BKW_15-2014 by Stichting Vakinformatie Siergewassen

25 juli 2014

Duitsers stomen door 18

Rabobank: â&#x20AC;&#x2122;Er wordt nog netjes verdiendâ&#x20AC;&#x2122; 12 Taxuskever te lijf met aaltjes 23 Nuttige insecten lokken met bloemstroken 30 Omslag_BKW14-15.indd 1

21-07-14 11:40

Holland

Polen

Tel. (+31) 0546 647255 E-mail: info@ippholland.nl www.ippholland.nl

IPP Holland B.V. Sluiskil 6 - 7681 KD Vroomshoop

SBX BOOMCONTAINERS SBX 1,0 L* – SBX 1,3 L* - SBX 1,5 L* - SBX 1,5 L VB – SBX 2,0 L* - SBX 2,5 L* - SBX 3,0 L* - SBX 3,0 L VB SBX 3,0 L SH – SBX 3,5 L* - SBX 4,0 L* - SBX 5,0 L* - SBX 7,5 L* - SBX 10,0 L* - SBX 12,0 L ZZG - SBX 15,0 L ZZG SBX 20,0 L ZZG – SBX 25,0 L ZZG *verkrijgbaar met open en gesloten zijgaten (ZZG) VB = vlakke bodem uitvoering SH = met stokhouder verbinding Standaard in zwart en terracotta, andere kleuren op aanvraag SBX ZZG

SBX open

SBX VB

GEBRUIKTE TUINBOUWMACHINES & MATERIALEN

587167.indd 2

21-7-2014 9:39:22

Inhoud

Omslag: Arno Engels

16 Druk? Wij hebben het niet druk

Nieuws

Commentaar: Positief

Nieuwsinterview: ’Kom mensen, blijf niet aan de kant staan’

Stelling: Op vakantie ben ik alleen in noodgevallen bereikbaar

Afgeslankt PPO zet boomkwekerijonderzoek door

Bedrijf 12 ’In de boomkwekerij wordt nog netjes verdiend’ 14 Ondernemersvragen: Wat kan mijn bedrijf met een missie, visie, doelstellingen en strategie?

Diverse rozen vielen in de prijzen

15 Project geeft kwekers inzicht in emissieroutes 16 Vrouwen in de boomkwekerij: ’Wij zijn gewoon lekker bezig’

Teelt & Gewas 18 Experimenteren met stomen 20 Boskoop vanuit de lucht 22 Pinus bungeana 23 Mobium taxuskever de baas met aaltjes 24 Dit zijn de beste rozen van Lottum en Den Haag 26 ’Het opbouwen van relaties vraagt om een lange adem’

28 Teeltadvies: Timing belangrijk in bos- en haagplantsoen

Buxus-tuin blijft mooi

30 Nuttige insecten lokken met bloemstroken

Markt & Afzet 34 Buxus-kweker strijdt voor behoud Buxus in kasteeltuinen 36 Marktnieuws

Service 38 LTO Nederland Vakgroep Bomen en Vaste planten 39 Vaktaal en Agenda

Op www.DeBoomkwekerij.nl vindt u actueel nieuws, marktnieuws, fotoreportages, video’s, blogs en het magazine in digitale vorm. Problemen met inloggen? Kijk dan op www.DeBoomkwekerij.nl/inloghulp.

COLOFON Redactie

Schipholweg 1, Postbus 9324, 2300 PH Leiden E-mail: boomkwekerij@hortipoint.nl Website: deboomkwekerij.nl Hoofdredactie Wim du Mortier (071) 565 96 82 Vakredactie Arno Engels 565 96 86 Ketura Haveman 565 96 83 Ron Barendse 565 96 84 Bureauredactie Jenny Mostert, Carolyne de Vries Lentsch, Jolanda de Wekker Vormgeving Diseno vormgeving Fotografie Gerdien de Nooy Directie Elbert van den Berg Secretariaat Linda Laman 565 96 78 Alice Hoogenboom

Exploitatie

Koninklijke BDU Uitgevers B.V., Afdeling Vak- en Publieksmedia, Postbus 67, 3770 AB Barneveld Uitgever: Wiljo Klein Wolterink MBA T (0342) 494 263 F (0342) 413 141 Verkoopleider: Ron van de Hoef T (0342) 494 263 M 06 51 80 63 25 E r.v.d.hoef@bdu.nl Advertentie-exploitatie Media adviseur: Gert-Jan Bloemendal T (0342) 49 48 07 E g.bloemendal@bdu.nl, Internet: bdu.nl Verkoopleider: Ron van de Hoef T (0342) 494 263 M 06 51 80 63 25 E r.v.d.hoef@bdu.nl Abonnementenservice Aanvraag (ook via website deboomkwekerij.nl) en wijziging abonnement naar Koninklijke BDU Uitgevers, afdeling Vak- en Publieksmedia, Postbus 67, 3770 AB Barneveld, T (0342) 494 844, F (0342) 494 299, E abonnementen@bdu.nl. Op werkdagen

telefonisch bereikbaar van 8.30 – 14.00 uur Abonnementen kunnen op elk gewenst tijdstip ingaan. Opgave via deboomkwekerij.nl of bij de abonnementenservice. Abonnementen lopen automatisch door, tenzij uiterlijk twee maanden voor vervaldatum bij de abonnementenservice wordt opgezegd. Dit kan schriftelijk, telefonisch of per e-mail. Ook voor informatie over een lopend abonnement kan contact worden opgenomen met de abonnementenservice. Jaarabonnement: €236,65 (exclusief 6% btw). Studenten en scholieren krijgen 25% korting. Buitenlandse abonnees betalen een kleine toeslag.

Druk Koninklijke BDU Grafisch Bedrijf B.V. 25ste jaargang ISSN-nummer: 0923-2443 De Boomkwekerij is een uitgave van de Stichting Vakinformatie Siergewassen en de Koninklijke BDU Uitgevers B.V. Uitgever en auteurs verklaren dat dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld, evenwel kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Lezers worden met nadruk aangeraden deze informatie niet geïsoleerd te gebruiken, maar af te gaan op hun professionele kennis en ervaring en de te gebruiken informatie te controleren. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. Algemene voorwaarden: op alle aanbiedingen, offertes en overeenkomsten van Koninklijke BDU Uitgevers B.V. zijn van toepassing de voorwaarden, welke zijn gedeponeerd ter Griffie van de Arrondissementsrechtbanken en de KvK.

De Boomkwekerij 15 (25 juli 2014)

Inhoudspagina-BKW-14-15.indd 3

21-07-14 13:08

Foto: Productschap Tuinbouw

NIEUWSINTERVIEW

Michiel Gerritsen, voorzitter Stichting Belangenbehartiging Greenport Boskoop

’Kom mensen, blijf niet aan de kant staan’ „Het draait om de ondernemers in dit gebied. Die moeten in beweging komen. Voor zichzelf, maar ook in samenwerking met elkaar voor dit gebied. Daarom doe ik een oproep: Mensen, blijf niet aan de kant staan maar sluit je aan. Laten we samen vaart en nieuw elan in dit gebied krijgen.”

Michiel Gerritsen

Woensdagavond 25 juni verrichtte Michiel Gerritsen zijn eerste officiële daad als voorzitter van de Stichting Belangenbehartiging Greenport Boskoop. Hij hield er een vlammend betoog voor samenwerking en riep ondernemers op om zich bij de club aan te sluiten. Ook kwekers die denken aan stoppen, want ook daar komt de stichting voor op. Hoe gaat u kwekers in deze regio daar warm voor krijgen?

,,Ik zie het als een opdracht voor mij en onze organisatie de collectiviteit weer wat op te waarderen en te vergroten. Dat zullen we moeten verdienen door concrete producten en diensten aan te bieden. Daarmee moeten we aantonen wat we voor ondernemers kunnen betekenen. En dat doen we al: denk aan de maatwerk oplossingen voor groepen

COMMENTAAR

ondernemers aan het Noordeinde in Waddinxveen. En we werken bijvoorbeeld aan een sierteeltloket waar kwekers informatie kunnen krijgen.” Bent u, als secretaris van het Productschap Tuinbouw, wel de juiste persoon om die boodschap over te brengen?

„Dat is de eerste vraag die ik heb gesteld aan de bestuurders die mij voor deze baan hebben gevraagd. ’Ik kom van het Productschap Tuinbouw, denkt u dat dat een belemmering is bij de uitoefening van deze functie?’ Nu zijn het hier mensen die gaan voor actie en die kijken of een persoon past, en het goede gevoel heeft bij wat zij willen en aan het doen zijn. Het antwoord op mijn vraag was: ’Het is geen belemmering’. Meer kan ik er niet over zeggen.”

PEILING

Positief De Telegraaf kopte deze week dat de glastuinbouw het in twintig jaar nog niet zo slecht heeft gehad. Dat heel veel bedrijven het erg moeilijk hebben dit voorjaar; ongeacht of ze snijbloemen, potplanten of groenten telen. Er wordt rekening mee gehouden dat 10% van de ondernemers gaat omvallen, stond te lezen in de wakkerste krant van Nederland.

Vrijwillige afspraak over spuitvrije zone? Ammenooitniet

Wat een opluchting is het dan om in deze uitgave te kunnen lezen dat volgens de Rabobank netjes wordt verdiend in de boomkwekerij. En dat klopt natuurlijk. Pak de cijfers van LEI Wageningen UR er maar bij. Daaruit blijkt dat de sector gemiddeld genomen prima boert. Met het accent op het woord ’gemiddeld’. Wim du Mortier Hoofdredacteur

Elk jaar weer benadrukt het LEI dat er enorme verschillen bestaan tussen bedrijven. Dat er, als een sector gemiddeld goed geld verdient, bedrijven zijn die héél goed verdienen én bedrijven die in de rode cijfers gaan; soms zo diep dat ze het niet overleven.

Eens 65%

Oneens 35%

Conclusie: in alle tijden is er ook positief nieuws. Positief is bijvoorbeeld dat het nieuwe boegbeeld van Greenport Boskoop, Michiel Gerritsen, zegt dat het hem duizelt van de mooie initiatieven die in het Boskoopse en omgeving op stapel staan. De sector bruist van de activiteit, stelt hij vast. En dat geldt natuurlijk niet alleen voor Boskoop. Misschien is een periode van onbalans in vraag en aanbod, van povere prijzen en stroeve afzet daar ook wel debet aan. Magere jaren gaan ten koste van een en ander, maar leveren ook wat op. Initiatieven, nieuwe frisse ideeën: waarbij in deze uitgave opvalt dat het advies ’zoek samenwerking’ vaak wordt gegeven. De sterksten blijven na magere jaren over en kunnen uitkijken naar een toekomst waarin de economie gaat aantrekken

De nieuwe peiling luidt:

Financieel kan het alleen maar beter worden.

en overheid en burger steeds meer het belang van groen inzien. En dat in een sector die er relatief toch al zo goed voor staat. Wat een mooi perspectief.

Stem mee op deboomkwekerij.nl.

De Boomkwekerij 15 (25 juli 2014)

Nieuws opinie BKW14-15.indd 4

21-07-14 12:19

Opinie COLUMN COEN DEKKERS

De vrouw

Wat ziet u verder als uitdaging?

Op zondagavond maakte ze de rekeningen. Een hele puzzel van wat er allemaal weer verkocht was die

„Verbinding zoeken met andere boomkwekerijgebieden in Nederland. Ik denk dat er nog aan efficiëntie en effectiviteit kan worden gewonnen. Denk ook aan het organiseren en faciliteren van onderzoek. Het productschap vedwijnt en de vraag is: en dan? Gaat ieder gebied dat zelf oplossen? Ik zou zeggen dat de boomkwekers daar de handen in elkaar moeten slaan. Daar wil ik mij voor inzetten.” „Ik wil de verbinding met het landelijke nadrukkelijker zoeken en kijken of daar winst te halen is voor dit gebied. Deze regio heeft van oudsher een centrumfunctie, ook bij onderzoek en innovatie. Dat zou ik graag weer meer terug zien. Maar dat moet je geaccepteerd krijgen door de rest van Nederland. En dat moet je verdienen. Met initiatieven en met faciliteiten. Daar ga ik aan werken.” <

week. Ze was waarschijnlijk de enige die zijn handschrift goed kon lezen. Terwijl hij studio sport keek, bracht zij weer orde in de chaos van papiertjes, bonnetjes en krabbels. Als de kinderen naar school waren liep ze ’naar achteren’. Zo heette dat vroeger. Het betekende dat je in de kwekerij ging werken. Met je handen in de potgrond, of aan de snoeischaar. Daar ving ze ook de binnendruppelende vrouwen op die kwamen helpen. Ze verdeelde het werk. Ze maakte een grapje, ze motiveerde, ze stimuleerde. Ze luisterde naar hun verhalen. Ze was tegelijk baas, vriendin, collega en vertrouwenspersoon. Als er overgewerkt moest worden, maakte zij een grote pan soep. En een schaal worstenbroodjes. Ze kookte spaghetti. Of stamppot. Niemand die het in zijn hoofd haalde om naar huis te gaan voordat het werk af was. Niemand. En als er vakantiewerkers kwamen stond ze aan het einde van de week klaar met een grote portemonnee. Dat geld haalde ze zelf. Bij de bank op de markt. Het was soms zo veel dat ie niet dicht kon. Maar ze liep er wel mee over straat. Soeverein, niet bang, voor niemand. Vrijdagmiddag, voor de lange rij puberende medewerkers, rekende ze precies uit wie wat kreeg. Gewoon, uit haar hoofd, supersnel. En voor wie heel hard had gewerkt, ronde ze het altijd af. Royaal. Het was zijn bedrijf, maar daar hoorde je haar nooit over. Dat was beter zo, dan kwamen de rekeningen tenminste ook niet op haar naam binnen. Dat voelde dan toch best weer lekker. Maar ze was wel de spil. Alles draaide om haar. Hij bedacht het, en zij voerde het uit, zoiets. Met alle liefde, passie en energie die ze had. Ze is intussen met pensioen. Maar ze is niet weg. Het bedrijf zoals ik dat kende, is er niet meer. Het is helemaal aangepast aan de moderne tijd. Maar ze waart er nog rond. Die sfeer die zij daar geschapen heeft, is beter geworteld dan het beste stekje ooit. Mannen, we kunnen niet zonder zulke vrouwen in onze bedrijven. Bedankt mam!

STELLING

Op vakantie ben ik alleen in noodgevallen bereikbaar Wilco Beugeling, Rob

Rick Oudenampsen,

Harry Schrama,

de Boer Vasteplanten,

Boomkwekerij

Vruchtbomenkwekerij Mts

Frederiksoord:

Oudenampsen, Loo:

Schrama, Biddinghuizen:

„Wanneer ik op vakantie ben,

„In principe ben ik het met de

„Verleden week hadden wij

ben ik voor het personeel

stelling eens, alleen de prak-

ook zo’n discussie: ’Ik kan

altijd bereikbaar. De jongens

tijk is meestal anders. Als ik

niet weg’. Mijn antwoord

kunnen het bedrijf in mijn

vakantie heb, dan kunnen de medewerkers

was: ’Jij bent gek, iedereen kan weg.’ Als je

vakantie prima draaiende houden, maar ik

me altijd bereiken tijdens werkdagen. Voor

nu iets fout wilt doen, moet je een vakantie

wil toch zelf ook weten wat er gaande is. Dus

de vakantie krijgt het personeel wel instruc-

achterwege laten. In mijn optiek is de fami-

afstand nemen gebeurt zeker, het helemaal

tie en worden we meestal niet zoveel gebeld,

lie het eerste in je leven, de rest staat op de

loslaten kan ik toch niet. Het zit gewoon in

waardoor ik op dat moment lekker veel tijd

tweede plaats. Ik heb dit weliswaar ook moe-

je bloed om op de hoogte te blijven wat er

heb voor het gezin. Toch is het soms handig

ten leren, dat was bij de start van de boom-

speelt. En op die manier kom ik bij terug-

voor het personeel om even te overleggen.

kwekerij. Ik had onderstammen gekocht en

komst van vakantie ook niet in de situatie dat

Daarvoor maak ik graag tijd.”

moest die in mijn vrije tijd oculeren. Daarvoor

ik eerst weer moet wennen. Op de dag van

werd de vakantietijd opgeofferd. Een jaar later

terugkomst maak ik weer een rondje op de

waren de bomen niets waard, er moest geld

kwekerij en de dag erna ga ik weer volop aan

bij, waardoor ik dus twee keer niets had. We

de slag.”

hebben toen de afspraak gemaakt dat we een break per jaar nemen met de kinderen. Dat moet kunnen en achteraf is meestal alles goed gegaan. Voor het bedrijf is het goed om even afstand te nemen, maar met de huidige communicatiemiddelen is dat wel heel lastig.” De Boomkwekerij 15 (25 juli 2014)

Nieuws opinie BKW14-15.indd 5

21-07-14 12:20

Foto’s: Arno Engels, Jan H. Kloosterhuis & Zoon

Afgeslankt PPO zet boomkwekerijonderzoek d Ruim eenderde deel van het PPO-personeel moet weg als gevolg van een reorganisatie. Dat is nodig om het verlies aan PT-financiering en onderzoeksopdrachten op te vangen. Het afgeslankte PPO wil zijn positie als onafhankelijke onderzoekspartij blijven waarmaken.

In februari was aangekondigd dat PPO Bloembollen, Boomkwekerij en Fruit alsmede Wageningen UR Glastuinbouw moesten reorganiseren om het hoofd boven water te kunnen houden. De collectieve onderzoeksfinanciering via het Productschap Tuinbouw (PT) is namelijk zo goed

als verleden tijd, de laatste PT-gelden zijn nog te verdelen over de sectoren waar de gelden vandaan kwamen. Het reorganisatieplan was eerst nog niet bekend, maar nu is het helder wat er gebeurt bij de onderzoeksgroepen van Wageningen UR. Het personeelsbestand van het PPOcluster, met Lisse en Randwijk als onderzoekslocaties, moet inkrimpen met 22 medewerkers. Dat zijn bijna 19 fte’s van de 55 fte’s die er totaal in dienst zijn: ruim eenderde. Bij WUR Glastuinbouw in Bleiswijk verdwijnt eenvijfde van de 85 fte’s. „Het is een forse ingreep die noodzakelijk en pijnlijk is”, zegt Bert Pinxterhuis, directeur van het PPOcluster. „Een aantal mensen werkt al heel lang bij PPO. Iedereen die weg moet, begeleiden we bij het vinden van ander werk.”

Onderzoeksmarkt verandert

Met steun van diverse partijen zet PPO in Randwijk alvast wel onderzoek naar nieuwe fruitrassen verder.

Een businessplan waarin toekomstige marktontwikkelingen zijn opgenomen, vormt het uitgangspunt van de reorganisatie. De onderzoeks-

KORT

’Sectoren onderling verdeeld’

ENA-bestuur vernieuwd

Naktuinbouw informeert Stef Blok

De verschillende sectoren binnen de open teelten zijn het niet eens met elkaar over een nieuwe cao. De boomkwekerij is een constructieve sector die graag snel een cao wil. Dat zegt het CNV in een nieuwsbrief aan haar leden. Er zit nog geen schot in de onderhandelingen over de cao voor open teelten. Onderhandelaar Jan van Leeuwen noemt de gesprekken constructief. In augustus wordt verder onderhandeld.

Tim Edwards is de komende twee jaar president van de European Nurserystock Association (ENA). De Brit, afkomstig van Boningale Nurseries, volgt Maurizio Lapponi uit Italië op. De Zweedse boomkweker Patrick Svensson, van Björkhaga Plantskola, is de nieuwe vice-president. Josep Maria Pagès, directeur van de verenigde boomkwekers uit het Spaanse teeltgebied Girona, is de nieuwe secretaris.

Stef Blok, minister voor Wonen en Rijksdienst, is vorige week bij Naktuinbouw geïnformeerd over de activiteiten van de keuringsdienst. Aanleiding is de discussie over het kabinetsplan om alle keuringsdiensten samen te voegen tot één grote organisatie. Het bedrijfsleven en het bestuur van Naktuinbouw pleiten juist voor behoud van de aparte keuringsdienst, anders zou de Nederlandse export in gevaar komen.

Steun voor voorstel verliesdekking

’Veel exoten invasief in Nederland’

Stabiele tot stijgende grondprijzen

Een ruime meerderheid van de leden van veiling FloraHolland heeft 10 juli ’ja’ gezegd tegen een nieuw voorstel voor het dekken van het verlies over 2013. Op 5 juni stemden de leden een voorstel nog weg. In het nieuwe voorstel betalen de leden minder zelf mee - niet 0,5% maar 0,25% van de in 2013 ingehouden liquiditeitsbijdrage - en wordt meer afgeboekt op de algemene reserve.

De NVWA heeft de ecologische risico’s onderzocht van 712 uitheemse plantenen dierensoorten die Nederland mogelijk bedreigen. Hieruit blijkt dat 433 soorten zich na introductie zullen vermeerderen. 90 soorten (waaronder 28 soorten planten) zullen invasief zijn. De belangrijkste weg om Nederland binnen te komen, is internationale handel. Azië vormt de belangrijkste bron van invasieve planten.

De NVM-vakgroep Agrarisch & Landelijk Vastgoed verwacht stabiele tot stijgende grondprijzen. De vraag naar goed gelegen en grote percelen grond die geschikt zijn voor akker- en tuinbouw is onverminderd groot. Kleinere percelen worden moeilijker verkocht. Vanuit de melkveehouderij en akkerbouw is er veel vraag naar grond. De vraag- en verkoopprijzen van grond in deze sectoren zijn hierdoor licht stijgend.

De Boomkwekerij 15 (25 juli 2014)

Nieuwsbericht en Kortnieuws BKW14-15.indd 6

21-07-14 12:19

Nieuws

zoek door markt verandert. Met het verdwijnen van het PT verdwijnt een groot deel van de grootschalige veldproeven. „De uitdaging is onze wetenschappelijke aanpak te blijven combineren met de praktijkproblemen en vragen”, aldus Pinxterhuis. „Daarvoor blijven onze voelsprieten in de praktijk wel nodig, gewasonderzoekers blijven daarom in dienst.” Daarnaast voert de overheid het Topsectorenbeleid, wat betekent dat de overheid alleen nog maar meebetaalt aan onderzoek als ook kwekers meebetalen. Cofinanciering, dus. „De lijn van de overheid is heel simpel: geen cofinanciering, geen onderzoek.”

Behoud van hoofdthema’s De meeste expertise die PPO had, blijft na de reorganisatie behouden, omdat die expertise volgens Pinxterhuis nodig blijft voor toekomstig onderzoek. PPO blijft zich dus richten op hoofdthema’s als plantgezondheid, bodem, teeltoptimalisatie, duurzame bedrijfssystemen en kwaliteit in de keten. „Gewasonderzoekers blijven daarom in dienst.” Twee thema’s verdwijnen echter: naamgeving en veredeling. Naamgeving was nooit een hoofdthema voor PPO, en veredeling evenmin. De veredeling van bijvoorbeeld

nieuwe rozen en vaste planten wordt al gedaan door het bedrijfsleven. WUR heeft wel een businessunit veredeling, maar die richt zich op de grote wereldgewassen voor de voedselproductie. Omdat de grootschalige veldproeven grotendeels verdwijnen, heeft PPO minder personeel nodig voor de uitvoering van proeven. „Hier is de zwaarste klap gevallen”, zegt de directeur. Daarnaast krimpen management en ondersteuning in.

Meer opdrachten uit regio’s Doordat de weg via het PT niet meer bestaat, neemt ook het aantal onderzoeksopdrachten vanuit de landelijke LTO-cultuurgroepen af. Pinxterhuis merkt daarentegen wel een toename aan opdrachten vanuit teeltregio’s. Regionaal zijn bedrijven best bereid om te investeren in onderzoek, en regionale overheden als provincies ook. „Het Laanboompact in regio Opheusden loopt bijvoorbeeld heel goed, en ook een project als Kennis & Innovatie Impuls in regio Boskoop is een goed voorbeeld.” PPO is dus meer regionaal bezig, maar een terugkeer van regionale proeftuinen zoals vroeger in Lienden en Boskoop, dat gebeurt

niet. „Zulke faciliteiten zijn voor ons gewoon niet meer te financieren”, aldus Pinxterhuis. Met de verwachte omzet in de toekomst zijn de faciliteiten in Lisse en Randwijk nog wel kostendekkend te houden, maar: „ Lisse is verhuurd aan de Hobaho waarbij wij een deel terughuren, en de tuin van Randwijk is verhuurd aan Fruitconsult. Wel worden alle proeven volledig door ons uitgevoerd, zodat onafhankelijk en vertrouwelijk onderzoek gewaarborgd blijft.” Sinds vorig jaar werkt PPO aan diverse onderzoeksvoorstellen. Een aantal projecten zit volgens Pinxterhuis in de pijplijn, en de directeur heeft er vertrouwen in dat partijen deze onderzoeken willen betalen. Ook wordt er gewerkt aan voortzetting van het gebruikswaardeonderzoek laan- en sierbomen. „We hebben al commitment van gemeenten, en er ligt bij de sector nog de vraag om aan dit project mee te doen. Maar het is nog niet rond.” Wat al wel bijna rond is, is voortzetting van onderzoek in Randwijk naar nieuwe appel- en perenrassen. PPO heeft ketenbreed diverse partijen bereid gevonden om te investeren in dit onderzoek. „Fruittelers doen mee, afzetorganisaties, adviesorganisaties, en ook een aantal vruchtboomkwekers.” <

Het laatste nieuws leest u elke dag op www.DeBoomkwekerij.nl

Vogelbescherming wil verbod imidacloprid

Kamerlid hoort knelpunten aan VVD-Kamerlid Helma Lodders (midden) kreeg onlangs een rondleiding bij Jan H. Kloosterhuis & Zoon in Winschoten. Kwekers en LTO Noord-bestuurders legden Lodders diverse knelpunten uit die spelen in de sector. Ze neemt de knelpunten mee naar de Tweede Kamer. Wellicht kan Lodders iets betekenen voor de sector als er een Kamerdebat over een knelpunt komt. <

Vogelbescherming Nederland heeft samen met tien andere natuurorganisaties een brief gestuurd aan Staatssecretaris Dijksma met het verzoek voor een onmiddellijk verbod op de verkoop van imidacloprid. Aanleiding is het onderzoek van de Radboud Universiteit waaruit bleek dat er een relatie is tussen de aanwezigheid van dit middel in het oppervlaktewater en de achteruitgang van insectenetende vogels.

Start pilots HubWays Het project HubWays start in het najaar met diverse pilots. HubWays streeft ernaar de logistiek op de FloraHolland-marktplaatsen en het transport tussen deze marktplaatsen te clusteren, te optimaliseren en te coördineren. Met HubWays is het mogelijk zowel het bestellen als het opsporen van karren met behulp van internet te doen.

Lottumse ondernemersprijs

Minder middelen

Hans van de Laak en Emiel Keiren, van Lakei Boomkwekerijen uit Lottum, zijn genomineerd voor de Ondernemersprijs Horst aan de Maas 2014. De kwekers zijn gespecialiseerd in rozen en seringen en vermarkten deze onder het eigen concept ’Parfum de Nature’. Op 20 november wordt de winnaar van de ondernemersprijs bekendgemaakt.

In 2013 is er 5% minder kilo’s gewasbeschermingsmiddelen afgezet dan in 2012, zo maakt Nefyto bekend. De afzet van herbiciden daalde het sterkste met 10% ten opzichte van het voorgaande jaar. Nefyto wijt de daling van het verbruik met name aan het weer. 2013 was volgens het KNMI een vrij koud jaar met relatief weinig neerslag en meer zon dan het langjarig gemiddelde.

De Boomkwekerij 15 (25 juli 2014)

Nieuwsbericht en Kortnieuws BKW14-15.indd 7

21-07-14 12:20

BRANCHEWIJZER De Boomkwekerij Accountants

Automatisering

Diversen

Gewasbescherming

Eenvoudig meer controle KANTOOR BLEISWIJK Hoekeindseweg 39, 2665 KA BLEISWIJK Tel: 088-2531850 Fax: 088-2531851 KANTOOR DODEWAARD Edisonring 3 6669 NA Dodewaard Tel: 088-2531750 Fax: 088-2531751 KANTOOR RAAMSDONKSVEER Lissenveld 47A 4941 VL Raamsdonksveer Tel: 088-2532050 Fax: 088-2532051 www.alfa.nl

Algenbestrijding

ADAMA Northern Europe B.V. Postbus 355 3830 AK LEUSDEN Tel.: 033-4453160 Email: info.ane@adama.com Website: adama.com

Loonwerk

INFOGROEN Software BV T +31 (0)172 23 54 44 www.groenvision.com/boomkweker

henri nelissen

Complete software oplossingen voor de boomkwekerij

Biologische bestrijding

GEZOCHT: voorraadlijsten met prijzen, Thuja Brabant, alle maten ! taxus bacc hicksi en hilli

Draadrekken/steunmateriaal

henri.n@hotmail.com www.hngm.nl 06-27562441 Loon- en aannemingsbedrijf

Automatisering

Ook last van omwaaien? Goedkoop en Stabiel:

V-feetRack Tel. : +31 621 209 044 Fax : +31 842 15 15 15 sales@floorvanschaik.com www.floorvanschaik.com

Gewasbescherming

Bel of mail voor meer informatie over advertentiemogelijkheden: e-mail: svstraffic@ bdu.nl tel: 0342-494889 fax: 0342-494299 587168.indd 8

21-7-2014 9:36:27

BRANCHEWIJZER De Boomkwekerij Ongeworteld stek EversGroen Gerrit Achterbergstraat 13 4043 GH Opheusden Tel/Fax: 0488-428095 Mob: 06-21886091 www.eversgroen.nl Wij produceren en leveren, een breed assortiment ongeworteldstek, op botanische naam. Hiervoor hebben wij een moerhoek van 3 hectare. Hierbij nodigen wij u van harte uit voor een bezoek aan onze kwekerij in Rhenen.

Potten/containers

Taxaties/expertise

Molenstraat 42 4758 AB Standdaarbuiten T : 0165-318500 E : office@krimpen.nl I : www.krimpen.nl

Teeltvloeren

QUALITY FLOORS FOR EXCELLENT PLANTS

www.erfgoed.nl

Pallets

+31(0)79 593 38 00

Toeleverancier

Thermisch verzinkte Ferro pallets. Ook pallets te huur. Tel : 0495-461777 Fax : 0495-461761 verkoop@atcnederweert.nl www.atcnederweert.nl

Potten/containers

Taxaties/expertise

vander

Slikke rentmeesters

Techniek

onteigening ruimtelijke ordening procedures bemiddeling bij aan- en verkoop van boomkwekerijen schade-expertise aan gewassen gerechtelijk deskundig schadeexpert boomkwekerijprodukten uitgifte Prijzenregister Boomkwekerijprodukten

TRANSPORTKARREN...

Gewastaxaties, expertise voor al uw gewassen Erik de Rooij, tel: 06 53 37 52 58

... E N N O G V E E L M E E R !

Alles op maat gemaakt

Adri Streef, tel: 06 53 37 50 99 Wil de Bresser, tel: 06 53 42 72 33 Register Taxateurs VRT

T: 0182-392408

Postbus 840 5280 AV Boxtel tel: 0411-652525, fax: 0411-678751 info@dlvplant.nl www.dlvplant.nl

Bel of mail voor meer informatie over advertentiemogelijkheden: e-mail: svstraffic@ bdu.nl tel: 0342-494889 fax: 0342-494299 587169.indd 9

21-7-2014 9:37:04

BRANCHEWIJZER De Boomkwekerij Techniek

Techniek

50 jaar ervaring in aanleg en service

Marck Water en Elektrotechniek

Nieuwerkerk ad IJssel 0180-312937 • www.marcktechniek.nl

Bel of mail voor meer informatie over advertentiemogelijkheden: e-mail: svstraffic@ bdu.nl tel: 0342-494889 fax: 0342-494299

Achter de schermen zijn we als organisator van de Boominfodag druk bezig met het samenstellen van het programma. De eerste sprekers zijn bekend. Onder hen is dr. Ken James uit Australië een boeiend spreker en workshopleider. James houdt een lezing over wind en de invloed daarvan op bomen in een stedelijke omgeving. Kom onder andere voor Ken James naar de Nederlandse Boominfodag!

De Nederlandse Boominfodag is hét onafhankelijke podium voor boomprofessionals in Nederland, een congres waar wetenschappelijke en praktische kennis over bomen wordt samengebracht. Gedurende de dag verzorgen nationale en internationale sprekers informatieve presentaties en is er een uitgebreide beursvloer met stands. Een lunch en diner biedt de bezoekers volop ruimte voor discussie en ontmoeting. Ook in 2014 zijn de VHG en Stadswerk congrespartners van de Nederlandse Boominfodag 2014.

587170.indd 10

21-7-2014 9:37:30

ALLES WAT U MOET WETEN OVER DE WERKKOSTENREGELING WKR 2015 Op 1 januari a.s. gaat zeer waarschijnlijk de regelgeving rondom het vergoeden en verstrekken aan medewerkers verplicht van start. De werkkostenregeling (WKR) 2015 vervangt de huidige 29 verschillende regelgevingen. Onder de nieuwe regeling is het de bedoeling dat het allemaal eenvoudiger werkt. U mag vrijwel alles vergoeden en verstrekken aan uw werknemers, zolang u maar onder een bepaald drempelbedrag blijft. Dit drempelbedrag wordt vanaf 1 januari a.s. waarschijnlijk verlaagd naar 1.2% van de totale fiscale loonsom van uw organisatieloonsom. Zolang u niet meer vergoedt dan dit bedrag, hoeft u geen (hoge) eindheffing van 80% aan de Belastingdienst te betalen. U hoeft dan bovendien ook niet te verantwoorden waaraan u het bedrag heeft uitgegeven.

De werkkostenregeling (WKR) 2015 is een regeling die met enkele stappen kan worden toegepast binnen uw organisatie: analyseren en inventariseren, vergelijken, budget beheren en implementeren. Bij WEA Deltaland is het team klaar voor de nieuwe WKR 2015. Het proces is geautomatiseerd, waardoor klanten veel werkzaamheden uit handen wordt genomen. Dit levert hen niet alleen efficiëntie en gemak op, maar ook gemoedsrust. Zij zijn er namelijk van verzekerd dat zij optimaal gebruik maken van de mogelijkheden die de WKR hen biedt.

Meer weten? Neem contact op met het team van WEA Deltaland via 088-1337300 en kijk op

www.weadeltaland.nl

Duidelijke taal, heldere cijfers en een goed advies ...

WEA, uw financiële spil tussen de opzetters Planten, tijdig opbinden en geduld om te laten groeien. Als ondernemer hoeven we u hier niets over te leren. De medewerkers van WEA Deltaland weten echter als geen ander hoe u uw onderneming vervolgens financieel kunt laten floreren. • Financiële administratie • Bedrijfskundig advies • Financiering • Toekomstig betalingsrecht • Bedrijfsvorm

www.weadeltaland.nl

587171.indd 11

• Seizoensarbeid • Subsidies • Belastingadvies • Mestwetgeving • Estate planning

T 088 133 73 00

21-7-2014 9:44:41

Tekst en Foto: Arno Engels

Cor de Fijter, sectormanager Rabobank:

’In de boomkwekerij wordt nog netjes ve Ondanks geluiden van kwekers over tegenvallende afzet, wordt er in de boomkwekerijsector gemiddeld genomen nog gewoon netjes verdiend, zegt Cor de Fijter. Volgens de sectormanager tuinbouw kloppen ook niet meer kwekers dan anders aan bij de Rabobank. „De boomkwekerij is algemeen solvabel.”

Cor de Fijter weet heel goed dat de afzet voor veel boomkwekers afgelopen seizoen tegenviel. De sectormanager tuinbouw bij Rabobank Nederland hoort ook geluiden daarover, maar hij relativeert die. „Als je minder presteerde dan een jaar eerder, dan valt dat tegen, ja.” De Fijter begrijpt zo’n gevoel, maar voor een genuanceerd sectorbeeld verwijst hij naar cijfers van LEI Wageningen UR, zoals rentabiliteitscijfers. Die zijn volgens hem gebaseerd op objectieve criteria. „En dan blijkt dat het redelijk goed gaat met de boomkwekerij, en dat er ook afgelopen seizoen wel degelijk is verdiend. De sector presteert altijd al redelijk goed. Daar kan menig andere landen tuinbouwsector een voorbeeld aan nemen.” Uit cijfers van het LEI blijkt ook dat de solvabiliteit in de boomkwekerij algemeen goed is, ofwel bedrijven beschikken over veel meer eigen vermogen dan vreemd vermogen. „Er zijn bedrijven die zonder of met weinig bancaire financiering draaien, die hoeven de bank niet eens te bellen als ze willen investeren. Ze beslissen autonoom”, aldus De Fijter. „Door de mindere afzet zullen een paar kwekers wel interen op hun eigen vermogen, maar gemiddeld voegen kwekers vermogen toe.”

’Overproductie opruimen is positief’

Flexibel bedrijf kan zich aanpassen Er zijn ook bedrijven bezig met reorganiseren, wat gepaard gaat met gedwongen ontslagen. De Fijter begrijpt dat dit voor een individueel bedrijf moeilijk is, maar per saldo hoeft het niet negatief te zijn. „Als je bedrijf flexibeler is georganiseerd, kan je meer routiniseren ofwel bewegen in je strategische keus. Dan ga je bijvoorbeeld overtolligheden als productie en personeel uit je bedrijf halen, hoe erg dat ook kan zijn.” Hoe goed is een bedrijf afgestemd op zijn omgeving? Om een antwoord op die vraag te krijgen, had de Rabobank in 2012 de zogeheten Flexibiliteitsscan laten ontwikkelen door de Erasmus Universiteit. Die scan (is nog steeds online) was toen uitgevoerd in diverse tuinbouwsectoren. De boomkwekerij bleek te flexibel afgestemd te zijn. „Dat is niet negatief”, zegt De Fijter. Het betekent volgens hem dat er volop ruimte is voor ondernemerschap. „Veel kwekers zitten dicht op de markt en zijn langetermijngericht.” Op de lange termijn komt het altijd goed met een flexibel bedrijf, aldus de sectormanager, want zo’n bedrijf kan zaken aanpassen. „Wij financieren geen risicodragend kapitaal, maar echt gezonde bedrijven die bovengemiddeld presteren en met een fatsoenlijk onderbouwd plan kunnen komen om geld te lenen.”

Meer productievolume De productiewaarde van de boomkwekerij neemt de laatste jaren toe. Uit areaalcijfers van het CBS blijkt dat het areaal van verschillende gewasgroepen namelijk in een stijgende lijn zit. „Er is gewoon groei in het boomkwekerijareaal geweest. Ik denk niet dat er meer grond is bij gekomen voor vruchtwisseling, dus er is meer productievolume.” Dan is volgens De Fijter eenvoudig af te leiden dat niet alle groei in klinkende munt wordt omgezet. Hij verklaart de ontwikkeling in het volume niet puur met groeimarkten. Er is volgens hem ook kopieergedrag in de sector. „Kwekers zijn geneigd om te doen wat anderen ook doen. Ze hebben bijvoorbeeld meer bomen opgezet in een tijd dat de afzet goed ging, maar als die bomen op de markt komen, kan de afzet goud of hout zijn.” Afgelopen seizoen was het volgens De Fijter soms eerder hout dan goud. Veel kwekers hebben overschotten opgeruimd. Dat hoeft niet negatief te zijn, aldus de sectormanager. „Ik noem opruimen positief, dat zouden

meer kwekers moeten doen als er overproductie is of dreigt. Want dan ga je naar een evenwichtsmarkt toe.”

’Sector presteert altijd al redelijk goed’

Beperkt geschoven met seizoenskredieten Afgelopen afzetseizoen waren er volgens De Fijter niet meerdere kwekers die bij de Rabobank aanklopten voor financiering. „Er is zoals wel vaker met seizoenskredieten geschoven, maar in de boomkwekerij was dat relatief beperkt. Uit de rentabiliteitscijfers van het LEI blijkt dat het in de snijbloemen, potplanten en groenten relatief minder goed gaat. In de bomen gaat het niet slecht, integendeel. Afhankelijk van de gewasgroep gaat de handel wel vlotter of stroever.” De sectormanager relativeert ook het aantal boomkwekerijbedrijven dat onder Bijzonder Beheer is gekomen: de situatie dat de bank extra aandacht geeft aan bedrijven die tijdelijk moeizaam aan hun financiële verplichtingen

De Boomkwekerij 15 (25 juli 2014)

Rabobank.indd 12

21-07-14 11:40

Financiën

es verdiend’ kunnen voldoen. „Drie van de vier bedrijven komt zeker weer uit die situatie en kan weer rente betalen en aflossen”, zegt De Fijter. „Het gaat dan vooral om liquiditeit, en dat is meer een issue bij bedrijven die hun afzet niet goed op orde hebben en die zwaar gefinancierd zijn.” Er zijn al enkele grote bedrijven over de kop gegaan. Een angst in de sector is dat meerdere bedrijven failliet zullen

gaan, als de afzet niet structureel zal verbeteren. De afzet is echter niet eenvoudig te voorspellen, aldus De Fijter, omdat markten voor boomkwekerijproducten dynamisch zijn. „Op de lange termijn verwacht ik bijvoorbeeld wel meer van de overheid die investeert in groen, maar wat gebeurt er met het productievolume?” De sectormanager verwijst wederom naar de groei in het areaal. <

De Boomkwekerij 15 (25 juli 2014)

Rabobank.indd 13

21-07-14 11:40

Ondernemersvragen

Illustratie: Peter Moorman

Wat kan mijn bedrijf met een missie, visie, doelstellingen en strategie? Bij de termen missie, visie, doelstellingen en strategie denkt men vaak; dat klinkt mooi, maar ik kan er voor mijn gevoel niet zoveel mee. Wat betekenen deze termen eigenlijk en wat kunt u er mee?

Eldert van der Spek, Flynth, Eldert.vanderSpek@ flynth.nl

Missie

Doelstellingen

Toekomstbeeld

De missie definieert het bestaansrecht en de identiteit van een organisatie. Anders gezegd: de missie geeft aan wie je bent, wat je doet en wat je wilt bereiken als boomkweker/ondernemer. Het is tijdloos, maar wel toe te passen op dit moment. Een voorbeeld: wij zijn een boomkwekerij die laanbomen kweekt en verkoopt die schaduw in een tuin geven.

Doelstelling is een woord dat bij iedereen bekend zal zijn. De doelen die je wilt bereiken worden afgeleid van de hierboven beschreven missie en visie. Doelstellingen zijn tastbare resultaten die je nastreeft om de missie, visie en strategie van de organisatie te verwezenlijken. Voorbeeld: wij willen een rendement voor belastingen van minimaal 5% bereiken vanaf het boekjaar 2015/2016.

Wat een kweker kan met de termen missie, visie, doelstellingen en strategie is nu vast iets helderder geworden. Door het opstellen van een missie, visie, doelstelling en strategie krijgt u een helder beeld waarom de onderneming bestaat en zet u voor de toekomst ’de stip op de horizon’. Het is absoluut geen noodzaak dat het een rapport van honderd pagina’s wordt, maar samenvatten op één pagina zal ook lastig zijn.

Strategie

Onderbouwd

Strategie lijkt een lastiger begrip, maar is de beschrijving van de stappen die genomen moeten worden waarmee je de in de visie gestelde inzichten en doelstellingen gaat bereiken. Voorbeeld: we gaan na de zomer een reclamecampagne met Louis van Gaal houden met promotie van bomen als natuurlijke doelpalen.

Vooral in de huidige, op z’n zachts gezegd, roerige tijden is het belangrijk om het toekomstbeeld van de onderneming vast te houden. Uiteraard moet regelmatig (minimaal jaarlijks) bezien worden of de strategie aangepast moet worden op basis van de actuele ontwikkelingen. Vraag uw adviseur om mee te denken en feedback te geven over de door uw gemaakte keuzen, zodat u goed onderbouwd aan uw onderneming kunt bouwen. <

Visie

Stuur uw vragen of suggesties naar Postbus 9324, 2300 PH Leiden. U kunt ook bellen of mailen met (071) 565 96 82, boomkwekerij@hortipoint.nl

Een visie is inspirerend. Een visie geeft een visionair een ambitieus beeld van wat een organisatie wil zijn: ’een stip op de horizon’. In de definitie van de visie kijk je naar de wereld van nu en de kansen voor de toekomst en beschrijf je de gewenste droomsituatie. Een voorbeeld: in één op de tien tuinen groter dan 500 m² staat een boom die door ons is gekweekt.

De Boomkwekerij 15 (25 juli 2014)

Ondernemersvragen linkerpag-BKW14-15.indd 14

17-07-14 13:24

Waterkwaliteit

Tekst: Ketura Haveman Foto: DLV Plant

Project geeft kwekers inzicht in emissieroutes De kwaliteit van het oppervlaktewater is in boomkwekerijregio Boskoop niet volgens de norm. Hoogheemraadschap Rijnland en boomkwekers in de Berkenbroek hebben samen gezocht naar oplossingen. Met het project Slootgerichte Aanpak hebben Rijnland en een groep boomkwekers in de Berkenbroek in Reeuwijk gezocht naar maatregelen die de waterkwaliteit van het water kunnen verbeteren. Deze maatregelen moesten toepasbaar zijn in de boomkwekerijsector. Om emissie te voorkomen moet echter eerst duidelijk worden waar de emissie vandaan komt. Op de elf deelnemende boomkwekerijen is een emissiecheck uitgevoerd. Hiermee konden mogelijke emissieroutes in kaart worden gebracht, waarop ingespeeld kon worden met de keuze van maatregelen. „Uit het project kunnen we conclusies trekken over enkele maatregelen die de waterkwaliteit concreet kunnen verbeteren en die draagvlak hebben bij de sector”, meent projectleider Aafke Krol van het hoogheemraadschap. Praktische maatregelen als de Phytobac voor het verwerken van restvloeistoffen en het gebruik van een sms-dienst voor het juiste spuitmoment, werden door de kwekers positief beoordeeld.

Metingen Er zijn op de bedrijven op verschillende punten en in het directe oppervlaktewater waterkwaliteitsmetingen uitgevoerd. Uit het resultaat van de metingen bleek dat er in de drainageputten en recirculatiebassins heel veel verschillende gewasbeschermingsmiddelen voorkomen. In de boomkwekerij gebruikte

middelen zoals Folicur, Butisan en Admire werden op veel bedrijven gevonden. Er werden ook stoffen aangetroffen die niet werden toegepast op de betreffende bedrijven en die misschien met inlaatwater of regen zijn meegevoerd. Dat er grote verschillen kunnen zijn in de afbraaksnelheid van middelen is bekend. Zo werden sommige veel gebruikte stoffen soms helemaal niet of nauwelijks in het water aangetroffen, terwijl niet meer gebruikte of inmiddels verboden middelen nog wel werden teruggevonden. Admire is een probleemstof die voor grote normoverschrijdingen zorgt, terwijl er andere middelen beschikbaar zijn die minder impact hebben op de waterkwaliteit. De kwekers hebben gekeken naar de alternatieven.

Bewustwording Het belangrijkste resultaat is volgens hoogheemraad Hans Schouffoer het wederzijdse begrip en de bewustwording. „Voor het hoogheemraadschap was dit een leerzaam project. Samen hebben we gekeken naar emissie-

routes en gezocht naar oplossingen die in de praktijk werken. Het is een voorbeeld van hoe wij problemen in ons gebied graag op willen lossen.” De aanpak van emissies begint bij een grotere bewustwording over emissieroutes en wat het gevolg is van een specifiek middel. „De resultaten van projecten als Slootgerichte Aanpak zouden wat mij betreft breder moeten worden opgepakt”, meent Krol. Een eerste voorzet is al gedaan. De betrokken kwekers zijn in een breder opgezet praktijknetwerk verder gegaan met het zoeken naar manieren om de waterkwaliteit te verbeteren. Ook het hoogheemraadschap denkt ondertussen na over mogelijke vervolgstappen. „Je kunt denken aan een doppencampagne waarbij bedrijven advies krijgen over de juiste spuitdoppen met mogelijkheid deze ook aan te schaffen en te laten monteren. Andere mogelijkheden zijn het organiseren van spuitdemonstraties of kennisbijeenkomsten. We willen vooral de kansen pakken waar zowel de sector als de waterkwaliteit van profiteren”, aldus Krol. <

DLV-er Johan van den Broek toont in het donker met blacklight dat driftarme doppen een goed spuitresultaat geven.

De Boomkwekerij 15 (25 juli 2014)

Waterkwaliteit Rijnland.indd 15

17-07-14 13:24

Tekst en Foto: Jacqueline van Wetten

De Boomkwekerij 15 (25 juli 2014)

Zomerserie3-BKW14-15.indd 16

17-07-14 13:24

Vrouwen in de boomkwekerij Vrouwen in de boomkwekerij, zijn die er dan? Ja natuurlijk, al blijven het uitzonderingen in de mannenwereld die de sector nog is. Reden om in een serie verhalen de vrouwen voor het voetlicht te brengen. Waarom kiezen ze voor deze sector en hoe houden ze zich staande?

Jolanda Bakhuyzen en Julia de Pater:

’Wij zijn gewoon lekker bezig’ Jolanda Bakhuyzen en Julia de Pater hebben met hun echtgenoten een kwekerij in Boskoop. De twee schoonzussen combineren de zorg voor hun gezinnen met werkzaamheden op het bedrijf. Druk? „Wij hebben het niet druk. Wij zijn gewoon lekker bezig.”

Terwijl Julia de Pater (39) tussen het werk door de kinderen van school haalt, laadt Jolanda Bakhuyzen (32, op de foto links) met een van de medewerkers nog snel een partij edelweiss op een kar. „Dat werkt prima zo.” De schoonzussen zijn de stille kracht achter kwekerij Daylight in Boskoop. Alhoewel stil… De twee vrouwen hebben veel lol met elkaar, en met hun kinderen: Elias (13), Mattias (bijna 10), Christi (12) en Boaz (9). Die vermaken zich in de werkloods waar een voetbaltafel staat opgesteld. „Ik ben liever hier aan het werk dan thuis”, zegt Jolanda met een big smile. De reuring en het onder de mensen zijn, daar houdt ze van. „Hier is het altijd gezellig. Eigenlijk is het één grote familie.” Voor een aantal werknemers geldt dat ook letterlijk. „Mijn man David en Julia komen uit een gezin van elf, dan krijg je dat.”

Klassiek

’Stek maken met de maxicosi op tafel’

Vriendinnen Beide vrouwen groeiden op in een boomkwekersgezin. Jolanda in Hazerswoude-dorp, Julia in Boskoop. Jolanda had tijdens haar middelbare schooltijd een bijbaantje bij dezelfde kweker als waar Julia werkte. Ze werden daar vriendinnen. En toen Julia’s broer David er werd aangenomen als nieuwe medewerker, bleek Jolanda dat meer dan leuk te vinden. „Ik was zestien toen ik met hem een relatie kreeg.” Na haar eindexamen werkte Jolanda twee jaar bij de thuiszorg, maar toen David een eigen kwekerij startte met vaste planten, sierheesters en siergrassen, ging ze bij hem aan de slag. „Zo rolde ik erin.” Julia werkte na een opleiding tot verkoper een tijdje in een groentezaak. Maar waarom ze voor die opleiding koos? Ze vraagt het zichzelf achteraf ook af. „Je moet al op twaalfjarige leeftijd voor een richting kiezen. Dat is veel te jong. Stond ik daar in die groentezaak, bleek dat ik helemaal niet de hele dag binnen wilde zitten.” Nu werkt ze bij haar broer. En sinds 2001 is haar man Marcel, die eerst monteur was, ook volledig in de kwekerij gekomen. Jolanda: „Het bedrijf is van ons vieren, maar wordt geleid door mijn man en zwager. Dat zijn de bazen om het zo maar eens te zeggen.”

’De mannen, dat zijn de bazen’

In de zomer zijn de mannen zes dagen en vier avonden in de week op de kwekerij. Jolanda: „Nee, in huis doet David dan niet veel. Al is hij er wel voor de kinderen en dat is het belangrijkst.” Ze noemt de taakverdeling tussen haar en haar man klassiek. „Natuurlijk weet ik dat het anders kan, maar bij ons is de situatie gewoon zo. Ik vind het ook niet erg. Ik hoef niet voor een inkomen te zorgen en kan de kinderen zelf opvoeden. Dat is heel fijn.” Op een vaste dag in de week werken de vrouwen op het bedrijf. En ook als het druk is springen ze bij. „Ik heb graag vieze vingers”, zegt Julia. „Ik kan er echt van genieten als ik aan het vuil rapen ben en ik zie dat de kwekerij er lekker van opknapt.” Dat heeft Jolanda minder. Die houdt van orders pakken en snel bestellingen klaarmaken. „Ik vind het gaaf als ik dat veld steeds leger zie worden.” Toen de kinderen nog klein waren, gingen die mee naar het werk. Jolanda: „Als ik dan stek aan het maken was, stond de maxi-cosi bij me op de tafel.” En nu de kinderen ouder zijn, springen de schoonzussen voor elkaar in. Zoals bijvoorbeeld op Tweede Pinksterdag, toen er nog een bestelling kwam terwijl het personeel vrij had. „Dan lossen we dat op”, vertelt Julia. „De kinderen gingen ’s ochtends naar Jolanda en tussen de middag kwamen ze naar de kwekerij gefietst om tosti’s te eten. Daarna gingen we nog even door en aan het eind van de dag aten we weer allemaal samen. Iedereen past zich dan aan zonder een onvertogen woord.” En ook de kinderen dragen als het druk is hun steentje bij. In een werkboekje schrijven ze zelf hun gewerkte uren op. Want er staan verdiensten tegenover. Naast het werk thuis en op de kwekerij heeft Julia oppaskinderen en geeft Jolanda op de woensdagen gymnastiekles. „Dat is iets wat ik gewoon heel graag doe”, zegt Jolanda. „Dat wil ik ook vasthouden en dat vindt iedereen prima.” „We zijn flexibel. Het werkt goed zo, met twee gezinnen”, vult Julia aan. Druk? „We hebben het niet druk. Wij zijn gewoon lekker bezig.” <

De Boomkwekerij 15 (25 juli 2014)

Zomerserie3-BKW14-15.indd 17

17-07-14 13:24

Tekst en Foto’s: Arno Engels

Experimenteren met stomen Ook in Duitsland mag Basamid sinds dit jaar niet meer. Stefan en Thomas Paulsen zagen die bui al enkele jaren geleden hangen en begonnen met het testen van stomen. De broers zien zoveel verrassende resultaten op hun zaaibedden, dat ze stomen wanneer dat het best mogelijk is.

Begin juli is er in Rellingen (Pinneberg) een slepend en stomend schouwspel te zien, achter op het bedrijf van Stefan en Thomas Paulsen. Heel langzaam trekt een tractor van de broers een stoommachine voort over een perceel. Hete damp wordt over een paar meter oppervlak in de grond geperst, en een tientallen meters lang zeil zorgt ervoor dat de stoom nog een tijdlang in de grond blijft hangen. „De bodem is nu perfect”, zegt Thomas Paulsen, terwijl zijn broer even rond het stomen loopt en dan weer op de tractor klimt om hem op het rechte pad te houden. Voor het weekend zag Paulsen de weersvoorspelling, het zou niet gaan regenen, en dit perceel was leeg. De kweker had zich geen moment bedacht en de verhuurder van de stoommachine opgebeld. „Het is een groenteteler uit Zuid-Duitsland. Hij heeft deze machine gebouwd.” Met een vrachtwagen is de machine naar Noord-Duitsland gekomen. Alleen voor deze week, want volgende week moet ze weer terug naar het zuiden. Om een demonstratie te geven op een regionale vakbeurs. Paulsen is blij dat hij en zijn broer weer kunnen stomen, want dan kunnen ze meer ervaringen opdoen met deze ontsmettingsmethode. „We doen het nu twee jaar, maar het is nog experimenteren”, aldus de kweker.

Het zeil houdt de stoom nog even in de grond voor een betere ontsmetting.

Om te beginnen vergt het rijden met de machine al heel wat geoefen. Samen met de tractor ervoor gaat het tenslotte om een vrij lange combinatie. Het is niet eenvoudig om de gebruikelijke kopakkers aan te houden, die zijn eigenlijk net te smal voor de combinatie als ie recht staat, laat staan om hem te keren. Paulsen is er ook achter gekomen dat de machine over vaste sporen moet rijden. Daarom maakt hij bedden met een cambridgerol, voor het stomen en na het ploegen en frezen. „Anders kan de machine van het spoor afroetsjen, dat zagen we al snel. En dan kan je de machine slecht corrigeren.” Met gps valt dat afroetsjen niet te voorkomen. „Onze tractor laten rechtrijden met gps is nog toekomst.”

Sneller of langzamer rijden? De beste rijsnelheid is ook een kwestie van uitproberen. Hoe sneller de machine loopt, des te minder tijd is er namelijk voor de stoom om in de grond te dringen. En dan wordt er in de bodem ook geen hoge temperatuur bereikt. Voor een goed ontsmettingsresultaat is het volgens Paulsen belangrijk dat de bovenste 10 cm van de bodem 80°C wordt. „Dat is meer ons gevoel, dan dat het is onderzocht.” Om die 80°C te bereiken had de kweker eerst langzaam gereden, nog langzamer dan wat nu op de teller staat: 120 m/uur. Maar dat bleek niet nodig te zijn. Paulsen had daarna ook bekeken wat het effect is van sneller rijden. „We hebben maximaal 160 m/uur gereden, maar dan werd het in de bodem maar 60°C.” Naar zijn gevoel zit er maar een klein snelheidsverschil tussen te koud en te heet. „Rij je te snel, dan wordt het niet heet genoeg.” Te heet worden als gevolg van te langzaam rijden: dat is ook weer niet goed, denkt Paulsen. Bij een andere kweker

Stoomresultaat bij Paulsen: geen onkruid, alleen bos- en haagplantsoen.

De Boomkwekerij 15 (25 juli 2014)

Stomen Paulsen.indd 18

17-07-14 13:25

Buitenland

Baumschule Stefan und Thomas Paulsen, Rellingen Sortiment: 160 soorten zaailingen, zowel loofhout- als naaldhoutgewassen Afzet: handelskwekerijen en andere boomkwekerijen Oppervlakte: 28 ha Personeel: naast broers Paulsen vijf vaste medewerkers Website: baumschule-paulsen.de

Stefan (links) en Thomas Paulsen stomen door, omdat het volgens hen goed werkt tegen onkruid en positief is voor de gewasgroei.

in Pinneberg zag hij namelijk zwarte nachtschade opkomen op gestoomde grond. „Waarschijnlijk was er met stomen een te lage temperatuur bereikt.” Bij Paulsen werkt het stomen duidelijk goed tegen onkruid. De kweker rijdt naar verschillende percelen om dat te bewijzen. Zaaibedden die vorig najaar en afgelopen voorjaar zijn gestoomd, laten vrijwel alleen bos- en haagplantsoen zien. Hetzelfde beeld zag Paulsen ook in het vorige groeiseizoen op gestoomde bedden.

Betere groei door bodemstimulans De eerste proef met stomen, voorafgaand aan het zaaien van Sorbus, liet zelfs een verrassend resultaat zien. Het gewas was twee keer groter gegroeid dan Sorbus in nietgestoomde grond, en ook de wortels zagen er beter uit. Door het stomen is de bodem gestimuleerd om planten beter te laten groeien, meent Paulsen. „Stomen doodt onkruidzaden en ook fytopathogenen, maar goede schimmels komen snel terug.” Critici beweren dat stomen al het bodemleven om zeep helpt, maar daar is de Duitse kweker het niet mee eens. „Met Basamid is het niet anders.” Ook Basamid stimuleerde volgens Paulsen het bodemleven. „De werking was wel ieder seizoen een verrassing, want het was bijvoorbeeld afhankelijk van de bodemtemperatuur en de tijdsduur van afdekken met plastic.”

In Duitsland was Basamid altijd per seizoen en met vergunning te gebruiken, maar dit seizoen voor het eerst niet. Sinds april is het verboden. „Voor april hadden we nog wel percelen met Basamid behandeld. Toen het niet meer mocht, zeiden we: we gaan verder met stomen.” Terug bij de stoommachine voelt Paulsen de zojuist behandelde bedden. „De grond is nu al zover afgekoeld, dat we morgen al zonder problemen kunnen zaaien. Dat is een belangrijk voordeel van stomen ten opzichte van Basamid.” Maar nadelen zijn dat stomen langzaam gaat en dat het veel meer brandstof kost. „Er is hete olie nodig, die is in Duitsland goedkoper dan diesel omdat er geen belasting op zit. Maar ik kan niet zeggen hoeveel olie we al hebben verbruikt. We tanken alleen maar.” Dat olieverbruik vindt hij uit ecologisch oogpunt niet goed. Maar de stoom zelf is alleen maar waterdamp. „Dat is niet gevaarlijk, voor ons niet en ook niet voor omwonenden”, aldus Paulsen, wiens bedrijf tegen de bebouwde kom van Rellingen ligt. „Mensen hadden eerst meer angst voor het stomen dan voor Basamid, omdat ze bij het stomen dikke wolken zien en bij Basamid niets. Maar als je ze uitlegt dat stomen alleen maar ongevaarlijke waterdamp is, zijn ze rustig.” <

Bekijk meer foto’s van dit bedrijf op deboomkwekerij.nl. De Boomkwekerij 15 (25 juli 2014)

Stomen Paulsen.indd 19

17-07-14 13:25

Tekst: Ron Barendse Foto: Karel Tomeï

Boskoop vanuit de lucht Luchtfotograaf Karel Tomeï maakte dit vroege voorjaar deze foto van dit boomkwekerijgebied in de regio Boskoop. „Meerdere mensen vragen me of ik mijn foto’s op de een of andere manier inkleur, maar dat is niet het geval. Het zijn de verschillende soorten planten die zorgen voor deze opvallende kleurschakering.” Tomeï was op weg naar een andere opdracht toen zijn oog viel op het aparte landschap. „Ik vind de foto zo bijzonder dat ik deze ook in een van mijn boeken heb opgenomen”, aldus de fotograaf, exposant en uitgever van fotoboeken. <

De Boomkwekerij 15 (25 juli 2014)

Spread luchtfoto Boskoop layout.indd 20

21-07-14 12:08

De Boomkwekerij 15 (25 juli 2014)

Spread luchtfoto Boskoop layout.indd 21

21-07-14 12:08

Ongekend

Tekst: Ronald Houtman, Foto’s: Plants and Pictures

Pinus bungeana valt op door haar bast, hoewel de kroon ook wordt gewaardeerd. Er zijn diverse benaamde cultivars, maar de soort op zich is al spectaculair genoeg.

Pinus bungeana De Rus Dr. Alexander von Bunge maakte vele reizen naar Siberië, Mongolië en (het noorden van) China. Tijdens deze reizen verzamelde hij veel materiaal van destijds onbekende planten. Hij ontdekte de later naar hem genoemde Pinus bungeana in 1831 in de buurt van Beijing. Hoewel het natuurlijk verspreidingsgebied van deze soort zuidelijker ligt, wordt P. bungeana in vrijwel geheel China aangeplant bij tempels en andere heilige plaatsen. Omdat dit al eeuwenlang gebeurd, is de boom op veel plaatsen in China verwilderd. Later zagen ook de beroemde planthunters Augustine Henry, Robert Fortune en Frank Meyer deze boom in China. Zonder uitzondering schreven zij hier zeer enthousiast over. Zo schreef Meyer over P. bungeana: ,,Hoe vaker je deze boom ziet, hoe meer je ervan gaat houden. Bij regen, bij zonneschijn, in maanlicht of de takken bedekt met sneeuw, deze schitterende verschijning is altijd in staat om een positief gevoel op te wekken.” De bast is de meest in het oog springende sierwaarde. Ook al wordt een grote boom tot meer dan 20 m hoog, vanaf een doorsnede van circa 10 cm zal de bast al spectaculair afschilferen. Een beetje zoals bij een plataan of Stewartia schilfert de bast in kleine, dunne platen af. Onder de donker grijsgroene bast worden dan zilvergrijze, lichtbruine en bruinrode delen zichtbaar. Naarmate de boom ouder wordt, zal dit effect versterken. Het is opvallend dat Meyer niet alleen verwijst naar de bast, maar naar de gehele boom. Als boom heeft P. bungeana een breed eironde kroon met een niet al te dichte vertakking. De naalden staan in bundels van drie bijeen, zijn tot circa 10 cm lang en donkergroen. Door de vrij losse vertakking krijgt de boom een mooie transparante kroon. Er zijn enkele benaamde cultivars. Deze wijken af door de groeiwijze (compact of zuilvormig), maar krijgen na een aantal jaren ook de karakteristieke afschilferende bast. Nederland ligt in winterhardheidszone 8b (zuidwestkust) tot 7a (noordoost Nederland). Hoewel de boom te

boek staat als winterhard tot in USDA zone 7a, is het een zeldzame verschijning in ons land. Wellicht heeft dit ermee te maken dat P. bungeana met name op jonge leeftijd wat gevoeliger is voor vorst. Na enige jaren in de winter te zijn beschermd, moet de boom het toch wel zonder bescherming kunnen redden. P. bungeana houdt van een zonnige, warme standplaats, bij voorkeur op basische tot kalkrijke grond. Ook op een licht zure grond zal de boom nog redelijk groeien. Vanwege de zeer specifieke sierwaarde is P. bungeana niet geschikt als impulsplant of voor grootschalige toepassing als laanboom. Maar het is wel een schitterende parkboom.

PLUS

MIN

+ Zeer fraaie afschilferende

- Afschilferende bast laat

bast

zichtbaar

+ Mooie transparante kroon

- Op jonge leeftijd beperkt

+ Wintergroen

winterhard

De Boomkwekerij 15 (25 juli 2014)

Ongekend Pinus bugeana.indd 22

17-07-14 13:25

Gewasbescherming

Tekst: Rianne Lek en Ketura Haveman Foto: Koppert

Mobium taxuskever de baas met aaltjes De taxuskever komt dit jaar aanzienlijk meer voor dan voorgaande jaren en levert bij veel kwekers problemen op. Hoe kan je ze als kweker te lijf?

Door de zachte winter kwamen in februari al de eerste meldingen van de larve of mobium van de taxuskever binnen. De bestrijding van deze mobium kan met insectenparasitaire aaltjes, ook wel nematoden genoemd. Het gebruik van aaltjes is veilig voor de gebruiker en er zijn geen residuen. Het heeft een snelle en doeltreffende werking, bovendien is er geen resistentie mogelijk. Aaltjes zijn nuttige bodembewoners die leven van insecten. De aaltjes zoeken naar de mobium van de taxuskever en dringen deze binnen via een natuurlijke lichaamsopening. De larven verkleuren roodbruin en verslijmen vervolgens. Er zijn verschillende soorten aaltjes die worden ingezet bij de bestrijding van taxuskevers, namelijk Steinernema feltiae en Heterorhabditis bacteriophora. Larvanem van Koppert bevat Heterorhabditis bacteriophora en kan toegepast worden bij bodemtemperaturen vanaf 14째C. Voor een optimale bestrijding zijn echter hogere bodemtemperaturen nodig. Een bodemtemperatuur van 20째-23째C is ideaal. Voer bij hogere bodemtemperaturen altijd een bestrijding uit, al is de plaagdruk op dat moment niet groot. Is de concentratie mobium hoog, pas de aaltjes dan twee keer toe met een interval van drie weken. Herhaal, indien nodig, de behandeling in het voorjaar, maar kies dan voor een product op basis van het aaltje Steinernema feltiae, zoals Entonem. Dit aaltje is ook bij lage bodemtemperaturen vanaf 8째C actief.

Er zijn namelijk twee bestrijdingsmomenten voor aaltjes, in het voorjaar en in het najaar. De voorjaarsbestrijding loopt van het vroege voorjaar tot juni, het tweede bestrijdingsmoment loopt van half juli tot oktober/begin november.

Toepassing aaltjes Voor een goede bestrijding is de juiste manier van toepassen erg belangrijk. De aaltjes worden gemengd met water. Het is belangrijk dat de spuitvloeistof voortdurend goed geroerd wordt, anders zinken de aaltjes in de tank naar de bodem. Verwijder alle zeefjes in de gebruikte apparatuur om verstopping te voorkomen en let op dat er geen chemische residuen in de tank zitten. Er kan met een spuitdruk tot 12 bar gespoten worden. Aangezien aaltjes een vochtige bodem nodig hebben, is het zinvol om een aaltjesbestrijding toe te passen na een fikse regenbui. Als er geen regen op komst is en de aaltjes moeten wel worden ingezet, is het belangrijk dat er eerst goed wordt

beregend. Probeer de bodem twee weken na de toepassing ook goed vochtig te houden. Zonder vocht drogen de alen uit. Let op dat bodembedekking de intrede van de aaltjes in de grond niet belemmert. Voorkom ook droge plekken, want de larven zoeken namelijk de droge gedeeltes op en de aaltjes hebben voorkeur voor een vochtige grond. <

Mobium, de larven van de taxuskever, zijn goed te bestrijden met insectparasitaire aaltjes.

ACHTERGROND

Verschillende soorten snuitkevers Snuitkevers worden momenteel veel gezien door heel Nederland. Bij boomkwekerijen gaat het vaak om de taxuskever, de Otiorhynchus sulcatus. Deze wordt in het openbaar groen en in particuliere tuinen ook aangetroffen, maar het sortiment snuitkevers is buiten de kwekerijen veel groter. In totaal zijn er ongeveer tien soorten schadelijke snuitkevers in Nederland actief. Sommige uitheemse soorten zijn daarbij behoorlijk schadelijker dan de inheemse O. sulcatus. De verwachting is dat de uitheemse soorten binnenkort ook hun intrede in de kwekerij zullen doen. In het openbaar groen is al ervaring opgedaan met de bestrijding van de snuitkevers met behulp van aaltjes. Deze resultaten lijken vooralsnog goed. De Boomkwekerij 15 (25 juli 2014)

Taxuskever.indd 23

17-07-14 13:25

Tekst: Arno Engels Foto’s: Gemeente Den Haag, Arno Engels

Dit zijn de beste rozen van Lottum en De Diverse rozen vielen laatst in de prijzen: eind juni tijdens de potrozenkeuring in Lottum, en begin juli tijdens het Internationaal Rozenconcours in Den Haag. Op beide plaatsen waren de keuringen momentopnamen. Mede dankzij het mooie weer was de groei en bloei van hoogstaand niveau. De potrozenkeuring in Lottum vond op dinsdag 24 juni plaats in de Rozenhof. Aan deze keuring deden in totaal 114 inzendingen mee. Het waren er minder dan voorgaande jaren (125 in 2013 en 140 in 2012). Dat viel organisatie enigszins tegen, omdat de rozen dit seizoen vroeg waren met bloeien en omdat containervelden in juni nog aardig vol

Frank Coenders Kwekerijen had in Lottum de beste totaalpresentatie. Het was een gevarieerd sortiment in brandschone potten, aldus de jury. De tweede prijs was voor Lakei Boomkwekerijen, de derde voor Jos Jonkers & Zonen.

waren. De inzendingen hadden volgens de vakjury wel een hoog kwaliteitsniveau. De keuring was ingedeeld in vijf categorieën: terrasrozen in potmaat tot 5 l, terrasrozen in potmaat vanaf 5 l, stamrozen, potroosjes (ook wel vensterbankroosjes genoemd) en totaalpresentatie. De winnaars van de eerste prijzen zijn op deze pagina’s afgebeeld, alle prijswinnaars zijn te zien op deboomkwekerij.nl. Het Internationaal Rozenconcours in Den Haag vond op donderdag 10 juli plaats in het Westbroekpark. Ook hier waren vijf keuringscategorieën, maar wel andere dan in Lottum, omdat de rozen zijn opgeplant: trosrozen, grootbloemige rozen, parken heesterrozen, patiorozen en leirozen. Op dit concours kan uiteindelijk maar één roos de titel ’Gouden Roos van Den Haag’ winnen. De allermooiste van 2014 was Deseo van Noack. De Duitse veredelaar won de titel eerder in 2008 (met Resonanz), in 2000 (met Focus) en in 1995 (met Schneeflocke). <

Red Ballerina, ingezonden door Rosarium Lottum, was in Lottum de beste terrasroos in potmaat tot 5 l. Mooie rode heesterroos en voortreffelijke groeikracht, aldus de jury. Duraroos won met Peach Clementine de tweede prijs en met Asperin Rose de derde.

Frank Coenders Kwekerijen won in Lottum alle prijzen bij de terrasrozen in potmaat vanaf 5 l. De beste was deze Fiji, volgens de jury een gezonde en mooie struik met prachtige bloemen. De tweede prijs was voor Marie Curie en de derde voor Balmoral.

De Boomkwekerij 15 (25 juli 2014)

Rozenkeuringen.indd 24

17-07-14 13:25

Keuring

en Den Haag

De geurprijs van Den Haag ging naar Elaine Page, een grootbloemige roos van Poulsen Roser uit Denemarken. Elaine Page behaalde onder de grootbloemigen echter slechts een bronzen certificaat; het goud was hier voor Sunny Sky van Kordes.

Gouden Roos van Den Haag 2014: Deseo, een trosroos van het Duitse veredelingsbedrijf Noack Roses. Deseo behaalde het hoogst aantal punten op het Internationaal Rozenconcours en daarmee de titel.

De publieksprijs van Den Haag was voor Westzeit. Deze roos is net als de Gouden Roos Deseo veredeld door Noack in Duitsland. De veredelaar ontving voor Westzeit tevens het eerste Excellence Rose-predicaat in ontvangst.

De beste stamroos van Lottum was Apfelbl端te, van Lakei Boomkwekerijen. Volgens de jury een zeer rijkbloeiende roos op een stevige stam. Frank Coenders werd tweede met Leonardo da Vinci, Rosarium Lottum derde met Giesebrecht.

Het beste potroosje van Lottum was Pink Snowball: een mooie stevige plant, met gelijkmatig rose bloemen en mooie knoppen, aldus de jury. Inzender BM Roses won ook de tweede prijs (met Flamingo Jewel) en de derde prijs (met Snowball). De Boomkwekerij 15 (25 juli 2014)

Rozenkeuringen.indd 25

17-07-14 13:26

Tekst en Foto's: Ketura Haveman

’Het opbouwen van relaties vraagt om een lange adem’ Hoogenraad Handelskwekerijen in Ederveen kweekt een breed sortiment plantgoed van heesters en coniferen. Ze zijn niet de goedkoopste, want de ondernemers geloven niet in prijsconcurrentie. „Wij streven naar klanten voor de lange termijn en die krijg je niet door de laagste prijs, maar door kwaliteit en service.”

rapen, gaan we met zijn allen; studenten en vaste krachten. Het werk is leuker in een grote groep omdat je snel vooruitgang ziet en de mix zorgt ervoor dat het tempo er in blijft en dat het goed gebeurt.” Dat laatste is volgens Hoogenraad erg belangrijk. „De kwekerij is je snoepwinkel. Als klanten hier komen kijken, moet het er goed uitzien.”

Inkoop en eigen productie In de loods bij Handelskwekerij Hoogenraad Handelskwekerijen is het druk. Een grote groep jongeren komt uit de kantine en verspreidt zich over het bedrijf. Een deel vertrekt met trekker en kar naar een elders gelegen perceel. De overgrote meerderheid blijft echter binnen en schuift aan een tafel om stek te snijden en steken. „De zomerweken zijn hier de stekweken, letterlijk alles staat dan in het teken van stek”, vertelt Sebastiaan Hoogenraad. In deze periode wordt de hele kas vol gezet met stek van heesters. Het merendeel van het stek is die ochtend van de planten op de kwekerij gesneden. Aan het eind van de middag wordt er een voorraad aangelegd waarmee de studenten in de ochtend weer van start kunnen. „In principe is het stek nooit ouder dan een dag. Met vers stek heb je een betere kans van slagen en minder problemen met schimmels.” Het stek snijden en steken gebeurt uitsluitend door studenten. „Die kunnen dat prima. Er is een vaste kracht bij die het stekken begeleidt. Onze vaste krachten zet ik liever op werk in wat ik niet door studenten kan laten doen.” Naast het stekken, helpen de studenten ook met het onkruid rapen op de tuin. „Een uurtje per dag. Laat je dat iemand hele dagen doen, dan haken ze af. Het uur dat we

De nieuwe Physocarpus ’Little Angel’ is compact en vertakt uit de basis.

Sebastiaan Hoogenraad runt samen met zijn schoonzus Hannie Hoogenraad de 7,5 ha grote kwekerij in Ederveen. Zijn vader, Gerrit Hoogenraad, werkt ook nog dagelijks op de kwekerij. De werkverdeling is duidelijk. Hannie doet de boekenhouding en alle kantoorzaken, Gerrit Hoogenraad doet de inkoop en Sebastiaan doet de verkoop en de kwekerij. Van oudsher is het bedrijf een handelskwekerij waar inkoop altijd een grote rol speelde. De laatste jaren wordt de eigen teelt steeds belangrijker. „Ik denk dat we momenteel nog ongeveer 40% inkopen. De overige 60% is eigen productie.” Helemaal verdwijnen doet de inkoop echter niet, verwacht Hoogenraad. „Wij kweken een heel groot sortiment omdat we willen dat onze klanten bij ons een totaalpakket kunnen kopen. Honderd procent eigen productie ga je echter niet halen. Je bent nooit helemaal compleet qua sortiment, sommige soorten passen namelijk gewoon niet goed in je teeltmethode of op je kwekerij. Daarnaast kweken ze aantallen op gevoel. Vaak klopt dat redelijk, maar volgens Hoogenraad wisselt het altijd per jaar wat goed loopt waardoor je soms tekort van een soort komt. „Ook daarom zul je dus toch een deel van derden moeten inkopen om aan de vraag van je klant te voldoen.”

Op de sociale werkplaats kweken ze op 1,5 ha planten voor Hoogenraad.

De Boomkwekerij 15 (25 juli 2014)

Reportage Hoogenraad.indd 26

17-07-14 13:26

Heesters/coniferen

Handelskwekerij G Hoogenraad, Ederveen Sortiment:

Plantgoed

van

heesters en coniferen; het sortiment bestaat uit ongeveer 1.200 soorten. Afzet: Naar kwekers in Nederland en in het buitenland. Ongeveer 50% gaat naar het buitenland,

hoofdzakelijk

Oost-Europa. Oppervlakte: 7,5 ha eigen kwekerij en ongeveer 1,5 ha wordt gekweekt bij de Sociale Werkvoorziening. Personeel: 12 mensen in vaste dienst, en in de zomerweken ongeveer 50 scholieren. Website: hoogenraadplant.nl

In de zes zomerweken wordt er 1,5 miljoen stek geknipt en gestoken door studenten.

Nee verkopen, komt niet bij Hoogenraad op. „Juist die service dat je hier terecht kunt voor je totale bestelling is voor onze afnemers belangrijk. Sommige klanten kopen grotere hoeveelheden van enkele soorten, maar er zijn er ook die veel soorten in kleinere aantallen kopen.”

Voet aan de grond in Oost-Europa Voorheen verkocht Hoogenraad letterlijk het hele boomkwekerijsortiment. Daar zijn ze wel een beetje op terug gekomen. „We beperken ons nu tot de heesters en coniferen, maar dan weer wel in de breedste zin. Kleinfruit valt bij ons ook onder heesters. Dit is een relatief nieuwe productgroep in ons sortiment, maar het is wel een sterk groeiende gewasgroep qua vraag.” Met het brede sortiment heeft Hoogenraad in OostEuropa voet aan grond gekregen. „Kwekers voeren daar nog vaak een breed sortiment, maar ze willen voor hun inkoop van plantgoed niet naar meerdere leveranciers toe.” Dat niet alle planten van eigen kwekerij komen is voor zijn afnemers geen probleem. „Zolang zij maar niet naar twee of drie adressen hoeven.” Afzetten op de Oost-Europese markt vraagt wel geduld. „Eerst moet er een vertrouwensband ontstaan, daarna heb je een vaste klant. Daar geloof ik zelf ook in. Ik wil niet voor een dubbeltje op de voorste rij, want klanten die ik

daarmee binnenhaal, ben ik volgend jaar weer kwijt aan iemand die twee cent lager zit.”

Telkens weer nieuwe soorten De sortimentslijst van de kweker bestaat ieder jaar weer voor een aanzienlijk deel uit nieuwe soorten. „Tijden veranderen en de smaak ook. Na vijf jaar is ongeveer 40% van onze sortimentslijst veranderd. Als je met je afnemers mee wilt blijven ontwikkelen, is aanpassing van het sortiment nodig. De vraag van hun klanten verandert ook.” Sommige nieuwkomers in de sortimentslijst zijn blijvers, andere vallen na 3 à 5 jaar weer af. „Een noviteit brengt in eerste instantie extra geld op. Na 3 à 5 jaar gaat het nieuwe eraf en dan gaat het soort op in de reguliere productie tegen een reguliere prijs. Soms blijkt een soort echter helemaal niet geschikt voor grootschalige productie.” Naast noviteiten van licentiebureaus, probeert de kweker ook altijd wel iets uit eigen huis te presenteren. „Wij veredelen niet, maar wij mogen regelmatig soorten voor andere kwekers als noviteit in de markt zetten. Die exclusiviteit zijn de extra lokkertjes die goed zijn voor je naamsbekendheid. Met Plantarium mogen we weer zulke planten presenteren, Physocarpus opulifolius ’Little Angel’ en Fragaria x ananassa ’XL Snow white’ (Pineberry XL).” < De Boomkwekerij 15 (25 juli 2014)

Reportage Hoogenraad.indd 27

17-07-14 13:26

Foto: Cultus Agro Advies

Timing belangrijk in bos- en haagplantsoen Zo midden in het groeiseizoen is het goed om de balans op te maken en vooruit te blikken. Welke middelen hebben we al gebruikt, hoe was de werking en hoe gaan we verder?

Simon van Houwelingen Cultus Agro Advies simonvanhouwelingen@ cultus.nl

Elk jaar is beukenbladluis (Phyllaphis fagi) een item en, gezien het grote areaal beuk, goed om even bij stil te staan. Door het vroege voorjaar is er op verschillende bedrijven eerder gespoten tegen de beukenbladluis. De vroeg gespoten percelen staan er niet altijd het beste bij. Dat ligt aan de spuitomstandigheden. Op droge percelen zien we vaak een slechter resultaat van de bespuiting ongeacht het gebruikte middel. Na de regen in juni net voordat het tweede schot kwam, waren de omstandigheden optimaal. Veel percelen met beuk zijn toen gespoten met Movento met zeer goed resultaat, terwijl we vorig jaar onze vraagtekens zetten bij dit middel. Bespuitingen met Teppeki en Calypso hadden ook goed resultaat. Movento biedt echter meerwaarde, omdat het langer en breder werkt en wordt getransporteerd in de sapstroom. Ook is het net als Teppeki veilig voor nuttige insecten. Door kennis van het middel en over de te bestrijden plaag of aantasting, kom je tot een effectief middelengebruik met een goed resultaat en een lagere kostprijs.

Meeldauw Vanwege het vroege voorjaar waren er al vroeg problemen met meeldauw. Zodra de

planten in blad kwamen, was er al meeldauw. We weten allemaal dat we dan op achterstand staan en dat er geen middelen zijn die meeldauw zo curatief kan aanpakken. Ook hier is dan de middelenkeuze en timing van belang. Op dit moment is de meeldauw redelijk goed onder controle en omdat er veel groei is, is het preventief bijhouden met Flint, Frupica, Signum of Zwavel goed te doen. Wanneer er veel groei is, zal rekening moeten worden gehouden met een korter interval, vanwege de bescherming van het jonge blad. Bij temperaturen boven de 20 graden en een hoge RV, is de inzet van zwavel een juiste keuze, omdat er dan optimaal gebruik gemaakt kan worden van de dampwerking. Wanneer gewassennet voor het volgende schot even geen groei hebben, is een volledige dosering van zwavel (500 gr/100 l) een goede optie die actieve sporen wegbrandt en weinig kost. Bij een aantasting is het raadzaam om te kiezen voor een middel met een curatieve werking zoals Nimrod of Folicur. Nimrod is veilig in alle gewassen, Folicur kan soms scherp werken. Zie etiket. Gezien het huidige middelenpakket en wijzigingen in de etiketten, is het van steeds groter belang om strategisch om te gaan met bestrijding van plagen in aantastingen. <

Door inzet van de juiste middelen kunnen eitjes en larven van natuurlijke vijanden als het lieveheersbeestje worden gespaard.

De Boomkwekerij 15 (25 juli 2014)

Teeltadvies BKW 14-15.indd 28

17-07-14 13:26

Teeltadvies

Onkruid kan vaste plant besmetten met virus Nu alle percelen ingeplant zijn maar het gewas nog niet helemaal dicht staat, heeft onkruid aandacht nodig. Op tijd beginnen en goed bijhouden blijkt de beste strategie te zijn.

Kees Pastoor DLV Plant k.pastoor@dlvplant.nl

De meeste kwekers realiseren zich nog onvoldoende dat onkruiden dragers kunnen zijn van virussen en daarom een risico vormen. Vogelmuur, herderstasje en melde zijn waardplant voor diverse virussen, zoals tabaksratelvirus. In combinatie met aaltjes die dit virus verslepen is verspreiding snel een feit. Virusvrij materiaal is uiteraard belangrijk, maar een goede strategie op het gebied van onkruid en aaltjes is onmisbaar. Voor dit moment betekent het dat al gekeken moet worden naar de perceelskeuze voor volgend jaar. Nu is namelijk goed te zien hoe de percelen er voor staan als het gaat om onkruidbeheer en vochtvoorziening. Percelen die mogelijk volgend jaar worden gebruikt voor de teelt van vaste planten, moeten worden voorbereid. Onkruidbestrijding, een groenbemester die past bij de aaltjestoestand en een goede organische stofvoorziening vormen de ingrediënten voor een goede start. Samenwerking met perceelseigenaren, huurders en gebruikers schept perspectief en is naar mijn mening onvermijdelijk. Als dit niet gebeurt, dreigt op termijn een tekort aan geschikte percelen.

Organische stof Het inzaaien van een groenbemester op lege percelen kan nog. Drie redenen om groenbemesters in te zaaien zijn de aanvoer van organische stof en voeding, verbeteren van de bodemstructuur en het voeden van bodemleven. Aangezien de aanvoernormen voor stikstof en fosfaat steeds beperkter zijn geworden, komt ook de aanvoer van organische stof onder druk te staan. Een groenbemester levert drie tot acht ton effectieve organische stof per ha. Steeds meer vaste plantentelers zaaien regelmatig een (gedeelte van) een perceel in met een groenbemester. Zeker als jaarlijks in combinatie met vaste mest en compost ook nog eens 3-5 kuub per ha veenproduct wordt aangevoerd, ontstaat een gevarieerd aanbod voor het bodemleven met als doel een toenemende ziektewerendheid en het vasthouden van voeding en vocht. Aanvoer van veen is een mogelijkheid die nog vaak onbenut blijft. <

Mulchen om Cylindrocladium te beperken Het chemische middelenpakket tegen Cylindrocladium in Buxus wordt smaller. Mulchen kan helpen om minder afhankelijk te zijn van chemie.

René van Gastel Groeibalans renevg@groeibalans.nl

De preventieve bestrijding van Cylindrocladium buxicola wordt lastiger door het wegvallen van Maneb en Daconil. Er zijn nog wel andere preventieve middelen, maar een aantal daarvan zitten in dezelfde groep waardoor de kans op resistentie groter wordt. Met spuitzwavel en captan is er geen risico op resistentie, voeg daarbij wel een hechter toe. Let er op dat captan volgens het nieuwe etiket maar vijf keer op jaarbasis mag worden gebruikt. De laatste jaren hebben wij proeven gedaan om Buxus-planten en grond waarin ze staan meer weerbaarheid en vitaliteit te geven. Zo hebben we van gezonde planten uit particuliere tuinen verschillende plantsapanalyses en grondmonsters genomen. Opvallend was dat de calciumwaarden, zowel in de plant als in de bodem, vele malen hoger waren dan in de reguliere buxusteelten. Calcium zorgt voor stevige cellen en is erg belangrijk bij de opname en verdeling van andere mineralen in de plant. In de bodem in de particuliere tuinen was ook een grote diversiteit aan schimmels, bacteriën en ééncellige beestjes.

Mulchen met blad- of groencompost kwam een aantal jaren geleden al heel goed naar voren. Afstrooien heeft een groot aantal voordelen: zo zorgt de mulchlaag bij hevige regenval dat eventuele sporen van Cylindrocladium op de grond niet tegen de onderkant van plant spatten, het stimuleert de bodembiologie, de grond droogt veel minder makkelijk uit, bij hevige regenval blijft de structuur van de grond behouden en bij een voldoende dikke laag voorkomt het kieming van onkruid. Ervaring van de laatste jaren afmulchen leert, dat behalve calcium, ook andere mineralen waaronder magnesium, zwavel en verschillende sporenelementen beter worden opgenomen. Nu Buxus voldoende groeit, is het belangrijk de juiste mineralen in de plant te krijgen. Zo weten we, door ervaring van vele jaren, dat wanneer de plantsap pH in de plant hoger is, dat deze planten minder vatbaar zijn voor schimmels. Een hogere plantsap pH kan verkregen worden door onder meer calcium en magnesium te geven. Teveel aan nitraten kan een lagere plantsap pH veroorzaken. <

De Boomkwekerij 15 (25 juli 2014)

Teeltadvies BKW 14-15.indd 29

17-07-14 13:26

Tekst en Foto: Marie Tromp

Nuttige insecten lokken met bloemstro Het aantal middelen om ziekten en plagen te bestrijden neemt af, terwijl de toenemende specialisatie de kans op insectenplagen vergroot. Het lokken van natuurlijke vijanden zou een oplossing kunnen bieden. Twee studenten van Hogeschool STOAS onderzochten het effect van bloemstroken en groenbemesters op de biodiversiteit.

Van diverse middelen wordt residu in het oppervlaktewater gevonden. Toelatingen van middelen komen hierdoor onder druk te staan. Ook de maatschappelijke discussie over de afname van de bijenstand, insecten en natuurlijke vijanden door insecticiden zet het toelatingsbeleid onder druk. Als de reguliere middelen verdwijnen, moeten kwekers alternatieven hebben. In het praktijknetwerk Duurzame aanpak van ziekten, plagen en onkruiden wordt onderzoek gedaan naar alternatieven. Er wordt gekeken hoe plantomstandigheden kunnen worden geoptimaliseerd, onder andere door de bodem te verbeteren; of planten bovengronds sterker worden door inzet van biostimulatoren en bijvoorbeeld compostthee; en hoe de aanwezigheid van natuurlijke vijanden op en om de kwekerij kan worden gestimuleerd. Ook wordt er gezocht naar

Bloemstroken verbeteren niet alleen de biodiversiteit, ze zorgen ook voor positieve reacties uit de omgeving.

nieuwe, minder milieubelastende middelen.

Onderzoek studenten STOAS Studenten Marie Tromp en Iems Tervoort van STOAS Vilentum Hogeschool in Wageningen hebben in 2013 onderzocht of het inzaaien van verschillende bloemstrookmengsels

ACHTERGROND

Boomkwekers gaan langzaam â&#x20AC;&#x2DC;om' Een groep van tien vooruitstrevende boomkwekers gaf in 2012 de opdracht aan het praktijknetwerk, getrokken door onder andere DLV Boomteelt en Hessel Marketing & Communicatie, om te zoeken naar duurzame oplossingen voor het steeds kleiner wordende middelenpakket. Inmiddels is de groep uitgebreid naar 26 vollegrondskwekers en 15 toeleveranciers, verspreid door het land: het Praktijknetwerk Duurzame Aanpak van ziekten, plagen en onkruiden. Het basisdoel van het Praktijknetwerk is enerzijds zoeken naar een optimale bodem met een weerbare plant en anderzijds duurzame oplossingen te zoeken voor een effectieve onkruidbeheersing. GeĂŻnteresseerde kwekers kunnen zich voor 2014 nog aanmelden bij e.hessel@hesselmarketing.nl. Kijk ook op www.bomenvoordetoekomst.nl.

en groenbemesters de biodiversiteit verbeterde. Het idee hierachter is om natuurlijke vijanden van bladluizen en andere schadelijke insecten voedsel en schuilplaatsen te bieden. Zo zijn zij in de buurt als er een plaag de kop opsteekt in de cultuurgewassen. Deze rovers, zoals loopkevers en spinnen, vertragen de groei van de bladluispopulatie. Spinnen en loopkevers vangen niet alleen in de planten maar vooral ook op de grond larven van schadelijke insecten. Sluipwespen, lieveheersbeestjes, zweefvliegen ruimen de bladluisplaag verder op.Vaak parasiteren ze op schadelijke insecten door hun eieren te leggen in de larven. Om zelf te groeien eten larven van roofinsecten veel luizen. Door het aanleggen van bloemstroken met functionele agrobiodiversiteit (FAB) mengsels met eenjarige of meerjarige planten, krijgen deze nuttige insecten een plek op de kwekerij.

De Boomkwekerij 15 (25 juli 2014)

Biodiversiteit.indd 30

17-07-14 13:26

Biodiversiteit

mstroken van de bloemstroken op de luizenpopulatie in het gewas rondom de stroken was daardoor helaas niet te meten. Er waren echter wel veel bijen en vlinders zichtbaar aanwezig. Bij kwekerij M. van den Oever waren ze daar erg blij mee: ,,Bezoekers, klanten en passanten reageren positief op de bloeiende bloemstroken. Wij benadrukken hiermee onze visie op duurzaam en mvo kweken. Verder zien we dat de bodem duidelijk losser van structuur is en planten groeien er goed op.’’

Groenbemesters

Conclusies Door het koude voorjaar kwamen de mengsels laat op. Pas aan het eind van de warme en droge zomermaanden van 2013 kwamen de stroken goed in bloei. Normaal levert zaaien in april/mei voldoende gewas op, waar de roofinsecten voedsel vinden om later in juni op luizen over te stappen. Ook bleken grote zaden van onder andere lupine veel vocht nodig te hebben om te ontkiemen. Het was in mei en juni vrij droog. De stroken werden niet beregend waardoor de zaden slecht en laat opkwamen. Gewenste schermbloeiers als venkel, groot akkerscherm en duizendblad kwamen niet of nauwelijks op. De mengsels moeten worden aangepast, zodat er ook schermbloeiers in het sortiment zitten. Wilde peen is een goede vervanger. Door het koude voorjaar was er echter geen luizenplaag. De effecten

Nieuw zijn de mengsels die zowel groenbemesters als bijentrekkers bevatten. Vaak worden groenbemesters in monocultuur ingezet. Dit stimuleert de biodiversiteit niet. Speciaal voor het praktijknetwerk heeft Servaplant mengsels samengesteld die de eigenschappen van een groenbemester, het verbeteren van de bodemstructuur, combineren met een rijke bloei voor het verbeteren van de biodiversiteit. De mengsels bestaan uit zowel diep- als breedwortelaars. De vlinderbloemigen in de groenbemestermengsels - lupine en rolklaver - binden stikstof uit de lucht, slaan dit op in wortelknollen en leveren hiermee een natuurlijke stikstofbemesting voor de volgende aanplant. Boekweit lijkt een ideale plant: ze komt snel op, onderdrukt onkruid, bloeit zes weken na het zaaien en

verdraagt een maaibeurt. Op deze plant zijn veel nuttige insecten gesignaleerd. Een nadeel is dat ze door de snelle groei andere soorten in het mengsel overgroeien. In 2014 wordt een proef met een mengsel zonder boekweit gedaan. Voor een optimaal rendement van de bloemstroken, moeten ze op de kwekerij als teelt worden gezien. Ze hebben ruimte, water, mest en zorg nodig. Als er gezaaid wordt op grond waar houtsnippers of grote hoeveelheden grove compost verwerkt zijn, onttrekken die beschikbare stikstof aan de bodem. Door het geven van een stikstofmest (kalksalpeter) wordt dit gebrek opgeheven en kwamen de groenbemestermengsels later wel op en groeiden ze na opkomst ook goed door. Op verschillende percelen maakten de groenbemesters de grond goed los en ook de gewenste stikstofbindende wortelknolletjes waren aanwezig. Het onderspitten van de groenbemester is dan niet nodig. Als het gewas wordt gehakseld en blijft liggen, beschermt het in het najaar en de winter de bodem maar ook het bodemleven en vormt het een natuurlijk schuilplaats voor allerhande natuurlijke vijanden. De mengsels bleken er taai. Zelfs na per ongeluk schoffelen, kwamen ze toch weer op. Ook bij later zaaien, eind mei, kwamen de mengsels nog tot volle wasdom met een rijke bloei. Deze bloei komt echter wel te laat om roofinsecten te lokken voor de eerste luizenplagen. <

FEITEN

Het onderzoek Bij zes kwekers zijn op diverse locaties - allen op zandgrond - in het voorjaar van 2013 bloemstroken ingezaaid. Een proef bloemstrook heeft een lengte van circa 60 m en een breedte van 1,25 m. Kwekers konden kiezen uit mengsels met verschillende functies. Er kon gekozen worden voor groenbemesters of één – en meerjarige bloemmengsels. Tijdens de groei en in september zijn de aanwezige planten geteld en vergeleken met wat er gezaaid was. De insecten zijn geteld die op de bloemen vlogen en er werd gekeken of het de gewenste roofinsecten waren. Verder kregen de deelnemende kwekers een vragenlijst voorgelegd. De Boomkwekerij 15 (25 juli 2014)

Biodiversiteit.indd 31

17-07-14 13:26

NIEUWE FORMULE all-in-1day

van 09:00 TOT 21:00

Belgische najaarsbeurs

woensdag 27/08

Flanders Expo Gent (België) | Hal 3 & 5

Openingsuren woensdag 27/8 van 09:00 tot 21:00

“Op één dag een volledig overzicht van het najaarsassortiment!” Belgische vakbeurs waarop kwekers, toeleveranciers en handelaren hun kwalitatief assortiment presenteren aan de internationale sierteeltsector.

GRATIS TOEGANG & CATALOGUS (enkel voor professionelen)

registreer online | WWW.FLORALL.BE Meer info: www.florall.be | info@florall.be Twitter: @FLORALLfair

587172.indd 32

21-7-2014 9:46:24

VRAAG EN AANBOD

22 juli 2014 nummer 15

Mail uw Vraag & Aanbod voor donderdag 17.00 uur naar: svstraffic@bdu.nl of bel naar Verkoop Boomkwekerij 0342494889

M: 06 54258722 F: 0598 398270 E: bart@bollaart.nl

Bezoek onze website voor meer informatie of actuele voorraad w w w.b ens ve r m eerd er i ng. nl

Uitgebreid assortiment in laan- en sierbomen, fruitbomen, spillen, dakplantanen en leilindes (vormbomen).

ZOWEL IN DE VOLLE GROND ALS IN CONTAINER

ELSHOVEN NV Beworteld stek van bodembedekkers.

Het juiste adres voor de beste kwaliteit! Kijk op onze website voor meer informatie:

Specialisatie: Waldsteinia ternata Het hele jaar door leverbaar ELSHOVEN NV • Elshoven 5 B-3950 Kaulille Bocholt E-mail: elshoven@skynet.be

www.mabo.nl Tel: 0032 475 793613 Fax: 0032 116 62730 Contactpersoon Luc Peeters

MABO KWEKERIJEN Achterstraat 12 6668 AA Randwijk tel: 0488-491271 fax: 0488-491342 e-mail: info@mabo.nl

Het adres voor uw

gewortelde stek van heesters en coniferen in stekplaten

Ook voor cahl tuewn! stekopdra

STEKCULTURES BV

GOMMELSTRAAT 2 • 5074 NG BIEZENMORTEL TELEFOON: 0135113396 • FAX: 0135114183 GSM: 0651222823 EMAIL: INFOHECOSTEKCULTURES.NL INTERNET: WWW.HECOSTEKCULTURES.NL

Wilt u ook adverteren op de Plantenbeurs pagina? Bel: 0342-494889

“Onze kwaliteit is onze toekomst”

587173.indd 33

21-7-2014 9:42:38

Tekst en Foto: Ron Barendse

Buxus-kweker strijdt voor behoud Bux Buxus-kweker Adrie van Dun komt in actie voor het behoud van Buxus in de grotere tuinen. „Hoveniers, maar ook eigenaren van bijvoorbeeld kasteeltuinen, denken vaak ten onrechte dat aangetaste Buxus-tuinen niet meer zijn te redden. Onze pilot waarbij we tuineigenaren de garantie geven dat hun Buxus-tuin mooi blijft of wordt, moet hier verandering in brengen.” Kweker Adrie van Dun heeft zoveel vertrouwen in zowel zijn Buxus, als de bladmeststof die hij zelf op de markt brengt, dat een tuineigenaar van hem de garantie krijgt dat zijn Buxus het blijft doen. „Zo niet, dan krijgt die zijn geld terug”, zegt hij. Op zijn bedrijf TopBuxus in Strijbeek, op de grens van Nederland en België, vertelt de kweker over de directe aanleiding voor deze stap. „De laatste jaren veroorzaken schimmels en rupsen schade in Buxus-tuinen, maar ik merk dat hoveniers over deze plagen vaak te weinig kennis hebben. Hierdoor durven zij hun klanten niet de garantie te geven dat de Buxus het ook echt blijft doen.” En juist het vertrouwen, dat volgens Van Dun bij zowel de tuinbezitter als de hovenier nu ontbreekt, moet terug komen. Hij liep al langer met deze gedachten, eigenlijk al sinds Paleis Het Loo in 2012 besloot om hun Buxus te vervangen voor Ilex crenata. Pas nu hij in medewerker Gerard Maas iemand heeft gevonden die deze handschoen samen met hem wil oppakken, gaat hij er ook daadwerkelijk mee aan de gang.

Mailing De eerste stap die Van Dun en Maas hebben gezet is het versturen van een mailing - per post - naar eigenaren van de grotere Buxus-tuinen zoals die te vinden zijn bij kastelen, landgoederen of grote particuliere eigendommen. Bij het versturen

ervan dienden zij wel af te rekenen met een dilemma. Want hoe benader je eigenaren van Buxus-tuinen zonder daarbij slapende honden wakker te maken? Want er zijn volgens Van Dun ook genoeg Buxus-tuinen waar zich nog nooit problemen hebben voorgedaan. „Ik denk dat slechts 25% van de eigenaren van een Buxus-tuin weet dat er iets speelt.” Toch koos hij er voor om de tuineigenaren op de hoogte te stellen dat schimmels en rupsen de laatste jaren schade veroorzaken, maar dat zijn bedrijf een garantie geeft zodat deze problemen niet het einde van hun Buxus-tuin hoeft te betekenen.

Pilotfase Het initiatief dat Van Dun heeft genomen bevindt zich nog in de pilotfase, maar de kweker legt uit hoe hij het voor zich ziet. Hij ziet in ieder geval een belangrijke rol weggelegd voor hoveniers. „In de meeste gevallen zal het zo zijn dat een tuineigenaar zijn tuin al laat verzorgen door een hovenier. Als deze tuineigenaar ons benaderd, is het niet de bedoeling dat wij de taak van de hovenier gaan overnemen. Wat wij willen doen is de hovenier door middel van training onze kennis bijbrengen. En als een tuineigenaar nog geen hovenier heeft, zullen we samen op zoek gaan naar een geschikte hovenier bij hem in de buurt.”

Paar uurtjes leren En wat moet de hovenier dan leren? Volgens Van Dun is het ook weer niet zo heel ingewikkeld en kan hij een hovenier binnen een paar uurtjes voldoende op weg helpen. De kern van het verhaal is dat Van Dun zelf enige jaren geleden een middel heeft ontwikkeld - TopBuxus Health Mix dat hij als bladmeststof op de markt brengt. „Dit middel is niet-chemisch en een goede behandeling met het product

in het voorjaar zorgt er voor dat planten ’schoon’ het groeiseizoen in gaan. En omdat het middel niet-chemisch is, is het voor een hovenier altijd makkelijk te combineren met andere bespuitingen, zoals die tegen spint bijvoorbeeld”, aldus Van Dun. Bij zijn weten zijn er geen hoveniers gespecialiseerd in het onderhoud van Buxus-tuinen en dat bracht de kweker op het idee om hoveniers, die met de werkwijze van zijn bedrijf aan de gang gaan, wellicht in de toekomst te gaan certificeren met bijvoorbeeld een TopBuxus Certificaat.

Garantie Waar het bij de pilot met name om draait is de garantie die de kweker aan de eigenaar van een Buxus-tuin wil geven. Van Dun zegt dat hij nog geen voorbeeldcontracten heeft maar dat de pilot moet uitwijzen waar de klanten behoefte aan hebben. „Als een klant behoefte heeft aan een onderhoudscontract waarin staat dat wij garanderen dat er in zijn Buxus-haag geen kale plekken komen, dan gaan we kijken hoe we daar invulling aan kunnen geven.” Maar ook klanten die al schade hebben aan hun Buxus-tuin kunnen bij Van Dun aankloppen. In dat geval beoordeelt de kweker of de Buxus vervangen moet worden of dat deze door een behandeling weer kan herstellen. „Kijk, dode planten kunnen wij ook niet meer levend krijgen. Maar als we er in een vroeg stadium bij zijn, bijvoorbeeld als er door Cylindrocladium alleen sprake is van bladval en de stengeltjes van de plant onder de bast nog groen zijn, dan is volledig herstel in de meeste gevallen nog mogelijk. In dat geval kunnen wij onder garantie de behandeling starten.”

Inboeten De garantie bestaat er volgens Van Dun uit dat planten die alsnog dood gaan, in overleg met de samenwer-

De Boomkwekerij 15 (25 juli 2014)

Kasteeltuin layout.indd 34

17-07-14 13:26

Afzet

d Buxus in kasteeltuinen

Kweker Adrie van Dun (links) en medewerker Gerard Maas ondernemen actie. Zij willen Buxus-tuinen gezond houden.

kende hovenier, worden ingeboet. Maar een klant kan ook voor ’no cure, no pay’ kiezen. Oftewel, als een behandeling niet werkt dan hoeft de tuineigenaar deze niet te betalen. Omdat Van Dun pas net is gestart met het op deze manier benaderen van tuineigenaren, is het aantal reacties nog beperkt. Hij heeft ook nog geen duidelijk beeld van wat de pilot zou kunnen opleveren maar denkt dat er in Nederland misschien wel 5.000 Buxus-tuinen zijn en dus evenzoveel potentiële klanten. In ieder geval is Van Duns vertrou-

wen in de door hem op de markt gebrachte bladmeststof de laatste jaren onverminderd groot gebleven. „Ik heb inmiddels 50.000 emmertjes Buxus Health Mix verkocht die via distributeurs met name bij hoveniers zijn terechtgekomen. Maar ook de belangstelling van kwekerszijde neemt toe. Inmiddels is er een behoorlijk aantal kwekers in Nederland en Engeland die het gebruiken.” Het middel kan volgens Van Dun ook een oplossing bieden voor retailers die steeds strenger worden bij hun inkoop, waarbij zij ook letten op mid-

delengebruik. Een van de retailers zou bijvoorbeeld niet langer willen dat Switch bij Buxus wordt ingezet en voor kwekers zou volgens Van Dun de bladmeststof het gebruik van Switch overbodig maken. Het zijn voor de kweker allemaal redenen om met vertrouwen de stap te maken om eigenaren van Buxus-tuinen te benaderen met zijn verhaal. Zodat, althans volgens de mailing die het bedrijf uit deed gaan ’U en de bezoekers van uw Buxustuin kunnen blijven genieten van deze unieke plant’. < De Boomkwekerij 15 (25 juli 2014)

Kasteeltuin layout.indd 35

17-07-14 13:26

Foto’s: Arno Engels, GroenRijk Den Bosch

P RO D U C TA N A LYS E

Slecht jaar voor verkoop Acer palmatum Kwekers van Acer palmatum kijken over het algemeen qua afzet terug op een slecht jaar. Het is voor hen moeilijk om de vinger op de zere plek te leggen, maar een scala aan redenen wordt als oorzaak genoemd. De vele regen die dit voorjaar in Engeland viel, is er daar een van. Kwekers zijn voorzichtig om hun mening te geven over het afgelopen verkoopseizoen van Acer plamatum, maar dat het een moeizaam seizoen was is wel duidelijk. De start van het seizoen begon nog veelbelovend: tot en met half april was de stemming positief, maar daarna kwam de klad in de verkoop. Voor de meeste kwekers betekent dit dat zij uiteindelijk niet al hun planten zijn kwijtgeraakt. Als oorzaken van de tegenvallende verkoop worden door kwekers

Bij FloraHolland steeg dit jaar de verkoop in stuks van Acer palmatum tot en met week 26 met ruim 50%. Van 387.000 stuks in 2013 tot 584.000 in dezelfde periode in 2014. De middenprijs daalde tot en met week 26 met 14%. Van €3,82 in 2013 naar €3,29 tot en met week 26 dit jaar. <

HANDELSSTEMMING

HOE LOOPT HET?

Beter seizoen voor Britse tuincentra

’Zweedse zomerhandel stopt niet’

In Groot-Brittannië is de tuincentrumverkoop afgelopen week afgeremd door het begin van de zomervakantie en door heet weer. Tot die tijd hadden Britse tuincentra over het algemeen niet slecht gedraaid. Consumenten kochten tuinplanten wel nog meer dan voorheen op basis van visuele aantrekkelijkheid.

De tuincentra hebben kunnen profiteren van mooi weer op belangrijke verkoopdagen, zoals Bank Holidays, in combinatie met een gestegen consumentenvertrouwen. Het gaat wel beter met de Britse economie, maar gemiddeld zien consumenten dat nog niet in hun portemonnee terug. Hun kosten voor levensonderhoud zijn tijdens de recessie namelijk toegenomen, terwijl hun lonen niet zijn mee gestegen. Ondanks dat laatste kopen de Britten nog altijd wel tuinplanten, maar dan moeten ze op het moment van aankoop wel visueel aantrekkelijk zijn. De laatste weken verkopen bloeiende planten als rozen,

diverse redenen aangevoerd. Als een van de redenen wordt de vele regen genoemd die in Engeland viel in het vroege voorjaar. Hierdoor startte het seizoen in dit misschien wel belangrijkste afzetland voor Acer palmatum later dan normaal. Overproductie is een andere reden die wordt genoemd. Maar onduidelijk is of de productie daadwerkelijk is toegenomen. Het lijkt er volgens kwekers meer op dat de vraag achterblijft bij andere jaren. Wat daarbij zeker een rol speelt is het faillissement van Baas Plantenservice vorig jaar. Deze handelaar nam volgens kwekers voorgaande jaren jaarlijks een breed sortiment in diverse potmaten af. Al met al zorgde de marktsituatie volgens kwekers tot flink wat prijsdruk. Deze prijsdruk is ook terug te zien bij de verkoop via FloraHolland.

hortensia’s en vaste planten dan ook het best. Van deze drie productgroepen zijn weer diverse nieuwigheden op de Britse markt gekomen. Tuincentra relativeren echter de verkoop van nieuwigheden; ze gaan niet in grote aantallen weg, ook al is een plant bijvoorbeeld op de Chelsea Flower Show uitgeroepen tot plant van het jaar, en ook al heeft een plant een hoofdprijs gewonnen op de HTA National Plant Show. „We hebben niet veel gemerkt van Chelsea”, zegt Mark Reeve van Coolings Nurseries in Kent. „Er wordt bij ons wel gevraagd naar sommige rozen uit de stand van David Austin, en heesters uit de Hilliers-stand.” Een nieuwigheid die bij Coolings wel populair is, is Delphinium ’Coral Sunset’. Andere toppers in de verkoop zijn Hydrangea en Hebe. „Die zijn dit seizoen heel populair”, aldus Reeve. „En sommige kruidachtige planten die bloeien, verkopen ook goed.” <

Handel in week 28

Jan Janssen, Blomsterlandet

’Handel valt me zeker niet tegen’ Handel in week 29

Gert Heideveld, Heideveld Bemiddeling

Lees elke week beschouwingen over hoe de handel loopt op de boomkwekerij.nl

De Boomkwekerij 15 (25 juli 2014)

Markt en Afzet nieuw.indd 36

21-07-14 13:30

Markt & Afzet P RO D U C TA N A LYS E

Goed seizoen voor sierkersen De vraag naar sierkersen was afgelopen seizoen net zo goed als het seizoen ervoor, vonden verschillende kwekers. In de handel was vooral ’Kanzan’ weer de gangmaker. De vraag naar andere cultivars verschilde per bedrijf en per afzetland. Ook was er specifiek vraag naar boven of onder veredelde sierkersen. Hoewel het sortiment sierkersen vrij omvangrijk is, er zijn wel honderden soorten en cultivars, wordt Prunus serrulata ’Kanzan’ nog altijd het meest gekweekt en het meest verhandeld in Nederland. Qua aantallen volgen daarna cultivars van P. serrulata als ’Kiku-shidare-zakura’ en ’Royal Burgundy’. Andere soorten sierkersen die goed in de markt liggen, zijn P. yedoensis, P. subhirtella ’Autumnalis Rosea’, P. avium ’Plena’, P. ’Accolade’ en P. ’Spire’.

Sierkersen zijn eigenlijk in heel Europa gewild, voor toepassing in tuinen, in parken, op pleinen of langs straten, maar ieder land heeft zo zijn eigen voorkeuren. Engelse afnemers vragen bijvoorbeeld graag naar ’Spire’, terwijl P. sargentii en P. yedoensis het juist goed doet bij afnemers in Scandinavische landen. Bovendien loopt de afzet het ene jaar beter in het ene land, en het andere jaar in het andere land. De vraag naar teeltwijze is de laatste jaren wel verschoven. Werden sierkersen vroeger bijna allemaal standaard boven veredeld op 2,25 m, nu worden er steeds meer sierkersen onder veredeld. Afnemers in bepaalde landen, bijvoorbeeld Zwitserland, vragen minder naar boven veredeld, omdat sierkersen op latere leeftijd

dan een opvallend dikke onderstam hebben. Bij onder veredeld valt zo’n knobbel niet zo op. Bovendien zijn onder veredelde sierkersen nog goed op te snoeien tot bomen met een doorgaande harttak, of tot bomen met een bepaalde stamhoogte. <

LANGS DE KASSA

Kees de Kort:

’We zetten nu bewust in op actueel aanbod’ Tuincentrum:

GroenRijk Den Bosch Locatie:

Den Bosch Medewerkers:

Is het rustig in de vakantieperiode? „Het is duidelijk merkbaar dat het vakantie is. En dan is het ook nog eens goed warm, dus dat houdt veel potentiële klanten weg. Het rare is dat mensen dan toch juist binnenlopen op het heetst van de dag. Dat maakt het voor ons dan wel weer de moeite waard om in die hitte te wer-

ken. Maar we werken zelf ook niet op volle sterkte. Veel medewerkers zijn nu met vakantie.” Raakt u al door het zomergoed heen? „We bouwen het bewust af, ondanks een enkele stuiptrekking in de vraag. Ik ben er een voorstander van om op de juiste tijdstippen te ruimen en

plaats te maken voor actueel aanbod. We zetten nu juist in op producten als Hydrangea, grassen en rozen. Van Hydrangea is de gewone macrophylla het populairst, en de Everblooms doen leuk mee. Bij grassen springen de soorten met mooie pluimen en bijzondere bladkleuren er nu uit. Rozen staan bewust vooraan om de aandacht erop te vestigen.” Wat valt u op bij de vraag? „Consumenten kiezen voor mooie, onderscheidende planten, niet voor de Lobelia die ze bij de supermarkt ook kunnen krijgen. Voor kwaliteit hebben ze ook best wat over. Maar de verkoop van grote heesters neemt verder af. En ook mediterrane producten zijn niet meer zo gewild.” Tevreden over het kwekersaanbod? „De keuze is breed genoeg en de kwaliteit is prima. De veilingprijzen vond ik aan het begin van het seizoen vrij pittig, maar gelukkig zijn ze nu weer op een normaal niveau.” < De Boomkwekerij 15 (25 juli 2014)

Markt en Afzet nieuw.indd 37

21-07-14 13:30

Bezoek EZ ambtenaren aan De Buurte Begin juli brachten de gewasbeschermingsambtenaren van Economische Zaken een bezoek aan De Buurte Kwekerijen. Zij lieten zich daar bijpraten over ontwikkelingen in de grootschalige boomkwekerij en de knelpunten waar boomkwekers in de dagelijkse praktijk tegenaan lopen. Maar er werd ook gesproken over de ervaring met MPS–certificering en de omgang met omwonenden. Er is uitgebreid stilgestaan bij de lage doseringssytemen herbiciden die door de heretikettering zijn ingeperkt. De Buurte heeft juist hiervoor een aantal innovatieve machines ontwikkeld waarmee met minimale hoeveelheden glyfosaat een goede onkruidbestrijding wordt gerealiseerd. Duidelijk werd dat de oplossing niet alleen van de overheid moet komen, maar vooral ook van de middelenfabrikanten. Het Ctgb

heeft immers een vereenvoudigde procedure opengesteld waardoor het bijschrijven van lage doseringssystemen op het etiket goedkoop en in korte tijd kan worden gerealiseerd. De bal ligt bij de fabrikanten om die aanvragen daadwerkelijk te doen. LTO en EZ hebben ter plekke afgesproken om er voor te zorgen dat de gebruikte technieken zonder spuitdrift (door volledige afscherming) op een eenvoudige wijze een driftarme erkenning moeten krijgen. We zullen dit samen verder oppakken richting de Technische Commissie Techniekbeoordeling. Voor een aantal van de aanwezigen was het bezoek een eerste kennismaking met de boomkwekerijpraktijk. Dankzij het mooie weer en de gastvrijheid van De Buurte Kwekerijen kunnen we terugzien op een geslaagd bezoek. Voor informatie: jvwenum@lto.nl.

Inkijkversie Ontwikkelscan Boomkwekerij Op initiatief van de LTO-vakgroep en gesubsidieerd door Colland is onder leiding van de scholingsconsulent Boomkwekerij een digitale scan ontwikkeld. Afhankelijk van zijn/ haar huidige of toekomstige functie kan via deze Ontwikkelscan worden vastgesteld hoe een medewerker zich kan ontwikkelen. Dit is een handig hulpmiddel voor leidinggevenden en medewerkers ter voorbereiding van een functioneringsgesprek. Het ontwikkeladvies in de scan bestaat momenteel uit een aanbod van cursussen en opleidingen die gevolgd kunnen worden. Eind dit jaar wordt het advies uitgebreid met andere leermogelijkheden die door het bedrijf zelf kunnen worden georganiseerd, zoals

taakroulatie, coaching, lidmaatschap van een studieclub en dergelijke. Zowel de ondernemer/leidinggevende als een medewerker kunnen een inlognaam en wachtwoord aanvragen om de scan te gebruiken. Zie www. boomkwekerij.ontwikkelscan.nl en kies voor ’login’ en vervolgens voor ’bedrijf registreren’. De aanvrager ontvangt automatisch via de mail een inlognaam en wachtwoord. Om de scan vrijblijvend te bekijken kunnen ondernemers, medewerkers, opleiders en andere geïnteresseerden inloggen door als e-mailadres ’demo’ in te typen en als wachtwoord ’medewerker’. U kunt dan inzien hoe de scan werkt, en welk aanbod aan cursussen en opleidingen is opgenomen.

Deze bijdrage valt onder de redactionele verantwoordelijkheid van de LTO Vakgroep Bomen en Vaste planten. Voor informatie: (073) 2173263, e-mail: helma.hoff@zlto.nl., www.lto.nl.

Economie Als we de berichten moeten geloven dan komt de economie uit het dal. Goed nieuws waar we lang op hebben zitten wachten. Er worden weer meer huizen verkocht enne… Volgens mij houdt het daarna op, de werkloosheid neemt nog steeds toe. Het aantal faillissementen is gedaald. Is dat goed nieuws? Volgens mij komen deze faillissementen boven op de grote hoop met de voorgaande. Er worden veel nieuwe bedrijven gesticht. Goed nieuws zou je zeggen. Het gaat in deze tijd echter om heel veel zzp’ers die een bedrijf oprichten. Dat is vaak niet uit weelde. Er zijn mensen die uit de WW vallen en vervolgens geen gebruik kunnen maken van de bijstandswet. Omdat ze een eigen huis hebben, dat eerst moet worden opgegeten voordat bijstand in zicht komt. Als zzp’er kun je dan actief de boer op om flexibele arbeid in te vullen en dat past mooi bij een economie die steeds meer flexibiliteit eist. Dan kunnen minister Asscher of de vakbonden allerlei plannen bedenken, maar daar heb ik weinig vertrouwen in. Het is een loffelijk streven om meer mensen een vaste baan te bezorgen, maar het is roeien tegen de stroom in. De economie laat zich niet op die manier sturen. De Nederlandse economie is te duur in vergelijking met de meeste EUlanden. Arbeid is in Duitsland veel goedkoper en dat komt doordat het verschil in bruto- en nettoloon veel kleiner is. Hebben we door al onze mooie sociale wetten, zorgen pensioenvoorzieningen ons misschien ook een beetje uit de markt geprijsd? Moeten pensioenvoorzieningen niet heel anders worden geregeld? De Nederlandse pensioenpot is door de financiële crisis heel erg gekrompen. De miljarden die daar zijn verdampt, zullen nooit meer worden uitgegeven. Deze economische crisis laat zich ook door het kabinet niet uit het dal praten. De sanering van de Nederlandse economie gaat door en dat is de enige weg om weer gezond te kunnen worden. Geduld graag. Peter Bontekoe

Voorzitter LTO Vakgroep Bomen en Vaste planten

De Boomkwekerij 15 (25 juli 2014)

LTO linkerpag-BKW14-15.indd 38

21-07-14 12:19

Service

Foto: Floribras

BEDRIJFSNIEUWS

VAKTAAL

CNB en Troostwijk veilen samen Bemiddelingsbedrijf CNB en Troostwijk Veilingen organiseren voor onder andere kwekers voortaan samen materialenveilingen. Troostwijk noemt zich het grootste industriële online veilinghuis van Europa. Het heeft een internationaal netwerk aan kantoren, waardoor het potentiële kopers in de hele wereld kan bereiken. Voor het veilen van agrarisch materiaal is er met name veel interesse uit Oost-Europa, aldus Troostwijk. CNB neemt de veilingen in behandeling zoals klanten dat al gewend zijn. Troostwijk bereidt de veilingen vervolgens voor, benadert kopers en voert de veilingen uit. Meer informatie: cnb.nl en troostwijkauctions.com.

André Braspenning

Opleiding tot leidinggevende Groeipunt AOC Oost start komend najaar een boomteeltopleiding MBO niveau 4 voor jonge ondernemers of leidinggevenden. Werken en leren worden gecombineerd. Groeipunt biedt ook scholing aan voor Assistent Plantenteelt (niveau 1), Medewerker Teelt (niveau 2) en Vakbekwaam Medewerker Teelt (niveau 3). De lessen worden gegeven bij Boomkwekerij Crum in Dodewaard. Voor meer informatie of inschrijven: Harry Kuipers, telefoon 06-23498762/e-mail hkuipers@aoc-oost.nl.

AGENDA Binnenland t/m 27 juli Bloem&Tuin, Nuenen,

Landgoed Gulbergen www.bloem-en-tuin.nl 2 en 3 augustus Themadagen hoogzomerspektakel, Eenrum, De Kleine Plantage www.dekleineplantage.nl 25 t/m 28 augustus Bestel- en verkoopbeurs Cash&Carry days, Hengelo, Twenthe Plant twentheplant.nl 25 t/m 28 augustus Bestel- en verkoopbeurs Najaarsbeurs, Hengelo, Menkehorst www.menkehorst.nl 27 t/m 29 augustus Verkoopbeurs GROEN-direkt, najaarsbeurs, Boskoop www.groen-direkt.nl 27 t/m 29 augustus Season Fairs Autumn, Boskoop, ITC-terrein floralisboskoop.nl 27 t/m 29 augustus Stolker

Plants Fair, Boskoop www.stolkerplants.com 27 t/m 30 augustus Plantarium, Boskoop, ITC-terrein www.plantarium.nl

Buitenland 14 t/m 17 augustus Flora

Olomouc, Olomouc, Tsjechië www.flora-ol.cz 21 t/m 23 augustus Boomkwekerijbeurs en symposia Farwestshow, Oregon, Verenigde Staten farwestshow.com 26 en 27 augustus Najaarsbeurs voor o.a. boomkwekerijproducten Florall, Gent, België www.floral.be 28 t/m 30 augustus Green is Life, Warschau, Polen www.greenislife.pl 28 t/m 30 augustus Flowers IPM, Moskou, Rusland ipm-moscow.com

Bijdragen Meer informatie op: DeBoomkwekerij.nl/Tips

Bijdragen voor de service-pagina’s kunnen worden gestuurd naar Redactie ‘De Boomkwekerij’, Postbus 9324, 2300 PH Leiden, e-mail: boomkwekerij@hortipoint.nl.

Leeftijd: 57 Opleiding: Ltus Zundert en diverse vakcursussen Bedrijf: Floribras Garden Plants

Jullie hebben onlangs planten geleverd voor het Nederlands staatsbezoek in Polen. Hoe kwamen jullie in beeld? „We hebben al vijftien jaar een cash-and-carry in Polen. In die tijd hebben we verschillende keren bezoek gehad van de Nederlandse ambassade. Zodoende hebben we er goede connecties mee.” Wat hebben jullie geleverd? „150 bomen en 200 heesters, allemaal in container. Deze zijn gebruikt om het nationale stadion aan te kleden, waar een expo werd gehouden. Omdat wij het groen hadden geleverd, kregen wij ook een stand (zie foto, red.). We stonden tussen grote jongens als Philips en Lely. We hebben geen orders geschreven, maar wel leuke nieuwe contacten opgedaan. Vooral Poolse architecten waren geïnteresseerd.” En, het koningspaar gesproken? „We hebben ze alleen een hand kunnen geven. Ik stond ervan te kijken hoe geïnteresseerd ze waren. Vooral Maxima had veel belangstelling voor de agrarische sector en wist er veel van. Bovendien waren ze vriendelijk en open.” Hoe kwam u in Polen terecht? „Doordat we steeds meer Poolse

Plaats: Zundert Sortiment: hoofdteelt is Rhododendron, daarnaast Magnolia en Camellia Oppervlakte: 15 ha

klanten kregen, hebben we in 1996 op uitnodiging van één van hen de beurs ‘Green is life’ bezocht in Warschau. We keken onze ogen uit: er werden ontzettend hoge prijzen gevraagd voor planten met een zeer slechte kwaliteit. Daar lagen dus kansen. Uiteindelijk zijn we in de buurt van Poznán terechtgekomen, het meest welgestelde deel van Polen. Daar hebben we een boerderijtje en 3 ha grond gekocht.” Is het lastig in Polen een bedrijf te runnen? „Het is heel lastig om goede en betrouwbare werknemers te vinden. In de loop van de jaren hebben we geleerd dat je beter met vrouwen kunt werken dan met mannen. Daarnaast is het voorjaar door de lange winters vaak erg kort. Om die reden kweken we daar alles in container.” Gaat u nog op vakantie? „Ik vertrek binnenkort met zeven anderen vanuit Zundert op de racefiets naar Santiago de Compostela. We fietsen iedere week, maar dit is de eerste keer dat we zo’n lange tocht maken. Of mijn vrouw ook mee gaat? Nee, we gaan met acht mannen, maar dat vindt ze geen probleem hoor.” <

De Boomkwekerij 15 (25 juli 2014)

Service-BKW14-15.indd 39

21-07-14 12:19

587174.indd 40

21-7-2014 9:45:31