BKW_13-2014

27 juni 2014

13

Vrouwen in de boomkwekerij 16 Marcel van Leeuwen ziet weer toekomst 12 Zijn er alternatieven voor metam-natrium? 22 Advies: Houd uw afzetkosten in de gaten 32 Omslag_BKW14-13.indd 1

23-06-14 15:24

Holland

Polen

IPP Holland B.V. Sluiskil 6 - 7681 KD Vroomshoop

Tel. (+31) 0546 647255 E-mail: info@ippholland.nl www.ippholland.nl

IPP HEEFT EEN RUIM ASSORTIMENT BLOEMENEMMERS: 3 liter – 4,5 liter – 5 liter – 6,5 liter – 8 liter – 8 liter met gaatjes* – 10 liter conisch – 10 liter met gaatjes* – 10 liter breed - 13 liter conisch – 13 liter met gaatjes* *gaatjes in de rand voor goede ontwatering

• 6.800 m² kasoppervlakte • 13.000 m² ongebruikt gebied • 15.000 m² gedraineerd gebied In de omgeving Kleve - NordRhein Westfalen

Reacties in het Duits sturen naar BDU Media Afd. Tijdschriften / brief o. nr. 1297 Postbus 67 3770 AB Barneveld

GEBRUIKTE TUINBOUWMACHINES & MATERIALEN

582923.indd 2

23-6-2014 11:10:34

Inhoud

Omslag: Jacqueline van Wetten

8

Nieuws

Toekomst Nederlandse zaailingen 4

Commentaar: De vrouwelijke kant

4

Nieuwsinterview: ’Kabinet onderschat onze kwaliteit en onafhankelijkheid’

5

Stelling: Minder produceren is meer verdienen

6

Schimmeldruk neemt laatste weken sterk toe

Bedrijf 8

Bart Faassen: ’Er is alleen toekomst met gelijke spelregels in de EU’

12 Marcel van Leeuwen: ’Het is nu weer rond te rekenen’ 14 Ondernemersvragen: Kan ik door fiscale optimalisatie nog belasting besparen?

19

15 Opheffing schappen leidt tot nieuwe organisaties

Sluiter automatiseert zelf

16 Caroline Michels: ’Ik wil vooruit met het bedrijf’

Teelt & Gewas 18 Magnolia ’Daybreak’ 19 Lekker zelf automatiseren 22 Alternatieven voor metam-natrium nog in ontwikkeling 24 Grip op de hele rozenketen 26 Noviteiten van GreenTech 28 Teeltadvies: Blijf alert op dopluis in heesters en Taxus

34 Winnaars over hun succesformules

Markt & Afzet 32 ’Kijk eens kritisch naar afzetkosten’ 34 Leukste tuincentrum, supermarkt en bouwmarkt van Nederland 36 Marktnieuws

Service 38 LTO Nederland Vakgroep Bomen en Vaste planten 39 Vaktaal en Agenda

Op www.DeBoomkwekerij.nl vindt u actueel nieuws, marktnieuws, fotoreportages, video’s, blogs en het magazine in digitale vorm. Problemen met inloggen? Kijk dan op www.DeBoomkwekerij.nl/inloghulp.

COLOFON Redactie

Schipholweg 1, Postbus 9324, 2300 PH Leiden E-mail: boomkwekerij@hortipoint.nl Website: deboomkwekerij.nl Hoofdredactie Wim du Mortier (071) 565 96 82 Vakredactie Arno Engels 565 96 86 Ketura Haveman 565 96 83 Ron Barendse 565 96 84 Bureauredactie Jenny Mostert, Carolyne de Vries Lentsch, Jolanda de Wekker Vormgeving Diseno vormgeving Fotografie Gerdien de Nooy Directie Elbert van den Berg Secretariaat Linda Laman 565 96 78 Alice Hoogenboom

Exploitatie

Koninklijke BDU Uitgevers B.V., Afdeling Vak- en Publieksmedia, Postbus 67, 3770 AB Barneveld Uitgever: Wiljo Klein Wolterink MBA T (0342) 494 263 F (0342) 413 141 Verkoopleider: Ron van de Hoef T (0342) 494 263 M 06 51 80 63 25 E r.v.d.hoef@bdu.nl Advertentie-exploitatie Media adviseur: Gert-Jan Bloemendal T (0342) 49 48 07 E g.bloemendal@bdu.nl, Internet: bdu.nl Verkoopleider: Ron van de Hoef T (0342) 494 263 M 06 51 80 63 25 E r.v.d.hoef@bdu.nl Abonnementenservice Aanvraag (ook via website deboomkwekerij.nl) en wijziging abonnement naar Koninklijke BDU Uitgevers, afdeling Vak- en Publieksmedia, Postbus 67, 3770 AB Barneveld, T (0342) 494 844, F (0342) 494 299, E abonnementen@bdu.nl. Op werkdagen

telefonisch bereikbaar van 8.30 – 14.00 uur Abonnementen kunnen op elk gewenst tijdstip ingaan. Opgave via deboomkwekerij.nl of bij de abonnementenservice. Abonnementen lopen automatisch door, tenzij uiterlijk twee maanden voor vervaldatum bij de abonnementenservice wordt opgezegd. Dit kan schriftelijk, telefonisch of per e-mail. Ook voor informatie over een lopend abonnement kan contact worden opgenomen met de abonnementenservice.

Jaarabonnement: €236,65 (exclusief 6% btw). Studenten en scholieren krijgen 25% korting. Buitenlandse abonnees betalen een kleine toeslag.

Druk Koninklijke BDU Grafisch Bedrijf B.V. 25ste jaargang ISSN-nummer: 0923-2443 De Boomkwekerij is een uitgave van de Stichting Vakinformatie Siergewassen en de Koninklijke BDU Uitgevers B.V. Uitgever en auteurs verklaren dat dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld, evenwel kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Lezers worden met nadruk aangeraden deze informatie niet geïsoleerd te gebruiken, maar af te gaan op hun professionele kennis en ervaring en de te gebruiken informatie te controleren.

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. Algemene voorwaarden: op alle aanbiedingen, offertes en overeenkomsten van Koninklijke BDU Uitgevers B.V. zijn van toepassing de voorwaarden, welke zijn gedeponeerd ter Griffie van de Arrondissementsrechtbanken en de KvK.

De Boomkwekerij 13 (27 juni 2014)

Inhoudspagina-BKW14-13.indd 3

3

23-06-14 15:14

Foto: Naktuinbouw Communicatie

NIEUWSINTERVIEW

Remy Broenink, secretaris bestuur Naktuinbouw:

’Kabinet onderschat onze kwaliteit en onafhankelijkheid’ Het kabinet was al van plan om alle keuringsdiensten samen te voegen, en nu wil het ook nog eens de plantaardige keuringen volledig onder de overheid brengen.

Het bestuur van Naktuinbouw vindt dat het kabinet het huidige keuringsstelsel onvoldoende op waarde schat, aldus secretaris Remy Broenink.

Remy Broenink Naktuinbouw

Nadat het kabinet aankondigde alle keuringsdiensten in de agrosector samen te voegen tot slechts twee zelfstandige bestuursorganen (zbo), namelijk één zbo-plant en één zbodier, reageerden de brancheorganisaties van plantaardige sectoren negatief: als Naktuinbouw moet opgaan in één zbo-plant, is dat slecht voor de Nederlandse export. Het bedrijfsleven is namelijk erg content met het huidige keuringsstelsel, wat afnemers vertrouwen geeft in de kwaliteit. Daar sluit het bestuur van Naktuinbouw zich bij aan. Secretaris Broenink: „We hebben een internationaal uitstekende reputatie en we ontvangen jaarlijks maar weinig klachten over de uitvoering van onze werkzaamheden.” Met één zbo-plant streeft het kabinet naar een efficiënter keuringsstelsel, maar zo stelt Broenink: „Wij werken helemaal niet inefficiënt.

COMMENTAAR

Onze tarieven zijn gebaseerd op het principe ’kostenmaker is kostendrager’. Naktuinbouw wordt niet gesubsidieerd door de overheid.”

Het bestuur staat wel open voor veranderingen en verbeteringen, mits die gebaseerd zijn op feiten en duidelijke doelstellingen. De keuringsdiensten werken bijvoorbeeld al op allerlei vlakken samen. „Misschien kan onze samenwerking geïntensiveerd worden?” De kabinetsvoornemens zijn wat het bestuur betreft nog onduidelijk. „We hebben nog veel vragen.”

Vorige week zijn alle vragen die leven in diverse branches, voorgelegd aan het ministerie van Wonen en Rijksdienst, dat over de zbo’s gaat.

Naar verwachting worden die vragen binnenkort beantwoord, want in augustus wil het ministerie een blauwdruk klaar hebben van één zbo-plant.

De staatssecretarissen Dijksma

PEILING

De vrouwelijke kant ’Waarom besteden jullie nooit aandacht aan vrouwen?’ Deze vraag van een lezer trok de aandacht en legt de vinger terecht op een zere plek. Waarom treden vrouwen toch nog zelden op de voorgrond in deze sector? Zijn het er gewoon heel weinig of hebben we er een blinde vlek voor?

Open weer, mooi voorjaar, toch slecht seizoen.

Laten we eerlijk zijn, de boomkwekerij is toch nog in hoge mate een mannenwereld.

Brutale cowboys die weinig op hebben met regeltjes en gezag en van zware arbeid en grote machines houden. Maar ga je er een beetje op letten dan zie je toch ook volop vrouwen die letterlijk en figuurlijk hun mannetje staan in deze business. Met soms net Wim du Mortier Hoofdredacteur

zulke grote eigenwijze ego’s als enkele mannelijke collega’s.

Natuurlijk zijn vrouwen niet weg te denken uit de sector. Allemaal spelen ze zo een eigen rol. Vrouwen die, zoals de traditie in gezinsbedrijven wil, op de achtergrond het

Eens 75%

Oneens 25%

gezin in de lucht houden in combinatie met tal van werkzaamheden op het bedrijf.

Duizendpoten zijn het, die al die ballen tegelijk in de lucht weten te houden. Vaak zijn zij het die je als eerste aan de lijn krijgt als je contact met het bedrijf zoekt, of vervullen ze een onmisbare taak in het papierwerk.

Maar evengoed zijn er vrouwelijke ondernemers die hun bedrijf - van groot tot klein - leiden. En er zijn tal van vrouwen actief in allerlei besturen die ook weer onmisbaar werk doen voor de boomkwekerij. Allemaal bij elkaar laten ze de vrouwelijke kant van de sector zien. Want die is er ontegenzeggelijk ook.

De nieuwe peiling luidt:

Mijn afzetkosten rijzen de pan uit.

Daarom besteden wij in dit blad de komende uitgaven speciale aandacht aan enkele vrouwen in de boomkwekerij. En een heuse studieclub. Als antwoord op een terechte vraag.

4

Stem mee op deboomkwekerij.nl.

De Boomkwekerij 13 (27 juni 2014)

Nieuws opinie BKW14-13.indd 4

23-06-14 15:06

Opinie COLUMN COEN DEKKERS

Tegel eruit, plant erin

(Economische Zaken) en Schippers (Volksgezondheid) gaan de keuring in de vleessector alvast zeker overhevelen van bedrijfsleven naar overheid.

Dit naar aanleiding van incidenten waarbij vlees niet veilig bleek te zijn voor de volksgezondheid. In het verlengde van de vleeskeuring willen de bewindsvrouwen ook de plantaardige keuringstaken onder verantwoording van de overheid brengen.

Naktuinbouw voert echter niet alleen wettelijke keuringstaken uit. „We doen ook bijvoorbeeld laboratoriumwerk, geven vakopleidingen en keuren voor vrijwillige certificeringen zoals Select Plant”, aldus Broenink. „Alle werkzaamheden tezamen maken ons keuringssysteem krachtig en efficiënt. Waar blijven die werkzaamheden als er één grote zbo-plant komt? Dan zullen de kosten voor kwekers zeker hoger worden.” <

Beter goed gejat, dan slecht bedacht. Maar dit is gewoon én echt slecht gejat én echt slecht bedacht door de organisatie van de nationale tuinweek. Tegel eruit, plant erin. Het lijkt op ’kerstboom eruit, kamerplant erin’, maar dat is het niet. Als je de kerstboom opruimt, en de naalden, dan ontstaat er een groot gat in de huiskamer. En als je een tegel eruit haalt? Zand, mensen, geel zand. Daar groeien veel planten niet zo goed op hoor.

Het is het allerslechtste idee ooit. Heeft u wel eens tegels aangeboden op marktplaats? Het woord tegel levert 13.009 zoekresultaten op. Juist. Die worden dus alleen gratis afgehaald. Die arme mensen lopen zich een hernia te sjouwen aan die tegels voor niks. En in het slechtste geval ligt Nederland zo meteen vol met stapels 30-30 tegels achter die tuinhuisjes. En daarna moet het zand nog vervangen ook. Drama’s.

Maar stel je voor dat mensen het wél in zijn bol halen om de tegels eruit te halen. Dan planten ze daar heesters die jáááren meegaan. Waar ze na een jaar al spijt van hebben. Het is namelijk steeds dezelfde heester. Bovendien kleurt ie achteraf toch niet zo goed bij het kunstgras. En dacht je lekker nooit meer gras te hoeven maaien; nu klaagt het vrouwtje weer over slordige bloemblaadjes die erop waaien.

Sta je weer om de drie dagen met zo’n bladblazer te hannesen.

Nee jongens. Het moet dynamischer! De tegels lekker laten liggen en bakken erop! Grote bakken, kleine bakken, rond, vierkant, fel gekleurd of juist tegelkleur. Als het er maar veel zijn. Niks uit die tuinen halen, erbij, erbij, erbij. Consumeren maar. En vullen die bakken. Het hele sortiment kan erin. Groot groen, klein groen, bloeiend of ’gewoon’ visueel aantrekkelijk. Alles mag. Wil je een tuinmake-over?

Dan schuif je al die bakken in een andere volgorde en hoppa, als nieuw. In de winter de groenblijvende heesters voorop, daarna haal je de lentebloeiers naar voren, enzovoorts. Gaat er een plant dood? Dan wordt ie vervangen, want een lege bak is irritanter dan een lege border. Het perfecte verdienmodel.

Tegels lekker laten liggen, bakken erop, plant erin.

STELLING

Minder produceren is meer verdienen Bert Griffioen, Griffioen

Paul Sneijers, Sneijers

Cees Nienhuis, Fa. Corn.

Wassenaar bv, Wassenaar:

Boomkwekerij bv, Beek

Nienhuis, Heiligerlee:

„In de afgelopen periode is

en Donk: „De wetten van

„Wanneer er een overschot

een aantal omstandigheden

marktwerking blijken ook

is, moet je realistisch zijn.

over elkaar heen gerold:

van toepassing op de boom-

Méér produceren heeft geen

geen winterschade in de tui-

kwekerijsector. Voldoende

zin! Wij houden het sortiment

nen, een voorjaar met vrijwel

vraag, redelijke rendementen en gemakke-

op peil maar sommige aantallen zijn iets klei-

alleen gunstig weer zonder pieken, wellicht

lijk toegankelijke kredietfaciliteiten hebben

ner. Van weggooien wordt niemand rijk. In

een fors veranderend consumentengedrag,

geleid tot een hogere productie. En op het

deze tijd is het van groot belang om de kwa-

hand op de knip, uitblijvende nieuwbouwpro-

moment dat er volop voorraad beschikbaar is,

liteit goed te bewaken. Er mag niets mis zijn

jecten, wegvallen van klanten, realistischer

lijkt het dat de markt hapert. Juist dan blijkt

met de bomen anders worden ze afgekeurd.

inkoopbeleid bij tuincentra. Kortom: flinke

de markt moeilijk voorspelbaar; vaste afzet-

In tijden van schaarste wordt er meer geac-

problemen aan de afzetkant en nu ook nog

kanalen vallen weg, sommige markten hou-

cepteerd. Mijn favoriet uitspraak blijft dan ook:

gekoppeld aan een veel te groot, ongestructu-

den compleet op te bestaan. Zonder plan en

doe meer met minder maar beter, daar wordt

reerd aanbod, massa’s planten geproduceerd

visie een partij planten of bomen opzetten is

iedereen beter van.”

’zonder klant’. Het enige dat kan helpen is

niet meer van deze tijd. Voor iedere partij die

heel goed luisteren naar de markt, niet wil-

wordt gekweekt, is het zaak dat je als kweker

len groeien om te groeien, niet alleen maar

bedenkt voor welke markt, klant en afzetpe-

kostprijsgericht produceren, maar weten wie

riode het eindproduct is. Hier hoort ook een

je klant is en dan zal de productie zich vanzelf

worstcase-scenario bij: wat te doen als een

aanpassen. En dan kan, op termijn, weer meer

partij niet verkocht wordt. Als dit in de over-

verdiend worden, helaas na een periode van

weging wordt meegenomen dan kan minder

’au’. En die ligt voor ons...”

produceren wel eens meer verdienen worden.”

De Boomkwekerij 13 (27 juni 2014)

Nieuws opinie BKW14-13.indd 5

5

23-06-14 15:06

Foto’s: Agropoli, Ketura Haveman

Schimmeldruk neemt laatste weken sterk to De schimmeldruk is sinds Pinksteren sterk aan het toenemen. De combinatie van warmte met af en toe een bui zorgen voor groeizaam weer voor gewas én schimmel. Meeldauw is de grootste lastpost.

April en mei waren relatief warm, maar droog. Rond Pinksteren werd het mooie weer afgewisseld met buien. „Je merkt dat sindsdien de schimmeldruk sterk is toegenomen”, ervaart teeltadviseur Jan van Lavieren van AgruniekRijnvallei.

Met name meeldauw vaart wel bij

de huidige weersomstandigheden en zorgt voor problemen in de diverse teelten. In de laanbomen is meeldauw duidelijk zichtbaar. Curatief de schimmel te lijf gaan heeft volgens Van Lavieren niet heel veel nut. „Eenmaal aanwezig, is de schimmel lastig te bestrijden. Het is belangrijker om te voorkomen dat meeldauw het nieuwe, jonge blad aantast. Het is belangrijk dat de groei van de planten nu niet stagneert. Als jong blad ook geïnfecteerd raakt met meeldauw remt de groei van de bomen sterk af.”

Prioriteiten

Cylindrocladiumbesmetting dreigt zich onder uit te plant te verspreiden.

In de vruchtbomen is meeldauw minder sterk aanwezig. „Dat heeft vooral met prioriteiten te maken. Bij vruchtboomkwekers staat het voorkomen van vruchtboomkanker, meeldauw en schurft hoog op de agenda. Kwekers zijn alert op de risicomomenten en ze werken met korte preventieve schema’s. Tijdens een spuitronde tegen een van de drie schimmels of tegen plagen, worden eventueel middelen gecombineerd zodat alle

KORT Online-strategie tuincentra nodig

Onttrekkingsverbod Brabant

’Plant mengsel resistente iepen’

De Rabobank verwacht dat het volume bij tuincentra dit jaar met 1,5% zal afnemen.

De bank noemt het sentiment matig en dat komt onder andere omdat de branche in een verdringingsmarkt zit. Zo komen er nog steeds vierkante meters vloeroppervlak bij. Niet alleen bij tuincentra, maar ook bij bouwmarkten. Om de omzetdaling het hoofd te kunnen bieden is volgens de Rabobank het formuleren van een onlinestrategie van groot belang.

Het Waterschap De Dommel heeft het gebied met een onttrekkingsverbod voor oppervlaktewater vergroot. Waterschap Brabantse Delta heeft ook een onttrekkingsverbod gegeven. Zij maken daarbij echter in bepaalde gebieden wel een uitzondering voor kapitaalintensieve gewassen. De actuele informatie wordt door de waterschappen dagelijks bijgewerkt op hun site.

De Vereniging van Bos- en Natuurterreineigenaren (VBNE) adviseert beheerders om meer iepen aan te planten, omdat de verspreiding van de iepziekte is afgenomen en de aanplant van resistente iepen is toegenomen. De VBNE ziet het liefst wel een mengsel van voldoende resistente soorten aangeplant, omdat dit de kans op ziekteverspreiding verder verkleint.

’Nee’ tegen liquiditeitsbijdrage De leden van FloraHolland hebben een voorstel om de helft van de liquiditeitsbijdrage te gebruiken voor het dekken van het verlies over 2013 weggestemd. Op 10 juli vindt een nieuwe ledenvergadering plaats. Hieraan voorafgaand organiseert de veiling regiobijeenkomsten om leden te informeren.

De evaluatie van het nieuwe ledenbeleid is hierdoor verschoven naar 4 september.

6

EFNA kaart toelatingen aan De European Forest Nursery Association (EFNA) gaat in diverse EU-landen inventariseren wat het toelatingsbeleid is van ontsmettingsmiddelen voor zaaibedden (zoals Basamid), en welke argumentatie landen hebben om een middel wel of niet toe te laten. De EFNA stelt alle verschillen aan de kaak in Brussel en gaat hameren op het gelijke speelveld wat de EU nastreeft.

Kritiek op Brits importsysteem De strengere Britse importregels zorgen juist voor meer uitbraken van uitheemse organismen, vreest de Britse boomkweker Steve McCurdy. Volgens hem kunnen groenvoorzieners, architecten en consumenten namelijk nog gewoon essen, kastanjes en platanen importeren zonder dit vooraf te melden bij de fytosanitaire dienst FERA. Het importsysteem is volgens McCurdy alleen op kwekerijen geïmplementeerd die plantenpaspoorten gebruiken.

De Boomkwekerij 13 (27 juni 2014)

Nieuwsbericht en Kortnieuws BKW14-13.indd 6

23-06-14 15:27

Nieuws

rk toe potentiële besmettingsrisico’s in de kiem worden gesmoord.”

In de siergewassen en bos- en haagplantsoen blijkt meeldauw ook sterk aanwezig te zijn. „Met name de curatieve bestrijding is lastig. Preventief zijn er wel middelen zodat er afgewisseld kan worden. Nu het in sommige gewassen echter sterk aanwezig is, blijkt wederom dat het middelenpakket voor curatieve bespuitingen toch te smal is voor een goede bestrijding”, vertelt Wilma Windhorst van Agropoli. Met name de beperking op de nieuwe etiketten van Nimrod en Folicur zijn Windhorst een doorn in het oog. „Bij een sterke besmetting werkt het goed om na een bespuiting met deze middelen snel terug te komen met een herhaling van hetzelfde middel. Dat wil zeggen dat je na vier dagen een herhalingsbespuiting uitvoert. Volgens het etiket moet er echter drie weken tussen de bespuitingen zitten. Dat is veel te lang voor een effectieve bestrijding.”

Behalve Nimrod en Frupica zijn er nog wel andere middelen zoals Signum of Frupica.

Deze middelen werken echter meer preventief dan curatief. Bovendien is Signum een resistentiegevoelig middel. Herhaaldelijke inzet is daardoor riskant.

Cylindrocladium De mate van besmetting met Cylindrocladium wisselt momenteel sterk per bedrijf.

Teeltadviseurs wijten de verschillen vooral aan de voorgeschiedenis. Percelen die vorig jaar met besmetting worstelden, doen dat momenteel weer.

Ook het einde van vorig seizoen en het begin van dit seizoen bepalen voor een deel de mate van de huidige besmettingsdruk.

Schoon afsluiten houdt nieuwe besmettingen langer buiten de deur. Tijdig preventief inzetten voorkomt bovendien nieuwe besmettingen. „In principe hebben we een mooie, droge start van het seizoen gehad, waarbij spuitzwavel goed preventief ingezet kon worden. Voordeel van dit middel is dat er geen beperkingen zijn in het aantal toepassingen en dat het bovendien niet resistentiegevoelig is”, meent Windhorst.

Het aantal besmettingsmomenten is tot op heden relatief beperkt, alhoewel het lokaal wel sterk varieert omdat er de laatste maand regelmatig sprake is van lokale buien. Met de huidige waarschuwingssystemen die gekoppeld zijn aan lokale weersomstandigheden, hebben kwekers echter de mogelijkheid goed te anticiperen op besmettingsrisico’s. Op advies kan preventief worden ingezet als be-

smettingsrisico’s verwacht worden. „Mocht dat niet lukken, dan is het zaak dat curatieve bespuitingen tijdig gebeuren. Zo zien we nog wel eens dat Mirage curatief wordt ingezet als er al vlekken op het blad zitten.

Zodra de sporen echter het blad binnen zijn gedrongen, heeft Mirage geen effect meer.

Een bespuiting moet dus binnen 48 uur na besmetting worden uitgevoerd.”

Wel mogen kwekers meer aandacht besteden aan besmettingsgevaar onderuit de plant. „Ik zie nog te vaak dat kwekers denken dat ze schoon zijn, terwijl onderin de bollen toch besmet blad te vinden is. Deze bladeren met sporen zijn bij de eerste plensbui een bron van besmetting.”

Herregistraties Herregistraties baren teeltadviseurs wel zorgen. Zo heeft Captan op het nieuwe etiket een beperking gekregen in het aantal toepassingen. Het middel mag straks nog maximaal vijf keer per jaar worden toegepast. „Dat maakt een effectieve bestrijding van met name schurft in de vruchtbomen wel erg lastig”, meent Van Lavieren. Ook voor de bestrijding van bladvlekken wordt het middel ingezet. <

Het laatste nieuws leest u elke dag op www.DeBoomkwekerij.nl

Gelijke standkeuring Plantarium

Open Kwekerijdag goed bezocht

Alle groene stands op Plantarium zullen volgens dezelfde criteria objectief worden gekeurd, zodat iedere deelnemer kans maakt op een hoge beoordeling. De Koninklijke Vereniging voor Boskoopse Culturen (KVBC) heeft de keuringsopzet na overleg met een aantal deelnemers vernieuwd. In de oude opzet wisten standhouders niet goed in welke standcategorie ze hoorden, waardoor ze een verkeerde categorie kozen.

De Open Kwekerijdag werd zaterdag 21 juni door ruim 4.000 mensen bezocht.

Er waren veel mensen uit de regio, maar door samenwerking met Groei & Bloei kwamen er ook bezoekers elders uit Nederland naar Boskoop. Zeven bedrijven zetten hun deur open en veel meer bedrijven uit de sector presenteerden zich op een van de deelnemende bedrijven. <

Provincie krijgt stem in jacht

LEI oppert kredietunie

Mansveld wil snel maatregelen

De jacht op schadelijk wild moet planmatiger. En de provincie krijgt een stem in het verlenen van toestemming om wild dat schade aanricht aan gewassen te bejagen.

Dat zijn twee uitgangspunten in de nieuwe Natuurwet die staatssecretaris Dijksma naar de Tweede Kamer heeft gestuurd.

Het damhert en het wilde zwijn zijn door Dijksma op het laatste moment nog van de lijst van te bejagen dieren afgehaald.

De agrarische sector zoekt naarstig naar nieuwe bronnen van vreemd geld nu de banken voorzichtig zijn met uitlenen.

Crowdfunding wordt al toegepast, en kredietunie’s kunnen wellicht soelaas bieden, oppert het Landbouw Economisch Instituut (LEI). Een kredietunie wordt opgezet door en voor ondernemers. Zij verstrekken elkaar kapitaal én kennis. In de VS wordt deze constructie in het MKB gebruikt.

Staatssecretaris Wilma Mansveld van Infrastructuur en Milieu laat juridisch uitzoeken of snel maatregelen genomen kunnen worden tegen de verspreiding van gewasbeschermingsmiddelen in de omgeving. Als het kan, wil zij al spuitvrije zones invoeren, nog voor het onderzoek naar de verspreiding van middelen is afgerond.

Dat onderzoek is gestart op advies van de Gezondheidsraad.

De Boomkwekerij 13 (27 juni 2014)

Nieuwsbericht en Kortnieuws BKW14-13.indd 7

7

23-06-14 15:14

Tekst en Foto: Arno Engels

Bart Faassen over toekomst Nederlandse zaailingen:

’Er is alleen toekomst met gelijke sp Bart Faassen gooit het bijltje er niet bij neer. De voorzitter van de LTO-Cultuurgroep voor bos- en haagplantsoen wil nog best wel vechten voor toegelaten middelen tegen onkruid op zaaibedden, maar dan moeten de spelregels wel overal in de EU gelijk zijn.

Maar lobbyen in Nederland heeft volgens hem geen zin meer.

Toen duidelijk werd dat staatssecretaris Dijksma zou blijven bij haar besluit om Basamid niet meer toe te laten, stond het voor Bart Faassen vast: de zaailingenteelt verdwijnt naar het buitenland. In eerste instantie dacht de voorzitter van de LTO-Cultuurgroep voor bos- en haagplantsoen dat het alleen om fijnzadige soorten als berken en elzen zou gaan. Maar nu ook metam-natrium is verboden, wordt de zaailingenteelt van meer soorten in Nederland onmogelijk, aldus Faassen. „Ook de teelt van rozenzaailingen gaat weg.”

Als de zaailingenteelt weg is, hoeft er wat Faassen betreft ook geen cultuurgroep meer te zijn. En dan zou er dus ook geen voorzitter meer nodig zijn. „Ik ben hier nog steeds serieus over. Wat moet een koning zonder land nog doen?” Hij weet dat er kwekers zijn die zijn uitspraken pessimistisch en dramatisch vinden. „Maar het is wel realiteit wat er gebeurt. Over twee jaar is de zaailingenteelt helemaal weg uit Nederland.”

’Engelse kwekers lachen zich kapot om wat hier gebeurt’

Aantal zaait al in buitenland Een aantal bedrijven, waaronder zijn eigen bedrijf (Bart Faassen Tegelen), zit al in het buitenland waar zaailingenteelt volgens Faassen nog wel mogelijk is. „Onze berken en elzen staan nu in Engeland. Engelse kwekers lachen zich kapot over wat er op het vasteland gebeurt, met Nederland voorop. Als een middel in de EU wordt verboden, zal Engeland als laatste hierin meegaan.”

Dijksma verwacht een EU-verbod voor Basamid, maar Faassen verwacht juist dat België het gebruik voorlopig blijft toestaan. Ook gelooft hij dat de fabrikant, met gefundeerde argumenten, het middel in andere landen krijgt toegelaten. Het gaat de voorzitter niet puur om Basamid, maar om antwoord op de vraag: „Hoe kunnen we op een fatsoenlijke manier zaailingen blijven kweken?”

Van de Nederlandse politiek wordt geen antwoord meer verwacht. Na Dijksma’s ’nee’ tegen Basamid zei Faassen nog strijdlustig dat hij naar de Tweede Kamer zou gaan, maar dat vindt hij nu zinloos. „Vanuit LTO hebben we vier keer contact gehad met Dijksma, er zijn Kamervragen gesteld over haar besluit, maar ze houdt zich aan het negatieve advies van het Ctgb. En het lukt mij niet om het Ctgb te benaderen.”

8

’Politiek is als enige niet duurzaam bezig’

Argumenten in LTO-lobby Voor het behoud van Basamid zijn in de LTO-lobby diverse argumenten aangevoerd. Het argument dat het middel onmisbaar is voor kwekers, werd onderuit geschoffeld.

Faassen ontving ongeveer deze boodschap uit Den Haag: „Jullie zijn innovatief genoeg om zelf een oplossing voor het probleem te vinden. Het zijn jullie ondernemingen.”

Het argument dat het Nederlandse bedrijfsleven al het beste jongetje van de EU-klas is, vond kennelijk ook geen gehoor in Den Haag. „We hebben de laatste jaren al 75% van ons middelengebruik weten terug te dringen, we gebruiken nog maar 7% van de hoeveelheid werkzame stof die we dertig jaar geleden nog gebruikten”, zegt Faassen. „Door al die inspanningen lukt het ons net om duurzaam te kweken.”

Het had volgens Faassen ook geen zin om Den Haag te wijzen op het maatschappelijk belang van bosplantsoen: dat is nodig voor bos en natuur. Het bleek ook zinloos om te wijzen op een mogelijk fytosanitaire dreiging vanuit het buitenland: als kwekers zaailingen moeten importeren met de kans dat er organismen meereizen. „We kregen in Den Haag geen voet aan de grond.”

De enige partij in Nederland die volgens de bosplantsoenvoorman niet duurzaam bezig is, is de politiek. „De huidige politieke leiding is wispelturig en niet op de toekomst gericht. Kortzichtigheid is troef.”

In steek gelaten door niet-leden Faassen vindt het zeer jammer dat niet alle bos- en haagplantsoenkwekers zijn verenigd in één organisatie.

Hij schat dat de helft van de Zundertse kwekers geen lid (meer) is van LTO en evenmin van de cultuurgroep. Hij voelt zich min of meer in de steek gelaten door niet-leden, terwijl zij eigenlijk wel meeprofiteren van een LTO-lobby richting politiek. „Ik vind dat lastig.”

Er zijn wel biologische alternatieven voor Basamid, zoals stomen en biologisch ontsmetten, maar daar zijn volgens Faassen nog te weinig proeven mee gedaan in de zaailingenteelt van bos- en haagplantsoen. „We willen daarom niet per direct gaan stomen of biologisch ontsmetten.

Onze teelt is ook niet te vergelijken met bijvoorbeeld de bollen- en de aardappelteelt.”

Hij is echter bijzonder blij dat de heretikettering van

De Boomkwekerij 13 (27 juni 2014)

Bart Faassen.indd 8

19-06-14 15:23

Bos- en haagplantsoen

ke spelregels in de EU’ fungiciden is uitgesteld tot 2019. „Dat is toch weer de verdienste van LTO”, aldus Faassen, maar: „Het is maar uitstel en deze heretikettering baart mij grote zorgen. Om het fungicidenverbruik verder terug te dringen, zetten we in op onderzoek naar plantversterkers en bladvoeding.”

Volgens Faassen is het beter als kwekers gaan lobbyen in Brussel. De EU streeft tenslotte een gelijk speelveld na voor alle kwekers in alle lidstaten. De European Forest Nursery Association (EFNA) heeft al een ingang in Brussel: DG Sanco. Deze EU-werkgroep luisterde namelijk al eerder naar de EFNA.

Diverse mogelijkheden voor een teelt op maat: daar zou Brussel volgens Faassen op af moeten koersen. „Een middel is dan bijvoorbeeld niet meer te koop, tenzij je het onder strikte voorwaarden gebruikt en dat laat monitoren”, legt de bosplantsoenvoorman uit. Dan moeten de spelregels dus wel gelijk zijn in alle lidstaten. Dat is nog niet zo. „In het buitenland wordt nu veel meer middel gebruikt omdat dat ook mag. Je zou ervan schrikken als je dat uitzocht. Als onze teelt naar het buitenland moet verhuizen waar je meer mag gebruiken: dat is toch niet duurzaam? Dat is struisvogelpolitiek.” <

De Boomkwekerij 13 (27 juni 2014)

Bart Faassen.indd 9

9

19-06-14 15:23

BRANCHEWIJZER De Boomkwekerij Accountants

Automatisering

KANTOOR RAAMSDONKSVEER Lissenveld 47A 4941 VL Raamsdonksveer Tel: 088-2532050 Fax: 088-2532051 www.alfa.nl

Loon- en aannemingsbedrijf

Ook last van omwaaien?

Goedkoop en Stabiel:

KANTOOR BLEISWIJK Hoekeindseweg 39, 2665 KA BLEISWIJK Tel: 088-2531850 Fax: 088-2531851 KANTOOR DODEWAARD Edisonring 3 6669 NA Dodewaard Tel: 088-2531750 Fax: 088-2531751

Draadrekken/steunmateriaal

INFOGROEN Software BV T +31 (0)172 23 54 44 F +31 (0)172 23 54 50 E info@infogroen.com I www.infogroen.com

Eenvoudig meer controle

V-feetRack Tel. : +31 621 209 044 Fax : +31 842 15 15 15 sales@floorvanschaik.com www.floorvanschaik.com

Gewasbescherming

Algenbestrijding

Complete software oplossingen voor de boomkwekerij groenvision.com/boomkwekerij

Diversen

Ongeworteld stek EversGroen Gerrit Achterbergstraat 13 4043 GH Opheusden Tel/Fax: 0488-428095 Mob: 06-21886091 www.eversgroen.nl

Automatisering

Wij produceren en leveren, een breed assortiment ongeworteldstek, op botanische naam.

Hiervoor hebben wij een moerhoek van 3 hectare.

Hierbij nodigen wij u van harte uit voor een bezoek aan onze kwekerij in Rhenen.

ADAMA Northern Europe B.V. Postbus 355 3830 AK LEUSDEN Tel.: 033-4453160 Email: info.ane@adama.com Website: adama.com

Pallets

Loonwerk

henri nelissen

snoeien hoog steken oppotten machinaal planten

Thermisch verzinkte Ferro pallets.

Ook pallets te huur.

Tel : 0495-461777 Fax : 0495-461761 verkoop@atcnederweert.nl www.atcnederweert.nl

henri.n@hotmail.com www.hngm.nl 06-27562441

Bel of mail voor meer informatie over advertentiemogelijkheden: e-mail: svstraffic@ bdu.nl tel: 0342-494889 fax: 0342-494299 582924.indd 10

23-6-2014 12:53:08

BRANCHEWIJZER De Boomkwekerij Potten/containers

Molenstraat 42 4758 AB Standdaarbuiten T : 0165-318500 E : office@krimpen.nl I : www.krimpen.nl

Taxaties/expertise

vander

Taxaties/expertise

Teeltvloeren

Slikke rentmeesters

QUALITY FLOORS FOR EXCELLENT PLANTS

www.erfgoed.nl

onteigening ruimtelijke ordening procedures bemiddeling bij aan- en verkoop van boomkwekerijen schade-expertise aan gewassen gerechtelijk deskundig schadeexpert boomkwekerijprodukten uitgifte Prijzenregister Boomkwekerijprodukten

+31(0)79 593 38 00

Techniek

TRANSPORTKARREN...

... E N N O G V E E L M E E R !

Alles op maat gemaakt

T: 0182-392408

Teeltvloeren

Gewastaxaties, expertise voor al uw gewassen

Toeleverancier

Erik de Rooij, tel: 06 53 37 52 58

50 jaar ervaring in aanleg en service

Marck Water en Elektrotechniek

Nieuwerkerk ad IJssel 0180-312937 â&#x20AC;˘ www.marcktechniek.nl

Adri Streef, tel: 06 53 37 50 99 Wil de Bresser, tel: 06 53 42 72 33 Register Taxateurs VRT Postbus 840 5280 AV Boxtel tel: 0411-652525, fax: 0411-678751 info@dlvplant.nl www.dlvplant.nl

Bel of mail voor meer informatie over advertentiemogelijkheden: e-mail: svstraffic@ bdu.nl tel: 0342-494889 fax: 0342-494299 582925.indd 11

23-6-2014 12:54:15

Tekst en Foto: Ron Barendse

Marcel van Leeuwen ziet weer toekomst

’Het is nu weer rond te rekenen’ Eind 2012 kreeg Marcel van Leeuwen het financiële plaatje op zijn bedrijf niet meer rond.

Er restte niets anders dan een gedwongen verkoop van zijn bedrijf in Reeuwijk. Nu, anderhalf jaar later kijkt hij weer vooruit. „Mijn kosten zijn meer beheersbaar dan voorheen, dat maakt een andere calculatie mogelijk.”

In 2008 verhuisde Marcel van Leeuwen met zijn bedrijf van Boskoop naar een nieuwe en moderne locatie in Reeuwijk. Met een cabrioletkas, nieuwe containervelden en een up-to-date logistiek systeem leek hij helemaal klaar voor de toekomst. Maar lang kon hij niet van de situatie op zijn nieuwe bedrijf genieten. Donkere wolken pakten zich al snel samen boven zijn bedrijf. Van Leeuwen legt uit hoe het fout liep. „Tijdens de bouw belanden we in de financiële crisis, maar ik bouwde zelf nog op een tijdstip dat bouwkosten op z’n hoogst waren. Mijn pech was dat ik eigenlijk in 2007 al wilde bouwen, maar dat door het werk van natuurorganisaties vertraging ontstond in de vergunningaanvraag. Uiteindelijk bouwde ik twee jaar later en daardoor ging - als gevolg van de crisis de verkoop van mijn oude bedrijf aan de Alfensevaart in Boskoop niet door.”

Maar ook qua afzet volgden tegenslagen zich op. „Engeland was voor mij een belangrijk afzetland”, zegt Van Leeuwen. „Maar door de crisis was er juist minder behoefte aan de relatief grote en daardoor wat duurdere potmaten die ik teelde.” Een andere klap was de boktorcrisis in Boskoop van 2010. „Ik had 150.000 Acer staan en deze werden vastgelegd na het aantreffen van een boktor in Boskoop. Een tijdlang mocht ik deze planten slechts beperkt verkopen.” En in 2012 verloor hij een grote order met vaste planten. „De Duitse klant van Baas Plantenservice koos er voor om hun vaste planten voortaan bij een Duitse kweker in te kopen.”

Opeenstapeling van tegenslagen Van Leeuwen voelde door deze opeenstapeling van tegenslagen de druk op z’n schouders enorm toenemen. „Klanten merken dat je het moeilijk hebt en dat je je producten móet verkopen. Dit leidde weer tot extra prijsdruk.

Bovendien rekende de bank absurde rentes waardoor de kosten nog verder toenamen. Uiteindelijk was het niet meer rond te rekenen.”

Eind 2012 zat er voor Van Leeuwen - in overleg met de bank - niets anders op dan het bedrijf te koop te zetten teneinde faillissement te voorkomen. Op dat moment kwam hij voor de keuze te staan: en wat als ik het bedrijf heb verkocht? Al snel was het voor hem duidelijk dat definitief stoppen eigenlijk geen optie was. „Ik vond het vak

12

’Bij een bank hoef ik niet meer aan te kloppen’

’Mooi om weer in vrijheid te kunnen ondernemen’

nog steeds leuk en zou niet weten wat ik anders zou moeten gaan doen. Het leek mij geen goed idee om voor een baas te gaan werken. Daarvoor ben ik waarschijnlijk toch te eigenwijs. Mijn conclusie was dat ik op zoek wilde naar iemand die mijn bedrijf wilde overnemen en waarbij ik de mogelijkheid zou krijgen om door te kunnen starten.”

Al snel vond Van Leeuwen de partij die hij zocht. Het Boskoopse Gebr. Van der Salm kocht zijn bedrijf en hij kreeg de mogelijkheid om 4 ha van zijn voormalige kwekerij terug te huren. Dit betekende echter wel een halvering van zijn productiecapaciteit waardoor hij - vooral met het oog op de kosten - voor ongeveer tien medewerkers een ontslagvergunning bij het UWV moest aanvragen. Maar omdat het UWV vasthield aan de wettelijke eisen voor ontslag - waarbij werknemers recht hebben op een ontslagvergoeding die per direct moest worden voldaan - onstond voor Van Leeuwen het volgende financiële probleem. Bovendien stond direct een aantal leveranciers bij Van Leeuwen op de stoep toen zij hoorden dat hij zijn bedrijf om bedrijfseconomische redenen had verkocht.

Eind 2012 was een faillissement alsnog onafwendbaar. „In m’n kop had ik al een doorstart gemaakt, maar dat leek nu toch onmogelijk. Toen viel ik wel even in een zwart gat”, zegt Van Leeuwen achteraf. Maar veel tijd om bij de pakken neer te zitten gaf hij zichzelf niet. „Ook al was mijn doordachte plan om zeep geholpen, ik geloofde er nog steeds in. De enige uitweg voor een doorstart was na het faillissement van de ene bv via een andere bestaande bv opnieuw te beginnen om toch in het voorjaar van 2013 in productie te zijn.”

Verspeelde vertrouwen terugwinnen Voor de ondernemer brak een periode aan waarin hij bij relaties het vertrouwen moest zien terug te winnen dat hij in de afgelopen periode had verspeeld. „Het lobbywerk kostte mij enorm veel energie. Ik heb met al mijn leveranciers gesproken en mijn situatie uitgelegd. Bij een bank hoefde ik niet meer aan te kloppen dus moest ik mijn leveranciers om krediet vragen terwijl door mijn faillissement sommige rekeningen aan hen eerder onbetaald waren gebleven. Uiteindelijk wilde 80% van mijn leveranciers in de nieuwe situatie gelukkig weer met me door.”

De Boomkwekerij 13 (27 juni 2014)

Marcel van Leeuwen layout.indd 12

19-06-14 15:24

Ondernemen

Ondanks de tegenslagen van de laatste jaren zegt Marcel van Leeuwen. „Ik vind het vak nog te leuk om wat anders te gaan doen.”

Van Leeuwen legt uit waar hij de overtuiging vandaan haalde dat het in de nieuwe situatie zou lukken. Vooral kostenbesparingen lagen hieraan ten grondslag. „Ik ben enorm in mijn kosten gaan snijden. Ik had in de nieuwe situatie sowieso geen kosten meer aan rente en aflossing aan de bank, terwijl ik daarvoor op het laatst 8 à 9% rente betaalde. Bovendien kwamen door het faillissement alle medewerkers op straat te staan. Dat was voor hen uiteraard zuur maar daardoor kon ik er voor kiezen om met minder vaste krachten te werken en meer met uitzendkrachten.”

Omdat hij de afstand Bemmel-Boskoop net iets te ver vindt om zijn klanten goed te bedienen - en hij voor zijn privésituatie ook liever in het Boskoopse blijft - houdt hij in het Plantarium-gebouw in Hazerswoude-Dorp tegenwoordig kantoor en overslag. Van Leeuwen kweekte vorig jaar op 4 ha en dit jaar op ongeveer 8 ha. „Ik denk wel eens bij mezelf; ik heb het druk zat. Maar in mijn enthousiasme zie ik toch weer kansen. En zeker omdat mijn bedrijf een tijdje onder curatele stond is het mooi nu weer in vrijheid te kunnen ondernemen.” <

Wat niet gaat, gaat niet Over het onstlag van de medewerkers zegt hij: „Ik wilde het zo netjes mogelijk doen, maar wat niet gaat, gaat niet.

Het afscheid van de medewerkers was moeilijk maar onvermijdelijk. Het doet me persoonlijk veel als ik hoor dat mensen in mijn omgeving daar anders over denken.”

Ook al gaat 2013 de boeken in als een - voor tuinplanten - slecht voorjaar, Van Leeuwen wist naar eigen zeggen toch zwarte cijfers te schrijven. „Mijn goede plantkwaliteit in combinatie met een kostprijs die naar verwachting lager uitkomt en meer is te sturen, zorgt ervoor dat ik weer mee kan in deze extreem competatieve markt.”

Qua handelswijze en sortiment veranderde er voor Van Leeuwen weinig. Hij richt zich met name op het sortiment heesters en vaste planten dat hij voorheen al kweekte.

Zijn klantenpakket bleef zo’n beetje hetzelfde. Dit bleef ook zo nadat vorig jaar Gebr. Van der Salm aangaf het bedrijf zelf nodig te hebben. Van Leeuwen moest daardoor voor het voorjaar van 2014 weer op zoek naar een nieuwe huurruimte en vond deze bij de kwekerij van de sociale werkvoorziening van Presikhaaf in Bemmel (zie kader).

ACHTERGROND

Presikhaaf en Van Leeuwen vinden elkaar Sinds dit voorjaar huurt Marcel van Leeuwen ongeveer 6 ha containerveld en 2 ha kas bij Presikhaaf Bedrijven in Bemmel. Deze kwekerij is in totaal 13 ha en deed tot een aantal jaren geleden dienst als sociale werkvoorziening. Van Leeuwen maakt gebruik van de werknemers van Presikhaaf, maar draagt zelf de verantwoordelijkheid en de financiële risico’s voor de teelt en afzet. Bovendien zijn twee vaste medewerkers van Van Leeuwen verhuisd naar Bemmel. Voor Presikhaaf geldt dat zij minder als in het verleden de commerciële risico’s van de productie van boomkwekerijproducten wilden dragen, maar nog wel een plek wilde zijn waar mensen uit de sociale werkvoorziening terrecht kunnen. „Wat ik zocht konden zij bieden en andersom kon ik bieden wat zij zochten. Ik denk dat de samenwerking voor ons beiden een goede oplossing is”, aldus Van Leeuwen.

Wim Kruyswijk, woordvoerder namens Presikhaaf Bedrijven, bevestigt dit: „Sinds 2011 volgt Presikhaaf een koers waarbij we minder zelf ondernemen maar partnerships met ondernemers aangaan. Onze samenwerking met Marcel van Leeuwen past hier prima in.”

De Boomkwekerij 13 (27 juni 2014)

Marcel van Leeuwen layout.indd 13

13

19-06-14 15:24

Ondernemersvragen

Illustratie: Peter Moorman

Kan ik door fiscale optimalisatie nog belasting besparen?

Mijn partner werkt mee in mijn onderneming en krijgt jaarlijks een arbeidsbeloning. Nu hoorde ik dat we met een vof meer belasting kunnen besparen. Kunnen we een vof aangaan en hoe besparen we dan belasting?

Jan Mulder Alfa Accountants en Adviseurs, Dodewaard, jmulder@ alfa-accountants.nl

Indien een partner meewerkt in een eenmanszaak kan de onderneming worden omgezet in een vennootschap onder firma (vof). De partner wordt hierdoor ondernemer. Vanaf dat moment wordt de winst van de onderneming verdeeld over twee personen. Deze winstverdeling moet zakelijk zijn. Doordat de inkomstenbelasting een progressief tarief kent, levert dit een voordeel op. De lagere tariefschijven worden bij beide partners benut.

Heffingskorting

Stuur uw vragen of suggesties naar Postbus 9324, 2300 PH Leiden.

U kunt ook bellen of mailen met (071) 565 96 82, boomkwekerij@hortipoint.nl

14

Daarnaast kunnen de heffingskortingen (denk ook aan de combinatiekorting) optimaal worden benut.

Als de partner ook aan het urencriterium voldoet (minimaal 1.225 uur per jaar), kan gebruik worden gemaakt van de zelfstandigenaftrek.

Tevens heeft de toetredende partner de eerste drie jaar recht op startersaftrek en kan willekeurig worden afgeschreven.

Maar ook als niet aan het urencriterium wordt voldaan, is er voordeel te behalen. In dat geval geldt namelijk de MKB-winstvrijstelling (14%). Dat

is sinds 2010 zo en daarmee is het voordeel van een vof ten opzichte van de arbeidsbeloning toegenomen.

Voorbeeld Stel, u hebt in 2014 een winst van €50.000. In dat geval kan het jaarlijkse voordeel van een vof bij een winstverdeling van 80/20 ruim €3.500 bedragen. Voldoet de partner ook aan het urencriterium, dan kan het voordeel oplopen tot ruim €4.800. Hierbij is nog geen rekening gehouden met willekeurige afschrijving en startersaftrek.

Behalve deze voordelen biedt de vorming van een vof de gelegenheid om de cultuurgronden te herwaarderen. Doordat de grond tegen de werkelijke waarde op de (fiscale) balans komt, zal het eigen vermogen op de fiscale balans stijgen en is de landbouwvrijstelling ’veiliggesteld’.

Huwelijk Ook wanneer u op huwelijksvoorwaarden bent gehuwd, is een vof veelal mogelijk. De aansprakelijkheid is dan een belangrijk aandachtspunt.

Ook zal kritisch moeten worden beke-

ken welke vermogensbestanddelen in de vof worden gebracht.

Indien u eenmaal een vof hebt, kunt u jaarlijks de fiscale winst tussen beide partners optimaliseren.

De jaarlijkse winstverdeling moet zakelijk zijn, maar daarnaast kunt u aan nog een aantal knoppen draaien.

In de jurisprudentie is bepaald dat ook bij een vof tussen partners die in gemeenschap van goederen zijn getrouwd een bedrijfsmiddel tot het buitenvennootschappelijke vermogen kan worden gerekend. Door de investeringen goed te plannen, kan optimaal gebruik worden gemaakt van bijvoorbeeld de willekeurige afschrijving bij de startende partner en ook van de investeringsregelingen.

Voor 1 oktober Zoals uit het voorgaande blijkt, zijn er (grote) jaarlijkse voordelen te behalen met een vof. Wilt u dit voordeel al in 2014 behalen, dan moet u dit voor 1 oktober 2014 regelen. Hierbij is een goede firma-akte van belang en tevens jaarlijks overleg met uw adviseur om de mogelijkheden optimaal te benutten. <

De Boomkwekerij 13 (27 juni 2014)

Ondernemersvragen BKW14-13.indd 14

19-06-14 15:24

Belangenbehartiging

Tekst: Quincy von Bannisseht, Wim du Mortier Foto: Gerdien de Nooij

Opheffing schappen leidt tot nieuwe organisaties Als het Productschap Tuinbouw 1 januari 2015 ophoudt te bestaan, komt er ook een einde aan gezamenlijke financiering en sectorbrede regelingen.

Een nieuw soort brancheorganisatie kan dat gemis opvullen. Maar die is niet een-twee-drie opgericht.

Tijdens een debat eerder deze maand, bleek de Eerste Kamer zich ernstige zorgen te maken over de gevolgen van de opheffing van de productschappen. De senaat vreest dat het wegvallen van het Productschap Tuinbouw de financiering van veel onderzoek onmogelijk zal maken. Volgens minister Henk Kamp van Economische Zaken zal het echter zo’n vaart niet lopen. Hij wijst erop dat via het topsectorenbeleid nog onderzoek geregeld kan worden. Ook kan volgens hem een nieuw soort brancheorganisatie – die erkend moet worden door Brussel en waarin teelt en handel samenwerken – nog veel goeds brengen.

De Eerste Kamer twijfelt aan het effect van de door Kamp genoemde zaken. Komen resultaten uit onderzoek dat via de topsector Tuinbouw & Uitgangsmaterialen is opgezet wel beschikbaar voor álle kwekers? En is zo’n nieuw type brancheorganisatie wel zo eenvoudig op te richten als Kamp doet voorkomen?

Producentenorganisatie In een brief aan de Tweede Kamer liet Kamp onlangs weten wat de randvoorwaarden zijn voor oprichting van zogenaamde producenten- en brancheorganisaties. Beide typen organisaties kunnen afspraken maken die algemeen verbindend worden verklaard; iedereen in die branche moet zich daar dan aan houden.

In die zin lijken ze een beetje op de oude productschappen.

Maar zowel aan het oprichten van dergelijke organisaties als aan het algemeen verbindend verklaren van regels worden door Kamp strenge eisen verbonden. Een brancheorganisatie kan worden opgezet door organisaties van kwekers en handelaren die minimaal 25% van de ondernemers vertegenwoordigen.

Om regels algemeen verbindend te verklaren, moet de organisatie zelfs tweederde van de productie en handel vertegenwoordigen. Een collectieve financiering moet aantoonbaar in het algemeen economisch belang zijn van álle betrokkenen. Alle belanghebbenden moeten daarover worden gehoord.

Kortom: de lat ligt hoog. De regels zijn zo opgesteld dat wordt voorkomen dat maatregelen worden opgelegd die onvoldoende worden gesteund door de ondernemers.

LTO Nederland wil op 1 januari 2015 in verschillende sectoren een aantal brancheorganisaties actief hebben.

In de glastuinbouw bijvoorbeeld, waar zo’n organisatie wellicht gaat worden ingezet voor fytosanitaire regels en energieprojecten. <

Na het verdwijnen van de productschapen verschijnen misschien nieuwe organisaties die taken gaan oppakken en regels kunnen opleggen.

MENING

Boomkwekerij volgt ontwikkeling De LTO Vakgroep Bomen en Vaste planten volgt de ontwikkelingen rond de producenten- en brancheorganisaties op de voet.

Peter Bontekoe verwacht dat er na de zomer meer duidelijkheid komt of de boomkwekerij gebruikmaakt van de nieuwe mogelijkheden en zo ja, in welke vorm. Eventuele voorstellen daartoe zullen aan de LTO-achterban worden voorgelegd.

Een producentenorganisatie biedt voor de boomkwekerij in zijn ogen geen mogelijkheden omdat deze aan één product verbonden moet zijn. Een brede brancheorganisatie samen met bijvoorbeeld de LTO vakgroep, Anthos, VGB en KAVB, biedt volgens Bontekoe meer perspectief. Hij is uitgesproken voorstander van het opzetten van een brancheorganisatie om te kunnen ingrijpen bij een calamiteit op het gebied van plantgezondheid. Het algemeen verbindend kunnen verklaren van maatregelen is in zo’n crisissituatie onontbeerlijk.

Hoewel de vakgroepvoorzitter niet uitsluit dat zo’n organisatie ook voor andere doeleinden kan worden ingezet, verwacht hij niet dat er draagvlak zal zijn om bijvoorbeeld onderzoek naar een gewasbeschermingsmiddel voor één teelt langs die weg te financieren. Voor dit type onderzoek verwacht hij meer van groepen kwekers die uit eigen beweging de handen ineen slaan.

De Boomkwekerij 13 (27 juni 2014)

Organisaties-BKW14-13.indd 15

15

19-06-14 15:24

Tekst en foto: Jacqueline van Wetten

16

De Boomkwekerij 13 (27 juni 2014)

Zomerserie Vrouwen1-BKW14-13.indd 16

19-06-14 15:24

Vrouwen in de boomkwekerij Vrouwen in de boomkwekerij, zijn die er dan?

Ja natuurlijk, al blijven het uitzonderingen in de mannenwereld die de sector nog is. Reden om in een serie verhalen de vrouwen voor het voetlicht te brengen. Waarom kiezen ze voor deze sector en hoe houden ze zich staande?

Caroline Michels:

’Ik wil vooruit met het bedrijf’ Blij verrast reageerde Jan Michels toen zijn dochter Caroline aangaf tot het familiebedrijf Michels-Classens te willen toetreden. Dat lag helemaal niet in de lijn der verwachtingen. „Het bijbaantje in de sieradenwinkel, vond ik tijdens mijn middelbare schooltijd veel leuker dan meehelpen op de kwekerij.”

Verzorgde make-up, pumps en een modieuze blouse. „Nee, zo zie ik er niet uit als ik op het land werk of aan het laden ben”, ontkent Caroline Michels lachend. Ze biedt koffie aan en schuift een stoel bij aan de vergadertafel in de verbouwde boerderij die als kantoor dienst doet. Sinds 2011 staat de 28-jarige onderneemster met haar ouders aan het hoofd van boomkwekerij Michels-Classens in Heide-Venray. Haar broer is medeverantwoordelijk voor de varkenshouderij die onderdeel is van de vennootschap onder firma.

Eigenlijk wilde ze eerst helemaal niet in het bedrijf werken. „Tijdens drukke tijden moest ik wel eens bijspringen. Dat vond ik minder leuk. Liever werkte ik in de sieradenwinkel waar ik een bijbaantje had.” Maar toen ze voor haar stage detailhandel aan het mbo dag in dag uit in een winkel moest staan, kwam ze erachter dat dat eigenlijk helemaal niks voor haar was. Ze studeerde verder aan Fontys Hogescholen in Eindhoven en kwam tijdens haar studie commerciële economie in aanraking met verkoop en marketing. Dat opende haar de ogen. „Want bomen moeten ook verkocht worden, het is niet alleen handwerk.”

Een slag slaan Vader Jan Michels was blij verrast met het besluit van zijn dochter. Om het bedrijf voor te bereiden op haar toetreden, kocht hij in Maashees een kwekerij erbij. „Daarmee sloeg hij een slag; in één keer kwam er 15 ha bij. Het bedrijf werd groot genoeg om een breed sortiment laanbomen te telen waarmee we nieuwe klanten op de markt konden trekken.”

Het huidige bedrijf telt 60 ha. De bomen in de maat 14-16 tot 30-40 worden geleverd aan handelskwekerijen, grootgroenvoorzieners en hoveniers in binnen- en buiten-

’Dat er minder naar kwaliteit wordt gekeken, daar baal ik van’

’Ik geloof in duurzaam telen’

land. Terwijl vader Jan zich vooral bezighoudt met de verkoop en het kweken, heeft Caroline zich toegelegd op het aantrekken van nieuwe klanten, pr en de aansturing van het personeel.

De tien werknemers reageerden positief op hun nieuwe leidinggevende. „De jaren voordat ik afstudeerde, was ik al aanwezig bij werkoverleggen en deed ik de urenregistratie en functioneringsgesprekken, dus het personeel was me wel gewend”, vertelt ze, onderwijl reikend naar de mobiele telefoon die gaat. Scholier Stan meldt dat zijn Max-tang stuk is en vraagt wat nu te doen. Caroline hoeft niet na te denken en zegt hem waar hij stamopslag kan wegsnoeien. „Het mooiste van dit werk, vind ik de afwisseling”, zegt ze als ze haar telefoon weer heeft opgeborgen. „En ook hoe je mensen mee kan krijgen in nieuwe ontwikkelingen.”

Voor groen gaan Een van de vernieuwingen die Caroline introduceerde is het kweken volgens Milieukeur. „Het levert ons besparingen op, maar bovenal wil ik uitstralen dat wij voor groen gaan”, beargumenteert ze haar deelname. Met die boodschap treedt ze veel naar buiten: op de Facebook-pagina van het bedrijf, via de vereniging Duurzame Boomkwekers Nederland waarvan ze bestuurslid is, en op beurzen.

Zo presenteerde Michels-Classens zich op Floraliën in Den Bosch met niet alleen bomen maar ook een bijenhotel. Het bijenhotel krijgt een plaats bij de pas aangelegde paddenpoel die als waterberging fungeert voor het varkensbedrijf van haar vader en broer. „En we hebben hier ook een bloemenstrook ingezaaid voor de bijen”, wijst ze als ze tijdens een rondleiding langs de varkensschuur loopt die omringt wordt door de bomen van de kwekerij. „Bij ons vullen die twee bedrijfsonderdelen elkaar goed aan. De varkensmest injecteren we in de rijen tussen de bomen met de door ons zelf ontwikkelde Treeject.”

Binnenkort hoopt ze het Milieukeur-certificaat te vervangen door Groenkeur. Met dat keurmerk kan de boomkwekerij zich nog beter als duurzaam profileren, meent ze. Ze vindt het jammer dat afnemers er nog weinig naar vragen. Dat heeft te maken met de bekendheid van het keurmerk, maar ook met geld. „Daar baal ik wel eens van, dat alles draait om prijs en dat er minder naar kwaliteit wordt gekeken. Maar ik geloof in duurzaam telen. Ik wil vooruit met het bedrijf, dus moet ik ook vooruitstrevend zijn.” < De Boomkwekerij 13 (27 juni 2014)

Zomerserie Vrouwen1-BKW14-13.indd 17

17

19-06-14 15:24

Ongekend

Tekst: Ronald Houtman Foto: Plants & Pictures

In het Magnolia-sortiment is nog plaats voor vernieuwende kleuren en groeiwijzen.

En laat ‘Daybreak’ nu net een plant zijn die aan beide voorwaarden voldoet.

Magnolia ‘Daybreak’ Hoe mooi Magnolia ook zijn, aan veel soorten en cultivars zitten wat negatieve kanten. Deze zijn bij ’Daybreak’ niet of in ieder geval veel minder aanwezig. Vaak zijn Magnolia grote, brede struiken of zelfs bomen die voor veel tuinen te groot worden. ’Daybreak’ groeit vanuit een grote struik uit tot een kleine boom die na 25 jaar circa 12 m hoog wordt. Maar omdat de kroon zuilvormig is, wordt de boom slechts een meter of 3 breed. Ook voor gebruik in kleinere tuinen en als laanboom biedt dit perspectieven.

De meeste soorten en cultivars bloeien (crème)wit, roze en/of paars. Er blijkt een behoefte aan andere, voor Magnolia nieuwe kleuren. Meest bekende ’vernieuwing’ is aanwezig in de vorm van geelbloeiende cultivars. Enkele bekende geelbloeiende Magnolia zijn M. ×brooklynensis ’Yellow Bird’, M. ’Butterflies’, M. ’Daphne’, M. denudata

UIT DE PRAKTIJK „Een aantal jaren geleden heb ik ‘Daybreak’ in mijn sortiment genomen omdat ik een zo breed mogelijk kleurenspectrum wil kunnen aanbieden. Daarbij is het natuurlijk een prachtige en bijzondere kleur. Ik verkoop ‘Daybreak’ dus als onderdeel van een kleurenserie. Mijn klanten vragen niet bewust om ‘Daybreak’, maar de cultivar is een onderdeel van het palet dat ik kweek.

PLUS

MIN

ge de kleur, maar ook omdat het gewoon een goede Magnolia

+ Opvallende bloemkleuren

- Bloemen gevoelig voor

is, ben ik ‘Daybreak’ toen gaan kweken.”

+ Geurende bloemen

late nachtvorst

+ Prima winterhard

- Bodem moet voldoende

Toen ik dit ging samenstellen, heb ik geprobeerd in te spelen op Ruud van der Werf, Boskoop

’Fei Huang’ (Yellow River) en M. ’Elizabeth’. Ook de donker purperrood bloeiende Magnolia zoals ’Black Tulip’ en ’Genie’ zijn qua kleur opvallende nieuwigheden. Maar de kleur van ’Daybreak’ is uniek binnen Magnolia. De buitenkant van de acht bloemdekbladen van iedere bloem zijn fluweelachtig rozerood met een oplichtende, groenig gele tot oranje weerschijn. Aan de binnenkant zijn de bloembladen licht rozerood tot rozewit. De bloemen zijn vaasvormig en circa 12,5 cm groot. Bij verbloeien openen de bloemen zich geheel en hebben dan een doorsnede van 23 tot 25 cm. Daarbij geuren de bloemen sterk en aangenaam, wat een toegevoegde sierwaarde is. ’Daybreak’ werd ontwikkeld door August Kehr, een beroemde Magnolia-veredelaar uit North Carolina, USA, die meerdere prima selecties heeft ontwikkeld. ’Daybreak‘ is het resultaat van een kruising tussen Magnolia ×brooklynensis ’Woodsman’ en M. ’Tina Durio’. In deze ingewikkelde kruising zijn uiteindelijk vier verschillende Magnolia-soorten verenigd, M. acuminata, M. denudata, M. liliiflora en M. campbellii. Allemaal theorie, maar gevolg is dat ’Daybreak’ alle kwaliteiten in zich heeft om tot een standaardcultivar van Magnolia uit te groeien. Als tuinplant en als laanboom. <

de (toekomstige) wensen van mijn klanten. Niet alleen vanwe-

doorlatend zijn

18

De Boomkwekerij 13 (27 juni 2014)

Ongekend Magnolia Daybreak.indd 18

19-06-14 15:25

Techniek

Tekst en Foto’s: Arno Engels

Lekker zelf automatiseren Zestig potten tegelijk met grond vullen, zestig planten tegelijk erin zetten, en straks ook met zestig tegelijk sorteren voor aflevering. De bedrijfsvoering van Sluiter Ellwoodii is open-top geautomatiseerd – door Sluiter zelf. Op de coniferenkwekerij in Opheusden worden zelfs de potten en trays helemaal zelf geproduceerd.

Het verplanten van geworteld stek naar ronde P9 gebeurt bij Sluiter volledig automatisch met eigen techniek. Rolcontainers voeren (geheel links) de stekplaten aan, waarna de plantjes via diverse handelingen opgepot van de band rollen. Capaciteit: zo’n 19.000 plantjes per uur.

In de bedrijfsruimte van Sluiter Ellwoodii blinkt bijna geen metaal van de grote automatiseringsfabrikanten. Ver weg in een hoek staat nog wel een standaard oppotmachine te draaien, maar meer ook niet. De bedrijfsruimte is vrijwel helemaal ingericht met automatiseringstechniek uit eigen werkplaats. „Van origine kom ik uit de metaalsector”, verklaart Jan Sluiter. „Techniek ligt me aan het hart.”

Die achtergrond kwam goed van pas toen de ondernemer zo’n 35 jaar geleden coniferenkweker werd.

Sluiter was niet tevreden over de techniek die destijds op de markt was. „Het was nul komma nul, er rammelde alleen een potmachine

en de eerste potten kwamen net in de boomkwekerij.” Daarom begon Sluiter maar zijn eigen techniek te bouwen. „Eerst ga je mechaniseren, daarna automatiseren. Om sneller en efficiënter te werken, en omdat continue arbeid geestdodend kan zijn.”

Sluiter vindt zijn techniek niets bijzonders, maar de grootschaligheid ervan wel. De hoofdrol in zijn automatisering wordt namelijk gespeeld door een machine met maar liefst zestig plantkoppen. Per uur verplanten al die koppen tegelijk een slordige 19.000 plantjes van stektray naar ronde P9. „Als we willen, kunnen we in een dikke week een miljoen plantjes oppotten.” „Elke kweker wil zoveel mogelijk

planten in een zo kort mogelijke tijd in potten hebben”, gaat Sluiter verder. In zijn geval gaat het wel om enkele miljoenen conifeertjes per jaar. Die worden zowel vermeerderd als opgekweekt op rolcontainers.

Twee derde staat buiten en een derde staat binnen onder glas.

De verplantmachine is enkele jaren geleden ontwikkeld. Met hulp van zijn zoon die in het metaal zit, had Sluiter er zelf driedimensionale computertekeningen van gemaakt. „Je kunt wel leuke dingen bedenken, maar het heeft vijf jaar geduurd voordat we wisten: als we het zo doen, werkt de machine echt wel.”

De machine heeft tussen de 20.000 > en 25.000 onderdelen en is samenDe Boomkwekerij 13 (27 juni 2014)

Sluiter Techniek.indd 19

19

19-06-14 15:25

FEITEN Coniferen, techniek, potten en trays gesteld op basis van wat Sluiter in de markt zag. „Het waren al beproefde concepten.” Voor een hoge oppotcapaciteit had hij zestig plantkoppen nodig, maar geen enkele fabrikant wilde die aan hem verkopen. „Ze waren misschien bang dat ik hun verplanters zou nabouwen.”

Eigen plantkop en stekplaat Sluiter was echter alweer niet tevreden over het marktaanbod. Als stek te goed in de tray was geworteld, zouden de pennen van bestaande plantkoppen het stek niet goed uit de tray kunnen grijpen. En daarom werd zelf een plantkop ontwikkeld. „De pennen van onze plantkop bewegen met een vaste geleiding, waardoor ze zo gemeen knijpen, dat het stek altijd wel meegaat”, vertelt de kweker. „Je moet kluitjes wel een beetje plagen, omdat ze dan worden gestimuleerd om door te groeien.”

Vanwege het geautomatiseerde oppotten is ook een eigen stekplaat ontworpen. De plaat heeft 108 gaten (9x12) en combineert een stektray met een kweektray. De stekken hebben hierin meer ruimte om te groeien, waardoor ze bossiger worden, aldus Sluiter. „De plaat is zo gemaakt dat we in het voorjaar laat, maar supersnel kunnen oppotten. Daardoor groeien de planten uniform door.”

Bij de automatisering is aan alles gedacht, dus ook aan de aan- en

Sluiter in Opheusden bestaat in feite

gistieke lijnen. Op de plantkop die het

uit drie bv’s die elk andere producten

bedrijf voor het automatisch verplan-

maken voor de sierteeltsector.

ten heeft ontwikkeld, rust Europees en

> Sluiter Ellwoodii vermeerdert en

Amerikaans patent. De plantkop is be-

kweekt coniferen in pot die jaarrond te

schikbaar voor andere kwekers en wordt

verhandelen zijn, maar vooral bedoeld

verkocht via de Belgische automatise-

zijn voor de kersthandel. Het sortiment

ringsfabrikant Degramec.

bestaat uit diverse soorten en cultivars

> Sluiter Molding produceert potten en

van Chamaecyparis, Juniperus, Thuja,

trays voor potplanten- en boomkweke-

Picea en Pinus. De kwekerij heeft zes

rijbedrijven middels spuitgiettechniek.

vaste en vier parttime medewerkers.

Het bedrijf kan naar wens van een kwe-

> Sluiter Techniek ontwikkelt en bouwt

ker een eigen model (hang)pot of tray

techniek om het oppotten en het sor-

ontwikkelen.

teren te automatiseren, met daarbij lo-

afvoer van stekplaten, potten en potgrond. Rolcontainers met stekplaten worden gebufferd in een aparte baan, waarna een machine met vorken eraan drie platen tegelijk oppakt en op een transportband zet. Die band gaat pas lopen als een sensor ook echt wel drie platen heeft geteld. „Als dat niet zo is, stopt het systeem automatisch.”

De stekplaten wachten vervolgens in de rij totdat ze, met vijf platen tegelijk, aan de beurt zijn voor de zestig plantkoppen. Volgens een bepaald patroon worden de stekken uit de platen gegrepen. Hiervoor bewegen de koppen negenmaal over iedere plaat (aangezien een plaat 9x12 kluitjes bevat). „Ze laten er niet één staan”, verzekert Sluiter, en dan met gevoel voor perfectionisme: „Anders zou me dat diep teleurstellen.”

Potten zitten klaar in grote magazijnen, om met zestig stuks tegelijk te worden opgepakt en in trays te worden gezet.

20

Aanvoer materialen Zoals er zestig plantkoppen werken, wordt er ook eenzelfde aantal potten tegelijk met potgrond gevuld en in vijf trays tegelijk gezet. De grond komt vanuit een grote bunker en via een bandensysteem van bovenaf in de machine. Het storten gebeurt met een koker die heen en weer slingert over de vijf trays met potten. „Zoveel trays tegelijk vullen kan niet anders dan met een slingerbeweging.”

Nieuwe potten en trays worden aangevoerd vanuit grote magazijnen die verrijdbaar zijn en voor de verplantmachine staan. Er zijn bijvoorbeeld twee pottenmagazijnen waarin totaal liefst 6.000 ronde P9’s passen. „Is het ene magazijn leeg, dan gaat dit automatisch naar links en maakt automatisch plaats voor het andere magazijn. Het lege kun je vervolgens

De plantkoppen bewegen met een vaste geleiding, waardoor ze de gewortelde stekken zo goed vastpakken, dat ze stekplaten volledig leeghalen.

De Boomkwekerij 13 (27 juni 2014)

Sluiter Techniek.indd 20

19-06-14 15:25

Techniek

weer vullen. De aanvoer in de machine staat dus nooit stil.”

Ook de afvoer van trays vindt volledig automatisch plaats. Leeg gegrepen stekplaten worden op elkaar gestapeld en met vijf stapels tegelijk gebufferd, waarna ze handig op een pallet zijn te zetten en weg te rijden. Volgeplante potten schuiven met wederom vijf trays tegelijk over een brede band uit de verplantmachine, waarna ze op schoongewassen rolcontainers worden geplaatst.

Medewerkers rondom Als al deze automatisering in bedrijf is, lopen er drie medewerkers rondom om de boel in de gaten te houden, om handmatig nieuwe potten en trays bij te vullen, en om stapels lege platen af te voeren. Buiten zijn dan twee andere medewerkers bezig om de volle rolcontainers per baan op de juiste plek te duwen. De containers rollen wel automatisch over centrale paden naar de banen toe.

Het hele verplantgebeuren wordt aangestuurd door servomotoren, en het is zodanig beveiligd, dat alles stopt zodra er iets niet klopt. De boel kan daarna weer snel draaien. „We kunnen alles op elk willekeurig moment starten en stoppen.”

Veertien camerasorteringen Door de grootschaligheid en automatisering zal het geen verbazing wekken dat ook het afleverklaar maken met behulp van zelfgebouwde hightech wordt uitgevoerd. In Sluiters bedrijfsruimte staat hiervoor een complex van transportbanden en rollerbanen opgesteld. Middels camera’s zijn er veertien sorteringen van de coniferen mogelijk. Net als het oppotten is ook dat een strak verhaal. „In principe gaat hier geen conifeer de deur uit zonder dat ’ie door het camerasysteem is gegaan.”

De sortering heeft een capaciteit van 6.500 planten/uur. Vergeleken met de oppotcapaciteit van 19.000 planten/uur gaat het sorteren te langzaam in de ogen van de kweker. „Het sorteren moet net zo snel lopen als het oppotten, daarom zijn we nu bezig om een nieuwe sorteerlijn te ontwikkelen”, aldus Sluiter. „We zijn ook verplicht om op hoge capaciteit te werken, want onze meeste handel is kersthandel: in korte tijd gaan de meeste coniferen naar klanten.”

Alsof al die eigen automatisering van planten verwerken nog niet bijzonder genoeg is, beschikt Sluiter ook nog eens over een eigen spuitgietmachine. De ondernemer maakt ook zijn potten en trays helemaal

zelf. Dit is uit nood geboren: vijf jaar geleden trok er een zware hagelbui over het bedrijf, waardoor er behalve ruiten en planten ook alle kweektrays kapot waren gehageld.

Sluiter heeft deze oude spuitgietmachine gerenoveerd en nieuwe matrijzen ervoor gebouwd. Zo kan hij elke gewenste pot of tray zelf maken.

Spuitgietmachine gekocht „We waren ineens door onze voorraad trays heen, terwijl we er dat jaar nog 500.000 nodig hadden”, kijkt de kweker terug. Vanwege zijn automatisering was hij gebonden aan een eigen tray. Die kon hij wel laten produceren, maar: „De prijzen waren zo hoog, dat ik besloot om zelf een spuitgietmachine te kopen.”

En die machine loopt in het winterseizoen dag en nacht. De warmte die hierbij vrijkomt, wordt gebruikt om de bedrijfsruimte te verwarmen. Het is een oude Zwitserse machine die Sluiter zodanig heeft gerenoveerd, dat ze goed functioneert en elke 2,3 seconden een pot of tray klaar heeft.

Sluiter is dus volledig zelfvoorzienend: hij produceert eigen planten, eigen techniek en eigen potten en trays. Alleen potgrond, kunststofkorrels en kleurstoffen worden buiten het bedrijf ingekocht. „Je moet ook niet alles willen.” <

De Boomkwekerij 13 (27 juni 2014)

Sluiter Techniek.indd 21

21

19-06-14 15:25

Tekst: Ketura Haveman Foto: PPO AGV

Alternatieven voor metam-natrium no Afgelopen maand kreeg grondontsmettingsmiddel metam-natrium een tijdelijk verbod. Uit de beoordeling van de herregistratie moet duidelijk worden of het middel in augustus alsnog weer wordt toegelaten. Mocht dat niet gebeuren, dan moeten kwekers zich redden met de alternatieven.

Welke zijn dat en hoe effectief zijn deze ontsmettingen?

Als er geen metam-natrium meer is om de grond te ontsmetten, welke alternatieven heeft een kweker dan?

Er is onderzoek gedaan naar verschillende technieken om zonder hulp van chemie de grond te ontsmetten.

Biologische grondontsmetting, biofumigatie, bodem resetten en inundatie zijn mogelijke alternatieven.

Bij biologische grondontsmetting (BGO) wordt er organische stof gekweekt en ondergewerkt. De organische stof wordt in de grond vervolgens verteerd. Als dit onder zuurstofloze omstandigheden gebeurt, doodt het ziekten en plagen. Die zuurstofloze omgeving is essentieel voor de mate waarin de grondontsmetting werkt. Grond wordt daarom aangedrukt, beregend en afgedekt met folie.

Bij biofumigatie wordt een groenbemester gekweekt en vervolgens verhakseld en direct ondergewerkt, waarna de grond wordt aangerold of afgedekt. Voor biofumigatie worden groenbemesters gebruikt uit de familie van de kruisbloemigen. Deze koolachtigen hebben zogeheten isothiocyanaten. Na het vers verhakselen en onderwerken van het gewas komt deze stof vrij in de bodem. Daar heeft ze een dodende werking op aaltjes, maar ook op andere grondgebonden ziekten en plagen.

Een methode die in de bloembollenteelt momenteel al wordt toegepast, is inundatie. Bij inundatie wordt grond gedurende een langere periode onder water gezet. Ook hier is het principe dat de aaltjes en schadelijke organismen sterven door gebrek aan zuurstof. In tegenstelling tot biologische grondontsmetting en biofumigatie wordt hier geen grote

22

hoeveelheden organische stof omgezet. Hierdoor werkt inundatie niet tegen alle aaltjes en schimmels. De werking tegen Pratylenchus penetrans, Ditylenchus dipsaci, Aphelenchoides subtenuis en Rotylenchus is goed. Of de methode ook tegen wortelknobbelaaltjes Meloidogyne chitwoodi en M. fallax werkt, is onbekend.

Bij inundatie moet de grond zes tot acht weken onder water staan. Dit kan tussen het rooien en planten.

Om water op het land te houden, wordt vooraf een dijkje om het perceel gelegd. Voor inundatie is het echter wel noodzakelijk dat de grondwaterstand niet te laag is.

Afdichting Al deze ontsmettingsprincipes werken op basis van het creĂŤren van een zuurstofarme omgeving. Bij de werking van biologische grondontsmetting ligt daar ook gelijk het knelpunt. Goede afdichting van de grond voor een periode van minimaal vier weken blijkt heel lastig en vooral erg kostbaar omdat er geen goedkoop materiaal beschikbaar is, waarmee dit gerealiseerd wordt.

Voor een optimale inzet van biologische grondontsmetting is het daarom noodzakelijk onderzoek te doen naar mogelijkheden en materialen waarmee die afdichting van de bodem kan worden verbeterd voor een langere periode. Op initiatief van LTO Nederland en de Koninklijke Algemeene Vereeniging voor Bloembollencultuur (KAVB) wordt daar komende twee jaar aan gewerkt (zie kader).

Het is ook mogelijk om met behulp van specifiek organisch materiaal

de bodem te ontsmetten. Het bedrijf Thatchtec heeft in samenwerking met Wageningen UR een methode ontwikkeld. Als organisch materiaal wordt Herbie gebruikt, een eitwitrijk product uit de voedingsindustrie. Het product wordt ondergewerkt, waarna de bodem wordt afgedicht. De grond wordt hierdoor zuurstofloos of zuurstofarm, waardoor de aaltjes en schimmels sterven. Voor een optimale werking moet de bodem vervolgens ongeveer vier weken met rust worden gelaten.

De testresultaten in de kas zijn heel bemoedigend. Echt praktijkrijp is het product echter nog niet. Thatchtec gaat het product nu testen in de akkerbouw tegen aardappelmoeheid. Als die resultaten positief zijn, gaat het bedrijf verder met het testen van het product in de open teelten, waaronder in de pioenrozen.

Groenbemesters Een andere alternatief, met name tegen aaltjes, is het gebruik van groenbemesters. Praktijkonderzoek Plant en Omgeving Akkerbouw (PPO AGV) heeft in 2012 en 2013 onderzoek gedaan naar de eigenschappen van nieuwe groenbemesters ten opzichte van het maĂŻswortelknobbelaaltje (Meloidogyne chitwoodi) en het wortellessieaaltje (Pratylenchus penetrans). Uit onderzoek blijkt dat er tot op heden geen groenbemester is die beide aaltjessoorten aanpakt. Tegen het wortellessieaaltje werkt Tagetes nog altijd het beste van alle groenbemesters. Borago en zwaardherik zijn twee nieuwe groenbemesters die mogelijk perspectief bieden tegen het Meloidogyne chitwoodi. Bij inzet van groenbemesters is het belangrijk dat het bekend is of en welke aaltjes er in de grond zitten.

Naar een optimaal, betaalbaar alternatief tegen zowel aaltjes als schadelijke bodemschimmels wordt komende jaren verder gezocht. <

De Boomkwekerij 13 (27 juni 2014)

Grondontsmetting_2.indd 22

19-06-14 15:30

Grondontsmetting

um nog in ontwikkeling

Zwaardherik is een mogelijk alternatief tegen Meloidogyne chitwoodi, zo blijkt uit onderzoek van PPO AGV.

RECENTE ONTWIKKELINGEN

Actieplan moet oplossing bieden voor de sector Eind vorige maand heeft staatssecretaris Dijksma van Econo-

nog niet bewezen of moet worden verbeterd.

mische Zaken het middel metam-natrium per direct tijdelijk

De sector heeft daarom een aanvalsplan opgesteld met als

verboden. Aanleiding was een risicoanalyse van het College

doel binnen een termijn van twee jaar wel te kunnen beschik-

voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en bioci-

ken over alternatieven. De sector zal verschillende onder-

den (Ctgb) waaruit bleek dat zij de gezondheidsrisicoâ&#x20AC;&#x2122;s voor met

zoeksvoorstellen indienen bij de overheid onder het topsecto-

name omwonende kinderen niet uit kon sluiten. De beoorde-

renbeleid. Het bedrijfsleven zal hiervoor zelf betalen, maar ze

ling van de herregistratie moet nu duidelijk maken of het mid-

vraagt ook een bijdrage van de overheid.

del in augustus weer beschikbaar komt.

In het onderzoek wordt gezocht naar betaalbare mogelijk-

Op initiatief van LTO Nederland en de Koninklijke Algemeene

heden van luchtdicht afdekken. Ook moet er verder onderzoek

Vereeniging voor Bloembollencultuur (KAVB) heeft begin juni

komen naar inundatie en de inzet van bacteriĂŤn en organische

de sector met elkaar gesproken over alternatieven voor metam-

restproducten voor grondontsmetting. De partijen hopen dat

natrium. Alternatieven voor effectieve grondontsmetting

gedurende de onderzoeksperiode metam-natrium nog als

zijn echter onvoldoende aanwezig of de werkzaamheid is

redmiddel toegestaan blijft.

De Boomkwekerij 13 (27 juni 2014)

Grondontsmetting_2.indd 23

23

19-06-14 15:30

Tekst en Foto’s: Arno Engels

Grip op de hele rozenketen Zeven jaar geleden emigreerden Geert en Wilma van de Laak naar Nieuw-Zeeland, omdat ze dachten daar een betere toekomst te kunnen opbouwen met rozen. Inmiddels hebben de jonge ondernemers de hele rozenketen in eigen hand, vanaf onderstammen zaaien tot geoculeerde rozen verpakt verzenden. En ze werken aan meer afzet.

Het rozenbedrijf van Geert (34) en Wilma (32) van de Laak is een opvallende verschijning in het uiterste zuiden van Nieuw-Zeeland (NZ). Dit is namelijk vooral een boerenomgeving, met ’s werelds grootste melkfabriek op steenworp afstand. Van de Laak onderscheidt zich langs State Highway 1 in Edendale met een rozentuin, pas geoculeerde onderstammen en bloeiende tweejarigen in het veld.

Het is begin maart als we Southern Roses, zoals het rozenbedrijf heet, bezoeken. Wilma is bezig om de aantallen oculaties te tellen, voor de afdracht van licenties aan Nieuw-Zeelandse agenten van veredelaars. Geert schept achter op het erf een mengsel van rozenzaad en water zorgvuldig om. „Straks nog melk erbij, zodat het vruchtvlees sneller kan rotten.”

De zaadoogst is deze Nieuw-Zeelandse nazomer groot; struiken van ’Laxa’ hangen vol met bottels om te plukken.

En ook de zaailingenoogst zal groot zijn, verwacht Geert.

Hij trekt een paar planten uit het bed. Wortelhalzen die al dik genoeg zijn om te oculeren. „We kunnen wel 200.000 planten rooien, twee keer zoveel als dat we nodig heb-

De rozentuin van Southern Roses ligt aan State Highway 1, NZ’s hoofdweg.

24

ben.” De helft zal worden ingevroren, voor het geval er iets met de andere planten misgaat. Geert kan in NZ namelijk geen zaailingen bijkopen, omdat Southern Roses ze als enige gebruikt voor de rozenteelt. Andere kwekers in NZ zetten rozen uitsluitend op stekken van Rosa multiflora. En zaailingen van overzee importeren, dat kan niet vanwege strikte fytosanitaire NZ-regels.

Met rozen geoculeerd op ’Laxa’ is het bedrijf dus uniek in NZ. „De rozen blijven wel wat kleiner dan op multi, maar ze vertakken beter en blijven langer gezond”, zegt Geert, waarna hij de kwaliteit op het veld laat zien. Dikke struiken, vaak met drie of vier takken vanuit de oculatie. „Takken genoeg – we hoeven tijdens het rooien niet te kijken naar het aantal.”

Geen tussenhandel Licentiecontrole is er wel, maar NZ kent geen kwaliteitskeuring van rozen. „We gaan voor kwaliteit, maar die bepalen we wel zelf”, zegt Geert. „Er komt ons ook geen tussenhandel vertellen wat we moeten oculeren. We maken onze eigen lijst. Afhankelijk van de vraag maken we van het ene ras meer rozen, en van het andere ras minder.”

Voor de emigratie naar Nieuw-Zeeland leverde Geert aan de tussenhandel. Hij komt namelijk uit Lottum, wat hij in NZ trouwens niet verloochent gezien de vlaggen van het rozendorp die bij Southern Roses wapperen. Maar na acht jaar kweken in Nederland zag hij meer toekomstmogelijkheden in NZ. „In Nederland moet je voor massa gaan; dat wilde ik niet. NZ had ik altijd al in gedachten.”

Die gedachten werden concrete plannen toen Geert hoorde dat een andere rozenkweker uit de buurt die

Rozen op ’Laxa’ vertakken zwaar aan de andere kant van de wereld.

De Boomkwekerij 13 (27 juni 2014)

NZ rozen.indd 24

19-06-14 15:31

Buitenland

Southern Roses, Edendale Sortiment: plusminus 275 verschillende rozenrassen Afzet: voornamelijk aan tuincentra, bouwmarkten, hoveniers en particulieren in NieuwZeeland, klein deel export binnen Pacific-regio Oppervlakte: 6,5 ha Personeel: naast de twee ondernemers een vaste medewerker en een parttimer, in hoogseizoen vijf medewerkers Website: southernroses.co.nz

Geert en Wilma van de Laak zien de afzet van hun rozen dusdanig groeien, dat ze hun productie verdubbelen naar 100.000 struiken.

eerder naar NZ was geëmigreerd, De Boer, wilde stoppen. Wilma had in haar eigen vakgebied (verloskunde) al veel gehoord en gezien van NZ, wat ook haar enthousiast maakte. Uiteindelijk vertrokken ze in 2007 naar NZ. De vertrouwde omgeving verlaten, werken en wonen in een vreemd land: het was allemaal niet makkelijk, erkennen Geert en Wilma nu. „We zijn ervoor gegaan en wilden er wat van maken”, vertelt Wilma. Zij kon al goed communiceren in het Engels, maar Geert moest de Engelse taal nog machtig worden. „Ik kende alleen yes, no en beer! Met handen en voeten ben ik een heel eind gekomen.”

Productie verdubbelen Nu, zeven jaar later, prijzen ze zich gelukkig met hun bedrijf en hun klandizie. Dit jaar hebben ze 50.000 rozen om te rooien en te leveren, en die gaan allemaal per stuk en per koerier naar verschillende afnemers. „Eigenlijk naar iedereen in NZ die rozen nodig heeft”, vertelt Geert. „Tuincentra, particulieren, hoveniers. En sinds een paar jaar zijn we de hoofdleverancier van rozen voor Mitre 10, de grootste doe-het-zelfketen in NZ.” Volgend jaar worden er 100.000 onderstammen geplant; de productie verdubbelt dus. Geert en Wilma zien hun afzet namelijk groeien, om te beginnen in NZ zelf. Een grote andere kweker is met pensioen gegaan, waardoor er ruimte ontstaat op de binnenlandse markt. „Er zijn ongeveer 4,5 miljoen Kiwi’s en die hebben bijna allemaal een

tuin”, zegt Geert. „Hier worden gemiddeld per inwoner meer rozen gekocht dan in Nederland.”

Maar vooral de jongere Kiwi’s besteden tegenwoordig minder tijd aan tuinieren dan vroegere generaties, terwijl geoculeerde rozen toch wel het nodige onderhoud kosten.

Reden voor Geert en Wilma om hun afzetmogelijkheden uit te breiden buiten NZ. „We exporteren al wat rozen naar Nieuw-Caledonië en Tahiti”, zegt Wilma. „Toch willen we meer zekerheid in onze afzet hebben, want je weet maar nooit hoe de afzet in NZ zal worden.”

Ze zijn net terug van Japan. In dit Aziatische land proberen ze afzet op te bouwen; contacten met potentiële importeurs zijn al gelegd. De verwachtingen zijn hoog bij de jonge ondernemers. „Japan gaat voor rozen van kwaliteit, en daar kunnen wij aan voldoen”, zegt Wilma, verwijzend naar de zware rozenstruiken die op het veld staan. „En export van NZ heeft al een goede naam in Japan, er gaan al meerdere agrarische producten naar toe.”

Toch valt er ook in NZ nog afzet te winnen. „Er komt hier meer vraag naar stamrozen”, aldus Geert. En daarom wordt bij Southern Roses de stamrozenteelt opgezet.

Ditmaal niet volgens Lottumse traditie op Pfänder, maar volgens NZ-traditie op multiflora. „We zijn dan de enige rozenkwekerij met struiken én stammen. We kunnen ons dan nog meer onderscheiden.” < Bekijk meer foto’s van dit bedrijf op deboomkwekerij.nl.

De Boomkwekerij 13 (27 juni 2014)

NZ rozen.indd 25

25

19-06-14 15:31

Tekst en Foto’s: Arno Engels

Noviteiten van GreenTech In Amsterdam RAI vond van 10 tot en met 12 juni de eerste editie van GreenTech plaats: een nieuwe internationale vakbeurs voor tuinbouwtechnologie. Met drie hallen was het een kleiner alternatief voor de vroegere Horti Fair. Een selectie van technologienieuws: een machine om kokosblokken op de kwekerij te verwerken, een energiezuinige kas, een concrete invoering van robotisering op de kwekerij, en een automatische Denen-belader.

Kokosblokken zelf verwerken Het is een echte innovatie, oordeelde de vakjury voor de inno-

kasconcept ID Kas. De machine van Logitec Plus is een mobiele

vatieprijs op GreenTech, maar de zogeheten Logitec Plus Coco

installatie die geperste kokosblokken welt en losmaakt, zodat

Mill CM100 legde het uiteindelijk toch af tegen het nieuwe

het kokos direct gebruikt kan worden bij het oppotten. Dat wellen gebeurt gewoon met water, gedurende een aantal uren en binnen een gesloten systeem. „Zodoende heb je weinig water nodig en er wordt niets verspild”, aldus Mark van der Zande van Logitec Plus. De gebruiker kan zelf instellen hoeveel water er tijdens het wellen moet worden toegevoegd, en gedurende hoeveel seconden.

Het losmaken gebeurt mechanisch, maar volgens Van der Zande absoluut niet met een shredder. „Anders maak je de structuur van kokos, met name de vezels, kapot. Die structuur wil je juist behouden voor de teelt.”

De machine is te bedienen door één persoon en kan per uur 12 kuub gereed product verwerken. Sinds Logitec Plus de machine begin dit jaar in productie heeft genomen, is de eerste serie van zestien machines al aan kwekers wereldwijd verkocht. Het zijn allemaal kwekers die veen hebben vervangen door kokos. Aan de Coco Mill kan ook een menglijn worden gekoppeld. „Dan kan je je eigen recepten samenstellen, bijvoorbeeld met een deel

Hier niet in beeld, maar het verwerkte kokos komt via een transportband onder uit de machine.

kokos, een deel veen en een deel bark.”

Innovatieprijs voor energiezuinige kas Nog meer energie besparen door de kas nog beter te isoleren, en nog meer productie halen uit die kas: de glastuinbouw en fabrikanten gaan al jaren deze uitdaging aan en komen geregeld met een nieuw kasconcept.

Het nieuwste op dit vlak heeft de GreenTech Innovation Award 2014 gewonnen: de zogeheten ID Kas. Dit concept is ontwikkeld door Technokas in samenwerking met Duijvestijn Tomaten, Boal Systemen en Scheuten Glas. Van dit concept staat inmiddels ook een concrete kas waarin wordt gekweekt: 1 ha bij Duijvestijn Tomaten.

De ontwikkeling en de bouw zijn mede gefinancierd door het ministerie van Economische Zaken en de Rabobank.

De ID Kas levert volgens de ontwikkelaars betere prestaties dan het populairste kastype ooit, de Venlo-kas. De constructie is volledig nieuw en bestaat onder andere uit dubbele glazen panelen met een antireflecterende coating. Hierdoor kan tot 60% aan energie worden bespaard, en de gewasproductiviteit zal hoger liggen dan in de Venlo-kas.

Door al deze aspecten zal de ID Kas een grote toekomst hebben in de glastuinbouw, aldus de vakjury op GreenTech. Dus wellicht ook in de boomkwekerij onder glas.

26

De beste innovatie van GreenTech was te zien als schaalmodel.

De Boomkwekerij 13 (27 juni 2014)

Greentech.indd 26

19-06-14 15:31

Beurs

Tijd is rijp voor robotisering Robotisering wordt vaak in verband gebracht met grote fabrieken, maar de hightech biedt veel meer voor het midden- en kleinbedrijf dan menigeen denkt. Met deze boodschap stond TU Delft op GreenTech. „We proberen de nieuwe generatie robots uit bijvoorbeeld een autofabriek naar het mkb te brengen”, zei professor Martijn Wisse. „Dan vervang je ijzer door intelligentie.”

Op de beurs showde een robot zijn intelligentie. Op basis van driedimensionale beelden die hij zag, was hij bezig met het verplaatsen van neptomaten. „Een robot kan je zeker ook potten laten verplaatsen, vanwege hun vaste vorm”, aldus Wisse. Opmerkelijk was dat de robot werkte zonder een hek om hem heen. „Het is gecertificeerd veilig. Zonder hek heb je minder ruimte nodig, en het werk hoeft minder perfect te zijn. Stel dat de robot elke 10.000 potten een foutje maakt, dan corrigeer je ditzelf even en je drukt weer op play.”

TU Delft kan bedrijven aan robotisering helpen binnen een proRobotisering van een bedrijfsproces is zeker mogelijk voor kwekers, aldus TU Delft.

ject genaamd Factory in a Day. Binnen een dag wordt een bedrijfsproces geanalyseerd om te bepalen welke deelprocessen een robot zou kunnen uitvoeren. Hiervoor dient de kweker eerst via de website factory-in-a-day.nl een quickscan in te vullen. Diverse fabrikanten van robotsystemen doen mee aan het project, wat draait met €8 miljoen aan EU-subsidies. „Zodoende proberen we de terughoudendheid in het mkb om te investeren in robotisering, weg te nemen.”

De universiteit beschikt sinds vorig jaar over een robotica instituut. Dit vertaalt hightech-onderzoek naar concrete toepassingen, wat al heeft geleid tot diverse spin-off bedrijven die specifieke robothanden maken.

Wisse: „We werken uiteraard ook samen met Wageningen UR.”

Automatisch een Deen beladen Er is nog lang geen eind gekomen aan de automatisering in de pot- en containerteelt, dat maakten diverse fabrikanten duidelijk op GreenTech. Zo was er in de stand van Willburg Projecten een nieuw systeem te zien dat automatisch plantentrays op Deense karren kan laden voor verzending naar klanten.

Je stelt in de computer van dit systeem allerlei zaken in zoals traymaat, hoeveelheid trays en hoogte van de bledden. Daarna plaats je een Deense kar in een stellage, waarna de kar automatisch wordt vastgeklemd.

Vervolgens kan het laden beginnen: een lopende band beweegt langs de bledden omhoog en omlaag, en op basis van sensoren schuift een plantentray middels een balk op een bled (uiteraard over het opstaand randje heen). De ogen kijken eerst of het bled wel recht in de kar ligt, anders stopt het systeem automatisch.

De Deense karren-belader is voortgekomen uit een systeem dat Willburg een half jaar geleden bij een boomkwekerij heeft geïnVanaf de lopende band worden plantentrays met een balk op een bled geschoven.

stalleerd. Dit systeem laadt automatisch plantgoed van coniferen in trays op stapelrekken. Een heftruck brengt de rekken vervolgens naar het veld waar het plantgoed verder wordt uitgezet.

Willburg werkt nu aan een vergelijkbaar systeem voor losse planten in pot of container. Bedoeling is dat de planten in verstek op een Deense kar worden geladen, met behulp van een pottenvork.

De Boomkwekerij 13 (27 juni 2014)

Greentech.indd 27

27

19-06-14 15:31

Foto: Cultus Agro Advies

Blijf alert op dopluis in heesters en Taxus Dopluizen geven grote problemen in boomkwekerijgewassen.

De gewone dopluis is vaak te vinden in Taxus, maar ook in Magnolia, Camelia en Ilex is het een veelvoorkomende plaag.

Chiel van der Voort Cultus Agro Advies chielvandervoort@cultus.nl

Op dit moment zijn in het gewas de bruine dopjes van de gewone dopluis zichtbaar.

De lange wollige dopluis die we vooral in Taxus, Ilex en Hydrangea zien, kenmerkt zich door een lange, vlokkige, witte afscheiding.

Bestrijding met een contactmiddel is in dit stadium niet zinvol. Larven van vorig jaar hebben overwinterd en hebben de afgelopen weken een flink aantal eitjes afgezet. Na de ei-afzetting bij de gewone dopluis sterft het vrouwtje en ontstaat een hard schildje waaronder de eitjes beschermd liggen. Een dopluis kan in korte tijd een groot aantal eitjes afleggen, dus een effectieve bestrijding is van groot belang om flinke uitbreiding van de aantasting te voorkomen. Bij de lange, wollige dopluis worden de eitjes in eizakken afgezet, herkenbaar als de witte vlokken.

Goede bestrijdingstijdstip De jonge larven zullen zich rond half juni tot eind juni verplaatsen over de gehele plant.

Tijdens deze migratie zijn de luisjes nog week en gevoelig voor gewasbeschermingsmiddelen. De eerste dopluizen komen nu onder de schildjes vandaan, het is belangrijk hier kort op te zitten voor een efficiĂŤnte bestrijding. Migratie vindt over een periode van ongeveer drie weken plaats en vindt dus

niet overal op hetzelfde moment plaats. Een goede waarneming voordat u een bespuiting uitvoert, is van groot belang voor een efficiĂŤnte bestrijding. Het is mogelijk nu al een bespuiting uit te voeren tegen de lopende luizen, of nog even te wachten totdat de grote migratie plaatsvindt.

Aangeraden wordt om tijdens de verplaatsing van de luizen een bespuiting uit te voeren met Calypso + Decis, als recent een behandeling is uitgevoerd met Movento.

Indien u geen Movento heeft toegepast is het verstandig om tijdens de migratie een bespuiting met Calypso + Envidor uit te voeren, voeg hier een uitvloeier zoals Agral Gold of Zipper aan toe. Herhaal de behandeling na vijf tot zeven dagen, raken van de plaag is van groot belang voor een goed effect. Let op het maximaal aantal toegelaten toepassingen per gewasbeschermingsmiddel.

Als u niet op tijd een behandeling uitvoert zullen de jonge luizen zich weer vastzuigen aan het gewas waarna ze moeilijker te bestrijden zijn. Dopluizen produceren veel honingdauw waarop roetdauwschimmels zich ontwikkelen. Tegen de roetdauwschimmels kan een behandeling worden uitgevoerd met captan of Signum al blijft het lastig deze vervuiling van het gewas te verwijderen. <

Dopluizen zijn lastig te bestrijden als het op het verkeerde moment gebeurt.

28

De Boomkwekerij 13 (27 juni 2014)

Teeltadvies BKW14-13.indd 28

19-06-14 15:31

Teeltadvies

Bestrijd taxuskever tijdig Afgelopen winter zijn bij diverse bedrijven larven van de taxuskever in de kluiten en in containerteelt teruggevonden. De indruk bestaat dat de werking van de beschikbare insecticides Steward en Calypso of Gazelle tegenvallen.

Margareth van der Horst Plant Care Education margareth@casema.nl

Tijdig signaleren van taxuskever is erg belangrijk voor een goede bestrijding, maar ook lastig. De kever is actief in de schemering en in de nacht en vreet kleine ronde hapjes aan de buitenkant van bladeren. Bladvraat geeft een indicatie maar in de praktijk zien we tijdens de overwintering soms larven zonder dat de planten zichtbare schade hebben. Het is ook bekend dat de kevers niet aan coniferen vreten, uitgezonderd Taxus, maar wel hun eitjes in de wortelkluiten leggen.

Uitgaande dat de kevers in de buitenteelten half mei zijn uitgekomen en wetende dat ze pas na vier weken eitjes leggen, is het nu de tijd om consequent te bestrijden. Steward heeft de beste bestrijding op de kever maar is beperkt inzetbaar; in de bedekte teelt van boomkwekerij en vaste planten niet vaker toepassen dan zes keer per jaar en in de onbedekte teelten niet vaker dan vier keer.

Steward (17 gr/100 l water) is goed integreerbaar met biologische bestrijding van mijten en tripsen. Let op, oude verpakkingen van Steward met W4 en W5 hebben nog boomkwekerijtoelatingen, de nieuwe verpakking met W6 heeft geen boomkwekerij-

toelating. Opgebruiktermijn van de oude etiketten is tot medio oktober 2015.

Na een blokbespuiting van twee keer Steward afwisselen met Calypso of Gazelle.

Deze middelen hebben een systemische werking in het bespoten blad. Calypso is één dag na toepassing voor bijna 75% opgenomen in het blad. De overige 25% ligt op het blad of is vastgelegd in de waslaag. Op het blad hebben beide middelen een goede regenvastheid en lichtstabiliteit.

Optimale spuittechniek voor deze middelen is vereist voor een goede werking.

De gehele plant en alle bladeren moeten worden geraakt om de insecten hetzij via contactwerking hetzij via het zuigen uit het blad te doden. Voor de contactwerking moet er worden gespoten in de avond.

Uitsluitend chemische bladbespuiting inzetten is onvoldoende. Vanaf half september volgt daarom een bespuiting met aaltjes. Bij gevoelige gewassen en in bedekte teelten bestrijding herhalen in oktober. Heterorhabditis megidis geeft de beste bestrijding mits de bodemtemperatuur niet onder 12°C ligt en de bodem vochtig is gedurende drie weken. <

De rol van silicium in vruchtbomen Bij enkele vruchtboomkwekers zijn kleinschalige praktijkproeven opgezet om te zoeken naar plantversterkers die planten minder gevoelig maken voor ziekten en plagen.

Hans Smeets DLV Plant h.smeets@dlvplant.nl

Staatssecretaris Dijksma heeft besloten om de heretikettering van insecticiden en fungiciden uit te stellen tot respectievelijk 1 januari 2018 en 1 januari 2019. Aanleiding is dat het nieuwe format voor het etiket de toelatingen beperkt waardoor er grote knelpunten ontstaan in de bestrijding van ziekten en plagen. Na overleg is besloten tot uitstel om partijen de gelegenheid te geven maatregelen te treffen.

Dijksma stelt als voorwaarde dat LTO Nederland en Nefyto extra emmissiereducerende maatregelen treffen. Bovendien moet er meer aandacht komen voor de introductie en uitrol van alternatieve middelen en methoden ter bevordering van geïntegreerde gewasbescherming.

Silicium als plantversterker In 2012 en 2013 werd duidelijk dat het voedingselement silicium een belangrijke rol speelt bij het stimuleren van het afweersysteem van de plant. Literatuuronderzoek toont aan dat silicium een remmend effect heeft op schimmelaantas-

tingen zoals meeldauw en bladvlekken.

Zeker op zand, veen en dalgronden worden lage gehalten aan silicium gemeten in de bodem. Toedienen van steenmeel, dat rijk is aan silicium en sporenelementen, kan deze lage gehalten verhogen. Onduidelijk is welk steenmeel het meest geschikt is voor de boomkwekerijsector en hoe snel het silicium beschikbaar komt voor de plant.

In het nieuwe praktijknetwerk steenmeel wordt er bij twaalf verschillende boomkwekers, waaronder drie vruchtboomkwekers, praktijkproeven opgezet om antwoorden te krijgen op deze onderwerpen.

Naast steenmeel zijn er bladmeststoffen die silicium bevatten en die ervoor kunnen zorgen dat het gehalte silicium in het blad van de planten hoger wordt. Om meer inzicht te krijgen in de interactie tussen elementen in de planten, worden er in 2014 veel bladmonsters genomen, zowel droge stofanalyses als plantsapanalyses. Steeds duidelijker wordt het dat als er een balans gevonden wordt in de voeding van de plant, deze minder gevoelig wordt voor ziekten en plagen. < De Boomkwekerij 13 (27 juni 2014)

Teeltadvies BKW14-13.indd 29

29

19-06-14 15:31

VRAAG EN AANBOD

Mail uw Vraag & Aanbod voor donderdag 17.00 uur naar: svstraffic@bdu.nl of bel naar Verkoop Boomkwekerij 0342-494889

24 juni 2014 nummer 13

E-SAP

Uitgebreid assortiment in laan- en sierbomen, fruitbomen, spillen, dakplantanen en leilindes (vormbomen).

Meer informatie: www.sapholland.nl - www.e-sap.nl

ZOWEL IN DE VOLLE GROND ALS IN CONTAINER Het juiste adres voor de beste kwaliteit!

Kijk op onze website voor meer informatie:

ELSHOVEN NV

www.mabo.nl

Beworteld stek van bodembedekkers.

MABO KWEKERIJEN

Specialisatie: Waldsteinia ternata Het hele jaar door leverbaar ELSHOVEN NV • Elshoven 5 B-3950 Kaulille Bocholt E-mail: elshoven@skynet.be

STEKCULTURES BV

GOMMELSTRAAT 2 • 5074 NG BIEZENMORTEL TELEFOON: 0135113396 • FAX: 0135114183 GSM: 0651222823 EMAIL: INFOHECOSTEKCULTURES.NL INTERNET: WWW.HECOSTEKCULTURES.NL

Achterstraat 12 6668 AA Randwijk tel: 0488-491271 fax: 0488-491342 e-mail: info@mabo.nl

Tel: 0032 475 793613 Fax: 0032 116 62730 Contactpersoon Luc Peeters

Het adres voor uw gewortelde stek van heesters en coniferen in stekplaten or al uw

Ook vpodrachten! steko

“Onze kwaliteit is onze toekomst”

582926.indd 30

23-6-2014 13:33:10

VRAAG EN AANBOD

24 juni 2014 nummer 13

Mail uw Vraag & Aanbod voor donderdag 17.00 uur naar: svstraffic@bdu.nl of bel naar Verkoop Boomkwekerij 0342-494889

M: 06 54258722 F: 0598 398270 E: bart@bollaart.nl

Bezoek onze website voor meer informatie of actuele voorraad w w w.b ens ve r m eerd er i ng. nl

Boomkwekerij, plantenhandel, tuincentrum op 55.000 m2 in â&#x20AC;&#x153;Bergischen Landâ&#x20AC;? te koop of hiervoor een partner gezocht met als doel het later over te nemen.

Het terrein is aanwezen om als commercieel gebied te gebruiken.

Bij interesse graag uw reactie in het Duits sturen naar:

BDU media Afd. Tijdschriften/ brief onder nummer 1298 Postbus 67 3770 AB Barneveld

Wilt u ook adverteren op de Plantenbeurs pagina?

Bel: 0342-494889

582927.indd 31

23-6-2014 13:33:34

Tekst: Wil de Bresser, DLV Plant Illustratie: Peter Moorman

’Kijk eens kritisch naar afzetkosten’ Wil de Bresser, Senior Adviseur bij DLV Plant, adviseert kwekers eens kritisch naar hun afzetkosten te kijken. Hij ziet dat deze - onder het motto ’klant is koning’ - de laatste jaren flink zijn gestegen en pleit er voor dat kwekers zich er van bewust worden zodat de kosten niet de pan uit rijzen. Een aantal gestegen kostenposten op een rijtje.

1. Product afleverklaar maken De markt stelt hoge eisen aan de afzet van visueel aantrekkelijke producten. Deze ontwikkeling zorgt dat kwekers steeds meer tijd besteden aan de productpresentatie: blaadjes plukken, etiketten in rechte lijn zetten, schoon blazen, et cetera.

Planten op een laag van de Deense kar dienen allemaal even hoog te zijn. Het wordt steeds gebruikelijker dat op de potten barcodes staan, dat er een etiket bij zit en dat de potten schoon worden afgeleverd.

Deze handelingen kosten tijd en geld en vaak worden alleen de kosten van het etiket doorberekend. De andere ’extra’ benodigde arbeidskosten zijn kwekers voor eigen rekening gaan nemen vanuit service naar de klant. Dit geldt vaak ook voor de kosten - zoals rente, afschrijving en onderhoud - van een afleverlijn met onder andere pottenwassers en etikettenstekers.

2. Uitleveren orders op maat Daghandel wordt steeds belangrijker ten opzichte van de actiematige handel. Afnemers kiezen voor just-in-time levering van kleinere partijen. In het verleden werden door handelsbedrijven grotere partijen afgenomen en verdeelden deze bedrijven de partijen zelf over hun afzonderlijke afnemers. Deze handelaren leggen nu uit kostenbesparing

32

het werk van pasklare orders klaarmaken steeds vaker bij de kwekers neer.

Het verzamelen en klaarmaken van kleine partijtjes of afgemeten orders kost kwekers relatief meer tijd dan voorheen. Uit kostenoogpunt is het het meest interessant om ’s morgens te beginnen aan één grote partij planten die ’s avonds klaar is, dan om ’s morgens te beginnen aan tien orders met ook nog eens een grote verscheidenheid van planten van mogelijk meerdere percelen.

Daarnaast zorgt een korter tijdsbestek tussen bestellen en uitleveren soms voor een extra inefficiënte werkwijze.

Voor bedrijven is het verstandig om de tijd die voor de verschillende manieren van afleveren nodig is in kaart te brengen. Ook is het goed om de werkwijze van afleverklaar maken te bekijken. Denk aan een buffervoorraad van leverbare planten.

Maak tijdens rustige uren planten vast afleverklaar. Zorg verder dat er voldoende denen, fust en etiketten op voorraad zijn. Het werken met vaste levertijden kan zorgen voor meer structuur.

3. Offertes maken Verkoop en administratie kosten steeds meer tijd. Bij de afzet naar grootgroenvoorzieners en institutionele afnemers is het gebruikelijk dat er voor een beplantingsplan bij diverse leveranciers offertes aangevraagd worden. Bij de overheid gerelateerde afnemers wordt dan veelal EMVI gebruikt. Een goede offerte maken kost vaak erg veel tijd.

Op zich is dit geen probleem, maar de ervaring leert dat er slechts een klein aantal offertes uiteindelijk doorgaan.

Het is goed om, zoals in veel gevallen al gebeurd, vooraf een inschatting te maken of een offerte wel een kans maakt bij betreffende partij.

Naast het mailen van offertes is het mailen van foto’s vanzelfsprekend geworden. Ondanks dat veel kwekers

zijn uitgerust met een vaste opstelling voor het maken van foto’s, kost het verzamelen van planten, de foto’s maken en het weer terugbrengen van planten en het verzenden van de foto al snel een half uur. Bij grote orders is dat geen probleem, maar ook bij kleine partijtjes is het ’eventjes een foto mailen’ gewoonte geworden en wordt de tijd onderschat.

4. Denenadministratie Bedrijven klagen over de administratie van Deense karren. Voor veel bedrijven, die veel met dit transportmiddel werken, is de tijdrovende administratie een punt van ergernis.

5. Deelname beurzen Deelname aan beurzen is voor veel kwekers een goede methode om hun product en bedrijf te profileren. In de huidige marktsituatie willen zij elke mogelijkheid benutten en aangrijpen om in beeld te zijn bij de potentiële kopers. Het aanbod aan beurzen voor de plantenhandel is echter wel erg groot en deelname kost veel geld.

Denk aan standhuur, catering en de tijd van de beursdeelname en de open afbouw van de stand. Diverse bedrijven geven aan dat deelname aan alle beurzen onmogelijk is geworden.

Net zoals inkopers maken zij steeds meer een selectie in voor hen interessante beurzen.

Bij verkoop via beurzen of veilingen bedragen de provisie en transportkosten al snel 15 tot 20% van de omzet. De prijzen moeten dan in verhouding zijn tot de prijzen ’af tuin’.

Bij deelname aan monsterbeurzen moeten bedrijven ook eens kritisch kijken naar de kosten en het aantal in te zenden monsters. Wanneer slechts enkele lagen worden verkocht zijn de deelnamekosten relatief hoog. Verder speelt mee dat het klaarmaken van monsters de nodige tijd kost. Als kwekers deze planten retour krijgen kost het weer tijd om deze terug te plaatsen in de oor-

De Boomkwekerij 13 (27 juni 2014)

Afzetkosten layout.indd 32

19-06-14 15:31

Ondernemen

n’

Boomkwekers maken steeds meer afzetkosten bij gelijkblijvende of zelfs lagere opbrengst. Aan kwekers de boodschap te kijken op welke kosten zij kunnen besparen.

spronkelijke partij. Meestal hebben de planten ook wel wat geleden door bijvoorbeeld droogte. De tijdsbesteding aan deze monsterpartijen wordt soms onderschat.

6. Transportkosten Vanuit het verleden zorgden de HBNvoorwaarden er voor dat er verkocht werd tegen prijzen ’af kwekerij’. Het transport was daarmee voor rekening van de koper. Een uitzondering hierop was de regio Boskoop, waar planten veelal bij de kopers werden geleverd. In de huidige HBN-voorwaarden staat echter dat de transportkosten tussen koper en verkoper moeten worden afgesproken. De

praktijk is dat het in regio Boskoop nog steeds redelijk gebruikelijk is dat de planten franco worden geleverd.

In gevallen waar wordt gesproken over transportkosten, komt het er in de onderhandeling vaak op neer dat ze voor rekening van de producent zijn. Het is goed om eens kritisch naar deze kostenpost te kijken, ook al worden transportkosten soms voor lief genomen om hiermee bij afnemers in een voorkeurspositie te komen.

7. Verkopers of bemiddelaars Diverse bedrijven maken op dit moment al gebruik van fulltime verkopers in eigen dienst. Sommige bedrij-

ven hebben samen een verkoper in dienst, die voor meerdere bedrijven verkoopt. Ook zijn er diverse bemiddelaars werkzaam in de boomkwekerij die werken op provisiebasis.

Door de verkoop (gedeeltelijk) uit te besteden hopen de ondernemers dat door deze specialisatie de verkoop op een hoger niveau komt te liggen.

Anderen zien het ook als voordeel dat zij door het uitbesteden van hun verkoop meer tijd krijgen voor overige werkzaamheden. De kosten van salaris, auto en bijvoorbeeld verblijfkosten van deze verkopers hoeft geen bezwaar te zijn als hun meerwaarde maar inzichtelijk en tastbaar is. <

De Boomkwekerij 13 (27 juni 2014)

Afzetkosten layout.indd 33

33

19-06-14 15:31

Tekst: Cindy van der Zwet, Ron Barendse Foto’s: FloraHolland

Leukste tuincentrum, supermarkt en Consumenten hebben in het najaar van 2013 hun stem uitgebracht op hun favoriete tuincentrum, bloemensupermarkt en bouwmarkt in Nederland. Drie winnaars vertellen over de verkiezing die werd georganiseerd door veiling FloraHolland, en hun succesformule.

’Aandacht voor klanten is belangrijk’ „Ik vind het een fantastisch stuk waardering van onze klanten voor het werk waar wij dagelijks mee bezig zijn”, zegt Peter Boers over het winnen van de verkiezing. Boers is eigenaar van het gelijknamige tuincentrum in Maasdijk, dat door consumenten werd uitgeroepen tot het leukste tuincentrum van Nederland.

Boers vindt de kleinschaligheid van het tuincentrum belangrijk. „We zijn de laatste jaren in omvang toegenomen, maar we proberen de sfeer van het kleinschalige vast te houden. Persoonlijke aandacht voor de klanten vinden mijn vrouw Marjan en ik heel belangrijk”, geeft hij aan. Boers is zelf dagelijks op de werkvloer aanwezig en kent zijn klanten. Hij heeft een vaste kring opgebouwd: veel klanten komen al jaren over de vloer.

Peter Boers van Tuincentrum Boers in Maasdijk.

„We krijgen leuke reacties, en klanten feliciteren ons nog geregeld. Het is ge-

hoef te rijden. Het kost mij niet veel tijd.”

nieten. Klanten zijn er trots op dat ’hun’

’s Ochtends vroeg loopt Boers altijd de

tuincentrum gewonnen heeft. De gun-

aanvoer door en dat is volgens hem wel

factor is hoog”, ervaart Boers.

noodzakelijk. „Ik heb een voorkeur voor

Bij tuincentrum Boers staat het groen op

bepaalde kwekers en weet ook van wie

de eerste plek: 66% van de omzet komt

je beter niet kan kopen.”

uit deze productgroep en hiervan be-

Daarnaast gaat Boers ongeveer eens in

staat ongeveer de helft uit tuinplanten.

de drie weken naar Groen-Direkt en voor

Het is een zelfstandig tuincentrum. Voor

bijvoorbeeld grotere Prunus heeft hij

de inkoop van dode materialen zijn zij

een leverancier die de planten bij hem

aangesloten bij Garden Retail Services.

thuis bezorgt.

De inkoop van groen verzorgt Boers zelf.

Boers is tevreden met hoe het met het

Hij gaat twee tot vier keer per week, af-

tuincentrum gaat. De crisis was volgens

hankelijk van het seizoen, naar de klok

hem wel merkbaar, maar de nieuwbouw

in Naaldwijk.

heeft een positieve uitwerking op het

„Je moet een aantal dagen in de week

klantenbestand gehad. Ook de verkie-

gaan om een assortiment bij elkaar te

zing van het leukste tuincentrum heeft

krijgen, maar ik kan met het aanbod

volgens hem een positieve bijdrage ge-

prima uit de voeten. Voor mij is de klok

leverd. „We kijken met een goed gevoel

ideaal, omdat ik maar een paar minuten

terug op het afgelopen jaar.”

’Veel meters voor bloemen en

Nico de Haan, categorymanager van supermarkt Deen.

34

De Boomkwekerij 13 (27 juni 2014)

Leukste afnemers layout.indd 34

19-06-14 15:31

Afzet

kt en bouwmarkt van Nederland ’Planten sluiten aan op onze formule’ Bij bouw- en woonwarenhuis Boer Staphorst maken planten standaard deel uit van het assortiment. Volgens Jarno Harink sluit deze categorie goed aan op de formule. Boer Staphorst wil een unieke winkelbeleving creëren voor klanten en daar passen planten volgens hem goed bij. „Wij hebben een grote woonafdeling en klanten lopen ook graag even over onze plantenafdeling heen.”

Op een drukke zaterdag krijgt de bouwmarkt zo’n 1.500 bezoekers over de vloer. Veel van die mensen zijn volgens Harink een dagje uit. „Ten opzichte van een Gamma en Praxis bieden wij meer en daar ligt onze kracht.” Dat is volgens hem ook de reden dat het bedrijf bij de

Jarno Harink van bouw- en woonwarenhuis Boer Staphorst.

verkiezing in de prijzen is gevallen.

Boer Staphorst heeft een uitgebreide groenafdeling met onder andere tuin- en

kelijk zijn er dagelijks twee tot vier men-

draaid en daarnaast geeft zij suggesties.

kamerplanten. Een deel van het assorti-

sen mee bezig. „Zij hebben een groene

„Life & Garden koopt de acties in. Door

ment wordt bepaald door de seizoenen.

achtergrond en zorgen ervoor dat alles

hun schaalgrootte kunnen zij goede af-

„Wij zijn geen tuincentrum, maar kunnen

goed gepresenteerd staat.”

spraken maken. Verder bestellen wij

redelijk goed meekomen op het gebied

Boer Staphorst is aangesloten bij Life &

ook planten bij Waterdrinker. We stellen

van planten.” Wel is het een arbeidsin-

Garden. Deze organisatie bepaalt voor

graag zelf ons assortiment samen. Daar-

tensieve productgroep. Seizoensafhan-

een deel welke acties er worden ge-

in schuilt onze kracht.”

men en planten’ „Zo’n verkiezing is hartstikke leuk. Onze

winkelvloer. Het is een visitekaartje”,

rechtstreeks bij kwekers vastgelegd.

klanten hebben geoordeeld en deze ver-

legt De Haan uit.

„Hierdoor kunnen we reclame maken

kiezing geeft aan dat zij betrokken zijn

Onlangs opende Deen in Amsterdam

omdat we zeker weten dat we de pro-

en het bloemen- en plantenschap echt

nog een vestiging. Ondanks de aanwe-

ducten ook hebben. Bovendien kunnen

waarderen”, geeft Nico de Haan, cate-

zigheid van andere verkooppunten in

we ons zo verzekeren van een uniform

gorymanager bij Deen aan. Deze super-

de buurt kwam ook hier een grote bloe-

product, wat bij inkoop op de klok min-

markt valt voor de vierde keer met zijn

men- en plantenafdeling.

der het geval is.„ Naast lang van tevoren

bloemen- en plantenschap in de prijzen.

De inkoop van bloemen en planten orga-

ingeplande acties is er ook ruimte voor

Ditmaal ging de eerste prijs naar vesti-

niseert Deen centraal. Het grootste deel

kortetermijnacties. „We kunnen op

ging Medemblik. In deze supermarkt is

wordt op de klok gekocht en vervolgens

maandag nog besluiten om, bijvoor-

veel ruimte voor bloemen en planten

verwerkt in Hoorn. Deen legt weinig

beeld

ingeruimd. „Het is een goedlopend fi-

handel vooraf vast. „Voor de klok ben je

voorspellingen, een weekendactie te

liaal. Wij geven altijd best veel meters

altijd het goedkoopste uit. Zo hebben we

draaien.”

weg voor bloemen en planten. Die

altijd de handel voor een aantrekkelijke

Volgens De Haan wordt de bloemen-

ruimte zouden we ook voor kruideniers-

prijs in het schap. Op dit punt kunnen wij

en plantenafdeling altijd bemand door

artikelen

ons onderscheiden”, weet De Haan.

deskundig personeel met een vakop-

daar kiezen we niet voor. Wij vinden

Tuinplanten zijn belangrijk voor Deen

leiding. „Dat is ook onderdeel van ons

dit een belangrijke afdeling, omdat het

en acties hierin worden volgens De

succes”.

voor gezelligheid en plezier zorgt op de

Haan niet op de klok gekocht, maar

kunnen

reserveren,

maar

afhankelijk

van

de

weers-

< De Boomkwekerij 13 (27 juni 2014)

Leukste afnemers layout.indd 35

35

19-06-14 15:31

Foto's: Sandra Sanders, Arno Engels

P RO D U C TA N A LYS E

Redelijk goed seizoen voor Rhododendron Kwekers van Rhododendron kijken over het algemeen terug op een redelijk goed seizoen. De afzet op de aanlegmarkt liep mede dankzij het open weer goed door.

De afzet op de consumentenmarkt had vooral last van het warme voorjaar waardoor het seizoen korter was dan andere jaren.

„Hoveniers hebben de hele winter goed kunnen doorwerken en dat merken wij in de afzet van Rhododendron”, zegt Karel van Oirschot van Gebr. van Oirschot tuinplanten bv.

Het bedrijf verkoopt bijna jaarrond Rhododendron in pot. „Alles wat we wilden verkopen hebben we verkocht, wat wil je nog meer?”, zegt hij.

Ook Hans van Rijsewijk, commercieel manager bij Van den Berk Boomkwekerijen spreekt van een bijzonder goed seizoen. „Het lijkt

een groot deel weg. Vooral het warme voorjaar is hier volgens haar debet aan. „Ik denk dat we dit jaar zo’n 30% hebben overgehouden, deze hebben we inmiddels overgepot naar een grotere potmaat. Vorig jaar verkochten we ondanks het koude voorjaar meer dan dit jaar.” <

HANDELSSTEMMING

HOE LOOPT HET?

Moeilijk voorjaar voor Italiaanse kwekers

’Britse aanleg doet het goed’

Kwekers in Italië beleefden qua afzet een moeizaam voorjaar. Dit komt onder andere omdat de verkoop vanuit het Zuid-Europese land richting de West-Europese consumentenmarkt stagneert. Italiaanse kwekers lijken daarbij in toenemende mate concurrentie te ondervinden van kwekers uit onder andere Nederland. „Net als veel andere kwekers in Europa hebben ook de Italiaanse kwekers het moeilijk”, zegt Johan Verbruggen van het Italiaanse Vannucci.

Het jaar startte goed, maar vanaf 20 maart vielen volgens hem de nabestellingen behoorlijk stil. April en mei waren voor het bedrijf dan ook slechte maanden. Bij een recent bezoek aan Nederland viel het Verbruggen op dat er maar weinig aanbod vanuit Pistoia in Nederland wordt aangeboden. „Nederlandse kwekers zijn goed in het beleveren van tuincentra. Het leveren van planten met schone potten en mooie etiketten is voor ons en andere Italiaanse kwekers lastig. Wij zijn daar niet op ingericht. Ook qua logistiek is het lastig

36

erop dat Rhododendron een beetje wordt herontdekt”, zegt hij. „Waar in het verleden Taxus, Prunus of Buxus werd gebruikt, lijkt nu vaker een Rhododendron te staan.” Volgens Van Rijsewijk speelt de vorstgevoeligheid van Prunus en de problemen met Cylindrocladium in Buxus hierbij een rol. Hij ziet dat de afzet van hun 60 ha grote Duitse kwekerij vooral in de ons omliggende landen terechtkomt.

Alle Rhododendron worden met kluit geleverd en zijn met name bestemd voor de aanlegmarkt. Van Rijsewijk heeft het idee dat de aanlegmarkt voor Rhododendron het beter doet dan de consumentenmarkt.

Kweker Rozalien van de Langenberg noemt vooral het vroege seizoen - eind februari en maart goed. Daarna viel de vraag voor hun Rhododendron in 5 l-container voor

om klanten te beleveren die steeds sneller hun bestelling willen hebben. Als de ontwikkeling zo doorgaat ben ik bang dat er over vijf jaar geen Pistoia-handel meer naar Nederland komt.” Hij noemt de stemming onder de Italiaanse kwekers niet best. „Er is hier veel handel overgebleven en recent vernietigd. We zitten duidelijk in een aanbodsmarkt waarbij ik vooral in Nederland bij sommige bedrijven enorme aantallen zie”.

Bij Vivai Sandro Brusschi spreekt ook Martina Lotti van een moeizaam voorjaar. Zij noemt het een geluk dat de verre markten als Rusland en Turkije het momenteel goed doen.

Het betreft hier met name aanlegprojecten in het relatief luxe segment. „Een kleine groep rijke mensen geeft op de aanlegmarkt veel geld uit aan beplanting.” Ze zegt dat het voor veel Italiaanse kwekers een tegenvallend seizoen is geweest. „Vorig jaar was al een slecht jaar, maar dit jaar is tot nu toe zeker niet beter”. <

Handel in week 24

Richard Burt, Provender Nurseries

’Vakantietijd wordt merkbaar’ Handel in week 25

Rob Mulder, OZ Planten

Lees elke week beschouwingen over hoe de handel loopt op de boomkwekerij.nl

De Boomkwekerij 13 (27 juni 2014)

Markt en Afzet BKW14-13.indd 36

23-06-14 14:39

Markt & Afzet P RO D U C TA N A LYS E

Markt voor autochtoon in opbouw Kwekers met planten die autochtoon zijn in Nederland, hebben afgelopen seizoen goed verkocht. De vraag is groeiende doordat steeds meer bestekken autochtoon specifiek voorschrijven. Naar Duitse autochtone bomen was echter weinig vraag. De Duitse markt voor autochtoon, of beter gezegd ’gebiedseigen’, wordt slechts langzaam opgebouwd.

Het is al enkele jaren bekend dat bomen in het Duitse landschap vanaf 2020, bij wet verplicht, een gebiedseigen herkomst moeten hebben, maar voorlopig krijgen kwekers met zulke herkomsten nog maar weinig vraag van Duitse afnemers. En daarna is het nog maar de vraag of er een order uitrolt. Zo was dat afgelopen seizoen, en ook de seizoenen ervoor.

Afnemers moeten nog wennen aan gebiedseigen, aldus kwekers.

Een toenemend aantal bedrijven gelooft wel dat de vraag stijgt. Bij de Zertifizierungsgemeinschaft gebietseigener Gehölze (ZgG), het certificeringssysteem dat kwekersbond BdB heeft opgezet, zijn immers nu al 26 productie- en 21 handelsbedrijven aangesloten (meeste Duits, enkele Nederlands). Hun aanbod groeit; er was vorig seizoen daarom wel vraag naar gebiedseigen voor de doorteelt.

Ook het Nederlandse aanbod van aantoonbaar autochtoon, ofwel plantmateriaal dat gecertificeerd is door Naktuinbouw, begint te groeien.

Het zijn nog steeds niet veel kwekers die daarin investeren (hogere zaadkosten schrikken veel andere kwekers af), maar zij merken wel meer vraag naar autochtone planten.

Die vraag is met name afkomstig van

overheden die bewust kiezen voor autochtoon. Ze nemen het dus als beplantingseis op in hun bestekken.

Toch was de vraag afgelopen seizoen nog wel ad hoc. Afnemers liepen daardoor het risico dat het aanbod op was. In overleg werd dan selectiemateriaal geleverd. <

LANGS DE KASSA

Sietske Metz en Micha Wieland:

‘Heesters tot 1,5 meter verkopen goed’ Naam bedrijf:

kwekerij Arborealis Locatie:

Wilhelminaoord Medewerkers:

2 (plus een seizoenskracht en enkele vrijwilligers)

Jullie zijn gespecialiseerd in heesters en bomen. Hoe verloopt het seizoen? „Het jaar begon heel goed. Gelijk in januari kwamen de bestellingen via de webshop binnen. In mei werd het opeens rustiger. We weten niet waarom. We zijn nu benieuwd naar de ’tweede ronde’, waarin mensen tuinen en kwekerijen bezoeken. We

maken ons geen zorgen; we hebben meer afzetkanalen.”

Wat vinden consumenten belangrijk als ze hier komen? „Een breed aanbod, goed advies en achtergrondinformatie. Klanten orienteren zich meestal op onze site en komen dan hier met een lijstje.”

Wat trekt de consument momenteel? „We zien een verschuiving van boerenhortensia naar pluimhortensia, zoals ’Little Lime’. Die heeft een perfecte heesterhoogte van 1 m. Het is een compacte versie van ’Limelight’, een oudere soort die zich al heeft bewezen. Dat laatste vinden wij belangrijk, want noviteiten worden soms te gemakkelijk op de markt gezet.

Neem ’Strong Annabelle’, die kan de beloftes eigenlijk niet waarmaken.

Ook de schermbloemigen doen het hier goed. Verder is Viburnum plicatum ’Kern’s Pink’ erg in trek, een roze bloeier met donker blad. Fantastisch en heel vitaal. Zwartbladigen blijven mensen mooi vinden. En de lagere heesters, zo tot 1,5 m, vinden mensen heel prettig. Het moet niet te groot worden.”

Arborealis verkoopt ook vruchtgoed.

Wat verkoopt het best? „Honingbes. Die doet denken aan de blauwe bes, maar hij is eind mei al oogstbaar en is zeer winterhard.” < De Boomkwekerij 13 (27 juni 2014)

Markt en Afzet BKW14-13.indd 37

37

23-06-14 14:39

Verkiezing ‘Boom van het Jaar’ voortgezet In de bestuursvergadering van de LTO Cultuurgroep Laan-, Bos- en Parkbomen heeft het bestuur uitgebreid stilgestaan bij de activiteiten rondom sortiment, een belangrijk thema voor de cultuurgroep. Er liepen twee projecten onder het thema sortiment: het ’gebruikswaardenonderzoek’ en de verkiezing ’Boom van het Jaar’. De verkiezing ’Boom van het Jaar’ wordt

voortgezet. Het nieuwe thema is in ontwikkeling en wordt binnenkort gepubliceerd.

De definitieve verkiezing van de ’Boom van het Jaar’ vindt plaats tijdens de jaarbijeenkomst van de cultuurgroep begin 2015. Suggesties of belangstelling voor dit onderwerp kunnen per mail worden doorgegeven aan de voorzitter: janvanleeuwen54@gmail.

Verordening knolcyperus Vorig jaar waren we nog ongerust dat we de verordening knolcyperus kwijt zouden raken, inmiddels is bekend dat ook deze verordening wordt overgenomen door EZ. Tijdens het jaarlijkse overleg werd duidelijk dat er een pijler wegvalt onder de bestrijding van knolcyperus als metam-natrium daadwerkelijk wordt verboden. Waar we kunnen, zullen we dit onder de aandacht brengen van de beleidmakers.

In 2013 is op meer percelen knolcyperus gevonden. Het zwaartepunt van de

nieuwe besmettingen lag op percelen die al eerder verdacht waren en op percelen rondom reeds besmette percelen. Naktuinbouw heeft in de sector boomkwekerijgewassen, vaste planten, aardbeiplanten en schorseneren tien besmette percelen geconstateerd.

In negen gevallen is knolcyperus aangetroffen en een teeltverbod opgelegd.

Het is dus goed dat de verordening voortgezet wordt, er is nog veel te winnen. Contact bomen en vaste planten: arnold.vanberkel@gmail.com.

Plantgezondheid in de toekomst De Nederlandse boomteelt staat voor de uitdaging om haar positie als grootste exporteur van boomkwekerijgewassen ter wereld te behouden en te versterken. Gewasbescherming heeft daarbij voor iedereen de hoogste prioriteit.

De meeste ondernemers zijn voor het behoud van hun teelten afhankelijk van chemische middelen. Feit is dat de beschikbaarheid van chemische middelen afneemt. Tot voor kort verdwenen gewasbeschermingsmiddelen van de markt vooral door intrekking van

de toelating door de overheid. Door de maatschappelijke druk zien we dat ook fabrikanten vaker overgaan tot het van de markt halen van middelen. Het wordt daarom steeds belangrijker aan de voorkant problemen te voorkomen.

De vakgroep is gestart met de voorbereiding van een meerjarig integraal project ’Plantgezondheid’. Samen met stakeholders worden vier sporen uitgewerkt: weerbaar gewas; pest free area’s; slimme en innovatieve technieken & teeltsystemen; en een effectief en duurzaam middelenpakket.

Deze bijdrage valt onder de redactionele verantwoordelijkheid van de LTO Vakgroep Bomen en Vaste planten. Voor informatie: (073) 2173263, e-mail: helma.hoff@zlto.nl., www.lto.nl.

38

Kennis is macht De werkzaamheden bij veel bedrijven zijn weer een beetje onder controle.

De hectiek van het afleveren is weg en de teeltwerkzaamheden zijn beter te plannen. Tijd om met collega’s de balans op te maken en naar de toekomst te kijken.

Sinds enkele jaren zijn er in het ZLTOgebied een aantal ondernemersgroepen. Hier doen al ongeveer honderd leden aan mee, waaronder veel jongeren en een groep boomkwekersvrouwen. Die onder begeleiding van een specialist vijf á zes keer in de zomer bij elkaar komen om kennis uit te wisselen; informatie over de markt, teelt en ondernemerschap. Vaak met ondersteuning van specialisten om van de laatste ontwikkelingen op de hoogte te blijven. Veranderende wetgeving, op handen zijnde controles, nieuwe oplossingsrichtingen voor teelttechnische problemen en veel meer. De plaats ook waar wij als bestuurders de leden op de hoogte kunnen stellen van de laatste ontwikkelingen op het gebied van gewasbescherming, ruimtelijke ordening en werkgeverszaken. Soms komt er ook een onderzoeksvraag uit die, nu het PT weg is, niet eenvoudig is weg te leggen. LTO bouwt daarom aan een samenwerking met diverse partijen zoals adviesbureaus, hoge scholen, universiteiten en kennisinstellingen om te komen tot een plek waar onderzoek en innovatie weer samenkomt. Onderzoek voor en met de leden om voorsprong in kennis en ondernemerschap te geven. Zodat het netwerk van ons als bestuurders rendement oplevert voor de bedrijfsvoering. Het is een tijdrovende klus om alle neuzen dezelfde kant op te krijgen. Maar als kennisontwikkeling op deze manier voor groepen leden of individuele bedrijven goed op gang komt, kost onderzoek geen geld maar levert het geld op.

Dit geeft u als lid net dat beetje voorsprong wat in de toekomst misschien doorslaggevend is.

Henk Raaijmakers

Vice-voorzitter BestuurslidVoorzitter LTO Vakgroep BomenLTO Vakgroep Bomen en enVaste Vasteplanten. plantenen Vaste planten

De Boomkwekerij 13 (27 juni 2014)

LTO linkerpag-BKW14-13.indd 38

23-06-14 14:39

Service

Foto: Boomkwekerij Johan van Overbeek

BEDRIJFSNIEUWS

VAKTAAL

Praktijkdag precisielandbouw Dinsdag 2 juli vindt in Dronten de jaarlijkse Praktijkdag Precisielandbouw plaats. Te zien zijn de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van machines aansturen, gewassen monitoren en nauwkeuring bemesten en spuiten. Tussen 13.00 en 21.00 uur is er een doorlopend programma van onderzoekspresentaties, velddemonstraties en workshops.

Daarnaast is er een infobeurs waarop toeleveranciers zich presenteren met bijvoorbeeld sensortechnologie.

De praktijkdag wordt gehouden bij het Aeres Praktijkcentrum Dronten, Wisentweg 13C in Dronten. Toegang is gratis. De dag is een initiatief van onder andere Praktijknetwerk Sparen met Precisie, Demoproject Precisiebemesting, DLV Plant en Aeres.

Workshop over bacterievuur Naktuinbouw verzorgt in augustus drie workshops over bacterievuur. Wat zijn waardplanten? Hoe is de ziekte te herkennen? Wat kan er worden gedaan om de schade door de ziekte te beperken? Al deze onderwerpen komen aan bod tijdens de workshop in theorie en in het praktijkgedeelte.

De workshop is 14 augustus in Haaren, 21 augustus in Boxmeer en 28 augustus in Opheusden. Deelname kost €198, excl btw. Aanmelden kan via de site naktuinbouw.nl.

AGENDA Binnenland t/m 29 juni Tuin en kunst

tiendaagse, Eenrum www.dekleineplantage.nl 5 en 6 juli Themadagen schaduwplantenfestival, Eenrum, De Kleine Plantage www.dekleineplantage.nl 10 juli Tentoonstelling en keuringen Internationaal rozenconcours, Scheveningen, Westbroekpark www.denhaag.nl 18 t/m 27 juli Tuinevenement Bloem&Tuin, Nuenen, Landgoed Gulbergen www.bloem-en-tuin.nl 2 en 3 augustus Themadagen hoogzomerspektakel, Eenrum, De Kleine Plantage www.dekleineplantage.nl 25 t/m 28 augustus Bestel- en verkoopbeurs Cash&Carry days, Hengelo, Twenthe Plant twentheplant.nl

25 t/m 28 augustus Bestel- en

verkoopbeurs Najaarsbeurs, Hengelo, Menkehorst www.menkehorst.nl

Buitenland 12 t/m 15 juli Sierteeltvakbeurs

OFA Short Course, Ohio, Verenigde Staten ofa.org 17 juli Vakbeurs Horti Regio 2014, Leipheim, Duitsland www.horti-regio.de 14 t/m 17 augustus Internationale tuinbouwvakbeurs Flora Olomouc, Olomouc, Tsjechië www.flora-ol.cz 21 t/m 23 augustus Boomkwekerijbeurs en symposia Farwestshow, Oregon, Verenigde Staten farwestshow.com 26 en 27 augustus Najaarsbeurs voor o.a. boomkwekerijproducten Florall, Gent, België www.floral.be

Bijdragen Meer informatie op: DeBoomkwekerij.nl/Tips

Bijdragen voor de service-pagina’s kunnen worden gestuurd naar Redactie ‘De Boomkwekerij’, Postbus 9324, 2300 PH Leiden, e-mail: boomkwekerij@hortipoint.nl.

Johan van Overbeek Leeftijd: 45 Opleiding: Mas Bedrijf: Boomkwekerij Johan van Overbeek bv Plaats: Oirschot

U viert een jubileum, hoe lang bestaat de kwekerij? „We bestaan precies honderd seizoenen, 25 jaar. Dat is gerekend vanaf het moment dat de eerste plant de grond in ging. Ik werkte toen nog in loondienst bij een andere boomkweker. Mijn ouders hadden een agrarisch bedrijf en zeiden: ’als je wat wilt voor de toekomst kun je hier op een stukje land beginnen’.

Dat heb ik toen met beide handen opgepakt. Met als resultaat dat we vrijdag 27 juni ons jubileum vieren.

Voor de driehonderd genodigden ligt een speciaal jubileumboek klaar.”

Bent u gelijk begonnen met vormbomen? „Ja, mijn eerste bomen waren vormbomen. Ik was toen een van de eersten die zich specialiseerde in meerjarig voorgeleide bomen. In die tijd ging het echter om een heel smal sortiment. Het waren met name dakplatanen en leilindes. In 25 jaar is daar wel veel in veranderd. Nu is het sortiment leibomen heel breed, van bogen van rode beuken tot dakvormen en kubusvormen. Het zijn wel hoofdzakelijk loofbomen.”

Sortiment: laan- en parkbomen, gespecialiseerd in vormbomen Oppervlakte: 27 ha

duct uitsluitend binnen Nederland.

Gaandeweg is dat verschoven naar West-Europa. Inmiddels ligt de verhouding Nederland/export op 50/50.

De laatste jaren groeit ook de interesse uit Oost-Europa naar meerjarig voorgeleide bomen. Een markt waar zeker mogelijkheden liggen.”

Is het belangrijk dat het meerjarig voorgeleid is? „Het kweken van een meerjarig voorgeleide boom is een arbeidsintensief product. Wij snoeien onze vormbomen twee keer per jaar en de bomen zijn minimaal zes keer gesnoeid voor ze de kwekerij verlaten. De bomen zijn daardoor al volwassen maar wel compact.

Afnemers hebben daardoor achteraf minder werk aan de bomen. En juist die compacte gekweekte vormen geven bij aanplant direct een sfeer en vormen een beeldbepalend geheel.”

Dus op naar de volgende 25 jaar? „Dat hoop ik wel. Dit jubileum is zeker geen eindpunt, maar een tussenstation. We zitten nog vol ideeën en ambities. Nog genoeg om 25 jaar verder te komen.” <

Hoe is de marktontwikkeling in de vormbomen? „De markt groeit nog steeds. In het begin verkochten we ons proDe Boomkwekerij 13 (27 juni 2014)

Service rechterpag-BKW14-13.indd 39

39

23-06-14 14:39

582928.indd 40

23-6-2014 11:11:03