BloemisterÄł Vakblad voor de
08
26 71e jaargang 1 juli 2016
Noodweer
11 Werkgevers
12 Onzekere tÄłden
30 Tulpen waren
32 Leren van de
doen eindbod cao
na Brexit
kleiner dit jaar
'big data boeren'
Bloemisterij Vakblad voor de
11 5% loonsverhoging gedurende driejarige cao
Opinie 4 Interview: ’Aandacht voor scholing door ondernemers verbeterd’ 4 Commentaar: Geef leed een gezicht 5 Stelling: EU is te ver doorgeschoten in haar regelzucht
Nieuws 6
Een selectie uit het meest recente nieuws
Bedrijf en afzet 8 Ondernemen: Noodweer in de overtreffende trap 9 Column: Feico Smit, Oeganda
12 ’Gevolgen Brexit zijn
onmogelijk in te schatten’
10 Vragen: Is er subsidie mogelijk op energiebesparende investeringen? 11 Ondernemen: 5% loonsverhoging gedurende een driejarige cao 12 Afzet: ’Gevolgen Brexit zijn onmogelijk in te schatten’ 14 Afzet: Nieuwe strenge eisen voor Keniaanse kwekers
Markt 20 Enkel- en dubbelbloemige delphinium goed van start 20 Beperkte markt voor eenjarige delphinium 21 Minder aanbod brengt markt pluizers nog niet in balans 22 Potanjer: overaanbod winter trekt middenprijs omlaag 23 Terrasplant 2016 hibiscus teert geleidelijk verder in
Teelt
28 'Er zijn al afspraken met omliggende projecten'
24 In beeld: Sierpeper voor Orius in chrysant 26 Gewasbescherming: Kasgeluiden 28 GreenTech interview: Marco van Soerland van Trias Westland 30 Tulp: Inhoud tulpenbol viel tegen 32 Techniek: ’Voor topopbrengsten moet je naar de natuur luisteren’ 34 Teelttips: zomerbloemen, anthurium, chrysant, roos, phalaenopsis 35 Column: Kees van Egmond
Nieuws 36 Nieuws: PSTVd in sierteeltmateriaal is minder bedreigend
30 Inhoud tulpenbol viel tegen
Service 37 Kasgenoot: Matheu Loeffen Agenda Voorplaat: Foto: Bert Jansen
Vakblad voor de Bloemisterij 26 (2016)
3
Opinie Ine Prins, bestuurslid LTO Glaskracht Westland
’Aandacht voor scholing door ondernemers verbeterd’
FOTO: WIL PRINS
Ine Prins is bijna 2 maanden bestuurslid van LTO Glaskracht Westland met in haar portefeuille onder meer scholing. Als directieadviseur van Prins Orchidee in Monster weet ze dat zowel scholing van werkgevers als werknemers essentieel is voor de bedrijfscontinuïteit. „Voor ondernemers die het vizier op de toekomst hebben gericht, is scholing een noodzaak”, aldus Prins. Peter van Leth pvanleth@hortipoint.nl
Wie moet bij een beperkt budget vooral bijblijven: de werkgever of de werknemer?
Indien niet. Waar ligt dat aan?
Staat scholing voldoende op het netvlies van tuinders? Hoe stimuleer je leren en ontwikkelen op het eigen bedrijf?
Wat bedoelt u met het nemen van verantwoordelijkheden?
Aan welke competenties moeten ondernemers werken?
Geef leed nadrukkelijker een gezicht
Commentaar Hans Neefjes vakredacteur hneefjes@hortipoint.nl
E
‘
en natuurramp is jullie overkomen, heel veel sterkte met de opbouw van jullie zwaar beschadigde bedrijf'. Dit bericht ontving Anthuriumkwekerij Wijnen Asten op zijn Facebookpagina. Teler Johan Wijnen had melding gemaakt van de hagelschade en van het feit dat hij door de snelle service van kassenbouwers mooie anthuriums kan blijven snijden. „Wij zullen u de komende tijd via Facebook op de hoogte houden. Wij leven met iedereen mee!”, schrijft Wijnen verder. En op zijn site staat ’Onze winkel is gewoon geopend ondanks de vele schade door de hagelbui van 23 juni’. Dus niet alleen standsorganisaties en verzekeraars
delen informatie over de impact van het noodweer. Sommige telers doen daar ondernemend aan mee. Dat is bewonderingswaardig. Je zal maar, zoals afgelopen donderdagavond 23 juni, hagelstenen zo groot als tennisballen op je kasdek krijgen. Een bedrijf runnen moet dan in de hoogste versnelling. Niet lullen maar poetsen. En toch vindt Wijnen de tijd om zijn 'achterban' op de hoogte te houden. Het is geen nieuws dat de landelijke media bereikt. Die rept over de honderden miljoenen euro's schade door overtollige regenval en extreme hagel. LTO Nederland, ZLTO en LLTB vroegen het kabinet vergeefs om de gevolgen van het noodweer te Vakblad voor de Bloemisterij 26 (2016)
Wilt u uw mening geven? Stuur een brief naar postbus 9324, 2300 PH Leiden of naar bloemisterij@hortipoint.nl. Reacties moeten maandag voor 9:00 uur binnen zijn. De redactie kan brieven inkorten of weigeren.
Stelling
EU is te ver doorgeschoten in haar regelzucht De Engelsen zijn de bemoeienis van de EU zat en hebben dat tot uitdrukking gebracht in de Brexit. Ook in andere Europese landen zijn morrende geluiden te horen. Het afhaken van landen kan negatieve gevolgen hebben, die het prille economische herstel in de kiem smoren. Conclusie: de EU is te ver doorgeschoten in haar regelzucht. Het is te hopen dat de regeringsleiders van de overgebleven landen dat inzien.
En aan welke werknemers?
Is het cursusaanbod in de sector goed op de praktijk afgestemd?
Sonia van der Eijk, bromeliateler in Woubrugge „Europa is vooral goed om wat er dankzij Europa niet is: oorlog, armoede en ellende. Het is makkelijk om tegen alles aan te schoppen wat minder prettig is, maar de voordelen zijn volgens mij een stuk groter dan de nadelen. En inderdaad, de regelzucht is doorgeschoten en dat is zeker een nadeel. Het is te hopen voor de Britten dat zij hun Brexit nog kunnen terugdraaien en
dat hen alle nadelen bespaard zullen blijven, zoals (alleen op korte termijn al) handelsbelemmeringen en internationale bedrijven die wegtrekken uit Londen. Ik denk dat het uiteindelijk economisch voordeel en welvaart kost om geen deel uit te maken van de EU. Een ’Nexit’ zou voor ons als handelsnatie helemaal een slechte zaak zijn, maar ik gok dat we in Nederland bij een referendum ongeveer op een zelfde uitslag zouden uitkomen.”
Goos Hofland, lidcactusteler in Naaldwijk
Krijgt scholing voldoende aandacht in de belangenbehartiging?
„Politiek stinkt, leerde juffrouw De Wit mij op de zesde klas van de lagere school. Ik ben het nooit vergeten. Keer op keer besef ik dat de stelling opgaat. Edoch, we kunnen niet om de politiek heen. Natuurlijk is het voor sierteelt Nederland belangrijk dat we met de hele wereld vriendjes zijn en dus makkelijk onze bloemen en planten kunnen exporteren, zonder al te veel invoerrechten en plichten. Maar daar houdt politiek zich niet mee bezig. Daar
wordt eerder gereageerd op landjepik en mensenrechten. Sierteeltbelangen zijn daaraan helaas ondergeschikt, wat soms ook wel te begrijpen is. Brexit gaat de sierteelt veel geld kosten. Het is een jammerlijke Britse beslissing die Brussel ook zichzelf mag aanrekenen. Het is moeilijk te verteren als het om politieke redenen een stuk moeilijker wordt om te exporteren, zeker als je bedrijf daar afhankelijk van is. Maar dat is een van de consequenties van een democratie. Laten we daar toch maar zuinig op zijn.”
Pieter van Velden, freesiateler in ’s-Gravenzande bestempelen als een nationale ramp, zodat de Wet Tegemoetkoming Schades in werking kon treden. Een oproep namens de hele agrarische sector. Sterker, ook 'buitenlui' moesten hulp van de overheid krijgen. Gezien de impact van het noodweer was de oproep verklaarbaar. En als minister Bussemaker een 'Slecht Weer Fonds' van een half miljoen euro beschikbaar gaat stellen voor verregende festivals, waarom dan geen steun voor agrariërs? Omdat 'boeren' altijd klagen? Wijnen bewerkt die publieke opinie nuchter en oprecht. Gelijktijdig geeft hij leed een gezicht. Dat raakt mensen. Nu nog het kabinet nog. Vakblad voor de Bloemisterij 26 (2016)
„Hier ben ik het volledig mee eens. Inmiddels zijn we het punt ver voorbij dat de regels de samenleving dienden. De onrust groeit onder de Europese bevolking. Wij zitten niet te wachten op sancties tegen Rusland, evenmin als de bevolking van Rusland. Niet dat ik proPutin ben, maar nu moet het MKB de klappen opvangen voor een groep Westerse bureaucraten, die hun regelzucht
tot buiten Europese grenzen verleggen. Grootheidswaanzin, Europa bestuurt de wereld niet. Gelukkig laat het volk van zich horen, een Nederlands ’nee’ tegen het associatieverdrag met Oekraïne en nu weer de Brexit. Het woord is nu aan de Europese leiders. Luister eens wat meer naar je door de grond ploeterende burgers. Zij zijn de basis van de economie, niet de bonusgemotiveerde subeconomie-directeuren en -bestuurders. Viva Europa!”
5
Nieuws Lees meer op de website Op deze pagina’s vindt u een selectie uit het nieuws. Een uitgebreide versie van deze berichten maar ook ander nieuws vindt u op www.vakbladvoordebloemisterij.nl.
n Rabobank komt door noodweer getroffen telers tegemoet De Rabobank komt met een pakket noodmaatregelen voor de, veelal agrarische, bedrijven die zwaar zijn getroffen door het extreme noodweer van vorige week. Het gaat om: uitstel van aflossingen, uitstel van inperking van seizoenkredieten en overbruggingsleningen. Gedupeerde agrariërs krijgen geen financiële steun van de rijksoverheid. Volgens staatssecretaris Van Dam (EZ) is er geen sprake van een ramp, zo zei hij op 29 juni tijdens een bezoek aan het getroffen gebied in Oost-Brabant en Limburg. Meer hierover op pagina 8 en 9.
n Handel verwacht terugval export op Engeland na Brexit Bloemengroothandelsorganisatie VGB verwacht dat de bloemenexport op Engeland zal terugvallen na Brexit, het aangekondigde vertrek van de Britten uit de EU. Ook de waarde van het Britse pond, die daags na het Brexitreferendum op 23 juni, op het laagste niveau sinds 1985 belandde, baart de handel zorgen. Engeland is voor de Nederlandse bloemen- en plantensector een groeimarkt. Vorig jaar klom de exportwaarde met € 112 miljoen tot een record van € 925 miljoen. Meer hierover op pagina 12 en 13.
n Toelating glyfosaat met achttien maanden verlengd De Europese Commissie verlengt de vergunning voor glyfosaat met achttien maanden. Dat heeft eurocommissaris Andriukaitis (Gezondheid en Voedselveiligheid) bekendgemaakt. De Europese toelating voor glyfosaat zou deze week verlopen.
n GreenTech 2018 al halfvol met exposanten Voor de GreenTech 2018 hebben zich al ruim tweehonderd bedrijven, 56% van de exposanten op de beurs van dit jaar, ingeschreven. Voor de nieuwe editie van GreenTech is een vierde hal toegevoegd aan de beursindeling. De volgende GreenTech vindt plaats op 12, 13 en 14 juni 2018. De GreenTech Summit start een dag eerder op 11 juni.
n Flynth schrijft weer zwarte cijfers Accountants- en adviesbureau Flynth schrijft voor het eerst weer zwarte cijfers, na jaren van
6
Duizend kapotte ruiten: relatief kleine schade Medewerkers van Maurice Kassenbouw vervangen ruiten bij anthuriumkwekerij Peelen in Meerlo (L). Normaal gesproken geldt duizend kapotte ruiten als een forse schade. Maar vergeleken met andere bedrijven die vorige week werden getroffen door de hagelbuien is het een van de minder ernstige gevallen. „Daardoor hebben we het geluk dat ons bedrijf als een van de eersten wordt gerepareerd”, zegt teler Eugene Peelen. De verzekeraars focussen namelijk eerst op de bedrijven waarvan de teelt nog te redden is. „Het waren misschien geen tennisballen, maar toch wel golfballen.” Dit is niet de eerste keer dat Peelen is getroffen door noodweer. Zes jaar geleden sneuvelden meer dan duizend ruiten door valwinden.
malaise. In 2015 wist de accountantsorganisatie een winst te boeken van ruim € 1 miljoen, zo blijkt uit het jaarverslag. Het herstel volgt op stevige reorganisaties die sinds eind 2014 zijn ingezet en nog steeds lopen.
n ’Poolse werknemers extreem kwetsbaar voor uitbuiting’ Poolse arbeidsmigranten in Nederland hebben – ondanks een serie maatregelen van de overheid – nog steeds te maken met lange werkdagen, onbetaald overwerk, seksuele intimidatie en bedreigingen. Dat blijkt uit het op 28 juni verschenen Engelstalige rapport ’Profiting from dependency’ van Stichting Onderzoek Multinationale Ondernemingen (SOMO).
n WUR gaat Taiwanese tuinbouwonderzoekers trainen Wageningen UR gaat komend najaar twaalf medewerkers van diverse Taiwanese universiteiten trainen op het gebied van high tech glastuinbouw. Taiwan wil de productie van tuinbouwproducten naar een hoger niveau tillen: hogere opbrengsten, betere kwaliteit en duurzamere teelt. De Taiwanese universiteitsmedewerkers dragen de opgedane kennis over tuinbouw, techniek en toeleverende industrie over aan hun eigen studenten en collega’s.
n Extra middel tegen vuur in tulp en lelie Het Ctgb heeft onlangs ingestemd met de toelating van Spirit in de bedekte, niet grondgebonden bolbloemteelt van lelie en tulp. Het is in te zetten tegen botrytis (vuur). De toelating in de teelt van bolbloemgewassen is tot stand gekomen op basis van een vereenvoudigde uitbreiding. Hiervoor worden geen gegevens over werkzaamheid en fytotoxiciteit beoordeeld. Het gebruik van dit middel in deze teelt geschiedt daarom voor eigen risico van de teler.
n Ammerlaan The Green Innovator wint Klimaatpenning Ammerlaan The Green Innovator heeft op 24 juni een HIER klimaatpenning gekregen voor zijn bijdrage aan de aanpak van het klimaatprobleem. De onderneming levert als eerste glastuinbouwbedrijf aardwarmte aan 470 appartementen.De penning werd uitgereikt door prinses Laurentien.
n Kamp verlaagt gaswinning Groningen tot 24 miljard kuub De gaswinning uit het Groningenveld wordt de komende vijf jaar beperkt tot 24 miljard m3 per jaar. Enkel in koude winters en indien strikt noodzakelijk mag extra gas worden geproduVakblad voor de Bloemisterij 26 (2016)
FOTO: LÉ GIESEN
Gelezen op Twitter Gebr. Van Ruiten (@Gebr_van_Ruiten) klaar voor de invoering van de nieuwe regels, maar wil wel gaan handhaven. TLN heeft zowel minister Asscher (SZW) als EU-Commissievoorzitter Juncker met klem verzocht invoering uit te stellen.
Paul Sap (Paul_Sap)
FlowerTrials trekken recordaantal bezoekers
Clarissa vd Woude (ClarisseBENB)
De FlowerTrials, die van 14 tot en met 17 juni in de regio’s Westland, Aalsmeer en Rheinland-Westfalen plaatsvonden, hebben in totaal 7.365 bezoekers uit 67 landen getrokken, 13% meer dan vorig jaar. De organisatie spreekt van een recordjaar. Het aantal bezochte locaties nam met 10% toe en er werden 32.286 individuele bezoeken geregistreerd. Er was een behoorlijke groei van het aantal mensen uit Europa, maar ook de interesse uit Azië, Canada en Zuid-Amerika bleek sterk toegenomen. Volgend jaar openen de FlowerTrialsdeelnemers hun deuren in week 24 van 13 tot en met 16 juni.
Nieuwe legplaten van staal voor CC container ceerd. Dat staat in het ontwerpbesluit Gaswinning Groningen dat minister Kamp (EZ) op 24 juni heeft gepresenteerd. Met de verdere verlaging van het productieplafond wil Kamp veiligheidsrisico’s voor de Groningers en de schade als gevolg van aardbevingen zoveel mogelijk beperken.
CNV vreest misbruik inhouding woonkosten op loon Vakbond CNV is bang dat een voorstel van LTO Nederland om werkgevers onder voorwaarden toe te staan kosten voor huisvesting in te houden op het loon van arbeidsmigranten, zal leiden tot misbruik. Werkgevers kunnen het als ’verdienmodel’ hanteren, stelt de bond.
TLN voorziet problemen voor chauffeurs in Frankrijk Nederlandse transporteurs dreigen in de problemen te komen in Frankrijk. Op 1 juli het land een minimumloon in dat ook van toepassing is op buitenlanders. Iedere vrachtwagenchauffeur die in Frankrijk komt, moet daardoor bij de Franse Arbeidsinspectie geregistreerd staan. Bovendien moeten alle buitenlandse ondernemers een Franse vertegenwoordiger hebben aangesteld die toeziet op naleving. De Franse overheid is volgens TLN echter nog niet Vakblad voor de Bloemisterij 26 (2016)
Container Centralen heeft twee nieuwe legplaten van staal voor de CC-container ontwikkeld: CC Solid en CC Air. Vanaf de tweede helft van 2017 zullen ze de houten legplaat gaan vervangen. In vergelijking met de houten versie biedt de stalen CC Solid legplaat een tweeënhalf keer grotere stapelcapaciteit per container bij retourtransport en opslag. Ook weegt de nieuwe plaat 20% minder en is de levensverwachting van twintig jaar, een stuk langer dan de huidige plaat. De CC Air weegt de helft van de houten legplaat. De levensverwachting is tien jaar.
FD Nieuws (FD_Nieuws)
Linda van der Slot (@lindavdslot)
Royal FloraHolland (@FloraHolland)
Louise van der Ven (@LouisevanderVen)
Discussie op LinkedIn FlowerTrials op veel minder locaties
Nefyto bezorgd over criteria hormoonverstorende stoffen De Europese Commissie wil bij de beoordeling van hormoonverstorende stoffen in gewasbeschermingsmiddelen, uitgaan van de zogeheten IPCS-criteria. Nefyto vreest dat daarmee veilige middelen ten onrechte van de markt zullen verdwijnen. Met de door Brussel voorgestelde criteria kan volgens Nefyto geen onderscheid worden gemaakt tussen stoffen die geen dreiging voor de gezondheid vormen en stoffen die daadwerkelijk schade zouden kunnen veroorzaken. De brancheorganisatie vindt dat stoffen moeten worden onderworpen aan een risicoanalyse.
7
Noodweer in de overtreffende trap Overtollige regenval vanaf medio juni had de agrarische sector al minstens honderd miljoen schade berokkend. Extreme buien in week 23 schroefden dat bedrag op. Hagelstenen zo groot als tennisballen zorgden donderdagavond 23 juni uiteindelijk voor een situatie die volgens standsorganisaties als nationale ramp mag worden aangemerkt. Hans Neefjes en Ank van Lier bloemisterij@hortipoint.nl
FOTO: ANK VAN LIER
Z
Zeventig glasbedrijven verhageld
Oorlogsgebied
Noodweer eist zijn tol: kapotte kassen door hagel en plassen en oververzadigde grond door extreme veel regen.
8
Vakblad voor de Bloemisterij 26 (2016)
Column Feico Smit
Mening
f.smit@royalvanzanten.com
Oeganda
Interpolis: belang gehard glas duidelijk De hagelschade in Limburg en Noord-Brabant bij glastuinbouwbedrijven loopt in de tientallen miljoenen, zegt Willem Snoeker, sectormanager bij Interpolis. Bij een ramp van deze omvang wordt volgens hem weer het belang van gehard glas duidelijk. Dit glas is vier tot vijf maal zo stevig als standaard glas. In de kern van de bui was het evenmin bestand tegen de hagelstenen zo groot als tennisballen. „Maar in de gebieden rondom de kern van een hagelbui worden de hagelstenen steeds kleiner en daar zou gehard beter tegen bestand geweest zijn�, zegt Snoeker.
Hogere prijs
Interpolis kreeg na de hagelbui 400 schademeldingen. Nagenoeg alle 70 getroffen glastuinbouwbedrijven zijn met hun opstanden verzekerd tegen hagelschade. Dat is veelal een eis die de banken stellen bij de financiering. Een verzekering van het gewas hebben ook nagenoeg alle bedrijven afgesloten. Het uiteindelijke schadebedrag voor de kastelers hangt onder meer af van de vervolgschade en wanneer de bedrijven weer in productie komen. Er wordt zo veel mogelijk geprobeerd om gewassen te redden of bedrijven gereed te maken voor de start van de volgende teeltronde.
'Hoe heurt het?' In Oeganda valt er natuurlijk veel te zeggen over hoe dingen gaan en gedaan worden. Toch hebben ze hier altijd plezier in wat ze doen. Ze kunnen een week of nog langer over een probleem praten waar in Europa binnen vijf minuten de servicemonteur is gebeld. Hier is dat anders en gaat het zijn eigen gang. Er zijn geen problemen, alleen maar oplossingen. Deze oplossingen komen altijd uit een andere hoek dan dat je zelf verwacht. Voor ieder probleem kent men hier wel een oplossing en krijg je gelijk ook weer twee problemen terug. Daar lekker de hele dag over praten met een hele club mannen is natuurlijk mooi. Wij zouden dat zeiken noemen, hier heet dat anders, namelijk overleg. Een probleem van heel andere orde is de nieuwe welvaart hier in Oeganda. Overal schieten nieuwe winkelcentra als paddestoelen uit de grond en die zijn natuurlijk voor iedereen toegankelijk. Van jong tot oud en van arm tot rijk komen mensen hier winkelen of alleen kijken en rondhangen. Iedereen snapt dat als je wat koopt dat je moet betalen, maar wat een aantal mensen niet weet is hoe het urinoir werkt. Er staan duidelijke tekens bij hoe het wel en niet moet. Zo mag je niet spieken bij de buren, is het niet toegestaan om je broek op je enkels te houden terwijl je gebruik maakt van het urinoir, mag je niet van vijf meter afstand gaan richten en de mooiste vind ik toch wel dat je er niet met je gat in mag gaan zitten om een grote boodschap te doen. Allemaal richtlijnen waar wij in Nederland niet eens bij stil zouden staan, omdat het ons als kind al is geleerd door onze ouders. Hier is dat anders; er gaat voor hele bevolkingsgroepen letterlijk een wereld open met nieuwe gebouwen en dus nieuwe gewoontes. Dat zoiets niet altijd mee valt om te leren blijkt wel in deze nieuwe winkelcentra. Er staan hulpjes klaar om iemand uit te leggen 'hoe het heurt'. Vaak levert dit nogal wat hilariteit op als het bijna dreigt mis te gaan. Wist u dat de Romeinen 2000 jaar geleden hetzelfde over ons dachten toen ze in 'Batavierenland' aankwamen en wij nog nooit een badhuis hadden gezien? Geen gezeik dus meer over dit onderwerp. Feico Smit, General manager Royal van Zanten Oeganda
Vakblad voor de Bloemisterij 26 (2016)
9
Vragen Heeft u een vraag? Mail deze naar Peter van Leth, pvanleth@hortipoint.nl
Zijn er nog subsidiemogelijkheden voor energiebesparende investeringen? Ik hoorde dat er binnenkort subsidie te krijgen is voor bepaalde energiebesparende investeringen in de glastuinbouw. Wanneer en voor welke investeringen kan ik subsidie aanvragen?
N
Op volgorde
Opdrachtbevestiging verplicht Investeringen
Marianne van der Spek-van Hof, Flynth adviseurs en accountants, Naaldwijk, 088-2367530.
10
Vakblad voor de Bloemisterij 26 (2016)
Werkgevers doen eindbod cao Glastuinbouw
5% loonsverhoging gedurende een driejarige cao
FOTO: PETER VAN LETH
Vakbonden CNV en FNV hebben het eindbod over een nieuwe cao Glastuinbouw van LTO Glaskracht Nederland en Plantum neutraal aan hun leden voorgelegd. Over 2 weken moet er helderheid zijn, maar instemming wordt verwacht.
Peter van Leth pvanleth@hortipoint.nl
Met een arbeidstijdenregeling gebaseerd op een jaarurenmodel worden de arbeidstijden voor zowel werkgevers als werknemers in de glastuinbouw veel eenvoudiger en helderder.
N Hopelijk klus geklaard
Goed bod
Achtergrond Eindbod werkgevers LTO Glaskracht Nederland en Plantum stellen een cao voor met onder meer de volgende onderdelen: n een driejarige cao van 2 juli 2015 tot en met 30 juni 2018; n een loonstijging van 2,25% op 1 augustus 2016, 1,25% op 1 januari 2017, 1% op 1 juli 2017 en 0,5% op 1 januari 2018; n een vereenvoudigde arbeidstijdenregeling in de vorm van een jaarurenmodel; n nieuwe toeslagentabel voor overwerk en werk buiten reguliere bedrijfstijd. Zo kan nu
Vakblad voor de Bloemisterij 26 (2016)
op zaterdag van 6 tot 14 uur gedurende 5 uur toeslagvrij worden gewerkt; n een Glastuinbouw-plusregeling voor structureel werken op zondag. Daardoor is de zondagstoeslag gedurende 5 uur verlaagd van 100 naar 0%; n reparatie van het derde WW-jaar; n WWZ-alternatief voor seizoenarbeiders met een aangepaste ketenbepaling. Werknemers krijgen contracten aangeboden van maximaal 9 maanden met een verplichte onderbreking van minimaal 3 maanden.
Seizoenskrachten kunnen zich na 2 jaar beroepen op een vast dienstverband; n uitzendbureaus mogen geen reiskosten meer in rekening brengen bij uitzendkrachten die door het uitzendbureau op het werk worden gebracht; n bijdrage werknemers aan de seniorenregeling wordt verlaagd van 0,5 naar 0,25%. Hoogstwaarschijnlijk per 1 januari 2017; n voor scholing zijn vouchers beschikbaar, waarmee werknemers ook een scholing buiten de sector kunnen volgen.
11
Het Verenigd Koninkrijk stapt uit EU
’Gevolgen Brexit zijn onmogelijk in te schatten’ Nu Brexit een feit is, weet niemand welke impact dit op de lange termijn op de export van Nederland naar het Verenigd Koninkrijk heeft. Het enige dat nu zeker is, is dat er veel onzekerheid is over de toekomst. En die onzekerheid brengt de Nederlandse sierteelt schade toe.
Arie-Frans Middelburg afmiddelburg@hortipoint.nl
I Minder verbonden
Onzekerheid
Achtergrond
Export naar Verenigd Koninkrijk in cijfers
N
ederland is een van de landen die de meeste zaken doen met de Britten. Na Duitsland is het Verenigd Koninkrijk de belangrijkst handelspartner van Nederland. 3,7% van onze totale productie van goederen en diensten is afhankelijk van vraag vanuit het VK. Deze Britse vraag is verantwoordelijk voor 300.000 banen (3,3% van de werkgelegenheid) in Nederland. Alleen voor Ierland en Malta is het VK van nog groter belang. Ook voor de export van bloemen en planten is het VK van enorm belang voor Nederland. 80% van de bloemen en ruim 70% van de planten die het VK importeert komt uit Nederland. In 2015 ging voor
12
€ 925 miljoen – zo’n 17 procent van de totale Nederlandse export van bloemen en planten – naar de overkant van het Kanaal. DFG deed hier ruim € 300 miljoen van. De directe werkgelegenheid in de Nederlandse groothandel die actief is op Engeland ligt op ruim 2.000 medewerkers, indirect komt dat neer op zo'n 10.000 werknemers. Uit CBS-cijfers over het wegtransport naar Groot-Brittannië blijkt dat er dagelijks ruim 500 Nederlandse vrachtauto's naar Groot-Brittannië rijden. Bijna de helft van de producten voor dit land bestaat uit landbouwproducten (inclusief bloemen en planten) en levensmiddelen, zoals groente, fruit, vlees en eierproducten.
Vakblad voor de Bloemisterij 26 (2016)
FOTO: ARIE-FRANS MIDDELBURG
Londen is nu nog het financiĂŤle hart van Europa. De vraag is wat bedrijven doen nu het Verenigd Koninkrijk uit de EU stapt.
Effecten korte en lange termijn Buiten Nederland
Hele keten voelt het
Vakblad voor de Bloemisterij 26 (2016)
13
Nieuwe strenge eisen voor Keniaanse kwekers Vorig jaar november werd het National Mechanism of Compliance (NMC) gelanceerd. Om de juiste exportvergunningen te bemachtigen moeten alle kwekers in Kenia aan nieuwe strenge eisen voldoen. Het industrie-brede initiatief moet eind 2016 volledig in werking zijn. Schept het NMC orde in de chaos van certificering of creëert het meer onduidelijkheid in de sector? Eva de Vries bloemisterij@hortipoint.nl
D
FOTO'S: EVA DE VRIES
Oprichting Kenya Flower Council
Jane Ngige: „De bloemensector groeit hard. Het NMC biedt ons een transparant systeem waarmee we de hoge standaarden efficiënter kunnen naleven.”
14
Vakblad voor de Bloemisterij 26 (2016)
Mening
Wat vinden kwekers?
Eigen certificering
Inder Nain, directeur Expressions Flora Limited (Nakuru): „Het National Mechanism of Compliance draagt eraan bij dat de bloemenindustrie in Kenia een duurzame toekomst heeft. Het systeem zorgt ervoor dat het personeel in de kwekerijen het werk op een verantwoorde manier kan uitvoeren. De hoge eisen worden gehandhaafd op nationaal niveau en dit verbetert het aanzien van Keniaanse bloemen wereldwijd. Wel moeten we oppassen dat het mechanisme niet te omvangrijk wordt waardoor de uitvoering te ingewikkeld en kostbaar wordt.” Jos van der Venne, directeur Sian Roses (Eldoret, Nairobi, Nakuru): „Het National Mechanism of Compliance is een goed
initiatief dat ervoor zorgt dat afgifte van een exportvergunning afhangt van het halen van een bepaalde hoge standaard. In het verleden namen een paar bedrijven het minder nauw met sociale regels en milieueisen en dat gaf de hele industrie een slechte naam. Dit soort bedrijven kunnen onder deze regelgeving niet meer exporteren. Uiteindelijk zijn alle bloemen die Kenia verlaten dus ’fair for people and planet’. Het systeem is voor ons erg duidelijk. Als je al een KFC-certificering hebt, verandert er weinig omdat je automatisch ook voldoet aan de NMCregels. De enige verandering is de afgifte van een exportvergunning en het schakelen met verschillende instanties.”
Verantwoordelijkheid naar lokale overheden
Vernieuwing KS1758
National Mechanism of Compliance
Vakblad voor de Bloemisterij 26 (2016)
15
Keniaanse werkers moeten toegang hebben tot goede gezondheidszorg en mogen niet onder het minimaal loon betaald krijgen. Anders krijgen kwekers geen exportvergunning
Kwaliteitslabel Keniaanse bloemen
Achtergrond
Kritisch geluid uit maatschappelijke hoek
Spannende tijden
16
Mensenrechten- en natuurorganisaties houden de bloemenindustrie in Kenia al jarenlang scherp in de gaten. De arbeidsomstandigheden zouden slecht zijn en de impact op de natuurlijke omgeving van de kwekerijen negatief. Zo wil de Nederlandse organisatie Hivos arbeidsomstandigheden van vrouwen verbeteren met de ’Power of the Fairtrade Flower’-campagne. Andrew Odete leidt als programmamanager van Women@Work deze campagne en is van mening dat de arbeidsomstandigheden zeker zijn verbeterd. „Er wordt nu gezorgd voor beschermende kleding en werktijden kunnen flexibeler worden ingevuld zodat zwangere vrouwen en moeders kunnen blijven werken.” Odete geeft aan dat maatschappelijke organisaties eerder vooral als ’lastig’ werden gezien. „Nu worden we in ieder geval
uitgenodigd bij discussies over ontwikkelingen die de hele sector aangaan.” Toch moet er volgens Odete nog heel veel gebeuren voordat de bloemenindustrie volledig eerlijk en duurzaam is: „De lonen zijn nog steeds schrikbarend laag en daarnaast is seksuele intimidatie op de kwekerijen een groot probleem”. Odete begrijpt niet wat het National Mechanism of Compliance precies toevoegt aan de huidige regelgeving. Hij vindt dat ze hierover niet voldoende zijn geïnformeerd. „Er zijn zoveel standaarden waaraan kwekers moeten voldoen, dit is verwarrend en kost veel geld.” Ook vindt hij dat de arbeiders betrokken moeten worden. „Hen wordt niets gevraagd, terwijl het nodig is om te controleren welke bijwerkingen ze bijvoorbeeld krijgen door te werken met chemicaliën.”
Vakblad voor de Bloemisterij 26 (2016)
Markt Klok prijsbeelden
Vanwege het tuinplantenseizoen worden ook de klokprijzen van deze producten weergegeven. Omdat er ruimte is voor maar drie grafieken, worden de bloeiende en groene planten in één grafiek verwerkt. Week 25 is de laatste week van de tuinplantengrafiek.
Snijbloemen
Groene + bloeiende planten
Tuinplanten
De gemiddelde prijs voor snijbloemen steeg vorige week ten opzichte van week 24 en de weken 25 van 2014 en 2015.
Kamerplanten scoorden een mindere middenprijs dan vorig jaar, maar hoger dan in 2014.
Tuinplanten deden het in week 25 minder dan de week ervoor. De middenprijs lag ook flink onder die van 2015. BRON: ROYAL FLORAHOLLAND
De week van de klokinkoper
Dico Drost:
FOTO: VAKBLAD VOOR DE BLOEMISTERIJ
’Als er veranderingen zijn, ontstaat onzekerheid’ Bedrijf: www.dicodrost.com Veiling: FloraHolland, Aalsmeer Week: 25
Maandag
Donderdag
„Deze week schrijf ik niet over producten en opbrengsten van planten. De opbrengsten zijn momenteel niet erg positief. Er zijn voldoende andere zaken die invloed kunnen hebben op de prijsvorming van de planten om over te schrijven.”
„De dag van het referendum over Brexit in Engeland. Een warme dag met onweer en gigantische buien. Vier jaar geleden heb ik de module 'duurzaamheid' gevolgd. De module geeft inzicht in hoe onze economie invloed heeft op het klimaat. De veranderingen in het weer baren diverse mensen zorgen, misschien wel terecht. Vooralsnog is er een evolutie van het klimaat en ik heb vertrouwen in de technische ontwikkelingen in combinatie met inzet van verschillende partijen die er naar streven om de klimaatverandering niet uit de hand te laten lopen.”
Dinsdag „Onlangs las ik de uitspraak van Lucas Vos 'We hebben geen revolutie maar een evolutie’. Ik ben het met hem eens dat er een evolutie gaande is in de horti-sector. Ik realiseer me dat niet iedereen denkt zoals ik. Wat mij betreft mogen veranderingen sneller plaatsvinden.”
Woensdag „Tribune G wordt gerenoveerd. Vandaag wordt uitgelegd wat de veranderingen inhouden. Meer digitaal betekent dat er meer mogelijkheden komen. Een inkoper vertelt dat hij in december met pensioen gaat en ermee stopt. Een ander vertelt dat zijn voorganger, die twee jaar geleden stopte, overleed met de Kerst. Naast dat dit een emotionele kant heeft, zie je er weinig of geen nieuwe, jonge gezichten voor terugkomen op de tribune.”
Vakblad voor de Bloemisterij 26 (2016)
Vrijdag „Op weg naar de veiling hoor ik dat Brexit een feit is. Wat de gevolgen van dit referendum worden is erg onzeker. De beurs begint met een dip van 6,5%, de waarde van het pond zakt. Wat gaan Schotland en Ierland doen? Wanneer er veranderingen zijn, ontstaat er onzekerheid en dat kan snel omslaan in ontevredenheid. Het vertrouwen in het leiderschap van zowel Europa als Engeland is zoek. Zelf ben ik van mening dat een Europa veel voordelen kan hebben. Echter het huidige leiderschap faalt op veel fronten. Of het gaat over inkoop van planten, milieu, belastinggeld of wetgeving. Goed leiderschap is essentieel om mensen, organisaties of landen tot een succes te maken.”
17
In de grafieken wordt de procentuele verandering (= index) weergegeven van de prijs en de verkochte stuks ten opzichte van vorig jaar. Week 1 + 2 van 2015 zijn samengeteld en worden als week 1 gezien. Week 3 = week 2, week 4 = week 3, week 5 = week 4, etc).
Martijn Bentvelsen
martijnbentvelsen@floraholland.nl
Snijbloemen Santini grootste stijger
in procenten
Ontwikkelingen afgelopen zes weken t.o.v. een jaar eerder
week
Kamerplanten Prijs kamerplanten stabiel
in procenten
Ontwikkelingen afgelopen zes weken t.o.v. een jaar eerder
week
Tuinplanten Fors minder tuinplanten verkocht
in procenten
Ontwikkelingen afgelopen zes weken t.o.v. een jaar eerder
week
18
Vakblad voor de Bloemisterij 26 (2016)
Nederland
Over de toonbank
Marcel Akerboom:
'Het draait om beleving; daar trek je mensen mee'
FOTO: CINDY VAN DER ZWET
maar we krijgen leuke reacties van klanten en je merkt dat ze terugkomen. We zijn zeven dagen in de week open en dat pakt goed uit. Er zijn heel wat klanten die op zondag nog even een cadeau of bosje bloemen komen halen. Het is alleen zaak dat ze het groencentrum weten te vinden en langskomen.”
Wanneer ben je met dit groencentrum begonnen? „Sinds april zijn we open. Natuurlijk moet ik nog naamsbekendheid opbouwen, maar ik ben aardig tevreden. Het is best spannend om weer iets van de grond af aan op te bouwen,
Standpunt
Waarin verschil je van andere tuincentra?
„Ik heb niet geadverteerd. We zijn nu een paar maandjes open, eerst moet alles maar eens eens goed draaien. Wel ben ik actief op Facebook. Mijn kinderen regelen dat. Afgelopen weekend had ik er een filmpje op gezet en dat is toch 15.000 keer bekeken. Dat werkt wel.”
„Bij ons vind je geen bbq's en ander hardware. Ik verwacht niet dat dat hier zo snel zal komen. Daarvoor moet je grote voorraden aanhouden. Ik wil echt bij het groen blijven; we zijn niet voor niets een groencentrum. Ik wil ook serieus met de bloemen verder gaan, zodat ik daar het hele jaar door een beetje aanloop voor heb. Ook denk ik dat horeca, een kinderboerderij of een pluktuin hier in de toekomst goed zouden passen.”
Waar koop je de handel in?
En waarom?
„Veel online. Mijn bloemen worden 's avonds besteld door onze bloemist Dian en deze haal ik 's ochtends op bij groothandel De Koning, hier uit het dorp. Planten bestel ik online bij Fertiplant of ik haal ze bij de cash en carry van Waterdrinker. De bomen haal ik uit Boskoop. Vroeger was ik zelf kweker, maar in 2000 heb ik mijn tuin verkocht. Toen in 2012 het land weer te koop kwam, heb ik het teruggekocht en zo ontstond het plan voor dit groencentrum. Waar-
„Het draait om beleving. Daar trek je mensen mee. Daar wil ik de komende jaren dus wel wat meer mee gaan doen. Ik merk dat onze manier van presenteren de mensen wel aanspreekt. Je loopt hier eigenlijk in een grote tuin rond. Dat is ook een stukje beleving. Alle buitenplanten staan ook echt buiten. Ik heb in de afgelopen jaren veel op Engeland gereden en daar heb ik deze ideeën opgedaan. De tuincentra zien er daar veel aantrekkelijker uit dan in Nederland.”
En hoe krijg je dat voor elkaar?
Naam: Marcel Akerboom Locatie: Roelofarendsveen Sortiment: Planten, bomen, bloemen, aanverwante artikelen Specialiteit: Presentatie van het aanbod Aantal medewerkers: 4 parttime
om? Omdat planten een hobby van mij zijn. Ik zit nu alleen aan de andere kant van de keten.”
’Prijzen zijn belangrijk voor leveranciers’
Oliver Mathys, ’I green you’
Mee eens, oneens of denkt u er heel anders over? Reageer dan bij de marktredactie: A.F. Middelburg, 06-23631549 of mail afmiddelburg@hortipoint.nl
Vakblad voor de Bloemisterij 26 (2016)
De JARDINPLUS Awards in Frankrijk bestaan al weer zo'n vijftien jaar. Het zijn awards die door een vakkrant worden uitgegeven aan de beste leveranciers van tuincentra en bouwmarkten. Nationale en internationale leveranciers worden op verschillende punten beoordeeld. In de vakjury zitten inkoopcentrales als Botanic, Truffaut, Jardiland, Gamm vert, Nallods, Point vert, Bricomarche en Apex. Ze beoordelen serviceniveau, kwaliteit van het product, ondersteuning op de winkelvloer, innovatie, kwaliteit prijsverhouding, klantvriendelijkheid, afhandeling van reclamaties etc. Daaruit komt een totale puntenscore met een winnaar per categorie; Planten
en bloemen, Potten en decoratie, Boomkwekerijhandel en diverse hardwarecategorieën. Welke betekenis heeft zo'n prijs voor de leverancier? In Frankrijk wordt er door de inkopende tuincentra veel naar gekeken en de klant krijgt de bevestiging dat hij met de winnende leverancier een goede keuze heeft gemaakt. Verder ontstaat er natuurlijk veel publiciteit omheen. Vanuit mijn eigen ervaring - ik werkte negen jaar bij plantenleverancier Javado - heb ik met mijn team deze prestigieuze prijs vijf keer kunnen behalen. Als gevolg hiervan kwamen aanvragen van nieuwe klanten. Ik herinner me dat we naar aanleiding van de prijs contracten afsloten met twee kleine
regionale inkoopcentrales. Onderschat niet hoeveel uren inspanning het kost om bij de personen die de beoordelingen geven de gunfactor te creëren. Met een glimlach denk ik nog regelmatig terug aan afspraakjes op een zaterdagmiddag in Parijs om even een inkoopster bij de opening van een expositie te begeleiden. Het gaat niet altijd alleen over handel bestellen en offertes. Al jaren is de prijs voor planten en bloemen in handen van de Nederlandse exporteurs. Ik wil graag Profitplant die voor 2016 de prijs als beste van de klas heeft ontvangen feliciteren voor deze teamprestatie. Zo te horen hebben ze op veel van de onderdelen de beste score bereikt.
19
Analyses snijbloemen
FOTO: DE GRAAF VAN DER ZANDE
Enkel- en dubbelbloemige delphinium goed van start Voor de exclusieve enkel- en dubbelbloemige delphinium is het huidige seizoen goed gestart. Handelaren zijn tevreden over de kwaliteit, de steellengte is een discussiepunt.
Enkelbloemigen
Dubbelbloemigen
ď Ž
Beperkte markt voor eenjarige delphinium De markt voor eenjarige delphinium is klein en handelaren voorzien geen groei. Er zijn steeds minder kwekers in Nederland en in deze delphiniumgroep is geen ontwikkeling.
FOTO: DE GRAAF VAN DER ZANDE
Nederlandse beter
ď Ž
20
Vakblad voor de Bloemisterij 26 (2016)
Minder aanbod brengt markt pluizers nog niet in balans
FOTO: DELIFOR
Na het terugvallen van de Russische markt is Brexit voor pluischrysanten mogelijk een extra domper. Terugdringen van het aanbod heeft tot nu toe onvoldoende effect.
Effect Brexit?
Vernieuwing
Marktacties Promotie
Bloemenagenda
n Balkonplant 2016: geranium, vanaf april mediacampagne n Terrasplant 2016: hibiscus, vanaf april mediacampagne
Bloemenbureau Holland, VBW en FloraHolland n wk 27 - wk 29: gladiool n wk 30 - wk 32: zonnebloem n wk 33 - wk 35: snijhortensia n wk 36 - wk 38: dahlia
n Woonplant van de maand juli: potroos n Woonplant van de maand augustus: cactussen n Woonplant van de maand september: hangplanten n Tuinplant van de maand juli: roos n Tuinplant van de maand augustus: buddleja n Tuinplant van de maand september: pennisetum n PurE Seasonal Flowers april-september: pioen, astilbe, asclepias,
dahlia, zinnia, helianthus, alchemilla, limonium, phlox, campanula, gladiool, leeuwenbek, eremurus, rubus, artisjok, anethum, allium, celosia n 2 juli Rob’s grote tuinverbouwing met o.a. fruitbomen en planten,
kleinfruit, platycodon Astra, TiSento Green is…SBS6, 17.05 uur.
Bloemendagen n 11 juli n 14 jul n 21 jul n 1 aug n 1 aug n 15 aug n 29 aug n 1 sep n 11 sep n 11 sep n 24 sep n 27 sep n 2 okt
Feest van de Vlaamse culturele gemeenschap (Bel) Nationale Feestdag (Fra) Nationale Feestdag (Bel) Summer Bank Holiday (Schotland) Nationale feestdag (Zwi) Maria Hemelvaart (Dld, Fra, Ita, Zwi, Pol)) Summer Bank Holiday (Eng, Wales, Noord Ierland) Begin Schooljaar (Pol, Rus) Ziekendag (Bel) Offerfeest (Spa) Dag van de Klant (Bel) Feest van de Franstalige culturele gemeenschap (Bel) Grootoudersdag (GB)
Heeft u informatie voor de agenda? Mail naar afmiddelburg@hortipoint.nl
Vakblad voor de Bloemisterij 26 (2016)
21
Analyse bloeiende planten FOTO: JASON WALTERS BLOEMENEXPORT
Exporteur over Duitsland
Potanjer: overaanbod winter trekt middenprijs omlaag Hoewel kwekers en handel tevreden zijn over de handel in potanjer tijdens het voorjaar en de vroege zomer, heeft het overaanbod in de winter de middenprijs wel wat omlaag getrokken.
Pink Kisses hardloper Bedrijf: Jason Walters Bloemenexport, Rijnsburg Functie: directeur Belangrijkste afzetgebied: Noord-Duitsland Inkoop: veilingklok, KOA en rechtstreeks bij kwekers Aantal medewerkers: 5
Jason Walters:
´Duitse bloemisten willen zien, voelen en ruiken´ Hoe lopen de zaken? ´Onze afzet groeit nog steeds elk jaar iets, maar de groei is minder groot dan bijvoorbeeld tien jaar geleden. Maar we zijn al blij dat het ongeveer stabiel blijft. We rijden deze lijn in Noord-Duitsland al zo´n veertig jaar; ikzelf vanaf 1999. We beleveren alleen bloemenwinkels in het hogere segment, dus geen ´gooi-en-smijtwinkels´ waar het alleen maar om de prijs draait. De prijs telt ook voor onze klanten, maar kwaliteit staat met stip bovenaan. Roos en gerbera zijn onze belangrijkste producten.´
Retail in zomerslaap
Gebruiken uw klanten uw webshop? ´Nauwelijks eigenlijk. Onze klantengroep bestaat uit de betere bloemenwinkels, maar dit zijn niet per se de bloemisten die veel op hebben met techniek. Ook de jongeren bestellen maar mondjesmaat via de webshop. Het overgrote deel wil de bloemen gewoon zien, voelen en ruiken. Ze zijn blij dat we twee keer in de week voor de deur staan met een vrachtwagen vol bloemen, en dat ze gewoon ter plaatse kunnen kiezen.´
Is dat speciaal voor Noord-Duitsland?
Hoe ziet u de toekomst als lijnrijder? ´Onze klanten zullen in de toekomst ook steeds meer via de webshop gaan kopen, met de verjonging van ons klantenbestand. Als bedrijf zijn we er klaar voor, onze klanten hebben allemaal al een inlogcode en ze kunnen ermee aan de slag. Via onze webshop hebben ze toegang tot een breed assortiment producten. Wat nog wel remt, is dat ze vaak de namen van de bloemen niet kennen. Ze bestellen dan ´die rode roos van vorige week´. Persoonlijk contact blijft dus belangrijk.´
22
Verkochte aantallen x duizend
´Ik vind van wel, je zou de mentaliteit wat ouderwets kunnen noemen, maar voor ons als lijnrijder is dat een voordeel natuurlijk. Ze waarderen het persoonlijk contact. Duitsland is erg ver als het gaat om internetverkopen, maar in het geval van bloemen beslissen ze liever met het product in de hand. Ze zijn ook technisch nog niet zo ver. Ik krijg nog regelmatig een fax binnen, al gebruiken ze wel steeds vaker whatsapp.´
Verkochte aantallen en middenprijs van dianthus (aangeboden als kamerplant) op de FloraHolland veilingen van 2011 tot en met 2015. Vakblad voor de Bloemisterij 26 (2016)
Afzetzaken FOTO: DAMASQUE
Analyse tuinplanten
Terrasplant 2016 hibiscus teert geleidelijk verder in
FOTO: VAKBLAD VOOR DE BLOEMISTERIJ
Van de terrasplant hibiscus worden de laatste jaren in het tuinseizoen geleidelijk minder planten verhandeld. Vooral de kleine maatjes krimpen.
Bedrijf: Parfum Flower Company Aanleiding: Introductie consumentenmerk Damasque
Arnold Wittkamp Wat is Damasque ? „Damasque is een nieuwe consumentenmerk. Onder dit label willen wij exclusieve bloemen afzetten aan een selecte groep bloemisten. Wij willen Damasque verkopen aan de tweehonderd beste bloemisten van de wereld. Op dit moment hebben we een lijst van zestig bloemisten die het merk mogen voeren. Deze lijst gaan we dit jaar nog verder uitbreiden.”
Dat is een beperkte club om het product af te zetten? Bloei laat
„Ja, maar het gaat bij Damasque niet om grote aantallen. Wij denken niet in volumes. Dat is juist de charme van Damasque. Wij willen met dit merk ervoor zorgen dat ook een klein, nieuw, exclusief product de weg naar de markt kan vinden. Momenteel lukt dat niet altijd. Noviteiten worden op de klok geïntroduceerd, maar niet alle inkopers durven het risico te nemen of vinden de belading bijvoorbeeld niet optimaal. Dan verdwijnt het product weer van de markt en dat terwijl de volgende schakel, de bloemist, juist open staat voor producten waarmee zij zich kunnen onderscheiden. Met Damasque staan we in direct contact met de bloemist.”
Dus directe verkoop aan de bloemist? „Ja, bestellingen en vragen van bloemisten gaan rechtstreeks naar Damasque. Het enige wat een tussenhandelaar nog hoeft te doen, is te zorgen voor de logistieke en financiële afhandeling. Het voordeel voor handelaren is dat zij geen risico lopen en voor de bloemist is het aantrekkelijk omdat ze worden voorzien van informatie. En zij weten dat er geen onnodige schakels in de keten zitten. Damasque werkt samen met groothandels die direct de bloemist bedienen.”
Omzetdaling
En wat is het voordeel voor telers?
Verkochte aantallen x duizend
Verkochte aantallen en middenprijs van hibiscus (kamer- & tuinplant) via FloraHolland van 2008 t/m 2015 (Bron: Royal FloraHolland) Vakblad voor de Bloemisterij 26 (2016)
„Telers en veredelaars kunnen in het klein hun nieuwe product op de markt brengen. Daar zijn verder geen extra kosten aan verbonden. Wij hebben voor ogen dat deze selecte groep bloemisten het product gaan gebruiken en dit bijvoorbeeld zullen delen op de sociale media. Op deze manier moet er een gecontroleerde, organische groei ontstaan. Op een gegeven moment komt er meer vraag en kunnen telers er voor kiezen om de aantallen op te schroeven en uit Damasque te stappen.”
Wat voor bloemen vallen al onder dit label? „Wij als Parfum Flower Company hebben dit merk gelanceerd en wij verkopen onze nieuwste geurende tuinrozen onder dit merk. Maar wij willen Damasque niet alleen beperken tot ons product. Elke bloem kan onder dit label verhandeld worden. Het moet een consumentenmerk voor alle bloemen worden.”
23
Sierpeper voor Orius in chrysant De roofwants Orius laevigatus kan bijdragen aan tripsbestrijding in chrysant. De kunst is om een populatie in de kas te krijgen, bijvoorbeeld via de sierpeper Purple Flash.
V
Foto en tekst: Hans Neefjes hneefjes@hortipoint.nl
24
K asgeluiden Bestrijding van ziekten en plagen. Hoe gaat dat in de praktijk? Wat houdt telers bezig en hoe gaan ze daarmee om? Wat zijn de geluiden uit de kas? Om de twee weken laat het Vakblad telers vertellen over chemische of geïntegreerde bestrijding.
Peter van Leth, Hans Neefjes, Joef Sleegers bloemisterij@hortipoint.nl
’Stoeien met witte vlieg’
Louis Smolders Adviseur gewasbescherming Royal Brinkman, o.a. roos
Adviseur Lowie Smolders vervangt zijn collega Kees Brinkman en begeleidt alleen rozentelers in Duitsland. „De infectiedruk is vergelijkbaar met die in Nederland, alleen wol-, dop- en schildluis zijn nauwelijks aan de orde omdat de bedrijven koud de winter doorgaan en dan oliehoudende producten spuiten.” De sluipwesp encarsia heeft soms nog maar 60-70% van de populatie witte vlieg onder controle. De op-
bouw van de bestrijder wil Smolders niet belemmeren en daarom is hij voorzichtig met corrigeren. „Het is stoeien. Pleksgewijs spuiten we SBI of Biosoap en soms ook Botanigard. Pleksgewijs zetten we soms ook extra encaria in.” De roofkever Delphastus heeft Smolders dit jaar bij een een paar klanten ingezet. Die presteert vooral goed op vette plekken. „Voor de opbouw van bestrijders zal je enige overlast van witte
vlieg moeten tolereren.” Tegen Echinotrips is soms een pleksgewijze correctie met Match nodig. „Cucumeris pakt alleen de jongste larven. Met twee volvelds bespuitingen Conserve kan je Echinotrips goed kwijt raken, maar dan geef je een flinke tik aan encarsia en phytoseiulus. Voorlopig zet ik Conserve hooguit pleksgewijs in.” Spintbestrijder Phytoseiulus krijgt nu hulp van feltiella die spontaan de kas invliegt. Dat is gewenst, want spint ontwikkelt zich vaak sneller dan zijn bestrijders. Dat noopt hier en daar tot correctie met Floramite of Scelta. Trips neemt langzaam in aantal toe. Vierwekelijks zakjes roofmijten verversen en bijstrooien van cucumeris is niet altijd meer voldoende. Wekelijkse correctie gaat met de combinatie aaltjes plus Botanigard of aaltjes plus Azatin. „Maar voordat je corrigeer eerst oude bloemen verwijderen want daarin zit veel trips.”
’Roofkever delphastus heeft even tijd nodig’
Richard Vijverberg Kwekerij VD Berg Gerbera Plaats: Berkel en Rodenrijs Teelt: 15 soorten mini-gerbera onder 8.000 lux Oppervlakte: 4,9 ha
26
Een maand geleden waren er in de gerberakas een paar vette plekken met wittevlieg. Richard Vijverberg twijfelde of de biologie dit nog wel kon bijbenen. „Mijn handen jeukten om in te grijpen. Maar toen ik na mijn vakantie terugkwam, had de roofkever delphastus de plekken keurig opgeruimd. Blijkbaar duurt het even voor er een goede populatie is opgebouwd.” Ook de encarsia is goed aangeslagen. Deze heeft in de rest van de kas de wittevlieg onder controle. Mijten blijven een vaag verhaal. Er was schade te zien, maar het is nog steeds niet duidelijk of die van mijten afkomstig was. „We zetten elke week een paar emmers cucumeris uit, vooral in de paarse soorten. Ik heb het idee dat de schade minder is geworden. Maar ik kan het nog niet helemaal verklaren.” Inmiddels zijn de eerste rupsen gevonden. Preventief is met Turex
gespoten, maar dat heeft de rupsen niet kunnen voorkomen. Daarom is de tuin nog een keer met Nomolt gespoten. „Ik hoop dat dat wel werkt. Want veel alternatieven zijn er niet meer. Vroeger spoten we een keer met Steward en dan was het probleem opgelost. Dat mag niet meer. We moeten dus wat anders verzinnen. Dat is nog best een uitdaging. Biologische aanpak van rupsen en luis is niet mogelijk vanwege de
nultolerantie van de handel. Ik blijf het raar vinden dat Steward wel in groenten en fruit is toegelaten, maar niet in de sierteelt.” Tegen mineervlieg is eenmaal gecorrigeerd in een kwart van de tuin. Vijverberg verwacht dat het daar bij blijft. In de kweekhoek, waar mineervlieg niet chemisch werd aangepakt, zit gigantisch veel diglyphus. Deze verspreidt zich over de hele tuin. „Dit spelletje is aardig gelukt.”
Vakblad voor de Bloemisterij 26 (2016)
’Nu extra alert zijn op tripspopulatie’
Marco van de Werken Plaats: Brakel Kwekerij De Heuve: 3,8 ha chrysant onder 9.800 lux, waarvan 75% troschrysant Grand Pink en 25% santini (o.a. ’Rossi’)
Marco van de Werken wil benadrukken dat de gewasbescherming bij kwekerij De Heuve ook veel aandacht vraagt. „Op basis van onze vierwekelijkse bijdrage aan de rubriek Kasgeluiden krijg je misschien een andere indruk. De ziekten en plagen zijn al enige tijd goed onder controle en die situatie is nog steeds actueel. Maar het blijft lastig om succes te behalen met het beperkte middelenpakket en de restricties omtrent aantal toepassingen en doseringen, mede omdat we een relatief 'vatbaar' sortiment telen. Bovendien wijken effecten van middelen in de praktijk vaak af van resultaten in proeven. De totale kosten voor gewasbescherming stijgen ook bij ons jaarlijks. Schoon blijven is eenvoudiger dan schoon worden. Bij tripstoename moet je direct effectief kunnen corrigeren, zodat roofmijten weer een kans krij-
gen.” De teler weet dat het vaak om details gaat. Bijvoorbeeld extra linten met roofmijten bij het betonpad, en de tank goed schoonmaken als je wisselt van spuitcocktail. Ook moet je weten wat je kan verwachten van een middel. De volwassen trips leeft in de zomer 60-70 dagen. De populatie actieve, eileggende volwassenen daalt dus niet snel als je middelen tegen tripslarven gebruikt. De teler is nu extra alert op trips
omdat de basis voor de infectiedruk in het najaar rond deze tijd gelegd wordt. Het weertype is momenteel gunstig voor trips; het gewas is lang droog (broezen is nu niet nodig) en extreme temperaturen zijn niet aan de orde. Tegen rups en luis wordt de laatste 3-4 weken tweemaal gespoten met Conserve en Tepekki, met een interval van tien dagen. Tegen spint in Bontempi is soms afspuiten met Cantack nodig.
’Aaltjes, prima ondersteuning bij tripsbestrijding’
John van Eijk Specialist gewasbescherming bij Biobest Nederland, o.a. in potplanten
Vakblad voor de Bloemisterij 26 (2016)
„Het inzetten van Steinernema-aaltjes als ondersteuning van de biologische tripsbestrijding wordt steeds populairder. Telers prefereren bij toenemende druk vaker doorzetten van hun biologische bestrijding boven het gebruik van chemische correctiemiddelen. Aaltjes kunnen tot 80% doding geven bij drie tot vier keer toepassen met intervalperioden van vijf dagen. Een percentage dat de meeste chemische middelen
al niet meer halen”, vertelt John van Eijk. Hetzelfde verhaal gaat enigszins op bij de luisbestrijding. De meeste telers bestrijden luizen nog steeds met de veilige middelen Plenum, Teppeki en Pirimor. Echter, omdat Calypso en Admire onder vuur liggen, wagen steeds meer telers zich aan de biologische inzet van de sluipwespen Aphidius colemani of de galmug Aphidoletes aphidi-
myza. De voorkeur gaat uit naar de galmug, omdat die eitjes legt bij een bladluizenhaard. Uit zo’n eitje komt een larve die luizen opzoekt en ze dan leegzuigt. De lege luizenhuidjes blijven dan achter op de planten, maar dit is minder zichtbaar dan de geparasiteerde luizen (mummies) bij de sluipwespen. Verder is het op de potplantenbedrijven die Van Eijk begeleidt vrij rustig met ziekten en plagen. Het weer is vrij gunstig geweest voor natuurlijke vijanden met gunstige RV, temperatuur en daglengte. „Gelukkig geen droge schrale winden gehad die funest zijn voor een geïntegreerde plaagbestrijding”, aldus Van Eijk. Hij adviseert wel alert te blijven op rupsen van vooral Turkse mot. Die zijn tijdens warme nachten vijf tot zes weken geleden ingevlogen. De komende tijd zijn rupsen te verwachten, die goed te bestrijden zijn met Runner, Nomolt of Fame.
27
Marco van Soerland, directeur Trias Westland:
’Er zijn al afspraken met omliggende projecten’ Het geothermieproject Trias Westland, dat begin volgend jaar naar 4 km diepte wil gaan boren, heeft al principeafspraken gemaakt met omliggende aardwarmteprojecten over het op termijn delen van het leidingennetwerk. Dat vertelde directeur Marco van Soerland van Trias Westland in een interview met het Vakblad voor de Bloemisterij tijdens GreenTech. Quincy von Bannisseht qvb@hortipoint.nl
Een boring naar 4 km diepte is niet eerder in Nederland gedaan ...
GERDIEN DE NOOY
Waarom een Triasboring?
Marco van Soerland: „We verwachten in september tot ’financial close’ te komen. Daarna kunnen de voorbereidingen voor de boring beginnen.”
28
Vakblad voor de Bloemisterij 26 (2016)
Marco van Soerland
GreenTech live interviews 14 t/m 16 juni Hoe komt de prijs van de warmte tot stand? En dan? Hoe komt dat ’voor-en-door-glastuinders’ dan tot uiting?
Wat als er onvoldoende warmte in het Trias blijkt te zitten?
Hoeveel telers doen mee?
’Het gaat over een warmtenet met een lengte van vijftien kilometer’
Kan Trias Westland het begin zijn van de Warmterotonde? Is dat aantal volgens verwachting? Welke deelnemer wordt straks het eerst aangesloten?
Wanneer gaan jullie boren?
Vakblad voor de Bloemisterij 26 (2016)
29
Tulpenseizoen 2015-2016:
Inhoud tulpenbol viel tegen Al vroeg in het seizoen bleek dat tulpen minder zwaar en lang waren dan op basis van bolmaat en soort werd verwacht. Orders konden niet geleverd worden en lichte/ korte tulpen kwamen op de veiling. Het zat simpelweg niet in de bol. Wilfried Poland en Alex Buis bloembollenadvies@gmail.com en alex@tulpenadvies.nl
Groei & Ontwikkeling
FOTO’S WILFRIED POLAND
Tegenvallende groei en scheurblad
Lengte en gewicht van tulp zijn sterk gerelateerd aan 'bolinhoud' en daarom minder stuurbaar dan (broei-)klimaatgerelateerde zaken als scheurblad.
Augustaziek
’Grillige aantaster'
Afgelopen seizoen kwam Augustziek regelmatig voor.
30
Vakblad voor de Bloemisterij 26 (2016)
Bloemverdroging
Bloem verdroogde soms voortijdig
Bloemverdroging kan al in de bol ontstaan.
Kernrot en zuur
Zuur in bol gaf veel problemen
Kernrot
Effect van Fusarium oxysporum; 'zure bollen'.
Vakblad voor de Bloemisterij 26 (2016)
31
Gebroeders van den Borne, ’big data boeren’
’Voor topopbrengsten moet je naar de natuur luisteren’ De akkerbouw staat niet bekend als het boegbeeld van innovatie. Met precisielandbouw lijkt daar verandering in te komen. Voorlopers zijn Gebroeders van den Borne uit Reusel, bijgenaamd de ’big data boeren’. Zij doen dingen waar de tuinbouw veel van kan leren, ook de glastuinbouw. Jacob van den Borne: „Als je je opbrengst wil verhogen, moet je naar de natuur luisteren.” Joef Sleegers jsleegers@hortipoint.nl
J Fouten voorkomen
FOTO: GEBROEDERS VAN DEN BORNE
Sensoren, satellieten en drones
Jacob van den Borne toont zijn systeem waarmee hij, al rijdend, bodemdata verzamelt.
32
Vakblad voor de Bloemisterij 26 (2016)
FOTO: GEBROEDERS VAN DEN BORNE
Droge en natte stukken
Diverse sensoren zorgen voor gewasdata. Die laten op perceelniveau kleurverschillen zien. Een kleur staat bijvoorbeeld voor een hoeveelheid biomassa.
Compenseren voor spuitpaden
Aanzienlijke opbrengstverhoging
Potentie van het perceel
Vakblad voor de Bloemisterij 26 (2016)
33
Teelttips VERONICA Schimmelziekten Veronica is gevoelig voor een aantal belangrijke schimmelziektes. Naast de echte meeldauw is Veronica uitermate gevoelig voor valse meeldauw. Hoewel de namen erg op elkaar lijken, doen de schimmels dit niet. Echte meeldauw is wit en begint altijd met witte stippen op de bovenkant van het blad. Let er wel op, dat als met spuiten alleen de bovenkant van
CHRYSANT Zwartstelen Verschillende rassen zijn gevoelig voor zwartstelen. Enkele gevoelige rassen zijn: Anastasia en Saba. Vooral op gestoomde grond is de kans op zwartstelen groter door te welige groei. Zwartstelen ontstaan aan
ANTHURIUM
34
Groei
het blad wordt geraakt ook de echte meeldauw naar de onderkant van het blad verhuisd en moeilijker te bestrijden wordt. Bij valse meeldauw start de groei in het blad en groeit er aan de onderkant uit met grauw schimmelpluis. De groei in het blad is te zien aan de lichte vlekjes die dan ontstaan. De bestrijding van beide schimmels is totaal anders. Het kennen van de verschillen is
dus uitermate belangrijk als een goede bestrijding strategie bepaald moet worden
Henk van den Berg Teelt- en Bedrijfsadvies, 0252-340301
Henk van den Berg Teelt- en Bedrijfsadvies, 0252-340301
het einde van de teelt als er al sprake is van geel blad. De bacterie Pseudomonas cichorii dringt via de aanhechting van het blad de stengel binnen. Daarna ontstaan zwartbruine strepen op de stengel. Licht aangetaste takken zijn eigenlijk al niet geschikt meer om te oogsten. Op de vaas storten deze takken snel in.
len zijn te nemen om zwartstelen te voorkomen: • Geef op gestoomde grond een voorraadbemesting om te welige groei te voorkomen • Spuit bij de cultivar Anastasia een week na planten Berelex, 3-4 tabletten op 100 liter water • Laat aan het einde van de teelt bij al aanwezig slecht blad de minimumbuis in het ondernet er niet op licht uit lopen
• Stel het klimaat zo in dat er voldoende vocht wordt afgevoerd. Kier in scherm minimum buis bovennet minimaal 45-50 °C. Minimum lucht aan luwe en windzijde. Stooklijn en ventilatie kort op elkaar • Stop met gieten vanaf het kleuren van de knoppen. In de eindfase van de teelt voldoende uitvloeier meegeven. • Spuit rond begin korte dag twee keer om de
zeven dagen met de cocktail Inssimo en Signum. Inssimo geeft de plant meer weerstand tegen schimmels, bacteriën en virussen en Signum gaat de bladvergeling tegen.
heeft gestaan in de (hoofd) leiding. Daarnaast zal eventueel toegevoegde waterstofperoxide niet meer werkzaam zijn. Spuien is in dit geval dé aangewezen oplossing, maar veelal niet haalbaar. Ondervang voorgaande simpelweg door regelmatig te wisselen met de startkranen.
aangevuld. Kurk ontstaat door: a) Voedingszouten in de knop die zorgen dat de osmotische waarde te hoog wordt, zodat jonge cellen beschadigen; b) (koud)water dat energie onttrekt aan de jonge cellen. Deze kunnen dat niet aan en verkurken. Oplossing: a) EC verlagen, maar dat leidt op termijn wel tot een lager voedingsnivo in het medium; b) Schoon water geven
met de regenleiding en (hogere) voeding via de druppelleiding; c) ’s Avonds voeding meegeven, zodat de knoppen rustig opdrogen en de osmotische waarde niet te snel oploopt; d) Voorkomen dat de knoppen vaak nat staan en de kastemperatuur, ook in de nacht, op nivo (20ºC) houden.
Een aantal teeltmaatrege-
snel terug is. Houd globaal aan dat het doek 20-30 min. dicht mag blijven liggen. Dit is gunstiger voor het gewas en veel beter voor de scherminstallatie.
Schermdoek reactie Bij wisselende instraling komt het nu regelmatig voor dat in korte tijd de straling met meer dan 600 watt kan afnemen. Door het grote lichtverschil reageert het doek hierop vaak té snel en wordt er achter de feiten aangelopen omdat de zon vaak weer
ZOMERBLOEMEN
'Startkranen' Veelal wordt er bij het watergeven standaard altijd gestart met dezelfde kraan. Hierin schuilen een paar gevaren. In één vak komt altijd het “oude” gietwater. De pH van dit water is verkeerd omdat het 1 tot soms wel 4 dagen stil
Kurk Verkurking van de bloemen kan ontstaan bij jonge gewassen of daar waar wordt herbeworteld of is
Momenteel groeien vrijwel alle gewassen hard. Soms zelfs meer groei dan wenselijk. Als deze gewassen toch extra voeding nodig hebben in verband met de vitaliteit van het gewas, bemest dan alleen stikstof in combinatie met kalium. Een meststof zoals bv Multi K.Mg doet het hier erg goed. De verhouding kali/stikstof hiervan is zodanig dat de plant wel vitaal reageert op de stikstof, maar door de directe bemesting van kali niet te weelderig. Bij een weelderig gewas kan het helemaal niet bemesten het gewas slapper maken dan een kali/stikstof-bemesting. Door de plaatselijk extreme regen is er veel beschikbare stikstof uitgespoeld waardoor bijmesten vrijwel altijd gunstig is.
Dirk Jan Binnendijk Tuinbouwadviezen, 071-5416564
Andre Lont, Bureau IMAC Bleiswijk, 010-5219094 Vakblad voor de Bloemisterij 26 (2016)
Schoffelen
ROOS Vochtig klimaat Het heeft veel geregend de laatste tijd. Dat is een understatement; veel kassen leken op een bepaald moment een vergiet. En dan heb ik het nog niet over de hagelschade van afgelopen week in bepaalde delen van Nederland. Al met al hebben we een warme en te vochtige periode, achter de rug. Ik hoop, dat we de kans krijgen om dat recht te zetten. Die omstandigheden maken klachten over Botrytis in de handelsfase wel waarschijnlijk. Het lijkt mij dan ook verstandig om Botrytis te bestrijden voordat er klachten komen. Collis heeft een goede nevenwerking tegen Botrytis. Ik heb kortgeleden op deze plaats de werking tegen Botrytis door Luna Privilege behandeld. Ook
PHALAENOPSIS Zomer Bij warm en zonnig weer kunnen de volgende maatregelen helpen een te hoge kas- en planttemperatuur te voorkomen. - Begin vroeg met luchten. Wanneer er enige instraling is (> 250 W/m²) wordt de planttemperatuur al beïnvloed. Een verlaging van de ventilatietemperatuur (in de opkweek tot < 27°C) kan het oplopen van de temperatuur uitstellen. - Besteed veel aandacht aan de kiergrootte in het scherm. Start met een kleine schermkier. - Verlaag de minimum temperatuur van de onderbuis. Vakblad voor de Bloemisterij 26 (2016)
Signum heeft een goede werking tegen Botrytis. En dit zijn alleen wat meeldauwmiddelen met een nevenwerking tegen Botrytis. De infectiedruk van schimmels in de kas kan ongemerkt toenemen. Dat wordt in de praktijk nog nauwelijks regelmatig zelf gemeten. Dit is wel goed mogelijk! Het klimaat zal zich de komende tijd kenmerken door temperatuurbeheersing en vochtbeheersing. De temperatuur zal zo laag mogelijk moeten zijn en er zal veel vocht afgevoerd moeten worden. Het vochtverhaal wijzigt als de windrichting in oostelijke richting veranderd. Met watergeven is het belangrijk, dat er voldoende intering is en dat de opbouw in de ochtend goed verloopt. Let erop, dat de derde beurt
Om warmteopbouw te voorkomen is het nodig om tussen de 250–600 W/ m² instraling de onderbuis temperatuur te verlagen of tijdelijk niet meer te stoken. Om de plantactiviteit en de afdroging van het substraat te stimuleren, is het belangrijk dat er aan het einde van de middag wel weer een minimaal 40°C in de onderbuis aan te houden tot aan de volgende morgen. - Koel kaslucht indien mogelijk met bevochtiging. Let wel goed op de kiergrootte in het scherm en laat de RV niet boven de 75% uitkomen. - Scherm eventueel meer licht weg om verdere verhoging van de kastemperatuur tegen te gaan. Scherm dan t.o.v. de streefwaarde in de ochtend 20% – 30% meer licht weg midden op de dag.
valt op het moment dat er normaal gesproken 300 W/ m2 globale straling is. Bij bemesting is het zaak om iets generatiever te gaan werken. De hoeveelheid stikstof in de voedingsoplossing moet niet oplopen nu de opname langzaam minder wordt. In eerste instantie zal er minder ammonium gegeven worden. De pH in het substraat zal dit wel mogelijk moeten maken. In tweede instantie zal ook het nitraatgehalte bewust iets lager berekend moeten worden. Dit is nodig omdat bij afnemend licht de stikstofopname afneemt en omdat er door een lagere CO2-concentratie in de kas ook minder groei is.
Johan Sonneveld, Adviesbureau J. Sonneveld, 06-46134453
Voeding in afkweek Aan het einde van het voorjaar en in de zomer komt het steeds vaker voor dat de bladkleur van de planten in de koeling en afkweek flets (lichtgroen) en vlekkerig wordt. De groei en ontwikkeling van de plant vraagt om meer voeding. Het aanbod van de elementen stikstof en magnesium kan te laag zijn. Een goede bladkleur is ook voor de fotosynthese belangrijk. De groei en ontwikkeling van tak- en bloemen vraagt veel energie (voeding en assimilaten). Giet dan in de koeling en afkweek een aantal keer een voedingsschema (recept) dat duidelijk meer stikstof en magnesium bevat. Dit kan ook het schema voor de opkweek zijn.
Kees van Egmond kees@kees-ineke.nl
Geslaagd Het is zaterdagmorgen. Sowieso al een rare dag om in spanning te zitten. We ontbijten met z’n tweeën en zijn continu in de weer met onze smartphones. Half tien. Zou het er al op zitten? Kwart voor tien. Nog steeds niet online op Whatsapp. ‘Als hij straks gewoon komt aanrijden dan weet je het wel,’ zeg ik, ‘dan is hij gezakt.’ Het is met kinderen altijd boeiend. Welke kant gaan ze op qua beroepskeuze? In de voetsporen van pa of ma? Of kiezen ze een heel eigen richting? En wat vind je daar dan van? Zo had ik een broer die op zijn zestiende koos voor het timmermansvak. En toen mijn vader hem op zaterdagmorgen wekte om, zoals dat bij ons heette, ‘naar het land te gaan’ gaf hij niet thuis. Hij sprak de legendarische woorden: ‘Ik heb al een baas.’ Bij ons helpt de jeugd ook mee. Vanaf een jaar of tien poten ze hun plantjes in de zomervakantie. Ik heb niet de illusie dat het ertoe bijdraagt dat ze de groene sector trouw blijven. Ze blijken door de jaren heen hun eigen talenten te ontdekken en die passen soms nu eenmaal beter bij ander werk. Mijn zegen hebben ze. Al hoop ik natuurlijk wel op een opvolger te zijner tijd. Bij een van onze jongens was al heel gauw duidelijk dat het iets met techniek zou gaan worden. Hoe goed ik de werkbank ook opruimde, een paar dagen later was het weer een bende. Overal dop-, steek- en andere sleutels. Zocht ik naar de maatbeker om AAterra te doseren dan vond ik hem naast zijn brommer. Met olie erin. Grrr. Nee, deze jongen werd geen tuinder. En dus wordt hij deze week gediplomeerd als tweede autotechnicus. Het begin is er. Zijn eigen BMW uit 1984 staat al een tijdje in de schuur. Te wachten op zijn roze papiertje, herstel, kaartje. En ik wacht met hem mee. Eindelijk weer ruimte om de schuur een keertje lekker schoon te spuiten. ‘Daar kom-tie!’ hoor ik mijn vrouw roepen. O nee, denk ik bij mezelf. Gezakt natuurlijk. En zó teleurgesteld dat hij geen bericht wilde sturen. Bedrukt stapt hij binnen. Maar dan: ‘GESLAAGD!’ Een brede lach breekt door. ‘Ach joh, zák! Wat ben jij een eikel!’, roep ik meteen terug. ‘Waarom stuur je geen whatsappje! Wij zitten hier in spanning!’ Hij kan er alleen maar om lachen. In één keer geslaagd! Yes!
Ed Konijn, bureau IMAC Bleiswijk, 010-5219094
35
Nieuws
PSTVd in sierteeltmateriaal is minder bedreigend
EU wil snelheid in verduurzaming
Wel voor uitgangsmateriaal
Hygiëne Longlist
Colofon
Uitgever en auteurs verklaren dat dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld, evenwel kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of
Redactie E-mail: bloemisterij@hortipoint.nl www.vakbladvoordebloemisterij.nl Vakredactie POLITIEK EN ECONOMIE Quincy von Bannisseht (071) 565 96 37, qvb@hortipoint.nl Peter van Leth (071) 565 96 88, pvanleth@hortipoint.nl MARKT EN AFZET Arie-Frans Middelburg (071) 565 96 87, afmiddelburg@hortipoint.nl Cindy van der Zwet (071) 565 96 30, cvanderzwet@hortipoint.nl TEELT EN TECHNIEK Hans Neefjes (071) 565 96 38, hneefjes@hortipoint.nl Joef Sleegers (071) 565 96 42, jsleegers@hortipoint.nl
36
Webredactie Erik Rotteveel Vormgeving Diseno vormgeving Fotografie Gerdien de Nooy Freelancers Hermen de Graaf, Bernadette Hoefsloot, Harmen Kamminga, Ank van Lier, Astrid ZoumpoulisVerbraeken Productiecoördinatie Jenny Mostert (071) 565 96 33
Uitgever Vakblad voor de Bloemisterij is een wekelijkse uitgave van Hortipoint Schipholweg 1, 2316 XB Leiden, Postbus 9324, 2300 PH Leiden E-mail: svs@hortipoint.nl, website: www.hortipoint.nl
volledigheid van de informatie. Uitgever en auteurs aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op bedoelde informatie. Lezers wordt met nadruk aangeraden deze in-
Directeur Emile Blomme Secretariaat Linda Laman (071) 565 96 78
formatie niet geïsoleerd te gebruiken, maar af te gaan op hun professionele kennis en ervaring en de te gebruiken informatie te controleren. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze,
ABONNEMENTENSERVICE Een abonnement kunt u aanvragen bij de abonnementenservice van Abonnementenland via www.aboland.nl. Ook voor adreswijzigingen en opzeggingen kunt u daar terecht. Abonnementenland is telefonisch bereikbaar op 0900-2265263.Of via Twitter: stuur uw tweet naar: @Aboland_klanten. Ook via www.vakbladvoordebloemisterij.nl/abonneren kunt u een abonnement aanvragen. Op deze website vindt u ook de prijzen van de verschillende abonnementen. Abonnementen kunnen op elk gewenst tijdstip ingaan. Abonnementen lopen automatisch door, tenzij uiterlijk 12 weken voor vervaldatum bij de abonnementenservice wordt opgezegd. Dit kan schriftelijk, telefonisch of via de site. Ook voor informatie over een lopend abonnement kunt u contact opnemen met de abonnementenservice. ADVERTENTIE-EXPLOITATIE Accountmanager: Gert-Jan Bloemendal, (0342) 49 48 07, g.bloemendal@bdu.nl Media-adviseur: Martin ten Hoven, (0342)- 494291 Verkoopleider: Ron van de Hoef, (0342) 494 263, 06 51 80 63 25, r.v.d.hoef@bdu.nl
hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever.
Druk: Tuijtel, Hardinxveld-Giessendam
klimaatneutraal natureOffice.com | NL-215-194179
gedrukt
Dit vakblad is gedrukt op FSC®-gecertificeerd papier en klimaatneutraal geproduceerd.
Vakblad voor de Bloemisterij 00 (TEMPL)
Kasgenoten
A genda 12-15 aug Rozenfestival Lottum, tentoonstelling. Met als thema: 'Rozen uit de Kunst'. Info: http:// www.rozendorp.nl/rozenfestival 6 sep Cursus FloraMondo,14.00 tot 15.30 uur, bij FloraHolland in Rijnsburg 29 sept Cursus 'Succesvol vermarkten van AgriFood-producten' bij HAS Hogeschool en Berenschot. Info: http://www.haskennistransfer.nl 7 en 8 sep FloraHolland Autumn Fair, Aalsmeer. 6 okt Debat over Xylella en andere fytosanitaire bedreigingen, Zundert. Info: www.knpv.org 2-4 nov IFTF, Vijfhuizen. Info: www.iftf.nl 2-4 nov FHTF, Aalsmeer. Info: www.royalfloraholland.com 9 nov Debat over het zijn van bondgenoten of tegenstnaders in gewasbescherming, Berkel en Rodenrijs. Info: www.knpv.org
LTO Glaskracht Nederland 12 juli Waterdagen Naaldwijk, 19:00-22:30, Naaldwijk 16 sept Gewasbijeenkomst pothortensia, 10:0017:00 uur, Belgie 6 okt WaterEvent, Bleiswijk 9 nov Regionaal KNPV-debat: groene gewasbescherming. 9 nov Alv gewascooperatie snij-cymbidium, 15:00, Bleiswijk. Info: www.ltoglaskrachtnederland.nl
Buitenland 1-3 sep Green is life, bloemen- en plantenbeurs, Warschau, Polen. Info: www.greenislife.pl 6 en 7 sep Four Oaks Trade Show, Cheshire, Verenigd Koinkrijk. Info: www.fouroaks-tradeshow.com 14-16 sep Flowers Expo, Moskou 14-16 sep Flora Trade Show, rimini, Italie. Info: www.Floratrade.it 5-8 okt Agriflor, Quito, Ecuador. Info: www.agriflor.com
FOTO: QUINCY VON BANNISSEHT
Binnenland
Leeftijd: 54 jaar Plaats: Someren-Eind Teelt: perk-, kamer-, kuip- en vaste planten Oppervlakte: 1,5 ha glas en 1.000 m2 containerveld
Matheu Loeffen Wat was uw laatste investering? „Dat was deze zelfrijdende veeg- en stofzuigmachine. Voor het schoon houden van mijn kappen gebruikte ik al twintig jaar een apparaat waar ik achteraan moest lopen. Een bedrijf uit De Lier heeft onlangs dit nieuwe type ontwikkeld. Daar heb ik twee jaar op moeten wachten en nu mag ik als eerste in Nederland een demo-model testen. Ik vind het een fantastisch apparaat om je pad en anti-worteldoek schoon en netjes mee te houden. Dat vind ik belangrijk, ook omdat ik aan particuliere verkoop doe en dus veel consumenten over de vloer krijg.”
In de omgeving Someren–Asten zijn vorige week flink wat glastuinbouwbedrijven getroffen door zware hagelbuien. U lijkt de dans te zijn ontsprongen ... „Ja, we hebben heel veel geluk gehad. Er zijn slechts twee ruiten gesneuveld, maar gelukkig heb ik nog wel wat reserveglas liggen. Bij enkele collega-siertelers in de omgeving is de schade immens. Zo is er een bij wie er twintig tot dertig ruiten kapot zijn, maar bij een ander ligt de hele kas aan diggelen en is zijn hele levenswerk in enkele minuten tijd vernietigd. Dat is ontzettend tragisch.”
Hoe lopen de zaken momenteel? Het was afgelopen voorjaar super slecht, ook als gevolg van de warme winter. Op onze primula’s heb ik veel geld moeten toeleggen, omdat de bloei te vroeg kwam. Met de rest van het perkgoed hebben we een redelijk goed seizoen gehad. Doordat we een gigantisch assortiment hebben met wel honderd verschillende soorten en kleuren – van bijvoorbeeld perkgoed in het voorjaar, primula, stamfuchsia’s, Trixie verbena in hangpotten en dahlia’s in de zomer, tot aan potchrysanten en Gloxinia in het najaar – hebben we de risico’s gespreid.”
Wat vindt u het leukste aan uw werk? „Het contact met mensen. Daarom doe ik ook aan particuliere verkoop. Ik zit hier nogal afgelegen, maar nu komen er toch wat mensen langs. En: zorgen dat je topkwaliteit levert, dus compacte planten die goed geremd zijn, maar wel lang doorbloeien in de tuin. Maar ik vind ook dat het niet allemaal om geld-verdienen moet draaien. Je moet ook plezier hebben in je werk en zorgen dat je personeel dat ook heeft. Ik vind het ook fijn dat zes tot zeven mensen bij mij hun boterham kunnen verdienen.”
Bent u eerder deze maand naar GreenTech geweest? Onderstaande symbolen hebben de volgende betekenis en verwijzen naar de website vakbladvoordebloemisterij.nl
Foto’s
Filmpjes
Vakblad voor de Bloemisterij 26 (2016)
Nee, want die beurs viel dit jaar tegelijkertijd met de FlowerTrials. Voor mij zijn de FlowerTrials veel interessanter. Ik ben dan ook bij in totaal dertien bedrijven langs geweest in het Westland, Aalsmeer en in Duitsland. Dat is echt een must voor mij.”
37
MACHINAAL OPPOTBEDRIJF
OPPOTTEN, POTTENPERSEN EN VERHUUR SINDS 1990 (26 JAAR) WWW.JOSVANDERHOEVEN.NL INFO@JOSVANDERHOEVEN.NL 06-54734323
Groot assortiment uitgangsmateriaal • Euphorbia milii • Cupressus Wilma • Ficusvariëteiten • Sundaville • Kuipplanten en kruiden • Lavandula • Senetti
mvanveenbv.com | 0297 32 65 16
Tevens alle stoomwerkzaamheden Roelofarendsveen 071-3313356 • 06-22196960 info@klinkstoom.nl • www.klinkstoom.nl
Krijten en reinigen Wij helpen u graag! tel: 06-18277073 www.sproeibedrijf-os.nl
Gebruik gewasbeschermingsmiddelen veilig. Lees vóór gebruik eerst het etiket en de productinformatie.