Boomkwekerij 35 2013 by Stichting Vakinformatie Siergewassen

11 oktober 2013

Veel te beleven op de beurzen 19 Verschillende reacties op bemestingsregels 6 Sheridan weer Grower of the Year 13 Rondneuzen bij Boomkwekerijen De Maas 32 Omslag-BKW13-35.indd 1

07-10-13 16:03

519317.indd 2

7-10-2013 12:31:53

Inhoud

Omslag: Gerdien de Nooy

13 Bomen helpen chemiereus

Nieuws

Commentaar: Tijdelijk tapijt

Nieuwsinterview: ’Glyfosaat is schadelijk’

Column: Knuppel

Uiteenlopende reacties op voorgestelde bemestingsmaatregelen

Bedrijf

11 Rechter keurt opwaardering van boekwaarde landbouwgrond af 12 Boom van het Jaar in nieuw jasje 13 Sheridan wint door continu innoveren

30 Doodspuiten met glyfosaat

16 Met bomen vervuilde bodem sanere n 18 Ondernemersvragen: Kan een werknemer een rechtsgeldig ontslag toch aanvechten? 19 20 21 22 24 25 26

Van Venray via Opheusden naar Zundert Beursmoe of niet? Skimmia japonica ’Pabella’ beste nieuwigheid GrootGroenPlus Levendige discussies tijdens Rond de groene tafel Verschillende redenen om aan beurs deel te nemen Gebrand op bomenverkoop Vier technische noviteiten van drie beurzen

Teelt & Gewas

29 Teeltadvies: Bewaak de vitaliteit van de planten 30 Heb geduld na spuiten van glyfosaat op groenbemesters

42 Welke koers vaart BSV?

32 Bomen gewoon goed kweken 35 Betula davurica 36 Boomkwekers zoeken financieel draagvlak voor gentesten

Markt & Afzet

42 Kwekers twijfelen over koers Boomkwekerij Support Venlo 44 Marktnieuws

Service

46 LTO Nederland Vakgroep Bomen en Vaste planten 47 Vaktaal en Agenda De onderstaande icoontjes bij de artikelen hebben de volgende betekenis en zijn te vinden op de website deboomkwekerij.nl:

colofon Redactie

Schipholweg 1, Postbus 9324, 2300 PH Leiden E-mail: boomkwekerij@hortipoint.nl Website: deboomkwekerij.nl Hoofdredactie Wim du Mortier (071) 565 96 82 Vakredactie Arno Engels 565 96 86 Ketura Haveman 565 96 83 Ron Barendse 565 96 84 Bureauredactie Marrit Molenaar, Jenny Mostert, Carolyne de Vries Lentsch, Jolanda de Wekker Vormgeving Bert Hassing, John Jennissen Fotografie Gerdien de Nooy Directie Elbert van den Berg Secretariaat Linda Laman 565 96 78 Alice Hoogenboom

Exploitatie

Koninklijke BDU Uitgevers B.V., Afdeling Vak- en Publieksmedia, Postbus 67, 3770 AB Barneveld Uitgever: Wiljo Klein Wolterink MBA T (0342) 494 263 Verkoopleider: Ron van de Hoef T (0342) 494 263 M 06 51 80 63 25 E r.v.d.hoef@bdu.nl Advertentie-exploitatie Media adviseur: Gert-Jan Bloemendal T (0342) 49 48 07 E g.bloemendal@bdu.nl, Internet: bdu.nl Verkoopleider: Ron van de Hoef T (0342) 494 263 M 06 51 80 63 25 E r.v.d.hoef@bdu.nl Abonnementenservice Aanvraag (ook via website deboomkwekerij.nl) en wijziging abonnement naar Koninklijke BDU Uitgevers, afdeling Vak- en Publieksmedia, Postbus 67, 3770 AB Barneveld, T (0342) 494 844, F (0342) 494 299, E abonnementen@bdu.nl. Op werkdagen telefonisch bereikbaar van 8.30 – 14.00 uur

Filmpjes –

Foto’s –

Abonnementen kunnen op elk gewenst tijdstip ingaan. Opgave via deboomkwekerij.nl of bij de abonnementenservice. Abonnementen lopen automatisch door, tenzij uiterlijk twee maanden voor vervaldatum bij de abonnementenservice wordt opgezegd. Dit kan schriftelijk, telefonisch of per e-mail. Ook voor informatie over een lopend abonnement kan contact worden opgenomen met de abonnementenservice. Jaarabonnement: €236,65 (exclusief 6% btw). Studenten en scholieren krijgen 25% korting. Buitenlandse abonnees betalen een kleine toeslag.

Documenten en linken naar website

Druk Koninklijke BDU Grafisch Bedrijf B.V. 25ste jaargang ISSN-nummer: 0923-2443 De Boomkwekerij is een uitgave van de Stichting Vakinformatie Siergewassen en de Koninklijke BDU Uitgevers B.V. Uitgever en auteurs verklaren dat dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld, evenwel kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Lezers worden met nadruk aangeraden deze informatie niet geïsoleerd te gebruiken, maar af te gaan op hun professionele kennis en ervaring en de te gebruiken informatie te controleren. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. Algemene voorwaarden: op alle aanbiedingen, offertes en overeenkomsten van Koninklijke BDU Uitgevers B.V. zijn van toepassing de voorwaarden, welke zijn gedeponeerd ter Griffie van de Arrondissementsrechtbanken en de KvK.

De Boomkwekerij 35 (11 oktober 2013)

Inhoudspagina-BKW35.indd 3

07-10-13 16:03

Foto:

NIEUWSINTERVIEW René Jochems van Groeibalans is geen voorstander van glyfosaat in de boomkwekerij

’Glyfosaat is schadelijk’ René Jochems, teeltadviseur bij Groeibalans begeleidt al vele jaren kwekers bij hun teelt. Sinds de opkomst van glyfosaat als als werkzame stof tegen onkruiden heeft hij al vaak schade aan het gewas gezien. Het verwondert hem dan ook dat kwekers nog steeds het middel toepassen, ondanks het grote risico op schade. René Jochems Groeibalans

„Persoonlijk ben ik nooit voorstander geweest van het grootschalig gebruik van glyfosaat in de boomkwekerij. Ik herinner me maar al te goed de voor de boomkwekerij zo belangrijke vermelding op het etiket toen het product met deze werkzame stof op de markt kwam in de jaren 80. Het middel werd toen vooral op de markt gebracht tegen onkruid op verhardingen en braakliggende terreinen. Op dat etiket stond ten tijde van de introductie dat het niet in de buurt van bomen mocht worden gespoten. Die waarschuwing is al vrij snel nadat het product op de markt kwam, van het etiket verdwenen. De werking is in al die jaren echter niet veranderd en de boodschap op het etiket had ook niet moeten veranderen. Toch zijn er heel wat kwekers die de werkzame stof tussen de planten toepassen. Het zal met de prijsdruk

COMMENTAAR

te maken hebben, en laten we wel wezen: het gemak dient de mens. Een toegelaten middel kan worden gebruikt. De schadebeelden die ik in de loop van mijn carrière als teeltadviseur heb gezien zijn talrijk en ik kan ze wel dromen. Ik verwijt daarbij de fabrikant en de handel niets. Wij maken als sector onze eigen keuzes en passen het zelf toe! Daarom wil ik wel een kritische noot richting kwekers uiten. Door de jaren heen staat het gebruik van glyfosaat ter discussie en komt de werkzame stof niet al te positief in het nieuws. De geluiden die met regelmaat naar buiten komen, zouden de kweker op zijn minst aan het denken moeten zetten. Maar dat laatste gebeurt door de bank genomen te weinig. Een deel van de kritiek op glyfosaat en de manier waarop deze werkzame

PEILING

Tijdelijk tapijt

Wim du Mortier Hoofdredacteur

De beurzen zitten er weer op. Tijd voor een nuchtere terugblik. Daarbij moet een onderscheid worden gemaakt tussen beurzen met een historie en een gevestigde positie en regio’s die met beurzen aandacht proberen op te eisen. Wat opvalt bij de twee gevestigde beurzen Plantarium en GrootGroenPlus is dat het onderscheid minder groot wordt. Met name GrootGroenPlus wijdde aandacht aan klanten van producten die met de beste wil van de wereld niet tot het grootgroen gerekend kunnen worden. Dat is op zich een logische ontwikkeling en houdt gelijke tred met de ontwikkeling van de verscheidenheid van de productie in en om Zundert. Deze beurs verliest daarmee wel zijn helder profiel ten opzichte van Plantarium. In Opheusden was voor de tweede keer een mooie compacte beurs opgebouwd. Je proeft er de trots en het verdient respect dat de wil samen te werken in deze regio onder invloed van dit soort activiteiten groeit. Maar met Venray waren er in twee weken drie beurzen voor het vak. Dan mag je niet verwachten dat die allemaal evenveel aandacht krijgen. En dat gebeurde dan ook niet. Op de keper beschouwd telt de boomkwekerij - 2800 ondernemers in Nederland - nu vier beurzen die allemaal een regio in het zonnetje zetten. Ze richten zich op overlappende doelgroepen: op alle vier de beurzen kom je dezelfde mensen tegen. Het onderlinge onderscheid vervaagt, als de regiofactor wordt uitgeschakeld. Is het niet tijd eens nuchter na te denken over het bestaansrecht van zoveel vierkantemeters tijdelijk tapijt? Trekt u met uw beurzen niet een te grote broek aan met het opeisen van zoveel tijd in de toch al overvolle agenda van uw afnemers?

Roemenen pikken in de boomkwekerij geen Nederlandse banen in

Eens 43%

Oneens 57%

De nieuwe peiling luidt:

Er zijn te veel beurzen in de boomkwekerij. Stem mee op deboomkwekerij.nl.

De Boomkwekerij 35 (11 oktober 2013)

Nieuws opinie BKW13-35.indd 4

07-10-13 15:56

Opinie COLUMN COEN DEKKERS

Knuppel

stof wordt vermarkt, is afkomstig van dr. Don Huber, een patholoog die decennia lang heeft gewerkt aan de Purdue Universiteit in Indiana, de Verenigde Staten. Google een keer zijn naam op internet. Zijn bevindingen die op internet op alle mogelijke manieren zijn beschreven, spreken voor zich. Als sector zouden we de eer aan onszelf moeten houden en niet moeten wachten tot de overheid de stof verbiedt. We kunnen zelf oordelen dat de werkzame stof schadelijk is voor onze planten en daarom zouden we het moeten mijden.’’ <

Jammer van dat Grootgroen. Het schijnt wel gezellig te zijn geweest. Ondanks te weinig koffie en parkeerplaatsen. Maar het was compleet zinloos. Over 20 jaar is er geen tuinbouw meer in Nederland. En ook geen sierteelt. Geen bomen, geen struiken. Alles weg. Kunnen we gaan zitten kaarten met nertsenhouders. Dat verzin ik niet. Mevrouw Hartkamp van het SIGN roept het. En die kennen jullie niet. Ik ook niet. Maar nu wel. Die doet iets met innovatie in de tuinbouw. En zij durft te zeggen dat er over 20 jaar niks meer te telen valt in Nederland. En dat we allemaal gedoemd zijn te mislukken. Geen groentes, geen bloemen, geen planten en geen bomen en struiken. Want wij kunnen alleen bestaan bij de gratie van die eerste drie. Dat laatste is mijn mening trouwens. Ik moet er keihard om lachen. Want ze meent het niet hoor, nee, ze knuppelt. Ze probeert die knuppel in het hoenderhok te mikken. Of het gelukt is? Ze is een roepende in de woestijn. De stelling waait zo met de zandkorreltjes mee. Ik ving er toevallig zo’n korreltje van op, maar ik geloof niet dat ze poederbrieven of dreigmails heeft ontvangen van tuinbouwextremisten. Dus is het niet zo jammer van Grootgroen. Want wij hebben wel toekomst. Deze vakbeurs, specifiek de editie van 2013 is legendarisch geworden. Was u erbij, wees er dan trots op. U heeft echt iets neergezet. En daarvoor hoefde u niet eens te knuppelen. Ik citeer de conclusie van beursvoorzitter Bömer: ’Ik hoor mensen zeggen dat we zo niet verder moeten gaan. Hup, rug eronder en de crisis te lijf. Het is alsof we die stap op deze beurs gezet hebben.’ Toen ik dat las. Kippenvel! Wat een mooi moment. Als die 8.253 bezoekers samen met de standhouders werkelijk die stap gezet hebben op Grootgroen 2013, dan is dat het beste nieuws ooit. Dat tenminste één van die beurzen echt ooit het verschil heeft kunnen maken. Ik hoop niet dat het Groot(groen)heidswaanzin is van meneer Bömer.

Lees ook het artikel op pagina 30 en 31 over glyfosaat.

Innovatie komt voort uit inspiratie. En dat heeft iedereen volop mee gekregen als ik de beursvoorzitter mag geloven. En ik moet balend bekennen, ik was er niet bij. Stomme knuppel.

STELLING

Specialiseren in één gewas is veel te riskant Rick

Oudenampsen,

Wilco

Beugeling,

Rob

Harry

Schrama,

Boomkwekerij

Boer Vasteplanten,

Vruchtbomenkwekerij Mts

Oudenampsen, Loo: Daar

Frederiksoord: Specialiseren

Schrama, Biddinghuizen:

ben ik het zeker mee eens.

op één gewas is bij ons in de

Het is en zal een dilemma

Wij kweken al jaren niet één

vasteplanten naar mijn idee

blijven. Is je bedrijf geba-

soort, we richten ons zowel

te riskant. Maar ook in ande-

seerd op één product dan zijn

op de vollegronds- als de con-

re teeltgroepen blijft het een groot risico. Al je

de risico’s groot. De afzet kun je nog regule-

tainerteelt. Er is altijd wel één van de twee die

geld op één paard zetten vind ik niet verant-

ren door een mix van grote en kleine klanten,

goed loopt en zorgt voor voldoende omzet. Als

woord. Daarom blijven wij ervoor kiezen een

maar vaak vallen de kleintjes weg en groeien

je je richt op één gewas en het wordt getrof-

breed assortiment zelf te kweken. En wanneer

de grote. Valt er dan een grote klant uit, daar

fen door een nieuwe of bestaande ziekte, kun

je soorten kiest die qua groeiomstandigheden

word je vaak niet vrolijk van. Het voordeel is

je, als het tegenzit, als bedrijf gelijk ten onder

en teeltwijze goed bij elkaar passen dan kun

dat je een optimaal op de klant toegesneden

gaan. Overigens is het niet alleen noodzakelijk

je ook met een breed assortiment het kosten-

product kunt leveren. Met een veelvoud aan

het gewas te spreiden, spreid ook in klanten-

plaatje laag houden.

producten lukt dat dikwijls niet. Een ander

groepen. Het is veel te riskant om je alleen op

probleem is de natuur; loop je zoals vorig jaar

één grote klant te richten.

zware vorstschade op, dan is het grootste deel van je productie weg of beschadigd. Banken reageren dan niet makkelijk, resultaten uit het verleden worden dan ook niet meegenomen. Al met al: onze keus is altijd voor specialisatie geweest, eigenlijk zo gegroeid en met ups en downs is er goed mee te leven.

De Boomkwekerij 35 (11 oktober 2013)

Nieuws opinie BKW13-35.indd 5

07-10-13 15:56

Foto: Arno Engels

Uiteenlopende reacties op voorgestelde be m Staatssecretaris Dijksma wil de stikstof- en fosfaatgebruiksnormen verlagen om aan EU-regelgeving te voldoen. Belangbehartigers vinden de voorgestelde maatregelen onaanvaardbaar voor de boomkwekerij, maar enkele teeltadviseurs zien er weinig problemen in.

Verscherping van de huidige mestwetgeving is volgens Sharon Dijksma, staatssecretaris van Economische Zaken, noodzakelijk omdat Nederland anders de EU-nitraatdoelstelling niet haalt: gronden oppervlaktewater mag niet meer dan 50 mg nitraat per liter bevatten. Dijksma wil bo-

vendien de huidige derogatie van de EU-Nitraatrichtlijn voortzetten. Derogatie is EU-toestemming aan met name veehouders om van bepaalde mestnormen af te wijken. Dijksma heeft een twintigtal maatregelen voorgesteld waarmee alsnog de EU-nitraatdoelstelling kan worden gehaald. Over zowel de keuze als de invulling van de maatregelen heeft de staatssecretaris overleg gevoerd met LTO Nederland. Er is overeenstemming bereikt over een aantal maatregelen, maar niet over allemaal. Dijksma wil bijvoorbeeld in het zuidelijk zanden lössgebied de stikstofgebruiksnormen bij uitspoelingsgevoelige akker- en tuinbouwgewassen per 1 januari 2015 verlagen met 20%, en de werkingscoëfficiënt van varkensdrijfmest per 1 januari 2014 verhogen van 70% naar 80%. Landelijk wil Dijksma bovendien de fosfaatgebruiksnormen verlagen tot het niveau van de gebruiksnormen die eerder indicatief zijn vastgesteld. LTO en diverse plantaardige sectoren hebben furieus gereageerd op deze maatregelen. Die zouden name-

kort DBN aan de slag met Groenkeur

Meer banen in boomkwekerij

De Stichting Groenkeur gaat in samenwerking met Duurzame Boomkwekers Nederland (DBN) een certificaat voor boomkwekers opstellen. Groenkeur beheert al keurmerken in de handelsketen, bijvoorbeeld voor hoveniers. Leden van DBN krijgen eind dit jaar de kans zich over de certificering uit te spreken. De leden kunnen zich dan uitspreken of DBN moet gaan overstappen van Milieukeur naar Groenkeur.

De werkgelegenheid in de Nederlandse tuinbouw is voor het eerst in jaren niet gegroeid. Ook in de boomkwekerij niet, als uitzendkrachten niet worden meegeteld. Tellen uitzendkrachten wel mee, dan gaat de groei van het aantal banen in de boomkwekerij gestaag door: van ruim 17.000 in 2011 naar bijna 18.000 in 2012.

PT wil dat Van Ardenne blijft Het bestuur van het Productschap Tuinbouw (PT) ziet graag dat Agnes van Ardenne voor nog een termijn wordt benoemd als PT-voorzitter. Deze termijn duurt volgens planning tot eind volgend jaar. Het bestuur draagt Van Ardenne voor aan de Kroon die beslist over het voorzitterschap. In 2014 wordt de afbouw van het PT afgerond.

Britse marktleider tuincentra groeit The Garden Centre Group heeft zeven tuincentra van The Garden & Leisure Group overgenomen. Daarmee verstevigt de Britse tuincentrumgroep, waartoe Wyevale en Blooms behoren, zijn marktleidende positie. Eerder kocht The Garden Centre Group al enkele zelfstandige tuincentra.

Bodem tot 1 m verstoord Gronden op bestaande laanboompercelen in de gemeente Neder-Betuwe zijn veel

dieper verstoord dan een algemene bouwvoor van 30 cm, soms tot 1 m diepte. Dat blijkt uit onderzoek. Hiermee is een vrijstelling voor archeologisch onderzoek op alle laanboompercelen in Nederland objectief te onderbouwen, meldt LTO Noord.

Nieuw beleid FloraHolland in fasen Vanaf 1 januari 2014 gaat FloraHolland gefaseerd het beleid ten aanzien van leden en niet-leden invoeren. Leden krijgen dan voorrang boven niet-leden. Voor boomkwekers is een uitzondering gemaakt en geldt een periode van vijf jaar. Contractzenders hebben vanaf 1 januari alleen onder voorwaarden toegang tot de klokken op de exportlocaties van FloraHolland.

Kweker start distributiecentrum Boomkwekerij ’t Mannetje in Bellingwolde bouwt een distributiecentrum waar ook andere boomkwekers uit Noord-Nederland

De Boomkwekerij 35 (11 oktober 2013)

Nieuwsbericht en kortnieuws KW13-35.indd 6

07-10-13 15:55

Nieuws

be mestingsmaatregelen

Hier verkrijgbaar! NEDERLAND

1 1

NEDERLAND

DNALREDEN NEDERLAND

NEDERLAND

De bemestingsmaatregelen die staatssecretaris Dijksma heeft voorgesteld, vormen de Nederlandse inzet voor het zogeheten Vijfde Actieprogramma Nitraatrichtlijn. Het is onlangs gepresenteerd in het EU-Nitraatcomité. Het ambtelijk overleg met de Europese Commissie over de invulling van dat programma zit in de laatste fase. De kwaliteit van het gronden oppervlaktewater in Nederland is de laatste jaren weliswaar verbeterd, maar de Europese Commissie heeft nog knelpunten geconstateerd. De grootste knelpunten zijn de grondwaterkwaliteit in het zuidelijke zanden lössgebied (op een groot aantal bedrijven wordt de EU-streefwaarde van nitraat (50 mg/l grondwater) overschreden) en de voedingsgehalten van oppervlaktewater (er zit teveel stikstof en fosfaat in).

DNALREDEN

2013

NEDERLAND

1 1

NEDERLAND

BOSKOOP

gebruik van kunnen maken. Begin volgend jaar moet het centrum operationeel zijn.

Nederland moet knelpunten nog oplossen

Originele TYPISCH BOSKOOPpostzegels

BOSKOOP

2013

ACHTERGROND

DNALREDEN NEDERLAND

postzegels

NEDERLAND

Daarnaast is de vakgroep boos dat Dijksma vooralsnog geen vrijstelling verleent voor bodemverbeteraars. LTO had wel voor die vrijstelling gepleit, maar Dijksma wilde dit wetenschappelijk onderbouwd zien. Die onderbouwing was er niet. „Het gebruik van organisch materiaal moet je dus tellen bij het mineralengebruik”, aldus Knol. „Groencompost en groenbemesters moeten juist niet onder de nitraatrichtlijn vallen.” De vakgroep is ook ontstemd over voortzetting van de derogatie. Dat zou namelijk ten laste komen van sommige plantaardige sectoren, waaronder de boomkwekerij. Knol: „Waarom moet onze sector bloeden voor iets wat in de veehouderij speelt?”

NEDERLAND

Niet wetenschappelijk onderbouwd

Teeltadviseurs reageren verschillend op de plannen rondom stikstof en fosfaat. Als de werkingscoëfficiënt van varkensdrijfmest op zand en löss inderdaad wordt verhoogd, is dat volgens Hans Pijpers (Cultus Agro Advies) en Kees Pastoor (DLV Plant) een nadeel voor kwekers op die grondsoorten. Omdat ze dan minder drijfmest mogen aanvoeren. „Maar er zijn voldoende alternatieven voor drijfmest”, zegt Pijpers. De meeste kwekers die zich laten adviseren door Jan van Lavieren (AgruniekRijnvallei) en René Jochems (GroeiBalans), gebruiken helemaal geen drijfmest. „Eén kweker in Brabant gebruikt het wel, maar heel efficiënt”, aldus Van Lavieren. „Kwekers richten zich meer op andere elementen dan op stikstof.” Bodemvruchtbaarheid hangt volgens Van Lavieren en Jochems niet alleen af van stikstof, fosfaat en kalium (NPK), maar vooral van goed organisch beheer en een samenhang in de bodem tussen chemie, biologie en fysiologie. Jochems: „Als je de bodem met or1 1 1 ganische meststoffen op ordeNEDERLAND houdt, zullen NEDERLAND NEDERLAND lagere gebruiksnormen geen probleem zijn. Maar ik ben het eens met de vakgroep dat DNALREDEN DNALREDEN er voor bodemverbeteraars geen scherpere 1 1 regels moeten gelden.” <

NEDERLAND

lijk ten koste gaan van de bodemvruchtbaarheid, en bepaalde teelten zouden dan niet meer mogelijk zijn. De LTO-vakgroep Bomen en Vaste planten is het meest boos over verlaging van de stikstofgebruiksnorm in het zuidelijk zanden lössgebied. „Dan praat je dus over heel Brabant en Limburg, waar het grootste areaal van de boomkwekerij ligt”, aldus Bert Knol, portefeuillehouder mineralenbeleid.

Boskoop op postzegels

In een serie van drie postzegels staat DNALREDEN centraal. De zegels zijn onlangs Boskoop 1 1 1 uitgegeven met in het achterhoofd dat de NEDERLAND Stekken onder led, Insectenhotels gemeente Boskoop straks opgaat in een en Laserweeder winnen Tree Battle groter geheel. Ze moeten helpen ’Boskoop’ NEDERLAND Drie innovaties hebben tijdens de Tree Batals merk niet verloren te laten gaan. Op NEDERLAND DNALREDEN NEDERLAND NEDERLAND NEDERLAND DNALREDEN tle op de Boomkwekerij Vakbeurs in Venray 1 de 1 zegels zijn voor het dorp kenmerkende 1 1 1 1 een kennisvoucher van €15.000 gewonnen: plaatsen afgebeeld in combinatie met DNALREDEN DNALREDEN kwaliteitsverbetering van stekken onder boomkwekerijproducten. led van André Boereboom, huisvesting op DNALREDEN DNALREDEN DNALREDEN DNALREDEN percelen voor nuttige insecten van Marcel 1 1 1 1 Lucassen, en een machine van Rob Janssen leenschade is echter te voorkomen door LTO-Cultuurgroep van rozen en rozenondie onkruid bestrijdt met laserstralen. Kring Boskoop-LTO, NEDERLAND ruimtes goed te ventileren en bomen bij zo derstammen in Arcen. Kwekers is gevraagd NVPV afd. Boskoop of ze ervoor willen zorgen dat de winnende en delaag OVBmogelijke temperatuur te bewaren. NEDERLAND NEDERLAND NEDERLAND NEDERLAND NEDERLAND NEDERLAND Excellence Roses met predicaat roos1 in aantallen zal staan. 1 op tuincentra 1 1 1 1 1 1 1 Stichting Excellence Roses denkt na over Admire tuincentrumverkoop van rozen met het ‘Ventileer tegen ethyleenschade’ Het Ctgb heeft het voornemen om de nieuwe internationale keuringspredicaat Vooral perenbomen zijn tijdens bewaring toepassing van Admire, Gaucho en Kohinor Excellence Roses. Een uitverkiezing tot bijen transport gevoelig voor ethyleen, zo 700 WG aan te passen. Voor de boomkwekevoorbeeld ’Rose of the Year’ zou die verkoop blijkt uit onderzoek door PPO Fruit, en de rij zal Admire dan niet langer in de buiteneen zet kunnen geven, zei bestuurslid Henk gevoeligheid kan per ras verschillen. Ethyteelten mogen worden gebruikt. Wischmann op een bijeenkomst van de DNALREDEN

NEDERLAND

DNALREDEN NEDERLAND

NEDERLAND

BOSKOOP

Met dank aan:

NEDERLAND

De Boomkwekerij 35 (11 oktober 2013)

Nieuwsbericht en kortnieuws KW13-35.indd 7

07-10-13 15:55

519318.indd 8

7-10-2013 12:32:20

519319.indd 9

7-10-2013 12:27:49

519320.indd 10

7-10-2013 12:27:20

Belasting

Tekst: Franc Beekmans, Witlox VCS Illustratie: John Jennissen

Rechter keurt opwaardering van boekwaarde landbouwgrond af Vanaf 2010 hebben veel boomkwekers de boekwaarde van hun percelen aan de hand van het stelsel van waarderen tegen WEVAB bepaald. Volgens een gerechtelijke uitspraak had dat niet gemogen.

De Rechtbank Noord-Nederland heeft een uitspraak gedaan over de boekwaarde van landbouwgrond. Daarbij ging het om de vraag of de waardering van landbouwgronden op de waarde in het economische verkeer bij agrarische bestemming (WEVAB) fiscaal toelaatbaar is. Het waarderingsstelsel vindt zijn oorsprong in het gerucht dat de landbouwvrijstelling uit de Wet inkomstenbelasting 2001 zou gaan verdwijnen in 2010. Als de landbouwvrijstelling zou vervallen, dan zou dat kunnen betekenen dat de gehele winst op landbouwgrond bij een latere overdracht wordt belast. Het verschil tussen de overdrachtsprijs en de lagere boekwaarde wordt dan als winst aangemerkt. In de procedure voor de rechter stond de vraag centraal of het stelsel van waarderen tegen WEVAB toelaatbaar is. Als volgens dat stelsel de boekwaarde wordt bepaald, is het verschil met een latere overdrachtsprijs geminimaliseerd. Dat maakt dit waarderingsstelsel ook voor boomkwekers aantrekkelijk.

Goed koopmansgebruik De rechtbank oordeelde dat voor ieder waarderingsstelsel van landbouwgrond de regels van goed koopmansgebruik gelden. Dat betekent dat baten pas genomen moeten worden als deze daadwerkelijk zijn behaald. Verlies mag uit voorzichtigheid worden genomen als aannemelijk is dat dit gaat optreden.

Volgens deze regels moeten baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop deze betrekking hebben. Daarbij moet het gekozen waarderingsstelsel eenvoudig toepasbaar zijn en passen bij de omvang en aard van het bedrijf. In de procedure voor de rechter werd vastgesteld dat de onderhavige landbouwgrond bij het bedrijf in gebruik zou blijven. Er waren geen plannen om die grond te verkopen. In de voorgelegde situatie had de wijziging van het stelsel van waardering op verkrijgprijs naar het stelsel van waardering op (actuele) WEVAB tot een boekhoudkundige waardestijging van de grond geleid. Deze waardestijging was volgens de rechtbank niet realiseerbaar en het was de vraag of die winst ooit zou worden behaald. De rechtbank wees derhalve het waarderingsstelsel op actuele WEVAB af wegens strijdigheid met de regels van goed koopmansgebruik. Bovendien oordeelde de rechtbank dat het stelsel van waardering op

actuele WEVAB van landbouwgrond niet eenvoudig is, omdat dit dwingt tot jaarlijkse taxaties. De Belastingdienst voerde aan dat dit waarderingsstelsel jaarlijks leidt tot taxaties van 1.917.500 ha landbouwgrond. Dit zou volgens de Belastingdienst te duur worden bevonden door de agrarische sector. Omdat volgens de rechtbank niet van normbedragen uitgegaan kan worden, is het waarderingsstelsel op actuele WEVAB niet eenvoudig uitvoerbaar.

Proefprocedure Na deze procedure is het te verwachten dat boomkwekers die dit waarderingsstelsel gevolgd hebben, gecorrigeerde aanslagen zullen ontvangen. Het loont wellicht om daartegen bezwaar te maken. Omdat het om een principekwestie gaat, is namelijk met de Belastingdienst afgesproken deze zaak als proefprocedure aan te merken. Er zal worden doorgeprocedeerd tot aan de Hoge Raad. Deze zaak krijgt dus nog een vervolg. < De Boomkwekerij 35 (11 oktober 2013)

Landbouwvrijstelling-BKW13-35.indd 11

03-10-13 14:43

Promotie

Tekst: Wim du Mortier Illustratie: Marcel Vingerling

Boom van het Jaar in nieuw jasje Poster PPH Boom vh jaar 2007_lv:Opmaak 1

De campagne Boom van het Jaar loopt al sinds 2002. Dit jaar keert de campagne in een aangepaste vorm terug. Nieuw is dat vakmensen zelf een boom als kandidaat kunnen aandragen.

12-12-2006

12:28

Pagina 1

BOOM VAN HET JAAR 2007

Pyrus salicifolia ‘Pendula’

Amelanchier lamarckii

Bo me BOO Mn voor daken

Acer campestre ‘Elsrijk’ (blokvorm)

Pinus nigra subsp. nigra

VAN HET JAAR

2011

Tilia x europaea ‘Pallida’

Nothofagus antarctica Carpinus betulus ‘Fastigiata’ (cilinder)

8073.0105

POSTER BOOM 08-12-2004

12:16 Pagina 1

Taxus baccata

Platanus x hispanica (dakvorm)

s Ô LeopoldiiÕ

Acer pseudoplatanu

BOOM VAN HET

BOMEN voo r parkeerpla atsen

Aesculus hippoca stanum ‘Bauma

nnii’

JAAR

2011

Acer negundo

Ô NigraÕ Tilia cordata ‘Böhlje’ (bijenkorf)

De campagne Boom van het Jaar is een activiteit van de Cultuurgroep van Laan-, Bos en Parkbomen en de LTO Vakgroep Bomen en Vaste planten.Tot dit jaar samen met PPH. De campagne staat borg voor publiciteit en een positief effect in de markt, legt voorzitter Jan van Leeuwen van de Cultuurgroep van Laan-, Bos-, en Parkbomen uit. Hij refereert aan de ervaring van afgelopen jaar toen de koningslinde volop aandacht kreeg. Ook andere jaren stonden de uitverkoren bomen volop in de schijnwerpers. Vanwege de bewezen effectiviteit van de campagne wordt het initiatief nu op vernieuwde wijze voortgezet.

Vak draagt voor De manier waarop dé boom wordt uitgekozen wordt dit jaar vernieuwd. Via een oproep in de vakbladen De Boomkwekerij en Tuin en Landschap wordt vakmensen gevraagd suggesties te doen voor de verkiezing (zie kader). Een brede groep groenprofessionals wordt zo bij de verkiezing betrokken. Een jury buigt zich vervolgens over de suggesties uit het vak en nomineert drie bomen. De jury bestaat uit mensen uit het vak, sortimentsdeskundigen en een vertegenwoordiger van de vakmedia. Uit die drie nominaties voor de Boom van het Jaar kiest het vak zelf dé Boom van het Jaar. Dat gebeurt in januari 2014 tijdens de gecombineerde jaarvergadering van de

12 BoomvhJaar-BKW13-35.indd 12

Acer cappadocicum ‘Rubrum’ (scherm)

Betula utilis ‘Doorenbos’

Ô FlamingoÕ

Nothofagus antarctica

Alnus x spaeth ii’ Spaeth

’

acacia Ô FrisiaÕ

Robinia pseudo

Cornus mas

Platanus x acerifolia

Pyrus calleryana ‘Chanticleer’ (scherm) ioides Ô AureaÕ

Catalpa bignon

Prunus avium ‘Plena’

Robinia pseudoacacia ‘Bessoniana’ (blok)

Bomen in Vormen

or Ô JaspideaÕ

Fraxinus excelsi

Pterocarya

a Ô AtropuniceaÕ

fraxinifolia

Quercus pa lustris boom van het jaar 2005

Fagus sylvatic

Platanus x hispanica (scherm)

Cultuurgroep van Laan-, Bos- en Parkbomen en de Cultuurgroep voor Bos- en Haagplantsoenkwekers. De leden die deze vergadering bijwonen mogen op de genomineerde bomen stemmen.

Onderhoudsarm Thema voor de verkiezing dit jaar is ’de onderhoudsarme boom’. Een buitengewoon actueel thema. Volgens Van Leeuwen zoeken gemeenten naar mogelijkheden om op kosten te besparen. En per saldo is arbeid de grootste kostenpost. Arbeidsintensieve aanplant staat daarom op de tocht. Met het aandragen van onderhoudsarme alternatieven kan tegengas worden gegeven.

d.nl

www.degroenesta

Tilia toment osa

groeiende boom zijn. Die boom moet ook voldoende voorradig zijn bij Nederlandse kwekers. Tot slot wil de cultuurgroep ook rekening houden met uitstraling van de campagne naar het buitenland. Het moet dus een boom zijn die ook buiten de landsgrenzen kan worden toegepast en een bijdrage kan leveren aan de export van de boomkwekerijsector. <

‘Brabant’

De Campagne Boom van het Jaar loopt al vele jaren en wordt nu door de Cultuurgroep van Laan-, Bos-, en Parkbomen opgepakt.

OPROEP

Draag uw Boom van het Jaar aan Lezers van de vakbladen De Boomkwekerij en Tuin en Landschap kunnen bomen aandragen voor de verkiezing van de Boom van het Jaar 2014. Dat kan tot en met vrijdag 15 november. U kunt uw voordracht - de correcte naam van de boom en uw contactge-

Voorwaarden Bomen die worden aangedragen moeten uiteraard passen binnen het thema van dit jaar. De jury zal daar bij de beoordeling van de kandidaatbomen op letten. Daarnaast gelden nog enkele criteria. Ten eerste moet het een gezond-

gevens - per e-mail sturen naar BoomvanhetJaar@hortipoint.nl. Om in aanmerking te kunnen komen voor verkiezing moet de boom aan de volgende voorwaarden voldoen: > De boom is gezond groeiend > De boom in voldoende voorradig > De boom is ook toepasbaar buiten Nederland: de exportlanden voor boomkwekers > Tot slot moet het een boom zijn die past binnen het thema ’onderhoudsarme boom’. De Boomkwekerij 35 (11 oktober 2013)

03-10-13 14:45

Buitenland

Tekst: Hermen de Graaf Foto’s: Mariska van der Zande

Sheridan wint door continu innoveren Sheridan Nurseries is voor het tweede jaar op rij International Grower of the Year. Het bedrijf uit Ontario, Canada bereikt dit jaar tevens de eerbiedwaardige leeftijd van honderd jaar. Bij Sheridan wordt altijd gestreefd naar excellentie en redeneren vanuit de klant, aldus directieleden Karl en Valerie Stensson. „We innoveren continu, want het koopgedrag op tuincentra verandert.”

Karl Stensson is algemeen directeur van Sheridan Nurseries. Valerie Stensson is verantwoordelijk voor de marketing en de inkoop van het Canadese bedrijf. De naam Sheridan staat niet alleen voor een boomkwekerij, maar ook voor tuincentrumverkoop en tuinontwerp.

„Totaal niet op gerekend.” Dat is de reactie van Karl Stensson, algemeen directeur van Sheridan Nurseries, op de toekenning van de onderscheiding International Grower of the Year. Vorige maand werd dit bekendgemaakt op het jaarcongres van de internationale sierteeltorganisatie AIPH. Dat congres vond in Canada plaats, omdat Sheridan vorig jaar ook al de wereldtitel won. „In 2012 ontvingen we de waarderingsprijs al op de Floriade in Venlo. Dan reken je er niet op dat die onderscheiding weer wordt toegekend.” De wereldtitel is vooral gewonnen vanwege de succesvolle integratie

bij Sheridan van boomkwekerij en directe afzet. Daarnaast roemt de jury, bestaande uit sierteeltdeskundigen wereldwijd, de wateropvang- en zuiveringsinstallatie van Sheridan, die in de behoefte aan miljoenen liters water voorziet. De beste kwekerij van een land dingt mee naar de internationale titel: Sheridan heeft dus ook twee jaar op rij de Canadese titel gewonnen. „Het is voor ons personeel een enorme opsteker om twee keer achter elkaar de prijs voor zowel de Canadese als de International Grower of the Year te ontvangen.” Dankzij de onderscheidingen zijn

deuren geopend waarop Sheridan al jaren aanklopte, aldus Stensson. „We kunnen nu zakendoen met afnemers waaraan we altijd al wilden leveren.”

Denken vanuit de klant Met bijna 400 ha eigen productie wordt Sheridan Nurseries tot de grootste boomkwekerijen van Canada gerekend. Het bedrijf heeft daarnaast een keten van negen tuincentra en een groothandelsbedrijf. Er zijn bovendien speciale afdelingen voor tuinen landschapontwerp en voor marketing. In het voorjaar werken er totaal zo’n duizend personen.

De Boomkwekerij 35 (11 oktober 2013)

Sheridan Canada.indd 13

03-10-13 14:45

FEITEN

Honderd jaar terug toevallig ontstaan Sheridan Nurseries ontstond in 1913 bij toeval. De landschapsarchitecten Howard en Lorrie Dunington-Grubb emigreerden vanuit Engeland naar Ontario met grootse plannen voor de aanleg van parken en tuinen. Het gebrek aan beschikbare sierplanten en bomen noopte hen tot het starten van een kwekerij in het dorpje Sheridan. Herman Stensson werd kwekerijchef. In de afgelopen honderd jaar heeft Sheridan Nurseries zich ont-

in de afgelopen jaren”, voegt Valerie Stensson toe. Het bedrijf hecht veel belang aan marketing, merken en communicatie. „Klanten kennen we niet, maar gasten kennen we wel. En daar zijn ook alle medewerkers van met name de tuincentra en de stafafdelingen van doordrongen”, aldus Karl.

wikkeld tot een conglomeraat met een jaarlijkse productie van zo’n 2 miljoen bomen, struiken en vaste planten op bijna 400 ha, een keten van 9 tuincentra in en rond Toronto, een groothandel die ruim 140 zelfstandige tuincentra in Oost-Canada belevert, en afdelingen voor tuinen landschapsontwerp en marketing. Vroeger betrok Sheridan plantmateriaal uit Nederland, maar door de toegenomen beschikbaarheid van boomkwekerijproducten in Canada, fytosanitaire beperkingen en de ongunstige verhouding tussen dollar en euro, zijn de contacten met Nederland in de afgelopen jaren teruggelopen.

Sheridan Nurseries is een familiebedrijf; de derde generatie Stensson heeft een meerderheid in de aandelen en verschillende sleutelposities in leiding en staf. Algemeen directeur Karl Stensson en Valerie Stensson, die verantwoordelijk is voor marketing en inkoop, schrijven het succes van Sheridan vooral toe aan het denken vanuit de klant. „Zeker

Tuincentrumbezoek helpen Wie een tuincentrum van Sheridan bezoekt, zal dit beamen. Zonder de soms overdreven benadering die zo typerend kan zijn in Noord-Amerika, worden bezoekers vriendelijk ontvangen en bij vertrek gegroet. Labels en etiketten hebben dezelfde, uniforme uitstraling. Nieuwe producten zijn duidelijk aangegeven. Voor afgebakende doelgroepen zijn concepten duidelijk gepositioneerd, variërend van Sheridan’s Little Diggers Club (om groene vingers bij kinderen te stimuleren) tot de online ondersteuning bij het zelf ontwerpen van de eigen tuin. In Canada verhuist de oudere generatie tuincentrumbezoekers geleidelijk van een huis met een grote tuin naar een appartement. Per bezoek besteden ze veel minder dan voorheen. Daarom biedt Sheridan een service waarbij per seizoen designcontainers met planten worden gevuld. Valerie Stensson: „Het sorti-

Sheridan kweekt onder andere planten van Proven Winners. Het merk staat voor innovatieve, bloeiende kwaliteitsplanten. Het past daarom goed bij Sheridans drang naar innovatie.

ment is in omvang nog klein, maar er is groeipotentie.” Om de nieuwe generatie bezoekers te helpen bij het winkelen, heeft Sheridan bijvoorbeeld een programma online staan genaamd Plant Finder. „Jongere bezoekers willen geen lange verhalen en uitgebreide omschrijvingen bij planten hebben, ze willen snel kunnen beslissen. Dat kan met ons online programma.”

‘Geengezeur-garantie’ Sheridan heeft in Canada faam gemaakt met de introductie van de No-Hassle Guarantee, vrij vertaald de ’geengezeur-garantie’: twee jaar voor boomkwekerijproducten en vaste planten, één jaar voor rozen en drie maanden voor kamerplanten. Daarmee gaat Sheridan verder dan de concurrentie, zegt Karl Stensson. „Mensen kopen geen planten om ze dood te laten gaan. Als dat wel gebeurt, vervangen we de planten met advies erbij van onze medewerkers. Daarin zijn we uniek en dat heeft een enorme bijdrage geleverd aan onze positionering op de markt.” Voordat Karl in 1999 algemeen directeur werd, bekleedde hij vanaf 1976 functies in alle verkoopafdelingen bij Sheridan: groothandel, tuincentra en ontwerp. Dat alles heeft het denken en doen vanuit de consument versterkt, aldus Karl.

Vanwege het honderdjarig jubileum heeft Sheridan dit jaar vier gewassen op de Canadese markt gebracht, waaronder deze sering.

De Boomkwekerij 35 (11 oktober 2013)

Sheridan Canada.indd 14

03-10-13 14:45

Buitenland

Buxus ’Green Velvet’ is een van de eigen introducties van Sheridan.

Door de economische crisis begin jaren 90 stokte Sheridans afzet van boomkwekerijproducten. Als antwoord hierop kwam het toenmalige management in 1992 met het zogenoemde Preferred Partners Program. Inmiddels zijn meer dan 140 zelfstandige tuincentra in Oost-Canada aangesloten bij dit voorkeurspartnerprogramma. Dat werkt als volgt. Tuincentra nemen producten van boomkwekerij Sheridan af, maar profiteren ook van de inkoopvoordelen die Sheridan als grote partij kan bedingen bij leveranciers van andere producten. De voorkeurspartners kunnen ook meststoffen, gewasbeschermingsmiddelen en tuinbenodigdheden onder diverse labels van Sheridan verkopen. Valerie: „Onze marketingafdeling levert aan voorkeurspartners ook promotiemateriaal tegen acceptabele kosten. Dat betekent extra klantenbinding en tegelijk verbreding van onze afzetmarkt.”

Kwart omzet uit innovaties Rode draad in de honderdjarige historie van het familiebedrijf is volgens Karl Stensson innovatie. „We innoveren continu. Met vallen en opstaan, en dus ook met mislukkingen. Op driejaarlijkse basis halen we 20 tot

25% van onze omzet uit nieuwe producten. Dat kunnen nieuwe rassen bomen en vaste planten zijn, maar ook nieuwe concepten, diensten, meubilair of cadeau-artikelen.” De laatste jaren zet Sheridan op zijn tuincentra extra sterk in op het kerstseizoen. „Dat is ons vijfde seizoen”, zegt de algemeen directeur. „In omzet is de decembermaand de vijfde maand in omvang.” Het bedrijf loopt met diverse zaken voorop in de Canadese tuinmarkt. „We waren de eerste met onze garantie, de eerste die onze klanten als gasten zijn gaan benaderen, de eerste met een eigen marketingafdeling en de eerste die kerst als vijfde seizoen hebben gepositioneerd’’, somt Valerie Stensson het innovatieve karakter van Sheridan op.

Eigen Buxus gewild In de afgelopen decennia heeft Sheridan verschillende nieuwe boomkwekerijproducten geïntroduceerd. Daaronder de Buxus-cultivars ’Green Gem’ (1973), ’Green Velvet’ (1973) en ’Green Mountain' (1975), die zowel in Canada als in de Verenigde Staten nog altijd gewilde evergreens zijn. „Er worden er jaarlijks zo’n 250.000 van verkocht”, weet Stensson, „maar in de veredeling zijn we niet meer

actief. Je kunt niet op alle terreinen in de boomkwekerij excelleren.” Om het honderdjarig jubileum te benadrukken introduceerde Sheridan dit jaar in Canada wel vier speciale gewassen: de lichtroze, geurende roos Sheridan Anniversary Blush (veredeld door Harkness in Engeland), de doorbloeiende sering Purple Be Dazzled (Syringa pubescens subsp. patula), Tropical Burst Coral Bells (Heuchera) en Mahogany Magic Ninebark (Physocarpus opalifolius).

Latijnse namen vermijden In de verkoop van Sheridan is het beleid om zoveel mogelijk botanische (en dus Latijnse) plantennamen te vermijden. Dit is het resultaat van een onderzoek onder meer dan 700 bezoekers van Sheridans tuincentra: 695 bezoekers gaven de voorkeur aan gewone namen in plaats van botanische namen. In de geschiedenis van Sheridan is dit anderenamenbeleid een van de belangrijkste veranderingen geweest. Dat wordt trots omschreven in het gedenkboek ’One hundred years of people, plans and plants’, dat Sheridan dit jaar publiceerde voor tuinen kwekerijliefhebbers in binnen- en buitenland. <

De Boomkwekerij 35 (11 oktober 2013)

Sheridan Canada.indd 15

03-10-13 14:45

Tekst: Harmen Kamminga Foto: Dow Benelux

Met bomen vervuilde bodem sanere n Op het industriecomplex van Dow Benelux in Terneuzen zijn afgelopen voorjaar jonge populieren aangeplant. Dow gaat niet in de bosbouw. De bomen gaan de chemiereus helpen het grondwater te ontdoen van oude vervuiling. Deze fytosanering begint een trend te worden in Europa, dus het biedt afzetkansen voor kwekers. In het kantoor van remediation manager Wim Staal hangt een luchtfoto van het industrieterrein van Dow Benelux in Terneuzen. Grofweg 2,5 bij 2,5 km, waarop Staal aanwijst waar nog welke vervuiling in de bodem of in het grondwater zit, en welke plekken zijn team eerst en laatst gaat aanpakken. Nieuwe vervuiling is door decennia van bewustwording en betere voorzorgen op het industriecomplex al jaren nauwelijks meer aan de orde. „Hoe beter wij ons best doen met het saneren van alle historische vervuiling, des te sneller maken wij onszelf overbodig”, zegt Staal lachend. Voorlopig heeft hij nog voor jaren werk.

Fris in het blad Dow zette onlangs nieuwe wapens in tegen chemicaliën die naar het grondwater zijn weggelekt. De wapens staan op een braakliggend perceel, midden tussen de opslagtanks en bovengrondse leidingen van de diverse fabrieken van Dow. Keurig in het gelid, met op de achtergrond de Scheldedijk. Het is een bosje van 240 populieren, dat daar afgelopen voorjaar is geplant. De bomen staan fris in het blad en ogen gezond. Nog niet één blijft zichtbaar achter bij de rest. Terwijl ze toch met hun wortels in een ondergrondse ’pluim’ van de organische verbinding dioxaan staan. „Ons onderzoekscentrum in Amerika heeft populieren gekweekt op een voedingsoplossing met vele malen de dioxaanconcentraties die je hier kunt vinden. Die boompjes hadden ook nergens last van”, aldus Staal. Dow plantte de bomen op een lege

plek naast de locatie waar eerder een dioxaanfabriek stond. Staal legt uit waarom dit saneren heet. „Dioxaan is, anders dan de meeste aromatische koolwaterstoffen, zwaarder dan water. Het zakt door naar het diepere grondwater, en dat stroomt in dit deel van het terrein langzaam in de richting van de Schelde. Wij moeten zorgen dat het nooit zover komt.” Oppompen en een zuiveringsinstallatie aanleggen, is dan de conventionele aanpak. „Op die manier zouden wij jarenlang veel energie gebruiken en een boel grondwater aan de bodem onttrekken. Dow wil toe naar meer duurzame manieren om bodem en grondwater te saneren. Fytoremediatie, ofwel het natuurlijke vermogen van bepaalde bomen om schadelijke stoffen om te zetten in onschadelijke stoffen, is daarvoor een kansrijke methode.” Dat doen die populieren dus.

Aanzuigen door rietje Iedere populier staat in een speciaal voorgeboord plantgat, omgeven door waterdichte folie, zodat de boom zich niet tegoed kan doen aan oppervlakkig hemelwater. Onder aan deze constructie zitten een soort van rietjes: peilbuizen met een opening in de wortelzone en nog een opening 4 tot 9 m dieper. „Doordat de boom water opneemt, ontstaat er in de koker rond de boomwortels een zekere onderdruk. Het rietje gaat zo water uit de vervuilde diepe grondwaterlaag aanzuigen”, legt Staal uit. Dit ingenieuze idee is afkomstig van de Amerikaanse landbouwdeskundige Edward Gatliff, die met zijn bedrijf Applied Natural Science

Dow al bij fytosaneringsprojecten in diverse landen begeleidde. In Terneuzen hielp adviesburo Tauw uit Deventer met de verdere uitwerking. De bomen zuigen zo jaarlijks naar schatting zo’n 660 kuub van het vervuilde grondwater op, waardoor de afstroming naar de Schelde stil valt. Maar de bomen zijn meer dan levende waterpompen. „Dioxaan breekt onder invloed van ultraviolet licht af tot onschadelijke componenten. De populieren nemen dioxaan in hun plantensap mee naar hun grote bladeren, waar het dioxaan aan daglicht wordt blootgesteld. Metingen wijzen uit dat er na circa vier uur nog maar de helft van over is.” Een deel van de stof zal uit het blad verdampen. Maar de verwachting is dat het in de lucht ook snel door het zonlicht zal zijn afgebroken. De populieren staan in rijtjes vrij ver uit elkaar. Met een reden. „We zitten midden op een industrieterrein,

De Boomkwekerij 35 (11 oktober 2013)

Bomen saneren bodem.indd 16

03-10-13 14:45

Innovatie

re n vlucht gaat nemen in Europa. „Het komt nu overgewaaid uit de VS”, schetst Van Riet. „Fytoremediatie is een hot topic op diverse Europese congressen. En aan universiteiten, bijvoorbeeld in Hasselt, wordt de methode verder onderzocht.” Staal noemt de tijd rijp voor deze vorm van fytosanering. „De industrie bouwt tegenwoordig veel compacter dan vroeger. Er is dus ruimte om vijftien of twintig jaar te beplanten met bomen. Want voor fytosanering moet je wel de ruimte en de tijd hebben.” De industrie zoekt daarnaast naar meer duurzame vormen van sanering, die minder een aanslag doen op energie en water. Waar fytosanering mogelijk is, kan het bovendien meestal tegen fors lagere kosten dan bijvoorbeeld afgraven.

Kennis nodig van kwekers

De populieren bij Dow staan in een plantgat dat omgeven is door waterdichte folie, zodat de bomen vervuild bodemwater opzuigen en niet hemelwater.

daar kunnen we geen bos hebben”, zegt Staal. „In 2005 gebeurde in ZuidEngeland een groot ongeluk met een ontvlambare dampwolk die in een nabijgelegen bos tussen de boomkruinen was blijven hangen. Daar hebben we als industrie van geleerd. Daarom hebben we hier ook voor populieren gekozen. Wilgen kunnen ook, maar groeien breder uit.”

Wilgen gaan stapje verder Elders op het terrein staan wel ruim dertig wilgen. Die zijn daar in 2010 als pilot aangeplant. Een deel werd gewoon in de grond gezet, en een deel in kokers die zorgen dat de boomwortels niet of nauwelijks aan hemelwater kunnen komen. Het grondwater onder dat boomgaardje bevat aromaten als benzeen, tolueen, ethylbenzeen en xyleen: chemicaliën die werden gebruikt in twee styreenfabrieken die er vroeger stonden.

De wilgen gaan als saneerders nog een stapje verder dan de populieren. Staal: „Veel van de vervuiling wordt al in de wortelzone van de wilgen afgebroken, door aanwezige micro-organismen en enzymen die de wortels uitscheiden. Microorganismen gebruiken de aromaten en hun omzettingsproducten als bron van koolstof. En wat nog wel de sapstroom van de wilgen ingaat, wordt daar afgebroken. Bomen en micro-organismen eten de vervuiling dus voor ons op.” Hoewel eindresultaten van deze pilot pas over een jaar of twee komen, stemmen voorlopige saneringsresultaten Staal tevreden.

Grote vlucht in Europa Terug op kantoor bij Staal en collega Paul van Riet blijkt dat de saneerders van Dow verwachten dat fytoremediatie de komende jaren een grote

Hoeveel bomen de Europese industrie de komende jaren voor fytosanering kan gebruiken, kunnen Van Riet en Staal niet inschatten. „Maar een sterke groene sector als de Nederlandse kan hier goed op inspelen”, denkt Van Riet. „Ons werk is saneren, maar wij weten nog weinig van soorten bomen en hoe we die efficiënt kunnen inzetten. Kennis hierover moeten we nu overal in de wereld zoeken bij wetenschappers en adviesbureaus. Kwekers zitten voor ons nog verder weg.” Toch heeft Dow bij saneringsprojecten al adviezen gekregen van het bedrijf dat het groen bij Dow al onderhoudt, en ook van de leverancier van de bomen: Van den Berk Boomkwekerijen. „De bomen die we nu gebruiken, zijn wilgen en populieren. Dat zijn snelle groeiers die veel water opnemen en een voldoende groot bladoppervlak hebben”, zegt Van Riet. „Kwekers kennen misschien andere soorten met nog betere eigenschappen. Mogelijk zijn kwekers zelfs in staat een ideale saneringsboom te veredelen. Die mogen ze dan best hier komen uittesten.” < De Boomkwekerij 35 (11 oktober 2013)

Bomen saneren bodem.indd 17

03-10-13 14:45

Ondernemersvragen

Illustratie: Studio Moor

Kan een werknemer een rechtsgeldig ontslag toch aanvechten? Bij een reorganisatie is een aantal arbeidsplaatsen vervallen. Met toestemming van het UWV WERKbedrijf heb ik de arbeidsovereenkomsten zonder vergoeding opgezegd. Eén oudere werknemer is een procedure gestart. Heeft zijn vordering kans van slagen?

Margot van Herwerden Houthoff Buruma m.van.herwerden@ houthoff.com

Stuur uw vragen of suggesties naar Postbus 9324, 2300 PH Leiden. U kunt ook bellen of mailen met (071) 565 96 82, boomkwekerij@hortipoint.nl

Via een zogeheten kennelijk onredelijk ontslagprocedure kan een werknemer wiens arbeidsovereenkomst rechtsgeldig, dus met toestemming van het UWV WERKbedrijf, is opgezegd, proberen om alsnog een schadevergoeding te krijgen. Hij moet aantonen dat het ontslag kennelijk onredelijk was. Bijvoorbeeld omdat met een voorgewende reden is opgezegd. Of omdat de gevolgen van de opzegging voor de werknemer in vergelijking tot het belang van de werkgever te ernstig zijn (’gevolgencriterium’). Ook moet hij aantonen dat hij schade heeft geleden en waaruit die schade bestaat. In een recente zaak van de kantonrechter in Hoorn beriep een oudere werknemer zich op het gevolgencriterium. De werknemer was al sinds 1985 in dienst bij de werkgever in de functie van (machinaal) productiemedewerker. De arbeidsplaats van de werknemer kwam te vervallen als gevolg van bedrijfseconomische redenen. De werkgever kende geen vergoeding toe, omdat hij daarvoor geen financiële middelen had. Het bedrijf was al twee jaar verliesgevend. De werknemer was het hier niet mee

18 Ondernemersvragen Ondernemersvragen-BKW13-35.indd 18

eens en startte een procedure. Daarin stelde hij dat de werkgever niet als een goed werkgever handelde door geen vergoeding of begeleiding naar ander werk aan te bieden. Daarbij wees de werknemer op zijn goede staat van dienst, zijn eenzijdige werkervaring en verwachte werkloosheidsduur. Ter onderbouwing legde hij een berekening van de website www.hoelangwerkloos.nl voor.

Rechterlijke beslissing De rechter oordeelde dat het ontslag kennelijk onredelijk is. De werkgever had de werknemer alleen maar gewezen op een aantal vacatures zonder enige verdere begeleiding of toekenning van een vergoeding. De gevolgen van het ontslag voor de werknemer zijn te ernstig in vergelijking tot het belang van de werkgever bij de opzegging. De rechter overwoog verder dat het bedrijf van de werkgever weliswaar verliesgevend is, maar dat niet is komen vast te staan dat de werkgever geen enkele vergoeding kan betalen. Het verlies over 2012 viel mee en de werkgever beschikte over een positief eigen vermogen. Bovendien

had de werkgever aan verschillende werknemers wél een vergoeding betaald. De rechter kende daarom aan de werknemer een vergoeding toe van € 8.308,46 bruto. Dat is het inkomensverlies van de werknemer gebaseerd op een verwachte werkloosheidsduur van tien maanden.

Praktijktip Ter onderbouwing van de geleden schade maken werknemers steeds vaker gebruik van rekentools op internet zoals hoelangwerkloos.nl. En met succes. Dit geeft rechters houvast bij het bepalen van de daadwerkelijk geleden schade. In geval van bedrijfseconomische ontslagen met voorafgaande toestemming van het UWV WERKbedrijf verdient het dan ook aanbeveling om de werknemer - ook als de financiële positie van uw bedrijf niet rooskleurig is - toch enige compensatie aan te bieden, berekend op basis van zijn verwachte werkloosheidsduur. Door het vooraf aanbieden van een vergoeding kan u een (kostbare) gerechtelijke procedure bespaard blijven. <

De Boomkwekerij 35 (11 oktober 2013)

03-10-13 14:45

Beurzen

Foto: Gerdien de Nooy

Inhoud beurzenverslag

Van Venray via Opheusden naar Zundert De afgelopen twee weken stonden in het vak in het teken van maar liefst drie vakbeurzen. Venray startte met de Boomkwekerij Vakbeurs, in Opheusden werd voor de tweede keer Expo TCO gehouden en als altijd begin oktober in Zundert GrootGroenPlus.

Stemming, innovaties en volop discussie 20 Terugblik op drie beurzen Hoeveel bezoekers trokken de drie vakbeurzen en hoe kijken betrokkenen erop terug? Wat vonden bezoekers en standhouders van de beurzen? 21 Beste nieuwigheid De beste nieuwigheid op GrootGroenPlus komt dit keer uit Boskoop. Naast deze bekro-

Op 24 september trapte de Boomkwekerij Vakbeurs in Venray af voor veertien dagen vol beursgeweld in de boomkwekerij. Deze beurs richt zich met name op de kwekers in het grensgebied rond Limburg en werd voor de eerste keer in september gehouden. Inmiddels is duidelijk dat het niet tot een herhaling komt in september. In 2014 zal de beurs in het zuiden van het land in december worden georganiseerd en worden samengevoegd met de Groene Sector Vakbeurs. Organisator is Evenementenhal.

In Opheusden startte op 1 oktober voor de tweede keer in de geschiedenis Expo TCO. Deze beurs is hét uithangbord voor de laanbomenteelt in deze streek. De beursorganisatie berust bij Proba. Op 2 oktober opende GrootGroenPlus de deuren. Deze beurs mocht met recht ’vernieuwd’ worden genoemd met een nieuw beursbestuur en een nieuwe locatie op het terrein van de CLTV midden in Zundert. Beursorganisator is het Zundertse bureau C Plus.

ning werden er op de beurzen de afgelopen weken nog heel wat prijzen uitgereikt. Een overzicht. 22 Rond de groene tafel Nieuw op GrootGroenPlus was dit jaar een uitgebreid programma met discussies over thema’s die het vak bezighouden. Onder leiding van Emiel van den Berg en Marcel Haarbosch discussiëerden een flink aantal vakgenoten en afnemers met elkaar. Op deze pagina’s een korte samenvatting van enkele boeiende discussies. 24 Logistiek centraal Bij de opening van zowel Expo TCO als GrootGroenPlus speelden projecten die te maken hebben met de logistiek een hoofdrol. In Opheusden wordt gewerkt aan het ABC, in Zundert aan BBC. En beide worden nu echt concreet, beloofden bestuurders tijdens de officiële opening van de twee beurzen. 25 Onzekere stemming De vakbeurzen geven een signaal over hoe het loopt in de afzet. Op Expo TCO leek de stemming nog wat onzeker. Wordt er wel verkocht? 26 Technische vindingen Geen vakbeurs in de boomkwekerij zonder primeurs. Enkele van de meest opvallende technische innovaties op de drie beurzen op een rij.

Drukte op de beursvloer van GrootGroenPlus, één van drie vakbeurzen in twee weken tijd.

Lees meer berichten en bekijk foto’s en films over de beurzen op DeBoomkwekerij.nl De Boomkwekerij 35 (11 oktober 2013)

Beurzen inhoud-BKW13-35.indd 19

07-10-13 15:56

Beurzen

Tekst en Foto: Arno Engels

Beursmoe of niet? Binnen tien dagen drie vakbeurzen voor een relatief kleine sector: te doen of niet? Boomkwekers hadden specifiek gekozen voor deelname in Venray, Opheusden en/of Zundert. Bezoekers kwamen elkaar tegen op alledrie de beurzen. De roep om één totaalbeurs wordt luider. dert komen wel veel meer bezoekers, maar je kunt niet iedereen te woord staan. Velen lopen dan voorbij.” De beurs in Venray was nog kleiner. En het was er rustig. „Dat vind ik niet vervelend”, zei Alwin Klanderman in de stand van Klanderman Boomkwekerijen uit Halle. „De tijd vliegt hier voorbij, want er is tijd om met klanten, potentiële klanten en andere standhouders te praten. Als het heel druk is, lopen ze om je heen.”

’Andere productgroep valt op’

De Zundertse kweker Henk de Bie (midden) op Expo TCO: „Kans op bezoeker in je stand is hier groter dan in Zundert.”

’Eigenlijk zouden ze de beurzen in Venray, Opheusden en Zundert moeten samenvoegen tot één vakbeurs voor de boomkwekerij’, zo hoorde je regelmatig op de Boomkwekerij Vakbeurs, Expo Tree Centre Opheusden (TCO) en GrootGroenPlus. Het waren vooral bezoekers die dat zeiden, uit binnen- en buitenland.

FEITEN

Drie vakbeurzen in korte tijd > De Boomkwekerij Vakbeurs in Venray telde 60 stands waaronder ongeveer een derde boomkwekerijstands. De driedaagse beurs had volgens de organisatie totaal bijna 3.000 bezoekers. > Expo TCO in Opheusden had 98 deelnemers, waarvan twee derde laanboomkwekers. Tijdens de twee beursdagen zijn er zo’n 2.100 bezoekers geweest, aldus de werkgroep TCO. > GrootGroenPlus in Zundert was groter dan ooit met 276 deelnemers, waaronder twee derde boomkwekers. De driedaagse beurs is in totaal door ruim 8.200 mensen bezocht. Volgend jaar wordt de Boomkwekerij Vakbeurs gezamenlijk met De Groene Sector Vakbeurs Venray gehouden in december. Expo TCO en GrootGroenPlus vallen dan weer in dezelfde week.

Ze zouden de clustering het liefst op GrootGroenPlus zien, omdat dat een gevestigde vakbeurs is met een totaal boomkwekerijsortiment, een groot aantal stands en internationale allure. ’Waarom zetten ze daar niet een laanbomentent erbij voor kwekers uit Opheusden?’, hoorde je ook van bezoekers die op één dag Expo TCO en GrootGroenPlus afgingen. Die vraag kan verschillende antwoorden hebben. Omdat Expo TCO de eigen laanboomregio wil promoten, omdat beide beurzen (ook die in Venray) een andere organisatie hebben. En omdat een kweker uit de ene regio niet in de andere regio wil staan? Dat laatste is misschien iets van vroeger. Op alledrie de beurzen was er een bepaalde overlap in deelnemers. Boomkwekerij Richard de Bie uit Zundert stond bijvoorbeeld tegelijk in Zundert en Opheusden. „Groot voordeel van Expo TCO is dat het een kleine beurs is”, aldus Henk de Bie. „Dan is de kans groter dat een bezoeker hier binnenloopt. In Zun-

Vakgenoten vroegen zich af waarom De Buurte Kwekerijen op Expo TCO stond, omdat dit bedrijf uit Oene geen laanbomen liet zien (en ze ook niet heeft), maar Rhododendron en Taxus presenteerde. „Met een andere productgroep vallen we hier juist op”, verklaarde verkoper Henry Nooteboom. „En de laanbomenbeurs trekt ander publiek dan Plantarium. Er komen bijvoorbeeld gemeenten, die kunnen bij de aanleg net zo goed onze planten gebruiken als bomen.” Enkele laanboomkwekerijen uit de regio Opheusden verkozen dit jaar deelname aan GrootGroenPlus boven deelname aan Expo TCO. Daaronder Combinatie Mauritz. „We zijn niet tegen de beurs in Opheusden”, aldus vertegenwoordiger Dick Willemsen, „maar eens in de vijf jaar die beurs vinden we genoeg. In Zundert zien we meer klanten.” In Opheusden en Zundert kwam je vaak dezelfde vakgenoten uit eigen land tegen, maar diverse buitenlandse bezoekers hadden gekozen voor één beurs. Zo bezocht Christoph Dirksen van Wilhelm Ley Baumschulen uit Duitsland alleen Expo TCO. „Ik heb geen tijd om ook naar Zundert te gaan. Een inkoper van ons gaat wel apart naar Zundert.” <

De Boomkwekerij 35 (11 oktober 2013)

Beurzen terugblik.indd 20

07-10-13 15:59

Beurzen

Tekst en Foto: Ketura Haveman

Skimmia japonica ’Pabella’ beste nieuwigheid GrootGroenPlus De jury noemde de planten schitterend gevormd met aangenaam warm rood gekleurde bessen die goed boven het loof zichtbaar zijn. Vinder en kweker Roland van der Werf voelt zich zeer vereerd met de prijs. Had u verwacht in de prijzen te vallen? „Het is een opvallende plant en je hoopt dat anderen dat ook zien als je een plant inzendt. Ik had echter niet verwacht dat hij ook zou winnen.”

U heeft de plant vorig najaar voor het eerst op de markt gezet. Hoe zijn de reacties? „Overweldigend. Ik had op de Aalsmeerse Trade Fair enkele planten in mijn stand gezet, maar de reacties daarop waren enorm. Het heeft ook direct tot veel vraag geleid, meer dan wij konden leveren. Het is best raar als je plotseling keuzes moet maken zoals ’Ga ik een grote partij aan een klant verkopen of gun ik meer klanten kleine partijtjes’.”

En de vraag dit jaar? „Tot op heden kunnen we de vraag niet aan. Inmiddels heb ik de plant

bij nog drie andere kwekers uitgezet. Special Plants in Zundert, André van der Burg in Pijnacker en Marcel van Eijk in Boskoop kweken de plant nu ook, maar deze planten komen volgend jaar pas op de markt. Besplanten kosten een jaar langer om te kweken, dus je moet wat langer wachten op beschikbare aantallen.”

Wordt de besplant nu uitsluitend in Nederland gekweekt? „Vooralsnog wel. Ik ben erg blij met de plant en wil natuurlijk dat hij goed wordt gekweekt. Daarom heb ik hem nu bij kwekers uitgezet die al besplanten kweken en dus weten

hoe ze dat moeten doen. Het is dan makkelijker om kwekers in Nederland te kiezen, want die ken je. Maar ik hoorde dat er ook maar één beskweker in Duitsland zit bijvoorbeeld. Vooralsnog denk ik dat de teelt in Nederland blijft.”

Roland van der Werf wint met zijn Skimmia japonica ’Pabella’ beste nieuwigheid GrootGroenPlus.

En de verkoop? „De planten gaan veel naar Engeland, Zwitserland en Oostenrijk. Eigenlijk allemaal landen waar mensen geld willen betalen voor een mooie plant. Misschien zitten daar meer liefhebbers die het onderscheid zien tussen ’Pabella’ en een andere bes-Skimmia.”

Overige prijswinnaars

Solitair nv winnaar beste groene stand

Drie winnaars op Expo TCO

Op GrootGroenPlus won Solitair nv uit het Belgische Loenhout de Jac Lod-

De prijs voor de beste stand op Expo TCO was voor Tree Village, een jong

dersprijs voor de beste groene stand. „Je loopt als het ware in een tuin. De

samenwerkingsverband van negen laanboomkwekers en twee handela-

passie voor het vak straalt van de stand af”, volgens de jury.

ren uit de regio Opheusden. De stand viel op door de samenwerking ook door het veelvuldige gebruik van natuurlijke materialen.

CLTV winnaar beste stand toeleveranciers

Acer platanoides ’Green Pillar’, ingezonden door Boomkwekerij G. Ver-

De Jan van Dongenprijs werd op GrootGroenPlus voor het eerst uitgereikt.

sierboom van Expo TCO. Vitaal, robuust, winterhard en makkelijk te kwe-

Winnaar van deze prijs voor de beste stand van toeleveranciers werd CLTV

ken, aldus de jury.

Zundert. Het bedrijf had volgens de jury, onder andere door de wereld-

De biologisch afbreekbare bindbuis van PPO Boomkwekerij en EcoXtru-

bol in de stand, gezorgd voor een goede link met het thema ’Grenzeloos

sion die in praktijkonderzoek is, is benoemd tot beste innovatie van Expo

Groen’.

TCO. De bindbuis wordt getest door twintig laanboomkwekers.

meer Holland uit Opheusden, was verkozen tot beste nieuwe laan- en

De Boomkwekerij 35 (11 oktober 2013)

Beurzen prijzen.indd 21

07-10-13 15:59

Tekst: Ron Barendse, Ketura Haveman Foto's: Ron Barendse, Ketura Haveman, Gerdien de Nooy

Levendige discussies tijdens Rond de groene tafel Tijdens GrootGroenPlus vonden voor het eerst Rond de groene tafel-sessies plaats. Aan de hand van actuele onderwerpen gingen branchegenoten met elkaar in discussie of gewoon met elkaar in gesprek. Een greep uit het aanbod van in totaal negen sessies.

’Sortiment verkopen kost meer moeite’ Een kweker moet tijd en energie willen investeren en een lange adem hebben, als hij een sortiment wil verkopen dat afwijkt van de standaardsoorten. Dat was de conclusie aan het einde van de discussie over breed sortiment en plantcollecties. Wim Houtmeyers van Boomkwekerij en plantencentrum Houtmeyers zegt dat het hem vijf keer zoveel tijd en energie kost om een boom te verkopen die afwijkt van het gangbare sortiment. Maar het weerhoudt de Belgische boomkweker er niet van om het toch te doen. „Je moet gewoon een lange adem hebben, maar uiteindelijk gaan architecten wel zien dat juist deze sortimentsplanten een toegevoegde waarde hebben voor het openbaar groen omdat ze opvallen in het geheel.” Het geven van informatie over de planten en hun mogelijkheden is volgens de kwekers cruciaal om ze te kunnen verkopen. Boomkweker Kim de Bruyn: „Je moet uitleg geven, maar vooral kunnen laten zien wat de meerwaarde van een plant is. Daarom Volgens Wim Houtmeyers (midden) van Boomkwekerij en plantencentrum Houtmeyers, is voor het verkopen van sortiment een lange adem nodig. Links gespreksleider Emiel van den Berg.

is het zo belangrijk dat architecten op de kwekerij komen kijken, het liefst meerdere keren per jaar. Dan pas zien ze wat de waarde van een plant is door de seizoenen heen. Het is alleen jammer dat architecten daar geen tijd meer voor nemen.” <

’Authenticiteit bij tuincentra ontbreekt’ Tijdens een van de sessies werd gediscussieerd over hoe het tuincentrum

op de winkelvloer op peil te houden”, zei hij. Van een gebrek aan beleving

van de toekomst eruitziet. Cor van Gelderen van Plantentuin Esveld bena-

door digitalisering wilde Verhorik niets weten. „Consumenten en tuincen-

drukte dat tuincentra voor meer beleving moeten zorgen dan nu gebeurt.

trummedewerkers ervaren het systeem juist als extra service.” <

„De beleving die tuincentra consumenten willen laten ervaren is een marketingconcept en geen werkelijke beleving; de authenticiteit ontbreekt. Tuincentra gaan de Nederlandse winkelcentra achterna: deze zijn in Dordrecht, Utrecht en Leiderdorp allemaal hetzelfde”, zei hij. En over medewerkers met groene vingers zegt Van Gelderen: „Ik denk dat consumenten het waarderen als ze worden geadviseerd door een medewerker die de informatie niet uit een digitaal systeem haalt maar zelf ervaring heeft met planten.” Aan de andere kant ziet Van Gelderen ook dat er consumenten zijn voor wie beleving minder belangrijk is. „Zij kopen net zo makkelijk via internet en de levering van deze planten kan prima vanuit een magazijn plaatsvinden.” Deelnemer aan de discussie was ook Sander Verhorik van Peak Retail. Hij bepleitte juist dat het door hen ontwikkelde systeem, waarbij tuincentrummedewerkers en consumenten op de vloer via een groot tablet informatie kunnen krijgen, de toekomst heeft. „Het is een goede manier om de kennis

Sander Verhorik van Peak Retail (rechts) heeft een andere kijk op hoe je consumenten bij tuincentra moet adviseren dan Cor van Gelderen.

De Boomkwekerij 35 (11 oktober 2013)

Beurzen discussies layout.indd 22

07-10-13 15:59

Beurzen

’Verder kijken dan Buxus sempervirens’ Vorig jaar koos Paleis Het Loo voor Ilex crenata als vervanger voor Buxus sempervirens. Het leverde veel stof tot discussie op die tijdens ’Rond de groene tafel’ dunnetjes werd overgedaan. Volgens de Belgische Buxus-kweker Didier Hermans moeten kwekers verder kijken dan de huidige Buxus sempervirens-cultivars. „Uit dna-testen is gebleken dat er grote verschillen zijn in Buxuscultivars en daarmee ook hun gevoeligheid voor Cylindrocladium. Op termijn zullen er zeker betere cultivars komen.” Hoveniers en tuinarchitecten zouden wat hem betreft in hun keuze voor Buxus wel wat origineler mogen zijn. „Neem Buxus microphylla ’Rococo’, het is toch zonde dat die niet veel meer wordt gebruikt.” Hij noemt dit in kader ook Amerika, waar wel zo’n twintig tot dertig verschillende soorten en culivars van Buxus worden toegepast. „Waarom gebeurt dat hier niet?’’ Buxus-kweker Adri van Dun van Topbuxus in Strijbeek zei dat Buxus

Deelnemers aan de discussie over Buxus en andere vormbomen, vanaf links Ronald Stolwijk van Ilexselect, Buxus-kweker Didier Hermans, gespreksleiders Marcel Haarbosch en Emiel van den Berg, Adrie van Dun van Topbuxus en erfgoedhovenier Paul Verkuijl.

bij kwekers, afnemers of consumenten geen problemen hoeft op te leveren. „We hebben voldoende kennis en middelen om de problemen te voorkomen of vroegtijdig op te lossen.” Maar hierbij speelt volgens Van Dun nog wel een probleem. „De kennis die wij hebben over Buxus krijgen wij moeilijk bij hoveniers. We

proberen het via de branchevereniging VHG maar vooralsnog levert dat weinig resultaat op.” Van Dun gaf aan dat hij samen met een aantal Buxus-kwekers de tuinverantwoordelijken bij kasteeltuinen gaat adviseren. „Wij willen als kwekers onze nek uitsteken en ervoor zorgen dat mensen die verantwoordelijk zijn voor de kasteeltuinen goed advies krijgen over het gebruik van Buxus.” Erfgoedhovenier Paul Verkuijl zei dat het probleem van Cylindrocladium bij 99% van zijn collega-hoveniers onbekend is. „En de hoveniers die het probleem wel kennen, weten niet wat ze eraan moeten doen.” Verkuijl is zelf wel bekend met Cylindrocladium maar een keuze voor bijvoorbeeld Ilex crenata is wat hem betreft niet aan de orde. „Ik ben wel aan het experimenteren met Ilex crenata maar voor conclusies is het nog te vroeg. Voorlopig wordt in bestekken ook alleen nog maar om Buxus sempervirens gevraagd.” <

’Belang van onderhoudsarm groen stijgt’ Tijdens diverse Rond de groene tafel-sessies kwam het belang van onderhoudsarm groen voor de aanlegmarkt ter sprake. Uit de discussies bleek ook dat er nogal wat factoren een rol spelen om succesvol van ’gewoon’ groen, onderhoudsvrij groen te maken. Wim Houtmeyers van kwekerij en plantencentrum Houtmeyers benadrukte het belang van goede grond. „Door goede grond aan te brengen en deze goed te bewerken groeit een plantvak eerder dicht. Dit betekent lagere onderhoudskosten omdat onkruid minder kans krijgt.” Ook het uitgangsmateriaal is van belang. Houtmeyers gaf als voorbeeld dat het bedrijf 150.000 Carpinus op de kwekerij terugknipte tot 10 cm hoogte. Hierdoor vertakten de planten lager en groeide het plantvak eerder dicht. Vasteplantenkweker Bert Griffioen zei dat het belang van onderhoudsarm groen stijgt, maar dat er een zeer beperkt aantal vaste planten onderhoudsarm genoemd mogen worden. Hij zei dat Bert Griffioen: „Als de overheid meer burgerparticipatie wil, moet je zorgen dat het onderhoud van groen eenvoudig is.”

zijn bedrijf ruwweg 45 soorten als onderhoudsarm betitelt en noemde een aantal eigenschappen waar de planten aan moeten voldoen. Zo moeten ze snel dichtgroeien en ook in de winter

dicht blijven. Ook moeten ze goed tegen zout en droogte kunnen en extra kort gemaaid kunnen worden. Qua winterhardheid ging Griffioen acht jaar geleden nog uit van -10°C, tegenwoordig is dit -20°C. „Wij willen dat onze planten 25 jaar blijven staan”, zei Griffioen. Ook het modewoord burgerparticipatie viel regelmatig. Griffioen benadrukte dat als gemeenten willen dat burgers meer zelf gaan doen aan onderhoud van openbaar groen, dit alleen kan als het groen ook onderhoudsvriendelijk is. <

De Boomkwekerij 35 (11 oktober 2013)

Beurzen discussies layout.indd 23

07-10-13 15:59

Beurzen

Tekst en foto’s: Ketura Haveman en Wim du Mortier

Verschillende redenen om aan beurs deel te nemen GrootGroenPlus telde dit jaar bijna veertig deelnemers meer dan vorig jaar. Nog eens tientallen bedrijven stonden op de wachtlijst voor deelname. Wat beweegt kwekers dit jaar om voor het eerst op GrootGroenPLus te staan?

Nieuwkomers willen nieuwe klanten ontmoeten, maar dat is niet de enige reden om deel te nemen aan de beurs.

Het aantal deelnemers stijgt al jaren. Veel deelnemers van het eerste uur vinden dat de grote groei dit jaar echter te maken heeft met de slechte voorjaarsverkoop. ’Ze zoeken nieuwe kanalen om hun planten kwijt te raken’, wordt er gezegd. Een rondje

langs nieuwe standhouders leert echter dat de redenen divers zijn. De zoektocht naar nieuwe klanten is natuurlijk een van de voornaamste redenen om op de beurs te staan, maar dat heeft niet altijd te maken met een slechte verkoop in het voorgaande seizoen. Johan Keurhorst van Wiessel Plant in Wenum „Ik heb de kwekerij van mijn vader overgenomen en ben nu op zoek naar nieuwe klanten om de bestaande klantenkring wat uit te breiden.” Waterplantenkwekerij Moerings staat dit jaar ook voor het eerst op de beurs, waar Ronald Moerings zijn stand met drie andere kwekers deelt die op één na allemaal nieuw zijn op de beurs. Moerings: „De organisatie vroeg of ik wilde participeren, omdat er geen waterplanten op de beurs

zijn. Ik wilde het wel eens proberen, bij voorkeur gezamenlijk met nog een paar kwekers die leveren aan de retail. We hebben tegen onze verwachting aardig aanloop van retailbedrijven.”

Overstap „Wij hebben dit najaar ervoor gekozen om in Zundert te staan in plaats van Florall in Gent”, vertelt Eric Verheggen van Boomkwekerij Verheggen in Zele, België. „Florall loopt de laatste jaren behoorlijk achteruit en na dit voorjaar was het voor ons in Gent klaar. GrootGroenPlus was een logisch alternatief. Dat is inmiddels bevestigd, want ik heb al veel van mijn bestaande klanten hier gesproken en ook een aantal nieuwe contacten opgedaan.” <

Opening beurzen in teken van BBC én ABC De officiële opening van de beurzen Expo TCO en GrootGroenPlus stonden beide in het teken van de logistiek. In Zundert draait het om het Boomteelt Busines Center (BBC), in Opheusden om het Agro Business Centre (ABC). Bij de opening van Expo TCO meldde burgemeester Kees Veerhoek van de gemeente Neder-Betuwe met zichtbaar genoegen dat de ontwikkeling van het ABC volgend jaar van start kan gaan. Het wordt volgens Veerhoek het visitekaartje van laanboomregio Opheusden. Hij verwacht dat de volgende editie van Expo TCO op het ABC gehouden kan worden. Dit zei hij vorig jaar ook tijdens de opening van de vakbeurs. Een bedrijfsverplaatsing op het toekomstige clusterterrein duurde echter langer dan verwacht. Burgemeester Tinne Rombouts van de Belgische grensgemeente Hoogstraten opent GrootGroenPlus. Links de Zundertse locoburgemeester Piet Utens en rechts met microfoon beursvoorzitter David Bömer kijken goedkeurend mee.

BBC nu concreet Ook in Zundert loopt de discussie over het BBC al jaren. Bij de opening

van GrootGroenPlus werd zichtbaar dat nu toch concrete stappen worden gezet: de loco-burgemeester van Zundert en de burgemeester van de Belgische grensgemeente Hoogstraten openden samen de beurs. Net zoals zij samen het BBC gaan ontwikkelen. Het centrum komt bovenop de grens langs de A16 te liggen, met een Belgische en een Nederlandse kant. Burgemeester Tinne Rombouts van Hoogstraten meldde dat haar gemeente juridisch alles klaar heeft om van start te gaan. De noodzaak het bedrijventerrein aan de Belgische zijde nieuw leven in te blazen, hielp bij het vaart maken. In Zundert staat de gemeente nog aan het begin van de procedure. In november vergadert de gemeenteraad over de benodigde bestemmingswijziging. De procedure neemt zeker een jaar in beslag. Treeport-projectleider Remco van Dessel is optimistisch en voorspelde op de beurs dat uiterlijk einde 2016 de eerste schop de grond in gaat. <

De Boomkwekerij 35 (11 oktober 2013)

Beurzen Opening-BKW13-35.indd 24

07-10-13 15:59

Beurzen

Tekst en Foto: Arno Engels

Gebrand op bomenverkoop De bomenbranche hoopt komend seizoen op afzetverbetering en prijsverhogingen, zo bleek op Expo TCO en GrootGroenPlus. Er zijn echter meer dan genoeg laanbomen en ook het geld in Europa rolt niet gemakkelijk. „Het zijn taaie tijden, en prijzen zijn matig”, zei Peter Cuppen, directeur van Rabobank West Betuwe tijdens de opening van laanbomenbeurs Expo TCO. „Maar onder de streep zien we nog best acceptabele resultaten. Alle lof voor het harde werken.” Met het eerste citaat waren kwekers op de beurs het eens, maar met het tweede niet allemaal. Een aantal zei dik tevreden te zijn over de bomenafzet in het vorige seizoen, maar anderen zeiden dat de afzet veel beter had moeten zijn. De verkoopprijzen lagen namelijk op het niveau van 2005/2006, terwijl de kostprijzen toen lager waren dan nu. De rentabiliteit is dus afgenomen. De goedgemutste kwekers hadden kennelijk het juiste sortiment, de juiste maatvoering en de juiste kwaliteit op het moment dat er een koper voor was. Andere factoren speelden ook een rol in de afzet, zoals snelheid van rooien en uitleveren, transport en de gunfactor. Die kwekers zeiden op Expo TCO en GrootGroenPlus ook gewend te zijn aan de trend dat de zomerverkoop vrijwel tot het verleden behoort. De bomenhandel is grotendeels daghandel geworden.

Tekort aan liquide middelen Die daghandel is niet goed te voorspellen, zo’n beetje net als het weer. De economische crisis maakt het er niet gemakkelijker op. In diverse landen, ook in Duitsland - dat economisch sterk zou zijn - is minder geld beschikbaar dan voorheen. Het geld

zit gewoon vast, aldus kwekers en exporteurs, en dat zeiden ook financieel deskundigen op de beurzen. Afnemers kunnen geleverde bomen vaak pas betalen als hún klanten over de brug zijn gekomen. De gemiddelde betalingstermijn in de boomkwekerij is van oudsher al lang, vergeleken met andere sectoren, maar die termijn is alleen nog maar langer geworden door een tekort aan liquide middelen, of door een verslechterde betalingsmoraal. Onzekerheid over iets wat in de toekomst speelt is menselijk. Bij een aantal kwekers lijkt die onzekerheid echter omgeslagen te zijn in zenuwachtigheid. Ze erkennen bang te zijn voor het komende seizoen, moeten bomen verkopen om cash binnen te krijgen, en laten daarom aan de vooravond van dat seizoen al hun prijzen zakken. Volgens kwekers is dat nu vooral de situatie bij het standaardsortiment laanbomen. Sierbomen zouden beter in de markt liggen, ook de wat minder gekweekte parkbomen, maar hiervan worden niet voor niets kleinere aantallen geproduceerd: zulke bomen

worden doorgaans niet met tien- of honderdtallen tegelijk verkocht.

Meer concurrentie

Afnemers zijn meer dan welkom in het nieuwe seizoen, want kwekers willen beter verkopen. Maar wel voor betere prijzen.

Bij bepaalde bomen van het standaardsortiment spreken kwekers over een groter aanbod en een kleinere vraag. Volgens hen zitten er ook steeds meer leveranciers bij dezelfde klant, dus de onderlinge concurrentie is groter geworden. Niet iedere kweker zal echter zijn bomen verkopen tegen elke prijs. Op de beurzen zeiden verschillende kwekers dat ze bodemprijzen hanteren: lager dan deze kunnen ze niet zakken, anders verdienen ze niets. Wat er in het nieuwe handelsseizoen wordt verdiend, valt echter pas na het volgende voorjaar te zeggen. Het weer komt zoals het komt, en het maakt bijvoorbeeld verschil wat voor een winter het in Nederland wordt, en bij de afnemer in het buitenland. Het is dus afwachten of het hout of goud wordt. Vertrouwen in de afzet en positief denken zijn alvast goed om het seizoen te beginnen, aldus kwekers op de beurzen. < De Boomkwekerij 35 (11 oktober 2013)

Beurzen handelsstemming bomen.indd 25

07-10-13 15:59

Tekst en Foto’s: Arno Engels

Vier technische noviteiten van drie beurzen De meeste stands op de Boomkwekerij Vakbeurs, Expo Tree Centre Opheusden en GrootGroenPlus waren groene stands, maar de beurzen lieten ook een enkele technische noviteit zien: een plantelement met carrousel, een heftruck met elektromotor, een snoeimachine voor boomwortels en een driewielige portaaltrekker.

Plantelement met carrousel Transplant Systems stond voor het eerst op GrootGroenPlus.

hoofdzakelijk in de groenteteelt en in de (Finse) bosbouw wordt

In de stand van boomkwekerij Verpaalen-Hereijgers uit Zun-

gebruikt. Verpaalen-Hereijgers is een van de eerste boomkwe-

dert liet de fabrikant uit Strijen een plantelement zien dat nog

kers die met het systeem plant; het bedrijf heeft een machine met vier plantelementen. De plantmachine is alleen geschikt voor trayplantjes, dus met een kluitje. Het systeem is hydraulisch aangedreven, waardoor er geplant kan worden vanaf 4 cm afstand tussen de kluitjes in de rij, tot 80 cm. Er is een rijafstand mogelijk van 30 cm tot 80 cm. Boven op elk plantelement zit een horizontaal draaiende carrousel met zes bekers. De kluitplantjes belanden een voor een, via een valpijp en een ploegschaar, rechtop in de sleuf. Diepteregeling is mogelijk door de slede in hoogte te variëren. Per element is de plantcapaciteit ruim 4.000 plantjes, aldus de fabrikant. Op de carrousel is eventueel een kunststof ‘hoedje’, eveneens met zes openingen, te plaatsen. Dit geleidt grotere plantjes beter in de bekers. Anders zouden de blaadjes op de bekerranden kunnen blijven hangen. De kleinste machine die is gebouwd is tweerijig. De grootste loopt in de groenteteelt: deze neemt 34 rijen tegelijk mee en is 12 m breed.

In de carrousel plaats je zes plantjes, waarna ze een voor een in de sleuf vallen.

Nu ook met elektromotor Prins Maasdijk presenteerde op de Boomkwekerij Vakbeurs een nieuwe uitvoering van de reeds bestaande Prins Tiger-heftruck: een Tiger met elektromotor. De batterij levert volgens de fabrikant genoeg voeding voor een volledige werkdag. Net als de andere uitvoeringen die op diesel of op gas rijden, is de elektrisch aangedreven Tiger gebaseerd op een industrieheftruck van Cesab/ Toyota. Er liggen ook gewoon dezelfde grote en brede banden onder, natuurlijk om de bodemdruk te verlagen en de kans op insporing in lavavelden te minimaliseren. Prins krijgt tegenwoordig meer vraag naar heftrucks met elektro- en gasmotor. Trucks met dieselmotor blijven echter nog het meest gevraagd bij de fabrikant. De afgebeelde Tiger XL kan maximaal 1.000 kg of 1.200 kg heffen.

Ook deze elektro-Tiger is gebaseerd op een industrieheftruck van Cesab/Toyota.

De Boomkwekerij 35 (11 oktober 2013)

Beurzen techniek.indd 26

07-10-13 16:00

Beurzen

Snoeimachine voor boomwortels Primeur op Expo TCO was de wortelsnoeimachine van MDE Machinebouw. Vorig jaar presenteerde de bouwer op de laanbomenbeurs een eerste prototype van de wortelsnoeier, eentje met scharen, maar deze bleek niet echt geschikt om er dikke boomwortels mee te snoeien. Vandaar dat er een geheel nieuwe machine is ontwikkeld, in samenwerking met B&P Handelskwekerijen, Gebr. Verwoert en PPO, en met subsidie van Betuwse Bloem. De noviteit snoeit de wortels met twee cirkelzagen: de ene draait horizontaal en de ander verticaal. Dat gebeurt computergestuurd, en afhankelijk van het type boomwortel is in te stellen hoeveel en in welke hoek er gesnoeid moet worden. In theorie kan de machine iedere 15 seconden een wortelgestel snoeien. „Maar dan moet je haar wel blijven voeren”, zegt MDE-directeur Mazinus van Dijk over de eetlust. Dat voeren is heel simpel. Je legt een boom in de machine, en na Mazinus van Dijk laat zien dat de snoeimachine geen moeite heeft met dikke wortels.

een druk op de knop sluit de veiligheidskap. De computer laat vervolgens een snoeicyclus uitvoeren, en werpt de boom tot slot

aan de andere kant van de machine eruit. „Je kunt er bijvoorbeeld nog een oppotlijn of bindunit achter zetten, zodat je de bomen meteen kunt oppotten of bundelen”, aldus Van Dijk. Om de zoveel bomen maakt de machine zichzelf schoon. Snoeiafval wordt dan automatisch verwijderd. Bedoeling is dat de machine het handwerk vervangt en arbeid bespaart. „Kronen snoeien is vakmanschap”, aldus Van Dijk, „maar wortels handmatig snoeien is een noodzakelijk kwaad dat geestdodend is en niet ongevaarlijk.” De eerste wortelsnoeimachine gaat naar Gebr. Willemsen (B&P). MDE neemt dit prototype nu in productie, de verkoopprijs ligt rond €35.000.

Driewielige portaaltrekker Gebr. Ezendam introduceerde op de Boomkwekerij Vakbeurs, in de stand van Agricult, een driewielige portaaltrekker genaamd GlobusTrike. Deze is een vervolg op de vierwielige GlobusTrac die de Twentse machinebouwer afgelopen zomer presenteerde. De trekkers hebben een aantal overeenkomsten zoals hydrostatische wielaandrijving, aan beide zijn verschillende werktuigen te hangen en vrijwel alles is met een joystick te bedienen. De spoorbreedte is bovendien hydraulisch verstelbaar. De GlobusTrike is echter duidelijk anders dan de GlobusTrac, niet alleen wat het aantal wielen betreft. De driewieler rijdt bijvoorbeeld op een 30 pk-dieselmotor van Hatz, terwijl de vierwieler een 100 pk-motor van Kubota heeft. Het werktuigenframe van de driewieler heeft een vaste doorrijhoogte tot 1,2 m, en de bestuurder zit geheel links tussen het voor- en een achterwiel, waardoor er optimaal zicht is op de werktuigen. Op de vierwieler zit je juist in het midden in een dichte cabine, en zowel deze cabine als het werktuigenframe is hydraulisch te verhogen tot 2,5 m. Geert Baltussen gaat deze vierrijige trekker gebruiken bij de onkruidbestrijding.

De getoonde GlobusTrike is gebouwd voor Geert Baltussen, kweker van onder andere Buxus en Taxus in Wanroij. Het is een

vierrijige trekker die Baltussen gaat inzetten bij de onkruidbestrijding: in het voor- en najaar met rijbespuiting, en in de zomer met schoffelen. Baltussen heeft inmiddels 60 uur geëxperimenteerd met de trekker. Hij streeft naar minimaal herbicidengebruik, wat hij probeert te realiseren met laagvolumetechniek van Agricult. Dit is met lage concentraties middel zonder spuitkappen. „Om de planten niet te beschadigen moet er gespoten worden als het onkruid niet groter is dan 2-3 cm”, aldus de kweker. Zijn eerste ervaringen zijn positief. „Maar voorzichtigheid is geboden.”

De Boomkwekerij 35 (11 oktober 2013)

Beurzen techniek.indd 27

07-10-13 16:00

519321.indd 28

7-10-2013 12:32:56

Teeltadvies

Foto: Gerdien de Nooy

Bewaak de vitaliteit van de planten Bij de teelt van vaste planten in de vollegrond is vitaliteit van de ondergrondse delen van cruciaal belang. Na het rooien loopt deze vitaliteit terug. Het is de kunst om deze achteruitgang tot een minimum te beperken.

Henk van den Berg Henk van den Berg Teelt- en Bedrijfsadvies bergbalkan@wxs.nl

Vitaliteit bouwt de plant op tijdens de teelt. Aan het einde van de teelt, de rooitijd, is deze vitaliteit op zijn hoogtepunt. Vanaf dat moment gaat de vitaliteit eigenlijk alleen maar achteruit. De vitaliteit van de plant is een verantwoordelijkheid van de hele keten, dus van de teler tot het moment dat de plant bij de eindklant weer wordt opgeplant. Eigenlijk loopt de aandachtsboog tot het moment dat de

eindklant er geld aan heeft verdiend. Het komt er dus op neer dat we de eindklant een goed advies moeten geven over de manier waarop hij met ons product omgaat. Dit is formeel niet onze verantwoording, maar succes bij de eindklant zorgt er wel voor dat er in het volgende seizoenen weer planten worden gekocht.

Aandacht De eerste fout die gemaakt kan worden is het telen van een te weelderig bovengronds gewas. Nog even wat bijmesten om een mooi gewas te krijgen is in de meeste gevallen niet zinvol. Zeker in dit jaar niet, waarin het in augustus weinig heeft geregend en er nauwelijks mineralisatie vanuit de bodem is opgetreden. Deze stikstof komt nu nog vrij. Belangrijk

Na het rooien neemt de vitaliteit van een plant af.

T I P S

is ook om te realiseren dan bij de gemiddelde vasteplantenteler de bodemvruchtbaarheid door het gebruik van organische stof verbeterd is. Dit resulteert in meer voeding vanuit de grond, voornamelijk in de nazomer en najaar. Als er al stikstof moet worden bijgemest, doe dit dan in combinatie met een kaliumbemesting. Een andere belangrijke vijand van vitaliteit is vroeg rooien. Producten die nog niet in rust zijn, zijn slechter te bewaren en dus gevoeliger in de keten. Ga er vanuit dat alle planten die voor 1 november zijn gerooid, niet in rust zijn (uitgezonderd pioen). Verkeerde behandeling vlak na het rooien is een belangrijke oorzaak dat planten vitaliteit verliezen. Probeer de planten na het rooien zo snel mogelijk te verwerken en goed op te slaan. Verkeerde behandeling na het rooien zorgt erg snel voor verstikking of verdroging. Een ander belangrijk punt is de verpakking. Houd u aan de gouden regel, dat een plant die niet is ingevroren, niet luchtdicht mag worden ingepakt, terwijl een plant die is ingevroren juist wel luchtdicht ingepakt moet worden. Zorg ervoor dat de schakels na u, deze regel goed in acht nemen. Probeer iedereen die na u de planten onder zijn hoede krijgt, te stimuleren om goed op uw plantjes te passen. De meeste kwaliteit gaat bij vaste planten verloren tussen het rooien en het planten, dus eigenlijk in de keten. <

De tips worden samengesteld door DLV Plant, boomteelt@dlvplant.nl

Laat rozen voLdoende afharden Om het

temperatuur > 15째C. Raadpleeg het etiket voor

ControLeer de eC Mest coniferen en bladhou-

afhardproces goed te laten verlopen is het ver-

de gewasgevoeligheid en gebruiksvoorschriften.

dende gewassen bij een zeer lage EC nog iets bij

standig om rozen niet te vroeg te rooien. Laat de

met een kalirijke mengmeststof. Dit is van belang

natuur zijn gang gaan. Nachten met een tempe-

Let op eLeaegnuSbLadvLo In Eleaegnus wordt

om gebreksverschijnselen tijdens de winter te

ratuur < 8 째C zijn ideaal voor het afharden van het

nog aantasting van bladvlo waargenomen. Be-

voorkomen. Streef naar een EC in de pot van circa

gewas. Om het afhardproces van de rozen te sti-

strijding is mogelijk met bijvoorbeeld Gazelle,

0,4-0,5

muleren kan wel een combinatie van koperblad-

Calypso, Admire of Actara.

voer een bLadbemeSting uit Bij bladhou-

voeding en bitterzout worden gespoten.

Let op vruChtboomkanker Vooral in het na-

dende gewassen die slecht op kleur komen, kan

Spuit tegen moS Op potten komt soms veel le-

jaar in de bladvalperiode zijn de omstandigheden

nog een bladbemesting worden uitgevoerd met

vermos en bladmos voor. In de meeste gewas-

gunstig voor een infectie van vruchtboomkanker

bijvoorbeeld 500 g ureum en 1 kg bitterzout per

sen is nog een bestrijding mogelijk met Mogeton,

in vruchtbomen. Preventief kan worden gespo-

100 l water of een samengestelde bladmeststof.

mits het weer gunstig is. Spuit voor een goede

ten met captan of Folicur. Lees voor gebruik de

Bij koud weer valt de werking tegen.

werking op een groeizame herfstdag met een

driftbeperkende maatregelen op het etiket. De Boomkwekerij 35 (11 oktober 2013)

Teeltadvies BKW13-35.indd 29

03-10-13 14:49

Tekst: Guus Wijchman Foto’s: Groeibalans

Heb geduld na spuiten van glyfosaat op Glyfosaat leent zich voor het doodspuiten van groenbemesters. Zonder risico’s is dit niet. Deze toepassing leidt als gevolg van de werking van de werkzame stof in de bodem, tot discussie. De periode tussen de bespuiting en het opnieuw inplanten blijkt cruciaal te zijn. Alleen blijft de vraag open hoe lang die periode voor elk gewas moet zijn.

Glyfosaat die planten opnemen, kan bij het afsterven weer uit de verterende wortels vrijkomen. Voor gewassen die vervolgens op dat perceel worden aangeplant, kan die vrijkomende glyfosaat leiden tot forse groeiremming. Die onbedoelde nawerking van deze werkzame stof leidt de laatste tijd tot meer discussie. René Jochems van Groeibalans in Zundert merkt hierbij op dat die discussie zich niet beperkt tot de boomkwekerij, maar zich voordoet in de gehele agrarische wereld. Nieuw is het fenomeen niet. Jochems heeft in de loop der jaren heel wat schadebeelden gezien die aan het verkeerd gebruik van glyfosaat te wijten waren. Genoemde nawerking bij het doodspuiten van groenbemesters is daar slechts een voorbeeld van. Dat die schade rechtstreeks is terug te voeren op die verkeerde toepassing van deze werkzame stof, is volgens Jochems veel sterker dan een vermoeden. Hij wijst op de witte puntjes en witte toppen in het gewas en op de groeiremming. „Die witte plekken worden puur veroorzaakt door de opname van die werkzame stof”, zegt hij.

Let ook bij grasland op Dorus Rijkers, teeltadviseurs in de container- en vollegrondssierteelt bij Cultus Agro Advies in Lottum wijst ook op grasland dat in gebruik wordt genomen voor de teelt van bomen en heesters. De kans is groot dat de kweker het gras kapot spuit met glyfosaat. ,,Wortels leggen deze systemische werkzame stof vast en als

deze wortels na de verwijdering van het gras in de grond achterblijven, kunnen die bij vertering de bodem als het ware injecteren.” Té snel inplanten van zo’n perceel kan in zo’n situatie het gewas schade toebrengen. Rijkers heeft daarvan ettelijke voorbeelden gezien. „Hoewel ik dit niet al te vaak tegenkom”, tekent hij aan. ,,Waar dat wel het geval is, is vaak sprake van een flinke groeiremming.”

Vervolgschade Bij alleen die groeiremming blijft het vaak niet, geeft Rijkers aan. De planten nemen door die remming minder voedingstoffen op en zijn daarmee ook gevoeliger voor stress. Planten kunnen er volgens hem een heel seizoen hinder van ondervinden. „Die stress betekent veelal dat het gewas veel vatbaarder wordt voor ziekten. Met name bodemgebonden schimmels zoals Fusarium, Phythium en Volutella kunnen dan voor meer problemen zorgen”, waarschuwt hij. „En mogelijk ook Cylindrocladium.” Hij vraagt aandacht voor het bodemleven na een glyfosaattoepassing. „Met groencompost, compost verrijkt met bijvoorbeeld mycorhizza’s en vaste stalmest wordt het bodemleven gestimuleerd. Met name stikstofbindende bodembacteriën vergroten de afbraak van glyfosaat en AMPA, het afbraakproduct van glyfosaat.” Hij adviseert verder voor het toepassen van groenbemesters waarmee de vorst kan afrekenen zoals rammenas en Tagetes. „Bij dergelijke

vorstgevoelige groenbemesters doet de natuur zijn werk en hoeft er niet met glyfosaat te worden gespoten om de planten te vernietigen.”

Tijd nemen Zoals al opgemerkt door Jochems is de mogelijke nawerking van glyfosaat geen exclusief probleem van de boomkwekerij. „De discussie hierover komt met name voort uit de akkerbouw”, geeft Jan Salomons, adviseur Gewasbescherming Akkerbouw en Vollegrondsgroenten bij DLV Plant aan. Afgelopen winter hield hij nog een aantal lezingen voor akkerbouw-studieclubs waarin die nawerking uitvoerig is besproken. Het ging hier om studieclubs van het Praktijk-

De Boomkwekerij 35 (11 oktober 2013)

Glyfosaat.indd 30

03-10-13 14:50

Gewasbescherming

at op groenbemesters die in dit opzicht gevoeliger zijn dan andere. Het in een praktijkonderzoek uitzoeken welke gewassen dat zijn, lijkt hem monnikenwerk. Een boomkweker zal daarom voor het zekere voor het onzekere moeten nemen en moeten kiezen voor een redelijk lange periode tussen de glyfosaatbehandeling en het planten van het gevolggewas, óf hij moet werken op basis van zijn eigen ervaringen en observaties. Salomons gaat er min of meer vanuit dat de schade die boomkwekers door de nawerking van glyfosaat hebben ondervonden, te wijten zijn aan het hanteren van een te korte tussenliggende periode.

Binding definitief

Bij ernstige glyfosaatschade kleuren de bladpunten en de toppen van de planten wit.

netwerk van Niet Kerende Grondbewerking (NKG). Daarin kwam steeds naar voren dat het met glyfosaat behandelde gewas voldoende tijd moet hebben om af te sterven en te verteren. Want ook Salomons wijst erop dat glyfosaat nog aanwezig kan zijn in half afgestorven wortels en dan vooral in de wortelpunten. Begint een nieuw gezaaid of geplant gewas wortels te maken in deze half afgestorven materie, dan kan er gewasschade ontstaan door opname van de nog aanwezige glyfosaat. Pas na een goede vertering wordt het vrijkomende glyfosaat direct afgebroken door het bodemleven, of gebonden aan onder meer humusen kleideeltjes in de grond. „Na binding aan bijvoorbeeld humus- of

kleideeltjes, is de stof onschadelijk voor een vervolggewas”, aldus Salomons.

Het zekere voor het onzekere In zijn algemeenheid geldt een adviesperiode van twee tot drie weken die moet liggen tussen de bespuiting met glyfosaat en het opnieuw inplanten van een perceel. Salomons zelf is geneigd om voor drie weken te gaan. „Het is echter ook bekend dat voor een gewas als peen een nog langere termijn wenselijk is, anders kan dat gewas tóch schade oplopen”, vult hij aan. De adviseur van DLV Plant gaat er zonder meer vanuit dat er in de boomkwekerij ook gewassen zijn

Bij het onderwerken van het met glyfosaat bespoten gewas geldt dat hoe kleiner de plantendelen en hoe meer die verteerd zijn, hoe sneller de eventuele glyfosaatresten door de klei- en humusdeeltjes in de grond worden gebonden. Die binding is volgens Salomons vrij definitief. Wel is uit recente Duitse kasproeven komen vast te staan dat op zeer lichte zandgronden met heel weinig humus, die gebonden glyfosaat kan vrijkomen. „Dat kan bijvoorbeeld gebeuren na een fosfaatbemesting. Uiteindelijk is glyfosaat ook een organische fosfaatverbinding”, zegt Salomons. Hij benadrukt nogmaals dat die plaatsvonden in een kas. Hij beaamt bovendien dat dit bodemtype van een vrijwel humusloze zandgrond nauwelijks in aanmerking komt voor de boomkwekerij, maar kwekers die op schrale zandgronden kweken doen er dus goed aan te realiseren dat glyfosaatschade ook na een langere periode alsnog kan optreden. „Maar de kans dat eenmaal goed gebonden glyfosaat op een kwekerij alsnog vrijkomt, is meestal niet waarschijnlijk.” Al met al lijkt hem het probleem met de geschetste nawerking van glyfosaat in de boomkwekerij beheersbaar. <

De Boomkwekerij 35 (11 oktober 2013)

Glyfosaat.indd 31

03-10-13 14:50

Tekst en Foto’s: Wendy Venhorst

Bomen gewoon goed kweken Carmen Vissers (45) en Mathieu Linders (46) runnen sinds 2000 samen een laan- en vruchtboomkwekerij in het Limburgse Blitterswijck. Ze willen niet per se groter worden, maar de dingen gewoon goed doen en kwalitatief goede producten leveren. „Als we honderd bomen planten, willen we er ook honderd kunnen leveren.” Na drukte in de zomer met het oculeren van vruchtbomen, is de rust teruggekeerd bij Boomkwekerijen De Maas. Voor Carmen Vissers en Mathieu Linders een ideale gelegenheid om orde op zaken te stellen, onderhoudswerk te doen en klanten te bezoeken. Dat laatste staat bovenaan het lijstje. „Vaak gunnen mensen zich er geen tijd voor, maar de producten moeten ook verkocht worden”, vertelt Carmen. „Bovendien wordt er over meer gepraat dan alleen over bomen en prijzen. En ook dat is belangrijk”, voegt Mathieu toe. De twee hebben elkaar in 1998 leren kennen. Voor Carmen was het al van jongs af aan duidelijk dat ze verder wilde in het bedrijf van haar ouders. Mathieu runde op dat moment met zijn vader en broer een melkvee- en akkerbouwbedrijf. Maar omdat dat bedrijf te klein was voor drie man, besloot hij om in 2000 samen met Carmen de boomkwekerij voort te zetten.

Leerschool De overgang naar boomkweken ging Mathieu goed af. „Ze zeggen wel eens dat je van een boer niet zomaar een kweker maakt, maar dat viel erg mee”, vertelt Carmen. „Ik heb een goede leerschool gehad bij mijn schoonvader”, verklaart Mathieu.Toen de twee besloten om er samen

Percelen van De Maas liggen er strak en verzorgd bij.

voor te gaan, werden verschillende investeringen gedaan. Zo werd een nieuwe loods gebouwd en geïnvesteerd in het machinepark. Mathieu: „We maakten echt stappen vooruit.” De laan- en vruchtboompercelen van Boomkwekerijen De Maas liggen verspreid in de regio. Ze zijn al op afstand te herkennen aan nieuwe en frisse reclameborden van het bedrijf. De percelen liggen er strak en verzorgd bij. De laan- en vormbomen (lei-, daken blokvormen) worden gescheiden door grasbanen. Carmen en Mathieu vertellen dat hun sortiment vruchtbomen de laatste jaren behoorlijk is uitgebreid met nieuwe rassen. Toch is er nog altijd veel vraag naar oude rassen. De appels, peren, pruimen en kersen worden gekweekt in struikvorm en op half- en hoogstam. De vraag naar eenjarige vruchtbomen voor de containerteelt groeit. „Die zetten we niet zelf in een container, dat wordt door andere bedrijven gedaan.” Daarnaast worden er minifruitbomen en duofruitbomen (twee soorten op één onderstam) gekweekt voor de pakkethandel. „Wij maken wat de klant vraagt en wat in onze werkwijze past”, geeft Mathieu aan.

Afwisseling en risicospreiding De combinatie van laan- en vruchtbomen is vanuit het verleden zo gegroeid. Volgens Carmen sluiten de werkzaamheden goed op elkaar aan en zijn ze voor het personeel aangenaam afwisselend. „Daarnaast is sprake van risicospreiding en een bredere klantenkring”, vult Mathieu aan. Het grote sortiment is met name bedoeld voor tuincentra. „Een Duitse klant vraagt een ander sortiment dan een Engelse.” Om overzicht te houden op het sortiment, wordt alles

Dit is duofruit voor de pakkethandel: twee soorten op één onderstam.

De Boomkwekerij 35 (11 oktober 2013)

Bedrijfsreportage De Maas.indd 32

03-10-13 14:50

Laan- en vruchtbomen

Boomkwekerijen De Maas, Blitterswijck Sortiment: laan- en vruchtbomen in verschillende soorten, maten en vormen Afzet: 25% via tuincentra, 25% via pakkethandel en 50% via handelaren en exporteurs Oppervlakte: 12 ha laanbomen en 10 ha vruchtbomen Personeel: twee ondernemers en zeven vaste medewerkers Website: boomkwekerijendemaas.nl

Carmen Vissers en Mathieu Linders willen simpelweg goede laan- en vruchtbomen kunnen leveren aan een brede klantenkring.

genoteerd. Gewoon met de hand in een boekje. „We redden ons prima met een handgeschreven boekhouding”, aldus Carmen. „We houden precies bij welk soort waar wordt geplant, welke onderstammen worden gebruikt en van welke leverancier de producten afkomstig zijn.” De taken zijn duidelijk verdeeld. Zo richt Mathieu zich met name op het buitenwerk, de aansturing van het personeel en het spuitwerk, terwijl Carmen met name in de afzetseizoenen op kantoor zit. Daarnaast werkt ze ’s zomers buiten mee, meestal in de laanbomen. Natuurlijk wordt er ook overlegd, bijvoorbeeld over prijzen en investeringen. Dat overleg gebeurt meestal ’s morgens vroeg aan het ontbijt, als hun drie kinderen nog in bed liggen. Het voordeel van samen een bedrijf runnen, is volgens Mathieu dat je vertrouwd bent met elkaar. „Daarnaast zit je in hetzelfde schuitje en heb je hetzelfde doel.” Maar nadelen zijn er ook. Carmen: „Als er problemen zijn, kun je die niet makkelijk parkeren. En als je niet op dezelfde horizon bent gericht, geeft dat niet alleen zakelijk maar ook privé problemen.”

Verkopen minder automatisch

ben we bijvoorbeeld zelf een kluitenrooier aangeschaft. Op die manier kunnen we nog beter op de wensen van de klant inspringen”, licht Carmen toe. „Vroeger was het ook automatisch dat een klant bij je kocht”, vervolgt ze. Dat gebeurt nog zeker wel. „We horen regelmatig dat klanten bij ons blind kunnen kopen. Dat vertrouwen is natuurlijk veel waard.” „We vinden het belangrijk dat we de aantallen en kwaliteit leveren die wordt gevraagd”, zegt Mathieu. „Het maakt daarbij niet uit hoe groot een klant is. Iemand die vijf bomen koopt, nemen we net zo serieus als iemand die er honderd koopt.”

Kwaliteit Voor de komende jaren hebben Carmen en Mathieu niet de ambitie om het grootste bedrijf van de regio te hebben. Ze vinden het belangrijker om de naam te hebben en te houden dat ze kwaliteit leveren. Volgens het paar wordt dat mede mogelijk gemaakt door het personeel. „Als we honderd bomen planten, willen we er ook honderd kunnen leveren. Bovendien streven we naar een kwekerij die we altijd kunnen laten zien. Dat is wat voor ons telt.” <

De ondernemers merken dat de handel tegenwoordig niet meer zo vanzelfsprekend is als vroeger. Ze moeten er veel harder voor werken en alles moet sneller. „Daarom hebDe Boomkwekerij 35 (11 oktober 2013)

Bedrijfsreportage De Maas.indd 33

03-10-13 14:50

519324.indd 34

7-10-2013 13:38:39

Ongekend

Tekst: Ronald Houtman Foto: Plants and Pictures

De afbladderende bast, het handelsmerk van de berk, is bij Betula davurica tot in het extreme aanwezig. De kleur is echter niet wit of grijs maar bruin. Een zeldzame berk.

Betula davurica De berk is wellicht de meest herkenbare boom. De witte, (iets) afbladderende bast is de voornaamste sierwaarde en hij wordt breed toegepast als sier- en laanboom. Toch zijn berken meer dan alleen witte stammen. Er zijn circa zestig soorten en variëteiten Betula en meer dan honderd cultivars, waarvan vele niet meer in cultuur zijn. Van nature komt Betula voor in de gehele gematigde zone Europa, Noord-Amerika en Azië. Een aantal soorten is bijzonder winterhard en komt voor in Noord-Scandinavië, Groenland, Alaska en Siberië. De meeste groeien boomvormig, maar er zijn ook, soms zelfs kruipende, struiken. Een aantal boomvormige soorten heeft geen witte of grijze bast, maar een bruine, roodachtige, of bijna zwarte. Ook bladdert de bast van sommige soorten niet af terwijl dit bij andere soorten zeer sterk gebeurt. B. davurica is een soort die niet in het gewone plaatje past dat men van een berk heeft. Het is één van de zeer winterharde soorten die van nature voorkomt in Noordoost-China, Siberië, Korea, Mantsjoerije en Japan. De boom wordt in cultuur zelden hoger dan een meter of tien en groeit vaak meerstammig met een iets onregelmatige, breed ovale kroon. In het wild kan de boom twee keer zo hoog worden. De bladeren zijn ovaal en donkergroen. In de herfst kleuren ze donkergeel. B. davurica is nauw verwant aan de Noord-Amerikaanse B. nigra en lijkt hier ook wel wat op. De bladeren van B. davurica zijn aan de onderzijde niet of nauwelijks behaard, hebben vijf tot negen paar nerven en een gezaagde bladrand. De bladeren van B. nigra zijn daarentegen aan de onderzijde zacht behaard, hebben vijf tot twaalf paar nerven en een dubbel gezaagde bladrand. Ook bladdert de bast van B. davurica veel sterker af. De bast maakt B. davurica tot zo’n aparte soort. De bast is licht grijsbruin tot licht kastanjebruin en bladdert zeer sterk af met grijsbruine tot kastanjebruine, papierachtige stroken en vellen. Deze zijn intenser gekleurd aan de achterkant, wat een mooi gemêleerd geheel vormt.

35 Ongekend Betula.indd 35

De meeste berken zijn pioniersplanten en B. davurica is hier geen uitzondering op. Zo is B. davurica een gemakkelijke groeier die weinig eisen aan bodem en klimaat stelt. De boom verdraagt geen schaduw en heeft een gering regeneratievermogen. Dit houdt in dat de bomen slecht snoei verdragen, en zeker geen zware snoei. Waarschijnlijk de belangrijkste reden waarom de boom zo zeldzaam is, is de gevoeligheid voor nachtvorst. In gebieden waar veelvuldig nachtvorst voorkomt, kunnen takken, ook de harttak, terugvriezen. Gevolg is dat de boom vormloos en lelijk wordt. B. davurica wordt niet in Nederland gekweekt en ook niet via bijvoorbeeld het VARB aangeboden. Sporadisch komen planten beschikbaar, meestal gekocht door liefhebbers. Er zijn twee cultivars B. davurica bekend, maar deze zijn (nog) niet in Nederland in de handel: ’Maurice Foster’ en ’Stone Farm’. ’Maurice Foster’ is de meest belovende cultivar. Deze groeit wat sterker en sneller dan de soort, en loopt bovendien in het voorjaar iets later uit. Dit vermindert de nachtvorstgevoeligheid beduidend. De bast is intens roodbruin afbladderend tegen een lichtere ondergrond. ’Stone Farm’ heeft een zeer donkerbruine bast die bij afbladderen een rozeachtige ondergrond toont. Hoe uniek ook, de vraag blijft of de markt een berk met een bruine bast aantrekkelijk vindt. Ook al bladdert deze opvallend sterk af en is B. davurica onder liefhebbers populair, de consument zal er niet snel een berk in herkennen. Het zal dus het lot van B. davurica wel zijn dat deze prachtige boom voorlopig slechts bij liefhebbers, in parken en in collecties zal opduiken. <

PLUS

MIN

+ Gezond

- Zeldzaam

+ Afbladderende bast

- Gevoelig voor nachtvorst

+ Sterk

- Ongeschikt als impulsartikel De Boomkwekerij 35 (11 oktober 2013)

03-10-13 14:50

Tekst: Harmen Kamminga Foto’s: NSure

Boomkwekers zoeken financieel dra ag Testen die de activiteit van genen meten, kunnen in een vroeg stadium informatie verschaffen over het verloop van allerlei processen in de plant. Bijvoorbeeld de overgang naar winterrust. Boomkwekers hebben interesse in de kansen die zulke testen kunnen bieden. Maar ze investeren er nog niet in. Meten wanneer zijn bomen in het najaar voldoende in rust zijn, voor transport naar de klant, of later voor de voorjaarssnoei. Vruchtboomkweker Han Fleuren in Baarlo zou dat graag willen. „Vroeger verraste het mensen elke keer als het water hard werd. Sinds de thermometer hoor je daar niemand meer over.” Die mate van voorspelbaarheid wil Fleuren ook voor de winterrust van zijn bomen. Hij hoorde dat bosbouwers in Scandinavië dat kunnen meten met goede en betrouwbare testen. Het Nederlandse bedrijf NSure heeft die testen ontwikkeld en biedt aan dat ook voor Nederlandse boomkwekerijen te doen.

Individueel te kostbaar Voor een individuele boomkwekerij is het laten ontwikkelen van een passende gen-activiteitstest snel te kostbaar. Reden voor Fleuren om met

collega’s van de LTO-Cultuurgroep fruitgewassen een mogelijke samenwerking te onderzoeken. „Het onderwerp heeft onze belangstelling en wij geloven dat er zeker iets in zit voor de toekomst”, aldus Pieter van Rijn, voorzitter van de cultuurgroep. Maar er zijn nog twijfels. Het ontwikkelen van zo’n test vergt volgens Van Rijn een flinke gezamenlijke investering, zonder dat op voorhand zeker is dat de test die het oplevert, voor iedereen werkelijk waardevol zal zijn. „Op de korte termijn vinden wij dat een te groot risico, zeker nu we zulke zaken zonder het Productschap Tuinbouw (PT) moeten gaan financieren.” Fleuren vindt het verlies van het PT jammer. „Met een nog actief PT zou het weinig kosten om hiervoor de handen op elkaar te krijgen”, is zijn overtuiging. „Nu moet je met de pet rond en iedere collega overtuigen met een heel concreet verhaal. Ik ben

UITLEG

Test meet activiteit van genen De genen van planten fungeren als biologische schakelaartjes voor fysiologische en biochemische processen, die van invloed zijn op allerlei ontwikkelingsprocessen in de plant, zoals: rijping, overgang naar winterrust, komst uit winterrust, en gevoeligheid voor ziekten en afwijkingen. Het aanschakelen van een gen leidt in de plantencel tot de aanmaak van een minieme hoeveelheid boodschapperstofje, dat specifiek is voor dat ene gen. Met de technologie van NSure is de verandering te meten in de concentraties van boodschapperstofjes. Dat kunnen stofjes zijn van precies de genen die betrokken zijn bij het proces waarin de kweker meer inzicht wil hebben. Dat levert een test op die volgens NSure economisch voordeel kan opleveren. NSure heeft reeds testen ontwikkeld om de winterhardheid van de volgende zaailingsoorten te kunnen voorspellen: Picea abies, Pinus sylvestris, Pseudotsuga menziesii en Larix. Aan de hand van de testuitslag is bijvoorbeeld het optimale rooimoment te bepalen en het moment dat de planten de koeling in kunnen gaan. Een zo’n test kost €130 exclusief btw.

bang dat je dan alleen kleine onderzoeken voor de heel korte termijn gefinancierd krijgt.”

‘Ontwikkeling kost een ton’ Ook in de LTO-Cultuurgroep van rozen en rozenonderstammen is de mogelijkheid van het ontwikkelen van testen aan de orde. Beslissingen daarover lijkt het bestuur van die cultuurgroep wat voor zich uit te schuiven. „We moeten eerst goed kijken wat we ermee zouden willen”, meent voorzitter Hetty Crooijmans. Ook zij voorziet hoe dan ook knelpunten bij de financiering. „We hebben ons laten voorrekenen dat de ontwikkeling van een test al gauw rond een ton gaat kosten. Met het wegvallen van het PT zal dat geld rechtstreeks uit deelnemende bedrijven moeten komen. Dat zal niet eenvoudig zijn.” Voor de LTO-Cultuurgroep van bos- en haagplantsoenkwekers is het volgens voorzitter Bart Faassen een uitgemaakte zaak: „Wij hebben als cultuurgroep precies nul euro in kas voor collectief onderzoek. Bovendien speelt in onze branche momenteel maar één onderzoeksvraag: Hoe in Nederland nog onkruidvrij te kwe-

De Boomkwekerij 35 (11 oktober 2013)

Gentesten.indd 36

03-10-13 14:51

Winterhardheid

dra agvlak voor gentesten

Voor een NSure-test snijd je stukjes uit plantmateriaal en vermaal je deze in een buisje met vloeistof. Een druppel breng je op een testkaartje dat je vervolgens naar het lab stuurt.

ken? De rest is voor ons bijzaak.” Hoewel NSure nog geen concrete projecten in de Nederlandse boomkwekerij heeft lopen, beschouwt het bedrijf uit Wageningen de sector wel degelijk als serieuze doelgroep, aldus woordvoerders Jeanet van Schagen en Marco Schreuders. „Er zijn in allerlei teelten zoveel processen die met onze testen beter te volgen en te voorspellen kunnen zijn”, aldus Schreuders. „We hebben nog lang niet alle mogelijkheden in beeld.” Volgens Schreuders hoort hij in gesprekken met telers over kansrijke processen en komen telers zelf met concrete vragen. „De vervolgvraag is natuurlijk of het hebben van een test ook economisch interessant is. Met een business case kun je daar vaak antwoord op krijgen.”

Coöperatieve structuur NSure biedt zijn diensten wereldwijd aan in allerlei plantaardige sectoren, maar ziet in Nederland bij uitstek goede mogelijkheden. Schreuders: „Het ontwikkelingsniveau van de Nederlandse tuinbouw is erg hoog. Dat maakt dat bedrijven sneller toe zijn aan het toepassen van onze techno-

logie. Bovendien heeft de Nederlandse tuinbouw een sterke coöperatieve structuur. Dat helpt enorm bij samen ontwikkelen.” Schreuders geeft aan dat NSure waar nodig kan helpen bij het samenbrengen van partijen, maar eventueel ook bij het vinden van aanvullende financiering via bijvoorbeeld subsidies. Als voorbeeld noemt Van Schagen een groep potplantentelers die momenteel gezamenlijk de ontwikkeling van een test voor de bloeizekerheid van hortensia betaalt. „De economische waarde van deze test was voor de telers snel duidelijk. In zo’n situatie blijkt een platform van telers ook zonder collectieve financiering goed in staat om de ontwikkeling van de grond te krijgen.” Dat vergde volgens hortensiateler Kees Eveleens wel een actieve houding bij de initiatiefnemers. „Wij waren aanvankelijk met drie telers die erg het nut van deze ontwikkeling zagen, maar wij besloten dat minstens tien bedrijven mee moesten doen. Ik ben toen alle potentiële deelnemers langsgegaan om het verhaal te vertellen, en om draagvlak te creëren. Want zo’n test is niet alleen in ons eigen voordeel, het kan de

kwaliteit van hortensia op een hoger plan brengen.”

Betrokken bij ontwikkeling Ondanks dit tijdrovende voorwerk is Eveleens te spreken over deze wijze van samen financieren. „Alle deelnemers blijven nauw betrokken bij de ontwikkeling, mede doordat er alleen telers zijn ingestapt die het onderzoek zagen zitten.” De hortensiateler benadrukt dat de te ontwikkelen test in beginsel eigendom blijft van de groep telers. „Wij gaan een test niet enkel voor onszelf houden, maar nieuwe gebruikers zullen wel alsnog onze ontwikkelingskosten moeten vergoeden.” Wat de boomkwekerij betreft is NSure voorlopig tevreden wanneer kwekers hun ogen openhouden voor processen die, als ze beter te controleren zijn, economisch voordeel kunnen opleveren. Schreuders: „Als kwekers zich bewust zijn dat die processen worden aangestuurd door genen, dan kunnen ze met een test van NSure de genactiviteit binnen 48 uur betrouwbaar aflezen.” <

De Boomkwekerij 35 (11 oktober 2013)

Gentesten.indd 37

03-10-13 14:51

519323.indd 38

7-10-2013 13:35:42

519322.indd 39

7-10-2013 13:36:09

519325.indd 40

7-10-2013 13:36:37

519326.indd 41

7-10-2013 13:37:06

Tekst: Ron Barendse Foto: BSV

Kwekers twijfelen over koers Boomk we Boomkwekerij Support Venlo startte vijf jaar geleden ambitieus. Het moest hét handels-, logistiek- en kenniscentrum van de Euregio worden. Een deel van de leden vindt dat de coöperatie hun de laatste jaren voldoende heeft gebracht, een ander deel ziet graag dat er zaken veranderen. De komende weken moet duidelijk worden welke koers de Limburgse organisatie gaat varen. 2009 moest volgens Boomkwekerij Support Venlo (BSV) het jaar van de waarheid worden en ook in de jaren daarop waren steeds geluiden van die strekking te horen. Inmiddels is het 2013 en leert een telefonische rondgang langs een tiental betrokkenen dat BSV niet bij iedereen aan de verwachtingen heeft kunnen voldoen. Een aantal kwekers stapte dit jaar uit ontevredenheid zelfs uit BSV. Voor een aantal leden van de coöperatie en het bestuur is dit aanleiding om dit najaar met elkaar in overleg te gaan over de te volgen koers. Maar eerst nog even terug naar vijf jaar geleden. Toen formuleerden de toenmalige oprichters FloraHolland, Garden Plant, IHS Personeelsdiensten (inmiddels overgenomen door AB Limburg) en Van Zaal Transport een ambitieus toekomstplan. BSV moest het meest complete handels-, logistiek- en kenniscentrum van de Euregio worden op het gebied van boomkwekerijproducten.

Verkoopondersteuning BSV bood kwekers al snel verkoopondersteuning aan in de vorm van beursdeelname, liet een monsterbus langs klanten rijden en verstuurde weekaanbiedingen. Ook konden kwekers er terecht kunnen voor hun marketingvraagstukken. Maar vooral op logistiek gebied wilde BSV aan de weg timmeren: het maken van mix-karren van producten van verschillende kwekers en

het organiseren van ’ophaallogistiek’ tussen kwekers in de Euregio om daarmee daghandel mogelijk te maken, hadden prioriteit. Sinds dit jaar zijn deze laatste activiteiten ondergebracht in Via Venlo Connecting Value. Voor geen van de betrokken kwekers of kopers is het een vraag of er behoefte is aan de diensten die BSV biedt of van plan was te gaan bieden: die vraag is er. De meeste Limburgse kwekers willen dan ook niets liever dan dat er een gezond en goeddraaiend BSV komt. Maar een deel van de kwekers twijfelt wel of de huidige koers de juiste is, of dat deze moet worden aangepast. Tussen kwekers is er onder andere verschil van inzicht of BSV zich commerciëler moet opstellen dan nu gebeurd of juist niet. Op dit moment richt BSV zich met name op verkoopondersteuning oftewel ’support’. Ze koopt geen producten van kwekers in om deze weer door te verkopen en daarmee gaat de coöperatie bewust niet op de stoel van de handel zitten.

Rol van FloraHolland Ook de rol die FloraHolland binnen BSV speelt is onderwerp van discussie. Want ook al is BSV sinds januari 2011 omgevormd tot een coöperatie - waarbij de rol van de oorspronkelijke vier initiatiefnemers is teruggebracht van steakholder tot ’gewoon’ lid - FloraHolland speelt volgens de kwekers nog steeds een rol binnen BSV. Zo worden de twee personen die de kar trekken bij de Limburgse coöperatie, manager Paul Nelissen en Persoonlijk Verkoper Marc Caris, door FloraHolland tegen betaling bij BSV gedetacheerd. De belangrijkste reden waarom FloraHolland al een aantal jaar op deze manier met BSV samenwerkt is dat de veiling boomkwekerijproducten uit de Euregio als een belangrijke aanvulling op hun sortiment ziet. Nelissen werkt in opdracht van FloraHolland aan een businessplan dat

eind oktober klaar moet zijn. Dit plan moet inzicht geven in de diensten waaraan kwekers behoefte hebben en wat dit betekent voor het verdienmodel van BSV.

Vruchten afgeworpen Een deel van de BSV-kwekers vindt dat de nauwe banden die BSV met FloraHolland heeft, in de afgelopen jaren vruchten hebben afgeworpen. Volgens deze kwekers vinden kopers uit Naaldwijk en Aalsmeer de weg naar Limburg makkelijker dan een aantal jaar geleden. Maar sommige kwekers vinden dat FloraHolland juist een commerciëlere opstelling van BSV in de weg staat. Door werknemers met een vast salaris bij BSV te detacheren, ontneem je hun de drive om te moeten scoren, vinden zij. Voor een paar kwekers is dit zelfs een reden geweest om dit jaar afscheid van de coöperatie te nemen. Zij sloten zich aan bij het 70 km verderop gelegen samenwerkingsverband Central Point Brabant, dat in hun ogen de verkoop van boomkwekerijproducten actiever oppakt. Een ander onderwerp waar kwekers en bestuur zich de komende periode over zullen buigen zijn de logistieke activiteiten van BSV. Aanvankelijk deed BSV de logistiek zelf, maar sinds dit jaar is Via Venlo Connecting Value gestart als logistiek verlengstuk van BSV. Het project is met name gefinancierd door de Provincie Limburg en Productschap Tuinbouw.

Aantal karren blijft achter Bij de start van BSV was een van de belangrijkste doelstellingen om vooral op logistiek gebied voordelen uit BSV te halen. Maar - en daar zijn alle kwekers het wel over eens - tot nu toe blijft het aantal karren dat wordt verdicht of het aantal partijen dat wordt gecombineerd, achter bij de verwachtingen. Toch ziet een deel van de kwekers binnen BSV nog steeds toekomst

De Boomkwekerij 35 (11 oktober 2013)

BSV nieuw layout.indd 42

03-10-13 14:53

Samenwerking

mk wekerij Support Venlo

Boomkwekerij Support Venlo is al een aantal jaren actief op beurzen, zoals hier op de IPM. De coöperatie onderzoekt momenteel of de dienstverlening moet worden aangepast.

om logistieke voordelen te behalen, terwijl andere kwekers hier de voordelen minder van inzien. Die laatste groep vindt dat de huidige transporteurs vanuit Limburg op dit moment al prima in staat zijn om klanten in Naaldwijk en Aalsmeer te bedienen. Ook denken zij dat het samenvoegen van kleine partijen van verschillende kwekers arbeidsintensief is en niet snel rendabel is te maken. Een aantal kwekers vraagt zich ook af of de promotieactiviteiten van BSV moeten worden aangepast, en zo ja op welke manier. Zo nam aanvankelijk het aantal kwekers dat onder de vlag van BSV aan diverse beurzen

deelnam ieder jaar toe. Maar aan die groei lijkt nu een einde gekomen, met als voorbeeld een kleiner aantal BSV-kwekers dat aan de recente editie van Plantarium mee deed.

Limburg op de kaart Volgens veel kwekers heeft BSV de Limburgse kwekers als leverancier van boomkwekerijproducten de laatste jaren beter op de kaart gezet, maar na vijf jaar lijkt volgens hen de nieuwigheid van deze boodschap er wel af. Tenslotte is er ook nog The Green Connection, het kwekersplatform

dat als doel heeft om de boomkwekerijsector in de Euregio te versterken. Een aantal BSV-kwekers vindt dat er gekeken moet worden hoe BSV en The Green Connection - gelet op sommige overlappende doelstellingen - kunnen samenwerken. De komende weken zal het bestuur, bestaande uit voorzitter Lex Ebus en de kwekers Eugène Breukers, Jos Swinkels en Frank Deriet met een aantal kwekers van BSV om de tafel gaan om de diverse onderwerpen te bespreken. Op basis van deze gesprekken zal worden bepaald óf de koers van BSV moet worden aangepast en zo ja, op wat voor manier. < De Boomkwekerij 35 (11 oktober 2013)

BSV nieuw layout.indd 43

03-10-13 14:53

Foto’s: Arno Engels, Sandra Sanders

p ro d u c ta n a lys e

Stroef jaar voor afzet Buxus Veel Buxus-kwekers kijken terug op een matig seizoen. Ondanks dat het aanbod dit jaar minder was dan voorgaande jaren had dit geen gunstig effect op de verkoop. Ook de droge zomer met daardoor een lage infectiedruk voor Cylindrocladium zorgde niet voor een positieve impuls.

De afzet van Buxus stond dit jaar fors onder druk. Niet alleen visueel aantrekkelijke tuinplanten hadden last van het koude voorjaar, ook de afzet van Buxus had hieronder te leiden. Voor veel kwekers betekent dit dat ze dit jaar minder Buxus hebben verkocht en dus hebben gerooid. Het aanbod van grotere bolmaten zou daardoor volgend jaar wel eens kunnen toenemen is de verwachting. Dit jaar was eigenlijk alleen het aanbod van kleine bolmaten zoals

en tegen een lagere middenprijs. Tot en met week 39 werden 6,1 miljoen stuks verkocht voor €2,14. In dezelfde periode vorig jaar waren dit 7,3 miljoen stuks voor €2,24. De Buxus-omzet bij de veiling daalde daardoor van €16,3 miljoen tot en met week 39 2012 naar €13 miljoen in dezelfde periode dit jaar. <

handelsstemming

hoe loopt het?

Matige najaarsverkoop bij tuincentra

’Goede stemming beurs Moskou’

Tuincentra spreken van ’rustig' en ’voorzichtig’ als het gaat over de najaarsverkoop van boomkwekerijproducten. De verkoop loopt volgens hen al jaren terug. Tuincentra spelen daar met name op in door visuele handel aan te bieden en de klant te wijzen op het belang van het najaarsseizoen.

Bij Groenrijk Zwaagwesteinde is het rustig en komt de najaarsverkoop langzaam op gang. Eigenaar Jan Feenstra denkt dat dat vooral door de crisis komt. „Daarnaast is het al een tijd erg droog hier in het noorden. Dat weerhoudt de consument ervan om echt in de tuin te werken.” De klanten die komen, zijn vooral op zoek naar herfstartikelen als Calluna, Gaultheria, Skimmia en siergrassen. Ook Theo Gommers, mede-eigenaar van TuinWereld in Malden, merkt dat met name het visueel aantrekkelijke goed wordt verkocht. „Het aanbod is bijna overal hetzelfde.

20-25 cm en kleine piramides schaars. Dit komt vooral omdat de laatste paar jaar minder Buxus is aangeplant. Kwekers die grootschalige acties hadden opstaan richting bouw- en supermarkten waren dit jaar misschien nog het minst ontevreden. Aantallen die voor dit jaar waren vastgelegd zijn volgens sommige kwekers aardig weggelopen. De problemen met Cylindrocladium waren dit jaar in verhouding tot de voorgaande jaren volgens kwekers beduidend kleiner. Dit kwam met name door de relatief droge zomer. Schade veroorzaakt door buxusmot lijkt daarentegen dit jaar onder andere in Duitsland voor meer problemen te hebben gezorgd. Via FloraHolland zijn dit jaar tot nu toe fors minder Buxus verkocht

Wat nu aantrekkelijk is, staat bij de tuincentra.” Volgens Gommers is het niet rustiger dan anders. „Onze omzet is ongeveer gelijk aan voorgaande jaren. Neemt niet weg dat het nu eigenlijk bomentijd is en dat ook wij merken dat het najaar minder belangrijk wordt.” Bij Tuincentrum Soontiëns in Eindhoven is er niet alleen interesse voor visuele producten, maar ook voor bomen en heesters. „Wij hebben een breed sortiment en veel beplanting voor de tuinaanleg. Mensen komen dus niet alleen voor viooltjes”, licht Jeroen Soontiëns toe. Wel merkt hij dat klanten voorzichtiger zijn en sneller kiezen voor kleinere maten. Daarnaast wil Soontiëns meer aandacht voor het najaar als plantseizoen. Het tuincentrum neemt daarom deel aan evenementen en organiseert workshops. „Zo proberen we mensen te enthousiasmeren om ook in het najaar in de tuin aan de slag te gaan.”

Handel in week 38

Gert Heideveld, Heideveld Bemiddeling

’Britse projecten aanstaande’ Handel in week 39

Andrew Richardson, Johnsons of Whixley

Lees elke week beschouwingen over hoe de handel loopt op de boomkwekerij.nl

De Boomkwekerij 35 (11 oktober 2013)

Markt en Afzet BKW13-35.indd 44

07-10-13 16:02

Markt & Afzet p ro d u c ta n a lys e

Tilia scoorde vooral in Oost-Europa Van Tilia hebben afgelopen seizoen vooral de dikkere maten goed gelopen, en dan met name in de export naar Oost-Europa. De afzet in West-Europa bleef ongeveer hetzelfde als in het seizoen 2011/2012. Ook de prijzen bleven op hetzelfde niveau.

De prijzen die voor de lindes werden betaald, verschilden wel per bedrijf. Had je in het seizoen 2011/2012 goed gebeurd, dan was dat ook zo in het seizoen 2012/2013. Kon je eerst niet zo goed vangen voor Tilia, dan herhaalde zich dat in het seizoen erna. Het aanbod van dikkere maten is afgelopen seizoen behoorlijk kleiner geworden, dankzij een goede voorjaarsafzet in Oost-Europa. Verschillende bedrijven konden bijvoorbeeld grote partijen vanaf maat 18-20

exporteren naar Rusland. Het betrof vaak T. cordata ’Greenspire’, ook in West-Europa de populairste linde. Er zijn kwekers die zich afvragen of de Oost-Europese afname komend seizoen doorzet, omdat ze de OostEuropese markt wispelturig vinden. De afzet van vorig seizoen was hoe dan ook goed voor de internationale markt, aangezien er tot vorige winter nog sprake was van een (te) groot aanbod van dikkere maten. In tegenstelling tot de dikkere maten, hebben de dunnere maten (8-10 en 10-12) vorig seizoen bij diverse kwekers minder goed gedraaid dan het seizoen ervoor. Ze verwachten echter dat die afzet bijdraait. Na ’Greenspire’ waren T. cordata ’Rancho’ en T. europaea ’Pallida’ het meest verkocht. De verwachting was

dat T. platyphyllos meer gevraagd zou worden in Oost-Europa, vanwege de bestendigheid tegen het klimaat daar, maar deze verwachting is nog niet uitgekomen. De vraag naar de onbekendere T. henryana var. subglabra en T. cordata ’Böhlje’ (voorheen ’Erecta’) was wel goed. <

langs de kassa

Joop Bekedam:

’Wij verkopen zestig soorten kleinfruit’ Naam bedrijf:

Jopie’s Groene Wereld Locatie:

Dalfsen Medewerkers:

U biedt Buxus in vele maten en vormen aan. Hoe staat het met de populariteit van Buxus? „Buxus verkoop ik veel meer dan vroeger. Je ziet al jaren dat mensen veel bestrating in de tuin hebben, dus doen ze meer met potten. Buxus doet het daar goed in, ook de grotere

maten en die op stammetjes, en ook Cupressus macrocarpa en lavendel. Men wil graag iets dat bij aankoop al volume heeft. Wij zijn ons de laatste jaren ook steeds meer gaan toeleggen op vaste planten in pot, want ook in kleinere tuinen en op balkons kun je ze goed kwijt.”

U heeft ook veel fruitbomen staan. Klanten kunnen ze zien, maar ook proeven. Werkt dat wel stimulerend? „Wij hebben zestig soorten kleinfruit, zoals Japanse wijnbessen, jostabessen, bramen en 22 soorten druiven. Dat mensen ze kunnen zien en proeven werkt heel goed. Ze proeven en nemen dan de plant mee. Wat ook goed werkt is dat ze meteen het formaat zien. Niet iedereen heeft er immers veel ruimte voor.” Wat loopt verder goed? „Verbena bonariensis is erg populair. Verder verkopen hortensia zoals ’Annabelle’, salie en kuipplanten zoals oleander, olijven en vijgen goed. Van het klimaat trekt men zich steeds minder aan.” In uw bloemenpluktuin staan vaste planten als Delphinium, Salvia en Rudbeckia. Helpt dit de plantenverkoop? „Nee. Het is leuk voor erbij. Er komen hier vooral campinggasten een bosje bloemen plukken.” De Boomkwekerij 35 (11 oktober 2013)

Markt en Afzet BKW13-35.indd 45

07-10-13 16:02

Fustprijzen Het bestuur van de Stichting Hulpmaterialen adviseert sectorgenoten om met ingang van 1 oktober 2013 de volgende statiegeldprijzen te hanteren voor het hieronder genoemde fust. Hoewel het hanteren van deze statiegeldprijzen voor onderlinge verrekening de efficiency ten goede komt, wordt benadrukt dat deze een niet-bindend karakter hebben. De prijzen van de hoge en lage logokist zijn gebaseerd op een halve vracht. Hoge logokist Lage logokist Utilysis klapkrat Deense doos gecoat (54x31x20) Meermalig pallet met rondom klossen(100x120) Europallet (80x120) Palletbox (100x120x90) zonder deksel (nieuw)

Reizende teelten en geld Koop uw logokisten bij uw fabrikant of uw fouragehandel. Er moet volgens HBN-voorwaarden geleverd worden in logokisten. Nietlogokisten kunnen worden geweigerd. Om gewasbeschadiging te voorkomen dient u conform HBN-voorwaarden gebruik te maken van potten zonder scherpe randen. Daarnaast wordt u aangeraden om gebruik te maken van officiële CC-karren.

€ 3,60 € 2,60 € 6,50 € 0,70 € 6,80 € 11,35 € 18,00

Vasteplantencursus De komende winter wordt weer een vasteplantencursus georganiseerd. De cursus wordt gegeven door voorlichter Henk van den Berg onder auspiciën van de LTO Cultuurgroep voor Vaste planten. De cursus begint in november en bestaat uit dertien opeenvolgende dinsdagavonden, gevolgd door een examenavond. In de kerstperiode is er twee weken geen cursus. Bij de cursus horen drie excursies, twee in de winter en één in de zomer. De cursus behandelt zo praktijkgericht mogelijk, alle teelttechnische en handelsaspec-

ten van de vasteplantenteelt. Aan de orde komen bijvoorbeeld vermeerdering, bemesting, bewaring, het rustmechanisme van vaste planten, maar ook sortiment, onkruidbeheer en herkenning van ziekten en plagen. De cursus is bedoeld voor kwekers, hun medewerkers, maar ook voor mensen uit de handel en de keuring. De kosten voor deelname bedragen € 500 incl. btw. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met secretaris John Verhoeven via john.janssen@zlto.nl.

Opleiding vruchtboomteelt Na afstemming tussen de LTO Cultuurgroep voor Fruitgewassen en scholingsconsulent Piet Verhoeven start deze winter weer de MBO-opleiding medewerker vruchtboomteelt niveau 2. De opleiding is geschikt voor medewerkers die voor hun werk meer achtergrondkennis van de teelt van grootfruit-vruchtbomen zouden moeten hebben. De opleiding start in principe op 1 januari 2014. Wat betreft lestijden wordt rekening gehouden met de drukte in de seizoenen. Er

wordt gebruikgemaakt van vakdocenten uit het bedrijfsleven. De lessen vinden vooral plaats op de deelnemende bedrijven. Voor meer informatie of aanmelding neemt u contact op met Piet Verhoeven via pverhoeven@ aequor.nl of 06-51426753.

Deze bijdrage valt onder de redactionele verantwoordelijkheid van de LTO Vakgroep Bomen en Vaste planten. Voor informatie: (073) 217 31 83, e-mail: info@zlto.nl, www.lto.nl.

De toeslagrechten gaan vanaf 2015 veranderen door het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouw Beleid (GLB) van Europa. In veel teelten is het gebruik van huurland een vereiste voor een goede opbrengst (bodemvruchtbaarheid). Veel kwekers zijn op zoek naar steeds nieuwe gronden. Bij verhuurders van percelen bestaat nu vaak angst dat de toeslagrechten kunnen worden verspeeld bij verhuur aan een boomkweker. Die angst is ongegrond maar kom je tegen op tal van plaatsen. Consequentie is dat op dit moment kwekers moeilijker nieuwe huurpercelen kunnen vinden. De GLBgelden komen nu ten goede aan de dierlijke sectoren, de akkerbouw en zelfs een beetje natuur. Van de ruim 17.000 ha boomkwekerij krijgt een gedeelte ook toeslagrechten vanwege oude besluiten. Straks gaan alle boomkwekerijgronden onder dezelfde noemer verder. Dat betekent dat met ingang van 2015 alle boomkwekers (vollegrond) toeslagrechten kunnen krijgen. De toeslag moet worden aangevraagd en bedraagt minimaal €500 per bedrijf. Het bedrag per ha zal waarschijnlijk rond €250 bedragen. Alle landbouwgronden krijgen daarmee dezelfde status en dat is voor ons kwekers van groot belang. De angst bij grondverhuurders voor het verspelen van rechten is dan helemaal ongegrond. De vergroeningseisen van het nieuwe beleid gaan waarschijnlijk voorbij aan onze sector en dat is terecht. Officieel moet dit beleid nog worden bekrachtigd. Het betekent dat vanuit Europa straks ruim €4 miljoen naar onze sector zal gaan vloeien. Dat is bereikt door een zware lobby vanuit de LTO Vakgroep Bomen en Vaste planten. Daar profiteren de leden van LTO, Anthos maar ook niet-leden allemaal van. De PT-heffing is voorbij maar veel werk moet nog steeds gebeuren. Dat werk doet de vakgroep met hulp van u. Peter Bontekoe

Voorzitter LTO Vakgroep Bomen en Vaste planten

De Boomkwekerij 35 (11 oktober 2013)

LTO linkerpag-BKW13-35.indd 46

07-10-13 16:02

Service

Foto: Ron Barendse

bedrijfsnieuws

vaktaal

FloraHolland Boomkwekerijdag FloraHolland organiseert op 24 oktober haar jaarlijkse Boomkwekerijdag. Het hoofdonderwerp van de dag is het nieuwe leden-niet-leden-beleid van de veiling. Dit onderdeel duurt ongeveer van 13.15 uur tot 15.00 uur. Vervolgens vinden er presentaties plaats door marketingdeskundige Norbert Neuwahl en een vertegenwoordiger van gastheer Javado. Het thema van de presentaties is Duitse retail. Tijdens de bijeenkomst stellen de nieuwe leden van de FloraHolland Product Commissie zich voor. Het exacte programma wordt binnenkort door FloraHolland bekend gemaakt. Locatie: Javado, Venus 116, 2675 LN Honselersdijk (FloraHolland). Voor meer informatie: jillberens@floraholland.nl.

Chr. Domen & Zn. naar Lodders Boomkwekerij Chr. Domen & Zn. wordt volledig geïntegreerd in Lodders Boomkwekerijen. Reden voor de integratie is dat Ton Brouns, zwager en mede-vennoot van Pierre Domen, opnieuw ziek is geworden. Binnen het bedrijf in Wernhout was bovendien geen potentiële opvolging. Domen (56) wil nog wel blijven kweken, en is daarom per 1 oktober in dienst gekomen van Lodders. Chr. Domen & Zn. kweekt vooral autochtoon bos- en haagplantsoen. Daarmee wil Lodders zich nadrukkelijker manifesteren.

agenda Binnenland 11 en 12 oktober Open dagen

Veiling Vaassen Vaassen 17 oktober Bijeenkomst over voortzetting The Green Connection Roermond 22 oktober Groen Direkt beurs Boskoop 31 oktober Nederlandse Boominfodag Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug 5 november Groen Direkt winterbeurs Boskoop 6 t/m 8 november Handelsbeurs Trade Fair Aalsmeer 6 t/m 8 november IFTF - IHTF internationale beurs Vijfhuizen 21 november Informatiedag over gebruik van hulpstoffen in de landen tuinbouw

Gorinchem

26 t/m 28 november Tuinbouw-

relatiedagen Venray

4 en 5 februari Groen Direkt voorjaarsbeurs Boskoop

11 t/m 13 februari Tuinbouwre-

latiedagen Gorinchem

Buitenland 17 t/m 20 oktober Beurs Florex Roemenië, Cluj-Napoca

23 t/m 27 oktober Sierteeltvakbeurs Flower Autumn Bulgarije, Plovdiv 28 t/m 31 januari Vakbeurs IPM Duitsland, Essen

Bijdragen Meer informatie op: deboomkwekerij.nl/agenda

Bijdragen voor de service-pagina’s kunnen worden gestuurd naar Redactie ‘De Boomkwekerij’, Postbus 9324, 2300 PH Leiden, e-mail: boomkwekerij@hortipoint.nl.

Jan Schlangen Leeftijd: 31 Opleiding: mtus in Oldenburg Bedrijf: Saterplant GmbH Plaats: Saterland, Duitsland

Hoe bevalt de Duitse Denen Presentatie van FloraHolland? „Hoe deze twee dagen (25 en 26 september, red.) in Naaldwijk uiteindelijk uitpakken is nog niet te zeggen. Vorig jaar in Aalsmeer was het drukker, maar dit jaar heb ik voor mijn gevoel betere aanvragen van klanten gekregen.” Wat vindt u van het aanbod? Dit jaar hebben wij als NoordDuitse kwekers op de Duitse Denen Presentatie gezelschap gekregen van Duitse kwekers uit de Euregio. Daarmee is de breedte van het aanbod in boomkwekerijproducten toegenomen en dat is prima. Hierdoor is deze presentatie interessanter geworden voor groothandelaren, retailers en tuincentra.” Hoe belangrijk zijn Nederlandse klanten voor u? „Deze zijn heel belangrijk voor ons. In Nederland zitten handelaren die hun logistiek goed voor elkaar hebben. Wij zitten bijvoorbeeld zo’n vier uur van het Ruhrgebied vandaan. Daardoor hebben kwekers uit Niederrhein een voorsprong ten opzichte van ons bij het beleveren van Duitse klanten in dit gebied. Via Nederlandse handelaren kunnen we klanten in het Ruhrgebied toch goed bedienen.”

Sortiment: coniferen, japanse azalea, bodembedekkers en heesters Oppervlakte: 40 ha containerveld

Hoe is de samenwerking tussen kwekers in Noord-Duitsland? „Onderlinge samenwerking is er niet zo veel. Nederlandse bedrijven zijn bijvoorbeeld veel meer open naar elkaar toe. Ook de samenwerking met Landgard is niet zo open. Zo weet ik bij leveringen aan Landgard niet voor welke klant het is. Via FloraHolland heb ik wel zelf het klantcontact en dat vind ik beter.” U doet de verkoop? „Ja, ik doe nu nog vooral de verkoop en mijn vader doet met name de teelt. Hij is 62 en neemt de komende jaren steeds meer afstand van het bedrijf. Daarom ga ik me de komende jaren ook meer met de teelt bezighouden. Daarnaast maak ik gebruik van de dienst Persoonlijke Verkoop van FloraHolland.” Bent u lid van de veiling? „Nee, en het is denk ik ook moeilijk om in de toekomst lid te worden. Ik heb bijvoorbeeld veel klanten in de aanlegmarkt die niet via de veiling kunnen afrekenen.” Heeft u deze dagen nog tijd voor ontspanning? „Ja hoor. Ik zit in een hotel in Den Haag en ben al naar het strand en de binnenstad geweest.” De Boomkwekerij 35 (11 oktober 2013)

Service rechterpag-BKW13-35.indd 47

07-10-13 16:02

519327.indd 48

7-10-2013 12:34:21