BKW_21-2015

16 oktober 2015

21

Zelfrijder klaar voor rooiseizoen 16

MPS speelt met keurmerk in op vraag handel 6 Hoe gaat u onkruidvrij de winter in? 18 FloraHolland niet ontevreden over ledenbeleid 30 Omslag_BKW15-21.indd 1

12-10-15 14:40

Holland

Polen

IPP Holland B.V. Sluiskil 6 - 7681 KD Vroomshoop

691526_.indd 2

Tel. (+31) 0546 647255 E-mail: info@ippholland.nl www.ippholland.nl

12-10-2015 11:32:28

Inhoud

Omslag: Arno Engels

10 Kwaliteit-plus-systeem uitgelegd

Nieuws 4

Commentaar: Onderscheiden

5

Stelling: Kwekers moeten meer open zijn over hun verkoopprijs

6

MPS wil met keurmerk gehoor geven aan oproep handel

Bedrijf 10 De meerwaarde van Select Plant 12 Ondernemersvragen: Kan ik gebruikmaken van de subsidieregeling jonge agrariërs?

13 ’Gaultheria ook veredelen vanwege inhoudsstoffen’

24 ’Mooiste kerstboom ter wereld’

Teelt & Gewas 16 Zelfrijdende zaailingenrooier nu rijp voor praktijk 18 Keuzemogelijkheden bij herfst- en winterbestrijding onkruid 20 Kluiten na Zuid-Duitse droogte 22 Teeltadvies: Bos- en haagplantsoen rooien? Let op verdamping 24 Groen-Direkt groot in grote kerstbomen

Markt & Afzet 29 ’s Werelds eerste Koeientuin geopend 30 FloraHolland niet ontevreden over ingevoerde ledenbeleid

36 Redelijk seizoen Echinacea

32 Intratuin Zevenhuizen verkoopt buitenplanten alleen binnen 35 Marktnieuws: Hoe loopt het?

36 Marktnieuws

Service 38 LTO Nederland Vakgroep Bomen en Vaste planten 39 Vaktaal en Agenda

Op www.DeBoomkwekerij.nl vindt u actueel nieuws, marktnieuws, fotoreportages, video’s, blogs en het magazine in digitale vorm. Problemen met inloggen? Kijk dan op www.DeBoomkwekerij.nl/inloghulp.

COLOFON Redactie

Schipholweg 1, Postbus 9324, 2300 PH Leiden E-mail: boomkwekerij@hortipoint.nl Website: deboomkwekerij.nl Hoofdredactie Wim du Mortier (071) 565 96 82 Vakredactie Arno Engels 565 96 86 Ketura Haveman 565 96 83 Ron Barendse 565 96 84 Bureauredactie Jenny Mostert, Carolyne de Vries Lentsch, Jolanda de Wekker Vormgeving Diseno vormgeving Fotografie Gerdien de Nooy Directie Elbert van den Berg Secretariaat Linda Laman 565 96 78 Alice Hoogenboom

Exploitatie

Koninklijke BDU Uitgevers B.V., Afdeling Vak- en Publieksmedia, Postbus 67, 3770 AB Barneveld Uitgever: Wiljo Klein Wolterink MBA T (0342) 494 263 F (0342) 413 141 Verkoopleider: Ron van de Hoef T (0342) 494 263 M 06 51 80 63 25 E r.v.d.hoef@bdu.nl Advertentie-exploitatie Media adviseur: Gert-Jan Bloemendal T (0342) 49 48 07 E g.bloemendal@bdu.nl, Internet: bdu.nl Verkoopleider: Ron van de Hoef T (0342) 494 263 M 06 51 80 63 25 E r.v.d.hoef@bdu.nl Abonnementenservice Aanvraag (ook via website deboomkwekerij.nl) en wijziging abonnement naar Koninklijke BDU Uitgevers, afdeling Vak- en Publieksmedia, Postbus 67, 3770 AB Barneveld, T (0342) 494 844, F (0342) 494 299, E abonnementen@bdu.nl. Op werkdagen

telefonisch bereikbaar van 8.30 – 14.00 uur Abonnementen kunnen op elk gewenst tijdstip ingaan. Opgave via deboomkwekerij.nl of bij de abonnementenservice. Abonnementen lopen automatisch door, tenzij uiterlijk twee maanden voor vervaldatum bij de abonnementenservice wordt opgezegd. Dit kan schriftelijk, telefonisch of per e-mail. Ook voor informatie over een lopend abonnement kan contact worden opgenomen met de abonnementenservice.

Jaarabonnement: €236,65 (exclusief 6% btw). Studenten en scholieren krijgen 25% korting. Buitenlandse abonnees betalen een kleine toeslag.

Druk Koninklijke BDU Grafisch Bedrijf B.V. 28ste jaargang ISSN-nummer: 0923-2443 De Boomkwekerij is een uitgave van de Stichting Vakinformatie Siergewassen en de Koninklijke BDU Uitgevers B.V. Uitgever en auteurs verklaren dat dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld, evenwel kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Lezers worden met nadruk aangeraden deze informatie niet geïsoleerd te gebruiken, maar af te gaan op hun professionele kennis en ervaring en de te gebruiken informatie te controleren.

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. Algemene voorwaarden: op alle aanbiedingen, offertes en overeenkomsten van Koninklijke BDU Uitgevers B.V. zijn van toepassing de voorwaarden, welke zijn gedeponeerd ter Griffie van de Arrondissementsrechtbanken en de KvK.

De Boomkwekerij 21 (16 oktober 2015)

Inhoudspagina-BKW15-21.indd 3

3

12-10-15 14:32

NIEUWSINTERVIEW

Egbert Roozen, directeur VHG, Branchevereniging voor ondernemers in het groen:

’Hovenier wil op beurs meer zien dan alleen groen’ De organisatie van GrootGroenPlus ziet graag dat in de toekomst een toenemend aantal hoveniers de beurs bezoekt.

Egbert Roozen, directeur VHG, Branchevereniging voor ondernemers in het groen, laat zijn licht schijnen op het beurzenlandschap voor hoveniers. „Voor hoveniers geldt bij beursbezoek méér dan alleen maar groen”.

Egbert Roozen

„Mijn inschatting is dat mijn achterban de beurzen GrootGroenPlus, en ook Plantarium, vooral ziet als een plantenbeurs gericht op boomkwekers. Er komen zeker wel hoveniers, maar dat zijn er relatief gezien niet veel. Volgens mij komt dat, omdat hoveniers en groenvoorzieners in het leveren van hun diensten met veel meer producten te maken hebben dan alleen groen. Hoewel beplanting een belangrijk onderdeel is van de tuin, is er voor hen meer.

Dat is ook de reden dat hoveniers en groenvoorzieners De Groene Sector Vakbeurs Hardenberg interessant vinden. Zij vinden hier alle materialen en services voor de uitvoering van het werk.

Hoveniers bezoeken daarnaast ook consumentenbeurzen, waarvan Tuinidee een van de meest in het

COMMENTAAR

oog springende is. Groenvoorzieners bezoeken onder andere de Dag van de Openbare Ruimte. Dit zijn allebei beurzen waarbij onze leden in contact komen met (potentiële) klanten en zich op de hoogte kunnen stellen van ontwikkelingen in de markt.

Toch hebben hoveniers en groenvoorzieners zeker belangstelling om kennis te nemen van beplanting.

Ik denk daarbij bijvoorbeeld aan de vakavond tijdens Floraliën vorig jaar die door onze leden goed werd bezocht. Misschien zou GrootGroenPlus gecombineerd moeten worden met een spraakmakende modeltuin, zoals bij Floraliën. Hierbij werd beplanting getoond in combinatie met ontwerp en werd dit concept gekoppeld aan kennisdeling en ontmoeting. Voor ons als VHG was dat in elk geval voor herhaling vatbaar.

PEILING

Onderscheiden MPS onderzoekt samen met FloraHolland of ze een keurmerk kunnen ontwikkelen dat afnemers garantie geeft over de op de plant aanwezige middelen. Aanleiding is natuurlijk het onderzoek van Greenpeace naar residu op bloemen en planten en het groeiend aantal retailketens dat inmiddels aankondigt dat ze eisen gaan stellen ten aanzien van

Kwekers moeten meer open zijn over hun verkoopprijs

op de plant aanwezige residuen.

Voor kwekers is dat lastig; klanten die allemaal hun eigen eisen stellen en verwachtingen hebben. En aangezien de aanval altijd nog de beste verdediging is, is het nu de tijd om het heft in eigen hand te nemen en een oplossing te verzinnen. Een nieuw keurmerk Ketura Haveman vakredacteur

moet de oplossing bieden, want schijnbaar kunnen de bestaande keurmerken dat niet.

Maar aan welke eisen moet het keurmerk voldoen? Volstaat het om alleen te borgen dat er geen neonicotinoïden meer worden gebruikt, of moet een bij-onvriendelijk middel als

Eens 39%

Oneens 61%

Decis ook aan dit lijstje worden toegevoegd? En hoe staat het met een stof als glyfosaat waar de laatste jaren veel discussie over is?

Moeten alle eisen van retailers als Intratuin, Obi en Tesco worden ondergebracht in het nieuwe keurmerk? De vraag is of een dergelijk keurmerk dan haalbaar is voor kwekers.

De vraag is echter ook of afnemers hierop zitten te wachten. Enerzijds is het makkelijk als er een systeem is waarmee zij kunnen zien dat het product gegarandeerd voldoet aan hun eisen. Anderzijds willen retailers, net als kwekers, zich graag onderscheiden van hun concurrenten. De vraag is dus of zij geen aanvullende eisen gaan stellen, om

n op de

consumenten duidelijk te maken dat zij meer te bieden hebben dan de buurman. Eén

De nieuwe peiling luidt:

Eén keurmerk voor duurzame productie is toereikend

keurmerk waarmee je voldoet aan de vraag van alle klanten lijkt misschien wenselijk, maar waarschijnlijk is het een utopie dat die er gaat komen. Bovendien, hoe kan jij je

Stem mee op deboomkwekerij.nl.

als kweker dan nog onderscheiden van je buurman?

4

De Boomkwekerij 21 (16 oktober 2015)

Nieuws opinie BKW15-21.indd 4

12-10-15 14:22

Opinie COLUMN COEN DEKKERS

De enige

Bij hoveniers en groenvoorzieners spelen daarnaast een aantal ontwikkelingen waaraan een beurs aandacht zou kunnen geven om deze voor onze achterban interessanter te maken. Zo wordt het voor hoveniers steeds belangrijker om niet alleen in producten te denken, maar vooral in concepten. Het concept De Levende Tuin bijvoorbeeld, waarin duurzaamheid een grote rol speelt. Ook is het goed als zij aansluiting zoeken bij de tuintrends en de tuintypes. Bij groenvoorzieners speelt dat de budgetten voor aanleg en onderhoud van het openbaar groen nog steeds onder druk staan. Zij moeten zoeken naar mogelijkheden van efficiënt beheer in combinatie met het aantrekkelijk houden van het openbaar groen.

Hiervan zou een beurs ook voorbeelden kunnen laten zien.” <

Hey mensen, het gaat de goede kant op hè? Weer iets nieuws toegelaten. Azatin tegen trips deze keer.

Ik weet nog goed toen we er Scelta tegen spint bijkregen, geïntroduceerd met zo’n hip filmpje. Alsof het limonade was. ’Scelta, keep the growth alive, woew!’ Geloof je me niet? Moet je maar eens op www.spintgohome.nl kijken.

Nee, echt, de neuzen staan dezelfde kant op hoor. Trips, dat was vroeger echt een killer. Maar tegenwoordig, maakt niks meer uit, je bent er zo vanaf. Want als je dat Azatin niet wilt, gewoon aaltjes erop.

Wekelijks ‘s morgens heel vroeg of ’s avonds heel laat toepassen zodat die plant minimaal twee uur nat blijft. Even met een microscoop controleren of er genoeg aaltjes op het blad zitten en klaar ben je.

En dat omgerekend voor nog geen €36.000 per hectare per jaar. Dat heb ik hoofdrekenend vastgesteld trouwens, pin me niet vast op een paar tientjes.

En dan Serenade. Dat bestaat uit bacteriën. Zij bezingen de laatste levensfase van schimmels om ze vervolgens te vernietigen. Op te eten. En daarmee hebben ze ook nog een biostimulerend effect. Ik weet niet helemaal precies wat dat betekent, maar goed. Schimmels gaan er dood van en dat is de bedoeling. Trouwens, voor schimmels hebben we sinds kort ook Switch, Luna privilege en Signum.

Keuze genoeg zou ik zeggen.

Kies je voor biologisch, dat kan. Chemisch? Keus genoeg. Maar samen? Dan wordt het wat ingewikkelder. Want de een gaat niet altijd samen met de ander. Tenminste, niet tegelijk. Een paar dagen later kan het dan misschien weer wel. Maar het gaat mij eigenlijk maar om één ding. Die plaag moet bestreden. Dood, uitgeroeid.

En dat lukt echt niet altijd meteen. Laatst liep er nog een collega binnen. Ik liet hem wat schade zien en vroeg of hij er misschien wat op wist. ’Ik ben hier zo blij mee!’, zegt ie. Ik keek hem met grote ogen aan. ’Ja, dit maakt mijn dag weer goed.’ Mijn ogen werden nog groter. ’Ik dacht altijd dat het alleen bij mij hommelles was. Met al die nieuwe middelen lijkt alles te kunnen, maar dan nog krijg ik sommige plagen er niet onder. Ik ben zó blij dat ik niet de enige ben.’

STELLING

Kwekers moeten meer open zijn over hun verkoopprijs Rick van Woudenberg, Van

Henk Huibers, Batouwe

Cees Nienhuis, Fa. Corn.

Woudenberg Tuinplanten,

Boomkwekerijen,

Nienhuis, Heiligerlee:

Zevenhuizen:

Dodewaard:

„Op een beurs moet je

„Ik ben het niet eens met

„Ik ben het met de stel-

sowieso voorzichtig zijn met

de stelling. Op beurzen

ling eens wanneer kwekers

prijslijsten. Een groothande-

lopen allerlei figuren rond!

alleen eigen productie ver-

laar of een hovenier die af en

Iedereen is op zoek. Maar de vraag is: waar

kopen. Dan is het makkelijker en minder tijd-

toe een paar boompjes haalt, daar zit nogal

zijn zij naar op zoek? Veel Inkopers en kwekers

rovend om offertes te maken als de prijzen

verschil in. In de laanboomteelt zijn kleine

zijn onzeker. Onzeker over prijzen. Omdat veel

bekend zijn en de markt vraagt ook steeds

getallen lastig. Er wordt weinig van tevoren

eindklanten alleen de prijs het belangrijkste

om snellere communicatie. Er zitten natuurlijk

gerooid want je weet tenslotte niet of de

vinden (?) zoeken inkopers de markt af of

ook nadelen aan wanneer iedereen je prijzen

boom met of zonder kluit geleverd moet wor-

er een kweker is met nog lagere prijzen. En

weet. Ik denk dan meer aan de exporteurs,

den. Als je naar verschillende percelen moet

bepaalde kwekers zoeken prijsinformatie om

die hebben veel grotere omzetten dan alleen

rijden om een kleine bestelling compleet te

te vergelijken wat hun collega kwekers doen...

hun eigen productie en zijn dan verplicht om

krijgen dan is het rooien van één grote partij

Want de prijs wordt als ultieme wapen gezien

bij te kopen, waardoor het kan gebeuren dat

veel voordeliger. Hoe doe je dat met de prijs

om concurrentiestrijd te winnen! Amateurisme

er een hogere prijs gevraagd moet worden.

dan? Wij zelf hebben er voor gekozen om onze

ten top. Samenwerken in de keten met het

Een ander nadeel is dat bij schaarste van een

zakelijke klanten een prijslijst van onze bomen

uitspreken van dezelfde doelen is het ant-

bepaald product je de prijzen zal moeten

te sturen, met de vermelding dat het om een

woord . En stel je dan de vraag: wat is eigenlijk

aanpassen.”

stuksprijs gaat tot 25 bomen per soort/maat.

de toegevoegde waarde om mee te doen aan

Grotere aantallen zijn dan iets voordeliger.”

beurzen? Welke beurzen wel en welke beurzen niet of helemaal stoppen met het staan op beurzen? Durf te kiezen.”

De Boomkwekerij 21 (16 oktober 2015)

Nieuws opinie BKW15-21.indd 5

5

12-10-15 14:22

Foto’s: Ketura Havemen, Ron Barendse

MPS wil met keurmerk gehoor geven aan op MPS onderzoekt samen met FloraHolland hoe ze tot een productcertificering kunnen komen die afnemers garanties geeft over het middelengebruik. Eind 2015 moet duidelijk zijn of dat lukt en hoe het vorm moet gaan krijgen.

MPS is samen met FloraHolland de pilot ’Product Proof’ begonnen, waarbij vooral eerst duidelijk moet worden welke werkzame stoffen en afbraakstoffen er in de bloemen en planten aanwezig zijn. Ook wordt gekeken hoe inzichtelijk gemaakt kan worden welke werkzame stoffen gebruikt zijn in de teelt.

De pilot is gestart met twee groepen, één voor de bloemen en één voor de planten. In de bloemengroep zitten elf kwekers, in de planten zitten tien kwekers. Het merendeel van de plantenkwekers kweekt kamerplanten, maar er zit ook één boomkweker in de groep.

Doel is om tot een keurmerk te komen. „Product Proof moet afnemers zicht bieden op de middelen die op het product zijn gebruikt. Het wordt niet alleen een registratie zoals bij MPS-ABC het geval is. Het moet ook harde garanties geven dat bepaalde stoffen niet aanwezig zijn op en in de plant of bloem”, vertelt Arjan van der Meer, woordvoerder van Stichting MPS. De deelnemende kwekers hebben allemaal MPS-A. „Als we een productcertificering gaan opzetten, zal die ook een vereiste worden voor deelname”, aldus Van der Meer.

Eisen van retail Het nieuwe keurmerk moet afnemers de garantie geven dat de producten met name vrij zijn van bij-onvriendelijke middelen.

Bij het opzetten van de pilot zijn niet alleen kwekers betrokken, ook handel

KORT Correctie Agro de Arend

’Gebruik genetische variatie in bos’

’Trekkerrijbewijs goed gestart’

In het vorige vakblad is gemeld dat Agro de Arend de boom- en fruitteelttoelevering van Van Nifterik Holland heeft overgenomen. Dit klopt niet helemaal. De boomkwekerij-afdeling is weliswaar naar Agro de Arend gegaan, maar de fruitteelt-afdeling is nu het nieuwe bedrijf Fruit Support Europe.

In Europese bossen is het verstandig om genetisch verschillende herkomsten te gebruiken, omdat bossen dan bestand zijn tegen gevolgen van klimaatverandering.

Dat stelde Koen Kramer aan Wageningen University, tijdens zijn inaugurele rede als buitengewoon hoogleraar Kwantitatieve bosgenetica. Met lokale herkomsten weten beheerders waarschijnlijk niet zeker of de aanplant klimaatproof is. Dat geldt volgens Kramer ook bij Roemeense herkomsten.

Volgens minister Schultz is het T-rijbewijs goed van start gegaan, want tweeduizend chauffeurs hebben hun trekkercertificaat al omgeruild voor het T-rijbewijs. Er zijn ook al honderden theorie- en praktijkexamens afgelegd en gepland. Verder zijn 21 tractoren goedgekeurd als examenvoertuig.

Landelijk zijn er 93 praktijkexamenlocaties.

AOC- en MBO-studenten kunnen geen korting op het T-rijbewijs krijgen, omdat het CBR kostenneutraal moet werken.

Dia’s Van der Laar naar museum

Negen rozen Kordes winnen ADR

iVerde heeft de historisch waardevolle diacollectie van Harry van der Laar overgedragen aan het Boomkwekerijmuseum in Boskoop. De circa 16.000 dia’s van boomkwekerijproducten kwamen uit de archieven van PPH. Na de opheffing van het Productschap Tuinbouw kwam de collectie in het bezit van iVerde. De beelden staan reeds in de digitale beeldbank van iVerde.

Zestien nieuwe rozen hebben de Duitse ADR-keuring doorstaan, zo meldt Deutsche Baumschule. Negen hiervan zijn veredeld door Kordes; ze hebben het predicaat gewonnen vanwege hun uitstekende bladgezondheid. Binnenkort is de volledige uitslag van de ADR-keuring beschikbaar van dr.

Burkhard Spellerberg, ADR-coördinator aan het Bundessortenamt in Hannover.

Bicarbonaat telt niet mee Hoogheemraadschap van Rijnland neemt geen directe maatregelen om het bicarbonaatgehalte in Boskoops oppervlaktewater te verlagen. Meststoffenfabrikant Haifa had gevraagd om dit gehalte te communiceren naar kwekers, omdat uit metingen door Haifa bleek dat het gehalte te hoog oploopt voor gietwater. Rijnland neemt bij analyses waterstofcarbonaat mee (bicarbonaat is oude term), maar er bestaat geen norm voor. Op een punt in Gouwepolder is de concentratie 2,5-4 mmol/l; dit is geschikt voor niet-zoutgevoelige buitenteelt.

6

De Boomkwekerij 21 (16 oktober 2015)

Nieuwsbericht en Kortnieuws BKW15-21.indd 6

12-10-15 14:20

Nieuws

n oproep handel en retail en maatschappelijke groeperingen als Stichting Natuur en Milieu zijn betrokken bij het project. „We willen natuurlijk een keurmerk ontwikkelen dat de vraag van retail en handel beantwoordt. Steeds meer bedrijven kondigen aan dat ze eisen willen stellen over het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen, met name als het gaat om het gebruik van neonicotinoïden of andere bij-onvriendelijke middelen. Het keurmerk moet zorgen dat de afnemers de garantie krijgen dat de geleverde planten en bloemen voldoen aan deze eisen.”

Tuinbranche Nederland ziet in het project een mogelijkheid om haar doelstelling ten aanzien van een duurzame gewasbescherming handen en voeten te geven. Directeur Frank van der Heide: „Wij zijn in gesprek met MPS, maar ook met Milieukeur en Groenkeur, om te kijken hoe wij kunnen bijdragen aan het verduurzamen van de sector.”

Volgens Van der Heide is het nu het juiste moment om als sector een keurmerk te ontwikkelen dat afnemers garanties geeft over de toegepaste middelen. „Retailers geven wel aan dat ze eisen willen stellen, maar zijn zelf ook nog zoekende hoe ze die vorm moeten geven. Ze maken eigenlijk hun wensen kenbaar. Als de sector daar nu een

antwoord op kan geven door middel van een keurmerk, waarin geborgd is dat ze voldoen aan die wensen, voorkomen ze dat iedere retailer eigen eisen gaat opstellen die allemaal net wat afwijken van elkaar. Dan krijg je namelijk een situatie die voor de kwekers onwerkbaar is en dus niet wenselijk.”

Duurzaamheidsplan Hoogeveen Plants is op dit moment de enige boomkwekerij die deelneemt aan het project. „We hebben een duurzaamheidsplan waarbij we zo min mogelijk chemie gebruiken en als het toch noodzakelijk is, gebruiken we uitsluitend de ’groene’ middelen van de milieumeetlat. We registreren dit ook allemaal, zodat we aan onze afnemers inzichtelijk kunnen maken welke werkzame stoffen er op de plant kunnen zitten”, vertelt Bob Hoogerdijk, commercieel manager bij Hoogeveen Plants. Als hierover vooraf afspraken zijn gemaakt en het bedrijf moet uitwijken naar een ander middel omdat een plaag uit de hand dreigt te lopen, overleggen ze vooraf met hun afnemer. Openheid en transparantie is de sleutel.”

Een keurmerk dat zichtbaar maakt wat er in de teelt is gebruikt, komt volgens Hooge-

veen Plants als geroepen. „Voor afnemers heeft een keurmerk waarin geborgd is dat het product voldoet aan de gestelde eisen meer waarde, dan wanneer het alleen ons woord of registratie is.”

Met name het nemen van bladmonsters geeft volgens Hoogerdijk goede garanties voor afnemers. Of de bladmonsters echter goed werken, moet komende maanden duidelijk worden. „Het lastige is dat we met een groot sortiment aan gewassen zitten in een recirculerend systeem. Aangetroffen stoffen in een specifieke plant zijn niet altijd ook daadwerkelijk gebruikt in die betreffende teelt. Uit de monsters moet nu blijken in welke mate je deze stoffen terug gaat vinden.”

Hoogerdijk is ervan overtuigd dat de pilot tot een keurmerk gaat leiden. „Mocht dat niet het geval zijn, dan zullen wij zelf moeten gaan zoeken hoe we dit verder oppakken in het bedrijf. Onze afnemers gaan steeds meer eisen stellen, en wij willen ze daar wel in tegemoet komen. We moeten echter ook zorgen dat het werkbaar blijft.” <

Het laatste nieuws leest u elke dag op www.DeBoomkwekerij.nl

Middenprijs tuinplanten plust

Presentatie trendtuinen 2016

Bij FloraHolland zijn in september 4% minder stuks tuinplanten verkocht. Doordat de middenprijs steeg van 0,75 naar 0,79 per stuk kwam de tuinplantenomzet toch nog 0,4% hoger uit dan vorig jaar in dezelfde maand. De aanvoer van Calluna in stuks bleef ongeveer gelijk maar de middenprijs steeg van €0,54 naar €0,58. De grootste omzetdalers waren Buxus (-19%) en Gaultheria (-17%). Beide producten kenden een lagere aanvoer in stuks én een lagere middenprijs.

Bij Tuintrum Huiting in Vianen vond vrijdag 9 oktober een presentatie van trendtuinen 2016 plaats. De tuinen zijn ontworpen en aangelegd op initiatief van Tuinbranche Nederland, branchevereniging VHG, BBH en iBulb. Journalisten van Nederlandse consumentenbladen kregen onder andere een rondleiding door tuinontwerper Wim Wijsman. De tuinen zijn vrij toegankelijk.

’Handel betaalt mee aan promotie’ Handelspartijen in de sierteeltsector hebben naar FloraHolland de intentie uitgesproken om mee te betalen aan promotie van bloemen en planten. Het is de bedoeling dat de handel volgend jaar €6 miljoen in promotie steekt. Met de €8 miljoen die telers via FloraHolland opbrengen, komt het totale budget in 2016 uit op €14 miljoen.

250 miljoen voor groene stad

Op de bres voor kwekersrecht

De Europese Commissie gaat de komende jaren €250 miljoen investeren in projecten rond slimme steden en natuur in de stad.

Dat maakte Kurt Vandenberghe, directeur Climate Action and Resource Efficiency bij de Europese Commissie, onlangs bekend.

Natuur gaat volgens hem meer en meer deel uit maken van de portefeuille om de stad leefbaar te houden. De deadline voor het indienen van projecten is maart 2016.

Staatssecretaris Dijksma kondigt aan het behoud van kwekersrecht hoog op de agenda te zetten wanneer Nederland het EU-voorzitterschap bekleedt. Kwekers moeten het recht houden met planteneigenschappen nieuwe rassen te ontwikkelen. Zij noemt het in een videoboodschap een slechte zaak als ’de wereldvoedselproductie in handen komt van misschien maar twee multinationals’.

De Boomkwekerij 21 (16 oktober 2015)

Nieuwsbericht en Kortnieuws BKW15-21.indd 7

7

12-10-15 14:20

691527_.indd 8

12-10-2015 9:54:11

691528_.indd 9

12-10-2015 9:54:21

Tekst: Alfred Klaver, Naktuinbouw Foto: Arno Engels

De meerwaarde van Select Plant â&#x20AC;&#x17E;Hoe kan een kweker zich nog onderscheiden in een markt met betrouwbare producten?â&#x20AC;? Dat is een vraag die Naktuinbouw regelmatig krijgt. Het kwaliteit-plus-systeem Naktuinbouw Select Plant biedt mogelijkheden. Welke dit zijn licht Alfred Klaver van Naktuinbouw toe.

Boomkwekers zien hun extra zorg en aandacht aan producten graag beloond. Deze producten moeten dan ook goed herkenbaar zijn in de markt. Naktuinbouw zette daarom samen met het bedrijfsleven - zonder enige bemoeienis van de (Europese) overheid - kwaliteit-plus-systemen op.

De systemen spelen in op inwendige en/of uitwendige kwaliteitsaspecten. Zowel de groente-, bloemisterijals boomkwekerijsector gebruiken de systemen bovenop de wettelijke (Europese) basiskeuring. Bedrijven mogen plantmateriaal dat aan de gestelde eisen voldoet verhandelen met het extra Naktuinbouw-kwaliteitsmerk of zelfs met een Naktuinbouw-certificaat.

Boomkwekerijsystemen In de boomkwekerijsector kennen we van oudsher het witte en oranje waarmerkstrookje: ook wel

Een Naktuinbouw-keurmeester voert een audit uit om te zien of het bedrijf voldoet aan de eisen die opgenomen zijn in de certificeringsvoorschriften van Naktuinbouw Select Plant.

plombe in de volksmond. Het waarmerkstrookje wordt nu nog steeds gebruikt voor de certificering van grootfruitgewassen.

In het verleden gebruikten laan- en sierboomkwekers dit systeem ook voor hun materiaal, maar sinds eind jaren negentig (toen de verplichte waarmerking wegviel) bijna niet

FEITEN

Deelname aan Naktuinbouw Select Plant Een deelnemer tekent vrijwillig een overeenkomst met Naktuinbouw, waarmee de deelnemer aangeeft te werken volgens de eisen die opgenomen zijn in de certificeringsvoorschriften van Naktuinbouw Select Plant.

Het bedrijf moet vervolgens aantonen dat het werkt volgens de gestelde voorschriften. Een Naktuinbouwkeurmeester voert een audit uit om te zien of het bedrijf voldoet aan de eisen op het gebied van: productie en verhandeling van gecertificeerd teeltmateriaal; de eigen deskundigheid en eigen uitgevoerde controles; de administratie, herkomstdocumenten; de gewassen; eventuele monstername en toetsing; eventuele nacontrole. Jaarlijks bespreekt Naktuinbouw de voorschriften met de deelnemende bedrijven. Als het nodig is worden deze bijgesteld. Op basis van ervaringen van deelnemers, afnemers en Naktuinbouw of op basis van veranderende wet- en regelgeving worden voorstellen aan het Bestuur van Naktuinbouw gedaan voor aanpassingen van de voorschriften. Iedere deelnemer aan Naktuinbouw Select Plant wordt uitgenodigd voor het deelnemersoverleg dat minimaal eenmaal per jaar plaatsvindt.

10

meer. Sinds een paar jaar groeit de vraag vanuit de boomkwekerijsector weer om garanties af te geven met betrekking tot uitgangsmateriaal. Dit geldt niet alleen voor laan- en sierbomen, maar ook voor bosbouwkundig teeltmateriaal en vaste planten.

Op maat gemaakt Het oude certificeringssysteem is nu in een nieuw jasje gestoken. Het sluit beter aan op de wensen van opdrachtgevers, architecten en van de sector zelf. Maar ook op importeisen van bepaalde landen. Dit kan door directe aanvullende afspraken tussen Naktuinbouw en de (vrijwillig deelnemende) boomkwekerijen. Zij maken samen afspraken en stellen samen voorwaarden op voor deelname. Deze liggen bovenop de verplichte (Europese) basiskeuring.

Per gewasgroep verschilt de insteek. Voor laan- en sierbomen

De Boomkwekerij 21 (16 oktober 2015)

Select Plant.indd 10

12-10-15 14:15

Keurmerken

een bepaald probleem uit de weg te gaan. Dat kan gaan om gezondheid (virusstatus), rasvermenging (soortechtheid), of bijvoorbeeld onduidelijke herkomst. Dit biedt de afnemer meer zekerheid bij de inkoop van plantmateriaal.

Het Select Plant-certificaat levert naast garanties voor afnemers in een aantal gevallen ook markttoegang voor kwekers op. Met het certificaat in handen kan de kweker aangegeven dat hij alle afspraken die gemaakt zijn binnen Select Plant is nagekomen en dat zijn materiaal

beter is dan uit een basiskeuring.

Hier hechten grootgroenvoorzieners, gemeenten, etcetera grote waarde aan. Internationaal kan het certificaat de export naar derde landen (buiten de EU) vereenvoudigen, zoals bijvoorbeeld naar Amerika en Canada.

Door het gebruik van het Naktuinbouw Select Plant-logo laat het bedrijf zien dat het voor bepaalde gewassen voldoet aan de voorschriften van Select Plant. Het logo is terug te vinden op de begeleidende documenten en labels. <

ACHTERGROND

Verschillende insteek per gewasgroep Naktuinbouw Select Plant Laan- & Sierbomen Het gaat bij Select Plant Laan- & Sierbomen om rasechtheid/raszuiverheid: de herkomst moet gegarandeerd kunnen worden. Naktuinbouw zorgt door extra keuringen en documentcontroles voor deze extra garanties. De aanleiding voor dit systeem is dat steeds meer afnemers zekerheid willen over de identiteit van een cultivar (en onderstam), afkomstig van een bekende of goedgekeurde bron (rasechtheid, raszuiverheid en onderstam) en herkomst (geteeld uit goedgekeurd bosbouwkundig

is de herkomst van belang en de aansluiting met Green Deal. In vaste planten speelt het Hostavirus X een belangrijke rol. Bij bosbouwkundig teeltmateriaal wil men graag garanties door de hele keten: van inzameling van het zaad, de verkochte planten tot en met het opleveren van de beplantingsprojecten. Bij bosbouwkundig teeltmateriaal is ook de registratie van plantmateriaal in de Nederlandse rassenlijst bomen een must. Dit ketencertificeringssysteem is nu nog niet van kracht, maar wordt vanaf 2016 ingevoerd. Zo kent elke gewasgroep zijn eigen wensen en is Naktuinbouw Select Plant eenvoudig en snel, zonder tussenkomst van de overheid, aan te passen op veranderende wensen vanuit het vak.

teeltmateriaal) van de gekochte bomen van de teler of via de handel.

Naktuinbouw Select Plant Bosbouwkundig teeltmateriaal Bij bosbouwkundig teeltmateriaal speelt herkomst van geregistreerde rassen (Nederlandse rassenlijst bomen) de belangrijkste rol. Opdrachtgevers en architecten willen de garantie dat het ras dat ze bestellen ook wordt geleverd. Naktuinbouw zorgt door extra keuringen en documentcontroles voor deze extra garanties. Volledige traceerbaarheid tot de bron is een vereiste, of dat nu een zaadopstand is of een erkende moederplant van vegetatief vermeerderde Salix en Populus. Een andere voorwaarde is dat de herkomst opgenomen is in de nationale rassenlijst bomen (www.rassenlijstbomen.nl). Op ieder moment (van zaadje tot boom) moet vast te stellen zijn welke herkomst het materiaal heeft. Er is dus sprake van een ketencertificering.

Naktuinbouw Select Plant Hosta In de gewasgroep vaste planten kennen we Naktuinbouw Select Plant Hosta. De nadruk ligt hier vooral op het telen van Hostaâ&#x20AC;&#x2122;s die zo goed als vrij zijn van HVX (Hostavirus X). Herkomst, bemonstering en daarbij behorende partijverklaringen spelen een belangrijke rol.

Deze sector stelde de vraag of er ook voor andere vaste planten een Naktuinbouw

Meerwaarde Naktuinbouw Select Plant laat zien dat er het maximale is gedaan om

Select Plant systeem opgezet kan worden. Samen met de sector kijkt Naktuinbouw naar de mogelijkheden.

Voor meer informatie over Select Plant-systemen: team Keuringen Boomkwekerijgewassen Naktuinbouw, Telefoon (071) 332 62 88 of boomkwekerij@naktuinbouw.nl.

De Boomkwekerij 21 (16 oktober 2015)

Select Plant.indd 11

11

12-10-15 14:15

Ondernemersvragen

Illustratie: Peter Moorman

Kan ik gebruik maken van de subsidieregeling jonge agrariërs?

De Jonge Landbouwersregeling, een investeringssubsidie, opent naar verwachting begin 2016. Eerder was aangekondigd dat deze in november zou openen, maar er is nog geen overeenstemming over de inhoud.

Frank de Jong Van Oers Agro F.dJong@vanoers.nl

Stuur uw vragen of suggesties naar Postbus 9324, 2300 PH Leiden.

U kunt ook bellen of mailen met (071) 565 96 82, boomkwekerij@hortipoint.nl

12

In het verleden is deze regeling al eerder voor een bepaalde periode opengesteld. In de nieuwe regeling komt echter een grotere groep ondernemers in aanmerking en is de doelgroep nog nadrukkelijker de jonge landbouwer na bedrijfsovername.

Jonger dan 41 jaar De nieuwe voorwaarden van de subsidieregeling zijn nog niet officieel gepubliceerd, maar kunnen onder voorbehoud als volgt worden samengevat: > Elke landbouwer die op de peildatum nog geen 41 jaar is en die niet eerder subsidie jonge landbouwers heeft ontvangen, zal voor de regeling in aanmerking komen. Hierbij is het niet meer van belang hoe lang men de onderneming heeft gehad. Voorheen was dit maximaal 3 jaar; > De subsidie bedraagt minimaal €10.000 en maximaal €20.000; > De subsidie (waarschijnlijk 35% van het investeringsbedrag) wordt verstrekt op basis van het percentage eigen vermogen van de aanvrager.

Een zoon die in de maatschap met ouders komt waarbij de gronden zijn geherwaardeerd, zal een lager bedrag aan subsidie ontvangen. Dit in tegenstelling tot de zoon die het bedrijf in zijn geheel overneemt en daarmee 100% van het eigen vermogen heeft.

Op basis hiervan zou de regeling na bedrijfsoverdracht interessanter kunnen zijn; > Er wordt een investeringslijst opgesteld, verdeeld in vijf categorieën waarin een ranking plaatsvindt op basis van duurzaamheid en modernisering. Het is dus mogelijk dat er investeringen wel of juist niet in aanmerking komen. Naar verwachting zullen investeringen in bedrijfsgebouwen, machines en meerjarige plantopstanden nog op de lijst staan; > Er moet een financiering (of financial lease) worden afgesloten met een looptijd van minimaal drie jaar en een hoogte van minimaal 100% van het subsidiabele bedrag; > Er mag niet begonnen worden met investeren totdat de beschikking binnen is. Reken daarbij op minimaal 13 weken na sluitingsdatum van de

regeling, dus de investering moet na maart 2016 plaatsvinden.

Investering uitstellen?

Komt u in aanmerking voor de regeling en heeft u investeringsplannen?

Hou dan rekening met bovenstaande subsidieregeling. Met name in de situatie dat uw aandeel in het bedrijfsvermogen substantieel is, is het in het kader van deze regeling een overweging om de investering tot het voorjaar 2016 uit te stellen.

Is uw aandeel in het vermogen gering, maar neemt u binnen enkele jaren het bedrijf over, dan is het wellicht beter om te wachten en uw subsidierecht te behouden tot een later moment (onder voorbehoud dat de regeling er dan nog is). Daarnaast kunnen fiscale motieven of het moment waarop een investering gerealiseerd dient te zijn, van belang zijn voor het moment dat u uw investeringsverplichting aangaat. Voor een juiste planning, neem tijdig contact op met uw adviseur. <

De Boomkwekerij 21 (16 oktober 2015)

Ondernemersvragen BKW15-21.indd 12

08-10-15 15:10

Ondernemen

Tekst en foto's: Peter van Leth

Special Plant Zundert heeft oog voor verbredingsactiviteiten

’Gaultheria ook veredelen vanwege inhoudsstoffen’ Het moto van kwekerij Special Plant in Zundert is kweken waar de consument om vraagt.

Eigenaar Johan Jansen sluit daarbij niet zijn ogen voor verbredingsactiviteiten. Bij het veredelen van een witte Gaultheria procumbens stond de sierwaarde voorop, maar is tevens gefocust op het optimaliseren van de interessante inhoudsstof methyl salicylate van deze tuinplant.

Johan Jansen: „Mijn assortiment wordt in een samenspel bepaald met klanten en hun en mijn inschatting in wat consumenten wensen. Ik heb afgeleerd in mijn eentje iets door te drammen.”

Als je Johan Jansen tien jaar geleden had gezegd dat hij anno 2015 zelfstandig ondernemer zou zijn, dan had hij dat beaamd. Dat hij uiteindelijk sierteler is geworden in plaats van groenteteler lag voor de zoon van een tomatenkweker iets minder voor de hand. Alhoewel, al tijdens zijn studie aan de HAS Den Bosch sprak de marketing en innovatie van sierteeltgewassen hem meer aan. Nog tijdens zijn studie lanceert hij een marketingconcept voor Rubus chamaemorus. Onder de naam Functional Fruit brengt hij deze gele bosbraam of cloudberry als aantrek-

kelijke najaarsplant op de markt.

Een bestaan als zelfstandig sierteler komt in beeld als Jansen in 2008 het bedrijf Juma Antonissen in Zundert overneemt; een modern potplantenbedrijf gespecialiseerd in Gaultheria procumbens en Skimmia japonica spp.

Een jaar lang helpt Wim Antonissen Jansen wegwijs in de voor hem onbekende teelten. Met het overnemen van het personeel en het aanstellen van nieuw kaderpersoneel, lukt het hem het teeltproces los te laten. Als eigenaar kan hij zich richten op het aansturen van het bedrijf en zich focussen op verkoop en ontwik-

keling van innovatieve producten met toegevoegde waarde waar de consument om vraagt. „Loslaten is een kunst, alleen is niet alles meer in de hand te houden op een modern sierteeltbedrijf. Zeker als daar een gezinssituatie van vrouw en twee kleine kinderen is bijgekomen.”

Hoofd omdraaien „Leidraad voor Special Plant Zundert is met genetica visueel aantrekkelijke producten te maken waar de consument zijn hoofd voor omdraait.

En waar mogelijk deze genetica af De Boomkwekerij 21 (16 oktober 2015)

Special Plant-BKW15-21.indd 13

13

08-10-15 15:10

te schermen. Vooralsnog kunnen we met kwekersrecht goed uit de voeten om planteneigenschappen af te schermen. Octrooirecht is nog te kostbaar en te gecompliceerd voor aantrekkelijke tuinplanten. We hebben het immers over een afzetmarkt van miljoenen stuks en niet van miljarden, zoals bij paprika of tomaat”, vertelt Jansen.

Goed voorbeeld is de witte Gaultheria procumbens ’White Pearl’. Zover Jansen weet een unicum. Zes jaar nadat een medewerkster een roze bes aantrof in een rode variëteit, is het veredelings- en vermeerderingsproces naar tevredenheid van Jansen afgerond.

Special Plant Zundert profileert zich inmiddels als gaultheriaspecialist, omdat het bedrijf zich meer is gaan specialiseren in nicheproducten als Gaultheria en aanvullend sortiment. Jansen: „Niche in die zin dat we kiezen voor gewassen waarvan de teelt niet voor iedere kweker is weggelegd, maar waarmee we wel marktvolume weten te creëren.”

Meerdere potmaten, grotendeels verwerken in arrangementen en uitbreiding van bijpassend assortiment om niet alleen met aantrekkelijk najaarsproducten op de markt te zijn, maar jaarrond met diverse producten.

Gaultheria procumbens is en blijft vooralsnog de hoofdteelt. De veredeling in dit gewas heeft zich geconcentreerd op grotere en meer bessen,

bessen die beter bovenin zichtbaar zijn, een nog compacter gewas en een gewas dat minder gevoelig is voor met name voor de schimmel colletotrichum. „Als je met colletotrichum de fout in gaat, is de helft van de teelt als verloren te beschouwen”, meldt Jansen. Welke maatregelen die hij hiertegen treft, schaart hij onder ’het geheim van de smid’. Die geringere gevoeligheid voor colletotrichum heeft er toe geleid dat de houdbaarheid op de winkelvloer langer is. En dat droog staan, wat vaak aan de orde is, niet direct desastreuze gevolgen heeft.

ductie groots aan door het volledige verhaal achter deze oorspronkelijke bodembedekker, ook wel bergthee genoemd, te vertellen. Door in promotiemateriaal de ontdekker, de Canadese arts en natuurwetenschapper Jean-François Gaultier, te eren.

Bijna 70 jaar later slaagt de Franse chemicus Auguste André Thomas Cahours erin uit Gaultheria procumbens de inhoudsstof methyl salicylate te isoleren. Een rustgevende stof met een aantrekkelijke geur, die verwerkt werd in onder meer kauwgum, oliën, aspirine en tijgerbalsem.

Lancering op Trade Fair

In 2016 op de markt

Aangezien ’White Pearl’ afkomstig is van een rode variëteit, zijn plantvorm, teeltduur en teeltcondities niet anders. Het ras is evengoed ook in vitro te vermeerderen en op te potten vanaf maart. In de veredeling ligt nu het vizier op een roze Gaultheria procumbens. „Daar zal niet nog eens zes jaar overheen gaan”, zegt Jansen De witte ’White Pearl’ wordt op komende FloraHolland Trade Fair in Aalsmeer geïntroduceerd. Plantarium kwam te vroeg, omdat de bloei en afzetperiode ligt in week 35 tot en met 50. „Op de Trade Fair komt een noviteit ook beter voor het voetlicht, omdat enkele noviteiten worden gelanceerd in plaats van tegen de tweehonderd op Plantarium”, redeneert Jansen.

Special Plant Zundert pakt de intro-

Bij twintig van zijn grootste klanten test Jansen dit seizoen ’White Pearl’.

Met de informatie die dat oplevert, verwacht hij dat hij nog enkele summiere aanpassingen moet treffen, bijvoorbeeld ten aanzien van het steeketiket. „Met een nieuwe introductie schiet je nooit direct raak.” Zijn verwachtingen zijn hoog gespannen. In de potmaten 10,5 en 15 cm wil hij in 2016 met minimaal 100.000 tot 200.000 potten op de markt verschijnen. De gaultheriaspecialist is absoluut niet bang dat dit te veel stuks zullen zijn op een totaal van 1,5 miljoen Gaultheria’s.

Corokia wil Jansen de komende jaren gaan uitbouwen van 200.000 naar 500.000 stuks met soorten waarmee hij een jaarrondprogramma kan draaien.

14

Aantrekkelijke inhoudsstof De rustgevende geur van Gaultheria procumbens is Jansen uiteraard

Wat begon als een toevalstreffer van een roze bes, resulteert na zes jaar veredelen in de eerste witte Gaultheria procumbens.

De Boomkwekerij 21 (16 oktober 2015)

Special Plant-BKW15-21.indd 14

08-10-15 15:11

Ondernemen

In vitro vermeerderde gaultheria’s aangeleverd in pluggen, klaar om opgepot te worden.

bekend. Twee jaar geleden probeerde hij de geur in combinatie met de plant te vermarkten. Het ’Gaultheriaparfum’ is echter geen doorslaand succes. In het veredelingsproces van ’White Pearl’ begint het vermarkten van de inhoudsstof methyl salicylate toch weer te kriebelen bij de jonge kweker. „Het veredelen van Gaultheria procumbens trekt de aandacht van veel partijen, vooral van buiten de tuinbouw. Vooral vanwege de heilzame werking methyl salicylate, in mindere mate vanwege de rustgevende geur.”

Dit zet Jansen toch weer aan het denken. En ook al zijn sierwaarde, compactheid en houdbaarheid de belangrijkste selectiecriteria, let hij ook op de inhoudsstof. En probeert hij de plant ook in dit opzicht te optimaliseren. Natuurlijke reststromen genoeg. „Uitval van ’White Pearl’ ligt nu nog op 5%. Dat wil ik terugbrengen naar ons gemiddelde van 2%, maar dan nog zijn het interessante aantallen om iets mee te doen. Beter dan voor de klok zetten, waarmee ik een dief ben van mijn eigen portemonnee. Al dat genetisch gesleutel is intens complex, maar de moeite waard om er energie in te steken. Het is nu een samenspel van veredelen op een mooie sierwaarde en verbeterde kwaliteit van de inhoudsstoffen. Des te interessanter als het gehele product erdoor is te

recyclen. Nogmaals, het geeft minder prijsdruk als ik straks een volledige oplossing heb voor B-kwaliteit van mijn Gaultheria”, stelt Jansen.

Tot een bepaalde hoogte wil hij zich bezig houden met deze verbredingsactiviteit. Het mag niet ten koste gaan van het telen. Het wordt dus zoeken naar interessante partners voor het winnen van methyl salicylate uit Gaultheria procumbens.

Maori Collection Vorig jaar is Jansen gekomen met Corokia ’Silver&Green’, een bonsaivorm die hij dit jaar schaart onder het nieuwe concept Maori Collection.

Hieronder vallen tevens zijn Corokia cotoneaster-soorten en de nieuwe gewassen Sophora prostrata ’Little Baby’ en Mulbeckia ’Zig Zag’. Gewassen die vaak verwerkt worden in arrangementen wat hij grotendeels laat doen door Meko Hulsebosch in Hillegom.

Corokia wil Jansen de komende jaren gaan uitbouwen van 200.000 naar 500.000 stuks met soorten waarmee hij een jaarrondprogramma kan draaien. Hij heeft al langer oog op dit gewas, maar door de gevoeligheid voor bodemschimmels en de tweejarige teeltduur heeft het enige tijd gekost om volume op te bouwen.

Bodemschimmels heeft hij nu aardig onder de knie. Hoe? Wederom het ’geheim van de smid’. Het enige wat

hij erover kwijt wil, is dat de opkweek van stek van moerplanten op een aparte locatie in Zundert bijdraagt aan gezonder uitgangsmateriaal.

Grotendeels uitbesteed „Mijn klanten wensen in toenemende mate kant-en-klaarconcepten. Omdat hier veel tijd in gaat zitten, besteed ik dat liever uit. Gaultheria-arrangementen heb ik ook afgestoten naar Meko Hulsebosch, waardoor er op de kwekerij meer ruimte komt voor de vermeerdering en teelt van gewassen. De laatste voorraden aan potten, schalen en andere materialen voor toegevoegde waarde ben ik aan het wegwerken.

Natuurlijk hou ik nauw contact over de arrangementen, maar het is niet meer mijn corebusiness”, schetst Jansen.

Van de Corokia, Helleborus, Skimmia en Buddleja die Special Plant Zundert teelt, heeft Jansen het alleenrecht. Het kwekersrecht ligt bij de partners waarmee hij samenwerkt. Bedrijfsmatig schuilt daar dezelfde gedachte achter als bij de Gaultheria waarover Jansen zelf het kwekersrecht heeft. „Mijn assortiment wordt in een samenspel bepaald met klanten en hun en mijn inschatting van wat consumenten wensen. Ik heb afgeleerd in mijn eentje door te drammen; dat draait veelal uit op teleurstellingen. Dan had ik inmiddels mijn schuur volstaan met gewassen waarmee ik blijf zitten”, erkent Jansen. < De Boomkwekerij 21 (16 oktober 2015)

Special Plant-BKW15-21.indd 15

15

08-10-15 15:11

Tekst en Foto’s: Arno Engels

Zelfrijdende zaailingenrooier nu rijp vo Een zaailingenbed van vier rijen tegelijk rooien, de planten met klembanden omhoog voeren en met twee bindmachines bundelen. Dat doet de nieuwe rooimachine van Jan H. Kloosterhuis & Zoon allemaal zelf. De zelfrijder is nu, na jaren bouwen en testen, klaar voor de praktijk.

De nieuwste aanwinst voor Jan H. Kloosterhuis & Zoon in Winschoten is eigenlijk de tweede machine van dit type. Het prototype was in 2012 een van de grootste publiekstrekkers op Baumschultechnik in Noord-Duitsland. Die eerste machine was gebouwd voor Forstbaumschulen Stingel uit Zuid-Duitsland. Dat is een vijfrijige rooier.

Kloosterhuis heeft een vierrijige.

Het ontwerp van de zelfrijdende rooimachine is grotendeels getekend naar ideeën van Stingel en Kloosterhuis. De kwekers stonden jaren geleden, op een Zuid-Duitse vakbeurs, samen te filosoferen over zo’n machine. „We wilden altijd al een zelfrijdende klembandrooier voor bedden hebben”, zegt Jan Kloosterhuis. „We hadden berekend

16

dat zo’n rooier, als die optimaal kan draaien, ons acht tot negen man kan uitsparen.”

Voor bedden bestaan al getrokken combimachines met schudlichter en opvoerband, maar een zelfrijder zoals Stingel en Kloosterhuis wilden hebben, die bestond nog niet.

Enkele fabrikanten van gangbare eenrijige klembandrooiers durfden de bouw niet aan.

Volgens hen zou het niet te realiseren zijn: vier of vijf rijen tegelijk rooien en met aparte klembanden opvoeren.

De Zwitserse fabrikant Baertschi durfde het wel aan. De machines voor Stingel en Kloosterhuis zouden in 2011 klaar zijn, maar dat werd later als gevolg van interne perikelen bij de fabrikant. Stingel ontving zijn (blauwe) zelfrijder dus in 2012. Afgelo-

pen winter arriveerde bij Kloosterhuis de (groene) zelfrijder. „We zijn wel tien keer in Zwitserland geweest. Dan moest dit veranderen, dan weer dat.”

Probleem met binders opgelost Een technische noviteit is zelden vrij van kinderziekten. De machine van Kloosterhuis was bovendien ingewikkelder te bouwen dan die van Stingel, omdat de Groningse kweker er bindapparatuur op wilde hebben. „Planten vanuit vier klembanden naar twee knopers: dat was het probleem. Maar dat is nu opgelost, met knopers die nog meer solide zijn dan die op onze Climax-rooiers.”

Kloosterhuis heeft nog vier Climax-rooiers

De Boomkwekerij 21 (16 oktober 2015)

Rooier Kloosterhuis.indd 16

08-10-15 15:11

Bos- en haagplantsoen

ijp voor praktijk

in bedrijf; getrokken machines voor één rij. „Twee van de vier gaan weg, want we hebben nu de zelfrijder en daar zijn we content mee.

We hebben er nog niet veel mee gerooid, maar de zelfrijder loopt nu voor 90% naar tevredenheid. Iedere klembandrooier werkt pas 100% goed, als het goed weer is, als de grond super is, en als het gewas droog is.”

De afhankelijkheid van weer, grond en gewas werd eens te meer duidelijk tijdens een geplande demonstratie medio september. Op dat moment was het wisselvallig weer, met af en toe flink wat regen. Grond en gewas bleken toen te nat om de zelfrijder goed te kunnen laten draaien. Kloosterhuis zal daarom zoveel mogelijk bedden per dag rooien, als de omstandigheden goed zijn. „Je

moet er wel opslagruimte voor hebben.”

Kloosterhuis beschikt in Winschoten over de nodige opslagruimte. Grote partijen die niet met spoed gesorteerd en geleverd hoeven te worden, gaan bovendien rechtstreeks naar zijn sorteerbedrijf in Hongarije.

Transportwagen ernaast met gps Als de zelfrijder rooit, zal een trekker met transportwagen en ferropallets ernaast rijden. De gerooide en gebonden planten kunnen dan, vanaf een transportband achter op de rooier, meteen handmatig op de pallets worden gestapeld. „Het zou mooi zijn als de pallets automatisch worden gevuld, net als in de prei, maar dat gaat niet met zaailingen

omdat het zoveel andere soorten zijn.”

De trekker met transportwagen rijdt helemaal zelf met behulp van gps. Er zijn dan tijdens het rooien en laden hooguit drie man nodig: de chauffeur van de zelfrijder, en twee medewerkers achterop bij de bindapparatuur. „We willen de besturing radiografisch maken: als de rooier stopt, dat dan ook de trekker ernaast stopt.”

Kloosterhuis wil ook nog langere drukcilinders op de voorwielen hebben. „De cilinders zijn iets te kort. Als ze langer zijn, komt er meer druk op de voorwielen, dus meer tractie tijdens het rooien.” Optioneel zijn ook nog rupsen in plaats van wielen. „Met wielen kun je wel sneller van het ene naar het andere perceel rijden.” <

Een schudlichter haalt het bed eruit. Omdat het één breed mes is, blijven alle wortels aan de planten zitten als die omhoog gaan via de klembanden. De snelheid van de klembanden en het schudmechanisme is instelbaar, onafhankelijk van de rijsnelheid en de grond.

Planten vanuit twee klembanden komen samen bij één bindmachine; het zijn vier banden dus twee bindmachines. 5,9 seconden per bundel is haalbaar. De bundels komen op een dwars geplaatste transportband te liggen die zowel linksom als rechtsom kan draaien en lossen.

De machine stuurt via de achterwielen. Voor meer tractie kunnen er ook rupsen onder. Alle wielen zijn hydraulisch aangedreven.

Krachtbron is een Perkinsmotor van 185 pk. Totaal weegt de zelfrijder 12 ton.

De druk per vierkante centimeter is lager dan bij een schudlichter plus tractor.

De cabine is in hoogte te variëren, zodat er planten tot 2 m hoogte onderdoor gevoerd kunnen worden.

Middels een joystick is het rijden en rooien apart aan te sturen. Alle wielen zijn bovendien afzonderlijk in hoogte te variëren, zodat de machine bij ongelijke grond toch horizontaal werkt.

Bekijk een demonstratie van de zelfrijder op deboomkwekerij.nl.

De Boomkwekerij 21 (16 oktober 2015)

Rooier Kloosterhuis.indd 17

17

08-10-15 15:11

Tekst en Foto's: Emiel van den Berg

Keuzemogelijkheden bij herfst- en winter be Om bij de vollegrondsteelt onkruidvrij de winter in te gaan,is er nog altijd keuze uit verschillende chemische middelen. Daarnaast is het mogelijk mechanisch te bestrijden en wordt mulchen toegepast om onkruidgroei tegen te gaan.

Belangrijk in het najaar vindt Rene Jochems van Groeibalans om onkruidbestrijding uit te stellen. „Krijg het niet te benauwd als er wat kleins blijft staan, in de winter moet je toch altijd nog wat doen. Uiteraard hangt dit van de onkruiden af want bijvoorbeeld winterpostelein, kleine brandnetel en kruiskruid groeien in herfst en winter gewoon door.” Joost van den Oever van Boomkwekerijen M. van den Oever & Zonen laat bij te rooien planten liefst zo weinig mogelijk staan. „Die willen we schoon afleveren.”

Jochems ziet verschillende beheerstechnieken. Als het gaat om mechanisch beheersen, noemt hij bijvoorbeeld schoffelmachines. „Bij droog weer prima om zelfs de kleinste kiemen aan te pakken.” Bij mechanisatie vindt hij het nuttig dat kwekerscollectieven voor de toekomst meer onderzoek doen naar nieuwe machines. „Daar zijn al voorbeelden van.” Ook de verschillende sectoren moeten naar elkaars bevindingen kijken. Hij ziet toekomst voor GPS-gestuurde robots. „Dat kan een welkome aanvulling zijn, maar staat nog in de kinderschoenen.”

Milieukeur Bij chemische bestrijding noemt Jochems voor het najaar Finale of Basta als geschikte contactmiddelen. „Combineer met een bodemherbicide als Linuron.” Hij noemt ook het nieuwe middel WingP waar werkzame stoffen inzitten die hetzelfde bewerkstelligen, maar waar hij minder ervaring mee heeft. De bodemherbicide die in WingP zit, is goed voor het najaar en werkt het best onder vochtige omstandigheden. Bij heesters benadrukt hij voorzichtig te zijn. „Goed onderdoor spuiten is belangrijk, zodat je de heesters niet raakt.”

Knelpunt blijven grassen. Jochems vermijdt liefst middelen met glyfosaat – „slecht voor de bodem” – en adviseert zachtere middelen als Finale of Basta. „Als de grassen nog klein zijn, werkt dat goed.”

Door het wegvallen van middelen als Gallant en Aramo is een gat gevallen bij de bestrijdingsmiddelen tegen grassen. Voor de komende jaren adviseert hij daarom het toevoegen van bodemherbiciden. „Een product als WingP kan zo’n gat misschien opvullen en ik verwacht nog wel etiketuitbreiding voor Gallant.” Helemaal oplossen met

18

Het voorkomen van onkruidgroei kan door de grond te bedekken met een dunne, voorkomt uitdroging.

chemie gaat het niet worden volgens hem. „Ik denk meer aan een combinatie van verschillende technieken. Zo zijn we nu bezig om met mineralen te proberen de onkruiddruk te verlagen. Dat is nog zoeken, toekomstmuziek.”

Van den Oever merkt de beperkingen van Milieukeur.

Collega Robert Smarius: „Linuron mag nog maar één keer per jaar worden gebruikt, in de maand september of oktober. De eerste vijf dagen na gebruik mag het dan niet meer dan 5 mm regenen om uitspoeling te voorkomen.”

Aan dit nadeel zit echter ook een voordeel. „Voorheen mocht je helemaal niet spuiten met Linuron in september/oktober.” Hij bevestigt de strengere regelgeving sinds deze zomer, ook door de wet. „De herbicide Butisan S mag nog maar één keer in de drie jaar worden gebruikt. Voor het nieuwe middel Springbok geldt hetzelfde, want beide middelen hebben dezelfde werkzame stof.”

In de winter is de onkruidbestrijding anders. Zijn de planten volledig in rust dan kan bij bladverliezende heesters volvelds gewerkt worden, een snelle manier van bestrijden met het beste rendement. Jochems: „Is er twijfel of de planten geheel in rust zijn dan moet je altijd onderdoor spuiten.”

De Boomkwekerij 21 (16 oktober 2015)

Kwaliteit 2 paginas optie1-BKW.indd 18

08-10-15 15:11

gesloten

Kwaliteit

ter bestrijding onkruid

n dunne,

TIPS > In droog najaar is nog mechanisch te bestrijden. > Chemische najaarsbestrijding kan met Finale of Basta, combineer dit met een bodemherbicide, bijvoorbeeld Linuron. > Pak grassen als kleine plant meteen aan. > Spuit in het najaar onderdoor, raak de gewassen niet. > Bestrijd in de winter volvelds, bijvoorbeeld met Kerb. > Let op de veranderende regelgeving, deze geeft zowel bij wet als bij Milieukeur, extra beperkingen.

gesloten laag compost. Dat bevordert tevens het bodemleven, geeft voeding en

Kerb noemt hij een prima middel dat in januari en februari grassen, ook kweekgras, en brandnetel aanpakt. „Afhankelijk van de onkruidpopulatie kun je er andere middelen aan toevoegen.” Verderop in het voorjaar is Kerb te gebruiken als kiemremmend middel. Aan het einde van de winter is bij bladverliezende planten eenvoudig te zien of ze weer actief worden. Het schuiven van de knoppen geeft dat aan. Bij bladhoudende planten is dat lastiger. „Die zijn in het vroege voorjaar, verschillend per regio, eerder actief.”

Bij coniferen is het volgens Jochems makkelijker werken dan bij heesters. „Die zijn minder gevoelig voor contact met bestrijdingsmiddelen. Zeker in de winter.” Van den Oever behandelt percelen met jonge bomen waarin niet gerooid wordt in januari en februari met Kerb en glyfosaat. „Zo ben je in het voorjaar al veel onkruid kwijt.”

Mulchen Emyl van den Brand van Boomkwekerij De Vossenberg kiest voor mulchen met blad uit omringende gemeenten. „Dat bevordert ook het bodemleven en voorkomt uit-

droging.” Letten op de samenstelling van het geleverde blad, is geen item. „Er zit van alles door elkaar en jaarlijks wisselt dat weer.” De bladlaag hoeft niet dik te zijn, gesloten is wel belangrijk. Tussen groot plantmateriaal is het makkelijk te spreiden, bij klein materiaal is dat lastiger. „Tussen kleinere planten is het beter om gecomposteerd materiaal te gebruiken.”

Omdat de bladlaag nooit 100% onkruidgroei voorkomt, vindt Van den Brand het soms nodig met chemische middelen te corrigeren. In overleg met zijn teeltadviseur wisselt hij de bestrijdingsmiddelen af. Hij heeft niet het streven een biologische kwekerij te worden. „Wel een milieubewuste kwekerij. Door mijn werkwijze is het gebruik van chemische middelen afgenomen, waarbij ik de mogelijkheid wil houden om af en toe chemisch in te grijpen om bedrijfseconomisch gezond te blijven.” <

Met gehakseld blad is ook te mulchen.

Van den Brand: „Dit is vorig jaar gestrooid en al behoorlijk verteerd.

In november komt er een nieuwe laag blad over.”

De Boomkwekerij 21 (16 oktober 2015)

Kwaliteit 2 paginas optie1-BKW.indd 19

19

08-10-15 15:11

Tekst en Foto: Arno Engels

Kluiten na Zuid-Duitse droogte Voor de eerste kluiten van dit seizoen waren boomkwekers in Zuid-Duitsland genoodzaakt om de grond eerst afdoende nat te maken, zoals hier bij Baumschulen Haage GmbH gebeurt met een waterton over Ligustrum heen. Sinds juli had het hier vrijwel niet geregend. De ondergrond was in die maand zelfs zo droog, dat tonkinstokken niet bij bomen konden worden gestoken. De gewasgroei in Zuid-Duitsland was dit seizoen dus iets minder dan in Nederland. Zuid-Duitse kwekers die GrootGroenPlus en bedrijven eromheen bezochten, constateerden dat het Zunderts groen dit seizoen echt wel groter was en wel de gewenste maten had bereikt. <

20

De Boomkwekerij 21 (16 oktober 2015)

FotoSpread kluiten zuid duits.indd 20

08-10-15 15:11

De Boomkwekerij 21 (16 oktober 2015)

FotoSpread kluiten zuid duits.indd 21

21

08-10-15 15:11

Foto: Arno Engels

Bos- en haagplantsoen rooien? Let op verdamping De voorbereidingen voor het rooiseizoen zijn in volle gang.

Planten zijn meestal ondersneden en de rooimachines staan klaar. Bij vroeg rooien is het altijd opletten met gewasverdamping.

René Jochems GroeiBalans rene@groeibalans.nl

Ook al is het blad al aan het afrijpen, zolang het groen is, drogen gewassen eerder uit.

Daarnaast is er altijd het risico dat bij het bundelen, bij hogere temperaturen en vocht, broei ontstaat. Op deze broei kunnen dan weer snel schimmels ontstaan die schade gaan veroorzaken op en in het hout.

Bladval en bladrui kunnen eventueel bevorderd worden door het spuiten van koperverbindingen. Hiervoor zijn diverse producten op de markt. Overleg altijd met uw adviseur over toepassingen, want bij laat groeiende gewassen (zoals Forsythia) kunnen deze toepassingen voor groeiremming zorgen, of problemen bij de hergroei geven na uitplanten. Deze gewassen dienen daarom pas behandeld worden als de groei stilstaat.

In sommige gewassen, zoals zaailingen van Alnus en Betula, komen nog aantastingen van roest voor. Deze schimmel kan nog steeds voor problemen zorgen. Onder de huidige omstandigheden groeien deze gewassen nog steeds wat door, en de temperaturen zijn nog gunstig voor aantastingen op het hout. Hier kunnen bespuitingen met een bladmeststof op basis van koperoxychloride juist de benodigde groeiremming en gewasbescherming geven. Zaailingen die gevoelig zijn voor blad- en/of bladvlekken, zoals Tilia, kunt u in deze behandelingen meenemen, zeker als de

planten dicht op elkaar staan. Zodat er geen schade op het hout ontstaat.

Bereid najaarsplanting voor Als u in het najaar moet planten, dan kunt u de percelen hierop voorbereiden. Een groenbemester kan alvast geklepeld worden. De vertering van dat gewas kunt u daarna in gang zetten door ureum, melasse en bacteriën over de gewasresten te spuiten. Na toevoeging van groencompost, mineralen en dergelijke kunt u na een à twee weken, een niet-kerende grondbewerking toepassen.

Gebruik bij de voorbereiding van de percelen liefst analyses die de mineralenbalans en de bodembiologische toestand aantonen. Bijvoorbeeld bodembalansanalyses, bioscans en chroma’s. Als er nog een goede geschiedenis is aan analyses, gebruiken we vaak alleen een bodembalansanalyse voor de nodige scheikundige informatie.

Om de ontwatering en de diepere structuur van de bodem na te kijken, is het altijd verstandig om het perceel na te lopen met de schop en enkele profielkuilen te maken.

Als er stoorlagen/ploegzolen zitten, kan er net onder de stoorlaag door een woeler of dieptandcultivator getrokken worden. Zodat een goede ontwatering verzekerd is. <

Zolang er nog blad aan de planten zit, is het vanaf het rooien extra goed uitkijken voor uitdroging. Bundelen met blad verhoogt ook de kans op broei.

22

De Boomkwekerij 21 (16 oktober 2015)

Teeltadvies BKW15-21.indd 22

08-10-15 15:14

Teeltadvies

Voorkom zinloze inundatie tegen aaltjes Aaltjes vormen een groeiend probleem in de vaste planten. Een mogelijke oplossing hiervoor is inundatie.

Henk van den Berg Henk van den Berg Teelt & Bedrijfsadvies bergbalkan@wxs.nl

Inunderen is het onder water zetten van een perceel, met als doel de in de grond aanwezige aaltjes te doden. In de bollenteelt is dit een vrij oud, maar opnieuw in populariteit toenemende manier om de grond te ontsmetten.

Voor de vaste planten is deze methode lastiger, omdat de behandeling in de zomer plaats moet vinden. In de winter inunderen is niet zinvol, omdat dan niet alle aaltjes dood gaan. De werking van inunderen is namelijk niet alleen het onder water zetten van een perceel, maar het zuurstofloos maken van het perceel, waardoor de aaltjes dood gaan. Dit zuurstofloos maken gebeurt door de activiteit van bacteriën. Deze bacteriën zijn niet actief onder 16°C bodemtemperatuur. Als er in de winter wordt geïnundeerd, dan is de werking dus verre van optimaal.

Op internet zijn inmiddels vrij veel gebruiksaanwijzingen voor het succesvol inunderen te vinden. De behandeling vergt namelijk wel iets van het technisch inzicht van de teler om het goed uit te voeren. Getuigen hiervan zijn het regelmatig doorbreken van de dijkjes rondom het geïnundeerde veld.

Fouten Als u deze zomer in de Bollenstreek hebt rond gereden, waren er veel geïnundeerde percelen te zien. De oplettende kijker heeft dan ook gezien dat in bijna de helft van de percelen fouten werden gemaakt, die de werking van de behandeling teniet kunnen doen.

De belangrijkst twee fouten zijn boven het water uitkomend onkruid en het regelmatig even droogvallen van het perceel. Als er onkruid boven het water uitkomt, zorgt de wortelporeusiteit van deze planten er voor, dat de grond niet zuurstofloos wordt, waardoor de aaltjes gewoon kunnen overleven.

Zorg er dus altijd voor dat het perceel schoon is voordat er water op komt.

De andere fout komt vaak door een te dunne laag water op het perceel, waardoor er delen van het perceel droog vallen als het erg hard waait. Ook het net te laat water inpompen, waardoor het percelen enkele uren droog staat, maakt de behandeling zinloos. Inunderen is alleen zinvol als de zuurstofloze periode ononderbroken wordt uitgevoerd. <

Aandachtspunten nieuwe vruchtboompercelen Besteed veel zorg aan het zoeken naar nieuwe percelen voor vruchtboomteelt. Zorg voor goede en uitgebreide bodemanalyses voordat u gaat aanplanten.

Hans Smeets DLV Plant h.smeets@dlvplant.nl

Kijk vooraf naar de historie van het perceel.

Wat is de voorteelt geweest en zitten er mogelijk plantparasitaire aaltjes in de grond?

Het is ook belangrijk om te weten in welke aantallen aaltjes aanwezig zijn en met welke soort je te maken hebt.

Steeds meer kwekers zoeken naar methoden hoe ze de bodemvruchtbaarheid en bodembiologie kunnen verbeteren. Afgelopen jaren is er praktijkonderzoek gedaan op bedrijven waaruit blijkt dat het stimuleren van de bodembiologie door het toedienen van compost, zeker een meerwaarde heeft.

Compost waar eventueel steenmeel en sporenelementen doorgemengd wordt, zorgt voor een toename van goede bodemschimmels, bacteriën en protozoa rondom de wortels. Daardoor kan er meer voeding worden opgenomen. Een gezond wortelgestel zorgt voor een gezonde groei van de gewassen en voor een lagere ziektedruk.

Binnen het koepelproject Plantgezondheid, onderdeel weerbare bodem, zijn er afgelopen seizoen op enkele kwekerijen praktijkproeven opgezet. Bij de wortels zijn goede schimmel- en bacteriepreparaten aangebracht,

met als doel de wortels te beschermen tegen schadelijke plantparasitaire aaltjes.

De eerste waarnemingen zien er veelbelovend uit. Er blijken diverse producten te zijn die een kweker kan toepassen bij het aanplanten, om te voorkomen dat aaltjes schade toebrengen aan de wortels. Belangrijk is wel dat deze middelen bij de wortels komen. We zien dat sommige producten zorgen voor een zeer fijn wortelgestel. Eind 2016 zullen de eerste proefresultaten bekend zijn.

Inzaai van een vanggewas na de teelt van maïs is verplicht. Japanse haver is nu ook toegestaan. Zaaien is in oktober nog mogelijk. Pratylenchus penetrans kan zich niet vermenigvuldigen op Japanse haver.

Indien de winter laat invalt, dan kan Japanse haver uitgroeien tot een mooi gewas.

Stikstof en andere voedingselementen die snel uitspoelen, worden vastgelegd en komen ter beschikking van de vruchtbomen die komend seizoen geplant worden. Voor het inzaaien is het raadzaam om wat stikstof te strooien, zodat het gewas snel kan groeien. Gebruik 60 tot 80 kg/ha Japanse haver voor een goed resultaat. < De Boomkwekerij 21 (16 oktober 2015)

Teeltadvies BKW15-21.indd 23

23

08-10-15 15:14

Tekst en foto's: Wim du Mortier

Groen-Direkt groot in grote kerstbomen Taaf Rosbergen trapt op de rem en kijkt of hij zijn auto op de smalle weg in de Belgische Ardennen kan draaien. „Ik wil je even wat laten zien”, zegt hij om vervolgens voor een tuin bij een huis te stoppen. Midden in het grasveld staat een forse kerstboom. „Kijk, dat is nu de mooiste boom ter wereld. Over een paar jaar is die groot genoeg.”

Particulieren met een mooie grote kerstboom in de tuin lopen de kans ooit de Boskoopse handelaar Taaf Rosbergen op visite te krijgen. Hij zoekt naar bomen die geschikt zijn om voor Kerstmis in grote steden te worden gezet, denk aan de Dam in Amsterdam. Rosbergen krijgt uit allerlei hoeken tips waar mooie bomen staan; zelfs een postbode helpt hem bij de bomenjacht. Samen met kerstboomkenner Freek Sakkers zet hij ze op een lijst en houdt ze in de gaten tot ze voldoende groot zijn. Dan begint het loven en bieden.

De ogen van Rosbergen beginnen te glimmen als hij er over vertelt. „Er hangt soms veel emotie omheen, bijvoorbeeld omdat dat overgrootvader die boom nog heeft geplant. Soms is het een kwestie van een paar jaar achtereen langs gaan en een bod doen. Het hoort er allemaal bij. Lukt de aankoop, dan zorg ik altijd voor een mooi fotootje van de boom op zijn standplaats met de verlichting er in.”

Een deel van de pakweg 150 grote kerstbomen vanaf 10 m die Groen-Direkt elk jaar levert en plaatst bij gemeenten, bedrijven of winkelverenigingen, komt uit de ’bomenjacht’. Het leveren van grote kerstbomen is een bijzondere loot aan het handelsbedrijf in Boskoop. En „zo’n beetje mijn hobby”, zegt de handelaar. Een hectische hobby. „Iedereen wil die bomen na Sinterklaas en voor 6 december geplaatst hebben”, grinnikt hij.

Trots laat hij de percelen van zijn bedrijf in de Ardennen zien. Rosbergen is er elke veertien dagen: controleert op

Op 40 ha verdeeld over meerdere percelen in de Ardennen staan kerstbomen in alle maten: van jonge aanplant tot en met bomen van 20 m hoog.

24

ziekten en plagen, overlegt over de werkzaamheden en werkt ook graag mee in de velden.

Handelaar wordt kweker Rond Vielsalm in de Belgische Ardennen heeft GroenDirekt zo’n 40 ha verdeeld over meerdere percelen overgenomen van een leverancier die het financieel moeilijk kreeg. Daar is intern lang over nagedacht. „We kregen daarmee een andere positie: we werden ineens ook kweker”, vertelt Rosbergen terwijl hij over de bochtige wegen stuurt. Soortgelijke plannen zijn er niet voor andere teelten. De bijzondere kenmerken van de kerstbomenhandel maakten de stap aantrekkelijk. „Het voordeel is dat we nu een deel van de productie hebben veilig gesteld. Daarvoor moesten we op zoek en was soms niet alles verkrijgbaar.

Nu hebben we het zelf in de hand. Nadeel is dat we alles meemaken waar kwekers mee te maken hebben. Uitval door ziekten en plagen, maar ook storm.”

Rosbergen stapt uit om een hek open te maken met keurig een bordje van Groen-Direkt erop. „Die omheining is om diefstal en wildschade te voorkomen. Maar ook omdat anders de kans bestaat dat een andere handelaar hier met klanten komt rondrijden alsof het zijn bomen zijn.

Italiaanse toestanden”, grapt de handelaar.

Op het perceel staan jonge bomen die nog moeten doorgroeien en lager in het dal exemplaren tot wel 8 m.

Tussen die hoge bomen is gemaaid en de bomen staan ruim. Rosbergen laat een restant van een aantasting met smucht zien. De schimmel bleek te worden veroorzaakt door uitwerpselen van luis. De daarmee gepaard gaande uitval is het leergeld dat Groen-Direkt betaalt. Het brengt ze er toe om de teelt intensief op te pakken en van nabij te monitoren. De percelen worden gemaaid, de bomen gesnoeid, de groei van de top onder controle gehouden, bemest en zo nodig ziekten en plagen bestreden. Al dat nodig is om tot kwalitatief goede kerstbomen te komen.

Al doende wordt kennis over de teelt van kerstbomen

Groen-Direkt is nu ook kweker, en krijgt te maken met alles wat daar bijhoort. Zoals uitval door storm of bijvoorbeeld schimmelaantasting.

De Boomkwekerij 21 (16 oktober 2015)

Ardennen-BKW15-19.indd 24

08-10-15 15:12

Bedrijf

Taaf Rosbergen (links) en Freek Sakkers voor onderdelen van een koker waar de grootste bomen doorheen worden getrokken en samengeperst tot een breedte van 2,25 m; geschikt voor 'convoi exceptional’.

opgedaan. Know how wordt ook ingehuurd. Op een veld waar machines staan om bomen in netten te verpakken en op pallets te leggen, stelt hij Freek Sakkers voor, „goeroe op het terrein van kerstbomen.”

Niet te veel zagen De handelaar is in de Ardennen om klanten te ontvangen. „Die zijn vooral benieuwd naar onze visie en willen weten hoe wij ze ook over een paar jaar van goede bomen kunnen voorzien. Dan pas ben je een aantrekkelijke partner.”

Verdeeld over alle percelen heeft Groen-Direkt bomen in alle soorten en maten op voorraad. „We weten precies wat we hebben staan. Het spel is om op tijd te zagen en niet te veel te zagen.” De bomen hebben jaren nodig om te groeien en daarom is het zaak goed vooruit te plannen zodat er nooit gaten in het aanbod ontstaan. Het beheer van de voorraad heeft voortdurend de aandacht.

Op bijna 600 m hoogte ligt het perceel met Rosbergens ’kroonjuwelen’; tientallen prachtige kerstbomen, tot wel 20 m hoog. „Hier is sneeuwval en takbreuk een risico”, vertelt hij. Het klimaat in de Ardennen is gunstig voor de productie van kerstbomen. „In het voorjaar loopt het zo’n twee weken achter en groeit het traag. Maar dan in juni en juli wordt het warm en vochtig en schiet het omhoog.”

Dat de groei laat op gang komt is gunstig gezien het risico op vorstschade. Hier en daar staan boompjes met tekenen van vorstschade, op andere plaatsen juist bomen waarvan de top te snel groeit. Die worden allemaal door snoei of het ombuigen van een kroontak zodat een nieuwe top ontstaat, weer in orde gemaakt.

Met de kwekerij in de Ardennen voorziet Groen-Direkt zich in pakweg 10% van hun behoefte aan ’gangbare bomen’ (tot pakweg 2 m, gezaagd of potgedrukt). Zelfvoorzienend is het bedrijf voor wat betreft de tak waarin het graag wil uitblinken; het leveren van grote bomen. Per jaar gaat dat om zo’n 3.500 bomen van 3 m en groter. Voor de openbare ruimte moeten dat bomen met een ’wauweffect’ zijn, tot wel 25 m hoog. Groen-Direkt verzorgt alles: van vervoer tot plaatsing tot het weer ruimen van de bomen. Een aparte tak van sport. „Toen we er zo’n acht jaar geleden mee begonnen wilde ik uit onzekerheid geen pottenkijkers hebben bij het plaatsen. Daarom deden we dat ’s nachts. Inmiddels weet ik dat het in de stad ook na middernacht druk is; soms kwamen honderden mensen kijken. Nu doen we het op zondagochtend. Dan is het echt rustig.” <

Voorraadbeheer krijgt veel aandacht. Hier raken bomen elkaar. Dit seizoen wordt daarom een deel geoogst, de rest krijgt ruimte om door te groeien.

Tabe

Tabe TabelT

TabelN

Bekijk spectaculaire foto’s van het plaatsen van kerstbomen in de openbare ruimte op deboomkwekerij.nl

Op bijna 600 m hoogte staan de grootste en mooiste bomen, die Taaf Rosbergen ’zijn kroonjuwelen’ noemt.

De Boomkwekerij 21 (16 oktober 2015)

Ardennen-BKW15-19.indd 25

25

08-10-15 15:12

691529_.indd 26

12-10-2015 9:54:32

691530_.indd 27

12-10-2015 9:54:42

691531_.indd 28

12-10-2015 11:33:44

Toepassing

Tekst en foto’s: Wendy Venhorst

’s Werelds eerste Koeientuin geopend Op het biologische melkveebedrijf van Chris Bomers in Zwolle (bij Groenlo) is dinsdag 8 september onder grote belangstelling een innovatief concept gepresenteerd: ’s werelds eerste Koeientuin. In deze Koeientuin is de natuurlijke leefomgeving van de koe zo veel mogelijk nagebootst, waarbij de koeien vrij rondlopen tussen het groen.

Bijzonder aan de Koeientuin is dat niet de boer, maar de koe en de samenleving als uitgangspunt zijn genomen bij het ontwerp. De beplanting, afkomstig van kwekers uit de regio, is aangelegd door Jan Pape, ex-hovenier en bedenker van de Koeientuin. Samen met Courage (de innovatieorganisatie voor de melkveehouderij), ID Agro (ontwerper en leverancier van innovatieve stalsystemen) en het Duitse BeTeBe (producent en leverancier van reinigingsinstallaties voor de veehouderij), heeft hij het concept ontwikkeld.

Pape heeft onder andere platanen, lindes, tamme kastanjes, Fagus sylvatica en klimplanten als Parthenocissus en druif toegepast. Het groen zorgt niet alleen voor verkoeling en schaduw, maar ook voor beschutting, geluiddemping en inpassing in het landschap.

Pijnstillende werking De soorten zijn heel bewust gekozen. „Ze mogen niet giftig zijn, moeten soepele twijgen hebben en tegen stof kunnen’’, licht Pape toe. Daarnaast is rekening gehouden met de voorkeuren van de koe. „Een koe knabbelt graag aan beuken. Ook weten we dat

wilgen een pijnstillende werking hebben.”

Daarnaast kenmerkt de Koeientuin zich door een transparant foliedak, veel ventilatie en een innovatieve ’weidevloer’ die urine doorlaat. De mest wordt door een zelf ontworpen mestrobot verwijderd, waardoor de toplaag van de vloer schoon blijft.

Door het scheiden van de urine en mest, wordt de ammoniakuitstoot gereduceerd. In de Koeientuin hebben de koeien zo’n 15-18 m2 ruimte per koe tot hun beschikking, dat is bijna twee keer zo veel als in een ’gewone’ stal.

Multifunctioneel Volgens Chris Bomers past de Koeientuin perfect binnen zijn multifunctionele boerderij, waar ook een biogasinstallatie, een groepsaccommodatie en vakantiewoning aanwezig zijn. Ook richt de ondernemer zich op natuurbeheer. „De Koeientuin versterkt alle takken op ons bedrijf.’’

Hoewel het nog te vroeg is voor conclusies, merkt Bomers dat de koe zich beter voelt in de Koeientuin.

Daarnaast hopen de betrokkenen met de Koeientuin een bijdrage te leveren aan de maatschappelijke acceptatie. Pape: „Door het groen in en om de stal wordt de Koeientuin geen object in, maar onderdeel van het landschap.’’

De toegepaste beplanting mag niet giftig zijn, moet soepele twijgen hebben en tegen stof kunnen.

Ook wordt bij de keuze rekening gehouden met de voorkeuren van de koe die bijvoorbeeld graag knabbelt aan beuken.

Wandelpad door Koeientuin Bovendien heeft Bomers plannen om een wandelpad te maken dat vanuit het aangrenzende natuurgebied naar en zelfs door de Koeientuin loopt.

Zodat mensen met eigen ogen kunnen zien wat de Koeientuin inhoudt. „Een mooie touwbrug zou niet verkeerd zijn’’, zegt hij lachend.

De Koeientuin dient de komende tijd als pilotstal om meer praktijkervaring op te doen. Een aantal veehouders heeft inmiddels al aangegeven ook een Koeientuin te willen realiseren. Ook vanuit de varkenssector is er interesse. < De Boomkwekerij 21 (16 oktober 2015)

Koeientuin-BKW15-21.indd 29

29

08-10-15 15:12

Tekst en Foto: Ron Barendse

FloraHolland niet ontevreden over in ge Per 1 januari 2014 voerde FloraHolland een nieuw leden-/niet-ledenbeleid in. „Ik ben tevreden hoe het eerste jaar is uitgepakt”, zegt Strategisch Accountmanager Kwekers Henk Weijs van FloraHolland.

er onder kwekers inderdaad veel bedenkingen, maar ik ben niet ongelukkig hoe het eerste jaar is uitgepakt.” Weijs legt uit dat de ongeveer 600 boomkwekers die per 1 januari 2014 contractzender waren, op die datum de volgende keuze hebben gemaakt: 50 kwekers zijn lid geworden, 164 kwekers zijn aspirant-lid geworden en ongeveer 385 kwekers zijn contractzender gebleven.

Henk Weijs

Twee jaar geleden rond deze tijd maakte FloraHolland haar plannen bekend voor het nieuwe leden-/nietledenbeleid. Het zorgde voor nogal wat onrust onder boomkwekers. Een deel van de kwekers had het gevoel voor het blok te worden gezet: óf kiezen voor lidmaatschap óf kiezen voor aspirant-lidmaatschap met een daarbijbehorende hogere provisie. „Bij de uitrol van het beleid waren

Accountantsverklaringen Na afloop van het eerste jaar, dus per 1 januari 2015, waren de aspirantleden verplicht om middels een accountantverklaring inzage te geven in hun bedrijfsomzet. Aspirant-leden hebben namelijk de doelstelling om in het eerste jaar minimaal 20% van hun bedrijfsomzet via FloraHolland (klok en direct) af te zetten en middels een accountantsverklaring kan FloraHolland bepalen of deze doelstelling is gehaald. Van de 164

ERVARING

’Ik krijg geen boze boomkwekers meer aan de lijn’ Kweker Henk van der Sar is voorzitter van de FloraHolland Productcommissie Boomkwekerijproducten (FPC).

Als hem de vraag wordt gesteld hoe de geluiden onder boomkwekers zijn, ruim een jaar nadat het leden-/ niet-ledenbeleid werd ingevoerd, zegt hij: „Heel verschillend. Van aspirant-leden die hun doelstelling hebben gehaald en inmiddels hun restitutie hebben gekregen hoor ik tevreden geluiden, en zo ook van kwekers die vorig jaar lid zijn geworden. Maar er is ook een groep aspirant-leden die nog aanhikt tegen het proces dat ze jaarlijks hun omzetaandeel van de veiling met 10% moeten laten stijgen om te voldoen aan de eisen van het aspirant-lidmaatschap.” Voor deze laatste groep kwekers betekent het aspirant-lidmaatschap volgens Van der Sar dat ze ook echt een inspanning moeten leveren om hun omzetaandeel te halen. Een van die acties kan volgens hem zijn dat aspirant-kwekers klanten, die eerst niet via de veiling afrekenden, bewegen om dit in het vervolg wel te doen. „Maar de focus ligt bij de veiling niet op omzetgroei, maar vooral op het ledenbelang dat moet worden gediend”, aldus de voorzitter die zegt geen boze boomkwekers meer te spreken. „Ik heb het idee dat de meeste kwekers wel hun plekje hebben gevonden. Hetzij binnen FloraHolland maar voor een deel geldt dat ook buiten FloraHolland.”

30

aspirant-leden haalde ongeveer 75% de doelstelling en viel 5% van hen om uiteenlopende redenen – waaronder bedrijvenbeëindiging – af.

Ongeveer 20% van de bedrijven haalde hun doelstelling over 2014 niet en heeft daardoor ook geen restitutie van provisie ontvangen, maar volgens Weijs zijn zij wel gewoon aspirant-lid gebleven. „Kwekers worden bijvoorbeeld niet afgerekend op overmacht. Daartoe rekenen wij bijvoorbeeld ook de situatie dat sommige kwekers veel veilingomzet zijn verloren door het faillissement van een aantal grote exporteurs in het recente verleden. Voor het lopende jaar betekent dit echter wel dat zij moeten voldoen aan 30% omzetaandeel via FloraHolland. Dit is de 20%-doelstelling van vorig jaar plus een minimale groei van 10% voor dit jaar.” „Het is een hele onderneming ge-

De Boomkwekerij 21 (16 oktober 2015)

Veilingbeleid layout.indd 30

12-10-15 10:40

Veiling

in gevoerde ledenbeleid

ERVARING

’Bijna alles gaat nu op rekening’ Jeroen Ervan van Central Point Brabant was twee jaar geleden een van de initiatiefnemers van een petitie waarin een groep verontruste boomkwekers bij FloraHolland aandacht vroeg voor het nieuwe leden-/niet-ledenbeleid. Terugkijkend zegt hij dat de meeste kwekers hun weg wel hebben gevonden. „Ik hoor dat aspirant-leden zo veel mogelijk via de veiling doen om voldoende veilingomzet te halen, maar voor kwekers die contractzender zijn geworden of gebleven geldt juist het omgekeerde. Die kwekers doen juist bijna alles op rekening om niet de kosten van het contractzenderschap te hoeven betalen. En dat laatste geldt ook voor ons. Als Central Point Brabant kunnen wij geen lid van FloraHolland worden omdat onder onze leden zowel leden als niet-leden van de veiling zitten. Door ons in- en verkoopsysteem is het bovendien lastig om voor ons bedrijf een geschikte lidmaatschapsvorm te vinden die aansluit bij het veilingbeleid.”

Dat de kwekers hun weg – al dan niet via FloraHolland – hebben gevonden zorgt ervoor dat de kritische geluiden van twee jaar geleden veelal zijn verstomd. „Ik hoor weinig nieuws en dus ook weinig negatieve geluiden. Wel hoor ik dat FloraHolland soepel omgaat met kwekers die hun aspirantlidmaatschap-omzet niet halen, en dat is positief”, vindt Erven.

De omzet van boomkwekerijproducten bij FloraHolland steeg in 2014 met 1%. Contractzenders zorgden voor minder omzet, maar leden en aspirant-leden maakten deze omzetdaling goed.

weest om alle accountantsverklaringen binnen te krijgen. Van sommige bedrijven hadden we deze al in het begin van het jaar, maar de laatste kwamen pas net voor de zomer binnen”, zegt Weijs. „En vervolgens is het ook een hele klus geweest om deze verklaringen juist te interpreteren omdat sommige bedrijven bijvoorbeeld met gebroken boekjaren werken.”

Recht op restitutie Kwekers die de doelstelling vorig jaar wel hebben gehaald, hebben vervolgens recht op teruggave van 2,9% van de door hun betaalde provisie in 2014. Deze provisie bedraagt 6,9% voor kloktransacties en 6% voor directe transacties. In verreweg de meeste gevallen is aan dit recht op restitutie volgens Weijs inmiddels voldaan.

FloraHolland behaalde in 2014 met €216,8 miljoen 1% meer omzet dan het jaar er voor en dat resultaat was volgens Weijs geen doelstelling, maar geeft wel aan in hoeverre boomkwekers de veiling weten te vinden. „Contractzenders gaven vorig jaar aan dat zij vanwege de hogere provisie minder omzet via FloraHolland zouden afrekenen en dat is ook gebeurd. Maar de veilingomzet van leden en aspirant-leden is daarentegen gestegen en heeft dat omzetverlies van de contractzenders goedgemaakt.”

Maar dat betekent volgens Weijs niet dat de veiling achterover kan leunen. Een aantal jaar geleden werd volgens hem al de omzetdoelstelling voor boomkwekerijproducten op €250 miljoen gesteld en daar blijft de huidige omzet nog steeds ver vandaan. Zeker gezien het feit dat de omzet van boomkwekerijproduc-

ten in 2015 tot nu toe zo’n 1 tot 1,5% achterloopt op vorig jaar.

Afspraken over klokaanvoer De insteek van het leden-/nietledenbeleid was ook dat leden op termijn bij hun klokaanvoer meer voordelen zouden krijgen dan niet-leden.

Tot nu is hier nog beperkt invulling aan gegeven en hebben contractzenders – op een enkele pilot na – onbeperkt gebruik kunnen maken van de klok. Daarin gaat echter per 1 januari 2016 verandering komen. „Momenteel vinden gesprekken plaats met de contractzenders die moeten leiden tot afspraken over aantallen en regelmaat van aanvoer.

Per 1 januari willen we met iedere contractzender zo’n afspraak hebben gemaakt”, besluit Weijs. <

De Boomkwekerij 21 (16 oktober 2015)

Veilingbeleid layout.indd 31

31

12-10-15 10:40

Tekst en Foto: Emiel van den Berg

Intratuin Zevenhuizen verkoopt bui te In de drie jaar oude Intratuin Zevenhuizen is de afdeling buitenplanten binnen de kasruimte gesitueerd. Een van de voordelen is de verlenging van het verkoopseizoen. Een goede omloopsnelheid van het plantmateriaal is echter noodzakelijk om de kwaliteit ervan te waarborgen.

Drie jaar geleden opende de nieuwe vestiging van Intratuin Zevenhuizen.

Op een terrein van 5 ha verscheen een kas waarin alle producten staan uitgestald, óók die van de afdeling buitenplanten. Een bijzondere keuze, of toch ook weer niet. Aad Droogh, die samen met zijn zonen Stephan en Jeroen eigenaar is van de Intratuin-vestigingen Zoetermeer, Pijnacker en Zevenhuizen, legt uit. „Tijdens de totale vernieuwing van de vestiging in Zoetermeer, in 1999, besloten we daar al om de buitenafdeling in de kas op te nemen. We waren daarmee het eerste geheel overdekte tuincentrum.”

Onder stegdoppelplaten Vanwege de goede bevindingen werd in 2000 ook Pijnacker helemaal overkapt en bijna vanzelfsprekend gebeurde dit dus ook bij de nieuwbouw

Drie Intratuin-vestigingen hebben geen echte buitenafdeling meer, maar verkopen al hun planten vanuit de kas. Om het rekken van planten te voorkomen is een goede omloopsnelheid belangrijk.

in Zevenhuizen. In Zevenhuizen was echter wel sprake van een belangrijke aanpassing. „In Zoetermeer en Pijnacker gebruikten we het verplichte veiligheidsglas. In Zevenhuizen besloten we over te stappen op stegdoppelplaten. Deze zijn bestand tegen extreme weersomstandigheden en de isolatiewaarde in de winter is groter. Daarmee is het een duurzame oplossing die past in onze visie

MENING

’Ondernemer moet nú bepalen hoe hij klant wil bedienen’

Frank van der Heide van Tuinbranche Nederland vindt dat tuincentra meer moeten inspringen op het veranderende gedrag van de hedendaagse consument. „Iedere ondernemer kan zelf uitmaken hoe. Als hij of zij daarbij maar goed nadenkt over wie zijn klant is en hoe hij die kan bereiken. Voor de toekomst moeten tuincentra zich meer profileren als inspiratiebron en kenniscentrum van groen. Wanneer je dat op een unieke en eigentijdse wijze weet te doen, kun je de consument verleiden en inspireren. De keuze voor overdekt verkopen of juist niet is één van de keuzes die je daarbij als ondernemer kunt maken. Als je weet wat bij je doelgroep past, kun je daarop anticiperen. Dat houdt alleen wel in dat je keuzes moet durven maken, want de consument wil wel duidelijkheid".

32

op maatschappelijk verantwoord ondernemen.”

Voordelen overdekte verkoop De presentatie van buitenplanten in de kas heeft volgens Droogh verschillende voordelen. Zodra het voorjaar zich aankondigt, kunnen klanten comfortabel buitenplanten uitzoeken. Ongeacht de weersomstandigheden. „Dat zorgt voor een vervroeging van de verkoopperiode en meer klanten over de vloer.” Daarnaast zijn er praktische aspecten. „Er is geen wind dus planten waaien niet om en blad waait niet tussen de planten.

Late nachtvorsten in april en mei, wat bijvoorbeeld bij esdoorns altijd een aandachtspunt is, vormen nu ook geen enkel probleem meer. Het bespaart nogal wat arbeid.”

Ondanks dat veel mensen twijfelden aan het succes van het in de kas halen van de buitenafdeling, zijn de

De Boomkwekerij 21 (16 oktober 2015)

Overdekte verkoop layout.indd 32

12-10-15 10:41

Tuincentra

ui tenplanten alleen binnen op de verkoopvloer te hebben. Hij maakt daarbij de vergelijking met sommige tuin- of plantencentra die grote voorraden buitenplanten op buitenoppervlaktes aanhouden. De kwaliteit van de planten lijdt daar volgens hem onder, zeker tegen de tijd dat de zomer aanbreekt.

Droogh geeft aan dat door hun aanpak een bezoekende klant steeds mooie, verse producten ziet en zo wordt gestimuleerd om die te kopen.

Een buitenopslag is er niet. „Dat hoeft ook niet want het logistieke systeem werkt perfect. We kunnen twee tot drie keer per week bestellen bij ons groencentrum in Aalsmeer.”

70% wil dit

ervaring volgens Droogh bijzonder goed. „Boven de buitenplanten in Zevenhuizen hebben we wel gekozen voor de meest lichtdoorlatende stegdoppelplaten. Daarnaast proberen we bij de buitenplanten zoveel mogelijk om het klimaat binnen gelijk te krijgen met dat van buiten.

Zo vaak als mogelijk zetten we de kappen open.”

Essentieel voor het succes is een goede omloopsnelheid. „Dat voorkomt het rekken van planten. Daar moeten we constant alert op zijn. We hebben inmiddels gemerkt dat rozen onder glasplaten beter gedijen dan onder stegdoppelplaten. Rozen hebben vergeleken met de andere planten meer licht nodig en de lichtintensiteit bij glasplaten is beter.” Mochten rozen gaan rekken dan wordt dat ondervangen door te knippen.

Om een goede omloopsnelheid te garanderen, kiest Droogh er bewust voor om planten in kleine aantallen

De afdeling buitenplanten in Zevenhuizen biedt een gevarieerd aanbod van visueel aantrekkelijke planten.

Bomen staan er in bescheiden aantallen. Ook hier bepaalt de omloopsnelheid het succes. „Elk bedrijf maakt z’n keuzes. Wij richten ons op wat 70% van de klanten wil. Over blijft de 15% die altijd voor het goedkoopste gaat en de 15% die echt liefhebber is.”

Met de presentatie van buitenplanten in de kas is de verleiding groot om voorgetrokken planten al extra vroeg in het seizoen te verkopen.

Droogh benadrukt echter duidelijk dat dat niet gebeurt. „Het zou overigens makkelijk kunnen want de gemiddelde klant weet weinig en koopt wat hij of zij mooi vindt.”

Droogh maakt daarbij de opmer-

king dat hij de activiteiten van stuntende bouwmarkten en andere concurrenten wel in de gaten houdt.

Zo ontkomt hij er niet aan om eenjarigen toch al vóór IJsheiligen aan te bieden. „Anders gaan alle klanten naar de concurrent.” Hij benadrukt de kennisoverdracht aan de klant, dat die een plant koopt die correspondeert met het seizoen. Dat is iets waaraan ook de tv-programma’s en tuinbladen volgens hem meer aandacht zouden moeten geven.

Geen teleurstelling verkopen Bij het sturen van de klant ziet hij zeker ook een taak weggelegd voor de kwekers. „Graag wil ik zo vroeg mogelijk op de hoogte worden gebracht van vernieuwende of nieuwe producten. Met als doel dat we geen teleurstellingen meer verkopen, dat hebben we in het verleden misschien te vaak gedaan. Denk daarbij ook aan de wake-up call van Greenpeace betreffende het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen in de sierteelt.

Daardoor zijn we nu nog bewuster naar de inkoop gaan kijken.”

Naast visueel aantrekkelijk spelen volgens Droogh dus ook andere aspecten een rol. Het liefst ziet hij daarom dat kwekers inzicht krijgen in wat er in zijn tuincentra wordt verkocht, en dat kwekers meer aan marketing doen. „We hebben uiteindelijk een gezamenlijk belang en dat is dat de consument plezier moet hebben van elke plant die hij aanschaft.” <

MENING

’Klanten waarderen het om buiten te zijn’ Wil Anthonissen van Tuincentrum Avri in Oosteind heeft buitenplanten ook echt buiten staan. „In 2008 hebben we uitgebreid met twee extra glazen hallen. Bewust lieten we de onoverdekte afdeling voor buitenplanten bestaan. Nog altijd naar tevredenheid. Onze klanten waarderen het buiten zijn, zeker met mooi weer. De planten blijven buiten ook beter op kleur en rekken niet. Kwetsbare planten staan onder een pergola die we bij late nachtvorsten met schermmatten kunnen afdekken. We staan bekend om onze grote voorraad buitenplanten die we vanaf eind mei bijmesten. Dat doen we met bladbemesting via de automatische beregening die ‘s nachts draait. Zo valt het onderhoud van de buitenafdeling erg mee.” < De Boomkwekerij 21 (16 oktober 2015)

Overdekte verkoop layout.indd 33

33

12-10-15 10:41

691532_.indd 34

12-10-2015 11:33:20

Markt & Afzet

Foto’s: Maasplant, OZ Planten

HOE LOOPT HET?

’Handel groot groen is nog heel afwachtend’ Het Zundertse handelsbedrijf Maasplant stond niet op GrootGroenPlus, maar directeur Jacko Maas liep er wel rond. Op de vakbeurs werd gezegd dat de stemming over de komende afzet hoopgevend is. Maas vindt zo’n positieve houding goed, maar hij had toch een wat andere stemming geproefd. Kwekers hebben volgens hem nog de schrik in de benen. „Na aflopen seizoen zijn er wel producties geruimd, maar volgens mij hebben ook veel kwekers ervoor gekozen om planten te laten staan. Er staat nu genoeg op de percelen. Dat zie je niet alleen, maar dat blijkt ook uit de vele aanbiedingen en lijsten die de handel nu binnen krijgt.

Aan de kwaliteit en de maatvoering zal het niet liggen; de planten hebben algemeen wel weer de maten gehaald. De groei was dit jaar een beetje wisselend. Door droogte

zag je hier en daar dat de groei wat achterbleef ten opzichte van vorig jaar, maar de laatste weken zijn de planten nog goed gegroeid. Sommige kwekers hadden al eind augustus de maat opgenomen, maar ze moeten het dus eigenlijk nog een keer doen.

De stemming in de afzet is heel afwachtend, en dat vond ik ook van de beurs. Iedereen wacht op de handel, en iedereen is er klaar voor. Wij ook.

We zijn al wel druk met bijvoorbeeld offertes maken, maar we hebben nog amper wat laten rooien, zeker niet om een voorraad op te bouwen. Want zoals ik al zei: er is genoeg aanbod.

De afzet van containerplanten loopt al wel, want de aanleg is al langer bezig. Wat dat betreft was de zomerhandel aardig. In de zomer heb ik ook gereisd langs klanten, vooral in Engeland en Ierland.

Jacko Maas, Maasplant.

Uit Engeland kwam ik terug met een vrij positieve stemming, maar ook daar is de handel afwachtend.

De stemming in Ierland is zo’n beetje dezelfde. Dat land krabbelt weer op; het heeft nu zelfs de snelst groeiende economie van Europa. Benieuwd wat dat oplevert voor onze handel.” <

Vraaguitval Rusland niet voldoende opgevangen De vraaguitval op Rusland schaadt de handel meer dan de groei op andere landen kan compenseren, zo ervaart Rob Mulder van OZ Planten. De inkoper tuinplanten ziet zowel omzet als aantallen op de Russische markt afnemen. „Gelukkig zitten landen als Italië, Spanje, Portugal en Scandinavië wel weer in de lift.”

„Het was hollen of stilstaan afgelopen week (week 41, red.). Op maandag is het alle hens aan dek, woensdag zakt het in en aan het eind van de week leeft het weer iets op. Net zo veranderlijk als het weer, is ook de handel op het moment.

Er gaat nu veel Erica en Calluna weg, in grote aantallen. Afgelopen week leverden we ook de eerste Ilex met bes uit. Door de relatieve warmte de afgelopen tijd, zijn de bessen pas laat gaan kleuren, net als vorig jaar overigens. Ook andere producten hebben last gehad van het weer. Bepaalde coniferen in kleine maten zijn hierdoor verlaat in groei. Dit heeft volgens kwekers mede te maken met de zware regenval die de kunstmest

deed wegspoelen. We moeten echt goed zoeken naar kwekers die er geen last van hebben gehad. Wanneer er geen alternatieve kwekers zijn bieden we kleine coniferen om die reden helemaal niet aan.

Bij Skimmia was de start van het seizoen vertraagd. Ook waren bij veel planten gele bladrandjes te zien. Pas nu zijn ze fris van kleur en gaan we er volop mee aan de gang. De goede sorteringen van Pernettya zijn al zo goed als op. Bij hagelbuien in Boskoop zijn veel bessen eruit geslagen en aanbod in het topsegment is nu schaars. Helleborus heeft juist weer geprofiteerd van de weersomstandigheden. Die zien er veel beter uit dan vorig jaar en waren al eerder leverbaar. Helleborus, Gaultheria, coniferen en Ilex zullen de komende weken flink groeien in aantallen verwacht ik.

In Rusland is sprake van daling van zowel in omzet als in aantal verkochte stuks. Deze vraaguitval is groter dan de groei op andere landen kan compenseren, maar gelukkig zitten landen als Italië, Spanje, Portugal en

Rob Mulder, OZ Planten

Scandinavië wel weer in de lift.

Vorige week heb ik met veel plezier bij GrootGroenPlus rondgelopen. Dit is nou echt een beurs waar het draait om het plantje en de eigenaar. Er heerst een relaxte sfeer. Veel nieuws heb ik niet kunnen ontdekken, maar er was wel wat meer aanbod te zien in alternatieve (pot)maten.” <

Lees elke week beschouwingen over hoe de handel loopt op de boomkwekerij.nl De Boomkwekerij 21 (16 oktober 2015)

Markt_Hoe-loopt-het BKW15-21.indd 35

35

12-10-15 14:58

Foto’s: Arno Engels, Wendy Venhorst

P RO D U C TA N A LYS E

Echinacea kende redelijk seizoen Veel kwekers zijn dit jaar niet ontevreden over de verkoop van vaste plant Echinacea. Zo verkocht bijvoorbeeld Groen-Direkt dit jaar meer stuks tegen een hogere middenprijs. Toch kende het seizoen ook een aantal weken waarin de verkoop onder druk stond.

Groen-Direkt verkocht dit jaar 26% meer stuks Echinacea tegen een middenprijs van €2,65. In 2014 was de middenprijs €2,40, maar toen werden volgens mede-directeur Gert Koert in verhouding meer kleinere potmaten aangevoerd. Koert noemt de prijsvorming dit jaar ’redelijk’ en volgens hem zit de stijging van het aantal stuks vooral in de toename van het aantal nieuwe soorten.

Kweker Jos Swinkels noemt dit jaar een beter jaar voor Echinacea dan vorig jaar. „In tegenstelling tot vorig jaar toen in de zomer de vraag weg-

viel, was er dit jaar continu vraag.”

Swinkels verkoopt met name soorten uit zaad in P9 aan tuincentra en als uitgangsmateriaal voor kwekers.

Kweker Jaap van Griethuizen van Star Quality maakt Echinacea in met name 2 l-container. Hij is niet ontevreden over het seizoen maar noemt de zomer moeizaam. „In juni en juli kwam er veel aanbod tegen lage prijzen voor de klok. Ook bij RheinMaas was er veel aanbod van grote planten voor weinig geld. Hierdoor nam de vraag naar Echinacea af en is mijn seizoen vier tot zes weken later begonnen dan ik had gehoopt.

In augustus is nog veel weggegaan, maar uiteindelijk had ik dit jaar wel iets minder willen overhouden.”

Kweker Arno Rijnbeek noemt het afgelopen seizoen best redelijk goed.

Hij verkoopt Echinacea in P9 richting

tuincentra, voor de aanlegmarkt en als uitgangsmateriaal. De markt voor uitgangsmateriaal kan volgens hem iets beter. „Wij maken met name producten uit weefselkweek, maar zien een toenemende concurrentie van goedkopere producten uit zaad.” De aanlegmarkt is volgens hem meer op zoek naar kleur en in die trend past Echinacea volgens hem goed. <

HANDELSSTEMMING

GrootGroenPlus: van ’gematigd positief’ tot ’onrustig’ De stemming op GrootGroenPlus over de komende afzet van grootgroenproducten wisselde. Het was afhankelijk van afzetkanaal, van sortiment, van bedrijf, en van de instelling van ondernemers. Een eenduidige stemming heerste daarom niet in Zundert, maar varieerde van ’gematigd positief’ tot ’onrustig’.

Verschillende beursdeelnemers hadden de indruk dat er vooral veel collega’s rondliepen. Weinig hoveniers, gemeenten en buitenlandse afnemers. Dan is het moeilijk om de stemming onder kopers te peilen. „Dat is mijn doelgroep, maar die zag ik bijna niet op de beurs”, zegt Henk de Bie, van Boomkwekerij Richard de Bie uit Zundert.

De Bie merkte onrust onder kwekers die er rondliepen. „Want niemand heeft z’n beste jaar gehad.”

Er is ook onrust doordat grootgroenproducten niet meer op voorhand worden verkocht, maar gedurende het seizoen. Subsidies voor aanplant komen ook ad hoc

36

vrij. „Ook dat zorgt voor onrust”, zegt Marc Lodders, van Lodders Boomkwekerijen uit Wernhout. „Maar ik vond de stemming gematigd positief.

Beslissers op de beurs hadden best wat in hun achterzak.”

Harm Horlings stond juist voor het buitenlands bezoek op de beurs, namens kwekerscoöperatie ABCoop. „Dat bezoek viel mij dus tegen. Leden van ABCoop hebben wel hun Nederlandse klanten gesproken.”

De stemming verschilde. „Het vertrouwen in de economie neemt toe, dat heeft een positieve weerslag op de afzet. Maar geluiden over buitenlandse bedrijven die het nu moeilijk hebben, zijn geen goede signalen uit de markt.”

Standaard groot groen was volop te zien op de beurs. Boomkwekerij J.D. van de Bijl uit Lienden sprong eruit met meerstammige solitairen. „Daar was echt wel interesse voor, van architecten en hoveniers. Ik sprak er uit Nederland, België, Engeland en Duitsland”, aldus Van de Bijl. „Vooraf

bestellen is niet meer van deze tijd.

Het risico dat een vastgelegde partij wordt afgezegd, heb je dus ook niet meer.” „Laten we het vorige seizoen maar gauw vergeten”, zegt Frank Roelands, van Roelands Boomkwekerijen uit Zundert. De handel is afwachtend, maar die komt volgens de bos- en haagplantsoenkweker heus wel.

Net als Lodders vond Roelands de stemming „gematigd positief. Maar geluiden kun je niet onderbouwen met cijfers.” <

De Boomkwekerij 21 (16 oktober 2015)

Markt_Handelsstemming_Foto BKW15-21.indd 36

12-10-15 14:16

Markt & Afzet P RO D U C TA N A LYS E

Jonge haagbeuk begint met schone lei Het nieuwe seizoen voor Carpinus als haagplantsoen begint met een relatief schone lei, want na vorig seizoen zijn de meeste onverkochte producties geruimd. Er zijn wel weer grote aantallen van tweejarigen en driejarigen verkocht, maar er was ook wederom sprake van prijsdruk. De afzet van Carpinus als laanboom verschilde per bedrijf.

Haagbeuk behoort nog altijd tot de meest gevraagde haagplanten, en dat heeft de laatste jaren tot gevolg gehad dat veel kwekers op de teelt zijn gesprongen. Maar het lijkt erop dat de afzet niet is meegegroeid.

Kwekers vragen zich af of ze te veel leverbaar hadden, of dat de vraag achterbleef bij voorgaande jaren.

Bij jonge Carpinus waren vraag en aanbod vorig seizoen hoe dan ook niet in evenwicht, gezien de produc-

ties die zijn vernietigd. Door te veel aanbod waren de prijzen ook gezakt.

Lagere prijzen van mindere kwaliteit drukten bovendien op prijzen van goede kwaliteit. De kwaliteit van Carpinus is minder als de planten ’kaal’ zijn van onderen, ofwel ze stonden niet ruim genoeg op het perceel. Nu komen er veel minder of weinig overjarige planten op de markt. Daardoor worden prijzen voor goede kwaliteit naar verwachting beter in stand gehouden.

Doorgekweekt als laanboom is Carpinus wisselend verkocht. De ene kweker noemt de afzet goed, de ander zegt dat er te veel op de markt waren, met wederom lagere prijzen tot gevolg. Maar er is ook verschil in sortiment en toepassing. Voor landschappelijke beplantingen wordt

niet verwonderlijk de wilde soort het meest gevraagd, C. betulus.

In stedelijke omgeving zijn C. betulus ’Fastigiata’ en ’Frans Fontaine’ nog steeds het meest in trek. Andere haagbeuken raken in opkomst, zoals ’Lucas’ en C. japonica, de Japanse haagbeuk. <

LANGS DE KASSA

Paul Machielsen:

’Er worden weer meer nieuwe tuinen aangelegd’ Naam bedrijf:

Tuincentrum/Kwekerij Abbing Locatie:

Zeist Medewerkers:

22

Wat vinden klanten bij jullie? „We hebben een heel ruim opgezet groencentrum. Mensen worden jaarrond verrast door een groot sortiment planten; dat is onze grote kracht. Ook is er veel vakkennis aanwezig en organiseren we regelmatig cursussen. Wat dat betreft zijn we in deze regio redelijk toonaangevend.”

Hoe loopt de verkoop? „We zitten nu in een rustige tussenperiode. Maar het is positief dat er beweging in de huizenmarkt zit.

We merken dat er weer meer nieuwe tuinen worden aangelegd.”

Wie zijn jullie klanten? „Doordat we al 123 jaar bestaan, zijn

we voor velen een bekende naam.

Mensen komen van heinde en verre naar ons toe; veelal voor de complete inrichting van de tuin. Vaak hebben ze van tevoren al plantenlijsten gemaakt. Ook zijn onze klanten mondig en kritisch en komen ze veelal uit het hogere segment.”

Jullie geven ook een plantenboekje uit? „Klopt. Het boekje telt 134 pagina’s en bevat een basisassortiment. Het is vrij uniek, maar het is een traditie die bij het familiebedrijf hoort. Klanten lezen zich in en zijn daardoor goed voorbereid. Daarnaast hebben we sinds vijf jaar ook een webshop.”

Hoe loopt de online verkoop? „Die groeit gestaag. Vooral vaste klanten vinden het makkelijk. Maar minstens zo belangrijk is de indirecte verkoop. De webshop is een soort etalage waarin je laat zien wat je hebt. We merken dat we daarmee vooral klanten van verder weg naar ons groencentrum trekken.” < De Boomkwekerij 21 (16 oktober 2015)

Markt_Handelsstemming_Foto BKW15-21.indd 37

37

12-10-15 14:16

Boom van het jaar 2016 geliefd bij bijen De verkiezing van De Boom van het jaar 2016 richt zich op ’bomen voor bijen’. Het gaat om bomen die een opvallend positieve bijdrage leveren aan de biodiversiteit en het ecosysteem.

De LTO Cultuurgroep voor Laan- en parkbomen roept kwekers, handelaren en professionele gebruikers op om deze bomen te nomineren. Dat kan tot 1 november 2015 door een e-mail te sturen aan gerrit.peeters@zlto.nl met uw naam, de naam van de boom, een

korte motivatie van uw nominatie en een foto van de genomineerde boom.

Behalve dat de boom van bijzondere betekenis moet zijn voor bijen, moet het een boom zijn die in Nederland in voldoende mate verkrijgbaar is. Ook wordt bij de beoordeling gekeken of de boom gezond groeit, ook in landen die voor Nederlandse kwekers belangrijke exportmarkten zijn. Tijdens de Boomkwekersdag op 20 januari 2016 wordt gestemd op de genomineerde bomen.

Plantversterkers in stek Is het mogelijk met plantversterkende producten een aantasting van schimmelziekten in de teelt van boomkwekerijgewassen te voorkomen of uit te stellen zodat het gebruik van chemische gewasbeschermingsmiddelen kan worden verminderd? Dat is één van de vragen in het Koepelpro-

ject Plantgezondheid, dat is mogelijk gemaakt door een bijdrage van het Productschap Tuinbouw. Om deze vraag te onderzoeken is in de vermeerdering van wortelrotgevoelige boomkwekerijgewassen een demo aangelegd bij Kwekerij Maarten Bloemen. In deze demo worden vijf verschillende strategieën met plantversterkende producten bekeken in Pieris, Azalea, Vaccinium en Buxus. Ter controle ligt er ook een onbehandeld object in elk gewas, en alle objecten liggen in twee herhalingen. De planten worden beoordeeld op zowel de bovengrondse als ondergrondse ontwikkeling. De eerste behandeling is eind september ingezet op licht bewortelde stek. In een periode van zes weken worden de behandelingen uitgevoerd. Vooraf en na afloop worden alle afzonderlijke planten beoordeeld met hulp van vaste criteria.

Beroepsonderwijs Boomkwekerij Vanuit LTO wordt direct gesproken met het MBO agrarisch onderwijs via de beroepsveldencommissies. Deze activiteit is vorig jaar opgestart en wordt mede gefinancierd door Colland.

Aan de orde komen de kwaliteit en de inhoud van de opleidingen (parttime en voltijds), BBL en BOL. Vanuit de LTO vakgroep is de boomkwekerij vertegenwoordigd in deze commissies. Als

er onder de leden en niet-leden zaken zijn die van belang zijn - wat loopt goed, wat loopt niet goed - kan dit per mail doorgegeven worden aan de vakgroep of aan de scholingsconsulent Piet Verhoeven. Het kan ook doorgegeven worden aan de portefeuillehouder onderwijs van de vakgroep Jan van Leeuwen. Samen staan we voor de goed boomkwekerijonderwijs.

Deze bijdrage valt onder de redactionele verantwoordelijkheid van de LTO Vakgroep Bomen en Vaste planten. Voor informatie: (073) 2173263, e-mail: helma.hoff@zlto.nl., www.lto.nl.

38

Vakmanschap is meesterschap Met de slogan ’we komen naar u toe deze zomer’ heb ik een aantal ledenkwekerijen bezocht. Zo heb ik ook samen met mijn collega Lucien Verschoren, voorzitter van de Belgische boomkwekersbond AVBS, een aantal stands bezocht op GrootGroenPlus. Wat mij daarbij opvalt en geweldig inspireert is het enorme enthousiasme waarmee kwekers praten over hun boomkwekerijproduct en bedrijf. Er waren prachtige films te zien - gemaakt met bijvoorbeeld een drone - ondersteund door foto’s, bijbehorend plantmateriaal en een stralende ondernemer. Tijdens die bedrijfsbezoeken spreekt uit de rondgang met de ondernemer een ongelofelijke passie voor het vak.

En op zo’n beurs komt dit alles dan samen. Prachtige vormbomen, schitterende sierheestersoorten, vormen, kleuren en authentiek gepresenteerde bloeiende vaste planten.

En dan kom ik rond deze tijd in de verkoophoek van de planten van een bouwmarkt, bloemenwinkel of tuincentrum en ligt daar een zielig hoopje impulsartikelen. Lang over de datum, zonder enige uitstraling of kwaliteit. De consument wil verleid worden en verrast met een mooie plant en een passie vol verhaal. Een plant gekweekt en gepresenteerd met trots. Trots op de kwaliteit, authenticiteit en vakmanschap. Misschien moeten we eens wat meer kijken naar de bierproducenten. ’Vakmanschap is meesterschap’ in een herkenbare beugelfles. Of het jouw biersmaak is weet ik niet, maar je haalt Grolsch, Bavaria of Brand bier nooit door elkaar. Laten we de term impulsartikel voor het boomkwekerijproduct maar verbieden en op zoek gaan naar herkenbaar vakmanschap. Vakmanschap dat tot in iedere vezel van een boomkweker te vinden is. Meesterschap dat ons trots maakt boomkweker te zijn.

Henk Raaijmakers

Interim Voorzitter LTO Vakgroep Bomen en Vaste planten.

De Boomkwekerij 21 (16 oktober 2015)

LTO-BKW15-21.indd 38

12-10-15 14:16

Service

Foto: Arno Engels

BEDRIJFSNIEUWS

VAKTAAL

FloraHolland Trade Fair Aalsmeer In Aalsmeer vindt van 4 tot en met 6 november de FloraHolland Trade Fair plaats. Zo’n 650 kwekers en 50 veredelaars van bloemen en planten tonen hier hun producten.

Onder hen zo’n 100 kwekers van boomkwekerijproducten.

De beurs richt zich op exporteurs en groothandelaren en hun klanten uit het binnen- en buitenland. Er is - onder andere in het FloraHolland House - aandacht voor concepten, noviteiten, marktontwikkelingen en consumententrends.

Meer informatie: www.floraholland.com.

Openingstijden: > Woensdag 4 november van 9.00 uur tot 17.00 uur; > Donderdag 5 november van 9.00 tot 17.00 uur; > Vrijdag 6 november van 9.00 tot 15.00 uur.

Kennisdag Mest en Bodem Dinsdag 1 december organiseert Broos Water in samenwerking met GroeiBalans de landelijke kennisdag Mest & Bodem. In de ochtend zijn er vier presentaties over mestbeleid, mineralenbalans en bodemvruchtbaarheid. In de middag zijn er zes workshops, waarvan iedere deelnemer er drie kan bijwonen. De dag is onder andere bedoeld voor agrariërs, loonwerkers en gemeenten. Deelname kost €195, indien er voor 1 november wordt aangemeld. Aanmelden kan via het inschrijfformulier op brooswater.nl.

AGENDA Binnenland

Buitenland

4 t/m 6 november Tuinbouwbeurs IFTF&IHTF, Vijfhuizen hppexhibitions.com 4 t/m 6 november FloraHolland Trade Fair, Aalsmeer floraholland.nl 13 t/m 20 november Lifestyle event Margriet Winterfair, Utrecht margrietwinterfair.nl 24 t/m 26 november Tuinbouwrelatiedagen, Venray evenementenhal.nl 1 december Kennisdag Mest & Bodem, Nieuwer ter Aa brooswater.nl 12 t/m 14 januari Groene Sector, vakbeurs, Venray evenementenhal.nl 25 januari t/m 6 februari huisbeurs GreenSales Pieter van der Linden, Noordscheschut pietervanderlinden.nl

28 oktober t/m 1 november Indagra, land- en tuinbouwbeurs, Boekarest, Roemenië indagra.ro 4 en 5 november Galabau & Freizeit, beurs, Kalkar, Duitsland messekalkar.de 26 t/m 29 januari IPM Essen, beurs, Essen, Duitsland. ipm-essen.de 26 t/m 28 februari HortiExpo, beurs voor horticultuur en mechanisatie, Pune, India. hortiexpo.com 29 juni t/m 1 juli Vakbeurs Öga, Koppigen, Zwitserland oega.ch

Bijdragen Meer informatie op: DeBoomkwekerij.nl/Tips

Bijdragen voor de service-pagina’s kunnen worden gestuurd naar Redactie ‘De Boomkwekerij’, Postbus 9324, 2300 PH Leiden, e-mail: boomkwekerij@hortipoint.nl.

Jos Willems Leeftijd: 52 Opleiding: mtus Venlo Bedrijf: mts M.J. Willems Plaats: Oirlo

U had toch haagconiferen? „Ja, maar die heb ik een paar jaar geleden afgestoten. Ik kweekte ’Brabant’, ’Smaragd’ en ’Columnaris’ voor de retail, maar de prijzen stonden erg onder druk. Ik zou verder moeten mechaniseren, maar dan had ik ook grotere aantallen nodig. Dat wilde ik niet.”

Waarom nu in het fruit? „Behalve coniferen kweekte ik al fruitonderstammen, kruisbessen, witte, rode en zwarte bessen. De moerbedden en bessenstruiken heb ik uitgebreid; dat zijn nu mijn hoofdteelten.

Over die afzet heb ik geen klagen. De onderstammen gaan naar kwekers.

Een gedeelte van de bessen wordt door kwekers opgepot voor de retail, en een gedeelte gaat naar fruittelers.”

Welke onderstammen kweekt u? „Appelen-, peren-, pruimen- en kersenonderstammen. Met de aantallen, mechanisatie en sortering van bijvoorbeeld ’M 9’ in de polder kan ik niet concurreren. ’M 9’ heb ik wel, maar ik heb ook andere typen onderstammen, bedoeld voor het fruit en ook voor de sier. En ik ben ook wel iets gemechaniseerd, maar niet in zo’n mate als in de polder.”

Wat heeft u na de coniferen gemechaniseerd? „Ik heb een klembandrooier voor

Sortiment: vruchtboomonderstammen en bessenstruiken Oppervlakte: 12-13 ha vollegrond

het afzagen van moerbedden gekocht. Voor die bedden heb ik ook nog aanaardmachines gekocht.”

Met wie is het maatschap? „Met mijn broer Theo. We hebben het maatschap al meer dan dertig jaar. Hij had varkens, daar is hij een paar maanden geleden mee gestopt. Omdat hij het rustiger aan wil doen, hij is negen jaar ouder dan ik. Het was altijd zo: hij ging ’s morgens naar de varkens, ik naar de planten. En als iemand van ons weg was, dan sprong je elkaar bij.

We wonen niet op hetzelfde bedrijf, maar wel kort bij elkaar.”

Heeft u bedrijfsopvolging? „Het lijkt er niet op, maar je weet nooit waar het schip strandt. Ik heb een jongen van 19 en een meisje van 21. Mijn zoon zit in de metaalwereld, en ook mijn dochter zit niet in de landbouw. Mijn broer heeft ook een zoon, die zit in de landbouwmechanisatie.”

Hoe was het groeiseizoen? „Wat kort geweest. De onderstammen zijn iets lichter dan vorig jaar, maar toen waren ze zwaarder omdat de groei supergoed was. Dan is vergelijken niet echt eerlijk.” <

De Boomkwekerij 21 (16 oktober 2015)

Service BKW15-21.indd 39

39

12-10-15 14:16

691533_.indd 40

12-10-2015 9:54:50