BKW_08-2014

18 april 2014

8

Specialisme in Nieuw-Zeeland 22 De werkgeverslasten blijven maar stijgen 6 Comfortabele standaardtrekker verhoogd 16 Topdrukte bij verpakkingsbedrijf Eurogreen 32 Omslag_BKW14-08.indd 1

14-04-14 15:22

554743.indd 2

14-4-2014 11:44:45

Inhoud

Omslag: Arno Engels

12 Behoefte aan herkenbaar onderwijs

Nieuws

4 Commentaar: Verdienen 4 Opinie: ’Het was voor ons geen optie om het niet te doen’

5 Stelling : Komt het erop aan, dan moet de boomkwekerij wijken voor het milieu

6 Lasten voor kwekers stijgen onverminderd door

Bedrijf 8 Ook maatschappelijke stage biedt kans op positieve pr 9 Gedwongen tot minder personeel 12 Vakopleiding boomteelt keert terug in Boskoop 15 Ondernemersvragen: Heeft iemand met een nul-urencontract zonder te wer-

26 Bijna geruisloos bomen verladen

ken toch recht op loon?

Teelt & Gewas

16 Een comfortabele standaardtrekker verhoogd 18 Vitro Westland zet in op sortiment en lastige soorten 22 Profiteren van superklimaat 24 Teeltadvies: Bestrijd bonenspintmijt biologisch 26 Nieuwe kraan laadt snel en stil

Markt & Afzet

27 Concurrentie lijkt te profiteren van veilingbeleid 32 ’Alles moet tot in de puntjes kloppen’

34 Duitse tuincentra doen goede zaken

34 Het Duitse tuinplantenseizoen gaat goed van start 36 Marktnieuws

Service 38 LTO Nederland Vakgroep Bomen en Vaste planten 39 Vaktaal en Agenda

De onderstaande icoontjes bij de artikelen hebben de volgende betekenis en zijn te vinden op de website deboomkwekerij.nl:

colofon Redactie

Schipholweg 1, Postbus 9324, 2300 PH Leiden E-mail: boomkwekerij@hortipoint.nl Website: deboomkwekerij.nl Hoofdredactie Wim du Mortier (071) 565 96 82 Vakredactie Arno Engels 565 96 86 Ketura Haveman 565 96 83 Ron Barendse 565 96 84 Bureauredactie Marrit Molenaar, Jenny Mostert, Carolyne de Vries Lentsch, Jolanda de Wekker Vormgeving Bert Hassing, John Jennissen Fotografie Gerdien de Nooy Directie Elbert van den Berg Secretariaat Linda Laman 565 96 78 Alice Hoogenboom

Exploitatie

Koninklijke BDU Uitgevers B.V., Afdeling Vak- en Publieksmedia, Postbus 67, 3770 AB Barneveld Uitgever: Wiljo Klein Wolterink MBA T (0342) 494 263 F (0342) 413 141 Verkoopleider: Ron van de Hoef T (0342) 494 263 M 06 51 80 63 25 E r.v.d.hoef@bdu.nl Advertentie-exploitatie Media adviseur: Gert-Jan Bloemendal T (0342) 49 48 07 E g.bloemendal@bdu.nl, Internet: bdu.nl Verkoopleider: Ron van de Hoef T (0342) 494 263 M 06 51 80 63 25 E r.v.d.hoef@bdu.nl Abonnementenservice Aanvraag (ook via website deboomkwekerij.nl) en wijziging abonnement naar Koninklijke BDU Uitgevers, afdeling Vak- en Publieksmedia, Postbus 67, 3770 AB Barneveld, T (0342) 494 844, F (0342) 494 299, E abonnementen@bdu.nl. Op werkdagen

Filmpjes –

Foto’s –

telefonisch bereikbaar van 8.30 – 14.00 uur Abonnementen kunnen op elk gewenst tijdstip ingaan. Opgave via deboomkwekerij.nl of bij de abonnementenservice. Abonnementen lopen automatisch door, tenzij uiterlijk twee maanden voor vervaldatum bij de abonnementenservice wordt opgezegd. Dit kan schriftelijk, telefonisch of per e-mail. Ook voor informatie over een lopend abonnement kan contact worden opgenomen met de abonnementenservice.

Jaarabonnement: €236,65 (exclusief 6% btw). Studenten en scholieren krijgen 25% korting. Buitenlandse abonnees betalen een kleine toeslag.

Documenten en linken naar website

Druk Koninklijke BDU Grafisch Bedrijf B.V. 25ste jaargang ISSN-nummer: 0923-2443 De Boomkwekerij is een uitgave van de Stichting Vakinformatie Siergewassen en de Koninklijke BDU Uitgevers B.V. Uitgever en auteurs verklaren dat dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld, evenwel kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Lezers worden met nadruk aangeraden deze informatie niet geïsoleerd te gebruiken, maar af te gaan op hun professionele kennis en ervaring en de te gebruiken informatie te controleren.

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. Algemene voorwaarden: op alle aanbiedingen, offertes en overeenkomsten van Koninklijke BDU Uitgevers B.V. zijn van toepassing de voorwaarden, welke zijn gedeponeerd ter Griffie van de Arrondissementsrechtbanken en de KvK.

De Boomkwekerij 8 (18 april 2014)

Inhoudspagina-BKW14-08.indd 3

3

14-04-14 14:59

Foto: Peter Venema

NIEUWSINTERVIEW

Flora Nova eerste Groenkeur gecertificeerde boomkwekerij

’Het was voor ons geen optie om het niet te doen’ Flora Nova Handelskwekerij uit Ophemert is de eerste boomkwekerij die het Groenkeurcertificaat heeft bemachtigd. Freddy Janssen, relatiebeheerder en adviseur beplantingen bij de handelskwekerij, is daar trots op. Hij legt uit waarom hij zodra het kon, is overgestapt van Milieukeur naar Groenkeur.

Freddy Janssen

„We hebben als bedrijf duurzaamheid hoog in het vaandel staan. Wij vinden dat je verstandig moet omgaan met grondstoffen, gewasbeschermingsmiddelen en meststoffen. Die benadering bepaalt ook hoe wij ondernemen. Daarom zijn we al Milieukeur gecertificeerd”, vertelt Freddy Janssen. „Het kost ons jaarlijks wel een paar duizend euro om het Milieukeur te kunnen gebruiken, en die investering verdient zich nu niet terug. Als je het puur zakelijk bekijkt, zou je het eigenlijk niet moeten doen.”

Toen enkele weken geleden de mogelijkheid werd geopend een Groenkeurcertificaat te behalen, was de keuze snel gemaakt. „Wij vinden dat er commercieel te weinig met Milieukeur wordt gedaan. Groenkeur daarentegen heeft een goede positie in de markt en doet veel om de producten in de markt te zetten. Dat

COMMENTAAR

hebben ze al in andere delen van de groene markt bewezen. Wij hebben daarom een beter gevoel bij dit keurmerk. Niet in het minst vanwege de promotie die zij maken bij overheden zoals gemeenten, maar ook bij andere potentiële klanten. Eveneens Europees; dat is voor ons niet van belang omdat we niet exporteren, maar voor andere boomkwekerijen is dat juist een pluspunt. Ook richting de consument wordt ingezet op de bekendheid van Groenkeur. Voor dat soort promotie hebben we als kwekers geen tijd.

Daarvoor heb je een partij nodig die dat voor je doet.

Het was voor ons geen optie om niet bij Groenkeur aan te sluiten. Er wordt al vaak naar gevraagd. Omdat het ook goed past bij onze visie als bedrijf, was de keuze dus eigenlijk makkelijk.

In de praktijk wordt vaak toch nog op prijs gekocht in plaats van duurzaam.

PEILING

Verdienen Een peiling, zoals u die op deze pagina rechts aantreft, is natuurlijk niet meer dan een spel. De uitslag van een stemming over zo’n stelling, geeft uiteraard niet haarzuiver weer hoe in de boomkwekerijsector wordt gedacht over een onderwerp. Daarvoor is zo’n peiling te klein en is het niet gezegd dat de collega’s die elke twee weken op de

Alleen een nieuwe cao zonder loonsverhoging

website hun mening geven, met elkaar representatief zijn voor u allen.

Maar dan nog is het slikken om te zien dat een ruime meerderheid ’ja’ zegt op de stelling dat de nieuwe cao er alleen mag komen als er geen loonsverhoging in zit. Slikken omdat het gezien kan worden als een signaal dat er bij velen van u niks meer af kan.

Wim du Mortier Hoofdredacteur

Maar ook slikken omdat het in elk geval ook niet lijkt aan te geven dat alle kwekers in de sector ervan overtuigd zijn dat je onder andere door een goed loon te bieden, moet investeren in personeel.

Eens 62%

Oneens 38%

Nu kun je je nog voorstellen dat als je wat op leeftijd bent, een bedrijf hebt dat niet voorop loopt en niet meer groeit, je als ondernemer ook niet meer de ambitie hebt voor grootste dingen, je dan misschien ook niet meer zo bereid bent om toekomstgericht met de medewerkers bezig te zijn. Sta je zo in je vak, is het dan misschien niet beter de koers te laten bepalen door diegenen die nog wel vooruit willen?

Een mooi voorbeeld van een groep die aan de toekomst werkt, zijn de mensen die met aanstekelijk enthousiasme in de omgeving van Boskoop een boomteeltopleiding opzetten. Die school wil met achttien leerlingen van start gaan en dat levert straks jongelui op aan wie de sector wat heeft en op hen kan voortbouwen. Jongelui die er een gat in

De nieuwe peiling luidt:

Basamid is niet nodig want er zijn alternatieven.

moeten zien om vieze handen te krijgen en hun keuze bij hun vrienden willen verdedigen omdat het leuk werk is. En nog goed verdient ook, zou je ze dan gunnen.

4

Stem mee op deboomkwekerij.nl.

De Boomkwekerij 8 (18 april 2014)

Nieuws opinie BKW14-08.indd 4

14-04-14 14:59

Opinie Column coen dekkers

Zingend de week uit

Je moet er dus alleen aan beginnen als het bij je visie past, alsof het een leefwijze is; het moet niet aanvoelen als een verplichting.

Wij willen natuurlijk wel graag profijt hebben van de certificering. Vanaf 2015 is duurzaam inkopen een verplichting voor de overheid. Er zullen dan nog maar weinig bedrijven zijn die dat kunnen leveren. Dat schept de kans dat het dan ook echt wat gaat opleveren.”

De procedure die doorlopen moest worden voor de certificatie voor Groenkeur is Janssen meegevallen. „Omdat we al Milieukeur gecertificeerd waren en de eisen nagenoeg gelijk zijn. Daarom mochten we ook in één audit laten zien dat we aan de richtlijnen voldoen. Als je als bedrijf de zaakjes goed op orde hebt, dan moet het kunnen meevallen.” <

(zang) Ik lig op mijn rug in het gras en aanschouw de maan. Ik vraag haar of zij misschien weet wat ik heb gedaan. Waar zijn al die planten, deze week, toch heengegaan. Maar ze zwijgt, en kijkt me lachend aan. (uithaal) Laat me zien, waar ik voor kweek. Laat me werken, heel de week. Een moment zodat ik weet, dat alles niet, voor niets is geweest. Dat alle stress, niet voor niets is geweest. (langzaam afbouwen). (schakelt over naar een ander lied) We gingen Oeh, oehoehoe, oe, oe ,oe, oerend hard. Langzaam werken, dat deeien zie nooit, dat vonden zie toch maar tied verknooid. Bertus met zijn denen en Tinus met zijn VBA. (das een oude veilingkar, maar anders werd het nooit rijmend). (en met carnaval nog in het achterhoofd) Bestel mar, bestel mar, bestel mar. Ge wet ik ’t goewd kan maoke, Nog efkes, en dan steek ik, nije plaanten in die plaote. (tijd voor Dolly Parton). Working six tot nine, what a way to make a living. Working six to nine, nananana. (en nog een kraker) Vandaag is geel, de kleur van de handel. Vandaag is geel, wat geel hoort te zijn!

Het geel van Eu-o-ny-mus, van de gele zon voor jou, schreeuw van de geelbedekte daken dat ik van je hou. Vandaag is geel gewoon weer liefde tussen klant en mij. (terwijl op de achtergrond een volle trailer planten de dam afrijdt) Daar gaan ze! Zoveel schoonheid heb ik nooit gezien. (haalt nu echt flink uit) Ik weet wel, dat zij waarschijnlijk niet lang bij me blijft. (flinke hap adem en dan…) Ik weet wel, dat zij met anderen haar tijd verdrijft. (de euforie neemt behoorlijk de overhand) We are the Champions, my friend. Wij blijven stekken, till the end. We are the Champions, wij zijn de stekkers. No time voor perkgoed, want wij maken heesters, van de wereld. Walk on through the wind, Walk on, through the rain. Walk on, Walk on, met een plantje in je hand! En je loopt nooit meer alleen. (lekker lang uitrekken, Alleeeehehehhheeeen) (heeft in zijn rechter hand een Jupiler en links een opener, tssk) Ik ben vandaag zo vrolijk, zo vrolijk, zo vrolijk. ik ben behoorlijk vrolijk, zo goed verkocht ik nooit!

stelling

Komt het erop aan, dan moet de boomkwekerij wijken voor het milieu Bert Griffioen, Griffioen

Jan Kloosterhuis,

Hans van Hage, Kwekerij

Wassenaar BV, Wassenaar:

Boomkwekerij Jan H.

de Bierkreek, IJzendijke:

„Het kweken van bomen en

Kloosterhuis en Zn,

„De staatssecretaris heeft

planten staat aan de basis

Winschoten:

via ons bedrijf gevraagd of

van een gezonde, groene

„Het gaat niet alleen om

er kwekerijen zijn die wil-

leefomgeving. Teelten die

Basamid; de sector wordt let-

len meedoen aan een proef

het uitsluitend redden in de

terlijk veel afgenomen om nog normaal te kun-

om potplanten te kweken zónder neonicoti-

kwekerij met inzet van grote hoeveelheden

nen produceren, vooral in de zaailingenteelt.

noïden en insecticiden. Enkele, op het eerste

gewasbeschermingsmiddelen zijn niet meer

Als een televisieprogramma meldt dat iemand

oog vooruitstrevende, kwekers hadden in het

van deze tijd. Ik ben van mening dat beperkt

hoofdpijn krijgt omdat hij een gewasbescher-

begin interesse. Maar op een aantal doorzet-

en verantwoord een ingreep met gewasbe-

mingsmiddel heeft geroken, staat de politiek

ters na, haakte vrijwel iedereen af. Bang voor

scherming mogelijk moet zijn om een teelt

direct klaar om zijn kiezers te beschermen, en

hun goede naam of concurrentie uit Europa?

in de benen te houden. Argumenten in de

heeft er lak aan dat een sector dan ten dode

Vreemd, want andere EU-landen zijn al veel

orde van een hogere kostprijs zullen het bij

is opgeschreven. Door verbod van middelen

verder op dit vlak. Als vrijwel niemand bereid

de publieke opinie echter niet halen, maar

laten steeds meer Nederlandse bedrijven hun

is zijn nek uit te steken, komen we geen (bijen)

daarin verschillen we niet van andere secto-

producten in het buitenland produceren of ver-

steek verder. Wat nog steeds niet wordt begre-

ren: de autofabrikanten blijven continu werken

dwijnen uit Nederland. Zo verdwijnt werkge-

pen, is dat de oplossingen moeten komen uit

aan minder CO2-uitstoot en ook dat kost geld.

legenheid, maar ook belastinginkomsten voor

acceptatie door de consument van een vlekje

Duidelijk maken in de markt wat verantwoord

de staat. Geneesmiddelen voor mens en dier

of bladluis én uit het zoeken naar alternatie-

produceren betekent, is de beste remedie.

zijn belastender voor het milieu dan gewasbe-

ven. Die liggen veelal in de natuur, zeker op

Maar het blijft lastig voor de vakgenoten die

schermingsmiddelen; deze worden op steeds

het vlak van insecticiden. Helaas wordt ’het

zich op achterstand gezet voelen.”

grotere schaal gebruikt en weggegooid...”

milieu’ weer eens tot vijand gemaakt.”

De Boomkwekerij 8 (18 april 2014)

Nieuws opinie BKW14-08.indd 5

5

14-04-14 14:59

Tekst: Tijs Kierkels Foto’s: IngImage, Arno Engels

Lasten voor kwekers stijgen onverminderd do LTO-voorzitter Albert Jan Maat keek eind december terug op een jaar waarin het kabinet verrassend veel ondernemersonvriendelijke beslissingen heeft genomen, zoals hij het uitdrukte. Dit jaar gaat die tendens gewoon door, ondanks de aangekondigde lastenverlichting; die geldt vooral voor mensen in loondienst.

Bij de cao-besprekingen die momenteel plaatsvinden, hangt het van de onderhandelingskunsten van de vertegenwoordigers af hoe het zal uitpakken voor de werkgevers. Maar de sluipende lastenverzwaring door premieverhogingen en belastingmaatregelen heeft veel meer impact, zeker voor grote bedrijven.

Met name een groot bedrijf kan flink last krijgen van de gevolgen van de nieuwe wet BeZaVa (Beperking Ziekteverzuim en Arbeidsongeschiktheid Vangnetters). Als tijdelijke medewerkers of mensen met een nul-urencontract tijdens of binnen vier weken na hun dienstverband ziek of arbeidsongeschikt raken, ligt het risico daarvan sinds dit jaar bij de werkgever.

Lastige controle

Als een tijdelijke kracht zich binnen vier weken na het werk ziek meldt, ligt het risico nu bij de werkgever.

Voorheen betaalde het UWV deze zogenaamde vangnetters gedurende ziekte en/of arbeidsongeschiktheid.

Nu komt dat voor rekening van de werkgevers. In geval van arbeidsongeschiktheid kun je daar jaren aan vastzitten.

kort Dijksma blijft bij Basamid-besluit

Voorlopig geen kentekenplicht

Leren van Europese clusters

Staatssecretaris Sharon Dijksma wijkt niet af van haar besluit over Basamid CleanStart: het middel krijgt geen tijdelijke toelating. Dat bleek tijdens een gesprek met LTO Nederland. Dijksma wees op het negatieve advies van het Ctgb: het middel voldoet niet aan toxiologische criteria voor mensen die ermee werken en die in de buurt wonen.

De kentekenplicht voor trekkers en motorrijtuigen met beperkte snelheid wordt op zijn vroegst in 2017 ingevoerd. Dat zei minister Schultz in de Tweede Kamer. De invoering laat op zich wachten omwille van de zorgvuldigheid van de wetgeving. Het trekkerrijbewijs ofwel T-rijbewijs wordt wel ingevoerd; streefdatum is 1 januari 2015.

Laanboomkwekers in Opheusden beheersen teelttechnische aspecten heel goed, maar kunnen van andere laanboomclusters in Europa leren over interactie met overheden, financiers, onderzoeksinstituten en onderwijs. Dat meldt het Laanboompact naar aanleiding van een project van Alterra. Belgische kwekers bijvoorbeeld, werken nauw samen. „Samen aan de slag en samen lobbyen: je als cluster gedragen is juist nu belangrijk.”

Faassen wil opstappen Bart Faassen is van plan om op te stappen als voorzitter van de LTO-Cultuurgroep voor bos- en haagplantsoen. Aanleiding is het verlies van Basamid voor de zaailingenteelt. Als de Nederlandse overheid geen middel meer toelaat tegen onkruid op zaaibedden, gaat de teelt volgens Faassen verdwijnen. „En als er geen teelt meer in Nederland is, waarvan moet ik dan nog voorzitter zijn? Dan kunnen we de cultuurgroep net zo goed opheffen.”

6

Bufferzones blijven bestaan De bufferzones voor bacterievuur worden allemaal voortgezet. Dat is het resultaat van besprekingen die de Raad voor de Boomkwekerij de afgelopen weken hield met deelnemende kwekers. In alle zones zijn voldoende kwekers die het belang inzien van de regeling en daar nu met elkaar voor gaan betalen. Volgens LTO-bestuurder Jan Veltmans is tijdens de bijeenkomsten ook onderschreven dat de zones in de toekomst voor andere ziekten en plagen dienst kunnen gaan doen.

LTO doet oproep aan gedupeerden Baas Plantenservice zich te melden LTO roept kwekers op die schade hebben geleden door het faillissement van Baas Plantenservice, zich te melden. Zij adviseert om vorderingen zo snel mogelijk bij de curator in te dienen. Volgens LTO is niet in te schatten hoeveel geld mogelijk terug is te vorderen. Voor LTO-leden is een modelbrief op te vragen bij helma.hoff@zlto.nl.

De Boomkwekerij 8 (18 april 2014)

Nieuwsbericht en Kortnieuws BKW14-08.indd 6

14-04-14 15:14

Nieuws

rd door Helemaal ongrijpbaar wordt het als het om tijdelijke buitenlandse medewerkers gaat.

Normaal zou de ziekteperiode via een traject van bedrijfsartsbezoek, re-integratie en begeleiding zoveel mogelijk verkort worden.

Maar als iemand uit het zicht verdwenen is, heb je daar als werkgever geen controle over.

Hier ligt een aangrijpingspunt voor misbruik.

Iemand die zich na zijn dienstverband teruggekomen in eigen land ziek meldt, verzekert zich immers van een inkomen. Het punt heeft de aandacht en er wordt aan gewerkt om mogelijk misbruik te voorkomen.

Voor kleine bedrijven (maximaal tien keer de gemiddelde loonsom) betekent de BeZaVa alleen een lastenverzwaring. Met een vaste premie - 1,03% van de loonsom - kopen ze het risico af.

Bij grote bedrijven (boven de 100 keer de gemiddelde loonsom) ligt het volledige risico bij de onderneming. Middelgrote bedrijven kennen een tussenvorm: deels geldt de sectorpremie, deels de feitelijke situatie.

Ontslag Bij grotere bedrijven (meer dan 25 werknemers) kunnen ook de nieuwe ontslagregels doortikken. De werkgever moet een ontsla-

gen medewerker die meer dan twee jaar in dienst is geweest, een zogenaamd transitiebudget meegeven, zogezegd een gouden handdruk. Bij iemand die lang in dienst is geweest, kan dat flink oplopen. Voorheen liepen de ontslagen in de agrarische sector veelal via het UWV en betaalde de werkgever geen afkoopbedrag. Bij conflicten die voor de rechter opgelost moesten worden, gold de zogenaamde kantonrechtersformule.

Een blijvertje is de hoge pensioenpremie; die bedraagt 21,7% van de loonsom min een bepaalde franchise. Werkgever en werknemer betalen samen de premie, waarbij de verdeling ongeveer tweederde-eenderde is (het werknemersdeel wordt in de toekomst iets groter).

Pensioen Vooruitlopend op mogelijke problemen met de verplichte dekkingsgraad is de premie van het Bedrijfspensioenfonds voor de Landbouw enkele jaren geleden verhoogd. De dekkingsgraad is nu op orde, maar de premie blijft op het hogere niveau.

Net zo’n punt vormen de hoge en lage wachtgeldpremies. In de hele agrarische en groene sector heerst het idee dat het UWV

’Constructief overleg’ FloraHolland en boomkwekers Een delegatie van FloraHolland, onder wie directeur Lucas Vos, en een delegatie van boomkwekers hebben 13 maart om de tafel gezeten om te praten over het leden/nietledenbeleid van de veiling. Beide partijen spreken van een goed en constructief overleg. Hierbij was volgens Peter Bontekoe ook de 7% provisie die contractkwekers moeten betalen een van de gespreksonderwerpen. „Dit blijft een lastige discussie”, zei hij hierover.

Nieuw: Dé Boskoopse plantendag Sortimentstuin Harry van de Laar en Plantentuin Esveld houden op 9 juni voor de eerste keer Dé Boskoopse plantendag. Op deze dag zetten beide bedrijven hun deuren open voor tuinliefhebbers. Boomkwekers staan deze dag bij de eigen plantentuin in de Sortimentstuin Harry van de Laar en geven informatie over hun planten aan bezoekers.

die al een aantal jaren op een te hoog niveau heeft vastgesteld. Zo betaalt de groene sector mee voor andere sectoren. Onderzoek door het CBS bevestigt deze opvatting en geeft een aanknopingspunt om het teveel betaalde geld terug te krijgen. Dat wordt breed gedragen, niet alleen door bijvoorbeeld LTO Nederland en Cumela, maar ook door de vakbonden.

Belastingen De lastenverzwaring en de blijvende hoge lastendruk komen bij de maatregelen van vorig jaar, te weten het afschaffen van de rode diesel, instellen van de waterbelasting en verhoging van de assurantiebelasting. Die laatste is omhooggegaan van 9,7% naar 21%, wat een lastenverzwaring van 1.000 tot 2.000 euro betekent voor een gemiddeld bedrijf.

Daarnaast is er de zorg dat de verhoogde belasting de brede weersverzekering – die toch al moeilijk van de grond komt – de das zal omdoen. LTO is samen met VNO/NCW en MKB Nederland bezig met een lobby om de waterbelasting aan te passen. <

Sensoren sturen hoogwerker Combinatie Mauritz beproeft een hoogwerker die wordt bestuurd door sensoren.

Daarmee verwacht het bedrijf tijdens snoei veel arbeid te besparen en zonder schade langs bomen te rijden. Als je hoog tussen dichte kronen staat, zie je de wielen immers bijna niet tijdens het vooruit rijden.

De sensoring is gebouwd door Damcon met steun van RCT Rivierenland. <

Jan Hooftman overleden

Platanenverzoek naar Britten

Jan Hooftman (78) uit Boskoop is vorige week overleden. Behalve als handelskweker was hij ook jarenlang actief als bestuurder in het vak. Tot 2003 was hij voorzitter van de sectie Bomen van de BGBB, tegenwoordig handelsbond Anthos. Daarnaast was hij onder meer actief binnen de Koninklijke Vereniging voor Boskoopse Culturen.

Vanwege zijn bestuurswerk was Hooftman Ridder in de Orde van Oranje Nassau.

De NVWA heeft bij het Britse landbouwministerie een verzoek ingediend om Nederland als één groot gebied te beschouwen dat geheel vrij is van platanenkanker. Dat is Anthos begin deze week medegedeeld.

De handelsbond hoopt dat de Britten zo snel mogelijk het verzoek honoreren, zodat export van platanen weer mogelijk wordt.

Bedrijven moeten daarvoor wel aantonen dat de bomen in Nederland zijn gekweekt.

De Boomkwekerij 8 (18 april 2014)

Nieuwsbericht en Kortnieuws BKW14-08.indd 7

7

14-04-14 15:14

Maatschappij

Tekst: Ria Vilier en Wim du Mortier Foto: Ria Vilier

Ook maatschappelijke stage biedt kans op positieve pr Drie vmbo-studenten van het Udens College gaven onlangs een rondleiding op de vasteplantenkwekerij van Theo en Ria Vilier in Boerdonk. Zij hebben goede ervaringen met het ontvangen van studenten en burgers op het bedrijf. „Ik kan het aanraden om mee te werken aan een verzoek om je bedrijf te mogen bezoeken”, vertelt Ria Vilier. „Het geeft je een kans om de sector in een positief licht te plaatsen.”

De studenten van het Udens College bezochten de kwekerij in het kader van hun maatschappelijke stage. Voor zo’n stage moeten zij, zonder daarvoor een beloning te ontvangen, iets doen voor anderen.

In dit geval kozen ze ervoor om de kwekerij te leren kennen en die vervolgens aan anderen te laten zien.

Uiteindelijk leidden zij familie en bekenden rond op de vasteplantenkwekerij.

De maatschappelijke stage is dit jaar voor het laatst een verplicht onderdeel voor leerlingen van het middelbaar onderwijs. Het Udens College gaf er invulling aan in een, volgens Ria Vilier, unieke samenwerking met de ZLTO. Die leidde ertoe dat sinds 2012 elk jaar zo’n 200 leerlingen een opdracht vervulden bij ruim zestig agrarische bedrijven, waaronder de kwekerij van Vilier. Het college zoekt naar mogelijkheden de stage ook volgend jaar in het onderwijsprogramma te handhaven.

Onbekend „Het Udens College geeft ons als agrariërs de gelegenheid om aan leerlingen in de leeftijd van 14 tot 16 jaar ons bedrijf te laten zien en ons verhaal te doen. Na de positieve

8 Maatschappelijke Stage-BKW14-08.indd 8

ervaringen van voorgaande jaren stuurden zij hun leerlingen van 4 vmbo ook dit schooljaar graag naar onze bedrijven met een opdracht. Zij onderschrijven de meerwaarde van de rondleidingen. ’Onbekend maakt onbemind’, zeggen de leerkrachten en zij willen dat hun leerlingen in ieder geval één keer in hun schoolloopbaan een ’stage’ in het groen doen. Wij hebben deze kans gegrepen en tijd geïnvesteerd in jonge mensen en de deuren van ons bedrijf voor hen opengezet. Deze kans voor een positieve pr voor de sector mochten we niet laten lopen”, Vertelt Vilier.

Opdracht Dit jaar kregen de leerlingen de opdracht een presentatie of een rondleiding te verzorgen op een agrarisch bedrijf. Die moest in de laatste week van maart plaatsvinden. Ter voorbereiding kwamen de leerlingen kennismaken en tijdens een rondleiding over het bedrijf informatie verzamelen. Daarna gingen ze op school aan de slag. Zij moesten zelf een groep zoeken aan wie zij de presentatie of rondleiding konden geven. Dat kan

een klas zijn van een basisschool, bewoners van een verzorgingstehuis of familieleden en kennissen.

Ervaring „Wij ervaren de contacten met deze leerlingen iedere keer weer als positief en andersom is hun kijk op ons bedrijf ook veranderd. Een burger is zich niet bewust van wat er allemaal bij komt kijken om een agrarisch bedrijf te runnen, maar vinden het wel interessant”, legt Ria Vilier uit.

Voor de kwekers levert het contact met burgers en studenten ook eyeopeners op. „Wij ontdekten dat als we vertellen hoeveel hectare ons bedrijf telt, dat mensen helemaal niets zegt. Het gaat pas leven als we zeggen dat het zo groot is als 17 voetbalvelden. Daarvan leer je dat je het beeldend moet vertellen. Zo moesten we ook uitleggen wat landplanten zijn.” „Ik vind het belangrijk om de omgeving te laten zien wat we op ons bedrijf doen”, besluit Vilier. „Daarom werken wij er altijd aan mee wanneer we een verzoek krijgen voor bijvoorbeeld een excursie.” <

Theo Vilier (links) geeft wat extra uitleg bij een rondleiding die vmbo-studenten op zijn bedrijf aan familie en bekenden gaven in het kader van een maatschappelijke stage.

De Boomkwekerij 8 (18 april 2014)

10-04-14 16:30

Economie

Tekst en Foto: Arno Engels

Gedwongen tot minder personeel Door structurele omzetverliezen zijn diverse boomkwekerijen nu genoodzaakt om vaste kosten te verlagen. Bedrijven moeten met name snijden in hun vaste personeel om gezond te blijven of om gezonder te worden.

Hoeveel bedrijven hun personeelsbestand moeten inkrimpen is niet bekend, maar het gebeurt op verschillende plekken in de boomkwekerij, weet Peter Bontekoe, voorzitter van de LTO-Vakgroep Bomen en Vaste planten. Dat was volgens hem te verwachten, als hij kijkt naar algemene ontwikkelingen in de vraag en het aanbod van boomkwekerijproducten. „In verschillende delen van de markt is er overproductie, prijzen dalen en marges zijn dun.”

Het bedrijfsleven heeft bijvoorbeeld veel last van bezuinigingen op de Nederlandse institutionele markt, zegt Henk Westerhof, voorzitter van handelsbond Anthos. Steeds meer gemeenten verlagen hun budget voor de aanleg en het onderhoud van groen. Dit jaar zijn dat drie op de vier gemeenten, zo bleek eerder uit een enquête van iVerde. „Er wordt wel overal gepredikt dat groen belangrijk is, maar in Nederland is de investeringsbereidheid er helaas nog niet”, constateert Westerhof. „Dan doet het ongelooflijk veel pijn als je als leverancier van groen ook moet bezuinigen – op je personeel, want die vormen een groot deel van je kosten.”

’Teveel omzet verloren’ Een voorbeeld van een bedrijf dat genoodzaakt is te snijden in zijn personeelskosten, is Koninklijke Boomkwekerijen Alphons van der Bom in Oudenbosch. „We moeten helaas wel”, legt Frans van der Bom uit. „Want we hebben de laatste paar jaar

te veel omzet verloren, en we zien de Nederlandse gemeentemarkt op de korte termijn ook niet aantrekken.”

Bezuinigingen door gemeenten en andere overheden zijn niet nieuw; die werden al vrij snel aangekondigd nadat de economische crisis in 2008 begon. De bouwsector ondervond daar als eerste de last van, de groene sector nog niet echt. „De handel liep in de eerste jaren na de crisis nog redelijk”, kijkt Van der Bom terug. „Maar de laatste twee jaar is het gekker geworden met inschrijvingen. Er ging altijd wel iemand raar doen met prijzen; die haalde dan de order binnen vanwege de laagste prijs.”

Wat de reorganisatie bij Van der Bom zal inhouden is nog niet duidelijk. Door dezelfde problematiek op de binnenlandse markt is bijvoorbeeld bij M. van den Oever Boomkwekerijen al wel een concreter besluit genomen. „We waren genoodzaakt om een aantal ontslagvergunningen aan te vragen”, aldus algemeen directeur Bert van Hintum. „Die aanvragen lopen nu bij het UWV.” Door deze verlaging van personeelskosten blijft het bedrijf in

Haaren ook op de lange termijn gezond, aldus Van Hintum. „Het is nog steeds gezond; we zijn nog steeds een degelijke en solide organisatie”, benadrukt hij. „Wij willen en moeten concurrerend blijven, dus we moeten producten kweken en verkopen die voor klanten betaalbaar zijn, en voor ons winstgevend zijn.”

Bomen worden minder goed verkocht door bijvoorbeeld krimpende budgetten op de binnenlandse markt.

’Vraag zal weer stijgen’ Door gunstig weer loopt de handel de laatste maanden redelijk, aldus Bontekoe, en hij verwacht ook wel dat de vraag naar boomkwekerijproducten over een paar jaar weer in de lift zit.

Maar dat houdt volgens de vakgroepvoorzitter niet automatisch in dat bedrijven er na dit seizoen weer bovenop komen. „Er zijn bedrijven die het goed doen, maar er zijn op dezelfde markt ook bedrijven die het slecht doen. Eerst moet de overproductie weg zijn en de sanering in de sector voorbij zijn.”

Bontekoe relativeert overigens het begrip ’overproductie’. „Over een paar jaar kan er weer een tekort aan bomen zijn.” < De Boomkwekerij 8 (18 april 2014)

Ontslagen.indd 9

9

14-04-14 14:41

554744.indd 10

14-4-2014 9:58:47

554745.indd 11

14-4-2014 10:01:56

Tekst en Foto: Wim du Mortier

Vakopleiding boomteelt keert terug in Aan de Zijde in Boskoop wordt in ijl tempo een nieuwe VMBO-school gebouwd. Volgens plan start daar in augustus ook een MBO-opleiding Boomteelt. „Ik ga er voor”, zegt docent van het Wellant College Peet Stolwijk grijnzend. Want er is behoefte aan herkenbaar onderwijs in de regio, stelt hij vast.

Peet Stolwijk - geboren en getogen Boskoper - proefde bij de masterclasses die onder de hoed van Kennis- en Innovatie-impuls Boskoop worden gegeven, de behoefte aan een vakopleiding in de streek. De beslissing van het Wellant College om de boomteeltopleiding van Gouda naar Aalsmeer te verplaatsen, betekende een extra impuls. „Studenten hebben het gevoel dat zij in Aalsmeer in klassen terechtkomen met vooral bloemen- en potplantenkwekers. Terwijl zij boomkweker willen worden.”

Uitgangspunt voor Stolwijk is dat daar moet worden geleerd waar het werk is, in nauwe samenwerking met de bedrijven.

In het Boskoopse speelt bovendien nog een rol dat met weemoed werd teruggekeken naar de tijd dat in het dorp nog gewoon een vakopleiding was. Dat zorgt er voor dat in Boskoop de handen op elkaar te krijgen zijn voor een initiatief om weer een vakopleiding op poten te zetten.

Draagvlak „Op een bijeenkomst kreeg ik het heldere signaal dat dit idee moest worden opgepakt. Op een vrijdagmiddag daarna had ik een uurtje over en ben ik bij twee bedrijven langsgegaan. Daar heb ik gevraagd hoe zij tegen het idee om een vakopleiding te starten aankeken, waar zij behoefte aan hebben en of zij een leerwerkplek willen aanbieden. De eerste middag was het meteen twee keer raak”, glundert Stolwijk.

Sinds die vrijdagmiddag heeft hij meerdere bedrijven bezocht en overal kreeg hij bijval. „Overal waar ik kom, vind ik draagvlak voor het

12

idee. En ze zien er allemaal de nut en noodzaak van in. Kwekers en handelsbedrijven.”

Het idee vindt in Boskoop dus een vruchtbare voedingsbodem. Maar de invulling ervan heeft nog veel voeten in de aarde. In maart zit de docent midden in gesprekken met allerlei betrokken instanties over hoe het een en ander geregeld moet worden. „Een leerling moet op een loonlijst staan. Maar het is denk ik niet goed als zij op de loonlijst van het bedrijf staan die een leerwerkplek aanbiedt.

Liever zie ik dat ze elk jaar op een ander bedrijf aan de slag gaan. Zo leren ze alle facetten van het boomkwekerijvak kennen; de teelt, de vermeerdering, vollegrond, pottenteelt en export. In de volle breedte moeten ze ervaring op doen en een brede visie op het vak ontwikkelen. Dan worden het waardevolle krachten.”

Het idee is nu dat de leerlingen op de loonlijst komen van de Agrarische Bedrijfsvoorziening en via een payroll-constructie op bedrijven aan de slag gaan.

Ook het College van Bestuur van het Wellant College moest nog instemmen, wat inmiddels is gebeurd.

Adhesiebetuigingen van de plaatselijke politiek en Greenport Boskoop hielpen daarbij.

Herkenbaar Het doel is een vakopleiding van MBO-niveau 2/3. „Herkenbaar onderwijs vanuit de regio”, zo vat Stolwijk het idee samen. De opleiding moet sterk praktijkgericht zijn; volgens Stolwijk is een voorwaarde voor het slagen van de opleiding dat er goed wordt samengewerkt tussen oplei-

ding en deelnemende bedrijven. De leerlingen werken vier dagen in de week op een bedrijf en komen één dag naar school. Op die schooldag moet aandacht worden gegeven aan algemene vorming; dat is onderdeel van de eisen voor het diploma. Verder gaat alle tijd naar puur vakgerichte onderwerpen. Daarnaast hoopt Stolwijk dat de leerlingen kunnen aanschuiven bij de masterclasses.

Leerlingen van het Wellant College sloten zich vorig jaar ook al aan bij de volwassenen die zich bijschoolden.

Die kruisbestuiving tussen ervaren ouderen en de schoolgaande jongeren blijkt waardevol.

Onbekend Is aan alle voorwaarden voldaan - denk aan geld, een lokaal, onderwijsaanbod, leerwerkplaatsen, arbeidsvoorwaarden en de formele toestemming van betrokken besturen en instanties - om met de opleiding te beginnen, dan kan worden gestart met de werving van studenten. Stolwijk mikt op een klas met achttien leerlingen. De docent is optimistisch dat die worden gevonden. „De tijd is rijp. Want er zijn genoeg jongeren die graag willen werken, maar nu moeilijk een baan vinden.

Daar komt bij dat ze vaak helemaal geen beeld hebben bij het werk in de boomkwekerij. Het is niet onbemind, het is onbekend. Daarom moeten we leerlingen van het VMBO uit de omgeving meenemen naar bedrijven.”

Dat wil niet zeggen dat zo maar iedereen welkom is op de opleiding.

Volgens Stolwijk moeten de bedrijven die een leerwerkplek aanbieden, wel goede mensen over de vloer krijgen. „Ik ben er van overtuigd dat als je deze opleiding goed doorloopt, het zeker is dat je in de boomkwekerij een baan kunt vinden. En voor de sector is het ook van belang. De boomkwekerij vergrijst en er wordt gewerkt met flexwerkers. Allemaal goed, maar dat biedt geen continuïteit. Er liggen dus kansen.” <

De Boomkwekerij 8 (18 april 2014)

MBO-Boskoop-BKW14-08.indd 12

10-04-14 16:31

Onderwijs

ug in Boskoop

Peet Stolwijk heet leerlingen welkom in het in aanbouw zijnde VMBO waar ook de MBO-boomteeltopleiding een plaats krijgt.

MENING

’Opleiding moet geënt zijn op de praktijk’ „Ik vind het super dat ze hier mee bezig zijn. Dit moeten we nu

De kweker vindt wel dat de opleiding echt praktijkgericht moet

als vak wel goed oppakken.” Rian Laban van Boomkwekerij J.A.

zijn. „We zullen daarover wel goed moeten sparren met elkaar.

Laban in Reeuwijk is een van de kwekers die een leerwerkplek

Zodat de opleiding echt is geënt op de praktijk. Dat miste ik

wil aanbieden voor de nieuwe Boskoopse vakopleiding MBO-

vroeger. Toen ik dertig jaar geleden op school zat, leerde ik din-

Boomteelt. „We weten allemaal dat we geen jonge aanwas

gen zoals ze jaren daarvoor werden gedaan, terwijl de praktijk

hebben. Terwijl er in deze sector nog zo veel moois is te doen.

al veel verder was. Maar, als Peet Stolwijk die kar gaat trekken,

Maar dat is onbekend, zelfs in de omgeving van Boskoop.”

dan komt dat wel goed”, vertelt Laban enthousiast.

Laban heeft wel een plaatsje in zijn bedrijf voor een leer-

„Ik wil daarom graag zo’n leerwerkplek organiseren en er zelf

gierige student met interesse voor het vak. „Ik hou mij bezig met

ook energie in steken. Ik denk dat het moeilijkste nog zal zijn

de teelt en de inkoop. Op kantoor zit mijn rechterhand die de

om mensen in het voortgezet onderwijs te mobiliseren. Maar,

verkoop, een stuk logistiek en daghandel doet. We zijn als kwe-

het is een mooi moment om dit te doen, want het is voor veel

kerij de laatste jaren gegroeid en als dat zo doorgaat kunnen

mensen nu lastig om elders een baan te vinden. De tijd is rijp.”

we er wel een teeltman bij gebruiken.”

De Boomkwekerij 8 (18 april 2014)

MBO-Boskoop-BKW14-08.indd 13

13

10-04-14 16:31

554746.indd 14

14-4-2014 11:45:13

Ondernemersvragen

Illustratie: Peter Moorman

Heeft iemand met een nul-urencontract zonder te werken toch recht op loon?

Elke werknemer met een oproepcontract kan in principe na drie maanden aanspraak maken op loon over de gemiddelde arbeidsduur over de voorgaande drie maanden, zelfs nadat de werkgever is gestopt met het oproepen van deze werknemer.

Suzy Buijzen Van Oers Agro S.Buijzen@vanoers.nl

Stuur uw vragen of suggesties naar Postbus 9324, 2300 PH Leiden.

U kunt ook bellen of mailen met (071) 565 96 82, boomkwekerij@hortipoint.nl

Het is een wijdverbreid misverstand dat het een werkgever vrijstaat om de werknemer met een oproep- of nul-urencontract naar believen al dan niet op te roepen. Want wist u dat ter bescherming van deze groep werknemers de wetgever een aantal bepalingen heeft opgesteld die grote gevolgen kunnen hebben voor de werkgever?

Eén van die bepalingen is artikel 7:610b BW, waarin staat dat een werknemer met een oproepcontract in beginsel na drie maanden aanspraak kan maken op loon over de gemiddelde arbeidsduur per maand over de voorgaande drie maanden. Dat dit verstrekkende gevolgen kan hebben, blijkt uit een zaak waarin op 3 februari 2014 uitspraak werd gedaan door de Rechtbank Amsterdam.

Naar de rechter De werkgever had een werknemer een oproepcontract met de duur van een jaar aangeboden. Na vier maanden deelde de werkgever de werknemer mee dat hij niet meer zou worden opgeroepen. De werknemer

stelde dat hij op grond van het bepaalde in artikel 7:610b BW recht had op een arbeidsomvang van 23 uur per week (het gemiddelde aantal uren dat hij de voorafgaande maanden gemiddeld per week had gewerkt) en dat hij zich voor deze uren beschikbaar hield. De werkgever riep de werknemer hierna niet meer op. De werknemer stapte naar de rechter en vorderde loon over die 23 uur per week.

Oordeel De kantonrechter oordeelde dat het niet verder oproepen van een werknemer met een nul-urencontract hetzelfde is als het opzeggen van de arbeidsovereenkomst. De werkgever had dus over een ontslagvergunning van het UWV moeten beschikken om rechtsgeldig te mogen opzeggen.

Omdat de werknemer had gesteld dat de handeling in strijd was met de wet (de opzegging was ’nietig’ en werd daarom geacht nooit te zijn gebeurd), was de oproepovereenkomst niet geëindigd en had de werknemer tot het einde van het dienstverband aanspraak op loondoorbetaling op

basis van 23 uur per week. Het feit dat de werknemer slechts vier maanden had gewerkt en loonbetaling over nog acht resterende maanden vorderde (een tweemaal zo lange periode), leidde niet tot een afwijzing of een matiging van de loonvordering.

Opletten Deze uitspraak laat zien dat oplettendheid is geboden bij een dergelijk contract. Na drie maanden kan een werknemer aanspraak maken op de gemiddelde arbeidsduur over de drie voorgaande maanden. Die periode van drie maanden kan overigens anders zijn als er bijvoorbeeld sprake is van seizoenspieken in het werk. Het is in ieder geval aan te raden om in het oproepcontract op te nemen dat de werknemer gedurende de eerste zes maanden van de arbeidsovereenkomst geen recht heeft op loon als hij geen arbeid verricht, ondanks dat de reden hiertoe in de risicosfeer van de werkgever ligt. Die mogelijkheid wordt geboden in artikel 7:628 lid 5 BW. <

De Boomkwekerij 8 (18 april 2014)

Ondernemersvragen-BKW14-08.indd 15

15

10-04-14 16:31

Tekst en Foto’s: Arno Engels

Een comfortabele standaardtrekker ve Boomkwekerij Botden & van Willegen heeft een nieuwe standaardtrekker van 65-70 pk laten ombouwen tot een portaaltrekker. Het bedrijf uit Sambeek gaat deze trekker vanaf komend seizoen met name inzetten voor spuitwerkzaamheden. In de toekomst volgt wellicht nog meer werk. „We moesten een nieuwe portaaltrekker hebben”, zegt Henk Verbugt, mede-vennoot en kwekerijmanager van Botden & van Willegen. „We gebruikten al een 36 jaar oude, verhoogde Universal. Hij liep op zich wel, maar qua comfort hield het niet over. En wat als hij toch ineens zou uitvallen?”

Op de markt is genoeg keus in hoge trekkers. Als boomkweker kan je een portaaltrekker op maat voor je teelt laten bouwen, of een standaardtrekker uit de druiventeelt aanschaffen. Verbugt had zich op zulke trekkers georiënteerd. „Maar daar kwamen prijzen uit van boven de ton. Dat was niet ons budget.”

Een comfortabele trekker van rond de 65 pk zou al voldoende zijn voor Botden &

16

van Willegen. „Wat kost dan een nieuwe trekker, en wat kost het als je die op hoogte laat bouwen?”, vraagt Verbugt zich hardop af. De kosten zijn natuurlijk op de eerste plaats afhankelijk van het merk, maar voor Botden & van Willegen is dealerservice net zo belangrijk als de trekker zelf.

Dealer in de buurt Op het bedrijf loopt al een standaardtrekker van Deutz-Fahr en er zit een dealer in de buurt: Landbouwmechanisatiebedrijf Peeters in Vortum-Mullem. Een andere dealer van Deutz-Fahr (Op ’t Root) heeft wel ervaring met het ombouwen tot portaaltrekkers, maar die zit verder weg in Ospel.

„We wilden bij Peeters blijven, omdat die altijd voor ons klaar staat en in de buurt zit”, vertelt Verbugt. „We hoeven maar te bellen, en hij komt.”

De keus viel op een Deutz-Fahr Agroplus 310, een driecilinder- en 2WD-model dat 65-70 pk levert. De regionale dealer had echter geen ervaring met het ombouwen, en daarom werd besloten om dit in samenwerking met Marius Lensink uit Borculo te doen. „Een Willie Wortel op het gebied van landbouwmechanisatie”, zegt Geert Peeters.

Weinig kettingonderhoud Lensink kreeg de opdracht om de trekker feitelijk te verhogen tot een doorrijhoogte

De Boomkwekerij 8 (18 april 2014)

Portaaltrekker.indd 16

10-04-14 16:31

Mechanisatie

er verhoogd

(ofwel gewashoogte) van 1,45 m. Hiervoor bouwde hij een nieuw basisframe met kettingaandrijving recht onder de steekassen van de achterwielen. Het kettingonderhoud is weinig, volgens Peeters kan er vrijwel geen zand in de kasten terechtkomen. „De kasten zijn helemaal dicht en met olievet gevuld, dus de kettingen – duplex ofwel twee kettingen per kast – lopen continu in het vet.”

Ten behoeve van de stabiliteit van de trekker werden de voorwielen iets naar voren gezet en tevens voorzien van een extra hydraulieksysteem. „Als één voorwiel door een gat rijdt, vangen hydraulische cilinders het schommelen van de trekker op”, legt Peeters uit.

Vierrijig spuitframe De dealer bouwde zelf de kettingkasten, schermkappen voor alle wielen, een fronthef en en spuitapparatuur op de trekker.

Achterop werd een spuittank (600 l) gehangen, voorop kwam een vierrijig spuitframe (vanwege vierrijig plantsysteem bij Botden & van Willegen). Omdat dat frame licht is, is het ouderwets handmatig inklapbaar. „We gaan ermee tegen onkruid spuiten”, zegt Verbugt, „maar zo minimaal mogelijk, vooral in het voorjaar, vlak na het planten.

Dan kan het veld een maand of drie schoon blijven.” Daarnaast zal de trekker worden ingezet bij de bestrijding van roestmijt en vruchtboomkanker; hiervoor komen er nog extra doppen aan het frame. „Zodat we

goed op de stammen en onder blad kunnen spuiten.”

Bij Botden & van Willegen wordt nog nagedacht over meerdere werkzaamheden met de portaaltrekker. „Misschien gaan we er nog mee schoffelen en bemesten op rijen”, aldus Verbugt. „Of ook nog de worteldruk verlagen met schijven, tegen het bloeden.”

Maar eerst zal hij de trekker nog meer testen met rijden en spuiten; Verbugt heeft er nog maar enkele keren mee kunnen rijden.

Ook zijn er nog enkele aanpassingen nodig. „De bouten op de schermkappen moeten bijvoorbeeld nog aangepast worden, omdat we geen obstakels langs de bomen willen hebben in verband met schade.” <

Een hydraulische cilinder boven elk voorwiel zorgt ervoor dat de trekker in balans blijft, ook als één wiel over een oneffenheid in de rij rijdt. Via een sensorsysteem gaat er dan meer olie naar dat ene wiel, en minder olie naar het andere wiel. Het spuitbeeld blijft dan egaal.

Dezelfde cabine en hetzelfde interieur als van een gewone Deutz-Fahr, dus ook deze portaaltrekker heeft de nodige standaard gemakken, waaronder airco. Vanuit de cabine kan je kijken op het frontwerk in de buitenste rijen, maar door de trekkerneus zijn de middelste rijen niet zichtbaar.

Om beschadiging aan bomen tijdens het rijden te voorkomen, hebben alle wielen schermkappen en is de onderkant van de trekker voorzien van glad plaatwerk. De uitstekende bouten worden nog aangepast, zodat ook die niet voor schade kunnen zorgen.

Het frame van de portaaltrekker is wel bijna 1 m langer geworden, maar doordat de voorwielen relatief kort draaien, kan de trekker vrij eenvoudig in en uit de rijen van Botden & van Willegen komen. Het bedrijf heeft 7,5 m brede kopakkers.

De Boomkwekerij 8 (18 april 2014)

Portaaltrekker.indd 17

17

10-04-14 16:31

Tekst en Foto's: Ketura Haveman

Vitro Westland zet in op sortiment en lastige soorten Uitgangsmateriaal uit weefselkweek heeft in de vasteplantenteelt de laatste 10-15 jaar een behoorlijke vlucht genomen. Vitro Westland in Rijswijk is een van de bedrijven die zich onder andere heeft toegelegd op vaste planten uit weefselkweek. Maar bestaansrecht blijkt lastig door de concurrentie. „Het sortiment is dan belangrijk, maar het is vooral de specialisatie in lastige soorten waarmee we ons willen onderscheiden”, aldus Leon van Erven.

Dat protocol wil zeggen dat er voor een soort wordt bepaald hoe de plant het best gesneden kan worden voor een optimale groei en voor uniformiteit en op wat voor groeimedium hij moet staan. „Dat klinkt misschien redelijk eenvoudig, maar iedere plant heeft zijn eigen specifieke eisen. Sommige soorten zijn vrij makkelijk en groeien op bijna ieder medium ongeacht de samenstelling, maar er zijn ook soorten waar soms tijden gezocht moet worden naar de goede combinatie om weefselkweek mogelijk te maken”, legt Van Erven uit. Met name in die laatste soorten, ziet Vitro Westland haar uitdaging: Lastige soorten, die wat meer research nodig hebben voor succes.

Concurrentie In het kantoor hangt vaag de lucht van het ontsmettingsmiddel Dettol, waarmee gelijk duidelijk wordt dat het hier om een laboratorium gaat en niet om een standaard kwekerij. „Op deze locatie staat onze kwekerij momenteel zelfs leeg. Het afharden van de planten gebeurt in Polen of op onze locatie in Nootdorp”, vertelt Leon van Erven, een van de eigenaren van het bedrijf. Op de locatie in Rijswijk is momenteel alleen een laboratorium gevestigd met een entkamer en een viertal groeicellen waar de geënte planten in buisjes groeien en wortelen.

Op de vestiging in Rijswijk krijgt de bezoeker een idee van het werk van het lab, maar de leverbare planten komen zelden van deze locatie. „Voor de grootschaliger productie hebben we een laboratorium in Polen in de buurt van Warschau en we hebben ook nog een vestiging in Turkije. Op die locaties wordt de productie gedraaid. In Rijswijk ligt de nadruk op protocolontwikkeling.”

Energie is een hoge kostenpost bij een weefselkweeklab. Er wordt momenteel onderzocht of ledverlichting een alternatief is.

18

Die keuze is ook door concurrentie ingegeven. „Weefselkweekplanten zijn relatief duur. Je kan je dan met je prijs proberen te profileren. Wij zijn er echter van overtuigd dat prijs wel belangrijk is maar niet doorslaggevend hoeft te zijn. Je kan je ook onderscheiden door sortiment, kwaliteit en service.” De combinatie van sortiment, service en in weefselkweek krijgen van de wat lastigere soorten, geeft Vitro Westland zijn bestaansrecht.

Over sortiment is Van Erven duidelijk. „Kwekers willen bij voorkeur hun hele sortiment op één adres kopen, je moet dus een breed sortiment hebben. Daarnaast willen ze graag ieder jaar weer wat nieuws in hun sortiment.

Naast een breed pakket dat vrij stabiel is, hebben we daarom ook veel nieuwe soorten van onder andere het CNB in ons assortiment.”

De hang naar nieuw heeft weefselkweek echter de laatste jaren wel parten gespeeld. Zo kwamen er de nodige nieuwe soorten uit weefselkweek waarvan de planten

,,Een breed sortiment en goede service is ons visitekaartje”, aldus Leon van Erven.

De Boomkwekerij 8 (18 april 2014)

Vitro Westland.indd 18

10-04-14 16:31

Vermeerdering

Vitro Westland, Rijswijk Sortiment: Breed sortiment vaste planten, maar ook potplanten, snijbloemen en bol/ knolgewassen.

Afzet: Aan kwekers in Europa, maar ook naar landen buiten Europa als Amerika.

Oppervlakte: Jaarlijks worden er miljoenen planten geproduceerd.

Personeel: In Nederland werken er 6-7 mensen. In Polen zijn dat er 70-75 en in Turkije 50-55.

Website: vitrowestland.nl

In het weefselkweeklaboratorium in Rijswijk worden protocollen ontwikkeld voor nieuwe gewassen.

uiteindelijk in de tuin qua kwaliteit sterk te wensen over lieten. „We hebben dat bijvoorbeeld in de Echinacea gezien. Iedere nieuwe plant moest zo snel mogelijk de markt op. Met weefselkweek heb je het voordeel dat je snel grote partijen kan maken. Maar in het geval van de nieuwe introducties is de haast vaak ten koste gegaan van de testperiode. Gelukkig is die ontwikkeling op zijn retour en is er nu weer meer aandacht voor de kwaliteit van een plant.”

Buitenland De weefselkweeklaboratiums hebben veel concurrentie uit het buitenland. Met name in Aziatische landen als India en China is het aanbod aan weefselkweekplanten groot. „Het blijft secuur handwerk, dus landen met lagere lonen kunnen al snel goedkoper produceren.’’ Voor Vitro Westland is dat ook een reden geweest om twee jaar na de start een lab in Polen te zetten. Later is daar nog een lab in Turkije bijgekomen. Het bedrijf in Polen heeft ook een kwekerij: daar worden de planten vermeerderd, die daarna worden afgehard op de kwekerij. In Turkijë is geen kwekerij. De planten verlaten daar het bedrijf in hun groeimedium.

Uiteindelijk gaat het materiaal eerst naar Nederland en hiervandaan vindt dan de wereldwijde export plaats.

Hoewel het bedrijf in Rijswijk op termijn plaats moet maken voor woningbouw en spoorwegverbreding, overwegen de eigenaren van het bedrijf niet om uit Nederland weg te gaan. „Een buitenlandse locatie is essentieel voor de productie, maar de vestiging in Nederland blijft belangrijk. Ook voor onze contacten en kennis. Zelfs de materialen die we gebruiken in Polen en Turkije komen uit Nederland.”

Als voorbeeld noemt Van Erven suiker. „Suiker is een belangrijk bestanddeel van het groeimedium en is overal te krijgen. Maar de verschillen in de kwaliteit van de suiker zijn groot en dat zie je uiteindelijk terug in je planten. We hebben het natuurlijk wel geprobeerd. Het vervelende is dat je het niet gelijk terugziet in de eerste groeiperiode.

Vaak zie je het pas terug bij tweedegeneratie- of zelfs derdegeneratieplanten en dan moet je weer helemaal terug naar het begin. De suiker in Nederland blijkt heel erg schoon te zijn en die werkt uiteindelijk het beste.”

En dan is Van Erven weer terug bij het begin. „Het draait namelijk uiteindelijk om het leveren van kwaliteit. Met kwaliteit, sortiment en service kan je in Nederland onderscheidend zijn. Kwekers kunnen bij ons terecht voor veel soorten in specifieke leveringsschema’s. Omdat we deze service willen behouden, gaan wij straks gewoon op zoek gaan naar een nieuwe locatie voor onze Nederlandse thuisbasis als we van deze plek weg moeten.” < De Boomkwekerij 8 (18 april 2014)

Vitro Westland.indd 19

19

10-04-14 16:31

Spiderplug

NIEUWE PLUG VAN HORTICOOP HOUDT DE BOEL BIJ ELKAAR

Horticoop

advertentie

Advertorial

Geen grotere ergernis dan een wortelkluit die uit elkaar valt tijdens het oppotten. Met de Spiderplug van Horticoop behoort dat tot het verleden. Dankzij de netstructuur kunnen jonge planten zonder beschadigingen uit een tray gehaald worden. Maar er zijn meer voordelen, vertelt Tobias Rötjes van Rötjes young plants. ‘De stekken krijgen ook een betere doorworteling.’

De Spiderplug is een combinatie van een plug en een netstructuur. Horticoop - leverancier van onder meer substraten - ontwikkelde het concept voor de opkweek van jong plantmateriaal in de boomkwekerij. Doel is de wortelkluit fixeren zonder concessies te doen aan het substraat. De Spiderplug is dan ook zeer geschikt voor gewassen waarvan het wortelgestel zo zwak is dat tijdens het oppotten de kluit uit elkaar valt en voor gewassen met veel uitval tijdens de bewortelingsperiode. Zo is het met de Spider-

554747.indd 20

14-4-2014 12:15:14

Horticoop

advertentie

Advertorial

plug mogelijk om gedurende de teelt uitval te verwijderen.

Dit zorgt voor een hogere ruimtebenutting.

Rötjes young plants Eén van de eerste gebruikers van de Spiderplug is Rötjes young plants in Lottum. Op het bedrijf worden 800 gewassoorten (met name rozen en heesters) gestekt en beworteld. De broers Bernd en Tobias Rötjes zijn de trotse eigenaren. Bernd is verantwoordelijk voor de verkoop en de administratie en Tobias neemt de inkoop- en productietaken op zich.

Enkele jaren geleden maakte Tobias Rötjes kennis met de Spiderplug. ‘Onze substraatspecialist introduceerde het concept naar aanleiding van andere proeven die wij hadden lopen. Vier weken na het eerste gesprek zette ik de eerste Spiderpluggen in.’

VooR alle tRays Rötjes: ‘Alle trays zijn bij ons voorzien van een RFID-tag.

Zo kunnen wij de trays op ieder moment van begin tot eind in de gaten houden. Als later in de keten problemen optreden met onze producten, dan kunnen wij precies zien welke middelen de planten toegediend heeft gekregen, in welke temperatuur de plant heeft gestaan en hoe de plant vervoerd is. Aan de hand van deze gegevens kunnen we ons blijven verbeteren.’

De Spiderplug kan gebruikt worden in iedere tray, dus ook de trays die gebruikt worden bij Rötjes young plants. En ook bij het vullen zijn geen aanpassingen nodig: voor het vullen kunnen bestaande machines gebruikt worden.

BeteR micRoklimaat De Spiderplug biedt niet alleen logistieke voordelen, maar ook teelttechnische. Het netje sluit perfect aan bij de tray; er is dus geen loze ruimte rondom de plug. Het gevolg: een beter microklimaat en minder behoefte aan water en meststoffen. ‘De Spiderplug is op maat gemaakt voor de tray. Daardoor is de plug tot aan de rand gevuld. Er kan dus geen lucht tussen het substraat en de trayrand komen.

Dit heeft positieve gevolgen voor het microklimaat in de tray. De vochthuishouding van de plantjes blijft evenwichtiger wat zorgt voor een gelijkmatigere tray. Het is ook duidelijk zichtbaar dat de stekken een beterdoorworteling krijgen.’

Ook het volgende seizoen gebruikt Rötjes young plants de Spiderplug weer. ‘Ik wil graag duidelijk hebben hoe ik de Spiderplug in grote aantallen op mijn eigen bedrijf kan verwerken. Als daar goede mogelijkheden voor zijn, dan is de kans groot dat Spiderplug een vast onderdeel wordt van ons bedrijfsproces!’

Bekijk de Spiderplug op YouTube

QR code generated on http://qrcode.littleidiot.be

Klappolder 150, 2665 LP Bleiswijk Postbus 130, 2665 ZJ Bleiswijk tel. (088) 224 48 00 | fax (088) 224 48 80 info@horticoop.nl | www.horticoop.nl

Neem voor meer informatie over de Spiderplug contact op met Rob Bierman van Horticoop. Telefoon 06 - 515 834 54.

554747.indd 21

14-4-2014 12:15:19

Tekst en Foto’s: Arno Engels

Profiteren van superklimaat Vulkanische grond, veel zonuren, veel regen en vrij hoge temperaturen: dankzij deze combinatie van natuurlijke omstandigheden groeien de acers van Stepping Stones uit tot krachtig plantgoed voor andere kwekers. Het NieuwZeelandse bedrijf maakt Japanse esdoorns in verschillende variëteiten, cultivars én vormen.

De kwekerij van Stepping Stones ligt in Taranaki, een regio op het vulkanische Noordereiland van Nieuw-Zeeland (NZ). In de zomerse hitte van eind februari – het is rond de 28°C – laat Julie Sanderson de percelen zien. Het zijn allemaal blokken die omgeven zijn door enorme hagen van Cryptomeria, Callistemon en elzen. In de verte klinkt geraas. Een loonwerker snoeit de hagen met cirkelzagen, bevestigd aan een kraan op een trekker. Niemand mag in de buurt komen vanwege vallende takken.

Het machinale geweld staat in sterk contrast met de sfeer op een ander perceel. Hier wordt in stilte vakmanschap uitgeoefend. Verspreid over het perceel staan diverse duo’s krom gebogen tussen planten, met entmessen, enthout en ribonstrips. „We zijn nu aan het chipbudden”, vertelt Sanderson. „Dat doen we in de zomer. In het voorjaar enten we met griffels, zodat we eerder mooi vertakte struiken krijgen dan met chipbudden.”

De onderstammen zien er op het oog hetzelfde uit.

Metershoge takken, waarvan er per plant een paar zijn verwijderd voor het chipbudden. Het blijkt allemaal gestekte Acer palmatum te zijn. Stepping Stones gebruikt

Deze griffels zijn vlak voor kerst gezet, in het Nieuw-Zeelandse voorjaar.

22

geen zaailingen, omdat er dan te veel variatie kan zijn in dikte en groei.

De stekken groeien in plastic bedden. „Dat is voor onze onkruidbeheersing; het plastic houdt het meeste onkruid weg. Als er toch nog onkruid op een bed groeit, halen we dat met de hand weg”, legt Sanderson uit. Onkruid tussen de bedden wordt in de kiem gesmoord met herbiciden.

In NZ is ruim keus aan middelen; simazin en gramoxone zijn er bijvoorbeeld nog toegelaten. „We spuiten een of twee keer preventief in het voorjaar, daarna pleksgewijs.”

De plastic bedden zijn ook nog eens goed voor het wortelgestel van de acers, aldus Sanderson. Ze prikt een gaatje in het plastic om de ondergrond te voelen. „Het is hier nog steeds vochtig, zelfs nu het vandaag zo warm is.”

Van nature veel nutriënten „De natuurlijke omgeving van Taranaki is uniek voor het kweken, en dat is vooral te danken aan de grond en de neerslag”, gaat Sanderson verder. De grond is namelijk vulkanische leem. „Die bevat van nature veel nutriënten en draineert snel, ook na hevige regen.” In Taranaki valt jaarlijks gemiddeld 1.400 mm regen, bijna twee keer zoveel als in Nederland. „We kunnen onze kwekerij wel beregenen, maar dat hoeft niet.”

In Taranaki schijnt bovendien veel meer zon dan in Nederland; verdeeld over het jaar zijn er zo’n 2.200 zonuren. De acers van Stepping Stones profiteren dus van de combinatie van zeer vruchtbare grond, veel water en veel zon. Het zijn ’superomstandigheden’, vermeldt het bedrijf op zijn website. ’Onze bomen hebben sterke wortels en zitten vol met koolhydraten.’

De vulkanische grond is kennelijk ook heel gezond voor

Personeel is nu, in de zomer, aan het chipbudden.

De Boomkwekerij 8 (18 april 2014)

NZ acers.indd 22

10-04-14 16:31

Buitenland

Stepping Stones Nursery, New Plymouth Sortiment: hoofdzakelijk Acer palmatum, daarnaast A. shirasawanum, A. japonicum, Magnolia, Cercis, Cornus en Hamamelis Afzet: grotendeels export naar andere kwekers wereldwijd, klein deel blijft in NieuwZeeland Oppervlakte: 60 ha Personeel: 30 medewerkers Website: steppingstonesnursery.co.nz

De acers groeien op in rijke vulkanische leem. Aan de horizon is Taranaki vaag zichtbaar, de vulkaan die goeddeels het weer bepaalt.

acers, want problemen rondom bodemhygiëne hebben zich volgens Sanderson nog nooit voorgedaan. Stepping Stones past wel vruchtwisseling toe. Na een acerteelt volgt een seizoen met een groenbemester zoals gele mosterd of haver. Ook wordt raaigras gezaaid. „We maaien het gras om de grond meer te verrijken met organische stof.”

Voorafgaand aan de acers wordt daarnaast bemest met een restproduct van de kippenhouderij. „In Taranaki staan veel kippenstallen. De pulp die vrijkomt bij het schoonmaken van stallen, gebruiken wij op onze grond.

Het is een soort compostthee.”

Nieuw-Zeelandse selecties Ongeveer 95% van de totale productie van Stepping Stones bestaat uit Acer palmatum. Het sortiment is wel heel groot en gevarieerd. Zo ent het bedrijf tientallen verschillende variëteiten en cultivars die qua bladkleur, bladvorm en groeiwijze van elkaar afwijken. Daaronder zijn NieuwZeelandse selecties van de laatste jaren zoals A. palmatum ’Earthfire’ en Shirazz alsmede A. palmatum ’Lace Lady’.

Meest populair bij Stepping Stones is momenteel een Amerikaanse selectie uit ’Bloodgood’: ’Skeeter’s Broom’. „Een selectie met een mooie kleur en een geweldige habitus”, vindt Sanderson, „want hij groeit bossig en sterk.”

De kleurrijke bladeren zijn niet het enige dat opvalt op de percelen. Stepping Stones maakt van de acers boven-

dien allerlei vormen. „Van Piccolo tot halfstam en van driekwartstam tot meervoudige stam.” Met een hoogte van 20-30 cm is Piccolo het kleinste product. Een acer op halfstam is geënt op 90 cm, driekwartstam zit op 150 cm en een meervoudige stam kan drie tot zes leiders hebben.

Diverse stamhoogten zijn mogelijk. De kleinste acer op stam is bijvoorbeeld geënt op 50 cm, terwijl de grootste op een stam van 2 m is gezet. Op een perceel zijn ook rijen met gedraaide stammen te zien, en stammen die in elkaar gedraaid zijn. „We kweken wat de markt vraagt.”

Het kweken in Taranaki lijkt ideaal, maar de blokken acers zijn niet voor niets omgeven door gigantische heggen. Het kan hier namelijk heel hard waaien. „Vaak profiteren onze planten wel van goede wind die vanaf de Tasmanzee komt – die ligt hier vlakbij. Daardoor worden de planten sterker”, vertelt Sanderson. „Maar we moeten ze wel beschermen tegen de windkracht bij een equinox.”

Er is nog iets wat vlakbij de kwekerij ligt en wat grotendeels Taranaki’s weer bepaalt: een vulkaan van 2,5 km hoogte die eveneens Taranaki heet. Door deze berg ontvangt de regio zoveel neerslag. En door uitbarstingen heel lang geleden is de grond hier zo vruchtbaar. De berg geeft ook de seizoenen aan. „Als er sneeuw op de top ligt, weten we dat onze winter eraan komt, de acers afharden en dat we ze daarna kunnen rooien.” < Bekijk meer foto’s van dit bedrijf op deboomkwekerij.nl.

De Boomkwekerij 8 (18 april 2014)

NZ acers.indd 23

23

10-04-14 16:31

Foto: Certis

Bestrijd bonenspintmijt biologisch De biologische bestrijding van spintmijt heeft zich de laatste jaren wel bewezen. Voor een effectieve bestrijding is goed uitzetten van natuurlijke vijanden wel belangrijk.

Controleer het gewas minimaal twee keer per week op aanwezigheid van plagen. Let daarbij vooral op aanwezigheid van moeilijk biologisch te bestrijden mijten als citrusmijt of tarsenomidemijt. Bij aanwezigheid van citrusmijt kunt u Scelta inzetten en bij tarsenomide Vertimec Gold of Milbeknock liefst plaatselijk om de invloed op roofmijten te beperken.

De stekfase Consequent hygiënisch werken én gezond, sterk en schoon uitgangsmateriaal gebruiken, zijn belangrijke voorwaarden voor het slagen van goed stekgoed.

De larve van de varenrouwmug kan in stek schade veroorzaken. Biologische bestrijding van deze larven kan door het strooien van Macrocheles robustulus of Hypoaspis. Door het stekmedium kan ook Bio1020 worden gemengd, dit zijn rijstkorrels met sporen van de schimmel Metarhizium anisopliae.

Curatief kunnen aaltjes ingezet worden ter bestrijding van de larven van de varenrouwmug. Hiervoor kan Steinernema feltiae worden ingezet in de dosering van 0,5 miljoen aaltjes per m². De optimale temperatuur voor de inzet van Steinernema feltiae ligt tussen de 11°C en 27°C. < Foto: Certis

Margareth van der Horst Plant Care Education margareth@casema.nl

De bonenspintmijt kan biologisch worden bestreden met Amblyseius andersoni of Amblyseius californicus. A. andersoni komt van nature voor op veel boomkwekerijgewassen.

Deze roofmijten eten naast spintmijten ook andere mijten en tripsen.

Het inzetten van de roofmijten kan door strooien of het gebruik van zakjes of linten.

Bij strooien worden er preventief 25 à 30 roofmijten/m2 uitgezet. Kies bij zakjes voor waterbestendig materiaal, zodat de inwendige roofmijtkweek niet beschimmelt. Hang één zakje om de 2 m, afhankelijk van de infectiedruk of leg één lint om de 3 m. De dosering is wel afhankelijk van het gewastype en de infectiedruk.

Zorg dat het gewas bij aanvang spintvrij is of spuit het gewas voor uitzet. U kunt kiezen uit selectieve middelen zoals Floramite (40 ml/100 liter water), Scelta (100 ml/100 liter water) of Cantack 100 ml/100 liter water.

Deze middelen werken op alle stadia van de spintmijt en hebben geen wachttijd voor het inzetten van roofmijten. Voeg geen uitvloeier toe en zorg dat het gewas aan de onderkant goed wordt geraakt omdat deze middelen een contactwerking hebben.

A. andersoni en A. californicus hebben voor hun ontwikkeling een luchtvochtigheid van minimaal 60% nodig.

De roofmijt amblyseius eet naast spintmijten ook andere mijten en tripsen.

24

De Boomkwekerij 8 (18 april 2014)

Teeltadvies BKW14-08.indd 24

10-04-14 16:31

Teeltadvies

Kies goede moment in bos en haagplantsoen Leveren, grondbewerking, planten, zaaien, beregenen, bemesten, spuiten. Deze periode is druk voor boomkwekers. Planning zorgt voor efficiënt en effectief werken.

Jeroen Pertijs Cultus Agro Advies jeroenpertijs@cultus.nl

In de bos- en haagteelt zijn veel zaailingen al uitgeplant en is het belangrijk om de bedden onkruidvrij te houden. Vaak worden de bedden na het planten vlak gelegd met een (roterende) wiedeg. Indien het langere tijd droog blijft, kan er twee weken later nogmaals door de bedden worden gereden met een wiedeg. De eerste onkruidbespuiting kan dan twee weken worden uitgesteld. Bovendien voorkomt het dat middelen niet werken vanwege de droogte en heeft de ondergrond meer tijd om zich te binden en te herstellen zodat een onkruidbespuiting onder goede, vochtige omstandigheden minder risico’s met zich meebrengt en effectiever uitpakt.

Voer vervolgens op een vochtige ondergrond en bij onkruid dat net gekiemd is (<5mm) een bespuiting onderdoor uit met Butisan S + Linuron + Codacide/Grounded.

Bij zeer klein onkruid is de contactwerking van Linuron voldoende om de jonge kiemen af te branden. Indien het onkruid al wat groter is, voeg dan Finale aan de bespuiting toe.

In een aantal bos- en haaggewassen ondervinden we door dit vroege voorjaar ook een vroege luisdruk. Let bij de luisbestrijding

goed op de groei- en weersomstandigheden voor, na, en tijdens de bespuiting. Bij lokaal systemische middelen zoals Calypso en Gazelle is het belangrijk dat het blad niet ’dicht’ staat en dat de waslaag niet te dik is. Bij middelen die meer afhankelijk zijn van hun systemische werking (Teppeki, Movento) is het van belang dat de sapstroom in de plant ook actief is, voor een optimale werking.

Spuitmoment Houd er rekening mee dat een zeer koude nacht, die we in april/mei nog wel eens kunnen hebben, een zeer nadelig effect heeft op de sapstroom. Zo kan een avondbespuiting na een groeizame dag, op een mals blad, met een goede RV (>70%) toch slecht uitpakken als de daaropvolgende nacht vrij koud is.

Spuit dus ook niet in de ochtend net na een koude nacht maar stel de bespuiting uit tot de avond, mits de daaropvolgende nacht niet te koud is. Zorg er in deze periode dan ook voor dat u tijdens het spuiten zoveel mogelijk bladoppervlak raakt, zodat het belang van goed intern transport minder is. <

Foto: Certis

Verbeter de bodemgezondheid in laanbomen Goede grond is schaars in Nederland, waardoor kwekers vaak direct na rooien de percelen weer inplanten. Ervaring leert echter dat een jaar groenbemesters zorgen voor sterkere planten.

Hans Smeets DLV Plant h.smeets@dlvplant.nl

Na de teelt van laanbomen is het wenselijk om de percelen te voorzien van stalmest en compost, eventueel aangevuld met meststoffen. Daarna moeten de percelen voor minimaal één jaar worden ingezaaid met groenbemesters. Dit gebeurt echter vaak niet. De kans op bodemziekten en schadelijke bodemorganismen neemt daardoor toe.

In het praktijknetwerk duurzame aanpak van ziekten, plagen en onkruiden is afgelopen jaar veel tijd geïnvesteerd in de bodem en de bodembiologie.Na het leegrooien van de boomkwekerijpercelen is er op basis van een uitgebreide grondanalyse de grond eerst voorzien van goede voeding. Compost, maar ook goede oude stalmest zijn meststoffen die er voor zorgen dat er een goede basisvoeding wordt gegeven. Na een goede grondbewerking zijn er twee groenbemestersmengsels ingezaaid. In 2014 worden er nog meer mengsels bij leden ingezaaid. Hierdoor kan er fors worden bespaard op de inzet van fungiciden en insecticiden.

Groenbemestermengsels hebben het voordeel dat ze een goede invloed hebben op de bodembiologie en bodemgesteldheid, maar

ook de biodiversiteit boven de grond verbeteren. In de mengsels zitten vlinderbloemigen, boekweit en Phacelia.

Onderzoek Twee studenten van de Stoas Hogeschool hebben onderzoek gedaan bij vier deelnemende boomkwekerijen en stelden vast dat na het klepelen van de grond en het onderwerken van het gewas de structuur van de grond verbeterd was. Op de wortels van de vlinderbloemigen zaten stikstofknolletjes en de wortels van rogge en nigelkruid zaten op diverse percelen diep en zorgen voor een goede doorworteling van de bouwvoor.

De voorbereidingen van de grond voor het inzaaien van een groenbemester moeten goed worden uitgevoerd. Op enkele percelen werd een tegenvallende groei vastgesteld.

Bij bestudering van de grondanalyses en de uitgevoerde bodembewerkingen op de ingezaaide percelen kon altijd de oorzaak worden vastgesteld. Een groenbemester is dus ook een goede indicator voor de voedingstoestand van de bodem. < De Boomkwekerij 8 (18 april 2014)

Teeltadvies BKW14-08.indd 25

25

10-04-14 16:31

Mechanisatie

Tekst en Foto: Arno Engels

Nieuwe kraan laadt snel en stil In regio Opheusden werken sinds kort twee nieuwe kranen die Westrenen Mechanisatie op nieuwe John Deere-trekkers heeft gebouwd. Met stationair toerental kan zo’n combinatie veel bomen in korte tijd verladen. Bijna geruisloos.

De ene nieuwe combinatie van kraan met een John Deere is geleverd aan Adriaan van de Bijl Boomkwekerijen in Opheusden, de andere combinatie aan Boomkwekerij J.D. van de Bijl in Lienden. Op beide bedrijven is er al menig uur mee gedraaid, want het is druk met de bomenhandel. Chauffeurs raken dan ook snel gewend aan het bedienen van de noviteit.

De hoge werksnelheid valt als eerste op. De kraan van J.D. van de Bijl wordt bediend vanuit de trekker: in de cabine is een omkeerinrichting gebouwd, met joysticks in de armleuningen. De chauffeur hoeft dus maar zijn stoel te draaien, en hij kijkt op het verlaadgebeuren. Per dag wist hij zodoende al eens 800 bomen te verladen. En het werk kan ’s avonds doorgaan, omdat er diverse werklampen op trekker en kraan zitten.

Adriaan van de Bijl heeft ervoor gekozen om zijn kraan radiografisch te laten bedienen. Degene die dat doet, kan dus rond de combinatie lopen en de bomen zelf aan de haak hangen.

Van een afstand heeft hij bovendien goed overzicht op het werk.

Elektrische werking Tweede wat opvalt als de combinatie draait, is het geringe geluid. Omdat de kraan elektrisch werkt, gebeurt dat vrijwel geruisloos. Daarbij hoeft de trekker slechts stationair te draaien, aldus Bert van Westrenen. „Met uitgeschoven giek (8,5 m) kan de kraan tot ruim 500 kg tillen.”

De benodigde kracht is afkomstig

26

van een John Deere type 6130R. Dit is een trekker met het frame van een zescilindermotor, maar er zit een viercilinder in (nominaal vermogen 133 pk). Hierdoor passen er grote wielen onder. „Dan heb je een trekker met een hoge stabiliteit”, aldus Van Westrenen. „En de trekker bespaart veel brandstof, omdat het een viercilinder is en de kraan al snel laat werken met stationair toerental.”

De kraan komt uit de bosbouw en is van het Finse merk Kesla. Westrenen Mechanisatie mag deze exclusief bouwen op John Deere. Dat gebeurt op zodanige wijze, dat de combinatie voldoet aan de EU-veiligheidsregels die gelden voor hijswerktuigen.

Technische snufjes Het mechanisatiebedrijf voorziet iedere combinatie van diverse technische snufjes. Allereerst blokkeert de voorasvering van de trekker automatisch zodra de kraan werkt. „Dit komt de stabiliteit van de hele combinatie ten goede”, legt Van Westrenen uit. „De blokkade gaat er weer vanaf op het moment dat je gaat rijden.”

Daarnaast is het gewicht van de

boom af te lezen op een display in de cabine of op de radiografische controle-unit. Je ziet dus snel of een boom te zwaar is voor de kraan. Verder loopt de lier automatisch evenredig mee met het uit- en inschuiven van de giek. „Anders zou de kabel kapot worden gedrukt, want de giek is snel in werkpositie te brengen.”

De kraan kan volledig over de trekker heen draaien, maar hij kan het dak nooit raken en evenmin tegen de cabine zwenken. Van Westrenen: „De cabine is als een 3D-vlak in de elektronica geprogrammeerd. Daardoor stopt de kraan automatisch met bewegen als hij te dichtbij komt.”

Als chauffeurs elkaar afwisselen, kan ieders manier van werken worden ingeprogrammeerd. De een begint bijvoorbeeld linksom te zwenken, de ander rechtsom. „Met een druk op de knop kun je je eigen programma kiezen. Dan voorkom je ongelukken.” Westrenen kan de kraan tot slot van een modem voorzien, om op afstand in te bellen. „Hiermee kunnen we storingen vanaf de pc bekijken en settings instellen.” <

Deze kraan van Adriaan van de Bijl wordt radiografisch op afstand bediend. De giek is snel in werkpositie te brengen.

Bekijk de kraan in actie op deboomkwekerij.nl.

De Boomkwekerij 8 (18 april 2014)

Nieuwe kraan.indd 26

10-04-14 16:32

Afzet

Tekst en Foto: Ron Barendse

Concurrentie lijkt te profiteren van veilingbeleid FloraHolland Een aantal bedrijven lijkt te profiteren van het nieuwe veilingbeleid van FloraHolland. Zo constateren veiling Plantion en incassobedrijf Ai2 voor hun bedrijf de laatste maanden meer belangstelling van boomkwekers.

„De laatste maanden is er duidelijk een toename van het aantal boomkwekers dat bij ons aanklopt om te vragen wat Plantion voor hen kan betekenen”, zegt Joost Joling hoofd Bemiddelingsbureau van Plantion. „Daar zijn meerdere redenen voor aan te geven, maar het nieuwe veilingbeleid van FloraHolland speelt daarin zeker een rol”, zegt hij.

Hij merkt dat kwekers met name interesse tonen in de mogelijkheden van directe handel. „Wij zien hierin een kans voor Plantion om nieuwe kwekers aan ons te binden. Een kans die wij met beide handen aangrijpen.” Joling zegt dat Plantion door het faillissement van Baas Plantenservice een grote klant is kwijtgeraakt, maar dat dit wordt gecompenseerd door de aanwas van nieuwe kwekers waardoor de omzet dit voorjaar toch in plus staat. „Onze provisie ligt voor niet-leden lager dan de provisie van FloraHolland. Bovendien is deze gestaffeld en gaat bij een hogere omzet verder omlaag. Maar kwekers kiezen niet alleen voor de afrekening, maar ook voor de overige dienstverlening van Plantion zoals de actieve verkoop door het bemiddelingsbureau, betalingszekerheid, kwaliteitscontrole en denenadministratie.”

Klok van Plantion Er is volgens Joling vanuit kwekers ook interesse voor de klok en hij zag

hier dit voorjaar dan ook nieuwe boomkwekers verschijnen. „De klokomzet zit door het goede weer dit jaar sowieso in de plus ten opzichte van vorig jaar, maar zeker ook omdat boomkwekers die contractzender zijn bij FloraHolland via Plantion nieuwe afzet hebben gevonden.”

Ai2 Een andere partij die het drukker heeft gekregen door het veilingbeleid van FloraHolland, is incassobedrijf Ai2. „Ik heb momenteel behoorlijk veel aanwas van boomkwekers uit Boskoop, Midden-Brabant en Venlo”, zegt directeur René Fransen. Zijn bedrijf faciliteert de incasso tussen bloemen- en plantenkwekers en handelaren. „Door het beleid van de veiling hebben wij momenteel behoorlijk de wind in de zeilen.” Er is volgens hem een ontwikkeling dat exporteurs juist minder via de veiling willen afrekenen. „De veiling begeeft zich op de markt van de exporteurs

en dat vinden zij niet leuk.” En verder merkt hij dat contractkwekers een alternatief zoeken voor de - in hun ogen - te hoge provisie die zij nu bij FloraHolland moeten betalen. „We hebben zo’n honderd boomkwekers als klant. Een alternatief voor de verrekening via de veiling is dat kwekers op factuur leveren, maar op al die verschillende facturen zitten exporteurs niet te wachten.

Onze factuur is gebaseerd op de systematiek die de veiling hanteert.

We zien dan ook dat het vooral exporteurs zijn die kwekers naar ons doorsturen.”

Volgens Joost Joling (rechts), hoofd Bemiddelingsbureau van veiling Plantion, hebben boomkwekers - onder andere door het ledenbeleid van FloraHolland - de laatste tijd meer belangstelling voor de veiling in Ede.

Overstappen Fransen legt uit dat kwekers bij verrekening via Ai2 maximaal 1% provisie betalen en dat de dienst voor kopers gratis is. „We zien vooral de laatste tijd dat contractkwekers zich bewust worden wat de kosten bij FloraHolland zijn en daarom naar ons overstappen.” < De Boomkwekerij 8 (18 april 2014)

Veilingbeleid layout.indd 27

27

14-04-14 14:41

554749.indd 28

14-4-2014 9:57:53

554750.indd 29

14-4-2014 9:58:20

554751.indd 30

14-4-2014 11:38:53

554837.indd 31

14-4-2014 12:15:39

Tekst en Foto’s: Ank van Lier

Topdrukte bij handels- en verpakkingsbedrijf Eurogreen

’Alles moet tot in de puntjes kloppen’ Eurogreen verhandelt en verpakt op jaarbasis 15 miljoen bomen en planten voor retail, bouwmarkten en postorderbedrijven in heel Europa. Ongeveer de helft wordt afgeleverd in maart: de voorbije maand was het een gekkenhuis op de hoofdlocatie in Tegelen. „Alles staat of valt met een goede planning. We kunnen ons geen missers veroorloven.”

Eurogreen, in 2006 ontstaan uit de fusie tussen Hulder Holland uit Vierlingsbeek en Eurogreen-Gooren uit Lottum, is één van Nederlands grootste discounterleveranciers van boomkwekerijproducten. Het bedrijf koopt wereldwijd bomen en planten in, bij honderden verschillende kwekers. De producten worden doorverkocht en voorzien van de door de klant gewenste verpakking. Zo’n 40% van het assortiment bestaat uit rozen. Daarnaast levert het bedrijf een breed scala aan boomkwekerijproducten: fruitplanten, bomen, klim- en solitairplanten, vaste planten, heesters, et cetera . „De verkoop aan supermarktketens in het discountersegment vormt de hoofdmoot.

Daarnaast leveren we aan bouwmarkten en postorderbedrijven”, vertelt directeur Jan Thijssen Het merendeel van de producten wordt in de herfst ingekocht. Dan hebben de meeste grootwinkelbedrijven hun acties voor volgend voorjaar al bepaald. „We kopen pas in als we een order hebben”, licht Thijssen toe. „Op inkoop nemen we geen risico; daarvoor zijn de aantallen te groot.” Zo’n 20% van de orders gaat in het najaar de deur uit. „Ook deze producten kopen we al in het najaar in, omdat we de risico’s die een winter bij de kweker met zich

Directeur Jan Thijssen: „We hebben honderden verpakkingen.”

32

meebrengt, willen vermijden. We willen er zeker van zijn dat we kunnen beschikken over de gewenste aantallen.”

Heksenketel Na inkoop gaan de vollegrondsproducten meteen in houten kratten de koelcel in. Dit gebeurt op Eurogreen-locaties in Polen en Bulgarije waar 5 miljoen planten kunnen worden opgeslagen. „Deze koelcellen zijn het hart van ons bedrijf. Daar sturen we het klimaat zo nauwkeurig mogelijk; belangrijk is dat de plant volledig in rust blijft.”

Om te zorgen voor een optimale wortelkwaliteit, worden de wortels in de winterperiode verpakt in plastic of juten, net wat de eindafnemer wil. „Bij het verpakken in juten wordt bij de wortel een kluitje van vochtige turf en houtvezel gedaan; zo blijven de wortels vochtig”, legt Thijssen uit. Het verpakken van de wortels gebeurt in de meeste gevallen handmatig: hiermee is Eurogreen goedkoper uit en flexibeler dan wanneer een machine wordt ingezet.

De partijen die gereed zijn, worden in de winter naar Tegelen vervoerd, de hoofdlocatie van Eurogreen, waar de bomen en planten hun eindverpakking krijgen. „We doen graag in Nederland de laatste controle en willen maximale regie hebben, ook over het transport. Alles moet tot in de puntjes kloppen, anders kost het geld.”

Eind december komt de voorjaarshandel op gang maar van week 8 tot week 12 is de absolute piek, „In de piek leveren we in een week 1,5 tot 1,8 miljoen planten af”, zegt Thijssen lachend. „Het weer speelt voor ons geen rol; de acties waar het om gaat liggen immers al een half jaar van tevoren vast. Onderzoek van afnemers wijst uit dat onze producten gemiddeld genomen in deze weken het beste verkopen.”

In de piek worden per week 1,5 tot 1,8 miljoen planten afgeleverd.

De Boomkwekerij 8 (18 april 2014)

Eurogreen-BKW14-07.indd 32

10-04-14 16:32

Verpakkingen

Van week 8 tot week 12 is het een heksenketel op de hoofdvestiging van Eurogreen in Tegelen.

Half maart is het een heksenketel bij Eurogreen: er staan ontelbare voorraden planten en verpakkingen te wachten, in meerdere hallen zijn medewerkers druk bezig met het verpakken van producten en vrachtwagens rijden af en aan. „Het ziet er wellicht uit alsof alles door elkaar heen loopt, maar we werken volgens een strak schema”, benadrukt Thijssen. „Eén van mijn zoons is verantwoordelijk voor de planning. Hij zorgt er onder meer voor dat alle bomen en planten die op een bepaald moment weg moeten, minimaal enkele weken van tevoren op de locatie in Tegelen zijn. Hier worden ze al op orderniveau in de koelcel gezet. Ook de verpakkingen worden op orderniveau gesorteerd: we hebben honderden verpakkingen, zowel eigen als private label-verpakkingen. Dit is één van onze sterke troeven in de markt; discounters willen immers niet dezelfde verpakking als de concurrent. Ook hierbij geldt: de klant is koning.”

200.000 planten per dag Om de gewenste orders tijdig klaar te hebben voor levering, gaat er een vrijwel constante stroom werkbonnen vanuit het kantoor naar de loods. Deze bonnen geven een overzicht van de aantallen bomen en planten die moeten worden klaargemaakt, het type verpakking, de gewenste stickers, et cetera. De bomen en planten worden handmatig in de eindverpakking gedaan. Dat doen zeventig

tot tachtig Poolse medewerkers. „We kunnen maximaal 200.000 planten per dag voorzien van een eindverpakking.

Die aantallen halen we op dit moment makkelijk.”

De laatste stap in het proces is het transport naar de klant. Eurogreen levert de producten af op europallets of in trays. „We hebben onze eigen logistieke partners, die de orders afleveren bij de klant. Meestal zetten wij de producten af bij het distributiecentrum van een winkelketen; we leveren bijna nooit op winkelniveau.”

Groeiambities De grote aantallen die Eurogreen wegzet, zijn volgens Thijssen ook een must om te overleven. „We zijn de laatste tien jaar behoorlijk gegroeid in aantallen en omzet.

De marges worden kleiner, dus je moet grotere aantallen verwerken om hetzelfde te kunnen verdienen.” Ook de komende jaren wil Eurogreen verder uitbreiden. Maar niet binnen Europa: er zijn vergevorderde plannen om, samen met een Chinese partner, de Chinese markt te gaan beleveren. „In Europa is de markt dusdanig verzadigd dat je alleen kunt groeien wanneer een collega-bedrijf failliet gaat of wanneer je bereid bent te beknibbelen op je marge.

Aangezien we dat niet zien zitten, kijken we naar andere mogelijkheden. Pionieren kost in het begin meestal geld, maar levert op lange termijn vaak ook iets op.” <

De Boomkwekerij 8 (18 april 2014)

Eurogreen-BKW14-07.indd 33

33

10-04-14 16:32

Tekst: Ron Barendse Foto's: Wil de Bresser

Het Duitse tuinplantenseizoen gaat go Voor wat de verkoop van tuinplanten betreft was het vorig jaar eind maart, begin april nog kommer en kwel bij Duitse tuincentra en bouwmarkten. Dit jaar lijkt de vlag er heel anders bij te hangen.

Wil de Bresser, senior adviseur Boomteelt van DLV Plant, bezocht op 4 april een aantal Duitse verkooppunten. „Ik wil met eigen ogen zien wat er in Duitsland gebeurt op het gebied van verkoop van boomkwekerijproducten.” De Bresser deed hetzelfde rondje als vorig jaar maar

kwam nu enthousiaster terug. Vorig jaar liep hij vaak als enige op de buitenafdeling, maar nu was er volgens hem duidelijk veel meer leven in de brouwerij. „Volgens de werknemers op de vloer loopt de verkoop goed en hebben ze het erg druk. Alles komt momenteel tegelijk: de verkoop, het aanvullen van de tafels en door het droge voorjaar zijn de werknemers ook nog eens veel tijd kwijt aan het watergeven van de planten.”

Veel productie tegelijk

Een nadeel van een relatief mooi en droog voorjaar is dat er veel water moet worden gegeven. Obi heeft hiervoor een handigheidje bedacht.

De coniferen staan in lage, zwarte bakken waar een laagje water in kan worden gezet.

Het viel De Bresser op dat er in de tuincentra en bouwmarkten meer visueel aantrekkelijke producten voorhanden lijken te zijn dan andere jaren. Door het warme weer lopen sommige seizoenen in elkaar over. „Er werden nog steeds Camellia en viooltjes verkocht, terwijl het seizoen voor deze producten er eigenlijk al op zit. Daarnaast werden er ook al pioenrozen in pot met knop aangeboden, terwijl die er normaal gesproken pas vanaf mei zijn.” <

Bij Obi staan de potrozen in de aanbieding. De Bresser verbaast zich over het feit dat zo vroeg in het seizoen de rozen voor slechts €1,99 van de hand gaan. „Prijslokkertjes, anders kan ik de actie voor dit kwaliteitsproduct niet verklaren”.

34

Rozen met het label Dehner kwalitätsrose worden aangeboden voor €13,99. Vergelijk dat eens met de foto links van deze. „Bij consumenten zal het prijsverschil tussen €1,99 en €13,99 vragen oproepen. Dat lijkt me geen goede zaak”, zegt De Bresser.

De Boomkwekerij 8 (18 april 2014)

DLV Duitsland layout.indd 34

14-04-14 14:42

Buitenland

at goed van start

Van de mogelijke trend ’Local for Local’ was bij de door De Bresser bezochte winkels niets te zien. Integendeel zelfs. De enige uiting van herkomst was te zien bij tuincentrumketen Blumen Risse die deze coniferen aanbiedt als ’Italienische Zypressen’.

Bezoekers aan deze Hornbach lopen direct langs de buiten opgestelde tuinplanten.

Vorig jaar was het om deze tijd nog winterjassenweer, nu volstaat een T-shirt. Het weer zorgt bij Duitse tuincentra en bouwmarkten voor een goede handelsstemming.

Duitse consumenten hebben bij deze Bauhaus-vestiging een ruime keuze in visueel aantrekkelijke producten. Door het warme voorjaar lopen volgens De Bresser diverse seizoenen in elkaar over. Zo staan narcis en pioen daardoor gelijktijdig in het schap.

Een lege parkeerplaats zorgt voor een trieste aanblik voor deze Max Bahr in Frechen.

Vorig jaar werden hier nog volop tuinplanten verkocht, maar nu staat deze vestiging van de ooit zo succesvolle keten leeg.

De Bresser vond dat de kwaliteit van de aangeboden producten hier en daar te wensen over liet. Dit is volgens hem ook het geval bij deze Buxus bij Hornbach. „Duidelijk een voorbeeld van een actie-artikel dat niet te veel mag kosten”.

De Boomkwekerij 8 (18 april 2014)

DLV Duitsland layout.indd 35

35

14-04-14 14:42

Foto's: Arno Engels, Wendy Venhorst

p ro d u c ta n a lys e

Moeizaam voorjaar voor afzet Magnolia Het voorjaar was qua weer misschien wel te mooi voor de afzet van Magnolia. De snel oplopende temperaturen in maart zorgde ervoor dat Magnolia snel in bloei kwam, waardoor het seizoen korter werd dan gehoopt. Planten vanaf 5 l-container verkochten beter dan planten in 2 l- en 3 l-containers.

Magnolia laat zich bij de afzet globaal indelen in twee segmenten. De verkoop van 2 l- en 3 l-containers - zonder knop - voor retailers, en daarnaast de 3,5 l-containers en groter - met knop - voor tuincentra.

Duidelijk is dat de retailmarkt voor Magnolia dit voorjaar onder druk stond. Kwekers geven als belangrijkste oorzaak aan dat door het faillissement van Baas Plantenservice meer kleine potmaten - met name 3 l-containers - op de markt kwamen

jaar. Volgens mede-directeur Gert Koert had het seizoen van Magnolia er beter uitgezien als het de laatste paar weken wat koeler was geweest. „Nu stonden veel Magnolia al in bloei op het moment dat er misschien nog weinig mensen in het tuincentrum waren te vinden”, zegt hij. <

handelsstemming

hoe loopt het?

Beurzen doen redelijk goede zaken

’Britten vertrouwen op verkoop’

Zowel Floralis als Groen-Direkt in Boskoop hielden vorige week een beurs. De stemming onder klanten was niet euforisch, maar lijkt wel steeds beter te worden.

Floralis hield van 8 tot 10 april ’Kijk op de lente’. Tijdens deze beursdagen stond de verkoop naar hoveniers centraal. Volgens directeur Frans van Dijk loopt de verkoop naar deze doelgroep al een aantal weken erg goed. De handelsstemming op de aanlegmarkt is volgens hem dan ook iets beter dan bij tuincentrum/ groothandelaren. „Ondanks het mooie weer zijn tuincentra toch nog wat terughoudend. Klanten bestellen steeds kleinere partijen. Voor veel van onze klanten geldt dat ze - gezien het mooie weer dat we hebben gehad - meer hadden verwacht v an de verkoop.” Desondanks loopt Floralis volgens Van Dijk qua omzet

36

dan andere jaren. Sommige kwekers klagen dat andere kwekers - om toch van hun aantallen af te komen - al vroeg in het seizoen bij handelaren zeer scherpe prijzen neer hebben gelegd. De maten vanaf 5 l-container liepen volgens de kwekers in ieder geval beter dan de kleinere maten.

Maar de afzet van zowel de grote als de kleine maten had last van het vroege en relatief warme voorjaar.

Hierdoor gingen veel Magnolia al vroeg bloeien wat de planten bijna onverkoopbaar maakte en was het verkoopseizoen dit voorjaar zo’n twee weken korter dan gebruikelijk.

Gevolg is dat sommige kwekers toch wat planten over hebben gehouden.

Groen-Direkt verhandelde dit jaar 20.700 stuks tegen 16.500 stuks vorig jaar. De middenprijs kwam met €8,15 ruim €0,50 lager uit dan vorig

zo’n 15-20% voor op vorig jaar.

Groen-Direkt hield op 7 en 8 april Lentedagen. Mede-directeur Gert Koert was tijdens deze dagen blij verrast over de handelsstemming. Ook hij constateerde de laatste weken dat het ondanks het mooie weer nog niet storm liep, maar daar lijkt nu toch verandering in te komen. „In tegenstelling tot de laatste weken bestellen de klanten nu wel wat extra. Bovendien zag ik vorige week ook weer meer Fransen, Engelsen en Italianen dan de weken er voor.”

Koert constateert dat dit voorjaar niet zo goed was voor de verkoop van bladverliezende en vroegbloeiende heesters, maar dat momenteel de rest van het sortiment wel goed loopt. „Acer, Buxus, vaste planten en ook grassen verkopen we goed. Deze laatste productgroep is vier weken vroeger dan andere jaren.”

De omzet van Groen-Direkt ligt volgens Koert ruim voor op vorig jaar en nog iets achter op 2012, wat voor Groen-Direkt een goed jaar was. <

Handel in week 14

Andrew Richardson, Johnsons of Whixley

’Super tevreden’ Handel in week 15

Ed Kamps, Noviflora

Lees elke week beschouwingen over hoe de handel loopt op de boomkwekerij.nl

De Boomkwekerij 8 (18 april 2014)

Markt en Afzet BKW14-08.indd 36

14-04-14 14:59

Markt & Afzet p ro d u c ta n a lys e

Krentenboompjes verkopen vrij goed Amelanchier ligt nog altijd goed in de markt. Qua verhandelde aantallen staat A. lamarckii eenzaam aan de top; zaailingen van deze gewone krent zijn afgelopen seizoen weer vrij goed opgegaan. Daarnaast is er specifiek vraag naar bepaalde boom- of struikvormige soorten en cultivars.

In het reguliere bosplantsoensortiment neemt A. lamarckii van oudsher een prominente plek in. Het is niet voor niets dat de groenvoorziening nog altijd graag jonge krenten in grote aantallen gebruikt, bijvoorbeeld in plantsoenen en langs wegen.

De planten bloeien in het voorjaar immers opvallend wit, verkleuren mooi in het najaar en zijn bestand tegen winters en snoei. Krenten groeien doorgaans overal wel goed,

maar op kleigrond is de groei, vanwege een te hoge pH, matig tot slecht.

Het sortiment biedt veel meer variatie dan alleen A. lamarckii. Andere gangbare zaailingen in de handel zijn A. rotundifolia en A. spicata, hoewel het bij allebei om veel kleinere aantallen gaat. Laanbomen die het goed doen in de handel en de export, zijn bijvoorbeeld A. laevis ’Ballerina’ en A. laevis ’Snowflakes’.

Cultivars van bijvoorbeeld de opgaande soort A. alnifolia worden ook wel verhandeld, evenals cultivars van de laagblijvende A. rotundifolia, maar ook van al deze cultivars zijn het geen grote aantallen. Zulke krentenboompjes worden meestal verkocht aan hoveniers en particulieren, voor aanplant in tuinen met een meer natuurlijke uitstraling.

Kwekers enten de cultivars het liefst op de gewone A. lamarckii.

Enten op een onderstam van Sorbus kan ook, maar de boompjes mogen dan bijvoorbeeld niet naar Zwitserland worden geëxporteerd. Zowel Amelanchier als Sorbus is immers gevoelig voor bacterievuur. <

langs de kassa

Henk Bloemendaal:

‘Er is nu een jubelstemming’ Naam bedrijf:

Tuincentrum Bloemendaal Locatie:

Drempt Medewerkers:

6

Jullie hebben een veelzijdig bedrijf!? „Ja, we hebben een tuincentrum, een bloemenafdeling, een kwekerij met perkgoed en vaste planten, een kwekerij met coniferen en kerstbomen en een hoveniersafdeling. De omzet komt voor 75% uit het tuincentrum, waarvan de helft uit tuinplanten.

Groen is heel belangrijk voor ons.”

Is het mooie weer terug te zien in de omzet? „Ja. In januari en februari hebben we niet meer tuinplanten verkocht, maar vanaf maart kwam de verkoop goed op gang. Er is nu een jubelstemming, zeker in vergelijking met de afgelopen twee jaar. Mensen zijn weer positief, hebben zin in planten.

Vorig jaar kwam de verkoop pas begin april op gang; we lopen dus een maand voor.”

Welke producten lopen vooral goed? „Vaste planten en kruiden zijn hot, maar ook fruitbomen en bessenstruiken worden veel verkocht. De eetbare tuin is superactueel.”

Organiseren jullie ook speciale activiteiten? „Ja, vier tot vijf keer per jaar houden we een themaweekend. Zo staat op 27 april een biologisch weekend gepland, met biologische producten variërend van kruiden en potgrond tot fruitbomen en etenswaren.

Vorig jaar hadden we een violenweekend: ’Kom kijken, proeven en luisteren naar onze violen’. Dat was een topper. Naast onze eigen violen speelden twee meisjes op de viool en boden we toastjes met eetbare violen aan. Dat soort evenementen vinden de mensen prachtig. Dat houden we er dus zeker in!” < De Boomkwekerij 8 (18 april 2014)

Markt en Afzet BKW14-08.indd 37

37

14-04-14 14:59

Aan gedupeerden faillissement Baas Plantenservice Het faillissement van Baas Plantenservice is als een mokerslag aangekomen bij de kwekers die hieraan leverden. De schade voor deze kwekers is soms zeer groot omdat er meerjarige contracten waren afgesloten. Kwekers hebben meerjarige teelten speciaal opgezet en lijden hierdoor ook over meerdere jaren schade. Wat kunt u doen? U moet in ieder geval al uw vorderingen zo snel mogelijk bij de curator indienen.

Stel een overzicht op van alle schades

die u door het faillissement oploopt.

Zoâ&#x20AC;&#x2122;n overzicht kunt u samen met uw boekhouder maken, eventueel in overleg met uw rechtsbijstandverzekering. Het is niet in te schatten of en hoeveel geld u terugziet. Als er in de afwikkeling van een faillissement geld overblijft, dan worden erkende gedupeerden (naar rato) uitgekeerd. Meldt u dus aan, niet geschoten is altijd mis.

Voor LTO-leden is een modelbrief op te vragen bij helma.hoff@zlto.nl.

Registratieplicht water voor alle kassen en tunnels voor 1 mei Sinds het Activiteitenbesluit van kracht is (2013), geldt voor alle ondernemers met kassen of tunnels een registratieplicht voor gebruikt gietwater en geloosd afvalwater. Ook als het totale oppervlak kleiner is dan 2.500 m2. Deze registratie moet uiterlijk 1 mei bij het UO (Uitvoeringsorganisatie Integrale Milieu Taakstelling) binnen zijn. Dat doet u via de website www. uo-glastuinbouw.nl. Daar vindt u ook het telefoonnummer van de helpdesk.

LTO-leden zijn inmiddels door ons geĂŻnformeerd over het beantwoorden van de vragen.

De vakgroep heeft geprobeerd een algehele ontheffing te krijgen voor kleine kassen en tunnels. Immers, andere eisen gelden ook niet voor deze categorie, en ondernemers worden desondanks opgezadeld met weer een extra administratieplicht. Helaas is een generieke ontheffing niet mogelijk, wel een individuele. Wat is nu de reden van deze registratieplicht?

De overheid wil precies weten wat er vanuit alle kassen en tunnels geloosd wordt. Deze gegevens worden gebruikt om de emissiegrenswaarden voor de jaren na 2018 te bepalen.

PT-onderzoek Rapporten van onderzoek dat met PT-gelden is gefinancierd, worden geplaatst op de website van het PT: www.tuinbouw.nl. Recent zijn de resultaten gepubliceerd van onderzoek naar: > innovatieve onkruidbestrijding in de teelt van boomkwekerijgewassen; > maatregelen tegen infectie van Pear Decline Phytoplasma via enten; > toepassing van grasstroken in laanbomen; > inventarisatie van nieuwe Phytophthorasoorten in de teelt van boomkwekerijgewassen.

Deze bijdrage valt onder de redactionele verantwoordelijkheid van de LTO Vakgroep Bomen en Vaste planten. Voor informatie: (073) 2173263, e-mail: helma.hoff@zlto.nl., www.lto.nl.

38

(Be)stuurder Bestuurder, of gestuurd worden; dat gevoel bekroop me de afgelopen weken wel enkele keren. Als bestuurder word je geacht wat verder vooruit te kijken, over de schutting waar je nog niet kunt zien hoe het landschap eruit ziet. Met Basamid bijvoorbeeld, het dossier lag al enkele weken ter ondertekening klaar. Na meerdere malen contact zoeken via onze LTOlijnen komt dan op het allerlaatste moment het bericht: geen vrijstelling.

Na nogmaals LTO-overleg met de staatssecretaris komt er nogmaals de bevestiging: geen vrijstelling. Los van de inhoud waarom, het gaat hier om een middel dat we via vrijstellingen tien jaar voor de sector beschikbaar hebben kunnen houden.

We zullen toch op zoek moeten naar alternatieven, hoe moeilijk en duur die op dit moment ook lijken. Met onze traditionele gewasbescherming zullen we een beweging moeten maken in het zoeken naar alternatieven.

Mechanische onkruidbestrijding nog innovatiever gebruiken, de zoektocht naar nog betere toedieningstechnieken met bijbehorende driftbeperking versterken. En niet onbelangrijk: de zoektocht van met name de industrie naar alternatieve/biologische middelen versterken.

Is het dan allemaal kommer en kwel in bestuurdersland? Een volmondig nee. De bufferzoneâ&#x20AC;&#x2122;s bacterievuur blijven in stand, en niet alleen dat.

Met de inzet van betrokken kwekers wordt uitvoerig gekeken naar nieuwe invullingen hiervan met een beroep op de solidariteit van alle belanghebbenden in de gebieden. Wat, en nu loop ik al een beetje voor de muziek uit, er in Limburg toe geleid heeft dat de provincie hierin haar verantwoordelijkheid gaat nemen.

Als bestuurder kan ik het niet alleen; dan word ik gestuurd door mijn omgeving. Maar met de steun van en met name de samenwerking van alle kwekers ben ik ervan overtuigd dat wij weer aan het sturen komen.

Alleen ga je harder, samen kom je verder.

Jan Veltmans

Bestuurslid LTO Vakgroep Bomen en Vaste planten

De Boomkwekerij 8 (18 april 2014)

LTO linkerpag-BKW14-08.indd 38

10-04-14 16:34

Service

Foto: Arno Engels

bedrijfsnieuws

vaktaal

Workshop Bedrijfshygiëne Naktuinbouw heeft voor de boomkwekerij en vasteplantenteelt een workshop Bedrijfshygiëne ontwikkeld. In de workshop wordt duidelijk wat het belang is van goede bedrijfshygiëne in het voorkomen van aantastingen en komen de verschillende hygiënemaatregelen aan bod. De workshop is gericht op medewerkers die verantwoordelijk zijn voor de interne kwaliteitszorg.

De workshop wordt dit jaar twee keer aangeboden, duurt twee dagdelen en kost €350. Voor deelname op 12 en 26 juni moet de aanmelding voor 28 april binnen zijn, voor deelname aan de workshop op 6 en 20 november moet de aanmelding voor 6 oktober binnen zijn.

Aanmelden kan via de site naktuinbouw.nl.

Museum zoekt enttang Het Boomkwekerijmuseum in Boskoop is voor de Grote Jubileumtentoonstelling van 13 juni tot en met 18 oktober op zoek naar eigengemaakte gereedschappen en handige hulpstukken die het werk in de boomkwekerij makkelijker maken. Wie een dergelijke uitvinding heeft en deze met uitleg of een leuk verhaal wil uitlenen aan het museum, kan zich voor 1 mei aanmelden bij Wim van der Werf (06 28 95 13 65). Het museum is ook nog op zoek naar een enttang die ze in bruikleen mag hebben voor de tentoonstelling.

agenda Binnenland 29 en 30 april Lagenbeurs Moederdag, Ede, Plantion www.plantion.nl

30 april, 21 mei, 18 juni Lagenbeurs Plantion, Ede, Groencentrum www.plantion.nl 2 t/m 18 mei Vasteplantenshow Keukenhof, Lisse www.keukenhof.nl 3 en 4 mei Themaweekend zomerbollen en heesters, Eenrum, De Kleine Plantage www.dekleineplantage.nl 6 t/m 8 mei Kijk op de voorzomer!, Boskoop, Floralis www.floralisboskoop.nl 9 t/m 18 mei Tuinbouwevenement Floraliën, Den Bosch, Brabanthallen www.2xpo.nl 13 t/m 19 mei Lifestyle evenement Libelle zomerweek, Almere libellezomerweek.nl

Buitenland 23 t/m 26 april Sierteeltbeurs

Hortiflorexpo, Beijing, China www.hortiflorexpo-ipm.com 24 t/m 27 april Internationaal forum voor de groensector City and Flowers, Sint-Petersburg, Rusland lenexpo.ru 24 t/m 27 april Internationale tuinbouwvakbeurs Flora Olomouc Spring, Olomouc, Tsjechië flora-ol.cz 25 t/m 27 april Tuinbeurs Gartenträume, Hundisberg, Duitsland gartentraeume.com 20 t/m 24 mei Bloemen, planten en tuinbeurs Chelsea Flower Show, Londen, Verenigd Koninkrijk rhs.org.uk 24 en 25 mei Mechanisatie demonstratiebeurs voor de tuinbouw, Werktuigendagen, Sint Truiden, België stugu.be/WTD

Bijdragen

Bijdragen voor de service-pagina’s kunnen worden gestuurd naar Redactie ‘De Boom­kwekerij’, Postbus 9324, 2300 PH Leiden, e-mail: boomkwekerij@hortipoint.nl.

Dave Rorije Leeftijd: 36 Opleiding: mbo leerlingstelsel Boskoop Bedrijf: Boomkwekerij Dave Rorije Plaats: Boskoop

Druk met poten? „Ja, maar het is nog maar één dag acers poten, en dan is dat klaar. Het is allemaal sneller gegaan met de natuur dan vorig jaar, toen zaten we rond deze tijd nog in de kou. Nu zijn de planten eerder uitgelopen.

Ze komen uit de kas, dus ze worden gelijk onder scherm gepoot – de ergste zon en wind moeten ervanaf.”

Werkt u alleen? „Ja, dus dat betekent heel veel uren maken, want mijn teelten zijn ook nog eens heel arbeidsintensief: ik poot veel planten per vierkante meter, en het zetwerk doe ik ook allemaal zelf. Vroeger had ik wel veel hulp van mijn ouders, maar die zijn nu gepensioneerd en kunnen me minder helpen.”

Is dit de ouderlijke tuin? „Nee, ik heb deze tuin overgenomen van een kweker die ermee stopte.

Ik kom uit Bleiswijk; via stages ben ik in Boskoop terechtgekomen. Toen ik net op school zat, wist ik nog niet wat boomkwekerij was. Dankzij de stages ben ik het een heel leuk vak gaan vinden, en sindsdien is het ook echt mijn vak.”

Vanwaar uw hoofdteelten? „Een klant vroeg of ik voor hem acers wilde maken op de ouderwet-

Sortiment: hoofdteelten Acer, Fagus, Viburnum en Chamaecyparis obtusa ’Nana Gracilis’

Oppervlakte: 6.000 m2

se manier: enten en dan één jaar opkweken in de vollegrond. Want er zit dan volgens hem meer kracht in het plantgoed, dan wanneer je het opkweekt in de pot. Vanuit de vollegrond groeit het inderdaad met meer kracht, daar was ik zelf ook wat verbaasd over. Elk teeltsysteem heeft zijn voor- en nadelen, maar de grond hier in Boskoop is toch de mooiste waar je van kunt profiteren. Nu maak ik voor verschillende bedrijven hun plantgoed.”

Heeft u wel eens een rustige periode op de tuin? „Ik heb het eigenlijk continu druk.

De enige rust is straks als het pootseizoen voorbij is, tot de eerste week van acers zetten. Dus zeg maar van half mei tot eind juli heb ik meer rust om te schoffelen.”

Komt u dan ook toe aan vakantie? „We gaan zeker wel op vakantie; mijn vrouw, twee kinderen van 5 en 9 jaar, en ik. Een weekje per jaar.

Boomkweken is een druk vak, en je moet er wel passie voor hebben om het vol te houden, maar ik kan het goed combineren met mijn gezin.

Mijn vrouw werkt vaak ’s avonds en dan ben ik bij de kinderen. Zij weet dat mijn vak druk is, maar ze zegt wel: ’Denk ook goed aan jezelf’.” < De Boomkwekerij 8 (18 april 2014)

Service rechterpag-BKW14-08.indd 39

39

14-04-14 15:00

Your ‘roots to success’ U hebt het nu kunnen zien én voelen; Wij gaan voor de beste kwaliteit.

Rötjes young plants is dé leverancier van uitgangsmateriaal voor de boomkwekerijsector.

Wij leveren geworteld stek van sierheesters, bodembedekkende heesters en rozen. Kwaliteit en klantgerichtheid staan bij ons op nummer 1.

Dit resulteert in de levering van een topproduct en in klanten die uitermate tevreden zijn.

Rötjes young plants

T

+31 (0)77 366 4080

Horsterdijk 116

F

+31 (0)77 366 4081

5973 PR Lottum

E

info@rotjes.com

The Netherlands

W www.rotjes.com

www.rotjes.com

554752.indd 40

14-4-2014 9:57:11