BKW_12-2014 by Stichting Vakinformatie Siergewassen

13 juni 2014

Precisieboomteelt te zien op Meet&Green 16

Heretikettering nog even uitgesteld 10 Seizoen groot groen gebukt onder lage prijzen 15 Welke is het best: sleufpot, airpot of teeltzak? 24 Wim Sjouw mijdt massaproduct 34 Omslag_BKW14-12.indd 1

05-06-14 14:41

GlobusTrike TK1200 + GPS

Gebr. Ezendam BV is dé specialist in de GPS aansturing van zelfrijdende machines in de Eenvoudige en lichte 3-wiel aangedreven boomkwekerijsector.

portaaltrekker met een hoge bodemvrijheid. Ideaal voor allerhande werkzaamheden op de Nieuw in het programma is de GlobusTrac boomkwekerij.

portaaltrekker voor het plantgatenboren,

Werktuigen: vormsnoeien kluitsteken, volbeds Schoffelen (ook in rij)mtr doorrijhoogte ondersnijden totde2,5 Rijenspuiten eventueel met LVS spuittechniek is met of zonder GPS, deze portaaltrekker Rijenkunstmeststrooien opgebouwd uit alleen de beste materialen en Volbed ondersnijden

componenten.

Uw portaaltrekker specialist Voor zowel 2wd, 3wd en 4wd tractoren tot een maximale doorgang van 250cm

Oonksweg 35 7622 AW Borne (NL) Tel: 0031-74-2670635 Fax: 0031-74-2669197 E-mail: info@ezendam.info

561329.indd 2

www.ezendam.info www.baumschul-maschinen.de www.nursery-machines.com

Werktuigen volautomatisch op GPS: Plantgatenboren Deze trekker kan uitgerust worden met de Vormsnoeien volgende opties: Kluitsteken • Cabine

• Airco

Voordelen: • 4 wielaandrijving Zowel op 2, 3, 4, en 5 rijen cultuur • tempomaat Perfect zicht op het werk • Transport / werksnelheid + kruip Zeer wendbaarsnelheid wiel 90° draaibaar Laag eigen gewicht • Hydraulische spoorbreedte verstelling Alle denkbare werkzaamheden mogelijk • Hefi nrichting achter de voorwielen Eenvoudige bediening • Hefinrichting achter de achterwielen Rijsnelheden elektronisch regelbaar • Aftakas Tempomaat

• Gps besturing

• Rupsaandrijving Vraag naar de mogelijkheden

5-6-2014 12:57:02

Inhoud

Omslag: Arno Engels

12 Belevingscentrum De Gasthuishoeve

Nieuws

Commentaar: Lichtpuntjes

Nieuwsinterview: ’We zagen zo’n slecht tuinplantenseizoen niet aankomen’

Stelling: Eén keuringsdienst gaat de kweker geld kosten

Zonder metam-natrium geen laatste redmiddel

Bedrijf

10 Nieuwe etiketten zorgen voor onrust 12 De Gasthuishoeve uithangbord boomteeltregio

27 Essenprachtkever in aantocht

14 Ondernemersvragen: Vrijwillig herwaarderen onder

Teelt & Gewas

landbouwvrijstelling voorlopig goedgekeurd

15 Groot groen bouwde geen liquiditeitsbuffer op 16 Kennis bijspijkeren op Meet&Green 17 Meet&Green: Innovatief in precisieboomteelt 20 Op de valreep snoeihout verbranden 22 Organische stof stimuleert bodemleven 24 Sleufpot, airpot of teeltzak: diverse factoren bepalen keus 26 FlowerTrails: Veredeling vaste planten lijkt willekeur

36 Afzet kant-en-klaar hagen

27 Aziatische essenprachtkever in aantocht 29 Onderzoek moet resulteren in nieuwe herbiciden 30 Teeltadvies: Voorkom wortelrot met biologische oplossingen

Markt & Afzet

34 ’Het is een uitdaging om geen massaproduct te kweken’ 36 Marktnieuws

Service

38 LTO Nederland Vakgroep Bomen en Vaste planten 39 Vaktaal en Agenda Op www.DeBoomkwekerij.nl vindt u actueel nieuws, marktnieuws, fotoreportages, video’s, blogs en het magazine in digitale vorm. Problemen met inloggen? Kijk dan op www.DeBoomkwekerij.nl/inloghulp.

COLOFON Redactie

Schipholweg 1, Postbus 9324, 2300 PH Leiden E-mail: boomkwekerij@hortipoint.nl Website: deboomkwekerij.nl Hoofdredactie Wim du Mortier (071) 565 96 82 Vakredactie Arno Engels 565 96 86 Ketura Haveman 565 96 83 Ron Barendse 565 96 84 Bureauredactie Jenny Mostert, Carolyne de Vries Lentsch, Jolanda de Wekker Vormgeving Diseno vormgeving Fotografie Gerdien de Nooy Directie Elbert van den Berg Secretariaat Linda Laman 565 96 78 Alice Hoogenboom

Exploitatie

Koninklijke BDU Uitgevers B.V., Afdeling Vak- en Publieksmedia, Postbus 67, 3770 AB Barneveld Uitgever: Wiljo Klein Wolterink MBA T (0342) 494 263 F (0342) 413 141 Verkoopleider: Ron van de Hoef T (0342) 494 263 M 06 51 80 63 25 E r.v.d.hoef@bdu.nl Advertentie-exploitatie Media adviseur: Gert-Jan Bloemendal T (0342) 49 48 07 E g.bloemendal@bdu.nl, Internet: bdu.nl Verkoopleider: Ron van de Hoef T (0342) 494 263 M 06 51 80 63 25 E r.v.d.hoef@bdu.nl Abonnementenservice Aanvraag (ook via website deboomkwekerij.nl) en wijziging abonnement naar Koninklijke BDU Uitgevers, afdeling Vak- en Publieksmedia, Postbus 67, 3770 AB Barneveld, T (0342) 494 844, F (0342) 494 299, E abonnementen@bdu.nl. Op werkdagen

telefonisch bereikbaar van 8.30 – 14.00 uur Abonnementen kunnen op elk gewenst tijdstip ingaan. Opgave via deboomkwekerij.nl of bij de abonnementenservice. Abonnementen lopen automatisch door, tenzij uiterlijk twee maanden voor vervaldatum bij de abonnementenservice wordt opgezegd. Dit kan schriftelijk, telefonisch of per e-mail. Ook voor informatie over een lopend abonnement kan contact worden opgenomen met de abonnementenservice. Jaarabonnement: €236,65 (exclusief 6% btw). Studenten en scholieren krijgen 25% korting. Buitenlandse abonnees betalen een kleine toeslag.

Druk Koninklijke BDU Grafisch Bedrijf B.V. 25ste jaargang ISSN-nummer: 0923-2443 De Boomkwekerij is een uitgave van de Stichting Vakinformatie Siergewassen en de Koninklijke BDU Uitgevers B.V. Uitgever en auteurs verklaren dat dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld, evenwel kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Lezers worden met nadruk aangeraden deze informatie niet geïsoleerd te gebruiken, maar af te gaan op hun professionele kennis en ervaring en de te gebruiken informatie te controleren. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. Algemene voorwaarden: op alle aanbiedingen, offertes en overeenkomsten van Koninklijke BDU Uitgevers B.V. zijn van toepassing de voorwaarden, welke zijn gedeponeerd ter Griffie van de Arrondissementsrechtbanken en de KvK.

De Boomkwekerij 12 (13 juni 2014)

Inhoudspagina-BKW14-12.indd 3

05-06-14 15:23

Foto: Ron Barendse

NIEUWSINTERVIEW

Gert Koert, mede-directeur Groen-Direkt:

’We zagen zo’n slecht tuinplantenseizoen niet aankomen’ De handel in tuinplanten verloopt al een aantal weken op z’n zachts gezegd zeer stroef. Dat was vorig voorjaar ook al zo, maar toen kon het weer als boosdoener worden aangewezen. Dit jaar werkt het weer wel mee. „Ik kan de vinger niet op de zere plek leggen waarom het zó slecht gaat. Er zijn veel mogelijke oorzaken.” Gert Koert

Hoe slecht is de tuinplantenverkoop?

„Dit voorjaar is bijna te bizar voor woorden. Het voelt als een klap voor je kop vanuit onverwachte hoek. Het is goed tuinweer en toch heeft de situatie de afgelopen weken veel weg van een kopersstaking. Wij zagen dit niet aankomen.” Wat is de oorzaak van deze situatie?

„Ik weet het ook niet precies, maar er zijn veel redenen aan te voeren. Een belangrijke reden is dat het een ongekend warme winter was. De meeste planten, zelfs in potten op het terras, hebben de winter overleefd. Hierdoor is het een voorjaar met extreem weinig vervangingsaankopen. Dit geldt in ieder geval voor Nederland, België en grote delen van Duitsland en Frankrijk. Stel dat het nou eens gaat om 15 miljoen huishoudens die allemaal €5

COMMENTAAR

in hun portomonee houden. Dat heb je het al over een bedrag van €75 miljoen aan tuinplanten dat minder wordt uitgegeven. Daarnaast zijn nieuwe huiseigenaren goede klanten, maar sinds de crisis worden in Nederland per jaar zo’n 50.000 huizen minder verkocht. Wat als deze mensen nou eens allemaal €200 hadden uitgeven aan hun tuin? Dan heb je het zomaar over €10 miljoen aan gemiste omzet. Ook de crisis in Oekraïne kost ons concreet omzet. Vorig voorjaar deden we nog zo’n 1.000 karren die kant op, dit jaar geen een.” En Baas Plantenservice? „Het faillissement van Baas Plantenservice is dit voorjaar op de markt zeker een stoorzender. Er zijn kwekers met overschotten die zoekende zijn of zijn geweest. Ik denk daarbij aan

PEILING

Lichtpuntjes De moed zou je toch zo af en toe in de schoenen zakken. Bij het samenstellen van dit nummer was er niet aan te ontkomen om aandacht te geven aan de tegenvallende marktomstandigheden waar kwekers mee te maken hebben. Je kunt dan wel geforceerd

Naktuinbouw moet behouden blijven.

op zoek gaan naar lichtpuntjes, die er natuurlijk ook altijd zijn, maar steken we de kop dan niet geforceerd in de grond? Deze tijd vormt een ultieme test voor uw ondernemerschap. Het jaar ving zo hoopvol aan. Een mooi voorjaar, daar werd met verlangen naar uitgezien. In de hoop dat die wel Wim du Mortier Hoofdredacteur

redding zou kunnen bieden na magere jaren. Het weer in de winter zat ook mee: mooi open zodat er door kon worden gerooid. Allemaal positieve signalen. En nu valt het voor velen toch tegen. En dat is een forse domper voor het moraal.

Eens 73%

Oneens 27%

Het is de vraag of het zin heeft te wachten op redding van buitenaf. Ondernemers die blijven zitten waar ze zijn en wachten op betere tijden, kunnen wel eens bedrogen uitkomen. Wat in de geluiden uit de sector opvalt is dat het woord ’overproductie’ lijkt te worden gemeden. Alsof er om de hete brij wordt gedraaid, zoals in Harry Potter de naam van de tegenstander niet valt. Overproductie lost zich alleen op door inkrimping of door marktvergroting. Met de crisis in het oosten van Europa en de aanhoudend kwakkelende economie zou het nog wel jaren kunnen duren voor marktvergroting lucht gaat bieden. Niet iedereen zal het nog zo lang vol kunnen houden en de feiten onder ogen moeten zien.

De nieuwe peiling luidt:

Open weer, mooi voorjaar, toch slecht seizoen.

De kunst is reëel te durven zijn, zonder bij de pakken neer te gaan zitten. Pak het positief op en zie het als een uitdaging die om actie vraagt. Zoek en zie de kansen. Blijf ook

Stem mee op deboomkwekerij.nl.

in deze tijden oog houden voor de lichtpuntjes.

De Boomkwekerij 12 (13 juni 2014)

Nieuws opinie-BKW14-12.indd 4

05-06-14 15:23

Opinie COLUMN COEN DEKKERS

Aanvalluh!!

producten als Acer, haagconiferen en klimplanten, maar ook voor de slechte prijzen van die producten kan je moeilijk Baas Plantenservice als enige schuldige aanwijzen.”

Wij willen Dirk! Waarschijnlijk gebruikt Louis hem niet zo vaak, maar Dirk Kuyt is dus de populairste speler van het Nederlands elftal om als werknemer aan te trekken. En dat vinden we als werkgevers allemaal erg logisch. Hij sleurt, sjouwt, maakt als aanvaller zelfs een sliding op de achterlijn en let zo goed op dat hij zelden buitenspel staat. Een voorbeeldprof. Maar ja, hij zal wel reserve staan. Da’s toch raar? Wij gaan als werkgevers dus liever voor betrouwbaar, hard werkend, maar net niet goed genoeg. We hebben liever iemand die zich schikt in de reserverol,

Is er sprake van overproductie?

die braaf is en goed luistert dan iemand die echt het verschil maakt. Arjan Robben scoort de beslis-

„Misschien dat dat het geval is bij hortensia, maar van veel producten heb ik niet het idee dat de productie de laatste jaren is gestegen.”

sende goal in de Champions League Finale en maar 13% van de ondernemers wil hem toevoegen als personeelslid. Gelukkig hebben we Louis. Die laat ons zien hoe het moet. Hij staat voor zijn spelers. Hij neemt meer aanvallers op in zijn selectie omdat die vaker geblesseerd raken. Kijk, das dus nadenken. Hij neemt meer creativiteit mee naar Brazilië, omdat creativiteit komt en gaat. Omdat aanvallers grillig zijn en

Wat moet er gebeuren?

vaker uitvallen. Omdat je net zo vaak niet op ze kan rekenen als wel. Louis snapt heel goed dat ’wij’

„We moeten als sector consumenten er op blijven wijzen dat groen nodig is voor een mooie tuin. Zonder Plant Publicity Holland gebeurt dat nu niet vanzelf. Initiatieven als Floraliën zijn goed en ondersteunen we van harte. Maar ik denk dat we bijvoorbeeld jongeren op een andere manier moeten bereiken.” <

alleen wereldkampioen kunnen worden als ’hij’ erin slaagt precies die aanvaller op te stellen die op dat moment het verschil gaat maken. Het blijft een duivels dilemma. Achterin alle toeval uitsluiten en voorin zoveel mogelijk toeval creëren. En dat doe je dus niet met een noeste arbeider als Dirk, maar met mensen als Sneijder, Robben en Van Persie. En misschien wel met echte avonturiers als Lens en Depay; want dat zijn pas de echte Game-changers. Gelukszoekers, voor het geval je creatiefste mensen niet creatief genoeg zijn. Gelukkig is het WK weer begonnen en ik zit op het puntje van mijn stoel. Ik ga zeker genieten van Louis en al dat andere aanvallende talent. Genieten van het stoutste jongetje van de klas. En als ik er al eentje uit zou mogen kiezen als nieuwe werknemer, dan weet ik precies wie dat zal zijn. Degene die ’ons’ die wereldcup bezorgt door de beslissende goal te maken.

STELLING

Eén keuringsdienst gaat de kweker geld kosten Rick van Woudenberg, Van

Ad Kempen, F.N. Kempen

Fons van Maldeghem,

Woudenberg tuinplanten,

bv, Mijdrecht:

Boomkwekerij van

Zevenhuizen:

,,Als Naktuinbouw goed

Maldeghem/Verhofstadt,

,,Als sector moeten we stop-

functioneert, dan moeten

Schijndel:

pen om in kosten te denken.

de standsorganisaties en

,,Of samenvoeging van de

We zijn een toonaangevende

kwekers samenvoeging tot

keuringsdiensten veel geld

sector binnen Europa en zelfs

één keuringsdienst aanvechten en hun stem

gaat kosten is nog maar de vraag. Men mag

in de wereld. Ook keuringsdiensten moeten

laten horen. Als ik nu de veldkeuring zie,

hopen dat schaalvergroting tot kosteneffi-

daar in meegroeien en alles moet kloppen.

is het gewoon het geld ophalen dat je per hec-

ciëntie leidt. Overheadkosten naar ik aanneem

Als sectorbreed in Nederland moet er een

tare moet betalen. Als wij dit laten gebeuren,

sterk kunnen worden gereduceerd. Voorts zal

keuringsdienst komen die efficiënt functio-

waarom dan niet? Eén loket is altijd goed en

samenwerking van verkokerde diensten weer

neert zonder eilandenstructuur. Commercieel

efficiënter dus goedkoper. Mits er de goede

tot efficiëntiewinst kunnen leiden. Specialisten

meedenken op het gebied van grote uitdagin-

mensen uit de sector aan het roer staan,

kunnen voor verschillende sectoren van de

gen waar we als sector mee te maken heb-

anders heb ik mijn grote twijfels.’’

plantaardige productie werken. Ook dat zal

ben/krijgen. De nieuwe keuringsdienst moet

kosten kunnen besparen. Verkokering is bijna

waarde toevoegen maar of de overheid dat zo

per definitie een kostenverhogend verschijn-

goed begrijpt, is zeer de vraag.’’

sel. Overigens ben ik van mening dat vanuit het agrarisch bedrijfsleven inspraak moet zijn in de bedrijfsprocessen van de nieuwe keuringsdienst. Daarmee kan de sector invloed blijven uitoefenen op de vraag wat precies voor welke prijs kan en moet worden geleverd.’’

De Boomkwekerij 12 (13 juni 2014)

Nieuws opinie-BKW14-12.indd 5

05-06-14 15:23

Foto’s: DLV Plant, Croyse Loop

Zonder metam-natrium geen laatste redmi dd De toelating van grondontsmettingsmiddel metam-natrium is geschorst. Half augustus wordt duidelijk of het middel een herregistratie krijgt. „Zonder herregistratie vervalt het laatste redmiddel tegen aaltjes’’, aldus vasteplantenkweker Aad Vollebregt.

Eind mei besloot staatssecretaris Sharon Dijksma de toelating van metam-natrium per direct te schorsen. Reden was een risico-analyse van het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb) waaruit bleek dat gezondheidsrisico’s voor omwonende kinderen

Als metam-natrium wegvalt, lijkt de teelt van Tagetes het enige alternatief tegen aaltjes.

niet uitgesloten konden worden met de huidige toelating. Een uitzending van Zembla in 2013 over de gezondheidsrisico’s voor omwonenden van lelievelden bracht de bal aan het rollen. Diverse omwonenden hadden ademhalingsproblemen en huidklachten na het gebruik van het grondontsmettingsmiddel metam-natrium. Volgens de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) was er bij de betreffende gevallen geen sprake van overtredingen van de kwekers. Dijksma heeft de toepassing van de werkzame stof nu verboden tot een nieuwe beoordeling van de herregistratie. Het dossier hiervoor heeft toelatingshouder Certis al klaar liggen. Opvallende verandering ten opzichte van de huidige toelating is het voorstel van Certis voor een substantiële bufferzone. Hoe groot die bufferzone zal zijn, is niet bekend, maar het zal een grotere bufferzone zijn dan de 7,5 m die LTO Nederland heeft voorgesteld. Het Ctgb zal voor 15 augustus de beoordeling afronden.

KORT

Bonden boos op werkgevers

EU-Bodemrichtlijn van de baan

Essenprachtkever veel eerder in VS

Het CNV eist dat werkgevers met nieuwe voorstellen komen in de onderhandelingen voor de cao voor de open teelten. De voorstellen van de werkgevers zouden erop neer komen dat werknemers 10% aan loon inleveren, stelt de vakbond. De werkgevers laten op hun beurt weten dat de arbeidsvoorwaarden voldoende flexibiliteit moeten krijgen om bedrijven concurrerend te houden. Het is de bedoeling dat 17 juni verder wordt onderhandeld.

Er komt geen EU-Bodemrichtlijn om de bodemkwaliteit te beschermen. De Europese Commissie heeft dit plan weer, net als enkele jaren geleden, ingetrokken omdat het meer nadelen dan voordelen zou hebben. Volgens LTO is daarmee extra bureaucratie voor agrariërs voorkomen. LTO en de Europese boerenorganisatie Copa vinden dat ook de EU-Nitraatrichtlijn weg moet, omdat de milieuregels in deze richtlijn volgens hen is verouderd.

De Aziatische essenprachtkever was minstens tien jaar eerder in Amerika aangekomen voordat deze voor het eerst in 2002 was geïdentificeerd. Dat blijkt uit nieuw onderzoek aan de Michigan State University. Voor dit onderzoek waren, voor het eerst in Amerika, jaarringen van meer dan duizend essen bestudeerd. Enkele essen bleken al in 1997 te zijn aangetast. Het duurt verschillende jaren voordat een keverpopulatie hiervoor groot genoeg is.

Boeren planten bomen voor vee

Aangepaste Beetle Eater nodig

Dijksma nuanceert conclusies

Steeds meer Nederlandse boeren zetten bomen in hun bedrijfsvoering in als voedsel voor dieren. Op een symposium over deze ’agroforestry’ is een speciaal kennisnetwerk opgericht. Boeren, landschapsbeheerders, bosbouwers, beleidsmedewerkers en onderzoekers werken hierin samen om innovatieve toepassingen van boomteelt te implementeren op agrarische bedrijven.

In de aspergeteelt kan de Beetle Eater wel aspergekevers opzuigen, maar datzelfde bestrijdingseffect is nog niet zomaar haalbaar tegen taxuskevers. Uit praktijktesten in Taxus blijkt dat de machine nog voor te weinig luchtwerveling zorgt. De oorzaak hiervan is nog onbekend. De machine, die reeds verschillende malen is aangepast, wordt daarom nogmaals aangepast.

Staatssecretaris Dijksma vindt dat de vondst van resten van middelen op tuinplanten, niet automatisch betekent dat de consument onverantwoorde risico’s loopt. Dat schrijft zij in reactie op onderzoek door Greenpeace. Zij merkt verder op dat zij van kwekers, handelaren en afnemers verwacht dat zij er samen op letten dat er geen illegale middelen worden gebruikt.

De Boomkwekerij 12 (13 juni 2014)

Nieuwsbericht en Kortnieuws-BKW14-12.indd 6

05-06-14 15:24

Nieuws

mi ddel Als het metam-natrium na 15 augustus weer inzetbaar is, zal het huidige tijdelijke verbod weinig gevolgen hebben voor boomen vasteplantenkwekers. De gewassen zitten immers momenteel al in de grond en kwekers die metam-natrium dit jaar willen inzetten, hebben dat al in het voorjaar voor het plantseizoen gedaan of doen dat pas na het rooien van de gewassen in het najaar.

Zonder toelating Maar wat als het middel na 15 augustus geen toelating krijgt? Dat zal voor een aantal teelten wel gevolgen hebben. In de boomkwekerij en vasteplantenteelt mocht het middel nu eens in de vijf jaar op een perceel worden ingezet nadat hier eerst een vergunning voor is aangevraagd. In de vasteplanten- en rozenteelt wordt het middel vooral ingezet tegen aaltjes. Åad Vollebregt, voorzitter van de Vereniging van Vasteplantenkwekers: „Zonder metamnatrium hebben we geen laatste redmiddel meer tegen aaltjes.” Als een kweker niet hoeft, zet hij metam-natrium liever niet in want het is een kostbaar middel. Als een perceel of een gedeelte van een perceel echter besmet is met Pratylenchus penetrans,

zijn er weinig alternatieven op bestrijdingsgebied. Het inzaaien van Tagetes werkt wel tegen aaltjes. „Je ziet dat rozenkwekers met eigen grond amper gebruik maken van metamnatrium. Zij werken met een teeltschema waarin ook een groeiseizoen met Tagetes is opgenomen”, vertelt Edwin Kohrman van Cultus Agro Advies. Maar het inpassen van afrikaantjes in een teeltschema is niet altijd haalbaar. „Er zijn best veel rozenkwekers die voor hun land afhankelijk zijn van pacht, het gaat daarbij om kortdurende pachtovereenkomsten waar geen ruimte is voor een extra teeltseizoen met Tagetes”, aldus Kohrman. Ook in de vasteplantenteelt ruilen kwekers land of pachten zij het. Vervolgens wordt metam-natrium ingezet als er bij bemonstering van het land alsnog een aaltjesbesmetting wordt gevonden. Uitwijken naar andere gronden is vaak geen alternatief. „Het is niet zo dat de pachtgronden voor het oprapen liggen. Een kweker is al blij als hij goede grond kan pachten. Als na bemonstering sprake is van een aaltjesbesmetting, moet dat probleem worden opgelost.” Pachten voor langere termijnen zou volgens Kohrman wel een oplossing bieden. „Kwekers krijgen dan ruimte om alsnog een

teeltschema op te stellen waarin zij Tagetes meenemen. Momenteel is dat namelijk het enige alternatief in de bestrijding van aaltjes.”

Knolcyperus Daarnaast wordt metam-natrium ingezet tegen knolcyperus. Dit onkruid is moeilijk te bestrijden. Andere herbiciden hebben onvoldoende dodende werking. Goede en snelle bestrijding van knolcyperus is nodig omdat de impact van een besmetting met dit onkruid groot is. Op besmet land ligt een teeltverbod van drie jaar, tot uit controle blijkt dat het vrij is. Een bestrijding met metam-natrium dood het onkruid grotendeels, waarna kwekers het laatste restje de baas kunnen worden door consequente inzet van enkele herbiciden. Met uitsluitend de inzet van de herbiciden kost het vaak jaren van zeer precies werken, voor men een besmetting kwijtraakt. Het Hoofdproductschap Akkerbouw, belast met de controle van knolcyperus, ziet het verdwijnen van metam-natrium daarom als ernstige bedreiging voor de bestrijding van het onkruid. <

Het laatste nieuws leest u elke dag op www.DeBoomkwekerij.nl

Drie herregistraties voor Captan

Noviteit legt bioplastic bedden

Voor de boomkwekerij en vasteplantenteelt zijn met de herregistratie drie schimmelbestrijders op basis van de werkzame stof Captan toegelaten. Dat heeft het College voor de Toelating van Gewasbeschermingsmiddelen en Biociden besloten. Door een uitbreiding is Sencor Vloeibaar nu inzetbaar tegen knolcyperus op tijdelijk onbeteeld terrein met een teeltverbod.

Bolchrysantenteler Pieter Verschure van Croyse Loop ontwikkelde samen met Abemec een machine die plantbedden van biologisch afbreekbaar plastic (op basis van zetmeel) maakt. De plastic legger won een prijs van het Innovatiefonds voor telers. De noviteit biedt ook perspectief voor andere teelten, bijvoorbeeld voor bedden met winterstek van bosen haagplantsoen. <

Meer tijd voor heretikettering De nieuwe etiketten voor insecticiden en fungiciden worden later dan gepland ingevoerd: respectievelijk 2018 en 2019. Staatsecretaris Dijksma komt met dit besluit tegemoet aan bezwaren van LTO Nederland en fabrikanten van middelen. De impact van de nieuwe etiketten is mogelijk zo groot voor kleine teelten en de glastuinbouw, dat kwekers nu meer tijd krijgen zich daarop voor te bereiden. Lees meer hierover op pagina 10.

Beleid kost FloraHolland omzet

Plantion geeft winstwaarschuwing

Volgens Dirk Hogervorst, manager Strategie, Marketing & Business Development, heeft volledige invoering van het nieuwe leden-/niet-ledenbeleid consequenties voor de klokomzet van FloraHolland. Uit resultaten van een eerste onderzoek blijkt dat 38% van de kwekers van de pilotproductgroepen die niet-lid waren, hun relatie met de veiling heeft opgezegd. 25% koos wel voor het lidmaatschap.

Plantion verwacht dat het dit jaar geen winst maakt, terwijl in de begroting rekening was gehouden met een resultaat van €150.000. Oorzaak is het faillissement van Bloemengroothandel Vianen in mei. De omzet tot en met mei (circa €45 miljoen) is vergelijkbaar met die in 2013 in dezelfde periode. De veiling verwacht uit te komen op een omzet van €92 miljoen. Vorig jaar bedroeg deze €88 miljoen. De Boomkwekerij 12 (13 juni 2014)

Nieuwsbericht en Kortnieuws-BKW14-12.indd 7

05-06-14 15:24

561330.indd 8

5-6-2014 12:21:42

BRANCHEWIJZER De Boomkwekerij Potten/containers

• • • • • • • • • •

Potten/containers

Taxaties/expertise

ronde potten vierkante potten containers boomcontainers rozenpotten hangpotten plantenschalen decorpotten pothouders spuitgiet tray’s

Teeltvloeren

QUALITY FLOORS FOR EXCELLENT PLANTS

www.erfgoed.nl

+31(0)79 593 38 00

Techniek

TRANSPORTKARREN...

KIJK OP : WWW.IPPHOLLAND.NL CONTACT: INFO@IPPHOLLAND.NL TELEFOON: 0546 – 64 72 55

... E N N O G V E E L M E E R !

Molenstraat 42 4758 AB Standdaarbuiten T : 0165-318500 E : office@krimpen.nl I : www.krimpen.nl

Alles op maat gemaakt

Taxaties/expertise

T: 0182-392408

Teeltvloeren

50 jaar ervaring in aanleg en service

Taxaties/expertise

Marck Water en Elektrotechniek

Nieuwerkerk ad IJssel 0180-312937 • www.marcktechniek.nl

Toeleverancier

Gewastaxaties, expertise voor al uw gewassen Erik de Rooij, tel: 06 53 37 52 58 Adri Streef, tel: 06 53 37 50 99 Wil de Bresser, tel: 06 53 42 72 33 Register Taxateurs VRT Postbus 840 5280 AV Boxtel tel: 0411-652525, fax: 0411-678751 info@dlvplant.nl www.dlvplant.nl

Bel of mail voor meer informatie over advertentiemogelijkheden: e-mail: svstraffic@ bdu.nl tel: 0342-494889 fax: 0342-494299 561331.indd 9

5-6-2014 12:22:14

Tekst en Foto: Ketura Haveman

Nieuwe etiketten zorgen voor onrust De herbiciden hebben een nieuw etiket, insecticiden en fungiciden moeten nog volgen. De nieuwe voorschriften zorgen echter voor verwarring en onrust. Daarom is vorige week besloten de nieuwe etiketten voor insecticiden en fungiciden later in te voeren. Waarom zijn nieuwe etiketten nodig en hoe gaat dit in zijn werk? In Nederland hebben middelen een Wettelijk Gebruiksvoorschift (WG) en een Gebruiksaanwijzing (GA). In theorie zouden beide niet met elkaar in tegenspraak mogen zijn. In de praktijk zorgen ze toch nog wel eens voor onduidelijkheid en laten ze ruimte voor eigen interpretatie. Hierdoor zijn het Wettelijke Gebruiksvoorschrift en de Gebruiksaanwijzing in de praktijk niet erg duidelijk. Een nieuw gestandaardiseerd Wettelijk Gebruiksvoorschift (WG) moet meer duidelijkheid geven en vooral voorkomen dat de etiketten op verschillende manieren kunnen worden uitgelegd. Het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb) heeft bij de opzet van de nieuwe etiketten ervoor gekozen onder meer een maximaal aantal toepassingen en een maximale dosering per toepassing te gaan vermelden. Dit format komt overeen met de opzet van de etiketten in de ons omringende landen die al langer met een dergelijk gebruiksvoorschrift werken. Hoewel deze heretikettering een puur Nederlandse aangelegenheid is, maken de nieuwe etiketten het straks wel makkelijker om zonale toelatingen te vertalen naar een Nederlands gebruiksvoorschirft.

Nieuwe etiket Het Ctgb maakt de nieuwe etiketten. Vooraf heeft het Ctgb contact gehad met de belangenbehartigers, toelatingshouders en de coĂśrdinatoren effectief middelenpakket. Vervolgens dienen de toelatingshouders een concept WG in die voldoet aan het nieuwe format en overeenkomt met

de toelating volgens de huidige WG en GA. Het Ctgb kijkt deze etiketten na en communiceert vervolgens het definitieve etiket naar de toelatingshouder. Het omzetten van de oude naar de nieuwe voorschriften is een grote klus. Er is daarom gekozen voor een gefaseerde werkwijze in drie stappen. Eerst werden de etiketten van de herbiciden omgezet. Daarna zouden die van de insecticiden volgen en als laatste zouden de etiketten van de fungiciden worden omgezet. Deze volgorde is niet willekeurig gekozen. Vooraf is door het Ctgb in overleg met de betrokken partijen een inschatting gemaakt van de impact voor de teelten. De verwachting was dat de herbiciden de minste impact zouden hebben, de insecticiden meer en dat het omzetten van de etiketten voor de fungiciden de meeste consequenties zou hebben.

Lang traject Het Ctgb is al enkele jaren geleden begonnen met het omzetten van de WG en GAâ&#x20AC;&#x2122;s naar een WG. Voor de herbiciden is dit vorig jaar afgerond. Tot op heden merken kwekers daar nog relatief weinig van. Dat komt omdat eerst de voorraden met oude etiketten nog mochten worden verkocht. Vanaf 1 juli dit jaar, mogen alleen nog herbiciden met het nieuwe etiket worden verkocht. Voor de oude etiketten geldt een opgebruiktermijn tot 1 juli 2015. Op de nieuwe etiketten staat duidelijk in welke teelt een middel is toegestaan, hoe vaak een middel mag worden toegepast en met welke dosering. In de meeste sectoren is

de impact van de nieuwe etiketten beperkt gebleven, zoals van te voren was ingeschat. Voor de boomkwekerij is de impact wel groot, omdat onkruidbestrijding hier al een knelpunt was. De boomkwekerij heeft maar een beperkt middelenpakket tot haar beschikking en deze middelen hebben nu allemaal een beperking in het aantal toepassingen gekregen. De mogelijkheden voor kwekers zijn daarmee fors afgenomen.

Herregistratie De aanpassingen in het etiket hebben echter niet alleen te maken met de nieuwe gebruiksvoorschriften. Verschillende herbiciden waren in de boomkwekerij ook toe aan de herregistratie. Ieder middel moet namelijk iedere 10 jaar opnieuw worden beoordeeld en geregistreerd. Daarbij wordt gekeken of middelen nog vol-

De Boomkwekerij 12 (13 juni 2014)

Heretikettering.indd 10

05-06-14 14:41

Gewasbescherming

st kettering de kleine teelten dreigen te verdwijnen uit Nederland. Voor de insecticiden krijgen kwekers er mee te maken dat de toepassing van middelen beter gedefinieerd worden. Waar bijvoorbeeld veel middelen nu nog als insectenbestrijder te boek staan, zal het etiket straks exact vermelden tegen welk insect het middel kan worden ingezet. Daarmee vervalt de mogelijkheid en de toelating om het middel tegen andere insecten in te zetten. Vooral kleinere of specifieke plagen dreigen hierdoor een knelpunt te worden. Voor de boomkwekerij dreigt dit bijvoorbeeld een probleem op te leveren voor de bestrijding van taxuskever omdat deze plaag mogelijk niet op het etiket van Steward komt.

Uitstel

De nieuwe etiketten beperken de toepassingsmogelijkheden van kwekers. Er is besloten meer tijd te nemen voor de invoering van etiketten voor insecticiden en fungiciden.

doen aan de huidige wetgeving qua toelaatbaar risico. Basta en Finale zijn hiervan voorbeelden. Daarbij is hard gezocht naar mogelijkheden om beide middelen in de benen te houden voor de sector. Dat is uiteindelijk gelukt, maar alleen met vergaande inperking van het gebruik.

Lage dosering Bij de heretikettering dreigde ook het gebruik van laagvolumesystemen (lvs) of lagedoseringssystemen (lds) te vervallen. Dit komt omdat in de oude gebruiksvoorschriften lvs niet apart werd vermeld. Toelatingshouders zijn hierop attent gemaakt, maar het was al te laat om er nog iets aan te kunnen veranderen. Dit treft niet alleen de boomkwekerij, maar ook andere teelten. Vooral in de akkerbouw wordt veel met lvs gewerkt. Overleg tussen Ctgb, LTO, Agrodis en Nefyto heeft er inmiddels voor

gezorgd dat lvs toch op het etiket kan komen. Via een eenvoudige procedure kunnen toelatingshouders dit alsnog regelen. De toelatingshouder moet dit echter zelf aanvragen voor zijn eigen middelen. Het is dus afhankelijk van de toelatingshouder 贸f en wanneer deze toepassing weer op het etiket komt.

Onrust Het heretiketeringstraject heeft voor veel onrust gezorgd. Mede doordat de heretikettering en herregistratie van middelen door elkaar heen lopen en het voor kwekers onduidelijk is waar de soms vergaande restricties van middelen vandaan komen. De heretikettering voor insecticiden gaat nog veel meer impact hebben en ook hier lopen een aantal herregistraties door het proces heen. LTO en Nefyto spraken begin dit jaar de angst uit dat door de hereti-

De grootste problemen door de heretikettering van insecticiden dreigen voor de glastuinbouw. Met de voorstellen voor de nieuwe etiketten loopt de teelt onder glas in Nederland echt klem, verwachten toelatingshouders en LTO. Organisaties hebben daarom bij het Ctgb aangedrongen op uitstel van het proces. Eerst moeten de problemen bij nieuwe etiketten van de herbiciden worden opgelost. Nefyto en LTO verwachten dat ze door uitstel alternatieven kunnen onderzoeken die een deel van de knelpunten bij de insecticiden en fungiciden kunnen ondervangen. Er is bijvoorbeeld nog een aantal nieuwe middelen in aantocht. Aan dat verzoek is gehoor gegeven. Het Ctgb laat de nieuwe etiketten van de insecticiden en fungiciden nu via besluit aannemen op 1 juli 2017 en respectievelijk ingaan op. 1 januari 2018 en 1 januari 2019. Vervolgens zal voor de oude etiketten weer een overgangsregeling en opgebruiktermijn gelden. Middelen die echter voor die tijd worden hergeregistreerd, krijgen eerder een nieuw etiket. < De Boomkwekerij 12 (13 juni 2014)

Heretikettering.indd 11

05-06-14 14:41

Tekst: Wendy Venhorst Foto’s: Berny Dekker

De Gasthuishoeve uithangbord boom te Achter de boomkwekerij van Eric van den Hurk in St. Oedenrode ligt sinds kort de Gasthuishoeve. In dit belevingscentrum kunnen particulieren terecht voor tuinadvies, een wandeling, maar ook voor streekproducten en een lunch. Op woensdag 25 juni opent de Gasthuishoeve officieel haar deuren. De Gasthuishoeve is een informatieen belevingscentrum voor consumenten. Het centrum bestaat onder meer uit een showtuin, waar de particulier bomen en planten kan zien groeien en bloeien. Initiatiefnemer Eric van den Hurk: „Wij willen de mensen echt laten zien hoe de producten in hun natuurlijke omgeving groeien. Zo staan hier achttien verschillende soorten hagen.” De Gasthuishoeve heeft geen bomen en planten op voorraad; deze kunnen worden uitgezocht in de tuin en worden besteld bij de aangesloten kwekers. Ook kan de klant bestellen via een webshop. Daarnaast is er een mediterrane binnentuin met grote vijver, waar ook een horecagelegenheid is gevestigd. Verder is een marktplein gecreëerd met 20 tot 25 kraampjes, en daaromheen huisjes. Hier worden iedere dag streekmarkten gehouden, met verse streekproducten als honing,

De Gasthuishoeve is een streek- en belevingscentrum waar onder andere achttien boomkwekers hun producten laten zien.

aardbeien, asperges, kaas en eieren. Van den Hurk licht toe dat de nadruk op het groen ligt. „Maar toen we eenmaal bezig waren, meldden er zich steeds meer bedrijven met streekproducten die zich ook wilden aansluiten. Omdat we daarmee een bredere doelgroep trekken, zijn we daarin meegegaan.”

Geen tijd Op het ruim 1 ha tellende terrein zijn dagelijks zes tot zeven mensen werkzaam. Groot pluspunt voor de consument is volgens Van den Hurk dat er altijd een vakman aanwezig is die uitleg en advies geeft. „Die kennis mist de consument vaak op een tuincentrum.” Ook worden er themaweken georganiseerd, waarbij aandacht wordt besteed aan specifieke onderwerpen. Aanleiding voor het belevingscentrum was de grote vraag van

consumenten naar boomkwekerijproducten. Van den Hurk vertelt dat er steeds meer particulieren aanklopten bij Central Point Brabant, een logistiek centrum dat eveneens is gevestigd op zijn terrein en waar handel van zo’n veertig Brabantse en Limburgse boomkwekers wordt geclusterd. „Omdat veel kwekers geen tijd hebben om aan particulieren te verkopen, moesten we iets anders verzinnen. En zo ontstonden twee jaar geleden de eerste ideeën voor verkoop op één locatie, rechtstreeks van de kwekerij.”

Achttien boomkwekers Inmiddels doen zo’n 35 bedrijven uit de omgeving mee, waaronder circa achttien boomkwekers. Met de Gasthuishoeve worden volgens de Brabander meerdere doelen nagestreefd. „Allereerst willen we met z’n allen natuurlijk planten verkopen, maar we willen ook de sector positief op de kaart zetten en ’goodwill’ kweken. Doordat je nauw in contact komt met de burger, kun je beter uitleggen wat je doet en waarom. Zo kun je bijvoorbeeld vertellen dat een kweker die met een spuit rondrijdt ook compostthee bij zich kan hebben in plaats van gif.”

Bezoekers kunnen de aanwezige planten ook bestellen.

De Boomkwekerij 12 (13 juni 2014)

Belevingstuin layout.indd 12

05-06-14 14:42

Promotie

om teeltregio

MENINGEN

‘Bewustwording is de grootste plus’ Wim Vullings van Boomkwekerij Kuppens in St. Oedenrode is deelnemer aan de belevingstuin. „De grootste plus van de Gasthuishoeve is dat we mensen bewust kunnen maken van wat er speelt in de boomkwekerij.

De afgelopen twee jaar is Van den Hurk ongeveer fulltime met de Gasthuishoeve bezig geweest en de komende jaren zal dat niet anders zijn. „Ik heb er ongeveer een dagtaak aan. Mijn zoon John runt intussen de boomkwekerij.” Om het initiatief te realiseren, heeft hij alle verbouwingskosten voor zijn rekening genomen. „Ik kan een andere kweker niet vragen om te investeren in mijn pand. Zeker niet in deze tijden.” Wel heeft hij de deelnemende kwekers gevraagd plantmateriaal beschikbaar te stellen voor de showtuin en krijgt hij een percentage van de omzet. Daarnaast heeft de Gasthuishoeve subsidie gekregen van het Landbouw Innovatie Fonds.

40.000 bezoekers Hoewel de officiële opening gepland staat voor 25 juni, is het belevingscentrum al een paar weken open. Gemiddeld komen er zo’n zeshonderd bezoekers in de week. Vooral wandelaars en fietsers weten de weg naar de Gasthuishoeve te vinden. „En al die mensen zijn potentiële klanten.” De kweker hoopt 40.000 bezoekers per jaar te trekken. „Als we dit bezoekersaantal kunnen aanhouden, halen we dat. Maar ik hoop op meer.

Ze kunnen terecht voor vragen en advies en misverstanden kunnen worden weggenomen. Dat komt de sector zeker ten goede. Daarnaast hoop ik natuurlijk ook meer verkoop te krijgen. Omdat het seizoen voorbij is, moeten we afwachten wat het ons concreet gaat opleveren. Het zullen geen vrachtwagens vol zijn, maar ik ben ervan overtuigd dat er verkoop uit zal komen.”

‘Door samenwerking kunnen we klanten aantrekken’ Deelnemer en kweker Joost Sterke in Haaren: „Het idee van een showtuin van waaruit je mensen informeert, spreekt me aan. Evenals het feit dat er vakmensen rondlopen. Als bedrijf doen we al mee aan Central Point Brabant, waarbij onze heesters en coniferen worden opgehaald en verzameld bij Van den Hurk. Wat dat betreft verandert er dus niet zoveel voor ons. Voor Van den Hurk is dat natuurlijk anders en daarom vind ik ook dat we hem moeten ondersteunen. Juist door samen een sortiment aan te bieden, kun je een gebied promoten en klanten aantrekken.”

Het kost allemaal behoorlijk wat, dus er moet ook iets gebeuren.” De bezoekers zijn erg enthousiast. „Ze vinden het heel leuk dat we het gewoon als een groepje ’boeren’ samen oppakken.” Ook Van den Hurk zelf is tevreden, hoewel het in zijn ogen zeker nog beter kan, maar dat kan volgens hem ook niet anders. „Je begint met een bepaalde visie en al werkende kom je erachter dat dingen anders en beter kunnen.” Hij noemt als voorbeeld de showtuin. Mensen zien de tuin wel liggen, maar begrijpen niet goed dat ze de producten die in de tuin staan kunnen bestellen. „Daarom zijn we nu borden

Naast ’groen’ zijn bedrijven met andere streekproducten aanwezig.

aan het maken om uit te leggen hoe de verkoop werkt.” Terugkijkend is er volgens Van den Hurk niet alleen een mooi belevingscentrum ontstaan, maar ook een gezellige ontmoetingsplaats. Zo worden er al regelmatig bijeenkomsten gehouden. „Vorige week hebben we hier in het restaurant een vergadering gehad van Greenport MiddenBrabant. Ondanks dat we niet zoveel agendapunten hadden, duurde het tot kwart voor twee ’s nachts.” Lachend: „Ik heb altijd gedroomd van een café achter in mijn tuin. Met de Gasthuishoeve is die droom uitgekomen.” <

Zo'n zeshonderd bezoekers per week kwamen in de afgelopen periode al naar de Gasthuishoeve. De Boomkwekerij 12 (13 juni 2014)

Belevingstuin layout.indd 13

05-06-14 14:42

Ondernemersvragen

Illustratie: Peter Moorman

Vrijwillig herwaarderen onder landbouwvrijstelling voorlopig goedgekeurd Van diverse kanten hoor ik dat het raadzaam kan zijn om mijn tuinland te herwaarderen. Kunt u mij daar meer over vertellen?

Leo Hunink Grant Thornton Leo.Hunink@gt.nl

Door de werking van de landbouwvrijstelling zijn de waardeveranderingen van landbouwgronden vrijgesteld van inkomsten- of vennootschapsbelasting. De waardeverandering moet daarbij niet zijn ontstaan door de bedrijfsvoering of door bestemmingswijziging. Omdat de landbouwvrijstelling met enige regelmaat politiek ter discussie staat, is onzeker of de landbouwvrijstelling ook in de toekomst blijft bestaan. Ook is onduidelijk hoe een eventueel overgangsrecht er uit zal zien.

Landbouwvrijstelling

Stuur uw vragen of suggesties naar Postbus 9324, 2300 PH Leiden. U kunt ook bellen of mailen met (071) 565 96 82, boomkwekerij@hortipoint.nl

Normaal gesproken komt de landbouwvrijstelling pas aan de orde bij de verkoop van het land. Er bestaan verschillende mogelijkheden om hier al eerder gebruik van te maken en zo te anticiperen op een eventuele afschaffing van de landbouwvrijstelling in de toekomst. Hierbij kan vooral worden gedacht aan het herwaarderen van de landbouwgronden. Een redelijk zekere manier hierbij is het herwaarderen

De Boomkwekerij 12 (13 juni 2014)

Ondernemersvragen rechterpag-BKW14-12.indd 14

in het kader van een bijzondere gebeurtenis, zoals het aangaan van een firma, het wijzigen van de stakingswinstverdeling of het inbrengen in een (andere) besloten vennootschap.

Vrijwillig herwaarderen? Over het vrijwillig herwaarderen lopen diverse proefprocedures met de Belastingdienst. Rechtbank Noord-Nederland heeft vorig jaar geoordeeld dat het waarderen van landbouwgronden op de waarde in het economisch verkeer bij voortgezet agrarisch gebruik (WEVAB) niet geoorloofd is omdat het in strijd is met het realiteits-, realisatie- en eenvoudbeginsel.

Hoger beroep In het hoger beroep tegen de uitspraak van de rechtbank NoordNederland is het Hof ArnhemLeeuwarden nu van mening dat goed koopmansgebruik zich toch niet verzet tegen het vrijwillig waarderen op de WEVAB-waarde, indien

de daardoor boekhoudkundig gerealiseerde opbrengsten volledig onder de reikwijdte van de landbouwvrijstelling vallen.

Advies Door de uitspraak van Hof ArnhemLeeuwarden lijkt de weg te zijn geopend naar het vrijwillig herwaarderen van landbouwgronden onder de werking van de landbouwvrijstelling. Dit is met name interessant omdat de landbouwvrijstelling met enige regelmaat in de politiek ter discussie staat. De race is echter nog niet gelopen want de Belastingdienst zal in cassatie gaan bij de Hoge Raad. Pas na uitspraak van de Hoge Raad bestaat er echt zekerheid of het vrijwillig herwaarderen werkt. Wilt u meer weten over de eventuele mogelijkheden om de landbouwvrijstelling in uw situatie te benutten, neem dan contact op met uw adviseur. <

De Boomkwekerij 12 (13 juni 2014)

05-06-14 14:42

Afgelopen seizoen

Tekst en Foto: Arno Engels

Groot groen bouwde geen liquiditeitsbuffer op Cijfermatig is het seizoen van groot groen nog niet duidelijk, maar financieel deskundigen hebben er wel alvast een beeld van. De afzet liep redelijk door, maar prijzen waren te laag om een liquiditeitsbuffer te kunnen opbouwen. De meeste bedrijven met laanbomen en bosen haagplantsoen, verreweg de belangrijkste grootgroenproducten qua verhandelde aantallen, werken met een gebroken boekjaar, dus de eindcijfers van het handelsseizoen 2013/2014 zijn pas volgende maand bekend. Bedrijven zijn nog bezig met het seizoen afwerken. Rekeningen zijn nog niet allemaal betaald. „Er zijn nog gelden onderweg”, weet Arno Zagers, directeur van Van Oers Agro, over bosen haagplantsoen dat in de regio Zundert is verkocht. „Kwekers hebben er wel vertrouwen erin dat die gelden nog binnenkomen. Maar wij zijn angstig voor de omzet over het hele seizoen.” De totale omzet zal te wensen overlaten. Zagers wijst op het bosen haagplantsoen dat na het seizoen onverkocht bleef. Het was al wel gerooid, gesorteerd en opgeslagen in kuilhoeken en loodsen. „Er is veel vernietigd, prijzen stonden onder druk, de afzet in het najaar was minder. En het seizoen was te vroeg afgelopen door de warmte in april.”

Open weer, maar handel? De omzet in het eerste kwartaal van 2014 was volgens Zagers wel beter dan in het eerste kwartaal van 2013, omdat het vorig jaar langdurig winter was. „Maar ondanks dat er dit jaar geen winterweer was maar open weer, liep de handel niet. Waarmee is dat te verklaren? Waarschijnlijk met angst voor nog een winter. En er was een dusdanige productie, dat

kwekers afhankelijk zijn van export. Maar voor handel moet het ook in een exportland open weer zijn.” Door de stagnerende handel kwamen verschillende bedrijven in liquiditeitsproblemen. Die zijn volgens Zagers opgelost door de bank, als er voor de eerste keer werd aangeklopt voor extra krediet of een verhoogde rekening courant. „Maar je had een probleem als je voor het derde seizoen op rij aanklopte. Want dan is je liquiditeit structureel niet goed.” Volgens Frans van Wanrooij, bedrijfsadviseur bij ABAB, houden te weinig bedrijven een liquiditeitsprognose bij. „Dan is de kans heel groot dat je vastloopt qua liquiditeit.” Bij bedrijven waar wel zo’n prognose was opgesteld, lag de afzet tot april in lijn met de begroting. April viel tegen voor planten. „Laanbomen maakten in april nog wel een sprintje.” In de regio Opheusden liep een aantal bedrijven aan het begin van het seizoen vast qua liquiditeit, zo zag Henk Heij, directeur van Roza Accountants & Adviseurs. „Omdat die bedrijven te weinig buffer hadden vanuit het verleden. Door meer

bomen te verkopen behaalden ze wel omzet en is hun liquiditeit nu redelijk, maar er was weer prijsdruk. Daardoor bouwde je geen buffer op.”

Er gingen wel veel bomen weg, maar door prijsdruk werd er op bedrijven geen buffer opgebouwd.

Lage prijzen structureel? Dat prijzen onder druk staan, duidt volgens Heij op een te groot aanbod van bomen. Maar bij bepaalde soorten lijken lage prijzen structureel te worden. „Dan zal je dus aan kostprijsbeheersing moeten doen en nieuwe markten moeten aanboren. Maar eigen afzet regelen is wel lastig voor kleine bedrijven. Wat eensmanszaken privé nodig hebben, moet wel uit hun bedrijf komen.” Vooral kleine bedrijven die kwalitatief niet mee konden met de marktvraag, kwamen volgens Tjeerd Postma, accountmanager bij Rabobank West Betuwe, in geldnood. „Maar ons beeld van de hele laanboomregio is niet slecht. Met name de handelsbedrijven konden algemeen toch redelijk handel doen.” Verstrekte kredieten waren vooral om uitbreiding te financieren. „Met name de aankoop van grond.” < De Boomkwekerij 12 (13 juni 2014)

Grootgroenafzet.indd 15

05-06-14 14:42

Tekst en Foto: Arno Engels

Kennis bijspijkeren op Meet&Green Bij Mart van Dijk Boomkwekerijen vindt donderdag 26 juni Meet&Green 2014 plaats. Op dit regionale evenement kunnen boomkwekers zich op de hoogte stellen van actuele teelttechnische zaken. Er zijn demonstraties, presentaties van allerlei proeven en stands van toeleveranciers.

Adviseurs, onderzoekers en andere deskundigen praten kwekers op Meet&Green bij op teelttechnisch gebied.

Vooruitlopend op Meet&Green zijn de afgelopen weken op het gastbedrijf, Mart van Dijk Boomkwekerijen in Swolgen, verschillende demonstratievelden aangelegd. Zo zijn er de volgende acht groenbemesters en mengsels gezaaid: Japanse haver, Japanse haver plus Alexandrijnse klaver, soedangras, akkerrandenmengsel, bloemenmengsel, BioVitaal

(bladrammenas plus gele mosterd), Tagetes Ground Control en Tagetes Sparky Mix. Tijdens het evenement zullen onderlinge groeiverschillen te zien zijn. Ook zullen specifieke kenmerken worden uitgelegd. In de vollegronds- en containerteelt van het gastbedrijf zijn daarnaast proeven aangelegd met diverse meststoffen.

Gewasbeschermingsproeven

INFORMATIE Meet&Green 2014 wordt op donderdag 26 juni van 13.00 tot 18.00 uur gehouden bij Mart van Dijk Boomkwekerijen, Mgr. Aertsstraat 37 in Swolgen (Noord-Limburg): martvandijk.nl. Op de website meetengreen.nl is onder het kopje ’Deelnemers’ te zien welke bedrijven, organisaties en praktijknetwerken meedoen. De organisatie van het regionale evenement is in handen van Cultus Agro Advies en Logiq Assist. Het wordt verder ondersteund door toeleverancier Agrocultuur, HAS Hogeschool, meststoffabrikanten Everris en Haifa alsmede verzekeraar Summa.

Er is tevens een demonstratieveld aangelegd waar de effectiviteit van diverse herbiciden te zien zal zijn; dit vanwege de heretikettering vorig jaar. Ook liggen er proeven met middelen tegen Cylindrocladium in Buxus alsmede valse en echte meeldauw in rozen. De bestrijding van echte meeldauw onder glas met behulp van UV-techniek komt eveneens aan bod. Er worden bovendien de laatste ontwikkelingen gemeld bij biologische grondontsmetting. Naast uitleg over deze proeven zijn er geleide demonstraties met diverse

machines. Hiervan zijn er vele reeds in gebruik bij Mart van Dijk, zoals een trekker die rijdt op gps en zodoende superprecies kan schoffelen, eggen en onkruid kan uitblazen. Daarnaast worden er technieken gedemonstreerd om onkruid met branders of met heet water te bestrijden. Er is de primeur van een prototype van lasertechniek tegen onkruid. Ook is er een demonstratie met apparatuur die bodemgegevens kan verzamelen, wat de basis kan zijn voor precisiebemesten en/of precisiebespuiten. Om in de vollegrond efficiënter te kunnen watergeven dan standaard met haspels, zijn er demonstraties met bijvoorbeeld het ingraven van druppelslangen. Water (en meststoffen) druppelen is al jaren gemeengoed in bijvoorbeeld Amerika, en nu raakt deze techniek ook trend in Nederland, vooral in de bollen- en de aardappelteelt. Ten behoeve van innovatief waterbeheer is verder uitleg over (bodem)vochtsensoren.

Innovatiewedstrijd Tijdens Meet&Green vindt weer een Tree Battle plaats, de innovatiewedstrijd voor ondernemers in de boomkwekerij die georganiseerd wordt door HAS Hogeschool. De ondernemers met de meest innovatieve ideeën winnen een kennischeque. Tot slot zijn er op een zogeheten kennisplein diverse stands van toeleverende bedrijven en organisaties te vinden. Zo presenteert Nefyto, brancheorganisatie van middelenfabrikanten, de Toolbox: een set van zeventien informatiekaarten met tips om de emissie van middelen via diverse routes te verminderen. Dit als onderdeel van de spuitlicentieverlenging die op Meet&Green mogelijk is. <

De Boomkwekerij 12 (13 juni 2014)

MeetenGreen.indd 16

05-06-14 14:42

Tekst en Foto’s: Arno Engels

Innovatief in precisieboomteelt Bij Mart van Dijk Boomkwekerijen is het werken met gps al vanzelfsprekend. Daarmee wordt bijvoorbeeld zo precies mogelijk geschoffeld. Precisieboomteelt begint wel bij het verzamelen van bodemdata, zoveel heeft het bedrijfsteam inmiddels geleerd. Niet alleen van eigen ervaringen, maar ook van andere innovatieve grondgebruikers.

Op de percelen van Mart van Dijk wordt sinds vijf jaar gewerkt met een gps-systeem van Trimble. Technisch medewerker Rob Janssen hoeft op de touchscreen slechts het betreffende perceel aan te tippen, waarna gps de besturing overneemt.

Rob Janssen, technisch medewerker bij Mart van Dijk Boomkwekerijen in Swolgen, zet de tractor met hydraulische wiedeg in de rijen gestekte rozen. Even de touchscreen in de cabine aantippen, waarna bekend is op welk perceel de machine staat, en dan: aftakas aan en koppeling los. „Ik kan ’m nu wel alleen laten lopen”, zegt Janssen, maar hij blijft gewoon zitten. „Dan heb ik meer zicht op het werk.” En aan het eind van de rij moet hij de tractor toch weer zelf draaien en in de volgende rij zetten. De eggen bewegen dwars op de rij tussen de jonge rozen door. Janssen heeft de eggen zodanig afgesteld, dat ze alleen het bovenste laagje van

de grond wegkrabben – en daarmee kiemend en klein onkruid. „We rijden zo door al onze gewassen, ook door de heesters en coniferen”, zegt Janssen. „Alleen in het eerste jaar, want daarna staat het gewas te dicht.” De perceelsgegevens die het gpssysteem heeft opgeleverd na het uitplanten (dus de eerste kaarsrechte bewerking op rijen), worden ook voor het schoffelen in combinatie met uitblazen gebruikt. Hoe preciezer het onkruid mechanisch te bestrijden valt, des te minder handwerk er overblijft en er geen herbiciden nodig zijn. In de toekomst verloopt die bestrijding wellicht nog optimaler, want Mart van Dijk is bezig met

het ontwikkelen van een lasertechniek tegen onkruid (kader volgende pagina).

Onkruidbestrijding uitrekenen Dit is het eerste seizoen dat Janssen nog meer data opslaat voor toekomstige referentie. Op zijn smartphone zit een registratie-applicatie genaamd Crop-R. „Alles wat we aan mechanische onkruidbestrijding doen, gaan we registreren. Hoe lang duurt bijvoorbeeld het schoffelen? Dan kunnen we precies uitrekenen wat de bestrijding kost”, legt de technisch medewerker uit. „En we kun> nen er nog meer data aan hangen. De Boomkwekerij 12 (13 juni 2014)

MeetGreen precisieboomteelt.indd 17

05-06-14 14:42

ACTUEEL

Laserlicht tegen onkruid De Laserweeder, een innovatie van twee medewerkers van Mart van Dijk Boomkwekerijen (Rob Janssen en Martijn Bexkens), was vorig jaar een van de winnaars van de Tree Battle. De prijs van deze innovatiewedstrijd, georganiseerd door HAS Hogeschool, was €15.000 aan onderzoeksgeld. Dat is (en wordt nog) besteed aan het uitvoeren van een haalbaarheidsstudie, het testen van een module van de Laserweeder in een laboratorium en het praktijkrijp maken van die module. Het principe van de Laserweeder berust op het volgende: als sensoren onkruid herkennen (aan de hand van de stengel), raakt een laserstraal het plantje even aan. Bedoeling is dat plantencellen worden kapotgemaakt, waarna het onkruid afsterft. De resultaten uit de labproeven zijn tot nog toe positief, aldus Janssen. Inmiddels is ook duidelijk geworden welke lasersoort (er zijn er wel tweehonderd) de beste gebundelde en krachtige lichtstraal geeft tegen onkruid. Janssen wil de module bouwen op een constructie op de tractor.

Zo is Crop-R te koppelen aan onze bodemvochtsensoren van Dacom.” Het leren werken met gps is bij Mart van Dijk Boomkwekerij al voorbij. „Voor ons is werken met gps al vanzelfsprekend”, aldus Janssen. Vijf jaar geleden is het Trimble-systeem op een Fendt gemonteerd en sindsdien stuurt dit systeem de tractor aan. Daar is in al die jaren weinig aan veranderd. „Er is een keer een update van de hardware geweest. Softwareupdates krijg je automatisch.”

Basisstation niet meer nodig De correctiesignalen voor het gps-

systeem waren aanvankelijk afkomstig van een basisstation in de buurt, waarvan het bedrijf gebruik mocht maken. Nu komen die signalen gewoon via een mobiele telefoonnetwerk binnen. „Dat blijkt voor ons betrouwbaarder te werken.” Naast planten, schoffelen, uitblazen en eggen wordt het terugsnijden van gewassen met gps gedaan. Ook zijn er perceelsgrenzen mee vast te leggen, bijvoorbeeld als het bedrijf van twee huurpercelen één perceel maakt. De gps-data zijn ook te gebruiken door loonwerkers (want die werken tegenwoordig allemaal met gps), maar Mart van Dijk laat bijna geen loonwerk uitvoeren. „Het meeste werk doen we zelf.” Sectiespuiten op basis van gps gebeurt er niet. Dat is op het bedrijf niet makkelijk, omdat het verschillende gewassen in vele soorten kweekt (soms maar een paar meter per soort) op diverse kleine vollegrondspercelen met een gezamelijke oppervlakte van 26 ha (daarnaast is er 9 ha containerteelt). „Voor de gewasbeschermingsregistratie met gps moeten we zoveel stappen in het systeem doorlopen, dat we beter handmatig kunnen registreren”, legt Janssen uit. „We kunnen toch al niet spuiten op gps, puur omdat onze tractor met spuit niet op gps rijdt.”

Gewassensing is nog een toekomstbeeld. Met sensoren data verzamelen aan het gewas wordt al in de landbouw gedaan, maar in de gemiddelde boomkwekerij is dat niet eenvoudig. Wederom door het diverse sortiment en de kleinschaligheid. „10 ha aardappelen is anders dan 10 ha boomkwekerij”, aldus Janssen.

Perceelsbeeld vanuit lucht Twee jaar geleden heeft een vliegtuig beelden gemaakt van enkele boomkwekerijpercelen, waaronder een perceel van Mart van Dijk. Maar wat het bedrijf echt kan met die beelden, is niet veel. „We zagen wel aan de kleuren wat de intensiteit van bladmassa was en waar slechte plekken zaten. Donkergroen betekent bijvoorbeeld veel gewas, en rood is een pad of kopakker. Ook zagen we nog zuiver de oude perceelsgrenzen, want het perceel was gemaakt van drie percelen.” Vliegtuigbeelden blijken bovendien niet bruikbaar lopende het groeiseizoen. „Als je met een vliegtuig je gewas scant en je ziet bijvoorbeeld een slechte plek, dan ben je al te laat om dit bij te sturen.” De technische medewerker en de directeur van het bedrijf, Hans de Swart, weten ondertussen wat er allemaal beschikbaar is aan remote sensing (scannen vanuit de lucht) en close sensing (scannen vlak boven of tussen het gewas). Ze laten zich bijvoorbeeld informeren over precisielandbouw op jaarlijkse praktijkdagen in Dronten. En ze hebben met andere kwekers vorig najaar Van den Borne Aardappelen bezocht, voorloper in precisielandbouw (zie artikel in De Boomkwekerij nr. 40, 2013).

Vertaalslag maken

Hoewel gps de Fendt tijdens het eggen laat lopen, blijft de chauffeur zitten. Om meer zicht te hebben op het werk, en om de tractor op de kopakker weer te keren.

Van precisielandbouw valt veel te leren, aldus De Swart, maar de vertaalslag naar de boomkwekerij is dus niet zo een-twee-drie te maken. Om zo’n vertaalslag te kunnen maken is bovendien (praktijk)onderzoek nodig. „Door de kleinschaligheid van

De Boomkwekerij 12 (13 juni 2014)

MeetGreen precisieboomteelt.indd 18

05-06-14 14:43

Precisieboomteelt leidt tot een optimale gewasgroei, daarvan is Hans de Swart, directeur van Mart van Dijk Boomkwekerijen, overtuigd.

de boomkwekerij is het niet gauw rendabel om geld te spenderen aan zulk onderzoek”, meent De Swart, die in dit verband de gestopte collectieve onderzoeksfinanciering via het Productschap Tuinbouw mist. De Swart onderzoekt samen met andere kwekers de mogelijkheden van precisieboomteelt. Dat doet hij al zolang zijn bedrijf met gps werkt, dus vijf jaar. Wat destijds begon als een gps-studieclub van kwekers, loonwerkers en onderzoekers, is uitgelopen tot het praktijknetwerk ’Precies wat boomkwekers willen’. Mart van Dijk investeert hierin samen met vruchtboomkwekerij Fleuren en kerstboomkwekerij Léon Coenders, alle drie in Noord-Limburg. „We leren veel van elkaar.”

Bodem scannen Voordat het praktijknetwerk begin dit jaar startte, hadden de kwekers al geconcludeerd: alle sensortechnologie is interessant, maar wil je echt naar precisieboomteelt toe, dan moet je eerst in de grond kijken en daarvan data verzamelen. Dus bodemscans maken. Volgens De Swart zijn de volgende drie aspecten het belangrijkst om te weten van een

perceel: bodemstructuur, hoogte- en laagteverschillen en pH. Bij de drie kwekers zijn inmiddels bodemscans gemaakt met behulp van verschillende systemen, waaronder De Mol (meten van natuurlijke radioactieve straling in de bodem), EM38 (bepalen van elektrische geleidbaarheid van de bodem) en een systeem van Van den Borne Landbouwgps (het loonbedrijf van de aardappelteler). De uitslag van zo’n scan is het meetresultaat van kleine oppervlakten (vaak 10 bij 10 m). Een bodemscan zal allereerst fysieke verschillen in het perceel aan het licht brengen, zoals natte plekken als gevolg van structuurproblemen of hoogteverschillen. Zo’n meting is volgens De Swart niet alleen belangrijk bij eigen grond, maar zeker ook bij gepachte grond. „Als je pacht, ga je niet zelf investeren in drainage. Je kunt ook om natte plekken heen planten. Wij leggen nu kopakkers in zulke plekken als dat mogelijk is.”

Nauwkeurige pH-kaart Daarnaast zal een bodemscan chemische verschillen laten zien, zoals een afwijkende pH van de grond. „We weten nu dat er binnen een perceel

pH-verschillen van 1,5 kunnen voorkomen.” Een scan levert een pH-kaart van een perceel op. „Zo’n kaart is dus veel nauwkeuriger dan de uitslag van een gemiddeld grondmonster: de gemiddelde pH”, vertelt De Swart. Op basis van een pH-kaart heeft hij strooikaarten laten maken. „We kunnen dan per 10 bij 10 m bemesten en de pH verbeteren.” Een bodemscan geeft verder inzicht in het organische stofgehalte van een perceel. De laatste jaren ziet De Swart dat gehalte stijgen, en daarmee de bemestingsgiften achteruit gaan, omdat zijn bedrijf meer groenbemesters gebruikt: Tagetes, bladrammenas en Japanse haver, afhankelijk van mogelijk aanwezige aaltjessoorten. Dankzij alle bodemdata en bijvoorbeeld gegevens over onkruidgroei, wordt een nauwkeurig beeld verkregen van een perceel. Dat is vervolgens te vertalen naar een optimale bemesting en onkruidbestrijding. En die handelingen moeten weer leiden tot een optimale gewasgroei. Dat allemaal is precisieboomteelt. „Je kunt wel innovatief zijn, maar de kwaliteit van onze producten staat voorop. En die maken we met ons team.” <

De Boomkwekerij 12 (13 juni 2014)

MeetGreen precisieboomteelt.indd 19

05-06-14 14:43

Tekst en foto: Gert Janssen, VidiPhoto

Op de valreep snoeihout verbranden Laanboomkwekers grepen in de laatste week van mei de laatste kans om snoeihout te verbranden. Personeel van Huverba Boomkwekerijen uit Opheusden stookte woensdag 28 mei op een perceel in Ochten oude bomen, struiken en takken op tot een indrukwekkende vuurzee, om zo te besparen op het afvoeren van het groenafval. Boomkwekers kregen van de overheid anderhalve maand, tot 1 juni, de tijd snoeihout te vernietigen. Ze moeten vooraf wel een vergunning aanvragen. Om zoveel mogelijk te kunnen verbranden, wachten veel kwekers tot het laatste moment. En dan m贸et er worden gestookt, ook al regent het.

De Boomkwekerij 12 (13 juni 2014)

Vuur-BKW14-12.indd 20

05-06-14 14:43

De Boomkwekerij 12 (13 juni 2014)

Vuur-BKW14-12.indd 21

05-06-14 14:43

Tekst en Foto: Kees Pastoor (DLV)

Organische stof stimuleert bodemleven Een goede organische stofvoorziening is belangrijk om het bodemleven te stimuleren. Dat is eens te meer naar voren gekomen binnen het praktijknetwerk ’Vrienden in de Boomteelt’, dat begin dit jaar is afgerond. De beste resultaten worden geboekt met de aanvoer van verschillende soorten organische stof.

Voordat je het bodemleven van een perceel gaat stimuleren, moeten basisfactoren als structuur en ontwatering in orde zijn. Het bodemleven heeft bovendien zuurstof nodig om te kunnen leven. Daarnaast is voedsel in de vorm van zowel stabiele (verteert bijna niet meer) als dynamische en verse organische stof zeer belangrijk. Wanneer organische stof nog (gedeeltelijk) wordt omgezet, levert dit voedsel voor het bodemleven. Organische stof is van wezenlijk belang voor de bodemstructuur, het vermogen van de grond om voedingselementen te binden en voeding voor het bodemleven. Iedere kweker doet er daarom goed aan om het organische stofgehalte van zijn bodem op peil te houden. Op grondsoorten met bijvoorbeeld zeer weinig lutum en een humusgehalte van 2 tot 4% moet er jaarlijks 1.200 tot 2.800 kg effectieve organische stof (hoeveelheid organische stof die een

Groenbemesters kunnen de doorworteling van een bodem flink verbeteren. Dat is te controleren door een profielkuil te graven.

jaar na toedienen van organische mest over is) worden toegevoegd om natuurlijke afbraak te compenseren.

Ziektewerendheid complex Wetenschappelijk onderzoek laat duidelijk een positieve relatie zien tussen organische stof en bodemleven. Binnen een onderzoek in

ACHTERGROND

Praktijknetwerk voor kennis over bodemleven In 2011 is onder leiding van DLV Plant het praktijknetwerk ’Vrienden in de Boomteelt’ van start gegaan. Aanleiding was een toenemende vraag bij boomen vasteplantenkwekers naar praktische kennis over het bo-

de bollenteelt zijn bijvoorbeeld op zandgrond (met slechts 0,7% organische stof) grote hoeveelheden veen en stalmest aangebracht om het organische stofgehalte te verhogen. Vervolgens is Aconitum besmet met wortelknobbelaaltjes geplant. Na afloop van de proef werden er op de demoveldje met het hoogste percentage organische stof de minste wortelknobbelaaltjes aangetroffen. Het gehalte organische stof had verder geen invloed op de hoeveelheid Rhizoctonia; dit geeft aan dat ziektewerendheid heel complex is en maatregelen niet tegen elke aantasting werken.

demleven. Waaruit bestaat bijvoorbeeld het bodemleven, wat is de functie ervan en welke maatregelen en materialen kun je toepassen om het bodemleven te verbeteren. Tien bedrijven met boomen vasteplantenteelt, in verschillende regio’s en met diverse grondsoorten, deden mee aan het praktijknetwerk. Voor hen zijn netwerkbijeenkomsten en excursies georganiseerd. Daarnaast zijn op de bedrijven storende lagen en verdichtingen in de bodem in kaart gebracht, door een profielkuil te graven en weerstandsmetingen uit te voeren met een penetrologger. Verder zijn bodemvoedselwebanalyses uitgevoerd, om verschillende groepen bodemleven (zoals bacteriën en schimmels) in kaart te brengen. Ook zijn op een aantal bedrijven kleine demoproeven aangelegd met bodemverbeterende materialen.

Bodemverbeteraars Het bodemleven stimuleren is mogelijk met bodemverbeteraars. Op de markt worden hiervan allerlei specifieke producten aangeboden. Bij een aantal deelnemers aan het

De Boomkwekerij 12 (13 juni 2014)

Organische stof.indd 22

05-06-14 14:43

Bodem

even bodemleven geen zin als de omstandigheden ervoor niet gunstig zijn, zoals een te natte grond en dichte structuur.

Groenbemesters

praktijknetwerk ’Vrienden in de boomteelt’ zijn kleine demoproeven aangelegd met verschillende bodemverbeteraars. De proeven zijn tijdens het groeiseizoen en een jaar erna visueel beoordeeld. Er waren nauwelijks verschillen zichtbaar in groei, kleur of gezondheid van het gewas. De groei was zowel goed op de behandelde veldjes als op onbehandelde veldjes. Dat wil niet zeggen dat het gebruik van deze producten niet zinvol is. Mogelijk is frequenter herhalen nodig. Uit onderzoek in andere sectoren dan de boomkwekerij (waaronder de bollensector) blijkt dat bodemleven moeilijk is te stimuleren met specifieke producten. Na grondontsmetting of stomen kan het toevoegen wel nut hebben om bodemleven sneller te laten ontwikkelen, maar een gezonde bodem zit al vol met allerlei bodemorganismen die zich er thuis voelen. Verder heeft toevoegen van

Met een combinatie van gecomposteerde dierlijke mest, compost en groenbemesters wordt gezorgd voor diversiteit en voldoende aanvoer van organische stof. Met name groenbemesters kunnen de bewerkbaarheid en doorworteling van de grond flink verbeteren. Van oudsher is bekend dat je voor een goede teeltwisseling grofwortelende gewassen af moet wisselen met gewassen met een intensieve beworteling. Door de huidige monoculturen is teeltwisseling lastig, maar het basisprincipe blijft gedeeltelijk behouden met het telen van een groenbemester. Afhankelijk van het voorgewas en mogelijke aaltjesbesmetting kiest u een groenbemester die de bodem meer of minder intensief bewortelt en daardoor een gunstige invloed heeft op de luchthuishouding in de bodem.

Fijn vertakt poriënstelsel Een groenbemester wordt meestal in het voorjaar gezaaid, waarna de plantendelen in het najaar in de bovenste teeltlaag worden gewerkt. Bacteriën, schimmels, bodeminsecten en wormen zorgen vervolgens voor de vertering van het verse orga-

nische materiaal, waarna de voeding gedoseerd vrijkomt voor het gewas. Daarnaast blijft er effectieve organische stof over. Wanneer de wortels afsterven en verteren blijft een fijn vertakt stelsel van poriën over. Als diepgaande wortels verteren, ontstaan er verticale gangen die vervolgens weer door wormen worden benut. Hierdoor verbetert de water- en luchthuishouding van de grond, zowel in de teeltlaag als eronder. Met name bladrammenas en Sorghum (soedangras) zorgen voor diepe beworteling in de bodem. Op zavel- en kleigronden zorgen groenbemesters voor een betere verkruimelbaarheid.

Suikers afscheiden Niet alleen bij de vertering vormen groenbemesters voedsel voor bodemleven. Tijdens de teelt scheiden wortels van de plant al suikers af die ook een belangrijke voedingsbron zijn. En ook bovenin de teeltlaag bieden groenbemesters voordelen. Zo beschermen ze de grond met hun blad tegen grote weersinvloeden. Op braakliggende percelen kan de bodem als gevolg van weersinvloeden immers gemakkelijk dichtslaan of verslempen. Groenbemesters breken de kracht van regendruppels en voorkomen daarmee dat de grond dichtslaat. Het is dus de moeite waard om (ook) in het najaar een groenbemester in te zaaien. <

UITLEG

Wat is ook alweer bodemleven? Bodemleven bestaat uit een complex geheel van micro-organismen zoals schimmels, bacteriën, aaltjes, roofmijten, springstaarten en wormen. Ze voeden zich met organische stof, breken organisch materiaal af en maken nutriënten beschikbaar voor de plant. Ook spelen ze een rol bij de ziektewerendheid van de grond. Uit diverse onderzoeken blijkt dat een actief en divers bodemleven minder snel problemen geeft met ziekten en plagen, omdat deze op een natuurlijke manier worden onderdrukt. Zo blijkt uit proeven dat schimmels en aaltjes zich veel sneller uitbreiden op gestoomde grond dan op niet-gestoomde grond. Door het stomen wordt namelijk alle bodemleven gedood, waardoor aantastingen zich sneller kunnen uitbreiden. De Boomkwekerij 12 (13 juni 2014)

Organische stof.indd 23

05-06-14 14:43

Tekst: Emiel van den Berg Foto’s: Emiel van den Berg, Arno Engels

Sleufpot, airpot of teeltzak: diverse factoren Wie laanbomen in container wil kweken, kiest bij voorkeur voor sleufpot, airpot of teeltzak. Ze hebben hun voor- en nadelen, net als de verschillende potgrondmengsels. Wat betreft potgrondmengsel, maar ook water- en mestgift, hangt veel af van de op te kweken boomsoort.

Bart van de Sluis van Boomkwekerij ’t Herenland in Randwijk gebruikt sleufpotten waarbij de wortels door de opening naar buiten kunnen groeien, en daar dan afsterven. Vanaf daar groeien in de vollegrond nieuwe wortels. „Bij airpotten werkt dit iets beter”, zegt Van de Sluis, „maar airpotten in elkaar zetten is voor ons te arbeidsintensief.” Geert van Iersel in Oirschot kiest wel voor airpotten. Hij ziet een dichte container als tijdelijke opslag, en een airpot als hulpmiddel om in op te kweken. „Wortels in een dichte container draaien rond, na een jaar zit de kluit vol en raakt de boom uitgeput.” Derk van Eldik van Gebr. van Eldik in Dodewaard levert zijn bomen veelal richting Rusland en kweekt daarom in teeltzakken. „Vollegrondskluiten zijn eenvoudigweg te zwaar voor een zo goedkoop mogelijk transport.” Groot voordeel van zakken boven potten is volgens Van Eldik ook, dat zakken tijdens het laden niets beschadigen. „Potten kunnen door het schuiven bastschade veroorzaken.”

Bomen zijn in teeltzakken niet alleen goed te kweken. De zakken hebben ook het voordeel

Verhouding water en lucht Bij het kiezen van potgrond is een goede verhouding tussen water en lucht de essentie, aldus teeltadviseur Jan van Lavieren. Het voor de beluchting veelgebruikte bestanddeel kokos is prima bruikbaar wanneer dit goed gespoeld is. „Soms kan het materiaal vervuild zijn, wat negatieve gevolgen heeft voor de potgrondsamenstelling.” Wat betreft inklinken denkt Van Lavieren dat daar nooit helemaal aan te ontkomen is. En RHP-gecertificeerde compost ziet hij als prima toevoeging. „Organische stof geeft een extra buffer, zeker in grote potten.” Potgrond moet volgens Van de Sluis lang meegaan en stabiel zijn, zowel bij nat als droog weer stabiel zijn. Hij heeft al jaren een vaste leverancier, maar probeerde recent een partij van een andere leverancier die vertelde dat hij betere kwaliteit had. „Dat viel tegen. De bomen bleven een maat kleiner terwijl de voeding hetzelfde was.” Het verschil zat volgens Van de Sluis met name in de samenstelling; de zeer drainerende potgrond bevatte te veel kokosvezels, waardoor het water en de voedingsstoffen uit de druppelberegening te snel uitspoelden. „Door de snelle drainage werd vaak slechts één kant in de pot bevochtigd. De andere kant bleef droog, wat daar ophoping

van zouten tot gevolg had.” Hij benadrukt de begeleiding van de leverancier. „Als je andere potgrond gaat gebruiken waarvan je de eigenschappen nog niet kent, moet de verkoper er goed op wijzen wat je kunt verwachten.” Omdat de teelt in airpot bij Van Iersel meerjarig kan zijn, kiest ook hij voor stabiele potgrond die lang meegaat en niet te veel inklinkt. Momenteel is dat standaardpotgrond met veel kokos. „Daar stuur ik zelf wat mee.” Van Eldik kiest juist voor potgrond die wat aan de droge kant is. Tevens gebruikt hij een tweede potgrondmengsel dat meer vocht vasthoudt. „Voor bijvoorbeeld wilgen, langzaam groeiende linde en veel verdampende plataan.”

Water- en mestgiften Bij de watergiften komt volgens Van Lavieren het vakmanschap naar voren. „Als je de kluiten regelmatig weegt, zeker op zonnige dagen liefst driemaal per dag, dan geeft dit een goed beeld van wat er is verdampt.” Bij de bemesting benadrukt hij het belang van de pH-buffer. „De pH-waarde kan halverwege of tegen het einde van de opkweek ver onder de 4 komen. Dat is ongewenst. Bij aan-

De Boomkwekerij 12 (13 juni 2014)

Teeltzakken.indd 24

05-06-14 14:43

Kwaliteit

toren bepalen keus PRAKTISCHE TIPS > Gebruik sleuf- of airpotten om ronddraaiende wortels te voorkomen en een regelmatig verdeeld wortelgestel te krijgen. > Bedenk dat het werken met airpotten relatief bewerkelijk is. > Gebruik teeltzakken om schade aan stammen tijdens laden en vervoer te voorkomen. > Gebruik stabiele potgrond die niet inklinkt en goed water doorlaat. > Overweeg toevoeging van RHP-gecertificeerde compost, wat voor een extra buffer organische stof kan zorgen. > Geef secuur water en voorkom dat potgrond te lang nat blijft. Pas de watergift aan de boomsoort aan. > Geef voeding via water om de teelt beter te kunnen sturen, maar bedenk dat er bij het afleveren dan geen reservevoeding aanwezig is. Dat is met gecoate meststoffen wel mogelijk. > Voorkom een te lage pH-waarde aan het einde van de teelt.

en ook het voordeel dat ze de bast niet beschadigen tijdens transport.

vang zet je daarom liefst wat hoger in. Denk aan 5,8 tot 6.” Volgens Van Iersel is goede doorworteling in de airpot een spel van water geven. Hij stuurt elke dag anders en ook per boom anders. „Pinus krijgt soms tot in augustus geen water, terwijl Fagus pas water krijgt als er goed blad aan zit. Het is puur een gevoelskwestie en een samenspel met wat er boven de grond gebeurt.” Natte potgrond probeert hij altijd te vermijden. Ook Van de Sluis past de beregening aan per boomsoort. „Platanen vragen veel vocht, Juglans kan met minder uit de voeten.” Van Iersel geeft Osmocote in vloeibare vorm via druppelberegening. „Dan geef je bewuster water en voorkom je verspilling. En van al het water dat de boom opneemt, weten we steeds wat er in zit.” Om optimale wortels te krijgen, geeft hij tevens geregeld Root&Shoot mee: een mix van voedingsstoffen en plantenhormonen. Van de Sluis mengt wel Osmocote door de potgrond. Bij een normale dosering van meststoffen blijft de dikte- en lengtegroei in balans en harden de bomen prima af. Ook Van Eldik gebruikt gecoate meststoffen. „Bemesten via water zou betekenen dat de bomen na afleveren geen reservevoeding meer hebben.”

Verhouding stamdikte en potmaat Bij het wortelgestel van het uitgangsmateriaal ziet Van Lavieren het liefst een mooie vertakking met niet te grove wortels. Wat betreft het bovengrondse deel hangt alles af van het gewenste eindresultaat. „Waar wil je naartoe en in welke snelheid.” Belang hecht hij wel aan een juiste verhouding tussen stamdikte en potmaat. Bij de juiste dikte- en lengtegroei hanteert Van Lavieren een bemestingsschema met magnesium en calcium in de beginperiode, en kali in het late seizoen. „Extra stikstofgiften voor de lengtegroei adviseer ik nooit. Een boomkweker wordt afgerekend in stamdiktes.” <

Voordeel van airpotten is dat wortels niet ronddraaien, maar ze verdelen zich regelmatig door de kluit heen. Nadeel is dat airpotten in elkaar zetten arbeidsintensief is.

De Boomkwekerij 12 (13 juni 2014)

Teeltzakken.indd 25

05-06-14 14:43

FlowerTrails

Tekst en Foto: Ketura Haveman

Veredeling vaste planten lijkt willekeur Compacte groei, eerstejaarsbloeiend, goede winterhardheid, sterke tuinplant of gewoon een nieuwe kleur en grotere bloemen. In het nieuwe sortiment voor volgend jaar is elke omschrijving wel terug te vinden.

De veredelings- en vermeerderingsbedrijven hielden van 10 tot en met 13 juni weer hun jaarlijkse open dagen, de FlowerTrials. Vanuit de hele wereld kwamen kwekers, vermeerderaars en handel kijken welk sortiment vaste planten en perkgoed er volgend jaar wordt aangeboden. Het sortiment was erg gevarieerd, maar het getoonde leek af en toe een willekeur. Voor de nieuwe introducties was natuurlijk veel aandacht. De aandacht voor het bestaande sortiment wisselde. Sommige veredelaars en vermeerderaars kozen ervoor een zo compleet mogelijk overzicht te geven van hun gevoerde sortiment. Andere lieten naast de noviteiten slechts enkele highlights zien of toonden een beperkt sortiment.

Verbeteren sortiment De nieuwe soorten zijn veelal verbeteringen van het bestaande sortiment. Soms gaat het om een betere of vroegere bloei, soms groeien de planten compacter of juist uniformer. Er is overigens niet alleen aandacht voor uiterlijke kenmerken. Stonden jarenlang de uiterlijke kenmerken centraal, veredelaars lijken nu meer aandacht te hebben voor de teelten tuinprestaties. Sterke planten en goede winterhardheid worden ook aangevoerd als verkoopargument voor nieuwe soorten. Meedere veredelaars geven aan dat het nieuwe sortiment langza-

mer vrijkomt, omdat het testtraject langer duurt. Klachten van kwekers, maar vooral klachten vanuit de handel en retail hebben ervoor gezorgd dat nieuwe soorten minder snel in de markt worden gezet. Voor een introductie worden ze volgens vaste protocollen getest op hun teelten groeiprestaties. Aan de testprocedure zit echter wel een grens. Of een plant een meerjarige goede tuinplant is, moet uiteindelijk de praktijk uitwijzen.

Ontzorgen De nadruk lijkt steeds meer te liggen op het procesmatig kweken. In de perkplanten is dit niet nieuw. Planmatig telen voor het draaien van grote acties is in de perkplanten al heel gewoon. Voorheen werd er altijd van uitgegaan dat een dergelijke teeltmethode voor vaste planten niet mogelijk was, of in ieder geval lastiger. Vooral de vermeerderaars zetten concepten in de markt waarmee kwekers hun vaste planten volgens

een strak schema kunnen kweken. Deze concepten gelden echter vaak voor een beperkt gedeelte van het sortiment. Tot op heden blijkt dat niet alle soorten zich goed laten sturen. Het gevoerde sortiment van deze concepten breidt zich wel uit. <

De veredeling van vaste planten leek geen centraal thema of hoofdgewas te hebben op de FlowerTrials. De getoonde nieuwkomers waren heel divers.

ACHTERGROND

10 jaar FlowerTrials Juni 2004 organiseerden enkele veredelaars en vermeerderaars voor het eerst de FlowerTrials. De FlowerTrials was de tegenhanger van de PackTrials, die al jaren in april werden georganiseerd voor de perkplanten. Het vroege tijdstip bleek echter lastig om een goed beeld te geven van het brede sortiment, waardoor veel veredelaars en vermeerderaars ook later in het jaar nog open dagen organiseerden. Door gezamenlijk open dagen te organiseren, hoopten de veredelaars een internationaler publiek aan te spreken. Van 10 tot 13 juni werd de tiende editie van FlowerTrials gehouden. Aan deze editie namen in totaal 42 veredelaars en vermeerderaars deel uit het Westland, regio Aalsmeer en regio Rheinland Westfalen. Ook was er een app met informatie en actueel nieuws.

De Boomkwekerij 12 (13 juni 2014)

Flowertrials.indd 26

05-06-14 14:44

Uitheemse bedreiging

Tekst: Arno Engels Foto’s: David Cappaert (Bugwood.org)

Aziatische essenprachtkever in aantocht In Noord-Amerika beschouwt men de Aziatische essenprachtkever als de meest verwoestende plaag ooit. Gezien de verspreiding zal de kever ooit in Nederland arriveren, maar het effect op inheemse essen is nog onbekend. De Aziatische essenprachtkever (Agrilus planipennis) is misschien wel prachtig om te zien, maar wat hij Fraxinus kan aandoen, is helemaal niet prachtig. De Engelse naam emerald ash borer, smaragdgroene essenboorder, lijkt toepasselijker dan de Nederlandse naam. Sinds de kever in 2002 voor het eerst is aangetroffen in Noord-Amerika, heeft hij namelijk enorm veel schade op zijn geweten: larven hebben al tientallen miljoenen essen in de Verenigde Staten en Canada dodelijk aangevreten. Er zijn in 2002/2003 ook al 400 miljoen dollars uitgegeven om de kever te stoppen of, nog liever, volledig uit te roeien, maar zonder resultaat. Overheden in de VS en Canada betitelen A. planipennis daarom als de meest verwoestende plaag die hun bosbouw ooit heeft gekend. Alle essen die inheems zijn in Noord-Amerika, waaronder F. americana, F. nigra en F. pennsylvanica, zijn volgens de Amerikaanse overheid vatbaar voor aantasting. Omdat de overheid vreest voor het voortbestaan van deze essen, liet ze miljoenen zaden geconditioneerd opslaan totdat de plaag is uitgewoed. De Amerikanen zoeken een oplossing voor het megaprobleem in het natuurlijke leefgebied van A. planipennis: het noordoosten van Azië, inclusief China en Aziatisch Rusland. Hier wordt de kever namelijk biologisch onder controle gehouden door drie soorten sluipwespen: Spathius

agrili, Tetrastichus planipennisi en Oobius agrili. Deze natuurlijke vijanden worden in de VS momenteel onderzocht op bruikbaarheid. Vooral O. agrili lijkt te werken; deze parasiteert eitjes van de kever.

EU-zorgen om Rusland Volgens de Amerikaanse overheid is de Aziatische essenprachtkever hoogstwaarschijnlijk in Noord-Amerika geïntroduceerd via verpakkingsmateriaal van essenhout uit Azië. Dat verpakkingsmateriaal prachtkevers algemeen kan verspreiden, wordt door een vondst in Nederland onderstreept: in mei vorig jaar trof de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) bij een partij natuursteen uit Vietnam een dode prachtkever aan van Lamprodila. A. planipennis is tot dusver nooit in de EU aangetroffen, maar het organisme is sinds 2010 door de EU wel gereguleerd als schadelijk organisme. Die wetgeving wordt dit jaar bovendien aangescherpt, omdat de EU zich voornamelijk zorgen maakt om een geleidelijke verspreiding vanuit Rusland. In 2005 is de kever

namelijk aangetroffen in Moskou. Volgens de NVWA veroorzaakt de kever inmiddels ook in Moskou veel schade aan essen, en niet alleen in Noord-Amerikaanse essen. Ook de Europese es (F. excelsior) blijkt gevoelig, maar niet zo erg als bijvoorbeeld F. pennsylvanica. Het verspreidingsgebied wordt langzaam groter; de kever zou al bij grensgebieden met Oekraïne zijn vastgesteld. Tot aan de EU-grens is die verspreiding niet te stoppen, omdat Rusland A. planipennis niet als quarantaine-organisme beschouwt en daarom geen maatregelen ertegen neemt. De EU verwacht dus vroeg of laat een introductie van de kever. En hoewel F. excelsior nog niet zo gevoelig lijkt, vreest de EU wel voor een significante impact op de lange termijn, aangezien Europese essen al lijden onder Chalara fraxinea. In Nederland controleert het Kwaliteits-Controle-Bureau geïmporteerd essenhout op mogelijke aanwezigheid van de kever; Naktuinbouw inspecteert de import van plantmateriaal. Dit jaar brengt de NVWA ook risicostromen van essenhaardhout in beeld. <

De Aziatische essenprachtkever valt op door zijn smaragdgroene kleur, metaalachtige glans en grotere afmeting (10-13 mm) dan de meeste andere prachtkevers. De larve (inzet) vreet gangen onder de bast.

De Boomkwekerij 12 (13 juni 2014)

Essenprachtkever.indd 27

05-06-14 14:44

@ A `

â&#x20AC;˘ 6.800 mÂ˛ kasoppervlakte â&#x20AC;˘ 13.000 mÂ˛ ongebruikt gebied â&#x20AC;˘ 15.000 mÂ˛ gedraineerd gebied In de omgeving Kleve - NordRhein Westfalen

561332.indd 28

Reacties in het Duits sturen naar BDU Media Afd. Tijdschriften / brief o. nr. 1297 Postbus 67 3770 AB Barneveld

5-6-2014 14:31:22

Tekst: Fons van Kuik, Annette Bulle, René van Tol en Jeroen van der Meij Foto: DLV Plant

Onkruidbestrijding

Onderzoek moet resulteren in nieuwe herbiciden De bestrijding van onkruid wordt door veel telers al jaren gezien als groot knelpunt. Onderzoek in verschillende gewasgroepen moet komende jaren resulteren in de toelating van nieuwe herbiciden. Onkruid is een groot knelpunt in de teelt van boomkwekerijgewassen en vaste planten. Het aantal middelen neemt af. Mechanische onkruidbestrijding heeft zich als alternatef de laatste jaren ver ontwikkeld en is nog steeds in ontwikkeling. Toch is mechanische onkruidbestrijding niet in alle gevallen mogelijk. Chemisch ingrijpen is dan noodzakelijk. Het pakket beschikbare herbiciden is echter beperkt. Daarnaast worden de gebruiksvoorschriften van de toegelaten herbiciden flink aangescherpt met als gevolg een maximale dosering per hectare en een maximaal aantal toepassingen per seizoen. Verbreding van het middelenpakket is daarom gewenst voor de sector in het algemeen, maar ook voor de specifieke gewasgroepen.

Lange weg De toelating van nieuwe middelen is niet eenvoudig. Middelen hebben een lange weg te gaan, voordat ze worden toegelaten. Fabrikanten moeten aantonen dat een middel geen gevaar oplevert voor mens en milieu. Daarnaast moet uit deugdelijkheidsproeven blijken dat het middel werkt en veilig is voor het gewas. Daar wringt de schoen. Gezien het grote sortiment boomkwekerijgewassen zijn veel onderzoeksgegevens nodig van meerdere jaren over de gewasveiligheid van het betreffende herbicide. Dit vraagt dus veel onderzoek en dus veel geld, terwijl de afzetmarkt voor

de fabrikant kleiner is dan bij een grote teelt als bijvoorbeeld graan. De sector moet dus zelf een bijdrage leveren en dat gebeurt ook.

Deugdelijkheidsonderzoek De boomkwekerijsector heeft in de periode 2011 tot 2013 via het Productschap Tuinbouw zelf geïnvesteerd in deugdelijkheidsonderzoek voor enkele nieuwe herbiciden. Het onderzoek is uitgevoerd door PPO en DLV Plant en is een vervolg op screeningsproeven die in de periode 2007 tot en met 2009 zijn uitgevoerd. Middelen die toen goed uit een eerste screening kwamen, zijn nu verder onderzocht in deugdelijkheidsproeven. De resultaten zijn bruikbaar voor een toelatingsprocedure. Hierover wordt overlegd door de coördinator effectief middelenpakket (CEMP) van LTO vakgroep bomen en vaste planten, projectuitvoerders, fabrikanten, Ctgb en het Loket Kleine Toepassingen. De afgelopen jaren zijn tientallen proeven aangelegd en uitgevoerd in

verschillende gewasgroepen op eigen proeflocaties en op praktijkbedrijven. Alle proeven zijn uitgevoerd volgens een vast protocol dat geldt voor deugdelijkheidsonderzoek. In dit onderzoek zijn elf nieuwe middelen onderzocht, vijf bodem- en zes contactherbiciden. De werking is vergeleken met onbehandelde vakken en met reeds toegelaten bodemherbiciden of contactherbiciden. Er is daarbij gekeken naar het aanwezige onkruid en vooral naar eventuele gewasschade. Ook is onderzoek gedaan naar het doodspuiten van het winterdek in vruchtbomen. Alle onderzoeken en de bereikte resultaten moeten bijdragen aan de toelating van een contactherbicide en een bodemherbicide. Daarnaast wordt voor nog enkele andere herbiciden samen met de fabrikant en het Fonds Kleine Toepassingen het traject van toelating ingezet. Hoe dicht sommige middelen ook bij een toelating zijn, ze mogen helaas nog niet worden genoemd. <

De eerste kiemen van de rozenzaailingen komen boven zonder last te hebben van concurrentie van onkruid.

De Boomkwekerij 12 (13 juni 2014)

Onkruid.indd 29

05-06-14 14:44

Foto: Cultus Agro Advies

Voorkom wortelrot met biologische oplossingen Door de afwisseling van warme dagen en veel neerslag, neemt de kans op wortelrot toe. Curatieve bestrijding is praktisch onmogelijk, dus zult u preventief in moeten steken.

Dorus Rijkers Cultus Agro Advies dorusrijkers@cultus.nl

De laatste jaren neemt het aantal verschillende plantversterkers toe. De productfolders en productdemo’s suggereren soms een wonderbaarlijke genezing van uw planten. Wees vooral kritisch op wat u op welk moment doet. Een goede preventie van wortelrot vraagt om kennis over uw gewas in combinatie met mogelijke aantasters. Het meest gevoelig voor wortelrot zijn gewassen met een vlezige wortel zoals Skimmia, Viburnum, Camellia, Ilex en Buxus en traag wortelende gewassen als Ericacaea en Rhododenrons. De meeste wortelrotschimmels (Chalara, Phytophthora, Pythium) zijn altijd aanwezig rondom of op de plant. Een infectie treedt echter pas op als gevolg van plantenstress. Bijvoorbeeld door warm weer in het voorjaar, gevolgd door veel regen.

Goed uitgangsmateriaal Wortelrot voorkomen begint bij het uitgangsmateriaal. Zorg dat stek of plantgoed zeer goed doorgeworteld is alvorens u het oppot. Bij gewassen die moeilijk een goede kluit vormen kunt u overwegen om te stekken in paperpluggen, spiderpluggen of lijmpluggen. Zo beschadigt u minder wortels tijdens het oppotten. Test eerst op kleine schaal, want enkele gewassen wortelen na

oppotten slecht door bij deze maatregelen. Maak daarnaast een keuze in de plantversterkende maatregelen die u neemt. Het heeft geen zin om klakkeloos allerlei plantversterkers door elkaar te gebruiken. Een goede mogelijkheid in Ericacaea is het toedienen van Trichorderma-schimmel. U kunt dit doormengen in de potgrond, of enkele keren bespuiten (Trianum) zo gauw de stekken wortel maken. Een andere optie is het stimuleren van de kluitvorming middels fosfaatbemesting. Dat kan met bijvoorbeeld Peters Power P, Kristalon Geel, Universol Geel, of met Kaliumfosfiet. Herhaal de fosfaatgift zeven dagen voordat u gaat oppotten, om de wortel nog een keer extra te stimuleren. Op het gebied van natuurlijke plantversterkers heb ik goede ervaringen met één van de volgende stoffen: Root&Shoot (Van Iersel), PHC BioPak of Fortafol (Koppert). Het beste effect krijgt u met deze producten als u ze één à twee keer op de stektray toepast en na oppotten nog één à twee keer herhaalt. Vaker is niet nodig, omdat de plant uiteindelijk zelf een gezonde wortelverjonging moet ontwikkelen. Reali-seer u dat veel plantversterkers voor een groot deel uit meststoffen bestaan wat van invloed kan zijn op de EC in het wortelmilieu. <

Pythium en Phytophthora zorgen in Rhododendron nu voor problemen aan de wortel, als gevolg van kwakkelend weer.

De Boomkwekerij 12 (13 juni 2014)

Teeltadvies BKW14-12.indd 30

05-06-14 14:44

Teeltadvies

Let op Cylindrocladium onder in de plant De buxusbladvlo en Cylindrocladium vragen veel aandacht. Vooral Cylindrocladiumaantastingen vormen de hele zomer een risico op nieuwe besmetting.

Wilma Windhorst Agropoli wwindhorst@agropoli.nl

De aantasting door bladvlo is in de afgelopen twee maanden enorm geweest. Planten hadden heel lang witte wasdraden in de koppen. De bestrijding met ongeacht welk middel is maar zeer matig geslaagd. Veel moeite, en dat voor een relatief onschadelijk beestje, waarvan alleen de witte pluisjes tot klachten vanuit het afzetkanaal leiden. Deze kopers keuren planten af, maar merken en passant wel even op dat ze verwachten dat de kwekers geen bij-giftige middelen inzetten. We proberen bij onze klanten de komende tijd met een bij-vriendelijke oplossing tegen het volwassen insect dergelijke problemen voor 2015 te voorkomen.

Verborgen infectie Cylindrocladium is het volgende probleem dat zich aandient. Zware buien en veel neerslag leidden in mei tot infectie onder in de planten. Deze aantasting is eerst slecht zichtbaar doordat het onder opgespatte grond zit en daar qua uiterlijk ook op lijkt. Als bij een volgende regenperiode deze ’verborgen’ infectie doorzet, wordt vaak pas opgemerkt

dat er een probleem is. Het aangetaste blad op de grond en onder in de plant geeft het hele groeiseizoen een extra risico op nieuwe besmetting. Qua bestrijding bij onze klanten ligt de nadruk op preventieve maatregelen. Om de planten weerstand te geven wordt waar mogelijk met afstrooimaterialen zoals houtige groencompost of champost gewerkt, en ligt de focus in de bemesting op calcium, magnesium en de juiste inzet van spoorelementen. Nitraatstikstof maakt vatbaar en wordt zo min mogelijk - alleen gericht en in kleine giften- ingezet op momenten dat de plant dat qua sturing nodig heeft. Er zijn voldoende preventieve middelen om bij slecht weer infectie te voorkomen. Van de curatieve middelen bemerken we vaak de misvatting dat ze in staat zijn de schimmel te stoppen als deze al symptomen geeft. Ze werken slechts tot 48 uur na het infectiemoment, waarop het nog een ruime week duurt tot er symptomen - bladvlekken- zijn. Langer dan 48 uur na de infectie is bladbedekking met een preventief middel de enige manier om uitbreiding tegen te gaan. <

Beukenbladluis lijkt goed controleerbaar Op dit moment kunnen we de effecten van de eerste aanpak op beukenbladluis goed waarnemen. In de meeste gevallen lijkt de druk mee te vallen.

René Jochems Groeibalans rene@groeibalans.nl

De weersomstandigheden, het vroege voorjaar en de goede eerste groei helpen mee aan een goede bestrijding van beukenbladluis. Per perceel varieert de noodzaak tot ingrijpen, in de meeste gevallen is één goede bespuiting genoeg gebleken en nemen de natuurlijke vijanden de restanten van de luizen voor hun rekening. Op sommige percelen blijft echter een redelijk hoge druk te zien met veel jonge luizen op het nu uitlopende tweede schot. Op dit soort percelen is een tweede bestrijding noodzakelijk. Dit kan met Movento als zowel luizen als topgalmuggen moet worden aangepakt. In andere gevallen is een bespuiting met bijvoorbeeld Teppeki voldoende. Gebruik veel water, 1.000 l/ha, rijdt op en neer met 500 l water/ha per keer en voeg fulvinezuur toe om de opname te verbeteren. Op deze manier is een goed effect van de bespuiting een feit. Bij beide genoemde middelen blijven de natuurlijke vijanden van de luizen en topgalmuggen gespaard. Dit is erg belangrijk voor het vervolg in de teelt. Roofwantsen zijn belangrijk bij de controle op trips en topgalmuggen. En de lieveheers-

beestjes houden de luizen onder controle. Ervaringen opgedaan in vorige jaren en diverse projecten ondersteunen deze strategie. In diverse gewassen, vooral in jonge zaailingen, is sprake van stevige aantastingen van meeldauw. Vooral Crataegus, Acer en Amelanchier hebben veel last. Dit betekent dat er van begin af aan met curatieve middelen gewerkt moet worden. Ondersteuningen met ureum, bitterzout en fulvinezuur helpen bij een betere vergroeiing van het gewas over de meeldauw, vooral bij vroeg groeiende gewassen. Ook de inzet van compostthee blijkt goed te helpen om het gewas eerder door de meeldauw heen te helpen groeien. Er is veel verschil in typen meeldauw en ieder gewas reageert anders op de ondersteuningen. Bij Quercus is het nog niet echt goed gelukt om een betere meeldauwonderdrukking te krijgen met allerlei ondersteuning. Echter, voorbereidingen aan de bodem richting gezondheid en betere mineralenhuishouding, minder nitraat en kali bemestingen helpen altijd ziekten en plagen te onderdrukken. <

De Boomkwekerij 12 (13 juni 2014)

Teeltadvies BKW14-12.indd 31

05-06-14 14:44

VRAAG EN AANBOD

10 juni 2014 nummer 12

Mail uw Vraag & Aanbod voor donderdag 17.00 uur naar: svstraffic@bdu.nl of bel naar Verkoop Boomkwekerij 0342-494889

Uitgebreid assortiment in laan- en sierbomen, fruitbomen, spillen, dakplantanen en leilindes (vormbomen).

ZOWEL IN DE VOLLE GROND ALS IN CONTAINER Het juiste adres voor de beste kwaliteit! Kijk op onze website voor meer informatie:

STEKCULTURES BV

GOMMELSTRAAT 2 • 5074 NG BIEZENMORTEL TELEFOON: 0135113396 • FAX: 0135114183 GSM: 0651222823 EMAIL: INFOHECOSTEKCULTURES.NL INTERNET: WWW.HECOSTEKCULTURES.NL

Het adres voor uw gewortelde stek van heesters en coniferen in stekplaten or al uw

Ook vpodrachten! steko

www.mabo.nl

MABO KWEKERIJEN Achterstraat 12 6668 AA Randwijk tel: 0488-491271 fax: 0488-491342 e-mail: info@mabo.nl

“Onze kwaliteit is onze toekomst”

561333.indd 32

5-6-2014 12:22:49

VRAAG EN AANBOD

10 juni 2014 nummer 12

Mail uw Vraag & Aanbod voor donderdag 17.00 uur naar: svstraffic@bdu.nl of bel naar Verkoop Boomkwekerij 0342-494889

• Productie van stek op contractbasis • Specialiteit grote series • Hoogwaardige kwaliteit • Gegarandeerde Leverbetrouwbaarheid

Sterk in Stek!

Kempweg 20, 5964 NE Horst, T +31(0) 478 552323, E biesplanken@nlw.nl, l www.debiesplanken.nl

Wilt u ook adverteren op de Plantenbeurs pagina? Bel: 0342-494889

561334.indd 33

5-6-2014 12:23:13

Tekst en Foto's: Ron Barendse

’Het is een uitdaging om geen massaproduct te kweken’ Wim Sjouw van Boomkwekerij Oudeweg West uit Zwartewaal brengt voor het derde jaar onder eigen label dubbelbloemige hortensia op de markt. Via de weg der geleidelijkheid stijgt z’n productie. „Met massasoorten kan ik op mijn relatief kleine bedrijf niet uit de voeten. In de verdringingsmarkt waarin we zitten, is het goed om met iets aparts te komen”, zegt Sjouw.

Bij de rondgang over zijn bedrijf - dat onder de industriële rook van Europoort ligt - twijfelt Wim Sjouw af en toe of hij wel elk hoekje van zijn bedrijf wil laten zien. Toch wint bij de kweker zijn persoonlijke openheid het vandaag meestal van het idee dat hij op zakelijk gebied niet alles wil prijsgeven. Maar het is juist door zijn dilemma dat je als bezoeker het gevoel krijgt dat de kweker met iets bijzonders bezig is. „De laatste veertien jaar teelde ik gangbare soorten Hydrangea macrophylla en Fuchsia. Maar mijn bedrijf is niet zo groot en met gangbare producten kom ik steeds meer in een verdringingsmarkt terecht.” Sjouw vroeg zich af of hij op deze manier nog wel verder kon gaan. Het feit dat hij zichzelf de vraag stelde, betekende eigenlijk al dat er iets moest gebeuren. Ruim drie jaar geleden kreeg hij de tip eens bij het veredelings- en vermeerderingsbedrijf Van Klaveren Plant in De Kwakel te gaan kijken. „Hier

De etiketten moeten er voor zorgen dat een kar zo de winkel in kan.

viel mijn oog op een aantal bijzondere dubbelbloemige hortensia die ik kleinschalig ben gaan uitproberen.” Baas Plantenservice was een van de eerste bedrijven die in 2012 het product oppikte en dat was geen toeval. Sjouw deed al jaren naar tevredenheid zaken met de handelaar die recent failliet ging. „Ik heb altijd goede contacten gehad met Baas. Ze kochten jarenlang een behoorlijk deel van mijn Fuchsia en waren er ook snel bij om deze dubbelbloemige hortensia op te nemen”, zegt hij. Het faillissement ging hem dan ook aan het hart. Zo zeer zelfs dat hij zegt. „Natuurlijk vond ik het vervelend dat ik een grote klant kwijt raakte, maar voor de mensen die er werkten vond ik het nog vele malen vervelender.”

Niets vergelijkbaars op de markt Twee jaar geleden begon hij met 3.000 stuks, vorig jaar 7.000 stuks en dit jaar heeft hij zo’n 22.000 stuks in 3 lcontainer leverbaar. Voor volgend jaar staan er zo’n 35.000 op de planning. Ondanks de uitbreiding maakt Sjouw zich geen zorgen over de afzet van de hortensia die hij onder de merknaam Double Flower Sensation op de markt brengt. „Iets vergelijkbaars is er niet”, zegt hij. Bovendien is Sjouw erg enthousiast over het etiket en de merknaam die hij voor dit product heeft ontwikkeld. Uitgangspunt voor Sjouw was dat het etiket moest zorgen voor een goede uitstraling van de deense kar waarop de planten staan. „De grote etiketten vormen op een kar als het ware een streep van bloemen. De twee jaar dat we met Baas Plantservice hebben getest, leidde tot goede verkoopresultaten. Zij konden de deense karren bij hun klanten zo de winkel in rijden”.

De dubbelbloemige Hydrangea macrophylla ’Together’.

De Boomkwekerij 12 (13 juni 2014)

Sjouw layout.indd 34

05-06-14 14:44

Afzet

Boomkwekerij Oudeweg West, Zwartewaal Sortiment: Hydrangea macrophylla Double Flower Sensation en gangbare soorten van H. macrophylla, Fuchsia Afzet: handelaren die groothandel en retail beleveren Oppervlakte: 1 ha containerveld, 8.500 m² kas Personeel: alleen los personeel in het seizoen Website: www.doubleflower sensation.nl

Kweker Wim Sjouw kweekt dubbelbloemige hortensia die hij op de markt brengt onder de merknaam Double Flower Sensation.

Onder de merknaam Double Flower Sensation levert Sjouw dit jaar twee cultivars: ’Together’, die van roze naar rood verkleurd en ook blauw te kleuren is, en de eveneens roze ’Romance’. Voor sommige vakgenoten zijn dit geen onbekende namen. De cultivars worden namenlijk ook al enkele jaren door Van Klaveren Plants - in bescheiden aantallen - op de markt gebracht onder de merknaam You and Me. Maar waar You and Me veel meer een businessto-business-merk is, is het merk Double Flower Sensation qua uitstraling juist vooral op consumenten gericht.

Kwekersrecht ’Together’ en ’Romance’ zijn kwekersrechtelijk beschermd, maar kunnen volgens Sjouw wel allebei onder een andere merknaam op de markt worden gebracht. „De merknaam Double Flower Sensation staat groot op de voorkant van het etiket, maar omdat het kwekersrechtelijk beschermde cultivars betreft moeten we ook deze namen vermelden. Deze staan dan ook klein op de achterkant van het etiket.” Onder de merknaam Double Flower Sensation zijn nu twee cultivars op de markt, maar de kweker uit Zwartewaal wil zijn sortiment uitbreiden met nog minimaal twee cultivars. Bij voorkeur wit, rood of meerkleurig zodat hij z’n klanten vier kleuren op een kar kan aanbieden.

„Er zitten een paar veelbelovende cultivars tussen de planten waarmee ik aan het testen ben. Als deze voldoen, komen ze onder dezelfde merknaam op de markt. Dat is het voordeel van het hebben van een eigen merknaam; nieuwe cultivars kunnen meteen met de bestaande merknaam en opgebouwde bekendheid meelopen.”

Teelttechnisch lastig Over het eindproduct en de presentatie ervan is Sjouw dik tevreden, maar teelttechnisch kennen de dubbelbloemigen veel haken en ogen. „Het maken van goed uitgangsmateriaal is lastig en de teeltduur van beide cultivars is een week langer dan bij veel andere hortensia’s. Bovendien is het bij ’Romance’ moeilijk om deze goed blauw te krijgen en is ook het remmen van deze cultivar een lastig verhaal.” Om te zorgen voor risicospreiding laat Sjouw z’n uitgangsmateriaal vanaf volgend jaar door drie verschillende bedrijven maken; een Nederlands, een Duits en een Belgisch opkweekbedrijf. Alles bij elkaar heeft de keuze voor dubelbloemige hortensia Sjouw veel tijd en geld gekost maar hij ziet het als een goede mogelijkheid om op een klein bedrijf toch een boterham te verdienen. „Bovendien zie ik er een uitdaging in om iets te doen wat niet iedereen doet.” < De Boomkwekerij 12 (13 juni 2014)

Sjouw layout.indd 35

05-06-14 14:44

Foto’s: Arno Engels, Quickhedge, Tuincentrum Schmitz

P RO D U C TA N A LYS E

Wisselend beeld bij afzet kant-en-klaar hagen De afzet van kant-en-klaar hagen laat een wisselend beeld zien. Partijen die al langere tijd op de markt zijn, vinden het product een stabiele omzetmaker. Nieuwkomers op de markt hebben het moeilijker. Een goede marketing speelt volgens de betrokkenen bij het product een onmisbare rol. Een beperkt aantal aanbieders levert kant-en-klaar hagen die direct voor groen en privacy zorgen. Quickhedge is een van deze aanbieders. Eigenaar Peter Bongers is tevreden over hoe de handel momenteel loopt. „Zeker als ik het vergelijk met de andere economische geluiden die ik hoor, mag ik niet klagen over de afzet.” De crisis zorgt volgens hem voor een rem op de afzet, maar Europa is volgens hem groot genoeg om het product kwijt te raken. „We verkopen van Scandinavië tot Zwitserland en hier

niersmarkt. Eigenaar John Kuipers vindt de afzet nog niet meevallen. „De bekendheid van ons product moet nog groeien. Ook het feit dat er weinig huizen worden gebouwd is ongunstig; er zijn minder nieuwe hagen nodig”, verklaart hij de achterblijvende verkoop. <

HANDELSSTEMMING

HOE LOOPT HET?

Onzekerheid troef op Russische markt

’Meer verwacht van handel in pot’

Kwekers en handelaren die zaken doen op Rusland, zijn niet ontevreden over de handel tot nu toe. Zij schatten in dat er nog net zo veel handel die kant op is gegaan als vorig voorjaar. Grote zorgen zijn er wel over de toenemende kans op handelsbelemmeringen.

De onzekere situatie in Rusland lijkt tot nu toe - waar het de afzet van boomkwekerijproducten betreft nog niet voor al te veel problemen te zorgen. De meeste handel is nu wel zo’n beetje gedaan en deze lijkt volgens een aantal betrokkenen qua volume op hetzelfde uit te komen als vorig jaar. Sonia Levize, die als agent een aantal Nederlandse bedrijven in Rusland vertegenwoordigt, was in februari bij de start van het voorjaarsseizoen erg voorzichtig. De onzekere situatie in Oekraïne en de gestegen koers van de roebel waren hiervoor de belangrijkste redenen. „Normaal gesproken heb ik in november zo’n 70% van de

zijn genoeg handelaren te vinden die geld voor ons product over hebben.” Bongers denkt dat de markt voor kant-en-klaar hagen een groeimarkt is, maar de groei gaat niet vanzelf. „We doen al veel aan marketing en dat werpt zeker z’n vruchten af. Als de economie aantrekt kan de markt voor kant-en-klaar hagen zeker nog groeien.” Aanbieder Plantalux verkoopt diverse merken kant-en-klaar hagen, waaronder Mobilane. Dirk Warmerdam van Plantalux: „De afzet van kant-en-klaar hagen van Mobilane is goed en stabiel. Wel is de markt grillig en is er behoorlijke concurrentie van internetbedrijven die het product scherp aanbieden.” Nieuwkomer dit voorjaar is het concept ’Coiffeur du Jardin’ wat zich richt op de consumenten- en hove-

voorjaarsorders binnen. Afgelopen november was dat met zo’n 50% een stuk minder. Ook volgde in februari nog een aantal afbestellingen. De stemming was dan ook aanvankelijk afwachtend maar gedurende het seizoen is dat toch bijgedraaid. Uiteindelijk is de omzet van de kwekers waarvoor ik verkoop vergelijkbaar met vorig voorjaar.” Ook bij Handelskwekerij Hoogenraad uit Ederveen, leverancier van uitgangsmateriaal, is dit voorjaar door Russische klanten ’niet al te slecht’ besteld. Maar mede-eigenaar Sebastiaan Hoogenraad houdt er wel rekening mee dat komend seizoen wel eens een stuk moeilijker kan worden. „Ook al mag er nu officieel niet naar Rusland worden geëxporteerd, komen de producten toch het land binnen. Als Rusland - door mogelijke sancties van het Westen strenger gaat controleren, wordt export wellicht onmogelijk. Wij kijken dan ook actief naar alternatieve afzet voor het komend najaar.” <

Handel in week 22

Léon Faassen, J.H. Faassen-Hekkens bv

’Superweek, vooral voor rozen’ Handel in week 23

Eric Kessels

Lees elke week beschouwingen over hoe de handel loopt op de boomkwekerij.nl

De Boomkwekerij 12 (13 juni 2014)

Markt en Afzet BKW14-12.indd 36

05-06-14 14:44

Markt & Afzet P RO D U C TA N A LYS E

Vraag naar onderstammen verschilde per teelt Voor de afzet van vruchtboomonderstammen was het een goed seizoen, en ook rozenonderstammen zijn vrij goed verkocht. De afzet van uitgangsmateriaal voor de laanbomen- en de sierteelt was daarentegen minder goed als gevolg van de tegengevallen verkoop van eindproducten.

Er blijft altijd vraag naar onder- en zetstammen; kwekers moeten immers toch ieder jaar weer uitgangsmateriaal uitplanten om nieuwe teelten op te zetten, anders hebben ze straks natuurlijk geen eindproducten om te verkopen. Het sortiment blijft ook stabiel, kwekers gebruiken de soorten waarmee de slagingspercentages goed zijn. Op de exportmarkt deden met name de vruchtboomonderstammen

het goed. Door schaalvergroting bij kwekers die onderstammen nodig hebben, worden de verkochte aantallen de laatste jaren ook groter. Die toename was afgelopen seizoen echter niet het geval bij de teelt van laan- en sierbomen en andere sierteeltproducten die worden geënt. Onder- en zetstammenkwekers hoorden bij klanten veel geklaag over de afzet van al die veredelde producten, waardoor klanten kritischer dan voorheen keken naar wat ze dit voorjaar zouden uitplanten. Voor bepaalde soorten zijn dan ook minder onderstammen besteld. Doordat er eindproducten op percelen bleven staan, hadden sommige kwekers ook minder grond beschikbaar voor nieuw uitgangsmateriaal. Extra stammen bestellen was er helemaal

niet bij. Doordat de handel in het najaar bovendien nog onduidelijk was, schoven diverse klanten hun bestellingen op naar een later moment. Door het koude voorjaar waren onderstammen wat minder gegroeid, wat tot meer sorteerwerk leidde. Prijzen waren daarom wat verhoogd. <

LANGS DE KASSA

Bas Schmitz:

’Vaderdag is geen plantendag’ Naam bedrijf:

Tuincentrum Schmitz Locatie: Vlodrop Medewerkers: 50

Hoe omschrijft u uw bedrijf? „Wij zijn een zelfstandig, volwaardig tuincentrum met een oppervlakte van 2 ha, waarvan 7.000 m2 bebouwd. Het speerpunt ligt in het groen, waarmee we 60% van de omzet maken, maar omdat dat segment toch wat onder druk staat, groeien andere categorieën harder.”

Maakt u zich op voor Vaderdag? „Vaderdag is wel belangrijk, maar meer voor de vijverafdeling en de gereedschappen dan voor de planten. Hemelvaart en Pinksteren zijn voor tuinplanten belangrijker.” Wat zijn uw omzetmakers in het groen? „Dat zijn vooral de vaste planten in

p15 en p19, waarbij Delphinium, Salvia, Lupine en Digitalis in deze periode de hoofdrol spelen. In algemene zin doen middelgrote bomen, fruitbomen en bomen met mooie bladkleuren, zoals Gleditsia, op de achtergrond leuk mee. Haagplanten staan onder druk, evenals de dure Italiaanse handel.” Bent u tevreden over het seizoen? „We zijn heel goed van start gegaan in maart en april, maar mei was teleurstellend. Bij een vroege opleving lever je later weer omzet in.” Koopt u veel direct in bij kwekers? „70% koop ik via de veiling, 20% via bemiddeling en 10% direct bij kwekers. Ik maak me zorgen over de toekomst van groen. De nieuwe generatie heeft minder tijd en aandacht voor de tuin. Voor onszelf betekent het dat we de groei vooral in het ’dode’ segment voorzien en we ons meer gaan toeleggen op funshopping om aantrekkelijk te blijven.” < De Boomkwekerij 12 (13 juni 2014)

Markt en Afzet BKW14-12.indd 37

05-06-14 14:45

Green Deal Groene Gewasbeschermingsmiddelen Om een versnelde toelating te bewerkstelligen voor ’groene gewasbeschermingsmiddelen’ is er een ’Green Deal’ in oprichting. De leidende rol is in handen van LTO Nederland. Andere deelnemers zijn Bionext, de rijksoverheid, het Ctgb, de NVWA, de producen-

ten van gewasbeschermingsmiddelen, alsmede Natuur & Milieu en het Centrum voor Landbouw en Milieu. Het project zal een looptijd hebben van drie jaar. De verwachting is dat de Green Deal voor de zomer formeel wordt ondertekend.

Vaste Plantenshow Keukenhof Zondag 17 mei sloot de Keukenhof haar poorten voor de bezoekers. Het seizoen is voorbij. Vorig jaar was de natuur extreem laat en dit jaar juist extreem vroeg. Maar dat neemt niet weg dat het weer een bijzonder succesvol seizoen geweest is met veel mooi weer en heel veel bezoekers. De vaste planten kregen dit seizoen een nieuwe plek in het WillemAlexander Paviljoen en daar was de LTO Cultuurgroep Vaste Planten heel content mee. De planten waren duidelijker aanwezig en er was meer ruimte waardoor zij veel

aandacht van het publiek kregen. De keurmeesters hadden een zware taak om uit het grote aantal inzendingen de prijswinnaars te bepalen, maar hebben uiteindelijk een uitstekende keuze gemaakt. Salvia nemerosa ’Caradonna’ van Van Woudenberg Tuinplanten is tot winnaar van de Keukenhof Award 2014 uitgeroepen: van harte gefeliciteerd. De overige winnaars ziet u in de bijgevoegde collage. De cultuurgroep gaat er alles aan doen om ook de Vaste Plantenshow op de Keukenhof in 2015 weer tot een succes te maken. Wij rekenen weer op uw deelname.

Nitraatrichtlijn en equivalentie Het ministerie van Economische Zaken biedt een kleine opening voor iets meer bemestingsruimte wanneer een sector kan aantonen wat er aan P en N met het gewas wordt afgevoerd. Omdat het ministerie uiterlijk 31 december de benodigde informatie wil hebben, is LTO een project gestart. Ook voor de sector bomen en vaste planten wordt bekeken of er winst kan worden behaald. Dat is nog niet helder, omdat er vanuit EZ nog geen

duidelijkheid is over hoe moet worden omgegaan met bijvoorbeeld het brede assortiment en de invalshoek van de regeling. In tegenstelling tot de voedingsgewassen gaat het bij de siergewassen immers niet (alleen) om verlies van kg-opbrengst, maar vooral om verlies van kwaliteit. Dat is moeilijk inzichtelijk te maken, maar wel heel belangrijk. De projectgroep brengt deze voor de boomteelt specifieke zaken zeker in bij EZ.

Deze bijdrage valt onder de redactionele verantwoordelijkheid van de LTO Vakgroep Bomen en Vaste planten. Voor informatie: (073) 2173263, e-mail: helma.hoff@zlto.nl., www.lto.nl.

Goed nieuws Ik had mijzelf voorgenomen om een goed nieuws column te schrijven maar ben bang dat het dan een hele korte wordt. Er bereiken mij veel zorgwekkende berichten. Tegenvallende afzet, slechte prijzen, uitgestelde betalingen en ga zo maar door. Goede berichten komen veel minder snel door. Hoe komt dit nu en klopt het marktbeeld dat ik over onze sector in mijn hoofd heb wel? Als de druk hoog is, praat men liever over andermans problemen dan over die van zichzelf. Slecht nieuws gaat dan als een lopend vuurtje en wordt vaak gekleurd doorgezet. Nieuws over succesvolle kwekers is leuk als je het zelf ook goed doet. Men warmt zich daaraan. Nu zijn er gelukkig veel succesvolle kwekers, toch heeft ook een aantal van hen inmiddels de keerzijde van de medaille gezien. Medewerkers moesten worden ontslagen om de continuïteit te behouden. Pijnlijke beslissingen, die we al een tijdje vooruit geschoven hebben, vergen geen uitstel. Ik kan op dat gebied wel een advies meegeven: zachte heelmeesters maken stinkende wonden. Als snijden moet, doe het dan goed. Als je als ondernemer al jaren de omzet ziet kelderen moet je ook zo eerlijk zijn om de vraag te stellen, ga ik hiermee door? Ga ik een nieuwe strategie invoeren of ga ik stoppen? Doorgaan op dezelfde manier is uitzichtloos. Het goede nieuws is: het kan altijd slechter. In deze tijden zullen velen van ons de productie beperken, de afzet staat immers onder druk. Matig tot slecht renderende producten worden niet meer opgezet. Investeringen worden uitgesteld, kosten ingeperkt. Onder druk komt men tot de beste ideeën. Er staat ons daarom nog veel moois te wachten de komende jaren. Peter Bontekoe

Voorzitter LTO Vakgroep Bomen en Vaste planten

De Boomkwekerij 12 (13 juni 2014)

LTO linkerpag-BKW14-12.indd 38

05-06-14 14:45

Service

Foto: Ank van Lier

BEDRIJFSNIEUWS

VAKTAAL

Antidiefstalsystemen dieseltanks Leveranciers van TRAXX Diesel brengen nieuwe alarmsystemen op de markt voor vaste en mobiele dieseltanks. Zodra het brandstofniveau buiten ingestelde tijden daalt, wordt alarm geslagen via e-mail, telefoon of sirene. De systemen verschillen qua functies. Zo is track & trace optioneel, evenals een bewegingsensor die alarm slaat bij verdachte activiteiten aan de tank (zoals boren, slijpen en heffen). Daarnaast is detectie mogelijk van afwijkend tankgedrag van medewerkers. Meer informatie: traxx-diesel.nl.

Leeftijd: 47 Opleiding: biologische school en daarnaast aanvullende cursussen Bedrijf: Boomkwekerij J. Rongen & Zn BV

Open Kwekerijdag Op zaterdag 21 juni wordt voor de vierde keer de Open Kwekerijdag georganiseerd. De dag vindt plaats op het 2e Laag Boskoop in Boskoop. Er doen acht kwekerijen mee. Daarnaast zijn er toeleveranciers en dienstverlenende bedrijven die met een stand op een van de kwekerijen staan. Op de Open Kwekerijdag organiseert Groei en Bloei afdeling Boskoop ook bezichtigingen van bijzondere privétuinen in Boskoop. Meer informatie is te vinden op www.openkwekerijdag.nl.

AGENDA Binnenland t/m 15 juni Tuinevenement,

Bennekom, Hoekelum www.fleurig.nl 17, 18 juni Lagenbeurs, Ede www.plantion.nl 20 t/m 29 juni Tuin en kunst tiendaagse, Eenrum www.dekleineplantage.nl 21 juni Open kwekerijdag, Laagboskoop, Boskoop www.openkwekerijdag.nl 26 juni Demodag voor de boomkwekerij Meet & Green, Swolgen, Mart van Dijk meetengreen.nl 26 juni Themadag Rozen, Nunspeet, Kijktuinen www.kijktuinen.nl 5 en 6 juli Themadagen schaduwplantenfestival, Eenrum, De Kleine Plantage www.dekleineplantage.nl 10 juli Tentoonstelling en keuringen Internationaal rozenconcours,

Scheveningen, Westbroekpark www.denhaag.nl

Buitenland t/m 15 juni Tuinbeurs RHS Flower

Show, Birmingham, Engeland rhs.org.uk 19 t/m 21 juni Mechanisatievakbeurs voor bosbouw Euroforest, Bourgogne, Frankrijk euroforest.fr 21 en 22 juni Beurs en tentoonstelling voor kweker en particulier Rosen und Gartenmesse, Königsberg, Duitsland rosenmesse.de 24 en 25 juni Beurs en tentoonstelling voor kweker en handelaar HTA National Plant Show, Coventry, Engeland www.nationalplantshow.co.uk 12 t/m 15 juli Sierteeltvakbeurs OFA Short Course, Ohio, Verenigde Staten ofa.org

Bijdragen Meer informatie op: DeBoomkwekerij.nl/Tips

Sjaak Rongen

Bijdragen voor de service-pagina’s kunnen worden gestuurd naar Redactie ‘De Boomkwekerij’, Postbus 9324, 2300 PH Leiden, e-mail: boomkwekerij@hortipoint.nl.

Waar bent u nu druk mee? „We zijn druk met stokken zetten en aanbinden, ook om een deel van de bomen in leivorm te brengen. Hier zijn we nog wel een week of drie mee zoet.” Wat is het voordeel van een breed sortiment? „Het is een manier om ons te onderscheiden in de markt; er zijn maar weinig bedrijven met een vergelijkbaar sortiment. Daarbij zien we een breed sortiment - we hebben honderden verschillende rassen staan als een stukje risicospreiding. Als de ene soort minder goed loopt, doet een andere soort het vaak weer beter. Maar deze bedrijfsopzet is ook erg bewerkelijk; met name het planten en het klaarmaken van de orders kosten veel tijd.” Hoe organiseert u zo’n bewerkelijk bedrijf? „Ik run het bedrijf met mijn broers Peter en Herman. We hebben op dit moment vier Poolse en vier Nederlandse medewerkers aan het werk en daarnaast de nodige schooljeugd. Er zijn drie kapiteins op één schip, maar dankzij een strikte taakverdeling gaat dat al 25 jaar goed. Geven en nemen is het geheim van een goede samenwerking.”

Plaats: Blitterswijck Sortiment: breed sortiment fruit- en sierbomen Oppervlakte: 30 ha vollegrond

Hoe loopt het teelttechnisch? „De bomen groeien goed en staan er mooi bij. Door het mooie voorjaar loopt de gewasontwikkeling zeker een maand voor op afgelopen jaar. Ziekten en plagen vormen op dit moment nauwelijks een probleem.” Waar gaat uw product naartoe? „Onze fruitbomen leveren we aan fruittelers in binnen- en buitenland, zowel rechtstreeks als via de handel. Daarnaast gaan de fruitbomen naar tuincentra en naar bedrijven die het product verder opkweken. De sierbomen leveren we in de maten 6-8, 8-10 en 10-12 aan Nederlandse en buitenlandse laanboomkwekers. Wij kweken veel bijzondere soorten - bijvoorbeeld sierprunus, siermalus en notenbomen -, waarmee laanboomkwekers hun assortiment kunnen aanvullen.” Wat doet u in uw vrije tijd? „Samen met mijn vrouw heb ik een tourmotor, een Harley-Davidson. Bij mooi weer trekken we er samen op uit. Ook ga ik graag op vakantie. In de winter gaan we meestal skiën, in de zomer zoeken we vaak de zon op. Waar de reis deze zomer heengaat, weten we nog niet. Maar ik blijf niet thuis, want dan heb ik geen rust.” < De Boomkwekerij 12 (13 juni 2014)

Service rechterpag-BKW14-12.indd 39

05-06-14 14:45

561335.indd 40

5-6-2014 12:23:42