planten in de praktijk. Interactie en discussie staat hierbij centraal.

Mit Freundlichen Grüssen,

Na afloop onvangt u een bewijs van deelname.

Voor wie?

Datum & Locatie De workshop wordt georganiseerd op 18 maart 2014 (één dagdeel) op een boomkwekerijbedrijf.

Kosten De workshop kost € 169,- per deelnemer, dit is inclusief lesmateriaal en exclusief BTW.

Aanmelden Op www.naktuinbouw.nl/service/opleidingen vindt u het inschrijfformulier voor deze workshop. De uiterste inschrijfdatum is 4 februari 2014.

Naktuinbouw Opleidingen Sotaweg 22, Postbus 40 2370 AA Roelofarendsveen T +31 (0)71 332 61 65

Bij onvoldoende animo wordt de workshop geannuleerd. Bij annulering wordt u tijdig geïnformeerd. Bekijk www.naktuinbouw.nl voor de annuleringsregeling en de algemene voorwaarden.

F +31 (0)71 332 63 63

Op uw bedrijf?

opleidingen@naktuinbouw.nl

Deze workshop kan heel goed op uw bedrijf worden georganiseerd, aangepast aan uw wensen. Vraag naar de in company mogelijkheden!

www.naktuinbouw.nl

Deze bijdrage valt onder de redactionele verantwoordelijkheid van de LTO Vakgroep Bomen en Vaste planten. Voor informatie: (073) 217 31 83, e-mail: info@zlto.nl, www.lto.nl.

38

Jan Veltmans

De workshop is ontwikkeld voor afnemers, zoals gemeenten en grootgroenvoorzieners.

Bestuurslid LTO Vakgroep Bomen en Vaste planten

De Boomkwekerij 2 (24 januari 2014)

LTO linkerpag-BKW14-02.indd 38

20-01-14 13:27

Service

Foto: Arno Engels

bedrijfsnieuws

vaktaal

Sterkste smalspoor van Kubota Gebr. De Vor Achterveld introduceert een nieuwe smalspoortrekker van Kubota, type M9540. Met 95 pk is hij de sterkste uit de smalspoorserie van het Japanse merk.

De trekker heeft een viercilinder turbomotor en zowel voor- als achteruit vijftien versnellingsmogelijkheden, aangevuld met een kruipgroep. Als de vierwielaandrijving is ingeschakeld, kan de trekker evengoed kort draaien. De snelheid van de vooras neemt ten opzichte van de achteras toe, zodra de wielen een stuurhoek van 30° overschrijden.

Meer informatie: devor.nl.

Nieuwe directeur M. van den Oever M. van den Oever Boomkwekerijen heeft een nieuwe algemeen directeur in de persoon van Bert van Hintum. Mart en Jacques van den Oever hebben de zeggenschap over het familiebedrijf uit Haaren overgedragen aan hun zonen. Van Hintum was directeur van FCI ’s-Hertogenbosch, een onderdeel van de Franse multinational FCI Electronics. Meer informatie via: www.mvandenoever.nl.

agenda Binnenland 28 januari Start cursus gewasbe-

scherming licentie 2 Lunteren, Veluweplant 28 t/m 30 januari Verkoopbeurs en kwekersplein Euregiobeurs Venlo, Flora Trade Parc 28 t/m 30 januari Voorjaarsbeurs Arie Bouman Tuinplanten Wijk bij Aalburg 30 januari, 5 februari Spuitlicentiebijeenkomst gewasbescherming Lottum (30/1) of Saasveld (5/2) 31 januari Open dag Wellant College Aalsmeer 2 februari Open dag De Groene Campus Helmond 3 t/m 6 februari Voorjaarsbeurs Menkehorst Hengelo 3 t/m 6 februari Voorjaarsbeurs Twenthe Plant Hengelo 4 en 5 februari Groen Direkt voorjaarsbeurs Hazerswoude, Baas-hal

4 en 5 februari Verkoopbeurs Season Fairs Spring Boskoop, ITC-terrein 5 februari Spuitlicentiebijeenkomst Cultus Haaren 10 februari Spuitlicentiebijeenkomst DLV Techniek en veiligheid Zuidlaren

Buitenland t/m 26 januari tuinbeurs Gartenträume Duitsland, Lingen

28 t/m 31 januari Vakbeurs IPM Duitsland, Essen

5 en 6 februari Vakbeurs Dag van

de openbare ruimte België, Brussel 5 t/m 7 februari Tuinbouwvakbeurs Fruit Logistica Duitsland, Berlijn 7 t/m 9 februari Tuinbeurs Gartenträume Duitsland, Ulm

Bijdragen Meer informatie op: deboomkwekerij.nl/agenda

Bijdragen voor de service-pagina’s kunnen worden gestuurd naar Redactie ‘De Boomkwekerij’, Postbus 9324, 2300 PH Leiden, e-mail: boomkwekerij@hortipoint.nl.

Maas Huibers Leeftijd: 40 Opleiding: lts motorvoertuigentechniek Bedrijf: Boomkwekerij en loonbedrijf G&M

Waar bent u druk mee? „Met eigenlijk alles. We zijn aan het planten, rooien, kluiten maken en snoeien. Het rooien doen we ’s morgens, en als we tijd over hebben doen we ook nog oppotten. ’s Middags gaan we snoeien.”

Wat houdt uw loonwerk in? „Snoeien, stokken steken en kluiten maken. Het ene volgt het andere op. En nieuw bij ons is dat we nu ook containervelden voor laanbomen aanleggen. Machines om bijvoorbeeld te profileren huren we dan in.”

Hoe is de combinatie met loonwerk gekomen? „Ik was al kweker. Mijn broer Geurt, vandaar onze bedrijfsnaam G&M, heeft een jaar werk aangenomen in de kwekerij. Omdat we in drukke tijden samen meer kunnen doen, zijn we samen verdergegaan. Het loonwerk erbij is gestaag gegroeid.”

Plaats: Dodewaard Sortiment: laan- en sierbomen Oppervlakte: rond 35 ha

Voor mij hoeft het namelijk niet te vriezen, en ik denk dat open weer voor iedereen in de branche beter is. Het is maar niet te hopen dat het ineens weer -15°C wordt, zoals twee jaar geleden.”

Hoe gaat het met uw autochtone bomen? „Goed, we zijn er heel tevreden over. Vorig seizoen al begon de investering vruchten af te werpen.

Afnemers in Duitsland denken wel verschillend over autochtone bomen, maar zolang ik ze maar kan verkopen, ben ik tevreden.”

Wat is het werkgebied? „We gaan door heel Nederland, Duitsland en België heen.”

En de reguliere afzet? „Ik ben tevreden over de kwaliteit en de aantallen die we tot nu toe hebben verkocht, maar niet over de prijzen. Ik heb het gevoel dat iedereen iets meer tevreden is dan afgelopen jaar, maar er wordt volgens mij overal in Europa te veel geproduceerd. Ik geloof daarom niet dat de prijzen dit seizoen nog omhoog zullen gaan. Maar eind mei kunnen we pas de balans van dit seizoen opmaken.”

Wat vindt u van het weer? „Het is vrij warm voor de tijd van het jaar. Als we nog een winter krijgen, dan begint die hopelijk gestaag en wordt het niet kouder dan -5°C.

Gaat u naar de IPM toe? „Misschien, dat ligt aan het weer.

Maar ik ga altijd wel om te kijken naar nieuwe dingen. Vooral techniek.”

De Boomkwekerij 2 (24 januari 2014)

Service rechterpag-BKW14-02.indd 39

39

20-01-14 14:21

543469.indd 40

20-1-2014 12:57:09