BKW_19-2014

19 september 2014

19

Waar liggen kansen op de aanlegmarkt? 17

Vooruitblik Expo TCO en GrootGroenPlus 14 Sterke planten kweken op zandbedden 34 Aandacht voor dwergvormen Chamaecyparis 42 Omslag_BKW14-19.indd 1

15-09-14 14:10

Holland

Polen

Tel. (+31) 0546 647255 E-mail: info@ippholland.nl www.ippholland.nl

IPP Holland B.V. Sluiskil 6 - 7681 KD Vroomshoop

NIEUW – NIEUW - VANAF NU LEVERBAAR: RACK-01 PASSEND OP DE VKR 2,0 L Maatvoering: bovendiameter: 19 x 19 cm onderdiameter: 14,3 x 14,3 cm hoogte: 14 cm

Verkrijgbaar:

VKR 5,0 L

VKR 4,0 L

VKR 3,0 L

VKR 2,0 L

VKR 1,4 L VKR 1,0 L

GlobusTrike TK1200 + GPS

Gebr. Ezendam BV is dé specialist in de GPS aansturing van zelfrijdende machines in de Eenvoudige en lichte 3-wiel aangedreven boomkwekerijsector.

portaaltrekker met een hoge bodemvrijheid.

Ideaal voor allerhande werkzaamheden op de Nieuw in het programma is de GlobusTrac boomkwekerij.

portaaltrekker voor het plantgatenboren,

Werktuigen: vormsnoeien kluitsteken, volbeds Schoffelen (ook in rij)mtr doorrijhoogte ondersnijden totde2,5 Rijenspuiten eventueel met LVS spuittechniek is met of zonder GPS, deze portaaltrekker Rijenkunstmeststrooien opgebouwd uit alleen de beste materialen en Volbed ondersnijden

componenten.

Uw portaaltrekker specialist Voor zowel 2wd, 3wd en 4wd tractoren tot een maximale doorgang van 250cm

Oonksweg 35 7622 AW Borne (NL) Tel: 0031-74-2670635 Fax: 0031-74-2669197 E-mail: info@ezendam.info

596660.indd 2

www.ezendam.info www.baumschul-maschinen.de www.nursery-machines.com

Werktuigen volautomatisch op GPS: Plantgatenboren Deze trekker kan uitgerust worden met de Vormsnoeien volgende opties: Kluitsteken • Cabine

• Airco

Voordelen: • 4 wielaandrijving Zowel op 2, 3, 4, en 5 rijen cultuur • tempomaat Perfect zicht op het werk • Transport / werksnelheid + kruip Zeer wendbaarsnelheid wiel 90° draaibaar Laag eigen gewicht • Hydraulische spoorbreedte verstelling Alle denkbare werkzaamheden mogelijk • Hefi nrichting achter de voorwielen Eenvoudige bediening • Hefinrichting achter de achterwielen Rijsnelheden elektronisch regelbaar • Aftakas Tempomaat

• Gps besturing

• Rupsaandrijving Vraag naar de mogelijkheden

12-9-2014 15:56:19

Inhoud

Omslag: Antoinette Schalke

6

Nieuws

Beperkte inkrimping productie 4

Commentaar: Minder of beter?

5

Stelling: Centrale afspraken nodig voor productievermindering

6

Boomkwekerij lijkt productie beperkt in te krimpen

8

Overaanbod en mismatch op moeizame markt

Bedrijf

13 Ondernemersvragen: Wat kan ik leren uit kengetallen?

14 ’Dit wordt geen bij-de-pakken-neerzitten-beurs’ 17 Buitenland biedt nog volop kansen

40

Primeurs en comebacks in Zundert

18 Stemming Duitse aanlegmarkt blijft onverminderd positief 20 Poolse institutionele markt groeit gestaag door 22 Britse aanleg draait vooral met privaat geld 24 Frankrijk investeert minder in aanleg

Teelt & Gewas 28 Breed strooien vanaf de zijkant 30 Onderzoeken en proeven kijken bij het Onderzoekscentrum 34 Sterke planten kweken op zandbedden 36 Diffuus glas: wat kan ik kiezen?

50

In vroeg stadium aansluiten

40 Technieknieuws van Meet&Green Zundert 42 Meer aandacht voor dwergvormen van Chamaecyparis 44 Trips knelpunt bij veel sierheesters

Markt & Afzet

50 Kwekers steeds eerder in beeld bij aanlegklussen 52 Marktnieuws

Service

54 LTO Nederland Vakgroep Bomen en Vaste planten 55 Vaktaal en Agenda Op www.DeBoomkwekerij.nl vindt u actueel nieuws, marktnieuws, fotoreportages, video’s, blogs en het magazine in digitale vorm. Problemen met inloggen? Kijk dan op www.DeBoomkwekerij.nl/inloghulp.

COLOFON Redactie

Schipholweg 1, Postbus 9324, 2300 PH Leiden E-mail: boomkwekerij@hortipoint.nl Website: deboomkwekerij.nl Hoofdredactie Wim du Mortier (071) 565 96 82 Vakredactie Arno Engels 565 96 86 Ketura Haveman 565 96 83 Ron Barendse 565 96 84 Bureauredactie Jenny Mostert, Carolyne de Vries Lentsch, Jolanda de Wekker Vormgeving Diseno vormgeving Fotografie Gerdien de Nooy Directie Elbert van den Berg Secretariaat Linda Laman 565 96 78 Alice Hoogenboom

Exploitatie

Koninklijke BDU Uitgevers B.V., Afdeling Vak- en Publieksmedia, Postbus 67, 3770 AB Barneveld Uitgever: Wiljo Klein Wolterink MBA T (0342) 494 263 F (0342) 413 141 Verkoopleider: Ron van de Hoef T (0342) 494 263 M 06 51 80 63 25 E r.v.d.hoef@bdu.nl Advertentie-exploitatie Media adviseur: Gert-Jan Bloemendal T (0342) 49 48 07 E g.bloemendal@bdu.nl, Internet: bdu.nl Verkoopleider: Ron van de Hoef T (0342) 494 263 M 06 51 80 63 25 E r.v.d.hoef@bdu.nl Abonnementenservice Aanvraag (ook via website deboomkwekerij.nl) en wijziging abonnement naar Koninklijke BDU Uitgevers, afdeling Vak- en Publieksmedia, Postbus 67, 3770 AB Barneveld, T (0342) 494 844, F (0342) 494 299, E abonnementen@bdu.nl. Op werkdagen

telefonisch bereikbaar van 8.30 – 14.00 uur Abonnementen kunnen op elk gewenst tijdstip ingaan. Opgave via deboomkwekerij.nl of bij de abonnementenservice. Abonnementen lopen automatisch door, tenzij uiterlijk twee maanden voor vervaldatum bij de abonnementenservice wordt opgezegd. Dit kan schriftelijk, telefonisch of per e-mail. Ook voor informatie over een lopend abonnement kan contact worden opgenomen met de abonnementenservice.

Jaarabonnement: €236,65 (exclusief 6% btw). Studenten en scholieren krijgen 25% korting. Buitenlandse abonnees betalen een kleine toeslag.

Druk Koninklijke BDU Grafisch Bedrijf B.V. 25ste jaargang ISSN-nummer: 0923-2443 De Boomkwekerij is een uitgave van de Stichting Vakinformatie Siergewassen en de Koninklijke BDU Uitgevers B.V. Uitgever en auteurs verklaren dat dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld, evenwel kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Lezers worden met nadruk aangeraden deze informatie niet geïsoleerd te gebruiken, maar af te gaan op hun professionele kennis en ervaring en de te gebruiken informatie te controleren.

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. Algemene voorwaarden: op alle aanbiedingen, offertes en overeenkomsten van Koninklijke BDU Uitgevers B.V. zijn van toepassing de voorwaarden, welke zijn gedeponeerd ter Griffie van de Arrondissementsrechtbanken en de KvK.

De Boomkwekerij 19 (19 september 2014)

Inhoudspagina-BKW_nw.indd 3

3

15-09-14 15:26

Foto: De Boomkwekerij

OPINIE

Jan P. Mauritz:

’Autochtoon eruit, allochtoon erin’ Autochtoon is een ramp voor het beheer van de groene ruimte. Adviseur bomen en beplanting, Jan P. Mauritz hield tijdens de bij Boomkwekerij Ebben in Cuik op de Innovatiedag donderdag 11 september een warm pleidooi voor een andere kijk op het sortiment.

Jan P. Mauritz

„In het openbaar groen is het aanplanten van inheemse soorten steeds meer een trend. Maar juist die inheemse soorten zorgen in Nederland voor grote problemen. Op de kwekerij valt dat misschien nog mee, maar in het boombeheer zijn het juist deze inheemse soorten die worden belaagd door ziekten en plagen.

Het toepassen van een inheems soort hoeft op zich geen ramp zijn. Er is maar een ’beperkt’ deel van de autochtone rassen die last hebben van de problematische ziekten en plagen.

Door gebrek aan sortimentskennis, kiezen ontwerpers echter voor de bekende soorten die goed in Nederland gedijen. Het gebruikte sortiment wordt steeds smaller. Helaas zijn dit juist de soorten die door tal van ziekten en plagen worden belaagd. Als ze vervolgens ook nog als monocultuur worden aangeplant, dan is het niet

COMMENTAAR

raar dat deze ziekten en plagen zich vliegensvlug kunnen verspreiden. We hebben dat gezien met ziektes als de iepziekte, essentaksterfte en een plaag als eikenprocessierups.

Bij het maken van een beplantingsplan moet de keuze worden bepaald doordat planten gezond zijn, resistent of bestendig zijn tegen ziekten of omdat ze bestand zijn tegen het klimaat op de beplantingsplek. Bomen moeten tegen vervuiling kunnen, onderhoudsarm zijn na aanplant en ze moeten morfologisch fraaie kenmerken hebben.

In aanplanten moet daarom niet voor autochtoon, maar vaker voor allochtone soorten worden gekozen.

Er zijn hier minder ziekten en plagen, die de planten kunnen aantasten en het uitheemse sortiment bevat talloze families, geslachten en cultivars die gezond en probleemloos zijn.

PEILING

Minder of beter?

Na het voorjaar zijn er heel wat leverbare producten geruimd. Kuilhoeken, schuren en koelcellen zijn leeggemaakt. Bomen en planten die niet langer op hetzelfde perceel konden staan, zijn versnipperd, ondergefreesd, afgevoerd dan wel opgestookt. Het nieuwe seizoen kan weer met een schone lei worden begonnen. Het is een cyclus die ieder jaar terugkomt.

Alle kwekers moeten productie met minimaal 25% inkrimpen.

Maar schone lei of niet, er zou nog steeds overproductie zijn. Sinds Plantarium gonst het van geluiden over producties inkrimpen: dat zouden alle kwekers moeten doen. Als ze allemaal minder gaan zaaien, oculeren, enten, uitplanten en oppotten, komen markten Arno Engels Vakredacteur

meer in balans en wordt uiteindelijk iedereen er beter van.

In Amerika doen ze dat bij structurele overproductie. Daar zetten ze dan snoeihard het mes in producties en personeelsbestanden. Maar in Europa? Veel kwekers vinden wel dat iedereen fors minder moet produceren, maar slechts weinigen lijken het ook echt

Eens 69%

Oneens 31%

te doen. ’Dat moet de buurman maar doen. Ik zet het veld gewoon weer vol, omdat ...’.

En dan volgen er allerlei redenen.

Is er wel sprake van structurele overproductie? Sommige gewassen hebben botweg pech gehad in de laatste twee voorjaren. Een paar jaar geleden waren ze bijna niet aan te slepen. Wat het volgende seizoen brengt, is voor de retail moeilijk in te schatten. De aanleg lijkt concreter te duiden. Aanlegmarkten in Duitsland en Polen blijven bijvoorbeeld gestaag groeien, zo blijkt uit artikelen in dit vakblad.

Standvastig zijn met prijzen, dat is misschien nog wel belangrijker dan productievermin-

De nieuwe peiling luidt:

Komend seizoen houden we echt vast aan onze prijs.

dering om beter te kunnen verkopen. Als alle kwekers het hele seizoen vasthouden aan bepaalde prijzen, en niet nu al gaan duiken, wordt de hele sector er beter van. Ook dat

Stem mee op deboomkwekerij.nl.

lijkt een utopie. Maar begint een betere afzet uiteindelijk niet bij uzelf?

4

De Boomkwekerij 19 (19 september 2014)

Nieuws opinie BKW14-19.indd 4

15-09-14 15:22

Opinie COLUMN COEN DEKKERS

Angst

Neem soorten als Albizia julibrissin, Diospyros virginiana, Firmiana simplex, Melia azedarach of Quercus ilex. Boomkwekers moeten er echter wel voor zorgen dat dergelijke soorten ook aanwezig zijn binnen het gekweekte sortiment. Daarnaast moeten kwekers actiever zijn bij de advisering in sortimentskeuze.

Het inzetbare sortiment is oneindig als naast inheemse ook uitheemse soorten worden aangeplant. Dat zou eindelijk gerechtigheid zijn voor de vechters van diversiteit en soortenrijkdom. Daarom moeten we van autochtoon naar allochtoon.” <

’Alle kwekers moeten hun productie met minimaal 25% inkrimpen’. Het stond er echt. Of misschien staat het er nog wel. Op de website van dit (uw!) vakblad. Het was een stelling waarop u als lid van dit blad kon reageren. Dat heb ik dus gedaan. Hardgrondig oneens. En dan nu de tussenstand van vandaag: 69,5% is het met de stelling eens, en 30,5% is het daarmee oneens.

Ik kreeg er hartkloppingen van. Stelletje 69,5%-gekken. Weet je wat ik hier zeg tegen vakantiewerkers die niks uitstralen en geen zin hebben om te werken? Of mensen die maar blijven zuchten en klagen?

Ga weg, ga naar huis, naar bed, ga op de bank liggen, ga fietsen, maar ga hier vooral weg! Vermoei mij niet met je onzin, verpest mijn humeur niet, flikker op en kom alleen terug als je tot op het bot gemotiveerd bent om er iets van te maken.

Hey 69,5%, doe eens normaal. Denk je echt dat als wij hier met 25% inkrimpen het dan beter wordt?

Kom je wel eens op de harde weg? Heb je een paspoort en gebruik je dat wel eens? Ook in het buitenland? Die lachen zich de ballen uit hun broek hoor, als wij hier inkakken.

Echt 69,5%-maniakken, jullie moeten je schamen! Krab achter je oor, denk een keer na of je wel echt goed bezig bent, of je er echt nog wel zin in hebt. Word wakker! Spuug in je handen en klap erop. Gas op die Lolly!

De enige reden die ik kan bedenken waarom je het met die stelling eens zou kunnen zijn is dat je letterlijk denkt: ’als iedereen nu wat minder doet, dan zeg ik dat ook, maar doe ik het lekker stiekem toch niet, dan profiteer ik misschien optimaal’. Dat maakt me nog veel bozer!

En jullie 30,5%-helden van onze sector, jullie hebben er zomaar ineens een taak bij. Jullie, of mag ik ’wij’ zeggen, omdat ik ook op ’Oneens’ geklikt heb, moeten die 69,5%-zwaarmoedigen weer op gang zien te krijgen. Ze aanjagen, aansporen, uit het slijk trekken en stimuleren. Schop ze onder hun kont!

Want we hebben ze nodig hoor. 25% inkrimpen zou al een drama zijn, eerlijk is eerlijk, als die 69,5%-angsthazen wegvallen dan redden wij het ook niet. Kom op, 69,5%-ers, nooit meer op minder klikken!

STELLING

Centrale afspraken nodig voor productievermindering Paul Sneijers, Sneijers

Cees Nienhuis, Fa. Corn.

Patrick Wijnhoven, Roparu

Boomkwekerij bv, Beek

Nienhuis, Heiligerlee:

rozen, Wanssum:

en Donk: „Centrale afspra-

„Centrale afspraken gaat echt

„In de rozensector gaat het

ken over wat eenieder mag

niet werken. We zijn alle-

zeer moeizaam. In 2011 en

kweken? De bepaling van

maal vrije ondernemers. Er

2012 was het afzetseizoen

het productievolume, even-

is minder vraag dus moet je

voor de potrozen zeer goed.

als het sortiment, is een

het aanbod erop aanpassen. Te veel produce-

Daarom hebben we, op verzoek van onze

keuze die ieder bedrijf puur voor zichzelf moet

ren en dan verkopen tegen een lagere prijs

klanten, de productie verhoogd. De vraag was

maken. Je schat zelf je afzet in; voor wie en

als kostprijs of erger nog weggooien, heeft

groter dan wat we in productie uitgebreid heb-

wat kweek je. Raak je je handel structureel

ook geen zin. Iedere ondernemer snapt dat.

ben. 2013 was een slecht verkoopjaar, 2014

niet kwijt tegen de gewenste verkoopprijs,

Afspraken hierover maken zoals in de land-

eveneens zeer moeizaam. Er is momenteel een

dan ga je vanzelf minder maken. Dit is markt-

bouw wel is gebeurd moet je niet willen. Veel

overaanbod en onze klanten, net als wij, heb-

werking in optima forma, daar moeten we

regels en veel controle kosten ook heel veel

ben het zwaar. Productievermindering is nood-

als sector geen centrale afspraken over wil-

geld. Het is wel belangrijk geen concessies te

zakelijk en wij hebben vorig jaar al 10% minder

len maken. Temeer daar klanten het maken

doen met betrekking tot kwaliteit. Besteed

gezet; volgend jaar waarschijnlijk 30% minder.

van afspraken ook verkeerd kunnen opvat-

veel aandacht aan een goed product, vooral

Of je hierover centrale afspraken wilt/kunt

ten, zich bedonderd gaan voelen en in het

nu! Houd de sector gezond, produceer minder

maken (ook in verband met ACM) weet ik niet.

slechtste geval helemaal niet meer kiezen

en praat daar open over met collega’s. We

Iedereen heeft hierin zijn eigen verantwoorde-

voor bomen of planten. Onze energie kunnen

moeten het samen doen.”

lijkheid. Met de huidige risico’s in de rozensec-

we beter gebruiken om nut en noodzaak van

tor en de voorfinancieringen van onder andere

groen bij overheid en particulier continu onder

licenties, moeten we echter verminderen en

de aandacht te brengen zodat we als sector

alleen produceren wat we ook zeker verkopen.

bestaansrecht blijven houden.”

Anders hebben we geen bestaansrecht.”

De Boomkwekerij 19 (19 september 2014)

Nieuws opinie BKW14-19.indd 5

5

15-09-14 15:23

Foto’s: Arno Engels, Ketura Haveman

Boomkwekerij lijkt productie beperkt in te k Als gevolg van overproductie zouden alle boomkwekers minder moeten produceren, zo klinken geluiden in de sector. Maar slechts in enkele gewasgroepen lijkt de productie in te krimpen met een paar procent. De meeste kwekers zetten dezelfde aantallen op.

„Productie inperken is geen keuze, maar een must”, stelt Peter Bontekoe, voorzitter van de LTO-Vakgroep Bomen en Vaste planten. „Dat geldt niet voor alle producten, maar het is wel de grove lijn. Inperken gaat ook gebeuren, want het aantal faillissementen neemt toe. Er zijn ook

kwekers die geen plantmateriaal kunnen kopen, omdat ze geen geld krijgen van financierders, of omdat de kwekerij nog te vol staat met oude producten.”

De boomkwekersvoorman verwacht dat voornamelijk de wat duurdere producten in kleinere aantallen worden opgezet. „Dit jaar zijn de goedkope bloeiende producten het meest in trek. Daar zal de productie niet van afnemen.” Maar algemeen blijft de vraag achter. „Dus de overproductie wordt nog erger. Je ziet ook dat kwekers aan het dumpen zijn geslagen om continuïteit te houden. Maar dit is niet goed voor de markt.”

Toch capaciteit benutten

Productie van bepaalde gewassen neemt wel af, maar algemeen lijken de meeste kwekers hun productie op peil te houden.

In de containerteelt verwacht Wilco Dorresteijn van DLV Plant echter geen structurele productieverlaging. „De productie zal op veel kwekerijen iets lager zijn, maar als de afzet volgend jaar wel goed loopt, staan de kwekerijen toch weer vol. Minder oppotten betekent dat je vaste lasten van je containerveld per product hoger

KORT Volgende editie 10 oktober

Leden-/niet-ledenbeleid aangepast

Principe-akkoord over cao

De eerstvolgende editie van De Boomkwekerij, nummer 21, valt 10 oktober in uw brievenbus; een week later dan u gewend bent. Op deze wijze kan de redactie goed verslag doen van de beurzen GrootGroenPlus en Expo TCO. Nummer 22 verschijnt dan een week later, op 17 oktober.

FloraHolland past haar leden-/niet-ledenbeleid aan. Het excessenbeleid wordt verstevigd en het aspirant lidmaatschap aantrekkelijker gemaakt. Het beleid ’Nietleden niet veilen tenzij’, dat sinds januari in pilotvorm wordt toegepast bij elf productgroepen, stopt per 1 januari 2015. Met alle contractzenders worden jaarlijks contractafspraken gemaakt over hun aanvoer.

Werkgevers en werknemers hebben een principe-akkoord bereikt over een nieuwe cao voor de open teelten. Enkele hoofdpunten zijn: looptijd van één jaar; loonsverhoging op 1 januari 2015 van 1,5%; aparte loonschaal voor medewerkers met een arbeidsbeperking. Onderdeel van de afspraak is een nieuwe regeling voor piekarbeid: personeel kan één keer per jaar maximaal acht weken werken zonder dat pensioenpremies hoeven te worden afgedragen.

Opnieuw Tuinplantenbeurs Central Point Brabant houdt dit najaar een Tuinplantenbeurs tijdens - en naast - de FloraHolland Trade Fair. Eerder dit voorjaar organiseerde zij al een beurs in De Lier, onder de rook van de FloraHolland Seasonal Trade Fair. Deze Tuinplantenbeurs is vooral bedoeld voor kwekers die geen (aspirant)lid van de veiling zijn en daardoor niet aan de FloraHolland Trade Fair mogen deelnemen. De Tuinplantenbeurs wordt gehouden op 6, 7, en 8 november bij Van Zaal Transport in De Kwakel.

6

Stijging MPS-GAP Het aantal bloemen- en plantenkwekers met een MPS-GAP-certificaat is het laatste half jaar gestegen van 228 naar 307. Retailers willen volgens organisatie MPS steeds vaker van gecertificeerde sierteeltbedrijven inkopen. Zij verwacht dat het aantal gecertificeerde kwekers zal toenemen tot vijfhonderd stuks omdat onder andere Albert Heijn, Jumbo, Ikea en Blume2000 MPS-A en MPS-GAP dit als voorwaarde stellen bij de inkoop van sierteeltproducten.

Partijen 247Green in gesprek Green World Media, initiatiefnemer voor het televisieplatform 247Green, praat nog met verschillende beoogde aandeelhouders. Dat zijn Green World Media, de branche (FloraHolland en VGB), tv-producent Tuvalu Media en een nog niet bekend gemaakte partij. 247Green moet vanaf dit najaar een nieuwe ’groene zender’ worden die promotie maakt voor groene producten.

De Boomkwekerij 19 (19 september 2014)

Nieuwsbericht en Kortnieuws BKW14-19.indd 6

15-09-14 14:38

Nieuws

te krimpen worden. Juist die vaste lasten zijn momenteel moeilijker terug te verdienen. Variabele lasten, zoals kosten van pot, grond, bemesting en plant, worden uiteindelijk wel terugverdiend.”

Grotere kwekers willen hun capaciteit benutten, aldus Bernd Rötjes van Rötjes Young Plants, stekbedrijf van heesters en rozen. „Grotere kwekers herhalen daarom veelal de bestelling van afgelopen jaar. Terwijl kleinere kwekers momenteel vaker inboeten op hoeveelheden. Ze vullen orders eventueel vlak voor levering nog aan met soorten die dan nog te krijgen zijn. Ze willen niet meer bestellen dan dat ze kwijt kunnen.”

’Kwart minder haagconiferen’ De productie van de belangrijkste haagconiferen, Thuja occidentalis ’Brabant’ en Chamaecyparis lawsoniana ’Columnaris’, gaat echt minderen, aldus Frans van Gils. „Ik denk wel met 25%, want daar is te veel prijsconcurrentie.” Zijn stekbedrijf van coniferen merkt daarentegen veel vraag naar Th. occ. ’Smaragd’. Die vraag komt specifiek uit landen als Polen en Rusland, dus de productie van ’Smaragd’ zal juist toenemen.

Bij FloraHolland hebben kwekers onlangs

productiebeperking in Hydrangea besproken.

Volgens Peter van den Bos van Islandplant is er tijdens de bijeenkomst wel geopperd om gezamenlijk de productie met bijvoorbeeld 10% te verlagen, maar tot concrete afspraken kwam het niet. „Uiteindelijk trekt iedere kweker toch liever zijn eigen plan. Ik denk dat het lastig wordt om hierover gezamenlijk iets af te spreken, daarvoor is ook het aantal hortensiakwekers te groot. Bovendien gaat het nu al twee jaar slecht, waardoor de productie vanzelf zal afnemen.”

’Consument moet terugkomen’ In de Buxus-teelt wordt ook geminderd. Dat zegt althans kweker Adrie van Dun. „Zonder dat we het met elkaar over productiebeperking hebben gehad, hoor ik van collega’s dat ze net als wij minder aanplanten.” Van Dun vindt productiebeperking eigenlijk niet de juiste weg. „Met productiebeperking krijgen we de consumenten niet terug naar het tuincentrum. Dat moeten we doen door een jarenlange promotiecampagne in te zetten.”

Ook Rob Bogaards van rozenzaailingencoöperatie Rosaco gelooft niet dat de afzet beter wordt als kwekers bijvoorbeeld 25% minder gaan produceren. „Het probleem is veel

complexer dan dat we denken. Het begint bij de consument, want die wordt tegenwoordig met zoveel impulsen bestookt, zoals met Facebook-berichtjes, dat de consument wordt afgeleid van het kopen op tuincentra.”

Zorgen over betalingen Ook al is de rozenhandel momenteel taai, de Europese rozenproductie zal volgend jaar met slechts een paar procent afnemen, meent Bogaards. „Het zal niet schrikbarend veel zijn. Dit jaar waren er al iets minder rozen geoculeerd dan vorig jaar. Ik maak me daarom geen zorgen over de bestellingen van onderstammen, maar wel over de betalingen. Kunnen kwekers ze wel betalen, nu de retail afzetrisico’s bij hen neerlegt?”

Vasteplantenkwekers hadden dit jaar al minder opgezet dan vorig jaar. De verwachting is dat ze ook komend jaar minder landplanten produceren. De meeste kwekers hadden afgelopen zomer al iets meer groenbemesters gezaaid dan andere jaren.

De producties van laanbomen en bos- en haagplantsoen zullen naar verwachting ook niet echt afnemen. Kuilhoeken zijn geruimd.

Ook hebben verschillende kwekers bomen laten versnipperen die onverkocht bleven. <

Het laatste nieuws leest u elke dag op www.DeBoomkwekerij.nl

’Miss Saori’ wint ook op Four Oaks

Schoffel met lucht op innovatiedag

Hydrangea macrophylla ’Miss Saori’ is verkozen tot beste nieuwe boomkwekerijproduct op de Four Oaks Trade Show 2014.

De hortensia was dit jaar ook al op de Chelsea Flower Show bekroond tot ’Plant van het jaar’. Ook was ’Miss Saori’ de beste in de categorie ’heesters en klimplanten’ op de HTA National Plant Show. De hortensia was telkens ingezonden door Javado UK.

De schoffelmachine met lucht van bos- en haagplantsoenkweker John Dictus was een van de machines die tijdens de Innovatiedag op 11 september in Cuijk werd getoond.

Ongeveer 200 boomkwekers, hoveniers en groenvoorzieners bezochten de dag. De dag ervoor won Dictus de Tree Battle in Zundert met zijn ideeën voor duurzaam onkruidbeheer.

Potrozenkwekerij Vosbeek failliet Boomkwekerij Ruud Vosbeek bv uit Lottum is dinsdag 9 september failliet verklaard door Rechtbank Limburg. Voornaamste reden is marktwerking, aldus curator Ralf Thijssen. Het bedrijf produceerde hoofdzakelijk potrozen. „De afzet liep terug, prijzen waren niet goed en enkele grote afnemers waren eerder failliet gegaan of zaten in de problemen”, aldus de curator. De bank besloot volgens Thijssen om het bedrijf geen seizoenskrediet meer te geven.

Duits najaarsverbod Basamid

Geen doorstart voor Decker-Jacobs

Duitse boomkwekers mogen ook dit najaar geen Basamid gebruiken op zaaibedden.

Een vrijstelling die kwekersbond BdB had aangevraagd, is afgewezen, meldt Taspo.

Volgens de BdB is de inzet van Basamid noodzakelijk voor de gewashygiëne, alsmede voor een eerlijke concurrentie met kwekers in EU-landen die wel Basamid mogen gebruiken. De BdB vraagt nu een vrijstelling aan voor komend voorjaar.

Er komt definitief geen doorstart voor vasteplantenkwekerij Decker-Jacobs in Heythuysen. Er waren twee mogelijke kandidaten voor een doorstart, maar met beide kwam het niet tot een overeenkomst.

In opdracht van de curator is vorige week begonnen met het gefaseerd verkopen van de plantopstanden. De verwachting is dat uiterlijk eind oktober alle planten verkocht zijn.

De Boomkwekerij 19 (19 september 2014)

Nieuwsbericht en Kortnieuws BKW14-19.indd 7

7

15-09-14 14:38

Tekst: Wim du Mortier Grafieken: Van Oers Agro

Overaanbod en mismatch op moeizame markt Er valt niet veel positiefs te zeggen over het afgelopen seizoen voor de containerteelt en het bos- en haagplantsoen. De Zundertse accountant Van Oers Agro zet de feiten op een rij. Opmerkelijk is dat ook in deze magere jaren verschillende bedrijven er toch in slagen goede resultaten te boeken.

Lagere omzet voor bos- en haagplantsoen Bos- en haagplantsoenkwekers hebben over het seizoen 2013-2014 gemiddeld 8% minder omzet behaald. Dat concludeert accountant Van Oers Agro in een terugblik op het afgelopen seizoen waarin vooral middelgrote en grote kwekerijen het moeilijk hadden.

Volgens het accountantsbureau was er alleen naar grote maten volop vraag. Het beeld is dat een klein deel van het sortiment goed liep, en een ander deel nauwelijks werd verkocht.

Er is dus sprake van een mismatch in vraag en aanbod; het past niet op elkaar. Bij een aantal soorten was er overproductie.

De handel kocht voorzichtig in. Er was meer daghandel en de partijen waren kleiner. Dat leidde tot onzekerheid bij kwekers. Niet iedereen is er al aan gewend dat niet langer lopende het seizoen duidelijk is wat er verkocht gaat worden. Blijven bestellingen uit, dan wordt menigeen angstig en die druk leidt er toe dat kwekers bereid zijn om consessies te doen. Zo ontstond er het afgelopen seizoen al vroeg prijsdruk.

Het eindresultaat is een kleinere omzet in vergelijking met het seizoen er voor, prijsdruk, meer kredietaanvragen, uitstaande rekeningen bij leveranciers, uitstel van investeringen. Voor tal van ondernemingen is de grens van kostenbesparen wel bereikt. In feite drijft een deel van de kwekerijen nu op krediet van leveranciers. Omdat het rendement niet best is, kunnen zij moeilijk bij de

8

bank aankloppen. Dan rest er niets anders dan begrip te vragen bij diegenen waar nog rekeningen uitstaan.

Dat betekent dat het geld niet goed genoeg rondstroomt in de sector.

Grote bedrijven Volgens Van Oers Agro zijn kleine bedrijven er nog in geslaagd in de kosten te snijden. Middelgrote en grote ondernemingen hebben de ondergrens nagenoeg bereikt en kunnen niet meer verder besparen op kosten. Juist bij die kwekerijen staat het rendement sterk onder druk.

Van Oers Agro signaleert dat in deze situatie kwekerijen investeringen uitstellen. Terwijl investeren voor de gezonde ontwikkeling wel van groot belang is. Bij deze bedrijven is een beter seizoen erg welkom.

Toch zijn er ook in dit magere seizoen ondernemingen die wel prima draaien. Dat zijn kwekerijen die actief bezig zijn met verkoop, teeltplan en kostenbeheersing. Die ondernemingen zijn een voorbeeld voor de sector, aldus de accountant.

Trends Van Oers Agro verwacht dat kwekers er rekening mee moeten houden dat de handel in bos- en haagplantsoen meer en meer daghandel wordt en de verhandelde partijen steeds kleiner.

Voor het komende seizoen geeft de accountant daarom het advies vooruit te werken en op te kuilen,

zodat snel kan worden geleverd. De (arbeids)organisatie van het bedrijf moet daarop zijn toegesneden. Van Oers signaleert dat grotere kwekerijen steeds meer eigen personeel inzetten. Dat verhoogt de kosten.

Maar wie investeert in personeel kan er ook de vruchten van plukken als de handel aantrekt.

Zeker als er sprake is van overproductie, dan speelt de gunfactor in de handel een niet te onderschatten rol. De accountant geeft kwekers het advies goed de contacten te onderhouden met klanten en bijvoorbeeld ook eens zelf planten weg te brengen.

Dat zijn simpele manieren om je te onderscheiden bij je afnemers.

Verwachting Voor het komende najaar zijn de vooruitzichten goed. â&#x20AC;&#x17E;De stemming is positiefâ&#x20AC;?, zegt Arno Zagers, directeur van Van Oers Agro. Mede door het groeizame weer kan volop worden voldaan aan de vraag naar grotere maten. De aantrekkende economie moet de rest doen. De hoop is dat de geldstroom binnen de sector dan weer op gang komt; dat uitstaande rekeningen worden betaald en reserves aangezuiverd en daarna wellicht weer wordt geĂŻnvesteerd. <

De Boomkwekerij 19 (19 september 2014)

Sectorrapport-BKW14-19.indd 8

15-09-14 14:09

Bedrijfseconomie

Unieke cijfers

Van Oers Agro is een accountant met met name een klantenkring in en rond Zundert. Zij bieden klanten een bedrijfsvergelijkingssysteem waarin ondernemers hun kengegevens kunnen vergelijken met collegabedrijven. Dat systeem bevat veel informatie over de resultaten van boomkwekerijen. Op basis van die cijfers geeft Van Oers Agro tweemaal per jaar inzicht in hoe het gaat in het bos-en haagplantsoen en de containerteelt. De cijfers zijn dus niet landelijk representatief te noemen. Dergelijke landelijke cijfers zijn er niet. Voor een instituut als het Landbouw Economisch Instituut is het te duur om voor kleine sectoren cijfers te verzamelen. Dat gebrek aan betrouwbare landelijke data maakt de rapporten van Van Oers Agro uniek en daarmee van belang om inzicht te krijgen in de resultaten van de bedrijfstak.

De omzet in bos- en haagplantsoen (links) en de containerteelt (rechts) nam afgelopen seizoen af te opzichte van het seizoen daarvoor.

Containerteelt teert in De containerteelt is het afgelopen seizoen noodgedwongen op zoek gegaan naar nieuwe afzetmarkten.

Dat signaleert accountant Van Oers Agro in een terugblik op het afgelopen seizoen. Een lastig jaar waarin veel bedrijven hebben ingeteerd op hun weerstandsvermogen.

Het seizoen 2013/2014 kenmerkte zich voor de containerteelt door het warme voorjaar waardoor de handel vroeg van start ging. Tuincentra kregen een krimp voor de kiezen van tussen de 10 en 20%. Naast het weer speelt hier een rol dat de consument voorzichtig is met het uitgeven van geld. Dit feit en het faillissement van enkele grote afnemers, zette de toon in deze sector. De marktprijzen voor de producten waren laag, er was sprake van een overschot.

10% minder De gevolgen voor de bedrijven zijn aanzienlijk, meldt Van Oers Agro: minder weerstandsvermogen en betalingsachterstanden. Gemiddeld

is de omzet van containerteeltbedrijven met 10% gedaald.

Toch zijn er ook bedrijven die onder deze omstandigheden een goed resultaat behalen. Zij onderscheiden zich volgens Van Oers Agro met een efficiënt teeltplan, goed contact met afnemers en een flexibele kostenstructuur waardoor zij goed op veranderingen kunnen inspelen.

Trends Volgens Van Oers Agro zijn de kwekers op zoek gegaan naar nieuwe afzetmarkten. Meer is afgezet via de veiling en karrenbeurzen. Kwekers zoeken zelf eigenhandig het buitenland op om klanten te vinden. Ook stelt de accountant vast dat vaker aan particulieren wordt verkocht.

Producten gaan dan niet zelden tegen handelsprijzen weg. Dat komt de totale prijsvorming niet ten goede, stelt Van Oers Agro.

In de containerteelt wordt vaker gebruik gemaakt van eigen personeel.

Dit komt omdat het werk specialisti-

scher wordt en daarom meer ervaring, deskundigheid en zelfstandigheid vereist.

Vooruitzicht De verwachtingen voor het komende voorjaar zijn gematigd positief, meldt de accountant. De huizenmarkt trekt aan en het consumentenvertrouwen neemt toe. Dat is goed voor de verkopen in tuincentra. Ook hoveniers zijn optimistisch. Beslissend is volgens de accountant of kwekers erin slagen het seizoen te verlengen, de kosten te beheersen en hun product netjes te presenteren.

Veel kwekers dubben er volgens Van Oers Agro over hoe zij zich kunnen onderscheiden. Grote partijen of juist een breed sortiment, afwijkende potmaten of een concept?

De ontwikkeling van de Engelse markt noemt de accountant van groot belang. Die markt ontwikkelt zich goed, zo bleek ook het afgelopen voorjaar. Maar het is ook een markt die in het najaar een grote rol kan spelen. Zo kan de Engelse markt de binnenlandse markt – die steeds meer naar het voorjaar verschuift – mooi aanvullen. Kansrijk, aldus Van Oers Agro. < De Boomkwekerij 19 (19 september 2014)

Sectorrapport-BKW14-19.indd 9

9

15-09-14 14:09

BRANCHEWIJZER De Boomkwekerij Accountants

Automatisering

Biologische bestrijding

Gewasbescherming

Eenvoudig meer controle KANTOOR BLEISWIJK Hoekeindseweg 39, 2665 KA BLEISWIJK Tel: 088-2531850 Fax: 088-2531851 KANTOOR DODEWAARD Edisonring 3 6669 NA Dodewaard Tel: 088-2531750 Fax: 088-2531751 KANTOOR RAAMSDONKSVEER Lissenveld 47A 4941 VL Raamsdonksveer Tel: 088-2532050 Fax: 088-2532051 www.alfa.nl

ADAMA Northern Europe B.V. Postbus 355 3830 AK LEUSDEN Tel.: 033-4453160 Email: info.ane@adama.com Website: adama.com

Loonwerk

INFOGROEN Software BV T +31 (0)172 23 54 44 www.groenvision.com/boomkweker

henri nelissen

Powered by

Automatisering

Complete software oplossingen voor de boomkwekerij Biologische bestrijding

GEZOCHT: voorraadlijsten met prijzen, Thuja Brabant, alle maten ! taxus bacc hicksi en hilli Draadrekken/steunmateriaal

henri.n@hotmail.com www.hngm.nl 06-27562441 Loon- en aannemingsbedrijf

Ook last van omwaaien?

Goedkoop en Stabiel:

V-feetRack Tel. : +31 621 209 044 Fax : +31 842 15 15 15 sales@floorvanschaik.com www.floorvanschaik.com

Gewasbescherming

Bel of mail voor meer informatie over advertentiemogelijkheden: e-mail: svstraffic@ bdu.nl tel: 0342-494889 fax: 0342-494299 596661.indd 10

15-9-2014 12:01:57

BRANCHEWIJZER De Boomkwekerij Ongeworteld stek EversGroen Gerrit Achterbergstraat 13 4043 GH Opheusden Tel/Fax: 0488-428095 Mob: 06-21886091 www.eversgroen.nl Wij produceren en leveren, een breed assortiment ongeworteldstek, op botanische naam.

Hiervoor hebben wij een moerhoek van 3 hectare.

Hierbij nodigen wij u van harte uit voor een bezoek aan onze kwekerij in Rhenen.

Potten/containers

Taxaties/expertise

Techniek

Molenstraat 42 4758 AB Standdaarbuiten T : 0165-318500 E : office@krimpen.nl I : www.krimpen.nl

Pallets

Toeleverancier

50 jaar ervaring in aanleg en service

Thermisch verzinkte Ferro pallets.

Ook pallets te huur.

Tel : 0495-461777 Fax : 0495-461761 verkoop@atcnederweert.nl www.atcnederweert.nl

Marck Water en Elektrotechniek

Potten/containers

Nieuwerkerk ad IJssel 0180-312937 • www.marcktechniek.nl

Teeltvloeren

Taxaties/expertise

vander

Slikke rentmeesters

onteigening ruimtelijke ordening procedures bemiddeling bij aan- en verkoop van boomkwekerijen schade-expertise aan gewassen gerechtelijk deskundig schadeexpert boomkwekerijprodukten uitgifte Prijzenregister Boomkwekerijprodukten

Gewastaxaties, expertise voor al uw gewassen

• Een halve eeuw ervaring • Steeds vernieuwend • Deskundige medewerkers

Erik de Rooij, tel: 06 53 37 52 58 Adri Streef, tel: 06 53 37 50 99 Wil de Bresser, tel: 06 53 42 72 33 Register Taxateurs VRT Postbus 840 5280 AV Boxtel tel: 0411-652525, fax: 0411-678751 info@dlvplant.nl www.dlvplant.nl

QUALITY FLOORS FOR EXCELLENT PLANTS

www.erfgoed.nl

+31(0)79 593 38 00

Bel of mail voor meer informatie over advertentiemogelijkheden: e-mail: svstraffic@ bdu.nl tel: 0342-494889 fax: 0342-494299 596662.indd 11

12-9-2014 15:57:19

BRANCHEWIJZER De Boomkwekerij Teeltvloeren

Tuinbouwsystemen

t t t t t

CABRIOLETKASSEN FOLIEKASSEN SCHADUWHALLEN GEVELSYSTEMEN SCHERMINGINSTALLATIES

tel: +31 (0)174-518811 fax: +31 (0)174-516748 info@hollandtuinbouwsystemen.nl

www.hollandtuinbouwsystemen.nl

Bel of mail voor meer informatie over advertentiemogelijkheden: e-mail: svstraffic@ bdu.nl tel: 0342-494889 fax: 0342-494299

Innovatie uit ervaring

QuickPotTM trays: – Extra sterk materiaal

meest economische trays door lange levensduur

„Vertrouw op L, het ORIGINEE !“ sinds 1972

– Grote bodemgaten

voor optimale drainage en beluchting, gebruik van uitdrukplaten

– Beste wortelontwikkeling

door de juiste celvorm en wortelribben

– Beste verwerking op machines

Vertrouw op het O r i g i nee l.

storingsvrije verwerking bij afstapelen, vullen, zaaien, stapelen en transplanten

HerkuPlast International · Tel. 076 501 7402 · Fax 076 503 6645 · export@herkuplast.com · www.herkuplast.com

596663.indd 12

15-9-2014 12:02:42

Ondernemersvragen

Illustratie: Peter Moorman

Wat kan ik leren uit kengetallen?

Mijn visie voor de komende vijf jaar is dat ik mijn bedrijf verder wil ontwikkelen. Ik denk daarbij niet aan uitbreiding van areaal, maar het verbeteren van mijn financiële uitgangspositie. Waar moet ik op letten?

Jan Mulder Alfa Accountants en Adviseurs, Dodewaard jmulder@alfa.nl

Stuur uw vragen of suggesties naar Postbus 9324, 2300 PH Leiden.

U kunt ook bellen of mailen met (071) 565 96 82, boomkwekerij@hortipoint.nl

U komt met een duidelijke eigen visie. U bent er van doordrongen dat een succesvol ondernemer goed moet kunnen rekenen. Eén keer per jaar een rapport van de boekhouder met kengetallen is niet genoeg. Uw vraag is samengevat: ’Hoe kan ik leren van kengetallen uit het verleden voor de strategie van de toekomst?’

Kengetallen zijn cijfers die bijvoorbeeld ontleend worden uit financiële gegevens, (bijvoorbeeld gewasbeschermingskosten per ha), technische gegevens (bijvoorbeeld aantal uren zomersnoei per 100 m2). Belangrijk bij deze kengetallen is dat u weet hoe dit bij uw bedrijf ligt, zodat u voor het nieuwe seizoen een prognose kunt maken. Daarbij blijft het altijd een prognose, want weersomstandigheden en marktomstandigheden (om nu maar Rusland te noemen) hebben we niet in de hand.

Dit keer willen we echter stilstaan bij enkele specifieke kengetallen, waaraan u kunt ontlenen of de financiële uitgangspositie van uw bedrijf verbetert.

Solvabiliteitskengetallen Kan er op termijn aan alle financiële verplichtingen worden voldaan?

Oftewel hoeveel vet heeft het bedrijf op de botten? Een kengetal is bijvoorbeeld het percentage eigen vermogen ten opzichte van totaal vermogen, te berekenen uit het boekhoudrapport. Voor een gezond bedrijf moet dit rond de 30% tot 40% liggen. Bij een bedrijf met veel onroerend goed in eigendom mag het lager zijn dan bij een bedrijf met een groot pachtareaal.

Liquiditeitskengetallen Er zijn veel kengetallen die iets over de liquiditeit zeggen. Het gaat er over of u op korte termijn de kortlopende schulden kunt betalen. In de boomkwekerij is de Quick Ratio een goed bruikbaar kengetal, omdat wordt gecorrigeerd voor de voorraad bomen op de kwekerij. Ook deze is te berekenen uit de balans van het boekhoudverslag. Namelijk (vlottende activa – voorraad) / (kortlopende schulden, inclusief aflossingsverplichting komend jaar). Een gezonde uitkomst is tussen 0,8 tot 1,2. Te laag betekent dat er te weinig middelen zijn om de schulden af te lossen. Te hoog, dan is de voorraad te laag om in de toekomst voor voldoende omzet te zorgen of er is

een overschot aan geld op de rekening courant.

Rentabiliteitskengetallen Eén van deze kengetallen is het rendement op het eigen vermogen. Voor u als ondernemer in een vof is dit als volgt te berekenen: (Bedrijfsresultaat – privélasten) / eigen vermogen * 100%. Dit rendement mag eigenlijk niet lager zijn dan de marktrente.

Om te voorkomen dat u zegt dat het rendement in uw bedrijf te laag is, dan kunt u het bedrijfsresultaat verhogen met de vermogenswinst van de grond.

Samenvatting U zult niet dagelijks met bovenstaande kengetallen bezig zijn. Belangrijk om te onthouden is dat uw financiële positie verbetert als de winst hoger is dan de privélasten (waaronder belastingen; zorgt u ervoor dat u niet teveel betaalt?) die door het bedrijf moeten worden betaald.

Let op: kengetallen zijn vaak een momentopname en zijn beïnvloedbaar door betalingen te doen of juist te laten voorafgaand aan die momentopname. < De Boomkwekerij 19 (19 september 2014)

Ondernemersvragen-BKW14-19.indd 13

13

15-09-14 14:09

Tekst: Wim du Mortier Foto’s: Archief De Boomkwekerij

Voorzitter GrootGroenPlus David Bömer:

’Dit wordt geen bij-de-pakken-ne er GrootGroenPlus 2015 barst weer van de activiteiten. Nieuwigheden, prachtige stands, een Treeportshowtuin, prijzen, pittige discussies, weer meer Vlamingen, doelgroepdagen... Die beurs, die mag je dus niet missen, stelt voorzitter David Bömer. Vooral niet omdat het bruist van de ontwikkelingen bij de standhouders.

Een jaar geleden sloot David Bömer de eerste editie van GrootGroenPlus onder zijn voorzitterschap af met een montere en positieve terugblik.

En dat in een tijd dat er in de markt voor boomkwekerijproducten toch maar met moeite lichtpuntjes te vinden zijn. „Achteraf hebben mensen mij dat wel gevraagd: hoe durf je zo positief te zijn? Een goede reden om in oktober naar GrootGroenPlus te komen is om daar met eigen ogen te zien hoe kwekers nu omgaan met sterk veranderende marktomstandigheden. Ik zie voorbeelden dat kwekers daar op een goede manier op inspelen.”

Bömer put moed uit de beweging die hij ziet bij bedrijven om hem heen en herhaalt daarom zijn uitspraken van vorig jaar; er is alle reden om positief te zijn. „Het is een eigenschap van boomkwekers dat ze zich er niet zo makkelijk laten onder drukken. Ze hebben een sterke wil te overleven en rechten hun rug op tijd.

En ook nu zie ik dat de sector weer-

David Bömer: „Het niveau van de marketing stijgt.”

baar is. De mensen gaan ervoor.” „Ik zie dat kwekers ervan doordrongen zijn dat als zij nu niks doen, het een moeilijk verhaal wordt. Bij deelnemers aan de beurs proef ik dat zij zich aan het negatieve willen ontworstelen. GrootGroenPlus wordt geen bij-de-pakken-neerzittenbeurs. Eerder een goed nieuws show.”

Marketing Als voorbeeld van hoe kwekers inspelen op de nieuwe marktomstandigheden noemt Bömer het verpakken van een product waardoor het geschikt wordt om in een ander dan het traditionele segment af te zetten. „Het niveau van de marketing groeit. Dat zie je bijvoorbeeld in de

GROOTGROENPLUS

Elke dag staat een andere doelgroep centraal

14

GrootGroenPlus wordt op 1, 2 en 3 oktober gehouden

GrootGroenPlus kent drie doelgroepdagen: woensdag

in Zundert. De openingstijden zijn: woensdag 1 okto-

retaildag; donderdag de dag van het openbaar groen;

ber van 11.00 tot 19.00 uur; donderdag 2 oktober van

vrijdag de dag van de hovenier. Er is op GrootGroen-

10.00 tot 19.00 uur en vrijdag 3 oktober van 10.00 tot

Plus ook een inhoudelijk programma. Elke dag worden

18.00 uur. De toegang kost €10 maar is gratis voor wie

discussies ’Rond de grote groene tafel’ gehouden over

zich vooraf registreert op GrootGroenPlus.nl. Rond

thema’s die spelen in het vak. Die thema’s sluiten aan

het dorp liggen parkeerplaatsen. De route daar naar-

bij de doelgroepdagen. GrootGroenPlus presenteert

toe wordt met borden aangegeven. Bezoekers wor-

nieuwigheden die worden getoond op het Innovatie en

den met gratis pendelbusjes naar het beursterrein

Inspiratieplein bij de ingang van de beurs. De nieuwig-

gebracht.

heden worden uitgewisseld met Expo TCO en Florall.

De Boomkwekerij 19 (19 september 2014)

2Beurzen-BKW14-19.indd 14

15-09-14 14:09

Vakbeurzen

ne erzitten-beurs’ aandacht voor de presentatie. Kwaliteit van het product is iets als een schone toiletbril: dat is een uitgangspunt, daar onderscheid je je niet mee.

Daarom zie je nu dat in de verkoop meer de nadruk wordt gelegd op de sterke punten van het bedrijf en het product.”

Nog een teken dat er meer aandacht voor de presentatie komt ontleent hij aan het feit dat kwekers die zich niet zo op hun gemak voelen op een beursvloer, daar oplossingen voor zoeken en vinden. Bijvoorbeeld door een ander in het bedrijf of een familielid het verhaal te laten doen; waarbij de kweker met al zijn kennis dan als het nodig is de details kan toelichten.

Passie, is nog een punt dat Bömer bevalt in de presentatie op de beurs van kwekers. „Het gevoel bij de inkoop wordt steeds belangrijker, zeker als er sprake is van overaanbod. Bij een aantal standhouders valt mij op dat ze staan voor hun product en hun werkwijze en dat ook gepassioneerd

durven uitdragen. Dat geeft iemand die inkoopt een goed gevoel mee.”

Doelgroepen GrootGroenPlus introduceerde vorig jaar doelgroepdagen, waaronder voor retailers. Dat lijkt een vreemde eend in de bijt op de beurs die toch bekend staat als dé groot groen beurs. Volgens Bömer is en blijft GrootGroenPlus de plek waar kwekers onderling zaken kunnen doen en waar gemeenten zich kunnen oriënteren. Maar de beurs is evengoed interessant voor retailers omdat die in Zundert een indruk kunnen krijgen van de producten die de komende jaren worden ontwikkeld.

Voor de doelgroepen wordt er dit jaar met name een inhoudelijk programma geboden. Discussies rond de ’grote groene tafel’ haken in op thema’s die voor de doelgroepen interessant zijn. Het idee van doelgroependagen kan de komende jaren nog verder worden uitgewerkt en moet

groeien, zegt Bömer. Bijvoorbeeld kan worden gedacht aan speciale routes voor een doelgroep.

Positief in de prijsstelling Wanneer is Bömer tevreden met de aanstaande editie van GrootGroenPlus? „Als deelnemers zeggen dat ze goede zaken hebben kunnen doen en letterlijk en figuurlijk wat ’wijzer’ zijn geworden. En de bezoekers zeggen dat ze blij zijn dat ze langs zijn gekomen.

Maar echt tevreden ben ik als kwekers het ook leuk vinden dat hun buurman het goed heeft gedaan op de beurs. Misschien kan dat er ook aan bijdragen dat we komend seizoen iets positiever in de prijsstelling blijven. We zitten in een concurrerende markt. Maar als het enige wat je als kweker kunt doen om je product te verkopen in prijs zakken is? Ik denk dat je als kweker meer tools hebt. Dus moet je in prijs zakken, dan ligt dat misschien ook aan de manier waarop je het hebt geprobeerd.” <

EXPO TCO

Beurs zet Opheusden op de kaart Wim

denkt Wim Crum. Al is het moeilijk meetbaar,

Tijdens de derde editie van Expo TCO wordt het

Crum noemt twee rede-

omdat ook andere regio’s aan de weg timmeren.

centrale thema van de beurs - Tree Energy - in

nen die een bezoek aan

„Dat is juist een reden om er mee door te gaan.”

vijftig stands op maar liefst vijftig verschillende

Expo Tree Centre Op-

De beurs heeft ook een effect in de regio. Het

manieren verbeeld. Al die creativiteit en verbeel-

heusden (TCO) meer dan

stimuleert bijvoorbeeld vormen van samenwer-

dingskracht die daar bij aan te pas komt, vormt

de moeite waard gaan

king, op en buiten de beurs. „Al vergt dat denk ik

straks de rode draad over de beursvloer die

maken: technische inno-

een langere adem dan drie edities om dat nog

enkele dagen de ijsbaan in Dodewaard in beslag

vaties en natuurlijk het

meer vorm te geven. Als we oog hebben voor

neemt.

brede sortiment dat de

elkaars belang, dan hebben we al een hoop ge-

Vorig jaar deden ruim 2.100 bezoekers Dode-

kwekers uit Opheusden en regio aanbieden. De

wonnen.” Na de beurs buigt het beursbestuur

waard aan. Dit jaar is opnieuw ruim aandacht

nadruk in dat aanbod ligt ’m volgens Crum in de

zich over hoe de toekomst van Expo TCO er verder

gevraagd voor de beurs in de media en zijn

lichte en zware laan- en sierbomen.

uit gaat zien.

deelnemende bedrijven gestimuleerd er ook op

Beursvoorzitter

allerlei manieren kond van te doen.

De beurs is opgezet om het laanboomcentrum in en rond Opheusden meer op de kaart te

1 en 2 oktober

Een toegangskaart kost €10 maar de toe-

zetten. Deelnemers zijn dan ook vooral afkom-

Expo TCO wordt op 1 en 2 oktober gehouden.

gang is gratis voor wie zich vooraf heeft gere-

stig uit het laanbomencentrum, maar er zijn

De beurs wordt officieel al op dinsdagavond

gistreerd

ook deze editie gaststandhouders uit andere

30 september geopend met prijsuitreikin-

Het adres van de beurs is Bonegraafseweg 22,

delen van het land. Zij maken het aanbod voor

gen. Zo wordt de beste nieuwigheid bekroond;

6669 MH Dodewaard. De beurs is op 1 en 2 okto-

bezoekers meer compleet.

de nieuwigheden worden dit jaar uitgewisseld

ber geopend van 9.00 tot 19.00 uur.

De eerste twee edities hebben hun effect gehad,

met GrootGroenPlus.

via

www.treecentreopheusden.nl.

De Boomkwekerij 19 (19 september 2014)

2Beurzen-BKW14-19.indd 15

15

15-09-14 14:09

596664.indd 16

12-9-2014 15:56:51

Aanlegmarkt

Tekst: Wim du Mortier Illustratie: Antoinette Schalke

Buitenland biedt nog volop kansen Vorig jaar luidde iVerde de noodklok over de bezuinigingen in Nederland op openbaar groen. Een blik op de aanlegmarkt in landen om ons heen levert een divers beeld op. Ook landen waar de overheid bezuinigt, bieden nog kansen.

Uit onderzoek een jaar geleden bleek dat er fors wordt gesneden op de budgetten voor openbaar groen bij lokale en regionale overheden. Nederland verkeert al jaren in een economische crisis en moet snijden in uitgaven. Er wordt dus fors bezuinigd op de uitgaven en lokale en regionale overheden krijgen daarin een rol toebedeeld. Gemeenten moeten nu gaan afwegen waarin zij kunnen gaan snijden; uitgaven voor het zwembad, bibliotheek of de aanleg en onderhoud van het groen? Onderzoek in opdracht van iVerde toonde aan dat veel gemeenten kiezen om het soberder aan te doen met investeringen in een groene omgeving.

Export De ontwikkeling op de binnenlandse markt is slecht nieuws voor boomkwekers. Maar een internationale sector als de Nederlandse boomkwekerij is uiteraard niet alleen afhankelijk van de binnenlandse markt. Hoe staat er het dan voor op de aanlegmarkt in de landen om ons heen?

Een blik op de aanlegmarkt binnen Duitsland, Groot-Brittanië, Frankrijk en Polen levert een zeer divers beeld op. Grofweg gloort hoop in het oosten en is het nog sombertjes in het westen.

schijnlijk nog volop de vruchten van. Polen behoorde tot de sterkste economieën in de Europese Unie.

Sinds de toetreding neemt het budget voor de inrichting van de groene ruimte toe. En er is oor voor de Groene Stad-gedachte. Dat schept goede hoop dat Polen een groeimarkt is en blijft voor de aanlegmarkt. Al zul je als Nederlandse toeleverancier de eigenaardigheden van de Poolse markt goed moeten kennen om er succes te boeken.

Duitsland veert op na de recessie. Kenners zeggen dat de algehele stemming positief is. De Duitsers steken graag geld in het verbeteren van de kwaliteit van leven. Dat betekent dus dat er onverminderd kansen liggen voor Nederlandse boomkwekers

op deze enorme markt.

In Frankrijk is van groot herstel nog geen sprake. Het land moet fors snijden in de uitgaven. Dat heeft ook gevolgen voor de budgetten voor groen. Evengoed zijn er steden die volop investeren in een leefbare omgeving. Dus zelfs hier zijn plekken te vinden waar Nederlandse kwekers zaken kunnen doen.

De door conservatieven geleide regering in Groot-Brittanië is er veel aan gelegen de uitgaven te beperken, ook nog nu de economie er opleeft.

Hier zijn het vooral particulieren die hoop geven op een groei van de aanlegmarkt. Ook omdat, net als in Nederland, de burgerij hier en daar de zorg voor openbaar groen deels op zich wil nemen. <

INHOUD 18

Stemming Duitse aanlegmarkt blijft onverminderd positief Michel Koster (Boot & Co Boomkwekerijen): ’Wij merken niet dat Duitse overheden bezuinigen’

20

Poolse institutionele markt groeit gestaag door Dick Huibers (Huverba): ’In Polen is openbaar groen een groeiende markt’

Krimp en groei Polen is nog relatief kort een lidstaat van de unie en plukt daar ogen-

22

Britse aanleg draait vooral met privaat geld Jaap Kolff (Kolff Plants): ’Kwaliteitseisen liggen hoger dan ooit’

24

Frankrijk investeert minder in aanleg Rudy Vannevel (Boomkwekerij Willaert): ’Moeilijker om projecten binnen te halen’ De Boomkwekerij 19 (19 september 2014)

SP GG Intro-BKW14-19.indd 17

17

15-09-14 14:10

Tekst: Ron Barendse Illustratie: Antoinette Schalke

Stemming Duitse aanlegmarkt blijft on De Duitse aanlegmarkt laat al jaren een gestage groei zien. Niet alleen voor komend seizoen, maar ook voor de lange termijn, is de stemming onder Duitse groenvoorzieners optimistisch.

De aanlegmarkt heeft in Duitsland al een tijdje de wind in de rug. Voorzitter August Förster van Der Bundesverband Garten- Landschafts- und Sportplatzbau (BGL), de branchevereniging voor groenvoorzieners in Duitsland, spreekt zelfs van een hoogtepunt als het gaat over de resultaten van een onderzoek dat

dit voorjaar onder de leden van de branchevereniging werd gehouden.

Hieruit bleek dat dit jaar maar liefst 98% van de bedrijven op de aanlegmarkt dit jaar verwachten het jaar positief af te zullen sluiten. Vorig jaar was dit percentage met 94% ook al hoog. Meer dan tweederde van de bedrijven geeft de waardering ’goed’

aan het lopende jaar en 8% noemt dit jaar zelfs ’zeer goed’.

Prima vooruitzichten „De vooruitzichten voor de branche zijn dit jaar dan ook opnieuw prima”, zegt de voorzitter. Ook al moeten volgens hem Duitse steden

Bron: www.galabau.de

Consument is motor achter Duitse aanlegmarkt

Figuur: Omzetaandeel (%) van verschillende deelmarkten in de aanlegmarkt in Duitsland in de jaren 1987 t/m 2012.

18

De Boomkwekerij 19 (19 september 2014)

SP GG Duitsland layout.indd 18

15-09-14 14:10

Aanlegmarkt

Bron: www.galabau.de

ft onverminderd positief en gemeenten bezuinigen, zij lijken dit niet te doen op groen. „Het thema ’De Groene Stad’ wint aan belang en is echt een toekomstthema aan het worden. Steeds meer mensen willen groen in hun directe omgeving. Zij zien het als een verbetering van hun kwaliteit van leven. Om het even of het nu gaat om privé-tuinbezit of openbaar groen. Het zijn juist deze factoren waardoor wij ook voor de toekomst hopen op een toename van de investeringsbereidheid door particulieren en overheden.”

Helmut Selders, voorzitter van Bund deutscher Baumschulen (BdB), de Duitse branchevereniging van boomkwekers, zei tijdens de recente zomervergadering van de vereniging blij te zijn met het door de Duitse regering gevoerde groenbeleid. Volgens hem is groen als politiek thema erkend en dat is een bemoedigend teken voor boomkwekers.

Betere prijzen De Duitse aanlegmarkt behaalde in 2013 een omzet van €6,33 miljard.

Dat is bijna 4% meer dan het jaar er voor. Vooral de omzet van privé-tuinen ontwikkelt zich al jaren positief (zie grafiek) en bereikte in 2013 een omzetaandeel van 56%. Ondanks geluiden van zowel Nederlandse als Duitse boomkwekers dat de prijzen van hun producten onder druk staan, sommigen spreken zelfs van het openbaar groen als een uitgeknepen markt, lukt het veel Duitse groenvoorzieners nog steeds om met name bij de aanleg van privé-tuinen betere prijzen te maken.

Volgens het onderzoek dat de Duitse branchevereniging voor groenvoorzieners BGL dit voorjaar deed, zei 50% van de ondernemers in het eerste kwartaal van dit jaar hogere prijzen aan hun klanten te hebben berekend dan in het eerste kwartaal vorig jaar. Van de ondervraagden zei 45% dat de prijs voor consumenten in het eerste kwartaal gelijk bleef.

Voor ondernemers die actief zijn op

ERVARING

Michel Koster: ’Wij merken niet dat Duitse overheden bezuinigen’ vooralsnog

land bijvoorbeeld ook een compensatie-

niet merken dat Duitse

verplichting waarbij bedrijven die bouwen

overheden bezuinigen

deze verstening moeten compenseren met

op groen”, zegt Team-

groen.”

leider Export bij Boot

Over de vermeende prijsdruk op de markt

& Co Boomkwekerijen

zegt Koster: „De markt is transparant en er

Michel Koster. „Daar-

is bij zowel Nederlandse als Duitse kwekers

bij moet ik wel zeggen dat wij niet recht-

sprake van veel productie. Er zijn Duitse

streeks zaken doen met Duitse overheden,

groenvoorzieners die dat uitspelen. Maar

want wij leveren 99% via Duitse groot-

dat is nou eenmaal marktwerking. Als be-

groenvoorzieners.”

drijf leveren wij ’van bloembol tot laan-

Koster noemt de stemming op de Duitse

boom’ en vooral dat wordt door klanten

aanlegmarkt gematigd positief. „Vorig sei-

gewaardeerd.”

zoen was goed maar het voorjaar eindigde

Een uitdaging ziet Koster ook in het – op

bij onze klanten in april/mei toch vrij abrupt.

termijn – kunnen leveren van materiaal dat

Daarom hoop en verwacht ik dat klanten dit

voldoet aan het juiste herkomstgebied.

najaar wat extra gaan doen. Ik merk nu al

„Vanaf 2020 moet materiaal bestemd voor

dat een aantal klanten graag wil beginnen

landschappelijk groen voldoen aan het juis-

en dat is een goed signaal.”

te herkomstgebied. Als bedrijf bereiden wij

De stemming is volgens Koster in Duitsland

ons hierop voor, ook al geldt deze wet niet

over het algemeen positief. „De economie

voor het stedelijk groen, de markt waar wij

draait niet slecht dat merken wij ook aan

voornamelijk op zitten.”

de aanvragen die wij binnen krijgen. Dat

Koster hoort wel dat sommige Duitse le-

aantal stemt ons positief. Wij zien Duitsland

veranciers denken een concurrentievoor-

als een land waar altijd wel marktkansen

deel te kunnen behalen door het kunnen

liggen.”

voldoen aan deze eisen. „Maar daarnaast

Koster noemt Duitsland ’groen-minded’.

hoor ik toch vooral dat Duitse leveranciers

„Er wordt al jarenlang campagne gevoerd,

vooralsnog dezelfde problemen hebben

onder andere door Die Grüne Stadt, en dat

met het voldoen aan de eisen van het juiste

speelt zeker mee. Maar er geldt in Duits-

herkomstgebied.” <

„Ik

kan

de markt voor het openbaar groen was het daarentegen moeilijker om hogere prijzen aan hun klanten te berekenen. Slechts 13% van de groenvoorzieners lukte dit, terwijl 71% van de bedrijven aangaf de prijzen op hetzelfde niveau als in het eerste kwartaal vorig jaar te hebben gehouden.

Lange termijn Voor de lange termijn zien de bedrijven op de aanlegmarkt ook goede perspectieven. Dit voorjaar gaf 96%

van hen aan met optimisme naar de komende vijf jaar te kijken. Femke Meijer van de Nederlandse Ambassade in Berlijn heeft wel een verklaring voor het optimisme. „Duitsland is eerder hersteld van de financiële crisis dan Nederland, hoewel ik er geen zicht op heb kan ik me goed voorstellen dat in Duitsland minder wordt gekort op uitgaven voor het openbaar groen en nieuwbouwprojecten. Sowieso worden door Duitse overheden meer langetermijnprojecten gepland dan door de Nederlandse overheid.” < De Boomkwekerij 19 (19 september 2014)

SP GG Duitsland layout.indd 19

19

15-09-14 14:10

Tekst: Ketura Haveman Illustratie: Antoinette Schalke

Poolse institutionele markt groeit ge In Polen groeit de afzetmarkt van groen al jaren, zowel op de particuliere markt als op de institutionele markt. De ontwikkeling van de institutionele markt gaat wel gestager. De wil is er om te investeren in het openbaar groen, maar ook in Polen is het de laatste jaren soms lastig om de financiele middelen bij elkaar te krijgen.

Groen is in eerste instantie voor de particuliere tuinen. Het openbaar groen is in Polen lange tijd een ondergeschoven kindje geweest.

Twintig jaar geleden was er weinig tot geen aandacht voor aanplant van openbaar groen. Pas eind jaren ’90 kwam er vanuit de overheid aandacht voor het openbaar groen.

Overigens wil dat niet zeggen dat er voor die tijd geen aandacht voor de groene ruimte was. Van oudsher behoort de grond rondom gebouwen niet tot het openbaar groen, maar hoort het bij de gebouwen. Deze grond wordt door de eigenaren of huurders beplant.

Sinds de eeuwwisseling is er sprake van een omslag waarbij overheden meer aandacht en geld spenderen aan de inrichting van de openbare ruimte, zowel in de steden als langs wegen buiten de directe bebouwde kom. De ontwikkeling gaat echter gestaag. Volgens de Poolse Bond van Boomkwekers is er pas de laatste

tien jaar budget voor de groene ruimte en begint de gedachte van de Groene Stad in Polen pas de laatste vijf jaar echt te landen.

Geen statistieken Het budget wat daadwerkelijk aan groene ruimte wordt besteed is onbekend. „In Polen worden statistieken niet of slecht bijgehouden en bij het beschikbare cijfermateriaal kun je serieuze kanttekeningen plaatsen.

Zo zijn er volgens de Poolse statistieken ruim 3.000 boomkwekerijen.

Maar in werkelijkheid zorgen een kleine 140 bedrijven voor bijna 90% van de totale boomkwekerijproductie”, aldus Jakub Kurowski, bestuurslid van de Poolse boomkwekerijorganisatie. „Maar ondanks ontbrekende cijfers, is het wel duidelijk dat we steeds meer planten leveren voor het openbaar groen. De laatste tien jaar zijn er zelfs Poolse kwekers die zich specifiek richten op dit segment. Als

zij dat twintig jaar geleden hadden gedaan, hadden ze geen bestaansrecht gehad.”

In de aanloop naar het Europees kampioenschap voetbal, werd er in 2012 een hoogtepunt bereikt in de aanplant in het openbaar groen,

ERVARING

Dick Huibers: ’In Polen is openbaar groen een groeiende markt’

20

„Huverba zit sinds 2000 op de Poolse markt. Wij leveren daarbij eigenlijk

Huverba schrijft nooit zelf in op projecten. „Dat is voor Nederlandse be-

uitsluitend voor de institutionele markt.” Het geleverde sortiment is an-

drijven vrij lastig omdat het vaak om lokale projecten gaat die regionaal

ders dan in Nederland. „Het sortiment is door de jaren heen redelijk stabiel,

worden aanbesteed. De aanbesteding gebeurt door handelaren, groen-

maar wel beperkt. In Polen wordt met name Acer, Tilia, Betula en Quercus

voorzieners of boomkwekers. Wij werken samen met deze partijen voor

aangeplant. Dit heeft natuurlijk ten dele ook te maken met de vereiste win-

het leveren van de bomen.”

terhardheid.”

De bomen die Huverba aan Polen levert, zijn overigens niet uitsluitend voor

Volgens Huibers is de Poolse markt nog steeds groeiende. „Ieder jaar groeit

de Poolse markt. „De handelaren die wij beleveren, doen ook veel projec-

onze afzet naar Polen. Vorig jaar zat daar wel een kleine dip in, maar dit

ten in Rusland en Oekraïne. Het is dus wel spannend hoe de politieke situ-

voorjaar liep het weer goed.” Van de economische recessie zoals wij in

atie zich gaat ontwikkelen. Mocht de grens dichtgaan, dan zal dat zeker

Nederland hebben, merkt Huibers in Polen relatief weinig. „In tegenstelling

gevolgen hebben voor onze export naar Polen.” Om hoeveel procent het

tot Nederland loopt de bouw van huizen in Polen gewoon door. Polen is

dan zal gaan weet Huibers niet. „Wij horen lang niet altijd voor welk project

in Europa het land wat afgelopen jaren de sterkste economie had. En er is

bomen bedoeld zijn, dus ook niet of uiteindelijk in Polen blijven of verder

zeker voldoende potentie om in de toekomst nog verder te groeien.”

naar het Oosten gaan.”

De Boomkwekerij 19 (19 september 2014)

SP GG Polen.indd 20

15-09-14 14:10

Aanlegmarkt

it gestaag door

Trends in de Poolse aanleg > Coniferen voeren de boventoon in sortiment. > Laanbomen worden relatief klein aangeplant. > Aanlegmarkt lift mee met toenemende nieuwbouw. > Inrichting groene ruimte krijgt daarbij meer budget. > Groeitrend lijkt door te zetten.

met name in de steden waar het EK plaatsvond. Veel Poolse kwekers waren bang dat de markt daarna in zou storten. Die angst bleek echter ongegrond. â&#x20AC;&#x17E;In Polen vindt momenteel veel stedelijke vernieuwing plaats, waarbij ook aandacht wordt besteed aan de groene ruimte. Daarnaast worden er nieuwe wegen aangelegd met groenstroken. De markt voor openbaar groen is dus zeker niet ingestort, de verwachting is zelfs dat hij verder zal groeien.

Lokale partijen De projecten voor nieuwe aanplantingen van openbaar groen zijn vaak kleinschalig. Het intekenen op de projecten gebeurt vaak door lokale partijen, omdat er weinig ruchtbaarheid aan wordt gegeven. Voor buitenlandse kwekers is het daardoor lastig en ook lang niet altijd rendabel om op dergelijke projecten in te schrijven. Daarnaast is het nog wel eens lastig om de projecten uiteindelijk

betaald te krijgen. In Nederland weet een kweker dat hij zijn geld uiteindelijk wel krijgt, maar in Polen kost het meer tijd en moeite.

Dat wil overigens niet zeggen dat Nederlandse kwekers geen bomen en planten leveren voor het openbaar groen. Het zijn echter vooral Poolse handelaren, groenvoorzieners of kwekers die projecten binnenhalen.

Zij bepalen vervolgens zelf waar zij de planten vandaan halen, of dit van eigen kwekerij, lokale kwekerijen of uit het buitenland is.

De teeltwijze, dus of planten al dan niet duurzaam gekweekt zijn, speelt in Polen nog geen enkele rol bij aanbestedingen. Ook stellen de aanbestedende partijen geen eisen aan de herkomst van het materiaal. De laatste drie jaar, wordt over dit onderwerp echter wel gediscussieerd.

Voornaamste reden is vorstschade bij aanplanten. Met name vanuit de Poolse kwekers wordt gepleit voor gebruik van in Polen gekweekt materiaal, omdat het een betere winter-

hardheid zou hebben dan bomen uit Nederland of BelgiĂŤ.

Ander sortiment In verhouding worden er in Polen op de institutionele markt meer heesters en coniferen aangeplant dan in Nederland. Heesters en coniferen worden vaak aangeschaft bij lokale kwekers. Uitgangsmateriaal voor deze aanplanten komt soms wel uit Nederland. Het materiaal wordt dan in Nederland aangekocht en vervolgens nog een jaar doorgekweekt op een Poolse kwekerij.

De gebruikte laanbomen zijn meestal relatief klein van maat.

Het merendeel van de in Polen gekweekte laanbomen hebben een stamomvang tot maximaal 18-20. De meerderheid is echter 12-14, 14-16 of 16-18. Grotere maten bomen komen eigenlijk altijd uit het buitenland.

Nederland wordt door Polen daarbij gezien als voornaamste leverancier van laanbomen. < De Boomkwekerij 19 (19 september 2014)

SP GG Polen.indd 21

21

15-09-14 14:10

Tekst: Arno Engels Illustratie: Antoinette Schalke

Britse aanleg draait vooral met priva at De economie van Groot-BrittanniĂŤ groeit weer, de huizenmarkt trekt weer aan en daarmee ook de private aanleg. Vanuit de private sector gaat er ook geld naar het openbaar groen, want de overheid is daarop nog steeds aan het bezuinigen. Ze pompt nog wel geld in projecten die economische voordelen opleveren.

De Britse economie is twee jaar geleden uit de recessie gekomen, en sindsdien is die economie weer aan het groeien. Dat merkt onder andere de bouwsector in positieve zin, want er worden weer huizen gebouwd. Dat betekent doorgaans dat de aanlegmarkt ook weer opkrabbelt. De vraag is echter nog in welke mate dat gebeurt, omdat uit een recent marktonderzoek naar voren kwam dat de Britse tuinuitgaven zullen afnemen.

Dat komt doordat steeds minder Brit-

ten een eigen huis en tuin hebben. Ze huren liever.

Vooral korten op onderhoud Ondanks dat het beter gaat met de economie, kampt de overheid nog altijd met een enorm begrotingstekort. Om dat gat te dichten, moet ze nogmaals miljarden ponden bezuinigen. Dat was al eerder gedaan. De huidige bezuinigingen treffen onder andere het openbaar groen. En dan

hebben ze, aldus de Nederlandse ambassade in Londen, vooral een groot effect op het onderhoudsbudget voor parken.

Voor sommige parken is nu zo weinig geld beschikbaar, dat ze volgens Britse kranten met sluiting worden bedreigd. De nijpende situatie zorgt daarentegen voor nieuwe initiatieven om de parken te behouden: Britten roepen elkaar op om vrijwillig dit openbaar groen te onderhouden, of er zonodig privaat geld in te steken.

Vanuit de private sector zijn er ook initiatieven om beplantingen in openbaar groen te organiseren. En de Britse overheid bezuinigt aan de ene kant wel op onderhoud, maar aan de andere kant pompt ze bijvoorbeeld wel miljoenen in de bosbouw: door de aanleg van een paar duizend hectaren te financieren stimuleert ze

Trends in Britse aanleg > Overheid beknibbelt vooral op onderhoud. > Overheid investeert in aanleg die waarde oplevert. > Private partijen steken geld in (openbaar) groen. > Eigen tuinbezit neemt af. > Kwaliteitsbewustzijn is flink gestegen. > Overheid focust op plantgezondheid.

22

De Boomkwekerij 19 (19 september 2014)

SP GG Engeland.indd 22

15-09-14 14:11

Aanlegmarkt

va at geld ERVARING

Jaap Kolff: ’Kwaliteitseisen liggen hoger dan ooit’ Jaap Kolff bevestigt dat de Britse economie

De stemming op de Britse markt is volgens Kolff nu redelijk op-

en huizenmarkt opkrabbelen, wat positieve

timistisch. „Maar de afzet van laanbomen, bos- en haagplant-

signalen zijn voor de aanlegmarkt. Maar het

soen en het goedkopere segment heesters is nog moeilijk. Prijs

is volgens de directeur van Kolff Plants span-

en kwaliteit zijn nog niet in balans. Dat komt hopelijk wel weer,

nend wat er met Schotland gebeurt, als de

net als in 2006-2007 toen de afzet eigenlijk niet op kon.”

Schotten voor onafhankelijkheid van de Brit-

Kolff exporteert een jaar of 26 naar de Britten, maar hun kwa-

ten kiezen. „Het Schotse bedrijfsleven is tegen

liteitseisen liggen volgens de handelaar hoger dan ooit. „De

onafhankelijkheid, want anders zal dit invloed hebben op de

vraag naar kwaliteit is enorm gestegen, doordat hoveniers

koersen van de euro en het pond.”

kwaliteitsbewuster zijn geworden en doordat er in Engeland

De wisselkoers is momenteel in het voordeel van exporteurs

meer kwaliteit wordt gekweekt. Dat niveau is nu te vergelijken

als Kolff. „We zijn goedkoper geworden, maar ten opzichte van

met het Nederlandse niveau, dus dan moet je als exporteur ook

Britse kwekers zijn we nog steeds duur. Wij mogen producten

goede kwaliteit leveren.”

leveren, als die niet beschikbaar zijn in Engeland, of als er vol-

Maar je moet wel bereid zijn om langer op je geld te wachten,

doende vraag is. Maar in Engeland is er overproductie en daar

aldus Kolff. „Een betalingstermijn van 90 dagen is normaal in

hebben we last van. En als de Nederlandse productie afneemt,

Engeland. Afnemers in Nederland, Duitsland en Scandinavië

worden we nog duurder voor de Britten.”

betalen sneller.”

Een exporteur kan zich onderscheiden door het leveren van een

Britten vragen volgens Kolff niet naar gecertificeerde produc-

compleet boomkwekerijpakket en een bepaalde specialisatie

ten of bedrijven. „Je moet je wel voldoen aan een groot aantal

daarin, aldus Kolff. „Haagplanten zijn een van onze specialitei-

kwaliteitseisen, maar dat hoeft niet op papier te staan. Je moet

ten.”

het gewoon doen.”

de werkgelegenheid en de nationale houtproductie.

Londense park als voorbeeld In Londen is de laatste jaren, bijna als positieve uitzondering in GrootBrittannië, veel geïnvesteerd in openbaar groen. Het ging met name om de aankleding van de Olympische Spelen in 2012. Na dit evenement is er nog eens veel geïnvesteerd, omdat het Olympische park werd omgevormd in het huidige Queen Elizabeth Olympic Park.

Britse groenvoorzieners hadden verwacht dat dit project een positief effect zou hebben op nieuwe aanplant elders, maar dit is vooralsnog niet aantoonbaar.

Volgens de Nederlandse ambassade kan dat Londense park wel worden gezien als een voorbeeld voor toekomstige nieuwe parken. Bij de aanleg is er namelijk veel aandacht gegeven aan het gebruik van duurzame materialen, de bijdrage van het park aan de biodiversiteit en de waarde voor de gemeenschap. Die

waarde is in diverse onderzoeken uitgedrukt in economische voordelen, en groen is ook goed voor de volksgezondheid.

Doordat zulke projecten duidelijk waarde opleveren, stellen Britse overheden als gemeenten er meer geld voor beschikbaar dan voor onderhoud van bestaande parken, aldus de Nederlandse ambassade.

Ook al zijn er bezuinigingen, overheden zullen dus wel blijven investeren in nieuwe beplantingen.

Gebiedseigen niet verplicht Onder Britse retailers is het een trend om producten die in Groot-Brittanië gekweekt zijn in te kopen, maar bij Britse overheden lijkt de herkomst van het plantmateriaal niet bepalend te zijn bij de inkoop (behalve bij bosbouwers die Engelse zaadherkomsten willen hebben). Er is geen speciale wetgeving die toepassing van zogenaamd gebiedseigen of autochtoon materiaal verplicht, zoals dat vanaf 2020 wel in het Duitse landschap is verplicht.

Bescherming plantgezondheid Voor zover de Nederlandse ambassade weet, is er ook geen speciale regelgeving waaraan Nederlandse exporteurs moeten voldoen om aan Britse overheden te kunnen leveren.

Hun kwaliteitseisen zijn gebaseerd op EU-regelgeving, maar de Britten lopen wel voorop in de EU als het gaat om plantgezondheid. Om hun eigen groene ruimte te beschermen tegen ziekten en plagen van buitenaf, hebben de Britten immers de afgelopen jaren tijdelijke maatregelen genomen tegen import van diverse boomsoorten.

De komende jaren zal de Britse overheid waarschijnlijk meer tijdelijke maatregelen nemen tegen import, aangezien ze sinds dit jaar een risicoregister bijhoudt van mogelijk bedreigende organismen. Bescherming van plantgezondheid is nu ook een overheidsstrategie geworden.

Tijdelijke maatregelen zijn geoorloofd in de EU, en die kunnen het de export lastig maken. Maar import van andere EU-gebieden kan uiteindelijk niet worden verboden. < De Boomkwekerij 19 (19 september 2014)

SP GG Engeland.indd 23

23

15-09-14 14:11

Tekst: Arno Engels Illustratie: Antoinette Schalke

Frankrijk investeert minder in aanleg Een aantal Franse steden geeft nog wel miljoenen uit aan openbaar groen, maar algemene verwachting is dat Frankrijk minder investeert in de aanleg. Exportbedrijven kunnen projecten binnenhalen op sortiment en logistiek. Ze moeten hoe dan ook de kwaliteit leveren die op de kwekerij is uitgetekend.

De Franse brancheorganisatie voor tuin- en landschapsarchitecten Unep publiceerde enkele maanden geleden een studie naar de tien groenste steden van Frankrijk. Dat zijn dan ook de steden die het meeste geld steken in het openbaar groen. Opvallend is dat al die tien liggen in Noord- en Midden-Frankrijk; in ZuidFrankrijk wordt kennelijk minder geïnvesteerd.

De allergroenste stad is Angers, niet geheel toevallig ook het centrum van een van de belangrijkste sierteeltregio’s van Frankrijk. Daarna volgt Nantes, dat grenst aan die regio. Vervolgens komen de steden Limoges, Lyon, Metz, Brest, Amiens, Reims, Nancy en Straatsburg. Er is ook nog onderzocht welke steden bijvoorbeeld het meest investeren in promotie en beheer van hun groen,

Geen eerdere studie

ERVARING

Rudy Vannevel: ’Moeilijker om projecten binnen te halen’

24

en ook hier prijkt Angers bovenaan (zie tabel).

De vijftig grootste steden in Frankrijk investeren ieder jaarlijks gemiddeld €5 miljoen in aanleg en onderhoud van groen. Dit komt neer op 1,2% van het stedelijke budget. Het groene budget van Angers bedraagt 5%; met andere woorden: de groenste stad reserveert zo’n €20 miljoen per jaar voor nieuwe en bestaande beplantingen.

De Belgische boomkwekerij Wil-

geven ook geen garantie op het aanslaan, dat doet

laert is al jaren actief op de Fran-

de klant.”

se aanlegmarkt. „We kunnen de

Als er minder kennis is, wat levert Willaert dan aan

markt nog houden zoals deze is, en

productinformatie? „We hebben een sterke website

we hebben er nog een boterham

waarop veel klanten kijken voor informatie. Ook

aan”, zegt directeur Rudy Vannevel,

geven we informatie telefonisch door, en we hebben

„maar het wordt niet gemakkelijk,

mensen die in Frankrijk rondtoeren om informatie te

want er zijn meer spelers – ook Belgische en Neder-

geven. Ook nemen zij klanten mee naar kwekers die

landse – die inschrijven op openbare projecten.”

aan ons leveren, met name vaste kwekers in Neder-

Willaert onderscheidt zich volgens Vanneval met het

land en België. We kunnen wel informatie geven tot

leveren van een totaalproduct, met het uitvoeren

op de standplaats, maar dat kunnen we pas maxi-

van een goede logistiek, en met het hoog houden

maal doen als het project is binnengehaald.”

van onze kwaliteit. „We combineren vrachten voor

Vannevel merkt wel dat Fransen minder geld uitge-

de aanleg en voor tuincentra in Frankrijk, en we zit-

ven. Budgetten krimpen krimpen en projecten wor-

ten wekelijks in iedere streek van het land. De Franse

den uitgesteld. „De bezuinigingen in Frankrijk zijn nu

kwaliteitseisen zijn niet toegenomen, maar we moe-

een jaar of twee aan de gang. Maar offertes komen

ten wel de kwaliteit leveren die wordt voorgeschre-

altijd, ook nu. We ontvangen nu net zoveel aanvra-

ven in bestekken.”

gen van hoveniers als andere jaren. Ze moeten nog

De geleverde kwaliteit wordt gecontroleerd door

wel veel planten.”

de opdrachtgever of de architect die aan het pro-

Chauvinisme speelt van oudsher een rol in de Franse

ject werkt. „Maar net als in andere landen voelen

vraag. Vannevel: „Dat is altijd zo geweest, maar er

we dat gemeenten in Frankrijk minder kennis van

zijn nu wel minder boomkwekers in Frankrijk dan

beplantingen hebben dan vroeger. Leveringen aan

vroeger, en die kunnen ook niet een totaalproduct

die gemeenten gaan trouwens altijd via een klant,

zoals wij leveren. Dus klanten in Frankrijk moeten

praktisch nooit rechtstreeks. We leveren ook enkel

wel naar het buitenland toe voor hun boomkweke-

plantmateriaal, we doen niets aan onderhoud. We

rijproducten. Dat is niet slecht voor exportbedrijven.”

Die Franse percentages en bedragen lijken misschien wel indrukwekkend, maar het is niet duidelijk of de steden meer of minder investeren ten opzichte van voorgaande jaren.

De studie van Unep is namelijk geen vervolg op een eerdere studie. Er zijn dus te weinig feiten en cijfers om te kunnen concluderen of de Franse aanlegmarkt groeit of krimpt.

Er worden ook wel miljarden uitgegeven aan wat de vergroening van Frankrijk wordt genoemd, maar dit zijn veelal investeringen in bijvoorbeeld wind- en zonne-energie om de Franse CO2-uitstoot te verminderen (wat een EU-verplichting is). Tegelijkertijd moet Frankrijk de komende jaren miljarden bezuinigen, want het land heeft een begrotingstekort en staat daarom onder verscherpt toezicht van de EU.

Grote verschillen in rijkdom Wat deze ontwikkelingen betekenen voor de aanlegmarkt, is schatten. De groenste steden zullen blijven investeren, als dat tenminste is verankerd in groenbeleid, en als er genoeg geld

De Boomkwekerij 19 (19 september 2014)

SP GG Frankrijk.indd 24

15-09-14 14:11

Aanlegmarkt

g

Top 10 Franse steden die meest investeren in groen 1. Angers

6. Brest

2. Nantes

7. Amiens

3. Limoges

8. Reims

4. Lyon

9. Nancy

5. Metz

10. Straatsburg

beschikbaar is. Er zijn namelijk grote verschillen in rijkdom per regio en per gemeente in Frankrijk, aldus de Nederlandse ambassade in Parijs.

Investeringen zijn ook afhankelijk van politiek beleid. Vorig jaar zijn er burgemeestersverkiezingen geweest; de ene burgemeester heeft groen hoger in het vaandel staan dan de ander.

Door bezuinigingen en onzekerheden over de economie, zullen Franse overheden en private partijen minder investeren in beplantingen. Dat is althans de verwachting van verschillende ondernemers die actief zijn op de Franse aanlegmarkt.

De nationale groenvoorzieners heb-

ben het al moeilijker gekregen, door een btw-verhoging van hun werk van 5% naar 10%. De btw zou eigenlijk naar bijna 20% stijgen, maar dat wisten brancheorganisaties tegen te houden. Buitenlandse bedrijven hoeven die btw trouwens niet te betalen, dus dat is voor die een concurrentievoordeel.

Architecten bepalen Fransen staan internationaal bekend om hun chauvinisme, ze geven de voorkeur aan nationale producten.

Op de aanlegmarkt bepalen architecten doorgaans wat er wordt geplant; de mate van chauvinisme verschilt

per architect. Zo kunnen ze net zo goed voor buitenlandse leveringen gaan als voor Franse, afhankelijk van het sortiment en de maatvoering die gewenst zijn. Onder Franse kwekers is het nu wel trend om gezamenlijk projecten binnen te halen.

Naar certificeringen wordt vrijwel niet gevraagd, maar bij leveringen aan de Franse aanleg hoort wel specifieke teelt- en gewasinformatie te zitten: wat was de plantafstand, hoe vaak is de boom verplant en gesnoeid, is de boom wel soortecht, enzovoort. Franse architecten komen alle gewenste bomen bovendien op de kwekerij uittekenen. Bij leveringen wordt daarop gecontroleerd. < De Boomkwekerij 19 (19 september 2014)

SP GG Frankrijk.indd 25

25

15-09-14 14:11

METEOR SYSTEMS Wij zijn een innovatieve fabrikant van teeltgoot-, plastic tunnel-, irrigatie-, transport-, beweegbare teelt-en bevestigingssystemen. Of het nu gaat om een volveldsteelt, een overdekte teelt, een teeltbed of een individuele boom, Meteor Systems geeft uw teelt alle steun en bescherming om te groeien. Het grote voordeel van Meteor Systems is dat wij de gehele productie in eigen hand hebben.

Onze systemen sluiten naadloos op elkaar aan en wij luisteren naar de specifieke wensen van de kweker. Vraag onze documentatie aan.

Kies voor groei, kies Meteor Systems

www.irrigation.com

596665.indd 26

12-9-2014 15:57:24

GEBRUIKTE TUINBOUWMACHINES & MATERIALEN

Voedingsbodem voor groei Gezond ondernemen in de laanboomsector vraagt deskundigheid, doorzettingsvermogen en innovatiekracht. Plus een accountant die de branche van binnen en buiten kent.

ROZA is zo’n adviseur die met een compleet dienstenpakket vele kwekerijen in de laanboomsector van dienst is. We bieden concurrerende tarieven, hebben branchekennis en zijn met een vestiging in Opheusden altijd dichtbij. Zo creëren we samen met boomkwekers een voedingsbodem voor groei van hun bedrijf. Zullen we eens ‘bomen’ over uw bedrijf? Bezoek ons op de Expo TCO 2014 (stand nr. 18) of bel 0488 442 652 voor een kennismakingsgesprek. www.roza.nl

gezond ondernemen

596666.indd 27

15-9-2014 12:03:46

Tekst: Arno Engels Foto: Ton van Vliet

Breed strooien vanaf de zijkant Bij breedwerpig strooien van bodemverbeteraars rijden veel machines over de teeltgrond, maar boomkweker Christian Geurkink uit Winterswijk-Corle wil juist zijn gespitte plantbedden voor Rhododendron ongemoeid laten. Hij laat daarom tuinturf vanaf de zijkant strooien, door loonwerker Job Rikken uit de Noordoostpolder. De strooibreedte is afhankelijk van de wind en het product, aldus Rikken. â&#x20AC;&#x17E;Een zwaarder product kan met wind mee tot 15 m ver komen, een lichter product kan met wind tegen niet verder dan 3 m komen.â&#x20AC;? Geurkink ervaart een betere hergroei van Rhododendron op zandgrond gemengd met tuinturf, dan met potkluiten. <

28

De Boomkwekerij 19 (19 september 2014)

FotoSpread strooien.indd 28

15-09-14 14:11

De Boomkwekerij 19 (19 september 2014)

FotoSpread strooien.indd 29

29

15-09-14 14:11

Tekst en Foto's: Jeroen van der Meij

Onderzoeken en proeven kijken bij he Bij het Onderzoekscentrum Boomkwekerij voeren DLV Plant en diverse andere partijen proeven en onderzoek uit. Vrijdagmiddag 26 september van 13.00 uur tot 16.30 uur is er een open middag over de actuele ontwikkelingen in de boomkwekerij op de proeflocatie in Boskoop. Op deze middag zal een rondgang worden gemaakt langs de proeven op de proefvelden. Veel resultaten van de onderzoeken die momenteel uitgevoerd worden kunt u dan bekijken. Het bezoek kan meetellen als punt voor verlenging van de spuitlicentie.

Ef

Gezonde boomteelt Voorkomen is beter dan genezen. Vanuit die filosofie heeft Plant Health Cure diverse producten die de planten weerbaarder moeten maken tegen ziekten en plagen. Op de proeflocatie wordt een proef uitgevoerd in Buxus, Prunus, Chamaecyparis en Picea voor Plant Health Cure waarbij Biovin bodemverbeteraar is toegepast en bemest met OPF. Daarnaast wordt om de drie weken gespoten met de plantversterker PreTect en bladmeststof NaturalGreen. Dit wordt vergeleken met een standaard bemesting met kunstmest en chemische gewasbeschermingsmiddelen en een combinatiebehandeling met het beste van beide. Bij de combinatie worden de producten van Plant Health Cure ingezet en indien noodzakelijk een chemische correctie uitgevoerd. In het proefvak van Plant Health Cure wordt geen chemische onkruidbestrijding toegepast.

Het teeltresultaat is goed. Met de biologsiche producten blijken aantastingen als echte meeldauw in Prunus en Cylindrocladium in Buxus niet volledig te voorkomen. Wel is de infectiedruk veel minder. Bij de gecombineerde behandeling waar biologische producten zijn toegepast is slechts enkele keren een chemische correctie uitgevoerd. Bij de standaardbehandeling is twee keer zo veel gespoten met chemische gewasbeschermingsmiddelen.

Op verzoek van Plant Health Cure is gekeken of diverse biologische producten de plant weerbaarder maken tegen ziekten en plagen.

Aaltjes tegen taxuskeverlarven Voor de bestrijding van taxuskeverlarven zijn verschillende typen aaltjes beschikbaar. Deze aaltjes worden aangegoten in het najaar of vroege voorjaar als de larve van de taxuskerver (mobium) aanwezig is. De temperatuur heeft een grote invloed op het werkingsresultaat. Bij lage temperaturen is de werking minder goed.

BASF heeft sinds dit jaar een productlijn NemasysL bestaande uit een brede reeks aan aaltjes om onder meer larven van de taxuskever succesvol te bestrijden. In dit pakket zit Steinernema krausei (NemasysL) dat volgens BASF al bij 5째C ingezet kan worden. Om dit te demonstreren heeft DLV Plant een demoproef opgezet. In het voorjaar zijn kevers uitgezet in kooitjes met Euonymus en Astilbe. Gedurende het seizoen hebben de kevers eitjes gelegd. Op dit moment zijn larven (mobium) aanwezig.

Komende periode worden bij verschillende temperaturen aaltjes ingezet.

Het betreft 20, 12 en 5째C. In januari wordt de grond van de potten gezeefd om de bestrijding te beoordelen. De resultaten van deze proef moeten een overzicht geven van het werkingsspectrum van diverse soorten aaltjes uit de Nemasys-productgroep tegen de larven van de taxuskever.

30

In alle kooitjes zijn dit voorjaar taxuskevers uitgezet.

De Boomkwekerij 19 (19 september 2014)

Proeftuin DLV 1.indd 30

15-09-14 14:11

Op ee

Onderzoek

ij het Onderzoekscentrum Effectieve bestrijding van Cylindrocladium buxicola In het verleden is veel gewasbeschermingsonderzoek uitgevoerd voor boomkwekers met financiering van het Productschap Tuinbouw. Nu het Productschap Tuinbouw wordt afgebouwd, moeten kwekers zelf onderzoek opstarten. Dat is gebeurd in dit onderzoek waarbij zowel kwekers als de fabrikanten Bayer, Syngenta en Adama de proef 100% financieren.

In dit project worden diverse strategieën onderzocht die het mogelijk moeten maken met minimale inzet van gewasbeschermingsmiddelen een gezonde Buxus te kweken. De drie fabrikanten hebben ieder een strategie met eigen toegelaten middelen.

Daarnaast zijn er enkele strategieën door kwekers aangedragen waarbij ook producten van biologische oorsprong en meststoffen worden ingezet. Alle strategieën worden vergeleken met onbehandeld en preventief spuiten met spuitzwavel.

Bij de strategie van de fabrikanten zijn de adviezen van het waarschuwingensmodel QMS Boomteelt leidend geweest voor het bepalen van het juiste spuitmoment. Uit de proef blijkt dat met het spuiten op het goede moment en de inzet van de juiste middelen een goed resultaat kan worden bereikt. De resultaten zijn te zien op de open middag.

Op een proefveld zijn verschillende strategieën uitgetest om Cylindrocladium te bestrijden.

De strategieën van de kwekers zijn voorlopig vertrouwelijk.

Bestrijding beukenbladluis In opdracht van Nufarm, Belchim en Bayer Cropscience heeft DLV Plant een proef uitgevoerd naar de bestrijding van beukenbladluis. Voor Nufarm is VBC Ultra getest in het vroege voorjaar net voor het uitlopen van de beuken. Voor Belchim is Teppeki onderzocht en voor Bayer Movento.

Fagus loopt van nature zeer ongelijk uit.

Dit maakt het inzetten van het juiste product niet eenvoudig. Er moet voldoende blad aanwezig zijn voor opname van systemische middelen. Uit dit onderzoek blijkt dat alle producten goede werken tegen beukenbladluis. Het juiste moment speelt wel een belangrijke rol. Zo blijkt dat je Teppeki al eerder kan inzetten dan Movento.

De bespuiting op 15 mei was beter dan de bespuiting op 1 mei. Voor Movento is het belangrijk dat het gewas volledig is uitgelopen. Ook blijkt dat ongeacht het product

Met inzet van Teppeki en Movento zijn natuurlijke vijanden volop zichtbaar in gewas.

meerdere keren spuiten nodig is om geen schade te krijgen.

Vanuit de praktijk is bekend dat de beukenbladluis natuurlijke vijanden heeft, waar je goed rekening mee moet houden.

Dit blijkt ook uit de proef. Teppeki en Movento blijken redelijk veilig voor natuurlijke vijanden. Deze werden volop waargenomen in het gewas.

Lees verder > De Boomkwekerij 19 (19 september 2014)

Proeftuin DLV 1.indd 31

31

15-09-14 14:11

Bemesting in pot- en containerteelt

De producenten van meststoffen, Everris, Haifa en Mivena, laten op de proeflocatie hun producten onderzoeken. Hun doelstelling is een optimale bemesting. Het gaat om verschillende proeven.

In de ene proef wordt alleen gewerkt met uitsluitend langzaamwerkende gecoate meststoffen. De andere fabrikant kiest voor een combinatie van gecoate meststoffen als basis en bijmesten met wateroplosbare meststoffen. Ook wordt specifiek bekeken wat de toegevoegde waarde van elementen als extra (gecoate) magnesium en kali is. In de gewassen Juniperus, Thuja, Photinia, Elaeagnus, Pyracantha, Hypericum en Prunus zijn diverse proeven uitgevoerd. De opdrachtgevers laten op de openmiddag zien hoe de planten erbij staan.

Op zoek naar de optimale bemestingsstrategie.

Bacteriebladvlekken voorkomen Bacterievlekken zijn een probleem. Curatieve gewasbeschermingsmiddelen zijn niet beschikbaar. Voorkomen is belangrijk. Strikt doorgevoerde bedrijfshygiĂŤne levert een grote bijdrage. Daarnaast zijn in potentie enkele (nieuwe) producten die een bijdrage kunnen leveren ter voorkoming van een bacterieaantasting.

Voor Bayer Cropscience en Belchim zijn een tweetal producten onderzocht in Geranium en Hedera. De middelen zijn vanaf het begin van de teelt ingezet.

Bij Geranium blijkt het aantal aangetaste bladeren minder dan bij de onbehandelde planten. Bij Hedera is de aantasting op dit moment overal fors. Er wordt onderzocht of de planten in het najaar herstellen.

In Hedera en Geranium worden twee nieuwe producten getest tegen bacterievlekken.

Meer Uit Groen (MUG) Het MUG (Meer uit Groen)-project gaat aan de slag om laagwaardige biomassa uit de regio Greenport Boskoop en Waddinxveen zoals groenafval op te waarderen tot nieuwe en nuttige producten. De mogelijkheden voor deze nieuwe producten zoals biochar, houtazijn, houtteer en digestaat worden onderzocht in diverse proeven. Er wordt gekeken naar bemestende werking en gewasgezondheid. Op de proeflocatie liggen diverse proeven. Het project is een consortium van 6 mkb-bedrijven in de provincie Zuid-Holland.

Zij krijgen via de subsidieregeling Clusterprojecten Zuid-Holland in de komende 2 jaar financiĂŤle ondersteuning vanuit het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling voor de Verschillende nieuwe producten worden getest op hun nut voor de boomkwekerij.

32

uitvoering van het biomassaproject Meer uit Groen (MUG).

De Boomkwekerij 19 (19 september 2014)

Proeftuin DLV 2.indd 32

15-09-14 14:12

Onderzoek

Afdekmaterialen in pot- en containerteelt Uit proeven van DLV Plant in 2012 blijkt dat het inzetten van afdekmaterialen op potten een belangrijke arbeidsbesparing oplevert tijdens de teelt en afleverwerkzaamheden wat betreft mos en onkruid verwijderen. Hiervan is eerder een artikel verschenen in de Boomkwekerij.

Dit jaar wordt opnieuw een proef uitgevoerd met afdekmaterialen. Het gaat om een aantal nieuwe en enkele al eerder geteste producten. De proef wordt uitgevoerd in opdracht van Jarini en Horticoop met onder andere JariTop, CanTop, Bark.

Ook worden afdekmaterialen uit het project MUG onderzocht.

Tijdens de proef wordt bijgehouden hoeveel arbeid er nodig is om de potten onkruidvrij te houden en wat de winst is ten De arbeidsbehoefte wordt in kaart gebracht bij het gebruik van diverse afdekmaterialen.

opzichte van onbehandelde potten.

Effectieve bestrijding van topmijt

Met financiering van BASF, Certis, Bayer Cropscience en Surfaplus wordt onderzoek uitgevoerd naar de bestrijding van buxustopmijt. Het gaat om enkele toegelaten middelen en enkele nieuwe middelen. In de proef wordt ook gekeken naar de toevoeging van hulpstoffen.

In augustus en september zijn enkele bespuitingen uitgevoerd.

Vorig jaar is de proef ook uitgevoerd, maar was er onvoldoende aantasting van topmijt. De proef is dit jaar opnieuw uitgevoerd en nog in volle gang, maar op dit moment is de schade in het onbehandelde vak groot. Op de opendag zijn goed de verschillen tussen de behandelingen te zien en worden de resultaten van de laatste waarnemingen gepresenteerd.

Nieuwe en bestaande middelen worden getest tegen topmijt.

Toelatingsonderzoek gewasbescherming Op de proeflocatie voert Aegisto (onderdeel van DLV Plant) voor diverse fabrikanten ook toelatingsonderzoek uit. Deze proeven zijn nog uitgebreider en worden volgens een streng protocol uitgevoerd en onder strikte geheimhouding. De producten die worden getest hebben vaak geen naam maar alleen een code.

Meerdere jaren onderzoek is nodig voordat de fabrikant een uiteindelijke toelating kan aanvragen. Veel middelen die afgelopen jaren zijn toegelaten, zijn bijvoorbeeld al vijf jaar terug getest op het Onderzoekscentrum Boomkwekerij. Mede dankzij deze onderzoeken zullen komende jaren weer een aantal nieuwe gewasbeschermingsmiddelen een toelating krijgen.

PotentiĂŤle nieuwe middelen onderzocht op hun bruikbaarheid.

De Boomkwekerij 19 (19 september 2014)

Proeftuin DLV 2.indd 33

33

15-09-14 14:12

Tekst en Foto’s: Ketura Haveman

Sterke planten kweken op zandbedden Ooit begonnen als bollenkwekers, weten ze op de kwekerij van de familie Rotteveel de duinzandgrond te waarderen.

In de grond kweken doen ze inmiddels niet meer, maar de potten staan nog wel direct op het zand. „Wij zien vooral veel voordelen van deze teeltmethode”, aldus de nieuwe generatie Rotteveel.

Op de kwekerij van vasteplantenkwekerij van de Gebr.

Rotteveel in Noordwijk is het personeel druk bezig met het potten van de planten. De machine is relatief nieuw, maar de kar waarop hij door de kwekerij rijdt is lang geleden gemaakt. „Het is eigenlijk een bestuurbare auto waarop een potmachine staat”, vertelt Jan-Willem Rotteveel. De combinatie werd gemaakt door zijn vader Gerard.

Inmiddels heeft hij de nodige aanpassingen ondergaan om hem aan te passen aan de werkwijze op de kwekerij, maar de basis is hetzelfde gebleven. „De machine is gemaakt voor ons bedrijf, voor onze manier van werken. Hij is vooral aangepast om de productie te kunnen verhogen.

Die past nu precies bij de omvang van onze kwekerij.”

Jan-Willem is samen met zijn neven Roy en Jim de derde generatie Rotteveel op het bedrijf dat ooit in 1938 werd opgericht. Toen was het een veehouderijbedrijf met de bloembollenteelt als neventak. In de jaren ’70 werden de vaste planten toegevoegd aan het sortiment, deels voor

Jan-Willem (links), Roy (midden) en Jim (rechts) zijn de jongste generatie Rotteveel.

34

de snij. Pas in 1993 werden alle andere takken afgestoten en concentreerden de broers Gerard en Kees, de tweede generatie, zich op de teelt van vaste planten in pot. „Dat kwam ook door de ruimte die ze tot hun beschikking hadden. Die was te klein om uit de bollen voldoende rendement te halen, waardoor mijn vader en oom hebben besloten voor de intensieve teelt van vaste planten in pot te kiezen”, vertelt Jan-Willem.

Toen was de kwekerij 3,5 ha. Inmiddels is dat 5 ha. „We hebben altijd de luxe gehad dat de kwekerij op een goede locatie zit, maar met zijn vijven mag het wel wat groter zijn. Als je dan de mogelijkheid krijgt het land van de buurman over te nemen, dan hoef je daar niet over te twijfelen.”

Het nieuwe gedeelte is niet gelijk in gebruik genomen. „Grote investeringen hoeven we niet te doen, omdat we direct op zand kweken. Maar er moet wel vraag zijn naar je product. We groeien daarom gestaag mee met onze klanten, een natuurlijke manier van groeien”, aldus Roy.

Zandbedden Het uitgangsmateriaal wordt voor 80% onder eigen beheer geproduceerd. Op deze manier zijn ze verzekerd van soortecht en gezond plantmateriaal. Bijkomend voordeel is dat de kwekers zelf kunnen zorgen dat de gekweekte soorten in voldoende mate beschikbaar zijn. „En we weten precies waar we aan toe zijn”, aldus Roy. De gewortelde stekken worden met de rijdende potmachine direct op de goede plaats opgepot. Van tevoren wordt de breedte van een plantbed geroteerd en aangewalst. Het bed is klaar voor gebruik en wordt volgezet met

Op de zandbedden wortelen de planten in de grond.

De Boomkwekerij 19 (19 september 2014)

Reportage Rotteveel.indd 34

15-09-14 14:12

Vaste planten

Gebr. Rotteveel Vaste Plantenkwekerij, Noordwijk Sortiment: Ongeveer 350 soorten vaste planten in P9 en P11. Daarnaast wordt er nog een deel op contract gekweekt voor een andere vasteplantenkweker.

Afzet: Planten worden verkocht aan handel, groothandel en collegakwekers. Afnemers komen bijna allemaal uit Nederland. Slecht 10% wordt direct aan Belgische en Duitse afnemers verkocht.

Oppervlakte: 5 ha Personeel: Naast de vijf ondernemers is er een vaste kracht en vier à vijf Poolse medewerkers via een uitzendbureau. In de weekenden en vakanties werken er vier à vijf scholieren.

Website: www.gebr-rotteveel.nl

Met de rijdende potmachine worden de planten ter plekke opgepot en weggezet.

P9 potten die direct op het zand staan. „Wij geloven in deze manier van kweken.”

Zodra de pot doorworteld is, zetten de wortels zich in het zand. Gedurende de winter blijven de planten buiten staan, eventueel afgedekt met een tunnel of vliesdoek tegen vorst. „De ervaring leert echter dat de planten veel minder gevoelig zijn voor vorst. Dat komt omdat ze met de wortels in de grond staan. We kweken in pot, maar we hebben de voordelen van een grondteelt.”

Ook in de zomer zien de neven alleen maar voordelen van de teelt op zandbedden. „Bij extreme regen, verdwijnt het water heel snel. Maar bij droogte zorgt de capillaire werking van het zand ervoor dat de planten niet snel uitdrogen. We hoeven verhoudingsgewijs weinig water te geven.”

Op de vraag of de teelt direct op zand ook nadelen heeft, moeten de neven even nadenken. „Als het langere tijd droog is en de bedden nog leeg staan, kan het zand gaan stuiven. Dat is wel een minpuntje. Maar dat is met sproeien eenvoudig op te lossen. Bovendien komt het in de praktijk zelden voor”, aldus Roy.

Promotie De planten van kwekerij Gebr. Rotteveel worden vooral verkocht aan groothandel en handel. De overgrote meer-

derheid, ongeveer 90%, wordt in Nederland verkocht.

Het overige deel gaat naar Belgische en Duitse klanten.

Jan-Willem: „Van die 90% zal ook nog een deel naar het buitenland gaan, maar dat weten we niet precies.” Een groot deel is bedoeld voor aanleg en hoveniers.

Het promoten van hun planten door etiketten of advertenties, doen ze bij Rotteveel niet. „Niet omdat we reclame niet belangrijk vinden, maar de promotie moet vooral gericht zijn op de eindgebruiker. Wij vinden het daarom belangrijk dat er gezamenlijke promotie wordt gemaakt voor het product vaste planten.” Jan-Willem is daarom mede-organisator van de jaarlijkse Keukenhof. „Consumenten, overheden en architecten blijken onvoldoende kennis te hebben van de mogelijkheden die het enorme vasteplantensortiment biedt. Promotie voor de vaste plant is daarom belangrijk. Juist nu we in een markt van veel aanbod en achterblijvende vraag zitten”, meent Jan-Willem. Het bedrijf doet daarom mee aan Perennial Power, een gezamenlijk promotieproject voor de vasteplantensector. „Gelukkig zorgt iVerde voor de uitvoering, zodat wij als kwekers ons kunnen concentreren op het kweken van de planten. Hierdoor kan op ons traditionele bedrijf ook voor de jonge generatie de nadruk blijven liggen op het kweken van kwaliteitsplanten.” <

De Boomkwekerij 19 (19 september 2014)

Reportage Rotteveel.indd 35

35

15-09-14 14:12

Tekst en Foto’s: Silke Hemming (Wageningen UR Glastuinbouw)

Diffuus glas: wat kan ik kiezen?

Versc op gla turen struct (10), Iedere direct diffuu gewa

Kwekers die een glazen kas nieuw bouwen, nemen steeds vaker een diffuus glassoort als kasdekmateriaal. Zij kunnen dan kiezen uit een breed palet aan glassoorten. Maar wat is de beste keus? En waarop moet daarbij worden gelet?

Een transparante kasomhulling is belangrijk voor de hoeveelheid licht in de kas. Dit bepaalt in grote mate de gewasgroei en teeltkwaliteit. In Nederland is licht in de winter voor veel gewassen de beperkende groeifactor. Het is daarom voordelig als er ’s winters zo veel mogelijk licht door de kasomhulling in de kas komt.

Natuurlijk zonlicht is immers gratis licht voor gewasgroei en geeft gratis energie in de kas in de koude periode.

Er zijn drie mogelijkheden om het licht wat het glas doorlaat te beïnvloeden: ten eerste het type basisglas, ten tweede de toevoeging van een antireflectiebehandeling op het

36

glas. En ten derde de toevoeging van een oppervlaktestructuur op het glas.

Basisglas Een traditioneel tuinbouwglas heeft een lichtdoorlatendheid van 89% voor loodrecht invallend licht, en 81% voor hemisferisch licht (zie kader Begrippen bij licht in de kas).

Door een andere samenstelling van de grondstoffen voor het maken van het basisglas, heeft deze een andere kwaliteit en laat daardoor meer licht door. IJzerarm glas (ook wel witglas genoemd) heeft een verhoogde lichtdoorlatendheid van 90-92% voor

loodrecht invallend licht, en 82-84% voor hemisferisch licht afhankelijk van de glaskwaliteit.

Tegelijk met de hogere lichtdoorlatendheid verhoogt overigens ook de hoeveelheid UV-B (ultraviolet licht) dat in de kas komt. Dit ligt aan de andere samenstelling van de grondstoffen van het glas. De totale lichtabsorptie en de absorptie voor UV-B-straling is bij deze glassoorten minder.

Antireflectiebehandeling Als licht op een glasoppervlak valt wordt een deel ervan weerkaatst.

De Boomkwekerij 19 (19 september 2014)

Diffuus glas.indd 36

15-09-14 14:12

Kassen

Verschillende diffuse structuren op glas: diverse matt/matt structuren (1-4), diverse prismatische structuren (5-9), V-structuur (10), textuur (11) en satin (12).

Iedere structuur maakt natuurlijk direct licht in een bepaalde mate diffuus. Diffuus licht valt op het gewas in de kas.

UITLEG

Begrippen bij licht in de kas > Doorlatendheid kasdekmateriaal. In het verleden gaven leveranciers als enige waarde de loodrechte lichtdoorlatendheid volgens NEN 2675. Ze spraken dan bijvoorbeeld over een lichtdoorlatendheid van 89%, of van zogenoemd 90+ glas met meer dan 90% lichtdoorlatendheid. Loodrecht invallend licht komt echter zo goed als niet voor op Nederlandse kassen. Licht valt altijd onder verschillende invalshoeken op een kasdek. > Hemisferische lichttransmissie. Dit is een betere indicator van een kasdek-

Dit licht komt dus niet in de kas. Hoe groter de hoek van lichtinval is, hoe meer licht er wordt gereflecteerd.

Het aanbrengen van een antireflectiebehandeling op het glasoppervlak vermindert de verliezen door reflectie. Afhankelijk van de technologie en kwaliteit van glasbehandeling, neemt de lichttransmissie met 2-4% per behandeling toe. Zowel de onder- als de bovenkant van glas kan zodanig worden behandeld. Dat kan dus (onder ideale omstandigheden) leiden tot 4-8% meer licht in de kas.

Wordt ijzerarm glas gecombineerd met een antireflectiebehandeling aan beide kanten van het glas, dan kan dit een hemisferische lichttransmissie van meer dan 90% hebben. Dit is een groot voordeel voor de meeste lichtminnende gewassen in lichtarme wintermaanden.

materiaal dan de loodrechte lichtdoorlatendheid, omdat er in Nederland en andere noordelijke gebieden een nauwe samenhang is tussen de gemeten hemisferische lichttransmissie door een kasdek en de gemiddelde lichthoeveelheid in de kas. De hemisferische lichttransmissie wordt berekend op basis van de lichtinval die onder verschillende hoeken in de kas komt, omdat de invalshoek van zonlicht varieert gedurende de dag en het jaar. Zonlicht bestaat uit directe straling en hemisferische straling die afhankelijk is van de weersomstandigheden: op een zonnige dag is er veel directe straling, op een bewolkte is er veel hemisferische straling. Maar ook op een zonnige dag is er altijd wat hemisferische straling aanwezig door bijvoorbeeld vocht of stof in de lucht. > Haze van kasdekmateriaal. De haze geeft weer hoeveel direct licht een kasdekmateriaal omvormt in diffuus licht. Er wordt gemeten hoeveel licht er loodrecht door het materiaal komt, en hoeveel van dit licht wordt afgebogen. Als het doorgelaten licht meer dan 1,5° van het loodrechte licht afbuigt, wordt deze weergegeven in de haze. > F-scatter. De haze zegt niets over de lichtverstrooiing onder een kasdekmateriaal; een grote haze kan een smal of een breed lichtverstrooiingspatroon betekenen. Daarom is er een nieuwe meetmethode ontwikkeld om de lichtverstrooiing van glas in kaart te brengen. Deze F-scatter geeft wel de ruimtelijke verdeling van het verstrooide licht weer. Naar verwachting zal deze F-scatter in de toekomst de haze vervangen.

Oppervlaktestructuur op glas Als licht van alle kanten komt, spreken wij van diffuus licht of hemisferisch invallend licht. Er is sprake van natuurlijk diffuus licht op een volledig bewolkte dag. Op een zonnige dag daarentegen is het licht bijna niet diffuus, en komt er veel direct licht op het gewas.

Eerder onderzoek liet zien dat diffuus licht positief is voor veel gewassen. Diffuus licht wordt beter over alle bladeren verdeeld dan direct licht, en zorgt voor een betere fotosynthese en een beter microklimaat.

Uiteindelijk reageren planten onder diffuus licht met een snellere groei of hogere opbrengst.

Door het aanbrengen van een oppervlaktestructuur op het glas, vormt het glas natuurlijk direct licht (gedeeltelijk) om in diffuus licht, dat dan op het gewas valt. Op diverse basisglazen zijn verschillende types structuren aan te brengen, dit in combinatie met antireflectiebehandelingen. Meest gebruikelijk zijn matt/matt behandelingen en prismatische structuren. Maar ook V-structuren, satin of verschillende andere structuren zijn op de markt te vinden, zie foto.

De verschillende structuren maken het licht in hogere of mindere mate diffuus. In het algemeen hebben

prismatische glazen een hoge haze (65-85%) en kleine matt/matt structuren een lage haze (20-30%).

Grotere matt/matt structuren of wat specialere structuren laten vaak een gemiddelde haze (45-55%) zien. Glas met een lage haze zet maar een klein gedeelte van de directe straling om in diffuse straling, glas met een hoge haze zet een groot gedeelte om â&#x20AC;&#x201C; er valt dan meer diffuus licht op het gewas.

Besluitproces bij kiezen Welk type glas een kweker het beste kan kiezen, hangt vooral af van de

>

De Boomkwekerij 19 (19 september 2014)

Diffuus glas.indd 37

37

15-09-14 14:12

Kassen

eisen die een teelt stelt aan licht in de kas. De volgende vragen kunnen hierbij helpen: > Hoeveel licht moet/mag de plant hebben? Op welk moment is licht het meest belangrijk? Indien de totale hoeveelheid licht zeer belangrijk is, kies dan een glas met een zo hoog mogelijke hemisferische lichttransmissie: goed basisglas, eventueel met een antireflectiebehandeling. Dit geldt ook wanneer het erg belangrijk is om zo veel mogelijk licht in het winterseizoen te hebben. > Heeft de plant een voordeel van diffuus licht? Wanneer is de meest belangrijke groeiperiode van de plant? In de winter is het licht in Nederland veelal (80% van de tijd) op natuurlijke wijze diffuus. Diffuus glas geeft de meeste voordelen in het voorjaar, de zomer en de herfst. Als een plant veel voordeel heeft bij diffuus licht, kies dan een glastype met een zo hoog mogelijke haze. Onderzoek heeft laten zien dat bij dezelfde hoeveelheid licht een hogere haze tot meer productie leidt. In het algemeen hebben planten die vroeg en/of veel geschermd (moeten) worden, de grootste voordelen van het diffuus maken van licht.

38

> Welke andere aspecten beïnvloeden de teelt? Heeft de plant UV-B nodig? Kies dan een ijzerarm basisglas dat zo veel mogelijk ultraviolet licht (UV) doorlaat. Wat gebeurt er met de plant na verkoop?

Planten groeien onder diffuus licht beter dan onder direct licht, zo blijkt uit onderzoek door Wageningen UR Glastuinbouw bij diverse soorten potplanten (op de foto Chrysant, Ficus, Kalanchoë en Schefflera). Dat komt doordat diffuus licht beter over alle bladeren wordt verdeeld.

Vergelijk aanbieders Er zijn verschillende aanbieders van glas op de markt. Hun producten hebben soms merknamen, soms heten ze alleen ’diffuus glas’. Verschillende glastypen hebben verschillende optische eigenschapen, ze verschillen immers in hemisferische lichttransmissie en haze. Vraag daarom meetwaardes bij de leveranciers op. Wat is de hemisferische transmissie? Wat is de haze? Weeg af wat nodig is voor de eigen teelt.

Weeg de meerprijs af tegenover de verwachte voordelen.

Daarnaast is het belangrijk om de leverancier te vragen naar mogelijkheden voor het onderhoud/schoonmaken van het glas. Welke garanties worden gegeven voor de glaseigenschappen, zeker met betrekking tot een eventuele antireflectiecoating?

Welke afspraken worden gemaakt voor levering en kwaliteit? <

De Boomkwekerij 19 (19 september 2014)

Diffuus glas.indd 38

15-09-14 14:12

UW DILEMMA: KOELEN OF INTERVENTIE? Op dit moment is de oogst net begonnen.

De EU lijkt met een interventie te komen.

Wat en hoe de invulling hiervan zal zijn, is vooralsnog niet bekend. Er ontstaat een groot dilemma. Wachten tot er meer duidelijkheid is of de pluk starten?

De prijsvorming was voor het afkondigen van de Russische boycot al bedrukt. De stap van Poetin heeft de stemming nog verder onder druk gezet. Na een relatief goed seizoen van 2013/14 lijkt dit jaar aanzienlijk minder uit te pakken. En dan spreken we nog niet eens over de telers die getroffen zijn door hagel.

Ondertussen zijn de handelaren druk bezig met het vinden van nieuwe afzetkanalen.

De Chinese delegatie heeft diverse bedrijven bezocht, die in aanmerking komen het product af te zetten naar China. Zoals het zich laat aanzien zijn zij tevreden over de kwaliteit en manier van werken. Tussendoor worden wel extra eisen gesteld. Als u daar aan kunt voldoen, liggen er weer meerdere mogelijkheden voor u, maar ook voor de rest van de sector open.

De Belgen lijken meer warm te lopen voor de interventieregeling dan de Nederlandse collega’s. Het zit u fruittelers niet in het bloed om goed fruit ‘weg te gooien’. En terecht.

Blijven werken aan de hoogste kwaliteit biedt daarmee het meeste soelaas en voorkomt het onnodig vernietigen van goed fruit.

Wilt u meer weten of een keer doorpraten over de dilemma’s? Neem contact op met het team van WEA Deltaland via 088-1337300 of kijk op www.weadeltaland.nl

Duidelijke taal, heldere cijfers en een goed advies ...

Vergelijk géén appels met peren als het om uw toekomst gaat!

WEA Deltaland denkt actief met u mee.

De oogst is afgerond, de focus richt zich nu op de afzet. De prijsvorming valt tegen, u weet hier alles van. Lukt het in voldoende mate nieuwe afzetmarkten te genereren?

De medewerkers van WEA Deltaland sparren graag met u over onder andere de liquiditeitspositie en het rendement binnen uw bedrijf.

www.weadeltaland.nl

596667.indd 39

T 088 133 73 00

15-9-2014 13:53:28

Tekst en Foto’s: Arno Engels

Innovaties van Meet&Green Zundert Machines en andere technieken speelden de hoofdrol op Meet&Green Zundert, woensdag 10 september bij Roelands Boomkwekerijen. Veel was al bekend, maar er waren ook enkele primeurs te zien voor de boomkwekerij. Eveneens was er een enkele comeback van een techniek die al jaren geleden was ontwikkeld, maar nu weer actueel is.

Sturen op vizier

Nauwkeurig schoffelen is één, maar snelheid is twee. Nouws Mechanisatie presenteerde daarom een frontschoffelmachine van Mutsaers waarmee je, dankzij het zogenaamde QI-stuursysteem, tot 15 km/uur kunt schoffelen. Ver voor de machine en boven het gewas hangt een vizier dat je vanuit de cabine volgt.

Het vizier geeft aan in welke richting de schoffels bewegen, waardoor bijsturen gemakkelijker gaat dan wanneer je puur de schoffels in de gaten houdt. Het systeem is jaren geleden ontwikkeld, maar nooit echt opgepikt door de praktijk. Nu wordt dat wellicht wel gedaan, verwacht Nouws, gezien de hernieuwde Dankzij dit vizier kan je makkelijker bijsturen en toch flink doorschoffelen.

aandacht voor schoffelen.

Heet water tegen onkruid Mantis liet in Zundert de nieuwe Mankar Weedheater zien: een systeem dat onkruid bestrijdt met behulp van heet water. Deze methode is op zich niet nieuw, groenvoorzieners passen deze tenslotte al jaren toe op verhardingen. Mantis merkt dat er nu ook vanuit boomkwekers aandacht voor komt. Met de gedemonstreerde Weedheater zijn dit seizoen proeven gedaan op een boomkwekerij; resultaten waren niet verkeerd. Voor gebruik wordt het water tot 120°C opgewarmd. Op het eind van de nozzles is het 98°C: net geen stoom, maar wel heet genoeg om plantencellen te laten openbarsten. De Weedheater verbruikt 3 tot 4 l/min aan water; andere systemen 12 l/min.

Bijna kokend water zorgt ervoor dat cellen van onkruidplantjes kapotbarsten.

Beluchten met peddels Een aantal jaren geleden was hij al eens op het droge gepresenteerd, maar in het bassin van Roelands liet de Paddlewheel van GoTech daadwerkelijk zijn kunnen zien: zorgen voor stroming en zuurstof in het bassinwater, door middel van het draaien van peddels. Dat gebeurt met een vaste snelheid. Algengroei wordt dan tegengegaan, en het bassinwater blijft geschikt voor gebruik als gietwater. Wanneer je hem aanzet en hoe lang je hem laat draaien, is afhankelijk van het moment van het jaar, het waterverbruik en de mate van vuiligheid. Volgens GoTech is De Paddlewheel is feitelijk gewoon een vast schoepenrad in het water.

40

de capaciteit van de Paddlewheel hoger dan van andere beluchtingssystemen. Deze uitvoering in het bassin kost rond €700.

De Boomkwekerij 19 (19 september 2014)

Meet en Green.indd 40

15-09-14 14:12

Techniek

ert Made in Holland

Bij Roelands was een regelrechte primeur van Nederlandse bodem te zien: Diverto QS 100, een combinatie van een tractor, wiellader en graafmachine. De multifunctionele machine is de afgelopen jaren ontwikkeld door Diverto, in samenwerking met VDL uit de auto- en busindustrie. Krachtbron is een John Deeremotor van 115 pk. De machine kan allerlei werktuigen dragen, zowel voorop als achterop aan een driepuntshefinrichting. Bijvoorbeeld een kluitenrooier zoals te zien was op Meet&Green.

De eerste vier Diverto’s zijn net geproduceerd. Volgens de fabrikant is er vanuit de boomkwekerij al interesse voor de noviteit, die rond de €140.000 moet kosten. Diverto gaat dan de concurrentie aan met Mecalac.

Drie machines in één Diverto: tractor, wiellader en graafmachine.

Plantplaats automatisch markeren

Basrijs demonstreerde een plantmachine die samen met

P. Kriesels Landbouwtechniek was uitgerust met een nieuw markeringssysteem. Met behulp van gps en sensoren langs de plantschijven, worden de plantplaatsen precies aangegeven.

Het systeem laat de schijven automatisch even stoppen om iedere plant in de sleuf te zetten, waarna ze verder draaien tot exact de volgende plantplaats. In het gps-systeem is de plantafstand aan te geven, en ook of je een bed in dezelfde lijn wilt poten of in een raster. De nauwkeurigheid was op het demoveld niet zo goed zichtbaar, omdat er met stokjes werd gedemonstreerd en omdat de grond vrij droog en rul was. Daardoor vielen diverse stokjes om.

Sensoren langs de plantschijven geven exact de plantplaatsen aan.

Machine eet nog geen taxuskevers De Beetle Eater was weer te zien op Meet&Green, maar het ging om de aspergekever-versie die goed functioneert in de aspergeteelt. De versie die taxuskevers zou moeten opzuigen in de Taxus-teelt, werkt na diverse technische aanpassingen nog steeds niet goed in de praktijk. Ondanks gesloten kappen bleek er tijdens proeven onvoldoende luchtwerveling te ontstaan om taxuskevers los te maken uit het gewas. Afgelopen juli is het losmaken nog geprobeerd met vingers die de planten laten trillen, maar ook dat bleek niet goed te werken. Taxuskevers laten zich dus vooralsnog niet machinaal losmaken.

Deze versie voor aspergeteelt blaast wel voldoende om aspergekevers los te maken.

De Boomkwekerij 19 (19 september 2014)

Meet en Green.indd 41

41

15-09-14 14:13

Tekst: Emiel van den Berg Foto's: Emiel van den Berg, Edwin Smits

Meer aandacht voor dwergvormen van Ch De ontwikkelingen binnen Chamaecyparis richten zich op de trage groeiers. Dwergen uit het ’oude’ sortiment blijken vaak groter dan gedacht, maar de hieruit verkregen selecties groeien compact en zijn geschikter voor de steeds kleiner wordende tuin.

De bekende C. obtusa ’Nana Gracilis’ wordt nog altijd veel gevraagd.

De belangrijkste soorten bij Chamaecyparis zijn. C. lawsoniana, C.obtusa en C. pisifera. In mindere mate speelt C. thyoides een rol. De markt werd lang bepaald door een bescheiden aantal cultivars, maar inmiddels is er belangstelling voor nieuwkomers. Centraal daarbij staat de groeivorm en de bladkleur. Meer aandacht is er gekomen voor traag groeiende variëteiten geschikt voor de kleine tuin. Naast compacte groeiers zijn er bij de nieuwkomers zuilvormen en treurvormen met een smalle opgaande habitus.

Belangrijke haagcultivars van C. lawsoniana zijn ’Columnaris’, ’Stewartii’, ’Lane’ en ’Golden Wonder’. Binnen dit sortiment vinden weinig veranderingen plaats. De in ontwikkeling zijnde ’Kingswood’ is noemenswaardig omdat deze takmutatie een zwavelgele kleur heeft, maar vooral als solitair interessant. Inmiddels zijn de hagen van C. lawsoniana, vanwege de problemen met Phythophtora, deels vervangen door Cupressocyparis x leylandii en cultivars van Thuja occidentalis. Overigens zijn uit de VS Phythophtora-resistente onderstammen gekomen waarop cultivars kunnen worden geënt.

WAT DE SPECIALISTEN ZEGGEN...

42

Coniferenkweker Edwin Smits in

Kwekerij Meuter in Heythuysen

Kwekerij Bloemendaal uit Wad-

Bremmer

Volkel kweekt meer dan duizend

kweekt circa dertig verschillende

dinxveen/Boskoop levert Chamae-

Waddinxveen levert ruim twin-

Boomkwekerijen

soorten en cultivars. Van Chamae-

Chamaecyparis die vooral naar

cyparis in P7 en P9. Zo’n 65% gaat

tig verschillende Chamaecyparis,

cyparis zo’n zeventig. „Ik vond lang

Duitsland, Scandinavië en Oost-

richting doorkweek. De rest is voor

veelal bekende cultivars. De plan-

dat ik alles moest hebben, maar

Europa gaan. De ontwikkelingen

de retail, veelal geleverd in mixbak-

ten in 3 l-pot gaan Europa in. „De

door goed te selecteren, hou ik nu

binnen het sortiment worden goed

ken. Tot voor kort ook vier planten

winterhardheidszone bepaalt de

de beste over.” Om onderschei-

gevolgd, waardevolle oude cul-

in cadeauverpakking met de naam

grens”, zegt Richard Bregman. Van

dend te blijven, vernieuwt hij. „Dat

tivars blijven gehandhaafd. „Dat

Conifer Seasons. Wouter Radema-

C. lawsoniana gaat ’Columnaris’ in

vraagt geduld want elke nieuw-

verwachten onze afnemers”, zegt

ker: „De verpakking was in verhou-

grote aantallen als haagplant weg,

komer doorloopt een traject van

Leon Meuter. Op beurzen probeert

ding te duur en de vraag daarom

de andere cultivars als solitair. Als

zo’n tien jaar voor je er aantallen van

hij te laten zien wat er met conife-

beperkt.” Kwekers hebben be-

de klant er om vraagt, levert het

kunt aanbieden.” Hij vindt het jam-

ren mogelijk is. Dat heeft effect bij

langstelling voor nieuw sortiment.

bedrijf cultivars als ’Elwoodii’ en

mer dat de consument een beperkt

tuincentra - „hoewel die een steeds

Daarom wordt geëxperimenteerd

’Snow White’ met een oranje deco-

sortiment ziet en hoopt op meer

smaller sortiment voeren” - maar

met nieuwkomers van C. lawsoni-

pot. Het sortiment wat het bedrijf

aandacht voor de betere cultivars.

blijkt lastiger bij hoveniers. „Het on-

ana: de opgaande ’Winterwonder-

nu voert, wil het grotendeels be-

„De echte dwergen zijn wel wat

derwijs schotelt een steeds kleiner

land’ en de gele bolvorm ’Sunny

houden. „De planten zijn bekend en

duurder maar de consument heeft

sortiment voor. Coniferen zijn daar

Smile’. Grootwinkelbedrijven kopen

worden daarom veel gevraagd. Is er

er langer plezier van.” Hij hoopt op

behoorlijk naar de achtergrond

volgens hem weinig op naam, maar

vraag naar een nieuwe cultivar dan

aandacht in media en informeert

geschoven. Overigens ook in de

staan open voor vernieuwingen

overwegen we zeker deze aan ons

zelf hoveniers en ontwerpers.

consumenten- en vakbladen.”

mits licentiekosten niet te hoog zijn.

sortiment toe te voegen.”

in

De Boomkwekerij 19 (19 september 2014)

Sortiment Chamaecyparis-BKW14-18.indd 42

15-09-14 14:12

Sortiment

an Chamaecyparis

De op Plantarium 2007 met goud bekroonde selectie C. lawsoniana ’Filip’s Golden Tears’ groeit opgaand en blijft, ook bij ouder worden, zeer smal.

Noemenswaardig bij C. lawsoniana zijn de goudgele ’Filip’s Golden Tears’ (goud op Plantarium 2007) en de groene ’Filip’s Tearfull’ (brons op Plantarium 2008).

Het zijn opgaand groeiende treurvormen waarvan de zijtakken strak naar beneden hangen.

Bij C. obtusa was de hoofdrol lang weggelegd voor ’Nana Gracilis’; een dwergconifeer die toch kan uitgroeien tot een 2 m hoge plant. ’Nana Gracilis’ wordt nog veel verhandeld, maar inmiddels zijn nieuwe selecties geïntroduceerd. De Amerikaanse coniferenliefhebber Ed Rezek selecteerde uit zaailingen traag en compact groeiende cultivars als ’Rezek’s Dwarf’ en ’Rezek Seedling’. Ook de Amerikaanse kwekerij Iseli brengt nieuwkomers op de markt als ’Gemstone’. Deze wordt in Europa nog maar bescheiden gekweekt. Andere miniaturen zijn ’Leprechaun’ en ’Juniperoides’.

Bij C. pisifera draaide het lang om ’Boulevard’ en de draadvormige ’Filifera’ en ’Filifera Aurea’. ’Filifera Nana’ en ’Sungold’ zijn latere selecties met een compactere groei waarbij uit de eerste weer de nog compactere ’Golden Mop’ is ontstaan. Een nieuwe zaailing van ’Plumosa Compressa’ is ’Filip’s Happy Day’.

Nieuw bij C. thyoides - de minst winterharde soort - is de kwekersrechtelijk beschermde dwergvorm ’Versent’ (Blue Rock); een gestekte jeugdvorm met opvallend zacht loof.

Chamaecyparis-cultivars worden gestekt of geënt. Stekken gaat sneller en eenvoudiger maar niet alle cultivars ontwikkelen makkelijk wortel. Enten is dan de logische oplossing maar heeft als nadeel dat het bewerkelijk is en dat de sneller groeiende onderstam kan leiden tot het opjagen van de plant. Doordat de laatste jaren veel kwekers kozen voor het steksortiment is een overproductie ontstaan die ervoor zorgt dat de vraag naar geënt materiaal weer toeneemt. Een gunstige ontwikkeling voor die traditionele kwekers die het ambacht van enten nog goed beheersen. <

Tuincentra en consumenten zijn te overtuigen door combinaties met coniferen te laten zien zoals deze C. pisifera ’Sungold’ in een gemengde border.

C. thyoides is ’Versent’ (Blue Rock) is bescheiden winterhard en gaat daarom amper richting Oost-Europa en Scandinavië.

DE EIGENSCHAPPEN Veel verhandelde cultivars van Chamaecyparis C. law. ’Columnaris’ – smal en hoog opgaand, blauwgrijs loof, gebruikt voor haag C. law. ’Elwoodii’ – smal opgaand, relatief langzaam groeiend, blauwgrijs loof C. law. ’Globosa’ – compact groeiende groene bolvorm, hoogte tot 1,5 m C. law. ’Sunkist’ – geelgroene bolvorm met iets afhangende twijgen, hoogte tot 1,5 m C. law. ’Stardust’ – smal en hoog opgaand, heldergeel loof, gebruikt voor haag C. law. ’Snow White’ – roomwitte groeipunten in voor- en nazomer, trage groei C. obt. ’Nana Gracilis’ – semi-dwerg, breed zuilvormig, opvallend gedraaide twijgen C. obt. ’Aurora’ – de geelbonte variant van ’Nana Gracilis’ C. pis. ’Sungold’ – gele draadachtige twijgen, langzaam groeiend tot ruim boven 1 m C. pis. ’Boulevard’ – blauwgrijze semi-dwerg tot ruim 2 m, opvallend zacht loof Opvallende nieuwkomers bij Chamaecyparis C. law. ’Filip’s Golden Tears’ – zuilvorm, takken sterk afhangend, geelgroen loof C. law. ’Filip’s Tearfull’ – zuilvorm, takken sterk afhangend, fijn groen loof C. law. ’Bregeon’ – min of meer bolvormig, zeer compact, grijsblauw loof C. law. ’Gnome’ – zeer compact en gesloten, iets spreidend, lichtgroen loof C. law. ’Rimpelaar’ – helsenbezem uit ’Elwoodii’, zeer compact, blauwgroen loof C. obt. ’Melody’ – compacte opgaande groei, geel tot crèmegeel loof C. pis. ’Filip’s Happy Day’ – oud loof groen, groeischeuten in voorjaar crèmekleurig C. thy. ’Versent’ (Blue Rock) – blauwachtig loof dat in winter naar paars verkleurt De Boomkwekerij 19 (19 september 2014)

Sortiment Chamaecyparis-BKW14-18.indd 43

43

15-09-14 14:12

Foto: DLV Plant

Trips knelpunt bij veel sierheesters De bestrijding van trips is dit jaar een knelpunt in sierheesters en in het bijzonder in de kas. Hang altijd blauwe vangplaten op voor het waarnemen en bekijk die ook enkele dagen na het spuiten.

Wilco Dorresteijn DLV Plant w.dorresteijn@dlvplant.nl

In boomkwekerijgewassen en vaste planten komen verschillende soorten trips voor. De volwassenen zijn afhankelijk van het soort gele tot bruinzwarte smalle insecten van 1 tot 2,5 mm lang. Ze hebben smalle vleugels met franjes. Trips heeft zes stadia: ei, twee larvenstadia, voorpop, pop en het volwassen stadium. De eitjes worden in het blad afgezet. De larven verpoppen in de grond tot volwassenen.

De larven en volwassenen prikken met hun monddelen plantencellen aan en zuigen plantensappen op. Hierdoor ontstaat misvorming van groeipunten, vervorming van bloemen en groeiremming. Schade aan het blad is te herkennen aan de zilverachtige vlekken(leeggezogen plantencellen) met daarop zwarte puntjes (uitwerpselen).

Trips kan ineens massaal komen aanvliegen. Wees vooral alert in tuinbouwgebieden bij teeltwisseling, als er bij de buren gras wordt gemaaid of maĂŻs wordt geoogst.

De ontwikkeling van Californische trips gaat snel en is bij 30°C slechts 10 dagen.

Zeker onder glas, moet de bestrijding enkele malen kort achter elkaar herhaald worden om de levenscyclus te doorbreken. Hanteer een interval van circa 5 dagen.

Daarnaast is het middelenpakket beperkt en neemt als gevolg van resistentie de wer-

king af. In de praktijk wordt vooral Vertimec Gold of Decis gespoten. Onder glas kan ook 40 g Actara per 100 l water worden ingezet.

Conserve heeft alleen een toelating in vaste planten. Toevoegen van een suikeroplossing als lokmiddel verbetert de werking.

Technieken uit glastuinbouw In kassen wordt tegen trips dikwijls gebruik gemaakt van een ruimtebehandeling via Laag Volume Mist (LVM). Bij LVM wordt een spuitnevel met een ventilator over de teeltruimte verdeeld. Deze techniek spaart veel arbeid. Ook in de boomkwekerij werkt dit goed.

In chrysant wordt de laatste jaren veel gebruik gemaakt van biologische bestrijding met roofmijten en een combinatie van BotaniGard en NeemAzal. Beide middelen zijn toegelaten in de boomkwekerij maar er is nog relatief weinig ervaring mee. Het zijn geen wondermiddelen en ze hebben hun eigen gebruiksaanwijzing. Om trips te bestrijden moeten echter alle mogelijkheden worden opgepakt. DLV heeft daarom met medewerking van de fabrikanten op enkele bedrijven proefbespuitingen laten doen.

Deze ervaringen zijn echter nog te beperkt om goede conclusies te trekken. <

Trips zorgt dit jaar voor veel problemen in de boomkwekerij, met name in de kassen.

44

De Boomkwekerij 19 (19 september 2014)

Teeltadvies BKW14-19.indd 44

15-09-14 14:13

Teeltadvies

Wees alert op bast- en bladvlekken Het spuitseizoen voor bos- en haagplantsoen loopt zo zachtjes aan ten einde, er zijn echter nog wel een paar aandachtspunten en actualiteiten die een rol spelen.

René Jochems Groeibalans rene@groeibalans.nl

Door de natte periode die we gehad hebben zijn bast- en bladvlekkenziektes in met name Ligustrum, Prunus, Tillia, Alnus, Betula en Salix nog actief en kunnen nog op het hout gaan zitten, waar ze voor schades op langere termijn kunnen zorgen. Het is goed om hier nog een bespuiting met bijvoorbeeld Ortiva, Folicur of Mirage plus (niet tegen roest) op uit te voeren als u een aantasting heeft. Als er geen of weinig aantastingen te vinden zijn, is het ook mogelijk om met bladmeststoffen op basis van koper te spuiten.

Deze geven vaak gewenste groeiremming en hebben een schimmelwerende werking.

In Crataegus kan de bespuiting beschermen tegen bacterievuur. Neveneffect is dat er bladvalvervroeging kan optreden, dit kan bij sommige soorten voordelen bieden bij aanvang van het rooien.

Om een goed wortelgestel te helpen vormen is het noodzakelijk om niet te laat te ondersnijden. Het lijkt dat de gewassen een paar weken eerder aan de herfst beginnen dan gebruikelijk. Voor wortelontwikkeling is ook voldoende bodemtemperatuur en gewasactiviteit nodig. Als het erg droog

is, moet er worden beregend direct na het ondersnijden om uitdroging van het gewas te voorkomen.

Gewassen die in het najaar uitgeplant worden, kunnen het best 2 weken na het ondersnijden worden verplant zodra de eerste kiemwortels zichtbaar worden. Wees voorzichtig met het gebruik van bodemherbiciden in najaarsplant. Door de activiteit en de zachtheid van de planten, zijn ze veel gevoeliger voor schades dan in het voorjaar.

Probeer eerst te schoffelen en te wiedeggen.

Voor het planten uit is het zaak om de grond goed voor te bereiden en het bemestingsplan in orde te hebben. Een goede balans in de bodem van mineralen en organische toevoeging is belangrijk, het heeft weinig zin om in deze periode van het jaar bij jonge aanplant aan NPK-giften te denken.

Daar waar groenbemesters hebben gestaan is het zaak om deze niet vers en te diep in te werken, dit voorkomt problemen op termijn.

Goed verkleind, verdroogd en bij voorkeur met een niet kerende grondbewerking in de bovenlaag gehouden, is ideaal voor een goede bodemvruchtbaarheid. <

Voorkom uitbreiding van Cylindrocladium Veel regen kenmerkte de afgelopen periode. Gewassen drogen langzaam op en een goed spuitmoment is lastig te vinden.

Cylindrocaldium duikt daarom juist nu op.

Hans Pijpers Cultus Agro Advies hanspijpers@cultus.nl

Afgelopen maand was de schimmel Cylindrocladium buxicola lastig te beheersen. Op veel percelen zien we een uitbreiding van de aantasting door de langere vochtige periodes door dauw en neerslag. Voor een infectie is een bladnatperiode nodig van minimaal 6 uur bij een temperatuur vanaf circa 21°C of 16 uur bij 15°C circa 16 uur.

Ondanks dat er regelmatig goede bespuitingen zijn uitgevoerd in juli en augustus vinden we op de percelen met een goede strategie aantastingen van Cylindrocladium terug. Dat betekent dat het uitvoeren van een bespuiting met een goed middel in een aanhoudende periode met hoge druk niet toereikend is.

Let daarom op dat u de kans op een infectie of verspreiding daarvan niet vergroot. Denk hierbij aan schoffelen, rooien, onderdoor spuiten met een rijenspuit of snoeiwerkzaamheden. Probeer deze handelingen zoveel mogelijk in een opgedroogd gewas uit te voeren.

Vorig jaar is er in oktober op veel plaatsen alsnog een aantasting ontstaan op percelen die tot die tijd vrij van aantasting waren. De

gedachte dat we na september klaar zijn met het uitvoeren van gewasbescherming tegen Cylindrocladium, klopt dus niet.

Curatief Neemt u een aantasting waar dan kan curatief een bespuiting worden uitgevoerd met Switch (80g/100L + uitvloeier), Spirit (350ml/100L water + hechter, met maximaal 400L per ha. spuiten) of Mirage Plus (350ml/100L water + hechter, met maximaal 400L per ha. spuiten).

Wanneer u geen aantasting aantreft is het belangrijk het gewas toch goed bedekt te houden met een preventief middel zoals Captan (220-350 ml of 150-200gr/100 l), zwavel (300 gr/100 l) of Flint (12,5 gr/100 l).

Als er neerslag verwacht wordt op korte termijn, kan hier een hechter als Bond of Guard aan worden toegevoegd voor een betere regenvastheid. Flint is van zichzelf al heel snel regenvast. Daar hoeft geen hechter bij. Het toevoegen van een bladmeststof met koper, kan de plant extra weerbaar maken. < De Boomkwekerij 19 (19 september 2014)

Teeltadvies BKW14-19.indd 45

45

15-09-14 14:13

596668.indd 46

15-9-2014 12:46:38

INNOVATION FOR PEOPLE WHO WANT MORE www.MDEmachinebouw.nl

Tilburgseweg 20 5081 XJ Hilvarenbeek Telefoon 0031(0)13-5055108 Fax 0031(0)13-5052528 Mobiel 0031(0)6-22445507

Veredelde laanboom-spillen

596669.indd 47

QBVM!LXFLFSJKWBOEFOCSPFL OM t XXX LXFLFSJKWBOEFOCSPFL OM

15-9-2014 13:54:00

VRAAG EN AANBOD

16 september 2014 nummer 19

Mail uw Vraag & Aanbod voor donderdag 17.00 uur naar: svstraffic@bdu.nl of bel naar Verkoop Boomkwekerij 0342-494889

o.a.: Uitgebreid assortiment in laan- en sierbomen, fruitbomen, spillen, dakplantanen en leilindes (vormbomen).

“Onze kwaliteit is onze toekomst”

ZOWEL IN DE VOLLE GROND ALS IN CONTAINER

w

w

e op m nz d k o raa .co k ij or Be vo jes ele ot tu .r

ac

w

Gewortelde stek van Hebe - Rosa - Vinca sier-, en bodembedekkende heesters

Het juiste adres voor de beste kwaliteit!

Kijk op onze website voor meer informatie:

www.mabo.nl

MABO KWEKERIJEN Achterstraat 12 6668 AA Randwijk tel: 0488-491271 fax: 0488-491342 e-mail: info@mabo.nl

Horsterdijk 116, 5973 PR Lottum T 077 366 4080, F 077 366 4081, E info@rotjes.com

M: 06 54258722 F: 0598 398270 E: bart@bollaart.nl

Bezoek onze website voor meer informatie of actuele voorraad w w w.b ens ve r m eerd er i ng. nl

TONNY SEEGERS BOOMZADEN BRUMMEN Wij kunnen de volgende zaden aanbieden oogst najaar 2014:

BOOMKWEKERIJEN – PEPINIERES – BAUMSCHULEN NURSERIES – VIVAI – VIVEROS

Fagus Sylvatica A-sel Paleis het Loo en Ede 01

DE GRAUWE BVBA

Fagus Sylvatica niet bosbouw herkomst Veluwe en Utrechtse heuvelrug

Boom - & rozenkwekerij Staatsbaan 7 BE - 9890 GAVERE- DIKKELVENNE ROSESDEGRAUWE@TELENET.BE Tel: 0032(0)9 362 72 13 GSM: 0032(0) 495 655 990 Fax: 0032(0)9 362 43 63 AANGEBODEN: TAXUS 20/30/40/50/60 BUXUS 20/30/40/50 TAXUS 80/100/125/150 THUYA BRABANT CO 4L 100/+ THUYA SMARAGD CO 4L :60/80/100 THUYA ATROVIRENS CO 4L : 80/+ BUXUS BOL 40CM ROZEN IN SOORTEN A QUALITEIT VOORRAADLIJST OP AANVRAAG

596670.indd 48

Fagus Sylvatica purpurea nbb Quercus Rubra A-sel en Nbb Quercus Robur NBB Castania Sativa Veluwe mob 06-27331591 email tonnyseegers@boomhandel.nl website www.boomhandel.nl

15-9-2014 12:04:31

VRAAG EN AANBOD

16 september 2014 nummer 19

Veelbelovend in stekwerk

Mail uw Vraag & Aanbod voor donderdag 17.00 uur naar: svstraffic@bdu.nl of bel naar Verkoop Boomkwekerij 0342-494889

STUNTVERKOOP IVM PERCEEL ONTRUIMING, TOPKWALITEIT T.E.A.B: Ilex aquifolium m.kl.

100/125/150/175/200 Ilex aquifolium verplant m.dr.kl.

175/200/225 Taxus baccata m.kl.

60/80/100/120 Prunus I. Caucasica m.kl.

125/150/175/200 Picea omorica verplant m.dr.kl.

350/400/450/500 Picea omorica 60/80/100 Prunus l. Rotundifolia m.kl.

125/150/175/200 Prunus l. Rotundifolia m.dr.kl.

175/200/225 Fagus sylvatica Atropunicea m.dr.kl.

175/200/225/250/300 Fagus sylvatica Atropunicea m.kl.

80/100/125/150 Tevens voor het bijeen zoeken van al uw beplantingslijsten Bosscheweg 55 Drunen, mobiel 06-10402610/06-46580865 fax 0416-378004 • internet: www.boomkwekerijvankrugten.nl

Ontmoet IBN Kwekerijen in hal 6, standnummer 212 tijdens de beurs Groot Groen Plus op 1, 2 en 3 oktober. www.ibnkwekerijen.nl

de basis voor groei

P» s¤ ÂsÈ Ųƕ¤sÖ « ¤ƕ «ƕ

ª ¾ƕ s«ƕŧŞƕ±±¾È «ŵ

Het adres voor uw

gewortelde stek van heesters en coniferen in stekplaten

Ook voor cahl tuewn! stekopdra

STEKCULTURES BV

GOMMELSTRAAT 2 • 5074 NG BIEZENMORTEL TELEFOON: 0135113396 • FAX: 0135114183 GSM: 0651222823 EMAIL: INFOHECOSTEKCULTURES.NL INTERNET: WWW.HECOSTEKCULTURES.NL

596671.indd 49

Í ¾ÈƕşšƕƕƕŤŞŧšƕ9Lƕ$ ÝÈ ÍÝ «ƕƅ92Ɔ ƯšşƕƅŞƆŢťţƕŢŧƕŦŤƕŞŞƕƕƕ ƯšşƕƅŞƆŢťţƕŢŧƕŦŤƕŞŧ ××ן~ ¾ Ÿ«¤ « ±Ʒ~ ¾ Ÿ«¤

AANGEBODEN

Van Poecke & zn bvba Oude wetterstraat 3a 9230 Wetteren België AANGEBODEN Cup. ley. Castel. Gold 60-80-100 co Cup leylandii 80-100-125-150 co Thuja p. Atrovirens 60-80-100-125 co Thuja p. Exselsa 60-80-100-125-150 co Thuja occ Braband 60-80-100-125-150 co Thuja occ Smaragd 50-60-80-100 co Prunus l Rotundifolia 60-80-100-125 co Taxus Baccata 60-80-100-125 dwer/rots coniferen Juniperus, Thuja, Cham, Co Sierstruiken in co 10 Rozen blote wortel in verschillende soorten Tel: 0032(0)479 99 17 23 Fax: 0032(0)9 366 04 70 www.vanpoecke-zn.be info@vanpoecke-zn.be

in container fagus sylvatica fagus sylvatica fagus sylv atrop. prunus otto luyken prunus otto luyken carpinus betulus carpinus betulus ligustrum ovalifolium

100-120 175-200 125-150 30-50 30-50 175-200 80-100 80-op

c2.5 c5 en c7.5 c3.5 c2 c3.5 c5 aan stok c2.5 3-5 tak c2

volle grond (leverbaar vanaf week 42) fagus sylvatica 1+2 fagus sylvatica 1+2 fagus sylvatica 1+2 fagus sylvatica 2+0 fagus sylv atrop.

1+2 fagus sylv atrop.

1+2 taxus baccata 2+2 carpinus betulus 1+1 ligustrum ovalifolium 0+2 ligustrum vulg atrovirens 0+2

80-100 125-150 150-175 80-100 100-op 150-175 bossig 30-50 100-op 60-80 3-5 tak 60-80 3-5 tak

ook zijn wij aanwezig op grootgroenplus

standnummer 165

Rustenburgstraat 14 • 4881 DN Zundert tel: 06-13096086 fax: 076-5971847 e-mail: info@boomkwekerij-hereijgers-verhaard.nl website: www. boomkwekerij-hereijgers-verhaard.nl

15-9-2014 12:05:02

Tekst: Ank van Lier Foto: Boomkwekerij Ebben

Kwekers steeds eerder in beeld bij aa De tijd dat kwekers in de aanlegmarkt louter ‘dozen hoefden te schuiven’ lijkt definitief voorbij. Gemeenten, woningcorporaties en andere partijen in dit marktsegment, vragen kwekers steeds vaker in een vroeg stadium aan te sluiten bij een project en hun kennis en ervaring in te brengen. Volgens kwekers slaagt een project hierdoor vaker.

Er zijn echter ook risico’s. „De inhoudelijke groenkennis van de overheid kalft langzaam maar zeker af. Door bezuinigingen raken overheidsinstanties veel inhoudelijke kennis kwijt. Ook de vergrijzing speelt hierbij een rol.” Aan het woord is Martien Mantje van Boomkwekerij Ebben in Cuijk. Hij is binnen het bedrijf verantwoordelijk voor de verkoop aan onder meer overheden binnen de aanlegmarkt in Nederland, Engeland en Oost-Europa. „Steeds meer gemeenten kiezen er bijvoorbeeld voor om het openbaar groen niet meer zelf te beheren. Hierdoor neemt het aantal vakinhoudelijke specialisten binnen een gemeente af; men heeft dan meer behoefte aan generalisten. En voor het vormgeven van een groenproject beroept men zich meer op externe kennis.”

Budgetten Overheden roepen ook vaker de hulp van specialisten in, om zo de kans op een succesvol project te vergroten en te voorkomen dat beschikbare budgetten worden overschreden. „Overheden, vooral gemeenten, kunnen minder geld besteden aan openbaar groen dan vroeger. Maar het beschikbare bedrag willen ze wel optimaal benutten”, zegt Mantje. „Daarom worden kwekers in een vroeg stadium betrokken bij bijvoorbeeld de groene aankleding van een snelweg, de inrichting van een stadspark of de groene omkadering van een industrieterrein. En de gevraagde kennis

50

en kunde gaat verder dan alleen advies over sortiment. We denken ook mee over type substraat, watergeefsystemen, enzovoort. Er wordt behoorlijk wat van ons gevraagd.”

Volgens Brenda Swinkels van Van den Berk Boomkwekerijen in SintOedenrode speelt ook duurzaamheid een belangrijkere rol: verspilling van gemeenschapsgeld wordt maatschappelijk steeds minder geaccepteerd. „Daarom spelen gemeenten op safe: ze willen er zeker van zijn dat een bepaalde boom op de juiste plek staat. Maar niet alleen kennis van kwekers wordt eerder in huis gehaald; ook andere specialisten die een rol spelen bij de inrichting van de openbare ruimte worden in een vroeger stadium ingevlogen.”

Sortiment afstemmen Kees van Iersel van Boomkwekerij Udenhout benadrukt dat het hierdoor wel mogelijk is om het sortiment beter af te stemmen op de wensen van de markt. „De realisatie van een nieuwe woonwijk neemt, vanaf het begin van de planvorming tot de realisatie, al snel vijf of zes jaar in beslag. Dat biedt ook de mogelijkheid om specifieke producten te gaan kweken die nodig zijn voor een project.”

De geschetste trend is vooral zichtbaar bij gemeenten en provincies, maar ook bij partijen als Rijkswaterstaat en bij projectontwikkelaars.

En volgens Mantje gaat het zelfs nog verder: „Wij zien ook dat steeds meer tuin- en landschapsarchitecten in een eerder stadium de hulp van kwekers inroepen. Zij zijn zeer kundig in het inrichten van de ruimte en het bepalen van de sfeer, maar weten vaak onvoldoende welke soorten bomen en struiken het beste in dit plaatje passen en welke soorten op een bepaald moment voorradig zijn.

En ook bij private projecten komt de kweker eerder in beeld; zelfs particulieren trekken eerder aan de bel.

De tijd dat je alleen bomen hoefde te

leveren, is definitief voorbij. “ Volgens Johan Bitter van Wencop Kwekerijen in Barneveld kunnen ook hoveniers aan dit lijstje worden toegevoegd. „Ook deze groep heeft steeds minder inhoudelijke kennis over groen. Met name omdat zaken als plantenleer en bemesting nauwelijks nog aan bod komen in het hedendaagse onderwijs.”

Bitter krijgt niet alleen verzoeken om zijn kennis in te brengen, maar wordt ook gevraagd om projectplannen te checken. „Als gemeenten bijvoorbeeld een beplantingsplan hebben gemaakt, vragen zij ons of dat haalbaar is. Of we krijgen de vraag of producten al dan niet in een bepaalde periode kunnen worden geplant.”

Kwekers beschouwen de geschetste ontwikkeling over het algemeen als positief. Een kweker is er immers bij gebaat dat een project er mooi bij ligt. „Hoe eerder je aan tafel zit, hoe groter de kans dat een project slaagt.

En dat dit in de toekomst vervolgopdrachten oplevert”, zegt Swinkels. „Daarnaast is het leuk om op deze manier te worden uitgedaagd door klanten: dit levert meer voldoening op dan louter ’dozen schuiven’.”

Kennis en advies Kwekerijen proberen op diverse manieren in te spelen op groeiende behoefte aan kennis. Zo heeft Van den Berk Boomkwekerijen sinds enige tijd een speciale ’groeiplaatsspecialist’ in dienst, die op locatie gaat kijken en de klanten adviseert over de aanleg en het noodzakelijke voorwerk op de plantplaats. Daarnaast zette het bedrijf een speciale kennis- en adviestak op. Ook Ebben heeft medewerkers aangetrokken met een specifieke expertise. Mantje:„En met onze evenementenlocatie Ebben Inspyrium proberen we ons ook te profileren als vraagbaak respectievelijk kenniscentrum. Bijvoorbeeld door het organiseren van lezingen en symposia.”

De Boomkwekerij 19 (19 september 2014)

Vermarkting.indd 50

15-09-14 14:13

Afzet

j aanlegklussen

Voor de inrichting van de openbare ruimte hebben overheden behoefte aan kennis en advies. Kwekers zitten om die reden steeds eerder bij overheden aan tafel.

Hoewel de kennis van kwekers dus steeds meer wordt gewaardeerd, vraagt de nieuwe aanpak ook behoorlijk wat van ondernemers. Ze moeten flink wat accurate kennis in huis hebben en deze up-to-date houden. Daarnaast vergt het meedenken over een project vaak veel tijd en geld, terwijl lang niet altijd zeker is of hier ook een order tegenover staat.

Vaak zitten in eerste instantie namelijk meer kwekers aan tafel. „Wij zien het leveren van extra kennis als het bieden van een stukje toegevoegde waarde. Maar het is dikwijls lastig om de extra inspanningen verzilverd te krijgen”, zo is de ervaring van Bert van Gils van Boomkwekerij M. van den Oever in Haaren.

Kees van Iersel van Boomkwekerij Udenhout probeert dit risico in te dammen door een soort van ’gentlemen’s agreement’ af te sluiten met zijn opdrachtgevers. „We geven duidelijk aan hoeveel tijd en energie we in een bepaald traject steken en benadrukken dat we hopen dat ze hier iets tegenover stellen. Maar ook dat biedt geen zekerheid.”

Vooral grotere kwekers Volgens betrokkenen gaan vooral grotere kwekerijen mee in de geschetste trend: voor kleinere kwekers kunnen de gevraagde investeringen behoorlijk zwaar wegen. „Je moet voldoende mankracht hebben, om

iemand te kunnen vrijmaken om op een ochtend naar bijvoorbeeld Amsterdam of Rotterdam te gaan”, zegt Van Iersel. „Voor kleinere kwekerijen is dat vaak niet haalbaar. Daarbij hebben zij meestal ook een kleiner sortiment.”

Swinkels benadrukt ook dat een kweker, oneerbiedig gezegd, het kaf van het koren moet zien te scheiden. „Dat betekent niet zonder nadenken ieders vragen beantwoorden, maar goed in de gaten houden dat hier af en toe iets tegenover staat. Een simpele vraag kan een heel lang antwoord vergen. Je moet telkens weer kritisch afwegen hoe groot de kans is dat deze inzet de moeite loont.” <

De Boomkwekerij 19 (19 september 2014)

Vermarkting.indd 51

51

15-09-14 14:13

Foto's: Arno Engels, Sandra Sanders

P RO D U C TA N A LYS E

Afzet mediterrane producten krimpt Al een aantal jaar laat de afzet van mediterrane producten volgens kwekers en handelaren te wensen over.

Vooral de verkoop van grote olijfbomen is nog maar een fractie van wat het ooit was. De verkoop van mediterrane producten in kleine potmaten loopt in verhouding nog redelijk door.

Volgens Ad Rommers, inkoper bij Agora Group, startte het seizoen tijdens de voorjaarsbeurzen veelbelovend maar was de goede stemming van korte duur. „Tuincentra bestelden een aardig sortiment wat we vervolgens in maart/april hebben geleverd. Maar rond 20 april viel de handel al stil, terwijl in een normaal jaar de verkoop tot eind juni doorloopt.” Bovendien geven consumenten volgens de inkoper minder geld uit aan dure planten. „De verkoop

gestopt en dat heeft ons dit jaar extra klanten opgeleverd. Daarnaast loopt de verkoop op Engeland goed, daar zetten we sinds een jaar extra op in.

Ook kopen we voor het eerst dit jaar rechtstreeks in bij kwekers in Italië, zonder tussenkomst van de grote Italiaanse handelsbedrijven. Dat zorgt ervoor dat we scherp kunnen leveren.” <

HANDELSSTEMMING

HOE LOOPT HET?

Kwekers tevreden over Four Oaks

’Crisis Frankrijk dringt door’

Het lijkt erop dat veel Nederlandse kwekers die met een stand op de Engelse Four Oaks Trade Show stonden, met een goed gevoel naar huis keerden. De handelsstemming in Engeland noemen zij over het algemeen niet slecht. Zo is een aantal Engelse klanten actief op zoek om rechtstreeks bij kwekers in te kopen.

Ton Manders van TonTon Buxus stond stond voor het eerst op de Four Oaks Trade Show. Terugkijkend zegt hij dat de handelsstemming onder de standhouders misschien wat terughoudend was, maar wel goed. „Ik heb geen orders geschreven, maar daar ging ik op voorhand ook niet van uit. Ik ben tevreden over het aantal klanten dat ik heb gesproken.”

De doelgroep waarvoor Manders op de beurs stond bestond uit zelfstandige tuincentra en uit bedrijven die actief zijn op de aanlegmarkt. „Tuincentra zijn als klant interessant, maar omdat zij vaak kiezen om een totaalpakket te kopen via een exporteur of lijnrijder, is het moeilijker hen

52

van grote olijven- en vijgenbomen is nihil. De trend van olijven is misschien een beetje voorbij en de crisis speelt ook een rol. Een voor consumenten acceptabele prijs ligt op maximaal €80 tot €90.”

Albrecht Brand van Flores in Terra spreekt van een moeilijk seizoen en denkt dat de slechte verkoop ook te maken heeft gehad met de voorbije zachte winter. „Er is geen Oleander of Passiflora bevroren. Met name voor de producten in kleine potmaten die gebruikt worden als terrasplant is een strenge winter beter dan de winter die we hebben gehad.”

Bij La Serra Exclusive Plants zegt Joris Lijten dat de verkoop naar tuincentra slechter liep dan de verkoop voor de aanlegmarkt. Het bedrijf verkocht dit jaar meer dan vorig jaar. „Een aantal collega’s is

als individuele kweker te beleveren.

De beurs was gemoedelijk, maar het was voor ons geen verkeerde beurs, volgend jaar sta ik er weer”, zegt Manders.

Ook Marco Braspenning van Boomkwekerij P. Braspenning noemde de stemming tijdens de Engelse beurs prima en beter dan bijvoorbeeld tijdens Plantarium. Het bedrijf stond er met name om hun sortiment Rhododendron te laten zien. „Op Engeland valt voor ons nog wel wat te halen”, zegt hij terugkijkend. „We doen veel handel op Engeland via exporteurs, maar we merken ook dat er klanten zijn die rechtstreeks met Nederlandse kwekers zaken willen doen.

Dat was overigens vorig jaar ook al zo. We willen de exporteurs met wie we nu zakendoen niet in de wielen rijden, maar als een Engelse klant zijn lijntjes wil omleggen kunnen wij dat toch niet tegenhouden.”

Four Oaks Trade Show vond plaats op 2 en 3 september in Cheshire en kende 464 standhouders. <

Handel in week 36

Hans Boot, Innocenti & Mangoni

’Handel is mat’ Handel in week 37

Ed Kamps, Noviflora

Lees elke week beschouwingen over hoe de handel loopt op de boomkwekerij.nl

De Boomkwekerij 19 (19 september 2014)

Markt en Afzet BKW14-19.indd 52

15-09-14 15:22

Markt & Afzet P RO D U C TA N A LYS E

Wortelgoed Taxus voelt druk vanuit doorteelt Tot vorig seizoen was de marktsituatie voor jonge Taxus baccata min of meer stabiel, maar kwekers van eenjarige en verplante zaailingen beginnen druk te voelen vanuit de doorteelt. Omdat de handel in kluitplanten vorig seizoen minder goed liep, is er minder animo voor jong wortelgoed.

Normaal gesproken kwamen klanten elk jaar wel terug bij kwekers van jonge Taxus. Dan werden ongeveer dezelfde aantallen ingekocht voor dezelfde prijs. De laatste jaren zijn echter meer kwekers Taxus gaan zaaien en doorkweken, omdat de afzet van Taxus met kluit lucratief leek. Kwekers zochten ook alternatieven voor Thuja occidentalis ’Brabant’ en Chamaecyparis lawsoniana ’Columnaris’, omdat de handel in die

twee haagconiferen slecht werd.

Maar afgelopen seizoen liep ook de kluithandel van Taxus niet goed. Er was prijsdruk, en misschien kwam dat volgens kwekers doordat er overproductie was. Als gevolg daarvan valt dit nieuwe seizoen de vraag naar jong wortelgoed vooralsnog tegen, met name van 2+0. ’Als ze bij mij niet weggaan, ga ik minder uitplanten’, horen kwekers nu van klanten.

Bij verschillende kwekers is 2+0 afgelopen seizoen nog vrij goed weggegaan, en zo ook de zwaardere kwaliteiten 2+1 en 2+2. De prijzen waren wel een paar cent gezakt.

Het nieuwe seizoen is net begonnen, daarom is het nog afwachten hoeveel jonge Taxus uiteindelijk wordt uitgeplant. Het aanbod is in elk geval groot, en waarschijnlijk ook

nog volgend jaar, omdat er tot en met dit najaar nog veel Taxus is gezaaid.

Het betreft vooral zaad van Duitse en Italiaanse herkomsten. Oost-Europese herkomsten van T. baccata zijn niet meer in trek, omdat partijen niet zuiver zijn. Er zit te vaak ’Fastigiata’ of ’Fastigiata Aurea’ tussen. <

LANGS DE KASSA

André Eshuis:

’Sterk en winterhard, daar letten we op’ Naam bedrijf:

Tuinland Assen Locatie:

Assen Medewerkers:

40-65

U heeft veel boomsoorten. Kunt u iets vertellen over de bomenverkoop? „Bomen zijn er echt voor de liefhebbers. Dakplatanen zijn heel gewild, zeker sinds ze een stuk betaalbaarder zijn geworden. Daarnaast zien we groei in de verkoop van leilindes en de laatste twee jaar – leihaagbeuken.

Mensen zijn ook gek op Liquidambar

styraciflua, met die prachtige takken.

Hij kleurt ook mooi in de herfst. Veel mensen houden ook van de Fagus sylvatica ’Dawyck Purple’, omdat hij zo gemakkelijk is. In het voor- en najaar verkopen de sierappels heel goed. Die passen prima in kleinere en grotere tuinen. Het is een makkelijke plant, die zelfs een andere appel kan

bestuiven. Wat voor ons belangrijk is, is dat ze het goed doen in ons klimaat. Ze zijn allemaal sterk en winterhard.”

U geeft zelfs drie jaar garantie op bomen, struiken en heesters. „Ja, daar doen we niet moeilijk over.

We willen de klant tevreden houden.”

Welke planten zijn populair? „IJzerhard hebben we veel verkocht in april, mei en juni. Die is niet geheel winterhard, maar door de zaaddoosjes verspreidt hij zich wel weer. Echinacea is ook goed verkocht.

De oranje en rode soorten zijn in opkomst. De klanten vinden die geweldig. Nu verkopen we onder andere herfstasters, groenblijvende heesters en Skimmia.”

Zijn er nog noviteiten waarvan u verwachtingen hebt? „De reacties op Viburnum ’Lisa Rose’, die van oktober tot maart/april bloeit, zijn erg goed.” < De Boomkwekerij 19 (19 september 2014)

Markt en Afzet BKW14-19.indd 53

53

15-09-14 15:22

Sector internationaal: Bee good and tell it Onlangs wisselden bestuurders van het Verband Rheinischer Baumschulen (VRB), de Limburgse Land- en Tuinbouwbond (LLTB) en enkele afgevaardigden van LTO Bomen en Vaste Planten in Arcen ervaringen uit (zie foto) over zaken waar boomkwekers zowel in Duitsland als in Nederland mee te maken hebben. Voor het aantrekken van personeel over de grens bijvoorbeeld, onderkenden zij het belang van een wederzijdse erkenning van diploma’s.

Het grootste knelpunt voor boomkwekers met gewassen in de vollegrond vormen echter de extra regels die Duitse en Nederlandse autoriteiten bovenop de Europese toelating van een gewasbeschermingsmiddel voor gebruik in eigen land opstellen. De voordelen van zonale toelatingen in boomkwekerijgewassen worden daarmee teniet gedaan. Duitse en Nederlandse bestuurders gaven te kennen gezamenlijk op te willen trekken in hun lobby in Brussel om deze extra regelgeving op nationaal niveau in te

perken. Ambtenaren zouden er rekening mee moeten houden dat bomen en vaste planten sierproducten zijn en niet bestemd voor consumptie.

Voorzitter VRB, Karl-Friedrich Ley uit Meckenheim, hecht veel waarde aan het opbouwen van een netwerk van contacten bij de eigen ministeries over zaken die in de boomkwekerij en voor stedelijk groen van belang zijn, zoals bijvoorbeeld over welke boomsoorten goed zijn voor de stad; duurzaam in onderhoud en met weinig behoefte aan gewasbescherming. Dit sluit heel goed aan bij de wijze waarop iVerde ook de promotie binnen Nederland vorm geeft.

Daarnaast hamert de Bund deutscher Baumschulen (BdB) er in hun promotiecampagne (http://www. gruen-ist-leben.de/) voor bouwmarkten op dat boomkwekers duurzame planten produceren die goed zijn voor bijen, vanwege een continu aanbod van stuifmeel: Bee good and tell it. Ook voor Nederlandse kwekers een interessante ontwikkeling om op in te haken.

Scholing en ontwikkeling in open teelten Bent u werknemer of werkgever in de open teelten? Dan willen de sociale partners (werkgevers- en werknemersorganisaties) graag uw mening over scholing en ontwikkeling in uw sector. Het gaat daarbij om inzicht in de behoefte van ondernemers én medewerkers aan scholing en ontwikkeling. Er wordt gevraagd op welke wijze u invulling geeft aan scholing en ontwikkeling, en of uw sector daarbij

kan helpen. Er is een aparte enquête voor werkgevers en voor werknemers.

Beide zijn volledig anoniem. Uw bijdrage en de bijdrage van uw personeel zijn van grote waarde voor het onderzoek, en helpen de sociale partners – waaronder LTO – om activiteiten te ontwikkelen die toegesneden zijn op uw behoeften. Vul daarvoor uiterlijk 22 september de enquête in op http:// werkgeverslijn.nl.

Deze bijdrage valt onder de redactionele verantwoordelijkheid van de LTO Vakgroep Bomen en Vaste planten. Voor informatie: (073) 2173263, e-mail: helma.hoff@zlto.nl., www.lto.nl.

54

Promotie Enkele weken geleden zijn de handtekeningen gezet waarmee de liquidatie van PPH een feit is. Een dag later was ik op een evaluatiebijeenkomst van de beurs ’Tuinidee’. Ter sprake kwam daar dat de afzet van tuinplanten in Nederlandse tuincentra de laatste twee jaar met 30% is gedaald.

U leest het goed, 30% in twee jaar tijd. We zien de gevolgen dan ook om ons heen. Kwekers zeggen: er is overproductie, we moeten krimpen.

Maar krimpen betekent achteruitgang en dat wil niemand. De oplossing zou moeten zijn de consument verleiden.

Slimmere promotie en gedurfde acties om de burger weer aan het plantjes kopen te krijgen.

Maar wat doen wij, de kwekers? Ons bedrijf op nog meer beurzen presenteren om na iedere beurs te zeggen: er was veel belangstelling maar ik heb geen orders geschreven. Onszelf presenteren aan de inkopers die steeds minder planten nodig hebben omdat de consument ons product links laat liggen.

Enkele jaren geleden gaven we ongeveer €1,8 miljoen uit aan sectorgeld voor promotie. €1,8 miljoen. op een productie van rond de €600 miljoen.

Dit is 0,3% van onze sierteeltproductie. Na het opheffen van het PT en daarmee het einde van PPH besparen we 0,3% en verliezen we 30% van onze afzet. Ik hoor u al zeggen: „Nee Henk, dat is te kort door de bocht.

Het weer en de economie spelen een belangrijke rol.” Dat kan best zo zijn, maar de middelen om het tij te keren hebben we niet meer.

Het wachten is op dezelfde pijn bij onderzoek, innovatie en het beschikbaar houden en krijgen van gewasbeschermingsmiddelen. Het gaat de sector hard raken.

Dapper dat bijvoorbeeld de vaste plantenkwekers vrijwillig geld bij elkaar brengen voor een PR campagne ’Perennial Power’ onder de vlag van iVerde. Maar met die handtekening ter opheffing van PPH kwam ik tot de conclusie dat we het kind met het badwater hebben weggegooid.

Henk Raaijmakers

Vice-voorzitter LTO Vakgroep Bomen en Vaste planten.

De Boomkwekerij 19 (19 september 2014)

LTO_BKW14-19.indd 54

15-09-14 14:37

Service

Foto's: Erika Wallin

BEDRIJFSNIEUWS

VAKTAAL

Deelname precisieboomteelt Het praktijknetwerk ’Precies wat boomkwekers willen’ houdt dit najaar drie avondbijeenkomsten over de mogelijkheden van precisielandbouw in de boomkwekerij. Met een aantal experts wordt aandacht besteed aan perceelsbeelden. De eerste bijeenkomst staat vast: woensdag 24 september om 19.30 uur in de Oelderse Halte, Oirlo.

Voorlopig doen drie bedrijven mee aan dit praktijknetwerk: Mart van Dijk Boomkwekerijen, Leon Coenders en Boomkwekerij Fleuren. Andere kwekers kunnen voor €250 ook meedoen aan de bijeenkomsten. Voor €375 worden er bovendien bodemscans uitgevoerd op totaal 5 ha.

Meer informatie: Hans de Swart, (06) 26 55 82 00/Hans@ martvandijk.nl. <

Nieuwe adviseur Plant Health Cure Marcel de Jong is aan de slag gegaan bij aanbieder van mycorrhiza-producten Plant Health Cure. Hij heeft volgens zijn werkgever een brede agrarische achtergrond, is biologisch expert en heeft ervaring als teler. Woonachtig in België zal hij vooral actief zijn in Zuid-Nederland en België. De Jong is bereikbaar via m.dejong@phc.eu of telefonisch op +32 493501215. <

AGENDA Binnenland 21 september Groenmarkt Groei

& Bloei Natuurmarkt, Doorn eventserviceplus.nl 1 en 2 oktober Vakbeurs, Expo TCO, Dodewaard treecentreopheusden.nl 2 t/m 4 oktober Boomkwekerijvakbeurs GrootGroenPlus, Zundert grootgroenplus.nl 14 t/m 16 oktober Kijk op de herfst!, Boskoop, Floralis floralisboskoop.nl 5 t/m 7 november Tuinbouwbeurs IFTF&IHTF, Vijfhuizen hppexhibitions.com 11 t/m 13 november Kijk op de winter!, Boskoop, Floralis floralisboskoop.nl 14 t/m 20 november Margriet Winterfair, Utrecht, Jaarbeurs margrietwinterfair.nl 25 t/m 27 november Vakbeurs voor de tuinbranche Tuinbouwrelatiedagen, Venray, evenementenhal.nl

Meer informatie op: DeBoomkwekerij.nl/Tips

Buitenland 21 t/m 23 september Vakbeurs

voor grootgroen en tuinsector Green Expo, Gent, België green-expo.be 2 t/m 4 oktober Sierteeltvakbeurs, handel en tuincentra Iberflora, Valencia, Spanje feriavalencia.com 3 t/m 5 oktober Beurs tuin en landschap Orticolario, Como, Italië orticolario.it 8 en 9 oktober Tuinbeurs Elmia Garden, Jönköping, Zweden elmia.se 10 t/m 13 oktober Beurs Florex, Cluj-Napoca, Roemenië expo-transilvania.ro

29 oktober t/m 2 november

Land- en tuinbouwbeurs Indagra, Boekarest, Roemenië indagra.ro/about

Bijdragen

Bijdragen voor de service-pagina’s kunnen worden gestuurd naar Redactie ‘De Boomkwekerij’, Postbus 9324, 2300 PH Leiden, e-mail: boomkwekerij@hortipoint.nl.

Mateusz Milczynski Leeftijd: 37 Opleiding: Universiteit plantenteelt, Krakow Bedrijf: Skolka Milczynski Plaats: Dankowice, Polen Sortiment: heesters, coniferen en vaste

Hoe was de afzet afgelopen seizoen? „Wij hebben dit seizoen erg goed gedraaid, zeker in verhouding met vorig jaar. Dit jaar konden we vroeg van start omdat het weer in maart al mooi was. Tot juni liep het goed, daarna werd het wat rustiger. Maar eigenlijk loopt het nog steeds wel door. Komend jaar zijn we voor het eerst ook in januari en februari open. Ik verwacht overigens niet dat we in die maanden tuinplanten zullen verkopen, maar in ons overdekte winkelgedeelte verkopen we ook kamerplanten, potten, vazen en tuinartikelen.”

Verkopen jullie alle eigen productie op het eigen tuincentrum? „Nee, dat is slechts 10%. De rest verkopen we aan tuincentra en landschapsarchitecten en hoveniers.

Onze klanten wonen in een straal van 100 km om het bedrijf. Doordat wij in het zuiden van Polen zitten, hebben wij ook veel klanten uit Slowakije. Overigens kopen wij voor ons tuincentrum nog wel planten in.

We kweken zelf heesters, coniferen en vaste planten. Op ons tuincentrum is 70% van eigen teelt, 30% kopen we in bij andere kwekers om het sortiment compleet te maken.”

planten. In de vollegrond worden uitsluitend Thuja, Picea en Juniperus gekweekt.

Oppervlakte: 8,5 ha: 4 ha containerveld, 0,5 ha tuincentrum en 4 ha vollegrondsteelt

Hoe onderscheiden jullie je van andere plantenverkopers in de regio? „In het zuidelijke deel van Polen zitten veel kwekerijen omdat het klimaat hier optimaal is voor de teelt. Dat zorgt uiteraard ook voor veel concurrentie, want de reguliere Poolse kweker verkoopt zijn planten aan huis. Mijn ouders hebben daarom indertijd showtuinen aangelegd ter inspiratie en als lokker.

Het waren de eerste showtuinen in deze regio. Dat heeft ons een goede naamsbekendheid opgeleverd.”

Is dat vandaag de dag voldoende? „Door de naamsbekendheid hebben wij inmiddels een brede klantenkring. Bovendien onderscheiden wij ons door onze milieuvriendelijke manier van kweken. Wij gebruiken zo goed als geen chemie voor de bestrijding van ziekten, plagen en onkruiden. Wij zetten vooral plantversterkers in om te voorkomen dat ziekten en plagen een kans krijgen.

Ook werken we uitsluitend met langzaam vrijkomende meststoffen voor een rustiger groei. De kwekerij ziet er misschien her en der minder strak uit, maar onze klanten waarderen de sterkere planten die wij op deze manier kunnen kweken.” <

De Boomkwekerij 19 (19 september 2014)

Service rechterpag-BKW14-19.indd 55

55

15-09-14 14:37

Bezoek ons o GrootGr p oenPlus

Dwarsdoorsnede PlantTrust korrel

Dé nieuwe aanpak tegen Phytophthora cinnamomi

van 1 t/m 3 oktober

Nu ook in België!

PlantTrust is uniek!

• Langdurige werking • Sterk arbeidsbesparend

www.everris.nl 596672.indd 56

12-9-2014 15:59:17