Boomkwekerij 36 2013

18 oktober 2013

36

Minder drift dan gedacht 22

FloraHolland komt boomkwekers tegemoet 14 Belgische supermechanisatie 24 Matig seizoen voor Hydrangea macrophylla 36 Omslag-BKW_BKW13-36.indd 1

14-10-13 15:58

520182.indd 2

14-10-2013 10:30:58

Inhoud

Omslag: Gerdien de Nooy

17 Floralién nieuw evenement

Nieuws

4

Commentaar: Betere tijden

4

Nieuwsinterview:‘Op de markt moeten ze stoppen met prijsschieten’

5

Column: Studieclub

6

Kwekers bezorgd over voortbestaan boomkwekerij

Bedrijf

11 Kwekers zoeken kennis om te groeien 12 ’Traditionele kwekers riskeren buiten spel te komen staan’ 14 FloraHolland komt boomkwekers tegemoet in beleid lidmaatschap

30 Sortiment Platanus wordt kleiner

16 Ondernemersvragen: De vrijstelling is tijdelijk verruimd: hoeveel geld mag ik nu schenken?

17 Eerste Nederlandse Floraliën moet afzet boomkwekerijproducten stimuleren

Teelt & Gewas

20 Spread: Nog gewoon met de hand meten 22 De boomkwekerij verdient eigen drifttabel 24 Supermechanisatie voor maximaal rendement 26 Teeltadvies: Bereid overwintering gedegen voor

35 Groenkeur komt opzet in december

27 ’Met vloergesteente kan je vochtigheid creëren’ 28 Trend naar bomen op eigen wortel 30 Alleen de sterke soorten Platanus blijven over

Markt & Afzet

34 Gemeenten bezuinigen stug door 35 Groenkeur ontwikkelt certificering voor DBN 36 Marktnieuws

Service

38 LTO Nederland Vakgroep Bomen en Vaste planten 39 Vaktaal en Agenda De onderstaande icoontjes bij de artikelen hebben de volgende betekenis en zijn te vinden op de website deboomkwekerij.nl:

colofon Redactie

Schipholweg 1, Postbus 9324, 2300 PH Leiden E-mail: boomkwekerij@hortipoint.nl Website: deboomkwekerij.nl Hoofdredactie Wim du Mortier (071) 565 96 82 Vakredactie Arno Engels 565 96 86 Ketura Haveman 565 96 83 Ron Barendse 565 96 84 Bureauredactie Marrit Molenaar, Jenny Mostert, Carolyne de Vries Lentsch, Jolanda de Wekker Vormgeving Bert Hassing, John Jennissen Fotografie Gerdien de Nooy Directie Elbert van den Berg Secretariaat Linda Laman 565 96 78 Alice Hoogenboom

Exploitatie

Koninklijke BDU Uitgevers B.V., Afdeling Vak- en Publieksmedia, Postbus 67, 3770 AB Barneveld Uitgever: Wiljo Klein Wolterink MBA T (0342) 494 263 Verkoopleider: Ron van de Hoef T (0342) 494 263 M 06 51 80 63 25 E r.v.d.hoef@bdu.nl Advertentie-exploitatie Media adviseur: Gert-Jan Bloemendal T (0342) 49 48 07 E g.bloemendal@bdu.nl, Internet: bdu.nl Verkoopleider: Ron van de Hoef T (0342) 494 263 M 06 51 80 63 25 E r.v.d.hoef@bdu.nl Abonnementenservice Aanvraag (ook via website deboomkwekerij.nl) en wijziging abonnement naar Koninklijke BDU Uitgevers, afdeling Vak- en Publieksmedia, Postbus 67, 3770 AB Barneveld, T (0342) 494 844, F (0342) 494 299, E abonnementen@bdu.nl. Op werkdagen telefonisch bereikbaar van 8.30 – 14.00 uur

Filmpjes –

Foto’s –

Abonnementen kunnen op elk gewenst tijdstip ingaan. Opgave via deboomkwekerij.nl of bij de abonnementenservice. Abonnementen lopen automatisch door, tenzij uiterlijk twee maanden voor vervaldatum bij de abonnementenservice wordt opgezegd. Dit kan schriftelijk, telefonisch of per e-mail. Ook voor informatie over een lopend abonnement kan contact worden opgenomen met de abonnementenservice.

Jaarabonnement: €236,65 (exclusief 6% btw). Studenten en scholieren krijgen 25% korting. Buitenlandse abonnees betalen een kleine toeslag.

Documenten en linken naar website

Druk Koninklijke BDU Grafisch Bedrijf B.V. 25ste jaargang ISSN-nummer: 0923-2443 De Boomkwekerij is een uitgave van de Stichting Vakinformatie Siergewassen en de Koninklijke BDU Uitgevers B.V. Uitgever en auteurs verklaren dat dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld, evenwel kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Lezers worden met nadruk aangeraden deze informatie niet geïsoleerd te gebruiken, maar af te gaan op hun professionele kennis en ervaring en de te gebruiken informatie te controleren.

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. Algemene voorwaarden: op alle aanbiedingen, offertes en overeenkomsten van Koninklijke BDU Uitgevers B.V. zijn van toepassing de voorwaarden, welke zijn gedeponeerd ter Griffie van de Arrondissementsrechtbanken en de KvK.

De Boomkwekerij 36 (18 oktober 2013)

Inhoudspagina-BKW13-36.indd 3

3

14-10-13 15:59

Foto: Arno Engels

NIEUWSINTERVIEW

Laanboomkweker Jan de Jong:

‘Op de markt moeten ze stoppen met prijsschieten’ Jan de Jong (Boomkwekerij De Jong van Laarhoven, Boxtel) hekelt de manier waarop er tegenwoordig veel bomen worden verhandeld in Europa. Volgens hem is het alleen maar prijsschieten. De kweker vindt dat bedrijven fatsoenlijker moeten handelen. „Anders gaan er meer failliet.”

De Jong vond de stemming op de beurzen in Opheusden en Zundert ’beangstigend’. „Iedereen maakte elkaar nog zenuwachtiger over de handel. Ik zag bijna geen klanten op die beurzen, er werd geroepen in de eigen kerk. Dat zorgt voor meer prijsdruk, want klanten weten dat er voldoende bomen zijn en kwekers nerveus zijn.”

Jan de Jong Boomkwekerij De Jong van Laarhoven

De kweker erkent dat ook hij spanning heeft over het nieuwe afzetseizoen, maar hij zegt de rust te bewaren.

Dat moeten volgens hem meer bedrijven doen, nog voordat het seizoen begint. „Zat kwekers hebben alweer prijslijsten rondgestuurd, maar dat is niet goed voor de prijsvorming.”

Enerzijds begrijpt De Jong de drang om te verkopen, anders kan de liquiditeit dusdanig verslechteren dat het uitdraait op een liquidatie. Een aantal bedrijven ging de laatste jaren immers al over de kop. „Kwekers moeten hun rug recht houden. Maar dat gaat niet, want banken staan aan hun deuren te rammelen.”

’Geen verstand van kwaliteit’ Anderzijds wijt De Jong de verkoopdrang aan kwekers zelf. „Dan hadden ze maar minder moeten opplanten”, zegt hij stellig. „Of ze moeten onverkochte bomen omzagen, of verplanten en de kwaliteit goed houden.” Maar

COMMENTAAR

PEILING

Betere tijden

Wim du Mortier Hoofdredacteur

4

Er is de afgelopen week heel wat aan de noodklok getrokken. Daar zijn genoeg objectieve redenen voor.

De cultuurgroep van vruchtboomkwekers maakt zich grote zorgen. Van alle kanten lijken bedreigingen op de loer te liggen. Hoe de heretikettering van gewasbeschermingsmiddelen precies uit gaat pakken is nog niet op alle tereinen even helder, maar die gaat het er zeker niet makkelijker op maken. Idem dito het mestbeleid, de financiering van broodnodig onderzoek en de concurrentie op de exportmarkt. Als je het zo op een rij zet, zou je er moedeloos van worden.

De belangenbehartiging van boomkwekers en handelaren trekt aan de noodklok omwille van de plannen van gemeenten. Onlangs kwam in het nieuws dat die met tekorten te maken krijgen van bijeen €6 miljard. Nog voor dat bericht bekend was, is navraag gedaan wat de plannen voor investeringen in groen zijn. Het laat zich raden: veel gemeenten snijden in de uitgaven, en snijden steeds dieper. Dat gaat de sector omzet kosten, terwijl het de afgelopen jaren ook al niet best was. Gelukkig gaat het economisch veelal beter in het buitenland en kiezen overheden daar hopelijk een andere koers.

In tijden dat het tegenzit hebben mensen vaak de neiging zich te concentreren op de problemen. Is er geen tijd voor reflextie, gaat alle energie naar nog harder werken. Maar juist als de afnemer u laat zitten met product of de bomen niet opbrengen wat ze zouden moeten, is het tijd om eens nuchter de zaak op een rijtje te zetten en in actie te komen. In de sector zijn er genoeg initiatieven die kwekers daarbij kunnen helpen. Eén ding is zeker: er komen ook weer betere tijden. Daar kun je maar beter op voorbereid zijn.

Er zijn te veel beurzen in de boomkwekerij

Eens 79%

Oneens 21%

De nieuwe peiling luidt:

Keurmerk is alleen zinvol als het een meerprijs oplevert Stem mee op deboomkwekerij.nl.

De Boomkwekerij 36 (18 oktober 2013)

Nieuws BKW13-36.indd 4

14-10-13 16:03

Opinie COLUMN COEN DEKKERS

Studieclub dan moeten die bomen wel regelmatig zijn verplant. Volgens De Jong zien nog maar weinig kwekers en afnemers in Nederland daar de waarde van in. „Vanaf 25-30 moeten bomen vier keer verplant zijn, anders is de hergroei bij klanten minder.”

Te veel afnemers vragen echter niet naar kwaliteit, betreurt De Jong. „Ze vragen alleen maar naar prijs, want ze willen de laagste, en hebben geen verstand van kwaliteit. De kweker moet vragen: ’Hoe moet die boom er uitzien?’ Als ik een tractor koop, vraag ik toch ook hoeveel pk die heeft?”

De Jong vindt dat kwekers moeten accepteren dat de zomerse voorverkoop voorbij is, en dat de bomenhandel daghandel is geworden. „Het is echt psychologische oorlogsvoering, want je moet weten met wie je handelt, wie je concurrenten zijn en met wie zij relaties hebben. Maar je moet wel respect voor elkaar hebben en elkaar handel gunnen.” <

„De studieclub was gezellig zeker, vannacht? Man, wat kan jij snurken!

En die lucht! Hoeveel van die Oost-Indische pinda’s heb je naar binnen gewerkt? En die alcoholkegel: niet normaal. Heb je dan ook nog wat geleerd?

Je werd al vroeg opgehaald. Jullie moesten zeker onderling nog wat zaken doen? Ik zag dat de bus van Ad helemaal vol met planten zat. Voor wie waren die? Er zat vast geen rekening bij. Waarom heb jij nooit planten bij als je naar de studieclub gaat? En die bus moest gelost op het bedrijf van Maarten?

Ah, overgeladen in de Jeep van Ruud. Dan was het toch al pikdonker voordat jullie konden beginnen?

Wat doen jullie trouwens als het al zo vroeg donker is? O? Maarten had lampen op zijn nieuwe heftruck?

En jij wil mij laten geloven dat dat werkt? Wat valt er te leren van een zooitje planten met vals licht erop? Het regende bovendien dat het zeek, je gaat me niet vertellen dat jij, als kasplantjeskweker, buiten door die regen heb lopen banjeren. Wat zeg je? Jullie zijn over het hoofdpad van de overwinteringskas gereden? Dan was je snel klaar. Lekker leerzaam.

Hoe lang is het geleden dat jullie een spreker hadden? Je weet het niet? Ik denk toch echt een jaar of drie. Waarom heet het studieclub? Weet je wat het is? Het zijn borrelbijeenkomsten geworden. Gezever van gezapige mannen. Alle boomkwekers worden doorgelicht. Jan is vreemdgegaan, Piet vecht met zijn buurman, de zoon van Joris wordt liever timmerman en Corneel heeft geen cent te makken. Jullie zijn de Albert Verlindes van de boomkwekerij. En intussen Bavaria maar sponsoren. Aha, jullie drinken niet zoveel? Behalve als het hier is zeker? Denk je dat ik die stapel lege kratten niet zie als ik na jullie praat- en proefsessies in de koelcel kijk.

Jij kan beter kappen met die studieclub! Hier wordt niemand blij van. Je personeel zeker niet! Die lopen vandaag weer keihard te boenen omdat bij Maarten toevallig geen korreltje potgrond verkeerd ligt. O? Meneer peinst er niet over? Het is geen roddelen maar waardevolle informatie uitwisselen? Dat doen jullie al 18 jaar zo? Jij leert het nooit.”

STELLING

Eén ding is zeker: de afzet is onzeker Alex Schoemaker,

Rob

Alex Schoemaker Boom

Coniferen bv, Wijster:

Broers Boomkwekerijen,

kwekerij, Boskoop:

„Afzet is altijd onzeker

IJzendoorn:

„Wat zou het een mooie

geweest en zal altijd onzeker

Dat is waar. Zeker in een

wereld zijn als we alles van

blijven, daar is geen discussie

jaar waar iedereen praat

te voren weten? Dan weten

over. Je zult je als onderne-

over een crisis en de prij-

precies wat we moeten kwe-

mer aan moeten passen aan de maatschap-

zen onder druk staan. In de boomkwekerij is

ken en onze klanten weten precies wat ze

pij, anders ben je geen ondernemer en kun

er geen echte continuïteit. Je begint elk jaar

gaan verkopen. Een onzekere wereld is het

je beter geen eigen bedrijf hebben. Dit is niet

overnieuw met aftasten: wat is er schaars, hoe

voor ons allemaal, de producent de retailer

iets van deze tijd, dit is eigenlijk altijd al zo

gaan anderen met de prijzen om? Dit jaar is

en de consument. Deze tijden leren ons om

geweest. De maatschappij verandert en je zult

de afzet misschien nog onzekerder. Iedereen

flexibel te zijn, een "just in time delivery" past

daar in mee moeten gaan. Het heeft geen zin

is afwachtend. Er is gewoon een negatief sen-

bij deze tijd, het stelt de klant in staat zon-

bij deze ontwikkeling stil te gaan staan, wie

timent. En dat is voelbaar in de prijzen. We

der veel risico zijn klant te bedienen. Dit biedt

zich niet aan wil passen, kan zijn bedrijf beter

doen het elkaar eigenlijk aan. Dat is geen

ook perspectief voor ons als producent, wees

stoppen.”

goede ontwikkeling. Er is iets te veel aanbod

Fokkens,

Fokkens

Willem Torn Broers, Torn

servicegericht en zorg ten alle tijden dat je je

en dat zet de prijzen gelijk onder druk. Dat

klant snel kunt bedienen met de mooiste kwa-

zal ook wel zo blijven. Maar over de hele linie

liteit planten, uiteraard past bij deze service

mogen we toch niet klagen. Er gaan toch veel

gerichte manier van verhandelen een finan-

bomen weg en er is veel vraag. We hebben

cieel gezond product, waar je klant graag wat

een prachtig mooi groen product in handen.

voor over heeft.”

Dat geeft vertrouwen dat het ook dit jaar toch weer goed komt.

De Boomkwekerij 36 (18 oktober 2013)

Nieuws BKW13-36.indd 5

5

14-10-13 16:03

Foto's: PPO Boomkwekerij, Ralph Mens

Kwekers bezorgd over voortbestaan boomkwe De onkruidbestrijding was altijd al een knelpunt in de boomkwekerij. De heretikettering van de herbiciden maakt de teelt van diverse boomkwekerijgewassen echter onmogelijk, zo menen enkele voormannen.

„We moeten eigenlijk een rouwadvertentie zetten, want de aangescherpte regelgeving betekent de dood van de sector. Met de nieuwe etiketten kun je straks geen vruchtbomen meer telen”, aldus Han Fleuren namens de vruchtboomkwekers. Bart Faassen, voorzitter van de cultuurgroep bos-

en haagplantsoen is nog pessimistischer. „Er is helemaal geen probleem meer, want de teelt is al dood.”

Onlangs werd er bij een bos- en haagplantsoenbijeenkomst in Zundert spontaan een handtekeningenactie opgezet om van Nefyto aandacht te vragen voor de problemen met gewasbescherming. „Begrijpelijk”, meent Faassen „maar ook compleet zinloos. Al vier jaar zijn we met de cultuurgroep en LTO hard bezig om aandacht te vragen voor het probleem, maar zonder resultaat.

In tegendeel, het ene na het andere middel valt weg en er komen geen nieuwe middelen bij. Ondertussen krijgen kwekers met nieuwe regels te maken die het kweken steeds lastiger maken. De heretiketering is daarbij uiteindelijk de druppel, maar niet de oorzaak. Het probleem is er al veel langer en wat we ook doen, we zijn in vier jaar tijd geen stap dichter bij een oplossing gekomen.”

Buitenland kan wel Volgens Faassen is de teelt van som-

kort

Beurzen kijken tevreden terug De vakbeurzen GrootGroenPlus en Expo TCO zijn beide blij met de behaalde resultaten. Expo TCO zegt in een slotbericht over de beurs van 1 en 2 oktober dat een stap in kwaliteit is gezet. Hoewel iets minder bezoekers werden geteld dan vorig jaar, waren standhouders tevreden met de kwaliteit van het bezoek. Er werden wel minder Duitsers geteld dan verwacht. GrootGroenPOlus noemt de nieuwe opzet van de beurs ’een groot succes’. Zowel inhoudelijk als qua bezoekersaantal is het beursbestuur erg tevreden.

Vruchtboomkwekers bezorgd Vruchtboomkwekers maken zich grote zorgen over de toekomst. Ze vrezen dat hun teelten zelfs niet meer mogelijk zijn als gevolg van allerlei aangescherpte regelgeving. Ze moeten bovendien rekening houden met meer sterke concurrentie uit

6

het buitenland. „Chinezen zijn bijvoorbeeld al bij vruchtboomkwekers in Italië en Frankrijk geweest”, zei voorzitter Pieter van Rijn op de jaarvergadering van de LTO-Cultuurgroep voor fruitgewassen. „We moeten nadenken over hoe we onze exportpositie kunnen handhaven, want de waarde van ons Naktuinbouw-certificaat neemt af.”

Nieuwe veilingsite gestart Jurgen Denissen uit Zundert is onlangs de site zundertveiling.nl gestart. Via de site worden boomkwekerijproducten bij opbod geveild. Aanbod wordt tegen een door de ondernemer bepaalde prijs in het systeem gezet, waarna de veiling start. Een paar dagen lang kunnen potentiële kopers bieden op de kavel. Op woensdag sluit de veiling, op donderdag en vrijdag wordt de bestelling klaargemaakt. Deze kan op zaterdag door de koper worden afgehaald of naar de koper worden verzonden.

Ook G.J. Houtman naar Telermaat De boomkwekerijtoelevering van Fouragehandel G.J. Houtman is onderdeel geworden van Telermaat. De vestiging aan de Halve Raak in Boskoop is vanaf nu een depot van de landelijk werkende toeleverancier.

Telermaat ontstond begin dit jaar uit een fusie van toeleveranciers. Het bedrijf heeft nu vier vestigingen: Zundert, Kesteren en twee in Boskoop. De tuin- en potgrond van Houtman was al samengevoegd met die van Kooter Handelsonderneming. Door concurrentie en schaalvergroting moest Houtman wel samenwerken.

Knolcyperus op Floriadeterrein De knolcyperusbesmetting op het Floriadeterrein is niet beperkt tot slechts enkele plaatsen maar betreft grotendeels het hele terrein. Dat blijkt uit onderzoek dat het Productschap Akkerbouw uitvoerde op verzoek van de Limburgse televisiezender L1.

De Boomkwekerij 36 (18 oktober 2013)

Nieuwsbericht en kortnieuws BKW13-36.indd 6

14-10-13 15:59

Nieuws

mkwekerij mige gewassen in Nederland inmiddels al helemaal niet meer mogelijk. „De zaaiteelt van fijnzadige gewassen als Betula, Salix, Alnus en veel naaldgewassen is in Nederland niet haalbaar als een kweker zich aan de regels houdt. Ook kun je niet ieder jaar wachten of er al dan niet een tijdelijke toelating voor Basamid komt. Dat is geen bedrijfsvoering als je telkens moet afwachten of het zaad ook werkelijk gezaaid kan worden. Voor ons is die toelating afgelopen twee jaar ook te laat afgegeven, want wij zaaien 1 maart.

Dan heb ik niks aan een tijdelijke toelating van Basamid vanaf 28 februari. Op die onzekere basis wil ik mijn bedrijf niet runnen.”

Faassen heeft twee jaar geleden zijn teelt van veel zaaigewassen naar Engeland en Duitsland verplaatst. „En wij zijn niet de enige. Een groeiende groep kwekers heeft inmiddels Nederland de rug toegekeerd.

Zij zoeken hun heil in Engeland, Duitsland en België. In Duitsland is Basamid ook niet toegelaten, maar daar zijn alternatieven die toegelaten zijn.” Faassen vindt het ook raar dat hij een kilometer van zijn kwekerij, net over de grens in Duitsland zijn planten wel kan kweken. „Dan wordt het duidelijk dat het vooral met verzonnen regeltjes te maken heeft, die onze teelt onmogelijk maakt.”

Vooralsnog is het in eerste instantie vooral bos- en haagplantsoen die de grootste problemen heeft met onkruidbestrijding. „Het betekent echter wel dat we als land de kraamkamer van een teelt kwijt zijn. Ik maak me dan ook grote zorgen over het vervolg. Want als je de kraamkamer kwijtraakt, lijkt het verdwijnen van de kinderkamer een logische volgende stap.”

Hard werken Niet alleen kwekers en vakgroepvoorzitters vrezen voor de gevolgen van de heretikettering. Jan Veltmans: „De heretikettering is niet alleen een bedreiging voor de boomkwekerij maar voor de hele land- en tuinbouw en gewasbescherming heeft binnen LTO momenteel dan ook de hoogste prioriteit.”

LTO is met alle betrokken partijen in overleg om tot een oplossing te komen. „We zijn echt met alles en iedereen in overleg. Daarbij zijn fabrikanten, toelatingshouders, maar ook toeleveranciers betrokken. En bij alle partijen zijn ze zich er ten volle bewust van dat er een oplossing moet komen.”

Nefyto is een van de betrokken partijen.

Veltmans: „Een officiele reactie op de handtekeningenactie die deze zomer door een

groep kwekers is opgezet, is er nooit gegeven.

Maar ten tijde van het aanbieden van de handtekeningen zaten we al met elkaar aan tafel en het is duidelijk dat zij zich ten volle bewust zijn van de dreiging die er voor de boomkwekerij ligt. Ik kan ook alleen maar zeggen, dat ze heel pro-actief meepraten en denken over oplossingsrichtingen.

Op tijd Op welke termijn er oplossingen komen en wat die mogeijke oplossingen zijn, weet Veltmans nog niet. „Er wordt gekeken naar verschillende oplossingsmogelijkheden zoals het laten aanpassen van etiketten en het aanvragen van uitbreidingen. Ondertussen zijn we met fabrikanten ook in overleg over potentiële nieuwe middelen en in hoeverre het mogelijk is om de boomkwekerij mee te nemen in de aanvraag. Bij deze laatste oplossing is het echter moeilijk om aan te geven of de oplossing tijdig genoeg komt. De nieuwe etiketten zijn natuurlijk al bekend gemaakt en vanaf volgend jaar worden de middelen al met de nieuwe gebruiksvoorschriften verkocht.”

De verpakkingen met het oude etiket mogen nog tot 2015 worden gebruikt. <

Bezoekersrecord vakbeurs Houten

Veel kwekers die hun plantmateriaal van het terrein hebben gehaald, lopen hierdoor het risico dat ze het onkruid mee hebben genomen.

De tiende Dag van de Openbare Ruimte, die op 9 en 10 oktober in Houten werd gehouden, trok een recordaantal van 5.126 bezoekers. Vorig jaar waren dit er zo’n 4.500.

Volgens Corné Leenders van Boomkwekerij Uden-

Gebr. de Jong verliest rechtzaak Gebr. de Jong uit Boskoop is in het ongelijk gesteld door de civiele rechter in een rechtszaak over de overdracht van aandelen van Baas Plantenservice in 2008. De eisende partij voelde zich misleid door mede-eigenaar Smak Gregoor. De rechter vond daar echter geen hard bewijs voor. Hij laat zich in het oordeel wel negatief uit over de leiding van het bedrijf, zoals bij het zoek raken van duizenden cc-karren.

Positieve stemming beurs Moskou Boomkwekerij Gebr. Jonkers Elshout bv stond van 9 tot en met 12 oktober als enige boomkwekerij op de beurs Golden Autumn

hout komen op de beurs veel mensen die beslissingen mogen nemen. „Iedereen die er toe doet op gebied van openbare ruimte is hier aanwezig”, zegt hij.

in Moskou. Het bedrijf zocht met name partners die Forever & Ever-hortensia willen importeren. Volgens Vincent van Rijsewijk was er onder andere interesse van bouw- en supermarktketens.

Enthoutregistratie geeft inzicht Een uitgebreidere enthoutregistratie kan wellicht meer inzicht geven in het minder

goed uitlopen van enten bij kwekers. Tot dusver is het teeltprobleem namelijk niet goed te verklaren, zo bleek op de jaarvergadering van de LTO-Cultuurgroep voor fruitgewassen. Vorig jaar liet de uitloop van winterhandveredelingen te wensen over in de vruchtboomteelt, maar dit jaar was deze beduidend beter. Mogelijk ligt een verklaring deels in raseigenschappen en in grillige momenten in de natuur.

De Boomkwekerij 36 (18 oktober 2013)

Nieuwsbericht en kortnieuws BKW13-36.indd 7

7

14-10-13 15:59

520183.indd 8

14-10-2013 10:32:00

520184.indd 9

14-10-2013 10:32:43

520185.indd 10

14-10-2013 10:49:13

Kennis

Tekst: Wim du Mortier Foto: Treeport

Kwekers zoeken kennis om te groeien Kwekers hebben vooral behoefte aan het bijspijkeren van hun kennis over marketing en het managen en aansturen van hun bedrijf. Deze kennis kunnen ze goed gebruiken als hun bedrijf groeit.

Treeport heeft Harrie Groenbroek van GroenbroekAdvies laten uitzoeken aan welke kennis kwekers behoefte hebben. Daarvoor is een belronde gemaakt langs de kwekerijen met ambities voor de toekomst.

In de boomkwekerij worden ondernemingen langzaam maar zeker groter. Vaak gaat dat sluipend als gevolg van bijvoorbeeld vraag om meer stuks van een afnemer. De kweker moet dan letterlijk en figuurlijk meegroeien met zijn bedrijf.

Als het bedrijf groter wordt, komen er nieuwe vragen op tafel. Hoe het personeel aan te sturen, hoe taken verdeeld worden, en hoe de markt te benaderen bijvoorbeeld. Dat proces gaat vaak niet zonder slag of stoot: het zijn groeistuipen waar het bedrijf en de kweker doorheen moeten.

Geen wonder dus dat uit de belronde van Groenbroek blijkt dat deze kwekers zitten te wachten op kennis hoe zij zich kunnen aanpassen aan de groei van de onderneming.

Management en aansturing van de organisatie zijn belangrijke thema’s.

En marketing: hoe zorg ik er voor dat afnemers mijn producten willen?

Toepassen Onder de vleugels van Treeport, maar toegankelijk voor alle Nederlandse boomkwekers, start binnenkort een serie cursussen waar de nadruk ligt op het toepassen van de kennis.

Iedereen die wel eens een cursus bijwoont zal herkennen dat na een paar weken vaak niets is van terecht gekomen om de nieuwe ideeën ook in praktijk te brengen. Dat mag niet gebeuren in deze cursusserie.

Cursusleider en bedrijfskundig

Achtergrond

Visie op onderwijs De werkgroep Scholing, Innovatie en MVO van de vereniging Treeport heeft een visie opgesteld op het onderwijs. Een van de aanleidingen is de zorg of er in de toekomst

adviseur Harrie Groenbroek en zijn collega’s gaan behalve vertellen hoe het kan, de kwekers ook bijstaan en coachen als ze aan de gang gaan.

Groenbroek weet uit ervaring dat kwekers hulp vaak nodig hebben om met de nieuwe kennis problemen in het bedrijf aan te pakken.

Treeport bestuurslid Eric Mulders heeft hoge verwachtingen van de cursussen. De deelnemers worden tijdens de lessen aan het werk gezet.

Dat kunnen ze alleen of in groepjes oppakken. De ervaring leert dat daaruit soms samenwerkingsverbanden voortkomen. „Het zou mij niet verbazen als daar nog leuke initiatieven uit voortkomen. Initiatieven die business opleveren”, zegt Mulders. „Een doelstelling van Treeport is ook om samenwerking te stimuleren en faciliteren. Onder de huidige marktomstandigheden zie je dat mensen open staan voor nieuwe dingen. Daar sluit dit scholingsaanbod mooi op aan”, geeft Mulders aan.

Aan de slag gaan met opgedane kennis is het uitgangspunt van een serie cursussen die Treeport organiseert.

wel voldoende goed opgeleide medewerkers voor de boomkwekerijen beschikbaar zijn. Treeport praat daarom met het ROC West-Brabant over de inhoud van het onderwijs. Dat moet ertoe leiden dat het beter aansluit bij ontwikkelingen in de sector zoals schaalvergroting en marktontwikkelingen. Ook wil Treeport jongeren al op 12 of 13-jarige leeftijd laten kennismaken met de boomkwekerij. In de hoop dat er meer kiezen voor de groene sector in plaats van techniek of economie.

Naast het zorgen voor aanwas van goed geschoold personeel wil Treeport zorgen dat er goede mogelijkheden zijn voor kwekers om zich verder te ontwikkelen. Om een goed aanbod te kunnen bieden heeft Treeport navraag gedaan onder een groep kwekers waar behoefte aan is.

Informatieavond Op 17 oktober organiseren Treeport en GroenbroekAdvies een informatieavond over de cursussen ’Marketing’, ’Beursmarketing’ en ’Management en aansturing’. Alle boomkwekers kunnen deelnemen. Leden van Treeport krijgen korting. < De Boomkwekerij 36 (18 oktober 2013)

Scholing Treeport-BKW13-36.indd 11

11

10-10-13 14:36

Tekst: Guus Wijchman Foto: Blooms of Bressingham

Allistair Lorimer, Blooms of Bressingham:

’Traditionele kwekers riskeren buiten spel te Op de Chelsea Flower Show 2013 in Engeland, kreeg Geranium ’Rozanne’ het predicaat ’Plant van de Eeuw’. De plant die is geïntroduceerd door het kwekersrechtbureau Blooms of Bressingham heeft zich mede door internet ontpopt als een bestseller. „Dat heeft ons geïnspireerd onze verkoopstrategieën om te gooien”, vertelt Allistair Lorimer.

De Chelsea Flower Show beleefde dit jaar z’n honderdste editie. Voor de Royal Horticultural Society was dat als organisator aanleiding om de Plant van de Eeuw uit te roepen. Er werd een lijst van tien planten opgesteld, voor elke tien jaar dat de Chelsea Flower Show bestond, één genomineerde. ’Rozanne’ stond voor het tijdvak 1993-2002 en mocht zich uiteindelijk ’Plant van de Eeuw’ noemen. Blooms of Bressingham streek met de eer. Allistair Lorimer van dit kwekersrechtbureau geeft tekst en uitleg. <

’Geranium ’Rozanne’ is een echte do-it-allplant’

Waar leidt die succesvolle internetverkoop toe?

Was de uitverkiezing te danken aan jullie pr?

„Ik kan niet ontkennen dat onze goed geleide pr-campagne een rol heeft gespeeld bij deze verkiezing. Bovendien behoorde ’Rozanne’ tot een van de meest recente introducties onder de genomineerde planten. Deze cultivar heeft ongetwijfeld kunnen profiteren van het feit dat die is gelanceerd in de I like-tijd van de sociale media. Oudere variëteiten zoals Saxifraga ’Tumbling Waters’ die was genomineerd voor 1913-1922, hadden dat voordeel niet.

Overigens gaat de ontstaansgeschiedenis van ’Rozanne’ heel wat jaren terug. Het was eind jaren 80 dat Donald en Rozanne Waterer in hun dorp Kilve in het Verenigd Koninkrijk de plant tussen een aantal zaailingen vonden.

Blooms of Bressingham introduceerde deze supergeranium op de Chelsea Flower Show in 2000.”

„Wij hebben ons vele jaren gefocust op de verkoop via tuincentra. Planten moeten daar op de verkooptafels gedurende een langere tijd onder minder goede omstandigheden optimaal presteren. De verkoop via internet breekt vele wetten die voor de tuincentrumhandel gelden. Een van die wetten heeft te maken met de potmaat.

Veel planten die consumenten nu via webshops bestellen staan in P9 of zijn zelfs planten met blote wortel in veenmos. Dit plantmateriaal is rechtstreeks afkomstig van jongeplantenkwekers. Natuurlijk, via die webshop worden ook grotere potmaten aangeboden, maar kwekers van grotere potmaten komen er steeds minder aan te pas. Verder is belangrijk dat planten die via webshops van de hand gaan, op dat moment niet per se hoeven te bloeien.”

Wat bracht de verkiezing in 2013 teweeg?

Maar blijft de handel via internet groeien?

„Hoewel wij ’Rozanne’ in 2000 op de markt brachten, werd het pas met de verkiezing ’Plant van de Eeuw’ duidelijk dat deze Geranium werd gekozen vanwege het natuurlijke karakter. Die spreekt tuin- en balkonbezitters aan. Het is wat ze in Amerika een do-it-allplant noemen, een alleskunner. Gezien het succes van ’Rozanne’ hebben wij met dat alleskunnerfenomeen in gedachten nog eens kritisch naar onze portfolio gekeken. We zijn er inmiddels van overtuigd dat we de kwekersrechten van meer do-it-allplanten behartigen. De marktstrategieën voor die planten worden nu herzien. En natuurlijk kijken we met extra belangstelling naar mogelijke andere alleskunners bij introducties waarvan wij de vertegenwoordiging krijgen aangeboden.”

„Ja, dat is wel zeker. Eigenlijk kun je stellen dat de handel via webshop nog in de kinderschoenen staat. Denk hierbij ook aan de zaken die zich hebben toegelegd op mode en woninginrichting. Voor die ketens en detaillisten dragen planten bij tot de sfeer die zij aan de man willen brengen.

Naar verwachting zullen visueel aantrekkelijke planten in die verkoopkanalen een grotere rol gaan spelen. Dat de webshops van die zaken óók planten aan hun sortiment toevoegen, staat als een paal boven water. Wij gaan ons daarom bij Blooms of Bressingham minder concentreren op de verkoop via tuincentra en onze aandacht meer dan ooit verleggen naar de internetaanbieders. Daar komt een duidelijke prioriteit te liggen.”

Maar er moet meer zijn….

„Klopt, een andere factor voor het succes van ’Rozanne’ is de fotografie geweest. Wat ons betreft lijdt het geen twijfel dat onze zeer tot de verbeelding sprekende foto’s

12

hebben bijgedragen tot de verkiezing ’Plant van de Eeuw’.

Goede, sfeervolle afbeeldingen maken of breken ook de verkoop via internet, hebben wij inmiddels ondervonden.

Op een zaterdag in mei van dit jaar werd ’Rozanne’ aangeboden op een van de belangrijkste thuiswinkelsites in Engeland. Het halve uur dat ’Rozanne onder de aandacht werd gebracht, leidde bij de webshop van Thompson & Morgan waar deze foto’s ook te zien zijn, tot verkoopcijfers van boven de 35.000 planten.”

’Het oude sortiment biedt veel mogelijkheden in nieuwe concepten.’

Staat het succes van ’Rozanne’ op zich?

„Nee, ’Rozanne’ heeft inmiddels gezelschap gekregen van Geranium ’Azure Rush’ en ’Lilac Ice’. Beide met dezelfde kwaliteiten als ’Rozanne’ en ook do-it-allplanten. Met de drie kleuren die we nu hebben, is in principe een

De Boomkwekerij 36 (18 oktober 2013)

Blooms of Bressingham.indd 12

10-10-13 14:36

Verkoopstrategie

el te komen staan’ mix mogelijk, ware het niet dat de nieuwkomers een iets afwijkende habitus hebben. Waarom is het echter zo belangrijk om een serie te kunnen vormen? Voor de verkooptafel is een mix misschien interessant, maar voor de klant volkomen irrelevant. Klanten willen gewoon goede planten en niet noodzakelijkerwijs die goede plant in diverse kleuren.”

Wat is de boodschap richting veredelaars?

iemand die dagelijks met nieuwe genetica in de weer is – maar waarom is de sector zo gefocust op nieuwe variëteiten? Voordat we het oude sortiment achter ons laten, zouden we moeten kijken naar wat er mogelijk is met bestaande planten die hun kwaliteiten al lang en breed hebben bewezen. Het moet toch een uitdaging zijn om dat materiaal in andere, spannende productvormen en tot de verbeelding sprekende concepten opnieuw te vermarkten…” <

„Ik weet dat het een provocerende gedachte is – zeker van

De Boomkwekerij 36 (18 oktober 2013)

Blooms of Bressingham.indd 13

13

10-10-13 14:36

Tekst en foto's: Ron Barendse

FloraHolland komt boomkwekers tegemoet in beleid lidmaatschap FloraHolland wil leden meer voordelen bieden dan niet-leden. Oftewel, de veiling wordt strenger voor niet-leden. Voor boomkwekers maakt de veiling een uitzondering. Zij kunnen laagdrempelig instappen als aspirant-lid en krijgen vijf jaar de tijd om naar een eventueel lidmaatschap toe te groeien.

FloraHolland voert vanaf 1 januari 2014 deels gefaseerd een beleid uit waarbij leden voorrang krijgen op niet-leden. De Adviesraden en de FloraHolland Product Commissies hebben het bestuur hierover geadviseerd. Onlangs heeft het bestuur goedkeuring aan de voorstellen gegeven.

Het veilingbeleid wordt op drie onderdelen vernieuwd: er komen eenvoudigere relatievormen, de klok is primair voor leden en aanvoer die zorgt voor excessen voor de klok wordt achteraan geveild (zie kaders). <

Contractzenders kunnen in de toekomst geen gebruik meer maken van de klok als leden en aspirant-leden voor een voldoende breed en diep sortiment zorgen.

De klok is er primair voor leden Het nieuwe klokbeleid geeft leden en

contractzenders afspraken over het aan

aspirant-leden voorrang boven con-

te voeren volume en de aanvoerregel-

tractzenders. Tot nu toe was er vooral

maat. Deze afspraken worden jaarlijks

een financieel verschil waarbij niet-le-

opnieuw gemaakt.

den een hogere provisie betaalden dan leden. Maar het nieuwe beleid gaat een voor een voldoende breed en diep sorti-

Ongewijzigd voor alle boomkwekers

ment zorgen, dan kunnen contractzen-

Vanaf 1 januari wordt ervaring opge-

ders geen gebruik maken van de klok.

daan met het nieuwe klokbeleid in een

Contractzenders mogen dus niet veilen

aantal productgroepen van snijbloemen

stap verder. Als leden en aspirant-leden

tenzij hun product aanvullend is op het

(o.a. Lisanthus en anjer) en potplanten

aanbod van leden- en aspirant-leden.

(o.a. Kalanchoë en potroos). Voor boom-

FloraHolland maakt in dat geval met

kwekerijproducten is de productgroep

Calluna benoemd. Na een half jaar worden de ervaringen geëvalueerd en vindt uitbreiding plaats naar andere productgroepen, waaronder wellicht ook andere boomkwekerijproducten.

Dit betekent dat alle boomkwekers want voor Calluna is het laagseizoen - in elk geval tot halverwege 2014 ongewijzigd gebruik kunnen maken van de klok.

Het beleid geldt overigens alleen voor de klokken van de exportlocaties Naaldwijk, Aalsmeer en Rijnsburg en geldt niet voor Bleiswijk en Eelde en Veiling Rhein-Maas.

Aanvoerexcessen worden achteraan geveild

14

Aanvankelijk had FloraHolland het plan

lastig is te maken. De veiling ziet de klok

is van een aanvoerexces, het product

om producten van leden die onregelma-

als een flexibel instrument dat te maken

achteraan in de productgroep te veilen.

tig gebruik maken van de klok als laat-

heeft met pieken en dalen in het aan-

Dit beleid wordt ingevoerd voor alle pro-

ste in de betreffende productgroep te

bod door bijvoorbeeld het weer en de

ductgroepen, dus ook voor boomkwe-

veilen. Na toetsing binnen diverse FPC’s

seizoenen.

kerijproducten. Het beleid geldt alleen

ziet de veiling hier toch van af omdat ge-

Daarom is er voor gekozen om per

voor de klokken van de exportlocaties

bleken is dat een definitie van regelmaat

1 januari 2014, alléén indien er sprake

Naaldwijk, Aalsmeer en Rijnsburg.

De Boomkwekerij 36 (18 oktober 2013)

Leden niet leden layout.indd 14

10-10-13 14:36

Veiling

Vereenvoudiging van relatievormen Op dit moment heeft FloraHolland een

2. Aspirant-lid

Provisie: Aspirant-Leden betalen in 2014

complex systeem van contractvormen voor

Bij deze relatievorm is er een duidelijk

per saldo een opslag van 1,5% voor klok-

niet-leden met daarin negen varianten (van

onderscheid tussen bloemen- en plan-

en connecttransacties. In eerste instan-

A1 tot en met C3). De systematiek om kwe-

tenkwekers enerzijds en boomkwekers

tie betalen zij voor kloktransacties 6,9%

kers in te delen in een van deze contractvor-

anderzijds.

en voor connecttransacties 6%. Na een

men noemt de veiling zelf ingewikkeld en

Voor bloemen- en plantenkwekers geldt

goedgekeurde

daardoor slecht controleerbaar. Bovendien

dat - als zij willen instappen als aspirant-

krijgen zij 2,9% provisie terug.

ontbreekt bij deze vormen bij kwekers de

lid - zij een bedrijfsomzetaandeel van

Aspirant-leden betalen een kernbijdrage

prikkel om door te groeien naar lidmaat-

minimaal 60% via FloraHolland moeten

voor Connect van 0,3% over de eerste

schap.

afzetten. Oftewel 60% van hun bedrijfs-

€1 miljoen omzet. Ook betalen zij net als

Daarom zijn er vanaf 1 januari 2014 nog

omzet moet via FloraHolland worden af-

leden 1% liquiditeitsbijdrage aan de le-

slechts drie relatievormen. Deze worden

gerekend. Bovendien moet de jaarlijkse

denrekening.

weliswaar gefaseerd ingevoerd, maar

groei van hun bedrijfsomzetaandeel 15%

omdat wordt gestart met boomkwekerij-

bedragen om binnen twee jaar door te

producten krijgen boomkwekers hier in het

groeien naar een volwaardig lidmaat-

3. Contractzender

nieuwe jaar direct mee te maken. De drie

schap waarbij voor 100% via FloraHolland

Deze relatievorm is voor kwekers die niet

relatievormen zijn lid, aspirant-lid en con-

wordt afgerekend.

in staat of bereid zijn, om op termijn lid

tractzender.

Voor boomkwekers geldt dat zij al bij

te worden van FloraHolland. Om gebruik

een bedrijfsomzetaandeel van 20% als

te kunnen maken van de klok of andere

aspirant-lid kunnen instappen. Daarnaast

dienstverlening van de veiling moeten

dienen zij vijf jaar lang een jaarlijkse groei

contractzenders aanvullende afspraken

Aan deze relatievorm verandert niets ten

in het bedrijfsomzetaandeel van 10% te

maken met de veiling. Voor hen geldt het

opzichte van de huidige situatie. Een lid

laten zien om aspirant-lid te kunnen blij-

principe van ’Niet veilen tenzij’ (zie kader:

heeft 100% afrekenplicht en de mogelijk-

ven. Uiteindelijk volstaat een bedrijfsom-

De klok is er primair voor leden). Vanaf

heid voor ontheffing volgens de TOL-voor-

zetaandeel van 70%. Als een boomkwe-

2014 kunnen contractzenders niet meer

waarden.

ker kan aantonen dat 70% van zijn omzet

deelnemen aan de FloraHolland Trade

Provisie: Leden betalen in 2013 een klok-

via FloraHolland verloopt kan hij voor on-

Fairs.

provisie van 2,5% en een connectprovisie

beperkte tijd aspirant-lid blijven.

Provisie: Contractzenders betalen in 2014

van 1,6% plus een connect-kernbijdrage

Aspirant-leden hebben dezelfde rechten

7% provisie over hun klok- en connect-

van 0,3% over de eerste €1 miljoen omzet.

als leden voor wat het aanvoeren op de

transacties en hebben geen recht op res-

Ook betalen zij 1% liquiditeitsbijdrage aan

klok betreft. Ook kunnen aspirant-leden

titutie. Ook betalen zij een kernbijdrage

de ledenrekening. Vooralsnog wordt uitge-

deelnemen aan de FloraHolland Trade

voor Connect van 0,3% over de eerste €1

gaan van ongewijzigde tarieven voor 2014.

Fairs.

miljoen omzet.

1. Lid

accountantsverklaring

mening

‘FloraHolland zet deur voor boomkwekers wagenwijd open’ de veiling per 1 januari wordt ingevoerd.

ductgroepen. De veiling heeft daarmee

„De scherpe kantjes zijn er van af en

volgens Van der Sar begrip getoond voor

daarmee zet FloraHolland de deur voor

de bijzondere positie die de boomkwe-

boomkwekers wagenwijd open.”

kerij in de sierteelt inneemt. „Boom-

Van der Sar verwijst daarmee met name

kwekers kennen van oudsher de vrijheid

naar de regeling die er ligt voor aspi-

van handelen met diverse klantgroepen

rant-leden. „Omdat kwekers al bij 20%

op de consumenten- én aanlegmarkt.

omzetaandeel via FloraHolland kunnen

Maar als ik bijvoorbeeld kijk naar de

instappen als aspirant-lid is de drempel

betalingsrisico’s die de veiling kan af-

om te kiezen voor deze lidmaatschaps-

dekken betekent volledige vrijheid van

Henk van der Sar is voorzitter van de

vorm nu heel laag. Ook mogen boom-

handelen ook meer risico. Dat is een

FloraHolland Product Commissie Boom-

kwekers er vijf jaar over doen om door

overweging die kwekers ook moeten

kwekerijproducten (FPC Boomkweke-

te groeien naar lidmaatschap.”

meewegen bij een eventuele keuze

rijproducten). Hij is blij met het nieuwe

Het beleid voor boomkwekers wijkt af

voor de veiling.”

leden-niet-leden-beleid zoals dat door

van het veilingbeleid voor andere proDe Boomkwekerij 36 (18 oktober 2013)

Leden niet leden layout.indd 15

15

10-10-13 14:36

Ondernemersvragen

Illustratie: Studio Moor

De vrijstelling is tijdelijk verruimd: hoeveel geld mag ik nu schenken?

Ik ben bezig een nieuwe woning te kopen, nu overwegen mijn ouders mij een schenking te doen om gebruik te maken van de tijdelijke verruiming vrijstelling schenkbelasting. Kunt u mij vertellen wat dat inhoudt?

Van 1 oktober 2013 tot 1 januari 2015 geldt tijdelijk een verhoogde vrijstelling in de schenkbelasting. Deze regeling is een verruiming van de bestaande vrijstelling voor een schenking van ouders aan een kind tussen 18 en 40 jaar.

Wat houdt het in?

Leo Hunink, Grant Thornton Boskoop leo.hunink@gt.nl

De vrijstelling schenkbelasting wordt tijdelijk verruimd tot maximaal €100.000 voor schenkingen die u van een ouder, een familielid of van een derde ontvangt. Hierbij geldt geen leeftijdsgrens. Dit bedrag is dan vrij van schenkbelasting als u dit gebruikt voor de aankoop, verbetering of onderhoud van de eigen woning dan wel voor de aflossing van een eigen woningschuld. De woning moet u wel gebruiken als hoofdverblijf.

Deze maatregel geldt vanaf 1 oktober 2013 tot 1 januari 2015.

Daarnaast mag u de schenking ook gebruiken om de restschuld van een verkochte eigen woning af te lossen. Deze laatste regeling geldt met terugwerkende kracht vanaf 29 oktober 2012.

Voorwaarden Stuur uw vragen of suggesties naar Postbus 9324, 2300 PH Leiden.

U kunt ook bellen of mailen met (071) 565 96 82, boomkwekerij@hortipoint.nl

De voorwaarden voor de vrijstelling zijn dat de schenking is vastgelegd in een overeenkomst, waarin de opschortende voorwaarde is opgenomen dat u de schenking heeft gebruikt voor een van de volgende doelen:

16 Ondernemersvragen rechterpag-BKW13-36.indd 16

men heeft er een eigen woning mee verworven. Dit is het moment waarop de akte van levering is getekend bij de notaris; l men heeft er voor de eigen woning een recht van erfpacht, opstal of beklemming mee afgekocht; l men heeft er (een deel van) een eigenwoningschuld mee afgelost; l men heeft er kosten van verbetering of onderhoud van de eigen woning mee betaald.

Schriftelijk moet kunnen worden aangetoond dat de schenking daadwerkelijk is betaald en gebruikt voor de hierboven genoemde kosten. En de vrijstelling moet via de aangifte schenkbelasting worden aangevraagd. l

Eerdere schenking Indien al eerder gebruikgemaakt is van de bestaande verhoogde vrijstelling voor schenkingen van ouders aan hun kind tussen 18 en 40 jaar,

dan moet u die eerder gebruikte vrijstelling in mindering brengen op de vrijstelling van €100.000.

Stel dat u eerder voor een bedrag van €25.000 heeft geprofiteerd van een verhoogde vrijstelling, dan mag u nu nog van uw ouders maximaal €75.000 belastingvrij ontvangen voor de eigen woning.

Aanvragen Ondanks dat er door gebruik te maken van de verruimde vrijstelling geen schenkbelasting is verschuldigd, moet u wel aangifte doen voor de schenkbelasting. De vrijstelling is namelijk alleen op verzoek van toepassing en niet automatisch. In de aangifte geeft u vervolgens aan dat u gebruik wenst te maken van de eenmalig verhoogde vrijstelling.

Wilt u gebruikmaken van de verruimde vrijstelling, raadpleeg dan uw adviseur zodat u zeker weet aan alle voorwaarden te voldoen. < De Boomkwekerij 36 (18 oktober 2013)

14-10-13 14:51

Promotie

Tekst: Ank van Lier Foto's: Den Mulder Boomteelt, De Boomkwekerij, 2xpo

Eerste Nederlandse Floraliën moet afzet boomkwekerijproducten stimuleren In 2014 strijkt de Floraliën voor het eerst neer in ons land. Het evenement biedt boomkwekers de kans om zich te presenteren aan consument en vakbezoeker. Betrokkenen zijn positief over het nieuwe evenement en zien met name een meerwaarde in de mogelijkheid om toepassingen van groen te tonen. Zij hopen dat dit extra vraag creëert en daarnaast leidt tot meer waardering voor groenproducten.

Floraliën is in België al een begrip. Volgend jaar komt het evenement voor het eerst naar Nederland. Volgens de organisatie is er onder kwekers volop animo om deel te nemen en is ruim de helft van de beschikbare ruimte al ingevuld.

Johan Heystek van beursorganisator Libéma - die samen met de Belgische KMLP de schouders onder de Floraliën Nederland zet - is er vast van overtuigd: de eerste Nederlandse Floraliën wordt een succes. Vanuit de groensector is namelijk volop animo om deel te nemen. „Inmiddels is 55% van de beschikbare ruimte ingevuld.

Door ruim honderd boomkwekers en telers van andere sierteeltproducten, maar ook door veredelaars, groenvoorzieners et cetera. Ik twijfel er niet aan dat we het evenement op een goede manier ingevuld krijgen.

Dat is de eerste voorwaarde voor een succesvol evenement.’’ Heystek

legt uit dat de beursorganisator daarnaast de financiering nog moet zien rond te krijgen. Kwekers nemen gratis deel: het evenement wordt betaald via de entreekaarten, de VIPavonden en sponsoring. „We hebben nog geen mogelijke sponsoren benaderd want eerst willen we voldoende volume en variatie kunnen bieden.

Halen we onvoldoende geld op, dan springt de organisatie financieel bij.”

Vernieuwende presentatie Dat er veel belangstelling is voor deelname komt volgens Heystek doordat de Floraliën de kans biedt

om producten op een vernieuwende manier te presenteren. „Op een doorsnee beurs zie je vaak alleen productpresentaties op Deense karren of kweektafels, omgeven door beurswandjes. Tijdens de Floraliën krijgen kwekers een kavel - eventueel met zandbed - toegewezen, die ze naar eigen inzicht kunnen invullen.”

Heystek geeft aan dat de nadruk wel moet liggen op de gebruiksmogelijkheden van groen. Ook wordt kwekers gevraagd om het publiek zoveel mogelijk te inspireren, bezoekers inzicht te geven in de mogelijkheden en meerwaarde van groenproducten.

Bijvoorbeeld op het gebied van geDe Boomkwekerij 36 (18 oktober 2013)

Floralien layout.indd 17

17

10-10-13 14:37

Achtergrond

De Floraliën in het kort De Floraliën - ook wel ’s wereld grootste bloeiende binnenpark genoemd - is een tiendaags jaarlijks evenement dat rouleert tussen België, Hongarije, Italië, Frankrijk en nu ook Nederland, dat de plaats inneemt van Spanje. De Floraliën Nederland vindt van 9 tot en met 18 mei 2014 plaats in de Brabanthallen in Den Bosch. Op vier ha binnenruimte is er aandacht voor de toepassing, meerwaarde en betekenis van groen. Hiermee wil de beurs inspireren en sierteeltproducten promoten.

Overdag is het evenement toegankelijk voor de consument. De avonden zijn voor de zakelijke afnemers: er vinden bijeenkomsten plaats voor tuincentra, gemeenten, hoveniers et cetera.

Kwekers kunnen daarnaast, tijdens de zogenaamde VIP-avonden, eigen relaties uitnodigen. De Floraliën Nederland wordt georganiseerd door de Belgische Koninklijke Maatschappij voor Landbouw en Plantkunde (KMLP) en beursorganisator Libéma.

Voor meer informatie: www.floralien.nl

spotlights erop is dat een plaatje om te zien. Op deze manier tonen we de mogelijke producttoepassingen en laten we tegelijkertijd zien hoe mooi bomen kunnen zijn.”

Volgens Heystek zal met name het tonen van (nieuwe) gebruiksmogelijkheden extra vraag creëren naar boomkwekerijproducten. „De bezoeker krijgt praktische handvatten en raakt geïnspireerd. Laat een autodealer een klant geen proefrit maken, dan heeft deze geen idee wat een auto in zich heeft. Datzelfde geldt voor boomkwekerijproducten: als je consumenten en vakmensen niet laat ervaren wat de mogelijkheden zijn, kun je niet verwachten dat er meer vraag ontstaat.”

VIP-avonden

zondheid of klimaatbeheersing. „Zo is er een kweker die zijn kavel invult als dambord, met in elk vlak een andere soort. Op deze manier toont hij de breedte van zijn sortiment. Een andere deelnemer laat bezoekers ruiken aan zijn bomen, door de bast in te kerven. Op deze manier benadrukt de kweker het zintuiglijk effect van groen. Maar er wordt bijvoorbeeld ook een sloot nagebootst, met een wilg aan de waterkant. Met enkele

De Floraliën wil kwekers ook de kans bieden om nieuwe zakelijke contacten op te doen en bestaande contacten te intensiveren. „Vakbijeenkomsten en VIP-avonden bieden kwekers de gelegenheid om (potentiële) klanten te ontmoeten in een sfeervolle, parkachtige omgeving, voorzien van een hapje en een drankje. En tegelijkertijd kunnen ze hun product en de mogelijke toepassingen laten zien.

Ook dat moet uiteindelijk leiden tot extra business.”

Heystek merkt dat kwekers blij zijn

Henk den Mulder van Den Mulder Boomteelt uit Grubbenvorst: „We willen tijdens het evenement het publiek vooral aparte bomen en nieuwe soorten laten zien.”

18

dat een evenement wordt georganiseerd waar het puur en alleen om groen draait. „In een tijd waarin steeds meer sectorale PR-activiteiten wegvallen, vinden kwekers het prettig om samen ergens de schouders onder te kunnen zetten en te laten zien waar zij voor staan. Zij zien dit als een must om hun marktpositie te behouden en verder uit te bouwen.

Perfecte timing Jan Oprins, die een kwekerij heeft in het Belgische Rijkevorsel en als KLMP-bestuursvoorzitter mede-initiatiefnemer is van de Floraliën Nederland, geeft aan dat de timing van het evenement perfect is. „Ongepland springen wij in het gat dat ontstaat doordat steeds meer sectorale promotieactiviteiten wegvallen.”

Ook Brenda Horstra, adjunct-directeur van Tuinbranche Nederland, is van mening dat de Floraliën een lege plek kan opvullen. „Ik verwacht dat de Floraliën één grote groene beleving wordt, een echt bloemenen plantenfestijn. Dat kennen we in Nederland nog te weinig: behalve de Floriade en de Keukenhof is er vrijwel niets. Daarom moet het beoogde aantal van 150.000 bezoekers zeker haalbaar zijn.”

Ook Oprins gaat er vanuit dat de Floraliën deelnemende kwekers

Deelnemer Jan de Vries van Boot & Co Boomkwekerijen wil testen of het Floraliënconcept bij zijn bedrijf past.

De Boomkwekerij 36 (18 oktober 2013)

Floralien layout.indd 18

10-10-13 14:37

Promotie

De Floraliën wil laten zien hoe boomkwekerijproducten kunnen worden toegepast. Het wordt een evenement voor consumenten en groenprofessionals.

extra omzet oplevert. Hij verwacht dat de Floraliën de vraag naar groen zal stimuleren, zowel vanuit de handel als vanuit de consument. „Tijdens de VIP-avonden kunnen kwekers- gerichter dan op andere beurzen - bouwen aan klantrelaties.

Tegelijkertijd tonen we het grote publiek en professionele afnemers wat er met groen mogelijk is en hoe duurzaam de sector is. Dit zal uiteindelijk leiden tot meer consumentenvraag naar groenproducten. Zowel op korte als op langere termijn.”

Hoe heet deze boom?

Brenda Horstra vindt het vooral belangrijk dat consumenten nieuwsgierig worden. „Ze moeten zich gaan afvragen hoe een bepaalde plant of boom heet, hoe ze die zelf zo mooi aan het bloeien krijgen of hoe ze deze moeten verzorgen. Dit leidt vanzelf tot meer aandacht en waardering en dus meer vraag. De tuincentra die zijn aangesloten bij Tuinbranche Nederland moeten de Floraliën bezoeken om te zien wat er speelt en wat de consument krijgt voorgeschoteld. En om deze producten vervolgens zelf te kunnen aanbieden. Meer samenwerking tussen kwekers en tuincentra is een must.”

Horstra benadrukt wel dat het succes van de Floraliën staat of valt

bij een goede PR. En daar moet de hele sector aan bijdragen, geeft zij aan. „Alle partijen in de groensector moeten tamtam maken. Daarom beginnen wij als Tuinbranche Nederland nu al met het opschudden van de kussens.”

Wat verwachten deelnemende kwekers van de Floraliën? En waarom doen ze mee? Henk den Mulder uit Grubbenvorst ziet het evenement als een kans om als sector het juiste verhaal uit te dragen. „Wij kunnen het publiek beter over onze producten informeren dan bijvoorbeeld een bouwmarkt of tussenhandelaar. Daar spelen ook andere belangen. Daarbij komen producten binnen het Floraliën-concept waarschijnlijk beter tot hun recht, aangezien ze hier in de context worden geplaatst.”

Impuls bijzondere bomen Den Mulder hoopt dat het evenement de vraag naar de bijzonder soorten laan-, park- en sierbomen en solitairplanten een impuls zal geven. „Wij voeren 1.500 soorten, maar tonen tijdens de Floraliën vooral de aparte en nieuwe soorten. We merken namelijk dat de meeste handelaren en hoveniers vasthouden aan het vertrouwde sortiment, waarmee ze goede ervaringen hebben. Bij nieuwe soorten kijken ze liever de kat uit de

boom. Door onze deelname aan de Floraliën willen we deze koudwatervrees wegnemen.”

Jan de Vries van Boot & Co Boomkwekerijen wil testen of het Floraliën-concept bij zijn bedrijf past. „De aanpak van de Floraliën is niet te vergelijken met een gewone vakbeurs. Omdat meer nadruk ligt op de gebruiksmogelijkheden, maar ook omdat de stands overdag niet bemand zijn. Het is een concept dat zich in ons land nog moet bewijzen.

Met name het feit dat binnen een hele andere setting aandacht is voor groen zou positief kunnen uitpakken.”

Waardering van consumenten De Vries hoopt dat de Floraliën de aandacht en waardering voor openbaar groen bij consumenten zal vergroten. „Dit moet er onder meer toe leiden dat mensen zorgvuldiger omgaan met het groen in hun buurt.

Anderzijds hoop ik dat burgers meer waarde gaan hechten aan een groene leefomgeving en hier meer op inzetten bij de overheid. In steden ontstaat steeds meer een tendens van wijkgericht werken, wat inhoudt dat inwoners meer invloed krijgen op hun leefomgeving. Hier is dus veel te winnen.” <

De Boomkwekerij 36 (18 oktober 2013)

Floralien layout.indd 19

19

10-10-13 14:37

Tekst en Foto: Arno Engels

Nog gewoon met de band meten Henk Hommerson jr. en Jacco van Eijck, medewerkers van Huverba, tekenen blokvorm van Carpinus betulus uit voor de verkoopbare voorraad. Voorlopig gebeurt dit werk bij Huverba nog op de traditionele manier. Het bedrijf in Opheusden is wel betrokken bij de ontwikkeling van automatische diktemeting, maar er komt heel wat bij kijken voordat deze toepassing in de praktijk is te implementeren, en de meetgegevens digitaal zijn te verwerken in het voorraadbeheer. Zoals bij andere laanboomkwekers is de groei iets minder als gevolg van het droge seizoen.

20

De Boomkwekerij 36 (18 oktober 2013)

FotoSpread diktemeting.indd 20

14-10-13 14:51

De Boomkwekerij 36 (18 oktober 2013)

FotoSpread diktemeting.indd 21

21

14-10-13 14:51

Tekst: Ketura Haveman Foto: Gerdien de Nooy

De boomkwekerij verdient eigen dri ftt Voor neerwaartse bespuitingen in de boomkwekerij werd wat betreft driftcijfers altijd uitgegaan van driftcijfers uit de akkerbouw. De manier van spuiten, met name als het om onkruidbestrijding gaat, is in de boomkwekerij echter totaal anders. PRI en PPO namen de verschillende spuittechnieken onder de loep.

Voor neerwaartse bespuitingen in de boomkwekerijsector werd altijd uitgegaan van driftcijfers van veldspuiten zoals ze in de akkerbouw worden gebruikt. In de akkerbouw, met name in de aardappelteelt worden spuitbomen 50 cm boven het gewas gedragen, waarbij het gewas 50-75cm lang is. De praktijk in de boomkwekerij is echter anders. Om onkruid in de boomkwekerij te bestrijden wordt er laag over de grond gespoten waarbij de spuitdoppen hooguit 30 cm boven

22

het grondoppervlakte uitkomen. Als er dichter op de grond wordt gespoten, mag worden aangenomen dat er ook minder drift ontstaat.

Daarnaast wordt in de boomkwekerij natuurlijk vaak gebruikgemaakt van kappen op de spuit om te voorkomen dat de spuitvloeistof de planten raakt. Door de kappen heeft wind geen invloed op de spuitvloeistof, waardoor drift en dus emissie naar het oppervlaktewater al helemaal minimaal is. Om de techniek echter

erkend te krijgen, moet eerst met onderzoek worden aangetoond wat de daadwerkelijke drift is. Daarom hebben PRI en PPO onderzoek gedaan naar drift bij een verlaagde spuitboom, drift bij een kappenspuit en drift van een kappenspuit met Laag Volume Syteem (LVS) zoals Agricult gebruikt.

Verlaagde spuitboom Het Ctgb gaat nu uit van een driftdeposito van 1% op het wateroppervlak.

Uitgangspunten daarbij zijn dat de spuitboom van de machine 50 cm boven het gewas hangt, het gewas tussen de 50 en 75 cm hoog is, er met 50% driftreducerende doppen wordt gespoten en er een teeltvrije zone van 1,5 m wordt aangehouden. Om te bepalen wat het driftpercentage is

De Boomkwekerij 36 (18 oktober 2013)

Driftreductie.indd 22

14-10-13 14:51

Gewasbescherming

dri fttabel als de de spuitboom lager boven de grond hangt, zijn er in 2010 en 2011 veldproeven gedaan. De proeven zijn uitgevoerd met een spuitmachine die uitgerust was met standaard spleetdoppen (XR 110.04) die neerwaarts gericht waren. De dopafstand was 30 cm en er werd gespoten met 2 bar spuitdruk.

De drift naar het oppervlaktewater bij een teeltvrije zone van 2 m is gemiddeld 98% lager dan bij een gewasbespuiting in de akkerbouw met een teeltvrije zone van 0,5 m.

Ook als er een teeltvrije zone van slechts 0,5 m wordt gehanteert, blijkt de drift nog steeds lager te zijn dan in de akkerbouw. In plaats van de 1,0% driftdeposito, komt de drift bij de verlaagde spuitboom slechts tot 0,95% driftdeposito. Hieruit blijkt dat er voor de boomkwekerij een eigen referentiecurve gehanteerd kan worden.

Driftreducerende doppen kunnen het percentage drift nog verder verlagen. Daarbij kan volgens de onderzoekers ook een systeem worden gebruikt, waarbij doppen worden ingedeeld in klassen van 50, 75, 90 en 95% driftreducerend. Tijdens het onderzoek zijn twee driftreducerende doppen uit de akkerbouwlijst gebruikt voor een vergelijkingsmeting. Deze meting kan als een nieuwe referentie worden genomen om andere doppen in klassen te kunnen indelen.

Kappen en laag volume Na de vaststelling van de driftreductie van de nieuwe referentiestandaard, kon de kappenspuit worden getest. In veldproeven in 2011 en 2012 is de spuit voorzien van kappen vergeleken met de onkruidspuit met een spuitboom op een hoogte van 30 cm van de grond. Aangenomen wordt, dat deze kappenspuit een reDoor onderzoek kunnen kwekers met een kappenspuit spuiten tot 0,5 m uit de slootkant.

ductie zal geven ten opzichte van de nieuwe referentiestandaard, omdat de kappen voorkomen dat de spuitvloeistof verwaait.

De spuitboom met de spleetdoppen XR 110 â&#x20AC;&#x201C; 04 werd omhult met kappen die maximaal 2 cm boven de grond hangen. Uit de testen bleek de drift op wateroppervlak met 77% gereduceerd te worden ten opzichte van de nieuwe referentiestandaard. Op basis van deze uitkomsten, adviseren de onderzoekers om de kappenspuit in te delen in de driftreductieklasse van 75%.

Achtergrond

De TCT De Technische Commissie Techniekbeoordeling (TCT) is in het leven geroepen door de Commissie Integraal Waterbeheer (CIW).

De TCT beoordeelt volgens een vaste methode of aangevraagde doppen en spuittechnieken voldoen aan de emissienorm. Bedrijven, onderzoeksinstellingen of instanties als LTO kunnen bij de TCT aanvragen een techniek, spuitmethode, toevoegmiddel of spuitdop te beoordelen. Hiervoor moet de aanvrager onderzoeksgegevens aanleveren waaruit blijkt wat de driftreductie van de betreffende techniek of product is.

De TCT beoordeelt de aanvraag en brengt vervolgens een advies uit naar de waterbeheerders. Die zijn uiteindelijk verantwoordelijk of zij het advies overnemen. In de praktijk gebeurt dit echter

Laag Volume Strooier Een andere nieuwe ontwikkeling bij de onkruidbestrijding in de boomteelt is de Laag Volume Strooier (LVS) van Agricult. Op basis van de druppelgrootte en het laag bij de grond verspreiden van minder middel dan standaard (advies is 50% van de standaarddosering) wordt een aanzienlijke drifreductie verwacht.

Uit de metingen blijkt dat de drift met LVS bij een teeltvrije zone van 0,5 m met 98% wordt gereduceerd ten opzichte van een bespuiting in de akkerbouw.

Aanpassingen Met de uitkomst van dit onderzoek kan specifiek voor de onkruidbestrijding in de boom- en fruitteelt een systeem van driftreducerende technieken en doppen worden opgezet.

Daarbij kan net als in de akkerbouw een indeling in de driftreductieklassen worden gemaakt van 50, 75, 90 en 95%. Uitgangspunt hierbij is een toepassing van de verlaagde spuitboom tot op 0,5 m van de insteek van oppervlaktewater. Voor toelating van herbiciden kan met een lagere driftdepositie op wateroppervlak worden gerekend (0,06% voor boomen fruitteelt ten opzichte van 1% voor akkerbouw).

Tot op heden heeft de boomkwekerij bij TCT nog geen eigen dop-

bijna altijd. Op een site (helpdeskwater.nl/onderwerpen/emissiebeheer/landbouw-veeteelt/lotv/) houdt de TCT een overzicht bij van alle goedgekeurde beoordelingen. Op deze site is ook te zien in welke driftreducerende klasse de alternatieve technieken of driftreducerende doppen vallen.

penlijst. Wel zijn er drie technieken toegestaan voor neerwaartse onkruidbestrijding in de fruit- en boomteelt waarmee kwekers hun teeltvrije zone kunnen reduceren tot 50 cm van de slootkant. Met een getrokken of gedragen onkruidspuit mag een aangepaste teeltvrije zone worden gebruikt, mits de spuitboom maximaal 30 cm boven de grond spuit.

Voorwaarden zijn wel dat de spuit is uitgerust met spleetdoppen als Teejet XR 110-04 of vergelijkbare grovere doppen, de spuitdruk op maximaal 2 bar ligt en de rijsnelheid niet hoger ligt dan 5 km/u. Een kantdop is niet verplicht.

De kappenspuit mag worden ook ingezet met een kleine teeltvrije zone. Daarbij zijn alle doppen toegestaan, mits de maximale spuitdruk niet hoger is dan 2 bar en de rijsnelheid niet sneller is dan 5 km/u. Het LVS-systeem van Agricult, de NK80LT met strooikoppen maximaal 30 cm boven de grond is de derde toegelaten techniek met een verkleinde teeltvrije zone. Voor de Agricult geldt dat de druppelinstelling maximaal 6,5 Volt is en de rijsnelheid niet sneller is dan 7,5 km/u. < De Boomkwekerij 36 (18 oktober 2013)

Driftreductie.indd 23

23

14-10-13 14:51

Tekst en Foto: Arno Engels

Supermechanisatie voor maximaal re Antoine Wouters uit het Belgische Wuustwezel heeft geïnvesteerd in drie specifieke machines voor zijn kluitplantenteelt. Na een grote driewieler en een zelfrijdende rupsmachine is er onlangs een splinternieuwe, vierwielige portaaltrekker bij gekomen. Met dit drietal kan Wouters maximaal rendement halen uit zijn bedrijf.

De loonkosten in België zijn de belangrijkste drijfveer voor Antoine Wouters om te mechaniseren. Uit recente cijfers van Eurostat blijkt dat de Belgische loonkosten per uur het hoogst zijn van de eurozone. Voor de volledige economie bedroegen die kosten in 2012 gemiddeld €37,20 per uur. Na België volgen Luxemburg (€34,60 per uur), Frankrijk (€34,20 per uur) en dan pas Nederland (€32 per uur).

In de Belgische landbouw (inclusief boomkwekerij) liggen de loonkosten met zo’n €27 per uur weliswaar een tientje lager dan het nationale gemiddelde, maar ook die kosten zijn het hoogst van alle eurolanden. „Als ik mijn bedrijf boekhoudkundig bekijk, kost de arbeid – ik heb acht man in vaste dienst – eenvijfde van de omzet”, aldus Wouters. „Dan wil ik de arbeid wel heel efficiënt gedaan krijgen.”

Weinig seizoensarbeid De kweker maakt wel gebruik van het plukkaartsysteem, zoals in België het systeem van seizoensarbeid heet.

Dan zijn de loonkosten net geen €11 per uur. Bij Wouters betreft de seizoensarbeid echter maar 65 dagen per jaar. „Vier man in het voorjaar en vier man in het najaar, om mee te planten en te rooien. Niet meer man.”

Wouters zegt dat alle arbeid op zijn bedrijf legaal is. „Elk uur dat hier wordt gepresteerd, staat in het boek.

Er mag hier elk moment een controleur binnenvallen, en dan nog geef ik hem met een gerust gevoel een tas koffie. Aan dat gevoel hangt wel een prijskaartje van €27 voor iedere vaste man.”

24

In de toekomst zal illegale arbeid in de EU niet meer mogelijk zijn, daarvan is de Belgische kweker overtuigd. „Een bedrijf met illegale arbeid uit de grond stampen, bij loonkosten van maar €5 per uur: dat kan straks niet meer. Dat noem ik moderne slavenarbeid.”

Geen goedkopere planten Met lagere loonkosten kan een bedrijf zijn producten goedkoper op de markt zetten. Wouters zegt echter dat deze concurrentie op prijs hem niet steekt. „Het heeft me aan het denken gezet over de vraag: hoe kan ik in de toekomst legaal en rendabel kweken.” Zijn antwoord is dus: met mechanisatie.

In de laatste tien jaar is zijn bedrijf gegroeid van 7 ha naar 50 ha. „Gemiddeld werken hier tien man per jaar, dus 5 ha per man. Als ik supergemechaniseerd ben, kan ik het maximale halen uit mijn personeel”, zegt Wouters, waarna hij uitlegt: „Het werk is dan minder belastend, men komt lachend en fluitend op de werkvloer en gaat zo ook weer naar huis. En het werk wordt supersnel en heel strak gedaan.”

Bij Wouters hoef je niet te suggereren dat hij mechaniseert om goedkopere planten te kweken. „Ho, even wachten! Met mechanisatie worden de planten beter uniform, dus de prijs zal niet zakken, maar omhoog moeten. Zeker als ik ook kijk naar de energiekosten – diesel en elektriciteit zijn de laatste vijf jaar gigantisch duur geworden.”

Vijf jaar geleden besloot Wouters de stap naar supermechanisatie te maken. In eerste instantie dacht hij

de mechanisatie aan te passen aan zijn teelt, toen nog voornamelijk van haagplanten. Het werd al gauw andersom: diverse teelten aanpassen aan mechanisatie. Wouters kweekt nu met name Prunus lusitanica, Taxus, Ilex crenata („In meer dan 25 soorten”), Cupressocyparis leylandii en Osmanthus.

Standaardisatie op percelen Ook het uiterlijk van de planten zou veranderen. „Vroeger ging het in de tuinaanleg om lengte, nu gaat het om lengte en dikte. Daarom kweken we allemaal kloeke planten: licht piramidale haagplanten, en planten voor bijvoorbeeld een wolkenstructuur.”

De kweker koos bovendien voor standaardisatie op al zijn percelen: blokken van tien bedden, met (afhankelijk van de soort plant) twee of drie rijen per bed, en tussen twee blokken een grasbaan in. „Alles staat

De Boomkwekerij 36 (18 oktober 2013)

Supermechanisatie.indd 24

10-10-13 14:38

Investeren

al rendement ook met 25 km/uur van perceel naar perceel kunnen rijden.

De bouw begon met de aankoop van een Giant-cabine, daaromheen is Lommers de portaaltrekker gaan bouwen: met onder andere een 85 pk sterke motor van Yanmar, een hydraulieksysteem van Kramp en een gps-besturingssyteem van Agrometius. Later is er nog laagvolume-spuittechniek van Agricult op gebouwd.

Wouters en zijn technische man hebben heel wat uren gespendeerd aan de ontwikkeling: vanaf de start begin dit jaar zijn ze één dag per week bij de bouwer geweest, en op het laatst waren ze er drie dagen per week mee bezig. „We weten precies hoe de trekker in elkaar steekt. Dat is handig in verband met onderhoud en eventuele aanpassingen.”

Inzet achter elkaar

Met deze machines zegt Antoine Wouters in de toekomst rendabel te kunnen kweken. Links de driewielige portaaltrekker, midden de compleet nieuwe portaaltrekker en rechts de rupsmachine.

op een veelvoud van 40 cm, zodat ik efficiënt kan mechaniseren: de rijafstand is 40 cm, de plantafstand in de rij is 40 cm of 50 cm, en het trekkerspoor is 80 cm.”

Verder is gekozen om planten die hoger zijn dan 1 m, niet meer te verplanten. Daar heeft Wouters verschillende redenen voor. „Verplanten is gigantisch veel werk, en wat kost dat wel niet met €27 per uur? En kluiten die je verplant staan een jaar stil, want ze moeten eerst opnieuw wortelen hè.”

Selectief rijen rooien In plaats van verplanten worden bedden dus selectief gerooid. „Na het tweede of het derde jaar gaat de middelste rij eruit, zodat de buitenste rijen op 80 cm komen te staan.

Het jaar erop worden de planten in die buitenste rijen om en om gerooid, zodat de planten die blijven staan,

ook op 80 cm of op 100 cm komen te staan”, legt Wouters uit. Hij rooit dus jaarlijks een derde van een bed leeg.

De grootste planten zijn beukenveren van 2-2,25 m hoogte.

De supermechanisatie bestaat uit drie specifieke machines die Wouters de laatste jaren op maat heeft laten bouwen. In 2010 nam hij de eerste machine in gebruik, een driewielige portraaltrekker van SMA. Vorig jaar kwam daar een zelfrijdende rupsmachine van Lommers bij, en deze zomer is er een vierwielige portaaltrekker van Lommers bij gekomen.

Compleet nieuw ontwerp De laatste machine is compleet nieuw ontwikkeld en gebouwd, naar een idee van Wouters en de technische man op zijn kwekerij. De portaaltrekker moest drie bedden tegelijk automatisch kunnen bewerken, vanaf 3-6 km/uur, maar hij moest

Tijdens de teelt worden de drie machines als volgt ingezet. De rupsmachine boort de plantgaten (momenteel komt er nog een plantstellage op), snoeit de planten rondom en steekt de kluiten rond. De vierwielige portaaltrekker schoffelt en spuit tegen het onkruid, doseert meststoffen op de rijen en snoeit de planten bovenlangs.

Als de middelste rij uit het bed is gerooid, rijdt de driewielige portaaltrekker er doorheen om de grotere gewassen te verzorgen. Wouters heeft op deze trekker zelf nog een verticale spuit met luchtondersteuning gebouwd, zodat middelen diep in de gewassen dringen.

De drie machines heeft Wouters enkele tonnen gekost, en veel is – naar Belgisch gebruik – uit eigen vermogen betaald. De kweker praat echter liever niet over kosten. „Wat maakt de investering uit als je er veel mee kunt besparen? Als één man liefst €27 per uur kost, vraag ik me altijd af wat hij aan het doen is.” < Bekijk filmpjes van de machines op deboomkwekerij.nl.

De Boomkwekerij 36 (18 oktober 2013)

Supermechanisatie.indd 25

25

10-10-13 14:38

Teeltadvies

Foto: Cultus

Bereid overwintering gedegen voor Overwintering van siergewassen vereist een goede voorbereiding. Zorg dat planten gezond en afgehard de kas, en tevens afgekoeld de koelcel ingaan. Voer tevens nog een insectenbestrijding uit. En zorg middels ventileren dat planten in de kas opdrogen.

Dorus Rijkers Cultus Agro Advies, dorusrijkers@cultus.nl

Een goede voorbereiding van het overwinteren is enerzijds noodzakelijk om tijdens het voorjaar flexibel op de markt in te spelen, en anderzijds omdat plantkwaliteit een van de belangrijkste verkoopargumenten is.

Plantkwaliteit naar het voorjaar toe waarborgen begint met een strenge selectie. Ruimte in de overwinteringskas is meestal de beperkende factor.

Benut uw kas optimaal, maar bewaar niet te veel planten. Het doel is dat u in het voorjaar niet meer hoeft te

selecteren. Dat verhoogt de kostprijs aanzienlijk in de hectische periode.

Zorg er daarnaast voor dat uw gewassen gezond de overwinteringsruimte in gaan. Met name bij najaarsbloeiers en planten die de afgelopen tijd nog flink zijn gegroeid (bijvoorbeeld Viburnum tinus, Skimmia, Photinia, Leucothoe en Pieris), is het raadzaam om preventief tegen winterschimmels (Botrytis en Fusarium) te spuiten. Doe dit voorafgaand aan het naar binnen rijden (of afdekken) met bijvoorbeeld 80 g Switch, 90 ml Frupica plus uitvloeier, 100 g Teldor of 100 ml Rovral Aquaflo. Herhaal de toepassing na veertien dagen.

Als u de planten verplaatst, is het belangrijk dat de potkluit vochtig is. Maar het loof moet droog zijn.

Bij bladverliezende gewassen zoals Hydrangea is het belangrijk dat het afgevallen blad tijdig uit de planten

wordt verwijderd.

Zorg er verder voor dat planten afgehard en afgekoeld zijn voordat ze de overwintering in gaan. Dat is vooral belangrijk bij gewassen die naar de koelcel gaan, omdat de terugkoeltijd anders te lang is.

Vanzelfsprekend moet u insectenplagen zoveel mogelijk voorkomen in de winter. Sommige plagen, zoals luizen en bladrollers (rupsen), blijven lang actief als de temperatuur boven 0°C blijft. Voer zonodig voor de winter nog een goede bestrijdingsronde uit.

Tegen luizen kan dat met bijvoorbeeld 14 g Teppeki plus uitvloeier of 25 ml Calypso plus uitvloeier. Voor Movento (buiten) is het nu te laat, omdat er geen systemische werking meer is. Tegen rupsen kunt u bijvoorbeeld 17 g Steward en 20 ml Decis inzetten, of 40 ml Runner. Alle genoemde doseringen gelden per 100 l water.

Denk ook aan kasklimaat Het regelen van het kasklimaat in de overwinteringskas is gericht op het opdrogen van het gewas. Vergroot daarom vanaf nu de P-band voor luchting; een P-band van 5°C is voor de komende tijd ideaal. Daarnaast is het goed om, als dat mogelijk is, ventilatoren maximaal te laten draaien.

Lucht ook maximaal (behalve met vorst en storm), zodat u zoveel mogelijk vocht afvoert. <

Neem maatregelen om bladnat tijdens overwintering te minimaliseren.

T I P S

De tips worden samengesteld door DLV Plant, boomteelt@dlvplant.nl

EvaluEEr dE groEi. Beoordeel welke gewassen

Wanneer sprake is van cyclische beregening mag

Pot oP zondEr Pg-mix. Omdat veel planten

goed zijn gegroeid en welke minder. Zoek daarbij

de interval tussen het beregenen maximaal zes

pas in het voorjaar weer actief worden, heeft de

naar oorzaken en oplossingen zoals andere be-

minuten bedragen. Pas nachtvorstberegening

plant komende maanden niet of nauwelijks voe-

mesting, aanpassing van de potgrond, bodem-

toe vanaf 1°C en ga hiermee door tot ’s morgens

ding nodig. Laat daarom in het najaar de PG-mix

verbetering van de vollegrond, betere teeltplan-

het ijs van de planten afglijdt.

of andere basismeststof, die veelal standaard in

ning, aangepaste gewasbeschermingsstrategie,

de potgrond zit, achterwege.

et cetera. Zet deze zaken op papier zodat u duide-

voorkom botrytis tijdEns koElEn. Bij het

lijke actiepunten heeft voor het nieuwe jaar.

overwinteringsklaarmaken van plantgoed zoals

vErwijdEr rEsidu van HEt blad. Spuit blad-

Hydrangea is het belangrijk dat gewassen in het

houdende producten als Skimmia voor het afle-

Houd afdEkmatEriaal bij dE Hand. Door het

najaar goed zijn afgehard voordat u de planten op

veren met 50 tot 200 ml Fylocal per 100 l water,

koude voorjaar zijn veel gewassen laat opgepot

karren zet. Verwijder regelmatig afgevallen blad

met bladglans of gebruik een citroenzuuroplos-

en lang doorgegroeid. Voorkom nachtvorstscha-

en spuit enkele malen preventief tegen Botrytis

sing. Pas de producten alleen toe op planten met

de door afdekken of nachtvorstberegening. Voor

met bijvoorbeeld Frupica, Switch of Teldor voor-

een hard blad of voer eerst een proefbespuiting

nachtvorstberegening is 3 mm/m2/uur nodig.

dat de planten de koelcel in gaan.

uit.

26

De Boomkwekerij 36 (18 oktober 2013)

Teeltadvies rechterpag-BKW13-36.indd 26

14-10-13 16:15

Teeltvloeren

Tekst: Arno Engels Foto: Ferry Noordam

‘Met vloergesteente kan je vochtigheid creëren’ Op een betonvloer heb je eerder kans op schimmel dan op lava of grind.

Dit blijkt uit onderzoek bij ErfGoed. Lava en grind reageren er hetzelfde op, alleen neemt lava vocht op, en grind niet. „Je kunt dus gesteenten mengen om een vochtgehalte in je kas te creëren”, aldus directeur Hugo Paans.

Gekeken naar zowel bovengrondse als ondergrondse symptomen, vond de meeste infectie plaats op een bevloeiingsmat: 66%. Daarna volgde de infectie op beton (50%), lava (25%) en grind (19%). De infecties op met name lava en grind lagen dus beduidend lager dan op beton en op een bevloeiingsmat. Voor Paans is dat een bewijs van de ontsmettende werking van lava en grind. „We willen nog onderzoeken in hoeverre lava en grind werkelijk ontsmetten”, aldus Paans, „maar wat we hebben gezien in het onderzoek, klopt dus niet met de theorie die ik van kwekers hoor: ’Als er sporen van Phytophthora of Pythium in je drainwater komen, verspreid je die via je recirculatiesysteem over je bedrijf’.”

Uit onderzoek weet Hugo Paans nu dat lava of grind niets uitmaakt bij een schimmelprobleem op een vloer.

Aanleiding voor het onderzoek waren verschillen in kasklimaat en teelt boven op een lavavloer, die Hugo Paans zag op een aantal kwekerijen in binnen- en buitenland.

De directeur van ErfGoed zocht een verklaring voor die verschillen in de lava. Afhankelijk van de herkomst en de fractie kan dit poreuze gesteente

PROEFOPZET

Diverse vloeren kunstmatig besmet Het onderzoek vond plaats met vier verschillende teeltvloeren: twee met verticale afwatering (lava- en grindvloer) en twee met horizontale afwatering (betonvloer en vloer met bevloeiingsmat). Het eerste proefgewas was Fuchsia ’Polar Jane’ vanwege de grote gevoeligheid voor Phytophthora cinnamomi. De ene helft van de vloeren was kunstmatig besmet met deze schimmel, de andere helft was controle. Gedurende de teelt is per vloer de ziekteweerbaarheid onderzocht aan de hand van plantmetingen en klimaatgegevens. Daarna diende Spathiphyllum als proefgewas. Hiervoor zijn de vloeren besmet met P. parasitica.

Beide deelonderzoeken zijn uitgevoerd door studenten van HAS in samenwerking met onderzoekers van Wageningen UR Glastuinbouw en ErfGoed.

immers vocht bufferen. Aan de korrels blijft ook vocht hangen.

Het onderzoek vond afgelopen jaar plaats in de kas van ErfGoed. Er is eerst onderzocht wat onder andere het effect is van de vochtigheid in een vloer op de groei van Fuchsia.

Daarna is gekeken naar het effect op Phytophthora in Spathiphyllum.

In het eerste onderzoek kwam duidelijk naar voren dat lava voor een teeltversnelling zorgt. Het wortelgewicht van de planten op lava was veel zwaarder dan het gewicht op een bevloeiingsmat en beton. De planten kwamen bovendien in 20% kortere tijd in bloei. „Met zo’n gewas kan je dus meerdere teeltrondes in een jaar hebben”, aldus Paans.

Uit het tweede onderzoek bleek dat de meeste infectie van Spathiphyllum met Phytophthora - gebaseerd op bovengrondse symptomen - op een betonvloer plaatsvindt. Op beton was het infectiepercentage 42%, terwijl het infectiepercentage op een bevloeiingsmat 17% was, op lava 13% en op grind 10%.

Kasteelt optimaliseren Als je een schimmelprobleem hebt op een teeltvloer, dan maakt het volgens Paans dus niets uit of dat die vloer van lava of van grind is gemaakt. Combineer je dit gegeven met het feit dat lava vocht buffert, en dus invloed heeft op de verdamping en de gewasgroei: dan kan je lava en grind met elkaar mengen om een bepaalde vochtigheid te creëren. Voor een buitenteelt is dat nog niet optimaal te bepalen, denkt Paans. „Maar voor een kasteelt wel. Hoe droog of hoe vochtig wil je de vloer hebben?

Je kunt lava met grind mengen, maar een vloer van 100% grind kan ook.”

Bij gebruik van grind is het wel belangrijk dat je de herkomst weet, en de gewasgevoeligheid voor bijvoorbeeld te veel kalk in het retourwater.

Van grind kan namelijk calcium loskomen (uitlogen). „Als het calciumgehalte van het gesteente niet te hoog is, kan je er ook rekening mee houden in de bemesting.” < De Boomkwekerij 36 (18 oktober 2013)

Lavaonderzoek.indd 27

27 10-10-13 14:40

Tekst: Wendy Venhorst Foto: Arno Engels

Trend naar bomen op eigen wortel Er worden steeds meer laan- en sierbomen op eigen wortel gekweekt.

En dat is niet zonder reden: een gestekte boom heeft voordelen. Een aantal kwekers stapte geheel of gedeeltelijk over op de kweek van bomen op eigen wortel. Niet de makkelijkste keuze, maar wel een met perspectief.

Batouwe Boomkwekerijen in Dodewaard maakt zo’n 110.000 spillen per jaar, waarvan er 40.000 tot 50.000 worden opgekweekt op eigen wortel.

Omdat het bedrijf het sortiment zo breed mogelijk wil houden, komt het volgens Henk Huibers niet onder veredeling uit. „Maar wat haalbaar is, kweken we op eigen wortel.”

Het sortiment op eigen wortel bestaat uit een tiental hoofdsoorten: Acer, Alnus, Betula, Liquidambar, Prunus, Platanus, Pyrus, Tilia, Ulmus en Zelkova. Ieder jaar komen er nieuwe

28

soorten bij; ook dit jaar worden weer tien tot vijftien nieuwe soorten toegevoegd. Huibers vertelt dat vaak de vraag wordt opgeworpen waarom je zou stekken als je ook kunt enten.

Ook beweren veel mensen dat het kweken op eigen wortel geen goed wortelgestel oplevert. „Ik zeg dan: ’Dat is in een traditionele pot’. Wij maken veel gebruik van airpotten en werken samen met bedrijven die in goten telen. Hierdoor krijgen de bomen een beter wortelgestel.”

Het voordeel van kweek op eigen

wortel is volgens Huibers dat hij de vermeerdering kan spreiden. De planten zijn bovendien beter bestand tegen vorst en er is geen sprake van onverenigbaarheid en wildopslag.

Bovendien zijn de prijzen vaak beter, omdat er minder bomen beschikbaar zijn. „Een reden om niet voor eigen wortel te kiezen? Iemand die al twintig jaar oculeert, zal dat blijven doen.

Dat is waar je bedrijf op is ingericht.”

Specifiek vraag naar Huibers merkt dat de animo voor laanbomen op eigen wortel toeneemt. Gemeenten vragen er soms al specifiek naar en ook vanuit het buitenland is er belangstelling. Zo kreeg hij onlangs nog orders uit Oekraïne en Zweden. „Klanten willen zeker weten wat ze krijgen. Dat speelt een grotere rol dan menigeen denkt.”

De Boomkwekerij 36 (18 oktober 2013)

Eigen wortel.indd 28

10-10-13 14:40

Vermeerdering

l Geurt en Gijsbert van Setten van Boomkwekerij Letteland in Opheusden besloten een paar jaar geleden volledig om te schakelen naar de teelt op eigen wortel. Ze kweken zo’n honderd soorten laan- en sierbomen op eigen wortel. Vanaf volgend jaar is een gedeelte leverbaar op eigen wortel; over twee jaar alles.

Toen de traditionele afzet een paar jaar geleden afnam, besloten de broers dat ze niet meer wilden werken zoals ze altijd hadden gedaan: massaal aanpoten, veredelen en weggooien. „We wilden een andere weg inslaan en ons onderscheiden”, zegt Geurt van Setten.

De overname van de Roll-Air-kas van hun vader bracht alles in een stroomversnelling. „We zijn al een jaar of tien aan het pionieren met stekken. Of eigenlijk ons hele leven al; vroeger hadden we al stekjes op de slaapkamer staan. Maar die kas was voor ons wel een vereiste om er echt voor te gaan. Het groeien en afharden gaat in deze kas namelijk veel beter dan in een tunnel.”

Doorzettingsvermogen De nieuwe koers blijkt inmiddels vrucht af te werpen. De vraag is volgens Van Setten goed; bedrijven waar de kwekers nog nooit contact mee hebben gehad, tonen nu ineens interesse. Van Setten wil uiteindelijk 25.000 tot 30.000 bomen op eigen wortel kweken.

Maar de teelt gaat niet vanzelf. Er zijn veel soorten die niet of lastig te vermeerderen zijn. „Bij sommige soorten lukt maar 20 tot 30%. Je moet dus wel liefde voor het vak en doorzettingsvermogen hebben.”

Kwekers die bomen stekken, gebruiken het liefst een kas. Ze ervaren namelijk dat de groei en de afharding beter is dan in een tunnel.

Het stekken vindt plaats van mei tot augustus. Van Setten hanteert verschillende stekmethodes. „We proberen alles wat we om ons heen horen.” Of stekken minder werk is dan enten, durft hij niet te zeggen. „Het is ander werk, maar er gaat evengoed veel tijd in zitten.”

Voor- en nadelen Voordelen eigen wortel: > Betere spreiding van werkzaamheden. > Betere groei en geen last van onverenigbaarheid. > Geen wortelopslag. > Minder vorstgevoelig en minder of geen last van ziekten.

Nadelen eigen wortel:

‘Eerste doorgroei is lastig’ Boomkwekerij J. van Roessel uit Moergestel kweekt al 35 jaar op eigen wortel. Sjef van Roessel wil zich onderscheiden met een sortiment dat niet iedereen heeft. Hij kweekt zo’n 50.000 spillen, waarvan tweederde op eigen wortel staat.

Diverse selecties van Betula, Ulmus en Prunus zijn volgens Van Roessel prima geschikt voor zomerstek, evenals Acer rubrum en A. freemanii.

Toch zijn er ook veel soorten met behoorlijke uitval. „Het is niet de makkelijkste manier van vermeerderen; de eerste doorgroei is heel lastig.”

Van Roessel stekt van juni tot half juli, waarna hij de stekjes opkweekt in een kas. Bij alle soorten gebruikt hij dezelfde methode: topstek dat wordt gedoopt in Rhizopon. Na het afharden gaan de stekjes de koelcel in, waarna ze in maart of april worden uitgeplant in de vollegrond.

Naast een kas met nevel- en scherminstallatie is het volgens de kweker van belang om gezonde grond te hebben. Ook het tijdstip van stekken is belangrijk, evenals de kwaliteit en hardheid van het stek.

Van Roessel weet dat er genoeg kwekers zijn die het stekken hebben geprobeerd, maar weer gestopt zijn. „Het is niet makkelijk. Vaak lukt het niet of heeft iets geen meerwaarde.

Maar wij doen het niet voor niets.”

Iepziekte voorkomen Bij Noordplant in Glimmen, gespecialiseerd in iepen, staat zo’n 80% op eigen wortel. Volgens Ronnie Nijboer kan het gebruik van een onderstam bij iepen behoorlijke nadelen heb-

> Sommige soorten groeien minder snel, wat op korte termijn minder winstgevend is. > De aanslag van de kleine stekjes is in het begin moeilijk, met name op zwaardere grond. > De onkruidbestrijding is in het begin lastig en moet mechanisch gebeuren. > De verankering is niet altijd even goed.

ben. Hij noemt de iepziekte, die zowel bovengronds via kevers als ondergronds via wortelcontact wordt doorgegeven. „Doorgifte van de ziekte via wortelcontact is een risico bij iepen met een niet-resistent wortelgestel. En veel klonen worden geënt op een onderstam van Ulmus glabra of U. hollandica ’Belgica’, twee onderstamtypes die erg gevoelig zijn voor de iepziekte.”

Ook de (uitgestelde) onverenigbaarheid is volgens Nijboer een reden om voor iepen op eigen wortel te kiezen. „Er zijn nogal wat klonen die geënt op een bepaalde onderstam onverenigbaarheid laten zien. Dat kan zelfs nog na twintig jaar. Een vervelend probleem voor de beheerder, omdat je het moeilijk ziet aankomen en gevaarlijke toestanden kan opleveren. Het zijn een soort tijdbommen.”

Als alternatief voor klonen vragen klanten wel naar bomen op eigen wortel, maar ze moeten er volgens Nijboer nog wel kennis en ervaring mee opdoen. „Niet alles wat op eigen wortel staat, is het walhalla.” < De Boomkwekerij 36 (18 oktober 2013)

Eigen wortel.indd 29

29

10-10-13 14:40

Tekst: Emiel van den Berg Foto’s: Arno Engels

Alleen de sterke so or Het sortiment Platanus wordt kleiner nu enkele koude winters hebben laten zien welke de sterkste soorten en cultivars zijn.

Er blijft echter voldoende over, want er zijn bewezen selecties met regelmatige vertakkingen en met zuil- en bolvormige kronen.

Platanus x hispanica ’Tremonia’

De plataan kent een rijke geschiedenis. Men schat dat het geslacht al meer dan 100 miljoen jaar op aarde voorkomt, en in mediterrane landen staan indrukwekkende exemplaren van enkele eeuwen oud. Van origine komt de boom uit het oude Perzië. Samen met de walnoot en tamme kastanje is hij langzaam richting het noordwesten gekomen. Waren walnoot en tamme kastanje geliefd om hun vruchten, de plataan was met name geliefd vanwege de snelle groei en daarmee snelle schaduw. Daarom worden platanen al heel lang in dakvormen gesnoeid.

Omdat de plataan goed verharding verdraagt, op vrijwel elke grondsoort gedijt en geen problemen heeft met vuile lucht in stedelijke gebieden, is hij ook al lange tijd een veel gebruikte stadsboom. London, Parijs en Rome zijn voorbeelden van grote steden waar de boom probleemloos groeit. De gewone plataan heet in het Engels daarom London plane, hoewel sommige botanici menen dat deze P. x hispanica ’London’ moet heten.

Platanen zijn eenvoudig te herkennen aan de afschilferende bast, maar de soorten onderling zijn lastig uiteen te houden. De belangrijkste zijn P. orientalis (oosterse plataan) en P. occidentalis (westerse plataan). De verschil-

WAT DE SPECIALISTEN ZEGGEN...

Maashees

De vraag bij kweker Albert van

Hanno Davids van J.H. Faassen-

Otto van Setten in Opheusden

kweekt P. x hispanica en van deze

Eldik in Lienden is met name naar

Hekkens in Reuver ziet grote voor-

kweekt het meest P. x hispanica.

kruisingsvorm ook de cultivars

P. x hispanica. „Ik kweek wat veel

delen van de plataan, „als hij maar

„Mijn afnemers vragen vrijwel altijd

’Malburg’ en ’Huissen’. „’Malburg’

wordt gevraagd.” In kleine aantal-

op de juiste plaats wordt aange-

specifiek om deze plataan. Ze vin-

groeit het hardst en maakt een

len levert hij ook de cultivars ’Mal-

plant.” Als belangrijkste cultivars

den hem het meest geschikt, onder

mooie stam, ’Huissen’ vertakt het

burg’ en ’Huissen’, maar hij bena-

noemt hij ’Bloodgood’, ’Huissen’,

andere voor dak- en leivormen.”

mooist en is geschikt voor lei- en

drukt dat hij de verschillen met de

’Schalk’s Favourite’ en P. orientalis

De afzet van de bomen loopt goed,

dakvormen.” Hij kweekt ook de

soort amper ziet. Toch kiest Van

’Digitata’. ’Huissen’ heeft volgens

voornamelijk in de maten 8-10 en

smal opgaande ’Tremonia’, die hij

Eldik bewust voor enige diversiteit.

hem een goed verdeelde vertak-

12-14, en gaat veelal naar kwekers

moeilijk te vermeerderen vindt en

Hij heeft een lichte voorkeur voor

king en wordt niet extreem groot.

die er mee doorkweken. Ook gaan

’Louisa Lead’, die een goede vertak-

’Huissen’, omdat deze zich goed

Verder noemt hij P. x hispanica ’Alp-

er veel al in dakvorm naar tuincen-

king heeft. „De laatste jaren heb-

leent voor het maken van dakvor-

hen’s Globe’, een boom die hier zel-

tra en hoveniers. Soms is er vraag

ben we behoorlijk wat vorstschade

men. „De cultivar heeft een goede

den in de openbare ruimte wordt

naar andere soorten en cultivars,

gehad in ’Malburg’ en ’Louisa Lead’.

groeikracht en maakt veel takken

aangeplant, maar die wel veel naar

maar de kweker houdt het bij de

Over het algemeen had ’Huissen’ de

die mooi verspreid staan.” Ook naar

landen in Midden- en Oost-Europa

bekende soort. „Je moet keuzes

minste schade.” ’Digitata’ en ’Mina-

de bolvormige ’Alphen’s Globe’ is

gaat. „Vooral voor de aanplant op

maken.” Een cultivar als ’Alphen’s

ret’, cultivars van P. orientalis, had-

redelijk vraag. Door vorstschade

parkeerplaatsen bij grote winkel-

Globe’ zit bewust niet in zijn sorti-

den weer veel meer geleden van

tijdens de afgelopen twee winters

centra.” Verder stijgt de vraag naar

ment. „Die moet je in het voorjaar

de vorst. „’Minaret’ is ook een stuk

merkt Van Eldik een lichte schaarste

cultivars. „Dat is hoopvol en bete-

enten en dat is hier de drukste pe-

gevoeliger voor Verticillium.”

in de gangbare soorten en cultivars.

kent dat mensen bewuster kiezen.”

riode.”

Jan

30

Akkermans

in

De Boomkwekerij 36 (18 oktober 2013)

Plantanus.indd 30

10-10-13 14:41

Sortiment

so orten Platanus blijven over

Platanus orientalis ’Minaret’

Platanus x hispanica ’Huissen’

lende kruisingen van deze twee soorten zijn al eeuwen verzameld onder de naam P. x hispanica (gewone plataan) en kunnen behoorlijk verschillen. P. x hispanica heette tot voor kort nog P. x acerifolia, maar inmiddels is weer gekozen voor de allereerste naam die de kruising ooit kreeg.

Uniforme habitus verzekerd De voor Nederland meest winterharde soort is P. x hispanica. Vanwege de variabele verschijningsvorm van deze kruisingsvorm zijn door de jaren heen diverse cultivars op de markt verschenen die een uniforme habitus garanderen. ’Malburg’ en ’Huissen’ zijn twee cultivars die door Naktuinbouw zijn geselecteerd, nadat ze in 1981 zijn gevonden in een oude platanenlaan in Huissen. De bomen vielen op door hun smalle uiterlijk. ’Tremonia’ is een Duitse selectie met een piramidale kroonvorm; de Amerikaanse selectie ’Bloodgood’ heeft een hoge resistentie tegen plataankanker. In de periode dat bolbomen populair waren, verscheen ’Alphen’s Globe’, een variëteit die door jaarlijkse snoei goed klein is te houden en een bolvormige kroon vormt. Krijgt de boom de kans uit te groeien dan haalt hij zeker nog een behoorlijke hoogte. ’Louisa Lead’ is een Nederlandse selectie die een goede groei heeft en een regelmatig vertakte kroon.

Platanus x hispanica ’Malburg’

MEEST VERHANDELDE PL ATANUS P. x hispanica – variabele kruisingsvorm met ronde kroon, 20-30 m hoog P. x hispanica ’Huissen’ – ovale tot breed ovale kroon, 20-30 m hoog P. x hispanica ’Tremonia’ – lange, rechte stam en piramidale kroon, 15-20 m hoog P. x hispanica ’Alphen’s Globe’ – op stam geënte bolvorm, wordt jaarlijks gesnoeid P. x hispanica ’Bloodgood’ – lange, rechte stam en ronde kroon, 20-25 m hoog P. x hispanica ’Malburg’ – ovale tot breed ovale kroon, 20-30 m hoog P. x hispanica ’Louisa Lead’ – kroon regelmatiger dan bij de soort, 20-30 m hoog P. orientalis ’Schalk’s Favourite’ – zuilvormige habitus , 15-20 m hoog P. orientalis ’Digitata’ – decoratief handdelig blad, ronde kroon, 20-30 m hoog

’Digitata’ gevoelig voor vorst Ook P. orientalis kent enkele decoratieve cultivars. ’Digitata’ en ’Minaret’ vallen op met hun handspletige tot handdelige blad waarvan de randen getand zijn. ’Digitata’ wordt een forse boom met een ronde kroon. ’Minaret’ is zuilvormig en blijft kleiner, ook het blad.

Een nadeel van de oosterse plataan is de gevoeligheid voor vorst. Dat bleek ook in het gebruikswaardeonderzoek straat- en sierbomen: de cultivar ’Digitata’ is gevoelig voor zowel vorstscheuren als gedeeltelijk invriezen van de kroon. Het onderzoek beveelt daarom aan om de

P. orientalis ’Minaret’ – decoratief handdelig blad, zuilvormige kroon, 8-12 m hoog

groei direct na aanplant niet te veel te forceren.

De cultivar ’Schalk’s Favourite’ is een selectie van Gerrit Schalk. De voormalig Naktuinbouw-keurmeester vond deze bij het station in Gouda. Deze cultivar valt op door de smalle habitus, die enige gelijkenis vertoont met P. x hispanica ’Tremonia’. Anders dan de eerdere cultivars van P. orientalis is ’Schalk’s Favourite’ zonder al te veel moeilijkheden te vermeerderen. < De Boomkwekerij 36 (18 oktober 2013)

Plantanus.indd 31

31

10-10-13 14:41

520186.indd 32

14-10-2013 11:19:14

520187.indd 33

14-10-2013 11:19:50

Institutionele markt

Tekst: Wim du Mortier Foto: Tuin en Landschap

Gemeenten bezuinigen stug door In 2013 geven gemeenten in Nederland pakweg een vijfde minder uit aan nieuwe aanplant. Ook voor 2014 ziet het er somber uit voor de omzet van boomkwekers op deze markt. Drie van de vier gemeenten heeft plannen om nog drastischer te bezuinigen op onderhoud en aanleg.

Gemeenten bezuinigen niet alleen op onderhoud, maar ook op aanschaf van plantmateriaal.

Voor nieuwe aanplant hebben gemeenten gemiddeld genomen 20% minder budget in vergelijking met 2012. In 2011, toen een soortgelijk onderzoek is uitgevoerd, hakte het er nog harder in. Toen werd gemiddeld bijna 32% minder uitgegeven aan nieuwe aanplant in vergelijking met 2010. Maar de dalende lijn zet zich dus onafgebroken voort.

Voor 2014 ziet het er niet rooskleurig uit. Uit het onderzoek van iVerde blijkt dat 55% van de gemeenten verwacht dat het budget voor groen, dus onderhoud en nieuwe aanplant, verder zal afnemen.

Dat blijkt uit een onderzoek uitgevoerd in opdracht van iVerde; de organisatie waarbinnen Anthos, de LTO Vakgroep Bomen en Vaste planten en branchevereniging VHG samenwerken. Zo’n 200 overheden waaronder ruim 190 gemeenten zijn aan de tand gevoeld over hun plannen voor

Achtergrond

Campagne gemeenteraadsverkiezingen iVerde gaat aan de hand van de resultaten van het onderzoek in de aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen van maart 2014 campagne voeren. Geprobeerd wordt gemeenten op andere gedachten te brengen. Nadrukkelijk wordt gewezen op de positieve effecten van een groene omgeving. Die leiden maatschappelijk juist tot kostenbesparingen. „Een slimme gemeente investeert juist in groen”, is de stelling van iVerde.

De campagne richt zich straks niet alleen op politieke partijen, maar ook op de burger. Die zal worden ingelicht over de te verwachten nadelige effecten van de bezuinigingen. iVerde hoopt dat burgers in hun gemeente dan op partijen zullen stemmen die zich verzetten tegen de bezuinigingen op groen.

34

het openbaar groen. De resultaten duiden erop dat de boomkwekerij in Nederland hier omzet inlevert. Hoeveel omzet de boomkwekerij en de handel in boomkwekerijproducten daarmee gaan mislopen, is niet exact aan te geven. In Nederland zijn geen landelijke cijfers over de uitgaven van gemeenten aan openbaar groen beschikbaar.

Bezuinigingen gaande Drie van de vier gemeenten bezuinigt dit jaar al op onderhoud en aanplant.

Dat bezuinigen uit zich in allerlei vormen. Zo worden bestaande plantsoenen gerooid en vervangen door gras dat minder onderhoud vergt.

Ook voor nieuwe aanplant wordt, zo blijkt uit signalen uit het vak, vaker gekozen voor onderhoudsarme aanplant. Op de mooie in het oog springende plekken in de gemeente kan nog eens een keer een uitzondering worden gemaakt, maar bijvoorbeeld arbeidsintensieve leibomen zullen niet vaak meer worden gebruikt.

Noodklok iVerde luidde vorige week daarom de noodklok. In een persbericht werden de voornaamste resultaten uit het onderzoek gemeld en vastgesteld dat de burger ’zal moeten gaan wennen aan kale straten en sobere plantsoenen’.’De sector vindt dat ’de groene grens is bereikt’. „Het is kapitaalvernietiging”, zegt iVerde-bestuurslid Egbert Roozen. „Jarenlang is het groen in onze steden en dorpen met zorg aangelegd en onderhouden.

Nederland staat daarom bekend. Nu dreigt afbraak. En dat bederft niet alleen de aanblik, maar het gaat verder dan dat.”

De onderzochte gemeenten verwachten dat burgers gaan klagen.

Slecht onderhouden, eentoniger groen leidt tot een lagere belevingsen gebruikswaarde. En de effecten van verwaarlozing - zoals meer onkruid - zullen zichtbaar worden.

Dat heeft op den duur allerlei maatschappelijke gevolgen die juist weer tot hogere uitgaven zullen leiden, zo waarschuwt iVerde gemeenten. <

De Boomkwekerij 36 (18 oktober 2013)

Bezuinigingen gemeenten-BKW13-36.indd 34

14-10-13 14:52

Keurmerk

Tekst: Ketura Haveman Illustratie: John Jennissen

Groenkeur ontwikkelt certificering voor DBN Het bestuur van Duurzame Boomkwekers Nederland heeft Groenkeur gevraagd een boomkwekerijcertificaat te ontwikkelen. In december presenteert Groenkeur de opzet en kunnen leden beslissen of ze overstappen.

Het bestuur van DBN is al langere tijd niet tevreden over hun samenwerking met Milieukeur. Voorzitter Harm Horlings: „Het is een goede certificering, maar ze profileren zich niet voldoende in de markt. Milieukeur doet te weinig aan marketing en promotie van het keurmerk. Iets wat wij graag anders zouden zien en daar hebben we ook al meerdere gesprekken over gevoerd met Stichting Milieukeur.”

Het mocht echter niet baten, want het beleid van Milieukeur is in dat opzicht niet veranderd afgelopen jaar. Voor het bestuur van DBN is dat voldoende reden geweest om te kijken wat de mogelijkheden zijn om bij Groenkeur aansluiting te zoeken.

Groenkeur is volgens Horlings een logische keuze. „Stichting Groenkeur is actief in de keten waar wij deel van zijn. Ze hebben keurmerken voor hoveniers, grootgroenvoorzieners en boomverzorgers. Ondertussen zetten ze de certificaten actief in de markt bij overheidsorganisaties en particulieren, zodat er vraag naar is. De boomkwekerijsector kan hier goed bij aansluiten als toeleverancier.”

Snel schakelen DBN heeft daarom Stichting Groenkeur gevraagd om voor de boomkwekerij een certificaat op te zetten.

Het certificaat moet voldoen aan de criteria van duurzaam inkopen en zal dus wederom moeten voldoen aan bovenwettelijke eisen. Samen met DBN wordt bekeken welke eisen opgenomen worden.

Het bestuur van DBN en Stichting Groenkeur hebben afgesproken dat

het conceptcertificaat half december klaar is. „Dat is redelijk kortdag en we moeten dus snel schakelen.

DBN wil graag snel duidelijkheid hebben naar haar leden toe”, aldus Matthijs Mesken, directeur Stichting Groenkeur. Om op een dergelijk korte termijn een certificeringsschema te ontwikkelen, heeft Stichting Groenkeur Frans Pladdet ingehuurd om het schema te maken. „Pladdet heeft ervaring met het opzetten van certificeringsschema’s en kent bovendien de boomkwekerij goed door zijn ervaring bij Milieukeur.”

Met het aantrekken van Pladdet is overigens niet gezegd dat het keurmerk een kopie zal zijn van het Milieukeurcertificaat. Mesken: „Maar er zullen ongetwijfeld overeenkomsten zijn, omdat ook het certificaat van ons straks moet voldoen aan de criteria duurzaam inkopen.” Het nieuwe certificaat zal een productcertificaat worden, net als Milieukeur. Dat is wel anders dan de overige certificaten van Stichting Groenkeur. Dat zijn namelijk allemaal bedrijfscertificaten.

DBN heeft Groenkeur gevraagd met het Groenkeurcertificaat internationale aansluiting te zoeken. Immers steeds meer landen eisen borging van een duurzaam teeltproces. Voor deze internationale aansluiting is Groenkeur in overleg met MPS over aansluiting bij Fair Trees Fair Plants.

Eigen keuze Tijdens de ledenvergadering 17 december krijgen de leden van DBN een presentatie van het nieuwe certificaat. Als de leden akkoord gaan,

zorgt Groenkeur dat in januari het certificaat klaar is. De leden van DBN kiezen uiteindelijk zelf of ze overstappen. Horlings: „Als bestuur zullen we het wel adviseren, omdat we in onze ogen sterker staan met een certificaat waarin meer aandacht is voor marketing en promotie. Maar leden zijn er uiteraard vrij in om zelf te kiezen. Ook kwekers met het MPS duurzaamheidscertificaat en of Ekokeurmerk kunnen lid worden van DBN. We zijn immers een vereniging voor alle duurzame boomkwekers in Nederland.” < De Boomkwekerij 36 (18 oktober 2013)

DBN Groenkeur.indd 35

35

14-10-13 14:52

Foto’s: Arno Engels, Tuincentrum De Oude Tol

p ro d u c ta n a lys e

Matig seizoen voor Hydrangea macrophylla Kwekers van tuinhortensia kijken terug op een moeizaam seizoen. De achterstand die in het voorjaar werd opgelopen kon in de zomer niet worden goedgemaakt.

De omzet bleef niet alleen achter door matige prijzen, maar ook door minder productie. Het koude voorjaar zorgde voor groeivertaging, waardoor de tweede productieronde bij veel kwekers kleiner uitviel.

Het koude voorjaar zorgde zowel bij tuinhortensia uit de kas als van buiten voor groeivertraging. Volgens Cynthia van der Helm van Kwekerij Sjaak van Schie bv liep hun kasproductie in het voorjaar twee weken achter. „Hierdoor misten we twee weken omzet. Het afzetprobleem zat toen met name in minder productie en niet in de prijsvorming, want die was voor de daghandel in april en mei nog goed. Pas in de zomer kwamen de prijzen onder druk te staan.”

ker wordt om te plussen”, zegt hij.

Bij FloraHolland bleef de aanvoer dit jaar fors achter. Tot en met week 40 werden 4,6 miljoen tuinhortensia verkocht, tegen 5,7 miljoen in dezelfde periode vorig jaar. De middenprijs in deze periode daalde van €3,43 in 2012 naar €3,35 in 2013. <

handelsstemming

hoe loopt het?

Coniferenseizoen is goed op weg

‘Franse tuincentra bestellen goed’

Over het algemeen is de handelsstemming niet slecht als het gaat over de najaarsverkoop van haagconiferen.

De prijsdruk op het 80-100 cm-segment blijft, maar in andere maatvoeringen wordt nog geld verdiend.

Het coniferenseizoen is nu ongeveer halverwege. Bij sommige kwekers zijn de meeste coniferen al weg, maar bij anderen is het seizoen pas net gestart.

Volgens kweker Ad Vromans zijn er dit najaar in het 80-100 cm-segment veel retailacties gedraaid voor slechte prijzen. Hij ziet om zich heen dat een aantal retailers dit najaar om goedkoper uit te zijn voor kwalitatief mindere planten heeft gekozen. Zelf heeft hij deze acties aan zich voorbij laten gaan. „Ik doe nu misschien iets minder handel, maar ik heb er alle vertrouwen in dat dat dit voorjaar weer goed komt.”

Bij Leuveld Kwekerijen is het sei-

36

Ook René Pijnenburg van Gebr.

Jonkers Elshout bv denkt dat de zomerperiode voor veel kwekers geen goede periode was, maar zelf is hij niet ontevreden over de verkoop van de doorbloeiende Forever & Eversoorten. Het lijkt er volgens hem dan ook op dat de forse promotie die voor deze soorten wordt gemaakt, dit jaar z’n vruchten heeft afgeworpen.

Maar dat lijkt niet voor alle soorten op te gaan waarvoor promotie wordt gemaakt. Kweker André van Zoest merkte bijvoorbeeld niet dat de verkoop van Endless Summer-soorten makkelijker liep dan die van ’gangbare’ soorten. „Mijn gevoel is dat deze wat duurdere soorten zich dit jaar juist moeilijker lieten verkopen.”

Al met al noemt hij de verkoop dit jaar ’niet best’. „Maar het positieve daaraan is dat volgend jaar makkelij-

zoen pas net gestart en dat is volgens medewerker Marco Wind door het warme weer in september zo’n twee weken later dan vorig jaar. Hij merkt dat de bestellingen kleiner zijn dan voorgaande jaren. Volgens hem komt dat omdat tuincentra en handelaren het voorraadrisico steeds vaker bij de kweker leggen. Het bedrijf blijft weg van het gangbare 80-100 cm-segment door het leveren van coniferen van 40-50 cm in pot en planten van 120140 cm. „De vraag voor deze segmenten is goed”, zegt Wind.

Dutch Garden Plants doet met name acties en hiervan is 80% voor dit najaar al gedaan. Frank Deriet: „We zijn al de derde week van augustus begonnen. Ondanks het koude voorjaar haalden de bomen gelukkig de afgesproken maat. De acties zijn wat ons betreft naar volle tevredenheid verlopen.” Volgens Deriet valt de prijsdruk mee omdat het bedrijf een bredere sortering levert dan alleen de gangbare 80-100 cm en daarmee interessant is voor haar klanten. <

Handel in week 40

Hans Boot, Innocenti & Mangoni

’Geen fantastisch jaar’ Handel in week 41

Ronald Brand, Floreac/Horticept

Lees elke week beschouwingen over hoe de handel loopt op de boomkwekerij.nl

De Boomkwekerij 36 (18 oktober 2013)

Markt en Afzet BKW13-36.indd 36

14-10-13 14:53

Markt & Afzet p ro d u c ta n a lys e

Beuken blijven onverminderd populair Vorig seizoen zijn er van gewone beuk weer grote aantallen verkocht. Vooral de grotere maten lagen goed in de markt, zowel van regulier haagplantsoen als van beveerd materiaal dat op afstand was gekweekt. De kleinste maten waren echter weer moeilijk te verkopen.

Kwekers bleven zitten met de kleinste maten (30-40 en 40-60 cm), omdat de geboden prijzen volgens hen te laag waren, of omdat er gewoon geen vraag naar was. De vraag naar Fagus sylvatica concentreert zich al jaren rondom de grotere maten, omdat afnemers (particulieren) er het snelst een haag mee kunnen realiseren.

Op diverse bedrijven waren de maten 60-80 en 80-100 vrijwel uitverkocht. Toen de winter inviel was

op veel plaatsen bijna de helft weg, maar de afzet in het voorjaar was onzeker. Een aantal kwekers had in januari – op eigen risico – partijen in de koeling gezet, in de hoop dat ze na het voorjaar langer konden verkopen. Dat pakte goed uit; in juni gingen de laatste beuken met blote wortel weg. Vanaf die maand begon de vraag naar beuken in pot. Die liep volgens kwekers best goed door.

Het aanbod van de maten 100-125 en 125-150 was weer vrij groot, maar de vraag was ook navenant. Het aanbod vanaf 150 cm was daarentegen te klein voor de vraag, zeker het aanbod van beuken die op afstand waren gekweekt en van onderuit volledig beveerd waren. Dat laatste product was wel minimaal de helft duurder dan regulier haagplantsoen, maar de

vraagprijs werd ook betaald.

Het aanbod zal de komende jaren niet afnemen, want er is veel gezaaid. In Nederland was vorig najaar weliswaar geen oogst van beukennoten. Maar er is veel zaad uit andere landen gebruikt. <

langs de kassa

Elo Jansen:

’Zomerverkoop heeft redelijk doorgelopen’ Naam bedrijf:

Tuincentrum De Oude Tol Locatie:

Wageningen Medewerkers:

25

Jullie schrijven dat jullie ‘net even anders’ zijn. Wat houdt dit precies in? „Dat we net even een ander sortiment hebben dan collega’s. Voor de planten betekent dit dat we een breder sortiment en grotere maten hebben. Zo hebben we momenteel bijvoorbeeld geen twee soorten Leucothoe, maar vijf.”

Hoe belangrijk zijn de boomkwekerijproducten voor u? „Die maken zo’n 30% van de omzet uit. Dat is redelijk wat. We hebben vroeger ook een eigen kwekerij gehad, dus dan heb je sowieso iets meer met planten. Een groot deel van de planten kopen we via een commissionair op de veiling in Aalsmeer.

Daarnaast koop ik zelf ook bij verschillende boomkwekers.”

Waar is momenteel vraag naar? „Planten die nu mooi zijn, zoals Skimmia en Leucothoe. Een tuin aanleggen gebeurt steeds minder in het najaar.

Mensen komen vooral om de tuin of plantenbakken aan te vullen.”

Zijn jullie al met de kerst bezig? „Jazeker! Na de zomer beginnen we vrijwel meteen met de ombouw.

Niet dat we de herfst overslaan; de plantenverkoop blijft doorgaan. Maar een groot deel van de winkel wordt ingeruimd voor de kerst.”

Hoe verliep de zomerverkoop? „De zomerverkoop heeft redelijk doorgelopen. Ten opzichte van voorgaande jaren is deze verkoop stabiel.

De najaarsverkoop wordt de laatst jaren wel steeds minder. Maar veel is ook afhankelijk van het weer. Als we open weer houden, loopt het nog wel even door.” < De Boomkwekerij 36 (18 oktober 2013)

Markt en Afzet BKW13-36.indd 37

37

14-10-13 14:53

Gemeenschappelijk Landbouwbeleid Het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) dat per 2015 van toepassing wordt, biedt boomkwekers extra mogelijkheden. Maar vooruitlopend daarop worden ook strubbelingen ervaren. Dat bleek onlangs op de jaarvergadering van de Cultuurgroep voor Fruitgewassen in Sevenum.

Per 2015 komen ook gespecialiseerde boomkwekerijbedrijven (geen glas) in aanmerking voor toeslagrechten (directe betalingen). De rechten worden direct gebaseerd op de oppervlakte van een bedrijf. In 2019 is de waarde van de toeslagrechten per ha voor

iedereen gelijk, voor die tijd zijn er om historische redenen nog wel waardeverschillen. Deze verschillen leiden momenteel vaak tot terughoudendheid bij grondeigenaren om grond te gaan verhuren.

Vanuit de cultuurgroep wordt gewerkt aan handvatten voor kwekers om grondeigenaren te doen bewegen toch hun gronden te verhuren. De komende maanden zullen de LTO-gewesten bijeenkomsten organiseren voor hun achterban over het GLB. Houdt u de uitnodigingen in de gaten.

Bezoek delegatie AVBS De boomkwekerijsector wordt almaar mondialer. Steeds meer wet- en regelgeving wordt vanuit Europa bepaald.

Peter Bontekoe (rechts) ontmoet zijn Belgische collega Didier Hermans.

In de belangenbehartiging is het van groot belang om internationaal goed samen te werken. De Europese besluiten worden niet in alle landen op dezelfde wijze in nationaal beleid vertaald. Soms pakt dit uit in een concurrentievoordeel, en soms in een nadeel.

Onlangs heeft de LTO Vakgroep Bomen en Vaste planten afstemming gehad met een delegatie van het Algemeen Verbond van Belgische Siertelers en Groenvoorzieners (AVBS), de Belgische collega’s. Aan de orde is geweest hoe organisaties elkaar kunnen versterken, bijvoorbeeld op het gebied van gewasbescherming en bemesting. Ook is besproken via welke Europese of zelfs wereldwijde overlegorganen een maximaal resultaat voor boomkwekers behaald kan worden. De vakgroep wil ook de contacten met de Bund Deutscher Baumschulen intensiveren.

Cursus veredeling houtige gewassen Waarschijnlijk start via Naktuinbouw in januari 2014 een cursus plantenveredeling in de Boomkwekerij. De cursus is bestemd voor personen die zich basiskennis eigen willen maken met betrekking tot veredeling om zodoende een goede gesprekspartner te kunnen zijn met veredelaars. Of misschien heeft u zelf plannen om te starten met een veredelingspro-

gramma. Bent u geïnteresseerd in deze cursus, dan kunt u contact opnemen met Piet Verhoeven via pverhoeven@ aequor.nl of 06-51426753. Voor meer informatie over cursussen en workshops die Naktuinbouw aanbiedt, zie www.naktuinbouw.nl en dan verder onder ’opleidingen’.

Deze bijdrage valt onder de redactionele verantwoordelijkheid van de LTO Vakgroep Bomen en Vaste planten. Voor informatie: (073) 217 31 83, e-mail: info@zlto.nl, www.lto.nl.

38

Het nieuwe werken Vroeger was alles eenvoudiger. Neem bijvoorbeeld het onderzoek en promotie in de boomkwekerij. Het PT haalde geld op bij boomkwekers en een aantal kundige bestuurders besloten waar dit geld aan werd uitgegeven. Vervolgens kwamen PPH en PPO langs die dit weer uitgaven aan promotie en onderzoek. Toen kwam er een clubje die hier tegen was en een politieke partij, de VVD genaamd, die vond na een tijdje besturen van datzelfde PT, dat het maar beter afgeschaft kon worden.

Al het opgebouwde werd afgebroken, maar er begint al een hele nieuwe structuur, een netwerk, te ontstaan. De productie, export en groenvoorzieners hebben zich verenigd in iVerde om de groene stad verder uit te dragen en samen met FloraHolland het onderzoek naar groen en groentoepassingen weer op te pakken. Kwekers kunnen teelttechnische problemen niet meer wegleggen bij gebrek aan onderzoeksbudget. Hiervoor zoeken we oplossingen door laagdrempelig een samenwerkingsverband vorm te geven met hogescholen, teeltadviseurs en groepjes kwekers.

Maar het allergrootste probleem is het beschikbaar houden en krijgen van goede gewasbeschermingsmiddelen. Je kunt niet zomaar van LTO-leden vragen te gaan betalen voor onderzoeken op dit punt voor de gehele sector. We zijn in onderhandeling met toeleveranciers en fabrikanten om te komen tot een systeem waaraan iedereen meebetaalt aan onderzoek. Met onze Duitse en Belgische collega’s zijn we in onderhandeling om te komen tot gezamenlijke erkenning van middelen in de drie landen tegelijk.

In hoog tempo ontstaan nieuwe netwerken en een nieuwe werkwijze. Met één heel groot verschil: dit netwerk faciliteert niet zozeer de sector, maar vooral exclusief onze leden. En daar hebben ze recht op! Wie niet meebetaalt, kan ook niet meebepalen.

Henk Raaijmakers

Vice-voorzitter LTO Vakgroep Bomen en Vaste planten.

De Boomkwekerij 36 (18 oktober 2013)

LTO linkerpag-BKW13-36.indd 38

14-10-13 14:53

Service

Foto: Arno Engels

bedrijfsnieuws

vaktaal

Inschrijven Colour your Life IPM Tijdens IPM 2014 vindt opnieuw de verkiezing voor de Colour your Life Award plaats. Alleen deelnemers aan de IPM kunnen hieraan meedoen en voor hen is de inschrijving geopend. Met de Colour your Life Award IPM 2014 worden planten met hun verhaal in de schijnwerpers gezet.

Inschrijven is mogelijk tot 1 december 2013. In december wordt bekendgemaakt welke bomen of planten worden genomineerd.

De Colour your Life Award 2014 is mogelijk gemaakt door FloraHolland, Bloemenbureau Holland, Bizz Communications en IPM Essen.

Meer informatie: Remy Steijger, projectleider Colour your Life Award 2014, award@rsdm.nl of 06-18801318.

Cursus vasteplantenteelt Er is deze winter een cursus vasteplantenteelt. De cursus heeft een praktische insteek en bestaat uit dertien dinsdagavonden en drie excursies. De eerste bijeenkomst is op 19 november.

De cursus wordt gegeven op het bedrijf van de Gebr. van de Reep in Hillegom en kost €500 per deelnemer. Henk van den Berg coördineert de cursus. Voor aanmeldingen en vragen kan met hem telefonisch (06 51 31 22 07) of via de mail (bergbalkan@wxs.nl) contact worden opgenomen.

agenda Binnenland 22 oktober Groen Direkt beurs Boskoop

31 oktober Nederlandse Boom-

infodag Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug 5 november Groen Direkt winterbeurs Boskoop 6 t/m 8 november Handelsbeurs Trade Fair Aalsmeer 6 t/m 8 november IFTF - IHTF internationale beurs Vijfhuizen 21 november Informatiedag hulpstoffen in land- en tuinbouw Gorinchem 26 t/m 28 november Tuinbouwrelatiedagen Venray 4 en 5 februari Groen Direkt voorjaarsbeurs Boskoop

11 t/m 13 februari Tuinbouwre-

latiedagen Gorinchem

8 en 9 maart Themaweekend helleborusdagen Eenrum, kwekerij De Kleine Plantage 5 en 6 april Themaweekend rozen, clematis en zaden Eenrum, kwekerij De Kleine Plantage 3 en 4 mei Themaweekend zomerbollen en heesters Eenrum, kwekerij De Kleine Plantage

Buitenland t/m 20 oktober Beurs Florex Roemenië, Cluj-Napoca

23 t/m 27 oktober Sierteeltvakbeurs Flower Autumn Bulgarije, Plovdiv 28 t/m 31 januari Vakbeurs IPM Duitsland, Essen

Bijdragen Meer informatie op: deboomkwekerij.nl/agenda

Bijdragen voor de service-pagina’s kunnen worden gestuurd naar Redactie ‘De Boomkwekerij’, Postbus 9324, 2300 PH Leiden, e-mail: boomkwekerij@hortipoint.nl.

Kees Burgmans Leeftijd: 34 Opleiding: mtus Breda Bedrijf: Plantenkwekerij Kees Burgmans Plaats: Haaren

Bent u nog aan het afleveren? „Het komt nu sinds GrootGroenPlus wel weer op gang. Maar het zijn geen grote aantallen.”

Is GrootGroenPlus een belangrijke beurs voor u? „Wij stonden dit jaar voor het vijfde jaar op de beurs. Voor ons is het de beurs om te staan. We leveren met name aan hoveniers en landschapsinrichters voor openbaar groen en die bezoeken toch vooral de Zundertse beurs.”

Is het voor jullie de enige beurs? „Wel de enige landelijke beurs.

Daarnaast doen we ook altijd mee aan de Haarense beurs, maar die heeft toch een ander karakter.”

Is GrootGroen de aftrap naar het najaarsseizoen? „Ach, de afzet is altijd een aflopende zaak in het najaar. Wij beginnen in februari met leveren en na een knallende start de eerste maanden loopt de afzet maandelijks langzaam terug tot de handel eind november helemaal stilvalt.”

Hoe loopt het dit jaar? „De handel kwam laat op gang, waardoor we de eerste maanden toch ongeveer 25% zijn misgelopen.

Dat hebben we deels nog kunnen

Sortiment: Heesters, als Hedera, Hydrangea, Viburnum en Prunus en vaste planten Oppervlakte: 2 ha buiten en 1,5 ha overdekt

inhalen, maar niet helemaal. Al met al zullen we dit jaar toch 10 tot 15% minder verkopen dan vorig jaar.”

Moet u hierdoor meer overwinteren? „Ja er is helaas genoeg te overwinteren. Afgelopen winter hebben we een nieuwe foliekas gezet. Aan ruimte hebben we dus gelukkig geen gebrek.”

Waarom hebben jullie voor folie gekozen? „Het geeft een mooier klimaat vind ik. Rustiger. Hierdoor groeien de planten mooi compact en blijven ze goed op kleur.”

Is het enkel of dubbel folie? „We hebben voor dubbel folie gekozen. Dat geeft een betere isolatie.

Dat hebben we dit voorjaar gelijk goed kunnen merken. Hoewel we de kas alleen maar vorstvrij houden, heb ik de kosten al bijna terug verdiend. Ook van de oude kas is het enkel folie vervangen door dubbel folie. Een goede investering.”

Overwintert u alles in de kas? „Een deel blijft buiten zoals hortensia en Cotoneaster, waar we ze wel afdekken. Vorstgevoeliger gewassen als Prunus en Taxus halen we allemaal naar binnen.”

De Boomkwekerij 36 (18 oktober 2013)

Service rechterpag-BKW13-36.indd 39

39

14-10-13 14:54

520188.indd 40

14-10-2013 10:34:33