Boomkwekerij 14 2014

11 juli 2014

14

Liriope: Kies de juiste kloon 18

’Liever geen convenanten over spuitvrije zone’ 6 Gedoe rond Roemenen eindelijk voorbij 14 Gietwater recirculeren vanuit de ondergrond 22 Omslag_BKW14-14.indd 1

07-07-14 14:50

NIEUWE FORMULE all-in-1day

van 09:00 TOT 21:00

Belgische najaarsbeurs

woensdag 27/08

Flanders Expo Gent (België) | Hal 3 & 5

Openingsuren woensdag 27/8 van 09:00 tot 21:00

“Op één dag een volledig overzicht van het najaarsassortiment!”

Belgische vakbeurs waarop kwekers, toeleveranciers en handelaren hun kwalitatief assortiment presenteren aan de internationale sierteeltsector.

GRATIS TOEGANG & CATALOGUS (enkel voor professionelen)

registreer online | WWW.FLORALL.BE Meer info: www.florall.be | info@florall.be Twitter: @FLORALLfair

585627.indd 2

7-7-2014 11:36:16

Inhoud

Omslag: Floralook

16 Serie: Vrouwen in de boomkwekerij

Nieuws 4

Commentaar: Goede of lastige buren

4

Nieuwsinterview: ’Afnemer moet gebiedseigen bomen controleren’

5

Stelling: Plantversterkers; daar geloof ik niet in

6

LTO: ’Lokale afspraken teeltvrije zone niet wenselijk’

8

Plan voor bedrijven in Boskoopse buitengebied valt in goede aarde

Bedrijf 13 Ondernemersvragen: Wat zijn de gevolgen als ik een perceel ga verhuren?

30 Goris Generations, Ossendrecht

14 ’Onze Roemenen waren dit voorjaar opvallend gemotiveerd’ 16 Wendy van Aart: ’Ik kan ook auto’s verkopen’

Teelt & Gewas 18 Succes met Liriope hangt af van kloonkeuze 20 Klimaatneutraal opschonen 22 Gietwater recirculeren vanuit de ondergrond 27 Dennenprocessierups komt dichterbij 28 Teeltadvies: Hoge infectiedruk echt meeldauw in roos

34 Voorzichtige start voor Bloomtastic!

30 ’Als ik zestig ben, wil ik me helemaal op de kwekerij richten’

Markt & Afzet 34 Geen vliegende start voor Bloomtastic!

36 Marktnieuws

Service 38 LTO Nederland Vakgroep Bomen en Vaste planten 39 Vaktaal en Agenda

Op www.DeBoomkwekerij.nl vindt u actueel nieuws, marktnieuws, fotoreportages, video’s, blogs en het magazine in digitale vorm. Problemen met inloggen? Kijk dan op www.DeBoomkwekerij.nl/inloghulp.

COLOFON Redactie

Schipholweg 1, Postbus 9324, 2300 PH Leiden E-mail: boomkwekerij@hortipoint.nl Website: deboomkwekerij.nl Hoofdredactie Wim du Mortier (071) 565 96 82 Vakredactie Arno Engels 565 96 86 Ketura Haveman 565 96 83 Ron Barendse 565 96 84 Bureauredactie Jenny Mostert, Carolyne de Vries Lentsch, Jolanda de Wekker Vormgeving Diseno vormgeving Fotografie Gerdien de Nooy Directie Elbert van den Berg Secretariaat Linda Laman 565 96 78 Alice Hoogenboom

Exploitatie

Koninklijke BDU Uitgevers B.V., Afdeling Vak- en Publieksmedia, Postbus 67, 3770 AB Barneveld Uitgever: Wiljo Klein Wolterink MBA T (0342) 494 263 F (0342) 413 141 Verkoopleider: Ron van de Hoef T (0342) 494 263 M 06 51 80 63 25 E r.v.d.hoef@bdu.nl Advertentie-exploitatie Media adviseur: Gert-Jan Bloemendal T (0342) 49 48 07 E g.bloemendal@bdu.nl, Internet: bdu.nl Verkoopleider: Ron van de Hoef T (0342) 494 263 M 06 51 80 63 25 E r.v.d.hoef@bdu.nl Abonnementenservice Aanvraag (ook via website deboomkwekerij.nl) en wijziging abonnement naar Koninklijke BDU Uitgevers, afdeling Vak- en Publieksmedia, Postbus 67, 3770 AB Barneveld, T (0342) 494 844, F (0342) 494 299, E abonnementen@bdu.nl. Op werkdagen

telefonisch bereikbaar van 8.30 – 14.00 uur Abonnementen kunnen op elk gewenst tijdstip ingaan. Opgave via deboomkwekerij.nl of bij de abonnementenservice. Abonnementen lopen automatisch door, tenzij uiterlijk twee maanden voor vervaldatum bij de abonnementenservice wordt opgezegd. Dit kan schriftelijk, telefonisch of per e-mail. Ook voor informatie over een lopend abonnement kan contact worden opgenomen met de abonnementenservice.

Jaarabonnement: €236,65 (exclusief 6% btw). Studenten en scholieren krijgen 25% korting. Buitenlandse abonnees betalen een kleine toeslag.

Druk Koninklijke BDU Grafisch Bedrijf B.V. 25ste jaargang ISSN-nummer: 0923-2443 De Boomkwekerij is een uitgave van de Stichting Vakinformatie Siergewassen en de Koninklijke BDU Uitgevers B.V. Uitgever en auteurs verklaren dat dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld, evenwel kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Lezers worden met nadruk aangeraden deze informatie niet geïsoleerd te gebruiken, maar af te gaan op hun professionele kennis en ervaring en de te gebruiken informatie te controleren.

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. Algemene voorwaarden: op alle aanbiedingen, offertes en overeenkomsten van Koninklijke BDU Uitgevers B.V. zijn van toepassing de voorwaarden, welke zijn gedeponeerd ter Griffie van de Arrondissementsrechtbanken en de KvK.

De Boomkwekerij 14 (11 juli 2014)

Inhoudspagina-BKW14-14.indd 3

3

07-07-14 15:23

Foto: Arno Engels

NIEUWSINTERVIEW

Niels Sommer, beheerder Duitse ZgG-certificering:

’Afnemer moet gebiedseigen bomen controleren’ De Duitse overheid verplicht vanaf 2020 gebiedseigen herkomsten in landschappelijke beplantingen, maar ze controleert die herkomsten zelf niet. Dat moeten de afnemers doen, vindt Niels Sommer. Volgens de beheerder van de gebiedseigen-certificering ZgG is er namelijk goedkopere concurrentie op de markt zonder certificaat.

Niels Sommer, ZgG

„Er zijn boomkwekerijen die gebiedseigen producten zonder certificaat aanbieden op de Duitse markt, voor gunstigere prijzen dan bedrijven die meedoen aan de ZgG”, weet Niels Sommer, die vanuit de Duitse boomkwekersbond BdB de beheerder is van de Zertifizierungsgemeinschaft gebietseigener Gehölze (ZgG, door BdB opgezet). ZgG-bedrijven leveren gebiedseigen wel met certificaat, maar Sommer kan niet zeggen of ze oneerlijke concurrentie ondervinden van bedrijven zonder certificaat.

Het gaat er volgens Sommer om wat de markt wil hebben. „De markt verlangt duidelijk gebiedseigen en die markt groeit gestaag. De klant is koning en hij wil zekerheid hebben over gebiedseigen, in de vorm van een certificering. Maar dat zal de klant zelf moeten controleren: de opdrachtgever of de bestekschrijver. Want

COMMENTAAR

onze overheid controleert het niet.”

De overheid heeft echter wel bij wet geregeld dat toepassing van gebiedseigen vanaf 2020 verplicht is in het Duitse landschap. Sommer vergelijkt dit ’wel verplichten maar niet controleren’ met een verplichte rijsnelheid. „Als je 120 rijdt waar je maar 100 mag, en je wordt niet geflitst, dan hoef je dus ook niet een boete te betalen.”

Bedrijven betalen voor hun deelname aan ZgG. Een BdB-lid kost dit ongeveer €800 per jaar en een niet-lid ongeveer €2.000 per jaar. Hiervan worden certificeringskosten betaald en onder andere ZgG-promotie bij afnemers.

Daardoor zijn gebiedseigen producten die volgens ZgG zijn gecertificeerd, duurder dan niet-gecertificeerd.

Dan is er wel zekerheid over gebiedseigen, aldus Sommer. De onafhankelijke certificeringsinstantie TÜV voert namelijk de audits voor ZgG uit. Die

PEILING

Goede of lastige buren Staatssecretaris Mansveld wil al dan niet vrijwillig een teeltvrije zone instellen rond omwonenden en kwetsbare gebieden. De maatschappelijke discussie over gewasbescheringsmiddelen is in volle gang en de druk om het gebruik van middelen aan banden te leggen is hoog. Het meewerken aan een vrijwillige teeltvrije zone zou de goodwill

Mijn afzetkosten rijzen de pan uit.

van de sector aantonen. Uit dat oogpunt zou het dus een goede stap zijn van de sector.

Meewerken aan een teeltvrije zone levert echter gelijk een aantal praktische problemen op. Ten eerste gaat het natuurlijk ten koste van teeltgrond. Iets wat direct geld kost.

Daarnaast komen er gelijk andere vragen opzetten, zoals hoe groot een dergelijke Ketura Haveman Vakredacteur

bufferzone dan moet zijn? Er is namelijk nog veel onduidelijk. Zo is het onbekend of omwonenden daadwerkelijk gezondheidsrisico’s lopen door gewasbeschermingsmiddelen. In het toelatingsbeleid is er altijd van uitgegaan dat directe gebruikers en

Eens 70%

Oneens 30%

werknemers het meeste risico lopen en dit risico is dus acceptabel als de middelen volgens de gebruiksaanwijzing worden gebruikt.

Maar bij het dilemma meewerken aan een vrijwillige teeltvrije zone spelen niet alleen praktische vragen een rol. Het is ook de vraag of het strategisch een handige zet is.

Want wat als straks uit het onderzoek blijkt dat er helemaal geen reden is voor een teeltvrije zone? Gaan burgers dan akkoord met het opheffen van de teeltvrije zone of is het precedent dan geschapen en blijft eens gegeven, altijd gegeven. En in hoeverre is de maatschappelijke discussie bij een instellen van een teeltvrije zone beeïndigd?

LTO ziet vooralsnog meer heil in het verbeteren van de burencontacten. Maar in hoeverre

De nieuwe peiling luidt:

Vrijwillige afspraak over spuitvrije zone? Ammenooitniet.

krijg je een discussie die met name landelijk in de media wordt gevoerd beslecht met onderlinge communicatie. Of geldt uiteindelijk toch ’Beter een goede buur, dan een

Stem mee op deboomkwekerij.nl.

verre vriend’.

4

De Boomkwekerij 14 (11 juli 2014)

Nieuws opinieBKW14-14.indd 4

07-07-14 15:35

Opinie COLUMN COEN DEKKERS

Golf

bestaan uit een papiercontrole van het ZgG-systeem, en een zichtcontrole: de controleur wil vijf voorbeelden van gebiedseigen bomen ook echt zien op het perceel. „En leverbonnen moeten vijftien jaar bewaard blijven.”

De markt groeit wel, maar er speelt nog onzekerheid. „Afnemers weten niet welke certificering ze moeten kiezen. ZgG is wel het enige landelijke systeem, maar er zijn ook nog regionale systemen. De landelijke politiek moet zeggen welk systeem voldoet aan de landelijke wet.”

Ondanks de groeimarkt vindt de ZgG-beheerder dat het aantal ZgGbedrijven te langzaam groeit. Sinds de start in 2011 doen er 47 bedrijven mee. Sommer verwacht dat de teller eind dit jaar pas op 70 staat, terwijl gebiedseigen over zes jaar al verplicht is. „Doen er in 2020 ineens veel meer bedrijven mee? Ik weet het niet.” <

De een is kweker van uitgangsmateriaal, de ander voormalig directeur van een best grote bloemenveiling - doet nu iets met treintjes - en de derde een boekhouder. Waarschijnlijk van die eerste twee.

Ik heb mijn bal klaargelegd, ga er even achter staan en kijk recht vooruit. Naar het punt waar ik wil dat hij landt. Beetje links van de vlag, zodat mijn tweede slag niet over de bunker hoeft.

Ik zet mijn benen iets uit elkaar, krom mijn rug, ontspan, maak een achterzwaai en sla de bal zo’n 235 m verder precies op de goede plek. De ’play of the day’. Dat belooft wat voor de rest van de dag.

De druk is hoog. Ik ben uitgenodigd voor het Fleur Golf Event. Een dag waar, en ik citeer (ongeveer dan) ’120 bepalende en toonaangevende kwekers, handelaren en het bedrijfsleven de gelegenheid krijgen om op een informele wijze contacten te leggen, te onderhouden en te versterken’.

Ik doe al een paar jaar mee en als de uitnodiging in de mail ’ploft’ moet ik toch altijd weer lachen.

Ik als ’bepalende en toonaangevende kweker’. En er staat nog meer vleierij in de uitnodiging: iets dat de uitnodiging niet overdraagbaar is en dat ik snel moet zijn omdat er een heleboel mensen staan te trappelen om mee te mogen doen. Hier moet je dus presteren. En ik mag meedoen. Ik heb, als een echte bepalende kweker, ook speciaal een hele dag vrij gepakt om een potje te golfen. Want dat doen toonaangevende mensen. Die 16.000 stekken die ik deze dag had kunnen steken, hadden het verschil ook niet gemaakt.

De eerste slag blijkt echt de beste van de dag. Vijvers, lang gras, bomen, struiken, eenden: alles heeft meer aantrekkingskracht op mijn bal dan de hole of zelfs maar de green. Wat een drama. In het Vakblad voor de Bloemisterij kom ik een foto van mezelf tegen tijdens dit golfevent. Zelfs die is mislukt, vanachter genomen terwijl ik niks sta te doen.

Volgend jaar ga ik weer. Want het voelt goed om een bepalende en toonaangevende kweker te zijn.

Ach, golfen is eigenlijk net als kweken. Je worstelt vooral met jezelf maar haalt de finish wel, en die andere drie sloegen geen bal die mooier was dan de mijne.

STELLING

Plantversterkers; daar geloof ik niet in Patrick Wijnhoven, Roparu

Hans van Hage, Kwekerij

Jan Kloosterhuis,

rozen, Wanssum:

de Bierkreek, IJzendijke:

Boomkwekerij

„De huidige markt vraagt

„Deze stelling is nogal sug-

Jan H. Kloosterhuis en Zn,

steeds meer om milieu-

gestief. We werken al jaren

Winschoten:

bewust te produceren. Wij

met plantversterkende mid-

„Wij hebben in het verle-

willen dat ook, waar moge-

delen. Gewoon bladvoeding

den enkele plantversterkers

lijk. Als bedrijf doen we al

die al jaren in verschillende vormen gebruikt

toegepast, zonder enig resultaat. Heeft geld

biologische grondbesmetting met Tagetes

wordt in de biologische land en tuinbouw. Het

gekost en niet aantoonbaar iets opgeleverd.

(Afrikaantjes) en we gebruiken daarnaast bio-

één helpt beter dan het ander en vaak ligt het

Zorg maar dat je de grond optimaal in orde

logische middelen zoals algen via Bio-imun,

ook nog aan de combinatie van middelen. Het

hebt in goede verhouding, goed water en

passen extra kalisulfiet tegen valse meeldauw

heeft bijvoorbeeld voor een gangbare kweker

goede doorluchting van de grond, goede drai-

toe en gebruiken suikers. Ik denk dat er nog

weinig zin om te spuiten met compostthee als

nage. Zorg dat de mineralen optimaal zijn en

veel middelen/plantenversterkers/suikers zijn

je daarnaast enorme hoeveelheden fungiciden

laat geregeld de grond onderzoeken. Konden

waarvan we niet weten wat ze allemaal doen.

gebruikt. Overigens voegt compostthee bij

we maar weer zoals onze voorvaderen wer-

We geloven dus in plantenversterkers en doen

een biologische kwekerij als die van ons óók

ken en normaal voldoende dierlijke mest toe-

hier eerst proeven mee om ze daarna toe te

niet zo veel toe. Waarschijnlijk is de bodem al

dienen. Met voldoende dierlijke mest groeien

passen. Kanttekening hierbij is, dat de over-

zo goed in evenwicht dat het effect nauwelijks

onze intensieve gewassen goed en blijven ze

heid een voldoende breed middelenpakket

meetbaar is. Helpt het, of niet? Laat ik het zo

gezonder met minder stress. Maar door vooral

beschikbaar moet laten om ook toekomstig

zeggen: het heeft net zo min zin om én insec-

theoretische benadering van bureaucraten

te kunnen blijven telen. Bijvoorbeeld goede

ticiden te spuiten én roofinsecten uit te zetten!

moeten we steeds meer kunstgrepen toepas-

onkruidmiddelen en het mogen toepassen van

Hoe zat dat ook al weer? Over dat kind met het

sen, wat zeer kostenverhogend is en meestal

grondontsmetting voor de onderstammenteelt

badwater weggooien of zoiets?’’

niet doelmatig en milieuvriendelijk.’’

is noodzakelijk.’’

De Boomkwekerij 14 (11 juli 2014)

Nieuws opinieBKW14-14.indd 5

5

07-07-14 15:35

Foto’s: Arno Engels

LTO: ’Lokale afspraken teeltvrije zone niet we Staatssecretaris Wilma Mansveld kijkt of het juridisch mogelijk is om een teeltvrije zone in te stellen nog voor het blootstellingsonderzoek is afgerond. LTO is geen voorstander wegens gebrek aan wetenschappelijke onderbouwing en angst voor verwarring.

Staatssecretaris Mansveld van Infrastructuur en Milieu wil de mogelijkheid hebben om een teeltvrije zone in te stellen. Hiermee volgt zij het advies op van de Gezondheidsraad om lopende het onderzoek alvast maatregelen te nemen om het mogelijke risico voor omwonenden te beperken.

Een teelt- of spuitvrije zone voor omwonenden kan met name in concentratiegebieden grote gevolgen hebben.

Mansveld laat momenteel onderzoeken of het instellen van teeltvrije zones juridisch mogelijk is.

In het rapport over de risico’s van gewasbeschermingsmiddelen voor omwonenden dringt de Gezondheidsraad aan op fundamenteel blootstellingsonderzoek. Er is er nu geen wetenschappelijke basis om te kunnen bepalen of gewasbeschermingsmiddelen een risico vormen voor omwonenden. Hiervoor is het noodzakelijk dat er onderzoek wordt gedaan naar het risico. Dit onderzoek kost echter tijd en resultaten zijn daarom niet binnen één of twee jaar beschikbaar. Om ondertussen te voorkomen dat omwonenden onnodig risico lopen, is het volgens de Gezondheidsraad goed om tijdelijk maatregelen te nemen, zoals het instellen van teeltvrije of spuitvrije zones. Hoe groot deze zogenaamde bufferzones moeten zijn, laat zij echter in het midden wegens gebrek aan wetenschappelijke gegevens.

De Staatssecretaris zou de teeltvrije zones vooral willen inzetten in de buurt van plaatsen die worden

KORT Studie bereikbaarheid Boskoop De gemeenten Alpen aan den Rijn en Waddinxveen en de Provincie Zuid-Holland onderzoeken twee varianten die de bereikbaarheid van Greenport Boskoop-West en de leefbaarheid in de kernen van Boskoop, Hazerswoude-Dorp en Waddinxveen moeten verbeteren. Begin 2015 willen zij een keuze voor een van de varianten maken.

Waarschuwing over financiering Het verkrijgen van krediet mag niet uitgroeien tot een belemmering voor bedrijven om zich te ontwikkelen. Dat vindt LTO-voorman Albert Jan Maat. Hij reageert op het Landbouw Economisch Instituut dat meldt dat boeren en tuinders steeds meer afhankelijk worden van vreemd vermogen.

Minder ziekteverzuim De boomkwekerij steekt positief af in de agrarische sector als het gaat om het ziek-

6

teverzuim. In 2013 meldden zich als gevolg van een griepgolf wel meer mensen ziek dan in 2012, maar voor een kortere duur.

Bureaucratie in Natuurwet LTO Nederland is bang dat de nieuwe Natuurwet leidt tot bureaucratie. Per regio moet er een plan komen voor het bejagen van schadelijk wild. LTO ziet daar het nut niet van in. De Natuurwet ligt nu bij de Tweede Kamer.

Eerste resultaten zaadmatproeven Zaadmatten van Terraseed lijken goed te werken tegen onkruidzaden. Dat blijkt voorlopig uit proeven op het proefstation in Ellerhoop (Noord-Duitsland) en bij kwekers in regio Zundert. In Noord-Duitsland wordt de mat alleen met Nordmann-zaden beproefd, maar onderzoeker Thorsten Ufer ontving al diverse kwekersverzoeken om ook andere zaadsoorten te testen.

Winnaars potrozenkeuring Frank Coenders had de beste totaalpresentatie op de potrozenkeuring in Lottum. De kweker had met Fiji de beste terrasroos in potmaat vanaf 5 l. Beste terrasroos in potmaat tot 5 l was Red Ballerina van Rosarium Lottum. Beste stamroos was Apfelblüte van Lakei Boomkwekerijen, beste potroos was Pink Snowball van BM Roses.

Bekijk alle winnaars op deboomkwekerij.nl.

Trekkerrijbewijs uitgesteld Het T-rijbewijs wordt pas vanaf 1 juli 2015 verplicht, niet vanaf 1 januari. De invoering is uitgesteld omdat het wetsvoorstel nog niet is behandeld in de Eerste Kamer.

Ondergrondse wateropslag Binnen Greenport Regio Boskoop is een onderzoek gestart naar de haalbaarheid van ondergrondse opslag van regenwater.

Het wordt voor de ene helft betaald door

De Boomkwekerij 14 (11 juli 2014)

Nieuwsbericht en KortnieuwsBKW14-14.indd 6

07-07-14 15:23

Nieuws

et wenselijk’ gebruikt door kwetsbare of grote groepen mensen. Daarbij valt te denken aan parken, openbare tuinen, schoolterreinen, speelplaatsen en zorginstellingen.

Vrijwillige basis Een ander alternatief is volgens Mansveld een convenant op vrijwillige basis tussen de betrokken partijen. Mansveld denkt daarbij aan lokale of regionale convenanten.

LTO ziet hier echter geen heil in. Joris Baecke, woordvoerder gewasbescherming bij LTO: „Lokale of regionale convenanten of afspraken scheppen verwarring. Bovendien is er geen wetenschappelijk bewijs dat dergelijke afspraken nodig zijn of het hanteren van een teeltvrije zone eventuele risico’s ook vermindert. Je moet dan namelijk ook weten wat de blootstellingsroute is. Het is niet voor niks dat de Gezondheidsraad geen advies wil geven over hoe groot de teeltvrije zone zou moeten zijn, ze willen zelfs geen suggesties doen. Het kan toch niet zo zijn dat een agrariër in het ene gebied een teeltvrije zone van een halve meter moet aanhouden en in het andere gebied vijf meter grond vrij moet houden. Dergelijke lokale afspraken zorgen voor een ongelijk

speelveld die gebaseerd is op willekeur.”

Voor de boomkwekerij zou het instellen van een teeltvrije of spuitvrije zones langs huizen en andere locaties ook voor lastige situaties voor kwekers zorgen. Met name in de concentratiegebieden boomkwekerij zitten kwekerijen en omwonenden dicht op elkaar.

Afhankelijk van de grootte van de teeltvrije zones, kan deze maatregel veel impact hebben op het beteelbare oppervlakte.

Dat er tussentijds actie nodig is, erkent LTO wel. „We zoeken de oplossing vooral in een betere communicatie tussen agrariër en omwonenden. Kwekers moeten contact zoeken met hun omgeving en uitleg geven over wat ze doen en waarom ze het doen. Want een deel van het probleem ligt bij onwetendheid van omstanders over wat we doen”, aldus Baecke.

Het gaat echter niet alleen om het uitzenden van een boodschap, maar vooral ook luisteren naar de vragen van de omwonenden. „Mogelijk kunnen kweker en omwonenden samen een oplossing zoeken voor het probleem of de vraag. Soms kan het zoiets simpels zijn als rekening houden op welk tijdstip je de bespuitingen uitvoert. Vaak werken deze onderlinge oplossingen efficiënter dan het maken van regels.”

Europees beleid Ook de gewasbeschermingsmiddelenindustrie ziet geen heil in het instellen van tijdelijke teeltvrije zones. Zij onderstrepen dat er in het toelatingsbeleid al rekening wordt gehouden met de risico’s voor mens, dier en natuur. Bovendien wordt er in Europa momenteel gewerkt aan een methodiek om het omwonendenrisico in de toelatingsdossier mee te nemen.

Ondertussen is er in opdracht van Mansveld gestart met het opzetten van onderzoek naar het blootstellingsrisico. Het RIVM werkt hierin samen met een klankbordgroep met daarin betrokken partijen zoals vertegenwoordigers van omwonenden, de agrarische sector, GGD’s en openbaar bestuur. De klankbordgroep moet ervoor zorgen dat het onderzoek kwalitatief goed is en de resultaten straks representatief zijn voor de praktijksituatie.

Momenteel draait er een pilotonderzoek die de klankbordgroep extra handvatten kan geven. Het blootstellingsonderzoek start in 2015 bij aanvang van het groeiseizoen. <

Het laatste nieuws leest u elke dag op www.DeBoomkwekerij.nl

Drukte bij Meet&Green

provincie Zuid-Holland, de andere helft door vijftien containerteeltbedrijven en Rijnland. Lees op pagina 22 over een perspectiefvol systeem genaamd Spaarwater.

350 kwekers bezochten 26 juni Meet&Green in Swolgen. Daar werden ze bijgepraat over proeven tegen onder andere schimmels in rozen. De innovatiewedstrijd Tree Battle werd gewonnen door rozenkweker Hans van de Laak (gebruik plantversterkers) en loonwerker Rob de Boer (alternatieven metam-natrium). Bekijk op deboomkwekerij.nl impressies van Meet&Green. <

Symposium over gezonde rozen Stichting Excellence Roses houdt zondag 10 augustus in Arcen en Lottum een symposium om de toepassing van gezonde rozen te stimuleren. Voorzitter Joke Kersten en tv-presentator Lodewijk Hoekstra gaan discussies aan met kwekers en afnemers van rozen. Iedereen die iets te maken heeft met tuinrozen, mag meedoen.

Overheid en Ctgb gaan kijken welke criteria nodig zijn voor een snellere beoordeling.

Green Deal groene middelen

Ctgb-besluiten

Overheid, Ctgb, bedrijfsleven en milieuorganisaties hebben een Green Deal gesloten over een snellere toelating van zogenaamde groene gewasbeschermingsmiddelen, middelen die onschadelijk worden geacht voor mens, dier en natuur.

Na herregistratie is BotaniGard vloeibaar toegestaan in de boomkwekerij en vasteplantenteelt. BotaniGard WP is alleen toegestaan in de vasteplantenteelt en de bedekte teelt van boomkwekerijgewassen.

De toelating van Mesurol Pro is per 1 juli

vervallen. Het aflevertermijn loopt nog tot 19 september, het opgebruiktermijn verloopt op 31 december dit jaar.

Meer verzet tegen zbo-plant Een meerderheid in de Tweede Kamer vindt het kabinetsplan om keuringsdiensten samen te voegen tot één zbo-plant ondoordacht. 1.300 aardappeltelers tekenden daarnaast een petitie voor hun NAK. De Boomkwekerij 14 (11 juli 2014)

Nieuwsbericht en KortnieuwsBKW14-14.indd 7

7

07-07-14 15:23

Foto: Wim du Mortier

Plan voor bedrijven in Boskoopse buitengebied valt in goede aarde De provincie Zuid-Holland en de gemeente Alphen aan den Rijn gaan serieus kijken of er oplossingen kunnen worden gevonden voor boomkwekerijen in het buitengebied van Boskoop die zich volgens de huidige regelgeving niet kunnen ontwikkelen. Dat beloofde gedeputeerde Govert Veldhuijzen op een bijeenkomst waar de Stichting Belangenbehartiging Greenport Boskoop suggesties deed voor mogelijke oplossingen.

Dennis de Jong, eigenaar van Hulst Tuinplanten, wijst naar de horizon en vertelt dat zijn bedrijf nu in een u-vorm in het landschap ligt. Daar liggen nog bedrijven van buren en wellicht een mogelijkheid tot verdere uitbreiding. Hij hoopt op deze locatie, dicht bij de N11 even buiten Hazerswoude-Dorp, nog lang voort te kunnen en zijn bedrijf verder te ontwikkelen. Hij is 38 en heeft nog een lang werkzaam leven voor zich.

Hij heeft ambities en wil graag verder.

Liefst groeit hij met meer meters

onder glas en verwerkingsruimte.

Daar knelt het nu, als de provincie en de gemeente de ruimtelijke plannen niet aanpassen. Meer bebouwen mag niet zomaar.

De Jong is een sprekend voorbeeld van de situatie waarin veel bedrijven rondom Boskoop zich bevinden. Ze liggen buiten het gebied dat ooit met een lijn op een kaart is aangemerkt als het kerngebied voor de boomkwekerij. Binnen die lijnen mogen bedrijven zich ontwikkelen en groeien. Buiten die lijnen, zo was

Hulst Tuinplanten van Dennis de Jong ligt midden in het open landschap bij Hazerswoude-Dorp. Regelgeving belemmert de groei van het bedrijf.

8

De Boomkwekerij 14 (11 juli 2014)

Contour BKW14-14.indd 8

07-07-14 13:16

Nieuws INGEZONDEN BRIEF

’Onderzoek hoe elke kweker een gezonde grond kan krijgen’

toen de consensus, zouden de bedrijven moeten worden opgeruimd ten gunste van het open landschap. Dat betekende óf stoppen óf verplaatsen naar een plek in het centrum van het boomkwekerijgebied.

Dat prachtig plan is door de tijd achterhaald. Het gemeenschapsgeld was ontoereikend om al die bedrijven het gaat nu nog om ruim 260 ha - aan te pakken. En de ruimte-voor-ruimteregeling, waarmee de sanering deels zou kunnen worden bekostigd door op de plaats van het bedrijf woningen te bouwen, werkt door de crisis op de woningmarkt niet meer.

Het resultaat is dat er een flink aantal bedrijven in het buitengebied in een onmogelijke situatie verkeert.

Verder ontwikkelen om renderend te blijven mag niet, stoppen kan vaak niet omdat de waarde van de bedrijven te hoog is om sanering of verplaatsing nog te kunnen rondrekenen. Verpaupering ligt op de loer.

Plan De Stichting Belangenbehartiging Greenport Boskoop heeft een rapport opgesteld waarin oplossingen worden aangereikt. De belangrijkste suggestie is om bedrijven of clusters van bedrijven die helemaal bij de tijd zijn en graag door willen blijven werken op de plaats waar zij nu zijn gevestigd, de ruimte te gunnen. Die moeten kunnen bijbouwen en groeien. Provinciaal bestuurder Govert Veldhuijzen heeft toegezegd hier serieus naar te willen kijken. De tijd is immers voorbij dat ontwikkelingen in de ruimte worden opgelost met het trekken van lijnen waar iets wel of niet mag. Maatwerk is geboden en de politiek van nu wil dat mogelijk maken.

Maatwerk kan zijn om bedrijven ruimte voor groei te gunnen door bij overname van een buurbedrijf ook de bijbehorende ’bouwrechten’ in bezit te krijgen. Met een grotere opper-

vlakte krijgt een kwekerij dan ook het recht om een grotere oppervlakte te bebouwen. Of door ergens in het gebied een stuk op te kopen, daar af te zien van bouw of bestaande bebouwing op te ruimen en het bouwrecht op de eigen locatie te gebruiken. Het bedrijf kan dan voort, maatschappelijk gezien komt er in het landschap geen bebouwing bij.

De belangenbehartiging doet ook suggesties om de ruimte-voorruimteregeling nieuw leven in te blazen. Bijvoorbeeld door het mogelijk te maken huizen te bouwen op plaatsen waar mensen nog wel graag een huis kopen. Een huis met uitzicht aan de rand van een open gebied bijvoorbeeld.

Tegenstelling De plannen heeft de Stichting Belangenbehartiging Greenport Boskoop gedetailleerd uitgewerkt. Voor verschillende gebieden worden verschillende oplossingen voorgesteld. Dat is niet altijd eenvoudig, omdat er belangentegenstellingen in het spel kunnen zijn tussen ondernemers. Zo is er een cluster gezonde bedrijven aan de Ringdijk en Noordpolder in Hazerswoude. Een deel wil stoppen met de ruimte-voor-ruimteregeling.

De blijvers zijn echter bang dat dan ’gaten’ vallen in het gebied. Die gaten kunnen een belemmering worden voor de groei van de blijvers.

Hoop „Ik denk dat ze goed bezig zijn”, zegt Dennis de Jong over de plannen die bij de overheid zijn neergelegd. Hij is positief gestemd dat er oplossingen komen die zijn bedrijf uitzicht geven op een gezonde toekomst. De gemeente en provincie hebben toegezegd voor het einde van dit jaar te reageren op de voorstellen. Er gloort dus weer hoop voor de bedrijven in het Boskoopse buitengebied. <

Pius Floris reageert op het artikel ’Alternatieven voor metam-natrium nog in ontwikkeling’ uit De Boomkwekerij nummer 13 van 27 juni 2014.

Daarin wordt op een rij gezet naar welke alternatieven wordt gekeken voor grondontsmetting.

De boomkwekerijsector in Nederland is groot geworden door innovatie. Onze reputatie op dit gebied is wereldberoemd. Het leveren van topkwaliteit planten heeft een keerzijde. De prijs is dat het beetje grond dat we hebben totaal verziekt is.

Elke deskundige kan precies vertellen wat er mis is met planten en wat ze ziek maakt. Hoe kan het dan dat niemand weet wat een gezonde plant is? Een gezonde plant is veel meer dan alleen maar een plant die niet ziek is. Een gezonde plant heeft het vermogen om weerbaar te zijn en zich te verdedigen tegen indringers.

De helft van elke plant groeit onder de grond. Planten vinden de grond zo belangrijk dat zij 40% van hun totale productie aan fotosynthese aan de grond afstaan om organismen te voeden die hun helpen bij de groei.

Als deze helpende organismen er niet (meer) zijn worden deze suikers benut door ziekmakende organismen.

Een zieke bodem werkt op geen enkele manier mee aan de groeiprocessen van planten. Daarom zijn we afhankelijk geworden van grote hoeveelheden meststoffen om toch nog wat van de benodigde mineralen bij de wortels te krijgen. Het directe gevolg van deze overbemesting is een hoge ziektedruk waardoor meer bestrijdingsmiddelen nodig zijn.

De aantastingen die ontstaan op deze gronden, worden veroorzaakt door een overmaat aan bepaalde aaltjes of schimmels. Deze organismen zullen er altijd zijn en er is geen chemisch of natuurlijk middel dat al dit ongerief weg krijgt. De enige reden dat er zoveel ziekteverwekkers in de grond zitten is dat zij te weinig natuurlijke vijanden hebben.

We kunnen blijven proberen om de grond te ontsmetten met natuurlijke of chemische middelen. Er worden miljoenen uitgegeven om er achter te komen hoe we de bodem zo steriel mogelijk kunnen krijgen. Hele teelten zijn ervan afhankelijk geworden. Met een fractie van dat geld kan worden onderzocht hoe elke kweker een gezonde grond kan krijgen om een gezonde teelt te hebben. Met alle bodemontsmetting raken we nog verder de weg kwijt. Het kan anders, goedkoper en beter. Maar ik betwijfel of de leveranciers van 1.000 middeltjes het daarmee eens zijn.

Pius Floris

De inhoud van geplaatste lezersbrieven valt buiten de verantwoordelijkheid van de redactie. Zonder opgaaf van redenen kunnen brieven worden geweigerd of ingekort.

De Boomkwekerij 14 (11 juli 2014)

Contour BKW14-14.indd 9

9

07-07-14 13:16

BRANCHEWIJZER De Boomkwekerij Accountants

Automatisering

Diversen

Gewasbescherming

KANTOOR BLEISWIJK Hoekeindseweg 39, 2665 KA BLEISWIJK Tel: 088-2531850 Fax: 088-2531851 KANTOOR DODEWAARD Edisonring 3 6669 NA Dodewaard Tel: 088-2531750 Fax: 088-2531751 KANTOOR RAAMSDONKSVEER Lissenveld 47A 4941 VL Raamsdonksveer Tel: 088-2532050 Fax: 088-2532051 www.alfa.nl

INFOGROEN Software BV T +31 (0)172 23 54 44 F +31 (0)172 23 54 50 E info@infogroen.com I www.infogroen.com

ADAMA Northern Europe B.V. Postbus 355 3830 AK LEUSDEN Tel.: 033-4453160 Email: info.ane@adama.com Website: adama.com

Loonwerk

Eenvoudig meer controle

henri nelissen

Algenbestrijding

Complete software oplossingen voor de boomkwekerij

GEZOCHT: voorraadlijsten met prijzen, Thuja Brabant, alle maten ! taxus bacc hicksi en hilli

groenvision.com/boomkwekerij

Biologische bestrijding

Draadrekken/steunmateriaal

henri.n@hotmail.com www.hngm.nl 06-27562441 Loon- en aannemingsbedrijf

Automatisering

Ook last van omwaaien?

Goedkoop en Stabiel:

V-feetRack Tel. : +31 621 209 044 Fax : +31 842 15 15 15 sales@floorvanschaik.com www.floorvanschaik.com

Gewasbescherming

Bel of mail voor meer informatie over advertentiemogelijkheden: e-mail: svstraffic@ bdu.nl tel: 0342-494889 fax: 0342-494299 585637.indd 10

7-7-2014 11:15:26

BRANCHEWIJZER De Boomkwekerij Ongeworteld stek EversGroen Gerrit Achterbergstraat 13 4043 GH Opheusden Tel/Fax: 0488-428095 Mob: 06-21886091 www.eversgroen.nl Wij produceren en leveren, een breed assortiment ongeworteldstek, op botanische naam.

Hiervoor hebben wij een moerhoek van 3 hectare.

Hierbij nodigen wij u van harte uit voor een bezoek aan onze kwekerij in Rhenen.

Potten/containers

Taxaties/expertise

Molenstraat 42 4758 AB Standdaarbuiten T : 0165-318500 E : office@krimpen.nl I : www.krimpen.nl

Teeltvloeren

QUALITY FLOORS FOR EXCELLENT PLANTS

www.erfgoed.nl

Pallets

+31(0)79 593 38 00

Toeleverancier

Thermisch verzinkte Ferro pallets.

Ook pallets te huur.

Tel : 0495-461777 Fax : 0495-461761 verkoop@atcnederweert.nl www.atcnederweert.nl

Potten/containers

Taxaties/expertise

vander

Slikke rentmeesters

Techniek

onteigening ruimtelijke ordening procedures bemiddeling bij aan- en verkoop van boomkwekerijen schade-expertise aan gewassen gerechtelijk deskundig schadeexpert boomkwekerijprodukten uitgifte Prijzenregister Boomkwekerijprodukten

TRANSPORTKARREN...

Gewastaxaties, expertise voor al uw gewassen Erik de Rooij, tel: 06 53 37 52 58

... E N N O G V E E L M E E R !

Alles op maat gemaakt

Adri Streef, tel: 06 53 37 50 99 Wil de Bresser, tel: 06 53 42 72 33 Register Taxateurs VRT

T: 0182-392408

Postbus 840 5280 AV Boxtel tel: 0411-652525, fax: 0411-678751 info@dlvplant.nl www.dlvplant.nl

Bel of mail voor meer informatie over advertentiemogelijkheden: e-mail: svstraffic@ bdu.nl tel: 0342-494889 fax: 0342-494299 585638.indd 11

7-7-2014 11:14:33

BRANCHEWIJZER De Boomkwekerij Techniek

Techniek

50 jaar ervaring in aanleg en service

Marck Water en Elektrotechniek

Nieuwerkerk ad IJssel 0180-312937 â&#x20AC;˘ www.marcktechniek.nl

Bel of mail voor meer informatie over advertentiemogelijkheden: e-mail: svstraffic@ bdu.nl tel: 0342-494889 fax: 0342-494299

Helicon MBO Geldermalsen

Helicon MBO Geldermalsen

Opleiding Teelt & Techniek

Opleiding Manager Teelt

N2/N3/N4 Contactpersonen: Jan van Lavieren Hans Vijverberg John Blom Ellen de Bever mbogeldermalsen.nl

Burg. Roozeveld v/d Venlaan 7, Geldermalsen (vlakbij station)

585639.indd 12

BBL N4 in 2 jaar Contactpersoon Ellen de Bever e.debever@helicon.nl mbogeldermalsen.nl

Burg. Roozeveld v/d Venlaan 7, Geldermalsen (vlakbij station)

7-7-2014 11:18:47

Ondernemersvragen

Illustratie: Peter Moorman

Wat zijn de gevolgen als ik een perceel ga verhuren?

Als boomkweker heeft u een perceeltje landbouwgrond niet nodig voor uw eigen bedrijfsvoering.

Dit geldt zeker voor u als oudere ondernemer en vaak gebeurt dit voor langere tijd. Als u deze gronden nog niet wilt verkopen, is verhuren dan een goed idee?

Frank de Jong Van Oers Agro F.dJong@vanoers.nl

Stuur uw vragen of suggesties naar Postbus 9324, 2300 PH Leiden.

U kunt ook bellen of mailen met (071) 565 96 82, boomkwekerij@hortipoint.nl

Allereerst dient u bij verhuur van grond rekening te houden met de mogelijke fiscale gevolgen. Tot op heden is op basis van de landbouwvrijstelling de op landbouwgrond behaalde (verkoop)winst vrij van inkomstenbelasting tot aan de zogenaamde waarde economisch verkeer bij agrarische bestemming (WEVAB).

Voorwaarde voor deze vrijstelling is wel dat u de landbouwgrond in uw eigen onderneming in gebruik heeft.

Indien u besluit om uw landbouwgrond te verhuren, wordt aan deze voorwaarde niet voldaan en heeft u tijdens de verhuurperiode geen recht op landbouwvrijstelling. Dit geldt ook als u op het moment van verkoop de grond wel weer zelf in gebruik heeft.

U moet dan compartimenteren oftewel splitsen. De waardeontwikkeling over de periode van eigen gebruik is belastingvrij, de waardeontwikkeling over de verhuurperiode is belast.

Overhevelen U kunt het verlies van de landbouwvrijstelling voorkomen door de grond alvorens te verhuren vanuit de onder-

neming over te hevelen naar privĂŠ.

U moet hiervoor wel een goede reden hebben, bijvoorbeeld langdurige verhuur. Het gevolg hiervan is dan wel dat u, via box 3, jaarlijks 1,2% inkomstenbelasting verschuldigd bent over de economische waarde van de grond op 1 januari. De werkelijk ontvangen huur is dan niet belast.

Overeenkomst Indien u besluit om uw landbouwgronden te verhuren, is het raadzaam een pachtovereenkomst op te laten stellen en deze te laten registreren bij de grondkamer. De voorkeur gaat dan uit naar een geliberaliseerde pachtovereenkomst met een looptijd korter dan zes jaar. Bij zoâ&#x20AC;&#x2122;n pachtovereenkomst wordt de pachtprijs niet getoetst aan het pachtprijzenbesluit en kunt u dus zelf, in onderling overleg met de pachter, de hoogte van de huur vaststellen. Tevens kan de pachter dan geen aanspraak maken op het continuatierecht en het voorkeursrecht.

Indien u de pachtovereenkomst niet registreert, en dus een zogenaamde

mondelinge pacht bent aangegaan, is het risico aanwezig dat bij problemen de Pachtkamer stelt dat er sprake is van een reguliere pachtovereenkomst. Als gevolg hiervan heeft de pachter maximale bescherming. Dan geldt ineens dat de pachtovereenkomst voor zes jaar is aangegaan en in principe van rechtswege iedere keer met zes jaar wordt verlengd. Daarnaast krijgt de pachter het recht van indeplaatsstelling en medepacht en heeft hij het voorkeursrecht op de grond als u deze wenst te verkopen.

Rechten Vanaf 2015 kunt u als boomkweker in aanmerking komen voor betalingsrechten. Indien u echter in 2015 landbouwgronden verhuurt en verder niets regelt, krijgt u op deze gronden geen betalingsrechten toegekend.

De conclusie is dat u goed moet weten waar u aan begint als u grond gaat verhuren. Indien u besluit om landbouwgronden te verhuren, laat u dan goed adviseren. <

De Boomkwekerij 14 (11 juli 2014)

Ondernemersvragen linkerpag-BKW14-14.indd 13

13

07-07-14 13:16

Tekst: Tijs Kierkels Foto: Gebr. Christianen

‘Onze Roemenen waren dit voorjaar op Aan jaren van perikelen rond de inzet van Roemenen lijkt een eind gekomen.

Een wereld van verschil, merkte Dènis Christianen dit voorjaar. Niet alleen voor de ondernemers, ook voor de tijdelijke medewerkers is de situatie veel plezieriger. „Ze waren dit voorjaar gemotiveerder en de productiviteit lag hoger. Alles ging gewoon sneller en soepeler.”

Eigenlijk is het volstrekt toevallig dat veel boomkwekers en aardbeientelers in de regio Zundert gebruik maken van de inzet van Roemenen. „Zo’n twaalf jaar geleden werkten er al veel Roemenen rond Hoogstraten in België tijdens de aardbeien- en tomatenoogst. Daarna staken ze de grens over op zoek naar meer werk.

Ze kwamen hier gewoon aan de deur.

Na wat uitproberen, is het contact gebleven. Vervolgens groeide de groep via familiecontacten”, vertelt Dènis Christianen. Samen met broer Peter kweekt hij 25 ha bos- en haagplantsoen in Rijsbergen onder de bedrijfsnaam Boomkwekerij Gebr.

Christianen. De nadruk ligt op grote haagplanten, zoals Prunus laurocerasus, Fagus sylvatica, Carpinus betulus, Acer campestre en op Buxus.

Ze hebben één vaste medewerker in dienst. Jaarrond is er werk voor zo’n drie man; het gaat dan om gewasverzorging en het snoeien van buxusbollen. Tijdens arbeidspieken – zoals bij het planten en rooien – maken ze gebruik van tien tot twaalf mensen.

Dat zijn allemaal Roemenen.

Kern van vijf broers In feite is volgens Christianen die nationaliteit helemaal niet belangrijk. Het gaat erom dat de broers contact hebben opgebouwd met een groep mensen die precies bij het bedrijf passen. „De kern bestaat uit vijf broers. Die hebben zelf een landbouwbedrijf in Roemenië. Van mei

14

tot september zijn ze thuis druk met hooien, dorsen en aardappels rooien.

Daarvoor en daarna werken ze hier.

Hun seizoen past perfect bij het onze en vanwege hun agrarische achtergrond hebben ze veel ervaring met en gevoel voor machines. Dat loopt allemaal heel soepel. Een paar anderen werken ’s zomers in de bouw in hun eigen land. Omdat ze een lange, strenge winter hebben, kunnen ze flink deel van het jaar niet metselen.

Dan werken ze hier. Ook dat sluit qua seizoen dus heel goed aan.”

Christianen heeft zich gestoord aan de verhalen over een Roemeneninvasie – ’die is dus niet gekomen’ – en over de link met criminaliteit die soms wordt gelegd. „De criminaliteit is een ander probleem. Dat gaat om een club Roemenen en Bulgaren, die al vele jaren hier komen, en het openen van de grenzen heeft daar geen invloed op. Het heeft niets met de groep mensen te maken die in de teelt of de kwekerij wil werken. Criminelen zijn echt niet geïnteresseerd in een tewerkstellingsvergunning.

Die komen zo wel.”

Steeds meer eisen In het begin verliep de vergunningverlening zonder problemen. Maar zo’n zes jaar geleden veranderde de situatie. Voor de inzet van Polen was geen tewerkstellingsvergunning meer nodig; de eisen voor de inzet van Roemenen werden steeds strenger. „De grootste arbeidspieken liggen bij ons in april bij het planten en in november bij het rooien. Ieder half jaar kwamen er weer eisen bij. Eerst moest je vier gecertificeerde Europese uitzendbureaus benaderen.

Later stuurde het UWV zelf kandidaten. Wij vroegen dan mensen om ervaring in de boomkwekerij, maar er kwamen werkzoekenden die 35 jaar geleden als scholier in de sector hadden gewerkt. Daar had je niets aan. Iemand die niet bekend is met het werk of de ervaring mist, maakt

bijvoorbeeld bij kluiten steken van grote laurierplanten, die €10 tot €12 moeten opleveren, de kluit te klein of kapot. Daarna lukt het wel, maar er blijven toch nog steeds planten tussen zitten die niet goed zijn: te groot, te klein of met een niet-vaste kluit. Wij kregen dan de hele partij terug van de afnemer, wat betekende dat iedereen een halve dag voor niks gewerkt had.”

Niet serieus genomen Twee constanten waren volgens Christianen dat de wensen van de kwekers niet serieus genomen werden en dat het onderwerp een speelbal van de politiek bleef, waarin iedere partij zijn spel speelt. „Op een gegeven moment moesten de uitzendbureaus verplicht aangeven of ze mensen konden leveren. Er was dus zogenaamd aanbod. Maar als wij aangaven dat we bijvoorbeeld tien man nodig hadden, bleek dat ze nog niet eens geworven hadden. Er was dus helemaal geen aanbod. Daarbij duurde het traject van aanvraag tot beslissing over de tewerkstellingsvergunning 3,5 maand”, vertelt de kweker.

Behelpen De afgelopen twee jaar kwamen er vrijwel geen vergunningen meer los en was het behelpen. In de regio zijn wel Roemenen ingezet, die in dienst waren bij een Roemeens bedrijf.

Maar de controle op constructies was streng. „We hebben in de tussentijd Polen, Letten en Litouwers geprobeerd. Dat gaf niet het gewenste resultaat. Je krijgt avonturiers die snel veel geld willen verdienen, maar dat ook net zo snel weer opmaken aan drank en drugs. Als ze ’s middags om vijf uur klaar waren met werken, waren ze om zeven uur al dronken.

Dat zijn niet de mensen die je zoekt en het duurt een hele tijd voordat je weer de goede mensen uitgeselecteerd hebt.”

De Boomkwekerij 14 (11 juli 2014)

Roemenen layout.indd 14

07-07-14 13:16

Arbeid

ar opvallend gemotiveerd’

Dit voorjaar keerden de Roemenen terug op het bedrijf van Gebr. Christianen in Zundert. „Zowel wij als zij zijn tevreden dat dit weer kan”, zegt Dènis Christianen.

Sinds 1 januari is dat probleem van de baan. De grenzen staan nu open voor Roemenen en de vaste ploeg uit het verleden bleek dit voorjaar weer te willen komen werken. „We hebben gewoon gebeld en gezegd: kom maar weer en breng vrienden en familie mee; we kunnen een paar mensen meer gebruiken. Neem mensen mee met wie je goed kunt samenwerken.

Dat verliep perfect. Er zit geen bemiddelaar of bureau tussen. Ze waren dit voorjaar opvallend gemotiveerd. Ze willen zelf veel uren maken en de productiviteit lag hoger dan in het verleden. Iedereen – wij en zij – is tevreden met deze situatie.”

De communicatie gaat in een mengsel van Roemeens, Engels,

Nederlands en Brabants. Ook de werking van de gps op de trekker wordt op die manier uitgelegd. „En we maken veel tekeningetjes, bijvoorbeeld waar ze op het perceel moeten beginnen. Of we pakken een plattegrond van Google Maps erbij om te laten zien waar en hoe het perceel gerooid, geplant of gewied moet worden.”

Schadeclaim De gang van zaken omtrent de tewerkstellingsvergunningen heeft de afgelopen jaren tot een tiental rechtszaken van kwekers geleid.

Vorig jaar heeft de Raad van State hen gelijk gegeven voor wat betreft

het jaar 2011. Het UWV had toen gewoon tewerkstellingsvergunningen af moeten geven: de Europese regels zijn daar heel duidelijk over. Vervolgens heeft een aantal van de kwekers die in het gelijk gesteld zijn een schadeclaim ingediend. Christianen: „We hebben gelijk gekregen, maar we hebben weinig voordeel van zo’n uitspraak achteraf. We hoeven alleen de proceskosten niet te betalen. Wij hebben in dat jaar noodgedwongen de teelt van een perceel bloemkool gecancelled, maar we kunnen dat niet voldoende hard maken. En dus heeft een schadeclaim geen kans.

Een aantal kwekers heeft een beter onderbouwde claim, voor hen is het nog afwachten wat daarvan komt.” < De Boomkwekerij 14 (11 juli 2014)

Roemenen layout.indd 15

15

07-07-14 13:16

Tekst en Foto: Jacqueline van Wetten

16

De Boomkwekerij 14 (11 juli 2014)

Zomerserie 2-BKW14-14.indd 16

07-07-14 13:16

Vrouwen in de boomkwekerij Vrouwen in de boomkwekerij, zijn die er dan?

Ja natuurlijk, al blijven het uitzonderingen in de mannenwereld die de sector nog is. Reden om in een serie verhalen de vrouwen voor het voetlicht te brengen. Waarom kiezen ze voor deze sector en hoe houden ze zich staande?

Wendy van Aart:

’Ik kan ook auto’s verkopen’ Als haar man geen kweker was geweest, was Wendy van Aart uit Oudenbosch zeker weten niet in de groene sector terechtgekomen. „Ik ben wel een liefhebber van planten en tuinen, maar ik kan ook net zo goed auto’s verkopen.” „Als je gaat zitten afwachten, gebeurt er niet veel.” Die zin spreekt Wendy van Aart ergens in haar verhaal bijna achteloos uit, maar eigenlijk vat die zin samen hoe ze in het leven staat: niet bij de pakken neerzitten, kansen zien en aanpakken. Met haar man Mario runt ze in Oudenbosch een kwekerij. Daarnaast heeft ze een eigen administratiekantoor.

Wendy werkte na haar studie onder andere als registeraccountant bij Deloitte. „Maar na de geboorte van de kinderen kwam ik thuis te zitten vanwege een chronische ziekte.” Ze heeft het hypermobiliteitssyndroom. Een poos zat ze in een rolstoel, maar door vijf keer per week te trainen kan ze binnenshuis weer gewoon lopen. Buiten maakt ze gebruik van een scootmobiel. „Ik begon met de administratie van het bedrijf, maar van het een kwam het ander.” Nu is ze de belangrijkste schakel tussen de kwekerij en de klanten en stuurt ze het bedrijf aan.

’Als je gaat zitten afwachten gebeurt er niet veel’

Gespecialiseerd Dat klantenbestand is enorm gegroeid sinds het stel in 2005 het bedrijf overnam van Mario’s vader. Dat heeft mede te maken met de ontwikkeling die het bedrijf heeft ondergaan. Van Aart Boomkwekerijen richtte zich aanvankelijk vooral op het enten en produceren van coniferen en voornamelijk Carpinus. Tegenwoordig is de kwekerij gespecialiseerd in de veredeling van coniferen en een brede variëteit aan loofhout. „We voeren veel onderzoek uit naar nieuwe soorten en testen ook voor derden. We doen op dit moment bijvoorbeeld proeven met een Duits onderzoeksstation, naar een Amerikaanse zuileik die alleen gedijt op zure gronden. Door hem op een andere stam te zetten willen we proberen deze boom ook op basische gronden in Zuid-Europa te laten groeien.”

De veredelde planten gaan naar spillenkwekers en stekbedrijven in binnen- en buitenland. Die klanten worden vooral aangetrokken via beurzen. In het begin stond Van Aart Boomkwekerijen alleen op GrootGroenPlus, maar nu is het bedrijf ook regelmatig aanwezig op Plantarium en de Belgische beurs Florall. „Je moet overal je gezicht laten zien en de aandacht trekken”, vindt Wendy. En dat doet ze op soms heel praktische wijze. Ze waren de eersten die op een beurs met de laptop direct bestellingen tot orders

’Ik kijk er wat zakelijker tegenaan dan kwekers’

uitschreven. „Je zag mensen kijken. Dat was men niet gewend. Maar ik vind; als je direct orders schrijft, voorkom je dat je klanten je na de beurs onbedoeld vergeten.”

Misschien dat ze er wat zakelijker tegenaan kijkt dan een kweker? „Ik ben wel een liefhebber van planten en tuinen, maar als ik achter het product kan staan, kan ik bij wijze van spreken net zo goed auto’s verkopen”, verklaart ze.

Veel aanloop In het oog springen doet ze ook met de aankleding van de stand. Dat hoeft niet ingewikkeld of duur te zijn: met een zandbak in de stand sloot het bedrijf aan op het GrootGroenPlus-beursthema ’Groen in de stad, ook voor onze kinderen’. „Dat gaf heel veel aanloop, er zaten constant kinderen in.” En de tips die ze van standbouwer Dick Baelde kreeg, toen ze nog met een simpel klein standje op een eerste beurs stond, neemt ze nog steeds ter harte. „Hij kwam toen met het idee van een presentatie met blokken.

Daar doen we nu elke keer weer wat nieuws mee. We worden regelmatig genomineerd voor de beste groene stand.

En ook dat geeft publiciteit.”

Het gaat erom jezelf te onderscheiden, vindt Wendy.

Met de presentatie, maar zeker ook met het sortiment. „Er is minder massa en meer specialisme nodig.” Daarbij richt ze haar ogen meer op wat klanten en consumenten aanspreekt, en kijkt ze minder naar wat voor een kweker makkelijk te kweken is. „Naar een beurs nam ik eens een Carpinus japonica ’Chinese Lantern’ met prachtige, lichtroze hopbellen mee waarvan mijn man zei: dat is niks.

Maar iedereen stond bij die boom te kijken. Nu zetten we er daarvan 3.500 stuks weg.”

Het bestuur van GrootGroenPlus waarin Wendy penningmeester is, probeert de sector ook meer in de richting van diversiteit te stimuleren. „Met een langjarige keuring proberen we niet alleen planten, maar vooral ook bomen die meerdere jaren nodig hebben om tot een goede beoordeling te komen, extra presentatiemogelijkheden te geven.” Kwekers kunnen op die manier beter met nieuwigheden naar buiten treden en afnemers worden meer geïnformeerd, is de bedoeling. „Want met meer telen van hetzelfde, daarmee red je het niet in de boomkwekerij is mijn overtuiging.” < De Boomkwekerij 14 (11 juli 2014)

Zomerserie 2-BKW14-14.indd 17

17

07-07-14 13:16

Tekst: Emiel van den Berg Foto’s: Floralook

Succes met Liriope ha De vaste plant Liriope heeft als grote voordeel het wintergroene blad en de late bloei. Bij de vegetatieve vermeerdering is de kloon van het uitgangsmateriaal bepalend. De bloeikwaliteiten kunnen per kloon namelijk behoorlijk verschillen.

Al vijftien tot twintig jaar draait Liriope goed mee in het sortiment vaste planten. Veel hoveniers, tuinarchitecten en consumenten waarderen het wintergroene loof en de laatzomerbloei die soms tot in de herfst doorgaat. Voor de retail is het een visueel aantrekkelijk product dat lang in goede conditie blijft.

Liriope behoort tot de Liliaceae en groeit van nature in China en Vietnam. De plant is herkenbaar aan de polvormige groeiwijze, het dikke, grasachtige blad en de talrijke paarsachtige bloemen.

Liriope is een perfecte randplant maar hij wordt in tuinen vaker toegepast als vakbeplanting. Afhankelijk van de cultivar en het gekozen aantal planten per vierkante meter kan Liriope voor een jaarrond dichte bodembedekking zorgen waartussen eventueel hogere solitairplanten kunnen groeien. Ook als terrasplant is Liriope geschikt.

Van de vijf soorten Liriope die bekend zijn, is L. muscari veruit de bekendste. Het wintergroene blad is circa 30 cm lang, circa 1,5 cm breed, glanzend groen van kleur en hangt wat over. De aarvormige bloeiwijze, die iets boven

Liriope ’Gold Banded’

WAT DE SPECIALISTEN ZEGGEN...

18

Kweker Hans Kramer is duidelijk:

Van Riel Sierplantenkwekerij in

De website van Kwekerij Fahner

Ard Mulder van CNB benadrukt met

„Het gaat bij Liriope om betrouw-

Beringe kweekt tien verschillende

in Deurningen meldt drie verschil-

name de kloonverschillen per culti-

bare bloei. Het weer heeft daar ook

Liriope in 2-, 5- en 10-literpot. Deze

lende cultivars van L. muscari onder

var. „In de Verenigde Staten wordt

invloed op. Een gematigde zomer

worden samen met siergrassen

het

schaduwplanten,

veel ‘Big Blue’ en ‘Evergreen Giant’

met voldoende vocht en een niet

conceptmatig aan tuincentra ver-

‘Ingwersen’, ‘Gold Banded’ en ‘Mon-

aangeplant. In Europa worden meer

te donkere standplaats is het beste.

kocht. „Veel mensen zien de plant

roe White’. „Deze drie blijken het

rijkbloeiende klonen verhandeld.”

Maar soms kan de bloei 2-3 jaar

als een siergras”, vertelt Leo van

sterkst op zandgrond”, zegt Alfons

Zo zit er volgens hem bij ‘Monroe

achtereen

tegenvallen.” Kramer

Riel. De selectie bestaat uit twee

Holtkamp. Als nadeel ziet hij slak-

White’ verschil in de witintensiteit

kiest bewust voor alleen gescheurd

bontbladige, twee witbloeiende en

kenvraat in de herfst. „De bloemen

van de bloemen en bij ‘Ingwersen’

materiaal van goede klonen. ‘In-

zes paarsbloeiende cultivars. Van

kunnen dan worden weggevreten.”

verschil in de bloeirijkheid. „De

gwersen’ noemt hij een van de

Riel merkt op dat de afzet na jaren

De ontwikkelingen binnen het sor-

sterk op ‘Ingwersen’ gelijkende

meest winterharde, maar ‘Money-

groei de laatste jaren onvoorspel-

timent worden gevolgd maar nieu-

cultivar ‘Moneymaker’ bloeit veel

maker’ vindt hij bloeirijker. ‘Big Blue’

baar is geworden. Het koopgedrag

wigheden worden alleen toege-

betrouwbaarder en lijkt iets winter-

heeft lange dikke aren maar een

van de consument verandert vol-

voegd als ze echt een verbetering

harder maar vanwege de naams-

onvoorspelbare bloei en ‘Evergreen

gens hem. „Een cultivar als ‘Gold

zijn. “ De cultivar ‘Ingwersen’ vin-

bekendheid blijft ‘Ingwersen’ po-

Giant’ heeft te lijden tijdens koude

Banded’ bijvoorbeeld verkocht al-

den we al jaren een van de beste.”

pulair.” Mulder vindt ‘Royal Purple’

winters.

zodenvormende

tijd eenvoudig maar dat loopt nu

Kwekerij Fahner verkoopt jaarrond

vanwege

L. spicata koreana is misschien wel

stroef.” Aan vernieuwingen is vol-

Liriope, voornamelijk aan particu-

stengels en intense bloemkleur het

de beste. Winterharder en beter

gens hem daarom voorlopig geen

lieren. Ze staan er in P11. „Dat geeft

best voor de visuele markt.

groeiend dan ‘Silvery Sunproof’.”

behoefte.

veel mooiere plant dan in P9.”

,,De

hoofdstuk

de

donkere

bloem-

De Boomkwekerij 14 (11 juli 2014)

Liriope.indd 18

07-07-14 13:17

Sortiment

pe hangt af van kloonkeuze

Liriope ’Moneymaker’

Liriope ’Monroe White’

het blad uitkomt, is dicht bezet met kleine bloemen van ongeveer een halve centimeter doorsnede. De bloemkleur is violetpaars. Alleen bij gunstig herfstweer kunnen zich kleine, zwarte, besachtige vruchten vormen.

Nieuwe selecties Na de introductie van de soort zijn er vanuit de Verenigde Staten verschillende cultivars verschenen die afwijken in onder andere bloem- of bladkleur, de kleur van de stengel, de lengte van de aarvormige bloem en de bloeirijkheid. Zo is ’Evergreen Giant’ de hoogste met bloemen die boven de 40 cm uitsteken. Deze selectie heeft als extra het stevige blad dat tegen een stootje kan. ’Purple Passion’ is een opvallende verschijning met donkere, bijna zwarte bloemstengels en ook qua winterhardheid zijn er verschillen. Zo is ’Gold Banded’ een bontbladige cultivar die relatief veel vorst kan verdragen. Voor alle cultivars echter geldt dat de eigenschappen per kloon nogal kunnen verschillen. Het uitgangsmateriaal speelt daarom een cruciale rol.

Naast de bekendste soort L. muscari, zijn er nog enkele minder bekende soorten. L. graminifolia heeft 30 cm lang en smal blad – de soortnaam betekent grasachtig blad – en een weinig opvallende, bijna witte bloeiwijze. Het is een makkelijk uitdijende soort. L. spicata is een zodenvormende soort die eveneens makkelijk uitgroeit, via sterk spreidende wortels. Deze soort maakt langer blad, tot 60-70 cm, maar ook dit blad is amper 1,5 cm breed.

De bloemen komen tot 20-25 cm hoogte. De bontbladige variëteit ’Silvery Sunproof’ is kwetsbaar in koude winters. ’Silvery Sunproof’ is goed zonneresistent en verlangt een droge standplaats. Vandaar dat deze selectie met name in de Zuid-Europese landen geliefd is. Cultivars van L. muscari zijn liefhebber van een standplaats uit de felle zon, bij toenemende schaduw neemt de bloeirijkdom wel af. <

Liriope ’Ingwersen’

DE EIGENSCHAPPEN Meest verhandelde cultivars van Liriope muscari ‘Big Blue’ – lichtgroen blad en lilablauwe bloem, dikke aren, sept-okt, hoogte 25-30 cm ‘Evergreen Giant’ – groen blad en lilablauwe bloem, okt-nov, hoogte 45 cm ‘Gold Banded’ – breed geelgerand blad, paarsblauwe bloem, aug-okt, 25 cm ‘Ingwersen’ – relatief fijnbladig, lilapaarse bloem, aug-okt, hoogte 30 cm ‘Lilac Wonder’ – donker blad, lilapaarse bloem, aug-okt, hoogte 30 cm ‘Moneymaker’ – heldergroen blad, lichtviolette bloem, aug-okt, hoogte 30 cm ‘Monroe White’ – lichtgroen blad, witte smalle bloem, aug-okt, hoogte 30 cm ‘Purple Passion’ – donkere bloemsteel, donkerpaarse bloem, aug-okt, 30 cm ‘Royal Purple’ – donkere bloemsteel en blad, paarse bloem, sept-okt, 30 cm ‘Spicata’ – lichtgroen blad, crème-lila bloem, jul-sep, hoogte 20 cm ‘White Sensation’– lichtgroen blad, crème-lila bloem, aug-okt, hoogte 30 cm Bescheiden verhandelde Liriope spicata L. spicata ‘Silvery Sunproof’ - wit/geelbontbladig, paarsblauwe bloem, aug-okt, 30 cm L. spicata koreana - groen smal blad, zodevormend, smalle aren, matige bloei, 30 cm De Boomkwekerij 14 (11 juli 2014)

Liriope.indd 19

19

07-07-14 13:17

Tekst: Arno Engels Foto: Josette Alkema

20

De Boomkwekerij 14 (11 juli 2014)

FotoSpread opschonen zonnepanelen.indd 20

07-07-14 13:17

Klimaatneutraal opschonen Als je zonnepanelen op je loods kunt leggen, waarom dan niet op je opschoonmobiel? Boomkwekerij Van Diepen uit Biddinghuizen wilde een vriendelijker alternatief voor een opschoonmobiel dat op een tweecilinder dieselmotor liep. „Door trillen vergt zo’n motor onderhoud, en medewerkers zitten in de herrie”, aldus Rob van Diepen. Andela Techniek & Innovatie uit Nagele bouwde daarom dit opschoonmobiel met zonnepanelen, een elektromotor en twee accu’s erop. „Het loopt geruisloos, zelfs als de zon niet schijnt, en dat werkt prettiger en rustiger. Ideaal.” <

De Boomkwekerij 14 (11 juli 2014)

FotoSpread opschonen zonnepanelen.indd 21

21

07-07-14 13:17

Tekst: Arno Engels Beeld: Acacia Water

Gietwater recirculeren vanuit de ondergrond

Binnen het project Spaarwater wordt deze vorm van ondergrondse wateropslag en (her)gebruik onderzocht bij een teler van pootaardappelen.

Bij landbouwers langs het Waddengebied wordt een nieuw watervoorzieningssysteem beproefd: regenwater opvangen en ondergronds opslaan, oppompen voor de teelt, waarna het overschot weer ondergronds gaat.

Het systeem biedt perspectief voor diverse regio’s, ook regio Boskoop.

In het voorjaar zijn op vier praktijklocaties langs het Waddengebied proeven begonnen met een watervoorzieningssysteem dat nieuw is voor Nederland, maar feitelijk gebaseerd is op jarenlange internationale ervaring en op het reguliere recirculatiesysteem uit de glastuinbouw. Het praktijkonderzoek voor vollegrondsteelten vindt plaats onder de noemer Spaarwater. Dit is een samenwerkingsproject van allerlei bedrijven en overheden (kader), waarbij de projectleiding ligt bij Acacia Water.

Acacia Water is een adviesbureau op het gebied van grondwater en agrohydrologie. Het geeft wereldwijd adviezen om schoon grondwater

22

beschikbaar te maken en te houden, voor gebruik als drink- of gietwater.

Het bureau raakte een aantal jaar geleden betrokken bij een praktisch probleem in delen van Friesland en Groningen die grenzen aan de Waddenzee. De landbouwgronden zijn daar heel vruchtbaar, maar er zit in het grondwater wel een ondiepe overgang van zoet naar zout water. „Het zout is er nooit ver weg”, zegt Jouke Velstra, geohydroloog bij Acacia en projectleider van Spaarwater.

Zoutschade aan wortels Landbouw is er mogelijk dankzij dunne neerslaglenzen in de onder-

grond die drijven op het zoute grondwater; zoet water is namelijk lichter dan zout water. Maar door bodemdaling en klimaatverandering zie je dat deze lenzen kunnen verdwijnen.

Velstra: „Dat gebeurt in zulke mate, dat het zoute water kan optrekken tot aan de wortelzone waardoor zoutschade ontstaat. Dit wordt vaak niet herkend door telers, omdat het op droogteschade lijkt.”

Naast deze verzilting speelt er nog een ander probleem langs het Waddengebied, en dan met name in Friesland en Groningen: bodemdaling als gevolg van gas- en zoutwinning. „Ook hierdoor bestaat het risico op verdwijnen van de neerslaglens.”

De Boomkwekerij 14 (11 juli 2014)

Spaarwater.indd 22

07-07-14 13:17

Wateropslag

SAMENWERKING

Opgezet door bedrijfsleven en overheid Binnen het project Spaarwater worden van 2014 tot en met 2016 proeven uitgevoerd met innovatieve technieken om zoetwater beschikbaar te maken en te houden voor

De verzilting is het gevolg van langdurig droge perioden, die weer worden veroorzaakt door klimaatverandering. De verwachting is dat extreme droogte zoals in de zomer van 2003, in de toekomst vaker zal optreden. Verzilting in Nederland wordt wel bestreden met zoet water uit het IJsselmeer, maar stel dat het IJsselmeerpeil te laag wordt, dan zal het water niet op de eerste plaats bestemd zijn voor landbouw en natuur. „Dijken gaan voor vanwege onze veiligheid, en ook onze drinkwatervoorziening gaat voor”, aldus Velstra. „Gelukkig is dit stappenplan nog nooit uitgevoerd.”

Geleidbaarheid van bodem Door klimaatverandering en bodemdaling komt de zoetwatervoorziening bij het Waddengebied dus onder druk te staan. Telers van bollen en aardappelen zagen dit probleem in eerste instantie niet. Totdat Acacia ze resultaten van bodemmetingen liet zien. Het bureau had in opdracht van LTO Noord, waterschappen en provincies de geleidbaarheid van de bodem gemeten, met technologie afkomstig uit de olie-industrie.

Hoe meer zout er in de grond zit, des te beter is de elektrische geleiding. In een dwarsprofiel van een perceel is dan het zout rood gekleurd en het zoete water blauw. Langs het Waddengebied bleek veelvuldig het zout tot de drainagebuizen te reiken.

Velstra: „Telers waren geschrokken van al dat zout, zo ondiep. Daardoor beseffen ze nu dat hun gewassen een risico lopen op droogteschade.”

Hoe zou het probleem kunnen worden opgelost, ofwel hoe zou de zoetwatervoorziening kunnen worden gewaarborgd voor de toekomst?

Acacia heeft de laatste tien jaar wel

vollegrondsteelten. De proeven met ondergrondse opslag vinden plaats bij een bollenteler op zandgrond in Breezand (Noord-Holland) en een teler van pootaardappelen in Borgsweer (Groningen). Bij een veeteler in Herbaijum (Friesland) en een akkerbouwer in Hornhuizen (Groningen) zijn proeven met drainage om verzilting tegen te gaan.

Het is een samenwerkingsproject van diverse bedrijven, organisaties en overheden.

Spaarwater wordt onder leiding van Acacia Water uitgevoerd door de volgende partijen: DLV Plant, installateurs Broere Beregening en BE de Lier, Netafim (fabrikant van irrigatiesystemen), Yara (meststoffen), loonbedrijven Combi Drain en Vermaire, Vrije Universiteit en Han de Kreuk (deskundig op gebied van biologische bodemsanering).

De financiering van het project is afkomstig van verschillende partijen, waaronder de provincies Noord-Holland, Friesland en Groningen, LTO-fondsen, hoogheemraadschappen, waterschappen, het Waddenfonds, Interpolis en de Rabobank.

Om de systemen op de markt aan te bieden, hebben Broere en Acacia onlangs samen het bedrijf Dynamic Water Systems opgericht: dynamicwatersystems.nl.

vaker van zulke problemen opgelost, in binnen- en buitenland. De oplossing voor de landbouw langs de Wadden moest wel rendabel zijn.

In Bangladesh kwam enkele jaren geleden de drinkwatervoorziening in het gedrang als gevolg van brak grondwater met schadelijke stoffen erin. Onder leiding van Acacia en de lokale universiteit is daarom een eenvoudig systeem aangelegd waarbij regenwater in dat grondwater infiltreert. „Als dat voor een appel en een ei kan in Bangladesh, waarom kan dat hier niet op een wat geavanceerdere manier, zodat het betaalbaar is voor verschillende teelten?”

Werken met druppelslangen Dat systeem is in principe te vergelijken met het recirculatiesysteem uit de glastuinbouw: je vangt regenwater op, je slaat het vervolgens op, je gebruikt het daarna voor je teelt en wat het gewas niet nodig heeft, gaat weer terug het systeem in. Bij vollegrondsteelten is het dan wel belangrijk om slim water en meststoffen te geven, aldus Velstra. „Dat betekent

werken met druppelslangen.”

Druppelslangen kunnen oppervlakkig worden gelegd, zoals in de bollenteelt gebeurt met reguliere slangen die een jaar of vijf meegaan. Ook kunnen slangen permanent onder de bouwvoor liggen, gedurende vijftien tot twintig jaar. „Het water wordt dan direct bij de wortelzone gedruppeld, precies waar het nodig is”, legt Velstra uit. In Amerika is dat systeem al normaal. „In Nederland is het nieuw.”

Zuinig omgaan met voeding is niet alleen in het belang van telers, maar ook van waterschappen, omdat die immers verantwoordelijk zijn voor de kwaliteit, het peil en de toevoer van oppervlaktewater.

Het watervoorzieningssysteem dat binnen Spaarwater beproeft, bestaat globaal uit pompen, ondergrondse leidingen, druppelslangen, sensoren en computers. Het is afgelopen winter op twee locaties aangelegd: bij een bollenteler in Noord-Holland en bij een pootgoedteler in Groningen.

Proefpercelen zijn 1,5 tot 3 ha groot.

Het systeem heeft een pompcapaciteit van 10 kuub/uur. Dat is niet veel, als je het vergelijkt met De Boomkwekerij 14 (11 juli 2014)

Spaarwater.indd 23

23

07-07-14 13:17

Wateropslag

In de nieuwe situatie wordt de (bestaande) drainage gebruikt om verzilting tegen te gaan.

reguliere haspelberegening waarbij al gauw 60 kuub/uur nodig is. Maar omdat het water via druppelslangen wordt gegeven, volstaat een kleinere capaciteit. „Met druppelen heb je veel minder water nodig, en je kunt er precies op bodemvocht sturen.

Een systeem van 60 kuub/uur is ook mogelijk en bovendien goedkoper.”

Waterbel in de grond Het overschot aan neerslag wordt opgevangen door de drainage. „Die ligt er toch al, dus dat is mooi”, zegt Velstra. „Een bassin kost alleen maar ruimte en dat is zonde.” Vanuit de drainage gaat het water naar een diepere opslag: in feite een waterbel in de grond van 10 tot 15.000 kuub omvang. Zo’n bel is groter te maken, en er zijn ook meerdere bellen in de grond te maken. „Vanuit de geohydrologie is al heel veel informatie bekend over percelen. Bijvoorbeeld informatie over de geschiktheid van percelen voor ondergrondse waterberging, of gegevens over de beste diepte waarop een waterbel is aan te brengen.”

Een waterbel is dus een natuurlijke vorm van opslag. „Een waterbel duwt

24

brak water aan de kant”, legt de geohydroloog uit. „Er is wel wat menging tussen de watersoorten, maar de bel is zo groot dat het meeste water zoet blijft.” En dat water stroomt ook niet echt weg, want er geldt een soort vuistregel in Nederland: grondwater verplaatst zich ongeveer 1 m per jaar.

De proeven op de praktijklocaties van Spaarwater beperken zich niet tot het tegengaan van verzilting en het waarborgen van gietwatervoorziening. Er wordt ook gekeken naar de effectiviteit van het systeem op mogelijke ziektekiemen. De bollenteelt op de Noord-Hollandse proeflocatie heeft namelijk last van een bacteriesoort van Erwinia. „Vanuit de waterleidingwereld is bekend dat schadelijke bacteriën in een bodem doodgaan als je er water een periode in laat zitten”, zegt Velstra. „Omdat er geen zuurstof en voedingsstoffen in zitten.”

Als deze doding ook binnen Spaarwater kan worden aangetoond, kan het watervoorzieningssysteem dus ook het risico van een bacteriebesmetting uitsluiten. Bollentelers vinden het daarom al de moeite waard om erin te investeren, aldus de projectleider, evenals pootgoedtelers

vanwege bruinrot. „De aardappelopbrengst zou dan wel 20% meer kunnen zijn.”

Gesloten kringloop Het innovatieve watervoorzieningssysteem zal dus werken als een gesloten kringloop in de grond. Er kan weliswaar regenwater bijkomen, het zuiverste water wat er is, maar er komt geen oppervlaktewater of verzilt grondwater bij. „Percelen komen dus los te staan van het oppervlaktewatersysteem”, aldus Velstra. Daarbij streeft Spaarwater naar een zo goedkoop mogelijk systeem. „Het is belangrijk om het kostendekkend te maken.”

Het project duurt officieel tot en met 2016, maar de ambitie is om dit daarna nog enkele jaren voort te zetten. „Je hebt meerdere onderzoeksjaren nodig om de werking van het systeem aan te kunnen tonen, ook bijvoorbeeld een jaar van droogte.”

Acacia Water is van plan om het systeem door te vertalen naar andere regio’s in Nederland. „Het kan ook in Boskoop worden toegepast. Daar gaan we graag mee aan de slag.” <

De Boomkwekerij 14 (11 juli 2014)

Spaarwater.indd 24

07-07-14 13:17

De toonaangevende wereldbeurs voor de tuinbouw Planten | Techniek | Floristiek | Uitrusting

27 â&#x20AC;&#x201C; 30 januari NU AANMELDEN! www.ipm-essen.de

METEOR SYSTEMS Wij zijn een innovatieve fabrikant van teeltgoot-, plastic tunnel-, irrigatie-, transport-, beweegbare teelt-en bevestigingssystemen. Of het nu gaat om een volveldsteelt, een overdekte teelt, een teeltbed of een individuele boom, Meteor Systems geeft uw teelt alle steun en bescherming om te groeien. Het grote voordeel van Meteor Systems is dat wij de gehele productie in eigen hand hebben. Onze systemen sluiten naadloos op elkaar aan en wij luisteren naar de specifieke wensen van de kweker. Vraag onze documentatie aan.

Kies voor groei, kies Meteor Systems

www.irrigation.com

585630.indd 25

7-7-2014 11:13:28

585633.indd 26

7-7-2014 11:33:41

Uitheemse bedreiging

Tekst: Arno Engels Foto: NVWA

Dennenprocessierups komt dichterbij Vanuit Zuid-Europa is de dennenprocessierups bezig met een opmars naar het noorden. Hij is al boven Parijs gesignaleerd en kan niet alleen dennen aantasten, maar ook ceders en lariksen. Bestrijding is evenwel mogelijk.

Zoals de naam al doet vermoeden, is de dennenprocessierups (Thaumetopoea pityocampa) nauw verwant aan de eikenprocessierups (T. processionea). Beide zijn rupsen ofwel larven van processievlinders. Beide zijn ook een gevaar voor de volksgezondheid, omdat ze brandharen vormen die tot pijnlijke huidirritaties kunnen leiden en allergische reacties.

Er zijn echter belangrijke verschillen. Op de eerste plaats zijn de waardplanten anders. De eikenprocessierups tast natuurlijk eiken aan, meestal Quercus robur en soms ook Q. palustris en Q. rubra. De dennenprocessierups zit natuurlijk graag in dennen, hoofdzakelijk in Pinus sylvestris en P. nigra, en in mindere mate in P. pinaster, P. radiata, P. pinea en andere Pinus-soorten. Daarnaast zijn echter ook Cedrus atlantica en Larix decidua waardplanten.

Een ander verschil is de levenscyclus. De eitjes van de eikenprocessierups komen in het voorjaar uit, waarna de larven actief zijn tot in de zomer. De dennenprocessierups legt daarentegen in de zomer eitjes die in het najaar uitkomen, waarna de larven beginnen te vreten aan dennennaalden. Die rupsen overwinteren vervolgens in tentachtige nesten in de bomen, waarna ze in het voorjaar afdalen en in de grond verpoppen.

Dit laatste stadium kan echter zolang duren, dat de levenscylus niet één maar twee jaar kan zijn.

De dennenprocessierups komt al tientallen jaren voor in mediterrane landen, Noord-Afrikaanse landen en

sommige gebieden in het MiddenOosten. Met name in mediterrane bosgebieden wordt T. pityocampa gezien als de belangrijkste plaag ooit.

Zo rond de jaren ’90 moet de opmars naar het noorden zijn begonnen; de Europese fyto-organisatie EPPO vermoedt door klimaatverandering.

Natuurlijke verspreiding De rups was jarenlang opgenomen in EU-regelgeving, maar sinds 2008 niet meer als gevolg van niet te stoppen verspreiding. Deze is allereerst op natuurlijke wijze. De vlinder van T. pityocampa kan tot wel 10 km vliegen. Zodoende is de rups al in ZuidDuitsland, Oostenrijk en Zwitserland gekomen. Er zijn ook al populaties aangetroffen in de Elzas (NoordoostFrankrijk) en in de buurt van Reims, even boven Parijs. De rups is nog niet gesignaleerd in België en in Nederland. Via België of via Duitsland, met name vanuit de Elzas en dan langs de Rijn, kan de rups zich in de toekomst echter van nature ook in Nederland vestigen, aldus de NVWA.

De dennenprocessierups kan zich daarnaast via de handel in Pinus, Cedrus en Larix verspreiden. En dat gebeurt ook, want al in 1994 was een populatie larven aangetroffen op een Britse kwekerij. T. pityocampa bleek meegereisd te zijn met bomen van P. sylvestris uit Italië.

Ook in het Verenigd Koninkrijk heeft de rups zich nog niet gevestigd, maar de Britse overheid is er wel bang voor sinds de introductie van Chalara fraxinea. Daarom werkt die overheid aan een risicoanalyse van T. pityocampa en moet de Britse import van Pinus vooraf worden gemeld.

T. pityocampa kan weliswaar schade veroorzaken, maar diverse bestrijdingsmethoden bieden perspectief.

Niet alleen algemene middelen tegen rupsen, maar ook bijvoorbeeld het bacteriepreparaat XenTari (wat volgens fabrikant Bayer werkt tegen de eikenprocessierups) en parasitaire nematoden. Deze laatste zijn afgelopen winter in Spanje beproefd door Biocontrole Onderzoek en Advies en Jan van Eijle Tuin- en Landschapsarchitecten. Volgens hen bleken nematoden effectief te zijn. <

Dennenprocessierups overwintert in tentachtige nesten in bomen. De rupsen dalen in het voorjaar af en verpoppen in de grond.

De Boomkwekerij 14 (11 juli 2014)

Dennenprocessierups.indd 27

27

07-07-14 13:17

Foto: DLV Plant

Hoge infectiedruk echte meeldauw in roos De druk van de echte meeldauw is hoog. In de wilde stammen en stammentrekkers zien we dit het meest, maar ook de zaailingen, tweejarige rozen en potten kampen met meeldauw.

Francois van Abeelen DLV Plant f.vanabeelen@dlvplant.nl

Echte meeldauw ontwikkelt zich sterk op warme, droge dagen afgewisseld met nachten met een hoge luchtvochtigheid. Enkele rozentelers maken gebruik van de waarschuwingsmodellen van QMS Boomteelt.

Bij dit systeem meet een weerstation op de kwekerij de temperatuur, luchtvochtigheid en bladnatperiode in het gewas. Deze meetcijfers worden door het weerstation naar de computer gestuurd en de computer berekent vervolgens de infectiedruk voor echte meeldauw of andere aantastingen. Als we deze modellen raadplegen dan zien we dat de infectiedruk de laatste weken hoog is en dit zien we ook in de praktijk. QMS Boomteelt geeft verder advies over het juiste spuitmoment.

Proef met Karma Bij aantasting is het belangrijk curatief in te grijpen. Doordat Exact niet meer is toegelaten is het middelenpakket beperkt. Start met bijvoorbeeld twee keer Nimrod Vloeibaar en schakel daarna over op Topaz. Dit middel is alleen toegelaten in rozen en behoort tot dezelfde chemische groep als Folicur. Wees met Topaz (0,5 l per ha) wel voorzichtig, want dit middel is op basis van olie en dat kan iets agressief werken met warm en zonnig weer.

Pas het daarom alleen toe bij bewolkt weer.

Een nieuw middel voor de rozenteelt is Karma. We hebben hier nog weinig praktijkervaring mee, maar we voeren momenteel samen met Cultus een proef uit in tweejarige rozen en spuiten daarbij volgens het waarschuwingsmodel QMS Boomteelt.

Karma is een biologisch middel op basis van kaliumwaterstofcarbonaat en bevat uitvloeiers en hechters. Het middel heeft overwegend een curatieve contactwerking.

Schimmelsporen en -draden verschrompelen door osmotische druk, pH-verandering en inwerking van de bicarbonaationen.

Spuiten met voldoende vocht is essentieel voor een goede werking. In de demoproef spuiten we daarom 400 en 800 l water per ha om te kijken of we verschil zien. Ook is er een behandeling van Karma in combinatie met spuitzwavel, omdat deze combinatie in de fruitteelt succesvol blijkt.

Naast echte meeldauw is het momenteel belangrijk om alert te zijn op plagen als trips, spint en bladgalwespen. In de koppen van de stammentrekkers komen we volop larven en volwassen trips tegen en ook bladgalwespen. Vertimec Gold is een populair middel omdat het zowel tegen trips als spint werkt.

Afwisseling is echter nodig om resistentie te voorkomen. <

De combinatie van warme dagen en vochtige nachten zorgen voor een hoge druk van echte meeldauw.

28

De Boomkwekerij 14 (11 juli 2014)

Teeltadvies BKW14-14.indd 28

07-07-14 13:17

Teeltadvies

De groei van coniferen is goed De groei is goed, maar het is wel zaak om nu alert te zijn. Her en der duikt wat schade door mineermot op. Als het wat vochtiger wordt, ligt bovendien taksterfte op de loer.

Johan van den Broek DLV Plant j.vandenbroek@dlvplant.nl

Over het algemeen is de groei van coniferen dit jaar goed en zowel in de containerteelt als de vollegrond staan de planten er goed bij. Als het seizoen zo doorgaat, kan er begin augustus al begonnen worden met het afharden van de planten. Bijvoorbeeld door een bemestingsschema op te stellen waarin de stikstof-kaliverhouding in de potgrond aangepast wordt.

Het is belangrijk om in de vermeerderingsfase al te streven naar uniform stek met een natuurlijke vorm. Hierdoor is de groei van een partij egaler en beter. Momenteel kunnen zowel plantgoed als leverbare coniferen in pot tot eind juli nog licht getopt worden om betere vertakking en uniformiteit te bevorderen. Platgroeiende coniferensoorten kunnen begin augustus wijder gezet worden om vollere planten te creĂŤren.

Momenteel zien we nog weinig problemen met taksterfte. Zodra het wat vochtiger weer wordt, gaat dit zeker spelen. Daconil heeft geen toelating meer. In de preventieve sfeer zijn het vooral Captan en de strobilurines zoals Flint, Ortiva en Kenbyo die nog ingezet kunnen worden. Zodra er aantasting

zichtbaar is, is het belangrijk om curatief in te grijpen met bijvoorbeeld Spirit, Folicur of Mirage Plus.

In verschillende coniferen zoals Picea omorika kan ook ruiziekte ontstaan. Dit is een vorm van grauwe schimmel, welke onder meer met Frupica, Switch, Rovral en Teldor is te bestrijden.

Mineermot Op verschillende plekken in het land komen we wat schade tegen van de thujamineermot en/of de jeneverbesmineermot. Om het ideale bestrijdingsmoment te bepalen, kunnen er feromoonvallen worden opgehangen om de motjes waar te nemen. In de praktijk wordt er nog vaak gebruikt gemaakt van Decis om de vliegende motjes te bestrijden.

Door de beperking van maximaal drie keer per seizoen, zijn ook andere middelen nodig om voor een goede bestrijding te zorgen.

Tegen de eitjes of jonge rupsen kunnen ook Runner, Dimilin en Steward worden ingezet.

Steward wordt ook gebruikt voor de bestrijding van taxuskever. <

Besteed in laanbomen aandacht aan onkruid Nu het heeft geregend, verdient onkruid extra aandacht. Kijk daarbij ook vast eens vooruit naar de nieuwe etiketteksten en de mogelijkheden die er dan zijn.

In het laatste weekeinde van juni heeft het vrijwel overal geregend, deze regen was zeer welkom maar zorgt ook weer voor extra kieming van onkruiden. Waar in de periode begin-half mei gespoten is met bodemherbiciden is te verwachten dat deze op korte termijn uitgewerkt zullen zijn, zeker op de plaatsten waar veel neerslag gevallen is.

Nu we te maken hebben met een vochtige bodem kan het verstandig zijn een nieuwe bespuiting in te zetten met Butisan (1,25L/ ha) + Linuron (0,75L/ha). Voeg op percelen waar al onkruid staat Basta of Finale toe.

Nieuwe etiketten Stefan Even Cultus Agro Advies stefaneven@cultus.nl

De uitverkooptermijn voor herbiciden met het oude etiket is per 1 juli 2014 afgelopen.

Vanaf 1 juli 2014 worden alleen nog herbiciden met het nieuwe etiket uitgeleverd.

Voor de herbiciden met het oude etiket geldt een opgebruiktermijn tot 1 juli 2015.

U kunt uw middelen met het oude etiket nog tot deze datum gebruiken volgens de gebruiksvoorschriften op het oude etiket.

De etiketswijzigingen zorgen onder andere

voor een aantal beperkingen in toepassing.

Denk hierbij aan het aantal toepassingen, en het maximaal toe te passen liters/kiloâ&#x20AC;&#x2122;s per hectare.

Basta 200 mag alleen als strokenbehandeling en/of bodemtoepassing tussen de gewasrijen worden gebruik. De maximale dosering ligt op 3 l/ha en het mag maximaal twee keer in twaalf maanden worden gebruikt. Ook Finale SL 14 mag in strokenbehandeling en/of bodemtoepassing tussen de gewasrijen worden gebruikt. De dosering ligt op 4 l/ha en het mag twee keer per jaar worden toegepast. De strokenbehandeling is bedoeld voor grote bomen.

Butisan S mag als gewasbehandeling in een dosering van maximaal 3 l/ha twee keer per jaar worden gebruikt. Sultan 500 SC mag tussen het gewas een keer per jaar worden gebruikt met een maximale dosering van 3 l/ ha. Brabant Linuron Flowable mag worden gebruikt voor of na opkomst. De maximale dosering ligt op 1,6 l/ha per teeltcyclus, ervan uitgaande dat dit maximaal een jaar is. Voor het complete gebruiksvoorschrift kunt u terecht op de website van het Ctgb. < De Boomkwekerij 14 (11 juli 2014)

Teeltadvies BKW14-14.indd 29

29

07-07-14 13:17

Tekst en Foto's: Wendy Venhorst

’Als ik zestig ben, wil ik me helemaal op de kwekerij richten’ Het verhaal van Kees Goris (58) uit Hoogerheide is geen standaardverhaal. Waar veel kwekers zonder opvolging het voor gezien houden, besloot Goris na een tussenpauze van vijf jaar opnieuw een boomkwekerij te beginnen.

Aanleiding was de vondst van de inmiddels kwekersrechtelijk beschermde Prunus laurocerasus ‘GorisGold’. „Deze plant heeft mijn leven letterlijk veranderd.”

Kees Goris komt uit een echte boomkwekersfamilie. Al drie generaties is Goris een bekende naam in kwekersland en daar is de ondernemer trots op. Het begon in 1907, toen opa Goris een dennenzaadhandel oprichtte. Vader Goris nam het bedrijf in 1947 over. Omdat de zaadhandel niet voldoende opbracht, werd het bedrijf in 1967 uitgebreid met de teelt van heesters en coniferen. Totdat zure regen en de invloed daarvan op naaldbomen een ’hot item’ werd. De zaadhandel klapte in en in 1983 kwam er een eind aan.

Goris junior was van jongs af aan al gefascineerd door het vak. Hij haalde zijn hoveniersdiploma en runde samen met zijn vader de kwekerij. In 1986 nam hij het bedrijf van zijn vader over.

Omdat Goris geen opvolgers had en de markt terugliep, besloot hij in 2000 te stoppen. „Om rendabel te blijven, moesten we ons 1,5 ha tellende bedrijf uitbreiden en een aantal grote investeringen doen. Op dat moment hebben

Goris levert momenteel nog geen planten uit, omdat ze nog te klein zijn.

30

mijn vrouw en ik elkaar aangekeken en ons hardop afgevraagd of we dit nog wel wilden. Daar kwam bij dat mijn vader en moeder in die periode kort na elkaar kwamen te overlijden. Voor wie moesten we het nog doen?”

De beslissing om te stoppen was een moeilijke. Niet alleen vanwege de familiegeschiedenis, maar ook omdat Goris tot dan toe altijd zeven dagen in de week had gewerkt. Gelijktijdig met de beslissing om te stoppen, deed hij tijdens het stek knippen in een haag van Prunus laurocerasus ’Caucasica’ een opmerkelijke ontdekking: binnen in de struik zag hij gele uitlopers. Hij knipte ze voorzichtig af en besloot een gokje te wagen. „Ik dacht nog: als het toch eens zou lukken om deze plant op mijn naam te krijgen…”

Vanaf dat moment was het spannend of de stekjes aan zouden slaan. En dat lukte. „Toen iemand van Naktuinbouw na een paar jaar tegen me zei: ’Joh, dit is echt interessant. Als ik jou was, zou ik ermee doorgaan’. Ik besloot om na vijf jaar opnieuw een bedrijf te beginnen.”

Kwekersrecht In totaal is Goris vijftien jaar bezig geweest om zijn vondst als nieuw soort erkend en beschermd te krijgen.

Maar niet zonder resultaat: vanaf 29 mei 2014 is de Prunus laurocerasus ’GorisGold’ officieel kwekersrechtelijk beschermd. ’GorisGold’ is gevonden op de Brabantse Wal, een beschermd natuur- en cultuurhistorisch landschap in West-Brabant, op de grens met Zeeland en Vlaanderen.

Belangrijkste kenmerk van de plant is dat de nieuwe bladeren goudgeel van kleur zijn en in het najaar weer terug verkleuren naar groen. „De eerste twee jaar is de plant vrij

Door de plant in pot af te kweken, kan de kweker straks jaarrond leveren.

De Boomkwekerij 14 (11 juli 2014)

Reportage Goris.indd 30

07-07-14 13:18

Heesters

Goris Generations, Ossendrecht Sortiment: Prunus laurocerasus ‘GorisGold’.

Afzet: Particulieren, handelaren en gemeentes in ZuidwestBrabant.

Oppervlakte: 1 ha.

Personeel: Geen, alleen de ondernemer.

Website: gorisgenerations.com.

Kees Goris bij een haag van Prunus laurocerasus ’GorisGold’. „Deze plant heeft letterlijk mijn leven veranderd.”

geel. Maar als hij wat ouder wordt, is hij groen met gele uitlopers. En dat is uniek.”

Plantipp uit IJsselstein beheert de licenties en royalty’s en zoekt kwekers die de nieuwigheid willen kweken. Het eerste bedrijf dat heeft toegezegd, is Kwekerij Lukassen in Panningen. De bedoeling is dat de plant niet alleen wordt afgezet in Nederland, maar ook daarbuiten. Zo wordt inmiddels ook in Engeland en Frankrijk getest of de gele laurier aanslaat bij de consument.

een bedrijf te beginnen. „Ik moest steeds weer uitleggen waarom ik was gestopt. Het was best moeilijk om te zeggen: ‘Hier ben ik weer’.” Toch kreeg hij ook veel leuke en bemoedigende reacties en merkt hij dat sommige dingen nu makkelijker gaan. „Ik heb toch de nodige kennis en ervaring opgedaan. Ook is het allemaal beter te overzien: ik heb nu één product dat ook nog beschermd is. Bovendien werk ik ook nog als hovenier, waardoor er nu geen financiële druk op zit.”

Kentering

Volop energie

Omdat ’GorisGold’ nog in een vermeerderingsproces zit, is de plant pas over twee jaar verkrijgbaar. „Ik heb nu weliswaar duizenden stuks staan, maar ik wil minimaal maat 30/40 hebben. Ook wil ik alles in container verkopen. Omdat de plant er goed in te kweken is en omdat je dan het hele jaar door handel hebt.”

Hoewel de reacties in zijn omgeving nu positief zijn, was dat in het begin wel anders. „Ik was de enige die erin geloofde. Maar je moet altijd in je eigen ding blijven geloven.” Dat de kleur geel in Nederland en Duitsland niet ’in’ is, doet de kweker weinig. „Daar laat ik me niet door beïnvloeden. Sterker nog, wij gaan daar een kentering in brengen.”

Volgens de Brabander viel het best tegen om opnieuw

Wat de toekomst betreft hoopt Goris een mooie kwekerij op te zetten. „Natuurlijk is het ook fijn om leuk te verdienen, maar dat is voor mij niet het belangrijkste. Ik wil de mensen enthousiast maken voor mijn plant. Ook wil ik over een paar jaar stoppen als hovenier. Als ik zestig ben, wil ik me helemaal op de kwekerij richten. Dat is mijn hoofddoel.”

En wil hij het dan op dezelfde manier gaan doen? „Nee, ik wil me niet meer over de kop werken. Daarom doe ik in de weekenden ook bewust geen zwaar lichamelijk werk meer. Doordat ik er een paar jaar tussenuit ben geweest, heb ik weer volop energie voor mijn nieuwe avontuur. En dat is een groot winstpunt. Het lijkt wel alsof het allemaal zo had moeten zijn…” < De Boomkwekerij 14 (11 juli 2014)

Reportage Goris.indd 31

31

07-07-14 13:18

@ A `

@

â&#x20AC;˘ 6.800 m² kasoppervlakte â&#x20AC;˘ 13.000 m² ongebruikt gebied â&#x20AC;˘ 15.000 m² gedraineerd gebied In de omgeving Kleve - NordRhein Westfalen

585631.indd 32

Reacties in het Duits sturen naar BDU Media Afd. Tijdschriften / brief o. nr. 1297 Postbus 67 3770 AB Barneveld

7-7-2014 11:34:10

VRAAG EN AANBOD

Mail uw Vraag & Aanbod voor donderdag 17.00 uur naar: svstraffic@bdu.nl of bel naar Verkoop Boomkwekerij 0342-494889

08 juli 2014 nummer 14

STEKCULTURES BV

GOMMELSTRAAT 2 • 5074 NG BIEZENMORTEL TELEFOON: 0135113396 • FAX: 0135114183 GSM: 0651222823 EMAIL: INFOHECOSTEKCULTURES.NL INTERNET: WWW.HECOSTEKCULTURES.NL

Het adres voor uw gewortelde stek van heesters en coniferen in stekplaten or al uw

Ook vpodrachten! steko

• Productie van stek op contractbasis • Specialiteit grote series • Hoogwaardige kwaliteit • Gegarandeerde Leverbetrouwbaarheid

Sterk in Stek!

Kempweg 20, 5964 NE Horst, T +31(0) 478 552323, E biesplanken@nlw.nl, l www.debiesplanken.nl

TE KOOP: Uitgebreid assortiment in laan- en sierbomen, fruitbomen, spillen, dakplantanen en leilindes (vormbomen).

Daphne mezereum rubra zaad

ZOWEL IN DE VOLLE GROND ALS IN CONTAINER Het juiste adres voor de beste kwaliteit!

Kijk op onze website voor meer informatie:

www.mabo.nl

MABO KWEKERIJEN Achterstraat 12 6668 AA Randwijk tel: 0488-491271 fax: 0488-491342 e-mail: info@mabo.nl

585629.indd 33

Bel; 0655177880 Wilt u ook adverteren op de Plantenbeurs pagina?

Bel: 0342-494889

7-7-2014 11:17:09

Tekst: Ron Barendse Beeld: Bloomtastic!

Geen vliegende start voor Bloomtastic!

Bloomtastic! startte vorig jaar voorzichtig, maar wel met de ambitie om Europa te veroveren. Maar deze weg lijkt nog lang. Het nieuwe concept had volgens betrokkenen de laatste twee jaar last van de slechte marktsituatie voor tuinplanten en ook een aantal kwekerswisselingen zorgde voor onrust binnen de gelederen. „We konden denk ik geen slechter jaar hebben om te starten met een nieuw concept”, zegt Ronald Laman van Breederplants over het concept Bloomtastic!, dat in 2013 door hem in Nederland werd geïntroduceerd.

Het koude voorjaar was vorig jaar verantwoordelijk voor een over het algemeen slecht tuinplantenseizoen. Het aanbieden van planten via een nieuw concept veranderde daar volgens Laman weinig aan. „Dat Bloomtastic!-producten iets duurder zijn, maakt voor de verkoop denk ik niets uit. Het was vorig voorjaar vooral het slechte weer dat zorgde voor een moeilijke afzet, waardoor ook de verkoop van de eerste Bloomtastic!-producten moeilijk op gang kwam.”

Adviesprijzen Het werken met adviesprijzen maakte volgens betrokkenen de verkoop niet eenvoudiger. De adviesprijzen worden volgens Laman in overleg met de kwekers aan het begin van het seizoen vastgesteld,

maar door de marktomstandigheden was het volgens hem nodig om deze gedurende het seizoen naar beneden aan te passen.

Ambitie Bij de start vorig jaar had Breederplants de ambitie om het Bloomtastic!-sortiment te verbreden en het aantal kwekers, ook in het buitenland, te laten groeien.

Laman: „De ontwikkeling is door de marktomstandigheden misschien niet hard gegaan, maar we verkopen dit jaar naar verwachting wel het aantal planten als waarop ik had gerekend.”

Van de beoogde sortimentsuitbreiding is tot nu toe slechts beperkt sprake. Naast hangende en compact groeiende Buddleja, en de drie kleuren Agapanthus die al in het sortiment zitten, wordt het sortiment dit jaar uitgebreid met rozen. Kweker Eric Mulders brengt vanaf week 28 vijf kleuren rozen in 5 l-container uit het Spelarosa-sortiment onder Bloomtastic! op de markt. Laman:

ACHTERGROND

Wat is Bloomtastic!?

Bloomtastic! is een concept voor rijk bloeiende, gemakkelijk te onderhouden planten voor op het terras, het balkon en in de tuin. Het concept is afkomstig van het Amerikaanse Hines Growers LLC en werd door Ronald Laman, eigenaar van Breederplants vorig jaar in Nederland geïntroduceerd.

Het sortiment bestaat uit Buddleja’Dreaming Lavender’en Buddleja’Dreaming Purple’(beide hangend), Buddleja ’Purple Splendor’ en Buddleja ’Dreaming White’ (compact groeiend), drie kleuren Agapanthus en roos van Spelarosa in vijf kleuren. Bloomtastic!-producten worden in Nederland gekweekt door Boomkwekerij Cees Koemans, Boomkwekerij Out, Boomkwekerij Vink Beugen, Island Plant, Special Plant Zundert en Eric Mulders.

34

„Roos is een productgroep die ik graag binnen ons concept wilde hebben. Dat dezelfde cultivars ook onder het label Spelarosa worden verkocht, is een concessie die ik in het belang van Bloomtastic! graag wil doen.”

Hydrangea Ook Hydrangea staat bij Laman op de nominatie om voor uitbreiding van het sortiment te zorgen, maar zover is het nog niet. „Ik ben op zoek naar eigen soorten en heb hiervoor inmiddels contacten met een Amerikaanse veredelaar.”

De rozen mogen dan al wel een uitbreiding van het sortiment zijn, aan de andere kant is dit jaar ook

De Boomkwekerij 14 (11 juli 2014)

Bloomtastic2 layout.indd 34

07-07-14 13:18

Marketing

Het concept Bloomtastic! werd vorig jaar in Nederland geïntroduceerd en kende sindsdien een bescheiden groei.

een product afgevallen. Skimmia maken namelijk niet langer deel uit van Bloomtastic!. Daarnaast vonden onder de Buddleja-kwekers binnen Bloomtastic! in de afgelopen periode een aantal wisselingen plaats.

Een aantal bedrijven is gestopt, maar het concept wekte ook weer de belangstelling van anderen. Zo is kweker Johan Jansen van Special Plant Zundert vorig jaar gestart met de Agapanthus van Bloomtastic! en heeft hij dit voorjaar Buddleja in zijn sortiment opgenomen. „De genetica van deze Buddleja is echt uniek. Wij maken hangpotten en schalen en hiervoor zijn de compacte ’Purple Splendor’ en de hangende ’Dreaming Lavender’ uitzonderlijk geschikt. Deze planten verdienen het

om via een concept als Bloomtastic! te worden verkocht”, aldus een enthousiaste Jansen.

Ook in het buitenland worden door Bloomtastic! de eerste stappen gezet. Volgens Laman heeft het Engelse Lovania Nurseries Ltd. dit voorjaar zo’n 10.000 Buddleja in productie en worden door het Franse Global Plant planten van Bloomtastic! getest.

Promotie Volgens Laman werd tot 1 januari van dit jaar de promotie van Bloomtastic! gedaan door PEP Business Creators maar is, mede ingegeven door gewenste kostenbesparingen, gekozen om meer zelf te doen.

„We willen ons bij de promotie in plaats van op consumenten nu meer richten op handelaren. Het is de bedoeling dat kwekers hierbij ook een grotere rol gaan spelen. Zij hebben immers al hun klantcontacten.”

Waar Laman op dit moment blij van wordt, is het feit dat tuincentrumketen Life & Garden Bloomtastic! niet alleen in hun sortiment heeft opgenomen maar recent ook in hun folder afdrukte. „Vorig jaar was het nog een persoonlijk streven om met ons concept op zo’n manier bij een keten in beeld te komen. Ik ben blij dat dat nu is gelukt en het geeft mij de bevestiging dat we met Bloomtastic! op de goede weg zijn.” <

De Boomkwekerij 14 (11 juli 2014)

Bloomtastic2 layout.indd 35

35

07-07-14 13:18

Foto’s: Arno Engels, GroenRijk Malkenschoten

P RO D U C TA N A LYS E

Klimplantenseizoen kon beter Klimplantenkwekers zijn wisselend tevreden over het afgelopen seizoen. Ondanks het relatief mooie voorjaarsweer ging de verkoop niet vanzelf. In maart en april was de verkoop goed, maar in mei kwam de klad er in.

De verkoop richting postorder lijkt beter te zijn geweest dan de verkoop naar tuincentra.

Nick Nieuwesteeg van Hoogeveen Plants had gezien het weer meer van het klimplantenseizoen verwacht.

De verkoop startte volgens hem in maart en april goed, maar mei verliep echter stroef. Volgens Nieuwesteeg kwamen er met name in mei te veel klimplanten voor de klok waardoor de prijzen onder druk kwamen te staan. „Ik denk dat een rol heeft gespeeld dat de afgelopen jaren een aantal exporteurs en retailers failliet zijn gegaan of hun strategie hebben gewijzigd. Kwekers die hier voorheen

een paar extra orders bij”, zegt hij.

Bij FloraHolland werden van de productgroep Klimplanten overig (met onder ander alle gemixte klimplanten) tot en met week 26 460.000 stuks geveild (klok + Connect) tegen een middenprijs van €1,92. Vorig jaar werden in dezelfde periode 354.000 stuks verkocht tegen €1,90. <

HANDELSSTEMMING

HOE LOOPT HET?

Duitse potrozenhandel stelt teleur

’Britse tuincentra presteren beter’

Vanwege het vroege en mooie voorjaar hadden Noord-Duitse kwekers hoge verwachtingen van hun potrozenverkoop in heel Duitsland, maar die zijn nog niet uitgekomen. Kwekers hebben al bepaalde partijen teruggesnoeid en vestigen hun hoop op zomerverkoop en rechtstreekse verkoop aan particulieren.

De particuliere verkoop in de NoordDuitse kwekerijregio Pinneberg krijgt begin juli altijd een impuls. Afgelopen weekend vond in rozenstad Uetersen namelijk een rozenfestival plaats. Tantau profiteert daar altijd van, aldus Klaus Wolf van dit rozenbedrijf uit Uetersen. „In Duitsland is het mode om rozen direct bij de veredelaar te kopen. Dat combineren mensen met hun vakantie hier aan de kust.” Ook rozenkweker Holger Huckfeldt uit Prisdorf stuurde potrozen naar het festival. „Alles wat nu bloeit.”

Komend weekend houdt Kordes in het nabije Sparrieshoop een aparte potrozenverkoop. Ook die verkoop

36

aan leverden, hebben het nu eerst twee maanden aangekeken, maar toen de verkoop stagneerde zijn ze in mei alsnog gaan klokken. Dit geldt met name voor een product als Clematis.” Ook de verkoop van Passiflora viel volgens de verkoper tegen. „Passiflora is iets minder winterhard, maar door de zachte winter die we hebben gehad was er waarschijnlijk minder vervangingsvraag.”

Bij Enjoy Plants zegt Robert van Zanten dat voor hem het seizoen voor klimplanten goed is geweest.

Zijn bedrijf levert met name grote aantallen - op soort in P9 - aan postorderbedrijven. Vanaf begin januari liepen de orders goed weg. „Het zijn veelal eenmalige orders waarop niet wordt bijbesteld. Alle geplande acties, zijn goed weggelopen en door het mooie weer kwamen er toch nog

trekt particulieren uit het hele land. Mede daardoor zal de handel aantrekken, verwacht WilhelmAlexander Kordes. „Voor ons loopt dit seizoen niet echt anders dan vorig jaar. We zijn niet tevreden met de verkochte aantallen. Particulieren kopen minder potrozen om in perken aan te planten, maar ook minder om op terras neer te zetten.”

Begin juli leverden bedrijven ook wel potrozen uit aan Duitse winkels, maar ondanks dat alles liep de handel tot juli niet zoals verwacht.

Huckfeldt was begin juli ook al rozen aan het terugsnoeien die nog niet waren verkocht. Met nieuwe bloemscheuten erop verwacht de kweker die rozen, in grote containers, de komende maanden alsnog te kunnen verkopen. „Zolang klanten maar geld meebrengen, verkopen we aan iedereen.”

In de tunnelkas van Tantau zijn ook nog pas opgepotte rozen neergezet.

Het uitgangsmateriaal was zolang in de koeling bewaard, aldus Wolf. <

Handel in week 26

Andrew Richardson, Johnsons of Whixley

’Positieve start herfsthandel’ Handel in week 27

Maarten Schoneveld, Gasa Germany

Lees elke week beschouwingen over hoe de handel loopt op de boomkwekerij.nl

De Boomkwekerij 14 (11 juli 2014)

Markt en Afzet BKW14-14.indd 36

07-07-14 14:36

Markt & Afzet P RO D U C TA N A LYS E

Ginkgo biloba blijft goed gevraagd Grote aantallen worden er niet verhandeld, maar Ginkgo biloba blijft wel een gewild product op de markt.

Kwekers vinden dat er goed vraag is naar deze oersoort, zeker naar geselecteerde struik- en boomvormen die de laatste jaren beschikbaar zijn gekomen.

De aantallen van Ginkgo die kwekers verkopen, zijn lang niet zo groot als van broodbomen als lindes en platanen, of van sierboompjes op stam als bonte wilgen. Ginkgo is wel een opvallende verschijning in steeds meer tuinen, plantsoenen of langs straten. Dat is in de eerste plaats te danken aan de bijzondere bladvorm en de herkenbare geslachtsnaam.

Ginkgo behelst veel meer dan alleen biloba. Van deze soort zijn er wel honderd cultivars bekend die ver-

schillen in groeiwijze of bijvoorbeeld vruchtvorm, maar die verschillen zijn doorgaans te klein om te zien.

Het verhandelde sortiment beperkt zich tot een tiental cultivars.

Als straatboom concentreert de vraag zich rondom rechtopgaande cultivars zoals ’Princeton Sentry’. Bij zaailingen van G. biloba kan immers pas na een jaar of twintig worden gezien, of het een mannelijke of vrouwelijke vorm is, omdat dan pas de vruchten verschijnen.

Tot de meest gevraagde struikvormen, die al dan niet op stam zijn veredeld, behoren ’Troll’ en ’Mariken’. Beide zijn ontstaan uit heksenbezems, waardoor enkele kwekers twijfelen aan de winterhardheid.

Ginkgo staat misschien wel even stil door nachtvorst in het voorjaar, maar over het algemeen kan iedere Ginkgo

wel tegen (strenge) wintervorst. De boom stamt niet voor niets uit de oertijd en groeit gezond, zonder dat er gewasbescherming nodig is.

Daarnaast is de zuilvormige ’Menhir’ populair bij afnemers, wat kwekers mede danken aan promotie voor deze kwekersrechtelijk beschermde cultivar. <

LANGS DE KASSA

Harry van de Vlag:

‘Het is al een paar jaar te rustig’ Naam bedrijf:

Groenrijk Malkenschoten Locatie:

Apeldoorn Medewerkers:

8

Merken jullie al dat de vakantie is aangebroken? „Het is hier officieel nog geen vakantie, maar het is wel rustig. Het hele voorjaar al. Ik wil niet te somber zijn, maar dit is het derde jaar op rij dat het minder is. Dat heeft met de conjunctuur, maar ook met verzadiging te maken. Tot een jaar of vijf terug

haalden de mensen de planten bijna van de kar af als je met een nieuwe kar de winkel binnen kwam. Die tijd is wel voorbij.”

Welke producten lopen nu goed? „Vooral de aanbiedingen. Daarnaast doen de groente- en fruitartikelen, kruiden en hortensia’s het goed.

Deze laatste staan dit jaar prachtig in bloei. Enerzijds positief, maar anderzijds springen ook bouw- en supermarkten op deze ’makkelijke’ producten in. Maar ook wij hebben deze producten nodig om het hoofd boven water te houden.”

Waar kopen jullie in? „Onder meer bij Waterdrinker, Arie Bouman en Plant Collect. In het verleden ging ik iedere week op pad, maar vanwege bezuinigingen en de inkrimping van het personeel komt het daar niet meer van.”

Wat verwacht u van de zomer? „In onze branche moet 60 tot 70% van de omzet tussen half maart en half juni worden behaald. Uit de laatste cijfers blijkt dat de Groenrijkvestigingen daar dit jaar gemiddeld 8% onder zitten. De komende weken zal het aantal klanten verder teruglopen. Gevolg is dat de planten langer blijven staan en we meer tijd kwijt zijn aan de verzorging er van.” < De Boomkwekerij 14 (11 juli 2014)

Markt en Afzet BKW14-14.indd 37

37

07-07-14 14:36

Vervolg gebruikswaardenonderzoek Het gebruikswaardenonderzoek laanbomen heeft circa twaalf jaar gelopen en is in 2012 op de Floriade afgesloten met een congres. Het gebruikswaardenonderzoek krijgt vanuit de LTO Cultuurgroep Laan-, Bos- en Parkbomen nu een nieuw vervolg.

De komende maanden zal er op initiatief van de cultuurgroep een brainstormbijeenkomst plaatsvinden, waarvoor organisaties en personen, die hier een bijdrage aan kunnen

leveren, worden uitgenodigd. Gebruikswaarden, oftewel ’wanneer is welke boom het best inzetbaar’ en ’welke eigenschappen heeft een boom’ zijn essentieel voor het slagen van een beplanting. Dit is zowel voor de kweker als voor de afnemer van belang.

Suggesties of belangstelling voor dit onderwerp kunnen per mail worden doorgegeven aan de voorzitter: janvanleeuwen54@gmail.com.

Cao-onderhandelingen open teelten Sinds 1 juli is er geen cao voor de open teelten meer. Het is nog niet gelukt een nieuw akkoord voor de vijf deel-

sectoren af te sluiten. De sociale partners zijn constructief met elkaar in overleg, maar er moeten nog veel problemen worden opgelost. De vakgroep en alle daaraan gerelateerde groepen en kringen zijn unaniem: er moet zo snel mogelijk weer een fatsoenlijke cao komen. Vooral in het belang van vast personeel en nieuwe wetgeving op het gebied van sociale zekerheid.

Overige speerpunten in de cao waarvoor de vakgroep zich hard maakt zijn: een (zeer) beperkte loonkostenontwikkeling, een middeling van de uren in de regeling seizoenarbeid en reparatie van de veranderende wetgeving ketenbepaling.

Let op: als u vooruitlopend op een cao uw (vaste) werknemers al een verhoging wilt geven, leg dan schriftelijk vast met uw werknemer dat deze verhoging later verrekend wordt met een cao-aanpassing.

De Groene Stad De Groene Stad informeert en stimuleert de belangstelling voor groen en groentoepassingen. Doelgroep zijn overheden, organisaties en bedrijven die professioneel bezig zijn met de planning en ontwikkeling van het stedelijke gebied. Het is voor alle ketenpartijen - van productie tot handel en aanleg - van belang dat groen op de juiste wijze ingezet en onderhouden wordt. Opdat de positieve bijdragen van groen ook worden waargemaakt, en de vraag naar groen toeneemt.

Met www.degroenestad.nl ontzorgt iVerde de professionele stedelijke klant bij het vinden van de juiste motivatie voor een actief groenbeleid. De onderbouwing van de positieve bijdragen van groen wordt kant-en-klaar aangereikt. Op elk gebied: gezondheid, energiebesparing, spelen, ontspannen, en genieten van biodiversiteit in de directe omgeving. Wilt u op de hoogte blijven? Meldt u dan op de website aan voor de nieuwsbrief.

Deze bijdrage valt onder de redactionele verantwoordelijkheid van de LTO Vakgroep Bomen en Vaste planten. Voor informatie: (073) 2173263, e-mail: helma.hoff@zlto.nl., www.lto.nl.

38

Communitymarketing Mooi woord, maar wat zit daar achter? Het is een ander woord voor crowdfunding, omdat deze term de lading niet dekt. Zegt Ronald Kleverlaan, promotor van crowdfunding.

Bij crowdfunding denk je aan geld ophalen bij het publiek. Heel basaal is dat ook zo, maar er komt veel meer achteraan. Want wat gebeurt er in werkelijkheid? De ’gewone’ man/ vrouw participeert financieel in een bedrijf. Dat doen ze niet alleen om het beoogde rendement, maar vooral omdat hetgeen waar zij in investeren hen een goed gevoel geeft. En dat kan leiden tot iets moois. Door de financiële deelname wordt men ’lid van de groep’ en daarmee krijgt het bedrijf waarin wordt geïnvesteerd nieuwe fans die betrokken zijn bij de activiteiten.

Als crowdfunder maak je duidelijk waar jij voor staat met je bedrijf of product, met alle normen en waarden die daar bij horen. Door iedereen open en eerlijk hierbij te betrekken worden de financiers tegelijkertijd ook jouw ambassadeurs. Je goodwill naar de samenleving neemt hierdoor een enorme vlucht. De gerealiseerde voorbeelden geven aan hoe mooi dit kan werken. Uiteraard is dit niet dé oplossing voor de financiering van bedrijven via de traditionele banken of via een kredietunie. Maar het vormt misschien wel een goede verbinding van al deze componenten.

Wat mij zo aanspreekt is vooral de beweging van binnenuit. Van mensen die financieel en met een goed gevoel betrokken raken bij je product. Doordat ze dit ook uitdragen op allerlei gebieden krijg je een grote betrokken community. En deze community wordt de meest fantastische marketingtool die er in mijn ogen op dit moment zou kunnen ontstaan. De consument rechtstreeks betrekken bij ons fantastische product en dan ook nog de beste reclame die je maar kunt hebben: de mond-tot-mondreclame. Geen reactievoetbal meer maar samen spelen op de helft van de ’tegenstander’.

Jan Veltmans

Bestuurslid LTO Vakgroep Bomen en Vaste planten

De Boomkwekerij 14 (11 juli 2014)

LTO linkerpag-BKW14-14.indd 38

07-07-14 13:18

Service

Foto: Arno Engels

BEDRIJFSNIEUWS

VAKTAAL

Nieuwe palletwagens Jungheinrich brengt nieuwe elektrische palletwagens en stapelaars op de markt onder de naam Ameise. Volgens de fabrikant zijn deze geschikt voor bedrijven met een klein budget en een lichte inzet. Prijzen beginnen bij €2.130.

De elektrische palletwagen Ameise EPM 113 kan maximaal 1.300 kg tillen. De stapelaars hebben een capaciteit van 1.000 kg.

Meer informatie: jungheinrich.nl.

Holger Hachmann

Cursus soortenkennis Bomenkennis organiseert dinsdag 2 en woensdag 3 september een cursus waarin soortenkennis centraal staat.

De cursus wordt gehouden in Eindhoven, waar zowel reguliere als bijzondere bomen zijn toegepast en een beter bomenbeheer leidt tot gezondere bomen en lagere kosten.

Kosten zijn €585, inclusief informatiemap en lunches, exclusief btw.

Meer informatie en aanmelden: bomenkennis.nl.

AGENDA Binnenland 18 t/m 27 juli Evenement

Bloem&Tuin, Nuenen www.bloem-en-tuin.nl 2 en 3 augustus Hoogzomerspektakel, Eenrum, De Kleine Plantage www.dekleineplantage.nl 25 t/m 28 augustus Cash&Carry days, Hengelo, Twenthe Plant twentheplant.nl 25 t/m 28 augustus Bestel- en verkoopbeurs, Hengelo www.menkehorst.nl 27 t/m 29 augustus Verkoopbeurs GROEN-direkt, Boskoop www.groen-direkt.nl 27 t/m 29 augustus Season Fairs Autumn, Boskoop, ITC-terrein floralisboskoop.nl 27 t/m 29 augustus Bestelbeurs Stolker Plants Fair, Boskoop www.stolkerplants.com 27 t/m 30 augustus Plantarium, Boskoop, www.plantarium.nl

Buitenland 12 t/m 15 juli Sierteeltvakbeurs

OFA Short Course, Ohio, VSofa.org 17 juli Vakbeurs Horti Regio 2014, Leipheim, Duitsland www.horti-regio.de 14 t/m 17 augustus Vakbeurs Flora Olomouc, Olomouc, Tsjechië www.flora-ol.cz 21 t/m 23 augustus Beurs/symposia Farwest-show, Oregon, VS farwestshow.com 26 en 27 augustus Najaarsbeurs voor o.a. boomkwekerijproducten Florall, Gent, België www.floral.be 28 t/m 30 augustus Internationale tuinbouwvakbeurs Green is Life, Warschau, Polen www.greenislife.pl 28 t/m 30 augustus Internationale tuinbouwvakbeurs Flowers IPM, Moskou, Rusland ipm-moscow.com

Bijdragen Meer informatie op: DeBoomkwekerij.nl/Tips

Bijdragen voor de service-pagina’s kunnen worden gestuurd naar Redactie ‘De Boomkwekerij’, Postbus 9324, 2300 PH Leiden, e-mail: boomkwekerij@hortipoint.nl.

Leeftijd: 57 Opleiding: Meisterschule Bad Zwischenahn Bedrijf: Baumschule Hachmann Plaats: Barmstedt (Duitsland)

Welke Rhododendron laat u zien? „Rhododendron globigerum ’Sticky Dane’ en Rh. campanulatum var. aeruginosum ’Blue Dane’, twee nieuwe selecties van ons uit wilde soorten. Zulke Rhododendron zijn mooi vanwege hun blad, en er zijn ook geurende soorten. Men denkt dat Rhododendron alleen maar bloeiend mooi is, maar dat is dus niet zo.”

Sortiment is ook uw hobby? „Ja, het is me in de wieg gelegd.

Rhododendron was het levenswerk van mijn vader, we hebben zo’n 700 verschillende soorten en variëteiten.

Maar ik wilde ook mijn handschrift achterlaten. Dat heb ik met Acer gedaan, waarvan we er nu 100 verschillende hebben. En dan hebben we nog 100 verschillende heide en 200 verschillende dwergconiferen.”

U reist zeker veel? „Als ik meer tijd had, zou ik veel kunnen reizen, maar dat is helaas niet zo! Vanwege onze Rhododendron- en Acer-specialiteit heb ik wel veel intensief contact met andere specialisten over de hele wereld. Ik wil graag weten welke soorten er nog meer zijn, en welke trends er zijn.”

Hoe kwam u bij Acer uit? „In ’78-’79 heb ik een half jaar bij

Sortiment: Rhododendron, Acer, heide en dwergconiferen Oppervlakte: 12 ha vollegrond en 5 ha containerteelt

firma Esveld in Boskoop gewerkt, daar ben ik geprikkeld voor de Acercultuur en de verscheidenheid van het boomkwekerijsortiment. Ik heb daar een hele leuk tijd gehad.”

Verkoopt u veel aan particulieren? „Particuliere verkoop is belangrijk, tuinliefhebbers zorgen voor 25% van onze omzet. Die kopen rechtstreeks bij ons, of via onze website. 50% is tuincentrumhandel, 20% is export en 5% is handel in onze regio Pinneberg.”

Hoe bevalt uw Nederlandse techniek? „Heel goed. We hebben met hulp van Willburg geautomatiseerd: een potmachine voor diverse potmaten tot 7,5 l. Daarna worden de potten via transportbandjes met een vork op onze aanhangwagens gezet.

Dat is ook gelijk de grens van onze automatisering. Automatiseren is met een groot sortiment dus evengoed mogelijk, en het verlicht zeker onze arbeid.”

Wat voor werk is er nu? „In deze tijd beginnen we altijd met de vermeerdering; de eerste stekken van Rhododendron worden gemaakt. Ook zijn we nog aan het oppotten en de kwekerij bijwerken.” < De Boomkwekerij 14 (11 juli 2014)

Service-BKW14-14.indd 39

39

07-07-14 15:35

585640.indd 40

7-7-2014 11:33:11