BKW_07-2014 by Stichting Vakinformatie Siergewassen

4 april 2014

Innoveren in de laanbomenteelt 18 Kwekers boos over verbod op Basamid 6 Nieuwe perenrassen moeten zich bewijzen 26 Tuinplantenbeurs nog geen succes 29

Omslag_BKW14-07.indd 1

31-03-14 14:45

552807.indd 2

31-3-2014 12:33:04

Inhoud

Omslag: Arno Engels

12 Aandacht voor arbeidshandicap

Nieuws 4

Commentaar: Gelijk speelveld?

Opinie: ’Bufferzones zijn écht nodig voor onze export’

Stelling: Personeel moet werken wanneer het nodig is

Kwekers verontwaardigd over verbod op Basamid Cleanstart

’Bewustwording over de risico’s is de eerste stap’

Bedrijf 11 Ondernemersvragen: Hoe kan ik zo gunstig mogelijk investeren in zonnepanelen?

12 Nog veel vragen rond invoering Participatiewet

Teelt & Gewas

20 Ontzie oppervlaktewater 16 Tevreden klant staat centraal 18 ’Met innovaties behaal je winst in laanboomteelt’ 20 Voorkom puntemissie op het erf 22 Mogelijke doorbraak in genezing kastanjebloedingsziekte 24 Teeltadvies: Aandachtspunten bij heesterstek en -plantgoed 26 Nieuwe perenrassen moeten zich eerst bewijzen

Markt & Afzet 29 Tuinplantenbeurs nog geen volwaardig alternatief voor Trade Fair 30 FloraHolland Seasonal Trade Fair was een relaxte beurs

30 Trade Fair geslaagde beurs

36 Marktnieuws

Service 38 LTO Nederland Vakgroep Bomen en Vaste planten 39 Vaktaal en Agenda

De onderstaande icoontjes bij de artikelen hebben de volgende betekenis en zijn te vinden op de website deboomkwekerij.nl:

COLOFON Redactie

Schipholweg 1, Postbus 9324, 2300 PH Leiden E-mail: boomkwekerij@hortipoint.nl Website: deboomkwekerij.nl Hoofdredactie Wim du Mortier (071) 565 96 82 Vakredactie Arno Engels 565 96 86 Ketura Haveman 565 96 83 Ron Barendse 565 96 84 Bureauredactie Marrit Molenaar, Jenny Mostert, Carolyne de Vries Lentsch, Jolanda de Wekker Vormgeving Bert Hassing, John Jennissen Fotografie Gerdien de Nooy Directie Elbert van den Berg Secretariaat Linda Laman 565 96 78 Alice Hoogenboom

Exploitatie

Koninklijke BDU Uitgevers B.V., Afdeling Vak- en Publieksmedia, Postbus 67, 3770 AB Barneveld Uitgever: Wiljo Klein Wolterink MBA T (0342) 494 263 F (0342) 413 141 Verkoopleider: Ron van de Hoef T (0342) 494 263 M 06 51 80 63 25 E r.v.d.hoef@bdu.nl Advertentie-exploitatie Media adviseur: Gert-Jan Bloemendal T (0342) 49 48 07 E g.bloemendal@bdu.nl, Internet: bdu.nl Verkoopleider: Ron van de Hoef T (0342) 494 263 M 06 51 80 63 25 E r.v.d.hoef@bdu.nl Abonnementenservice Aanvraag (ook via website deboomkwekerij.nl) en wijziging abonnement naar Koninklijke BDU Uitgevers, afdeling Vak- en Publieksmedia, Postbus 67, 3770 AB Barneveld, T (0342) 494 844, F (0342) 494 299, E abonnementen@bdu.nl. Op werkdagen

Filmpjes –

Foto’s –

telefonisch bereikbaar van 8.30 – 14.00 uur Abonnementen kunnen op elk gewenst tijdstip ingaan. Opgave via deboomkwekerij.nl of bij de abonnementenservice. Abonnementen lopen automatisch door, tenzij uiterlijk twee maanden voor vervaldatum bij de abonnementenservice wordt opgezegd. Dit kan schriftelijk, telefonisch of per e-mail. Ook voor informatie over een lopend abonnement kan contact worden opgenomen met de abonnementenservice. Jaarabonnement: €236,65 (exclusief 6% btw). Studenten en scholieren krijgen 25% korting. Buitenlandse abonnees betalen een kleine toeslag.

Documenten en linken naar website

Druk Koninklijke BDU Grafisch Bedrijf B.V. 25ste jaargang ISSN-nummer: 0923-2443 De Boomkwekerij is een uitgave van de Stichting Vakinformatie Siergewassen en de Koninklijke BDU Uitgevers B.V. Uitgever en auteurs verklaren dat dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld, evenwel kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Lezers worden met nadruk aangeraden deze informatie niet geïsoleerd te gebruiken, maar af te gaan op hun professionele kennis en ervaring en de te gebruiken informatie te controleren. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. Algemene voorwaarden: op alle aanbiedingen, offertes en overeenkomsten van Koninklijke BDU Uitgevers B.V. zijn van toepassing de voorwaarden, welke zijn gedeponeerd ter Griffie van de Arrondissementsrechtbanken en de KvK.

De Boomkwekerij 7 (4 april 2014)

Inhoudspagina-BKW14-07.indd 3

31-03-14 14:46

Foto: Arno Engels

NIEUWSINTERVIEW

Marc Lodders:

‘Bufferzones zijn écht nodig voor onze export’ In de regio Zundert is nog te weinig belangstelling om de bufferzone in stand te houden, constateert Marc Lodders. Hij stelt dat ziektevrije zones juist essentieel zijn voor de boomkwekerijexport. Want het gaat niet alleen om bacterievuur en meidoorn, maar om meerdere quarantaineorganismen en waardplanten. Marc Lodders, Lodders Boomkwekerijen

Vorige week was er een bijeenkomst over de instandhouding van bufferzone 4b, waaronder Zundert valt. „Er zaten zes kwekers aan tafel en er stonden er twee voor. Dat is eigenlijk dieptriest voor een zone waarin 400 tot 500 kwekers zitten, en waarvan de controle €30.000 per jaar kost”, aldus Lodders. „Als 300 kwekers ieder €100 betalen, blijft onze zone al in stand.” In het veld hoort Lodders weifelende geluiden onder collegakwekers. Waarom zouden ze meebetalen aan instandhouding van de bufferzone, als er toch te weinig meidoorns onder code ZPb2 worden verkocht? „Ik kan de desinteresse begrijpen, maar er is meer in het geding. Ook bijvoorbeeld Amelanchier, Malus en Sorbus zijn waardplanten van bacterievuur. En Xanthomonas, Phytophthora ramorum en Aziatische boktorren liggen ook op de loer.”

COMMENTAAR

Lodders vindt het een goede zaak als de bufferzones pest free area’s worden voor meer quarantaine-organismen dan bacterievuur. Omdat de Nederlandse export dan kan aantonen dat geleverde planten zijn gekweekt in een beschermde zone die intensief wordt gecontroleerd. „Als we zulke zones niet hebben, brengen we onze exportpositie in gevaar”, waarschuwt Lodders. „Want als de zones niet meer worden gecontroleerd, neemt de kans op uitbraken van bijvoorbeeld bacterievuur toe en wordt het steeds moeilijker om ziektevrije waardplanten te kweken.” Leveren onder ZPb2 is bijvoorbeeld niet alleen verplicht voor bacterievuurvrije gebieden in de EU. „Buiten de EU móét je onder ZPb2 leveren.” De Britten eisen bijvoorbeeld bovendien pest free area’s voor Platanus. „70 tot 80% van de boomkwekerij is bedoeld voor export,

PEILING

Gelijk speelveld? Dit keer zette staatssecretaris Dijksma niet haar handtekening onder de vrijstelling voor Basamid CleanStart, waardoor dat middel dit jaar niet mag worden toegepast op zaaibedden voor bosen haagplantsoen. Het is heel goed te begrijpen dat betreffende kwekers op zijn zachtst gezegd teleurgesteld zijn. Vooral in het Zundertse zijn ze boos, woedend, of ze zijn gewoon murw geslagen door het slechte nieuws.

Wat het buitenland ook vraagt, ik ben bereid alles te doen om te mogen exporteren

Want dit keer was de vrijstelling wel op tijd aangevraagd, en dit keer wezen alle signalen erop dat die handtekening wel zou worden gezet. Nederland loopt toch in de pas met andere landen in de EU? Aan de andere kant van de grens bij Zundert, met vrijwel Arno Engels Vakredacteur

identieke teeltomstandigheden, mag je wel gewoon Basamid gebruiken. Dan is het toch oneerlijk en ongelooflijk als Basamid aan ’onze’ kant niet mag? De overheid oordeelde ineens anders, omdat ze alle middelen bijzonder kritisch bekijkt (en daarom nu ook een totaalverbod wil op neonicotinoïden). Er zit iets in Basamid dat

Eens 42%

Oneens 58%

niet goed is voor de volksgezondheid en het milieu, meent het ministerie. Dat wordt in Zundert niet begrepen. Basamid komt alleen in de toplaag, het ligt wekenlang onder plastic, dus er kan toch geen gas ontsnappen? En er is toch geen uitspoeling, redeneren ze daar. De overheid heeft besloten en ze zegt het niet, maar ze daagt kwekers wel uit om onkruid op alternatieve wijze tegen te gaan. Middels stomen? Dat schijnt een paar duizend liter diesel per hectare te kosten, is dat dan goed voor het milieu? Dan heeft Zundert nog altijd een nadeel ten opzichte van België, want daar hebben ze nog wel goedkopere rode diesel.

De nieuwe peiling luidt:

Alleen een nieuwe cao zonder loonsverhoging.

Heeft het zin als kwekers nog te gaan praten met Dijksma? Kunnen zij hun pijlen niet beter richten op Brussel, waar moet worden gezorgd voor gelijke concurrentieverhoudingen?

Stem mee op deboomkwekerij.nl.

Want dat gelijke speelveld, dat is er nog lang niet.

De Boomkwekerij 7 (4 april 2014)

Nieuws opinie BKW14-07.indd 4

31-03-14 14:46

Opinie COLUMN COEN DEKKERS

Selfie-wedstrijd

dus bufferzones zijn écht nodig.” Lodders doet een dringend beroep op collectiviteit binnen de boomkwekerij: hoe meer hectares er binnen een bufferzone vallen en hoe meer kwekers meedoen, des te lager wordt de bijdrage per kweker. Voor de zone waarin Zundert zit, zal de bijdrage zelfs verminderen. „Vorig jaar was het €53/ha, nu wordt het €45 omdat de controle nog efficiënter gebeurt.” Kwekers die niet meebetalen aan bufferzones, moeten volgens Lodders worden uitgesloten van de teelt van (bacterievuur)waardplanten. Of hun percelen moeten buiten de zone worden gehouden; de zonegrenzen staan namelijk nog niet vast. „Als er bacterievuur uitbreekt op een perceel van een kweker die niet meebetaalt, kan hij zijn buurman die wel bijdraagt, in gevaar brengen. Dat mag echt niet gebeuren.” <

Het is even schrikken, dit weertje hè. Want wat zijn er veel mensen die niks te doen hebben. Elke dag zie ik op Twitter van die zogenaamde selfies voorbij komen. U kent het wel, want het was het woord van 2013. Een foto van jezelf aan de wijn, kaas, aan het winkelen of languit op de loungeset in de tuin, in het stemhokje, maar vooral niet aan het werk. Want je baas kijkt waarschijnlijk mee of zo. Ik heb niks tegen die selfies zelf hoor. Als iemand zo’n verschrikkelijk slechte foto, met een scheef hoofd, want gemaakt met een uitgestoken arm die meestal ook nog niet helemaal stil te houden is, op de sociale media wil plempen, ga je gang. Voor schut ga je toch niet, want bijna iedereen doet het, dus zijn er altijd nog slechtere selfies. Maar waarom wordt dat opvallende trendy narcisme niet meteen opgepakt en commercieel uitgenut? Waar is dat Bloemenbureau Holland als je ze echt nodig hebt? Moet ik het dan echt weer zelf doen? Okay dan. Iedereen die een mooie tuinselfie maakt, mag die naar mij opsturen. Maar dan wel een waarbij je hard aan het werk bent. Vieze handen, bruine knieën, zwart randje onder je nagels, zweet op je voorhoofd, van dat soort. Want selfie-technisch ben ik allergisch voor kaas, wijn en vooral witbier. Dus kom maar door met al die ellende. Ik regel hier dan wel een eenkoppige partijdige jury die de selfies zal beoordelen en vooral op Twitter zal plaatsen met naam en toenaam. Van alle foto’s die binnenkomen claim ik meteen de rechten. Degene die mij het hardste aan het lachen kan maken, beloon ik met een plantenbak vol met je-weetwel-welke-plantjes. Houd er wel rekening mee dat de organisatie in alle gevallen beslist, en dat je wel eens pech kan hebben als ik (oh sorry, nu verraad ik de samenstelling van de jury) geen zin heb om een takke-eind te gaan rijden. Dus, trendsetters, actie. Ik hoef niet te weten dat je weer met je luie reet op je tuinset ligt. Ik wil weten wat je ervoor gedaan hebt om dat te kunnen. Want hoef jij je terras niet te schrobben of zo? Of het gras te maaien? Of gewoon te werken? Nou, laat zien dan! Kom maar op!

STELLING

Personeel moet werken wanneer het nodig is Alex Schoemaker, Alex

Rick van Woudenberg, Van

Ad Kempen, F.N. Kempen

Schoemaker Boomkwekerij,

Woudenberg tuinplanten,

BV, Mijdrecht:

Boskoop:

Zevenhuizen:

„Moderniseren

„We kijken er niet meer van

„Personeel moet werken als

arbeidsvoorwaarden is altijd

op dat een bestelling bin-

het nodig is; lijkt me een nor-

een pre. Tijden veranderen

nen enkele uren moet wor-

male zaak. Personeel is het

heel snel. De klant is in ons

den afgestuurd. Waar vroeger

meest waardevol voor een onderneming, daar

geval altijd leidend, (met een lange én een

genoegen werd genomen met enkele dagen

moeten we goed voor zorgen. Niemand moet

korte ij). Klanten vragen heel veel in het

wachttijd, is een paar uren wachten op je bestel-

je kunnen verplichten op zondag te werken of

drukke seizoen. Wij kwekers leveren orders

de goederen eigenlijk al lang... Wij klappen als

buitensporig veel uren. De getoonde inzet en de

tweemaal per dag uit; dat is heel normaal in

een harmonica uit elkaar in het seizoen; wer-

kwaliteit van de werknemers hangt samen met

onze sector. De weerslag komt veelal op onze

ken soms met dubbele bezetting om aan deze

de werksfeer. Voor het beste resultaat moet er

medewerkers terecht. Orders veranderen nog

snelle vraag te kunnen voldoen. Daarentegen

op alle fronten worden gecommuniceerd, ook

wel eens, en dat houdt extra werk in. Nu is

is er buiten het seizoen minder werk. Dat kan

met de medewerkers. Samenwerken moet in

dat niet erg, mits het betaald wordt. De klant

alleen als alle medewerkers daaraan meewer-

de genen zitten om successen te behalen en

is koning en wij spelen graag in op de wen-

ken en eigenlijk als een harmonica fungeren.

te delen. Als we niet goed onze menselijkheid

sen van de klant. Medewerkers die dit begrij-

Persoonlijk ben ik nogal fan van het uren-voor-

in acht nemen voor onze medewerkers of uit-

pen en flexibel zijn, kunnen hier goed mee

urensysteem: werken wanneer het nodig is, rust

zendkrachten, lopen we gevaar als sector ons

omgaan, mits er onderling goede afspraken

nemen wanneer het kan. De hoge eisen van het

goede imago te verliezen. Ogen openhouden op

zijn gemaakt. Misschien is dit wel de reden

snelle leveren in combinatie met een seizoen-

sociaal gebied dus, met name in de retailorders,

waarom er zoveel Poolse mensen in deze sec-

teelt maakt overwerk de standaard en niet de

anders is het wachten op imagoschade. Het

tor werkzaam zijn.”

uitzondering. Geen aanpassing aan de cao zou

televisieprogramma Keuringdienst van Waarde

niet stroken met de realiteit.”

zal hier graag op inspelen.”

van

De Boomkwekerij 7 (4 april 2014)

Nieuws opinie BKW14-07.indd 5

31-03-14 14:46

Foto’s: Arno Engels

Kwekers verontwaardigd over verbod op Basa De overheid verleent bosen haagplantsoenkwekers geen vrijstelling om op zaaibedden Basamid CleanStart te mogen gebruiken. Daardoor wordt zaailingenteelt onmogelijk in Nederland, reageren bestuurders en kwekers, omdat er nog geen praktisch alternatief is.

„We kunnen er maar beter mee stoppen”, zegt een bosen haagplantsoenkweker uit de regio Zundert die anoniem wil blijven, nadat hij hoort dat het ministerie van Economische Zaken (EZ) dit jaar geen vrijstelling verleent voor het gebruik van Basamid CleanStart op zaaibedden.

„Zaailingen volgens de wet kweken is dus niet meer te doen in Nederland. Want wat zijn de alternatieven?” „Terug naar natte grondontsmetting? Dat heb ik al jaren niet meer gedaan. Het mag maar eens in de vijf jaar, en het is voor het milieu niet beter dan Basamid. Stomen? We hebben de apparatuur ervoor nog niet voorhanden, €2.500/ha aan extra kosten voor zaailingen 5 cent per stuk?”, vraagt de kweker zich allemaal af. „Finale op stroken gebruiken? Dat mag je maar op 30% van de oppervlakte spuiten. Bij laanbomen kan dat wel door het extensieve teeltsysteem, maar bij bosen haagplantsoen op bedden?” De kweker vertelt ook nog dat hij bezig is met rijenzaai, zodat hij onkruid mechanisch zou kunnen aanpakken. Maar alleen al die rijenzaai valt tegen als het om fijnzadige soorten gaat. En dan concluderend: „We zullen iets moeten verzinnen om de bedden toch zuiver te kunnen houden.” Maar hij lijkt de moed te hebben opgegeven. „We probeerden al geregeld een project aan te vragen,

KORT Moratorium op neonicotinoïden

Keuringsplicht voor spuitmachines

Een meerderheid van de Tweede Kamer is voor een Nederlands moratorium op alle neonicotinoïden. Een motie van de Partij voor de Dieren die de regering vraagt het gebruik van alle neonicotinoïden en fipronil op te schorten, werd onlangs aangenomen. LTO Nederland vindt dat het voorstel elke juridische grondslag mist en dat uitvoering ervan desastreus is voor de agrarische sector.

Op grond van Europese wetgeving is de regelgeving in Nederland over de keuring van spuitmachines aangepast. Dat heeft tot gevolg dat voor meer spuitmachines een keuringsplicht geldt. Nieuw is onder andere dat rijen/strokenspuiten breder dan 3 m moeten worden gekeurd. Apparaten waarvoor eerder geen keuringsplicht gold, moeten voor eind 2016 zijn gekeurd. Daarbij geldt een overgangsregeling waarbij de oudste apparatuur eerst aan de beurt komt.

Rijnland controleert teeltvrije zone Het Hoogheemraadschap Rijnland is 1 april gestart met het controleren of boomkwekers wel voldoen aan de eisen in het Activiteitenbesluit. Onderdeel daarvan is de teeltvrije zone. Pot- en containerteeltbedrijven moeten nu al voldoen aan de regels in het besluit; vollegrondsbedrijven moeten het voor 50% van het bedrijf op orde hebben. Vanaf 1 januari 2015 moeten alle bedrijven aan de regels voldoen.

FloraXchange en Ai2 zien potentie bij tuinplantenkwekers Handelsplatform FloraXchange en incassoplatform Ai2 zien kansen voor uitbreiding van hun activiteiten bij tuinplantenkwekers. Dat bleek tijdens een bijeenkomst van Studieclub Regio Boskoop. „Kwekers zijn op zoek naar alternatieve en goedkopere manieren van zakendoen”, zei Jan van der Lans van FloraXchange. Dit handelsplatform biedt sinds een paar jaar kwekers de mogelijkheid om hun aanbod digitaal met kopers te delen.

Garden Plant zet rozenhandel Horatia voort

Intentieverklaring getekend

De rozenactiviteiten van het failliet verklaarde Horatia gaan door onder dezelfde naam in combinatie met Garden Plant. Dit handelscentrum is nu de aandeelhouder van Horatia, meldt curator Bob van Brink. Een doorstart maken alleen het geven van oculeeradviezen aan rozenkwekers en het vermarkten van geproduceerde rozen.

De overheid en het bedrijfsleven hebben 27 maart een intentieverklaring getekend waarin zij afspreken samen te werken bij het verkleinen van fytosanitaire risico’s. De afspraak is bedoeld om het risico op insleep van quarantaine-organismen te verkleinen en een vangnet te bieden voor bedrijven die bij een uitbraak schade oplopen.

De Boomkwekerij 7 (4 april 2014)

Nieuwsbericht en Kortnieuws BKW14-07.indd 6

31-03-14 14:24

Nieuws

Basamid Cleanstart maar het werd steeds afgewezen.” Andere kwekers reageren op een soortgelijke wijze op het verlies aan Basamid. Ze noemen dezelfde mogelijke alternatieven, haken en ogen. Ook wordt gewezen naar de organisatiegraad onder boomkwekers. „De NBvB opgeheven, Treeport begonnen met een subsidiepot: we hebben ons erg zwak gemaakt om één vuist te kunnen maken.”

Mag wel in België en Engeland De LTO-Vakgroep Bomen en Vaste Planten reageert verontwaardigd over het besluit van EZ. Op aanvraag van de vakgroep kreeg Basamid in de voorgaande jaren namelijk telkens een tijdelijke toelating, omdat de overheid erkende dat onkruid op zaaibedden een knelpunt was. Bovendien mag het middel wel op zaaibedden in België en Engeland worden gebruikt. Nederland zit met onder andere deze landen in de centrale EU-toelatingszone; dan kan een middel via wederzijdse erkenning alsnog in Nederland worden toegelaten. Het Ctgb adviseerde echter negatief over de aangevraagde vrijstelling. „Daarop is besloten om de aanvraag af te wijzen”, aldus EZ-woordvoerder Jan van Diepen.

Volgens het Ctgb voldoet de toepassing van Basamid niet aan toxiologische criteria voor mensen die ermee werken en die in de buurt wonen. Er komt namelijk formaldehyde vrij en nul-procent blootstelling kan niet worden gegarandeerd. De toepassing voldoet bovendien niet aan uitspoelingscriteria en eisen van diverse diersoorten, aldus het Ctgb.

Alsnog reguliere toelating? Los van de vrijstellingsprocedure is fabrikant Certis Europe bezig met een reguliere toelatingsprocedure voor Basamid, in diverse EU-landen inclusief Nederland. Woordvoerder Edwin Hendriks bevestigt dat het middel formaldehyde kan vormen. „Maar dat is in zo’n geringe mate, dat we dit in het dossier indienen als ’irrelevant’. Formaldehyde is ook gewoon toegelaten in bepaalde sectoren als desinfectiemiddel.” Basamid kan dus alsnog een reguliere toelating krijgen in Nederland, maar voor dit jaar lukt dat niet. Een vrijstelling zou nu trouwens al laat zijn voor de voorjaarszaai, gezien de zes weken die behandelde grond moet zijn afgedekt. Het gaat Bart Faassen, voorzitter van de LTO-Cultuurgroep voor bosen haagplantsoen, niet specifiek om Basamid. Zolang er

maar een middel beschikbaar is dat werkt op zaaibedden, en dat kwekers kunnen en mogen gebruiken. Maar voorlopig ziet ook Faassen niet een goed alternatief. „Stomen is niet toereikend, maar wel milieuonvriendelijk. Want hoeveel diesel wordt er dan verbruikt? En wat is de CO2-uitstoot?” Precisiezaai is volgens Faassen nagenoeg onmogelijk bij fijne zaden. Schoffelen idem dito. „Elzen, berken: zulk soort plantjes zijn zo kwetsbaar, dat ze zelfs mee uit de grond komen als je onkruid handmatig plukt.” René Jochems, teeltadviseur van GroeiBalans, begrijpt de emotionele reacties op het verlies aan Basamid wel, maar het was volgens hem te verwachten gezien de per jaar verleende ontheffingen. „Ga door met alternatieven; stomen en precisiezaaien zijn dat zeker, maar de meerkosten zijn nog niet goed in beeld. De teelt verdwijnt niet naar het buitenland, alleen omdat er een middel verdwijnt. Hiervoor zijn meer factoren bepalend.” De LTO-Vakgroep wil staatssecretaris Dijksma op korte termijn spreken over het besluit van EZ. Door de aangevraagde vrijstelling niet te verlenen, dwingt Dijksma de sector om teelten naar het buitenland te verplaatsen, aldus de vakgroep. <

Woud aan keurmerken

Eerste Excellence Rose

Het afgelopen anderhalf jaar zijn er in Nederland ruim negentig duurzaamheidskeurmerken en -logo’s bijgekomen. Dat meldt voorlichtingsorganisatie Milieu Centraal. „Geen wonder dat er veel verwarring bestaat over wat zo’n bloemetje, blaadje of aardbol op een product nu betekent”, aldus directeur Vera Dalm. „Het zou helpen als producenten zo veel mogelijk gebruikmaken van reeds bestaande, bekende en betrouwbare duurzaamheidskeurmerken.”

Rosa ’Westzeit’, een product van het Duitse Noack Roses, is gekozen tot Excellence Rose 2014. Tijdens de FloraHolland Trade Fair werd dit feestelijk gevierd. Het is voor het eerst dat de vorig jaar opgerichte Stichting Excellence Rose een roos toevoegt aan het voormalig Toproos-sortiment. Het doel van de organisatie is het verbeteren van het imago van buitenrozen.

Waswater levert gering economisch voordeel op Met waswater valt in de boomkwekerij een gering economisch voordeel te behalen. Per hectare kan er 300 tot maximaal 1.500 l worden gebruikt. Dit is geconcludeerd bij de afronding van het tweejarige project Praktijknetwerk waswater. Uit diverse praktijkproeven bleek dat waswater vooren nadelen heeft.

Syngenta start bijenactie

Zeven miljoen waarmerkstrookjes

Syngenta is een actie gestart waarbij burgers worden gevraagd financieel bij te dragen aan bloeiende akkerranden. „De teler zorgt voor de aanleg van bloeiende akkerranden en de burger helpt met een kleine financiële bijdrage om de opbrengstderving voor de teler te compenseren”, aldus Syngenta in een toelichting. Actiegroepen noemen de campagne van de middelenfabrikant ’een doekje voor het bloeden’.

Naktuinbouw heeft in 2013 ruim zeven miljoen waarmerkstrookjes uitgegeven voor de (vrijwillige) certificering van fruit-, laan- en sierbomen alsmede onderstammen, zo staat te lezen in het jaarverslag van de keuringsdienst. In 2012 waren er slechts vier miljoen strookjes uitgegeven. Het aantal in 2012 was veel minder dan normaal, als gevolg van vorstschade het jaar ervoor, legt Naktuinbouw uit. De Boomkwekerij 7 (4 april 2014)

Nieuwsbericht en Kortnieuws BKW14-07.indd 7

31-03-14 14:25

Tekst: Alfred Klaver, Naktuinbouw Foto: Naktuinbouw Communicatie

Alfred Klaver, Naktuinbouw, over ontwikkelingen op fytosanitair gebied

’Bewustwording over de risico's is de Eind vorig jaar ging Naktuinbouw het land in om met kwekers onder meer te praten over fytosanitaire regelgeving. De aanleiding was dat exportmarkten in toenemende mate garanties vragen dat product vrij is van ziekten of plagen. Communicatie- en opleidingsmanager Alfred Klaver zet de conclusies van Naktuinbouw op een rij naar aanleiding van de gesprekken met kwekers.

Op het vlak van export, markttoegang en fytosanitaire zaken verandert er veel, en vooral ook snel voor de boomkwekerij. De eisen voor het materiaal worden steeds strenger, garantie-eisen zijn eerder regel dan uitzondering. Voor een ondernemer is het flink bijbenen om aan alle eisen te kunnen voldoen en de exportmarkten open te houden. Als kweker moet je tegenwoordig met een hoop dingen rekening houden. En dat het niet altijd even duidelijk is hoe de vork precies in de steel steekt, bleek tijdens de vorig jaar door Naktuinbouw georganiseerde bijeenkomsten onder de noemer ’Naktuinbouw in het land’. Tijdens de bijeenkomsten discussieerden ondernemers uit diverse sectoren over dit onderwerp. Iedereen was het er over eens dat de eisen aan het materiaal steeds hoger worden en dat je als ondernemer belang hebt bij schoon materiaal. Bedrijven weten vaak niet waar de fytosanitaire risico’s zitten. En juist die risico’s erkennen en onderkennen, is van groot belang voor niet alleen de financiële gezondheid van je bedrijf, maar ook voor de toekomstige markttoegang. Immers, wordt er ook maar iets gevonden, dan volgen er maatregelen, soms zeer ingrijpend.

Bedrijfshygiëne De schoen wringt bij het feit dat bedrijfshygiëne niet altijd voldoende aandacht krijgt bij ondernemers. Vaak komt dit simpelweg doordat zij niet weten waar te starten. Tijdens een van de bijeenkomsten zei een boomkweker: ’ik weet dat mijn bedrijfshygiëne onder de maat is, maar ik weet niet precies wat ik moet doen. Willen jullie hierover meedenken?’. De groep deelnemers tijdens de bijeenkomsten was erg gevarieerd. Grote stek-en zaadbe-

Alfred Klaver

De Boomkwekerij 7 (4 april 2014)

Opinie Fyto-BKW14-07.indd 8

31-03-14 12:25

Opinie Markttoegang

is de eerste stap’ drijven hebben al strenge hygiëneprotocollen. Nu is een kas uiteraard iets anders dan een open teelt als bij bomen, maar het uitgangspunt blijft hetzelfde: het in kaart brengen van de fytosanitaire risico’s en er actie op nemen. Bewustwording van potentiele risico’s is dus de eerste stap. Als bedrijf moet je zelf kunnen waarborgen dat je jouw systemen op orde hebt. Denk bijvoorbeeld aan regels over het gebruik van gereedschappen en mobiele telefoons, of het schoonmaken van laarzen tussen bezoeken op verschillende percelen. Maar ook: afspraken met leveranciers over schoon uitgangsmateriaal, traceerbaarheid, de juiste informatie, documenten op orde hebben en het uitsluiten van risico’s. Ketendenken speelt een belangrijke factor in het op orde hebben van je zaakjes. In de aardbeiplantensector is de bewustwording over hygiëne op het bedrijf na de vondst enkele jaren geleden van het quarantaine organisme Xanthomonas fragariae enorm toegenomen. Het bestrijden van deze bacterieziekte blijkt vooralsnog lastig. Alle pijlen zijn dan ook gericht op het voorkomen van deze ziekte. Totale hygiëne speelt daarbij een belangrijke rol. De sector heeft in samenwerking met Naktuinbouw een hygiëneprotocol ontwikkeld, dat handvatten geeft hoe hygiënemaatregelen het beste kunnen worden toegepast. Daarnaast heeft Naktuinbouw de workshop ’bedrijfshygiëne in aardbeiplanten’ ontwikkeld, op verzoek van en samen met de sector. In de boomkwekerijsector is de aanpak van bacterievuur een mooi voorbeeld van samenwerking. Om problemen met de ziekte op een zo laag mogelijk niveau te houden en de toegang tot exportmarkten te behouden, zijn bufferzones ingesteld. De financiering en instelling van deze zones zijn geïnitieerd door de sector onder verantwoordelijkheid van de Raad voor de Boomkwekerij. Door toezicht op de naleving van de

maatregelen in deze bufferzones én de medewerking van de bedrijven, worden de grenzen voor boomteeltproducten – ook buiten de EU - open gehouden voor handel.

SERVICE

Cursussen bedrijfshygiëne Naktuinbouw biedt diverse workshops en opleidingen (bijvoor-

Landeneisen Uit de discussie tijdens de bijeenkomsten bleek dat soms onduidelijkheid bestaat over de landeneisen. De derde-landeneisen (de landen buiten de EU), zijn te vinden op de website van de NVWA. Maar niet altijd zijn deze eisen bij de ondernemer bekend. Uit de gesprekken bleek dat ondernemers regelmatig worden geconfronteerd met weigering aan de grens, omdat er aan een - voor hen onbekende - eis niet werd voldaan. Een groter knelpunt is dat sommige landen binnen Europa soms afwijkende eisen hebben. Deze zijn vaak tijdelijk en niet bekend in de sector. Dit belemmert bijvoorbeeld de bomenexport naar het Verenigd Koninkrijk. Naktuinbouw neemt op zich te zorgen dat deze uitzonderingen worden verzameld en, samen met de NVWA, op duidelijke wijze worden gecommuniceerd.

CLIENT Export Voor het verkrijgen van markttoegang bij de landen waarop een bedrijf exporteert zijn goed ingevulde certificaten van belang. Papierwerk is nu eenmaal een onderdeel van de export, waarbij één klein foutje grote gevolgen kan hebben: een partij kan aan de grens worden geweigerd. In de zaaizaden en jonge bomen is een systeem beschikbaar dat de papiermolen een stuk efficiënter en bovenal minder foutgevoelig kan maken. CLIENT Export is een computerapplicatie van de overheid (NVWA) voor het opmaken van certificaten en documenten voor exportzendingen binnen de agrarische sector. Naktuinbouw verzorgt de helpdesk voor de bomen/jonge planten en de zaai-

beeld over hygiëne) die ondernemers kunnen ondersteunen in hun ondernemerschap. Dit jaar wordt naar aanleiding van ‘Naktuinbouw in het land’ een workshop ‘Bedrijfshygiëne in de boomkwekerij’ opgezet. De workshop wordt op twee dagen gehouden en een keer herhaald. De locatie en de exacte invulling zijn nog niet bekend. Belangstellenden kunnen zich al melden via e-mail: opleidingen@naktuinbouw.nl. U wordt dan tijdig geïnformeerd. De eerste workshop wordt op 12 en 26 juni van 16.00 - 20.00 uur gehouden. De tweede op 6 en 20 november van 16.00 - 20.00 uur.

zaden. Met dit systeem kunnen bij de NVWA de exportinspecties worden aangevraagd en fytosanitaire exportcertificaten worden opgemaakt. CLIENT Export controleert de juiste invulling van het certificaat en of aan de eisen van het land van bestemming wordt voldaan. Kortom: digitalisering is een hulpmiddel voor exporterende bedrijven en de NVWA. Binnenkort wordt het gebruik van dit systeem in de boomkwekerijsector verplicht. Met het oog op de toekomst geen verkeerde keuze: steeds meer landen eisen dat certificaten digitaal worden aangeleverd.

Conclusie Het realiseren van markttoegang is dus ook sterk afhankelijk van de eigen verantwoordelijkheid van ondernemers als het gaat om goede hygiëne op hun bedrijf, maar ook van het kunnen beschikken over de juiste informatie op het juiste moment. Naktuinbouw denkt graag mee en biedt daar waar mogelijk een platform voor ondernemers om samen te komen. Dit jaar organiseert Naktuinbouw bijvoorbeeld bijeenkomsten over kwekersrecht. < De Boomkwekerij 7 (4 april 2014)

Opinie Fyto-BKW14-07.indd 9

31-03-14 12:25

552808.indd 10

31-3-2014 12:28:53

Ondernemersvragen

Illustratie: Peter Moorman

Hoe kan ik zo gunstig mogelijk investeren in zonnepanelen? Ik wil zonnepanelen op mijn bedrijfspand aanbrengen en de opgewekte energie zakelijk gebruiken. Zijn er fiscale voordelen bij deze investering?

Martin van Wirdum Alfa Accountants en Adviseurs mvanwirdum@alfa.nl

Overweegt u om dit jaar in zonnepanelen te investeren? Wilt u ze plaatsen op uw bedrijfspand? Investering in privé of vanuit uw bv? Dit zijn vanuit fiscaal oogpunt belangrijke vragen. Hier wordt voor de directeur-grootaandeelhouder op een rij gezet welke fiscale voordelen er zijn om vanuit een bv te investeren in zonnepanelen.

Investeringsaftrek

Stuur uw vragen of suggesties naar Postbus 9324, 2300 PH Leiden. U kunt ook bellen of mailen met (071) 565 96 82, boomkwekerij@hortipoint.nl

Naast het duurzame aspect kunt u zonnepanelen overwegen om investeringsaftrek te realiseren. Hierdoor kan de winst dalen waardoor minder vennootschapsbelasting verschuldigd is voor uw bv (of de fiscale eenheid hiervan). De mogelijkheden zijn: > Kleinschaligheidsinvesteringsaftrek (KIA). Dit kunt u verkrijgen wanneer de totaalinvesteringen door uw bv in het boekjaar tussen €2.300 en €306.931 ligt. Maximale KIA is 28% van het geïnvesteerde bedrag bij een investeringsniveau op jaarbasis tussen €2.300 en €55.248. > Energie-investeringsaftrek (EIA). Bij investering in zonnepanelen is dit 41,5% van het geïnvesteerde bedrag.

Hiervoor moet binnen drie maanden na het investeringsmoment de investering worden aangemeld bij de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (voorheen Agentschap NL). Maximaal 69,5% van het geïnvesteerde bedrag in zonnepanelen is extra aftrekbaar van de winst. Dit levert een belastingbesparing op van 20% bij een winst van €0 tot €200.000, of van 25% bij een winst groter dan €200.000. Hierdoor is een maximale korting van respectievelijk 13,9% of 17,4% op uw investering haalbaar.

Afschrijving De extra aftrekposten staan los van de afschrijving op de zonnepanelen; hiervoor mag jaarlijks de bv een deel als waardevermindering aanmerken en de uiteindelijke winst verlagen. De opgewekte elektriciteit zorgt voor een lagere energienota. Dat betekent ook dat de winst toeneemt. Dit kan elkaar ten dele opheffen.

Btw en energiebelasting Uw bv kan de in rekening gebrachte btw bij aanschaf en installatie terug-

vragen. Houd rekening dat over de opgewekte energie weer btw moet worden afgedragen. Over geleverde energie betaalt uw bv energiebelasting. Door uw zonnepanelen zal bij de energieleverancier het verbruik afnemen waardoor ook de energiebelasting daalt. Dit kan zelfs een voordeel opleveren van meer dan duizend euro op jaarbasis.

Conclusie Indien de zonnepanelen worden geplaatst op uw bedrijfspand én de opgewekte energie wordt zakelijk gebruikt, dan komt uw bv in aanmerking voor de genoemde investeringsaftrekken. Let hierbij op de tijdige aanmelding voor EIA en het investeringsniveau bij KIA. De btw op de aanschaf- en installatiekosten kan de bv terugvragen; over opgewekte energie moet btw worden afgedragen. Het rendement en de terugverdientijd hangen mede af van factoren zoals de ligging van het bedrijfspand. De fiscale voordelen bekorten de terugverdientijd aanzienlijk, waarmee investeren in zonnepanelen eerder rendabel wordt. < De Boomkwekerij 7 (4 april 2014)

Ondernemersvragen-BKW14-07.indd 11

27-03-14 16:33

Tekst: Ank van Lier Illustratie: Studio Moor

Nog veel vragen rond invoering Part ici Op 1 januari 2015 treedt de Participatiewet in werking. Doel van de nieuwe wet is zoveel mogelijk mensen met een arbeidshandicap aan het werk te helpen. Ook de boomkwekerijsector moet zijn verantwoordelijkheid nemen. Hoe een en ander in de praktijk wordt geregeld en wat dit betekent voor ondernemers is nog één groot vraagteken.

Het kabinet wil één regeling voor alle mensen die kunnen werken, maar daarbij ondersteuning nodig hebben. De Participatiewet - die dit voorjaar nog moet worden goedgekeurd door de Eerste en Tweede Kamer- gaat daarom op 1 januari 2015 de Bijstand, de Wet sociale werkvoorziening en een deel van de Wajong (jonggehandicapten) vervangen .

Bij reguliere werkgevers Doel van de Participatiewet is zoveel mogelijk mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt aan de slag te helpen bij reguliere werkgevers. Dat betekent dat de rol van de sociale werkvoorzieningen gaat veranderen. „Vanaf 2015 zullen er geen mensen meer in de sociale werkvoorziening instromen. Mensen die nooit zelfstandig zullen kunnen werken, kun-

Doel van de Participatiewet is zoveel mogelijk mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt aan de slag te helpen bi

nen binnen de Participatiewet aan de slag bij een zogeheten voorziening voor ’beschut werken’. De rest moet zoveel mogelijk bij reguliere bedrijven aan het werk”, zegt Frank de Wijs, Specialist Sociaal Economisch Beleid bij ZLTO. „Aanvankelijk was het plan om een quotum in te stellen

MENING

‘Niet verplichten arbeidsgehandicapten aan te nemen’ Kweker Joost Sterke in Haaren werkt al meerdere jaren met mensen met een arbeidsbeperking. Op dit moment heeft hij een Wajonger in dienst, daarnaast laat Sterke zijn stekken maken bij een sociale werkvoorziening. Van de Participatiewet heeft hij wel gehoord, maar de kweker heeft geen idee wat de wet precies inhoudt. „Wel heb ik begrepen dat de no-riskregeling voor Wajongers straks nog alleen voor de eerste vijf jaar geldt, terwijl dat nu nog onbeperkt is. De regeling houdt in dat, als een Wajonger ziek wordt, het UWV de betaling overneemt. Als dit straks alleen nog voor de eerste vijf jaar geldt, dan wordt het minder interessant

voor arbeidsgehandicapten: iedere ondernemer zou minimaal 5% van zijn arbeidsbehoefte moeten invullen met mensen met een beperking. In het sociaal akkoord, dat in het voorjaar van 2013 is gesloten tussen het kabinet en de sociale partners, waaronder LTO, is dit afgewend.” De afspraak is dat werkgevers zich zoveel mogelijk gaan inzetten om het aandeel arbeidsgehandicapten binnen hun bedrijf te vergroten. In het Sociaal Akkoord is afgesproken dat de komende jaren 125.000 mensen met een arbeidsbeperking bij een reguliere werkgever worden geplaatst. Gaat dat niet lukken, dan wordt het quotum alsnog ingevoerd.

om deze mensen aan te nemen. Wajongers hebben door hun arbeidshandicap immers een groter risico om arbeidsongeschikt te worden. Wil het UWV meer arbeidsgehandicapten aan de slag helpen, dan zal de noriskpolis in ieder geval ongewijzigd moeten blijven!” Sterke vindt dat kwekers niet verplicht kunnen worden om mensen met een arbeidsbeperking aan de slag te helpen. „De wil moet er zijn. Datzelfde geldt bij de werknemers: zij moeten ook aan de slag wíllen op jouw bedrijf. In het verleden heb ik meerdere malen meegemaakt dat Wajongers er weinig trek in hadden om aan de slag te gaan. Dan werkt het niet.”

Ook bijdrage kwekers De genoemde ’opdracht’ geldt ook voor de boomkwekerijsector: ook kwekers moeten een bijdrage leveren

De Boomkwekerij 7 (4 april 2014)

Sociaal werk layout.indd 12

27-03-14 16:33

Arbeid

art icipatiewet werkgevers die vacatures hebben. „Hoe dit precies gebeurt en hoe de exacte koppeling wordt gemaakt tussen gemeenten en werkgevers, is nog niet bekend. Net zoals veel andere zaken”, zegt De Wijs. „Zo is bijvoorbeeld nog niet duidelijk bij wie de werknemers met een arbeidshandicap in dienst komen - bij de ondernemer zelf of bij een intermediair - en hoe je het maximale uit een bepaalde werknemer haalt. Alle mensen met een arbeidsbeperking krijgen straks het minimumloon uitbetaald.

Arbeidsproductiviteit

de slag te helpen bij reguliere werkgevers.

aan het welslagen van de Participatiewet. „Binnen de agrarische sector zullen meer mensen met een arbeidshandicap aan de slag moeten”, zegt De Wijs. „De mensen met een arbeidshandicap die nu al vanuit de Wet sociale werkvoorziening op boomkwekerijen werken, kunnen daar gewoon blijven. Er is vanaf 2015 alleen geen nieuwe Wsw-instroom meer mogelijk.”

De werkgever betaalt alleen het percentage dat iemand productief is, de rest wordt bijgepast door de gemeente. Maar als iemand op papier een arbeidsproductiviteit heeft van 70%, hoe zorg je dan dat hij ook daadwerkelijk voor 70% productief is? Dat vergt een goede begeleiding, iets waar niet alle ondernemers voor in de wieg zijn gelegd. Nu regelt het UWV of de sociale werkvoorziening deze begeleiding, het is nog onbekend hoe dit straks vorm gaat krijgen.” Binnen LTO wordt nagedacht over een plan om de Participatiewet concreet handen en voeten te geven. In de loop van 2014 moet er volgens De Wijs een voorstel liggen dat duidelijk

maakt hoe een en ander georganiseerd gaat worden. „Een soort werkgeverspool, waar mensen in dienst komen die op meerdere agrarische bedrijven worden ingezet, is een van de mogelijkheden. Op deze manier ondervang je de seizoensgebonden werkzaamheden op veel bedrijven en is sprake van een stukje risicospreiding.”

Nog veel vragen Samengevat brengt de invoering van de Participatiewet op dit moment dus nog veel vragen en onzekerheden met zich mee. Maar dat de wet er komt en dat er het nodige gaat veranderen in het werken met arbeidsgehandicapten, staat buiten kijf. Frank de Wijs denkt dat de nieuwe wet ook kansen kan bieden voor de boomkwekerijsector. „De groene sector kent behoorlijk wat eenvoudige en repeterende werkzaamheden, die prima kunnen worden uitgevoerd door mensen met een arbeidshandicap. Dit heeft vooral een meerwaarde op het vlak van maatschappelijk verantwoord ondernemen: kwekers kunnen dit gebruiken in hun profilering. Er is dus zeker winst te behalen.” <

MENING

‘Goede begeleiding is een must’ IBN Kwekerijen in Uden en Schaijk past volgens directeur Frank van den Bergh per-

Op bordje gemeente De uitvoering van de Participatiewet komt op het bordje van de gemeenten te liggen. Iedereen die niet zonder ondersteuning kan werken, kan bij de gemeente aankloppen voor hulp bij re-integratie. Gemeenten werken met UWV, werkgevers en werknemers samen in regionale Werkbedrijven om mensen met een arbeidshandicap te plaatsen bij

fect binnen de filosofie van de Participatiewet. Het bedrijf, dat geworteld stek produceert, draait namelijk volledig op mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Desondanks is de kwekerij geen traditioneel SW-bedrijf. „Wij werken zelfstandig en de gemeenten in onze regio Noordoost-Brabant zijn als het ware de aandeelhouders van IBN Kwekerijen, aan wie ook een deel van de winst wordt uitgekeerd. Omdat wij geen geld kosten verwacht ik niet dat de gemeenten op 1 januari 2015 van ons af zullen willen. Maar zeker is dat niet, ook wij hebben geen idee hoe de nieuwe wet gaat uitpakken.” Zelfs gemeenten hebben volgens hem nog geen idee hoe een en ander vorm moet krijgen. Van den Bergh maakt zich vooral zorgen over het feit dat er, vanwege bezuinigen, straks minder geld is voor begeleiding van mensen met een arbeidshandicap. „Een goede begeleiding is een must om de nieuwe wet te laten slagen. Dit kun je niet op het bordje van de ondernemer leggen.” < De Boomkwekerij 7 (4 april 2014)

Sociaal werk layout.indd 13

27-03-14 16:33

552809.indd 14

31-3-2014 12:29:03

552810.indd 15

31-3-2014 12:29:56

Tekst en foto's: Wendy Venhorst

Tevreden klant staat centraal Boomkwekerij J.D. van de Bijl in Lienden kweekt een groot sortiment bomen en meerstammige solitaire struiken voor het openbaar groen. Jan (33) en Gerard (25) van de Bijl staan samen met hun vader aan het roer van het bedrijf, dat zich met name richt op de export. En hoewel de laanbomenmarkt onder druk staat, blijven de heren doen wat ze altijd deden: de klant centraal stellen.

Het is een zonnige vrijdagmiddag in februari en bij Boomkwekerij J.D. van de Bijl is sprake van een gezellige drukte. Het terrein staat vol met orders, medewerkers zijn druk in de weer en Jan van de Bijl is nog even bezig met een klant. Te midden van alle bedrijvigheid rijdt er een klein mannetje rond op de fiets. Het is ongetwijfeld een kleine Van de Bijl die het kwekersvak al van jongs af aan meekrijgt. De boomkwekerij bestaat zo’n 55 jaar en wordt inmiddels geleid door de derde generatie: Jan en Gerard van de Bijl. Samen met hun vader richten ze zich op driemaal verplante bomen. Sinds zeven jaar zijn daar de meerstammige solitaire struiken - vanuit één stam gekweekt - bijgekomen. Door de grote vraag is deze productie uitgebreid. Hoewel beide broers in het bedrijf zitten, lag dat voor Jan meer voor de hand dan voor Gerard. „Ik heb nooit gedacht: ’dat zou ik keigaaf vinden’. Ik zag het ook niet zo zitten om in de bagger te werken. Tegelijkertijd wist ik ook niet wat ik wel wou. In eerste instantie heb ik geleerd voor auto-

Jonge hulp bij het rooien en klaarmaken van berken 18-20 voor Duitsland.

monteur, maar dat was het ook niet helemaal”, verhaalt Gerard. Volgens Jan waren zelfs hun ouders stomverbaasd dat Gerard toch de boomkwekerij in ging. Bij hem zelf was het een ander verhaal: „Ik ging al mee naar het land toen ik nauwelijks kon lopen. Als pa aan het oculeren was, zette hij mij een paar meter verderop en werkte dan naar mij toe. En ook later was ik altijd op het land te vinden.”

Export Het bedrijf groeide behoorlijk en ook het sortiment breidde enorm uit. Inmiddels kweekt het Liedense bedrijf 350 soorten bomen en struiken. Het heeft zijn pijlen daarbij altijd op de export gericht. Vandaag de dag wordt zelfs 98% van de omzet behaald door export. Niet voor niets besloot Gerard om de Franse taal te leren. Ook werkte hij een tijdje op een Franse kwekerij om de vaktermen onder de knie te krijgen. Inmiddels spreekt hij de taal vloeiend. „Maar niet met de burgemeester van Parijs hoor. Ik ben altijd met plattelandsmensen opgetrokken, dus veel moeilijke woorden ken ik niet.” Naast een goede prijs-kwaliteitverhouding en service, kenmerkt het bedrijf zich volgens Jan doordat het just in time kan leveren. „Daarnaast is iedere klant, groot of klein, belangrijk voor ons. Iedereen krijgt de aandacht die hij wenst.” Gerard voegt lachend toe: „De klant is koning, maar dan moet hij zich wel als een prins gedragen.” Hij vertelt dat iedere klant zijn eigen reden heeft om zaken met hen te doen. „De één kiest ons vanwege het brede sortiment, de ander vanwege de service en de derde vanwege de meerstammige struiken.”

Sorbus 14-16 wordt geladen voor de Franse markt.

De Boomkwekerij 7 (4 april 2014)

VD Bijl-BKW14-07.indd 16

27-03-14 16:34

Laanbomen

Boomkwekerij J.D. van de Bijl, Lienden Sortiment: driemaal verplante bomen van 12/14 tot 20/25 en meerstammige struiken van 1.75 tot 4 m. Afzet: kwekers, handelaren, gemeenten en hoveniers in binnen- en buitenland. Duitsland en Frankrijk zijn de belangrijkste afzetlanden. Oppervlakte: 75 ha. Personeel: twintig vaste medewerkers. Website: www.jdvandebijl.nl.

De Franse markt is belangrijk voor Gerard (links) en Jan van de Bijl: „Fransen zijn niet moeilijk, maar denken anders.”

Naast de eigen productie, kopen de mannen ook bij anderen in. Ongeveer de helft van de omzet bestaat uit handel. Hoe houdt het bedrijf zich staande op de Europese laanbomenmarkt? Volgens de broers gaan er op dit moment niet zozeer minder bomen weg, maar staan vooral de prijzen onder druk. „De stemming wordt daar niet beter van, want iedereen wil iets verdienen”, vertelt Jan. Gerard vult aan: „Er zijn steeds meer mensen die in dezelfde vijver vissen en het water komt steeds lager te staan. Daarom is spreiding van de afzet ook zo belangrijk.” Moeilijke tijden of niet, de heren blijven investeren in service. Gerard: „Door de klant te geven wat hij vraagt en enorm ons best te doen, proberen we deze tijden op te vangen. Je moet zelf initiatief nemen en de klant bedienen met informatie en foto’s. Het is van belang om de klant te ontzorgen.” Ook het persoonlijke contact is volgens Jan heel belangrijk. „Er komen regelmatig klanten op bezoek die de kwekerij willen zien. Vaak gaan we dan ook even een hapje met ze eten. Maar het is ook goed om bij je klanten langs te gaan of samen bij een project te gaan kijken. We zijn niet klaar als een bestelling hier van de dam gaat!”

Franse markt De Franse markt is één van de belangrijkste markten voor het bedrijf. Gerard vertelt dat het zakendoen met Frankrijk niets meer of minder is dan ’doen en ervaren’. „De

mentaliteit in Noord-Europa botst met die in Frankrijk. De Fransen zijn niet moeilijk, maar denken anders. Wij zijn mensen van afspraken en regels. Zij hebben ook regels, maar die kunnen ze op elk moment aanpassen. Als je op je strepen gaat staan, verlies je klanten.” Toen Gerard voor het eerst naar Frankrijk ging, had het bedrijf er één klant. „We hebben toen gekeken wat ze willen en waarmee we ze kunnen bedienen. Inmiddels weten we dat ze trouw zijn, maar ook dat het moeilijk is om nieuwe klanten te vinden. Het is daarom de kunst om ze hier te krijgen.” Het feit dat hij de taal vloeiend spreekt, is een groot voordeel. „Je moet jezelf aanpassen aan hun manier van denken en doen. Daarna gaat het hetzelfde: als ze witte berken willen, moet je geen blauwe leveren.”

Bevestiging De broers willen het bedrijf op een gezonde manier uitbouwen. Om dat te bereiken, proberen ze in te springen op kansen in de markt en de klant iets te bieden waarmee hij tevreden is. „Het is belangrijk dat klanten terugkomen”, licht Jan toe. „Gelukkig gebeurt dat volop. Klanten geven aan dat de bomen goed aanslaan en dat er weinig uitval is. Dat komt door de vruchtbare kleigrond waarin ze worden opgekweekt. We hebben klanten die hier al dertig jaar kopen. Dat is voor ons een bevestiging dat ze tevreden zijn!” <

De Boomkwekerij 7 (4 april 2014)

VD Bijl-BKW14-07.indd 17

27-03-14 16:34

Tekst en Foto: Arno Engels

Geurt Huibers:

‘Met innovaties behaal je winst in laanboo m Geurt Huibers, voorheen algemeen directeur van Huverba en nu begeleider van de werkgroep innovatie, ziet volop mogelijkheden om te innoveren in de laanbomen. Samen met andere kwekers, onderzoekers en bouwers is hij vanuit het Laanboompact betrokken bij diverse innovaties. „Als je niets probeert, weet je zeker dat er niets gebeurt.”

„Op deze iPad kan ik precies zien waar ik moet verladen. En als mijn medewerker naar huis moet, is het verladen snel over te dragen naar een ander. Want je bestudeert even het scherm, en daarna weet je – als je wat soortkennis hebt – snel wat er moet gebeuren”, zegt Geurt Huibers met een tablet in de hand. Op alle trekkers en kranen die bij Huverba bomen verladen, zit sinds kort zo’n computer. De volgende stap is om ook de rooiers ermee uit te rusten, maar kan een tablet wel tegen vieze omstandigheden? Dat lijkt Huibers vooralsnog van niet. Voorlopig valt de registratie te automatiseren vanaf het moment dat bomen van een perceel worden gehaald. „Degene die op de trekker zit, werkt wel onder schone omstandigheden.” Het gebruik van tablets staat bij Huverba nog in de kinderschoenen. „Jonge mensen zijn over het algemeen sneller bereid om met een tablet te werken dan oudere mensen”, merkt Huibers. Hij vindt dat iedereen wel moet meegaan in een ontwikkeling. „Stilstand is achteruitgang. In mijn ogen is het belangrijk dat een management, van welk bedrijf dan ook, openstaat voor nieuwe ideeën. Dat wil niet zeggen dat het bestaande fout is.” De geïntroduceerde tablets noemt Huibers geen innovatie, maar een toepassing van iets wat al bestaat. Anderzijds hoeft een innovatie volgens hem niet iets nieuws te zijn. „Veel innovaties die de boomkwekerij voortbrengt, komen oorspronkelijk uit andere branches.”

‘Er is zeker geld beschikbaar voor innovaties’

Proef met RFID in transponders

Automatische diktemeter in aantocht Huibers weet zeker dat de laanboomteelt winst kan behalen met innovaties. Op allerlei gebieden, zoals digitalisering van teeltregistraties. Dit proces begint met automatische diktemeting van bomen. Enige jaren geleden is deze innovatie door Huverba, M. van den Oever en PPO in gang gezet, maar ze kwam aanvankelijk niet verder dan een rapport en een schets van een geschikt meetinstrument. „Er moet dan een businessplan komen en dat kost geld.” Ondanks dat het een economisch moeilijke tijd is, is er volgens Huibers zeker geld beschikbaar voor innovaties. Hij noemt het Regionaal Centrum voor Technologie (RCT) Rivierenland als voorbeeld van een financieringsbron voor bedrijven in laanboomregio Opheusden. „Na lang praten komt er dit jaar een automatische diktemeter.” De kosten van het prototype worden voor 50% gedragen

door het RCT. Ondernemers zorgen voor de andere 50%. Dat zijn enkele techniekbedrijven, Huverba, Combinatie Mauritz en Crum. „Het prototype wordt modulair opgebouwd, zodat grote en kleine bedrijven er flexibel mee kunnen werken”, aldus Huibers. „De een wil meten en registreren op rijniveau, de ander op perceelsniveau.” De inzet bij Huverba zal op perceelsniveau zijn. Automatische diktemeting zal het bedrijf zeker tijd en werk besparen, maar Huibers kan nog moeilijk aangeven hoeveel. „De besparing zou 50% zijn, maar eerst zien dan geloven.” Ieder bedrijf zal ook nog kiezen op welke manier de gemeten dikte op de boom wordt gemarkeerd. Huverba kiest voor markering middels een witte, gele, rode of blauwe stip: kleuren die reeds standaard zijn in de laanbomenafzet. „Een apparaat kan wel een stip zetten, maar we moeten toch nog handmatig maatbandjes aanbrengen. Want dat lukt niet automatisch rondom de boom, doordat de stok in de weg zit.”

‘Samen kun je elkaars ideeën stapelen’

Bij tracking & tracing van bomen zijn RFID en gps te gebruiken, maar bij Huverba zien ze voorlopig niet de meerwaarde in van deze technieken. Op het bedrijf is vijf jaar geleden een proef uitgevoerd met RFID, waarbij transponders in bomen zijn geboord. „Je krijgt geen wond die onherstelbaar is, alleen een klein gaatje, en de transponders zijn nu na vijf jaar nog steeds uit te lezen. Maar ze zijn prijzig en vooral toepasbaar in landschapsinrichting.” Op de markt worden transponders bovendien als kostenverhogend gezien, aldus Huibers. Zolang dat zo blijft, zal Huverba er niet in investeren. „Wij hebben voldoende vakkennis om bomen te volgen, daar hebben wij geen transponders voor nodig. Onze goederenstroom is gesloten; we kunnen na vier jaar zien van welke leveranciers de bomen zijn opgeplant. Dat is wel op perceelsniveau; we weten niet welke boom van wie was. Geen enkele klant vraagt daar bij ons nog naar.” Ook gps zal Huverba nog geen meerwaarde opleveren. Het systeem wordt soms wel toegepast op het bedrijf, door een loonwerker die ermee recht rijdt. Maar Huibers en andere kwekers staan open voor de mogelijkheden die gps biedt. „Als groep willen we eens geïnformeerd worden vanuit de precisielandbouw. Dan horen we misschien wel dingen waar we toch iets mee kunnen in onze bedrijven.”

De Boomkwekerij 7 (4 april 2014)

Innovaties laanbomen.indd 18

27-03-14 16:34

Laanbomen

oo mteelt’ Samen investeren in kronensnoeier Een innovatie waarbij Huverba wel betrokken is, is het mechanisch snoeien van kronen. Een machine die dat kan, wordt momenteel gebouwd door Damcon. Het is een gezamenlijke investering van Damcon, Huverba, de Combinatie en RCT. Huibers verwacht dat deze machine vooral voor grotere bedrijven tijdsbesparing oplevert, maar ook voor kleinere bedrijven als loonwerkers erin investeren. Huibers noemt nog meer innovaties voor de laanbo-

men, waaronder de wortelsnoeimachine van MDE, de biologisch afbreekbare bindbuis van EcoXtrusion en PPO, hoogwerkers met sensorbesturing, ... Diverse innovaties worden bedacht binnen een stuurgroep vanuit het Laanboompact, waarin Huibers en andere kwekers zetelen. „We denken allemaal graag out of the box, en samen kun je elkaars ideeën stapelen. We weten dat een deel van onze ideeën strandt, maar als je niets probeert, weet je zeker dat er niets gebeurt.” <

De Boomkwekerij 7 (4 april 2014)

Innovaties laanbomen.indd 19

27-03-14 16:34

Tekst: Ketura Haveman Fotoâ&#x20AC;&#x2122;s: Water ABC en Ketura Haveman

Restvloeistof na een bespuiting kan over het gewas of veld worden gespoten. Maar er zijn ook alternatieven waarbij de restvloeistof wordt gefilterd om vervolgens te verdampen. Voorbeelden daarvan zijn de Phytobac (1), Heliosec (2) en het biofilter (3). Bij de Phytobac en het biofilter filtert de grond met bacteriĂŤn de gewasbeschermingsmiddelen uit het water, waarna het water verdwijnt door verdamping. Bij de Heliosec wordt het water in semidoorlatende zakken opgeslagen. Het water verdampt door de zak heen, de middelen blijven achter. De zakken kunnen worden afgevoerd via chemisch afval.

De Boomkwekerij 7 (4 april 2014)

Schoon Water Spread.indd 20

27-03-14 16:34

Gewasbescherming Een spuit kan het beste op onverharde grond op het land worden gestald of op het erf onder een afdak. Op deze manier wordt voorkomen dat bij regen gewasbeschermingsmiddel van de trekker of spuitmachine afspoelt op de verharding en in het riool of slootwater terecht komt.

Het reinigen van de machine dient te gebeuren boven een vloeistofdichte vloer met een speciale afwatering die niet in het riool uitkomt. Het water moet worden opgevangen en worden verwerkt als restvloeistof. Een ander alternatief is om de machine twee keer per jaar op het land geheel af te spuiten. Houd bij het op het land schoon maken van de machine wel een marge tot de slootkant minimaal ter grootte van de spuitvrije zone.

Voorkom puntemissie op het erf Puntemissie op het erf â&#x20AC;&#x201C; het plaatselijk morsen of afspoelen van middelen â&#x20AC;&#x201C; komt uiteindelijk in het oppervlaktewater terecht. Deze puntemissies zijn volgens Europese studies verantwoordelijk voor 50 tot zelfs 90% van de totale emissie naar het oppervlaktewater. Er zijn verschillende mogelijkheden om dit te voorkomen.

De Boomkwekerij 7 (4 april 2014)

Schoon Water Spread.indd 21

27-03-14 16:34

Tekst en Foto: André van Lammeren en Fons van Kuik, Wageningen UR

Mogelijke doorbraak in genezing kastanjebloedingsziekte Hoewel er al een flink aantal preparaten en middelen is geprobeerd, moeten beheerders meestal lijdzaam toezien hoe hun paardenkastanjes door de kastanjebloedingsziekte wegkwijnen. Wellicht dat een nieuwe doorbraak in onderzoek door Wageningen UR daarin verandering brengt. De bacterie blijkt met een warmtebehandeling goed te doden.

Nadat in 2002 de paardenkastanjebloedingsziekte voor het eerst werd opgemerkt in Nederland, is onderzoek ingezet om de aard en oorzaak van de ziekte te achterhalen. Door de werkgroep Aesculaap is in 2006 vastgesteld dat het gaat om een bacterieziekte veroorzaakt door Pseudomonas syringae, pv. aesculi. De bacterie kan verspreid worden door mens en dier maar ook door waVerwarming van de stam terdruppels. Hij kan de plant binnendoodt de bacteriën die dringen op plaatsen van verwonding, bloedingsziekte verooren zich vermeerderen in de bast. Als zaken. de ziektedruk voldoende groot wordt,

sterft het bastweefsel op de stam plaatselijk af. Aan de buitenkant is dat te zien aan rood-bruine vloeistof die naar buiten lekt. Karakteristiek zijn scheuren in de bast met plaatselijk nat of opgedroogd bloedingssap. Als de aantasting hevig is, leidt dat tot sterke vermindering van de sapstroom naar de wortels, waardoor de boom kan doodgaan. Sinds het uitbreken van de kastanjebloedingsziekte zijn meerdere methoden en middelen uitgeprobeerd om de bacterie te bestrijden. Allemaal zonder bevredigend resul-

taat. Nu lijkt er toch een methode in ontwikkeling die perspectief biedt. Uit laboratoriumonderzoek is gebleken dat de ’kastanje-bacterie’ gevoelig is voor warmtebehandeling. Bij een hogere temperatuur gedurende een paar dagen legt de bacterie het loodje terwijl kastanjezaailingen daar wel tegen kunnen. Om dat principe verder uit te werken zijn paardenkastanjezaailingen eerst kunstmatig geïnfecteerd en vervolgens onderworpen aan een warmtebehandeling. Bacteriën bleken te zijn gedood en de schade aan de boompjes bleef beperkt tot bladschade en enige schade aan de knoppen. De resultaten waren dusdanig bemoedigend, dat de stap is gezet naar grote bomen in het veld. Er is een apparaat gemaakt waarmee een deel van de stam kan worden verwarmd. Rond de stam van volwassen paardenkastanjes wordt een ’warmtedeken’ aangebracht die tijdens een aantal dagen de temperatuur op een hoge waarde kan vasthouden.

Temperatuur niet constant Voor dit onderzoek zijn zieke bomen geselecteerd in Lisse, Haren en Bennekom en behandeld in de periode augustus 2013 tot januari 2014. Warmtebehandeling in de zomer bleek niet schadelijk voor de bomen, maar wel was er een storende factor. De temperatuur in de stam was namelijk niet constant, maar wisselde sterk tussen dag en nacht. Overdag verdampen de bladeren veel vocht en zuigen de bomen koel grondwater op, waardoor de stam in de buitenste laag van het hout plaatselijk afkoelt. Hierdoor is het lastig de temperatuur in de bast constant te houden. Ook in de wintermaanden zijn proeven gedaan, dus in de bladloze periode van de bomen. De boom is dan in rust en de basttemperatuur kan dan goed op een constant hogere waarde worden gehouden. Komend voorjaar weten we of de warmte-

De Boomkwekerij 7 (4 april 2014)

Kastanjebloedingsziekte-BKW14-07.indd 22

27-03-14 16:34

Ziekten en plagen (Advertentie)

ONDERZOEK

Waarom stambehandeling zou kunnen werken

Uw aanbod via PlantConnect is altijd actueel!

Onderzoek geeft aanwijzingen dat de bacterie die paardenkastanjebloedingsziekte veroorzaakt, via de bloemen de kroon kan infecteren. Bloembesmetting is gezien in bomen met en zonder bloedingsziektesymptomen en kan veroorzaakt zijn door wind, regen of insecten. Vanuit de bloemen kan de bacterie via regendruppels en via het water dat langs de takken naar beneden stroomt, in contact komen met kleine beschadi-

Voorraadinvoer en -beheer vanuit één plek met Match-Online bedrijfssoftware

gingen in de bast van de stam. Er is dan ook geen rechtstreeks contact tussen de aantastingen in de kroon en aantastingen in de stam. Ook wordt de bacterie niet meegenomen in de sapstroom door het transportweefsel in de bast. Wanneer de infecties op de stam kunnen worden behandeld, dan kan de kastanjeboom zich herstellen van plaatselijke infectiehaarden, de sapstroom naar de wortels in stand houden en naar verwachting voldoende reserves opbouwen om de bacterie in toom te houden.

behandeling in de winter geen nadelige effecten heeft op hergroei van de boom. Ter controle hebben we steeds voor en na een warmtebehandeling getoetst of er ’kastanje-bacteriën’ in bastmonsters van aangetaste bomen konden worden aangetoond. Dat bleek vóór de warmtebehandeling meestal wel het geval en na de behandeling meestal niet. <

Match-Online kan gekoppeld worden aan PlantConnect van FloraHolland. En dat geldt ook voor uw koppeling naar FloraXchange. Met die verbindingen onderhoudt u vanuit Match-Online zonder extra werk uw aanbod en bent u altijd actueel! Bel nu Eric van ’t Boveneind op 0297 28 88 73 en profiteer straks van tijdbesparing, minder fouten en meer commerciële kansen.

www.match-online.nl

Lees dit artikel nog eens na op uw tablet, laptop of PC. Scan de QR-code en u krijgt via de mail een link naar deze publicatie.

M ATC H - O N L I N E I S D E E N I G E G E Ï N T E G R E E R D E TOTA A LO P LO S S I N G VOOR SNELLER WERKEN, BETERE MARGES EN MEER INZICHT

De Boomkwekerij 7 (4 april 2014)

Kastanjebloedingsziekte-BKW14-07.indd 23

27-03-14 16:34

Foto: John Steenbakkers

Aandachtspunten bij heesterstek en -plantgoed Zorg ervoor dat plantmateriaal uit de kas is afgehard voordat het buiten wordt opgepot. Bij overwinterde gewassen kan bijmesten al nodig zijn. En zorg in de kas voor actieve gewasverdamping.

John Steenbakkers Plant Grow john@plantgrow.nl

Buiten wordt al veel opgepot, maar stek of plantgoed uit de kas is vaak matig afgehard. Bij schrale buitenomstandigheden is het verstandig om de planten te bespuiten met een middel dat het vochtverlies beperkt, zoals Wilt Pruf of CultaCoat. Bijkomend voordeel is dat vorstschade wordt beperkt. Afharding is mogelijk door de planten op karren te laden en op de luwe zijde buiten te zetten. Ook kunt u de planten op een luwe plaats op het containerveld afharden. Dek het plantmateriaal wel af met geweven doek zoals AgroCover. Het lostrekken van stekplaten, trays en potten in de kas is ook een mogelijkheid om de planten te laten afharden. Let hierbij wel op de vochtvoorziening. Door oplopende temperaturen onder vermeerderingstunnels/bogen met stekken of enten ontwikkelt Botrytis zich sterk. Vaak zien we dat de folie onnodig lang erop zit. Tijdig luchten, folie insnijden, (gedeeltelijk) verwijderen, vocht in de kas brengen en afharden blijft het advies. En krijt de kas of tunnel ten slotte op tijd! Op containervelden zien we, eveneens door het vroege voorjaar al wortelactiviteit bij overwinterde gewassen. Hierdoor is het nu al noodzakelijk om bij te mesten. Om potten met een laag voedingsgehalte, zonder langzaamwerkende meststof erin, weer op

niveau te krijgen, zijn stevige mestbeurten nodig: 20-30 g/m2/week). Standaard een EC van 1,5 meegeven is dan onvoldoende.

Optimale productie assimilaten Alle groeiende delen van een plant vragen assimilaten. Ook oud blad en wortels vragen suikers voor onderhoud. Hormonen binnen de plant bepalen waar de geproduceerde suikers naar toe gaan. Belangrijk hierbij is dat niet alle plantdelen even hard trekken aan de door de plant geproduceerde suikers. Is er bijvoorbeeld een tekort aan suikers op het moment dat een bloemknop moet worden aangelegd, dan is de bloemknop helaas het zwakst groeiende deel: de bloemknopaanleg vindt dan niet of onvoldoende plaats. Zorg daarom voor een actief (kas)klimaat waarin planten kunnen verdampen en assimileren; geef ze bijvoorbeeld de ruimte. Gewassen die zowel nieuwe scheuten, bladeren als bloemen moeten aanleggen vragen namelijk om veel suikers. Om de bloemaanleg sterker te maken, zodat hier meer suikers worden aangewend, kunt u tot slot spuiten met bijvoorbeeld Stimplex. Dit is een zeewierproduct met plantenhormonen waardoor de bloemaanleg meer suikers naar zich toetrekt. <

De Boomkwekerij 7 (4 april 2014)

Teeltadvies BKW 14-07.indd 24

31-03-14 12:24

Teeltadvies

Topmijt en bladvlo actief in Buxus In de teelt van Buxus is vooral de buxusbladvlo en de buxustopmijt actueel. De bladvlo is er vroeg doordat het een zachte winter is geweest.

Edwin Kohrman Cultus Agro Advies edwinkohrman@cultus.nl

De bladvlo overwintert als larve in het eimembraan. Deze larven zuigen aan de bladeren waardoor deze omkrullen tot lepelvormige blaadjes. Daarnaast scheiden de larven was af wat leidt tot witte vlokken van wasdraden in de planten. Bestrijding kan met bijvoorbeeld Movento, maar dit middel moet u wel vroeg inzetten. Als in het gewas al een behoorlijke aantasting zit, heeft Movento geen zin meer omdat er geen of nauwelijks directe contactwerking is. Movento mag niet onder glas worden gebruikt. Behalve Movento kunt u ook Admire, Actara, Calypso of Gazelle gebruiken; eventueel in combinatie met Decis. Dat is vooral aan te bevelen als er al springers worden waargenomen. Admire mag u buiten nog tot 1 mei 2014 toepassen. Let ook even op de extra eisen op het etiket! Voeg bij de genoemde middelen een uitvloeier toe, behalve bij Movento. Als gemengd wordt met Decis dient u de uitvloeier weg te laten. De buxustopmijt of het schadebeeld daarvan wordt nu ook regelmatig waargenomen, vooral onder glas. Bij de eerste warme dagen komen de vrouwtjes uit hun schuilplaats om

eitjes te leggen. Bij strenge winters sterft een deel van de populatie waardoor de druk kan afnemen, maar daar is dit jaar geen effect van. Zowel de nimfen als de adulten zuigen aan jonge cellen in de toppen van de scheuten. Daardoor ontstaat misvorming van de bladeren. De scheuten worden geremd in de groei en kleuren wat donkerder. De ervaring leert dat een tijdige aanpak van buxustopmijt leidt tot een goed beheersbaar probleem. De bestrijding is te combineren met die van buxusbladvlo. Dit kan met de middelen Vertimec Gold, Milbeknock of Envidor. Voeg ook hier een uitvloeier toe.

Gratis Cylindrocladium app Dit jaar komt de Cylindrocladium app van Cultus gratis op de markt door ondersteuning van Syngenta, BASF en Bayer. Deze app maakt inzichtelijk wanneer er een kans ontstaat op infectie. Het is een hulpmiddel om te bepalen of een bespuiting nodig is of niet. De app werkt op basis van gps of de ingegeven postcode, gekoppeld aan de weersvoorspellingen voor het betreffende gebied. <

Start vasteplantenteelt met afgehard materiaal Jonge vaste planten hebben te lijden van de schralere buitenomstandigheden na het oppotten of opplanten. Vooral als de kwaliteit van het uitgangsmateriaal varieert.

Kees Pastoor DLV Plant k.pastoor@dlvplant.nl

Plantmateriaal dat zo uit de vermeerderingskas komt, is erg gevoelig voor verbranding. De planten zijn lang en slap en vallen soms bijna helemaal weg. Het duurt dan erg lang voordat de plant goed aanslaat en bij ongunstige omstandigheden ontstaat uitval. Pluggen die voor het planten goed zijn afgehard, zijn daarentegen beter bestand tegen zon en wind. De stevige en korte planten met een mooi kluitje doen het zichtbaar beter: ze bewortelen sneller, het gewas groeit eerder dicht waardoor minder onkruid ontstaat en is beter bestand tegen schimmels. Zeker als er relatief laat geplant wordt, zijn de verschillen duidelijk zichtbaar. Er is voor veel bedrijven op dit punt winst te maken. Dit geldt allereerst voor de vermeerderingsbedrijven. Streef naar een optimale situatie waarbij trays vanuit de vermeerderingsruimte in een koude kas komen te staan en vervolgens in een schaduwhal worden gezet. Het leveren van goed afgehard plantmateriaal levert bovendien goodwill op bij de afnemer, want voor de teler resulteert het afharden in een lagere kostprijs. Uitval kost immers alles: plantmateriaal, plantarbeid,

gewasverzorging, grond en niet te vergeten een toename van gewasbescherming. Het loont dus om te investeren in het afharden. Probeer van fouten te leren en inventariseer waar de problemen liggen.

Kies juiste groenbemester Verder zijn vollegrondstelers in sommige gevallen bezig met het zich oriĂŤnteren op een groenbemester. Waar voorheen nog wel eens Tagetes werd geteeld, wordt dit nu in de meeste gevallen afgeraden. Tagetes is namelijk een waardplant voor (para)trichodorus, een aaltje dat tabaksratelvirus overdraagt. Een alternatief biedt Japanse haver en sommige soorten bladrammenas. Ook soedangras biedt mogelijkheden, hoewel wortellesieaaltjes zich hierop vermeerderen. Informeer per groenbemester naar de waardplantstatus voor aaltjes en laat de grond bemonsteren op wortelknobbelaaltjes, wortellesieaaltjes en (para)trichodorus. Op deze manier wordt inzichtelijk welke risicoâ&#x20AC;&#x2122;s er zijn en welke groenbemester hierbij past. < De Boomkwekerij 7 (4 april 2014)

Teeltadvies BKW 14-07.indd 25

31-03-14 12:24

Tekst: Emiel van den Berg Foto’s: Carolus, Van Rijn-De Bruyn, The Greenery

Nieuwe perenrass en De ontwikkelingen bij perenrassen staan niet stil. Toch gaan vrijwel alle kwekers pas over op nieuwe rassen wanneer de verbeteringen bewezen zijn en wanneer de vraag op gang komt. Vooralsnog houden fruittelers vast aan de bekende rassen. De zoektocht naar vernieuwingen bij peren vergt een langer onderzoekstraject dan bij appels, omdat een perenboom minstens een jaar later in productie komt dan een appelboom. Ook kunnen de resultaten nogal variëren; pas na vijf jaar zijn de kwaliteiten goed te beoordelen. Better3Fruit in het Belgische Rillaar zoekt sinds 2005 actief naar nieuwe rassen. Vanwege het lange aanlooptraject waren de eerste vruchten pas de afgelopen twee jaar te beoordelen. De rassen zijn pas na gedegen onderzoek commercieel te maken, aldus woordvoerder An Van den Putte. „Door onze rassen wereldwijd in alle belangrijke productiegebieden te testen, kunnen we die rassen uitkiezen die het meest geschikt zijn voor marktintroductie.” Welke ouderrassen een rol spelen bij de veredeling, houdt Van den Putte geheim. Ze vertelt wel dat de focus steeds ligt op Europese rassen. Daarbij wordt gekeken naar bewaarbaarheid, oogst, ziekteresistentie en eetkwaliteit. „Knapperig en stevig als een appel, voldoende sappig en met veel aroma.” Een ander belangrijk aandachtspunt vindt Van den Putte het uiterlijk: een nieuwe

Celina

WAT DE SPECIALISTEN ZEGGEN...

Vruchtboomkwekerij Van Montfort

Koster Boomkwekerij in Waarde

Raf Rutten van Fruitboomkweke-

Van Rijn-De Bruyn in Uden levert

in Bergeijk levert gangbaar sorti-

levert ruim vijftien rassen waarbij

rij Carolus in Nieuwerkerken (B)

naast de gangbare bekende rassen

ment waarbij ’Conference’ koploper

licentierassen

Frans

verwijst bij nieuwe rassen meteen

Xenia dat via een clubconcept op de

is, zowel voor de Nederlandse, Bel-

Koster: „Alleen Xenia kweek ik

naar nieuwkomer ’Celina’. „Een zeer

markt wordt gezet. „Dat is belang-

gische als Duitse markt. Guus van

op contract. Andere licentieras-

productief ras, met ’Williams’ en ’Co-

rijk, want alleen zo krijg je fruit-

Montfort: „Er is altijd plaats voor

sen zoals Sweet Sensation worden

lorée de Juillet’ als ouderplanten,

telers overtuigd van de kwalitei-

nieuwe rassen, maar of deze vol-

zelden gevraagd.” Ontwikkelingen

dat vruchten geeft met een opval-

ten van deze peer”, zegt Pieter van

doen aan de hedendaagse strenge

bij de perenveredeling volgt hij via

lende rode blos.” Rutten begrijpt

Rijn. Ook hij weet dat veel telers

eisen is nog afwachten.” De nieuwe

vakbladen en bijeenkomsten. Hij

de vaak voorzichtige houding van

vaak sceptisch tegenover nieuw-

rassen met potentie die er zijn, blijft

merkt dat veel kwekers huiverig

kwekers als het gaat om nieuwe

komers staan, maar toch benadrukt

hij dan ook nauwlettend volgen.

zijn bij nieuwe rassen vanwege de

rassen, maar benadrukt dat ’Celina’

hij het belang van nieuwe ont-

„Het is van groot belang dat de

onbekendheid. Als goede nieuw-

ruim voldoende heeft gescoord in

wikkelingen. „Supermarkten wil-

peer zelf goed is en niet alleen het

komer ziet Koster graag „een kleur-

onderzoek. Fruithandel Wouters

len naast ’Conference’ ook andere

concept waarmee ze op de markt

rijke peer met verder alle goede

presenteerde de vrucht dit jaar als

goede rassen aanbieden en minder

komen. Immers de consument be-

eigenschappen van ’Conference’.”

eerste op vakbeurs Fruit Logistica in

afhankelijk zijn van import.” Van

slist uiteindelijk of die een nieuw

De bevindingen met ’Conference’

Berlijn. De reacties waren veelbelo-

Rijn betreurt het wegvallen van de

ras koopt.” Een vervanger voor ’Con-

blijven uitstekend. De helft van de

vend, aldus Rutten. Hij benadrukt

financiële onderzoeksbijdrage van

ference’ is er volgens Van Montfort

aangeboden rassen van Koster zijn

verder de vaste waarde van ’Con-

het Productschap Tuinbouw. „Hope-

nog niet zo makkelijk. „Daar moe-

oude selecties. „Die gaan richting

ference’ en de goede resultaten bij

lijk kan het rassenonderzoek voor

ten we nog wel even op wachten.”

tuincentra.”

Sweet Sensation en Xenia.

de toekomst behouden blijven.”

ontbreken.

De Boomkwekerij 7 (4 april 2014)

Perenrassen_3.indd 26

27-03-14 16:36

Sortiment

ss en moeten zich eerst bewijzen

Xenia

Sweet Sensation

peer moet een blos hebben. Aziatische rassen spelen bij Better3Fruit geen rol. „De kwaliteit is te verschillend. De peren zijn vaak te zacht en daardoor beperkt bewaarbaar.” Naast eigen selectiewerk is Better3Fruit bezig met een testlicentie op een perenras uit een ander veredelingsprogramma. „Een roodgebloste peer met een smaak en textuur die dichtbij ’Conference’ komt en die goed bewaarbaar is.” De ouderplanten zijn ’Conference’ en ’Forelle’. „De Nordhäuser Winterforelle”, verbetert ze, „niet de Zuid-Afrikaanse selectie.” Na uitgebreid testen wordt het ras nu aangeboden aan potentiële licentienemers.

Teelttechnisch passen in klimaatzones Gondy Heijerman, onderzoeker bij PPO Fruit, bevestigt de aanhoudende ontwikkelingen binnen de perenveredeling. „Met name op het gebied van ziektegevoeligheid, bewaarbaarheid, smaak en kenmerkend uiterlijk.” Ook zij noemt aroma en blos als belangrijke veredelingsdoelen. De structuur van het vruchtvlees is volgens haar tevens een aandachtspunt. „Toch blijven de zoete smaak en de smeltende eigenschappen uniek voor een peer.” PPO zoekt altijd naar rassen die teelttechnisch passen in de klimaatzones waar ze worden aangeplant. Als kruisingsouder noemt Heijerman ’Conference’ belangrijk voor Nederland en België. Wereldwijd zijn ’Williams’ en ’Abate Fétel’ belangrijker. Aziatische rassen spelen met name een rol in het verkleinen van de ziektegevoeligheid. „Qua uiterlijk kunnen er dan verschillen optreden. Soms lijken de peren op de nashipeer en soms zijn ze qua uiterlijk en smaak meer als de Europese peer.” Een perenaanplant gaat minstens 25 jaar mee en is zodoende een grote investering. Pas als een succes is bewezen wordt de aanplant grootschalig. „Dat is dus heel anders dan bij appelbomen die een levensduur van circa twaalf jaar hebben.” <

’Conference’

DE EIGENSCHAPPEN Meest verhandelde perenrassen ’Beurré Alexandre Lucas’ - groot, groengeel, paarsachtige blos, sappig, matig zoet ’Beurré Hardy’ - matig groot, roestbruin, zacht, sappig, zoet, aromatisch ’Clapp’s Favourite’- groot, geelgroen, rode blos, regelmatig, zeer sappig, zoet ’Concorde’ - vrij groot, regelmatig, slank, groen naar groengeel, zacht, sappig ’Conference’ - langwerpig, groengeel met brons, sappig, zoet, vrij harde schil ’Doyenné du Comice’ - groot, onregelmatig, groengeel, rode blos, zeer sappig, zoet ’Gieser Wildeman’- tamelijk klein, bruingele stoofpeer, zacht en korrelig, roodkokend ’St. Remy’ - dikbuikig, groen, soms geblost, stoofpeer, lichtroodkokend ’Triomph de Vienne’ - zeer groot, groen tot brons, sappig, zoet, aromatisch ’Williams’- groot, bronskleurig, sterke muskussmaak, aromatisch, zeer sappig Recente nieuwkomers Celina - middelgroot, groen met opvallende rode blos, sappig, zoet Sweet Sensation - als ’Doyenné du Comice’ maar iets zoeter, rood gestreepte blos Xenia - bolle vorm, groen, wat geel verkleurend, knapperig, sappig, aromatisch De Boomkwekerij 7 (4 april 2014)

Perenrassen_3.indd 27

27-03-14 16:36

552811.indd 28

31-3-2014 12:33:31

Beurs

Tekst en Foto: Ron Barendse

Tuinplantenbeurs nog geen volwaardig alternatief voor Trade Fair Gelijktijdig met de FloraHolland Seasonal Trade Fair werd voor het eerst de Tuinplantenbeurs georganiseerd. Qua aantal deelnemers en bezoekers was de beurs geen succes, maar de organisatie ziet voldoende toekomstperspectief. Het aantal bezoekers aan de eerste Tuinplantenbeurs bleef ver achter bij de verwachting. Eerder had de organisatie laten weten te hopen op minimaal 1.000 bezoekers maar dat aantal werd bij lange na niet gehaald. Naast de 16 kwekersstands bestond de Tuinplantenbeurs uit een lagenbeurs met zo’n 300 partijen van beursorganisator Central Point Brabant. De organisatie had al hun klanten uitgenodigd, maar blijkbaar was voor bezoekers aan de Trade Fair de stap naar de Tuinplantenbeurs toch te groot. Ook al was de afstand tussen de beurzen maar een paar kilometer, de Tuinplantenbeurs lag volgens sommige deelnemers toch een beetje in een uithoek.

’Zoveel beurzen’ Andere argumenten die werden gehoord om het tegenvallende bezoek te verklaren waren ’er zijn al zoveel beurzen’ en ’ook bij de Trade Fair is het rustig’. Ook het feit dat de beurs voor het eerst werd gehouden en daardoor nog onvoldoende bekendheid geniet was misschien een logische en daarom veel gehoorde opmerking. Bovendien is het door het warme voorjaar op veel bedrijven al een tijdje druk, waardoor deze op het laatste moment af zagen van deelname. Opvallend was ook het geluid dat enkele kwekers niet aan de Tuinplantenbeurs wilden deelnemen omdat ze bang waren om hiermee FloraHol-

land tegen de haren in te strijken. Beursdeelname zou volgens hen een toekomstige relatie wellicht onnodig onder druk te zetten.

Deelnemersveld Het idee van de beursorganisator was om de Tuinplantenbeurs een alternatief te laten zijn voor kwekers die niet aan de FloraHolland Trade Fair mochten deelnemen, maar aan het deelnemersveld te zien, was van een alternatief eigenlijk geen sprake. Slechts enkele kwekers die vorig jaar nog op de Trade Fair stonden, stonden dit keer op de Tuinplantenbeurs. Dit beeld komt overeen met datgene wat FloraHolland in aanloop naar de beurs had aangegeven, namelijk dat veel boomkwekers die voorgaande jaren op de Trade Fair stonden, dit jaar lid of aspirant-lid zijn geworden (of gebleven) en daardoor toch op de Trade Fair mochten staan. De grote meerderheid van de kwekers op de Tuinplantenbeurs stond voorheen dus ook niet op de Trade Fair, maar greep de nieuwe beurs wel aan om in contact te kunnen komen met veilingexporteurs. Voor hen was

de beurs vooral een mooie gelegenheid om laagdrempelig ’richting veilingklanten te kijken’. En daarin voorziet de beurs duidelijk wel in een behoefte. Veel kwekers hebben dan ook aangegeven aan een mogelijke volgende editie te willen deelnemen. Bovendien ontving de organisatie ook uit onverwachte hoek positieve reacties. Zo toonden een groep Deense kwekers, een groep Duitse kwekers en een Duitse afzetorganisatie interesse om aan te sluiten bij een volgende editie.

Op de Tuinplantenbeurs in De Lier kwamen volgens de organisatie nog te weinig handelaren af. Maar uitbreiding van het aantal kwekers ligt voor de hand en dat moet een volgende editie voor klanten interessanter maken.

Tegenstrijdig Volgens René Wigman van Central Point Brabant is het dan ook zeer waarschijnlijk dat er dit najaar tijdens de volgende FloraHolland Trade Fair opnieuw een Tuinplantenbeurs zal komen. Dit ondanks het feit dat het voor veel betrokkenen een beetje tegenstrijdig voelde. Want wat deelnemers en bezoekers aan beide beurzen gemeen hadden, was dat zij zich hardop afvroegen: weer een beurs erbij, dat zou toch eigenlijk niet nodig moeten zijn? < De Boomkwekerij 7 (4 april 2014)

Tuinplantenbeurs layout.indd 29

27-03-14 16:36

Tekst en Foto's: Ron Barendse

FloraHolland Seasonal Trade Fair was ee In Naaldwijk werd van 19 tot 21 maart de FloraHolland Seasonal Trade Fair gehouden. Het aantal bezoekers liet te wensen over, maar de meeste kwekers kijken toch terug op een geslaagde beurs. Het boomkwekerijsortiment lijkt weinig te lijden onder het strengere ledenbeleid van de veiling. Het aantal bezoekers aan de FloraHolland Seasonal Trade Fair bleef dit jaar steken op 3.200 tegen zo’n 4.000 die de editie vorig voorjaar bezochten. Toen zorgde het koude weer voor matige handelsstemming, maar hadden zowel handelaren en kwekers daardoor misschien wel alle tijd om de beurs te bezoeken. Dit jaar wijzen de betrokkenen

Claudia Druijff van het vorig jaar gestarte Jura Botanica verkoopt haar bomen met de toevoeging ’Prehistorische bomen & planten’. Het sortiment bestaat uit Araucaria, Sciadopitys verticillata en Wollemia nobilis. Druijff wordt geadviseerd door kweker Frank van Tol uit Hazerswoude.

voor wat betreft het mindere beursbezoek ook weer naar het weer. Juist het relatief warme weer zorgt voor drukte op de bedrijven bij kwekers en handelaren die daardoor de beurs dit keer wellicht links lieten liggen.

Boomkwekerijsortiment Deze editie van de Trade Fair was de eerste beurs waaraan alleen leden en aspirant-leden van de veiling mochten deelnemen. Voor contractzenders was dit keer geen plaats meer. Een preciese vergelijking met vorig jaar ontbreekt maar het lijkt erop dat er ten opzichte van vorig jaar slechts een handjevol bedrijven ontbrak. Daarentegen stonden er ook een aantal nieuwe boomkwekerijbedrijven op de beurs. Toch blijft de Trade Fair toch vooral een bloemisterijbeurs waarbij het aandeel van bloemen- en kamerplantenkwekers op ruim 80% ligt. Veel handelaren vonden het desgevraagd dan ook moeilijk te beoordelen of het boomkwekerijsortiment was toe of afgenomen. <

Rosa ’Westzeit’ werd tijdens de Trade Fair gekozen tot Excellence Rose 2014. Kees van Velzen (links), wethouder van Alphen aan den Rijn en Joke Kersten, voorzitter van de Stichting Excellence Roses, verzorgden het officiële gedeelte.

Vorig jaar stond Boomkwekerij Support Venlo nog met een hele 'Via Venlo'-straat op de beurs. Dit jaar was daar weinig meer van over. Voormalig BSV-verkoper Marc Caris (rechts) doet sinds 1 maart de verkoop voor Boomkwekerij van de Ven.

De Boomkwekerij 7 (4 april 2014)

Trade Fair layout.indd 30

31-03-14 12:24

Beurs

as een relaxte beurs

Hans van der Molen van FloraHolland Connect heeft onder andere Clematis en Akelei in z'n Monsterbus. „Boomkwekers maken juist nu gebuik van een strippenkaart om hun seizoensproduct met de Monsterbus mee te geven”, zegt hij.

De FloraHolland Seasonal Trade Fair is een beurs die zich vooral richt op de verkoop van consumentwaardige producten. Sfeer en beleving spelen hierbij een belangrijke rol. In de stand van Van der Starre waren deze aspecten volop aanwezig.

Via Connect presenteerden zo'n 25 kwekers bij elkaar 80 partijen Buxus. „Ook al is Buxus bekend, toch is het goed om de productgroep eens extra onder de aandacht te brengen”, zegt Productspecialist Boomkwekerij Jan Marijnis van FloraHolland.

Slechts twee Duitse boomkwekers, Peter van Leuven Gartenbau (links is zoon van) en Gartnerei Theuerkauf stonden zelf op de beurs. Volgens John Wagenaar van FloraHolland, kiezen Duitse kwekers vooral voor de najaars Trade Fair in Aalsmeer.

Onder de rook van de Trade Fair werd in De Lier de Tuinplantenbeurs georganiseerd. Leen Konijn van Veluwe Plant liet daar Ribes rubrum ’Rovada’ zien. „Normaal gesproken is dit een struik, maar nu op stam. Echt iets nieuws”, zegt Konijn. De Boomkwekerij 7 (4 april 2014)

Trade Fair layout.indd 31

31-03-14 12:24

552812.indd 32

31-3-2014 12:30:30

552813.indd 33

31-3-2014 12:30:58

552814.indd 34

31-3-2014 12:31:28

552815.indd 35

31-3-2014 12:32:06

Foto’s: De Boomkwekerij, Javadoplant, Arno Engels

P RO D U C TA N A LYS E

Helleborus kende een redelijk goed seizoen De verkoop van Helleborus profiteerde van het relatief goede winterweer. In tegenstelling tot voorgaande jaren liep de handel alle weken door. De prijzen lagen op een vergelijkbaar of iets hoger niveau dan het seizoen er voor. Bij FloraHolland steeg de aanvoer, bij eveneens stijgende prijzen.

De meeste kwekers van Helleborus kijken tevreden terug op het afgelopen seizoen. De piek van het seizoen ligt tussen eind oktober en eind januari. Door het ’open’ weer in deze periode waren er geen weken waarbij de handel door vorst of sneeuw stil kwam te liggen. Kwekers waren over het algemeen dan ook iets eerder door hun aantallen heen dan voorgaande jaren. Bij Hoogeveen Plants spreekt Bob Hoogerdijk van een seizoen dat goed

Bij FloraHolland werden van week 46 2013 tot en met week 12 2014 4,2 miljoen stuks verkocht voor gemiddeld €2,57. In het seizoen 20122013 lag dit aantal met 3,9 miljoen stuks iets lager. De middenprijs kwam toen met €2,43 ook lager uit. Bij FloraHolland spreken ze van een met de markt meegroeiende afzet van Helleborus. <

HANDELSSTEMMING

HOE LOOPT HET?

Potrozen verkopen goed

‘Hopelijk houden we dit vast’

De potrozenhandel loopt naar tevredenheid van diverse kwekers. De laatste weken hebben ze flink wat potrozen kunnen leveren aan klanten, en de eerste nabestellingen zijn binnen. De vooruitzichten zijn ook positief. Tot nu toe is het weer gunstig voor de potrozenhandel. De start in februari was goed, aldus Ger Spreeuwenberg van coöperatie Hacol uit Lottum. Doordat de winter uitbleef, kwam de handel enkele weken eerder op gang. „Het is een goed voorjaar. Vorige week stagneerde de handel wel even, maar dit heeft zich weer hersteld.” Na het verlies van Baas heeft Hacol een aantal nieuwe klanten voor de potrozen gevonden. Spreeuwenberg is er blij mee, en ook over de komende afzet is hij te spreken. „Het zal me niet verwonderen als het perkgoedseizoen eerder klaar is. Dan kan er nog meer ruimte ontstaan voor potrozen.” De handel bij Arie Bouman in Wijk en Aalburg loopt volgens schema, zegt Dirk Bouman. „We zijn bezig

heeft gelopen. Het bedrijf heeft een sortiment van zo’n twaalf soorten dat vooral via de daghandel zijn weg vindt. „We hebben veel vaste klanten en daardoor een redelijk stabiele afzet.” Hoogerdijk ziet echter ieder jaar ook een aantal Helleboruskwekers er bij komen maar er vallen er ook ieder jaar weer een aantal af. Dat constateert ook kweker René Boers. „Helleborus is geen gemakkelijke teelt en de afzetmarkt is voor een groot deel wel verdeeld. Voor gelegenheidskwekers is het daardoor niet eenvoudig om goede afzet te vinden.” Het bedrijf heeft met een aantal collega’s veel tijd en geld gestoken in de afzet van Helleborus via de Gold Collection. „We hebben onder andere door marketinginspanningen een aantal goede lijnen bij klanten opgebouwd.”

met het leveren van de eerste schoof, en de tweede wordt nu gepot. Op zich is de verkoop tot nu toe prima, in vergelijking met 2011 – dat was een stabiel jaar voor onze handel.” Nadat er vorig jaar potrozen onverkocht bleven, had Bouman ervoor gekozen om schoon schip te maken. Dit seizoen brengt hij alleen verse rozen in de handel. „Blij dat ik die keus heb gemaakt. Overgehouden rozen hebben niet de kwaliteit van verse.” Bij Jos Jonkers & Zonen in Broekhuizenvorst was de kwaliteit van oude rozen op peil gehouden. „We hebben ze netjes verzorgd door er onder andere een laagje nieuwe potgrond op te doen. Hierover hebben we goede afspraken gemaakt met klanten”, zegt Stan Jonkers. De meeste van deze rozen zijn inmiddels uitgeleverd, en de laatste gaan binnenkort weg. Ook over de afzet van verse rozen is Jonkers niet ontevreden. „We hebben er best veel afgeleverd, en ook al behoorlijk wat verkocht voor aankomende zomer.” <

Handel in week 12

Gijsbert van Setten, B&P Handelskwekerijen

‘Toch meer verwacht’ Handel in week 13

Cees van Soest, Javadoplant

Lees elke week beschouwingen over hoe de handel loopt op de boomkwekerij.nl

De Boomkwekerij 7 (4 april 2014)

Markt en Afzet 14-07.indd 36

31-03-14 14:24

Markt & Afzet P RO D U C TA N A LYS E

Slecht seizoen voor meidoorns Meidoorns zijn dit seizoen slecht verkocht, nog slechter dan vorig seizoen. Dat kwam niet alleen doordat er vrijwel geen of helemaal geen Britse subsidies waren voor beplantingen. Britten kochten de planten ook liever in eigen land in, terwijl er op het Europese vasteland overproductie is, aldus kwekers en handelaren.

De afzet van Crataegus monogyna staat haaks op die van andere bosen haagplantsoensoorten die redelijk massaal worden gekweekt. Terwijl met name beuk, haagbeuk en liguster goed verkopen, zijn de meidoorns bijna niet aan de man te brengen. Kwekers konden de planten in de afgelopen maanden zelfs niet voor een appel en een ei verkopen, omdat er bijna geen vraag naar was. Handelaren menen dat er dit

seizoen miljoenen meidoorns niet zijn gerooid. Een deel staat nog op de percelen, wachtend op mogelijk nog een order – maar dan zou die snel moeten komen gezien de natuur. Een ander deel van de zaailingen is al teruggesnoeid en blijft staan voor het nieuwe afzetseizoen. Er zijn ook kwekers die planten reeds hebben geklepeld en ondergeploegd, omdat ze ook voor volgend seizoen geen florissante afzet verwachten, of omdat ze druk van de markt proberen te halen. Komend seizoen zijn er bovendien weer nieuwe zaailingen op de markt, want er is weer evengoed gezaaid. Vorig jaar werden Britse subsidies voor beplantingen (met name bij boeren) pas toegekend in mei, toen het rooiseizoen voorbij was. In het

najaar waren er wel wat subsidies en die zorgden wel voor een kleine opleving in de afzet, maar voorlopig komt er geen overheidsgeld meer vrij. De Nederlandse export lijdt bovendien vanwege de Britse vraag naar Brits gekweekte planten. Kwekerijen in Engeland varen hier wel bij. <

LANGS DE KASSA

Simon Andrews:

‘Planten met kleur en fruit verkopen het best’ Tuincentrum:

Kings Plant Barn St Lukes Locatie:

Auckland, Nieuw-Zeeland Medewerkers:

12 fulltime, 8 parttime

Wat verkoopt u het best? „Planten met eetbare vruchten staan op 1, vooral Citrus en finger lime (C. australasica, red.) waarvan de vruchten van binnen op kaviaar lijken. Daarna verkoopt Calla het best. Hibiscus en rozen lopen ook goed, maar dan moeten ze wel bloeien, want Nieuw-Zeelanders willen kleur zien.”

Hoe doet inheems sortiment het? „Soorten die weinig onderhoud vragen, zoals Hebe, Coprosma en Corokia, doen het goed. Om een haag te maken is Pittosporum hier niet meer zo populair als jaren geleden, ik denk dat Griselinia en Corokia in onze verkoop nu de sterkste haagplanten zijn. De verkoop van Cordy-

line, Dracaena en vetplanten als Agave gaat naar beneden. Coniferen verkopen niet omdat het er hier, met ons oceaanklimaat, te vochtig voor is. Ze worstelen dan met Phytophthora.” Hoe loopt Buxus in NZ? „Buxus sempervirens verkoopt minder dan anders, omdat deze taksterfte schijnt te krijgen. Men zegt dat andere soorten en variëteiten van Buxus er minder vatbaar voor zijn, maar die verkopen we nog niet.” Welke siergrassen zijn bij u populair? „We hadden altijd een bed vol met Carex staan, omdat die altijd vrij snel liep, maar nu is een voorraad van een paar planten genoeg. Lomandra is nu het populairste siergras.” Wat is de algehele verkooptrend? „De omzet op al onze tuincentra – zeven in Auckland – groeit sinds vijf jaar niet meer. Onze online-verkoop kan alleen maar beter worden, want veel online kopen is hier trend.” < De Boomkwekerij 7 (4 april 2014)

Markt en Afzet 14-07.indd 37

31-03-14 14:24

Gewasbescherming Het besluit van Staatssecretaris Dijksma om geen handtekening te zetten onder de vrijstellingsaanvraag voor Basamid, was ook voor de vakgroep een donderslag bij heldere hemel. Totaal niet verwacht, omdat in het overleg hierover met het ministerie de seinen op groen leken te staan. Wat is hier dan gebeurd? En heeft al dat gelobby van LTO wel zin? Ja, die laatste vraag stellen we onszelf ook regelmatig. Om met de eerste vraag te beginnen: gewasbescherming is politiek ’hot’. Daardoor wegen de maatschappelijke gevoelens zwaar mee in de besluitvorming. Ook als dat het economische belang van een sector en van ondernemers schaadt. Heeft al dat gelobby dan wel zin? Ja, dat heeft zeker zin, maar is geen garantie voor succes. U mag ons gelobby vergelijken met het uitdoen van offertes voor uw eigen producten: daar stopt u ook niet

Werkgevers zijn de klos mee als het even tegen zit. Integendeel. Dan gaat u intensiever in contact met uw klant, u zoekt nieuwe partners. En zo doen wij dat ook. We zijn voortdurend met alle relevante partijen in gesprek en onderhandelen met hen. Maar net als in een aanbestedingstraject kunnen we niet de ins- en outs met u delen, zolang het proces loopt. Ik kan u wel vertellen dat er bij LTO een collega rondloopt die niets anders doet dan ervoor zorgen dat ’boomteelt’ en ’vaste plantenteelt’ op de etiketten komen van nieuwe middelen die nu nog niet te koop zijn. Maar ook zij kan niet toveren: er komt niet voor elk probleem een gewasbeschermingsmiddel. We zullen ook alternatieve oplossingen moeten zoeken en vinden. Wat is uw rol daarin? Deel wat er bij u leeft , probeer kansen uit, en zoek partners daarbij.

CAO Open Teelten Op 16 april is er een vergadering van de LTO & Anthos Commissie ’Werkgeversaangelegenheden & onderwijs Boomkwekerij en Vaste Planten’. Hoofdonderwerp is de Cao Open Teelten. Er zal een moderniseringsslag moeten plaatsvinden bij zowel de opzet, als de inhoud van de cao. Dit is een gevolg van maatschappelijke ontwikkelingen zoals de 24-uurs economie en veranderende weten regelgeving. Voorbeelden zijn wijzigingen rond arbeidsongeschiktheid, arbeidstijden,

arbeidsduur en gelegenheidswerk. Wat u te wachten kan staan, leest u in de column op deze pagina. Wij roepen de leden van LTO en Anthos bij deze op om vragen en wensen door te geven aan de voorzitter van de commissie Jan van Leeuwen, janvanleeuwen54@gmail.com, of aan de secretaris Jules Sanders, jsanders@ ltonoord.nl. Naast de cao staan ook scholing voor werknemers en de ontwikkelingsscan op de agenda.

Deze bijdrage valt onder de redactionele verantwoordelijkheid van de LTO Vakgroep Bomen en Vaste planten. Voor informatie: (073) 217 31 83, e-mail: info@zlto.nl, www.lto.nl.

Arbeid is in de boomkwekerij altijd één van de grote kostenposten geweest. De sector kenmerkt zich door gebruik van relatief veel vast en goed opgeleid personeel. Echter door de toegenomen druk op het rendement van bedrijven is het gebruik van een flexibele arbeidsschil meer en meer noodzaak geworden. Werden we enkele jaren geleden geconfronteerd met het plots intrekken van de mogelijkheid voor Roemenen en Bulgaren om in Nederland te werken, nu zijn de grenzen open en volgt een grote operatie om ziektekosten en risico volledig naar de werkgever te schuiven. Een voorbeeld: een werknemer met een contract van twee maanden, die na één dag werken ziek wordt, moet door de werkgever twee jaar gedeeltelijk worden doorbetaald. De werkgever blijft verantwoordelijk bij eventuele arbeidsongeschiktheid. Een ander voorbeeld is de versterking van de positie voor de flexwerker. De periode tussen twee contracten gaat van drie maanden naar zes maanden niet werken, en van drie keer een tijdelijk contract naar twee keer. Daarna volgt een vast contract. En voorlopig de laatste maar ook de meest absurde. De werkgever krijgt een grotere verantwoordelijkheid bij ‘vangnetters’. Werknemers met een tijdelijk dienstverband of nulurencontract. Wanneer deze werknemers ziek worden tijdens of tot vier weken na het dienstverband, bent u als werkgever volledig aansprakelijk. In gewoon Nederlands: uw Poolse, Portugese of Bulgaarse flexwerker vertrekt na twee maanden werken naar zijn land en meldt zich twee weken na vertrek ziek. Dan mag u nog twee jaar opdraaien voor de kosten. De Nederlandse overheid kan zelf de Bulgaarse uitkeringsfraude niet onder controle krijgen maar zet met deze belachelijke wetgeving de deur wagenwijd open om onze bedrijven te ruïneren. Lang leven het VVD-PvdA-ondernemerskabinet met een sociaal gezicht! Henk Raaijmakers

Vice-voorzitter LTO Vakgroep Bomen en Vaste planten.

De Boomkwekerij 7 (4 april 2014)

LTO linkerpag-BKW14-07.indd 38

31-03-14 12:29

Service

Foto: Wendy Venhorst

BEDRIJFSNIEUWS

VAKTAAL

Kom in de Kas bij kwekers Op zaterdag 5 april en/of zondag 6 april vindt weer het landelijke evenement Kom in de Kas plaats. Vooral glastuinbouwbedrijven zetten hun deuren open voor het grote publiek, maar ook enkele boomkwekerijen. In de regio Erica doet bijvoorbeeld Buxus-kwekerij Huysmans mee, in de regio Helenaveen Boomkwekerij Koningstuin. Deelnemers in de regio Zuidplaspolder zijn onder andere Joh. Breedijk (Camellia), Van Woudenberg Tuinplanten en De Jong Plant (Hydrangea). Per regio en per deelnemend bedrijf zijn er verschillende activiteiten voor jong en oud. Voor meer informatie: komindekas.nl.

Kees Sukkel

Nieuwe site Interplant Roses Interplant Roses bv heeft een nieuwe website gelanceerd. Alle activiteiten van het rozenbedrijf worden er beschreven en in beeld gebracht, op zowel de Nederlandse locatie in Leersum als de Afrikaanse locatie in Kenia. Op de site is tevens de laatste informatie te vinden over nieuwe snij- en tuinrozen die binnen Interplant zijn ontwikkeld. Meer informatie: interplant.nl.

AGENDA Binnenland 5 en 6 april Themaweekend

rozen, clematis en zaden Eenrum, De Kleine Plantage 5 en 6 april Kom in de kas Landelijk 8 en 9 april Lagenbeurs Pasen Ede, Plantion 8 t/m 10 april Kijk op de Lente Boskoop, Floralis

9 april, 30 april, 21 mei, 18 juni

Lagenbeurs Plantion Ede, Groencentrum 9 t/m 11 april Voorjaarsbeurs Naaldwijk, FloraHolland 12 april Rotsplantendag Utrecht, Fort Hoofddijk 17 april Spuitlicentie 1 Ochten, Nationaal Fruitpark 29 en 30 april Lagenbeurs Moederdag Ede, Plantion 2 t/m 18 mei Vasteplantenshow Lisse, Keukenhof

Buitenland t/m 6 april Tuinbeurs Blühendes

Österreich Wels, Oostenrijk 8 t/m 10 april Tuinbouwvakbeurs Flowers & Hortech Kiev, Oekraïne 10 t/m 13 april Vakbeurs voor o.a. tuinplanten Garten Stuttgart, Duitsland 11 t/m 13 april Tuinbeurs voor de groene ondernemer Ogrod I Ty Kielce, Polen 12 t/m 14 april Beurs voor boomkwekerij en landschapsinrichting Flowertarg Katowice, Polen 23 t/m 26 april Sierteeltbeurs Hortiflorexpo Beijing, China 24 t/m 27 april Internationaal forum voor de groensector City and Flowers Sint-Petersburg, Rusland

Bijdragen Meer informatie op: deboomkwekerij.nl/agenda

Bijdragen voor de service-pagina’s kunnen worden gestuurd naar Redactie ‘De Boomkwekerij’, Postbus 9324, 2300 PH Leiden, e-mail: boomkwekerij@hortipoint.nl.

Leeftijd: 42 Opleiding: Boomkwekerijvakschool in Kesteren Bedrijf: Boomkwekerij K. Sukkel

Jullie zijn druk aan het planten? „Daar proberen we ons wel op te focussen, maar momenteel komt alles tegelijk en zijn we ook nog aan het rooien. Ondanks het open weer, kwam de vraag laat op gang. Maar het schiet nu op.” De spillenhandel is voorbij? „Ja, het loopt nu op z’n eind. De verkoop is best goed geweest, maar de prijzen hadden wel hoger gemogen. Ook is het jammer dat de lente zo vroeg losbarst. Gelukkig hebben we een goede boterham kunnen verdienen. De klantenkring breidt in ieder geval steeds verder uit.” Waarom de keuze voor spillen? „Mijn broer Joop werkte bij een spillenkweker waar hij het vak heeft geleerd. Toen hij voor zichzelf begon, heeft hij mij het vak geleerd. Inmiddels hebben we allebei een eigen spillenbedrijf, maar we werken ook samen.” Wat is het mooie aan spillen kweken? „Het werk is heel gestructureerd. Alle bomen hebben dezelfde leeftijd, waardoor je alles strak kunt opzetten. En daar houd ik van. Als de kwekerij niet netjes is, heb ik het niet zo makkelijk met mezelf. Verder is de teelt een race tegen de natuur.

Plaats: Kesteren Sortiment: zo’n honderd soorten spillen Oppervlakte: 11 ha

Vanaf juni groeien de spillen met gemak 2,5 m. Met de schooljeugd proberen we dat in goede banen te leiden. Ik zie het bijna als sport!” U heeft best een opmerkelijke naam. Heeft dat ook voordelen? „Voor de herkenning wel ja. We hebben nu twee jaar op de beurs in Opheusden gestaan en aan de voorbijgangers konden we precies zien of het Nederlanders of buitenlanders waren. Soms levert het ook wel grappige situaties op. Zo stond er gisteren iemand bij de schuur van mijn broer te wachten, terwijl hij hier bomen zou laden. Op een gegeven moment belde hij op: ‘Ik sta bij de verkeerde Sukkel’.’’ Heeft u nog tijd voor andere dingen? „Hoe druk we ook zijn, zaterdagmiddag is er tijd voor ontspanning. Dan gaan we met mijn twee zoons en Joop vissen of jagen. Daarnaast ga ik in de pauzes altijd naar huis. ’s Morgens komt opa ook koffie drinken. Dan zitten we met opa en mijn twee medewerkers, allebei neven van me, aan tafel. Het grappige is dat ik Kees heet, mijn twee medewerkers Kees heten en dat opa ook Kees heet. Zitten we met vier Kezen bij elkaar! Maar we hebben gelukkig bijnamen haha.” < De Boomkwekerij 7 (4 april 2014)

Service rechterpag-BKW14-07.indd 39

31-03-14 14:24

552816.indd 40

31-3-2014 12:29:26