BKW_24-2014 by Stichting Vakinformatie Siergewassen

28 november 2014

Boomkweker Léon Faassen in LTO-top:

’We moeten meer naar Brussel’ 10

Bodemscan: wat kun je er allemaal mee? 22 Robotisering revolutie in de sierteelt 26 Vasteplantenmarkt in recessie 36 Omslag_BKW14-24.indd 1

24-11-14 14:27

609098.indd 2

24-11-2014 13:00:29

Inhoud

Omslag: Arno Engels

Nieuws

Doelstelling Intratuin ambitieus 4

Commentaar: Koploper

Stelling: Intratuin: Prijs blijft bij inkoop toch belangrijker dan bijvriendelijkheid

Intratuin komt Greenpeace tegemoet

’Dit is ons signaal aan de samenleving en bezorgde burgers’

Ondernemersvragen: Wat wijzigt er in de pensioenregels per 2015?

Bedrijf

10 ’Brussel luistert alleen naar organisaties, niet naar individuen’ 12 Doorstart na faillissement mogelijk maar lastig

20 Met schoon planten Verticillium te lijf

Teelt & Gewas

17 EU-certificering in de maak 18 Kwekerij Out heeft duurzaam kweken hoog in vaandel 20 PPO werkt aan methoden om aantasting door Verticillium te voorkomen 22 Praktische vragen over bodemscans 24 De drukste tijd van het jaar 26 ’Sierteelt moet kant van robotisering opgaan’ 29 Meliosma 31 Plaaggeest in Pachysandra heeft naam 32 Gebruik wondpasta preventief

38 Beurs GRS Inkoop niet voor iedereen

Markt & Afzet 36 Vasteplantenmarkt zit in recessie 38 GRS Inkoop focust tijdens beurs op eigen achterban 40 Concept Beauty is Everywhere krijgt voet aan de grond bij tuincentra 42 ’Beleving is het toverwoord’ 44 Marktnieuws

Service 46 LTO Nederland Vakgroep Bomen en Vaste planten 47 Vaktaal en Agenda

Op www.DeBoomkwekerij.nl vindt u actueel nieuws, marktnieuws, fotoreportages, video’s, blogs en het magazine in digitale vorm. Problemen met inloggen? Kijk dan op www.DeBoomkwekerij.nl/inloghulp.

COLOFON Redactie

Schipholweg 1, Postbus 9324, 2300 PH Leiden E-mail: boomkwekerij@hortipoint.nl Website: deboomkwekerij.nl Hoofdredactie Wim du Mortier (071) 565 96 82 Vakredactie Arno Engels 565 96 86 Ketura Haveman 565 96 83 Ron Barendse 565 96 84 Bureauredactie Jenny Mostert, Carolyne de Vries Lentsch, Jolanda de Wekker Vormgeving Diseno vormgeving Fotografie Gerdien de Nooy Directie Elbert van den Berg Secretariaat Linda Laman 565 96 78 Alice Hoogenboom

Exploitatie

Koninklijke BDU Uitgevers B.V., Afdeling Vak- en Publieksmedia, Postbus 67, 3770 AB Barneveld Uitgever: Wiljo Klein Wolterink MBA T (0342) 494 263 F (0342) 413 141 Verkoopleider: Ron van de Hoef T (0342) 494 263 M 06 51 80 63 25 E r.v.d.hoef@bdu.nl Advertentie-exploitatie Media adviseur: Gert-Jan Bloemendal T (0342) 49 48 07 E g.bloemendal@bdu.nl, Internet: bdu.nl Verkoopleider: Ron van de Hoef T (0342) 494 263 M 06 51 80 63 25 E r.v.d.hoef@bdu.nl Abonnementenservice Aanvraag (ook via website deboomkwekerij.nl) en wijziging abonnement naar Koninklijke BDU Uitgevers, afdeling Vak- en Publieksmedia, Postbus 67, 3770 AB Barneveld, T (0342) 494 844, F (0342) 494 299, E abonnementen@bdu.nl. Op werkdagen

telefonisch bereikbaar van 8.30 – 14.00 uur Abonnementen kunnen op elk gewenst tijdstip ingaan. Opgave via deboomkwekerij.nl of bij de abonnementenservice. Abonnementen lopen automatisch door, tenzij uiterlijk twee maanden voor vervaldatum bij de abonnementenservice wordt opgezegd. Dit kan schriftelijk, telefonisch of per e-mail. Ook voor informatie over een lopend abonnement kan contact worden opgenomen met de abonnementenservice. Jaarabonnement: €236,65 (exclusief 6% btw). Studenten en scholieren krijgen 25% korting. Buitenlandse abonnees betalen een kleine toeslag.

Druk Koninklijke BDU Grafisch Bedrijf B.V. 25ste jaargang ISSN-nummer: 0923-2443 De Boomkwekerij is een uitgave van de Stichting Vakinformatie Siergewassen en de Koninklijke BDU Uitgevers B.V. Uitgever en auteurs verklaren dat dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld, evenwel kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Lezers worden met nadruk aangeraden deze informatie niet geïsoleerd te gebruiken, maar af te gaan op hun professionele kennis en ervaring en de te gebruiken informatie te controleren. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. Algemene voorwaarden: op alle aanbiedingen, offertes en overeenkomsten van Koninklijke BDU Uitgevers B.V. zijn van toepassing de voorwaarden, welke zijn gedeponeerd ter Griffie van de Arrondissementsrechtbanken en de KvK.

De Boomkwekerij 24 (28 november 2014)

Inhoudspagina-BKW14-24.indd 3

24-11-14 12:45

Foto: André Hubregtse

NIEUWSINTERVIEW

André Hubregtse, van Boomkwekerij J.A. Laban

’Imagoverbetering van Buxus is nodig’ Buxus-kwekers die lid zijn van FloraHolland stemden 12 november in met een promotieplan voor Buxus. Alle Buxusaanvoerders - zowel leden als niet-leden - gaan 0,4% van hun veilingomzet in Buxus afdragen. André Hubregtse, lid van de promotiewerkgroep, juicht de voorgenomen promotie toe. André Hubregtse

Waarom is Buxus-promotie nodig?

„Het imago van Buxus is er de laatste jaren niet beter op geworden. Dit heeft veel te maken met de problemen rondom de schimmel Cylindrocladium. De handel laat het vaker afweten. Er zijn bijvoorbeeld ketens in Europa die het product nu links laten liggen. Het is daarom nodig dat het imago van Buxus verbetert en via Buxus-promotie willen wij het tij keren.” Wat houdt de promotie in?

„De promotie is het komende jaar met name gericht op de Nederlandse consumentenmarkt. Het tv-programma Rob’s Grote Tuinverbouwing zal hierbij de grootste rol gaan spelen. De ervaring leert dat bij tuincentra de vraag stijgt naar producten die in dat programma worden gepromoot. Ook zal de nadruk moeten liggen

COMMENTAAR

op preventie van Cylindrocladium bij consumenten. Te denken valt aan het geven van informatie over de juiste standplaats van Buxus of bijvoorbeeld het stimuleren van het gebruik van Buxus Health Mix.” En promotie richting de handel?

„We richten ons dus eerst op de consumentenmarkt. We hebben naar verwachting een budget van ongeveer €50.000 en dat is weinig voor reclamedoeleinden. Bovendien laat de Buxus-omzet een dalende trend zien. Maar ik kan me goed voorstellen dat we in aanvulling op de consumentenreclame ook de exporteurs gaan voeden met informatie. Als alles goed loopt willen we eind 2015 de promotie uitbreiden naar Duitsland.” Zijn alle kwekers enthousiast?

„Door het geringe aantal belangstel-

PEILING

Koploper Intratuin heeft recent naar buiten gebracht welke bijvriendelijke werkwijze zij in de toekomst er op na wil houden. Daarmee houdt de tuincentrumketen zich aan haar woord dat het Greenpeace-onderzoek van dit voorjaar - waaruit bleek dat op tuinplanten veel resten van bestrijdingsmiddelen werden gevonden - niet zonder gevolgen mocht blijven. Voor Greenpeace betekent de aangekondigde werkwijze van Intratuin dan ook

Leveringsvoorwaarden van afnemers maken duurzame keurmerken straks overbodig.

een succes in haar strijd tegen het gebruik van neonicotinoïden, middelen die vaak rechtstreeks in verband worden gebracht met bijensterfte. Het resulteerde er zelfs in dat bij de recente bemonstering van tuinplanten, Greenpeace de winkels van Intratuin Ron Barendse Vakredacteur

heeft overgeslagen. Intratuin zal daarmee vast en zeker blij zijn en met het overslaan van Intratuin houdt ook Greenpeace zich min of meer aan haar woord. Zij had eerder al aangekondigd dat zij niet zou schromen ketens die het goed doen op een of andere

Eens 44%

Oneens 56%

manier te belonen. Intratuin heeft momenteel bij Greenpeace duidelijk een streepje voor en wordt door de milieuorganisatie gezien als koploper op het gebied van bijvriendelijkheid in Nederland en Europa. Intratuin blij, Greenpeace blij. In een interview met Michiel van Geelen, Campagneleider Landbouw van Greenpeace Nederland, noemde hij eerder dit jaar de sierteeltsector een ’probleemsector’ waar het gaat over het gebruik van bestrijdingsmiddelen. Daarmee lijkt de vraag gerechtvaardigd of dat wel samengaat: een ambitieuze koploper en aan de andere kant kwekers waarvan door sommigen wordt beweerd dat zij deel uitmaken van een probleemsector.

n op de

Uiteindelijk zullen beide partijen elkaar niet in de wielen moeten rijden, maar juist uit de wind houden. De toekomst zal uitwijzen of de achtervolgers daarbij harder moeten trappen of dat de koploper juist een paar slagen moet laten lopen. Of misschien blijkt

De nieuwe peiling luidt:

Boomkwekerij heeft gestelde doelen in LTO-gewasbeschermingsplan allang gehaald. Stem mee op deboomkwekerij.nl.

de waarheid wel ergens in het midden te liggen.

De Boomkwekerij 24 (28 november 2014)

Nieuws opinie BKW14-24.indd 4

24-11-14 13:36

Opinie COLUMN COEN DEKKERS

Vriendschap

lenden heeft de stemming volledig digitaal plaatsgevonden in plaats van op locatie. Daaraan kun je aflezen dat het opzetten van een promotiecampagne niet bij iedereen leeft. Alle kwekers betalen mee, maar ik heb geen reacties gehad van niet-leden dat ze dat niet zouden willen. Sinds het PT is weggevallen is dit, denk ik, de enige manier om voldoende geld bij elkaar te krijgen. Bovendien: niets doen is geen optie.”

Sorry, maar ik ben dit jaar van mijn geloof gevallen. Ik heb namelijk een nieuw maatje. En ik moet zeggen, ik ben er aardig vriendjes mee geworden. Nee echt, ik had al veel nieuwe maatjes geprobeerd, maar ik denk dat ik deze voorlopig houd. Het zit zo. Vorig jaar vroeg iemand mij om een maatje meer. Een ’plus-size’. Hij had al vrij veel van mijn ’regular-size’, was tevreden, maar zag ook wel iets in wat vollere modellen. Dus na wat overleg, wat gepeins, gewik en geweeg, heb ik dat voor hem gemaakt. Een plantje in een 10,5 cm-potje. 2,5 cm meer dan wat ik standaard hier produceerde en altijd probeerde te verkopen met als motto: one size fits only you. Je moet de klant toch in ieder geval probéren het gevoel te geven dat hij speciaal is. Maar ja, om nu voor één klant zoiets op te zetten, dat vond ik ook zoiets, dus ik dacht: dat pakken we dan eens grondig aan. Iets met zes cijfers. En nu moet ik met spijt in mijn hart zeggen: het is op. Uitverkocht. Ik heb er geen meer. En dat is een ware meevaller. Want het is waarschijnlijk het enige maatje wat ik nog niet geprobeerd had tussen de 8 en 17 cm. En die werden nooit zulke goede vriendjes met mij.

En de toekomst van Buxus?

Dus nu zit ik me te bedenken wat ik met deze nieuwe vriendschap aan moet. In ieder geval behouden,

„Alternatieven voor Buxus slaan bij consumenten en handel niet altijd aan. De campagne krijgt de titel: ’Buxus, jeans of garden’ en die sluit goed aan bij hoe ik tegen Buxus aankijk. Ik ben er namelijk van overtuigd dat Buxus altijd blijft bestaan.” <

maar misschien ook nog wel uitbreiden. Ergens zit ik te zoeken naar een punt dat de ’plus-size’ maximaal wringt met ‘regular-size’. Dat is namelijk het punt waarop ik van allebei de modellen niet te veel of te weinig heb. Ik geloof dat dat zorgt voor de beste prijzen. En het vraagt nogal wat planwerk. Maar ja, volgens mij was het Loesje die stelde: Als je faalt om te plannen, plan je om te falen. En Loesje heeft altijd gelijk. Door die 2,5 cm extra is er een nieuwe wereld voor me opengegaan. Mijn nieuwe maatje heeft namelijk ook nieuwe vrienden binnengebracht. Nieuwe contacten. Klanten die ineens wel wat kunnen met mijn extra centimeters. En die dus niks konden met 4, 6 of 9 cm extra. Vriendschap is geen illusie, zoals Het Goede Doel ooit zong. Nee, het is om heel precies te zijn: 2,5 cm.

STELLING

Intratuin: Prijs blijft bij inkoop toch belangrijker dan bijvriendelijkheid Bert Griffioen, Griffioen

Paul Sneijers, Sneijers

Cees Nienhuis, Fa. Corn.

Wassenaar bv, Wassenaar:

Boomkwekerij bv, Beek en

Nienhuis, Heiligerlee:

„Ik ben het met deze stel-

Donk:

„Hoe je het ook went of keert,

ling geheel oneens. Intratuin

„Kritisch zijn naar onze retail-

de prijs blijft zeer belangrijk.

vraagt ons als kwekers zorg

klanten mag, sterker nog moet

Als een keten besluit produc-

te dragen voor het achter-

in deze branche. Maar deze

ten alleen af te nemen als er

wege blijven van residu, in

stelling is suggestief en veroordelend richting

bepaalde gewasbeschermingsmiddelen niet

casu een zeer stringent gebruik van middelen.

Intratuin. Naar aanleiding van het Greenpeace-

zijn gebruikt, dan is dat lovenswaardig. Het

Dit is een kans om te laten zien wat we kun-

rapport reageert Intratuin als eerste met een

product zal waarschijnlijk iets duurder zijn en

nen, waarbij zonder twijfel bepaalde teelten

beleidsplan voor meer bijvriendelijke planten.

misschien niet helemaal vrij van vlekjes of iets

geraakt gaan worden. Ook in ons pakket vaste

Andere ketens en Tuinbranche Nederland gaan

dergelijks. Dat is de consequentie. Hoe dit zal

planten zullen soorten die alleen met behulp

vooralsnog veel minder ver. En ook als kwekers

aflopen, ik ben benieuwd of het geaccepteerd

van gewasbescherming in de benen te hou-

hebben we nog geen eenduidig actieplan naar

wordt door de klant. Mijn eigen ervaring is

den zijn op korte termijn gaan sneuvelen. Prijs

aanleiding van het Greenpeace-rapport weten

toch dat vooral de prijs belangrijk is. We kun-

is en blijft belangrijk, maar het standpunt van

te formuleren. Wat mij betreft omarmen we

nen een goed product telen, een goed wortel-

Intratuin gaat mijns inziens niet over prijzen,

dit proactief beleid van Intratuin en werken we

gestel hebben, een certificaat bezitten, maar

maar over het gaande houden van de verko-

samen door heel de keten aan bijvriendelijkere

uiteindelijk hangt alles van de prijs af. Helaas!”

pen op de tuincentra. En dat is, geloof ik, pre-

planten waarbij gerust opgemerkt mag worden

cies wat we nodig hebben…”

dat de kweker een faire prijs verdient. Om deze discussie terug te voeren naar het streven naar een lagere prijs door Intratuin vind ik negatieve stemmingmakerij van de redactie en dat is wel het laatste wat onze branche kan gebruiken.” De Boomkwekerij 24 (28 november 2014)

Nieuws opinie BKW14-24.indd 5

24-11-14 13:36

Foto’s: Ron Barendse, Bird Control Group

Intratuin komt Greenpeace tegemoet Intratuin wil dat over zes jaar alle planten die zij verkoopt vrij zijn van negen neonicotinoïden. Greenpeace reageerde verheugd op het aangekondigde beleid, maar voor kwekers die aan Intratuin leveren lijkt de doelstelling erg ambitieus.

„Klant is koning”, zegt Henk Raaymakers, vice-voorzitter van de LTOVakgroep Bomen en Vaste planten over het vorige week aangekondigde beleid van Intratuin ter bescherming van bijen. „Maar als tuinplantenkwekers op termijn voor 100% moeten voldoen aan de door Intratuin ge-

stelde eisen, dan zal Intratuin zelf wel toleranter moeten worden ten aanzien van de aanwezigheid van plagen en natuurlijke vijanden”, zegt hij kritisch. Ofwel, in de toekomst moet in een aan Intratuin geleverd plantje dan wel af en toe een levend beestje mogen zitten. Raaymakers ziet dat bijvoorbeeld groente- en kamerplantenkwekers verder zijn met de biologische bestrijding dan veel tuinplantenkwekers en hierin ligt volgens hem dan ook een grote uitdaging voor de branche. „Maar voor open teelten zal het heel moeilijk worden om - zonder dat Intratuin toleranter wordt - binnen zes jaar aan de gestelde eisen van de tuincentrumketen te kunnen voldoen.”

Aangekondigd beleid

Intratuin gaat een bijvriendelijker beleid voeren en roept iedereen in de branche op om mee te doen.

Intratuin maakte vorige week onder andere bekend dat zij binnen zes jaar stapsgewijs wil komen tot het inkopen van planten die vrij zijn van negen neonicotinoïden. Met deze stap reageert Intratuin op het rapport van Greenpeace van vorig voorjaar.

KORT Perennial Power gaat door

VHG wil oplossing Groene Stad

Tevreden over GrootGroenPlus

Kwekers aangesloten bij Perennial Power willen de promotieactiviteiten voortzetten en uitbreiden. Daarbij willen ze het directe voordeel dat aangesloten kwekers daarbij hebben versterken. Dat is afgesproken bij een bijeenkomst waar de plannen voor 2015 op een rij zijn gezet. Perennial Power telt nu 23 deelnemers. Werving blijft een speerpunt, evenals het internationaal inzetten van persinformatie en het organiseren van de Week van de Vaste Plant.

De brancheorganisatie voor hoveniers VHG dringt aan op een oplossing voor de promotie van De Groene Stad. Nu houden Entente Florale én iVerde zich daarmee bezig. „Buitengewoon ongelukkig”, kenschetst VHGdirecteur Egbert Roozen de situatie. Hij oppert een taakverdeling: Entente houdt zich alleen met de stedencompetitie bezig; iVerde doet nationaal en internationaal de campagne De Groene Stad.

Standhouders en bezoekers zijn tevreden over GrootGroenPlus 2014. Dat meldt de beursorganisatie naar aanleiding van een enquête. Deelnemers vinden dat de beurs genoeg zakelijk resultaat heeft opgeleerd, ondanks een kleiner aantal bezoekers. De beursorganisatie trekt de conclusie dat het trekken van gericht bezoek belangrijker is voor het succes van de vakbeurs dan grote aantallen bezoekers.

Lottumse kwekers winnen prijs

John Woods Nurseries gaat door

Hans van de Laak en Emiel Keiren, van Lakei Boomkwekerijen in Lottum, hebben de Ondernemersprijs Horst aan de Maas 2014 gewonnen. De kwekers, gespecialiseerd in rozen en seringen, wonnen tevens de Publieksprijs. De jury was vol lof over hun ondernemerschap. Met het eigen verkoopconcept rondom seringen genaamd Parfum de Nature, hebben de ondernemers een niche in de markt gezet, aldus de jury.

Crediteuren van John Woods Nurseries zijn akkoord met afbetaling van schulden. De vooraanstaande Britse boomkwekerij kan haar activiteiten dus voortzetten, meldt Horticulture Week. Volgens het blad behoren diverse plantenleveranciers uit Engeland en Nederland tot de belangrijkste crediteuren. John Woods kwam in financiële problemen door moeizame afzet aan Britse tuincentra.

PT-gebouw met verlies verkocht Het gebouw van het Productschap Tuinbouw in Zoetermeer is voor €750.000 verkocht. De vraagprijs was €2,5 miljoen. Het PT had al rekening gehouden met een verliesgevende verkoop, omdat er veel leegstand is op de Zoetermeerse kantorenmarkt. Een stroppenpot dekt de tegenvaller. Kwekers hoeven daarom niet bang te zijn voor naheffingen om het verlies te dekken.

De Boomkwekerij 24 (28 november 2014)

Nieuwsbericht en Kortnieuws BKW14-24.indd 6

24-11-14 12:45

Nieuws

Uit dit rapport bleek dat tuinplanten veel residu bevatten van pesticiden die schadelijk zijn voor bijen. Sindsdien is door de tuincentrumketen overleg gevoerd met maatschappelijke organisaties waaronder Greenpeace, Stichting Natuur&Milieu, Nederlande Bijenhouders Vereniging, Vlinderstichting en De Gezonde Stad en daarnaast ook met organisaties die het belang van kwekers vertegenwoordigen zoals LTO, MPS en stichting Centrum Landbouw en Milieu(CLM).

Voorrang voor sterke planten Een ander nieuw beleidspunt van Intratuin is dat zij sterke planten, die weinig tot geen ondersteuning van gewasbescherming nodig hebben, voorrang wil geven bij haar inkoopbeleid. Komend voorjaar gaat de tuincentrumketen al een sortiment bijen- en vlinderlokkende planten aanbieden die vrij zijn van - zoals Greenpeace ze eerder omschreef - ’de beruchte negen neonicotinoïden’. Alles bij elkaar spreekt Intratuin zelf ook van een ambitieus plan. Zij heeft bij de uitwerking van het beleid zoals zij zegt ’zijdelings contact gehad’ met kwekers en veredelaars, maar merkte daarbij ook dat discussies vaak verzandden over bijvoorbeeld de

oorzaken van bijensterfte. Het zijn dan ook met name de kwekers-vertegenwoordigende instanties waarmee Intratuin om de tafel heeft gezeten. „Het plan is ambitieus, we willen een stip aan de horizon zetten. We gaan ons hard maken voor het gekozen tijdspad, maar zonder samenwerking in de branche zijn wij ook minder snel in staat om de gewenste verduurzaming voor elkaar te krijgen. Wij roepen dan ook iedereen in de branche op om met ons mee te doen. Samen met kwekers willen we onder andere op zoek naar waar de tolerantiegrens van consumenten ligt op het gebied van beestjes en visualiteit”, aldus de tuincentrumketen.

Greenpeace is blij Intratuin vindt het moeilijk een inschatting te maken over de gevolgen van haar concurrentiepositie bij het voorgenomen beleid. Op de vraag: Zijn sterke planten die weinig ondersteuning van gewasbeschermingsmiddelen nodig hebben, wellicht duurder?, liet Intratuin weten: „Dit is een lastige vraag om te beantwoorden. Het kan wel, maar dat hoeft niet per se zo te zijn. Dit hangt met name af van de keuzen die kwekers in hun sortiment en teeltwijze maken.”

Michiel van Geelen, Campagneleider Landbouw van Greenpeace Nederland, zegt blij te zijn met het voorgenomen beleid van Intratuin. „Intratuin toont zich hiermee koploper in Nederland en zelfs in Europa waar het gaat om het beschermen van bijen. Dit geldt niet alleen voor het voorgenomen verkoopbeleid van tuinplanten, maar ook voor het weren van bestrijdingsmiddelen in het schap van het tuincentrum.” Van Geelen vindt het jammer dat andere tuincentrumketens vooralsnog geen actie ondernemen. „We zullen ons dan ook zeker daarvoor gaan inzetten zodat andere ketens ook gaan bewegen.” Een eerste aanzet lijkt hiervoor al gedaan. Begin november heeft Greenpeace namelijk opnieuw tuinplanten bemonsterd bij een aantal ketens, waarvan zij de namen vooralsnog niet bekendmaakt. Maar volgens van Geelen zijn de winkels van Intratuin dit keer niet bemonsterd. „We merken dat het Intratuin menens is, terwijl gesprekken met andere ketens over de bescherming van bijen doodliepen. Het leek ons niet fair om Intratuin nu te bemonsteren, maar dat wil niet zeggen dat we dit in een later stadium niet alsnog zullen doen.” Van Geelen kon nog niet aangeven wanneer de resultaten van de recente bemonstering naar buiten komen. <

Het laatste nieuws leest u elke dag op www.DeBoomkwekerij.nl

Expo TCO naar juni

Laser verjaagt vogels uit bomen

Expo TCO wordt in 2015 in juni gehouden. Dat is besloten na het evalueren van de afgelopen beurzen. Volgens de organisatie zijn kwekerijen in juni op hun mooist en veel klanten zijn dan toch al in de regio. De exacte datum wordt nog bepaald.

De Agrilaser Autonomic van Bird Control Group verjaagt vogels succesvol uit bomen met behulp van willekeurig laserlicht. Dat blijkt uit een proef van CLM Onderzoek en Advies in een peren- en appelboomgaard. De vogels verdwenen uit de bomen omdat ze het licht als een naderend fysiek gevaar zagen. Door de willekeur leek er ook geen gewenning op te treden.

Kerstbomengigant breidt uit De Green Team Group heeft de activiteiten van het Belgische kerstbomenbedrijf Green Attitude en het Franse Fransapins SARL overgenomen. Daarmee verstevigt Green Team, een van de grootste Nordmann-producenten in Europa, zijn marktpositie.

Plantarium 2015: Focus op verkoop Het thema van Plantarium volgend jaar is Focus op verkoop. Door bij de productie al na te denken over de verkoop, kun je volgens de organisatie beter inspelen op wensen van de markt.

Toeleveranciers steunen WUR

Roois Convenant nog niet praktijk

Wageningen UR Glastuinbouw heeft 25 toeleveranciers bereid gevonden om vanaf 2015 structureel mee te betalen aan toegepast-strategisch onderzoek, als alternatief voor de weggevallen financiering vanuit het Productschap Tuinbouw. Het initiatief heet de Club van 100. Ieder lid betaalt €15.000 per jaar. De bedrijven beslissen samen met WUR Glastuinbouw over de inzet van het geld.

De afspraken die vorig jaar werden vastgelegd in het Roois Convenant zijn nog niet toegepast in de praktijk. Kwekers hebben door de huidige marktsituatie namelijk geen uitbreidingsplannen. In het Roois Convenant hebben kwekers, Het Roois Landschap, ZLTO en gemeente Sint-Oedenrode gezamenlijk afspraken gemaakt over uitbreiding van de boomteelt en behoud van de landschapskwaliteit. De Boomkwekerij 24 (28 november 2014)

Nieuwsbericht en Kortnieuws BKW14-24.indd 7

24-11-14 12:45

Gewasbescherming

Joris Baecke presenteert LTO actieplan gewasbescherming

’Dit is ons signaal aan de samenleving en bezorgde burgers’ LTO Nederland heeft een eigen actieplan voor de verduurzaming van gewasbescherming opgesteld. Verantwoordelijk bestuurder Joris Baecke lichtte het plan op een bijeenkomst toe. „Met dit plan beginnen we bij onszelf.” len bij aan te bieden. Dit is onze reactie daarop. Als sector staan we er voor dit in te vullen. Tegelijkertijd zijn we niet blind voor de aandacht die gewasbescherming krijgt vanuit de samenleving. Daarom is dit plan breder dan alleen een reactie op de uitdaging van de staatssecretaris. Dit is een stip aan de horizon: de maatregelen die wij op korte termijn - al in 2020 - in verschillende sectoren tot stand willen brengen.”

Steunt de milieubeweging dit plan?

„Alleen de handtekening van LTO Nederland staat er onder. Wij spreken namens de kwekers. Met dit plan beginnen we bij onszelf; het is een actieplan voor de kwekers waarmee zij op hun erf of tuin aan de slag kunnen. Wij zijn ook heel geïnteresseerd in de reactie van iedereen die er wat van vindt. We gaan met het plan op pad.”

„Wij zijn gekend om onze hoge kwaliteitsproducten en onze groente en fruit behoren tot de schoonste van de wereld. Dat is iets om trots op te zijn en daarin willen we leidend blijven. Tegelijkertijd willen wij dat op een toonaangevende manier doen. Met minder emissies en minder invloed op de omgeving; milieu, water en omwonenden. Daar gaat dit actieplan over. Dit plan combineert ambitie en realisme. We stellen ons doelen voor 2020 waarvan wij denken dat ze haalbaar zijn. Minder: we willen de emissie verlagen. Groener: door groene maatregelen en groene middelen te introduceren. Beter: we moeten nog meer naar een geïntegreerde aanpak. We zijn er trots op als LTO Nederland dit plan te kunnen presenteren. Een plan waaraan door alle sectoren is meegedacht. Mij is opgevallen dat sectoren die de afgelopen tijd in de publiciteit veel aandacht hebben gekregen, hun beste beentje hebben voorgezet om met maatregelen te komen. Dit is in principe ons signaal aan de samenleving en bezorgde burgers: dat wij er met alle sectoren mee aan de slag gaan.”

Waarom komt LTO nu met dit plan?

„Wij zijn door de staatssecretaris uitgedaagd in het kader van het gefaseerd invoeren van nieuwe etiketten voor fungiciden en insecticiden en de nota Gezonde Groei, Duurzame Oogst. Wij kregen de uitdaging daar maatrege-

Gaan jullie kwekers die er een potje van maken royeren of op hun gedrag aanspreken?

„Daar is handhaving voor. Die moeten dat werk uitvoeren. Maar ik hoop dat we met dit plan uitstralen waar wij als LTO Nederland voor staan. Hopelijk kunnen we er alle telers in meekrijgen. Dat is in ieder geval wel wat we gaan proberen. Niet iedere teler zal zich er misschien onmiddellijk achter kunnen scharen. Maar juist die telers dragen bij aan de discussie. Dit is ook een plan waarmee we naar de afdelingen gaan. En daar willen we de discussie losmaken.” „Het is de vraag of mensen die volharden in het zich niet aanpassen, uiteindelijk wel teler blijven. Er komt dan ook een moment dat je voor de markt niet meer relevant bent. „We hebben het over de licence to produce en de omgeving waarin we willen ondernemen. Wij vragen begrip van onze omgeving, maar daar hoort dan ook bij dat je in ruil daarvoor begrip hebt voor iedereen die rond je bedrijf woont, recreëert of verblijft. Met dit actieplan nemen we positie in. We kiezen die titel Minder, Groener en Beter niet voor niks. Het straalt wat uit en geeft een bepaalde verplichting. Daar staan we voor en dat hebben we bewust zo gedaan. Dit is het kader waarmee we de gewasbescherming in de Nederlandse landen tuinbouw willen verduurzamen.” <

Lees meer over de maatregelen die LTO Nederland voorstelt op deboomkwekerij.nl

De Boomkwekerij 24 (28 november 2014)

Actieplan LTO-BKW14-24.indd 8

24-11-14 12:14

Ondernemersvragen

Illustratie: Peter Moorman

Wat wijzigt er in de pensioenregels per 2015? Ik hoor steeds dat de pensioenregels in 2015 wijzigen. Wat gaat er eigenlijk gebeuren en wat betekent dit voor mij en mijn medewerkers? Kunt u mij vertellen of ik er ook zelf actie op moet ondernemen?

Leo Hunink Grant Thornton Leo.Hunink@gt.nl

Stuur uw vragen of suggesties naar Postbus 9324, 2300 PH Leiden. U kunt ook bellen of mailen met (071) 565 96 82, boomkwekerij@hortipoint.nl

Per 1 januari 2015 worden de wettelijke pensioenregels weer aangepast (Wet verlaging maximumopbouwen premiepercentages pensioen en maximering pensioengevend inkomen). Deze wetswijziging is een belangrijke stap naar het aanpassen en versoberen van pensioenen. De belangrijkste wijzigingen zijn als volgt. > De maximale opbouwpercentages per jaar zijn verlaagd. Het maximale opbouwpercentage in een eindloonregeling is verlaagd van 1,9% naar 1,657% en in een middelloonregeling van 2,15% naar 1,875%. Deze percentages gelden bij een pensioenleeftijd van 67 jaar. Bij een pensioenleeftijd vóór 67 jaar geldt dat het verlaagde opbouwpercentage actuarieel herrekend wordt naar de van toepassing zijnde pensioenleeftijd. > Het pensioengevend loon is gemaximeerd. In 2015 bedraagt het maximale pensioengevend loon €100.000. In de jaren na 2015 volgt het maximum pensioengevend loon wat daarover in de Wet Loonbelasting staat. > In de pensioenovereenkomsten op basis van het middelloonstelsel

wordt de AOW-franchise bepaald door AOW-uitkering te vermenigvuldigen met de factor 100/75. > De AOW-franchise in de pensioenovereenkomsten op basis van het eindloonstelsel wordt bepaald door de AOW-uitkering te vermenigvuldigen met de factor 100/66,28. > Beschikbare premieregelingen moeten gebaseerd zijn op netto staffels. Dit houdt in dat de kosten (zoals administratiekosten) en de premie voor premievrijstelling bij arbeidsongeschiktheid apart van of bovenop de beschikbare premie in rekening moeten worden gebracht.

Noodzakelijke wijziging U moet zich als werkgever vóór 1 januari 2015 beraden over de aanpassing van uw bestaande pensioenregeling en over de vereiste reparatieen/of compensatiemaatregelen. Het nieuwe wettelijk kader vereist in de meeste gevallen een aanpassing van de bestaande pensioenregeling. Fiscale wetswijzigingen werken niet automatisch door in een pensioenregeling. U moet als werk-

gever in dit geval zelf actie ondernemen. Hiertoe is nodig dat u de bestaande pensioenregelingen laat screenen op noodzakelijke wijzigingen. Om de wijzigingen door te voeren is het nodig dat het personeel hierover wordt geïnformeerd en ermee instemt. Door de nieuwe pensioenwetgeving wijzigen tevens de kosten van uw pensioenregeling en behoeven mogelijk eigen bijdragen van het personeel te worden aangepast.

Gevolgen Indien na 1 januari 2015 blijkt dat de pensioenregeling ten onrechte niet is aangepast, dan loopt u niet alleen als werkgever maar ook als werknemer het risico dat de pensioenregeling als ’onzuiver’ wordt aangemerkt. Dit heeft als gevolg dat de volledige pensioenaanspraak direct in de belastingheffing wordt betrokken. Raadpleeg tijdig uw (pensioen-) adviseur om te beoordelen welke actie in uw situatie nog dit jaar nodig is. <

De Boomkwekerij 24 (28 november 2014)

Ondernemersvragen BKW14-24.indd 9

20-11-14 15:14

Tekst en Foto: Arno Engels

Léon Faassen in bestuurstop LTO:

’Brussel luistert alleen naar organisaties, ni Met Léon Faassen als nieuwe voorzitter van de LLTB, komt er voor het eerst een boomkweker in de top van LTO Nederland te zitten. Faassen (52) zal zijn achtergrond zeker niet vergeten in de belangenbehartiging. Hij wil dat de organisatie vooral naar Brussel optrekt. „Brussel maakt de meeste regels, en die kun je als organisatie beïnvloeden.”

Léon Faassen is voor drie dagen in de week voorzitter van de LLTB, maar hij heeft tot eind mei de tijd om volledig in die (betaalde) functie te treden. Hij zoekt namelijk eerst nog een bosplantsoenverkoper voor zijn bedrijf J.H. Faassen-Hekkens Boomkwekerijen. De combinatie met LLTB en hoofdbestuurder van LTO Nederland wordt Faassen anders teveel. Hij moet zich ook nog verdiepen in dossiers. „Ik weet wel veel van de boomkwekerij, maar niet genoeg van andere sectoren.”

’Nieuwe leden komen vanzelf als PT weg is’

„De huidige status quo vind ik in eerste instantie wel goed om te behouden. Want iedere organisatie heeft zijn eigen kracht, en er zijn regionale verschillen. Door een andere grondsoort kan het bodembeheer bijvoorbeeld per regio verschillen. De organisaties werken al veel samen. Met één grote organisatie kan het hoogstens administratief nog beter. Er komt wel ooit de vraag: als er minder leden zijn, kunnen we dan niet beter alsnog de regionale organisaties samenvoegen? Elke tien jaar verdwijnt er helaas wel 30% van de agrarische bedrijven, maar het productievolume blijft op peil, en onze belangen blijven dezelfde.”

Is Brussel belangrijker dan Den Haag?

Er zijn nog veel freeriders. Minder dan de helft van alle boomkwekers is nog geen lid van LTO. Er vallen dan toch juist leden te winnen?

Waarom is aansluiting volgens u nodig?

„Omdat de overheid alleen naar een organisatie luistert, niet naar een individuele ondernemer. Dat heb ik zelf ervaren toen we met de EFNA (Europese bosplantsoenorganisatie, waarvan Faassen president is, red.) naar Brussel gingen voor onze belangen. En waarom is vorige week het

Waarvoor maakt u zich sterk in de LTO-top?

„Dat we richting overheid alert zijn op regels die ze boeren en tuinders oplegt. We moeten de overheid bewuster maken van het feit dat de agrarische sector een grote speler is in de export. Ik vind dat de sector vaak nog een ondergeschoven kindje is, en mijn gevoel zegt over regels: ’Het is nooit genoeg’. En geef als overheid dan ook een eerlijke prijs voor een eerlijk product. Ik heb er moeite mee dat ze bijvoorbeeld regels oplegt voor de inkoop van groen, terwijl ze zelf het goedkoopste materiaal inkoopt. Dit onderwerp ga ik zeker aankaarten binnen LTO. Ik wil ook graag de rode diesel terug op de agenda, want ik vind het ongelooflijk dat de overheid ons dat heeft afgenomen. Over de grens is er nog wel rode diesel beschikbaar, dat is toch geen level playing field in Europa?”

Wat vindt u ervan dat LTO nog drie regionale organisaties kent: LLTB, ZLTO en LTO Noord?

„Ja, en ik hoop dat freeriders een impuls krijgen om alsnog lid te worden. LTO is er in principe voor de leden. Voordelen die we behalen, mogen af en toe best alleen voor leden zijn. Maar ik zet geen campagne op om kwekers te winnen. Ik denk dat nieuwe leden vanzelf komen, want kwekers worden zich er steeds meer van bewust dat het Productschap Tuinbouw na dit jaar weg is. Vroeger regelde het PT alles voor hen. En freeriders zeiden over LTO: ’Ze doen het werk toch wel’. De tijd is nu wel anders.”

probleem met vogelgriep in het pluimvee zo snel opgelost? Omdat de LTO-vakgroep kordaat met de overheid ging praten, en de achterban kon informeren. Stel dat er op je bedrijf een calamiteit is, zoals een boktor: dat kun je als individu nooit oplossen, wel als organisatie.”

’LTO mag misstanden in afzet best aan de kaak stellen’

„Ja, want in Brussel worden de meeste regels bedacht. Wat Brussel afspreekt, bouwt Nederland erop. Voor gewasbeschermingsmiddelen begrijp ik de zonale toelatingszones in de EU. Maar het kan niet zo zijn dat wij middelentesten moeten overdoen, die in Duitsland al zijn gedaan, omdat landen elkaars toetsingsmethoden niet erkennen. Brussel is bezig met nieuwe regels op het gebied van teeltmateriaal, plantgezondheid, certificering en controle. Er zijn mogelijkheden om Brussel te beïnvloeden, maar dan moet je daar wel als club komen. Je kunt ook als regio naar Brussel gaan. En als je iets ziet aankomen, dan moet je niet afwachten, maar alvast laten zien: ’Dit doen wij’.” Hoe ver mag belangenbehartiging volgens u gaan?

„Als je ziet hoeveel bedrijven nu problemen hebben met financiering door de Rabobank, dan mag LTO zo’n organisatie best wijzen op zijn verantwoordelijkheden en maatschappelijk belang. En als je misstanden in de afzet ziet waar je als individuele ondernemer niets mee kunt doen, omdat de afnemer anders een kruisje voor je naam zet: dan mag LTO misstanden best aan de kaak stellen.”

De Boomkwekerij 24 (28 november 2014)

Leon Faassen.indd 10

20-11-14 15:14

Belangenbehartiging

es, niet naar individuen’ Stel dat leden illegale middelen gebruiken. Moet LTO ze dan op hun verantwoordelijkheid wijzen?

„Als een kweker een illegaal middel gebruikt, en hij kan daardoor planten goedkoper aanbieden: dan vind ik het in eerste instantie een taak van kwekers onderling, om ze te wijzen op ieders verantwoording. In principe conformeren alle leden van LTO zich aan de wet. Degene die er met de pet naar gooit, verpest het voor de rest. Het motto van de LLTB is niet voor niets: ’Goed ondernemerschap loont’. We moeten ons verantwoorden richting overheid en maatschappij, en begrip voor elkaar heb-

ben. Je kweekt goodwill als je bijvoorbeeld een briefje bij buurtbewoners in de bus stopt: ’We gaan mest uitrijden, hang even niet uw was buiten, bedankt voor uw begrip’.” Hoe kunt u als belangenbehartiger winnen?

„Dat kan alleen met goede argumenten voor je standpunten. Met emoties bereik je niet veel, daarmee kun je alleen een zaak aanduiden. Als een boer of tuinder klaagt over zijn afzetcoöperatie, dan zeg ik: ’Waar maak je je druk om? Regel dan je eigen afzet’. Wat dat betreft kunnen andere sectoren wel leren van de boomkwekerij.” <

De Boomkwekerij 24 (28 november 2014)

Leon Faassen.indd 11

20-11-14 15:14

Tekst: Tijs Kierkels Illustratie: Peter Moorman

Doorstart na faillissement mogelijk m Als een groot industriebedrijf over de kop gaat, gaat het in de krant al snel over doorstart van de gezonde bedrijfsonderdelen. Ook in de boomkwekerij is doorstart na faillissement soms mogelijk. Maar alleen als je je daarop voorbereid hebt in een tijd dat het nog goed ging. Voor een groot bedrijf is het gemakkelijker dan voor een klein. Hèt grote schrikbeeld als je bedrijf failliet gaat, is dat hele privébezit mee het gat ingesleurd wordt. Bij een vof, maatschap of eenmanszaak is de ondernemer altijd hoofdelijk aansprakelijk. Maar ook bij een failliete bv zal de curator nauwgezet gaan speuren of de directeur/grootaandeelhouder (DGA) niet nalatig is geweest, waardoor hij alsnog persoonlijk aangesproken kan worden. Heeft hij netjes gehandeld? Zijn er constructies in het spel? Heeft hij tijdig verslagen gepubliceerd bij de KvK? Heeft hij de fiscus betaald? Of in elk geval uitstel gevraagd als het allemaal niet lukte? Dit alles is in tien minuten te achterhalen. Bij ernstige gebreken zal de rechter-commissaris meegaan in de redenering van de curator dat ook privébezittingen van de DGA aangesproken mogen worden. De eerste voorwaarde voor een doorstart is dan ook dat de onderne-

ming zijn wettelijke verplichtingen is nagekomen en goede relaties heeft onderhouden met alle belanghebbenden.

Schuldsanering Voor een doorstart is akkoord van curator, schuldeisers en rechtercommissaris nodig. Komt dat niet, dan wordt het heel moeilijk. In Nederland blijven privéschulden je namelijk achtervolgen tot aan de dood, als je ze niet weet af te lossen. De enige manier om er vanaf te komen is een schuldsaneringstraject. Dat is erg zwaar: het betekent drie jaar (gerekend vanaf het moment dat de schuldpositie vaststaat) leven op het absolute minimum. Alles daarboven gaat naar de schuldeisers. Voor alles wat geld kost (huur, vakantie) is toestemming van de curator nodig. Als je daaraan voldoet, kun je na die drie jaar met een

schone lei beginnen. En bijvoorbeeld met een erfenis een nieuw bedrijf starten. Maar in de praktijk blijkt dat weinig mensen schuldsanering volhouden.

Kerstboom PRAKTIJK

Limited company (Ltd.) als alternatief voor bv Een Limited company (Ltd.) zou een goed alternatief voor de BV kunnen zijn. Het is namelijk veel goedkoper om een Ltd. op te richten (zo’n €500) en je hoeft geen stukken te publiceren als je de vestigingsplaats slim kiest. Bij een faillissement zijn je privébezittingen net zo beschermd als bij een BV, maar tegen veel lagere kosten en verplichtingen. Bijenkorf, C&A en andere internationaal opererende bedrijven hebben allemaal de Limited als bedrijfsvorm. Voor de boomkwekerijondernemer is er echter één heel groot nadeel verbonden aan de Limited: je hebt de schijn ernstig tegen als je onderneming op bijvoorbeeld Guernsey gevestigd is. Iedereen trekt zijn neus voor je op, de bank voorop. En de tenen van de curator gaan krommen als hij het woord Limited hoort. Er wordt al snel gedacht aan belastingontduiking, wat veelal niet het geval is. Strikt genomen is dit raar: alle internationale bedrijven hebben Limiteds. Er is niets mis met deze ondernemingsvorm. Het is louter beeldvorming; maar je hebt er wel mee te maken.

Het is heel lastig om zware privéproblemen na een faillissement te voorkomen zonder bv. En dan niet één bv, maar een liefst een structuur (een ’kerstboom’). Bovenaan in die structuur staat een personal holding. Hierin zijn salaris en pensioenrechten van de DGA geregeld. Bij twee samenwerkende broers gaat het om twee holdings. Daaronder komt een tussenholding, waar grond en bijvoorbeeld patenten in zitten; alle zaken waarmee je geen risico wilt lopen. Onder de tussenholding hangen werkmaatschappijen: één bv of meer, bijvoorbeeld een bv teelt, een bv handel en een speciale bv voor

De Boomkwekerij 24 (28 november 2014)

Plofbv.indd 12

20-11-14 15:14

Faillissement

jk maar lastig den onder de nieuwe wet is nog een vraag. Een bv-structuur heeft een belangrijk nadeel: hij is duur aan belastingen, accountancy, advies en administratie. Een kleine ondernemer zal er geen trek in hebben jaarlijks minimaal €10.000 kwijt te zijn, louter voor de juridische bedrijfsvorm.

Grotere ondernemingen

Een ondernemer kan zijn bedrijf zo inrichten dat er bij financiële problemen maar één bv omvalt.

risicovolle handel (zoals op Rusland). Het doel van de werkmaatschappijen is om het risico te spreiden. Grote ondernemingen doen het op deze manier. Zo’n structuur maakt een relatief gemakkelijke doorstart mogelijk. Als je het goed ingericht hebt, valt er bij financiële problemen maar één bv om. In overleg met de curator kun je gezonde onderdelen daarvan verkopen aan een andere bv. Let wel: als je dat doet voordat surseance van betaling of faillissement is aangevraagd, gaat het goed mis. Dan zien curator en crediteuren het als pogingen om geld weg te sluizen.

Adviseur is nodig Onderdeel van een doorstartplan is een akkoord met crediteuren, die een percentage van het verschuldigde bedrag krijgen. Voor de gemiddelde ondernemer is het vrijwel onmogelijk zelf zo’n plan te maken dat voor

schuldeisers als bank en fiscaal acceptabel is; daarvoor heb je echt een goed ingevoerde adviseur nodig. De overheid is bezig met nieuwe wetgeving (Herijking Faillissementsrecht) die het mogelijk maakt om een doorstart alvast voor te bereiden voordat de onderneming failliet is – in samenspraak met een toekomstig curator. De nieuwe wet moet voorkomen dat een bedrijf snel zijn potentie verliest doordat leveranciers en afnemers afhaken en personeel wegloopt na het faillissement, waardoor doorstart niet meer mogelijk is. Het welslagen van deze aanpak hangt wel af van het type curator. Nu zijn dat vaak advocaten die louter alles juridisch aftikken, maar een nieuw ondernemingsplan nauwelijks kunnen beoordelen. Ze kunnen daarvoor uiteraard een accountant inschakelen maar dat betekent extra kosten die op de al failliete boedel drukken. Hoe dit opgelost gaat wor-

Een kerstboom aan holdings en bv’s is dan ook alleen een oplossing voor de wat grotere ondernemingen. Voor de kleine ondernemer is de eenmanszaak, vof of maatschap fiscaal veel aantrekkelijker. Deze bedrijfsvormen bieden echter geen enkele garantie tegen persoonlijk faillissement en gedwongen verkoop van alle bezittingen. Toch is dat wel te voorkomen, maar ook hier schuilt de kracht in de voorbereiding. Iemand die op het laatste nippertje iets probeert te regelen, krijgt de curator en de crediteuren op zijn dak. De crux zit in scheiding van bezit en risico. Dat gaat wel in tegen de ’natuurlijke’ gang van zaken. Want hoe gaat het normaal gesproken: Je komt van school en wilt gaan ondernemen. Je sprokkelt langzamerhand land bij elkaar (of neemt het van de ouders over). Allemaal keurig op je eigen naam. Vervolgens trouw je in gemeenschap van goederen. Uit oogpunt van risicobeheersing is dit niet de juiste strategie. Die zou moeten zijn: trouwen op huwelijkse voorwaarden en het land op naam zetten van de partner die niet onderneemt. Dat betekent dan: daadwerkelijk verkopen en overdrachtsbelasting betalen. De ondernemer huurt land en gebouwen dan van zijn/haar partner. Als de ondernemer vervolgens failliet gaat, is het bezit beschermd. Maar zoals gezegd: deze manier kost behoorlijk wat geld. <

Dit artikel is gebaseerd op informatie van Leo Hunink, Grant Thornton, Boskoop De Boomkwekerij 24 (28 november 2014)

Plofbv.indd 13

20-11-14 15:14

BRANCHEWIJZER De Boomkwekerij Accountants

Automatisering

Draadrekken/steunmateriaal

Loon- en aannemingsbedrijf

Eenvoudig meer controle KANTOOR BLEISWIJK Hoekeindseweg 39, 2665 KA BLEISWIJK Tel: 088-2531850 Fax: 088-2531851

Ook last van omwaaien? Goedkoop en Stabiel:

KANTOOR DODEWAARD Edisonring 3 6669 NA Dodewaard Tel: 088-2531750 Fax: 088-2531751 KANTOOR RAAMSDONKSVEER Lissenveld 47A 4941 VL Raamsdonksveer Tel: 088-2532050 Fax: 088-2532051 www.alfa.nl

V-feetRack INFOGROEN Software BV T +31 (0)172 23 54 44 www.groenvision.com/boomkweker

Tel. : +31 621 209 044 Fax : +31 842 15 15 15 sales@floorvanschaik.com www.floorvanschaik.com

Gewasbescherming

Automatisering

Complete software oplossingen voor de boomkwekerij Biologische bestrijding

Ongeworteld stek EversGroen Gerrit Achterbergstraat 13 4043 GH Opheusden Tel/Fax: 0488-428095 Mob: 06-21886091 www.eversgroen.nl Wij produceren en leveren, een breed assortiment ongeworteldstek, op botanische naam. Hiervoor hebben wij een moerhoek van 3 hectare. Hierbij nodigen wij u van harte uit voor een bezoek aan onze kwekerij in Rhenen.

ADAMA Northern Europe B.V. Postbus 355 3830 AK LEUSDEN Tel.: 033-4453160 Email: info.ane@adama.com Website: adama.com

Pallets

Loonwerk

henri nelissen

AANGEBODEN: Thuja Brabant, alle maten!

Thermisch verzinkte Ferro pallets. Ook pallets te huur. Tel : 0495-461777 Fax : 0495-461761 verkoop@atcnederweert.nl www.atcnederweert.nl

Tevens loonwerk met hoogsteker

henri.n@hotmail.com www.hngm.nl 06-27562441

Bel of mail voor meer informatie over advertentiemogelijkheden: e-mail: svstraffic@ bdu.nl tel: 0342-494889 fax: 0342-494299 609099.indd 14

24-11-2014 11:43:16

BRANCHEWIJZER De Boomkwekerij Potten/containers

Taxaties/expertise

vander

Slikke

rentmeesters

Broere

Irrigatie B E R •Eteeltvloeren G E N I N G• installatie B . V.

onteigening ruimtelijke ordening procedures bemiddeling bij aan- en verkoop van boomkwekerijen schade-expertise aan gewassen gerechtelijk deskundig schadeexpert boomkwekerijprodukten uitgifte Prijzenregister Boomkwekerijprodukten

Teeltvloeren

Techniek

• Een halve eeuw ervaring • Steeds vernieuwend • Deskundige medewerkers

www.broerebereg ening.nl

50 jaar ervaring in aanleg en service

QUALITY FLOORS FOR EXCELLENT PLANTS

www.erfgoed.nl

+31(0)79 593 38 00

Tuinbouwsystemen Marck Water en Elektrotechniek

Nieuwerkerk ad IJssel 0180-312937 • www.marcktechniek.nl

Toeleverancier

Molenstraat 42 4758 AB Standdaarbuiten T : 0165-318500 E : office@krimpen.nl I : www.krimpen.nl

t t t t t

CABRIOLETKASSEN FOLIEKASSEN SCHADUWHALLEN GEVELSYSTEMEN SCHERMINGINSTALLATIES

tel: +31 (0)174-518811 fax: +31 (0)174-516748 info@hollandtuinbouwsystemen.nl

Taxaties/expertise

Teeltvloeren

www.hollandtuinbouwsystemen.nl Gewastaxaties, expertise voor al uw gewassen Erik de Rooij, tel: 06 53 37 52 58 Adri Streef, tel: 06 53 37 50 99 Wil de Bresser, tel: 06 53 42 72 33 Register Taxateurs VRT Postbus 840 5280 AV Boxtel tel: 0411-652525, fax: 0411-678751 info@dlvplant.nl www.dlvplant.nl

Bel of mail voor meer informatie over advertentiemogelijkheden: e-mail: svstraffic@ bdu.nl tel: 0342-494889 fax: 0342-494299 609100.indd 15

24-11-2014 11:43:44

advertentie

Eindejaarstips 2014 Het einde van 2014 komt in zicht. U kunt nú nog gebruik maken van fiscale mogelijkheden. Alle eindejaarstips vindt u op onze website.

t Meld uw hypotheekgegevens van familie of uw BV voor 31-12-2014 aan de Belastingdienst t Maak voor 31-12-2014 gebruik van de schenking voor de eigen woning van maximaal € 100.000

Voor u hebben wij er een aantal tips uitgelicht: t Profiteer optimaal van de investeringsaftrek t Voldoet u aan het urencriterium van 1225 uur? t Denk aan uw bijtelling prive-gebruik auto t Maak nog gebruik van het verlaagde box 2 tarief van 22% t Wilt u uw stamrecht voordelig afkopen in 2014?

t Verlaag uw box 3 vermogen door groene beleggingen t Voorkom belastingrente; vraag om een voorlopige aanslag U kunt nu uw voordeel hiermee behalen. WEA Deltaland helpt u graag bij het optimaliseren van uw mogelijkheden. Alle eindejaarstips vind u op www.weadeltaland.nl.

Gegevens Marktplaats dienen Fiscus De Belastingdienst kan informatie over een verkoper inwinnen bij Marktplaats. De Belastingdienst heeft de afspraak hierover openbaar gemaakt naar aanleiding van een verzoek Wob (Wet Openbaarheid Bestuur). Om de identiteit van een adverteerder te achterhalen kan de fiscus bij marktplaats een aantal gegevens opvragen: gebruikersnaam, opgegeven e-mailadres, opgegeven postcode, IP adres, datum van aanmelding op Marktplaats, opgegeven telefoonnummer, opgegeven adres en woonplaats. De Belastingdienst zal vaak eerst de adverteerder benaderen om de benodigde gegevens te verkrijgen. In sommige gevallen zal de Belastingdienst de gegevens opvragen bij Marktplaats. Dit is het geval als de identiteit van de adverteerder niet vaststaat, als het belang van het onderzoek niet toestaat de adverteerder zelf te benaderen of als de Belastingdienst twijfelt aan de verstrekte informatie. Daarnaast kan de Belastingdienst gegevens van de advertenties opvragen. Er kan door Marktplaats geen informatie verstrekt worden over de uiteindelijke transactie. Gegevens over advertenties worden door Marktplaats maximaal zes maanden bewaard vanaf het moment van verwijdering. Voor foto’s bij advertenties geldt een bewaartermijn van maximaal twee weken. Een juiste administratie van uw activiteiten is uiteraard van groot belang. WEA Deltaland helpt u daarbij graag. Neem contact op via www.weadeltaland.nl Bron: Besluit Wob-verzoek over gebruik social media door de Belastingdienst

T 088 133 73 00 609106.indd 16

24-11-2014 12:25:07

Vruchtbomen

Tekst: John van Ruiten (Naktuinbouw), Arno Engels Foto: Arno Engels

EU-certificering in de maak Voor nieuwe fruitrassen geldt een verplichte registratie. Brussel werkt ook aan één EU-certificering voor teeltmateriaal. Die gaat sterk lijken op de Nederlandse certificering. Nederland bouwde met certificering van onderstammen en vruchtbomen een voorsprong op, maar behoudt ze die wel? Er is daarnaast een groot aantal rassen met EU-kwekersrecht. Die rassen staan in de onlinedatabase van CPVO: cpvo.europa.eu. Bedrijven die nieuwe rassen in de handel willen brengen, dienen deze officieel te laten onderzoeken en registreren voor het Nederlandse register. Alle EU-landen moeten de nieuwe voorschriften voor 1 januari 2017 in hun nationale wetgeving hebben opgenomen. In dat jaar moeten ze namelijk ook nieuwe EU-certificeringsregels invoeren. Volgens Naktuinbouw lijkt het aankomende EU-stelsel behoorlijk goed op het bestaande Nederlandse stelsel. De keuringsdienst verwacht dat er daardoor in Nederland slechts enkele aanpassingen nodig zijn, waarop bedrijven en Naktuinbouw tijdig kunnen inspelen. Diverse andere landen moeten een grotere stap maken. Het herkenbare oranje waarmerkstrookje van Nederland zal na 2017 vervangen worden door een blauw EU-strookje. De vraag is dan hoe Nederlandse gecertificeerde bomen herkenbaar kunnen blijven in de EU.

De nieuwe en nog komende voorschriften horen nog allemaal bij de EU-richtlijn Fruitgewassen. Het is EUrichtlijn 2008/90 die eind 2012 al in werking trad. Sindsdien geldt er een registratieplicht voor alle fruitrassen, ook voor rassen die niet kwekersrechtelijk zijn beschermd. Vanwege de richtlijn moesten alle professioneel gebruikte rassen wel uiterlijk oktober 2014 zijn beschreven. Dat is gelukt. De afgelopen twee jaar heeft Naktuinbouw geïnventariseerd van welke fruitrassen Nederlandse bedrijven teeltmateriaal in de handel brengen. De inventarisatie is uitgevoerd met het Bundessortenamt in Duitsland, omdat deze al over een uitgebreide database van fruitrassen beschikt. Het Bundessortenamt onderzoekt veel rassen voor het verlenen van kwekersrecht ook namens Nederland.

Het gaat om circa 1.550 rassen van fruitgewassen: rassen van kleinfruit, grootfruit, onderstammen en aardbeien. Al die rassen zijn nu dus, volgens EU-regels, ook opgenomen in het Nederlandse Rassen Register: kijk online op rassenregister.com.

A- en B-rassen De fruitrassen in het rassenregister zijn opgedeeld in twee categorieën: A-rassen (circa 1.300) en B-rassen (ongeveer 250). A-rassen zijn officieel beschreven; deze rassen zijn dus geregistreerd en teeltmateriaal is certificeerbaar. B-rassen hebben een officieel erkende beschrijving die minder gedetailleerd is dan bij Arassen. Van B-rassen kan uitsluitend CAC-materiaal in de handel komen. Van de 1.300 A-rassen hebben er nu 104 Nederlands kwekersrecht.

Blauw EU-waarmerkstrookje Een van de meest zichtbare aanpassingen zal het waarmerkstrookje zijn. Dat wordt een uniform EUstrookje in de kleur blauw. Het oranje strookje van Nederland verdwijnt dus, maar niet voor 2017. Na 2017 kunnen EU-landen nog zes jaar bepalen dat materiaal uit bestaande moerbedden tot 2022 volgens de oude regels in de handel mag komen. Volgens kwekers en Naktuinbouw liep Nederland jarenlang voorop in de EU met de certificering van onderstammen en vruchtbomen. Als er straks één gelijke EU-certificering geldt, valt de Nederlandse voorsprong weg. Binnen Naktuinbouw en de LTO-Cultuurgroep voor fruitgewassen wordt de komende tijd nagedacht over de vraag: Hoe blijven Nederlandse gecertificeerde bomen herkenbaar in de EU? < De Boomkwekerij 24 (28 november 2014)

EU fruitrassen.indd 17

20-11-14 15:15

Tekst en Foto’s: Hester van Gent

Kwekerij Out heeft duurzaam kweken ho Ze zien hun boomkwekerij in Hazerswoude als een miniecosysteem, de broers Jan en Kees Out. Met hulp van een uitgekiende bemesting, natuurlijke vijanden en plantversterkers streven ze ernaar het milieu zo min mogelijk te belasten en ruimte te geven aan vogels, bijen en vlinders. Tegelijkertijd eist de markt planten die er tiptop uitzien. Hoe spelen ze dat klaar?

Op het terrein van Out boomkwekerijen is het een drukte van belang. Een team van medewerkers is in de loods bezig de planten die rechtstreeks van het containerveld komen verzendklaar te maken, om ze vervolgens los of in trays op Deense karren te zetten. Op de containervelden zijn inmiddels veel lege plekken. „Daar stond het een aantal weken terug nog vol met Hebe en Hypericum, echte herfstproducten. Het was hier net de Keukenhof met al die kleuren”, aldus Kees Out. De liefde voor het vak kregen de broers vanuit huis mee. „Elke zaterdag waren we aan het schoffelen op de kwekerij van onze vader. We zijn echt in het vak gegroeid”, zegt Kees. Tot 22 jaar terug runden ze elk hun eigen kwekerij maar in 1992 besloten de broers te fuseren. „We deden al steeds meer samen, gebruikten elkaars machines en onze kwekerijen lagen naast elkaar. Het was een logische keuze om samen te gaan. Toen ik op een gegeven moment zoveel telefoontjes kreeg dat ik de anderen op het veld steeds vaker ophield, ben ik me op de verkoop gaan richten”, vertelt Jan. De broers hebben nu elk hun eigen werkveld; Jan gaat over de verkoop en Kees is de teeltman.

De broers Jan (links) en Kees Out streven naar minimale inzet van chemie.

Leger natuurlijke vijanden Al snel wordt duidelijk dat Boomkwekerij Out een pionier is in biologische bestrijding in de buitenteelt. Kees vertelt over de aanleiding, nu zo’n vijftien jaar geleden. „Gewasbescherming lag bij mij op mijn bordje. Dat is niet het leukste werk. Het ging me steeds meer tegenstaan als ik me weer in een pak moest hijsen om te gaan spuiten.” In kassen waren inmiddels goede ervaringen opgedaan met een roofmijt tegen spint. Kees drong er bij zijn teeltvoorlichter op aan om de roofmijten op de kwekerij in te zetten. „Ik moest flink doorhameren. Het tegenargument was dat de roofmijten buiten weg zouden vliegen.” Kees startte met een proef in Magnolia. Omdat spint goed beheerst kon worden, werden de roofmijten vervolgens in Buddleja beproefd. Kees vertelt enthousiast: „Het ging echt geweldig! We hebben er de STIP (Studieclub innovatieprijs Boskoop) mee gewonnen, wat voor ons een enorme stimulans was om door te gaan met biologische bestrijding.” Van het een kwam het ander. Inmiddels zetten ze een leger met meerdere soorten natuurlijke vijanden in tegen insecten en mijten, zoals gaasvlieg en lieveheersbeestje tegen bladluis en cicaden en roofmijt tegen trips. Chemisch wordt alleen ingegrepen als het nodig is en dan uitsluitend met selectieve middelen. Kees schat in dat inmiddels zo’n 50% minder chemische middelen worden gebruikt op de kwekerij. „Het vraagt meer zorg, maar op deze manier werkt het een stuk prettiger. En op de kwekerij zien we veel meer vogels en insecten.”

Weerbare planten In 2010 maakten ze een start met kleinschalig beproeven van compostthee. Kees: „Met plantversterkers willen we de gewassen weerbaarder maken tegen ziekten en pla-

Op de kwekerij zijn veel insecten en vogels.

De Boomkwekerij 24 (28 november 2014)

Reportage kwekerij Out.indd 18

20-11-14 15:15

Heesters

en hoog in vaandel Boomkwekerij Out, Hazerswoude-Dorp Sortiment: sierheesters, hoofdzakelijk Hypericum, Buddleja, Hebe Addenda, Salix en Syringa. Afzet: vooral groothandelaren/exporteurs . De meeste producten komen in tuincentra terecht maar ook de betere bouwmarkten en gemeenten en hoveniers. Iets meer dan de helft (zo’n 60%) gaat naar het buitenland, vooral Duitsland en Scandinavië. Oppervlakte: 9 ha (containerveld, volle grond en glas). Personeel: naast Jan en Kees werken echtgenotes Anja en Anke mee en zijn er vier vaste medewerkers en vier losse uitzendkrachten in de vakanties aangevuld met scholieren. Website: www.boomkwekerij-out.nl. Onkruidbestrijding gebeurt bij kwekerij Out door handmatig wieden.

gen. In eerste instantie focussen we op valse meeldauw.” Vanaf 2014 wordt de toepassing van plantversterkers op de kwekerij in een vierjarig praktijknetwerk groter aangepakt. Met een subsidie van EZ hebben ze een weerstation aangeschaft. Hiermee kan op basis van klimaatmetingen in het gewas, zoals de bladnatperiode, worden voorspeld wanneer bepaalde ziekten en plagen actief worden. „Op die manier weten we precies wanneer de druk van valse meeldauw zo groot wordt, dat we met een selectief middel moeten spuiten. Tot die tijd gebruiken we alleen plantversterkers.” Ook voor water en bemesting op maat is speciale aandacht. Kees: „Door gerichter te bemesten, gaan er minder meststoffen verloren en wordt de plant weerbaarder. Daardoor hoeven we weer minder chemisch te corrigeren.” DLV begeleidt het praktijknetwerk en zal ook het kostenplaatje en het middelengebruik in kaart brengen.

Gezond sortiment Hun grootste uitdaging is een zo goed mogelijk product neer te zetten, met zo min mogelijk belasting voor het

milieu. Daarom nemen ze regelmatig afscheid van te ziektegevoelig sortiment. Naast Hypericum is Hebe een belangrijk product. Jan: „Zo’n twintig jaar geleden startten we met Hebe ’Autumn Glory’. Via via kwamen we aan stek van wat later onder de merknaam Addenda® werd verkocht. Omdat deze Hebe zich positief onderscheid van ander Hebe en weinig gevoelig voor ziekten en plagen is, zijn we lid geworden van telersvereniging Addenda en hebben we de teelt uitgebreid.’’ De broers zijn van mening dat duurzaam telen de toekomst heeft. Kees: „De maatschappij vraagt erom. We streven ernaar zo milieuvriendelijk mogelijk te werken. Dit mag alleen niet ten koste van alles gaan. We moeten ook een goed product afleveren. De consument eist een product dat er topgaaf uitziet. De lat is de laatste jaren steeds hoger gelegd. Een plant met een bruin blaadje blijft in de winkel staan. Daarom denk ik niet dat we helemaal zonder chemie kunnen. Er zouden meer selectieve middelen beschikbaar moeten komen. Voor fabrikanten ligt er daarom ook een uitdaging om voor voldoende milieuvriendelijke oplossingen te zorgen!” <

De Boomkwekerij 24 (28 november 2014)

Reportage kwekerij Out.indd 19

20-11-14 15:15

Tekst en Foto’s: Jelle Hiemstra, PPO Boomkwekerij

PPO werkt aan methoden om aanta st Bij Verticillium bestaat geen behandeling om aangetaste planten te genezen. Schoon planten op schone grond is daarom erg belangrijk. Het Praktijkonderzoek Plant en Omgeving in Randwijk werkt aan verschillende manieren om dit beter mogelijk te maken. Een overzicht van de verschillende aspecten waaraan momenteel gewerkt wordt.

Verticillium in olijf.

Er is eenvoudigweg geen middel om Verticillium in aangetaste planten te bestrijden. Om uitval door de schimmel te voorkomen rest dus alleen nog het voorkomen van aantasting.

De beste manier om schade door Verticillium te voorkomen is het planten van niet-besmette bomen op een niet-besmette bodem. Om dat efficiënt te kunnen doen, zijn snelle

ACHTERGROND

Levenscyclus Verticillium dahliae

en betrouwbare methoden voor het testen van zowel het plantgoed als de bodem voorafgaand aan de start van een teelt essentieel. De gangbare methoden zijn laboratoriummethoden gebaseerd op het kweken van de schimmel op speciale voedingsbodems. Dit is tijdrovend en daardoor ook duur. De moderne moleculair biologische technieken bieden echter nieuwe en veel snellere mogelijkheden.

Verwelkingsziekte wordt veroorzaakt door Verticillium dahliae, een schimmel die zijn waardplanten vanuit de bodem infecteert. In de bodem is de schimmel aanwezig in de vorm van ruststructuren, zogenaamde microsclerotiën. Deze microsclerotiën zijn gewoonlijk inactief en kunnen jarenlang in de bodem overleven. Ze kiemen echter onder invloed van stoffen die worden uitgescheiden door groeiende wortels. De schimmel groeit naar de wortel toe, dringt deze actief binnen en verspreidt zich verder door de boom met het sap wat van de wortels naar het blad wordt getransporteerd. In gevoelige soorten kan een jonge boom zo in enkele weken volledig geïnfecteerd worden. Als gevolg hiervan raken de houtvaten op meerdere plaatsen verstopt en ontstaan de typische verwelkingssymptomen, later gevolgd door afvallend of verdrogend blad en afstervende takken. In het afstervende blad kunnen grote aantallen nieuwe microsclerotiën worden gevormd. Het blad van zieke planten is daarmee een belangrijke bron van verspreiding van de ziekte. Doordat Verticillium ook op belangrijke landbouwgewassen, zoals in Nederland bijvoorbeeld aardappel en aardbei en in warmere streken tomaat en katoen, kan voorkomen en zich daarop sterk vermeerdert, is de schimmel op veel plaatsen in de bodem aanwezig.

Specifieke primers In meerdere projecten heeft PPO in de afgelopen jaren gewerkt aan de toepassing van deze nieuwe technieken voor de detectie van onder andere Verticillium. Inmiddels zijn er zogenaamde specifieke primers ontwikkeld die worden gebruikt om het DNA van de schimmel aan te tonen. De hierop gebaseerde laboratoriummethode is met succes

De Boomkwekerij 24 (28 november 2014)

Verticillium.indd 20

24-11-14 11:38

Ziekten

ta sting door Verticillium te voorkomen Overzicht veldproef met verschillende behandelingen om Verticillium in de bodem te bestrijden.

sluiten is. Daarom wordt in 2014 de proef herhaald met kunstmatig met V. dahliae ge誰nfecteerde Acer platanoides planten in het gotensysteem. Het drainwater wordt opgevangen, regelmatig bemonsterd en getest op de aanwezigheid van Verticillium.

Bestrijding in de bodem

gebruikt om V. dahliae aan te tonen in praktijkmonsters van zieke esdoorns en essen.

Snelle methode Nu wordt samen met een aantal buitenlandse partners gewerkt aan de verdere ontwikkeling naar een snelle methode waarmee op het veld of bij de teler in de schuur een monster (van de bodem of van verdachte planten) direct kan worden getest op de aanwezigheid van Verticillium. Dit Europese project (www.vertigeen.eu) richt zich op de olijventeelt waarin Verticillium verwelking een van de grootste problemen is. De ontwikkelde expertise en technieken zijn in principe ook in de Nederlandse boomkwekerij en fruitteelt toepasbaar. Momenteel wordt gezocht naar mogelijkheden om deze technieken ook voor de Nederlandse situatie door te ontwikkelen.

Tegengaan van verspreiding De belangrijkste stap hierbij is het voorkomen van het binnenslepen van de ziekte met het plantgoed of met grond van besmette percelen aan machines. De beschreven detectiemethoden zijn een belangrijk hulpmiddel daarbij. Een tweede bron van besmetting zijn afvallende bladeren van aangetaste bomen. Zolang het aantal zieke planten beperkt is, is het verstandig aangetaste planten in nieuwe percelen zo snel mogelijk te verwijderen en te vernietigen. In het project rond Verticillium in olijf bleek dat Verticillium ook met irrigatiewater of door oppervlakkig afstromend water verspreid kan worden. Naar aanleiding daarvan onderzoekt PPO of Verticillium bij de teelt in goten verspreid kan worden via recirculatie van het drainwater wanneer besmette planten in de goten worden geplant. Een eerste verkenning in 2013 gaf aan dat dit niet uit te

De ruststructuren van Verticillium dahliae kunnen tien tot vijftien jaar in de bodem overleven zelfs als daar geen waardplant op wordt geteeld. Een eenmaal besmette bodem blijft daarom heel lang ongeschikt voor de teelt van vatbare gewassen. Omdat de schimmel op veel plaatsen aanwezig is, is vermijden van besmette percelen vaak niet goed mogelijk. Om aantasting te voorkomen zit er dan niets anders op dan te proberen de schimmel in de bodem te bestrijden. Chemische bodemontsmetting (natte grondontsmetting) was tot nog toe de enige mogelijkheid. Deze methode is echter duur, moet regelmatig worden herhaald en is om milieutechnische redenen tegenwoordig ongewenst en vaak zelfs niet toegestaan. Daarom heeft PPO in de afgelopen jaren met financiering van het PT in twee grote veldexperimenten een aantal alternatieve methoden onderzocht op hun effectiviteit. Daarbij bleek dat biologische grondontsmetting (BGO) op een zandbodem Verticillium even goed bestrijdt als natte grondontsmetting. Op kleigrond was het effect duidelijk minder. Een eerste test op een besmet perceel van een praktijkbedrijf op zand liet zien dat een BGO-behandeling voor het planten het aantal zieke planten in de teelt sterk verminderde. Inmiddels is een Praktijknetwerk van start gegaan om de praktische haalbaarheid en de inpasbaarheid in de bedrijfsvoering verder te onderzoeken. < De Boomkwekerij 24 (28 november 2014)

Verticillium.indd 21

24-11-14 11:38

Tekst en Foto: Arno Engels

Praktische vragen over bodemscans Handmatig steken van grondmonsters is in de toekomst misschien wel ouderwets of overbodig, want het is nu trend om met geavanceerde sensortechnologie bodemscans te maken. Scannen is mogelijk met verschillende systemen. Die kunnen bodemkaarten opleveren waarmee bodem en gewas te verbeteren zijn.

Wat is eigenlijk een bodemscan?

Een bodemscan is een technologisch hulpmiddel om gegevens (data) van een bodem te bemachtigen. Het is zeg maar een automatische methode van bodemkartering. Van oudsher worden bodems in kaart gebracht door: de grondsoort te bepalen (volgens een bodemclassificatie), een bodemprofiel te maken (middels graven van profielkuilen) en grondmonsters te nemen die fysische, biologische en chemische eigenschappen tonen. Bij een bodemscan worden ongeveer 600 punten per ha gemeten, waarbij er altijd een koppeling is met een gps-systeem. Zoâ&#x20AC;&#x2122;n scan levert dus een nauwkeuriger beeld op van de bodemgesteldheid, dan een gegraven profielkuil of een aantal gestoken grondmonsters. Die leveren slechts gemiddelden op. Welke scansystemen zijn er mogelijk?

In de landbouw zijn momenteel drie scansystemen het meest bekend: De Mol, EM38 en Veris. De Mol is een Nederlands systeem dat ontwikkeld is door The Soil Company. Dit bedrijf bestaat niet meer. Nu is De Mol eigendom van agrarisch laboratorium Altic en heet het de Gammaspectrometer. Bij dit systeem werkt Altic samen met sensortechnologisch bedrijf Dacom. EM38 is oorspronkelijk ontwikkeld door Geomatrix Earth Science in Engeland, voor toepassing in de geologie en archeologie. Een model van dit systeem, de EM38-MK2, is voor LoonwerkGPS (loonbedrijf van precisielandbouw-pionier Van den Borne Aardappelen) aangepast door robotiseringsbedrijf Probotiq. Veris komt van Veris Technologies

uit Amerika. In Nederland wordt het model Veris MSP3 toegepast door gps-bedrijf Agrometius samen met toeleverancier Agrifirm Plant. Behalve deze drie scansystemen zijn er nog meer bedrijven en bureaus die geofysisch onderzoek uitvoeren met scanapparatuur, zoals het Nederlandse Medusa Explorations, maar niet specifiek in de landbouw. Wat meten die systemen?

De Gammaspectrometer werkt met sensoren die de natuurlijke radioactieve straling in de bodem meten. Mineralen en bodemtypen kunnen namelijk verschillende concentraties radioactieve stoffen bevatten. De Gammaspectrometer meet de hoeveelheid straling van kalium, uranium en thorium in de bodemlaag 0-30 cm. EM staat voor ElektroMagnetische geleidbaarheid. De EM38-MK2 is een instrument dat bestaat uit een zender en een ontvanger die op circa 1 m afstand van elkaar zijn geplaatst. De zender krijgt een bepaalde stroomsterkte, waardoor een magnetisch veld in de bodem ontstaat. Dat veld wekt een tweede magnetisch veld op dat de ontvanger meet. Elektromagnetische straling wordt omgerekend naar elektrische geleidbaarheid: EC. De EM38-MK2 meet de EC van 0 tot 1.000 mS/m, op 0-50 cm en 0-100 cm diepte. Er is een model in aantocht dat op vier diepten meet. Ook de Veris MSP3 meet de elektrische geleidbaarheid van een bodem. Dit gebeurt op 0-30 cm en 0-90 cm diepte. Daarnaast heeft deze scanner nog een aparte sensor om het organische stofgehalte te meten, en een sensor voor de zuurgraad ofwel de pH.

Waar zijn de scanners inzetbaar?

Alle systemen zijn in principe op alle grondsoorten inzetbaar, mits de grond niet te nat is om erover te rijden. De Veris MSP3 is namelijk een machine die achter een tractor hangt. Ze gaat bovendien de grond in om tijdens het rijden te kunnen meten. Door deze werkwijze is de Veris MSP3 hoofdzakelijk geschikt voor lege percelen en ook percelen met groenbemesters. De EM38-MK2 van LoonwerkGPS is veel lichter, want het is een langwerpig, handzaam instrument dat op een slee is gemonteerd. Een universeel voertuig van Kubota sleept die slee gewoon over de grond. Als de grond enigszins nat zou zijn, dan worden de wielen onder dat voertuig vervangen door rupsen. Deze scanner hoeft niet per se op een leeg perceel te rijden. Hij kan ook over een (lage) groenbemester heen, of over grasstroken tussen rijen

De Boomkwekerij 24 (28 november 2014)

Bodemscannen.indd 22

20-11-14 15:15

Sensortechnologie

ns kunt (laten) strooien. Op de ene plek dus wat meer, op de andere plek wat minder. Zo kun je bijvoorbeeld de pH al op een kleine oppervlakte (zoals 10 bij 10 m) verbeteren. Een bodemkaart kan ook (in bepaalde kleuren) verschillen in onkruidgroei tonen, zodat je de toepassing van bodemherbiciden hierop kunt afstemmen. En als een kaart structuurproblemen aan het licht brengt, kun je bepaalde bodemverbeterende maatregelen nemen, als drainage aanleggen, natte plekken omzeilen met beplanten en/of berijden. Hoe betrouwbaar zijn kaarten?

Bij diverse kwekers wordt dit najaar de EM38-MK2 beproefd, zowel over nieuwe percelen als tussen vaststaande laanbomen. De scanner zit hier op de slee.

laanbomen. De rijafstand moet dan wel minimaal 1,7 m zijn, vanwege de breedte van de Kubota.

tot toepassing en interpretatie van bodemscans. Wat leveren bodemscans op?

Hoe belangrijk is het scanmoment?

Voor systemen die de elektrische geleidbaarheid meten, zoals de EM38-MK2 en de Veris MSP3, is het scanmoment heel belangrijk. Ze meten immers de weerstand van de elektromagnetische straling ofwel de geleidbaarheid. Die weerstand wordt veroorzaakt door het hele bodemsysteem, inclusief de hoeveelheid water. Als je vandaag een relatief droge grond scant, en er valt daarna regen, dan zit er morgen meer vocht in de bodem. Dus de meetgegevens zullen dan afwijken. Wanneer kun je het beste scannen?

Deelnemers aan het praktijknetwerk ’Precies wat boomkwekers willen’ buigen zich nog over deze vraag, en over andere vragen met betrekking

Alle systemen maken op basis van de meetgegevens, gekoppeld aan gps, bepaalde bodemkaarten. Zo’n kaart kan de bodemstructuur in beeld brengen, en dus mogelijke verschillen per perceel. Eigenlijk is van elke bodemvariabele een kaart te maken: van de hoeveelheid organische stof, leem, zand, lutum (klei), EC, pH, hoogte- en laagteverschillen, aanwezigheid van aaltjes, mate van verdichting. De volgende vraag over bodenkaarten is echter van belang. Wat kun je met bodemkaarten doen?

De kaarten zijn te gebruiken als basis voor plaatsspecifieke bewerkingen, zoals variabel bemesten: je kunt van een bodemkaart een strooikaart laten maken, waarna je een hoeveelheid meststoffen met gps precies

Bij alle systemen die bodemscans maken, worden aanvullend nog grondmonsters gestoken en geanalyseerd in laboratoria. Met de monsteranalyses worden de gescande data gekalibreerd, om inderdaad de betrouwbaarheid van die gegevens te kunnen vaststellen. Geo-statistiek is echter niet eenvoudig. Uit onderzoek door onder andere PPO Lelystad blijkt dat de bodemkaarten van de Veris MSP3 betrouwbaar zijn. Ook data van de EM38-MK2 zijn betrouwbaar. Dat is onder andere aangetoond in onderzoek door Universiteit Gent, in opdracht van het Programma Precisie Landbouw van de Nederlandse overheid. De Gammaspectrometer zit bij Altic nog in de onderzoeksfase. Het agrarisch laboratorium onderzoekt nog een voldoende goede ijking van de gescande bodemdata. Altic verwacht volgend jaar duidelijkheid te hebben over de betrouwbaarheid van het systeem, waarna het commercieel op de markt zal komen. Wat kost een bodemscan?

De Gammaspectrometer is nog niet commercieel, dus hiervan is nog geen prijs bekend. De EM38-MK2 kost €75/ha. De uitgebreidere bodemscanner Veris MSP3 kost €175/ha, en dan moet je minimaal 10 ha laten scannen, dus je bent minimaal €1.750 kwijt. Om kosten te delen kunnen kwekers ook gezamenlijk de Veris inschakelen. < De Boomkwekerij 24 (28 november 2014)

Bodemscannen.indd 23

20-11-14 15:15

Tekst en Foto: Ron Barendse

De drukste tijd van het jaar PT Creations in Wijk en Aalburg nam op 17 november deze nieuwe loods van 3.800 m² in gebruik, waarmee zijn totale verwerkingsruimte uitkomt op 9.000 m². Voor het bedrijf zijn de zes tot zeven weken voor kerst de drukste tijd van het jaar. Ruim honderd medewerkers versieren in deze periode coniferen, maken arrangementen of verwerken bol-op-potproducten. Eigenaar Mark Timmermans ziet een lichte verschuiving naar het gebruik van meer natuurlijke materialen. „Richting de OostEuropese landen gaan vooral producten met veel blingbling, maar voor Nederlandse en Duitse klanten gebruiken we ook steeds meer natuurlijke materialen.” <

De Boomkwekerij 24 (28 november 2014)

FotoSpread 2 paginas-BKW.indd 24

24-11-14 12:05

Kerst

De Boomkwekerij 24 (28 november 2014)

FotoSpread 2 paginas-BKW.indd 25

24-11-14 12:05

Tekst en Foto: Arno Engels

Robotica-expert Richard van der Linde:

’Sierteelt moet kant van robotisering opgaan Robotisering is nodig in de sierteelt, stelt Richard van der Linde, om bedrijfsprocessen efficiënter te kunnen uitvoeren. Als directeur van Lacquey, een robotiseringsbedrijf ontstaan vanuit TU Delft, ziet hij ontwikkeling en toepassing van intelligente technologie hard gaan. „Het is een revolutie.”

De Boomkwekerij 24 (28 november 2014)

Robotica.indd 26

20-11-14 15:16

Hightech

gaan’ Waarin verschilt robotisering van automatisering?

„Een robot is een flexibele automatiseringsoplossing, omdat je die kunt herprogrammeren. Je kunt een robot verschillende dingen laten doen, door een ander stukje software in te brengen. Hij werkt met modulaire intelligente technologie en ziet de wereld met sensoren. Machines werken met motoren, assen en servo’s. Die doen één ding, en ook goed, maar ze zijn niet flexibel.” Robotisering zet niet door in de tuinbouw. Er is ooit een stekrobot ontwikkeld, en nu zijn er plukrobots in ontwikkeling, meer niet. Is de tijd nu wel rijp?

’Je moet grootschalig denken’

Wie zit achter de Smart Industry?

„Nu wel, omdat hightech betaalbaar is geworden door grootschalige toepassing. Er zijn nu wereldwijd meer dan acht miljoen stofzuigrobots verkocht; zo’n robot is maar iets duurder dan een gewone stofzuiger. Gazonmaairobots gaan ook zo hard. Toen de telefoon in je zak pastte, ging het ook snel en werd het de smartphone. Ontwikkeling en toepassing van intelligente technologie gaan zo hard, dat je kunt spreken van een revolutie. Een tweede industrialiseringsgolf, na de eerste in de vorige eeuw. Maar je moet bij robotisering in de tuinbouw niet in eenmalige projecten denken. Als iedereen eigen robots blijft ontwikkelen, worden toepassingen niet betaalbaar.”

„In Nederland is dat onder andere de FME, ondernemersorganisatie voor de technologische industrie, de Kamer van Koophandel, TNO en het ministerie van Economische Zaken. Al die partijen hebben in oktober een nationale Smart Industry-agenda opgesteld: waaraan ze gaan werken. Andere landen zijn ook bezig met de Smart Industry; Duitsland is er al ver mee. Brussel ziet ook dat bedrijven slimme technologie nodig hebben, maar wie dat gaat betalen? De financieringsvraag is nog een open vraag. Mijn stelling is: juist door het verdwijnen van het PT heeft de sector nieuwe financieringsmogelijkheden. En er zijn verschillende verdienmodellen mogelijk met robotisering.”

De sector moet dus grootschalig aan de slag?

Hoe kan de sierteelt een Smart Industry worden?

„Ja, je moet grootschalig denken, net zoals de autoindustrie dat heeft gedaan. In 1969 begon de allereerste autorobot bij GM, en nu werken er wereldwijd 1,3 miljoen robots in de automotive. Die industrialisering heeft heel veel werkgelegenheid geboden, en al die robots werken met dezelfde technologie. In de automotive, en ook in de elektronica-industrie, is er standaardisatie, maar in de agro-industrie nog niet, omdat de sector te versplinterd is. Robotisering is wel nodig, want alleen al door de groei van de wereldbevolking – nu 7 miljard mensen, straks 10 miljard – zal er meer en efficiënter geteeld moeten worden.” De sierteeltmarkt zal eerder krimpen dan groeien.

„Dat is misschien wel zo, maar in de sector is nog veel seizoensarbeid. Over tien jaar zijn alle Polen weg, omdat ze te duur zijn geworden. Poolse arbeid is daarom nu al een probleem in Noorwegen. Zo is dat nu ook een probleem in Amerika, met Mexicaanse arbeid. Je moet dus wel de kant opgaan van robotisering. Uitzendbureaus zullen daar ook belangstelling voor hebben, want dan kunnen ze robots uitzenden. Maar robotisering moet je dus wel collectief aanpakken: samen werken en leren.” Hoe is dat mogelijk zonder Productschap Tuinbouw?

houden. Zolang je in ijzer en tractors denkt, leef je in de vorige eeuw. Je moet een bestaand bos soms afbranden om iets nieuws te laten groeien: bijvoorbeeld de Smart Industry. Dat is het toepassen van intelligente technologie in bedrijven met behulp van big data. In 2024 zijn zulke grootschalige digitale gegevens gratis en kun je de intelligentie van een mens op een visitekaartje zetten. Dat gaat de komende tien jaar echt gebeuren. Op de TU Delft hebben ze al een volledig autopilot-systeem ter grootte van een euromunt gemaakt. Dat is een wereldrecord.”

’PT heeft achterban ouderwets gehouden’

„Kwekers kunnen meegaan in de nationale agenda. Zoek naar nieuwe manieren om een teelt met intelligente technologie mogelijk te maken. Om erachter te komen waar dat kan, kan iedereen een quickscan invullen op de site factory-in-a-day.nl. Vanuit TU Delft organiseren we dan soms een workshop met studenten, pizza en cola. Binnen twee dagen is bekend of we een proces met bestaande technologie kunnen robotiseren. Je kunt niet in één keer een oogstrobot of een onkruidrobot ontwikkelen. Dat doe je stapje voor stapje met een roadmap, en zodanig dat de hele sector ervan kan profiteren. Je maakt op weg naar een robot bijvoorbeeld eerst een stilstaand platform, dan maak je dat rijdend en stop je er een camera in. Vervolgens ga je testen in fieldlabs en maak je de robot geschikt voor gebruik.” Is er al een sierteeltvoorbeeld van Factory in a Day?

„Ja, toepassing bij een potplantenteler met Yucca-stammen. Bedoeling is dat een robot de stammen uit een kist pakt en in potgrond zet. We staan aan het begin van het toepassen van modulaire intelligente technologie. Het zal hard gaan, dat ga je ook met drones zien. Binnen vijf jaar komt er een drone die je perceel kan monitoren en een seintje kan geven aan robots in het veld: ’Ik zie daar iets, ga eens kijken’.” <

„Ik vind het juist fantastisch dat het PT ophoudt te bestaan, want het heeft de achterban ouderwets geDe Boomkwekerij 24 (28 november 2014)

Robotica.indd 27

20-11-14 15:16

Qualitree Propagators Inc., a wholesale nursery located in Rosedale BC, shipping nursery products throughout Canada and the USA, has a position available in the following area:

GROWER Candidate must be self-motivated, physically fit, organized, a team player and have a genuine interest in growing plants. Duties include: • Constant care and monitoring of plants for optimum quality • Water/Irrigation management • Participate in crop scheduling meetings • Insect and disease management • Fertility management Education, training, experience: • Agriculture degree preferred but not required and/or 2 to 3 years of growing experience • Must be able to work independently • Must possess a pesticide applicator license • Must have a minimum of a Class 5 driver’s license Wage/salary will be based on experience. If you are looking for a challenge in a dynamic, growing company and meet the requirements of our position please forward a resume and cover letter explaining why you are the candidate we are looking for to: hr@qualitree.com or by fax to 001.604.794.3378 by December 31st 2014. No phone calls please. More details about Qualitree @ www.qualitree.com *We thank all applicants for their interest, but only those selected for interview will be contacted.

609102.indd 28

24-11-2014 13:00:07

Ongekend

Tekst: Ronald Houtman Foto’s: Plants and Pictures

Meliosma wordt zelden gekweekt. De moeizame vermeerdering is deels de oorzaak dat deze fraaie struiken en kleine bomen nog steeds zeldzaam zijn.

Meliosma Meliosma bestaat, uit 20 tot 25 soorten. Ze komen voor in Zuidoost-Azië en Midden- en Zuid-Amerika. Het zijn struiken tot soms middelgrote bomen met geveerde bladeren. De bloemen verschijnen in eindstandige pluimen. De bloemen geuren zoet, wat de eigenschap is waarnaar de naam verwijst (meli = honing, osme = geur). Ze zijn allemaal zeldzaam tot zeer zeldzaam in cultuur. Het minst zeldzaam is Meliosma dilleniifolia. Binnen deze soort zijn een aantal ondersoorten. Meestal zijn het M. dilleniifolia subsp. cuneifolia en M. d. subsp. flexuosa die gekweekt worden (ook onder de synoniemen M. cuneifolia en M. flexuosa). Het zijn forse struiken van circa 4 tot 5 m hoogte en breedte met opgaande hoofdtakken en sierlijk overhangende zijtakken. De bladeren zijn dof donkergroen met 20-25 paar opvallend diepliggende nerven, eindigend in een getand-gezaagde bladrand. Bij de subsp. cuneifolia zijn de bladeren aan de onderzijde behaard, bij subsp. flexuosa kaal. In juni en juli verschijnen tot 25 cm grote bloempluimen met talloze kleine crèmewitte bloemen die heerlijk geuren. Ze worden gevolgd door glimmend zwarte ronde vruchten, iets groter dan een halve centimeter. Deze struiken kunnen worden gestekt.

Een schitterende soort waar de laatste jaren wat zaad van is verspreid en die dus op zeer beperkte schaal wordt gekweekt, is Meliosma veitchiorum. Dit is een boom met geveerd blad die meer dan 7 m hoog kan worden. De bladeren zijn tot 80 cm lang met negen tot elf ovale deelblaadjes die tot 15 cm lang zijn. ’s Zomers zijn ze heldergroen maar in de herfst kleuren ze prachtig helderoranje. De dikke, licht grijsbruine takken beginnen al na enkele jaren in een typisch ruitvormig patroon af te schilferen. Alle Meliosma zijn warmteminnend en groeien het beste op een voedzame, goed doorlatende bodem. Qua grondsoort voldoen zand, leem en veengronden. Kleigronden worden minder goed verdragen, niet vanwege de hoge pH, maar vooral omdat deze sterker de neiging tot verdichten hebben. Jonge planten kunnen het best worden beschermd tegen strenge kou. <

PLUS

MIN

+ Bloemen en vruchten

- (Zeer) zeldzaam

(M. dilleniifolia)

- Moeilijke vermeerdering

+ Fantastische herfstkleuren

(M. veitchiorum)

U IT DE PRAKTIJK „Enkele jaren geleden kwam er zaad van Meliosma veitchiorum op de markt. Het is een prachtige soort die zeker de moeite van breder gebruik waard is. Maar de vermeerdering zal altijd lastig blijven. Anders is dat bij M. dilleniifolia, die door zomerstek te vermeerderen is. De planten worden door ons in de vollegrond opgekweekt tot de verkoopbare maten 60-80 en 80-100. Vanuit de handel en tuincentra is er eigenlijk geen vraag naar Mark Bulk Boskoop

Meliosma. Waarschijnlijk vanwege de onbekendheid van de planten. Vrijwel alle planten die we verkopen gaan naar particulieren en instellingen zoals (botanische) tuinen. Best jammer, want deze planten zijn mooi en winterhard en verdienen dus zeker meer aandacht.“ De Boomkwekerij 24 (28 november 2014)

Ongekend meliosma.indd 29

20-11-14 15:16

VAN HEUSDEN www.jutewereld.nl Jute import-export, ook stevige gebruikte jute zakken in geperste balen!

H.O. van Heusden, Zandweg 1, 4181 PL Waardenburg. tel. direct +31-655515560

G. VAN DE KOLK B.V. KASSENBOUW & KASSENSLOOP

ALWAYS NO 1 FOR THE NURSERY

WWW.DEBETSSCHALKE.COM

G.VAN DE KOLK SPOORSTRAAT 65 4041 CL KESTEREN TEL: 0031 (0) 488 442182 www.gvandekolk.nl IMPORTEUR BENELUX

609103.indd 30

24-11-2014 12:59:34

Vaste planten

Tekst: Ketura Haveman Foto: PPO Boomkwekerij

Plaaggeest in Pachysandra heeft naam Al enkele jaren hebben Pachysandra-kwekers te maken met grootschalige uitval van planten. De veroorzaker blijkt een nieuwe Phytophthora die recent een naam heeft gekregen: Phytophthora terminalis. Sinds enkele jaren hebben kwekers van Pachysandra plotseling te maken met grootschalige uitval in planten. In korte tijd kunnen tot tientallen procenten van de productie plotseling verwelken. Uiteindelijk bleek dat een Phytophthora de boosdoener was. Maar om welke Phytophthora het ging was lastig, want de gevonden Phytophthora stond nog niet in de boeken. Onlangs heeft de nieuwe soort een naam gekregen: Phytophthora terminalis. Phytophthora wordt zichtbaar doordat plantjes eerst hun intens groene kleur verliezen. De planten worden vervolgens bruin en sterven af. Wie de plant van dichtbij bekijkt, ziet dat de basis van de plant rot en bruin gekleurd is. Er is vaak een scherp grensvlak zichtbaar van ziek en nog niet aangetast weefsel. In eerste instantie is het vaak een stekje in een pot met meerdere stekjes dat uitvalt, maar al snel kunnen er pleksgewijs besmettingen ontstaan. Onder natte of vochtige omstandigheden kan de uitval echter ook behoorlijk massaal optreden. Dat is goed verklaarbaar, want Phytophthora kan zich verspreiden via zwemsporen die in het water worden meegevoerd. De overgrote meerderheid van Pachysandra wordt in containers gekweekt en op deze bedrijven wordt het water vaak gerecirculeerd. Het gietwater zorgt bij besmetting voor een snelle verspreiding van de ziekte over het bedrijf. Ontsmetting van het gietwater om verspreiding te

voorkomen is praktisch lastig uitvoerbaar. Phytophthora-sporen zijn in water lastig aan te tonen. Met de zogenoemde ’Rhododendron-methode’ kunnen kwekers wel vaststellen of deze sporen in het water aanwezig zijn. Enkele Rhododendron-bladeren drijven gedurende twee dagen op het water. Vervolgens worden de bladeren bij een diagnostiekservice onderzocht. Bruine vlekken kunnen worden veroorzaakt door Phytophthora. Als het blad veel bruine vlekjes heeft, is het duidelijk dat de ziektedruk hoog is.

Gezonde planten PPO Boomkwekerij heeft onderzoek gedaan naar de bestrijdingsmogelijkheden. Opvallend is dat een behandeling met 0,5% of 1,0% KaliFosfiet zorgt dat de planten niet of nauwelijks ziek worden. De bladmeststof zorgt dat de planten een goede weerbaarheid krijgen tegen de schimmel. Ridomil Gold en Fenomenal geven ook een goede werking tegen de schimmel. Na een behandeling met

Ridomil Gold blijft de ziekte ongeveer zes weken weg. Bij Fenomenal wisselen de resultaten enigszins. De ene keer is een behandeling afdoende om de ziektesymptomen voor zes weken onder controle te houden, een andere keer breken de symptomen eerder door. <

Door Phytophthora terminalis kunnen in korte tijd veel planten uitvallen.

Tips ter voorkoming > Zorg voor schoon uitgangsmateriaal, laat dit eventueel testen. > Zorg voor goede drainage van potten én containerveld. > Verwijder aangetaste planten snel in een plastic zak. > Test het water met behulp van Rhododendron-blad op ziektedruk, zodat tijdig wordt ingegrepen met gewasbescherming. > Maak na een aantasting de teeltvloer goed schoon. > Behandel moerplanten een week voor stekknippen met een systemisch middel als Ridomil Gold of Fenomenal. > Neem van aangetaste of verdachte planten geen nieuw stek. > Bij ziekteproblemen: behandel het beworteld stek een week voor oppotten en herhaal dat enkele dagen na oppotten. > Verwijder verdachte planten om verspreiding en onnodige bestrijding te voorkomen. De Boomkwekerij 24 (28 november 2014)

Phytophthora in Pachysandra.indd 31

20-11-14 15:16

Foto: DLV Plant

Gebruik wondpasta preventief Veel laanboomkwekers beginnen komende periode weer met snoeien. Het afdichten van snoeiwonden is effectief tegen verspreiding en aantasting van kanker en meniezwam.

Topsin M Pasta is al een aantal jaren niet meer toegelaten voor het afdekken van snoeiwonden. Producten die nu in de praktijk worden toegepast, zijn LacBalsam en Ecostyle Snoeibalsem. Deze producten hebben geen werkzame stof tegen schimmels, maar de eigenschap dat ze de snoeiwond afdichten en maskeren. Op die manier hebben ze enig effect op het voorkomen van wondschimmels. Uit onderzoek door DLV Plant in 2011 bleek echter dat geen van die middelen net zo effectief was als Topsin M Pasta.

Nieuwe wondpasta getest Jeroen van der Meij DLV Plant j.vandermeij@dlvplant.nl

In opdracht van Pentagrow is in 2013 en 2014 een nieuwe wondpasta getest en vergeleken met LacBalsam. De wondpasta is in verschillende perioden en gewassen toegepast. Eind 2013 heeft DLV de wondpasta in het najaar toegepast op de gewassen Malus (’Red Sentinel’ en ’Brouwers Beauty’), Sophora en Robinia. In 2014 is dat wederom gedaan bij nieuwe en oude snoeiwonden op dezelfde percelen. De wondpasta van Pentagrow heeft geen werkzame stof en mag daarom, zonder beperkingen, door alle medewerkers op de kwekerij worden toegepast. Het product heeft als eigenschap dat het de snoeiwond

uitdroogt. Door dit effect is opgevallen dat de snoeiwonden wat minder snel herstelden dan de (onbehandelde) referentie. De groei van het bastweefsel (cambium) werd vertraagd. Daar stond tegenover dat er geen aantasting van vruchtboomkanker of meniezwam is vastgesteld. Het product van Pentagrow is weinig elastisch, groeit niet met de herstellende wond mee en brokkelt na enkele weken al af. Hierdoor lijkt het alsof de snoeiwond op natuurlijk wijze herstelt. De betrokken kwekers zijn in meer en mindere mate enthousiast over de nieuwe wondpasta. Ze zijn op eigen initiatief aan het bekijken welke toepassing voor hen het meest praktisch is. Bij alle wondpasta’s is het belangrijk dat deze preventief worden toegepast, dus eigenlijk direct na het snoeien op een droge wond. Het effect is dan het beste. Dit is tijdens de diverse onderzoeken gebleken, omdat de producten toen curatief zijn toegepast. Het effect valt curatief altijd tegen, omdat de huidige producten geen werkzame stoffen bevatten. De beste remedie, tegen een door wondschimmel aangetaste snoeiwond, is: uitsnijden tot op het gezonde hout, en vervolgens afdekken met een wondpasta. <

Deze snoeiwond in Malus is afgedekt met de nieuwe wondpasta van Pentagrow. De wondpasta heeft een zandkleur en daardoor een natuurlijke uitstraling.

De Boomkwekerij 24 (28 november 2014)

Teeltadvies BKW14-24.indd 32

20-11-14 15:17

Teeltadvies

Neem nu grondmonster voor uw bemestingsplan Het is weer tijd om grondmonsters te nemen en zo het bemestingsplan voor volgend seizoen te bepalen. Dat lijkt vroeg, maar als u moet strooien, dan is dat de komende maanden nodig.

René van Gastel GroeiBalans renevg@groeibalans.nl

GroeiBalans werkt met grondmonsters op basis van de Albrecht-methode. Hierbij worden alle hoofd- en spoorelementen bepaald. Er wordt gekeken naar de onderlinge verhoudingen tussen de elementen en naar de uitwisselingscapaciteit. Het bemestingsadvies wat daar uitkomt, is juist voor die grond berekend waarvan het monster is genomen. Niet op basis van een gemiddelde waarin uw grond valt. Bij de aanvoer van verse organische stof moet u rekening houden met de stabiliteit van het materiaal, ofwel de hoeveelheid effectieve organische stof (e.o.s.). Dit is de hoeveelheid organische stof die van een verse gift na één jaar nog in de grond aanwezig is. Uit berekeningen blijkt dat aan grondsoorten met een stabiele organische stof tussen de 2-4% jaarlijks minstens 1.400-2.800 kg e.o.s. toegevoegd moet worden. E.o.s. van champost is 85 kg/ton, runderstalmest 75 kg/ton en groencompost 180 kg/ton. Ook groenbemesters zorgen voor organische stof. Compost heeft in het algemeen een hoge e.o.s. De prijs en kwaliteit van dit materiaal variëren echter enorm. Goede groencompost

is op een aantal punten te controleren: de compost mag bij uitlevering niet warmer zijn dan 40°C, moet een frisse, zoete geur hebben (bosgrond), een bruine kleur in plaats van zwart, en moet een kruimelige structuur bevatten. Een nog betere manier om de compost te beoordelen is het maken van een chroma. Vraag altijd om een analyse van de groencompost waarop de gehaltes van de verschillende mineralen staan. Regelmatig wordt er namelijk teveel compost gestrooid. Zo zit er in de meeste composten vrij veel kali. Stel dat er 100 ton/ha wordt gestrooid, met een gehalte van 4 kg/ton K2O vers product, dan komt dit overeen met 400 kg K2O: qua hoeveelheid is dit gelijk aan ongeveer 1.300 kg/ha patentkali. Teveel kali in de grond is ongewenst omdat dit een antagonistische werking heeft op met name magnesium en mangaan. Het is dus raadzaam eerst te kijken naar de geadviseerde hoeveelheden nutriënten, en daarna te berekenen hoeveel organisch materiaal u uiteindelijk het beste zou kunnen, en mogen, uitrijden. <

Let op late spintaantastingen in kassen Onder glas komen nog veel aantastingen voor van spint. Door het zachte weer zijn de insecten nog laat actief. Gebruik middelen die vriendelijk zijn voor nog aanwezige roofvijanden.

René de Lepper Telermaat rene@telermaat.nl

Er is nu zelfs nog volop actieve spint aanwezig, met name bonenspint. Maar ook buxusspintmijt is nog actief onder glas, terwijl die de laatste jaren in deze tijd al in diapauze is: een volwassen, bevrucht vrouwtje in rust kleurt dan rood en overwintert, zonder te bewegen, in een strooisellaag of in hoeken en kieren. Bij zwaar aangetaste gewassen produceert spintmijt spinsel. Dankzij deze draden kan de spint zich gemakkelijker verplaatsen op de plant, en ook sneller een andere plant bereiken. Vooral lindespintmijt heeft de afgelopen tijd veel spinseldraden gevormd, waarbij de stam soms geheel is omhuld met een spinselweb. Dit is ter bescherming tegen natuurlijke vijanden, regen en sterke zon. Op dit moment zijn er vaak nog roofmijten tussen de spintpopulatie. Hier heerst dus nog een evenwicht. Verschillende kwekers spuiten nu ook nog tegen aanwezig spint, maar of dit buiten in de vollegrond nog iets oplevert bij bladverliezende gewassen, is de vraag. Veel spintmijten overleven de winter namelijk niet, en zullen dus ook in het voorjaar geen schade geven.

Bij stek en plantgoed in de kas is het nog wel raadzaam om het gewas zuiver te maken van spint. In de praktijk wordt vaak een combinatie van Decis en Vertimec gebruikt, maar de toelating van Vertimec vervalt waarschijnlijk komend jaar. Als alternatief kunt u een middel als Floramite, Cantack of Scelta gebruiken. Bij solo-gebruik is zo’n middel ook vriendelijker voor de eventueel nog aanwezige roofvijanden. Die vijanden kunnen u dan komend voorjaar weer helpen, met het wegvangen van de eerste spintmijten. Let in de kas verder op larven van de taxuskever. Die zijn al flink ontwikkeld en geven nu veel ondergrondse schade. Let op gewassen met ongelijke groei, schud bij twijfel de pot leeg en controleer op aanwezigheid van de larve: die is nu al vaak groot en wit van kleur. Controleer ook de wortelhals van de plant. Vaak is deze door de grotere larve volledig geringd, waardoor de bovengrondse plantendelen afsterven. Tegen de larve kunt u nog een bestrijding uitvoeren met het (koude) aaltje Steinernema kraussei die samenwerkt met de Xenorhabdus-bacterie. <

De Boomkwekerij 24 (28 november 2014)

Teeltadvies BKW14-24.indd 33

20-11-14 15:17

VRAAG EN AANBOD

25 november 2014 nummer 24

Mail uw Vraag & Aanbod voor donderdag 17.00 uur naar: svstraffic@bdu.nl of bel naar Verkoop Boomkwekerij 0342-494889

ELSHOVEN NV Beworteld stek van bodembedekkers. Specialisatie: Waldsteinia ternata Het hele jaar door leverbaar ELSHOVEN NV • Elshoven 5 B-3950 Kaulille Bocholt E-mail: elshoven@skynet.be

Tel: 0032 475 793613 Fax: 0032 116 62730 Contactpersoon Luc Peeters

Uitgebreid assortiment in laan- en sierbomen, fruitbomen, spillen, dakplantanen en leilindes (vormbomen).

ZOWEL IN DE VOLLE GROND ALS IN CONTAINER Het juiste adres voor de beste kwaliteit! Kijk op onze website voor meer informatie:

www.mabo.nl

e op m nz d k o raa .co k ij or Be vo jes ele ot tu .r

Gewortelde stek van Hebe - Rosa - Vinca sier-, en bodembedekkende heesters

MABO KWEKERIJEN Achterstraat 12 6668 AA Randwijk tel: 0488-491271 fax: 0488-491342 e-mail: info@mabo.nl

Horsterdijk 116, 5973 PR Lottum T 077 366 4080, F 077 366 4081, E info@rotjes.com

Het adres voor uw

gewortelde stek van heesters en coniferen in stekplaten

Ook voor cahl tuewn! stekopdra

STEKCULTURES BV

GOMMELSTRAAT 2 • 5074 NG BIEZENMORTEL TELEFOON: 0135113396 • FAX: 0135114183 GSM: 0651222823 EMAIL: INFOHECOSTEKCULTURES.NL INTERNET: WWW.HECOSTEKCULTURES.NL

609104.indd 34

TE KOOP AANGEBODEN 2000 7000 5000 1000 1000 2000 500 1500 3000 5000 2000 2000 3000

Cham. Coll. Glauca Th occ. Brabant Th occ. Smaragd Th. plic Exelsa Th. plic. Altrovirens Cupressocyparis Leylandii Buxus Faulkner Bol Buxus Sempervirens Buxus Sempervirens Pyrimide Taxus Baccata Prunus L. Rotundifolia Prunus L. Caucasica Prunus Lusitanica

80-180 cm 80-250 cm 80-180 cm 80-250 cm 80-200 cm 180-250 cm 60+ cm 40+ cm 60-135 cm 60-400 cm 60-180 cm 60-160 cm 60-225 cm

BOOMKWEKERIJ JO WINTERMANS V.O.F.

Koppelen 18 • 5524 AB Steensel T: 0497-512297 • F: 0497-516982 • M: 06-20434671 Email: jo.wintermans@online.nl

Van Poecke & zn bvba Oude wetterstraat 3a 9230 Wetteren België AANGEBODEN Cup. ley. Castel. Gold 60-80-100 co Cup leylandii 80-100-125-150 co Thuja p. Atrovirens 60-80-100-125 co Thuja p. Exselsa 60-80-100-125-150 co Thuja occ Braband 60-80-100-125-150 co Thuja occ Smaragd 50-60-80-100 co Prunus l Rotundifolia 60-80-100-125 co Taxus Baccata 60-80-100-125 dwer/rots coniferen Juniperus, Thuja, Cham, Co Sierstruiken in co 10 Rozen blote wortel in verschillende soorten Tel: 0032(0)479 99 17 23 Fax: 0032(0)9 366 04 70 www.vanpoecke-zn.be info@vanpoecke-zn.be

24-11-2014 12:41:37

VRAAG EN AANBOD

25 november 2014 nummer 24

Mail uw Vraag & Aanbod voor donderdag 17.00 uur naar: svstraffic@bdu.nl of bel naar Verkoop Boomkwekerij 0342-494889

o.a.:

VRUCHTBOOMONDERSTAMMEN

VIRUS TESTED Prunus c. Myrobolan de Lesdain

“Onze kwaliteit is onze toekomst”

0+1

8/12 mm

Prunus St Julien A 0+1

8/12 mm

Prunus Brompton 0+1

8/12 mm

Centre d’Essais Horticoles de Wallonie CEHW Chemin des Serres, 14 7802 Ormeignies - België Tél : 00 32 (0) 68 28 11 60 Fax : 00 32 (0) 68 84 30 33 francoisefaux@cehw.be

Meer dan prijs en kwaliteit alleen Alexander De Laat +32 (0) 472634280

Karel De Laat +32 (0) 475627815

Sint-Antoniusweg 97 3910 Neerpelt (BE) BTW BE 0541 846 750 info@stekbedrijfdelaat.be www.stekbedrijfdelaat.be Fax: +32 (0) 11 96 58 82

Wilt u ook adverteren op de Plantenbeurs pagina? Bel: 0342-494889 609105.indd 35

AANGEBODEN * Verhuur CC Karren en Planten * Daghuur 2014/2015 - Week 01 t/m 04 - Week 05 t/m 08 - Week 09 t/m 22 - Week 23 t/m 26 - Week 27 t/m 52

CC € 0,15 € 0,25 € 0,50 € 0,25 € 0,15

Plaat € 0,03 € 0,05 € 0,10 € 0,05 € 0,03

* Winterhuur periode najaar 2014 t/m 28-02-2015 Periodeprijs €5,50 per CC met een max. van 7 platen per CC. * Jaarhuur €15,50 per CC €1,25 per plaat

Hazerswoude-Boskoop Transport Rubenslaan 121 2891 HE Hazerswoude Tel : 0172-231583 / 0653451989 E-mail: info@hazerswoudeboskooptransport.nl

24-11-2014 12:42:09

Tekst en Foto: Ketura Haveman

Vasteplantenmarkt zit in recessie Vasteplantenkwekers hebben een slecht jaar achter de rug, evenals het jaar ervoor. Niet alleen het weer, maar ook de recessie lijkt de vasteplantenkwekers dwars te zitten. De verwachting is dat het eind nog niet in zicht is. Voor de afzet en vooral de prijzen weer aan gaan trekken, zal eerst een deel van het areaal moeten slinken.

Afgelopen jaar viel de verkoop van de vaste planten in pot ernstig tegen. Dat was het jaar ervoor, in 2013, ook al het geval. Toen werden de tegenvallende verkopen geschoven op het koude weer. Afgelopen voorjaar was het echter warm en zonnig. In februari kwam de handel op gang en in maart dachten veel kwekers dat het een goed jaar zou worden. Dat viel tegen. Hoewel het weer mooi bleef, zakte de handel eind april al in en kwam nagenoeg tot stilstand. Tuincentra geven aan dat de plantenomzet voor Moederdag niet eerder zo

laag was. Ook daarna wilde het niet meer op gang komen. Al met al een moeizaam jaar voor vasteplantenkwekers, de tweede op rij. Wat is nu de oorzaak van dit moeizame jaar? Enerzijds lijkt de recessie de vasteplantenkwekers nu toch parten te spelen. Tot twee jaar geleden werd er geroepen dat niet de economie maar het weer doorslaggevend is voor de verloop van het afzetseizoen. Maar de economie blijkt toch een rol te spelen. Mensen houden de hand op de knip en grote uitgaven worden uitgesteld. Een enkele plantje wordt

wel verkocht, maar groot onderhoud aan de tuin wordt nauwelijks gedaan. Daarnaast zijn er de laatste jaren aanzienlijk minder nieuwe huizen gebouwd. Geen nieuwe huizen, betekent ook geen nieuwe tuinen en ook geen nieuwe plantsoenen die worden aangeplant. De huizenmarkt lijkt inmiddels weer een beetje aan te trekken, maar dat zal voor de vasteplantenverkoop niet direct merkbaar zijn. Als de huizen worden opgeleverd, wordt als laatste de tuin aangeplant en de groenvoorziening in de wijk uitgevoerd.

Overproductie Maar de recessie is niet de enige factor die de vasteplantenhandel parten speelt. De sector heeft jarenlang een vraagmarkt gehad ondanks uitbreidingen van het areaal. Uiteindelijk is het areaal echter meer uitgebreid

Kwekers en handelaren van vaste planten verzamelen hun orders op het Stibosplein in Boskoop.

De Boomkwekerij 24 (28 november 2014)

Vasteplantenafzet.indd 36

20-11-14 15:17

Vaste planten

dan goed was. De uitbreiding zit niet uitsluitend bij de traditionele vasteplantenkwekers, er is ook een groeiende groep perkgoedkwekers die vaste planten in hun sortiment hebben. Het gaat dan met name om soorten die eerstejaarsbloeiend zijn en die een korte en goed reguleerbare teelt hebben. Deze planten worden samen met perkplanten onder andere bij bouwmarkten aangeboden. Maar ze worden ook in de tuincentra te koop aangeboden. De meerderheid van de vasteplantenkwekers ziet de verkoop van vaste planten in de bouwmarkten echter als negatieve ontwikkeling voor de sector. De planten worden aangeboden voor prijzen die vergelijkbaar zijn met andere perkplanten zoals violen. Een vasteplantenkweker kan zijn planten echter voor deze prijzen niet kweken. Ondertussen zetten deze prijzen wel een trend, waardoor de prijs ook bij tuincentra sterk onder druk komt te staan. Daarnaast worden restpartijen bij de veiling voor de klok gebracht. Deze klokprijzen liggen de laatste twee jaar vaker onder de kostprijs van de planten dan dat ze erboven liggen. Kwekers die geen product voor de klok brengen, klagen er over dat deze klokprijzen de marktprijzen van de vaste planten negatief beĂŻnvloeden.

Kwaliteit Over de kwaliteit van de vaste planten willen veel kwekers ook nog wel wat kwijt. Die voldoet namelijk lang niet altijd aan wat het zou moeten zijn. Met name de traditionele kwekers vinden dat de kwaliteit van het aangeboden product te wensen overlaat. Zo zouden planten bij bouwmarkten opgefokt gekweekt zijn. Met name slecht uitgangsmateriaal, het kweken van een product binnen acht tot tien weken, de teelt in kassen en te veel kunstmest zou de oorzaak zijn van een slechte kwaliteit. Deze dubieuze kwaliteit is voor de afnemer zichtbaar. De planten zijn slecht

FEITEN

Vasteplantenareaal op zijn top Het vasteplantenareaal is vooral tussen 2000 en 2005 gegroeid. In 2000 had Nederland 1.207 ha vasteplantenteelt. In 2005 was dit 1.315 ha. Sindsdien gaat de groei gestager en in 2012 kwam ze zelfs helemaal tot stilstand. In 2012 werd er in Nederland volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek bijna 1.400 ha vaste planten gekweekt. Vorig jaar nam het areaal voor het eerst iets af met 10 ha. Het aantal kwekers loopt sinds 2000 al wel terug. Had Nederland in 2000 nog 1.278 vasteplantenkwekers (dit zijn zowel land- als containerkwekers), vorig jaar was dit met ruim de helft afgenomen tot 606 kwekers.

vertakt, hebben lange internodiĂŤn en een hoge gevoeligheid voor ziekten en plagen zoals Botrytis en meeldauw. Het aanbod van planten van een mindere kwaliteit is vervolgens slecht voor het imago. Terwijl er juist gewerkt moet worden aan het imago van vaste planten, want afnemers en consumenten zijn zich volgens de kwekers te weinig bewust van de mogelijkheden van hun gewas en het sortiment. Vorig jaar hebben daarom een aantal kwekers hun kracht gebundeld in Perennial Power voor gezamenlijke promotie van de vaste plant. De promotieactiviteiten worden betaald door de kwekers en uitgevoerd door iVerde. Tot op heden is de groep echter nog te klein om grootschalige promotie te kunnen organiseren. De deelnemende kwekers zijn er wel van overtuigd dat die promotie belangrijk is om de malaise in de vasteplantenafzet te keren.

Nieuwe markten Het aanboren van nieuwe afzetgebieden lijkt geen oplossing voor de overproductie. Duitsland, is net als voor de overige boomkwekerijproducten, de belangrijkste afnemer van de Nederlandse vaste planten in pot. Maar ook elders in Europa worden vaste planten uit Nederland verkocht, waarbij Engeland de tweede plaats inneemt. Groeimogelijkheden in de al beleverde gebieden lijken beperkt. Sommige kwekers zien

Oost-Europa nog wel als potentiĂŤle groeimarkt. Daarbij krijgen ze echter wel te maken met concurrentie van lokale kwekers. Zo is het areaal vaste planten de sterkste groeier binnen de Poolse boomkwekerijproductie. Daarnaast heeft de export van vaste planten in container ook zijn grenzen. Globaal kan worden gesteld dat vasteplantenkwekers een actieradius hebben van 1.000 tot 1.200 km. Daarbuiten worden de transportkosten in verhouding te hoog. Binnen deze actieradius liggen geen onontgonnen gebieden voor de vasteplantenkwekers. De verwachting is al met al dat de malaise in de vasteplantensector nog niet ten einde is. De kwekers verwachten ook voor volgend jaar geen verbetering. Het feit dat begin november bekend werd dat ook Duitsland bijna in een recessie zit, maakt de verwachtingen niet positiever. Toch zijn de meeste kwekers niet negatief over de lange termijn. De meerderheid denkt momenteel dat 2015 nog een moeilijk jaar wordt, maar dat er in 2016 mogelijk weer een stijgende lijn komt in de verkoop van de vaste planten. Ze verwachten wel dat er voor die tijd een harde sanering in de sector plaatsvind. Afgelopen zomer werd vasteplantenkweker Decker-Jacobs failliet verklaard, maar daar zal het niet bij blijven. De verwachting is dat uiteindelijk 20-25% van de productie de komende jaren zal verdwijnen. <

De Boomkwekerij 24 (28 november 2014)

Vasteplantenafzet.indd 37

20-11-14 15:17

Tekst en Foto's: Ron Barendse

GRS Inkoop focust tijdens beurs op ei De novemberbeurs van GRS Inkoop is voor de retailorganisatie traditioneel de groenste beurs van het jaar. De beurs, die op 11 en 12 november werd gehouden in HazerswoudeDorp, is besloten en bedoeld voor bij de retailorganisatie aangesloten tuincentra van GRS Retail en GroenRijk Retail. Zij ontmoeten hier de door GRS Inkoop geselecteerde voorkeursleveranciers. Een rondje langs drie betrokkenen.

’Aantal groenleveranciers zal toenemen’ „Een belangrijk argument waarom tuincentra met GRS Inkoop zaken moeten willen doen, is dat wij de keuzestress bij de ondernemers verminderen”, zegt Bram Pieters, Category Manager bij GRS Inkoop en in zijn functie verantwoordelijk voor het groen. „Wij willen zorgen voor een goed sortiment. Met name het analyseren van verkoopcijfers van de aangesloten tuincentra is hierbij belangrijk.” Hij geeft een voorbeeld: „Uit verkoopcijfers blijkt dat het voldoende is om 20 soorten Clematis te voeren in plaats van 70. En specifieker: van een kleur één vroegbloeiende, één zomerbloeiende en één laatbloeiende. Als je dat weet bespaar je tuincentra keuzestress en kun je er voor zorgen dat ze meer omzet

Bram Pieters van GRS Inkoop zegt dat voorkeursleveranciers aandeel winnen bij tuincentra.

maken.” Toch denkt Pieters dat het aantal groe-

zonder dat GRS Inkoop hier tussen zit

ne leveranciers in de toekomst nog zal

of zich met de logistiek bemoeit. „Sinds

groeien. Hij denkt daarbij aan product-

drie jaar wordt onze retailorganisatie

Pieters legt uit dat GRS Inkoop voor al

groepen als grassen en coniferen en aan

geen producteigenaar meer waardoor

hun producten, zowel de groene als de

de kwekersgroep Addenda. Maar voor-

wij ook geen risico meer lopen. Onze rol

niet-groene, de tuincentra die lid zijn

keursleverancier word je volgens Pieters

is dat wij moeten zorgen voor een goed

bij voorkeur niet meer dan twee voor-

niet zomaar. „Een kweker moet qua aan-

sortiment wat onze leden tegen goede

keursleveranciers

Voor

tallen en organisatie zo’n 100 tuincentra

condities bij de voorkeursleveranciers

het groen staan er op de beurs dan ook

’aan kunnen’. Als op maandagochtend

kunnen kopen. Daarnaast bieden wij

’slechts’ acht bedrijven, maar deze kun-

100 tuincentra bestellen moet je dit als

onze leden inspiratie.”

nen volgens hem gezamenlijk wel het

kweker wel kunnen verwerken. Daar-

Pieters zegt dat alle aangesloten tuin-

hele groene sortiment voor een tuincen-

naast moeten de planten middels een

centra van GRS Retail en Groenrijk Retail

trum invullen.

concept bijna jaarrond leverbaar zijn.

volledig vrij zijn in waar ze inkopen, maar

Deze groene bedrijven zijn Van der Star-

Het leveren van een goede kwaliteit is

dat hun aandeel bij de voorkeurleveran-

re (klimplanten), Moerings (waterplan-

daarbij vanzelfsprekend en ook moet

ciers toch een stijgende lijn vertoont.

ten), Vips en Griffioen Wassenaar (beide

een kweker producten met EAN-code

Zonder percentages te noemen zegt hij

vaste planten), Betuweplant (sortiment

kunnen leveren. Van kwekers die hier-

daarover: „Veel ondernemers hebben

bomen) en het Italiaanse Tesi (Italiaans

aan niet kunnen voldoen, kunnen onze

het moeilijk en willen minder voorraad

sortiment). Daarnaast staan er de han-

leden de producten kopen via bijvoor-

aanhouden. Op basis van onze omzetcij-

delaren Waterdrinker als leverancier

beeld Waterdrinker of Arie Bouman Tuin-

fers kunnen wij aantoonbaar maken dat

van met name kamerplanten en Arie

planten.”

wanneer ze kiezen voor onze voorkeurs-

Bouman Tuinplanten als leverancier van

Tuincentra kopen volgens Pieters recht-

leveraciers, de verkoop kan stijgen en

tuinplanten.

streeks bij de voorkeursleveranciers in

hun voorraad kan verminderen.”

Twee voorkeursleveranciers

voorschotelt.

De Boomkwekerij 24 (28 november 2014)

grs-beurs layout.indd 38

20-11-14 15:17

Beurs

op eigen achterban ’Zonder benchmarkgegevens valt niet te sturen’ „Voor mij is dit een belangrijke beurs maar dan met name op het gebied van hardware en dierproducten. Het aandeel van groen is op deze beurs niet groot”, zegt Gilbert Geldof, medeeigenaar van Groenrijk Middelburg en daarmee lid van GroenRijk Retail. „Bovendien zie ik onze groenleveranciers regelmatig, daarvoor heb ik deze beurs eigenlijk niet nodig. Voor kleinere tuincentra is dit denk ik wel een goede gelegenheid om ook de groenleveranciers een keer te spreken.”

Nut van retailorganisatie Geldof is als Groenrijk-ondernemer overtuigd van het nut van de rol van de retailorganisatie. „De laatste jaren heeft de groene omzet bij tuincentra veel terrein verloren, zo’n 25% in drie jaar tijd. Een van de redenen is dat bouwen supermarkten steeds meer groen zijn gaan verkopen.

Gilbert Geldof van Groenrijk Middelburg: „Harde franchise past de meeste tuincentrumondernemers niet. Bij GRS heb ik voldoende vrijheid.”

Juist daarom is het belangrijk om prikkels te krijgen hoe het beter kan en die prikkels krijg ik

GroenRijk Retail alle vrijheid om te ondernemen

zaken mee kunnen doen. En dat kan bij Groen-

onder andere via GroenRijk Retail.”

en ook Geldof doet dat. Want naast de voorkeurs-

Rijk Retail.”

Een van de belangrijkste prikkels die de onder-

leveranciers Arie Bouman Tuinplanten en Water-

Toch denkt Geldof dat collega-ondernemers

nemer zegt te krijgen zijn de benchmarkgege-

drinker koopt hij ook nog tuinplanten bij Plantcol-

beter uit zouden zijn als ze wat minder vreemd

vens van zijn collega-tuincentra. „Als je geen

lect en kamerplanten via Logico.

zouden gaan en meer via voorkeursleveranciers

benchmarkgegevens hebt, waarop moet je dan

Hij zegt daarover: „Hard-franchise past de meeste

zouden inkopen. „Je moet niet zelf het wiel uit-

sturen?”, vraagt Geldof zich af.

ondernemers niet. Als je met andere leveranciers

vinden. Ik koop dan ook de concepten van alle

Ondernemers hebben volgens hem binnen

een beter contact hebt moet je daar gewoon

groene voorkeursleveranciers.”

’Met klant kijken naar omzetcijfers’ „We zijn voorkeursleveranciers van GRS Inkoop en leveren aan alle aangesloten tuincentra. Dat betekent dat we hier op de beurs geen nieuwe klanten tegenkomen”, zegt waterplantenkweker Ronald Moerings. „Deze beurs is voor ons dan ook puur een relatiebeurs. In twee dagen spreken we hier zo’n 100 klanten. Als een van hen de stand binnenstapt pakken we de verkoopcijfers erbij en bespreken we wat er het afgelopen seizoen is gebeurd. Wat kan er beter? En wat zijn de plannen voor volgend jaar?” Voor Moerings is dit een heel andere beurs dan bijvoorbeeld Plantarium of IPM. „Hier spreek ik alleen bestaande klanten, maar op Plantarium of IPM weet je nooit wie er de stand binnenkomt.” Moerings is blij dat zijn bedrijf voorkeurslevercier is van GRS Inkoop, maar nuanceert dit ook. „Het is leuk dat we de voorkeur hebben van de organisatie, maar om dit te behouden moeten we gewoon ons stinkende best Waterplantenkweker Ronald Moerings over de GRS-beurs: „Ik spreek hier alleen tuincentra die al klant zijn.”

blijven doen. Ook richting de individuele leden.” < De Boomkwekerij 24 (28 november 2014)

grs-beurs layout.indd 39

20-11-14 15:17

Tekst: Cindy van der Zwet Foto: logico

Concept Beauty is Everywhere krijgt vo Net als tuinplantenkwekers zoeken ook kamerplantenkwekers naar een goede manier om in het schap van een tuincentrum te komen. Een groeiend aantal kamerplantenkwekers doet dit met het concept Beauty is Everywhere. ’Op prijs gaan wij het niet winnen. Wij willen het verschil maken in de verkopen op de winkelvloer.’ Hoe krijg je meer structuur en beleving op de winkelvloer? Hoe zorg je ervoor dat het product niet alleen vandaag, maar ook morgen en de week erna in het schap staat? Vanuit die gedachte heeft Logico, een orchideeënprovider, het tuincentrumconcept Beauty is Everywhere ontwikkeld. Met dit concept wil Logico de kwaliteit en de presentatie van orchideeën in tuincentra naar een hoger niveau tillen. Daarnaast ondersteunen zij tuincentra in de logistiek, de verkoop en marketing.

Het concept Beauty is Everywhere staat garant voor constante kwaliteit en versheid van kamerplanten. Volgens de concepteigenaren zijn er tuincentra die hun omzet fors hebben zien stijgen.

Veertig tuincentra De laatste jaren is het concept flink gegroeid. Het begon vijf jaar geleden met een enkele orchideeëntafel bij een tuincentrum. Beauty is Everywhere is nu in veertig tuincentra in Nederland en België terug te vinden en omhelst het meer dan alleen orchideeën. De groep levert verschillende potplanten en richt daarmee volledige tafels in. „De vraag kwam uit de markt.

Tuincentra wilden een breder assortiment onder dit label geleverd krijgen. Zij willen een continu aanbod in kwaliteit en versheid. Ook vinden zij het prettig dat zij maar één aanspreekpunt hebben”, hoort Arie Stolk van Logico om zich heen. Behalve potorchidee, richt Beauty is Everywhere ook tafels met bromelia en potanthurium in.

MENING

’Begeleiding op winkelvloer bevordert verkopen’ Voor Siegfried Bunnik van de Bromelia specialist is Beauty is Everywhere een klant. Zij leve-

Stolk is sinds twee jaar eindverantwoordelijk bij Logico en zegt dat de samenwerking ook voordelen biedt voor telers. Hij ervaart dat veel kwekers met hetzelfde probleem zitten. „Zomaar karren voor de klok zetten, dat werkt niet meer. Iedereen wil een vaste plek in het schap en telers kloppen hiervoor bij bijvoorbeeld tuincentra aan. Door samen te werken word je een krachtige partij.” Beauty is Everywhere neemt de producten van vaste afnemers af. De leveranciers die aan het concept leveren, betalen een commissie, waarvan bijvoorbeeld het promotiemateriaal bekostigd wordt.

ren wekelijks bromelia aan concepteigenaar Logico. Het sterke punt volgens Bunnik is dat zij actief de tuincentra begeleiden. „Met onze klanten en exporteurs werken wij als Bromelia Specialist ook schappenplannen klantspecifiek uit. Op papier kun je het heel mooi bedenken, maar op de winkelvloer ziet het er toch vaak anders uit dan dat je het in gedachten had”, ervaart hij. Bunnik meent dat wanneer je als teler de tafels zelf naloopt, de winkel adviseert en controle uitoefent dit de verkopen bevordert. Maar voor individuele telers is dat slecht rond te rekenen. „Wanneer je dat gecombineerd met andere productgroepen doet, kan het wel. Dat vinden wij absoluut het grote voordeel van dit concept.”

Argwaan Het feit dat Logico behalve orchideeën, ook diverse planten inkoopt en die direct levert aan tuincentra is niet helemaal zonder slag of stoot gegaan. Het zorgde volgens Stolk soms

De Boomkwekerij 24 (28 november 2014)

Beauty is everywhere - BKW14-20.indd 40

20-11-14 15:17

Marketing

gt voet aan de grond bij tuincentra tuincentra die hebben hun omzet met 27% zien stijgen”, geeft Stolk als voorbeeld. Kwaliteit betreft volgens Stolk niet alleen de plant zelf, maar ook wat er in het schap komt. Logico krijgt daar de vrije hand in. „De consument is daarbij leidend. Je kan gele orchideeën naar de tuincentra sturen, omdat onze kwekers ze graag kwijt willen, maar dat werkt niet met Valentijn. Dan wil de consument rood en dan moet je dat dus ook aanbieden”, weet Stolk.

Wisselend schap

voor argwaan bij de handel. Hij geeft aan dat sommige partijen bang zijn dat hun functie wordt overgenomen, maar dat is volgens hem niet het geval. „Wij willen onze relatie met de handel absoluut niet op het spel zetten, want zo’n 95% van de omzet van Logico hebben we te danken aan exporteurs. Beauty is Everywhere is maar een kleine tak van het bedrijf. Wij hebben de ambitie om dit concept internationaal uit te rollen en dan zoeken we graag de samenwerking met de handel op. Daar willen wij onze handen niet aan branden. Dat is echt een ander verhaal; dat kun je samen stukken slimmer doen. We zitten met exporteurs om de tafel om de richting te bepalen”, legt Stolk uit. De kracht van Beauty is Everywhere is volgens Stolk constante kwaliteit en versheid. Doordat er kwaliteit op tafels staat, zijn de verkopen op de winkelvloer omhooggegaan. „Er zijn

Beauty is Everywhere wisselt het schap elke zes tot acht weken en speelt in op de seizoenen en thema’s. Om zo veel mogelijk rendement uit de vierkante meters te halen is het volgens Stolk belangrijk het assortiment constant te blijven vernieuwen om zo de consument te kunnen blijven verleiden. Om ervoor te zorgen dat de kwaliteit in het schap behouden blijft, zijn er elke dag twee mensen op pad. Deze conceptbegeleiders bezoeken tuincentra en gaan het gesprek aan met de mensen op de winkelvloer en de consument. Afgelopen jaar hadden zij 180.000 km op de teller staan. De conceptbegeleiders ondersteunen de tuincentra en geven het personeel training en dat is volgens Stolk nodig. „Wij zijn niet de goed-

koopste, maar willen het verschil maken in de verkoop”, verklaart Stolk. Jeroen van Loon is conceptbegeleider. Hij bezoekt dagelijks tuincentra die het concept van Logico afnemen. Hij adviseert het personeel op de winkelvloer en maakt een schappenplan met de eigenaar of eigenaresse van de winkel. Van Loon noemt het soms ’drama’ wat hij op winkelvloer tegenkomt. „Vaak is het een wirwar aan producten en is het aanbod niet goed op elkaar afgestemd. Of tuincentra zetten de tafels vol met planten die goedkoop zijn. Dan is er juist weer weinig keus. Ook ziet Van Loon dat de handel niet op tijd wordt weggegooid. Dan staan de oude planten nog op de tafel en de nieuwe eronder. „Dan pak ik de kliko erbij. Klanten moeten de planten op tijd van de tafel halen. Dat vinden ze niet makkelijk, maar ze kunnen echt meer verkopen als ze goede planten hebben staan.”

Werk aan de winkel Er is volgens Van Loon nog veel werk aan de winkel. Sommige klanten beginnen het te snappen, maar bij anderen is het volgens hem nodig te blijven adviseren hoe zij zo veel mogelijk omzet per vierkante meter kunnen draaien. <

MENING

’Fijn dat producten voorgeprijsd binnenkomen’ „Dit concept bevordert de verkopen. We verkopen nu continu leuk kamerplanten. Anders zouden er natuurlijk ook niet zoveel tafels staan”, zegt eigenaar Pascal Verheijen van Groenrijk Roosendaal. Het begon met een orchideeëntafel en dat heeft zich uitgebreid naar meerdere tafels, met bijvoorbeeld anthurium, bromelia, cactus en sansevieria. Op dit moment staan er bij Groenrijk Roosendaal zestien tafels, verzorgd door Logico. Het concept bevalt Verheijen goed. Een groot voordeel is volgens hem dat de producten kant-en-klaar worden afgeleverd. De planten komen voorgeprijsd binnen. „Als we dat zelf moeten doen, dan ben je daar een middag mee kwijt”, geeft hij aan. Groenrijk kan bovendien kleine aantallen bestellen en de prijs is volgens Verheij concurrerend. „Er zit geen extra schakel tussen; dus die commissie vervalt.” Elke week komt de conceptbegeleider van Beauty is Everywhere over de vloer en dat vindt de eigenaar een goede zaak. Hij houdt controle op de kwaliteit. Als een aantal planten niet aan de kwaliteit voldoet, wordt dat direct opgelost. De Boomkwekerij 24 (28 november 2014)

Beauty is everywhere - BKW14-20.indd 41

20-11-14 15:17

Tekst en Foto’s: Cindy van der Zwet

Mario Naudts over label Queen of Flowers

’Beleving is het toverwoord’ De Belgische teler Mario Naudts wil het oubollige imago van azalea oppoetsen en met zijn label Queen of Flowers consumenten inspireren. „Bloemen en planten zijn het mooiste wat er is. Het enige dat ik wil, is meer geld voor mijn planten ontvangen. Ik wil erkenning voor het product.”

Hoewel het areaal de laatste jaren is geslonken, is België nog altijd het centrum van de azaleateelt en Mario Naudts heeft in Lochristi een bedrijf van drie hectare groot. Hij heeft het zelf opgebouwd. Ambities om het bedrijf in de toekomst uit te breiden heeft hij niet. „Ik geloof niet in schaalvergroting. Het enige dat ik wil, is meer geld voor mijn product ontvangen”, opent hij het gesprek. Met dat doel voor ogen heeft hij drie jaar geleden het label Queen of Flowers opgericht. Hiermee wil hij het rendement op zijn azalea vergroten. Hij kweekt zelf azalea als kamerplant maar twee andere Belgische kwekers kweken onder hetzelfde label ook tuinazalea oftewel Rhododendron japonica. Het concept is gestoeld op twee speerpunten: kwaliteit en inspiratie. „Zonder kwaliteit kun je nooit iets opbouwen”, stelt hij. Anderzijds wil hij consumenten inspireren. Om meer beleving bij het product te creëren, gaan alle azalea met een Queen of Flowers-label de deur uit. Op het etiket staan inspiratiebeelden om consumenten op ideeën te brengen hoe zij de plant kunnen toepassen in het interieur of buiten. Meer voorbeelden en tips staan op

Alle azalea verlaten het bedrijf onder het Queen of Flowers-label.

de consumentensite die hij heeft ontwikkeld. „Beleving is het toverwoord. Dat is de toekomst. Het gaat niet om de plant zelf, want veel consumenten kennen de naam van de plant niet eens. Zij gaan naar een tuincentrum of bloemist en zoeken iets moois voor in huis.” Dagelijks is Queen of Flowers voor de klok van FloraHolland te koop. Naudts geeft aan dat er veel trouwe klanten op de klok zitten. Hij beschouwt de klok als een goede etalage. Door de continuïteit, elke dag weer aanwezig te zijn, weet hij daar ook een goede prijsvorming te realiseren. Zijn middenprijs ligt standaard 30% boven het gemiddelde.

Eigen lifestyleblad Naudts vindt vooral het marketingaspect aan zijn werk leuk; het nadenken hoe de plant het beste tot zijn recht komt. Hij haalt veel energie uit de gesprekken met topondernemers, die hij voert voor zijn eigen Queen of Flowers-magazine. Hij heeft inmiddels vijf edities uitgebracht. „Luxe merken hebben soms een eigen blad en dat wilde ik ook graag voor mijn plantenlabel. Ik vroeg een offerte aan en het bleek haalbaar te zijn. De verhalen van de mensen die ik interview zijn inspirerend. Ze hebben allemaal een lange weg afgelegd, maar hebben altijd vastgehouden aan de koers die ze willen gaan. Deze ervaringen geven mij energie. Ik ga door en wil mijn planten naar een hoger niveau te tillen.” Met het magazine, dat gratis verkrijgbaar is bij bijvoorbeeld Waterdrinker en diverse bloemenwinkels, probeert Naudts naamsbekendheid op te bouwen. Het heeft hem naar eigen zeggen een mooi netwerk opgeleverd. Zo wordt hij soms uitgenodigd voor evenementen waar hij de aankleding mag verzorgen. „Je bereikt dan misschien

Een consumentensite is onderdeel van het label.

De Boomkwekerij 24 (28 november 2014)

Mario Naudts azalea-BKW14-24.indd 42

20-11-14 15:18

Marketing

Mario Naudts, Queen of Flowers Sortiment: kamer- en tuinazalea. Afzet: veilingrelateerde exporteurs, cash-and-carry’s Oppervlakte: 2 ha kas, 1 ha containerveld Personeel: 4 vaste medewerkers, daarnaast seizoenmedewerkers Website: www.queenofflowers.com

Mario Naudts spendeert zo'n 10% van zijn omzet aan marketingactiviteiten rondom het merk Queen of Flowers. „Voor het opbouwen van een merk is het belangrijk de boodschap te blijven herhalen”, zegt hij.

wel niet direct de handel, maar de consument komt weer in aanraking met het product. Ik ben blij dat ik dat mag doen. Zonder dat magazine was me dat nooit gelukt.”

Boodschap herhalen Voor het opbouwen van een merk is het volgens hem belangrijk de boodschap te blijven herhalen. Hij spendeert zo’n 10% van zijn omzet voor marketingactiviteiten. „Dat is best fors, maar als je het verstandig aanpakt, kun je mooie dingen bereiken. En het levert uiteindelijk ook wel iets op. Een hogere middenprijs voor de klok is voor nu een mooi resultaat”, vindt hij. Naudts verzorgt zelf de marketing voor zijn azalea’s, hij besteedt niets uit. Dit omdat hij het leuk vindt om te doen, maar hij vindt het ook belangrijk dat hij zijn eigen stempel op de activiteiten kan drukken. Hij heeft onlangs een eigen pottenlijn ontworpen, die in het nieuwste Queen of Flowers-magazine gepresenteerd staan. Dit creatieve heeft Naudts niet van een vreemde; het zit in de familie. „Mijn vader had een grote passie voor kunst en mijn broer en zus hebben beiden een eigen modezaak. Mijn andere zus ontwerpt designmeubels. Blijkbaar zit

het creatieve er bij mij ook in, al kwam het er wat laat uit”, zegt hij lachend.

Erkenning voor product De Belgische teler geeft aan dat hij de komende jaren zijn concept verder wil uitbouwen. Hij zoekt hiervoor samenwerking met andere kwekers. Zo werkt hij sinds kort samen met het bloembollenbedrijf Roma Nova; samen gaan zij een arrangement met droge bollen onder het label verkopen. In de toekomst hoopt hij nog meer producten van gelijkgestemde telers aan het label te binden. „Samen met anderen wil ik een vertrouwensmerk creëren voor de bloemist. Bloemisten moeten de ambassadeurs worden van dit merk. Als je samenwerkt, ben je een veel krachtiger blok en kun je veel meer doen”, weet Naudts. Tijdens een rondgang op het bedrijf geeft de Belgische teler aan dat hij erkenning voor zijn product wil. Hij wil consumenten de pracht van bloemen en planten laten beleven. „Zeventig procent van mijn tijd loop ik hier in de kas en ben ik bezig met de teelt. Maar ook dan ben ik in mijn hoofd altijd bezig hoe ik azalea meer op de voorgrond kan krijgen”, besluit hij. < De Boomkwekerij 24 (28 november 2014)

Mario Naudts azalea-BKW14-24.indd 43

20-11-14 15:18

Foto’s: Ron Barendse, Arno Engels, Tuincentrum Peter C. Nijssen

P RO D U C TA N A LYS E

Schaarste in Gaultheria drijft prijzen op Door het milde najaar kwam het aanbod Gaultheria dit jaar vrij vroeg los. Maar de vraag was tot nu toe ook prima. Vooral de beste kwaliteit is schaars.

Gaultheria moet het hebben van een korte periode in aanloop naar kerst. Het is ieder jaar weer spannend want kwaliteitsproblemen liggen op de loer bij deze lastige teelt en de vraag is veelal afhankelijk van het weerbeeld. Tot begin november zat in elk geval voor de kwekers alles mee. Door het uitblijven van kou kwamen de eerste planten eerder op de markt en de consument had er duidelijk al zin in. Naar verluid was er vooral in Duitsland flink wat uitval dit jaar, waardoor meer aan het Nederlandse product werd getrokken. „Je merkte al gauw dat de markt meer kwali-

gen, nu wijken we vaker uit naar P10,5 en P12”, zegt hij. De inkoper merkt een toenemende vraag naar Big Berrry-Gaultheria. „Inmiddels neemt deze zo’n 35% van onze Gaultheria-handel in. De bes is nu eenmaal de sierwaarde van de plant, dus hoe groter, hoe beter.” <

HANDELSSTEMMING

HOE LOOPT HET?

Geen prijsstijging gangbare kerstbomen

’Handel van week tot week’

Door een fors aanbod van kerstbomen tot 1,75 m is er in dit segment niet langer sprake van prijsstijging. Grotere bomen laten zich daarentegen goed verkopen. Kerstbomenleveranciers merken dat de voorverkoop later op gang kwam dan andere jaren, maar verwachten uiteindelijk allemaal toch een goed jaar te draaien.

Dat de voorverkoop dit jaar later op gang kwam, daarvoor zien handelaren verschillende oorzaken. Het relatief warme najaar wordt genoemd. Hierdoor zouden tuincentra en andere klanten minder snel met hun gedachten bij de kerstbomenverkoop zijn. Ook heerste volgens handelaren bij sommige van hun klanten bij aanvang van dit seizoen de gedachte dat de prijs van kerstbomen wel eens onder druk zou kunnen komen te staan. De inkoop zou ook om die reden zijn uitgesteld. „Toch is, ondanks de latere start, onze voorverkoop iets beter geweest dan voorgaande jaren”, zegt Gerrit Tessemaker van De Buurte kweke-

teitspartijen ging vastleggen”, zegt Wietse Bakhuijzen van Gebr. Van der Salm in Boskoop. Kwaliteit wordt goed gewaardeerd en op het hoogtepunt van het seizoen is er schaarste ontstaan. Carina Doomen van kwekerij Het Slagmoer in Wernhout merkt dat de prijzen dit jaar bij alle potmaten hoger liggen dan vorig jaar. „Er is meer vraag dan we aankunnen”, zegt ze. Naast de positieve geluiden over de prijsvorming geven kwekers aan dat ze hopen dat het kwaliteitsniveau over de hele linie beter wordt, zodat er meer vertrouwen en stabiliteit ontstaat in de markt. Inkoper Eric Stuyt van handelaar Florahuis zegt af en toe mis te grijpen bij inkoop van P9. „Achteraf hadden we misschien meer kunnen vastleg-

rijen. „Ook loopt de verkoop uit voorraad nu nog goed door. Ik verwacht uiteindelijk dat alle bomen die weg kunnen, ook weg zullen gaan.” Bij Groen-Direkt zegt Gert Koert te merken dat tuincentra steeds meer concurrentie ondervinden van bouwen supermarkten. „Een aantal tuincentra en bloemenwinkels is daardoor gestopt met de verkoop van kerstbomen en weer anderen zijn voorzichtig met bestellen. Ik verwacht dat we dit jaar net zo veel bomen verkopen als vorig jaar, maar daarvoor hebben we wel iets meer klanten nodig.” Abies nordmannniana blijft verreweg de belangrijkste kerstboom, maar door het ruime aanbod staat de prijs hiervan volgens handelaren relatief meer onder druk dan die van goedkopere soorten als Picea omorika. Door het geringere prijsverschil lijken klanten daardoor nog vaker voor een A. nordmanniana te kiezen. Potgedrukte kerstbomen lijken nog steeds een groeimarkt te vormen. <

Handel in week 46

Jacko Maas, Maasplant

’Kersthandel iets later van start’ Handel in week 47

Rob Mulder, OZ Planten

Lees van bovenstaande handelaren de volledige tekst - over hoe de handel volgens hen loopt - op deboomkwekerij.nl

De Boomkwekerij 24 (28 november 2014)

Markt en Afzet BKW14-24.indd 44

24-11-14 11:18

Markt & Afzet P RO D U C TA N A LYS E

Grotere haagbeuken meest gewild op de markt De handel is niet ontevreden over de afzet van Carpinus vorig seizoen; vooral de grotere maten bleken gewild. Van kleinere maten zijn er na vorig seizoen best wat aantallen blijven staan. Die zijn alweer op de markt gekomen, waar ze volgens de handel voor ongewenste prijsdruk zorgen.

Vorig najaar waren vooral de grotere twee- en driejarige Carpinus goed verkocht als het om kwaliteit ging: qua lengte en zeker ook qua vertakking, dus niet ’kaal’ zoals ze in de handel zeggen. Ook afgelopen voorjaar bleef er goed vraag naar die grotere haagbeuken. De vraag naar kleinere maten van 1+1 bleef achter. Door het vroege voorjaar was het afzetseizoen te vroeg afgelopen, naar de zin van kwekers en handelaren,

mede omdat er nog veel planten te verkopen waren. Na het voorjaar stonden er nog best veel partijen gesorteerd in de kuilhoek. Die onverkochte gerooide planten zijn wel algemeen geruimd, maar er zijn ook nog veel planten in kwaliteit 1+1 op percelen blijven staan. Een aantal kwekers heeft die nog afgepend. Die planten zijn nu als 1+2 op de markt gekomen, maar daar is de handel niet zo blij mee. Als 1+2 dit jaar te dik heeft gestaan, zullen deze driejarige planten immers ’kaal’ zijn. De handel in driejarige planten die wel ruimer stonden, ondervindt concurrentie van die overgebleven driejarigen. Er is dus een verschil in kwaliteit, maar volgens de handel zien eindafnemers dat verschil niet altijd. Die zouden driejarigen vanaf

papier kopen en liever overgebleven planten willen hebben, omdat die goedkoper worden aangeboden. De afzet van Carpinus als zetstam was vorig seizoen iets beter dan voorheen. Die afzet gaat echter op en af. Bepalend hierbij is hoe de bomenhandel per seizoen verloopt. <

LANGS DE KASSA

Ineke en Gert-Pieter Nijssen:

‘We verkopen ook heesters via onze webshop’ Naam bedrijf:

Tuincentrum Peter C. Nijssen Locatie:

Heemstede Medewerkers:

fulltime, 3 parttime

Al aan het ombouwen voor kerst? „Nee, wij doen niet aan kerstshows. We zijn een groene speciaalzaak en mijden branchevreemde artikelen als kerstversieringen. We hebben wel al onze eerste kerstbomen op pot staan en seizoensplanten als Helleborus, Gaultheria, Erica en Viola zetten we nu in de schijnwerpers.”

Maakt specialisme onderscheidend? „Dat wel. Mensen weten dat we hier echt kennis van zaken hebben en dat ze uitvoerige, individuele adviezen krijgen. Aan de andere kant hebben ook wij natuurlijk last van de branchevervaging. Mensen nemen nu eerder een plant mee bij een bouw- of supermarkt, zeker gezien

de prijzen die daar gelden. Met publiekstrekkers als bolchrysant, Viola en bollen-op-pot hebben ze flink wat markt van ons afgesnoept. Het discount- en gemaksconcept heeft een onomkeerbaar proces ingezet.” Wat doet u zelf om de gemakzuchtige consument tegemoet te komen? „We hebben een goedlopende webshop die almaar verder uitbreidt. We zijn ooit begonnen met alleen bolgewassen, maar verkopen er sinds anderhalf jaar ook heesters, vaste planten en rozen. Dat loopt erg goed en geeft het tuincentrum een extra impuls. We versturen alles met Post NL, dat gaat prima.” Hoe ziet het jaar er tot nu toe uit? „Na een vroege, enthousiaste start, is het ook hier flink teruggevallen. De vervangingsmarkt was vrijwel nihil en vooral naar P9’s was er weinig vraag. Nu is de zaak weer wat aan het stabiliseren, maar een plus ten opzichte van vorig jaar zit er niet in.” < De Boomkwekerij 24 (28 november 2014)

Markt en Afzet BKW14-24.indd 45

24-11-14 11:18

Meer samenwerking in boomteeltonderwijs is een must Vrijdag 31 oktober waren de boomteeltdocenten van bijna alle AOC’s te gast bij PPO in Randwijk om na te denken over de toekomst van het boomteeltonderwijs. Marcel Creemers van Citaverde hield een pleidooi om meer samenwerking te zoeken tussen de scholen. Een mogelijkheid is om leerlingen vakmodules te laten volgen die in samenwerking met andere scholen zijn samengesteld. Dit heeft meerdere voordelen: het niveau blijft gewaarborgd, terwijl ook maatwerk mogelijk is. Door de modulaire opzet kunnen ook medewerkers van bedrijven zo’n vakmodule als cursus volgen. Citaverde neemt initiatief om samen met de LTO-vakgroep Bomen en Vaste planten een pilot uit te werken. Het boomteeltonderwijs neemt

nog meer nieuwe initiatieven. Zo is Wellantcollege gestart met een BBLopleiding in Boskoop. AOC Oost start in voorjaar 2015 samen met het bedrijfsleven een niveau 4-opleiding in Opheusden. PPO Boomkwekerij heeft afgelopen jaar onderwijsmateriaal ontwikkeld over nieuwe teeltsystemen en uitleverlogistiek op Groen Kennisnet (www.groenkennisnet.nl). De dag is georganiseerd door de LTO Vakgroep Bomen en Vaste planten in samenwerking met de scholingsconsulent Boomkwekerij en PPO Boomkwekerij, met financiële ondersteuning van Fonds Colland Arbeidsmarktbeleid. Meer informatie: Jan van Leeuwen (janvanleeuwen54@gmail. com) of Piet Verhoeven (pverhoeven@ aequor.nl).

De docenten zijn zelf op de docentendag bijgepraat over het thema precisielandbouw. ’s Middags zijn de laanboombedrijven Mabo kwekerijen en Van Voorthuijsen in Randwijk bezocht.

Vakgroep bespreekt tarievenstructuur Naktuinbouw In het breed bestuurlijk overleg van de vakgroep is stilgestaan bij de tarievenopbouw van Naktuinbouw voor de reguliere keuringen. In februari gaat het sectorbestuur bomen van Naktuinbouw het geheel nader bespreken. Na een tarievensysteem, dat bijna 15 jaar oud is, is het goed het geheel te moderniseren en op basis van ’kostenmaker

is kostendrager’ aan te passen. De eindverantwoordelijkheid voor een nieuw tarievensysteem ligt bij Naktuinbouw, maar in de aanloop naar de besluitvorming lijkt het de LTO-vakgroep nuttig om richting sectorbestuur met een advies te komen. Wij vragen de leden van LTO suggesties aan de vakgroep mee te geven.

Deze bijdrage valt onder de redactionele verantwoordelijkheid van de LTO Vakgroep Bomen en Vaste planten. Voor informatie: (073) 2173263, e-mail: helma.hoff@zlto.nl., www.lto.nl.

Opleiding voor marketing en strategie Het huidige verdienmodel in de agrarische sectoren is toe aan vernieuwing. Nederland is na Amerika de grootse exporteur van agrarische producten in de wereld, maar de verdiensten zijn voor de producenten onder de maat. Zowel voedsel als een groene leefomgeving zijn essentiële factoren voor een acceptabele levensstandaard. Voor de producenten zou dat eigenlijk moeten betekenen dat zij daarmee een gezond salaris zouden moeten verdienen. Helaas is dat vaak niet het geval. Zuivelproducten, eieren, vlees, planten en bomen worden voor te lage prijzen verkocht. Een schoenenproducent start de productie als er al veel zijn verkocht, zo werkt dat bij ons niet. Productie is niet te voorspellen omdat het klimaat een grote rol speelt. Onze onderhandelingspositie is gerelateerd aan de opbrengsten. Een mooie oogst heeft vaak slechte prijzen tot gevolg. De agrariër accepteert een laag uurloon omdat hij van zijn vak houdt, maar ook het familiebedrijf in stand wil houden. Het familiesentiment is aan het verdwijnen en zorgt ervoor dat de opschaling en verzakelijking in versneld tempo doorgaan. Daarmee kan de macht van inkopende partijen langzaam afnemen en kan er weer een gezonde balans ontstaan in de markt. Om dat proces een handje te helpen zullen nieuwe verdienmodellen moeten worden gevonden. Die worden niet gevonden door banken, LEI of overheden. We zijn zelf aan zet door meer met elkaar samen te werken. Het zou ook mooi zijn als er vernieuwende opleidingen worden gestart waar studenten zich met deze materie gaan bezighouden. De nieuwe agrariërs houden zich minder bezig met kostprijsreductie maar meer met vernieuwende marketing. Als HAS, WUR, Inholland enzovoort nu eens de handen in elkaar slaan gaan we volgend jaar starten. Stoppen met eilanddenken, starten met de nieuwe groene economie waar de vervuilers degraderen en de vergroeners promoveren. Peter Bontekoe

Voorzitter LTO Vakgroep Bomen en Vaste planten

De Boomkwekerij 24 (28 november 2014)

LTO_BKW14-24.indd 46

24-11-14 14:05

Service

Foto: Sandra Sanders

BEDRIJFSNIEUWS

VAKTAAL

Meld ons uw introducties Bent u van plan in 2015 nieuwe planten te introduceren? Meld dat dan aan bij de redactie van De Boomkwekerij. Uw nieuwigheid wordt dan meegenomen in een overzicht van verwachte introducties. Wat is daar voor nodig? Een goede digitale foto minimaal 1 mb groot; de correcte plantkundige naam; korte beschrijving van de eigenschappen; de verwachte introductiedatum of moment (bijvoorbeeld een beurs). Stuur dit alles voor 15 december per e-mail naar watisnieuw@hortipoint.nl. Let op: aanmeldingen die niet aan de voorwaarden voldoen worden niet verwerkt.

Beurzenkalender voor 2015

Tom Rispens

De Boomkwekerij publiceert in januari een overzicht van beurzen die in 2015 worden gehouden. Bent u organisator van een beurs voor de boomkwekerij in 2015 of plant u een huisbeurs en wilt u dat uw beurs in dit overzicht wordt opgenomen, meld ons dan voor 15 december de naam van de beurs, de plaats, datum, tijdstip en website waar geïnteresseerden meer informatie over uw beurs kunnen vinden. Stuur dit per e-mail naar boomkwekerij@hortipoint.nl.

Leeftijd: 46 Opleiding: cco Horst Bedrijf: Fernhout Kerstbomen bv Plaats: Smilde

AGENDA Binnenland 3 december, 27 januari Spuitli-

centiebijeenkomst veiligheid en techniek, Boskoop dlvplant.nl 9 december, 13 januari Spuitlicentiebijeenkomst categorie teelt, Boskoop dlvplant.nl 9 t/m 11 december Groene Sector - Boomkwekerij Vakbeurs, Venray, evenementenhal evenementenhal.nl 11 december, 15 januari Spuitlicentiebijeenkomst teelt, Oirschot dlvplant.nl

11, 18 december, 22 januari, 5 februari Verlengingsbijeenkomst

spuitlicentie, Lunteren. veluweplant.nl 11 december Treeportcafé, Zundert treeport.eu 11 december Algemene Le-

denvergadering FloraHolland, Naaldwijk floraholland.nl 8 januari Spuitlicentiebijeenkomst veiligheid en techniek, Oirschot dlvplant.nl 22 januari Start driedaagse cursus Spuitlicentie 1, Lunteren. veluweplant.nl 25 t/m 27 januari TreeVention, inkopen en netwerken, Venlo treevention.eu 26 t/m 31 januari Huisbeurs Greensales, Noordscheschut pietervanderlinden.nl 29 januari Start driedaagse cursus Spuitlicentie 2, Lunteren. veluweplant.nl

Buitenland 27 t/m 30 januari Vakbeurs IPM, Essen, Duitsland ipm-essen.de

Bijdragen Meer informatie op: DeBoomkwekerij.nl/Tips

Bijdragen voor de service-pagina’s kunnen worden gestuurd naar Redactie ‘De Boomkwekerij’, Postbus 9324, 2300 PH Leiden, e-mail: boomkwekerij@hortipoint.nl.

U heeft het nu vast druk? „Ja, we zijn volop onze potgekweekte Nordmann aan het rooien met een minikraan. De wortels worden rond de pot afgeknipt en dan gaat er een rode zak omheen, netje erom en klaar. Dat is behoorlijk arbeidsintensief. Het dennengroen voor de kerststukjes is bijna klaar. Deze week beginnen we met de zaagbomen. Machinaal zagen we 8.000 tot 10.000 bomen per dag. Na het zagen moeten ze eerst vier, vijf dagen uitgassen. Daarna verwerken twee netpalletteermachines elk 3.000 bomen per dag, zodat in een week tijd alle bomen op pallets weg kunnen. Snel werken komt de kwaliteit ook ten goede. Een te vroeg verwerkte Nordmann wil zijn naalden weleens laten vallen.” Waarom kweekt u Nordmann? „Dat is eigenlijk gekomen door de vrouw van de vorige eigenaar. Zij vond het een mooi product met die volle takken, mooie opbouw en naalden die niet steken of uitvallen. In die tijd, 2001, was de Nordmann ook in opmars.” Nu is hij toch heel populair? „Het is een kwaliteitsboom, maar ik ben niet altijd blij met de manier waarop de grootwinkelbedrijven stunten met de prijs van de

Sortiment: Abies nordmanniana (kerstbomen), lelies, aardappelen en graan

Oppervlakte: 200 ha, waarvan 70 ha A. nordmanniana

Nordmann. De kwaliteit van deze goedkope bomen laat nog wel eens te wensen over.” Aan wie verkoopt u ze? „Wij zetten een kwaliteitsboom grootschalig af over heel Europa. We hebben een paar Nederlandse retailers als klant; het merendeel gaat naar Nederlandse exporteurs en afnemers uit het buitenland.” Wat zijn die labeltjes met Fair Trees? „Dat is een Fair Trade-label. Fair Trees investeert onder meer in de verbetering van arbeidsomstandigheden bij de productie waarbij ook rekening wordt gehouden met het milieu. Zo wordt Nordmannzaad bijvoorbeeld geplukt van moederbomen in de Kaukasus. De dennenappels hangen op dertig meter hoogte. Voorheen plukte de lokale bevolking deze dennenappels zonder veiligheidslijnen, maar door gebruik van het Fair Trade-label worden deze gevaarlijke situaties voorkomen.” Wat staat er straks bij u voor kerstboom in huis? „Een potgekweekte Nordmann. Mijn vrouw zegt altijd ‘Ik ben altijd als laatste aan de beurt’. De zaagbomen zijn er dan niet meer.” < De Boomkwekerij 24 (28 november 2014)

Service rechterpag-BKW14-24.indd 47

24-11-14 14:05

Event GROEN | BOOM | RECREATIE = i ZkZci de ]Zi \ZW^ZY kVc \gdZckddgo^Zc^c\! Wddb`lZ`Zg^_Zc Zc gZXgZVi^Z

KZcgVn

.! &% :C && 9:8:B7:G '%&)

ID 9D

9Z egd[Zhh^dcVa ^c YZ È<gdZc Zc 7ddbWgVcX]ZÉ `Vc Z[[^X^ ci Zc Z[[ZXi^Z[ cZilZg`Zc Zc oV`Zc YdZc# 9î bZi ZZc WgZZY ^c\ZoZi :kZci de ]Zi \ZW^ZY kVc <gdZc!" 7ddb Zc GZXgZVi^Z 8jghjh/ >ccdkVi^Z ^c bVg`Zi^c\ 9ZbdchigVi^Zh de È]Zi \gdZcZ ]VgiÉ kVc ]Zi ZkZci CdkîZîZc CZilZg`WdggZa :ciZgiV^cbZci

Evenementenhal Venray

De Voorde 30, 5807 EZ Venray T 0478 - 51 97 90 I www.evenementenhal.nl E venray@evenementenhal.nl

609101.indd 48

Ons evenement. UW MOMENT.

24-11-2014 12:26:17