BKW_13-2015 by Stichting Vakinformatie Siergewassen

26 juni 2015

Winst door precisieboomteelt 10

TCO en Treeport willen pest free area 6 Kiezen tussen maaien of rooien 14 Concepten voor de aanlegmarkt: zinnig of onzin? 24 Omslag_BKW15-13.indd 1

22-06-15 14:52

605378_.indd 2

22-6-2015 12:30:49

Inhoud

Omslag: Arno Engels

Nieuws

René Rijken: ’geen waterbassins’ 4

Commentaar: Solidariteit

Stelling: Dit wordt een duur seizoen door beregening

Pest free area is niet eenvoudig in te richten

Bedrijf 10 Met precisieboomteelt winnen op kwaliteit 12

Ondernemersvragen: Wat komt er allemaal bij kijken om een marktplan op te stellen?

Teelt & Gewas

16 Consumenten aan het woord

13 Voorkom Xanthomonas in vaste planten 14 Overgebleven bos- en haagplantsoen: maaien of ruimen? 16 Door de ogen van de consument 18 Onkruidbestrijding lastiger door beperkingen 20 Lichte grond zwaar dorstig 22 Innovaties van Meet&Green

Markt & Afzet 24 Rond de Grote Groene Tafel over con cepten voor aanlegmarkt 30 ’Bakker kom je vooral online tegen, dus daar zetten we op in’

30 Onlineverkoop neemt toe

35 ’Britse aanlegmarkt zit zeker weer in de lift’ 36 Marktnieuws

Service 38 LTO Nederland Vakgroep Bomen en Vaste planten 39 Vaktaal en Agenda

Op www.DeBoomkwekerij.nl vindt u actueel nieuws, marktnieuws, fotoreportages, video’s, blogs en het magazine in digitale vorm. Problemen met inloggen? Kijk dan op www.DeBoomkwekerij.nl/inloghulp.

COLOFON Redactie

Schipholweg 1, Postbus 9324, 2300 PH Leiden E-mail: boomkwekerij@hortipoint.nl Website: deboomkwekerij.nl Hoofdredactie Wim du Mortier (071) 565 96 82 Vakredactie Arno Engels 565 96 86 Ketura Haveman 565 96 83 Ron Barendse 565 96 84 Bureauredactie Jenny Mostert, Carolyne de Vries Lentsch, Jolanda de Wekker Vormgeving Diseno vormgeving Fotografie Gerdien de Nooy Directie Elbert van den Berg Secretariaat Linda Laman 565 96 78 Alice Hoogenboom

Exploitatie

Koninklijke BDU Uitgevers B.V., Afdeling Vak- en Publieksmedia, Postbus 67, 3770 AB Barneveld Uitgever: Wiljo Klein Wolterink MBA T (0342) 494 263 F (0342) 413 141 Verkoopleider: Ron van de Hoef T (0342) 494 263 M 06 51 80 63 25 E r.v.d.hoef@bdu.nl Advertentie-exploitatie Media adviseur: Gert-Jan Bloemendal T (0342) 49 48 07 E g.bloemendal@bdu.nl, Internet: bdu.nl Verkoopleider: Ron van de Hoef T (0342) 494 263 M 06 51 80 63 25 E r.v.d.hoef@bdu.nl Abonnementenservice Aanvraag (ook via website deboomkwekerij.nl) en wijziging abonnement naar Koninklijke BDU Uitgevers, afdeling Vak- en Publieksmedia, Postbus 67, 3770 AB Barneveld, T (0342) 494 844, F (0342) 494 299, E abonnementen@bdu.nl. Op werkdagen

telefonisch bereikbaar van 8.30 – 14.00 uur Abonnementen kunnen op elk gewenst tijdstip ingaan. Opgave via deboomkwekerij.nl of bij de abonnementenservice. Abonnementen lopen automatisch door, tenzij uiterlijk twee maanden voor vervaldatum bij de abonnementenservice wordt opgezegd. Dit kan schriftelijk, telefonisch of per e-mail. Ook voor informatie over een lopend abonnement kan contact worden opgenomen met de abonnementenservice. Jaarabonnement: €236,65 (exclusief 6% btw). Studenten en scholieren krijgen 25% korting. Buitenlandse abonnees betalen een kleine toeslag.

Druk Koninklijke BDU Grafisch Bedrijf B.V. 28ste jaargang ISSN-nummer: 0923-2443 De Boomkwekerij is een uitgave van de Stichting Vakinformatie Siergewassen en de Koninklijke BDU Uitgevers B.V. Uitgever en auteurs verklaren dat dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld, evenwel kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Lezers worden met nadruk aangeraden deze informatie niet geïsoleerd te gebruiken, maar af te gaan op hun professionele kennis en ervaring en de te gebruiken informatie te controleren. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. Algemene voorwaarden: op alle aanbiedingen, offertes en overeenkomsten van Koninklijke BDU Uitgevers B.V. zijn van toepassing de voorwaarden, welke zijn gedeponeerd ter Griffie van de Arrondissementsrechtbanken en de KvK.

De Boomkwekerij 13 (26 juni 2015)

Inhoudspagina-BKW15-13.indd 3

22-06-15 15:34

NIEUWSINTERVIEW

René Rijken, Waterschap Brabantse Delta:

’Waterbassins zijn niet de oplossing’ Het neerslagtekort loopt op en nadert inmiddels de waarde van het droogste jaar ooit. Waterschappen in Brabant hebben vorige week beregeningsverboden voor oppervlaktewater ingesteld. Moeten kwekers zelf gaan zorgen voor waterbuffers voor droge tijden? René Rijken van Waterschap Brabantse Delta ziet bassins niet als oplossing. René Rijken

Mogen kwekers ervan uitgaan dat waterschappen zorgen voor voldoende water?

„Als waterschap doen we ons best om te zorgen dat er voldoende oppervlaktewater beschikbaar is. In de kleipolders, gebieden met stuwen en gemalen lukt dat redelijk goed, ook in langere periodes van droogte. In vrij afstromende gebieden, zoals regio Zundert, is dat echter lastiger. Water dat er niet is, kunnen we niet aanvullen.”

droogte, en daarmee krijgen we steeds vaker te maken, zijn bassins ook niet afdoende.” Is het slaan van bronnen de oplossing?

„De regels voor beregenen uit bronwater worden wel soepeler. We vereisen van bedrijven wel dat ze in ruil daarvoor een waterplan maken met maatregelen die ze nemen om het waterverbruik te beperken.” Wat voor maatregelen kunnen kwekers nemen?

Moeten kwekers zelf zorgen voor waterbuffers?

„Dat zou wel makkelijk zijn, maar het moet ook kunnen. Bij kassen en containervelden hebben kwekers een waterbassin. Voor kwekers in de vollegrond is dat echter geen optie. Bovendien is de inhoud van bassins niet oneindig. In lange periodes van

COMMENTAAR

„Peilgestuurde drainage in plaats van standaard drainage is een maatregel om water vast te houden. Andere mogelijkheden zijn het ophogen van dammen en duikers, waardoor er in sloten een natuurlijke buffer aanwezig blijft. Ook dichtgooien van slootjes zorgt dat water minder snel afstroomt.”

PEILING

Solidariteit ’Samen voor ons eigen, laat de rest de rambam krijgen’. Kent u de Tegenpartij nog, zoals Van Kooten en De Bie die jaren terug op de beeldbuis bracht? Ze typeerden daarmee de kleinzerige volksgeest die alleen oog heeft voor het eigenbelang. Diametraal daartegenover staat een bestuurder van een vakbeurs die zijn vergoeding

Xylella: Stel weer grenscontroles in binnen Europa

ter beschikking stelt aan een project waarvan hij overtuigd is dat het in het belang is van hemzelf én al zijn collega-boomkwekers. Ach, natuurlijk gaat het om een relatief klein bedrag en dat brengt een pest free area in en rond Zundert heus nog geen stap dichterbij. Het gaat hier om het signaal dat wordt afgegeven. Wim du Mortier Hoofdredacteur

Pest free area; het is een nieuwe term en het is nog niet helemaal helder wat dat dan precies is en hoe zo’n gebied tot stand komt. Het moet minder vrijblijvend zijn dan bijvoorbeeld de bufferzone voor bacterievuur. In die zin dat als zo’n gebied door de NVWA

Eens 59%

Oneens 41%

wordt ingesteld, iedereen moet meedoen en moet meebetalen. Maar is er niet eerst een breed draagvlak onder kwekers nodig voor zo’n ingrijpende maatregel? En hoeveel kwekers moeten instemmen om het verdedigbaar te maken dat het aan iedereen wordt opgelegd? Is tweederde genoeg, of driekwart of 90%? Wie bepaalt de spelregels voor dit soort zaken in het tijdperk na de productschappen? Dat draagvlak, dat nu in Zundert maar in geringe mate aanwezig is voor een bufferzone voor bacterievuur, moet gewonnen worden. Liefst door te overtuigen. Liefst niet door wie niet wil meedoen aan de schandpaal te nagelen. In Opheusden neemt Tree Centre

n op de

Opheusden het initiatief om de solidariteit te organiseren. En ook Treeport hield hierover

De nieuwe peiling luidt:

Boomkwekers onderling te verdeeld voor pest free area’s

afgelopen week een bijeenkomst. Het belang dat op het spel staat is evident. Een pest free area instellen kan een bijdrage

Stem mee op deboomkwekerij.nl.

leveren exportmarkten open te houden. Daar heeft elke boomkweker belang bij.

De Boomkwekerij 13 (26 juni 2015)

Nieuws opinie BKW15-13.indd 4

22-06-15 15:34

Opinie COLUMN COEN DEKKERS

Maatschappelijk verantwoord

Stellen jullie ook eisen aan de manier

’Hallo Coen, met Rien.’ ’Hallo Rien.’ ’Zeg Coen, we hebben bij v.v. Boskant een nieuwe manier om te

van watergeven?

kunnen sponsoren, mag ik daar even voor langskomen?’ ’Tuurlijk Rien, loop maar een keer binnen, dan

Dripirrigatie of druppelaars verspillen minder water en dat heeft natuurlijk de voorkeur. Of dergelijke maatregelen haalbaar zijn, is echter ook afhankelijk van de opbrensten van een gewas. Dripirrigatie is nu bijvoorbeeld alleen weggelegd voor hoogrenderende gewassen.”

hebben we het er even over.’ ’Kijk hier, voor 150 euro heb je dus twee seizoenskaarten en een reclamebord langs de lijn. En voor 100 euro meer, hang je boven de eretribune. En voor nog 100...’ ’Ja, hoho maar Rien, die 150 euro lijkt me een prima bedrag en ik hoef er zelfs geen reclamebord voor terug.’ ’Maar dat hoort erbij.’ ’Weet ik, maar dat hoeft echt niet.’ ’Wil je geen reclame maken dan?’ ’Nee Rien, Boskant speelt in de vierde klasse van de KNVB. Jullie spelen allemaal klassiekers tegen de omringende kerkdorpen hier. Daar zitten niet zoveel van mijn klanten hoor. Ik krijg er alleen last mee, als er consumenten gaan binnenlopen hier.’ ’Want kijk Rien, ik vind dat superleuk, die mensen ontvangen, ik stuur ze niet weg, help ze zo netjes mogelijk, maar het levert me geen rooie dooie op. Het kost me alleen maar veel tijd, en daardoor geld.

Heeft u nog adviezen voor kwekers op

Het is een beetje dezelfde reden waarom ik geen Casino binnenwandel. Supergaaf, maar ik eindig zeker

het gebied van waterbesparing?

met een huilende portemonnee.’

„Werk aan het verbetering van de bodemkwaliteit. Een gezonde bodem houdt vocht beter vast waardoor er minder snel een vochttekort ontstaat. Bovendien spoelen nutriënten hierdoor minder snel uit wat de waterkwaliteit ten goede komt. Een gezonde bodem is in het belang van kwekers en waterschappen.”

’Hey Coen, met Michael, jij hebt die sponsorovereenkomst getekend bij Rien, kun je mij even mailen wat er op je reclamebord moet komen, dan maken we dat in orde.’ ’Michael, ik wil geen reclamebord, stop dat geld lekker in de clubkas.’ ’Maar dat hoort erbij.’ ’Het hoeft echt niet hoor, het voegt niks toe.’ ’Maar we doen het graag hoor, waarom sponsor je anders? Je wilt toch wat exposure?’ ’Nee, Michael, ik sponsor omdat ik zelf 35 jaar bij die club gevoetbald heb, omdat ik het een leuke club vind, ingebakken in het dorp. Ik sponsor omdat er heel veel enthousiaste vrijwilligers zijn, die bij heel veel kinderen en volwassenen elk weekend een grote glimlach op de gezichten toveren. Niet omdat ik er zelf per se beter van wil worden, want dan ging ik wel naar het casino.’ ’Maar weet je wat Michael, maak dat bord, zet er alleen ’Euonymus’ op, meer niet. Dan is het misschien wat minder maatschappelijk, maar wel verantwoord.’

STELLING

Dit wordt een duur seizoen door beregening Jan Kloosterhuis,

Hans van Strijdhoven, De Kuil

Rick van Woudenberg, Van

Boomkwekerij Jan H.

Haagplanten, Udenhout:

Woudenberg Tuinplanten,

Kloosterhuis en Zn,

„Je kunt de stelling beter

Zevenhuizen:

Winschoten:

omdraaien: als het droog is

„Klagen over het weer is niet

„In periodes van langdurige

niet op tijd beregenen kost

aan mij besteed en dan ook

droogte moet je beregenen

pas geld. Deze stelling is ook

nog over extra kosten begin-

als je de mogelijkheid hebt.

voor maar een gedeelte van ons kwekers aan

nen… Dan word ik scherp. Met de heel zachte

Als het gewas een jaar langer blijft staan, kost

de orde. Waar zit je met je kwekerij, wanneer

winter in ons achterhoofd, luidde de stelling

dat meer dan beregenen. Planten met droog-

heeft het laatst geregend, op welke grond-

ook niet: Geen stookkosten deze winter, wat

testress zijn ook ziektegevoeliger en dan moet

soort zit je, welke gewassen kweek je en ga

gaat u met deze besparing doen? Klagen en

je kosten maken ter bestrijding van ziekten.

maar door. Wel is het op vooral lichte gronden

zeuren en altijd praten over tegenvallers past

Beregenen is erg duur, vooral na afschaffing

in de Kempen nu al duidelijk een urgentie om

niet bij mijn karakter. Voor mij is het al moei-

van rode diesel. Beregenen geeft daarnaast

te beregenen. Scherp te zijn wanneer je moet

lijk genoeg om met dit type mensen om te

een grote arbeidsdruk en veel kosten, vooral

beregenen (en daarmee ook de kosten in het

gaan. Als mens willen we overal de regie over

bij beregening in de avond- en nachturen.

achterhoofd hebbend) lijkt me noodzakelijk

hebben, gelukkig weten we allemaal dat we

Overdag beregenen met schraal weer is weg-

voor een goede bedrijfsvoering van elke kwe-

de regie niet hebben en het weer ook niet

gegooid geld.”

ker!”

bepalen. We hebben zo’n mooi beroep! In voor- en tegenspoed, niet klagen maar dragen en de aanhouder wint.”

De Boomkwekerij 13 (26 juni 2015)

Nieuws opinie BKW15-13.indd 5

22-06-15 15:35

Foto’s: Arno Engels, Ketura Haveman

Pest free area is niet eenvoudig in te richten Na regio Opheusden wil ook Zundert een pest free area worden voor meer ziekten dan alleen bacterievuur. Zo’n gebied is praktisch en wettelijk echter niet eenvoudig te realiseren, aldus LTO, Anthos, Naktuinbouw en NVWA. Ze voeren er al landelijk overleg over.

Tree Centre Opheusden streeft naar een pest free area voor de hele laanboomregio. Te beginnen met bacterievuur, omdat de kwekers van TCO via hun lidmaatschap collectief meebetalen aan de bufferzonecontrole. Na deze status gaat TCO ook voor zo’n status voor andere ziekten en plagen.

Treeport wil het voorbeeld volgen van TCO, en pleit nu ook voor dezelfde status voor regio Zundert. Hier is echter nog geen collectieve deelname aan de bufferzonecontrole. Treeport vindt dat wel noodzakelijk, omdat anders de hele handel van waardplanten in gevaar zou kunnen komen. Treeport wijst niet alleen naar bacterievuur, maar ook naar Xylella.

Begrip voor regionale roep

Pest free area’s zijn mogelijk, maar ze staan dan onder verantwoordelijkheid van de NVWA en het bedrijfsleven moet betalen.

Landelijke organisaties voor de boomkwekerij reageren begripvol op de regionale roep om een pest free area. „Binnen TCO zijn de handen nu goed op elkaar met bacterievuur, dan kan ik me voorstellen dat ze dat, in relatie tot de export naar bijvoorbeeld het Verenigd Koninkrijk, ook voor andere ziekten willen doen”, zegt Hendrik Jan Kloosterboer van handelsbond Anthos. Platanen voor het VK moeten afkomstig zijn uit een gebied dat vrij is van Ceratocystis platani. Nederland heeft die status. Ook Jan Veltmans van de LTO Vakgroep Bomen en Vaste Planten

KORT Ziekteverzuim relatief laag

Btw-verhoging desastreus

Proportionele Xylella-maatregelen

Het ziekteverzuim in de boomkwekerij is in 2014 weliswaar gestegen, maar nog altijd laag ten opzichte van overige agrarische bedrijfstakken. Het eerstejaars ziekteverzuim bedroeg 2,51%. In 2013 was dat nog 2,07%. De gemiddelde ziekteduur nam toe van ruim 28 naar bijna 40 dagen. Volgens Sazas onderstreept dat de noodzaak bij ziekte werk te maken van re-integratie.

Het verhogen van de btw op sierteeltproducten is desastreus voor de sector en zal leiden tot verlies van duizenden banen en miljoenen omzet. Dat is de kern van de reactie die tal van organisaties uit de sierteelt hebben gegeven op de plannen van het kabinet om de belastingheffing te hervormen. Ondernemers in de sierteelt zijn bang dat als Nederland de btw verhoogt, andere Europese landen snel zullen volgen.

De European Nurserystock Association bekijkt of EU-noodmaatregelen tegen Xylella voor Noord-Europa anders kunnen worden, als er een uitbraak is in Zuid-Europa. Dat is vorige week besloten op de ENA-jaarbijeenkomst. Noodmaatregelen moeten gebaseerd worden op een risico-analyse in de EU-lidstaat waar Xylella uitbreekt. ENA-president Tim Edwards: „Maatregelen op basis van een Italiaanse risico-analyse kunnen voor Noord-Europese landen buitenproportioneel zijn.”

Donatie voor pest free area David Bömer, voorzitter van GrootGroenPlus, stelt zijn bestuursvergoeding ter beschikking aan activiteiten rond het 25jarig jubileum van de beurs én de opzet van een pest free area in de regio Zundert. Dat maakte het bestuur van de beurs bekend tijdens een deelnemersbijeenkomst donderdag 18 juni. De donatie is bedoeld om te helpen een aanzet te geven voor een pest free area in het Treeport-gebied en kwekers bewust te maken van het belang ervan.

’Grondprijs stabiliseert’ ABN AMRO denkt dat er een einde komt aan de gestage stijging van de grondprijs. Grond is nu zo duur dat het rendement van sectoren met grondhonger zoals de akkerbouw en melkveehouderij onder druk komt te staan. Dat zal de vraag naar agrarische op den duur afremmen. Regionaal zijn er wel grote verschillen. In onder meer de Betuwe stijgt de prijs nog en in het zuiden is de grond het duurst.

Westrenen Mechanisatie failliet Westrenen Mechanisatie is 18 juni failliet verklaard door de rechtbank in Gelderland. Mogelijke oorzaak is verloren marktaandeel in Midden-Nederland, het werkgebied van de John Deere-dealer. Curator Johan Thielen werkt aan een doorstart. „Monteurs werken nog gewoon door en lossen storingen bij klanten op.”

De Boomkwekerij 13 (26 juni 2015)

Nieuwsbericht en Kortnieuws BKW15-13.indd 6

22-06-15 15:44

Nieuws

ten begrijpt „absoluut de roep vanuit de regio’s. Maar met alle respect voor hun initiatieven: pest free area moeten we landelijk aanpakken. Daar zijn we al mee bezig.” LTO, Anthos, Naktuinbouw en de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) onderzoeken al een tijdje de (on)mogelijkheden van pest free area’s. „Je loopt tegen allerlei wetgeving aan.” Binnen het overleg vraagt men zich af of pest free area wel een correcte benaming is. Een ’ziektevrij gebied’ is namelijk vrijwel onmogelijk; ook in een bufferzone kan bacterievuur optreden. Veltmans: „Als het tijdens controle is gevonden, volgen maatregelen.”

Haken en ogen De bufferzones zijn wettelijk vastgelegd, verduidelijkt Gerben Mellema van Naktuinbouw. „Voor bacterievuur is dat goed ingekaderd. Dat kan de basis zijn voor andere ziekten. Maar er zitten haken en ogen aan.” Organismen en levenswijzen zijn moeilijk met elkaar te vergelijken. Ieder organisme heeft bovendien zijn specifieke waardplanten. Je kunt bijvoorbeeld niet tijdens de bacterievuurcontrole, in augustus en september, op alle andere ziekten controleren. Symptomen van bijvoorbeeld de Aziatische

boktorren, waarvoor Treeport bijvoorbeeld ook een pest free area wil worden, zijn het best zichtbaar in een periode van winterrust. Treeport wenst ook vrij te zijn van nietquarantaine-organismen als Chalara fraxinea. Dit is niet realistisch. „Via luchtverspreiding kunnen sporen van Chalara over grote afstand tot besmettingen leiden”, verklaart Bram de Hoop van de NVWA.

’Niet meedoen geen optie’ Toepassing van een pest free area is afhankelijk van de verspreidingsmate en -wijze van quarantaine-organismen. „Als dit primair via plantmateriaal gaat, is dit zeker mogelijk”, aldus De Hoop. „Ook voor q-organismen die niet in Nederland voorkomen.” Een pest free area in Nederland wordt ingesteld door de NVWA, en staat dan ook onder verantwoordelijkheid van deze fytodienst. Alle bedrijven met waardplanten van de bepaalde ziekte(n) moeten dan meedoen aan de controle en instandhouding van dat gebied. „Niet meedoen is geen optie. Een specifiek bedrijf kan controles, gevraagd of ongevraagd, dan ook niet weigeren.” Om waardplanten van de boktorren weer naar Noord-Amerika te mogen exporteren,

heeft de NVWA eind 2013 een garantiesysteem voorgesteld bij de Amerikaanse en Canadese fytodienst. Deze willen uitgaan van een bufferzone van 2.400 m. Kloosterboer: „Het is economisch onhaalbaar om alle waardplanten in zo’n zone te controleren.”

Kosten voor bedrijfsleven Voor welk organisme ook de status van pest free area wordt aangevraagd: wie betaalt de controle? De overheid heeft een deel van de boktorkosten in Boskoop vanwege de uitbraak, wel vergoed. Maar het bedrijfsleven moet de kosten van een pest free area toch zelf dragen, aldus Mellema. Dat is nu ook het geval bij de bufferzones van bacterievuur. „Overheden en fruittelers zien wel het belang in van die zones, maar ze zijn niet bereid om erin te investeren.” Baten van meebetalen aan een systeem zijn al wel zichtbaar. Veltmans noemt als voorbeeld de export van bacterievuurwaardplanten naar Noorwegen. „De Noorse grens was eerst gesloten voor die waardplanten, maar toen we ons garantiesysteem lieten zien, heeft Noorwegen vertrouwen erin gekregen en is voor Nederland de grens onder voorwaarden opengegaan.” <

Het laatste nieuws leest u elke dag op www.DeBoomkwekerij.nl

Inventarisatie invasieve soorten

Open Kwekerijdag goed bezocht

De European Forest Nursery Association gaat uitzoeken welke soorten in EU-landen als invasief worden bestempeld, en in hoeverre dit strijdig is met de EU-bosbouwrichtlijn. „In Hongarije staat Robinia op een lijst van invasieve soorten, terwijl Robinia een van de grootste houtproducerende soorten is”, aldus EFNA-president Léon Faassen. „Op de Duitse lijst van invasieve soorten zou douglasspar worden gezet, ook een belangrijk bosbouwsoort.”

De Open Kwekerijdag in Boskoop is zaterdag 20 juni door ruim 5.500 mensen bezocht. Bezoekers konden zes kwekerijen en de sortimentstuin aan het Rijneveld bezoeken. Op de sortimentstuin werd gelijktijdig met de Open Kwekerijdag ook een kunstmarkt gehouden. Veel bezoekers maakten deze dag van de gelegenheid gebruik om planten bij de kweker te kopen.

Nieuwe boktorlarve in Beieren Bij München is opnieuw een levende larve gevonden van Anoplophora glabripennis. Ditmaal in een Acer aan de rand van een bosgebied. De vondst is gedaan tijdens regelmatige controle van een bestaande quarantainezone, meldt de Beierse overheid. De zone ligt rond Neubiberg. Daar was vorig jaar ook al een larve ontdekt. De boktor zat in Aziatisch verpakkingshout.

Basamid wel op Deense bedden

Kleurrijk groenconcept Darthuizer

Deense boomkwekers mogen dit jaar op zaaibedden nog wel Basamid gebruiken. Dit tot verbazing bij de European Forest Nursery Association. De EFNA dacht dat Basamid in heel Europa verboden zou zijn. Bent Leonhard van de Deense kwekersbond: „We begrijpen het zelf ook niet. Maar het zal wel de laatste vrijstelling zijn, want er is minder middel verkocht, waardoor de fabrikant er minder aan verdient.”

Boomkwekerij Darthuizer introduceert concept ’Fleur en Kleur’. Dit concept voor de openbare ruimte bestaat uit een combinatie van vaste planten en heesters, maar is ook uit te breiden met bijvoorbeeld bloembollen of eenjarigen. Darthuizer is hierbij verantwoordelijk voor de aanleg en voor het onderhoud vanaf het eerste tot indien gewenst - het vijfde jaar. Daarnaast geeft het bedrijf inboetgararantie. < De Boomkwekerij 13 (26 juni 2015)

Nieuwsbericht en Kortnieuws BKW15-13.indd 7

22-06-15 15:45

605379_.indd 8

22-6-2015 10:02:46

605380_.indd 9

22-6-2015 10:03:11

Tekst en Foto: Arno Engels

Met precisieboomteelt winnen op kw Plantgaten boren, snoeien, rondsteken en andere taken met gps: dat hebben Wouter en Ward Veraart nu goed onder controle. De ondernemers voeren precisieboomteelt nog verder door in hun bedrijf, Boomkwekerij Liwardi in Nispen. Met die werkwijze streven ze naar winst in kwaliteit: van bodem en van gewas.

„Het hele circus”, zoals Wouter Veraart de invoering van precisieboomteelt noemt bij Boomkwekerij Liwardi, is begonnen toen hij in het ouderlijk bedrijf kwam, in 2009. „Het werken moest anders. Niet meer alleen hard werken, maar slim werken. Want we willen niet over tien jaar versleten zijn. En we willen ons onderscheiden met kwaliteit. Als een handelaar ze ziet, moeten de planten eigenlijk zichzelf verkopen.” Met slim werken bedoelt Veraart junior, die technisch is opgeleid, mechaniseren en automatiseren met behulp van gps. Voor Veraart senior was het een hele omslag. „Ik was gewend om met de hand te poten, met de heggenschaar te snoeien en met de schop te rooien.”

Automatische gatenboorder

Met machines die op gps werken, zoals deze zelfrijdende snoeier, verkrijgen Ward (links) en Wouter Veraart uniforme haagplanten met kluiten vol kiemwortels.

De eerste stap was de investering in gps op de tractor en een automatische gatenboormachine. „Het was een hele investering in verhouding tot het kleine aantal hectares dat we per jaar beplanten”, aldus Wouter. De gebruikelijke sleuvenfrees was snel overbodig. „Die hebben we toen meteen verkocht.” Het was de eerste gatenboormachine die Gebr. Ezendam bouwde voor de boomkwekerij. Sindsdien is Veraart vaste klant bij de Twentse bouwers, ondanks dat zij op ruim twee uur rijden van Nispen in WestBrabant zitten. „Het zijn jongens die met je meedenken. Hun machines steken goed in elkaar en hun service is heel goed”, motiveert Ward Veraart hun keuze. De gaten worden op bedden van drie rijen geboord, hetzelfde plantsysteem als voor de automatisering. Het spoor is 1,65 m breed. Alleen de afstand tussen de planten in de rij (uitgeplant als P9, wortelgoed of groter plantgoed) is iets ruimer geworden dan vroeger. „Precies 63,5 cm”, zegt Wouter. „Dan kunnen de planten iets ruimer groeien waardoor de kwaliteit nog beter wordt.”

De Boomkwekerij 13 (26 juni 2015)

Liwardi.indd 10

22-06-15 14:53

Ondernemen

p kwaliteit Uniform snoeien met gps Liwardi kweekt een breed sortiment haagplanten: vooral (bladhoudende) Prunus, Taxus, Osmanthus, Ilex, Buxus, Ligustrum, Photinia en Fagus. De volgende stap in de automatisering die Veraart nam, was dan ook logisch: snoeien met gps. „Een halve dag met de heggenschaar snoeien is wel leuk, maar als je het langer doet, heb je ’s avonds een lamme arm”, zegt Ward, waarop zijn zoon aanvult: „Handmatig krijg je verschillen, want de een doet zoveel per uur, de ander zoveel. En het grootste nadeel: je hebt verschil in uitlopen tussen planten die je op maandag snoeit en die je op vrijdag snoeit.” Dankzij snoeien op gps zijn alle planten uniform. „Ze zijn dan prima geschikt als basis voor de opkweek van grote maten”, zegt Wouter. „We kunnen op deze manier perfect haagelementen kweken.” Volgens dezelfde gps-coördinaten is na boren en snoeien ook rondsteken mogelijk. Deze drie taken zijn gecombineerd in één machine die Ezendam enkele jaren geleden voor Liwardi heeft ontwikkeld. Deze machine rijdt zelf, met behulp dus van gps. Het is een drierijige met een portaalhoogte van 2 m.

Nieuwe portaaltrekker Vier machines zijn nu bij Liwardi voorzien van een gps-systeem. Naast de zelfrijdende combimachine gaat het om twee trekkers die de grond klaarmaken voor het poten: diepwoelen, rotorkopeggen en groenbemesting inzaaien. De vierde machine op gps is een oude portaaltractor die Veraart vooral voor het schoffelen en spuiten gebruikt. „Die gaat nu eruit”, zegt Wouter. „We hebben Ezendam een nieuwe laten bouwen.” Rond deze tijd levert Ezendam die nieuwe portaaltrekker af: een vierwieler met doorrijhoogte 2 m, en met de cabine aan een kant tussen het voor- en achterwiel. Evenals op de oude zit op deze

nieuwe portaaltrekker LVS-techniek (Laag Volume Strooi). „We gebruiken al twee jaar geen bodemherbiciden meer”, vertelt Wouter niet zonder trots. „Het was een leerschool, maar het lukt ons nu om alleen met LVS kiemend en klein onkruid weg te houden. Met maximaal 1 l/ha.” LVS wordt gekoppeld aan gps en de rijsnelheid. „Om nog meer middel te besparen.” Met de nieuweling gaat Veraart ook verticaal spuiten, bijvoorbeeld tegen dopluizen in Taxus en Buxus. Daarnaast komt er schoffelapparatuur aan te hangen. „Ganzevoeten, vingerwieders, rij-eggen.” De trekker staat in het zomerseizoen in principe op wielen. In het winterseizoen worden deze vervangen door rupsen. „Dan gaan we ermee ondersnijden en dan hebben we meer tractie nodig.” Er komt ook nog een meststrooier op. „Dan kunnen we in de toekomst plaatsspecifiek bemesten.” Voor Veraart junior en senior is dat een nieuwe leerschool. Ze doen samen met andere boomkwekers mee aan het project Precisielandbouw 2.0 dat loopt van 2015-2018. „Iedere kweker kan op een bepaald onderwerp focussen. Wij focussen op bodemkaarten en gewasmonitoring.”

Taakkaarten na bodemscans Van de percelen zijn bodemscans gemaakt, en met de data vervolgens taakkaarten. Een loonwerker gebruikt nu die kaarten om (met de gps-coördinaten van Liwardi) stalmest en compost uit te rijden. Doel is om de voedingsbuffer van de grond, het organische stofgehalte, te verhogen. „Eerst lieten we overal evenveel stalmest en compost strooien, maar nu wordt er op hogere lichte plekken hoger gedoseerd, en op zwaardere plekken lager. En hier bijvoorbeeld meer magnesium, daar wat minder.” Aan de hand van de kaarten wil Veraart eerder overbemesting voorkomen, dan bijmesten. „We zijn

aan mestregels gebonden, en als je minder bemest, is het alleen maar positief voor het milieu.” De groei en kwaliteit van het gewas is bovenal terug te voeren op de bodem. Daarbij is een gedegen voorbereiding essentieel. „We zaaien voor en na de haagplanten altijd een groenbemester. Afhankelijk van de voorvrucht is dat soedangras, Japanse haver, Tagetes of iets anders. Als we maar afwisselen, want geen enkele monoteelt is goed voor je bodemleven”, legt Wouter uit. „Als je het bodemleven opbouwt, wordt de ziektedruk lager en kun je de chemie minderen. Dat zie je allemaal terug in je kwaliteit.”

Biomassa meten De nieuwe portaaltrekker wordt nog uitgerust met sensoren die biomassa kunnen meten. Welke sensoren, dat is nog niet bekend. „Er zijn verschillende sensoren, en iedere sensor meet anders. Dat gaan we testen binnen het precisielandbouwproject.” Toepassing van bodemvochtsensoren ligt ook nog in het verschiet. Ook dat levert data op voor taakkaarten, zodat er nauwkeuriger beregend kan worden met haspels. „We kunnen al wel in secties beregenen”, legt Ward uit. „We kunnen tot vier secties instellen, aan de hand van bodemkaarten: daar iets meer en daar iets minder. Minder beregenen kost minder diesel en geeft minder uitspoeling van meststoffen.” Liwardi gaat hoe dan ook met precisieboomteelt de toekomst in. „We winnen ermee op kwaliteit. We doen meer met minder, we kunnen orders op kortere termijn afleveren. En de planten staan los en hebben kluiten vol kiemwortels, waardoor we het afleverseizoen kunnen verlengen.” < De precisieboomteelt bij Liwardi is zondag 28 juni te bekijken tijdens een open dag, van 10.00 tot 17.00 uur. Bekijk meer foto’s van dit bedrijf op deboomkwekerij.nl. De Boomkwekerij 13 (26 juni 2015)

Liwardi.indd 11

22-06-15 14:53

Ondernemersvragen

Illustratie: Peter Moorman

Wat komt er allemaal bij kijken om een marktplan op te stellen? Ik lees en hoor het steeds om mij heen: ’produceer marktgericht, kies uw afzetkanaal, ontwikkel uw visie hierop, ….’. Hoe kan ik dat toepassen voor mijn bedrijf en mijn producten? Waar begin ik en waar moet ik dan rekening mee houden?

Martin van Wirdum Alfa Accountants en Adviseurs mvanwirdum@alfa.nl

Stuur uw vragen of suggesties naar Postbus 9324, 2300 PH Leiden. U kunt ook bellen of mailen met (071) 565 96 82, boomkwekerij@hortipoint.nl

Het oriënteren op de markt is zeker een actueel onderwerp; in veel gevallen bevinden we ons in een aanbodsmarkt wat een direct gevolg heeft voor de prijsvorming. Het opzetten van een strategie voor de markt ( eindklant-) benadering is eigenlijk onderdeel van het opstellen en uitvoeren van uw bedrijfsstrategie. Wat uw vraag betreft spreken we over de marktstrategie. Hier gaat wel wat werk aan vooraf! Uit onderzoek blijkt dat succesvolle organisaties vaak continu en consistent aan hun marketingstrategie werken. Het ontwikkelen van een marktstrategie is een dynamisch proces. Markten veranderen en een marktplan leert hoe de organisatie hiermee om moet gaan. We spreken over het ontwikkelen van een marktstrategie wanneer de organisatie door middel van marktonderzoek, -analyses en marketingmodellen op zoek gaat naar een gepaste strategie om aansluiting met de markt te vinden of te verbeteren. Het opstellen van een marktplan is een ingewikkelde en tijdrovende bezigheid. Vaak is er veel informatie en analytisch vermogen voor nodig.

Om een marktplan te maken moet u verschillende marktanalyses uitvoeren en soms een marktmodel ontwikkelen. Wanneer u deze in de juiste volgorde uitvoert ontstaat er een beeld waarmee je een marktstrategie kunt opstellen. Deze marktstrategie geeft op zijn beurt weer sturing aan de tactische invulling en uiteindelijk de operationele markthandelingen. Tevens komen vragen aan de orde zoals ’heb ik het in mij’, ’heb ik de juiste persoon in dienst’, ’welke ondersteuning of samenwerking zoek ik hierbij?’ In het marktplan zijn drie beslissingsniveaus te onderscheiden: strategisch, tactisch en operationeel. Wanneer u werkt met een juiste samenhang tussen deze beslissingsniveaus zal iedere operationele handeling of marktinspanning bijdragen aan een eenduidige en heldere strategie.

Stappen Bij het opstellen van een marktplan zijn een aantal stappen van belang. > Doel – bepalen van de uitgangspositie; waar staan we nu en waar

willen we heen. > Markt – analyse van de kansen en bedreigingen. > Organisatie – intern vaststellen van de sterktes maar ook de zwaktes blootleggen. > Strategie – opzet van uw strategie, toepassen van kansen en innovaties. > Acties – operationele invulling van het (meerjaren-)plan en controle momenten inplannen. Bij het doorlopen van deze stappen kan ondersteuning of samenwerking met bedrijven in de branche zeker helpen. Ondersteuning kan bestaan uit het door derden laten beoordelen van het marktplan, advies inwinnen van specialisten, persoonlijke training, samenwerken in een collectief, voorwaartse marktintegratie of samenwerking anderszins met handel en/of eindklant. Het beantwoorden van al deze vragen zal u best lukken. De mate van succes die u er mee behaalt, hangt af van de verandering, hoe u die toepast en hoe u de juiste focus bepaalt. Helaas blijkt dit een proces van vallen en opstaan. Het is een algemeen gezegde: uw succes zit vooral in één keer vaker opstaan dan vallen! <

De Boomkwekerij 13 (26 juni 2015)

Ondernemersvragen rechterpag-BKW15-13.indd 12

22-06-15 14:52

Vaste planten

Tekst: Paul van Leeuwen, José Kerkvliet, Ellis Meekes Foto’s: Naktuinbouw

Voorkom Xanthomonas in vaste planten Bij diagnostisch onderzoek blijkt vaak dat bladvlekken in vaste planten niet door een schimmel maar door een bacterie worden veroorzaakt. Bestrijding is niet mogelijk, dus voorkomen is de enige oplossing. Sinds 2013 krijgt de afdeling diagnostiek van Naktuinbouw Laboratoria monsters van Lavandula met bladvlekken binnen met de vraag wat de oorzaak is. Vaak waren het langwerpige zwartbruine vlekken aan de rand van het blad of midden op het blad; meestal aan één zijde van de hoofdnerf. Soms bestonden de symptomen uit kleine (1-2 mm) veelal ronde zwartbruine, soms waterdoorschoten vlekjes in het blad. Waarschijnlijk zijn de kleine vlekjes zichtbaar bij een beginnende besmetting en ontstaan grotere vlekken na verloop van tijd. Uit het aangetaste blad zijn geen ziekteverwekkende schimmels geisoleerd, maar wel steeds één bacterie. Nader onderzoek gaf aan dat het om Xanthomonas hortorum gaat. Een Engelse onderzoeksgroep heeft in 2014 ook Xanthomonas hortorum in Lavandula aangetoond. Daar bleek uit pathogeniteitsonderzoek dat deze bacterie pathogeen is voor Lavandula.

Bladvlekken in pioen In vrijwel elke buitenteelt van Paeonia worden bladvlekken waargenomen. Tot voor kort werd aangenomen dat bladvlekken worden veroorzaakt door één of meer schimmels, zoals Botrytis, Cladosporium, Alternaria en Stephyllium. In 2009 is in de Verenigde Staten al een aantasting door de bacterie Xanthomonas in Paeonia gemeld. Bij Naktuinbouw is deze bacterie in 2014 in een aantal monsters aangetroffen, waarbij de eerdergenoemde schimmels afwezig waren. Ook bij de

diagnostiekservice van PPO in Lisse is deze bacterie in 2014 in een monster Paeonia aangetroffen. De aangetroffen Xanthomonas in Paeonia is afwijkend van die is aangetroffen in Lavandula. De bladeren hadden soms veel kleine necrotische vlekjes op het blad. Vaak hebben bladeren bij een bacterieaantasting waterdoorschoten weefsel of rand, maar dat was bij Paeonia niet het geval. De stengels waren gaaf, ook inwendig. In de afgelopen jaren is Xanthomonas hortorum ook meermalen als bladvlekkenziekte aangetroffen in Hedera en Geranium. Ook daar zijn het veelal kleine bladvlekken die soms waterig zijn en soms een waterdoorschoten of chlorotische rand hebben.

Voorkomen aantasting Hoewel er geen specifieke kennis is over het gedrag van Xanthomonas in vaste planten, verspreidt de bacterie zich waarschijnlijk via vegetatieve vermeerdering en gewashandelingen. De bacterie kan door aanra-

king met handen en gereedschap overgaan van de ene plant naar de andere. Ook via vocht op de plant kan de bacterie zich verspreiden. Anders dan bij schimmels zijn er geen gewasbeschermingsmiddelen die de bacterie kan voorkomen of kan doden. Om vrij te blijven van deze bacterie is voor alle gewassen een start met ziektevrij teeltmateriaal een eerste vereiste. Zet nieuw aangekocht materiaal altijd apart van het gezonde materiaal, zodat het eerst beoordeeld kan worden. Voer verdacht materiaal direct in plastic zakken af, om besmetting van andere planten te voorkomen. Laat verdacht plantmateriaal onderzoeken om vast te stellen of er sprake is van een aantasting door Xanthomonas hortorum of schimmels. Alleen dan is vast te stellen wat de beste aanpak van het probleem is. Ook als een gebruikelijke bespuiting tegen schimmels niet blijkt te werken, kan er sprake zijn van een bacterie-infectie. Alertheid kan zorgen dat Xanthomonas geen opkomend probleem wordt. <

Links bruinzwarte vlekken als gevolg van Xanthomonas in lavendel, rechts Xanthomonas in pioen veroorzaakt kleine vlekken.

De Boomkwekerij 13 (26 juni 2015)

Xanthomonas vpl.indd 13

22-06-15 14:52

Tekst: Emiel van den Berg Foto’s: Floralook

Overgebleven bos- en haagplantsoen: maaie Ook dit jaar zijn er voorraden bos- haagplantsoen overgebleven. Afhankelijk van de plantsoort en het segment waarvoor wordt gekweekt, valt de keuze op maaien of ruimen. Een enkele keer wordt uitgedund of opnieuw opgeplant.

Teeltadviseur Rene Jochems is helder als het gaat om overschotten bos- en haagplantsoen. „Waarom bewaren in de hoop dat de markt ineens weer aantrekt? Dat kost alleen maar geld.” Hij legt uit dat hij vaak helpt om dit soort keuzes te maken. „Omdat kwekers zelf moeilijk afscheid kunnen nemen van hun product.” Martijn Poppelaars van Boomkwekerij C.A.M. Poppelaars in Prinsenbeek voegt toe: „Met het weggooien van overschotten voorkom je ook overproductie en krijg je betere prijzen.” Ook Richard Leenaerts van Boomkwekerij Leenaerts in Wernhout rooit restanten bij voorkeur weg. „Anders heb je overal restpartijen staan. Ik neem liever mijn verlies en begin elk jaar weer met geheel nieuwe, opgeschoonde en goed bewerkte percelen.” Valt de keuze op rooien dan hangt de manier waarop volgens Jochems af van het gewas en zijn hoogte. Licht plantmateriaal kan met de klepelmachine fijn gemaakt en met de bosfreser ondergewerkt worden. Vervolgens adviseert hij een groenbemester en een jaar braak laten liggen van het perceel. „Plus een gift koemest of rundveedrijfmest om stikstofonttrekking te voorkomen.” Jochems vindt dit de goedkoopste manier hoewel een perceel dan wel een jaar uit de roulatie ligt. „Soms zat dat al in de planning.” Leenaerts kiest bij grof materiaal voor het opschudden van de planten, met wortel en al, om het daarna af te voeren voor groenrecycling. „Met klepelen en daarna frezen blijven wortels in de grond achter, de plantmachine heeft daar later last van.”

Voordeel zwaardere kwaliteit voor afnemer Het is zeker ook mogelijk om overgebleven voorraden te bewaren. Jochems: „Bij licht materiaal is maaien een optie.” Als goed te maaien planten noemt hij alles wat mag vertakken zoals Acer campestre, Ligustrum, Viburnum en winterstek als Weigela en Forsythia. Gemaaide planten krijgen een betere vertakking en zwaardere kwaliteit. „Als je daar afzet voor hebt, is dat prima.” Van gemaaide Acer campestre heeft Leenaerts enkele rijen staan. De planten hebben nu een betere vertakking en zijn dus van zwaardere kwaliteit. „Bij Acer campestre telt echter vaak alleen de lengtemaat, niet de vertakking.

Omdat het hout bij hazelnoot na het klepelen vaak inscheurt, is een tweede snoei beurt met

De planten worden door maaien duurder. Tegenwoordig beoordelen veel handelaren alles op prijs, maar ik heb gelukkig nog klanten die op de kwaliteit beoordelen.” Jochems ziet hier zeker kansen voor kwekers die weinig aan klantenbinding doen. Zij kunnen volgens hem de vraagkant proberen te beïnvloeden. „De huidige tijd vraagt om creatieve oplossingen, vanuit de hele sector. Zo is die zwaardere kwaliteit laag vertakkende planten misschien duurder in aanschaf, maar als je afnemers weet te overtuigen van de voordelen, bijvoorbeeld de beter gesloten groei van hagen, creëer je kansen.”

Grote wonden door klepelmaaier Wordt gekozen voor maaien, dan kan dat met klepelmaaier of messenbalk. Jochems: „De klepelmaaier is voor het grove werk, de messenbalk voor het fijne.” Bij het maaien kiest Leenaerts bij alle planten voor een klepelmaaier gevolgd door een messenbalk. „Ik liet dat doen door een loonwerker, maar een volgende keer laat ik hem alleen klepelen. Dat gaat snel. Omdat de messenbalk veel tijd kost, doe ik dat voortaan liever zelf.”

De Boomkwekerij 13 (26 juni 2015)

Kwaliteit onverkochte zaailingen.indd 14

22-06-15 14:53

Kwaliteit

maaien of ruimen? TIPS > Bedenk dat rooien soms goedkoper is dan maaien. > Voorkom stikstofonttrekking als materiaal bij rooien wordt ondergefreesd. > Rooien kan ook door planten op te schudden en met wortel en al af te voeren. > Overweeg om plantmateriaal te maaien dat mag vertakken. > Gebruik de klepelmaaier voor grof materiaal en dikke takken, gebruik de messenbalk bij fijn materiaal. > Bemest de planten na het maaien, afhankelijk van de gewenste maatvoering en al dan niet ondersnijden.

ede snoei beurt met de messenbalk gewenst.

Bij de klepelmaaier zijn de snoeiwonden groot en scheurt het hout vaak in. „Zeker bij hazelnoot.” Daarna maaien met de messenbalk zorgt voor kleine wonden en een uniforme hoogte. „Klepelen gebeurt meestal op 20 cm, de messenbalk haalt er daarna nog 5 cm af.” Na het maaien geeft Leenaerts een kunstmestgift om de planten gezond te houden. „Verder teren ze op de stalmest en compost die ik toevoeg bij het aanplanten.”

Zonodig extra bemesten Bemesting na het maaien hangt volgens Jochems af van welke maatvoering is gewenst. Snoei op zich stimuleert al groei, dus te veel bemesting kan negatief werken. „Zeker als de planten vast blijven staan. Worden ze ondersneden, dan kan extra bemesting wel eens nodig zijn om aan de gewenste lengte te komen. En bladvoeding kan nodig zijn om de planten op kleur te houden.” Poppelaars koos er voor om overgebleven beuk te laten staan, dat is volgend jaar verkoopbaar als tweejarige zaailing. „Die partijen heb ik afgepend en afgedund. Zo vormen zich compacte planten met een goed wortelge-

stel.” Een partij haagbeuk behandelde hij zoals de beuken en zal de maat 60/80 (kwaliteit 1a1) halen. „De keuze die je maakt, hangt af van het segment waarvoor je kweekt.” Leenaerts maakte per gewasgroep andere beslissingen. Wilde rozen werden gerooid. „Net als wilg. Wilg overhouden had geen zin, 0+2 is voor mijn klanten veel te grof.” Naar goed vertakte Liguster is altijd wel vraag, dus dat werd gemaaid. Net als Corylus avellana en Mahonia aquifolium. „Die maai ik altijd al. Ik heb klanten die om drietakkers van hazelnoot en bossige Mahonia vragen.” Terug opplanten is een laatste optie. Poppelaars deed dat met een restant zaailingen van Prunus avium. „Volgend jaar is dat te verkopen als 1+1. Het bleek een goede beslissing, zeker nu het zaad van dit voorjaar niet goed ontkiemt. <

Acer campestre wordt in de regel verhandeld op lengtemaat, maar teruggemaaid is de vertakking beter en de kwaliteit zwaarder.

De Boomkwekerij 13 (26 juni 2015)

Kwaliteit onverkochte zaailingen.indd 15

22-06-15 14:53

Tekst en Foto's: Ketura Haveman

Door de ogen van de consument Van 9 tot en met 12 juni hielden veredelaars en vermeerderaars weer hun jaarlijkse open dagen, waarmee ze kwekers en handel het sortiment voor aankomend jaar tonen. Maar wat vinden consumenten van het aangeboden sortiment? Drie consumenten aan het woord.

Heleen Goud:

’Het product moet je aanspreken’ Wat heeft een plant nodig om iemand aan te

Voorkeur voor vaste plant of éénjarig is afhanke-

spreken? Dat blijkt een lastige vraag om te be-

lijk van de situatie. „Als je in één keer je tuin goed

antwoorden, zelfs als iemand alleen maar vanuit

wilt aanplanten om er daarna jaren plezier van te

zijn eigen voorkeur hoeft te praten. „Ik kan geen

hebben, dan zijn vaste planten de juiste keuze.

lijstje met randvoorwaarden noemen waaraan

Wil je vooral veel en lang bloemen in je tuin,

een plant moet voldoen om mij aan te spreken.

dan kies je voor éénjarigen. De keus en kleuren

Een plant raakt je of niet”, meent Heleen Goud.

zijn eindeloos bij deze groep planten, maar op

Lopend langs de gewassen wijst ze een aantal

de lange termijn zijn éénjarigen wel prijziger.

planten aan die haar aanspreken; Gypsophylla,

Een mix van beide is daarom een prima alterna-

kleinbloemige Viola, Gaura lindheimerii, Salvia

tief.”

nemorosa, Begonia en Delphinium.

Kant en klare mixen van planten zal Goud niet

Wat voor planten spreken haar dan absoluut niet

snel kopen. „Als ik planten mix, kies ik liever zelf.

aan? „Planten met van die grote flappers van

Bovendien vind ik de aangeboden mixen te veel

bloemen zoals grootbloemige Viola, Petunia of

als drie losse planten in een pot staan. Als je een

Impatiens. Ik hou niet van bloemen die na een

mix wilt, moeten de grassen en andere planten

of de plantjes onderling wat variëren is niet zo

buitje al gelijk gaan lopen leppen, iets wat je

ook goed over de pot verspreid zijn.”

belangrijk. Je pakt er toch meerdere op om uit-

vooral bij grootbloemige varianten ziet.” Toch

Mixen van planten in series hoeft van Goud niet

eindelijk degene te kiezen die je persoonlijk het

staat ze even later stil bij de Papaver. „Wat zijn

zo. „Ik snap wel dat het voor kwekers, handel en

meest aanspreekt.”

die toch altijd prachtig!” Het feit dat de bloemen

tuincentra handig kan zijn; voor ieder wat wils.

De potmaat die ze daarbij kiest is afhankelijk van

slechts één of enkele dagen meegaan en dat het

Voor mij persoonlijk zit ik er niet op te wachten.

de bestemming thuis. P9 is vooral handig als je

bij een regenbui gelijk voorbij is, lijken plotseling

Als ik meerdere van een soort koop, zijn ze van

de planten in potten of hanging baskets doet. In

geen criteria meer.

één kleur.”

de tuin gebruikt Goud liever planten in grotere

Goud vindt het belangrijk dat planten gezond zijn,

Uniformiteit van partijen is volgens Goud ook

potmaten. „Ik wil wel graag dat de tuin na een

het blad gezond oogt en contrast tussen bloem

meer iets voor handel en kwekers en niet van be-

middag arbeid gelijk een beetje leuk oogt. Om

en blad wordt gewaardeerd. Al wandelend lijkt

lang voor consumenten. „Ik vind het wel fijn dat

dat te bereiken moeten de planten toch een

er toch een lijstje voorwaarden te ontstaan.

planten per soort in hetzelfde potje zitten, maar

beetje body hebben.”

Top tien consumentenavond Florensis Tijdens de FlowerTrials organiseerde veredelaar Florensis een open avond voor consumenten. Tijdens deze avond konden de bezoekers middels een duimpje aangeven welke plant favoriet was. Dat leverde de volgende top tien op: 1. MixMasters multispecies (zwarte petunia, rode verbena, gele bidens) 2. Lavandula Essence 3. Bidens Beedance 4. Calibrachoa Cabaret MixMasters Tropicana (rood/geel/paars) 5. Calibrachoa Cabaret MixMasters Revue (roze/wit/paars) 6. Dahlia Dahlegria Red-Pink bicolour 7. Phlox Popstars Purple Eye 8. MixMasters eenjarig/meerjarig paars/gele kleuren 9. Dahlia Happy Days Red 10. Petunia Mystical Cha-Ching

De Boomkwekerij 13 (26 juni 2015)

Flowertrials met consumenten.indd 16

22-06-15 14:53

Vaste planten

Pauli van Gaalen:

’Als het maar niet geel is’ Pauli van Gaalen geniet van alle bloeiende planten die ze bij de FlowerTrials ziet. „Het is prachtig om te zien en het is lastig om in zo’n verscheidenheid aan te geven wat de voorkeur heeft.” Zelf gaat ze zelden naar een tuincentrum met een gericht koopdoel. „Ik laat me verrassen door wat ik tegenkom. Ik hou van klassieke planten, maar vind het ook leuk om nieuwe dingentjes te zien.” Over één ding is Van Gaalen wel duidelijk, gele planten komen er niet in bij haar. „Ik heb niks me die kleur. Ook niet als het om planten gaat.” Overigens geldt hetzelfde voor planten met bont blad. „Het maakt me niet uit hoe mooi de bloemen zijn, als een plant bont blad heeft, houdt het op. Tja, dat soort dingen zijn uiteindelijk toch een kwestie van smaak.” Dat planten in de tuin ook zorg nodig hebben, vindt van Gaalen geen bezwaar. „Ik vind het zalig om te rommelen in de tuin. Als ik door de tuin loop, pluk ik automatisch een uitgebloeid bloemetje uit een plant en trek een onkruidje weg. Ik vind het niet erg dat het nodig is. Dat hoort bij

niet zo aan. „Haha, ik zit dan al gelijk te kijken

levend materiaal. Het past ook beter bij mijn ma-

welke planten ik zelf zou mixen. Tussen het aan-

nier van genieten van mijn tuin. Ik ben liever een

geboden sortiment, zit er niet één die ik zou kie-

beetje aan het rommelen dan dat ik zit.”

zen. Het mixen van één- en meerjarigen vind ik

De kant en klare plantmixen die tijdens de Flo-

ook niks. Dat verschil in hoogte enzo. Nee, als ik

wertrials worden gepresenteerd, spreken haar

planten wil mixen dan doe ik dat liever zelf.”

Planten mogen volgens Pauli van Gaalen wel een beetje aandacht vragen.

Eline Spiljard:

’Plaats en omgeving bepalen keuze product’ Met welk doel gaat Eline Spiljard naar een tuin-

aantrekkelijk. Dan heb je iedere keer allemaal

centrum voor planten? „Ik ga niet naar het tuin-

rotzooi onder je plant liggen en moet je nog gaan

centrum met de gedachte aan een specifieke

opruimen.” Let ze op deze eigenschappen bij

plant. Wel weet ik waar ik de plant wil hebben,

aanschaf? „Tja, als ik het weet van een plant dat

hoe hoog hij bijvoorbeeld mag of moet zijn

ze veel rommel geven of bewerkelijk zijn, laat ik

en welke kleur ik wil. Eigenlijk weet ik gewoon

ze wel staan. Maar dan moet je de plant wel ken-

de plaats waar ik de plant wil hebben en daar

nen.”

moet hij dan passen. In het tuincentrum loop ik

Een mix van oude bekenden en nieuwe soorten

dan rond tot ik een plant vind die in dat plaatje

in het tuincentrum vindt Spiljard wel fijn. „Ik hou

past.”

van klassieke planten zoals bijvoorbeeld een

Of het dan een éénjarige of vaste plant is, is ook

lavendel. Vernieuwing in deze klassiekers zoals

afhankelijk van de plek. „In de tuin kan beide, in

bont blad of andere kleuren bloemen hoeven

een pot kies je sneller een éénjarige.” Qua kleur

van mij niet. Als ik een lavendel koop, wil ik ge-

heeft ze wel een voorkeur. „Ik hou van zachte tin-

woon die paarse lavendel die je ook op de Franse

ten en blauwe en roze bloemen.”

velden ziet. Een bontbladige of een met afwij-

Planten moeten bij voorkeur niet te bewerkelijk

kende bloemen komt er bij mij niet in. Dat wil

zijn. Bloemen moeten bij voorkeur lang op de

overigens niet zeggen dat ik nieuwe planten niet

planten goed blijven en uitgebloeide bloemetjes

leuk vind, hoor. NIeuwe plantjes zijn leuk, mits ze

moeten zelf afvallen. „Ik hou er niet van als ik de

echt nieuw zijn en geen aanpassing zijn van het

hele tijd aan die bloemetjes moet gaan lopen

oude bestaande.”

trekken. Een plant die wel zelf uitvalt maar waarEline Spiljard kiest als favoriet voor een dieprode Petunia.

van de bloemetjes kort bloeien zijn ook minder

Een overzicht van noviteiten op FlowerTrials vindt u op deboomkwekerij.nl De Boomkwekerij 13 (26 juni 2015)

Flowertrials met consumenten.indd 17

22-06-15 14:53

Foto: DLV Plant

Onkruidbestrijding lastiger door beperkingen Door het droge voorjaar is mechanische onkruidbestrijding in laanbomen goed uitvoerbaar. Dat is maar goed ook, want de mogelijkheden voor chemische bestrijding worden steeds beperkter.

Wilco Dorresteijn DLV Plant w.dorresteijn@dlvplant.nl

Afgelopen maand is er weer een aantal wijzigingen in de toelating van herbiciden geweest. Butisan S heeft een herbeoordeling gehad. Om het grondwater te beschermen mogen Butisan S of andere producten die metazachloor bevatten, slechts gedurende één jaar in een periode van drie jaar worden toegepast. De maximale dosering is 2,0 l/ ha. Volgens het oude etiket W9 was dat twee keer per twaalf maanden in een dosering van maximaal 3 l per ha. Voor dit W9-etiket geldt een opgebruiktermijn tot 1 december 2015. Sultan 500 SC bevat ook metazachloor. Ook van dit middel is het etiket aangescherpt. Daarnaast vervalt de toelating in laanbomen per 1 november 2015. Het gebruik van metazachloor wordt dus flink beperkt en dat is een knelpunt. Als alternatief kunt u middelen op basis van linuron gebruiken, maar ook daarvoor gelden beperkingen. Zo mag u Afalon Flow maar één keer per twaalf maanden gebruiken. De bestrijding van grassen wordt lastig, omdat de opgebruiktermijn van Aramo op 1 juli 2015 vervalt. Er zijn nog wel andere selectieve grassenmiddelen op de markt zoals Focus, Fusilade Max of Targa, maar de werking op straatgras is onvoldoende. Alle beperkingen vragen voor veel bedrijven een aanpassing van de strategie. Kijk

met uw adviseur naar niet-chemische methoden, zoals: optimalisatie van de mechanische onkruidbestrijding, de mogelijkheden van afdekmaterialen en nieuwe technieken zoals branden, heet water of schuim. Omdat u chemische middelen niet meer onbeperkt kunt gebruiken, moet u vooraf goed plannen wanneer u wat wilt inzetten.

Groeistof tegen wortelonkruiden Een nieuwe toelating voor laanbomen is die van U46 MCPA. MCPA is een groeistof tegen wortelonkruiden. Het middel was toegelaten op tijdelijk onbeteeld land, permanent onbeteeld terrein, op taluds van watergangen en droge slootbodems en in grasachtige groenbemesters. Het mag nu ook in boomkwekerijgewassen als bodemtoepassing op de zwartstrook. Voor de zwartstrook geldt een dosering van 3,6 l/ha. Omdat de zwartstrook maar een gedeelte van het perceel is, mag omgerekend over het totale perceel maximaal 1,8 l/ha worden gebruikt. Het middel is niet toegestaan in grondwaterbeschermingsgebieden. Het beste resultaat krijgt u als u systemische middelen spuit tijdens niet te warm, bewolkt weer met een hoge luchtvochtigheid. Zorg dat de stam of het blad niet wordt geraakt. <

Door beperkingen in toegelaten middelen is schoffelen een goed alternatief, mits de grond er natuurlijk geschikt voor is.

De Boomkwekerij 13 (26 juni 2015)

Teeltadvies BKW15-13.indd 18

22-06-15 14:53

Teeltadvies

Insecten komen langzaam op gang Het koude voorjaar en de aanhoudend koude nachten, vertragen de gewasontwikkeling. Dit vraagt om andere keuzes bij de inzet voor roofvijanden.

René de Lepper Telermaat rene@telermaat.nl

Het voorjaar van 2015 kenmerkt zich door schrale weersomstandigheden en koude nachten. Veel gewassen groeien daardoor trager, hebben minder bladmassa en een dikkere waslaag. De laatste weken staat er ook veel wind, waardoor de omstandigheden om chemische correcties uit te voeren verre van ideaal waren. De weinige bladmassa op de plant zorgt zeker bij opnamemiddelen voor problemen. Ook de dikkere waslaag op het blad belemmert de opname van een middel waardoor minder werkzame stof van een middel in de plant kan komen. Toevoeging van een middel wat de waslaag tijdelijk transparanter maakt en de opname bevordert, is onder deze omstandigheden zeker gewenst. Dit kan bijvoorbeeld met Prolong. Daarnaast is spuiten in de vroege ochtend of avond vaak aan te raden omdat de natuurlijkere waslaag van het blad dan ook wat dunner is en de huidmondjes van de plant meer openstaan zodat het alles beter opgenomen wordt. Door dit schrale weer duurt de ontwikkeling van insecten langer. Invliegen van nieuwe ge-

neraties gaat daardoor langzamer, waardoor bestrijdingsmiddelen inmiddels niet meer werken. Als we roofinsecten inzetten, zien we dat de ontwikkeling meer gelijkmatig loopt en er dus een beter evenwicht van schadelijke en nuttige insecten ontstaat. Zolang het gewas nog niet gesloten is en de planten elkaar niet raken zijn gevleugelde roofvijanden effectiever omdat deze zich sneller in het gewas kunnen verplaatsen. Voor luis is dat onder andere de volwassen gaasvlieg (Chrysoperla carnea) die zijn eitjes afzet in bladluiskolonies. De larve kan in 12 dagen tijd tot 500 bladluizen bestrijden. Ook het volwassen lieveheersbeestje kan zich vliegend verplaatsen en legt daarna tot 500 eieren waaruit vraatzuchtige larven worden geboren die nog meer luis bestrijden. Ook de roofgalmug Aphidoletes aphidimyza legt ’s nachts tot wel 100 eieren in bladluiskolonies. Zijn familielid, de spintroofgalmug Therodiplosis kan vliegen en flikt hetzelfde kunstje bij de bestrijding van spint. Zet vervolgens pas roofmijten uit als het gewas gesloten is. <

Aandachtspunten in heesters Snoei heesters op tijd, ook al zijn ze nog niet ver uitgegroeid. Let op toelatingen van middelen. En controleer op gebreksverschijnselen, schimmels, bladgalmijten, luizen en trips.

Alwin Scholten Plant Grow alwin@plantgrow.nl

De groei loopt zo’n drie weken achter, maar de langste dag is al geweest. De verhouding in lichtkleuren ten gunste van het schuiven en uitlopen van knoppen wordt vanaf nu dus weer minder. Er zijn gewassen die ook later in juli makkelijk uitlopen, maar teelt u soorten die wat moeilijker vertakken: snoei deze zo snel mogelijk voor voldoende vertakking. In de praktijk is nogal wat verwarring over toelatingen van middelen. De toelating van Aramo vervalt nu; de opgebruiktermijn loopt tot 1 juli 2015. Nu is Gallant 2000 weer toegelaten, maar alleen in vaste planten in maart tot en met juli. Steward blijft toegelaten, maar na 15 oktober 2015 vervalt het W5etiket. Dan mag u Steward alleen nog met W6-etiket toepassen, maar: enkel op rupsen van motten en vlinders, in onbedekte teelten en met maximaal vier toepassingen per jaar. Steward met W6-etiket is alleen toegelaten in sierheesters en vruchtbomen. In de vollegrond vertonen gewassen gebreksverschijnselen, ook in percelen waar de bemesting goed op orde is. Zonder vocht komen voedingselementen echter niet in oplossing en zijn ze niet opneembaar.

Bladvlekken, echte meeldauw, schurft, taksterfte en andere schimmels komen dan ook weinig voor. Wees alert bij een weersomslag, want bij voldoende lange bladnatperiode liggen er van bijvoorbeeld schurft vele sporen klaar om te kiemen. Preventief laten echte meeldauw en de meeste bladvlekken zich prima behandelen met Ortiva, Signum of ArgicinPlus. Een curatieve inzet kan met Folicur, of ArgicinPlus plus Cuprum. In kassentunnels zijn vrijlevende bladgalmijten te vinden. Controleer uw gewassen en pas een blokbespuiting van twee keer Vertimec toe met een interval van zeven dagen. In zowel bedekte als onbedekte teelten zijn luizen en trips te vinden. Buiten komen veel luizen solo voor: geen hele families bij elkaar in toppen van planten, maar een enkeling in het jongste nog opgevouwen/opgekrulde blad. Ze zorgen er echter wel voor dat het blad misvormd uitgroeit. Trips zit in diverse gewassen, bijna van Acer tot Zelkova. Vanuit het zachtfruit zijn er enige ervaringen met Ds-Kalk en ManZincum. Daar blijkt niet alleen de Japanse fruitvlieg mee te onderdrukken, maar ook trips. < De Boomkwekerij 13 (26 juni 2015)

Teeltadvies BKW15-13.indd 19

22-06-15 14:53

Tekst en Foto: Arno Engels

De Boomkwekerij 13 (26 juni 2015)

FotoSpread beregenen.indd 20

22-06-15 14:54

Lichte grond zwaar dorstig Nog even wachten en dan komt de haspel ook over dit deel van het rozenperceel. Al weken had het hier (regio Lottum, maar het speelde vrijwel landelijk) niet geregend; vorige week hooguit een paar millimeter. Vooral de lichtere gronden snakten dan ook naar water, zeker als ze dit voorjaar waren beplant. Sommige kwekers waren al vijf keer met de haspel teruggekomen op de nieuwe aanplant. Beregeningskosten lopen nu dus al aardig op. Grote vraag is of het ook een droge zomer wordt. En is beregening vanuit bronwater dan nog wel mogelijk? Vorige week werden immers al de eerste onttrekkingsverboden uit oppervlaktewater ingesteld. <

De Boomkwekerij 13 (26 juni 2015)

FotoSpread beregenen.indd 21

22-06-15 14:54

Tekst en Foto’s: Arno Engels

Innovaties van Meet&Green Tijdens Meet&Green, afgelopen donderdag 18 juni bij Gebr. Seuren Rozenkwekerijen in Lottum, werd een aantal noviteiten getoond aan boomkwekers: autonome trekkers, een precisiebemester en een granulaat dat vocht in (pot)grond reguleert. En handige technieken om de kwaliteit van kunstmestkorrels vast te stellen.

Zetmeeltoevoeging houdt water vast UPL Benelux presenteerde een nieuw granulaat dat het wa-

kaanse aardappelteelt ontwikkeld en is gemaakt op basis van

terbufferend vermogen rondom plantenwortels aanzienlijk

zetmeel. Het neemt 500 keer het eigen gewicht aan water op.

kan vergroten. Het granulaat heet Zeba, het is in de Ameri-

Van die opname zou 95% weer worden afgegeven als de plant vocht nodig heeft. De eerste proeven in Nederland en België liggen nu in de boomen fruitteelt. Samen met Cultus is alvast een proef uitgevoerd bij potplanten: 1 kg Zeba gemengd door 1 kuub potgrond, vergeleken met potgrond zonder het granulaat. Recent op een warme dag waren de planten buiten gezet, zonder water te geven. De planten met Zeba zagen er nog vrij groen uit. De planten zonder Zeba waren al geel en verdord. „Met Zeba kun je het uitstalleven van potplanten verbeteren”, aldus Marcel van Doorne van UPL. Volgens de fabrikant is het granulaat biologisch afbreekbaar in twaalf tot achttien maanden. Behalve in potgrond is het ook in de vollegrond te gebruiken; met een granulaatstrooier is dan rijenbehandeling mogelijk. Fijne zaden zouden dan beter en gelijkmatiger kiemen. Door het vochthoudende vermogen is er verder minder uitspoeling. Beregenen is dan ook minder nodig, aldus UPL.

Zonder extra water geven blijven planten met de zetmeeltoevoeging langer goed, claimt UPL.

Kunst- en drijfmest tegelijk doseren Achterin de hef van de Greenbot, een trekker zonder stuur en zonder cabine, hing een precisiebemester. Het was geen conventionele kunstmeststrooier, maar een combinatie die zowel kunstmestkorrels als vloeibare mest kan doseren. De machine bevat hiervoor twee pompsystemen die apart worden aangestuurd door taakkaarten van de Greenbot. Op de strooier zit een A- en een B-bak waarin je bijvoorbeeld enerzijds kunstmest kunt doen, en anderzijds een dunne fractie drijfmest. De combimachine is ontwikkeld en gebouwd binnen Landbouwcommunicatie, het bedrijf van Herre Bartlema dat tevens kunstmeststrooiers onafhankelijk test. Met de machine kun je volgens Bartlema precies de hoeveelheid en samenstelling mengen die het gewas nodig heeft. „Je kunt de hoeveelheid stikstof, fosfaat en kalium zelf variëren.” Precisiebemesting wordt al toegepast in de teelt van aardappelen, suikerbieten, maïs en vollegrondsgroenten alsmede op grasland. Door meststoffen precies te doseren in de wortelzone, in de juiste vorm en op het juiste moment, zijn er volgens Bartlema geen verliezen aan meststoffen door vervluchting of geringe mobiliteit in de grond. „Slim bemesten, daar maak ik me sterk voor.”

Links de doseerders van kunstmest, rechts van dunne fractie drijfmest.

De Boomkwekerij 13 (26 juni 2015)

Verslag Meet Green.indd 22

22-06-15 14:54

Evenement

Chauffeurs straks overbodig? Autonome trekkers zijn de toekomst, stelde Ralf Kroonen van Probotiq op Meet&Green. Hij verwees naar: de ontwikkeling van de trekker, de vlucht van gps om recht te rijden en de toepassing van precisielandbouw met sensoren. „Autonome trekkers zijn de volgende stap. Er is niets mooiers dan trekkerrijden, maar hoeveel werk laat ik liggen als ik op die trekker blijf zitten?” Herhaalwerkzaamheden zoals schoffelen, maaien en spuiten: die kun je volgens Kroonen makkelijk autonoom maken. „Je zet nu toch ook de plantmachine in de rij, laat de trekker lopen en gaat zelf mee planten? Laat de trekker het repeterende werk doen, en ga zelf iets anders doen wat rendabeler is.” Robots op het veld, dus. En die blijven het werk dagelijks op dezelfde manier doen. „Rijden op maandagmorgen na een zwaar weekend, of op vrijdagmiddag na een drukke week, of na een vakantie? Dat kent een robot allemaal niet”, aldus Kroonen. „Vroeger zeiden melkveehouders over de eerste melkrobot: die De Greenbot heeft vierwielaandrijving, een dieselmotor van 100 pk en veel hightech.

zal er nooit komen. Nu is die bijna standaard op bedrijven in de veehouderij.”

Abemec en Probotiq demonstreerden op Meet&Green een smalspoor-Fendt met blowerspuit, die was omgebouwd tot een robot: hij repeteerde exact dezelfde route die vooraf was ingeprogrammeerd, door te rijden en spuit aan- en uit te zetten. „Deze Fendt is vandaag”, zei Kroonen, waarna hij wees naar een trekker zonder stuur en zonder cabine, maar met dezelfde hightech als de Fendt: „En dit is morgen.” De tweede autonome trekker heet Greenbot en is gebouwd door Conver, een bedrijvengroep inclusief Probotiq en Louis Nagel. Conver claimt dat de Greenbot de eerste zelfrijdende machine is voor de groene sector. Volgend jaar is hij te koop vanaf circa €125.000. „We weten niet hoe snel de markt groeit, maar we zijn alvast vijf Greenbots aan het bouwen.”

Kwaliteit kunstmestkorrels vaststellen Kunstmest strooien is een kunst, zo hield Herre Bartlema de kwekers op Meet&Green voor. Bartlema is eigenaar van Landbouwcommunicatie bv (precisiebemester.nl), een bedrijf dat onafhankelijk kunstmeststrooiers controleert op werking, en vooral: op strooibeeld. Dat beeld kan variëren door technische aspecten zoals afstelling van de strooier en toerental van de aftakas, maar zeker ook door de kunstmestkorrel. Bartlema demonstreerde hoe je de kwaliteit van korrels kunt vaststellen. Hij liet eerst een bakje zien dat een zeef is voor korrels. Het bakje werd geschud, waardoor de korrels werden ingedeeld in fracties. „Zo kun je zien uit welke fracties een blend bestaat.” Daarna controleerde hij de hardheid van korrels

Herre Bartlema demonstreerde hoe je de hardheid van kunstmestkorrels kunt meten. De uitslag neem je mee in het bepalen van een optimaal strooibeeld. rel, legt hem op een harde ondergrond en drukt er dan met een ander meetinstrument. „Je pakt een kor-

op.” De hardheid is af te lezen. „Hoe harder de korrel, hoe verder je deze kunt strooien.” Het strooibeeld is te bekijken op een testbaan van tientallen bakjes naast elkaar. Op basis van het volume korrels per bakje laat Bartlema een computer uitrekenen wat de variatiecoëfficiënt is en de maximale afwijking. Strooien langs kopakkers en kanten van percelen is al helemaal een vak apart, aldus Bartlema. „Wil je langs die plekken de nauwkeurigheid van strooien verbeteren, dan zou ik aan rijenbemesting denken.” Landbouwcommunicatie biedt de strooiertest aan voor €175 individueel of €150 op groepsbasis. Dat bedrag is inclusief fractiemeter plus advies. „En een sticker die laat zien dat je een serieuze kweker bent.”

Bekijk meer impressies van Meet&Green op deboomkwekerij.nl. De Boomkwekerij 13 (26 juni 2015)

Verslag Meet Green.indd 23

22-06-15 14:54

Tekst: Ron Barendse Foto's: Wim du Mortier

Rond de Grote Groene Tafel over con ce

Discussie rond de Grote Groene Tafel, v.l.n.r. Remco Valk (Van Helvoirt Groenprojecten), Paul Verkuil (Voorzitter Vereniging van Erfgoedhoveniers), Marcel Haarbosch en Emiel van den Berg (discussieleiders), Peter Bongers (Quickhedge) en Wolfgang Holz (gemeente Helmond).

Er wordt veel geschreven en gepraat over concepten. Maar wat moet of kan ik als boomkweker daarmee op de aanlegmarkt? Dat was het thema van de Grote Groen Tafel-discussie tijdens de deelnemersbijeenkomst van GrootGroenPlus op 18 juni in Zundert. Vijf stellingen passeerden deze avond de revue.

Stelling 1

Als kweker moet je bewust kiezen voor de klanten die je wilt bedienen Discussieleider Emiel van den Berg trapt de

je je niet wilt verlagen tot het lage kwaliteits-

de totstandkoming van het door hem ontwik-

avond af door de zaal te laten stemmen over

op prijsniveau dat de klant wenst. „We hebben

kelde concept van kant-en-klaar-hagen niet

de eerste stelling. Vanuit de zaal gaan alleen

vorig jaar drie keer zo’n beetje carte blanche

aan bepaalde klanten heeft gedacht, maar als

de groene briefjes omhoog, ten teken dat ie-

gekregen van klanten voor de heraanleg van

eerste heeft gekeken naar wat voor product hij

dereen het ermee eens is. Iedereen lijkt er dus

een daktuin. Ze hadden eerder een daktuin via

wilde maken. „Ik zag dat zo’n 10% van de tui-

van overtuigd dat je het als kweker alleen goed

een ander bedrijf aan laten leggen, maar kwa-

nen uit hagen bestaat. Met dat gegeven ben ik

kan doen als je niet iedere klant wilt bedienen.

men hiervan terug vanwege lekkage en ande-

aan de slag gegaan. Pas toen ik mijn product

Maar op de vraag of kwekers wel eens ’nee’

re problemen. Hiervoor geldt natuurlijk wel dat

had ontwikkeld ben ik gaan kijken voor welke

zeggen tegen een klant gaan even later toch

je het je financieel moet kunnen veroorloven

klanten dit het meest interessant is. Dat bleek

lang niet alle groene kaartjes omhoog. Blijk-

om nee te zeggen. Ik ken ook een voorbeeld

voor hoveniers en grootgroenvoorzieners het

baar is ’nee’ zeggen zo makkelijk nog niet.

van een boomkweker die misschien wel te lang

geval te zijn. We hebben het als proefje ook wel

Remco Valk, directeur Van Helvoirt Groenpro-

heeft vastgehouden aan het leveren van kwali-

bij de retail geprobeerd maar voor dat segment

jecten, is weliswaar geen kweker maar herkent

teitsbomen maar nu failliet is.”

is ons product – met 150 kg per meter lengte –

zich in de stelling. Hij vertelt dat het ook voor

te zwaar. Ook leveren we niet zo vaak recht-

hun bedrijf soms beter is gebleken om nee te

Kant-en-klaar-hagen

zeggen. En dat hoeft niet alleen te zijn omdat

Als reactie op de stelling zegt kweker Peter

een bedrijf waar ze een totaalpakket kunnen

een klant niet bij je past, het kan ook zijn omdat

Bongers, eigenaar van Quickhedge, dat hij bij

kopen.”

streeks aan gemeenten. Die kopen liever bij

De Boomkwekerij 13 (26 juni 2015)

Discussie concept layout.indd 24

22-06-15 14:54

Discussie

on cepten voor aanlegmarkt Stelling 2

Concepten voor openbaar groen bieden kansen voor boomkwekers In de zaal gaan met een grote meerder-

thema’s die als basis voor een concept

kunnen ontwikkelen. „Samenwerking

heid de groene kaartjes omhoog. On-

kunnen dienen. Klimaat is er daar een

is noodzakelijk om de nodige creativi-

danks dat het aantal concepten dat zich

van. „Onder de noemer klimaatbomen

teit, kennis en vakmanschap bij elkaar

richt op de markt voor openbaar groen

zouden bomen geleverd kunnen wor-

te brengen waardoor klanten kunnen

beperkt is, leeft bij kwekers dus het idee

den die over 30 jaar nog gezond zijn.”

worden ontzorgd door bijvoorbeeld een

dat hier meer mogelijkheden liggen dan

Maar ook ’Bomen voor straten’ is vol-

eindbeeld te garanderen. Op die manier

nu worden benut.

gens hem zo’n thema.

kan je als groenondernemers succesvol

landschapsarchitect

Ook zou je vaste combinaties kunnen

zijn.” Kansen ziet hij bijvoorbeeld in ge-

bij gemeente Helmond, is hiervan ook

aanbieden van bomen met een bijpas-

veltuinen. „Maakt eens vaste combina-

overtuigd. Hij haalt de vasteplanten-

sende onderbeplanting. Holz:„Kennis bij

ties en biedt dat aan. Zeker weten dat

concepten van Griffioen Wassenaar en

gemeenten is slecht en kwekers zouden

hier een kans ligt voor kwekers.”

Lageschaar Vaste Planten aan als voor-

hierin meer kunnen adviseren.”

Er zijn ook enkele rozenconcepten die

beelden van succesvolle concepten op

Hij ziet wel dat er in zijn gemeente wei-

zich richten op het gebruik in open-

de aanlegmarkt. Maar hij heeft ook nog

nig plek is voor nieuwe aanplant, maar

baar groen, maar zowel Valk als Holz

andere ideeën. „In onze gemeente kij-

dat hoeft de introductie van een nieuw

waren hierin duidelijk in hun mening.

ken we bijvoorbeeld hoe we een strook

concept niet in de weg te staan. „Mis-

Rozen gebruiken zij allebei niet meer.

van 70 cm voor rijtjeshuizen kunnen

schien dat we in combinatie met wo-

„Ik denk dat wij al vijf jaar geen rozen

vergroenen. Kwekers zouden hier met

ningbouwverenigingen of individuele

meer gebruiken in onze projecten. Er is

concepten op kunnen inspelen.”

burgers iets kunnen verzinnen dat er

geen vraag meer naar, rozen zijn een

Daarnaast noemde Holz Boomkweke-

minder tuinen met grind en meer groe-

beetje uit.” Holz ziet dat beheerders bij

rij Ebben als voorbeeld van een bedrijf

ne tuinen komen. Dus niet alleen kijken

zijn gemeente huiverig zijn om rozen te

dat zijn bomen heeft aangepast aan de

naar openbaar groen, maar ook naar

gebruiken. „Er zullen best goede rozen-

wens van de klant. „Ik gebruik graag

groen in particuliere tuinen.”

soorten zijn, maar voor mij als architect

Wolfgang

Holz,

bomen met een natuurlijke vorm. Ik be-

is het moeilijk om een beheerder te

grijp ook wel dat het vaak praktischer

Risicobeheersing

is om bomen te gebruiken waarbij de

De term ’ontzorgen’ viel verschillende

Erfgoedhovenier Paul Verkuijl kijkt op

kroon op een hoge stam staat, zodat je

keren aan de Grote Groene Tafel in rela-

zijn eigen manier tegen het gebruik van

er onderdoor kan fietsen of lopen, maar

tie tot het zaken doen met gemeenten.

concepten aan. „Wij denken dat we vol-

het is veel te veel een gewoonte gewor-

Valk noemde met name risicobeheer-

doende kennis in huis hebben om nieu-

den om bomen er zo uit te laten zien.

sing als een belangrijk thema voor het

we groene projecten zelf met bomen en

Ebben Boomkwekerijen heeft daar met

ontwikkelen van concepten. Hij zei sterk

planten in te vullen. Daarbij werken we

zijn sortiment natuurlijke bomen goed

te geloven in het gebruik van concepten

juist met planten die zich in het verleden

op ingespeeld.”

op de aanlegmarkt, maar denkt dat par-

bewezen hebben. Daar hebben wij geen

Daarnaast zijn er volgens Holz nog meer

tijen niet in staat zijn om deze alleen te

concept voor nodig.”

overtuigen.”

PERSONALIA

Deelnemers aan discussie > Paul Verkuijl, Restauratiehovenier en

> Remco Valk, directeur Van Helvoirt

de Grote Grote Groene Tafel-discussies

Voorzitter Vereniging van Erfgoedhove-

Groenprojecten.

hebben geleid. Deelnemers in de zaal

niers.

De discussie is een initiatief van beursor-

konden stemmen op de stellingen mid-

> Wolfgang Holz, landschapsarchitect ge-

ganisatie GrootGroenPlus en vakblad De

dels het opsteken van een groen briefje

meente Helmond.

Boomkwekerij.

voor ’eens’ en een rood briefje voor ’on-

> Peter Bongers, boomkweker en eige-

De discussie stond onder leiding van Mar-

eens’. De discussie vond plaats tijdens de

naar van concept QuickHedge, kant-en-

cel Haarbosch en Emiel van den Berg van

deelnemersbijeenkomst van GrootGroen-

klaar-hagen.

Het Groenbureau, die ook eerdere Rond

Plus in het Cultuur Centrum Zundert. De Boomkwekerij 13 (26 juni 2015)

Discussie concept layout.indd 25

22-06-15 14:54

Stelling 3

De markt voor openbaar groen kan leren van concepten op de consumentenmarkt Een ruime meerderheid van de zaal is

markt als visueel aantrekkelijk worden

elke wijk komen nu ideeën voor een

het met deze stelling eens. Ook Bon-

verkocht die ook kansen bieden voor

gezamenlijke tuin, maar het initiatief

gers zegt vanachter de Grote Groene

de aanlegmarkt. Ik hoor bijvoorbeeld

ligt hierbij met name bij de burgers. Wij

Tafel dat hij veel kijkt naar concepten

mensen klagen die acht of tien jaar ge-

bieden hen ruimte aan waarna zij vrij

bij tuincentra. Hij noemt hortensia Fo-

leden hun tuin door een hovenier heb-

zijn om deze zelf in te richten.” Ruimte

rever & Ever en Moerings Waterplanten

ben laten aanleggen, dat hun tuin jaar

om te experimenteren

als voorbeelden van goede marketing.

in jaar uit hetzelfde is. Zij willen meer

Valk zegt dat als de aanlegmarkt wil

Holz zegt verbaasd te zijn dat klanten

variatie van bijvoorbeeld bloemetjes

leren, en dat kan ook zijn van concep-

in een tuincentrum zo goed worden

of kleur.”

ten op de consumentenmarkt, dat er

bediend, maar dat dat voor klanten in

dan ook meer mogelijkheden moeten

het openbaar groen weinig tot niet ge-

Stadslandbouw

beurt. Hij ziet bijvoorbeeld ook kansen

Voor de eetbare tuin als trend zien de

dat gemeenten deze mogelijkheid niet

voor het gebruik van meer visueel aan-

betrokkenen niet direct toepassings-

bieden. „Het zou mooi zijn als gemeen-

trekkelijke planten in de tuin.

mogelijkheden in het openbaar groen.

ten 5-10% budget zouden reserveren

Kweker Ad van Heesbeen, die vanuit

Stadslandbouw is volgens Holz mo-

voor pilots waarin ze zelf participeren.

de zaal reageert, is het met Holz heen.

menteel in en daarbij speelt de eetba-

Zoek naar kansen, evalueer deze en

„Hoveniers blijven vaak in het traditi-

re tuin wel een rol. Maar de gemeente

maak ze vervolgens geschikt voor de

onele sortiment hangen, terwijl er nu

Helmond bemoeit zich volgens hem

markt. Maar zonder te experimente-

heel veel planten op de consumenten-

niet actief met deze projecten. „Uit

ren, kan je ook niets ontwikkelen.”

komen om te experimenten. Hij ziet

Stelling 4

Kwekers willen wel, maar weten niet hoe ze een concept moeten ontwikkelen

De stelling brengt de deelnemers in de

doende vertrouwen gaven, waarna hij

hoveniers. Vaak zit er nog een schakel

zaal enigszins in verlegenheid. Ook op

flink is gaan investeren. „We maakten

tussen de partijen die een totaalpakket

de vraag wie het leuk zou vinden om

eerst spillen van drie jaar oud, maar om

aan de hoveniers levert. Veel van deze

zelf een concept te ontwikkelen steekt

hagen te maken kwam daar al snel een

relaties zijn volgens Valk ook hecht en

maar een enkeling een groen kaartje

paar jaar bij. Nu zitten we zelfs op plan-

moeilijk te doorbreken.

op. „Iets met ontzorgen, daar geloof ik

ten van zes jaar oud. Dat betekent een

wel in”, zegt een van hen. „Maar hoe of

forse investering in plantmateriaal,

Aanbestedingsregels

wat, daar moet ik nog wel een nachtje

maar ook in automatisering.”

Wat het ook moeilijk maakt om een

over slapen”.

Vooraf heeft Bongers de plannen met

concept te introduceren zijn de zoals

Aan de tafel krijgt Bongers de vraag

een financiële man doorgerekend en

Valk

gesteld hoe hij de ontwikkeling van

een reclamebureau ingeschakeld voor

aanbestedingsregels’. Hij ziet dat per-

Quickhedge heeft aangepakt. „Ik ben

de marketing. „Vooral dat laatste is be-

soonlijk contact onder tijdsdruk steeds

in 2006 begonnen met het uitwerken

langrijk als je iets nieuws op de markt

minder wordt, maar ook dat de aan-

van het idee. Ik baseerde me in eerste

brengt, ik moest immers ook een

bestedingsmarkt verzakelijkt. „Je mag

instantie alleen op m’n eigen gevoel,

nieuwe doelgroep voor mijn product

bijna geen contact meer hebben met

maar heb al snel ook een marktonder-

zoeken.”

de andere partij en aanbestedingen

zoek laten uitvoeren door een student

Wat niet helpt bij het op de markt

gaan met name digitaal. Dat zorgt voor

van de HAS naar de mogelijkheden

brengen van een nieuw concept is vol-

meer afstand tussen partijen en maakt

voor kant-en-klaar-hagen.” Dit leverde

gens deelnemers aan de discussie de

introductie van bijvoorbeeld een con-

volgens Bongers cijfers op die hem vol-

afstand die er is tussen kwekers en

cept lastiger.”

het

noemt ’dichtgetimmerde

De Boomkwekerij 13 (26 juni 2015)

Discussie concept layout.indd 26

22-06-15 14:54

Discussie

Wolfgang Holz, landschapsarchitect gemeente Helmond: „Veel thema’s kunnen als basis voor concept dienen.”

Paul Verkuijl, Voorzitter Vereniging van Erfgoedhoveniers: ’Goed product is belangrijker dan goed concept’

Peter Bongers, eigenaar Quickhedge: ’Marketing belangrijk bij introductie concept’

Remco Valk, directeur Van Helvoirt Groenprojecten: ’Ik geloof sterk in concepten voor de aanlegmarkt’

Stelling 5

Een goed product is belangrijker dan een goed concept Bijna iedereen in de zaal is het eens met

der onderhoudsgevoelig zijn dan de culti-

uit de zaal eens dat hoveniers vaak blijven

deze stelling, maar het zorgt ook voor de

vars die nu soms worden gekweekt, aldus

hangen in het bestaande sortiment en niet

nodige reuring. Zo wordt gesteld dat ook

een reactie uit de zaal.

snel overgaan tot vernieuwing. Maar wat

een goed product niet altijd een succes

hem betreft is de stelling waar. Hij gebruikt

wordt. „Soms pakt de handel een product

Retailconcepten beu

om onduidelijke redenen toch niet op”, is

Pierre de Demesmaeker is als eigenaar

ten die zich hebben bewezen en hierbij

een gehoorde opmerking. Ook wordt ge-

van een plantencentrum misschien wel

spelen concepten eigenlijk geen rol.

zegd dat er concepten op de markt zijn

het meest uitgesproken over de stelling.

Valk denkt echter dat het voor kwekers niet

die op zich misschien wel goed zijn, maar

„Ik ben alle retailconcepten helemaal beu.

meer voldoende is als zij alleen een goed

waarin niet de beste cultivars worden ge-

Zo zien alle winkels van Intratuin er het-

product kweken. „Tien jaar geleden was

bruikt. En voordat er naar de ontwikkeling

zelfde uit en planten worden niet meer in

dat misschien voldoende, maar de markt

van een concept wordt gekeken zouden

hun natuurlijke vorm aangeboden maar zo

verandert en er wordt meer ondernemer-

kwekers ook eerst hun sortiment tegen

gekweekt dat er precies een bepaald aan-

schap gevraagd. Hier hoort meedenken

het licht kunnen houden. Van sommige

tal van op een cc-kar kunnen. Hierdoor zien

aan concepten bij en ook het zoeken van

soorten zijn betere cultivars beschikbaar

alle planten er hetzelfde uit.”

samenwerking met andere partijen is be-

die bijvoorbeeld ziekteresistenter en min-

Verkuijl is het met eerdere opmerkingen

langrijk om te kunnen overleven.”

voor zijn aanlegprojecten vooral produc-

De Boomkwekerij 13 (26 juni 2015)

Discussie concept layout.indd 27

22-06-15 14:54

605381_.indd 28

22-6-2015 10:04:50

605382_.indd 29

22-6-2015 10:04:25

Tekst en Foto’s: Arno Engels

Paul Geraeds, CEO Bakker Hillegom:

’Bakker kom je vooral online tegen, dus da ar Bakker Hillegom viert zijn 70-jarig jubileum. Het grootste groene postorderbedrijf van Europa haalt nog steeds de meeste particuliere orders binnen via de papieren catalogus, maar de onlineverkoop neemt toe. En het miljoenenbedrijf zet daar vol op in, onder leiding van de nieuwe CEO Paul Geraeds.

Paul Geraeds is sinds een half jaar CEO bij Bakker Hillegom bv. Daarvoor werkte hij zeventien jaar lang als marketingdirecteur bij Center Parcs Europe. Geraeds is een marketeer, en dat vak oefent hij ook uit als voorzitter van Stichting Adverteerdersjury Nederland. Jaarlijks beoordeelt deze reclamecampagnes van bedrijven en overheid. Center Parcs en Bakker lijken misschien totaal verschillende bedrijven, maar er is volgens Geraeds een grote overeenkomst: beide doen aan consumentenmarketing en probeert je met name via een mooie catalogus te verleiden, tot enerzijds het boeken van een vakantiehuisje, en anderzijds het bestellen van een tuinproduct. „Center Parcs verhuurt geen huisjes, maar verkoopt het gevoel van een mooie vakantieherinnering.” Bij Bakker gaat het emotioneel gezien om dit: „Dat consumenten een trots gevoel krijgen bij hun tuin. Hoe klein die ook is, de tuin is een stukje van henzelf. Hun idee is dat een tuin tijd kost, maar daar moeten wij hen vanaf helpen. Door ze te inspireren om bijvoorbeeld een Hedera te gebruiken voor een snelle begroeiing, met een Clematis of een Passiflora erdoorheen voor de bloei. We geven ze tips over het snoeien van een beukenhaag, en daar zeggen we bij: ’We hebben ook een goede snoeischaar voor u’.”

Contract met Robs Grote Tuinverbouwing Bakker is een bedrijfscombinatie van groen, mailorder en logistiek. Dat is in feite nooit anders geweest. Maar de kanalen om klanten te bereiken, zijn volgens Geraeds erg veranderd. „Vroeger viel onze catalogus door je brievenbus, en dat was dat. Nu werken we omnichannel: we willen dat klanten ons in allerlei kanalen tegenkomen. Ook op tv.” SBS6 maakte laatst een bedrijfsfilmpje bij Bakker. Dat werd met Pinksteren voor het eerst uitgezonden. Bakker sluit ook een contract met het programma Robs Grote Tuinverbouwing. ’Rob Verlinden kiest’ (bijvoorbeeld jonge planten in pot) is al een terugkerend item in de onlinecatalogus van Bakker. „Rob is een grote Bakker-fan.” De grootste kans dat je Bakker tegenkomt, is volgens Geraeds online. Het bedrijf heeft onlangs profielen gemaakt

’We verkopen een trots gevoel over je tuin’

van internetklanten. Daarvoor is via Google Analytics onderzocht wat het grootste zoekgedrag is op tuingebied, per land en per taal. Tot de meest gezochte woorden behoren bijvoorbeeld ’Rozen kopen’ en ’Hortensia snoeien’. Tevens is gekeken naar de meest gestelde vragen bij callcenters van Bakker. Uit alle gegevens rolden drie focusgroepen van Bakkerklanten en niet-klanten. De eerste groep betreft 30-plussers, de tweede 40 tot 50-jarigen en de derde 65-plussers. „Wij dachten dat er een correlatie zou bestaan tussen levensfase en tuinieren, en dat bleek 100% waar te zijn.”

Marketing afstemmen op vier persona’s

’Er is een correlatie tussen levensfase en tuinieren’

Bakker had mensen uit alle focusgroepen uitgenodigd. Ze waren gevraagd om een foto van hun tuin mee te nemen. „De meeste senioren hadden een duidelijke visie op hun tuin, met kennis en passie”, aldus Geraeds. „De dertigers hadden allemaal een soort excuustuin. Hun tuin was vol met tegels, speeltoestellen, een loungeset en een strookje voor kruiden. Ze hadden wel allemaal een beeld van hoe de tuin zou moeten worden, maar hun kennisniveau was veel lager dan van de senioren.” Uit die focusgroepen zijn vervolgens vier persona’s gedefinieerd: Anna, Bella, Cliff en Donna. Van elk is een profielschets opgesteld. Bella is bijvoorbeeld een vrouw van 30 jaar of ouder met kleine kinderen. Aan de hand van de persona’s kan Bakker nu zijn marketing afstemmen. Internationaal. „Een Italiaan of een Zweed in dezelfde levensfase bekijkt tuinieren op een vergelijkbare manier. Bella wil bijvoorbeeld tuinplanten die veilig zijn voor kinderen.” Zoekwoorden als ’Hortensia snoeien’ duiden volgens Geraeds op een behoefte aan kennis. Bakker geeft daarom niet alleen maar snoeiadviezen of andere tuinierinstructies in geschreven woord, maar zet nu ook in op instructiefilmpjes. „Filmpjes die helder zijn voor de consument, zeker voor de consument met een laag kennisniveau. Daarna zeggen wij: ’U weet nu hoe u een hortensia moet snoeien, hier vindt u inspiratie voor het toepassen van bijvoorbeeld een tweekleurige hortensia’.”

De Boomkwekerij 13 (26 juni 2015)

Bakker Hillegom.indd 30

22-06-15 14:55

Postorder

da ar zetten we op in’

CIJFERS Internet moet nieuwe klanten opleveren Op dit moment zorgt de onlineverkoop, via webshops in diverse landen, voor 10% van Bakkers omzet. Geraeds heeft de ambitie om dat percentage flink te laten groeien. De verkoop zal dus verschuiven vanuit de traditionele papieren catalogus naar de digitale versie, maar het papier blijft voorlopig, aldus de CEO. „Voor bestaande klanten. Want de papieren catalogus is specifiek aan iemand geadresseerd, waardoor die getriggerd wordt om hem open te maken en erin te bladeren. Zo werkt het nog steeds.” Internet moet zorgen voor nieuwe klanten. Online staat echter allerlei informatie over een bedrijf, en dat is niet altijd even positief. Als je gaat googlen op ’Bakker Hillegom’, zie je bovenaan in Google het bedrijf zelf, gevolgd door de Facebookpagina van Bakker. En daarna komt TrustPilot, een beoordelingssite voor klanten van webshops.

Bakker Hillegom bv in cijfers > €150 miljoen omzet per jaar > 135 miljoen mailings per jaar > 50 miljoen productcatalogi per jaar > 11 miljoen adressen in database > 4 miljoen orders per jaar > 40.000 orders per dag in hoogseizoen > 500 seizoensmedewerkers > 200 vaste medewerkers > 93% verkoop in buitenland > 90% omzet via catalogus > 70 jaar actief, opgericht na Tweede Wereldoorlog > 21 landen met vestigingen > 10% van omzet via webshops > 9 callcenters met native speakers in diverse landen > 5 jaar groeien bloeigarantie op boomkwekerijproducten > 1,4 m is grootste verzenddoos

> De Boomkwekerij 13 (26 juni 2015)

Bakker Hillegom.indd 31

22-06-15 14:55

Op TrustPilot staat klacht na klacht over Bakker. De meeste klachten gaan over een slechte communicatie, een late levering en een ontvangen product dat kleiner is dan wat de klant had verwacht bij een mailorder vanuit de catalogus – foto’s zouden misleidend zijn. Dat ziet er allemaal niet best uit voor Bakker, toch?

„Die klachten zijn waar, en zijn ook door ons netjes afgehandeld, maar absoluut niet representatief voor ons bedrijf. We hebben vier miljoen orders per jaar. We meten het aantal klachten op productniveau, en dat bepaalt mede of we een product volgend jaar weer opnemen in onze catalogus. Bakker geeft tot vijf jaar groeien bloeigarantie, dan hebben we dus veel vertrouwen in onze producten en leveranciers. Anders zou Bakker niet 70 jaar overleven. Wij doen het dus goed, maar we leggen het nog niet goed uit. Bestaande klanten weten wel dat we een product pas uitleveren, als het bijna in de grond kan en de groeikans het grootst is. Het product is dan nog in winterrust, en het is bijvoorbeeld nog kaal omdat het een bladverliezende heester is. Als nieuwe klant kun je dan het gevoel hebben dat je een bezemsteel krijgt, dat begrijp ik.” Was de uitleg over het product vroeger niet nodig?

„Veel minder dan nu, omdat consumenten zijn veranderd. Ze zijn per definitie ongeduldig, hebben minder botanische kennis, en zijn via meerdere kanalen te bereiken. Nieuwe klanten moeten we uitleggen: ’Beste klant, u loopt geen risico want we geven vijf jaar garantie, en op deze manier verzorgt u uw aankoop, en bij vragen kunt u ons altijd bellen’. Medewerkers op onze callcenters zijn getraind: ’Vertrouwt u ons maar. Krab op de stam, ziet u groen onder de bast, dan is dat de normale status’. Als de consument ongeduldig is en klanten op TrustPilot klagen over een late levering, hoe belangrijk is dan de levertijd?

„Uit een enquête door een vakblad bleek dat niet de levertijd belangrijk is, maar inzicht in de levertijd. Tien

ACTUEEL

Hoe loopt de boomkwekerij bij Bakker? Productgroepen die goed lopen: > Sierbomen; afzet is stabiel > Fruitbomen; extra goed vanwege trend naar fruit uit eigen tuin > Sierheesters: met name hortensia is erg populair > Kleinfruit: vooral bosbes (Vaccinium), honingbes (Lonicera kamtschatica) en goji-bes (Lycium barbarum) Productgroepen die minder goed lopen: > Klimplanten: met name klimop (Hedera) > Rozen

dagen levertijd is geen probleem, als je via track & trace je product kunt volgen, en als je uitlegt waarom het pas over tien dagen wordt thuisbezorgd. Nederland is maar 7% van onze afzetmarkt, 93% gaat naar het buitenland. Daar verwachten klanten ook niet dat een product uit Nederland al daags erna is.” Fransen en Engelsen kopen in toenemende mate nationalistisch. Hoe profileert Bakker zich dan in hun landen, met producten uit Nederland?

„We zijn nu bezig met het ontwerpen van een nieuwe verpakking waarop staat: ’Dutch quality’. Wij ervaren in onze verkoop namelijk dat het een plus is als het product uit Nederland komt. Klanten vragen wel eens of onze rozen uit Kenia komen, maar nee, al onze rozen komen uit Limburg, en daar zijn we trots op. Het merk Bakker positioneren we internationaal. Nationalisme begrijp ik wel, en daarom hebben we onze naam in sommige landen ook bewust gekoppeld aan een nationale naam. Zo heet ons bedrijf in Engeland Bakker Spalding. We zetten in Engeland ook bewust bij een product: ’Dit is de winnaar van de Chelsea Flower Show’, omdat Engelse consumenten daar specifiek naar zoeken. Maar kopen bijvoorbeeld Fransen op basis van ’Frans gekweekt’? Die ervaring hebben we niet. Vooralsnog zeggen we tegen Fransen: ’Wij geven op uw abrikozenboom vijf jaar garantie’, en daarin zijn we uniek.” Welk imago streeft Bakker internationaal na?

„We zijn de groenmakers van Europa: daarmee profileren we ons. En we promoten daarbij de volgende zin: ’Voor een gelukkig leven is het essentieel om groen om u heen te hebben’. Ik ben superblij dat het wetenschappelijk is aan te tonen hoe belangrijk groen om mensen heen is. Stel dat we die boodschap kunnen overdragen aan drie miljoen klanten die allemaal een tuintje aanleggen waarin vlinders en bijen leven: dan heb je drie miljoen mini-ecosystemen gerealiseerd.” iVerde draagt de groene boodschap ook Europees uit. Samenwerken?

„We werken al samen met iVerde. We hebben het plan om een prominent persoon – ik kan nog niet zeggen wie zij is – die boodschap te laten verkondigen. Wij kunnen dan producten aanbieden die specifiek in zo’n miniecosysteem passen, zoals planten die dus vlinders en bijen aantrekken, maar ook bijvoorbeeld insectenhotels. Een tuin hoeft niet groot te zijn, klanten sturen ons foto’s dat ze ook al trots zijn op een paar bieslookplanten die ze zelf hebben gekweekt. Trotsheid is universeel voor tuinbezitters.” Webshops van kwekerijen en tuincentra schieten als paddenstoelen uit de grond. Wat merkt Bakker van hun concurrentie?

„Niet veel, want bedrijven achter zulke webshops zijn qua grootte niet te vergelijken met Bakker. Wij hebben ook bijvoorbeeld een totaalbelevering, terwijl tuincentra

De Boomkwekerij 13 (26 juni 2015)

Bakker Hillegom.indd 32

22-06-15 14:55

Postorder

de planten apart versturen van de hardware-producten. Bakker heeft al 70 jaar ervaring met verpakken en verzenden, en doet dat heel goed. En goedkoper dan een tuincentrum, doordat we grote aantallen computergestuurd verwerken. We verkopen nu ook boeketten per mailorder. We zijn namelijk net begonnen met de onlinedienstverlening Bakker Flowers. Hierbij werken we samen met de Bunchmakers, dat zijn twee grote bloembinderijen die boeketten maken en versturen per koerier. De dienstverlening is voor Nederland en Duitsland. Binnen 24 uur Hollandse kwaliteit bloemen in Duitsland, voor €20 inclusief €5 verzendkosten. Dat is nu al een succes.” Wat verwacht Bakker tot slot van kwekers?

„Dat ze bij ons aankloppen met innovaties. We hebben altijd een gewillig oor voor nieuwigheden, en die gaan we nu meer opnemen in ons assortiment. Ons grote voordeel is dat we nieuwigheden massaal kunnen promoten. In Frankrijk hebben we bijvoorbeeld 2,8 miljoen keer Pommier Trio afgebeeld, in onze Franse catalogus. Miljoenen Fransen zien dus dit exclusieve product van drie

appelrassen geënt op één stam. Zodoende promoten we ook massaal Air So Pure, kamerplanten die de lucht bijvoorbeeld van fijnstof zuiveren. Exclusieve producten kunnen we in grote aantallen verkopen. Onze verkoop van bijvoorbeeld de zwarte lelie, ’Queen of the Night’, was een eclatant succes: binnen twee maanden waren de 140.000 stuks uitverkocht. Dankzij pr, sociale media, en een zwarte lelie is tenslotte iets magisch voor mensen om te hebben. We verwachten van kwekers ook kwaliteit, maar dat is een dooddoener. Wat eraan gaat komen, is dat wij en onze klanten in de toekomst zullen vragen: ’Hoe duurzaam is uw product gekweekt?’ Dat heeft alles te maken met neonicotinoïden. We gaan ook meer dan voorheen uitleggen waar het product vandaan komt. ’Dit product is door deze kweker gemaakt’. Kijk maar hoe een pak melk tegenwoordig wordt verkocht: de veehouder staat er op de foto en legt uit. Uiteindelijk gaat het bij onze verkoop erom dat een klant zegt: ’Knap dat die kweker uit Nederland dit product heeft gemaakt, en dat dit product hier nu is en het doet in mijn tuin’.” <

De Boomkwekerij 13 (26 juni 2015)

Bakker Hillegom.indd 33

22-06-15 14:55

Holland

Polen

IPP Holland B.V. Sluiskil 6 - 7681 KD Vroomshoop

605383_.indd 34

Tel. (+31) 0546 647255 E-mail: info@ippholland.nl www.ippholland.nl

22-6-2015 10:05:20

Markt & Afzet

Foto's: Javado, Provender Nurseries

HOE LOOPT HET?

’Britse aanlegmarkt zit zeker weer in de lift’ Bij Provender Nurseries in Swanley (Kent) liep de handel tot half juni nog goed door, omdat landscapers in de regio Londen nog steeds bezig zijn met beplantingsprojecten. De verkoop aan de Britse aanleg gaat al maanden consistent goed, aldus Richard Burt, verkoopmanager bij de cash-and-carry.

„De aanlegmarkt in het Verenigd Koninkrijk zit dit seizoen zeer zeker weer in de lift. Ook voor ons betekent het groeien en uitbreiden, in plaats van stabiel blijven. Na de jaarwisseling hebben we zelfs vier nieuwe medewerkers in dienst moeten nemen, omdat we de vraag van landscapers anders niet konden bijhouden. Ook half juni hadden we nog zoveel werk te doen, orders en aanvragen kwamen toen nog steeds binnen. Dat voelt allemaal best goed.

Meestal stopt de vraag als Wimbledon begint, eind juni/begin juli. Hoe lang de aanleg nog doorgaat, zal toch weer afhankelijk zijn van het weer. Tot nu toe was het voorjaar vrij koud, maar tussen eind mei en half juni waaide het hier flink. De wind begon zijn tol te eisen in nieuwe beplantingen; niet alles zag er fris uit. We bleven landscapers er daarom aan herinneren dat ze, als ze klaar waren met hun werk, hun klanten wezen op de noodzaak van water geven. Dat kun je niet vaak genoeg zeggen. Import uit Italië en Spanje komt na het voorjaar binnen in gekoelde wagens, omdat we met zo’n grote reisafstand geen risico op uitdrogen kunnen lopen. Tot die import behoren olijfbomen uit Spanje. Ook wij maken ons zorgen om Xylella in Italië, maar de Spaanse olijfbomen

Richard Burt, Provender Nurseries

lijken er gewoon gezond uit te zien. Door Xylella is er wel strenge controle, maar olijfbomen worden nog steeds gevraagd. Het zal net zo gaan als met andere producten denk ik. Schimmels in Buxus zijn hier bijvoorbeeld ook wel een issue, maar naar Buxus is nu nog steeds vraag.” <

’Het mag best een slagje drukker’ Bij handelaar Javadoplant merkt Cees van Soest, inkoper tuinplanten, dat de vakantieperiode in aantocht is. Het koelere weerbeeld zorgt voor producten van goede kwaliteit, maar dat vertaalt zich niet in de prijs. Klokprijzen staan in week 25 onder druk.

„De handel is zeker niet slecht, maar het zou van mij best een slagje drukker mogen. We hebben de drukste periode achter de rug en staan aan de vooravond van de vakantieperiode, dus we mogen niet te veel meer verwachten. Van de vaste planten in deze periode, springen Lupinus, Salvia en Lavandula er positief uit. Bij de bomen en heesters doen Acer en Buxus op de achtergrond leuk mee. Lupinus begint nu schaars te worden. Ik hoor van verschillende kwekers dat ze er zo goed als doorheen zijn. Verder is alles ruimschoots beschikbaar. Mijn collega’s op de klok zien dat terug in de prijzen. Toch zie ik weinig aanbiedingen komen

uit Boskoop. Jammer, want met een beetje trekken en duwen kunnen we eventuele voorraden heel goed wegwerken. De kwaliteit is erg goed dit jaar. Het koelere weerbeeld leidde tot rustige groei wat een positief effect heeft gehad op de kwaliteit. Ook zijn er weer heel wat leuke nieuwe producten die interesse opwekken. Zoals Viburnum plicatum Kilimandjaro Sunrise. Samen met kweker Van Son & Koot hebben we daar onlangs op de Chelsea Flower Show de ’Plant of the year award’ mee gewonnen. Deze Viburnum bloeit twee keer per seizoen en daartussen maakt die prachtige bessen aan. Klanten vragen er al flink naar, maar het aanbod is nog beperkt. In het segment tuinplanten en bomen hebben we dit seizoen toch weer weten te plussen, terwijl we in het begin iets achterliepen. Vooral tuincentra in Engeland hebben bij ons voor die groei gezorgd. Daar heerst een positieve stemming en blijft men flink aan onze producten trekken.

Cees van Soest, Javado

De vraag vanuit Franse tuincentra is na de Franse Moederdag sterk teruggelopen. De markt is daar sowieso erg wisselvallig. Sommige klanten plussen dit seizoen, anderen zitten dik in de min. De omzet naar Duitsland, Zweden en Portugal volgt stabiel de lijn van het afgelopen jaar.” <

Lees elke week beschouwingen over hoe de handel loopt op de boomkwekerij.nl De Boomkwekerij 13 (26 juni 2015)

Markt_Hoe-loopt-het BKW15-13_2.indd 35

22-06-15 14:55

Foto's: De Boomkwekerij, Arno Engels, Groenrijk het Haantje

P RO D U C TA N A LYS E

Kleinbladige, groene Hebe werd goed verkocht Kwekers van kleinbladige groene Hebe kijken over het algemeen terug op een goed seizoen. Schaalvergroting zorgt er wel voor dat het steeds meer een massa-artikel wordt waardoor kleinere kwekers het moeilijker hebben.

Hebe is als productgroep niet zomaar in een hokje te plaatsen. Zo komt bloeiende Hebe met name in het vroege najaar op de markt. Het voorjaar is de tijd voor de ’luxere’ grootbladige Hebe-soorten in diverse bladkleuren. Voor de groene laagblijvende soorten is het vroege voorjaar juist de belangrijkste verkoopperiode. Voor deze laatste productgroep lijkt dit voorjaar beter te zijn geweest dan voorgaande jaren. Het aantal bedrijven dat Hebe grootschalig oppakt lijkt - met name in het Duitse

Niederrhein - toe te nemen. Daarentegen zijn in Nederland juist een paar bedrijven afgevallen. Bij het Duitse Gartenbau Hetjens, dat met het concept Greenboys op de markt komt, kijkt Bernd Hetjens met tevredenheid terug op het afgelopen voorjaar. „Alles is weg en dat is voorgaande jaren wel eens anders geweest.” Ook bij kweker Thijs van Lankveld heeft Hebe goed gelopen. Het bedrijf levert uitgangsmateriaal in p9 en verkoopt aan een breed klantenpakket met name six-packs met onder andere ’Green Globe’ en ’James Stirling’. „Vorig jaar heb ik in juni nog aantallen moeten weggooien, maar dit voorjaar heb ik zelfs nog bijgekocht”, zegt Van Lankveld. Een beeld dat wordt herkend door Gert Koert van Groen-Direkt: „De traditionele

Hebe zoals ’Emerald Gem’ is als een van de weinige producten bij kwekers gewoon echt op aan het raken.” Toch is niet iedereen even enthousiast. Kweker Jan van den Bosch zegt: „Het is een massa-artikel geworden. Ik ben alles kwijt, maar de prijs staat onder druk en komt lager uit dan vorig jaar.” <

HANDELSSTEMMING

Verkoop bij Duitse tuincentra plust niet De omzet van Duitse tuincentra ligt rond half juni ongeveer op hetzelfde niveau als vorig jaar rond dat tijdtip. Na een aanvankelijke achterstand in omzet in het vroege voorjaar, werd deze achterstand later in het voorjaar ingelopen. Een plus lijkt er dit jaar echter opnieuw niet in te zitten.

„2012 was eigenlijk het laatste goede jaar voor de tuincentra in Duitsland”, zegt Peter Botz, algemeen directeur van branchevereniging Verband Deutscher Gartencenter. „Tuincentra moeten strijden om klanten binnen te krijgen. We zien het aantal bezoekers afnemen, maar daarentegen is het bedrag dat klanten uitgeven wel gestegen. Hierdoor blijft de omzet van tuincentra nog op peil.” Volgens hem heeft de omzet van boomkwekerijproducten het extra moeilijk. De gelijkblijvende tuincentrumomzet komt volgens Botz door een licht gestegen omzet van nietgroene producten terwijl de omzet in groene producten licht is gedaald.

Productgroepen die bij tuincentra in de plus zitten zijn groenteplanten, kruiden en fruitbomen, terwijl de omzet in perkgoed stabiel is. Traditionele boomkwekerijproducten, zoals potrozen, blijven volgens hem juist achter in omzet. Hij baseert zijn mening daarbij op de omzetgegevens van 90 Duitse tuincentra. Ook Stefan Kretschmer van Gasa Germany schat in dat de omzet bij Duitse tuincentra dit voorjaar op hetzelfde niveau ligt als vorig jaar. „Maart en april waren minder dan vorig jaar, maar het seizoen loopt dit jaar langer door waardoor we de opgelopen achterstand hebben kunnen inlopen.” Producten die volgens hem in verhouding goed lopen zijn planten in 4 l-containers die zij als XXL-planten verkopen, zoals Buxus, meerjarige vaste planten en diverse heesters. Vaste planten worden volgens hem ook nog steeds goed nabesteld. Volgens Kretschmer kunnen tuincentra in de zomerperiode die aanbreekt ook beter concureren

met bouwmarkten omdat de prijzen in die periode over de hele linie wat lager liggen. Daarmee is volgens Kretschmer het argument van een lage prijs die bouwmarkten gebruiken in de zomer minder sterk. Bij handelsonderneming Altena leeft het idee dat hun Duitse tuincentrumklanten iets achterlopen op vorig jaar. „Het voorjaar was wel goed, maar nu is er al een tijdje sprake van dat klanten voorzichtig bestellen”, aldus Geri van Wijk. <

De Boomkwekerij 13 (26 juni 2015)

Markt_Handelsstemming_Foto Markt_Hoe-loopt-het BKW15-13.indd 36

22-06-15 14:55

Markt & Afzet P RO D U C TA N A LYS E

Vooral Oost-Europa kocht minder Noorse esdoorns De export van Acer platanoides en cultivars viel afgelopen seizoen tegen. Dat kwam vooral door mindere afzet in Oost-Europese landen en Rusland. Er is ook overproductie van Noorse esdoorns, met name in Nederland. De afgelopen tijd zijn diverse onverkochte partijen geruimd, in de hoop dat de markt weer wat gezonder wordt. Daartoe is afgelopen jaren ook minder geplant. Niet elke kweker doet mee aan deze collectieve inspanning voor de afzet. Er zijn kwekers die erkennen hun opplant niet te verminderen. Ze verwachten daarmee goed te zitten als de markt weer aantrekt. Een jaar geleden keken kwekers nog terug op een redelijke afzet van A. platanoides, maar afgelopen seizoen kreeg met name de export naar Oost-Europa en Rusland een forse terugval te verwerken. In aantallen

was er soms de helft minder verkocht. Exporteurs vermoeden dat Duitse bedrijven meer pijn hebben geleden van die terugval, hoewel Duitsland veelal bomen voor de doorteelt in Nederland koopt. Gaat het Duitse bedrijven goed, dan merken Nederlandse leveranciers van maten tot 20-25 cm dat ook. De exportvraag naar A. platanoides was dan wel minder, maar de handel liep wel door. In Oost-Europa en Rusland was (en is) vooral vraag naar de wilde soort en naar de cultivars ’Cleveland’, ’Drummondii’ en ’Royal Red’. Vanwege de mindere winterhardheid was ’Emerald Queen’ minder gevraagd, maar dit verschilde per regio in het oosten. Ook in Duitsland en Engeland was minder vraag naar Noorse esdoorns.

Die ontwikkeling speelt al enkele jaren, wat wellicht komt doordat er minder grote straten worden aangelegd. Daar zijn dus minder laanbomen voor nodig. A. platanoides behoort echter, samen met Tilia, nog steeds tot de meest gekweekte en meest verhandelde laanbomen. <

LANGS DE KASSA

Edwin ’t Hart

‘Meer aandacht besteden aan labelen’ Naam bedrijf:

Groenrijk het Haantje Locatie:

Rijswijk Medewerkers:

Waarop ligt de focus bij tuinplanten? „Op vaste planten in een wat grotere pot. Campanula, Passiflora incarnata en Lavendula lopen nu goed. Hydrangea blijft ook nog leuk mee doen. Tevens zijn biologische kruidenplanten heel populair. Bomen blijven sterk achter, daar moeten we echt flink aan duwen en trekken. Waar we

voorheen tweemaal in het jaar grote partijen bomen kochten, doen we dat nu vier keer en in kleinere hoeveelheden. Zo hebben we toch altijd mooie, verse handel staan.” Welke bomen hebben daar last van? „Traditionele bomen als berken en lijsterbes. Daar doen we bijna niets

meer mee. Maar ook de vraag naar Photinia ’Red Robin’ loopt terug, vooral vanwege slechte ervaringen met uitloop bij veel wind. Aan de andere kant doet een Elaeagnus op stam het hier weer bijzonder goed.” Wat valt u op bij de consument? „Dat ze voor duurdere planten heel goed geïnformeerd naar de winkel komen. Verder valt me op dat er steeds meer vragen worden gesteld over hoe planten zijn behandeld en bespoten. Daar zouden tuinplantenkwekers meer mee kunnen doen.” Heeft u advies voor kwekers? „Het labelen zou best wat meer aandacht mogen krijgen. Consumenten staan in de winkel met hun mobiele telefoon alle informatie over een plant op te zoeken, dus dan moet die informatie ook wel matchen met wat er op een label staat. Soms staat erop dat zo’n plant een meter groot kan worden, terwijl die in de winkel al anderhalve meter is.” < De Boomkwekerij 13 (26 juni 2015)

Markt_Handelsstemming_Foto Markt_Hoe-loopt-het BKW15-13.indd 37

22-06-15 14:55

Btw Onlangs is het voorstel gelanceerd om de btw op planten te verhogen van 6 naar 21%. Door LTO is daar stevig op gereageerd, want het schrappen van het lage btw-tarief heeft desastreuze gevolgen voor de gehele sierteeltsector. Vanuit de LTO Vakgroep Bomen en Vaste planten zijn de argumenten nog eens extra onderbouwd met de maatschappelijke gevolgen. Daarmee geven we onze afgevaardigden extra munitie mee in het politieke en maatschappelijke debat. De vakgroep heeft daarbij veel baat van de resultaten van ’De Groene Stad’, het project van iVerde waarin de vakgroep één van de drie partners is. Behalve de economische effecten van dit voorstel, kunnen we nu ook de maatschappelijke effecten van zo’n maatregel onderbouwen. Als het slecht

De eerste zwaluwen gaat met de groenproducent, heeft dat aantoonbaar ook een sneeuwbaleffect op de kwaliteit van de stedelijke omgeving, de aanleg van bos- en natuur, de werkgelegenheid, onze gezondheid, enzovoort. De maatschappelijke impact van dit voorstel is groot en dat komt bovenop de directe gevolgen voor u, ondernemer in de sector bomen en vaste planten. Onze sector heeft zwaar geleden onder de crisis in de bouw. Omdat de aanleg van groen in een bouwproject altijd ’als laatste aan de beurt’ is, heeft u nog niet kunnen profiteren van de btw-verlaging voor de bouwsector. En net nu er enig herstel zichtbaar is, wordt dat met dit voorstel in de knop gebroken. U kunt ervan opaan dat de LTO vakgroep er bovenop zit om dit voorstel van tafel te krijgen.

Speerpunt: kwaliteit boomteeltonderwijs De kwaliteit van opleidingen in het regulier onderwijs en het cursorisch onderwijs voor de ondernemers en werknemers in de boomen vaste plantensector is een permanent punt van aandacht voor LTO en de vakgroep. Voor het dagonderwijs gaat het dan over de opleidingen op mbo- en hboniveau. Bij het ’leven lang leren’ voor ondernemers en werknemers gaat het om de kwaliteit van de cursussen. Veel voldoet prima, maar er is ook veel ondermaats. Zeker als je daar de prijskwaliteitverhouding naast zet. Om cursussen onder de aandacht te brengen hebben we scholingsconsulent Piet Verhoeven. Hij bewaakt ook de kwaliteit van het totaal en levert zijn ervaringen over wat wel en niet goed is bij ons aan. Vanuit LTO kennen we de beroepsveldencommissies die voor het dagonderwijs de kwaliteit bewaken en het onderwijs benadert vanuit de leerling. Onze sector is goed vertegenwoordigd in deze commissies. In de commissie zijn alle regionale vakgroepen en kringen vertegenwoordigd. De commissie Onderwijs verneemt graag uw ervaringen met onderwijs. U kunt uw vragen en ervaringen doorgeven aan

scholingsconsulent Piet Verhoeven, p.verhoeven@agrarischopleidingshuis. nl of aan portefeuillehouder Jan van Leeuwen, janvanleeuwen54@gmail. com.

Deze bijdrage valt onder de redactionele verantwoordelijkheid van de LTO Vakgroep Bomen en Vaste planten. Voor informatie: (073) 2173263, e-mail: helma.hoff@zlto.nl., www.lto.nl.

Wie het nieuws de laatste weken een beetje heeft gevolgd, kan wat de boomkwekerij betreft enkele opbeurende berichten hebben gezien of gelezen. Allereerst was er het bericht van de aantrekkende huizenmarkt. De prijzen van huizen stijgen weer, evenals de verkoop. Makelaars hebben in jaren niet zoveel werk gehad. Ook viel te beluisteren dat de aannemerij de bouw van starterswoningen niet aan kan. Door de bouw van nieuwe starterswoningen ontstaan ook voor het eerst weer onbeplante tuinen. Maar ook voor het openbaar groen was er positieve aandacht. Het achtuurjournaal had een uitgebreid item op de heetste zomerdag in jaren over groen en water als oplossing voor hittestress in de stad. Een heus wetenschappelijk onderzoek naar temperaturen in Amsterdam tussen gebouwen, op pleinen, tussen groen, bij grachten en de beleving van die hitte door mensen. Resultaat 6 tot 8% temperatuurverlaging onder groen en daardoor een zeer grote toename van de kwaliteit van verblijven en verpozen van bijvoorbeeld toeristen. En dan is er het rapport van ABN AMRO dat positief is over de kansen en groei van de afzet in de boomkwekerij. Tel daar bij op dat de productie al een tijd is gekrompen, en we komen steeds dichter bij het punt dat vraag en aanbod weer in balans gaan komen. Gelukkig zijn er ook nog enkele landen in Europa die de economische groei iets eerder hebben opgepikt dan Nederland. De signalen voor een betere afzet staan op lichtgroen. We weten echter ook dat de afzet van boomkwekerijproducten met een vertraging van 1 tot 2 jaar reageert. Dus het wordt voor een aantal bedrijven nog even overleven voordat het weer een afzettechnische lente wordt. Maar dat de eerste zwaluwen daar zijn, dat is zeker. Henk Raaijmakers

Interim Voorzitter LTO Vakgroep Bomen en Vaste planten.

De Boomkwekerij 13 (26 juni 2015)

LTO linkerpag-TweeArtikelen_BKW15-13.indd 38

22-06-15 14:55

Service

Foto: Ank van Lier

BEDRIJFSNIEUWS

VAKTAAL

Spuitlicentiebijeenkomst Strijbeek DLV Plant organiseert 8 juli samen met ZLTO een spuitlicentiebijeenkomst met als thema ’Plantgezondheid en bodem’. Tijdens de avond worden groepen rondgeleid langs verschillende onderwerpen die te maken hebben met geïntegreerde bestrijding, planten weerbaar maken en gezonde bodem. De avond wordt gehouden bij Topbuxus in Strijbeek en is gericht op zowel Buxus- als niet-Buxuskwekers. Het programma start om 19.00 uur en duurt tot 22.30 uur. Aanmelden kan via de site van DLV Plant.

Joris van Tol naar Telermaat Joris van Tol (30) gaat per 1 juli aan de slag bij Telermaat in Boskoop als vertegenwoordiger/adviseur boomkwekerij. Hij heeft de afgelopen zes jaar als accountmanager bij een boomkwekerij in Boskoop en Zundert gewerkt.

Alexander Ilsink directeur Mobilane

Alexander Ilsink (29) is aangesteld als commercieel directeur bij Mobilane. Hij is verantwoordelijk voor de commerciële activiteiten in Europa. Hij begon zijn carrière bij Boomkwekerij Darthuizer, samen met onder meer Mobilane en Oase-Lease onderdeel van de Darthuizer Groep.

AGENDA Binnenland 8 juli Plantgezondheid spuitlicen-

tiebijeenkomst, Strijbeek dlvplant.nl 9 juli Tentoonstelling en keuringen Internationaal rozenconcours, Scheveningen denhaag.nl 24 juli t/m 2 augustus Tuinevenement Bloem & Tuin, Nuenen bloem-en-tuin.nl 30 juli Themadag kleurenborders, Nunspeet. kijktuinen.nl 24 t/m 27 augustus Bestel- en verkoopbeurs Cash&Carry days, Hengelo twentheplant.nl 24 t/m 27 augustus Najaarsbeurs Menkehorst, Hengelo menkehorst.nl 26 t/m 28 augustus Verkoopbeurs GROEN-direkt, Boskoop groen-direkt.nl

26 t/m 28 augustus Najaars-

beurs Floralis, Boskoop. floralisboskoop.nl 26 t/m 29 augustus Vakbeurs Plantarium, Hazerswoude. plantarium.nl

Buitenland 11 t/m 14 juli Vakbeurs Culti-

vate15, Ohio, Verenigde Staten americanhort.org 20 t/m 23 augustus Vakbeurs Flora Olomouc, Olomouc, Tsjechië flora-ol.cz 21 t/m 23 augustus Vakbeurs Flora Tech IPM, Bangalore, India ipm-india.com/horticulturalfair 26 augustus Najaarsbeurs Florall, Gent, België florall.be 27 t/m 29 augustus Boomkwekerijbeurs en symposia Farwestshow, Oregon, Verenigde Staten farwestshow.com

Bijdragen Meer informatie op: DeBoomkwekerij.nl/Tips

Bijdragen voor de service-pagina’s kunnen worden gestuurd naar Redactie ‘De Boomkwekerij’, Postbus 9324, 2300 PH Leiden, e-mail: boomkwekerij@hortipoint.nl.

Louis Swinkels Leeftijd: 49 Opleiding: Biologische school Bedrijf: L. Swinkels Sier- en Vruchtboomkwekerij Plaats: Horst

Bent u druk op het moment? „We kunnen goed aan de gang blijven. Nu zijn we bezig met het aanbinden van de sierbomen en de eenjarige aanplant, ook moeten er stokken worden gezet. Tevens loopt de verkoop van de bomen in pot lekker door. Doordat wij zowel bomen in de vollegrond als in pot hebben, gaan er het hele jaar orders weg en blijft de druk op de ketel.” Wie zijn uw afnemers? „We leveren met name aan tuincentra, hoveniers, cash-and-carry’s en handelaren in Nederland, maar exporteren ook. Daarnaast gaan onze producten naar collega-kwekers die de vollegrondsbomen doorkweken in container. De verkoop loopt dit jaar redelijk goed, vooral van bomen in pot.” Ligt de focus dan ook steeds meer op bomen in container? „Zowel de vollegrondsbomen als de bomen in container zijn belangrijk, maar we merken wel dat er steeds meer vraag komt naar containers. Daar proberen we op in te spelen; het aandeel bomen in container is de laatste jaren gegroeid. Tuincentra hebben bijna alleen nog bomen in pot staan. Consumenten kiezen voor gemak en gaan bij voorkeur in de lente en de zomer aan de slag in

Sortiment: breed sortiment sier- en vruchtbomen in vollegrond en container Oppervlakte: 8 ha vollegrond en 5.000 m² containerveld

de tuin. Daarbij is het voor ons als kleinere ondernemers lastig om te investeren in de benodigde mechanisatie voor de vollegrondsteelt. We zullen ons echter nooit volledig focussen op vollegrond of containers; ik hecht veel waarde aan variatie en risicospreiding.” Hoe vult u uw personeelsbehoefte in? „We hebben twee Wajongers en enkele scholieren aan het werk, daarnaast huur ik in drukke perioden uitzendkrachten in. Ook hebben we elk jaar stagiaires. Eén Wajonger werkt hier al tien jaar, de tweede is sinds januari in dienst. Ik kan prima met deze mensen werken. Je kunt ze niet overal voor inzetten, maar je merkt wel dat ze zich ontwikkelen en steeds meer aankunnen. Daarbij zijn ze gemotiveerd en altijd vrolijk. Ik vind het een goede zaak dat mensen met een arbeidshandicap zoveel mogelijk aan de slag moeten bij reguliere bedrijven. Veel van hen zullen hier prima hun draai vinden.” Is er nog tijd voor hobby’s? „We hebben drie dochters van 11, 13 en 14 jaar die allemaal aan sport doen. Twee rijden pony en een ander doet aan wedstrijdzwemmen. Met het aanmoedigen krijgen we onze vrije tijd prima gevuld!” < De Boomkwekerij 13 (26 juni 2015)

Service rechterpag-BKW15-13.indd 39

22-06-15 14:55

605384_.indd 40

22-6-2015 10:05:47