Bloemisterij_02-2014

Bloemisterij Vakblad voor de

2 69e jaargang 10 januari 2014

Eén toets om alle ziekten op te sporen 30

9 Bekroonde

12 Directe afzet

16 ’Wie niet

34 Jaarrondteelt

noviteiten niet altijd opgepakt

groeit, maar klok blijft belangrijk

inspeelt op local for local ligt eruit’

chrysant nog niet onder controle

Cover-nw.indd 1

08-01-14 14:30

13 20 3

3 19

542185.indd 2

8-1-2014 11:52:58

Bloemisterij Vakblad voor de

8 Afspraken over maatwerk lichthinderregels nanacht

Opinie 4

Interview: ’Wij gaan zeker de handel de hand reiken’

4

Commentaar: ‘Hels karwei’ om klok belangrijk én betaalbaar te houden

5

Stelling: Hoera, de kentering komt eraan

Nieuws 6

Een selectie uit het meest recente nieuws

Bedrijf en afzet

14 Oserian wil koploper blijven in duurzaamheid

8

Ondernemen: Afspraken over maatwerk lichthinderregels nanacht

9

Afzet: Glazen Tulp award winnaars aan het woord

12

Afzet: Directe afzet groeit maar klok blijft belangrijk

14

Ondernemen: Oserian wil koploper blijven in duurzaamheid

15

Column: Angelle van Kleef, Canada

16

Afzet: ’Niet inspelen op local for local? Dan lig je eruit!’

18

Vragen: Moet ik het land van mijn buurman kopen?

Markt

32 Peter Zwinkels:

’Haal er kennis bij’

34 Waterteelt chrysant nog niet jaarrond beheersbaar

22

Strelitzia is te exclusief voor moeizame markt

22

Van heliconia is er snel genoeg

23

Hyacintenbroeiers rekenen op een goed seizoen

24

Gerbera: 2013 een jaar om snel te vergeten

25

Cycas schaars verkrijgbaar

Teelt 26

In beeld: Stilleven na de storm

28

Gewasbescherming: Kasgeluiden

30

Plantgezondheid: Alles-in-één-toets voor kwaliteitscontrole

32

Interview: Peter Zwinkels, directeur Technokas

34

Chrysant: Waterteelt chrysant nog niet jaarrond beheersbaar

36

Roos: Huisverkoop houdt rozenbedrijf overeind

38

Teelttips: astilbe, zomerbloemen, primula acaulis, tulp, lisianthus, lelie

39

Column: Kees van Egmond

Nieuws 40

Optimalisatie mogelijk in bemesting van phalaenopsis

Service 41

Kasgenoot: Herman Beenders Agenda Voorplaat: Foto: Fides

Vakblad voor de Bloemisterij 2 (2014)

Inhoud.indd 3

3

08-01-14 15:44

Opinie Boy van Droffelaar, bestuursvoorzitter BBH:

’We gaan zeker de handel de hand reiken’ FOTO: BOY VAN DROFFELAAR

Onafhankelijkheid was ooit een groot goed voor Bloemenbureau Holland.

Anno 2014 is ze gehuisvest bij FloraHolland, heeft ze een budget via FloraHolland en een nieuwe directeur uit de schoot van FloraHolland. Bestuursvoorzitter Boy van Droffelaar: „We zijn er zeker niet alleen voor de kwekers, maar voor de hele sector.”

Arie-Frans Middelburg afmiddelburg@hortipoint.nl

Hoe belangrijk is een onafhankelijke status voor BBH? „Het is voor Bloemenbureau Holland belangrijk om niet als commerciële instantie te worden gezien. Ook in het buitenland.

Maar wel als een onafhankelijke instantie die de hele sierteelt op promotiegebied vertegenwoordigt en goede dingen doet.

Het is belangrijk dat er geen commerciële partij achterstaat die aan de teugels trekt.

Die uitstraling hebben we altijd gehad en het is goed die te behouden. Ik heb het daar recent met de toen waarnemend algemeen directeur van FloraHolland Rens Buchwaldt uitvoerig over gehad en hij was het daar volledig mee eens.”

Maar hoe onafhankelijk is BBH nog? „We zijn een stichting. En die stichting wordt momenteel volledig gefinancierd door de veiling, door de kwekers. Het verhaal van de handel is bekend, die is een jaar geleden afgehaakt. Het is een goede zaak dat we een onafhankelijk gezicht blijven houden. Ik ben een onafhankelijk voorzit-

Commentaar Elbert van den Berg hoofdredacteur evandenberg@hortipoint.nl

4

Opinie_NW.indd 4

ter, ben niet aan partijen gebonden. Een grote wens - ook van FloraHolland - was dat de handel vertegenwoordigd blijft in het bestuur. Daarom is Jan de Boer (directeur van Barendsen red.) gevraagd om zijn stem te laten horen. Dat kun je wel aan Jan overlaten. In het bestuur wordt ook echt naar iedere partij goed geluisterd.”

Maar toch. BBH zit bij FloraHolland in, wordt door haar gefinancierd en nu komt de nieuwe directeur ook nog uit de schoot van FloraHolland. „Bij het werving- en selectieproces - waar ik voorzitter van was - hebben we een zuivere weg gekozen. We hebben niet zomaar iemand van FloraHolland genomen. Er is met kandidaten van buiten de sector en aan de handelskant gesproken. Daar was Buchwaldt het volledig mee eens. Er is gekeken naar kwaliteit en marketingkennis en een belangrijk criterium was dat de nieuwe kandidaat bruggen kan slaan tussen kwekers en de handel. We hebben zorgvuldig geopereerd en unaniem voor Marc Eijsackers gekozen.”

Kunt u zich voorstellen dat de buitenwacht BBH niet onafhankelijk meer vindt, maar een afdeling van FloraHolland? „Ja, dat kan ik me natuurlijk voorstellen als je er van de buitenkant tegenaan kijkt. Wij zien de binnenkant. Wij zien hoe BBH functioneert. We zijn blij dat we subsidie hebben gekregen van de EU en dat is ook een uiting van vertrouwen in hoe BBH functioneert.

Maar ik kan me voorstellen dat mensen denken dat wie betaalt bepaalt. Nogmaals, we zijn een stichting. Het bestuur bestaat wel voor een meerderheid uit FloraHollandmedewerkers, maar als je kijkt naar de sfeer en cultuur in het bestuur en hoe we met elkaar opereren en van gedachten wisselen dan zijn we zeker niet alleen bezig met wat het beste is voor kwekers, maar ook voor de hele sector. We gaan zeker de handel de hand reiken en zorgen dat zij de kwaliteit van BBH zien.”

De handel zoekt samenwerking met BBH middels de segmentatietool.

’Hels karwei’ om klok belangrijk én beta alb

D

e cijfers van FloraHolland van vorig jaar bevestigen nog eens het almaar toenemende belang van de directe afzet. Die cijfers benadrukken tegelijkertijd een voortgaande afkalving van het belang van de afzet via de veilingklok. Die kwam in 2013 bijna vijf procent lager uit en eindigde op een aandeel van iets boven de vijftig procent (51,5 om precies te zijn) in de totale afzet van de veiling. Het zit er dik in dat de directe afzet de klokafzet in 2014 voorbijstreeft.

Deze ontwikkeling in de afzetstromen is niet nieuw.

Bij planten is die het sterkst en steekt de klokafzet schril af bij de directe afzet. Procentueel deed de

sterkste verschuiving zich vorig jaar voor bij de bloemen waar de klok toch bij uitstek het afzetkanaal is. Voor velen – zowel aan productie- als aan handelskant – is de klok nog steeds interessant en belangrijk; ook bij de planten. Ondermeer door de afzetzekerheid en de etalagefunctie.

Het is niet voor niets dat FloraHolland investeert in het gezond houden van de klok. Ze neemt daarin ook maatregelen. Eén van de doelstellingen is het voorkomen van het gebruik van de klok als dumpplaats. Die vorm van bescherming moet er mede toe leiden dat de klok een volwaardig afzetkanaal blijft. Dat streven is logisch, gezien de opvattingen Vakblad voor de Bloemisterij 2 (2014)

08-01-14 15:44

Wilt u uw mening geven? Stuur een brief naar postbus 9324, 2300 PH Leiden of naar bloemisterij@hortipoint.nl.

Reacties moeten maandag voor 9:00 uur binnen zijn.

De redactie kan brieven inkorten of weigeren.

Willen jullie samenwerking? „Ja, absoluut. Dat willen wij ook. We zijn nu in gesprek over hoe we de segmentatietool up-to-date kunnen houden. We zullen ook zeker samenwerken als er vanuit de handel vraag is naar waar wij onze basis in hebben: inzicht in het gedrag van consumenten en shoppers. We zullen als BBH daar continu alert op moeten zijn, voorop moeten blijven lopen. Dat stuk kennis en inzicht geeft ons bestaansrecht en die kennis stellen we ter beschikking aan de hele sierteeltsector.”

Komt die € 6 miljoen van de handel ooit nog terug? „Ik hoop het. Misschien dat er eerst nog wat water door de Rijn moet stromen. Dat de handel inziet dat BBH toegevoegde waarde heeft voor de handel. Maar de liefde moet van twee kanten komen. Ook BBH moet laten zien wat ze waard is. Dat is een boodschap die Marc Eijsackers heeft meegekregen: goed laten zien dat we toegevoegde waarde hebben. Dat moet hij laten doorklinken naar onze achterban, de geldgevers, maar ook naar anderen in de sector waaronder uiteraard de handel. ’Be good en tell it’, en met ’be good’ beginnen.”

De handel heeft ook met behulp van PT-reserves een eigen marketingbureau opgericht: Bureausierteelt.nl.

Dat duidt op verdere verwijdering. „Dat is het ook en dat valt te betreuren.

Meer dan dat kan ik er niet van zeggen.

Soms moeten mensen ervaren dat het vroeger niet zo slecht was.”

eta albaar te houden die er in de sector bij kwekers en handelaren leven, maar evenzeer zal het de komende jaren een ’hels karwei’ worden.

Hoe begrijpelijk de koers van de veiling ook is, hebben de klokambities ook iets weg van het ’roeien tegen de stroom op’. Ervan uitgaande dat de verschuiving naar directe afzet blijft doorgaan – ook hierin investeert de veiling – komt vroeg of laat de vraag waar de ondergrens ligt. Tot welk moment is de veiling in staat om de klok belangrijk én betaalbaar te houden. Velen kunnen zich op dit moment een veiling zonder klok niet voorstellen. Maar die vraag, die komt wel.

Vakblad voor de Bloemisterij 2 (2014)

Opinie_NW.indd 5

Stelling

Hoera, de kentering komt eraan Hoera, de kentering komt eraan. De afzetgroei zal dit jaar weer aantrekken, zo blijkt uit een onderzoek van het onderzoekbureau Panteia. Na de krimp van 2% in 2013 wordt dit jaar een groei van 1% verwacht. Een van de redenen voor de omslag is een positievere consument. Diens koopkracht verbetert onder invloed van een lage inflatie en daardoor neemt het consumentenvertrouwen toe. De vooruitzichten voor het midden- en kleinbedrijf (MKB) zijn dus een stuk positiever. Dus ook voor telers van bloemen en planten.

Marco Alderden, teler van trekheesters in Aalsmeer „Het is positief dat er weer lichtpuntjes aan de horizon verschijnen, al geloof ik zelf niet in een snel herstel.

De gemiddelde consument heeft nog steeds vrij veel schulden en de staatsschuld loopt ook nog telkens op. Wat in tien jaar is opgebouwd is niet in enkele jaren afgebouwd.

We mogen blij zijn als er de komende jaren weer een kleine groei zal zijn maar voor hogere groeicijfers zullen meer jaren nodig zijn. Tenzij er geen lessen getrokken worden uit de huidige crisis, en er geen ander beleid en gedragsverandering plaatsvinden. Dan is het wachten op de volgende bubbel.

Voor een hoera is het nog te vroeg, gematigd optimistisch past beter.”

Gerard Heemskerk, vasteplantenkweker in Noordwijk „Hoera de kentering komt eraan, ja de wens is de vader van de gedachten maar de realiteit moet eerst maar even blijken.

Sinds de economie in 2008 op z’n kont begon te gaan heeft de sierteeltsector in de afzet, lang niet de diepgang gekend zoals de hele economie die kende. Sterker nog, er zijn onderdelen die zelfs beter zijn gaan lopen. De consument ging de grotere uitgaven zoals twee keer op vakantie of een nieuwe auto uitstellen. Als gevolg daarvan werd het bloemetje en plantje als goedkoop alternatief juist wel verkocht en zorgde in onderdelen zelfs voor omzetverhoging.

Ik ben ook van mening dat sanering nog niet tot een einde is gekomen. De sterke groei van de voorgaande decennia is grotendeels door babyboomers gerealiseerd. Velen daarvan zijn moe, hebben geen gemotiveerde opvolger maar geven zich niet zomaar gewonnen.

Het zou dus best kunnen zijn dat er nu een stagnatie gaat optreden.

De goed georganiseerde bedrijven, met producten die een meerwaarde in de markt betekenen, zullen daar ook geen probleem mee hebben en als eerste de vooruitgang oppikken. De rest is er echt nog niet.

Kortom, vooruitgang is realistischer dan achteruitgang maar het lijkt mij reëel om van stagnatie uit te gaan.”

Marc Rutgrink, zomerbloementeler in Lisse „Dat is goed nieuws.

Het nieuwe jaar met goed nieuws beginnen is wel lekker, en voor veel bedrijven is het ook wel broodnodig. Want de rendementen staan al (te) lang zwaar onder druk.

Dus een toenemend consumentenvertrouwen is een positieve verandering.

Maar dit zal ook in andere Europese afzetlanden moeten gebeuren voordat de prijzen omhooggaan.

Rest mij om iedereen vooral een gezond en succesvol 2014 te wensen.

5

08-01-14 15:44

Nieuws Lees meer op de website Op deze pagina’s vindt u een selectie uit het nieuws.

Een uitgebreide versie van deze berichten maar ook ander nieuws vindt u op www.vakbladvoordebloemisterij.nl.

n Paprikakwekerij 4Evergreen wint Tuinbouwondernemersprijs Paprikakwekerij 4Evergreen uit Steenbergen is winnaar geworden van de Tuinbouw Ondernemersprijs 2014. Het bedrijf kreeg de prijs 8 januari uitgereikt op de Keukenhof in Lisse.

4Evergreen teelt op drie locaties paprika’s en behoort volgens de jury tot één van de meest innovatieve paprikabedrijven. De drie andere genomineerde bedrijven voor de Tuinbouw Ondernemersprijs waren: Schoneveld Breeding uit Twello, Waterdrinker Aalsmeer en Westende Fruitteelt uit Fijnaart.

n LTO Glaskracht Nederland officieel van start LTO Glaskracht Nederland is per 1 januari 2014 officieel van start gegaan. Het samenwerkingsverband van de drie ledenorganisaties LTO Noord Glaskracht, ZLTO en LLTB is opgezet om de landelijke glastuinbouwactiviteiten op het terrein van belangenbehartiging, vaktechniek en innovatie vanuit een ledennetwerk krachtig en efficiënt vorm te geven.

De organisatie gaat op 8 januari van start met een nieuw logo en een tijdelijke website (www. ltoglaskrachtnederland.nl) waarin nog wordt doorverwezen naar de al bestaande websites.

In de loop van het eerste kwartaal van 2014 zal de nieuwe website worden gelanceerd.

Het nieuwe collectief bundelt lobby, innovatieprogramma’s en kennisontwikkeling ten behoeve van de landelijke zaken. De koppeling van innovatieprogramma’s aan gewasonderzoek biedt extra mogelijkheden om financiering te krijgen via de Topsector Tuinbouw & Uitgangsmaterialen.

n ’Greenport Holland zet zwaar in

op internationalisering’ Greenport Holland wil in 2014 zijn inzet op internationalisering verder versterken vanuit de positieve exportwaarde in de tuinbouw en de mondiale nummer-een-positie in uitgangsmaterialen. Dat zei voorzitter Loek Hermans op 8 januari in Lisse tijdens de nieuwjaarsbijeenkomst van Greenport Holland.

Het verder uitbouwen van de mondiale koploperspositie van de Nederlandse tuinbouwketen vraagt volgens Hermans echter wel om het behoud van een sterk Nederlands tuinbouwcluster. „De tuinbouwketen in Nederland is

6

Nieuwskort2.indd 6

Laatste Midwinterflora bij CNB in Lisse Nieuwe, vroeg te broeien bolgewassen.

Die zie je dit jaar voor het laatst bij een van de eerste bolbloemshows van het seizoen, de CNB Midwinterflora in Lisse. Vanaf 1986 waren het grote openbare shows in de hallen op de oude locatie van bollencoöperatie CNB aan de Grachtweg. In het nieuwe pand, op de verdieping waar de commissionairs zijn gevestigd, is de show sinds 2008 kleiner en vooral gericht op vakgenoten. Maar nog steeds met een breed sortiment gewassen.

Het aantal inzenders nam af de afgelopen 29 edities. Een trend die ook andere bolbloemenshows treft. Meerdere shows stopten al. CNB zet nu verder in op sociale media en gewasgerichte activiteiten gedurende het jaar.

onze internationale levensader”, stelde Hermans. „Blijvend innoveren, een sterke samenwerking en versterking van het groene onderwijs zijn daarvoor voorwaarden.”

Hermans noemde als voorbeeld de Nederlandse handelsmissie naar Indonesië die premier Rutte in november vorig jaar leidde. Volgens Hermans heeft die missie de Nederlandse tuinbouw veel kansen opgeleverd, voor zowel de voedingstuinbouw als de sierteelt.

n Gelders college houdt vast aan oorspronkelijke inpassingsplan Gedeputeerde Staten (GS) van de provincie Gelderland houden vast aan het oorspronkelijke ongewijzigde ontwerp van het provinciale inpassingsplan, zo liet het college op 8 januari weten. Tuinbouwondernemers in de Bommelerwaard reageren zwaar teleurgesteld omdat zij daarmee in bepaalde gevallen hun bouwrechten verliezen.

Volgens de oorspronkelijke opzet van het inpassingsplan mag een teler zijn bedrijf in een intensiveringsgebied of magneetlocatie met meer dan 10% uitbreiden als daarvoor een wijzigingsplan wordt opgesteld. De gemeenten Zaltbommel en Maasdriel krijgen daarvoor een ’wijzingsbevoegdheid’, maar de tuinbouw ziet

daar niets in omdat zo’n procedure jarenlang kan duren.

Begin december boden GS aan het instrument van de wijzigingsbevoegdheid aan te passen, mits er sprake is van een juridisch waterdicht document waarin de telers zich verplichten de doelen van het inpassingsplan zelf te realiseren. Hoewel het Tuinbouwplatform Bommelerwaard op 6 januari met een door 132 ondernemers getekende overeenkomst kwam, oordeelden GS dat dit document juridisch niet bindend genoeg is.

n FloraHolland sluit 2013 af met lichte omzetgroei FloraHolland heeft 2013 afgesloten met een omzetgroei van 1,6%, een lichte stijging die voortkomt uit een betere prijsvorming. Telers ontvingen vorig jaar volgens de bloemenveiling gemiddeld ruim 2% meer voor hun bloemen en planten dan in 2012. De totale omzet van FloraHolland kwam uit op € 4,35 miljard.

Bij de snijbloemen steeg de omzet vorig jaar met 2%. Er kwamen krap 1% minder stelen voor de klok; de prijsvorming verbeterde. Bij de kamerplanten zat zowel de aanvoer als de prijs in de plus. De omzet nam bij deze productgroep met bijna 2% toe. Bij de tuinplanten was Vakblad voor de Bloemisterij 2 (2014)

08-01-14 16:27

Gelezen op Twitter FOTO: HANS NEEFJES

Lucas Vos (@LucasVos_FH)

bijgeschoold. De buitenlandse trainers die daarin aan het werk gaan, gaan dan eerst op cursus in de Demokwekerij. Het gaat om landen die buiten de Nederlandse handelsinvloed liggen, zoals Vietnam. „De Nederlandse kwekers ondervinden hier geen concurrentie van.

Sterker nog, ze hebben er veel aan als toeleveranciers overeind blijven”, aldus directeur Van Adrichem.

■ Lucas Vos: ’Leden en bedrijf

weten niet waar het heen moet’ Kwekers en FloraHolland weten niet precies waar het heen moet. Die indruk heeft Lucas Vos, de nieuwe directeur van de bloemenveiling, zo stelt hij in het decembernummer van FloraHolland Magazine.

Vos zegt op de Trade Fair veel kwekers te hebben gesproken. „Daar zag ik hoe goed zij de markt aan het benaderen zijn. Toch was er twijfel. Noch de leden, noch het bedrijf weten precies waar het heen moet. Er is een algemeen gevoel dat dingen anders moeten, maar hoe precies is nog niet helder.” er in 2013 sprake van een omzetdaling (-2,2%) als gevolg van het koude voorjaarsweer. Er kwamen 3,2% minder stuks op de markt.

De klokomzet viel vorig jaar 4,7% lager uit. De omzet via FloraHolland Connect steeg daarentegen met 9,3%. Van de totale omzet werd 51,5% via de klok verhandeld. In 2012 lag dat nog op 55%.

■ Windhoos richt forse schade aan bij telers in regio Bemmel Een windhoos heeft 3 januari in Bemmel en omgeving grote schade aangericht aan tientallen kassen. De totale schade loopt in de miljoenen euro’s, zo verwacht verzekeraar Interpolis Agro. Onder de getroffen bedrijven zijn bloemen-, potplanten- en groentekwekerijen.

Lees meer op pagina 26.

■ Demokwekerij Westland gaat internationaal Demokwekerij Westland werkt aan een nieuwe afdeling: Demokwekerij Internationaal. Het bedrijf heeft al in zes verschillende landen contacten gelegd voor kennisoverdracht.

Bedoeling is dat buitenlandse overheden opleidingscentra aanwijzen waarin telers worden Vakblad voor de Bloemisterij 2 (2014)

Nieuwskort2.indd 7

■ Rhein-Maas boekt lagere omzet Veiling Rhein-Maas in het Duitse Herongen heeft vorig jaar een lagere omzet gescoord dan in 2012. In 2013 bedroeg de omzet € 315 miljoen, terwijl dat in 2012 nog € 318 miljoen was.

Desondanks kijkt de joint venture van FloraHolland en het Duitse Landgard positief terug op de ontwikkeling van de marktplaats. De veiling ontwikkelt zich volgens eigen zeggen positief.

■ Agentschap NL en Dienst Regelingen fuseren Agentschap NL en Dienst Regelingen gaan samenwerken onder de naam Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO.nl). Met de fusie ontstaat één uitvoeringsorganisatie die een zeer groot aanbod van diensten vanuit het ministerie van Economische Zaken aanbiedt.

Door de fusie komen onder andere de huidige helpdesk- en contactnummers van het DRLoket en Agentschap NL te vervallen.Sinds 2 januari luidt het nummer: (088) 042 42 42 (lokaal tarief).

De bestaande websites www.agentschapnl.nl en www.drloket.nl zijn samengevoegd en vervangen door: www.rvo.nl.

First day on the job as CEO of FloraHolland. On my company bike through the auction at Aalsmeer.

Awesome feeling!

Peter Bakker (@PBakkerPlantion) @Plantion volle bak, klasse. Iedereen is terug na een korte periode van bezinning. @ebc nieuwjaarsreceptie, goede gelegenheid voor netwerken.

Marc Sassen (@viproses) Gewaswissel Isis Classic, ben blij als de rooiploeg weer weg is #rauwdouwers

Eric Moor (@eric_moor) Sion, even aantal bezoekers in 2013 aan Sion geteld.Ruim 1300 mensen!

Studenten, Collega’s, Overheid, Buitenlanders, 1300 ambassadeurs erbij

peter de munck (@peterdemunck) @FloraHolland @LucasVos_FH Na kritische vragen stellen al 2mnd wachten op een antwoord#dtf

Het Vakblad op LinkedIn Op LinkedIn plaatst het Vakblad tweewekelijks een stelling. Door u aan te sluiten bij de groep van het Vakblad voor de Bloemisterij kunt u hierop reageren. De nieuwe stelling is:

Tuinbouw is niets zonder samenwerking Nu het Productschap Tuinbouw is weggevallen blijft samenwerking tussen telers belangrijk. Samenwerking op het gebied van promotie is er voor veel productgroepen al via FloraHolland. Voor onderzoek lijkt het lastiger een structuur aan te brengen, maar ook daar geldt dat samenwerking onontbeerlijk is.

Want zonder samenwerking is de tuinbouw nergens.

7

08-01-14 16:27

Tuinbouwgemeenten gaan eenduidig lichthinderbeleid voeren

Afspraken over maatwerk lichthinderregels nanacht foto: VakBlad Voor de Bloemisterij

Tuinbouwgemeenten met belichtende rozentelers binnen hun grenzen, bieden kwekerijen voortaan de mogelijkheid in de nanacht te belichten volgens eenduidige maatwerkvoorschiften die rekening houden met de bedrijfssituatie.

Quincy von Bannisseht qvb@hortipoint.nl

D

at is de uitkomst van recent overleg tussen LTO Glaskracht Nederland, gemeenten, milieudiensten en het ministerie van Infrastructuur en Milieu (I&M). Het Activiteitenbesluit, waarin de lichthinderregels zijn opgenomen, biedt gemeenten sinds 1 januari 2013 de mogelijkheid maatwerkvoorschriften op te stellen voor de regels rond de afscherming van assimilatiebelichting in de nanacht. Tot nu toe waagden de meeste gemeenten zich daar echter niet aan omdat het niet eenvoudig bleek tot zulk maatwerk te komen.

Overleggen In verschillende overleggen met tuinbouwgemeenten, milieudiensten en I&M hebben LTO Glaskracht en een vertegenwoordiging van rozentelers de aanwezige bestuurders en ambtenaren kunnen overtuigen van de noodzaak van maatwerkvoorschriften voor de rozenteelt. Daarbij wezen zij op het in 2012 uitgevoerde WUR-onderzoek ’Kwaliteit roos bij telen volgens lichtemissieregels’.

Daaruit bleek dat de huidige lichthinderregels ertoe leiden dat telers per vierkante meter € 14 tot € 16 minder opbrengst hebben. Tevens toonde het onderzoek aan dat het toepassen van maatwerk extra milieubelasting voorkomt als gevolg van hogere CO2-emissie en een hoger gebruik van gewasbeschermingsmiddelen.

8

Lichthinder.indd 8

De afspraken over maatwerk in de nanacht hebben het fiat van het Platform Duurzame Glastuinbouw, waarin overheid en bedrijfsleven duurzaamheidsbeleid op elkaar afstemmen.

Volgens het Activiteitenbesluit moeten telers in de nanacht minimaal 74% van de lichtuitstoot reduceren. Ze mogen daarvoor de aanwezige schermen gebruiken, waaronder zonne- en energieschermen, hoewel het in de rozenteelt meestal neerkomt op het trekken van een kier in het verduisteringsdoek. „Met de gemeenten Westland, Lansingerland, Zuidplas, Venlo, Zaltbommel, Heerhugowaard, de DCMR (Milieudienst Rijnmond), ODH (Omgevingsdienst Haaglanden), ODMH (Omgevingsdienst Midden-Holland) en I&M is nu afgesproken dat telers in de nanacht een grotere kier mogen trekken als er sprake is van een hoge buitentemperatuur en lage windsnelheid.

In dat geval is het immers moeilijk om de kas te koelen”, aldus milieudeskundige Guus Meis van LTO Glaskracht.

Hoe ver de lichtafscherming precies open mag staan, wordt volgens hem van geval tot geval bekeken. „Per gemeente kunnen er op details verschillen zijn in de voorschriften.”

Maatwerk Inmiddels zijn in de afgelopen weken verzoeken om maatwerk in de nanacht van enkele rozentelers in de gemeenten Zaltbommel, Venlo en in het Westland ingewilligd. Kwekers hebben volgens Meis „een soort mini-vergunning” gekregen, waarin

staat onder welke voorwaarden een teler in de nanacht mag afwijken van de standaard lichthinderregels uit het Activiteitenbesluit.

De verwachting is dat meer rozentelers zullen volgen en hun gemeente om maatwerkvoorschriften zullen vragen. Vorige maand had de helft van alle rozentelers al om maatwerk gevraagd, zo bleek tijdens een bijeenkomst van LTO Groeiservice in Bleiswijk. Leon Dukker van rozenkwekerij Porta Nova riep zijn collega’s daar op hun gemeente om maatwerk te verzoeken. De bijeenkomst, die 11 december plaatsvond, werd door zo’n veertig telers bezocht.

Handhaving In het overleg tussen gemeenten, milieudiensten, I&M, LTO Glaskracht Nederland en de rozentelers is niets afgesproken over de handhaving van de maatwerkvoorschriften. „Het bevoegd gezag – gemeenten en milieudiensten – heeft aangegeven de handhaving de komende maanden op de gebruikelijke manier door te zetten”, aldus Meis. „Dat betekent dus strikte handhaving van de regels die gelden voor de donkerteperiode en een coulante handhaving van de regels voor de nanacht. Tegelijkertijd gaan gemeenten en milieudiensten wel bijhouden welke bedrijven nog geen maatwerk aangevraagd hebben. Bij een controlebezoek zal dat een gespreksonderwerp zijn.” < Vakblad voor de Bloemisterij 2 (2014)

08-01-14 15:49

Glazen Tulp awards winnaars aan het woord

Markt pakt bekroonde noviteiten niet altijd op Volgende week reikt FloraHolland de Glazen Tulp awards uit. Wie ontvangt de prijs voor de beste marktintroductie? De afgelopen vijf jaar zijn verschillende noviteiten bekroond. Een aantal daarvan is anno 2014 niet meer op de markt.

Cindy van der Zwet cvanderzwet@hortipoint.nl

Ronald Olsthoorn:

’Het valt niet mee om iets nieuws te introduceren’ Chrysantenkwekerij Arcadia heeft twee keer op rij de Glazen Tulp award in ontvangst mogen nemen. In 2013 werd Sombrella bekroond tot beste marktintroductie. De verwachtingen die de markt van het soort had, zijn niet waargemaakt. Ronald Olsthoorn: „Sombrella is alweer van de markt. Dit is het levende bewijs dat de markt wel vraagt om vernieuwing, maar dat het in de praktijk niet altijd meevalt om iets nieuws te introduceren.”

Olsthoorn weet niet precies waarom de vraag naar de nieuwe chrysant tegenviel.

Het product zelf is volgens hem goed. Toch verliep de vraag moeizaam. „De markt roept al jaren om verbreding bij de pluischrysanten, maar als de vernieuwing te extreem is laat

de consument het afweten”, merkt hij. Ook in Engeland, een grote chrysantenafnemer, werd het product niet opgepakt. „Je kijkt het een tijdje aan, maar op een gegeven moment is het klaar. Als de kostprijs hoger is dan de opbrengsten, moet je stoppen.”

Met Anastasia Star Pink gaat het beter. Ook dit ras werd bekroond met de Glazen Tulp, een jaar eerder. „Het is geen soort van de miljoenen en dat wordt het ook niet, maar deze chrysant wordt goed opgepakt.” Olsthoorn is blij met het initiatief en vindt dat de veiling er zeker mee door moet gaan. „Het is natuurlijk geen garantie voor succes, maar je krijgt wel de nodige aandacht voor het product. En dat is niet verkeerd.”

Ronald van der Knaap:

’Door problemen met het uitgangsmateriaal zijn we ermee gestopt’ In 2011 nam kwekerij Tass uit Wateringen de Glazen Tulp voor Lilium Formosana White Crane in ontvangst. Een tuinplant die niet meer op de kwekerij geteeld wordt. „Wij zijn er mee gestopt en dat had verschillende redenen. Ten eerste waren er problemen met het uitgangsmateriaal; er waren niet altijd goede bollen. Daarnaast hebben wij een locatie verkocht en hadden we er ook geen ruimte meer voor”, legt hij uit.

Twee seizoenen hebben zij deze tuinplant aangevoerd. „Ik weet niet zo goed hoe het er nu mee gaat. Het wordt niet meer op de markt aangevoerd. Er is wel iemand die met het uitgangsmateriaal van White Crane verder wil gaan. Ik geloof op zich wel in het product, Vakblad voor de Bloemisterij 2 (2014)

EersteTulpGlas.indd 9

maar dan moet de kwaliteit goed zijn”, zegt Van der Knaap.

Hij heeft niet kunnen merken dat het winnen van de Glazen Tulp een positief effect op de afzet heeft gehad. Er had volgens Van der Knaap misschien meer in kunnen zitten. „We hadden er zelf ook meer bekendheid aan kunnen geven, maar ik zie ook een rol voor de veiling weggelegd. Zij bieden mogelijkheden voor promotie op beurzen en in de monsterbus, maar het effect hiervan viel ons wat tegen. Rond de verkiezingen is er extra publiciteit geweest, maar daarna bleef het stil.” Het initiatief vindt hij goed. „Extra aandacht voor nieuwe producten is altijd welkom.”

Lees meer op pagina 10 >

9

08-01-14 14:30

Jos Scheffers:

’De aantallen die de deur uitgaan nemen toe’

Marko Penning:

’Deze freesia voldoet aan de verwachtingen’ Het is vier jaar geleden dat freesia Red Beauty de FloraHolland award ontving. Sinds die tijd heeft het ras van Penning Breeding een redelijke groei doorgemaakt. Marko Penning geeft aan dat hij tevreden is. „Het zal nooit een soort worden dat in de top 5 zal belanden. Dat komt vooral omdat de teeltduur van dit soort langer is dan gemiddeld”, geeft hij aan. Aan de andere kant wordt Red Beauty door de handel volgens hem wel gewaardeerd. Ook telers zijn tevreden. De productie is goed en de freesia geeft volgens Penning mooie haken.

De award heeft volgens de veredelaar extra bekendheid voor het ras opgebracht. Niet zozeer bij telers, maar vooral bij schakels verderop in de keten. „Bijvoorbeeld bij de bloemisten en dat is zeer welkom. Deze schakels zijn toch minder op de hoogte van wat er allemaal te koop is”, zegt Penning. De award werd destijds in juni uitgereikt en dat was volgens de veredelaar niet ideaal. „De zomerperiode is slap voor de freesia. Het zou mooi zijn als de vraag naar het product en het winnen van zo’n prijs samenvallen; dan kun je er direct op inspelen. Maar al met al is het natuurlijk een prima initiatief. Je hebt niet zo vaak nieuwe rassen die goed opgepakt worden en zeker niet in de kleur rood. In dat segment voldoet hij zeker aan de verwachtingen.”

„Het loopt leuk”, zegt Jos Scheffers over het concept Tillansy, dat vorig jaar de Glazen Tulp in de categorie concepten won. Kwekerij Zeurniet in Honselersdijk doet steeds meer in de daghandel; de aantallen die de deur uitgaan nemen volgens Scheffers toe. „Het zijn geen grote aantallen die besteld worden hoor, maar een aantal bakjes. Wij zijn tevreden, het blijft zeker op de markt”, zegt hij over het concept. Tillansy komt volgens de kweker terecht bij de betere bloemisten en tuincentra. De laatste tijd komt er steeds meer vraag naar de losse plantjes die gebruikt worden in het concept. Sinds een maand worden deze ook los geleverd, zodat klanten de planten zelf op kunnen steken.

Scheffers vindt het winnen van de Glazen Tulp een bekroning op het werk. „Het is toch een stuk waardering voor de innovaties die gedaan worden.” Hij vindt het een mooi initiatief en heeft het in de periode na de verkiezing gebruikt om extra aandacht voor zijn product te creëren.

Zo deelden zij tulpen uit aan bezoekers die langskwamen op de FloraHolland Trade Fair. Daarnaast hebben zij in 2.000 bakken een folder gedaan dat Tillansy de winnaar van de Glazen Tulp 2013 was. „Wat dat uiteindelijk oplevert, dat weet je niet. Maar het is altijd goed om klanten op het winnen van de prijs te attenderen”, vindt Scheffers.

Jim Koot:

’Het is een blijver, maar in beperkte aantallen’ In 2008 werd de FloraHolland award voor de eerste keer uitgereikt. Eén van de winnaars was de skimmia Magic Marlot van kwekerij Son en Koot in Kaatsheuvel. In hetzelfde jaar had de plant ook al de prijzen ’Beste Nieuwigheid’ en ’Persprijs’ op het Plantarium ontvangen. „Al met al ontvingen wij veel gratis publiciteit voor deze plant, waardoor de plant bekend werd en de aantallen van deze eerste bontbladige skimmia opgeschroefd konden worden.

Het is moeilijk te zeggen welk aandeel de FloraHolland award hierin heeft gehad. Maar alle publiciteit draagt bij aan een betere naamsbekendheid”, zegt Jim Koot. Hij geeft aan dat in dat eerste jaar de veiling nog niet veel communicatie richting klanten verzorgde. „Toen skimmia Magic Marlot in het najaar actueel

10

Glazen tulp 3 pag.indd 10

werd had dit beter opgepakt kunnen worden, maar ik denk dat dit nu een stuk beter gaat. Al het begin is leren.”

Met het product zelf is het redelijk goed verlopen. De Magic Marlot kwam op de markt in een tijd dat er veel overaanbod was van de normale skimmia’s. Hierdoor kon de handel grote maten skimmia voor weinig geld kopen. „Hiervan heeft de Magic Marlot op dat moment wel last gehad. Deze kleine nieuwe bontbladige skimmia is lastiger te telen waardoor er een hogere eindprijs nodig is voor deze plant”, meent Koot. Nu is het nieuwtje er volgens de teler vanaf en zijn de productieaantallen aangepast. Koot verwacht dat deze bonte skimmia een blijver zal zijn, maar in beperktere aantallen dan een aantal jaren geleden.

Vakblad voor de Bloemisterij 2 (2014)

08-01-14 11:52

Ed Stofbergen:

’Het is een weg van vallen en opstaan’ Ed Stofbergen van de Plantcompany in Bergschenhoek heeft twee keer de Glazen Tulp gewonnen. In 2010 werd bladvriesea als beste noviteit verkozen. „Dit was destijds enorm vernieuwend binnen de bromelia’s.

Dit was ook gelijk het manco aan deze plant, want bromelia’s worden toch geassocieerd met bloemen”, geeft Stofbergen aan. De bladvriesea wordt niet meer op de markt gebracht door Plant Company.

Stofbergen zegt dat hij van het hele proces veel geleerd heeft. Hij geeft aan dat hij deze plant te grootschalig in de markt heeft willen zetten. „Ik heb gereageerd op de vraag van een retailer die grote aantallen wilden hebben. Het sloeg niet aan en toen het contract was uitgediend zat ik met grote aantallen op de tuin die ik niet meer kwijt kon voor de gewenste prijs. Het was misschien te nieuw of te duur? Ik werd in ieder geval een concurrent van mezelf”, aldus Stofbergen.

Met Tillandsia Samantha (foto) pakte de kweker het anders aan. Ook dit product werd in 2013 bekroond met een Glazen Tulp. Voor het introduceren van deze noviteit heeft hij al snel contact gezocht met zijn klanten en gezamen-

lijk bekeken hoeveel aantallen de markt kon hebben. „Ik wilde de markt niet meer overvoeren, maar het product gestaag laten groeien.

Het is heel belangrijk om de productlevenscyclus in stand te houden en de markt gezond te houden”, weet hij nu.

De Tillandsia Samantha bestempelt Stofbergen als een succes. Er is uitbreiding geweest en hij wil elk jaar nieuwe kleuren gaan introduceren. „Ik zou nu willen dat ik meer aantallen had, maar dat brengt met de teelt weer moeilijkheden met zich mee. Al met al is het op de markt brengen van noviteiten best een lastig verhaal. Het luistert nauw. Er is geen blauwdruk voor. Het is een weg van vallen en opstaan”, ervaart de kweker.

Het winnen van de Glazen Tulp noemt Stofbergen een kroon op zijn werk. „We zijn toch zo’n zeven jaar met een nieuw soort bezig en het is fijn als dat gewaardeerd wordt. Het heeft ons veel artikelen in de internationale bladen opgeleverd. En het bedrijf staat weer in de schijnwerpers en dat is positief. Wij willen ons profileren als bedrijf met onderscheidende producten en daar helpt dit bij mee.”

Bartjan Kolk:

’Met Spike moet je voorzichtig omgaan’ „Het is een leuk soort, maar geen groot commercieel succes”, vat Bartjan Kolk de status van hydrangea Spike samen. Deze gefranjerde hortensia won in 2011 de Glazen Tulp.

Kolk vindt het positief dat FloraHolland deze prijzen uitreikt en is blij dat hij hem destijds won. „We hebben het direct op de site ver-

Vakblad voor de Bloemisterij 2 (2014)

Glazen tulp 3 pag.indd 11

meld en een powerpoint presentatie laten afdraaien voor de klok. We hebben veel reacties en felicitaties mogen ontvangen. Het zet je bedrijf in de picture en het brengt ook zeker leuke publiciteit met zich mee. Collega-telers waren blij dat hortensia op zo’n positieve manier onder de aandacht kwam”, ervaart hij.

Het winnen van de Glazen Tulp is volgens Kolk echter geen garantie voor succes. Het valt of staat met het product zelf. „Een cultivar moet echt goed zijn, wil het massaal opgepakt worden. Als het niet super bevalt, dan verandert het winnen van een Glazen Tulp daar niks aan”, ervaart de teler. Hij geeft aan dat hydrangea Spike schadegevoelig is en om deze reden nooit zal uitgroeien tot een groot soort. „De ene handelaar kan er goed mee omgaan en wil zich vooral onderscheiden met bijzondere bloemen. Maar een andere exporteur wil enkel snelle handel en daar past een Spike niet tussen. Daar moet je echt voorzichtig mee omgaan”, legt Kolk uit.

De teler uit Amstelveen is verder tevreden met hoe dit soort gewaardeerd wordt. Er zijn momenteel vier telers die deze hortensia aanvoeren. „Het gaat op dit moment goed met Spike. De markt wordt door de bestaande telersgroep voldoende bediend en uitbreiding zal er waarschijnlijk niet gaan komen. Onderling stemmen wij de oogstperiodes en de kleuren op elkaar af, waardoor we elkaar niet in de weg zitten.” <

11

08-01-14 11:52

Telers over hun afzetbeleid

Directe afzet groeit, maar klok blijft belangrijk De klok verliest langzaam maar zeker omzet aan de directe handel. Binnenkort wordt zelfs het keerpunt verwacht. Hoe kijken telers aan tegen die verschuiving en in hoeverre dragen ze er zelf bewust aan bij? Is directe handel zaligmakend of blijven we op de klok kijken?

Astrid Zoumpoulis-Verbraeken bloemisterij@hortipoint.nl

I

n 2008 kwam nog 65% van de omzet van FloraHolland van de klok. Bij planten was de klok goed voor 36% van de opbrengsten, bij bloemen voor 85%. Het belang van bemiddeling is sindsdien hard gegroeid. In 2013 (t/m week 48) droeg de directe afzet voor bijna 45% bij aan de totale omzet. Die verschuiving heeft ertoe geleid dat FloraHolland de komende jaren meer gaat focussen op de directe afzet in haar dienstverlening. De klokken van Bleiswijk gaan naar Naaldwijk, het keursysteem gaat overboord, specifieke klokdiensten zijn er al niet meer en er is een weg ingeslagen naar een landelijk veilsysteem.

Voor de meeste kwekers is dit alles een logisch gevolg van de veranderde realiteit.

Zowel zijzelf als hun afnemers zetten steeds meer in op directe handel. Om verschillende redenen. Er zijn betere afspraken te maken over de kwaliteit en de gewenste volumes.

Alleen via bemiddeling kunnen kwekers en handelaren maatwerk leveren voor de eindklant en de behoefte daaraan groeit. Ook wil een groot aantal exporteurs hun producten al heel vroeg in de box hebben, ze kunnen niet wachten tot de klok en de verdeling hun werk hebben gedaan.

Daarnaast spelen de digitalisering en de 24-uurs markt een grote rol in de groei van de directe handel. Via webshops zijn producten nu 24 uur per dag verkrijgbaar en leverbaar. Dat is voor de veeleisende afnemer interessant. En tot slot is afzetzekerheid een groot goed, vooral in onzekere tijden.

Terwijl er in de markt steeds meer 100% bemiddelingskopers en –telers ontstaan en er ook nog altijd 100% klokaanhangers bestaan, is de mix van de twee instrumenten voor een grote groep juist heel aantrekkelijk.

12

KlokversusBBH.indd 12

Klok bij bloemen belangrijkst Bij bloemen is de klok nog altijd het belangrijkste afzetkanaal. Zowel de vraag als de teelt zijn doorgaans lastiger te voorspellen voor grote termijnorders. Maar bemiddeling maakt juist bij bloemen procentueel de grootste groei door de afgelopen vijf jaar. Er is een groeiende behoefte aan zekerheden, van beide kanten. Kwekers nemen daarbij een lagere prijs op de koop toe.

Voor Marcel van der Lugt, lisianthusteler in Honselersdijk, is de klok nog veruit het belangrijkste afzetkanaal. Terwijl de gemiddelde lisianthus-teler maximaal 15% bemiddelt, is dat bij hem nu 30%. „Steeds meer klanten vragen erom. Voor mezelf zitten er uiteraard ook voordelen aan. Niet zozeer qua prijs, maar omdat het goed is om te weten waar je product naar toe gaat en wat de wensen van je eindklant zijn. Maar bij kleine producten moet de logistiek bij de directe afzet wel behapbaar en betaalbaar blijven. Voor een echt groothandelsproduct als lisianthus zal de klok toch altijd het belangrijkste kanaal blijven,” zegt Van der Lugt.

Zekerheid tegen lagere prijs Bij een bulkproduct als chrysant heeft vrijwel elke kweker tegenwoordig wel standing orders. Slechts weinigen leggen zich puur op bemiddeling toe. Kreling Chrysant in Bruchem, de grootste chrysantenkwekerij ter wereld, doet dat wel. Het bedrijf zet 5% af via de klok. Jan Kreling: „Dat was een bewuste keuze en we hebben er ons hele bedrijf op ingericht. Grote volumes moeten naar grote retailers en die zijn alleen via directe afzet te bedienen. Vooral als ze er ook nog eens eigen hoesjes, tapejes, zakjes

voeding en dergelijk bij willen. Zonder toegevoegde waarde zijn de prijzen scherp en klanten verwachten er ook nog eens steeds zwaardere kwaliteit voor. Als je het goed wilt doen, moet je volledig voor het ene of het andere kanaal kiezen en daar je productie en dienstverlening volledig op afstemmen.”

Rozenteler Tim van den Ende constateert een stijgende lijn in de bemiddelingsafzet, die nu 30% uitmaakt van zijn totale omzet.

Hij voelt zich er min of meer toe gedwongen. „Veel klanten willen een deel van hun handel ’s ochtends om 6 uur al in de box hebben, daar is de klok dus geen optie.

Ook neemt het aantal nabestellingen na het veilen enorm toe. Daarnaast moet je grote partijen bij de klok vandaan houden om de klokprijs niet onderuit te halen en daarmee ook de bemiddelingsprijs te schaden. Hoe je het ook wendt of keert, de markt kijkt naar de klokprijzen. Ik ben er niet zeker van dat de klok er over tien jaar nog zal zijn. De kracht van de klok zwakt af.”

Klok vergt goede dosering Voor planten ligt de situatie geheel anders.

Het zijn langer houdbare producten die vaak goed op termijn zijn te plannen. Er gaat ook veel meer toegevoegde waarde in om, vaak klantspecifiek. De directe afzet levert doorgaans betere prijzen op, deels vanwege de extra inzet bij het leveren van maatwerk. Bemiddeling is er dan ook meer regel dan uitzondering.

Petri Brekoo van kwekerij J. de Groot in Langeweg: „Het percentage klok is wat ons betreft nog aan de hoge kant. Ons streven is om de klokafzet verder terug te dringen. De periodes dat de klokprijzen niet onder druk Vakblad voor de Bloemisterij 2 (2014)

08-01-14 11:48

Foto: FloraHolland

Het aanbod voor de klok daalt. Telers zetten steeds meer rechtstreeks af. FloraHolland blijft investeren in de klokken en wil het instrument gezond houden. Een van de maatregelen is dat de klokken van Bleiswijk (foto) gaan verhuizen naar Naaldwijk.

staan, worden minder frequent en korter.

Toch hebben we ook klanten die alleen op de klok kopen. Ook zijn er periodes dat de vraag onderuit gaat maar onze productie nu eenmaal door gaat.

Kwekerij J. de Groot heeft de productie vanuit het verleden in grote mate aangepast aan de vraag op de klokken. Brekoo: „We hebben producten met een groot klokpercentage, zoals dieffenbachia, en producten die bijna geheel via bemiddeling worden verkocht, zoals de ficus Lovely. De klok is en blijft voor ons een belangrijk instrument en moet dus blijven. Wel moeten we, voor het bepalen van de productie, steeds meer met andere verkoopinstrumenten rekening houden.”

Vangnet maakt laks Een groeiend aantal kwekers ergert zich aan het gemak waarmee collega’s de klok gebruiken om productie op te ruimen. Ze zien de klok als een vangnet dat marktgericht denken en handelen in de weg staat. „De klok biedt de gelegenheid om laks te zijn, en dat stoort me. Zonder de klok zouden veel telers noodgedwongen minder opplanten en beter naar de markt luisteren. Nu weten ze dat ze het toch wel kwijt kunnen, wat er ook gebeurt. Er komen dus te grote hoeveelheden Vakblad voor de Bloemisterij 2 (2014)

KlokversusBBH.indd 13

voor de klok waar niet over is nagedacht.

Dat zet de prijzen in de hele markt onder druk, dus ook bij de directe afzet. Hoewel ik zelf nog geen 5% op de klok breng, wordt mijn prijs toch beïnvloed door wat de klok doet,” redeneert bol-op-potteler Gert-Jan Hogervorst van kwekerij H.L. Hogervorst in Noordwijk. Hij pleit niet voor het afschaffen van de klok. Die is vooral voor kleinschalige producten nog erg belangrijk. Wel zijn er volgens Hogervorst ook andere manieren te bedenken om het klokpubliek te bedienen.

Zoals met de bloemistenwebshop.

Beleid tegen dumpen FloraHolland gaat de komende tijd nog meer inzetten op het voorkomen dat de klok als dumpplaats wordt gebruikt. Op de exportvestigingen gaat de veiling telers die incidenteel of onverwacht grote hoeveelheden voor de klok brengen, ’bestraffen’ door hun producten achteraan te veilen. Ook wordt het moeilijker voor contractzenders om via de klok af te zetten. Het zal de klok gezonder maken, maar de volumes zullen er naar verwachting krimpen en zo kan het instrument verder afzwakken. De verhoogde kloktarieven voor de handel zullen het er in de afmijnzalen ook niet drukker op maken.

Bert Schouten, aeschynanthusteler in

Sleeuwijk, vindt dat FloraHolland goed bezig is om kwekers te ontmoedigen de klok als dumpplaats te gebruiken. „De klok is goed voor bijna € 2,5 miljard aan omzet.

We moeten er voldoende vraag, aanbod en kwaliteit zien te behouden. Dat de keuring wegvalt, hoeft geen gevaar te zijn. We zijn allemaal zelf verantwoordelijk. Dat kopers meer moeten gaan betalen is ook onvermijdelijk als we de kosten willen laten dragen door wie ze maken.”

Op het bedrijf van Schouten zelf is het aandeel klokafzet gedaald van 40% naar 20%. „Als enige aeschynanthusaanvoerder kunnen wij de aanvoer bij de twee afzetkanalen goed doseren zonder dat er grote prijsverschillen ontstaan. We hebben ze beide nodig. Een wereld zonder klok kan ik me niet voorstellen.” <

In het kort n Telers zetten 45% van de bloemen en planten direct af. Bij de bloemen is de stijging relatief het grootst. n FloraHolland wil de klok gezonder maken. Onder andere door te voorkomen dat die als dumpplaats wordt gebruikt. n Afzetzekerheid is belangrijk voor telers.

13

08-01-14 11:48

Oserian wil koploper blijven in du Oserian, opgericht door Hans Zwager, bestaat ruim 30 jaar. Als een van de eerste bloemenbedrijven die zich op de oevers van het Naivashameer in Kenia vestigden, heeft de kwekerij altijd oog gehad voor de natuur. „Om de concurrentie voor te blijven wordt de komende jaren nog meer geïnvesteerd in duurzaamheid”, zegt Hamish Ker. Frans van den Houdt bloemisterij@hortipoint.nl

W

internationale keurmerken, zoals Max Havelaar en Fair Trade, heeft verworven. „Lang voordat Green Farming met veel tam tam speciale, milieuvriendelijke projecten lanceerde, maakten wij al gebruik van substraat en geothermische- en zonne-energie.”

Groot laboratorium Maar hoe blijft een pionier ook in de toekomst de concurrentie de baas? Door te blijven investeren in innovatie, benadrukt Ker. Ieder jaar gaat 7% van het budget naar research en ontwikkeling. Oserian heeft een groot laboratorium waar ze voortdurend nieuwe technieken en variëteiten uittest. „Er is altijd ruimte om nog duurzamer te produceren. Het is een grote uitdaging om

onze voorsprong op de concurrentie vast te houden.”

Een van de zaken die continu de aandacht hebben is geïntegreerde gewasbescherming. „We zoeken voortdurend naar manieren om het gebruik van pesticiden terug te dringen.

Dat betekent niet dat we alleen maar organische producten willen gebruiken, maar wel dat er een goede balans moet zijn tussen organisch en anorganisch. We hebben ook een speciale kas waar we wormen telen die ongedierte te lijf kunnen.” Ook wordt de op het landgoed opgewekte geothermische energie ingezet in de strijd tegen plagen. „Door de temperatuur in de kassen fors te verhogen voorkomen we schimmel.”

Bemesting wordt alsmaar verbeterd, met bijzondere aandacht voor calcium, stelt Ker.

Foto: Frans van den Houdt

aar 30 jaar geleden de eerste statice werden geteeld lopen nu giraffen. „Door steeds efficiënter te werken kunnen we land teruggeven aan de natuur”, zegt directeur en hoofd speciale projecten van Oserian, Hamish Ker. Vol vuur draagt hij de filosofie van het 200 ha grote bedrijf uit: bloemen produceren op een wijze die goed is voor de mens en de planeet. „Inmiddels is bij de meeste telers het besef wel doorgedrongen dat ze duurzaam moeten produceren. De steeds kritischer wordende consument in Europa eist dat.

Groen is nu big business.” Ker zegt dat Oserian vanaf het begin in 1982 op ethische wijze bloemen geteeld heeft en altijd voorop gelopen heeft en daardoor vrijwel alle

Hamish Ker van Oserian: „De Europese consument eist dat we duurzaam produceren. Groen is big business.”

14

Oserian-column.indd 14

Vakblad voor de Bloemisterij 2 (2014)

08-01-14 11:48

Column Angelle van Kleef vankleef@kwic.com

in duurzaamheid „Telers schenken over het algemeen niet zo veel aandacht aan calcium, maar het is een essentieel element in de groei. We proberen het calciumniveau daarom te optimaliseren, zodat we gezondere planten produceren.”

Om te voorkomen dat grote hoeveelheden plastic in het milieu terechtkomen doet Oserian aan recycling. Ker: „Het plastic van de kassen moet vanwege de sterke UV-straling iedere drie jaar vervangen worden. En 200 ha kassen zorgt voor een enorme berg plastic. Op ons bedrijf vermalen we een deel daarvan om er vervolgens bloemsteunen van te maken. Een bedrijf in Nairobi maakt palen van gerecycled plastic. We gebruiken niet langer houten palen.”

Tekst en uitleg Tijdens een rit over het immense bedrijfsterrein geeft Ker tekst en uitleg over alle onderdelen van Oserian. Hoofddeel van de productie zijn nog altijd rozen, maar boeketvullers worden steeds belangrijker, daar Kenia’s export van complete boeketten voor supermarkten en andere afnemers flink groeit. „Kenia heeft oneindige mogelijkheden gezien het gunstige klimaat, het goed opgeleide personeel, de aanwezigheid van voldoende waterbronnen en de grote investeringen die gedaan worden in de infrastructuur door onder meer Japan en China”, verklaart de directeur enthousiast. „We zullen ook meer en meer rekening moeten houden met Afrikaanse markten die steeds belangrijker worden. Denk aan Afrika's grootste economieën: Kenia in het oosten, Zuid-Afrika in het zuiden en Nigeria in het westen. De middenklasse in die landen groeit snel en wil ook geld uitgeven aan bloemen.”

Nieuwe markten worden ook aangeboord in Australië, Japan, Rusland en Oost-Europa. En de Verenigde Staten, zodra aan alle Amerikaanse veiligheidseisen is voldaan en directe vluchten tussen Nairobi en Amerikaanse steden mogelijk worden.

Productievergroting wordt gezocht binnen het huidige areaal; Oserian is niet van plan meer land te kopen. „Met 200 ha hebben we meer dan voldoende. In Nederland is een bedrijf van 7 ha al groot. Wij moeten het daarom vooral in meer efficiëntie zoeken door de nieuwste technieken toe te passen.” Dat geldt ook voor het energieverbruik. „Daar is nog veel winst te behalen. Ik Vakblad voor de Bloemisterij 2 (2014)

Oserian-column.indd 15

heb hoge verwachtingen van een proef met ledlampen die we samen met Philips uitvoeren.” Uiteindelijk wil het bedrijf zich voor 100% kunnen meten met de ’best practices’ die voor telers in Nederland gelden, onderstreept het hoofd bijzondere projecten.

Mavuno Group Oserian maakt deel uit van de Mavuno Investment Group, waarin de afgelopen jaren een aantal veranderingen plaatsvond. Een deel van de Teleflower Auction in Amstelveen werd overgenomen door FloraHolland en Airflo, de handelsactiviteiten van World Flowers en Bloom kwamen onder de vleugels van de Dutch Flower Group.

Een logisch gevolg van het volwassen worden van Mavuno, meent Ker. Er lagen zeker geen financiële motieven aan ten grondslag. „Mavuno is sterker dan ooit, heeft meer capaciteit en meer mogelijkheden dan ooit om onze producten wereldwijd aan de man te brengen.” Van de bloemen wordt nu 50% via FloraHolland afgezet, de andere helft via de Dutch Flower Group. „Dat werkt uitstekend. Oserian is hierdoor veel flexibeler geworden. DFG biedt via marketing en handel geweldige mogelijkheden om nieuwe afzetmarkten aan te boren met gemengde producten.”

Na de bloemen wijst Ker ook nog even op de voedselveiligheid in Kenia waar Oserian een bescheiden bijdrage aan levert door gezonde, bacterievrije aardappelrassen te introduceren voor kleine boeren. „Winst maken, op een zo duurzaam mogelijke manier, blijft natuurlijk ons hoofddoel, maar ik vind dat wij ook een verplichting hebben naar het land en zijn burgers die dit bedrijf draaiende houden.” <

In het kort n Oserian

zet al jaren in op duurzame productie. n Het bedrijf gebruikt onder meer geothermische energie, teelt geïntegreerd en recycled plastic. n Door te investeren in innovatie hoopt ze koploper te blijven. n Oserian maakt deel uit van de Mavuno Investment Group.

Canada

Winter Ontario heeft een landklimaat. De winter begint tussen eind november en eind december. Dan valt de eerste sneeuw. Soms alleen natte sneeuw, andere jaren ligt er eind november al meer dan 10 cm. In de winter daalt het kwik meestal tien dagen tot -20°C. In dit seizoen kijken we vaker naar het weerbericht. Afgelopen veertien jaar hebben we drie keer een ijsstorm meegemaakt.

IJzel vormt een dikke laag ijs op de takken van bomen waardoor veel takken afbreken.

Wanneer bovengrondse elektriciteitskabels worden geraakt, valt de stroom uit. In december zaten wij vier uur zonder stroom, maar op sommige plaatsen duurde het vijf dagen voor de schade hersteld was. Dan draait de noodstroomaggregaat op volle toeren. We stoken op gas en verwarmen onze kassen met warm water in een onderverwarmingsnet. We gebruiken heteluchtkachels voor aanvullende verwarming. Ook kunnen we op hout stoken. We hebben een bosperceel van 7 ha en door actief bosbeheer is er altijd voldoende hout beschikbaar. Deze verwarmingsmix biedt driedubbele zekerheid.

Om te isoleren gebruiken we een LS17 energiescherm. Ook installeren we gevelfolie voor een extra isolerende laag stilstaande lucht. En van half december tot half maart komt er anticondensfolie onder het energiescherm. Regelmatig wordt op koude winternachten de nachttemperatuur een graadje verlaagd. Ons gasverbruik blijft hierdoor onder 30 m3/m2. Onze kassen zijn oost-west georiënteerd. Hierdoor waait de sneeuw gemakkelijker uit de goten. Ook hebben we doorlopende nokluchting in plaats van de gebruikelijke gootluchting.

Daardoor kunnen we ook bij sneeuw in de goot het lucht openen. De wegen worden snel en vakkundig schoongehouden van sneeuw met sneeuwschuivers, zand en zout.

Toch zijn sneeuwbanden geen overbodige luxe. Een goede voorbereiding voorkomt problemen en maakt de winter een seizoen om van te genieten. Ook in huis stoken we bij vorst bij met hout. De warmte ervan is droog en behaagelijk. We staan regelmatig even stil bij besneeuwde bomen of vogels bij de voerbakjes. En op heldere nachten zijn er enorm veel sterren en hebben we al drie keer het noorderlicht kunnen zien.

Angelle van Kleef is hibiscusteler in Ontario

15

08-01-14 11:48

Harm Maters, voorzitter Greenport Holland International:

’Niet inspelen op local for local?

Dan lig je eruit!’

Greenport Holland International is een club van Nederlandse toeleveranciers en handelsorganisaties die zich richt op handel en productie in het verre buitenland. Kritiek dat daarmee Nederlandse kennis naar de concurrentie verdwijnt, weerlegt voorzitter Harm Maters. „Als je niet inspeelt op local for local, doen anderen dat. Dan lig je eruit!”

Peter van Houweling bloemisterij@hortipoint.nl

G

reenport Holland International (GHI) stamt uit 2011. Hoewel de naam anders doet vermoeden, is de stichting niet voortgekomen uit Greenport Holland. Het is een particulier initiatief dat los van Greenport Holland is opgericht.

Het wordt wel ondersteund door Greenport Holland. De kiem voor het initiatief lag wel bij de voorloper van Greenport Holland: Greenport Nederland, legt voorzitter Harm Maters van GHI uit.

Vier verenigingen namen destijds het initiatief om GHI op te richten: de twee koepels van particuliere en coöperatieve afzetorganisaties voor agf – Frugi Venta en DPA – plus VGB en Avag. Kwekers zijn op dit moment niet vertegenwoordigd in GHI. Een belangrijke reden voor het GHI-initiatief is de structuur van het Nederlandse tuinbouwcluster, legt Maters uit. „Het zijn

vooral mkb-bedrijven, die individueel vaak niet de lange adem hebben die nodig is om zaken te doen in het verre buitenland. Je kunt meestal niet na twee bezoeken gelijk zaken doen. Het is vaak een kwestie van jaren voordat je zaken kunt doen.”

Volgens Maters liggen er veel kansen in het buitenland voor bedrijven uit het Nederlandse tuinbouwcluster. „Nergens in de wereld is zo’n compleet tuinbouwcomplex als in Nederland. Daar moeten we niet alleen trots op zijn, we moeten dat ook benutten.”

Vier verre markten Veertig bedrijven hebben zich aangesloten bij Greenport Holland International. Deze worden de Founding Fathers genoemd, omdat ze actief bijdragen aan de strategie en

Achtergrond

Wie zijn Greenport Holland International?

Bestuur n Harm Maters, voorzitter (Avag) n Sjaak Bakker (Wageningen UR) n Hans van Es (Sectorvereniging DPA van de afzetorganisaties voor groenten, fruit en paddenstoelen) n Martin Helmich (Hoogendoorn) n Bas Lagerwerf (Berg Hortimotive) n Herman de Boon (VGB) n Ed Nobel (Incotec) n Peter Spaans (Van der Hoeven)

Medewerkers n Roland Peerenboom (directeur en programmamanager India en China) n Lisette Bakker (communicatie en programmamanager Zuid-Afrika) n Irina Bezlepkina (programmamanager Rusland en regio Rusland) n Norbert van der Straaten (programmamanager Smash*) n Esther van Velzen (officemanager) Smash = het aanpassen van technologie aan de lokale vraag. *

16

Greenport Holland International.indd 16

activiteiten van GHI. De organisatie wordt voor een groot gedeelte door de leden gefinancierd en heeft daarnaast steun vanuit de subsidieregeling ’Pieken in de Delta’ gekregen. Deze subsidie is alleen als ’multiplier’ te krijgen bovenop de eigen inzet. Vanuit het Productschap Tuinbouw gaat géén geld naar de organisatie. Verder investeren de leden in projecten waaraan ze deelnemen.

De stichting is voor haar leden vooral op vier verre markten actief. Dat zijn Rusland en diens buurlanden, China, India en ZuidAfrika. Naar de markten dichter bij huis lopen vaak al voldoende lijntjes, legt woordvoerder Lisette Bakker uit. „Voor verre, meer onbekende markten, heb je als consortium meer te bieden.”

Inmiddels zijn vele missies naar die landen georganiseerd en zijn veel beurzen daar bezocht. Grote projecten zijn nog echter nog niet afgerond.

Bakker legt uit hoe projecten tot stand komen. „Eerst geven leden aan in welke landen interessante ontwikkelingen plaatsvinden.

Dan laten we ons informeren en gaan we er heen met een delegatie van diverse partijen.”

Zuid-Afrika Zo kwam bijvoorbeeld ook het project tot stand dat GHI nu uitvoert in Zuid-Afrika.

Daar is een Horti Business-platform opgericht dat bestaat uit vijftien stakeholders uit Zuid-Afrika en vijf uit Nederland. In ZuidAfrika zijn vooral de retailers een drijvende kracht in de tuinbouwsector, geeft Bakker aan. Hun doel is een groter aanbod, met een betere kwaliteit en betere voedselveiligheid.

Nederland is sterk op die terreinen. Vanuit het platform worden nu diverse initiatieven genomen, op het gebied van kennisvergroVakblad voor de Bloemisterij 2 (2014)

08-01-14 11:48

Foto: Greenport Holland InternatIonal

Lisette Bakker, programmamanager Zuid-Afrika van Greenport Holland International, bezoekt een bloemenmarkt in Kaapstad, met Landbouwraad Niek Schelling.

ting, duurzaamheid, kwaliteit en versterking van de sector. Bij het laatste item gaat het bijvoorbeeld om sterkere ketens, door betere samenwerking in telersverenigingen. „We zien daar veel kansen om toegevoegde waarde te bieden”, aldus Bakker. „Bijvoorbeeld op het gebied van energie en teelttechniek. We demonstreren bijvoorbeeld het gebruik van schermdoek, om het gewas tegen de zon af te schermen als het warm is en om de warmte vast te houden als het afkoelt. Een ander voorbeeld is het gebruik van andere soorten energie. Onze werkwijze is dat we met de partners daar zoeken wat ze nodig hebben en wat wij kunnen bieden.”

Kritiek van kwekers Maters kent de kritiek van een deel van de Nederlandse kwekers dat initiatieven als GHI de buitenlandse concurrentie sterk maken, met Nederlandse middelen. „Ik kan dat begrijpen, maar het gaat erom hoe je tegen de wereld aankijkt. Local for local is een sterke ontwikkeling. Als je daar niet op inspeelt, doen anderen dat. Dan lig je eruit. Je kunt dan beter met partijen daar samenwerken. Bovendien waren Nederlandse siertelers zelf als eersten actief in Kenia en Ethiopië. Die helpen daar ook de sector vooruit. Dus hier en daar lopen kwekers voorop, hier en daar andere bedrijven uit Vakblad voor de Bloemisterij 2 (2014)

Greenport Holland International.indd 17

het Nederlandse tuinbouwcluster. Maar onze Nederlandse markt blijft de basis. Die maakt onze sector sterk.”

Bakker legt de bal bij Nederlandse kwekers: „De trend van local for local neemt enorm sterk toe. Wat doe je daar als kweker mee? Wil je daarop inspelen? We zouden ook heel graag zien dat meer kwekers internationaal gaan denken en in die landen kansen pakken, bijvoorbeeld als jouw retailer al in die landen actief is en daar productie zou willen hebben. Je hebt dan een voorsprong.

En jouw retailer kan dan zijn klanten blijven beleveren, ook als de grenzen ineens dicht gaan of als het vanwege de logistieke kosten prijstechnisch niet de moeite waard is om te leveren vanuit Nederland.”

Ze neemt als voorbeeld China. „Die economie groeit snel. Het is een illusie dat wij als Nederlanders de totale vraag aan bloemen en planten in Nederland kunnen produceren. Als je China als afzetmarkt wilt, kun je je beter in dat land vestigen en meegroeien met de lokale vraag daar.”

Ook in India liggen zulke kansen, zegt Bakker. „We hebben, in het kader van een project van de Nederlandse overheid, voor kennisontwikkeling in India een voorstel gedaan. Dat ligt nu bij de overheden in India.

Het betreft demonstratiecentra voor de teelt van sierteelt en groenteteelt. Daar liggen nu grote kansen voor het introduceren van

simpele technieken.”

Bakker adviseert kwekers die willen investeren in de landen waar GHI opereert, om contact op te nemen met GHI.

Samenvoeging GHI draait nu bijna twee jaar. Als het aan Maters ligt, zal er in de toekomst een samensmelting komen van Greenport Holland en Greenport Holland International, tot één pijler onder de topsector Tuinbouw en Uitgangsmaterialen. Daarover vinden nu gesprekken plaats. Hij heef er alle vertrouwen in dat dit in de loop van 2014 gaat gebeuren. <

In het kort n Greenport Holland International (GHI) is een club van Nederlandse toeleveranciers en handelsorganisaties die zich richt op het verre buitenland. n Op dit moment is de organisatie actief op vier verre markten: Rusland en diens buurlanden, China, India en Zuid-Afrika. n Mogelijk gaat GHI later dit jaar verder onder de vlag van Greenport Holland.

17

08-01-14 12:19

Vragen Stuur uw vragen naar Postbus 9324, 2300 PH Leiden.

U kunt ook bellen, faxen of mailen: Peter van Leth, 071-56 59 688, pvanleth@hortipoint.nl

Moet ik het land van mijn buurman kopen?

Je hoort op verjaardagen altijd dat het land van de buurman maar één keer te koop is. Maar, zo wordt ook gewaarschuwd, de kans bestaat dat je er meer voor moet betalen dan voor een verder gelegen stuk land. Wat is wijsheid?

D

e missie en visie van uw bedrijf is altijd het vertrekpunt bij het kopen van een bedrijf. Anders gezegd, waarom bent u ondernemer geworden en waar krijgt u op dit moment als ondernemer de meeste energie van? Voorbeelden helpen vaak, wanneer u dit lastig vindt te bepalen.

Stel dat u ondernemer bent geworden omdat u het kweken van teelttechnisch lastige planten goed in uw vingers heeft. U bereikt hiermee hogere slagingspercentages dan anderen. Daarnaast vindt u het prettig om met een klein team te werken zodat u goed overzicht kan houden en waar nodig in de uitvoering van de werkzaamheden direct kan bijsturen. Dit is een andere ondernemer dan degene die het leuk vindt om medewerkers verantwoording te geven, te motiveren en ze te laten groeien zodat ze steeds beter worden in het werk waar ze goed in zijn.

U bewaakt de hoofdlijnen en het bijsturen delegeert u aan medewerkers die daar veel plezier aan beleven. Op deze manier voelen de medewerkers zich verantwoordelijk voor hun eigen ’toko’.

U begrijpt dat het bovenstaande beeld bewust zo geschreven is om te laten zien dat u heel goed moet weten waar uw kracht en

IllustratIe: Peter moorman

de kracht van uw bedrijf ligt zodat u kunt beschrijven waar het tussen nu en vijf jaar naartoe gaat groeien. Als daarvoor meer bedrijfsoppervlakte nodig is, kan aankoop een goede optie zijn.

Onder de voorwaarde dat de uitbreiding van het areaal past bij de missie en visie van uw bedrijf kunt u verder onderzoeken of de aankoop een goede beslissing is en kan.

Kunt u het betalen en/of financieren? Staan er gebouwen/kassen/schaduwhallen op die u kunt gebruiken of moeten deze gesloopt worden? Is de vraagprijs zodanig dat uw verdiencapaciteit niet achteruitgaat? Of vergelijk, zoals in het voorbeeld genoemd, de prijs van de grond van de buurman met land dat verderop ligt en houd rekening met logistieke kosten.

Buitenkans De transactie kan ook als een buitenkans

worden beschouwd als u verwacht dat de grond in de toekomst met forse winst kan worden verkocht. Dan is het een belegging en moet het los (voor zover mogelijk) gezien worden van de bedrijfsontwikkeling.

Soms is trouwens extra grond niet nodig voor groei van het bedrijf maar voor de vruchtwisseling.

Deze lijst is niet compleet, maar dit zijn wel belangrijke gegevens die nodig zijn voor het kunnen nemen van de beslissing. Als ondernemer is het lastig om alle kansen en risico’s geheel in beeld te brengen. Het is goed om hierover te sparren met adviseurs die hier ervaring mee hebben en kunnen helpen om de kansen en bedreigingen goed in beeld te brengen.

eldert van der spek, Flynth adviseurs en accountants, Eldert.vanderSpek@flynth.nl

Draai ik op voor ziektekosten van uitzendkrachten?

Per 2014 zijn werkgevers verantwoordelijk voor de ziektekosten van werknemers die bij hen tijdelijk in dienst zijn geweest. Geldt dit ook voor uitzendkrachten?

18

02vragenl.indd 18

A

ls een bedrijf zelf tijdelijke werkkrachten in dienst heeft, kan het worden geconfronteerd met grote risico’s. Boven de € 300.000 loonsom worden deze werkgevers verantwoordelijk voor de eigen zieke medewerkers met tijdelijke contracten, die ook na afloop van

het contract ziek blijven. Gevolg: twee jaar doorbetaling en tien jaar WGA op rekening van het bedrijf. Dit gaat echter niet op voor uitzendkrachten, want daar zijn de uitzendbureaus verantwoordelijk voor.

Peter van leth, pvanleth@hortipoint.nl

Vakblad voor de Bloemisterij 2 (2014)

07-01-14 16:51

Markt Klok prijsbeelden

Let op: de lijnen lopen in het volgende jaar over zonder van kleur te veranderen.

Groene planten

’11/’12

40

’12/’13

2013

’11/’12

Middenprijs in centen

Middenprijs in centen

35 30 25 20

Bloeiende planten ’12/’13

’11/’12

2013

160

150

150

140

140

130

Middenprijs in centen

Snijbloemen

130 120 110 100

42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 1

2 3 week

De start in 2014 ligt met 24 cent 1 cent onder week 1 van 2013 en 5 cent onder week 52 in 2013.

80

2013

120 110 100 90

90

15

’12/’13

42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 1

80

2 3 week

De groene planten hebben met een plus van 4 cent tot 156 cent een goede start gemaakt in 2014.

42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 1

2 3 week

Ten opzichte van week 1 in 2013 ligt de middenprijs in 2014 met 105 cent 1 cent lager. In week 52 lag deze op 107 cent.

Bron: FloraHolland

de week van de importeur

Jaap Stelder:

Foto: VakBlad Voor de Bloemisterij

’Op naar opnieuw een mooi jaar!’

Bedrijf: OZ Import Week: 1

Maandag „Een mooie gelegenheid om terug te blikken. De afgelopen weken zijn mij absoluut meegevallen. Wij hebben een goede kerstperiode gedraaid, het vervolg daarop was ook boven verwachting: de nieuwe locatie van OZ Import op Veiling-Zuid stond weken achtereen vol met handel uit alle windstreken. Iedere dag afstemmen met elkaar hoe we de stromen efficiënt door het gebouw krijgen.”

Dinsdag „We hebben het afgelopen jaar belangrijke ontwikkelingen doorgemaakt.

De fusie met Oudendijk Import in begin van het jaar, de verhuizing naar een nieuwe locatie, maar vooral een sterk veranderende markt. ’Never a dull moment!’ We vernemen positieve geluiden van onze collega’s over het integratieproces Oudendijk en Import-OZ Import. Ik vermoedde dat al, omdat het merendeel van de nieuwe collega’s dezelfde ’bloedgroep’ blijkt te hebben. Heel belangrijk, omdat de cultuur in het bedrijf en de onderlinge samenwerking sterk het resultaat van de prestatie bepalen.”

Woensdag „Als importbedrijf zien we een paar heel sterke marktontwikkelingen. De digitalisering van het in- en verkoopproces en het verbinden van kweVakblad voor de Bloemisterij 2 (2014)

Markt-1-prijsbeelden-nw.indd 19

kers met onze klanten ontwikkelt zich momenteel zeer snel. Een actuele en goed toegankelijke webshop met voorraadkoppelingen moeten het inkoopproces voor onze klanten verder vergemakkelijken. OZ Import faciliteert dit proces.”

Donderdag „De rol van de verkoper breidt zich uit. De sterke wens van de kweker is namelijk meer directe verkoop. Het doel is natuurlijk een beter nettoresultaat. De wijze waarop dit tot stand komt, moet daarnaast duurzaam zijn.

Niets makkelijker dan grote partijen weg te draaien voor de veilingklok.

Dat zien wij echter niet als marktgericht ondernemen in het belang van onze kwekers. Wij willen gezamenlijk naar de beste opbrengst.”

Vrijdag „Als lid van het MT draag ik samen met mijn collega’s de verantwoordelijkheid om dit veranderproces binnen onze organisatie door te voeren.

Over 2013 hebben we gezamenlijk in ieder geval een mooie groei gerealiseerd met de eerste stappen. Dit resultaat geeft weer energie voor de komende periode. De doelstellingen voor 2014 liggen vast, de organisatie weet wat er wordt verwacht: op naar opnieuw een mooi jaar!”

19

07-01-14 15:55

In de grafieken wordt de procentuele verandering (= index) weergegeven van de prijs en de totale aanvoer ten opzichte van vorig jaar.

Henk Vreugdenhil henkvreugdenhil@floraholland.nl

Snijbloemen Ontwikkelingen afgelopen zes weken 2013 t.o.v. 2012 150

in procenten

125

100

75

50

47

48

49

50

51

52 week

Prijs index

Aanvoer index

Kerst valt gunstig voor bloemen In week 52 liep de prijsindex voor snijbloemen verder op naar 120.

De aanvoer was ruim 26% groter dan in vergelijkbare week van 2012. Dit gaf echter een vertekend beeld, omdat ook maandag 30 december tot week 52 gerekend werd. Vorig jaar viel deze dag nog in het weekend. Maandag na de kerst is een niet onbelangrijke handelsdag. Bovendien viel kerst een dag later, waardoor de maandag voor kerst ook aan betekenis won. Amaryllis boekte forse winst op 2012; bij 56,7%

meer stelen bracht diezelfde steel gemiddeld 2 dubbeltjes meer op.

Ook chrysanten deden het goed.

Bij tros viel de meeraanvoer met 9,5% nog alleszins mee. Per stuk werd een middenprijs genoteerd van rond 40 cent. Geplozen chrysant noteerde 23 cent hoger dan vorig jaar bij 16% groter volume.

Grootbloemige roos bleef ook aan de positieve kant van de medaille: circa een derde meer stelen leverde een 18,5% hogere prijs op dan in week 52 van 2012.

Kamerplanten Ontwikkelingen afgelopen zes weken 2013 t.o.v. 2012 150

in procenten

125

100

75

50

47

48

49

Aanvoer index

50

51

52

Prijs index

Groter aanbod kamerplanten Bij kamerplanten golden dezelfde omstandigheden als bij bloemen: 1 veildag meer in week 52 vanwege 30 december en een iets latere kerst. De aanvoerindex liep op naar 134, terwijl de middenprijs met € 1,72/st 5,4% hoger noteerde dan in 2012. Phalaenopsis groeide ruim 56% in aanbod. Dit gaf druk op de markt, waardoor de ’overall’ middenprijs bijna 3 dubbeltjes per plant lager uitviel.

Potanthurium kwam eveneens in groten getale: +63,2%. Ook hier stond de prijs onder druk. In ver-

gelijking met vorig jaar duikelde de middenprijs ongeveer 30 cent per pot. Pothyacint deed het aanmerkelijk beter. Bij ruim 52% meer potten bracht deze bol-oppot gemiddeld bijna 8 dubbeltjes op. De groene planten uit de top 10, dracaena en ficus, kenden ook een zeer positief prijsverloop in vergelijking met vorig jaar.

Dracaena realiseerde dit bij fors minder stuks, terwijl ficus juist het aanbod met ruim 41% zag groeien.

Tuinplanten Ontwikkelingen afgelopen zes weken 2013 t.o.v. 2012

Nauwelijks omzet van betekenis

175

in procenten

150

125

100

75

47 Aanvoer index

20

Markt-2-Veilingbijdragen-nw.indd 20

48

49

50 Prijs index

51

52 week

Ook voor tuinplanten duurde week 52 in 2013 één veildag langer dan in 2012. Rond deze tijd van het jaar speelt deze productgroep nauwelijks een rol van betekenis.

In dit kader lijkt de stijging van de prijsindex naar 167 behoorlijk heftig, dit heeft echter te maken met een correctie achteraf. De aanvoer viel krap 7% groter uit.

Helleborus was het op afstand het belangrijkste product in de deze groep. Op de FloraHollandvestigingen werden bijna 75.000

planten aangeboden; dit was fors meer dan in 2012. Hierdoor viel de middenprijs ruim 14% lager uit. Winterviolen kwamen ook in grotere getale (42,4%). De middenprijs hiervan verdubbelde nagenoeg tot ongeveer 70 cent. Primula bleef bij een 38,5% groter volume ongeveer gelijk in prijs ten opzichte van week 52 van vorig jaar.

Vakblad voor de Bloemisterij 2 (2014)

07-01-14 15:55

Parijs

Frankrijk

Over de toonbank

Adriane Michel:

’Graag meer kleine, originele producten’ liere klanten zijn ook lang niet allemaal rijk, ik verkoop bloemen en planten voor elke beurs.

Boeketten van honderden euro’s, maar ook planten voor vier of vijf euro.”

FOTO: BERNADETTE HOEFSLOOT

Dus de crisis gaat aan u voorbij?

Naam: AdrianeM Locatie: Parijs Sortiment: 80% bloemen, 20% kamerplanten Specialiteit: Originaliteit Aantal medewerkers: twee plus een stagiaire

U zit hier in een mooie buurt… „Dat klopt, hartje Parijs vlakbij Musée d’Orsay en in de buurt van ministeries, advocatenkantoren enzovoort, je kunt wel zeggen een chique buurt. Maar ik heb zeker niet alleen bedrijven als klant, het is ongeveer fiftyfifty. En de particu-

Standpunt

Mee eens, oneens of denkt u er heel anders over?

Reageer dan bij de marktredactie: A.F. Middelburg, 06-23631549 of mail afmiddelburg@hortipoint.nl

Vakblad voor de Bloemisterij 2 (2014)

Markt-3-Toonbark-nw.indd 21

Verkoopt u ook Nederlandse bloemen en planten? „Ja, elke week komt er hier een vrachtwagen langs met Nederlandse producten en dat is een mooie aanvulling op het assortiment dat ik hier kan krijgen. Voor Kerstmis kocht ik er bijvoorbeeld poinsettia, amaryllis en helleborus.

En de kleine, gereconstrueerde kerstboompjes, dat was hier echt een succes. Ze waren er van 20, maar ook van 70 cm hoog. Die verkocht ik gedecoreerd. Handig voor mensen die in een

Wat vindt u van de Nederlandse bloemen en planten? „De keus is groot en de kwaliteit prima, alle bloemen in een bak zijn precies even rijp en groot. Dat is mooi natuurlijk. Of er ook een maar is? Tja, hoe zal ik het zeggen, wie ben ik om de Nederlandse kwekers advies te geven…

Maar als ik toch iets zou mogen zeggen: kwaliteit is mooi en uniformiteit ook, maar het is soms nét iets te veel van hetzelfde. Ik mis de kleine, originele producten die ik op andere plekken wel kan krijgen.”

Bent u wel eens in Nederland geweest? „Ja, ik heb er een halfjaar stage gelopen. Na mijn bloemistenopleiding werd mij aangeraden een tijdje in het buitenland te gaan werken om ervaring op te doen. Zo ben ik terecht gekomen bij Wolterinck in Laren. Ik kende het bedrijf uit boeken en wilde er graag ervaring opdoen. Daarna heb ik gewerkt bij MC Bloom in Amsterdam, daar liep ik elke dag langs en ik vond het een mooie winkel. Zo steek je overal weer wat op!”

’Middagveilen zorgt voor een efficiënter proces’

D

Theo Dirkx, Chrysantenkwekerij Janssen Maasbree Flowers

„Ik ben 27 en dit is mijn eerste winkel. Ik ben in 2009 begonnen. Dus ik kan niet zeggen hoe het voor de crisis ging, maar ik mag niet klagen.

Als het zo doorgaat als op dit moment, ben ik tevreden. Wat er speciaal is aan mijn aanpak?

Ik werk met aparte bloemen en planten en richt me erg op seizoensproducten. Drie keer in de week ga ik naar de groothandelsmarkt Rungis om mijn bloemen uit te zoeken. Ook verkoop ik bloemen uit Zuid-Frankrijk en Italië.”

appartement wonen en niet zo veel ruimte hebben.”

e landelijke veilingklok zit er aan te komen. Dit in ogenschouw nemend zou ik het niet verkeerd vinden als we naar een middagveiling toe gaan. Op deze manier kan het logistieke proces efficiënter plaatsvinden. Nu zijn er talloze bloemen- en plantenstromen tussen de verschillende marktplaatsen en de handel.

Hier is nog een slag te maken. Wanneer in de middag geveild wordt, kunnen telers de handel ’s avonds of ’s nachts direct naar de kopende partij toesturen. Of naar een logistieke hub, vanwaar de stromen verdeeld worden.

Ik zie hier een rol voor FloraHolland weggelegd.

Voor telers is een middagveiling naar

mijn idee goed werkbaar. De meeste kwekers weten rond het middaguur wel wat er die dag geveild kan gaan worden. Ik zie ook zeker voordelen voor de handel. Wanneer de handel ’s avonds of ’s nachts gedistribueerd wordt, hebben kopers de producten de volgende ochtend om 6.00 uur in de box staan. De vrachtwagens kunnen direct gaan rijden; wat tijdswinst oplevert en ten goede komt aan het product. Behalve efficiency voordelen, brengt dit ook kostenvoordelen met zich mee. Op de veiling kan er flink aan distributie- en koelruimte bespaard worden.

Ik ben ook voorstander van het invoeren van een eigen minimumprijs. Wan-

neer de landelijke, digitale klok haar intrede doet, zou elke kweker een minimale prijs voor zijn product kunnen meegeven. Zo voorkomen we dat de handel te ver wegzakt. Wanneer de bloemen of planten niet voor die minimale prijs gekocht worden, kan de kweker zelf beslissen wat hij met die partij bloemen of planten doet.

Het staat immers nog op de tuin; het is nog niet verstuurd. Uiteindelijk is ook de handel erbij gebaat dat er geld verdiend wordt. We hebben al van te veel collega’s afscheid moeten nemen. We moeten er met z’n allen voor zorgen dat de bloemen en planten goed in de markt gezet worden, op een zo efficiënt mogelijke manier.”

21

07-01-14 15:55

Gemiddelde prijs in centen

Strelitzia is te exclusief voor moeizame markt Voor de huidige, moeizame markt lijkt strelitzia een te exclusieve bloem. Telers hopen op een positief effect van promotie, nieuwe verpakking en betere kwaliteit.

„Zes bloemen in plaats van twaalf in een kleinere doos die we direct bestellen, dat loopt best aardig”, is de ervaring van inkoper Jordi Taillie van Bloomways in de markt van strelitzia’s. Ook René Batenburg, inkoper bij Barendsen Bloemen, denkt dat de vernieuwde verpakking de doos van de toekomst is. „Niet zozeer bij onze klanten, maar in het segment van de cash-and-carry’s is het een betere besteleenheid”, neemt hij waar. En Gerwin van der Vijver, inkoper bij A. Heemskerk heeft ook een tip voor kwekers die nog in grote dozen met twaalf strelitizia’s aanvoeren. „Beter vastplakken, dat voorkomt beschadigingen.”

Bij een 7% hogere aanvoer tot ruim 2,7 miljoen stuks afgelo-

pen jaar stond de middenprijs voor strelitzia uit Nederland onder druk. Bij de vestigingen van FloraHolland werd hiervoor gemiddeld € 1,16 betaald. Dat is 8 cent minder dan het prijsniveau van 2012.

Niet goed genoeg Marcel van Os van MVO Strelitzia in De Lier noemt de gemiddelde prijs die telers in Nederland in 2013 en 2012 haalden „zeker niet goed genoeg. Niet voor niets stoppen steeds meer kwekers”, stelt hij vast. Een van de oorzaken is volgens Van Os het exclusieve karakter van de bloem. „En zolang de zakelijke markt is weggevallen, lijden wij extra.”

Taillie constateert een veel min-

5.000

200

4.000

150

3.000

100

2.000

50

1.000

0

’99

’00

’01

’02

’03

’04

’05

’06

’07

’08

’09

’10

’11

’12

’13

0

Verkochte aantallen x duizend

Analyses snijbloemen

250

Aanvoer en gemiddelde prijs Nederlandse strelitzia op de bloemenveilingen vanaf 1999 (vanaf 2011 cijfers FloraHolland).

dere vraag, maar heeft daar geen directe verklaring voor. Van der Vijver vindt dat de belangstelling voor strelitzia sterk afhankelijk is van de prijs. ,,Zodra die zakt, kunnen we meer kwijt.’’

Nederlandse strelitzia’s scoren in kwalitatief opzicht beter dan import, zo menen inkopers. „Daarom is het gek dat import soms beter wordt betaald. Dat komt door een grotere afzet via supermarkten, daarin past de importkwaliteit qua logistiek beter”, denkt Batenburg. Vorig jaar werd voor 13% minder stelen met gemiddeld 82 cent nagenoeg hetzelfde betaald als in 2012. Richard van Zon van Van Zon Flowers op Tenerife is over de middenprijs in 2012 tevreden.

Er is minder import uit Egypte

vanwege hoge transportkosten, maar ook minder uit Spanje.

Nog wit Teler Roland Duyvesteijn van Holland Strelitzia vindt dat gepelde importstrelitzia’s, waarvan de onrijpe bloemdelen niet blauw zijn maar nog wit, de kwaliteit van de hele productgroep degradeert. Hij stelt zelfs dat de collectieve promotieplannen waartoe vorig jaar door de telers is besloten, pas kunnen worden uitgevoerd als het kwaliteitsniveau van de onderklasse verbetert. Telers hebben hooggespannen verwachtingen van de promotieplannen, al tekenen zij daarbij aan dat het totale budget van € 8.000 niet hoog is. n

Van heliconia is er snel genoeg De aanvoer van zowel Nederlandse als importheliconia’s via FloraHolland is teruggelopen, maar dat geldt ook voor de vraag. Importstromen gaan steeds meer direct.

Inkoper Manfred de Grauw van OZ Export vindt dat de vraag naar heliconia’s op hetzelfde ni-

veau ligt als in het verleden, maar collega Wilco Vletter bij Van Dijk Bloemen constateert een tempe-

ring. Piet Ravensbergen, inkoper bij FleuraMetz, typeert heliconia als een ’klein item’. „Wel een leuke, exclusieve bloem, maar lastig in transport omdat de beste temperatuur hiervoor 12°C is. Dat past niet in de koelketen.”

Verkochte stelen x duizend

Minder aanvoer 3.000 2.500 2.000 Nederland

1.500 1.000

import

500 0

’00 ’01 ’02 ’03 ’04 ’05 ’06 ’07 ’08 ’09 ’10 ’11* ’12* ’13*

Aanvoer van Nederlandse en importheliconia op de Nederlandse bloemenveilingen vanaf 2000 (vanaf 2011 cijfers FloraHolland).

22

Markt-4-Snijbloemanalyses-nw.indd 22

Vooral door het koude voorjaar viel de aanvoer van de enige NeNederland derlandse heliconiateler, M. Alimport blas en Zoon in Luttelgeest, tegen. „Het was geen gemakkelijk jaar”, blikt Arjen Alblas terug op een lagere prijsvorming in 2013. „De kwaliteit had ook beter gekund.

De tweede helft van het jaar heeft de achterstand niet kunnen goed maken.”

Ook de importaanvoer via FloraHolland zakte volgens de officiële cijfers, maar daarvoor steeg

de middenprijs wel. Daardoor kwam de veilingprijs voor de totale groep op een vergelijkbare prijs van iets meer dan een euro. „Over het algemeen was het matig, op enkele uitschieters na”, concludeert Marcel Duijvesteijn van MDK. Hij denkt dat het huidige importaanbod goed in evenwicht is met de vraag en constateert dat de directe handel toeneemt. Dat is ook een bevinding van Ravensbergen.

Er is een rustige vernieuwing in het assortiment, maar dit is volgens Alblas wel belangrijk.

Voorbeelden van nieuwkomers zijn Pacific Rainbow en Pacific Fire, die met de relatief kleine bloem inpasbaar zijn in het supermarktsegment. „Voor aparte soorten is de markt beperkt”, is de ervaring van Duijvesteijn. n Vakblad voor de Bloemisterij 2 (2014)

07-01-14 15:55

Hyacintenbroeiers rekenen op een goed seizoen

„Als het aanbod echt loskomt, de prijs acceptabeler wordt en het assortiment ook weer breder, komt de handel eind deze maand echt op gang”, voorspelt inkoper Louis Oud van FleuraMetz over de markt voor hyacinten.

Maarten van der Meer, inkoper bij Premier & Blenheim, heeft dezelfde verwachtingen, net als zijn collega Johan Schut bij Hamifleurs. „Een echt seizoensproduct, dat is het prima imago van hyacinten”, vindt hij.

Kwaliteit Door het koude voorjaar in 2013 is de kwaliteit van de eerste hyacinten, afkomstig uit Nederlandse bollen, gemiddeld wat minder.

Om de broeiplanning te halen moest afgelopen zomer worden gerooid zonder dat de bollen waren volgroeid en dat vertaalt zich in een lichtere kwaliteit met wat minder nagels. De eerste aanvoer

dit seizoen, afkomstig van bollen geteeld in het Franse Bretagne en rond Bordeaux, had daaronder minder te lijden.

Gerekend vanaf augustus tot en met december bleef de aanvoer van hyacinten dit seizoen 10% achter, bij een 1 cent hogere middenprijs. De aanvoer bij FloraHolland klom afgelopen seizoen 2012/2013 met 5% tot iets meer dan 44 miljoen stelen en de middenprijs steeg 3 cent tot 30 cent. Het meerjarig gemiddelde sinds 2002/2003 klom daardoor van 26,9 tot 27,2 cent. „Voor die middenprijs van 30 cent zijn hyacinten goed te broeien”, vindt Ruud van Noort van Van Noort hyacinten in Voorhout. Zijn collega Arie de Wit van G. de Wit en Zoon in Lisse tekent erbij aan dat de prijzen voor bollen tot afgelopen seizoen in de laatste jaren te laag waren. „Ook als bollenkweker moet je wat kunnen verdie-

Foto: DE GRAAF VAN DER ZANDE

Aanvoer, kwaliteit en middenprijs blijven wat achter, niettemin rekenen hyacintenbroeiers op een goed seizoen. Handelaren zien graag meer vernieuwing, ook in de vermarkting.

nen”, stelt hij. „Het een kan niet zonder het ander.”

Assortiment Het assortiment snijhyacinten is stabiel, maar er is wel vernieuwing. „Johanna is een prima aanvulling”, vindt Van der Meer en broeiers prijzen deze noviteit vanwege de bloemkleur: donkerroze met kleuring naar rood. De gele Yellowstone is een aanwinst hoewel de markt voor gele hyacinten volgens De Wit klein is. „Een betere is er niet”, vindt aanvoerder Sjors van der Hulst van Hulst Wiranda in Voorhout over deze voor de Glazen Tulp van FloraHolland genomineerde noviteit.

En de dit seizoen nog mondjesmaat aan te voeren Fairy White is in het gangbaarder witte segment volgens ingewijden een potentiele topper.

Behalve voor productvernieuwing pleiten handelaren ook voor een actievere marktbenadering door telers, bijvoorbeeld via meer directe afzet en aanbiedingen via internet. „Niet dat het de markt vergroot, maar de service is beter”, motiveert Oud en ook Van der Meer wijst op deze voordelen.

Beter sorteren en netjes verpakken zijn andere, praktische tips van inkopers die net als telers bij goed blijvend weer vertrouwen op een succesvol seizoen. n

Marktacties Promotie

Bloemendagen

n

Balkon- en terrasplanten 2014: verbena en lantana 2014: narcis Topolino n Woonplant van de maand januari: kentia palm n Woonplant van de maand februari: scindapsus n Tuinplant van de maand januari: salix n Tuinplant van de maand februari: Camellia japonica n PurE Seasonal Flowers in januari: solidago

n

n Lentebloeier

n n n n n n n

11 jan Rob’s Grote Tuinverbouwing met onder andere: bol-op-pot: tulp, hyancint, narcis, eucomis, glamini en freesia, groene planten, Helleborus Gold Collection, aeschynanthus, Anthurium Princess Alexia Snow, kentia palm. Snijbloem: chrysant. SBS, 17.00 uur. n 18 jan Nationale Tulpendag op de Dam, Amsterdam, opening tulpenseizoen met pluktuin, ontworpen door kunstenaar GabyGaby. n 27 feb - 2 mrt Huis & Tuin 2014 vergroot haar aantrekkingskracht met nieuwe floramarkt in WTC expo in Leeuwarden. n 13 - 19 mei Libelle, zomerweek, Almere, Almerestrand (Lifestyleevenement) www.libellezomerweek.nl

n

n n n n n n n n n n

13 jan Orthodox Nieuwjaar (Rus) 21 jan Grootmoedersdag (Pol) 22 jan Grootvadersdag (Pol) 31 jan Chinees Nieuwjaar 2 feb Nationale flirtdag (GB) 14 feb Valentijnsdag 23 feb Mannendag (Rus) 1 mrt St. David’s Day (Wales) 2 mrt Carnaval (Ned) 2 mrt Grootmoedersdag (Bel, Fr) 3 mrt Rozenmaandag (Dui) 4 mrt Mardi Gras (Fr, Zwi) 4 mrt Carnaval (Dui) 8 mrt Vrouwendag 17 mrt St. Patrick’s Day (N-Ierland 19 mrt Vaderdag (Ita) 30 mrt Moederdag (GB) 17 apr Secretaressedag (Bel, Fra, Ned)

Heeft u informatie voor de agenda? Mail naar afmiddelburg@hortipoint.nl

Vakblad voor de Bloemisterij 2 (2014)

Markt-4-Snijbloemanalyses-nw.indd 23

23

07-01-14 15:55

Analyse bloeiende planten Foto: oz Export

Exporteur over Saoedi-Arabië

Gerbera: 2013 een jaar om snel te vergeten Gerberatelers blikken niet graag terug op 2013. Ze sloten het jaar af met een dikke min en ontevreden gevoelens. Door gas terug te nemen, hopen ze de markt weer in balans te krijgen.

Bedrijf: OZ Export Functie: Verkoper Belangrijkste afzetlanden: Oost-Europa en Italië Inkoop: via de veilingen en direct bij kwekers in binnen- en buitenland Aantal medewerkers: 200

Cees van Delft:

’Ze vragen om zesduizend tulpen in de zomer’ Saoedi Arabië, een interessante markt? „Het is voor ons een niche-markt, maar geen gemakkelijke. Daarom ondervinden we ook weinig concurrentie, behalve dan vanuit Kenia voor rozen en Sri Lanka voor bladproducten. Ten opzichte van andere landen is het papierwerk ingewikkeld. Bovendien zijn ze veeleisend. Ze verwachten veel service en stellen soms bijna onmogelijke eisen. Zoals zesduizend tulpen midden in de zomer.”

En, lukt dat? „Ja dat is gelukt. Kwekers lopen voor ons soms een stapje harder, omdat wij een grote afnemer zijn. Tulpen hartje zomer blijft een gok natuurlijk. Er was enorm veel uitval, maar uiteindelijk hadden we toch voldoende goede stelen. Het is leuk als je dat met z’n allen voor elkaar krijgt.”

Groeien de bomen nog tot in de hemel? „Geld is er nog genoeg, van de crisis merken we niets. Wel werken de evenementenplanners, die grootafnemers zijn van bloemen, met een vast budget dat ze niet overschrijden. Mochten de bloemen op dat moment te duur zijn, dan nemen ze er wat minder. Op de kwaliteit leveren ze niet in. Sowieso zijn we vanwege de transporttijd al aangewezen op een goede kwaliteit.”

Het was een slecht jaar voor de potgerbera. De meerproductie en de achterblijvende vraag zorgden voor druk op de prijzen. Het slechte voorjaarsweer zorgde in het tot dan toe groeiende patio-segment voor zware tegenvallers. De prijs kelderde naar een jaargemiddelde van 80 cent. „De verhoogde vraag in 2012 vanuit het grootwinkelbedrijf leidde in 2013 tot uitbreiding in de productie van rond 5% terwijl de vraag juist met 10% achterbleef. Met als gevolg dat veel kwekers dit jaar weer flink teruggaan in aantallen.

Het is bittere noodzaak, want met resultaten als die van 2013 houden we het geen van allen lang vol,” concludeert Freek van de Velden van de gelijknamige kwekerij in Delfgauw.

Vooral de 10 cm-pot gaat dit jaar flink aan volume inleveren. Het lastige tussenmaatje valt vaak net tussen de wal en het schip. Ook het 12 cm-segment krimpt in 2014.

Retail acties De eerste weken van het nieuwe jaar starten veel grootwinkelbedrijven traditioneel met gerbera-acties.

Op het ogenblik lopen de planten dan ook goed weg. Ketens als Lidl, Edeka en Morrisons bieden gerbera in kleurenmixen aan. Telers zetten orders weg van dezelfde grootte of zelfs groter als vorig jaar.

De groothandel en de bloemist laten om die reden gerbera nog even links liggen. „Bij onze klanten staat gerbera nu op een laag pitje. Van oktober tot eind januari kunnen ze er weinig eer mee behalen. In februari gaan we weer inzetten op het lentegevoel en het patiogebeuren. Het valt me op dat de vraag op kleur bij gerbera maar niet wil doorzetten. Het blijven toch altijd maar mixen die we wegzetten. Wel is er nu ook een aparte bicolor mix leverbaar voor de liefhebbers. Daar kan het vaksegment zich mee onderscheiden”, analyseert Vincent van der Knaap van Gimall Plants.

Patio weersafhankelijk Arthur van der Lans van Bos Brothers begon eind week 1 met het uitleveren van een gerbera-actie bij de Engelse keten Morrisons.

Gedurende het jaar zijn er meer acties gepland. „De volumes zijn nu behoorlijk wat groter dan vorig jaar. Doorgaans lopen de eerste acties door tot half februari. In het voorjaar doet ook het patiosortiment het heel goed in Engeland.

Daar kunnen we steeds grotere aantallen van kwijt. Alles hangt daarbij af van wat het weer gaat doen natuurlijk.” n

Wat verwacht u van de toekomst? „Het klinkt wat saai, maar ik verwacht dat het op de huidige manier zal doorgaan. Mits er geen opstand uitbreekt, zoals in veel andere Arabische landen. In feite is Saoedi-Arabië natuurlijk ook een dictatuur, waar het koningshuis de absolute macht heeft. Ze kunnen nu nog veel onvrede wegwerken met geld. Maar voor hoe lang nog?”

24

Markt-5-Exporteur-Afzetzaken-nw.indd 24

100

18.000

90

16.000

80

14.000

70

12.000

60

10.000

50

2008

2009

2010

2011

2012

2013

8.000

Verkochte aantallen x duizend

„Saoedi-Arabië is streng islamitisch, je kunt er een vrouw niet zomaar aanspreken. Ik heb wel vrouwelijke klanten, maar dat zijn vaak Libanezen. Maar ook met deze klanten kan ik niet zomaar ergens een kop koffie gaan drinken. Ik vind het geen prettig land om te zijn, je bent voortdurend op je hoede om te voorkomen dat je er iets verkeerds doet.”

Gemiddelde prijs in centen

Wat zijn de do’s & don’t in dit land?

Verkochte aantallen en middenprijzen gerbera op de FloraHolland-veilingen van 2008 tot en met 2013.

Vakblad voor de Bloemisterij 2 (2014)

07-01-14 16:35

Foto: BloemenBureAu HollAnd

Afzetzaken

Analyse groene planten

Cycas schaars verkrijgbaar Voor de plantenhandel wordt het moeilijker om aan cycaspalmpjes te komen. Het weer en ziekten maken import van uitgangsmateriaal en halfwas planten onregelmatig.

Foto: SVS

Dopluis

Schaarste Sommige leveranciers proberen door afkweek in Zuid-Frankrijk of teelt in Nederland de kwaliteit en continuïteit van het aanbod te handhaven. Deze duurdere cycas gaat in toenemende mate naar vaste klanten die dit kunnen waarderen. Leveranciers verwachten dat cycas zeker de komende anderhalf jaar nog schaars zal blijven. „Er is de laatste jaren in de herkomstgebieden door tegenvallende vraag en risico van teeltproblemen maar weinig opgezet”, verklaart René Prins van kwekerij De Palmentuin in Honselersdijk. „Sommige gangbare maten zijn eind januari al uitverkocht”, voorspelt verkoper Richard van der Hoek van Dynaplant in De Lier. n

1.000

2.000

800

1.700

600

1.400

400

1.100

200

800

0

2008

2009

2010

2011

2012

2013

500

Verkochte aantallen x duizend

Gemiddelde prijs in centen

Op het eerste gezicht boekte de productgroep Cycas revoluta in 2013 slechte cijfers. Tot en met week 51 werden langs FloraHolland slechts 648.000 stuks verhandeld, een daling van 21% ten opzichte van 2012. Anders dan in voorgaande jaren daalde in 2013 ook de middenprijs 4%. Volgens product-marktadviseur Martijn Bentvelsen van FloraHolland is dat beeld vertekend. „De lagere middenprijs in 2013 is een gevolg van een veel geringere aanvoer van de grote potmaten 19, 20 en 21 cm. Als je per potmaat gaat kijken, zie je over de hele linie de prijzen stijgen.”

Die hogere prijs blijkt bij navraag bij inkopers voor handelsbedrijven nauwelijks reden om het product te laten staan. Dat sommigen in 2013 toch duidelijk minder cycas kochten, had alles te maken met de schaarse beschikbaarheid van het product.

„Vraag is er genoeg”, stelt ook Piet Doorduin, eigenaar van importbedrijf Heboplant in Maasdijk. „Maar planten zijn er te weinig.”

Behalve in Azië wordt nu ook een deel van de teeltgebieden in Midden-Amerika geteisterd door zeer moeilijk te bestrijden dopluizen. Het verbranden van hele plantages met daarop de productie van jaren lijkt soms de enige remedie.

Verkochte aantallen en middenprijs cycas op de FloraHolland-veilingen van 2008 tot en met 2013.

Vakblad voor de Bloemisterij 2 (2014)

Markt-5-Exporteur-Afzetzaken-nw.indd 25

Bedrijf: Bloemenbureau Holland Aanleiding: Kerstboom eruit, kamerplant erin

Monique Kemperman Wat heeft Bloemenbureau Holland gedaan? „We zijn op 2 januari gestart in Amsterdam, vrijdag waren we in Den Haag, zaterdag in Utrecht en zondag in Den Bosch. Wat we gedaan hebben is een grote wisseltruc. In een oude truck hadden we een machine gebouwd. We hebben mensen opgeroepen via Facebook en de pers om er heen te komen met hun kerstboom om die in te ruilen voor een groene kamerplant. Mensen konden in de truck in een huiskamer plaatsnemen en de kerstboom werd vervolgens met veel licht, geluid, mystiek en acteurs ’omgetoverd’ in een kentia, de woonplant van de maand januari. Daar zijn aardig wat mensen op afgekomen.”

Is er veel publiciteit geweest? „We zijn dat nog aan het inventariseren. In ieder geval is er in ’Evers staat op’ op Radio 538 aandacht voor geweest en in veel regionale en lokale media als Omroep West, Den Haag FM, RTV Noord-Holland en AD Utrecht. We krijgen nog aardig wat knipsels binnen. Zoals we het nu inschatten is de actie redelijk goed gelukt. Het is met name door de lokale media opgepikt, maar we hebben dan wel de vier grote steden te pakken. Ook was er veel aandacht voor op de sociale media. En de reacties tijdens het event waren ook heel enthousiast.”

Jullie doen de actie al langer... „Nou, we zijn ooit in 2003 gestart en hebben de actie daarna zo’n tien jaar niet meer gedaan. De afgelopen twee jaar hebben we de actie weer opgepikt met de radiocampagne Kerstboom eruit, Kamerplant erin en door middel van onder andere reclame op abri’s. Nu we minder budget hebben om grootschalig media in te kopen moesten we een list verzinnen om aandacht voor planten te vragen. Ondanks dat we tien jaar eruit zijn geweest zit het fenomeen nog wel tussen de oren van de mensen, en daar haken we slim op aan.”

Is het te meten wat het behalve media-aandacht meer oplevert? „Dat is van veel factoren afhankelijk. Zo was het de afgelopen twee jaar in januari slecht weer en dan gaan mensen niet naar een tuincentra om een plant te kopen. Het is ook lastig terug te zien in de veilingcijfers. Het gaat ons om het feit dat we mensen aan het denken zetten. Dat er in hun hoofden komt dat ze het nieuwe jaar met een nieuwe plant kunnen beginnen, de lege plek van de kerstboom op kunnen vullen met een kamerplant. En of ze nu direct naar het tuincentrum gaan of over een maand, we hopen dat de mensen de boodschap hebben mee gekregen. We zien wel dat steeds meer retailers deze actie op hun verkooppunt laten terugkomen.”

25

07-01-14 16:35

Stilleven na de storm Vrijdag 3 januari trok een windhoos langs Huissen in Gelderland. Tussen 17.30 en 17.33 uur, zo geven klimaatcomputers aan op tuinbouwbedrijven in die omgeving.

B

ij Bejafleur waaide een kas om en ging er veel glas kapot. Albert en Nicoline Beijer hebben in Huissen 3,5 ha kas voor de teelt van diverse poten perkplanten, aan weerszijden van de Bergerdensestraat. Aan de ene kant van de weg ligt alles plat. In de andere kas kwam veel glas naar binnen, zoals te zien is op de foto. Het werk aan de cyclamen ligt even stil bij Bejafleur. Schade opnemen, glas rapen, waar mogelijk repareren, schade beperken en redden wat er te redden valt.

Dat is in het kort nu het devies.

Tegen een verslaggever van Omroep Gelderland vertelde de teler dat alle kassen vol stonden. Eenderde van de teelt is verwoest. De gewasschade schat hij op € 400.000 en nog zo’n bedrag betreft de materiële schade. Beijer spreekt over een nachtmerrie, die nog erger zou zijn geweest als de windhoos overtrok terwijl het personeel in de kas aan het werk was. „We moeten de schouders er onder zetten en zien dat we alles weer snel op de rails krijgen,” sprak de teler een dag na de ramp.

Het noodweer zorgde voor veel schade in de gemeente Lingewaard. In het tuinbouwgebied Bergerden heeft het zwaarst getroffen bedrijf 5.000 kapotte ruiten en is er schade aan constructies, meldt verzekeraar Interpolis Agro. De totale schade aan kassen in het gebied tussen Bemmel en Huissen wordt geschat op miljoenen euro’s. Karmaplants prijst zich gelukkig met een honderdtal ruiten die boven de opkweekafdeling braken. Het glas bleef in de drie schermen liggen. Het dek lag een dag later weer dicht boven de potanthuriums. < Hans Neefjes hneefjes@hortipoint

Foto: Anita Pantus

26

Spread.indd 26

Vakblad voor de Bloemisterij 2 (2014)

07-01-14 16:45

Vakblad voor de Bloemisterij 2 (2014)

Spread.indd 27

27

07-01-14 16:46

K asgeluiden Bestrijding van ziekten en plagen. Hoe gaat dat in de praktijk?

Wat houdt telers bezig en hoe gaan ze daarmee om? Wat zijn de geluiden uit de kas? Om de twee weken laat het Vakblad telers vertellen over chemische of geïntegreerde bestrijding.

Peter van Leth, Hans Neefjes, Joef Sleegers, Bert Vegter bloemisterij@hortipoint.nl

’Nog steeds heel weinig correctie nodig’

Stefan van Steekelenburg van Lots of Flowers

Stefan van Steekelenburg heeft ervoor gekozen om in de winter zo lang mogelijk door te gaan met de biologie. „Dat gaat goed”, vindt hij. „Na november heb ik niet veel meer chemisch hoeven te corrigeren.

Alleen hebben we meer last van plagen die er voorheen niet waren.

Zoals luis, die op kleine plekken door de tuin sluimert. Acht weken geleden heb ik een kraanvak met Teppeki gedruppeld en dat heeft

toen goed geholpen. Maar omdat de planten in de winter minder water opnemen, denk ik dat foggen met Pirimor nu beter werkt.”

In sommige vakken is al zes tot tien weken geen spuitrobot meer geweest. Begin november zijn enkele vakken voor het laatst gespoten met Steward tegen rupsen. Twee meeldauwgevoelige vakken zijn in december nog twee keer gespoten met Rocket. Voor de rest is er geen

Plaats: Nieuwerkerk aan den IJssel Teelt: minigerbera onder 7.000 lux Oppervlakte: 38.000 m2

correctie nodig geweest en is twee nachten per week zwavelen genoeg om de meeldauw redelijk onder de duim te houden. „Hier en daar is een spintplekje, maar daar zit goed feltiella bij. Dat hoeven we niet bij te sturen. Ook zit er sporadisch wittevlieg, waar nog genoeg encarsia en delphastus bij zitten. Ik verwacht dat de populatie wittevlieg in februari gaat toenemen.

Dat kan heel snel gaan. Daarom gaan we in week 2 montdorensis uitzetten door de hele tuin. Dat zullen we na een aantal weken herhalen.”

Rupsen kunnen in de toekomst een probleem worden. De voorraad Steward mag nog worden opgebruikt, maar daarna is het gedaan met dit middel in de sierteelt. Om dat voor te zijn heeft Van Steekelenburg een proef lopen met de sluipwesp Trichogramma. „Het is nog te vroeg om iets te zeggen, maar over zes weken weet ik of dit werkt.”

’Het gaat redelijk tot goed’

Dick van Nieuwkoop Van potplantenkwekerij Sjaloom Plaats: Waddinxveen Teelt: yucca, dracaena massangeana, beaucarnea, potroos,hibiscus en oleander Oppervlakte: 9 ha

28

Kasgeluiden-NW.indd 28

Weinig problemen met ziekten en plagen in de kassen bij Sjaloom op dit moment. In de beacarnia kan Dick van Nieuwkoop de trips de baas blijven met aaltjes. Eenmaal per week giet hij handmatig aan het eind van de dag 250 miljoen stuks per 1.000 m2 over het gewas. De totale oppervlakte is 2.000 m2, dus die klus is goed te doen. „Onze spuitapparatuur spoelen we na gebruik altijd goed na, dus we hoeven nauwelijks iets extra’s te doen. Alleen de filters verwijderen.

Als het nodig is, dan broezen we na het aangieten nog een keer via de regenleiding. Het gewas mag wel enigszins nat de nacht in en voor de werking van de aaltjes is vocht belangrijk.”

Ook in de jonge aanplant van yucca doen biologische bestrijders al het werk als het om tripsbestrijding gaat. Eens per twee weken 20 stuks Amblyseius swirskii per m2

verblazen is voldoende. Luis is hier geen probleem en dat zal ook in de andere vakken met yucca niet snel het geval zijn. Bij de grote potmaten, ofwel in de afkweekfase van yucca, daar gaat Van Nieuwkoop namelijk vanaf week 2 tijdelijk over op een drietal bespuitingen met de cocktail Mesurol plus Actara. De spuitinterval is een week.

In de potrozen loopt de gewas-

bescherming op rolletjes. Op een incidentele chemische correctie tegen spint na, zijn het de roofmijten phytoseiulus en A. Swirskii die het werk doen. Rond week 4 zal er weer een nieuwe lichting bestrijders over het gewas verblazen worden. De meeldauw blijft onder controle met behulp van de zwavelpotjes die twee avonden per week tussen 18.00 en 24.00 uur branden.

Vakblad voor de Bloemisterij 2 (2014)

08-01-14 14:29

’De teller staat weer op nul’

Ton de Geus Bedrijfsleider bij Leen Middelburg Chrysanten Plaats: Maasdijk Teelt: troschrysant Oppervlakte: 9 ha

„Het nieuwe jaar is begonnen, dus alle tellers staan weer op nul. We hebben toch gekozen voor twee verschillende strategieën tegen de trips. We gaan in één afdeling linten met de roofmijt Amblyseius cucumeris plaatsen tussen het gewas.

We laten de beestjes zoveel mogelijk het werk doen. Correcties zullen gebeuren door een bespuiting met aaltjes of Neemazal.

Voor de andere afdeling kozen we de Neemazal-strategie, ofwel om de 5 à 7 dagen een bespuiting met dit biologische middel uitvoeren. Als correctie nodig is, dan verblazen we losse cucumeris over het gewas.

Het doel van de keuze voor twee

strategieën is zoveel mogelijk kennis vergaren. We willen zo goed mogelijk weten hoe we om kunnen gaan met de nieuwe normen die eraan komen ten aanzien van het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen.

De spint gaan we zoals gewoonlijk bestrijden door iedere teelt 10 tot 15 phytoseiulus per m2 te verblazen.

We gaan rond week 4 de eerste weer uitzetten. Tegen mineervlieg gaan we diglyphus inzetten. Het moment waarop we daar mee gaan beginnen hangt af van de infectiedruk. Momenteel is alles redelijk tot goed op orde. Mineervlieg en spint zijn niet of nauwelijks aanwezig.

De tripsdruk is laag. Het is alleen moeilijk te bepalen hoe schoon we in werkelijkheid zijn. Op de vangplaten tellen we 0 tot 1 trips per vangplaat per week, maar de trips is momenteel erg inactief. We blijven dus wekelijks een bespuiting doen omdat wij vinden dat je nu beter een keer te veel dan te weinig kan bestrijden. Hierdoor hopen we in het voorjaar weer te besparen op het aantal bespuitingen. Des te schoner je dan kan starten, des te beter.”

’Meeldauw soms best lastig’

Guido Halbersma Adviseur gewasbescherming van Van Iperen, onder andere in roos.

Vakblad voor de Bloemisterij 2 (2014)

Kasgeluiden-NW.indd 29

Het relatief warme en vochtige winterwinter in combinatie met de regels ten aanzien van het afschermen van assimilatielicht, maakt het beheersen van meeldauw redelijk lastig. Adviseur Guido Halbersma constateert wel verschillen in infectiedruk en aantasting op de bedrijven. De teeltomstandigheden en cultivareigenschappen zijn daarbij mede bepalend. Telers gebruiken een cocktail van Meltatox en Collis

(in lage dosering) of zetten Luna Privilege in. Meltatox, dat een curatieve werking heeft, word ook preventief eenmaal per week ingezet onder het mom ’voorkomen is beter dan genezen’. Het nieuwe middel Karma gebruiken telers steeds vaker als afwisseling tussen een blok bespuitingen met Meltatox. Ervaringen met het nieuwe middel Sporodex heeft Halbersma nog niet. Hij ervaart dat telers met betrekking tot dit middel

een zelfde houding hebben als bij de introductie van Karma: ze zijn voorzichtig en wachten op praktijkervaringen die collega’s opdoen. Het feit dat belangrijke feest(verkoop)dagen als Valentijn eraan komen, vergroot die voorzichtigheid. Schade aan het gewas willen telers voorkomen.

Spint en witte vlieg nemen hier en daar iets in aantal toe. Ook luis duikt soms op. „Over het algemeen is het nog steeds vrij rustig op de bedrijven als het om de plagen gaat. Ook de bestrijders zijn minder actief. Bij een kleine toename corrigeren we met een integreerbaar middel. Dat werkt goed.”

Halbersma stemt nu met zijn klanten de strategie voor 2014 af. Het gaat bijvoorbeeld om iets eerder beginnen met het inzetten van Amblyseius Swirskii of iets meer encarsia loslaten. Ook de keuze van correctiemiddelen en het moment van inzetten komen ter sprake.

29

08-01-14 14:29

Meervoudige detectie van plantenziekten in siergewassen

Alles-in-één-toets voor kwaliteitscontrole Er is een serie nieuwe alles-in-één-toetsen ontwikkeld voor de sierteelt op basis van technologie afkomstig uit de medische sector. Deze alles-in-één-toetsen kunnen door het bedrijfsleven worden ingezet voor intensieve kwaliteitscontrole van hoogwaardig uitgangs- en stekmateriaal op de mogelijke aanwezigheid van viroïden, bacterie-, virus- en schimmelziekten.

Jan Bergervoet, PRI Jan.Bergervoet@wur.nl

P

lant Research International (PRI, onderdeel van Wageningen UR) heeft in samenwerking met het bedrijfsleven een serie alles-in-één-toetsen ontwikkeld voor het gelijktijdig detecteren van plantenziekten in sierteeltgewassen.

Deze toetsen combineren een uit de medische sector afkomstige technologie met de standaard ELISA-methode.

De voordelen ten opzichte van deze standaardmethode zijn besparing op zowel tijd (snel resultaat) als arbeid en laboratoriummateriaal. Dit terwijl de ontwikkelde de-

tectiemethode net zo robuust is én gevoelige uitslagen geeft. Er zijn inmiddels voor de praktijk gebruiksklare kits beschikbaar voor een negental sierteeltgewassen.

Multiplex-detectie: hoe werkt het?

De in het Amerikaanse Austin ontwikkelde technologie heet Luminex. Deze methode voor meervoudige (multiplex)-detectie is gebaseerd op de toepassing van minuscule bolletjes (’beads’) van polystyreen die van binnen voorzien zijn van specifieke

Ervaring

Veredelaar Fides:

Veredelingsbedrijf Fides in De Lier is in Nederland één van de eerste gebruikers van de Luminex-toetsmethode. PRI heeft ingespeeld op toetsvragen van Fides en in samenwerking hebben zij verschillende toetskits voor uiteenlopende gewassen ontwikkeld. Deze werden bij Fides getest.

Inmiddels zijn er ook enkele andere bedrijven, waaronder in het buitenland, die de Luminextechniek gebruiken.

Fides is ongeveer een jaar geleden met deze nieuwe testmethode begonnen, omdat het in haar zoektocht naar schoon uitgangsmateriaal heel ver wil gaan. „Door deze nieuwe

alles-in-één-toets is Fides nog beter in staat om ziektevrij uitgangsmateriaal uit te leveren”, dit benoemt Paul Maris als voordeel voor de uiteindelijke gebruiker van het geteste planten- en bloemenmateriaal. In totaal kan Fides nu meer dan veertig gewassen op ziekteverwekkers toetsen, waarbij het accent op potplanten en perkgoed ligt. Ook snijbloemen, zoals chrysanten en anjers worden met behulp van de PRI-methode getoetst.

Paul Maris is research manager van de DNA Green Group, waartoe ook zusterbedrijf Barberet & Blanc in Spanje behoort. Tot de DNA Green

30

IdentifiLuminex.indd 30

kleuren. Aan deze bolletjes worden reagentia gekoppeld die specifiek gericht zijn op de detectie van plantenziekten in het betreffende sierteeltgewas. Voor iedere afzonderlijke ziekteverwekker in de toets wordt door PRI een bolletje met een unieke kleur gekozen. In plaats van één reactie per keer, zoals met ELISA, kunnen met deze nieuwe technologie door toepassing van een mix van bolletjes met verschillende kleuren, tientallen verschillende plantpathogenen tegelijkertijd worden gedetecteerd. De analyse-apparatuur van Luminex herkent de

’Teler nog meer zekerheid bieden’ Group behoren ook de Duitse veredelaar Dümmen, gespecialiseerd in geranium, en de Amerikaanse veredelaar Ecke die gespecialiseerd is in poinsettia. De directe aanleiding voor het starten met de PRImethode, is dat er efficiëntievoordelen te behalen vielen bij het maken van de tests. „Voorheen was onze werkwijze dat wij elk ras apart toetsten met behulp van de ELISA-methode.

De PRI-methode geeft ons voordelen, omdat er niet alleen arbeidsefficiency mee te behalen is, maar ook omdat het testen sneller gaat en omdat het testchemicaliën bespaart.”

Op de vraag of deze voordelen

Paul Maris

zich één-op-één doorvertalen voor de teler in bijvoorbeeld een gunstiger prijskaartje, zegt Paul Maris dat dit moeilijk is aan te geven. „Het belangrijkste is dat wij de teler nog meer zekerheid kunnen bieden wat betreft ziektevrij uitgangsmateriaal.”

Vakblad voor de Bloemisterij 2 (2014)

08-01-14 12:14

Laborant bij veredelaar Fides brengt bladextracten in een Luminex-testplaat in met als doel afwezigheid van virussen te bevestigen.

kleur van ieder bolletje in het mengsel van plantensap én meet tegelijkertijd de reactie van de detectiestoffen met de (al of niet) aanwezige pathogenen.

Zelfde kennisniveau

Fot0’s: Fides

Het uitvoeren van deze nieuwe generatie multiplextoetsen vraagt van de laboratoria dezelfde kennis als die ook nodig is voor het uitvoeren van een ELISA-toets. Naast de toepassing van multiplextoetsen op basis van ELISA kunnen met dezelfde technologie

ook moleculaire toetsen op basis van de detectie van DNA/RNA (zoals voor schimmelziekten en viroïden) worden uitgevoerd.

De uitvoering van de moleculaire toetsen verschilt weinig van de toetsen voor bacterie- en virusziekten, alleen worden andere materialen gebruikt voor monsterbereiding en detectie. De betrouwbaarheid van de ontwikkelde moleculaire multiplextoetsen is ook erg hoog, omdat er voor ieder pathogeen tegelijkertijd op meerdere genetische eigenschappen wordt getest. Dit terwijl de snelheid niet wordt vertraagd.

De door PRI ontwikkelde multiplextoetsen voor de sierteelt zijn toe te passen door laboratoria voor plantgezondheid van veredelings-, weefselkweek- en productiebedrijven. De laatste twee jaar zijn er complete kits ontwikkeld voor de detectie van bacterie- en virusziekten in anjer, chrysant, dahlia, geranium, kalanchoë, osteospermum, petunia, impatiens en nemesia. Voor detectie van viroïden in sierteeltgewassen is een aparte kit ontwikkeld waarmee negen viroïden tegelijkertijd kunnen worden gedetecteerd. <

Achtergrond

Toetsen voor uiteenlopende gewassen Bacterieziekten n Diverse gewassen: 2-voudige toets (Rsol, Xcp) Virusziekten n Anjer: 7-voudige toets (CLV, CarMV, CERV, CNFV, CRSV, CVMV en CIRV) n Chrysant: 7-voudige toets (TSWV, INSV, CSNV, CVB, TAV, CSVd en CChMVd) n Dahlia: 5-voudige toets (TSWV, INSV, CMV-a, TSV en AMV) n Geranium: 9-voudige toets (TSWV, INSV, PFBV, PLPV, CMV, TBSV, TRSV, TBRV en ToRSV) n Impatiens: 9-voudige toets (TSWV, INSV, CMV-a, ToMV-DO3, TMV-WU, TSV, AMV, ArMV en TRV) n Kalanchoë: 6-voudige toets (TSWV, INSV, KMV, KTSV, KLV en SYNV) n Osteospermum: 10-voudige toets (TSWV, INSV, CMV-a, ToMV-DO3, TMV-WU, CVB, TAV, AMV, ArMV en TRV) n Petunia: 20-voudige toets; voor algemeen voorkomende virussen.

Viroïden n Diverse gewassen: 9-voudige toets (PSTVd, CSVd, CEVd, CLVd, IrVd, MPVd, TASVd, TCDVd en TPMVd)

Analyse in werking; eerst wordt de unieke kleur van de minuscule bolletjes gedetecteerd door de rode laser.

Daarna meet de groene laser de reactie van de op de bolletjes aanwezige detectiestoffen.

Vakblad voor de Bloemisteri2 (2014)

IdentifiLuminex.indd 31

31

08-01-14 12:14

Peter Zwinkels, directeur Technokas:

’Haal er kennis bij’ ’Het is mooi dat telers tijdens excursies bij elkaar kijken, maar het kan ook remmend werken.’ Dat is de mening van Peter Zwinkels, directeur van Technokas. In een project bij chrysantenkwekerij Arcadia heeft Technokas samengewerkt met diverse disciplines; en dat heeft volgens hem veel resultaat opgeleverd. ’Mijn credo is: je moet er kennis bij halen.’

Joef Sleegers jsleegers@hortipoint.nl Foto: JoeF SleegerS

T

oen chrysantenkwekerij Arcadia een proef met Het Nieuwe Telen begon, heeft teler Bert van Ruijven een groep geformeerd van vier collega­ kwekers, WUR Glastuinbouw, DLV Plant, Technokas en Priva. Bij de bouw van de Daglichtkas bij Ter Laak in Wateringen wordt op een soortgelijke manier gewerkt.

Peter Zwinkels, directeur van Technokas, merkte dat de kennis over Het Nieuwe Te­ len daardoor wordt versterkt. „Het Nieuwe Telen maakt duidelijk dat er bij telers een achterstand in kennis bestaat”, vindt hij.

Is afzet nu niet belangrijker? „Ja, de Rabobank wijst er bijvoorbeeld op dat telers zich meer moeten kwalificeren richting afzet, marketing en management. Je moet inderdaad die kwaliteiten hebben om als ondernemer overeind te blijven. Maar men gaat er te makkelijk van uit dat de teelt­ kennis goed ontwikkeld is. Door de komst van Het Nieuwe Telen blijkt dat telers een kennisachterstand hebben op dat gebied.”

Waaruit blijkt dat kennisgebrek? „Neem het Mollier­diagram. Dat beschrijft de relatie tussen de temperatuur, het vochtgehalte en de energie in de lucht. Telers moeten deze natuurkundige basisprincipes kunnen dromen om goed met vocht en temperatuur om te kunnen gaan. Dat blijkt in de praktijk niet het geval te zijn.”

De tuinbouw is toch groot geworden door kennisuitwisseling?

„Telers moeten bouwprojecten afrekenen op basis van functionaliteit”, vindt Peter Zwinkels.

32

Interview Peter Zwinkels.indd 32

„Het is goed dat tuinders bij elkaar op het bedrijf kijken, maar aan de andere kant kan het juist de ontwikkeling remmen. Want je Vakblad voor de Bloemisterij 2 (2014)

08-01-14 12:22

bent elkaars inzichten aan het kopiëren. Praten met collega’s alleen kan nooit de basis xijn om echt verder te komen. Telers in een groep zijn zich continu met elkaar aan het vergelijken. Dat heeft voordelen, maar er zit ook een verkeerd sociaal aspect aan. Door naar elkaar te kijken ben je namelijk minder geneigd om afwijkend gedrag te vertonen.”

Moet je dan afwijkend zijn? „Ik vraag me af of het toeval is dat Het Nieuwe Telen vooral in het zuidoosten en het noorden van Nederland is doorgedrongen. Het zou er mee kunnen samenhangen dat deze telers onafhankelijker hebben leren denken. Omdat ze afgelegen zitten moeten ze veel zelf uitvinden. Dat hoeft geen probleem te zijn; op internet is veel kennis te vinden.

In elk geval is ’dingen anders doen’ wel de manier om verder te komen. Je hebt een trigger nodig om iets op een andere manier te gaan doen. Dat kan bijvoorbeeld een probleem zijn, of een nieuw instrument zoals Het Nieuwe Telen. We moeten vooral blijven leren. Mijn credo is: haal er kennis bij. Blijf niet alleen naar elkaar kijken.”

sche aanloopproblemen onderschat. Dat is bijvoorbeeld gebeurd met het mobiele telen of de gesloten kas. Niemand denkt meer aan mobiel telen. Dat is jammer, want als er niet zulke negatieve ervaringen waren geweest had het best kansen geboden. Laatst is er weer op 10 ha een nieuw kasconcept neergezet dat nog nooit is getest. Dat verbaast mij.

Het zou heel toevallig zijn als dit in een keer goed werkt.”

Hoe zou het dan moeten? „De moderne kweker heeft een glastuinbouwprojectenmaker nodig, die een ontwerp kan maken op basis van afgesproken functionaliteit. Hij wil niet een bepaalde luchtbehandelingskast, maar een bepaald klimaat. Daarvoor is het belangrijk om functionaliteit te definiëren. Bijvoorbeeld, bij Hortilux kun je tegenwoordig groeilicht leasen. Hortilux garandeert zeven jaar lang een lichtniveau. Het gaat niet om het bezit van de lampen, maar om het lichtniveau. We moeten meer denken in functionaliteit dan in apparatuur. Daar moeten nieuwe kassen ook op worden ontworpen en afgerekend.”

Zijn zulke projecten niet duurder?

Er zijn toch ook bijeenkomsten van WUR en LTO Groeiservice? „Zeker, maar bij dergelijke activiteiten heb je niet de diepgang die we hebben ervaren in de groep rond Arcadia. In de vakbladen kun je ook van alles lezen. Dan weet je dat bepaalde zaken spelen. Maar dat is heel iets anders dan nieuwe kennis toepassen.”

„De verborgen kosten zitten bij nieuwbouwprojecten in de eerste twee jaar van het gebruik. 80% van de problemen heeft te maken met het ontwerp en de installatie.

Hoe vaak hoor je niet dat het lang duurt voordat een teler optimaal kan telen? Vaak duurt dat een jaar of twee. Zeker als het ontwerp niet goed is.”

Sommige telers die hun nek hebben uitgestoken zijn er niet meer.

Geeft afrekenen op functionaliteit de garantie dat alles klopt?

„Vaak zijn nieuwe technieken te snel uitgerold. Bij veel projecten kun je zien aankomen dat het niet goed zal gaan. Alle apparaten worden aan elkaar gekoppeld, maar of ze ook onder alle omstandigheden samenwerken wordt niet goed gecontroleerd.

Innovatieve ontwikkelingen zijn langetermijnontwikkelingen. Alles moet kloppen. In het Westland heerst de mentaliteit: we zien een kans en gaan deze direct grootschalig implementeren. Daarbij worden de techni-

„Het betekent wel dat je bijvoorbeeld bij de luchtbehandelingskasten checkt of de luchtuitstroom voldoende is. Dat je checkt of de computer, de motoren en de kleppen goed samenwerken. Bij nieuwbouwprojecten gebeurt het te vaak dat iedereen alleen naar zijn eigen discipline kijkt. Het Nieuwe Telen is geen optelsom van nieuwe technieken, het is alles samen. Je hebt dus mensen nodig die verbanden zien. Hun kennis moet je gebruiken.” <

Vakblad voor de Bloemisterij 2 (2014)

Interview Peter Zwinkels.indd 33

Bert van Ruijven, Kwintsheul:

’Een kleine club met veel diepgang’ Om een proef met Het Nieuwe Telen in chrysant op de rails te zetten heeft teler Bert van Ruijven in Kwintsheul (Arcadia) een groep van deskundigen geformeerd.

De proef werd uitgevoerd op 2.000 m2 en bestaat onder meer uit luchtbehandelingskasten in de gevels, slurven boven het gewas en een tweede scherm. „We wilden een groep die niet te groot was, maar waarin alle disciplines vertegenwoordigd waren: techniek, teelttechniek en automatisering. In zo’n club kun je mooie discussies krijgen; dat geeft diepgang.”

Samen met adviseur Theo Roelofs van DLV heeft Van Ruijven de partijen bijeengezocht. Eerst hebben ze een rondje door Nederland gemaakt om te kijken wat er zoal aan Het Nieuwe Telen wordt gedaan.

Daaruit is een systeem gekristalliseerd dat in de chrysanten zou kunnen werken. Dit werd aangelegd door Technokas, ArendSosef en Priva, met medefinanciering van Kas als Energiebron en het DIT-fonds van de Rabobank. „Het is moeilijk om dergelijke grote projecten te organiseren”, zegt Van Ruijven. „Daarom is het prettig om iemand van buiten te hebben – in dit geval een onderzoeker van WUR Glastuinbouw – die de lijntjes kort en strak houdt. Voor de registratie van de proef heb je sowieso wetenschappers nodig, anders ga je appelen met peren vergelijken. Ook was het fijn dat Priva de software beschikbaar stelde. Anders zou de proef al snel onbetaalbaar worden.”

In april weet Van Ruijven of hij zijn hele vestiging in Kwintsheul ermee gaat uitrusten. „Ik hoop op financiële ondersteuning om het risico af te dekken. Er komen altijd verrassingen uit als je van een proef naar een hele kas gaat. Bijvoorbeeld overdruk.

Bij een proef op 2.000 m2 in een kas van 3 ha merk je daar niets van, maar wat gebeurt er straks? Dat zijn dingen die je vooraf niet helemaal kunt inschatten.”

33

08-01-14 12:14

Waterteelt chrysant nog niet jaarrond beheersbaar Afgelopen zomer was er veel uitval in de demonstratieproef waar chrysanten op water worden geteeld. Het steken van de vijfde teeltronde werd daarom zo’n twee maanden uitgesteld. Tijd voor bezinning en aanpassing. Zo’n zomer willen de initiatiefnemers niet nog eens meemaken. Hoe ze dat gaan organiseren en financieren is nog ongewis.

Hans Neefjes hneefjes@hortipoint.nl

H

Kreling initiatiefnemer is van de demonstratieproef, is er sinds augustus nauw bij betrokken. „Hij houdt de boel bij elkaar, zoekt structuur in het oerwoud aan mogelijkheden en meningen en organiseert. Hij zit er bovenop”, licht Peter van de Werken toe. Intensievere begeleiding was nodig en heeft resultaat gehad. Kreling nuanceert: „Nu gaat het goed, maar het is zo weer mei. Daarom moeten we de komende twee maanden bepalen wat we gaan aanpakken en hoe we dat gaan financieren.”

Demonstratieproject De proef op 800 m2, een kap langs de gevel in de kas van Jan Kreling, is een van de Foto: Hans neeFjes

et gaat nu goed in de demonstratieproef die bij Jan Kreling is aangelegd. Het gewas staat welig te groeien. Het blad van Euro, de voornaamste testcultivar, is fors groter dan gebruikelijk. De ongelijkheid tussen de planten is groter dan je in de winterperiode in de praktijk ziet. Het is de erfenis van perikelen die bij de start van de teelt speelde.

De eerste drie dagen na het steken sloeg de erwinia-bacterie toe. Een dosering van waterperoxide stopte de ’aanval’. „Al snel zagen we net boven de zwarte onderkanten van de stekken weer wortels te voorschijn komen. Chrysanten herstellen snel”, blikt Gert van de Werken terug. De broer van Peter van de Werken die samen met Jan

demonstratieprojecten in het programma ’Schoon en Zuinig’ van het ministerie van EL&I. Op het budget, zo’n 3,6 ton, is 70% subsidie aangevraagd. De administratie en voorfinanciering ligt bij Kreling. Het drietal is duidelijk over het geld. Als alles wat tot nu toe is gedaan vanuit het project betaald moest worden, dan was de stekker er al uitgetrokken. „Wij zijn niet alleen innovatief met teelttechniek aan de slag, ook met projectfinanciering”, zegt Peter van de Werken. Hij doelt op de situatie dat onderzoeksgeld niet meer grotendeels van het Productschap Tuinbouw komt, maar van andere partijen. Zo is er steun van subsidieverstrekkers mogelijk, maar daar zijn regels aan verbonden. En de initiatiefnemers moeten voorschieten, dus wachten op hun geld. „Ik vind dat subsidies niet volledig hun doel bereiken. Zo’n 30% van het geld gaat niet op aan de proef, maar aan randzaken als het schrijven van rapporten door bevoegde partijen. Het is goed dat er controle en overleg is, maar het kan efficiënter”, zegt Peter van de Werken. „Subsidies zijn een heikel punt”, beaamt Gert van de Werken. „Zeker in de nieuwe situatie met het PT en de reorganisatie bij LTO.” Kreling vult aan: „Laat duidelijk zijn dat we een goede relatie met alle partijen hebben en alles volgens de regels doen. Het budget biedt echter geen ruimte voor alle aanpassingen die we nog moeten en willen doen. We zullen keuzes moeten maken de komende tijd.”

Optimisme

Peter van de Werken controleert de wortels. Hij is samen met Jan Kreling (rechts) een van de initiatiefnemers van de proef. Gert van de Werken is sinds augustus 2013 er nauw bij betrok-

34

waterteelt chrysant layout.indd 34

Het drietal is zeker niet somber. Sterker, in hun opmerkingen klinkt optimisme door. „Het liefst pakken we alles beet. Een suboptimale oplossing vertraagt het traject en is Vakblad voor de Bloemisterij 2 (2014)

07-01-14 15:56

Bewortelde stekken van de achtste teelt zijn recent op eindafstand gezet.

Goten hangen in dit bassin hoger boven het water.

Het blijft zoeken naar een beter beheersbare teelt.

minder leuk”, zegt Peter van de Werken. Zijn broer Gert stelt dat hij bij wijze van spreken wel 100 dingen wil veranderen, maar helaas slechts met tien dingen aan de slag kan gaan.

Met eigen geld is inmiddels een pc aangeschaft en eigen kennis en tijd is ingezet om een programma te schrijven in Excell Visial Basic. Zodoende kan data over pH, EC, water- en ruimtetemperatuur en dosering in bruikbare overzichten gezet worden. Er zijn ook twee filters geplaatst tussen het leidingsysteem en de beluchting gebeurt nu op de wijze zoals in aquaria gebeurt, met kleine luchtbellen. „Misschien zijn we te enthousiast met de proef begonnen. Dat komt mede omdat we dachten dat WUR Glastuinbouw verder was als het om kennis over waterteelt gaat. Langdurig telen zonder waterlozing blijkt echter nauwelijks beproefd te zijn, zeker niet op basis van het bassinwater dat in de praktijk het meest gebruikt wordt”, aldus Peter van de Werken. Het opstellen van de streefwaarden voor de voeding noemt hij een knap staaltje werk van WUR Glastuinbouw. „We gaven in het begin echter te veel ammonium (NH4) als voorraadbemesting. Planten vreten dat snel weg en dan stijgt de pH. Ook

de groei van algen en bacteriën heeft invloed op de pH. Sinds we het bioleven beter onder controle hebben en Kalisalpeter deels door monoammoniumfosfaat (MAP) hebben vervangen, is de pH stabieler.”

Controle De waterteelt onder controle houden is een dagtaak, als je alle uren van de betrokkenen bij elkaar optelt. „Onze spiegel is de grondteelt van chrysanten waar 8.000 ervaringsjaren zijn. Waterteelt is iets heel anders. We zien bijvoorbeeld schimmels die we in de grondteelt nooit zijn tegengekomen”, aldus Gert van de Werken. Hij wil zo snel mogelijk leren om op basis van het gewas te voorspellen wat de uitslag van de watermonsters is die twee per week worden genomen. Dan kun je sneller actie ondernemen, al blijft het zelfs bij de constatering van bijvoorbeeld bacteriën nog gissen wat wijsheid is. Misschien zijn het wel ’positieve’ en moet je ze in leven houden. Tot nu toe is een halve liter waterstofperoxide per 20 m3 toevoegen de meest gebruikte actie tegen een te hoge populatie bacteriën. Tegen schimmels zijn chemische middelen nodig,

maar die gebruiken de telers liever niet. Het streven naar een beheersbaar biologisch leven in het water krijgt daarvan een te grote tik. Organische stof proberen ze zo veel mogelijk uit het water te filteren. Met strookjes piepschuim tussen de goten reduceren ze lichtinval en dus ook algengroei in het water.

Nog niet alles is goed beheersbaar, maar de verwachting is dat er steeds minder teelten voortijdig zullen worden afgebroken.

De achtste teelt is in week 51 op eindafstand gezet. In dit vak hangen de goten hoger boven het water, zodat er meer ruimte is voor wortels en zowel bioleven als doorstroming beter beheersbaar moeten zijn. Op het wensenlijstje staat nog een installatie die middels UV of warmte water kan ontsmetten. Voor het realiseren van een jaarrond goed klimaat in de bewortelingsafdeling is een nevelinstallatie gewenst. De gehele proef is gebaat bij waterkoeling en een scherminstallatie die per teeltafdeling is te sturen. „We weten dat er groeiwinst te behalen is op water. En je kan sneller telen met een hogere plantdichtheid. Bovendien hoef je niet te stomen. Er zijn zeker voordelen, maar voorlopig zijn ze nog te veel theorie. We willen het in de praktijk zien.” <

Achtergrond

26

graden is voor wortelvorming een bekende optimale temperatuur. Voor beheersbare en goede wortelgroei is 20°C het beste. Zonder goede koeling en verwarming kunnen deze temperaturen niet jaarrond worden gerealiseerd. Er hangt meer samen met de watertemperatuur.

Organismen (’bioleven’) zijn actiever bij hoge temperaturen en warm water bevat minder zuurstof, hoewel er in dit ’open’ systeem van zuurstofgebrek niet snel sprake is. Er is voldoende aanvoer van zuurstof vanuit de lucht en het water is altijd wel enigszins in beweging.

Vakblad voor de Bloemisterij 2 (2014)

waterteelt chrysant layout.indd 35

80

stelen per bruto m2 staan er in de afkweekfase. Een vast aantal gedurende het jaar. Het hoofdras is Euro en daar wordt op ’gestuurd’. In kleine aantallen test men de wisselwerking tussen waterteelt en raseigenschappen van andere cultivars. Gemiddeld staan de planten 18 dagen in de bewortelingsruimte. Het streven is om de planten in de afkweekfase direct in de KD-fase te zetten. Bij een plantdichtheid van 50-55 /m2 zou dat nu al mogelijk zijn.

35

08-01-14 11:45

Huisverkoop houdt rozenbedrijf overeind Twan Reintjes uit Veulen steekt sterk in op huisverkoop en kan vooral daardoor het hoofd boven water houden. De rozenteler investeerde in een nieuwe verkoopruimte waarmee hij de particuliere verkoop verder hoopt uit te bouwen. Er is ook buitenteelt van diverse gewassen. Op termijn zal de helft van het rozengewas wijken voor minder energieslurpende snijhortensia’s.

Ank van Lier bloemisterij@hortipoint.nl

H

et Noord-Limburgse kerkdorp Veulen, onder de rook van Venray, is de thuisbasis van Bloemenkwekerij Reintjes. In een gemeente waar intensieve veehouderij de boventoon voert, is de rozenkwekerij een vreemde eend in de bijt. „In 1964 was ik een van de eerste ondernemers in Noord-Limburg die begonnen met de teelt van bloemen onder glas”, vertelt Gerrit Reintjes (71).

Hoewel zoon Twan (43) en diens vrouw Mariet (43) sinds 2007 aan het roer staan, werkt Gerrit nog dagelijks mee. „In maart 2014 bestaan we dus vijftig jaar. Dat hebben we in het weekend voor kerst alvast gevierd met een open dag en een feest. Waarschijn-

lijk zijn we zo’n beetje de enige bloemenkwekerij in Noord-Limburg die het al zo lang volhoudt.”

Een groot bedrijf heeft Gerrit Reintjes nooit geambieerd. Dat blijkt ook uit het interview dat Reintjes in 1980 aan het Vakblad gaf en dat hij altijd bewaard heeft. „Kijk, dit verhaal maakte destijds onderdeel uit van de serie ’Kleinschalig ondernemen’”, zegt hij, ten haalt het oude artikel erbij. „Het voordeel van een kleiner bedrijf is dat je veel werkzaamheden zelf kunt doen. Het onderhoud aan de diverse installaties houden we bijvoorbeeld in eigen hand; hiermee sparen we flink wat kosten uit. Daarnaast maakt dit het dagelijks werk afwisselender.”

In 2013 is een nieuwe verkoopruimte gebouwd van circa 75 m2. De aparte ruimte stimuleert de huisverkoop en de sorteerwerkzaamheden in de schuur worden minder belemmerd.

36

Reintjes.indd 36

Onderscheiden met versheid De particuliere verkoop is een van de belangrijkste pijlers onder het rozenbedrijf, dat overigens ook buitenteelten heeft (zie kader ’Breed sortiment’). Twan Reintjes verkoopt een ’substantieel deel’ van zijn rozen aan huis, de rest komt voor de klok op Veiling Rhein-Maas. Vader Gerrit begon al in 1964 met huisverkoop en in de loop der jaren werd dit afzetkanaal verder uitgebreid. „Bij verkoop aan de consument is de marge aanzienlijk beter dan bij afzet via de veiling”, zegt Twan Reintjes. „Vandaar dat we de afgelopen jaren flink hebben ingezet op uitbreiding en professionalisering van onze huisverkoop.”

Veel consumenten uit de regio HorstVenray weten de weg naar het bedrijf inmiddels te vinden; in de toptijden trekt de winkel misschien wel honderd bezoekers per dag. Dat komt volgens Twan Reintjes door mond-tot-mondreclame, maar ook omdat ze volop adverteren. „Zo plaatsen we wekelijks een advertentie in het regionale huis-aan-huisblad en hangen er abri-posters in bushokjes.”

Om de afzet aan particulieren een verdere impuls te geven, werd afgelopen jaar een nieuwe verkoopruimte gebouwd van circa 75 m2. Voorheen was een hoek van de sorteerloods ingericht voor de huisverkoop.

Dat was verre van ideaal, erkent Reintjes. „De verkoop en de sorteerwerkzaamheden zaten elkaar steeds meer in de weg. Als er bijvoorbeeld met sorteren een emmer water omviel moesten klanten daar doorheen lopen. Met de aparte verkoopruimte kunnen we de zaken beter gescheiden houden en efficiënter werken; alleen daarom verwacht ik de investering binnen enkele jaren te kunnen terugverdienen. Alhoewel de winkel wel Vakblad voor de Bloemisterij 2 (2014)

07-01-14 15:56

Foto's: Ank vAn LIer

Achtergrond

Breed sortiment Twan Reintjes teelt op 7.500 m2 vijf rozencultivars: Sphinx Gold, Colandro, Talea, White Naomi en Rooyke (eigen soort, mutant van Escada). Met deze variëteit wil de teler particuliere kopers voldoende keuze bieden. Het assortiment wordt zoveel mogelijk afgestemd op de wensen van de consument: die vindt met name houdbaarheid belangrijk. „We hebben altijd enkele planten staan van nieuwe rassen die we uitproberen en maken daar onze keuze uit. Ook klanten kunnen aangeven welke cultivars en kleuren hen het meeste aanspreken.

De ’winnaars’ nemen we mogelijk op in ons assortiment. We vervangen jaarlijks een soort door iets waar op dat moment behoefte aan is”, zegt Reintjes. Het bedrijf, waar zeven parttime medewerkers actief zijn, heeft in de kas reeds 1.000 m2 snijhortensia’s. Dit gewas zal op termijn de helft van de rozen vervangen. Op 7.500 m2 buiten de kas zijn er diverse teelten; onder meer rozenbottels, agapanthus, ilex, skimmia’s en chrysanten (herfstteelt), die vooral via de veiling worden verkocht. Snijgroen en andere benodigdheden voor in de winkel komt van de

Vader Gerrit en zoon Twan Reintjes tussen een van de vijf cultivars roos op hun bedrijf van 7.500 m2. De energiezuinigere snijhortensia krijgt een groter aandeel in de kas.

een doorkijk heeft naar de sorteerruimte; we vinden het belangrijk dat particulieren zien dat de rozen ook echt vers worden geoogst.”

De nieuwbouw heeft ook meer de uitstraling van een echte winkel. Hierdoor maken voorbijgangers vaker een stop bij de kwekerij. „Dit is een van de redenen dat de particuliere verkoop nog steeds in de lift zit”, zegt de teler. Maar ook andere investeringen hebben een positief effect. Zo leverde kwekerij sinds enkele jaren ook gemengde boeketten en rouwbloemwerk. „De rozen die wat verder open zijn en die normaliter tweede kwaliteit worden, zijn juist prima geschikt voor deze rouwbloemstukken.”

Om klanten voldoende kwaliteit te kunnen bieden, heeft Reintjes drie medewerkers met een bloemistenopleiding aangenomen.

Daarnaast volgde hij zelf een bloemschikcursus. „In geval van nood moeten we immers à la minute kunnen leveren.”

Webshop Sinds mei 2012 heeft Reintjes een eigen webshop. Hiermee wil de teler inhaken op de groei van het aantal aankopen dat via internet wordt gedaan. Door samenwerking met een koeriersdienst kunnen de rozen door heel Nederland worden bezorgd. „Ze worden verpakt in een speciale doos, met Vakblad voor de Bloemisterij 2 (2014)

Reintjes.indd 37

onderin een beetje pulp met water. Dat werkt prima. De verkoop via internet loopt nog niet storm – gemiddeld krijgen we één bestelling per week –, maar is wel groeiende.

En de reacties zijn positief: we horen regelmatig dat de bloemen twee tot drie weken staan.”

Om de huisverkoop op peil te houden, is het volgens Reintjes zaak om continu in contact te blijven met de consument.

Daarom adverteert de teler niet alleen, maar heeft hij ook een eigen Facebookpagina en grijpt hij iedere kans voor gratis publiciteit aan. „We hebben goede contacten met de lokale omroep en de krant; zij staan regelmatig op de stoep.”

Roos is gewilde bloem De particuliere verkoop is volgens Gerrit en Twan Reintjes de belangrijkste reden dat hun rozenkwekerij na bijna vijftig jaar nog bestaat. „Particuliere verkoop biedt wellicht ook kansen voor collega-rozentelers, vooral wanneer zij het enige rozenbedrijf in een bepaalde regio zijn. De roos is immers nog altijd een gewilde bloem. Daarnaast merken wij dat consumenten het belangrijk vinden dat een roos echt vers is.”

Desondanks voorziet de teler dat alleen inzetten op particuliere verkoop niet vol-

groothandel.

doende is om op langere termijn het hoofd boven water te houden. De komende jaren wordt de helft van het rozengewas daarom vervangen door snijhortensia’s. Dit product biedt volgens hem meer potentie dan de snijroos, vooral omdat de teelt minder energie vraagt. „De energiekosten zijn de belangrijkste bottleneck in de rozenteelt. En in onze oudere afdelingen - die stammen uit 1973 en 1980 - rijzen de stookkosten echt de pan uit. Met de overstap naar hortensia’s in combinatie met een focus op de huisverkoop van rozen, moeten we vooruit kunnen. Ook omdat ons bedrijf, waar geen financieringslast meer op rust, wat betreft installaties en technische uitrusting volledig up-to-date is.” <

In het kort n Rozenkwekerij Reintjes in Veulen bestaat bijna vijftig jaar. Dit is volgens hen mede te danken aan de huisverkoop. n Door een nieuwe verkoopruimte verstoren bedrijfsprocessen elkaar minder en kan efficiënter worden gewerkt. n Volgens Reintjes biedt particuliere verkoop kansen voor rozentelers die een monopoliepositie hebben in een bepaald gebied.

37

07-01-14 15:56

Teelttips

aSTilbe rustdoorbreking Bij astilbe wordt er om de rust te doorbreken gebruiktgemaakt van een warmwaterbehandeling.

Hoewel deze behandeling niets te maken heeft met de behandeling die vaste planten krijgen om aaltjes te bestrijden, gelden wel dezelfde voorzorgsmaatregelen waar het gaat om de verstikking van de planten.

De warmwaterbehande-

primula acauliS remmen Door de zachte winter zijn veel primula’s twee tot drie weken vroeger in bloei.

De geplande bloeispreiding over het gehele primulaseizoen verloopt daardoor minder gunstig.

Tulp Stand van zaken Bij de vroege trekken was vaak sprake van lichte tulpen, regelmatig vrij korte tulpen en een relatief goede gelijkmatigheid.

Er was weinig uitval en ondanks het zachte, donkere weer waren er weinig problemen met kiepers, bladkiepen en zweters.

38

Teelttips-Schoffelen_nw.indd 38

ling tegen aaltjes vindt plaats bij een temperatuur van 43,5°C en die voor rustdoorbreking gemiddeld op 38°C. Toch is het belang van afkoelen van de planten even groot als bij de hogere temperatuur. Planten die warm zijn geweest zijn heel gevoelig voor verstikken.

Laat de planten dus goed afkoelen en bewaar ze ook de eerste dagen na deze behandeling niet te

Zomerbloemen bedompt. Bedompt kan zelfs zijn als de kratten niet direct worden geplant of afgestapeld. Gezien de schade die hier ontstaat, is extra aandacht zeer aan te bevelen.

Spoelen

Henk van den Berg Teelt- en Bedrijfsadvies, 0252-340301

Henk van den Berg Teelt- en Bedrijfsadvies, 0252-340301

Doorspoelen van de kasgrond is soms nodig. Zeker na een droge teelt kan er zout blijven hangen. Het is niet zo dat als er niet of nauwelijks is bemest, spoelen niet nodig zou zijn. Het zijn namelijk niet de zouten die worden gegeven, maar die overblijven nadat water rechtstreeks vanuit de grond verdampt, iets wat bij droge teelten best veel gebeurt. Zeker gronden die eigenlijk niet uitdrogen, omdat de opdrachtigheid groot is, hebben het meeste last van zoutophoping, omdat hier minder water wordt gegeven.

Geef bij spoelen steeds net zoveel dat het water niet gaat stromen. Ga net zolang door tot het water plotseling sneller gaat wegzakken. Pas dan is de doorspoeling goed.

Als de zachte winter doorzet, kan het zijn dat de late primula’s al begin maart in bloei zijn.

Het is mogelijk om de planten bij de huidige kastemperaturen later in bloei te krijgen. Zo is ervaring opgedaan met het spuiten van Alar in januari.

Voorwaarde is dat de planten knoppen hebben die net zijn aangelegd. De

hartblaadjes bedekken dan namelijk nog de bloemknoppen. Zijn de knoppen te ver ontwikkeld, dan kan er na een bespuiting met Alar bloemmisvorming ontstaan.

De wijze van bespuiting wordt mede bepaald door de stand van het gewas.

Indien het gewas erg donkergroen is en geremd is met Tilt, is het aan te

raden om eerst minimaal een week geen remmiddel toe te passen alvorens kan worden gestart met de Alar-bespuiting omdat Alar ook een groeiremmende werking heeft.

De ervaring is dat een Alarbespuiting twee keer moet worden gegeven in een concentratie van 2 tot 3 gram per liter, met een tussenpose van zeven tot tien

dagen. Er zijn twee soorten Alar die kunnen worden toegepast, namelijk Alar 64 en Alar 85. Alar 85 heeft de hoogste concentratie werkzame stof. De concentratie mag maximaal 2 gram per liter water zijn.

Soppers

sterk vergroten. In een aantal gevallen is de toepassing van bepaalde bestrijdingsmiddelen een oplossing, maar andere gevallen weer helemaal niet. In ieder geval is het belangrijk om deze zogenaamde ’soppers’ zo snel mogelijk na inhalen te verwijderen en hierna zo veel mogelijk het water te verversen. De rest van de bak groeit dan zonder problemen verder.

heeft velen verrast. Het komt voor dat bedrijven nu een afweging maken om bollen voor het planten in een aparte werkgang uit te zoeken. Dit vergemakkelijkt dan het planten en er worden minder zure bollen meegeplant, zeker als met scholieren wordt geplant. Toch is dit niet aan te raden. In deze aparte werkgang is de kans op beschadigingen van de wortelkrans en de spruiten groot. Beter is het om dit tijdens het planten te doen.

Het is ook niet verstandig

om bollen uit te zoeken tijdens de koeling en deze dan terug te zetten en weer verder droog te bewaren.

Op de beschadigde plekjes kan dan gemakkelijk Penicillium gaan groeien.

Het verschijnsel ’soppers’ komt in een aantal gevallen vooral bij waterbroei voor, maar in extreme gevallen kan het ook op potgrond.

Het is nog steeds niet duidelijk wat de exacte oorzaak is, maar de ervaringen zijn divers. Zo lijkt de herkomst (perceel/grondslag) van de bollen verschil te maken. Verder komt het verschijnsel na extreem koude jaren meer voor en ook een lange natte koude rooitijd van de bollen zou de kans op dit verschijnsel

uitzoeken bollen Dit jaar is er meer zuur gezien dan vorig jaar. Het

Simon Terpstra, Florensis 0653148626

Alex Buis Tulpenadvies,0642388337 Wilfried Poland, Holland Agri Consult,0631698070 Vakblad voor de Bloemisterij 2 (2014)

07-01-14 15:56

Schoffelen

LisiAnthus Voorkom te hoge RV In deze tijd van het jaar mag niet bezuinigd worden op stoken en belichten. Na het planten wordt de eerste 14 dagen met halve belichtingscapaciteit belicht tot een maximum van 16 uur.

Daarna wordt 100% belicht tot 20 uur per etmaal.

Bij tragere rassen zoals Asenka, Adom en Cessna wordt wel 24 uur per etmaal belicht. Etmaaltemperaturen van 24-25°C zijn niet ongewoon.

Probeer voor voldoende lengteontwikkeling de dagtemperatuur hoger aan te houden dan de nacht. Overdag wordt met maximum begrenzing van de raamstanden aan de luwe zijde, grote P-banden en door het dichthouden van de wind-

LeLie

kant voorkomen dat een te schraal klimaat ontstaat.

Dit is ook te voorkomen door vanaf 10.00 uur ’s ochtends een vochtafhankelijke verhoging van de ventilatietemperatuur in te stellen.

Bijvoorbeeld met een traject vochtdeficit van 2-6 g/m3 maximaal 3°C verhoging van de ventilatietemperatuur.

Deze instelling voorkomt dat bij relatief zacht bewolkt weer de luchtramen door de warmte van de assimilatielampen te ver opengaan.

Daarnaast is een lichtafhankelijke verhoging van de ventilatietemperatuur nodig om een te hoog vochtdeficit te voorkomen.

In de afdelingen waar minder of niet wordt belicht moet de minimumbuis van 45-50°C boven voorkomen

dat de RV te hoog wordt.

In deze afdelingen mag het bovennet overdag stralingsafhankelijk er niet te snel uitlopen.

Door 24 uur te belichten maken tragere rassen meer en sneller knoppen.

Een voordeel is dat de verdamping door 24 uur licht wordt gestimuleerd en de passieve wateropname door de wortel toeneemt.

Voor rassen die gevoelig zijn voor brandkoppen is het beter een donkerperiode aan te houden van 4 uur.

Hierdoor ontstaat een hogere worteldruk, waardoor meer Ca naar de brandkopgevoelige groeipunten kan worden geduwd.

bewaren dan ze te vroeg op te planten. Te vroeg opplanten resulteert in een tragere ongelijke opkomst en een mindere takkwaliteit.

te groeien. Probeer symptoomvorming te onderdrukken door bij niet te lage kastemperaturen te telen (lager dan 12°C) en voorkom te sterke temperatuurschommelingen. Een kouval in de ochtend bij het openen van het scherm voorkomt u door voor die tijd de kastemperatuur iets te verhogen. Partijen lelies die besmet zijn met PlAMV kunt u het beste opplanten tussen 1 april en 1 augustus. In deze periode is de kasperiode kort door de hoge lichtintensiteit en kastemperatuur waardoor visuele symptomen worden onderdrukt. Zorg in alle perioden voor een actief kasklimaat omdat lelies die groeien in een actief kasklimaat minder PlAMVsymptomen laten zien.

Voldoende koeling

PlAMV en kasklimaat

De eerste verse bollen van de Hollandse oogst zijn in de kas geplant en de komende weken zullen nog meer partijen volgen. Wees u ervan bewust dat de bollen voor opplant voldoende koude hebben gehad. Door regelmatig het suikerpercentage in de spruiten te meten weet u precies wanneer het suikerniveau gaat zakken.

Dit is het moment dat de rust is gebroken en de bollen geplant kunnen worden.

Afhankelijk van cultivar, groeiplaats en rooidatum van de bollen hebben deze ongeveer 6 tot 8 weken koude nodig.

Bij twijfel is het verstandiger om de bollen langer bij 2°C te

De ervaring heeft geleerd dat PlAMV-besmette verse leliebollen die vanaf nu in de kas worden opgeplant de meeste virussymptomen in de broeierij laten zien. Dit wordt mede veroorzaakt door de lange teeltduur van de verse bollen waardoor in de bol aanwezige virussen alle tijd hebben om tot expressie te komen. Om ervoor te zorgen dat PlAMV niet zichtbaar wordt, moet de teeltduur zo veel mogelijk worden verkort. In de eerste plaats is het dus belangrijk dat de bollen voldoende koude hebben gehad. Houd een daglengte van 16 uur aan zodra het gewas begint

Vakblad voor de Bloemisterij 2 (2014)

Teelttips-Schoffelen_nw.indd 39

Dirk Jan Binnendijk Tuinbouwadviezen, 071-5416564

Hans Kok, DLV PLANT 06-20398266

Kees van egmond kees@kees-ineke.nl

Loterij Ik vroeg het me al af. Zoveel mensen met een koortsachtige blik in de ogen. Alsof er een virus rondwaarde door het land. Maar waar het vandaan kwam? Totdat het nieuwjaarsdag werd. Toen werd opeens alles duidelijk. Er was een trekking van de Postcodeloterij op handen!

Aha… Het gaat altijd een beetje langs me heen. Wij kopen normaal gesproken geen loten. Aan de deur niet, in de winkel niet en ook niet via internet. Als we een goed doel willen steunen dan doen we dat wel rechtstreeks. Ik vind het toch altijd iets sneus hebben als mensen zeggen dat ze meedoen aan een loterij omdat ze daarmee bijvoorbeeld Unicef steunen. Want als er geen geldprijzen uitgekeerd hoeven te worden kan er toch nóg meer naar dat goede doel?

Het komt vast door mijn opvoeding. Meedoen aan een loterij zorgt voor het aanwakkeren van geldzucht. En omdat geldzucht ook wel de wortel wordt genoemd van alle kwaad kun je daar beter maar verre van blijven. Of wat denk je van deze wijsheid: Rijkdom die in korte tijd verworven is, brengt geen zegen voor later.

Toch, er is ook haast niet meer aan te ontkomen. Je wordt gewoon gedwongen tegenwoordig. Als je even niet oplet, zit er in de contributie voor de sportvereniging een bedrag waarmee je meteen tien loten van de Grote Clubactie in je maag gesplitst krijgt. En als je dochter je opgeeft voor Lingo blijk je drie maanden lid te moeten worden van de Vriendenloterij. Daar gaan je principes.

Nou heb je als tuinder ook wel gemakkelijk praten natuurlijk. Want als je jaarrond je bloemen oogst en naar de veiling brengt, dan ervaar je toch ook een beetje de kick van het gokken. Op warme zomerse dagen zit je tegen de doordraaigrens of eronder, terwijl je een maand verder meer dan het dubbele krijgt. En met echte bloemendagen soms een veelvoud. Elke ochtend maak je bij FloraneXt een trekking mee. En het is vrijwel altijd prijs. Kun je ook heel hebberig van worden. Daar heb je Gaston niet eens bij nodig.

In het Zeeuwse Vrouwenpolder hoeven ze voorlopig niet meer zo zuunig te zijn. Daar is de winst al binnen. Wij zullen er dit jaar weer gewoon hard voor moeten werken. Maar dat is wel zo gezond. Het moet allemaal niet vanzelf gaan.

Dat wist Salomo al.

39

07-01-14 15:56

Nieuws

Optimalisatie mogelijk in bemesting phalaenopsis Mooie planten, maar ook snottakken en botrytis in de bloemen. De grenzen met voeding werden soms overschreden in een bemestingproef met phalaenopsis Onderzoeker Filip van Noort van WUR Glastuinbouw kreeg complimenten tijdens de inloopmiddag op dinsdag 7 januari in Bleiswijk. In 42 weken waren er mooie planten gemaakt in de proef die week 12 2013 begon. Gemiddeld zo’n acht volwassen bladeren per plant. Dat lukt niet iedereen in dezelfde tijd. Van Noort lichtte toe dat in het begin van de teelt iedere zes weken een volledig blad ontwikkelde, later was daar gemiddeld zo’n drie weken voor nodig.

Voorlopige conclusie is dat de variatie in bemesting geen invloed had op het aantal afgesplitte bladeren.

Groeiwinst Onderzoeksvraag in de lopende proef is of er middels optimalisering van bemesting groeiwinst mogelijk is. Die winst kan ook zitten in voorkomen van uitval of behoud van goede houdbaarheid, want door sneller telen - ’telen op het randje’ - neemt de kans

op een zieke of zwakke plant toe. Teeltversnelling realiseerden telers de afgelopen jaren vooral met licht. Van Noort streefde al in de derde week na planten een lichtsom van 8 mol per etmaal na. In de afkweekfase gold 10 mol/etmaal als doel. De lichtinstallatie in de kas brandt maximaal 16 uur per etmaal en kan dan 4,5 -5 mol PAR-licht leveren. „Op dagen als deze voegt de zon daar hooguit 2 mol aan toe”, aldus Van Noort.

Hij was nauw betrokken bij de ontwikkeling van bovenstaande ’lichtstrategie’, die resulteerde in snellere en betere groei. Wat kan optimaler bemesten toevoegen?

Meer mest Sommige belangstellenden hadden meer teeltversnelling verwacht bij de planten die de meeste mest kregen. Ze voegden daar gelijk aan toe dat het moeilijk oordelen was omdat de vakjes met planten van een soort kris kras door elkaar stonden door elkaar stonden, zoals gebruikelijk is bij proeven.

Bovendien is de proef nog niet afgerond.

Van Noort: „Ik ben nu ongeveer halverwege met mijn beoordelingen.”

De onderzoeker testte in een voorgaande

UITGEVER BDUmedia Afdeling Vak- en Publieksmedia Postbus 67, 3770 AB Barneveld, 0342-49 42 63 Uitgever: Wiljo Klein Wolterink MBA Verkoopleider: Ron van de Hoef, e-mail: r.v.d.hoef@bdu.nl

Colofon REDACTIE Schipholweg 1, Postbus 9324, 2300 PH Leiden e-mail: bloemisterij@hortipoint.nl www.vakbladvoordebloemisterij.nl

Directeur Elbert van den Berg Secretariaat Linda Laman 071-56 59 678 Alice Hoogenboom 56 59 679 Hoofdredacteur Elbert van den Berg 071-56 59 678 Eindredacteur Jenny Mostert 071-56 59 633 Vakredactie Politiek en economie Quincy von Bannisseht 56 59 637 Peter van Leth 56 59 688 Markt en afzet Arie-Frans Middelburg 56 59 687 Cindy van der Zwet 56 59 630 Teelt en techniek Hans Neefjes 56 59 638 Joef Sleegers 56 59 642 Bert Vegter 56 59 639

40

VBB-1pag-Colofon-Nieuws_nw.indd 40

proef een gift van 1 en 2 EC en het aandeel ureum in de totale hoeveelheid mmol stikstof (NH4, NO3 plus Ureum) was hoger dan in deze proef. „We zagen toen dat planten te zacht werden. Dat leidde in combinatie met een niet optimale watergift tot veel aantasting van potworm en uitval. Die proef leerden we veel.”

In deze proef is de ’gift- EC’ 1 of 1,7. In beide gevallen zijn er drie stikstofniveau’s: 14, 20 en 26 mmol N. In de praktijk is een EC van 1- 1,2 gangbaar en de hoeveelheid N is zo’n 15 mmol. In de afkweek is het stikstofniveau iets lager dan in de opkweek. In de proef is de hoeveelheid ureum 16,2 mmol in een van de zes behandelingen. Van Noort kan dit realiseren omdat hij enkelvoudige, vloeibare meststoffen gebruikt. Veel telers gebruiken samengestelde meststoffen.

Zowel bij 1 als 1,7 EC groeiden planten mooi uit. In de opkweek ontstond het grootste blad bij de hoogste N-gift, maar later in de teelt namen verschillen in bladgrootte af. De kans op snottakken en botrytis nam toe als tot in de koelfase te veel N werd gegeven. Niet iedere cultivar reageert hetzelfde. Definitieve conclusies zijn nog niet te geven. <

Bureauredactie Carolyne de Vries Lentsch, Marrit Molenaar, Jolanda de Wekker Webredactie Erik Rotteveel Vormgeving Bert Hassing, John Jennissen Fotografie Gerdien de Nooy Freelancers Gert van den Berg, Hermen de Graaf, Bernadette Hoefsloot, Harmen Kamminga, Ank van Lier, Astrid Zoumpoulis-Verbraeken

ABONNEMENTENSERVICE Mutaties en bezorging Abonnementen kunnen op elk gewenst tijdstip ingaan. Opgave via vakbladvoordebloemisterij.nl of bij de abonnementenservice.

Abonnementen lopen automatisch door, tenzij uiterlijk twee maanden voor vervaldatum bij de abonnementenservice wordt opgezegd. Dit kan schriftelijk, telefonisch of per e-mail. Ook voor informatie over een lopend abonnement en klachten over de bezorging kan contact worden opgenomen met de abonnementenservice, BDUmedia, afdeling Vak- en Publieksmedia, Postbus 67, 3770 AB Barneveld.

Op werkdagen is de abonnementenservice telefonisch bereikbaar van 8.30 uur tot 14.00 uur op 0342-494844, e-mail: abonnementen@bdu.nl.

Prijzen Jaarabonnement: € 349,60. Studenten 25% korting; 65 plussers 15% korting. Jaarabonnement Europa: € 449,65 (België: € 377,70). Jaarabonnement buiten Europa: € 466,50.

Genoemde prijzen zijn inclusief 6% btw en verzendkosten.

ADVERTENTIE-EXPLOITATIE Verkoopleider: Ron van de Hoef, 0342 - 494263, 06 - 51806325, e-mail r.v.d.hoef@bdu.nl Media-adviseur: Gert-Jan Bloemendal, 0342-494807 e-mail: g.bloemendal@bdu.nl

Vakblad voor de Bloemisterij is een wekelijkse uitgave van de Stichting Vakinformatie Siergewassen en BDUmedia, Vak- en Publieksmedia.

Uitgever en auteurs verklaren dat dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld, evenwel kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Uitgever en auteurs aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op bedoelde informatie.

Lezers wordt met nadruk aangeraden deze informatie niet geïsoleerd te gebruiken, maar af te gaan op hun professionele kennis en ervaring en de te gebruiken informatie te controleren.

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever.

Algemene voorwaarden: op alle aanbiedingen, offertes en overeenkomsten van BDUmedia B.V. zijn van toepassing de voorwaarden, welke zijn gedeponeerd ter Griffie van de Arrondissementsrechtbanken en de KvK.

Druk: BDU Media

Vakblad voor de Bloemisterij 2 (2014)

08-01-14 14:29

Kasgenoten

A genda 11 jan Germaco bestaat 25 jaar. Open huis van 13.00 tot 16.00 uur in Bovenkarspel.

Meer info: www.germaco.nl 14 jan Symposium Tuinbouwtechniek, InHolland, Delft. Aanmelden voor 9 januari via tuinbouwtechniek2040@gmail.com.

23 jan Floricode koper- en kwekermiddag, afmijnzaal FloraHolland Bleiswijk.

Info: www.floricode.com.

30 jan Innovaties bij grote warmtepompen, bijeenkomst, Delft. Info: www.energymatters.nl.

31 jan Dag van de Tulp. Zwaagdijk.

Info en verplicht aanmelden: www.groeiservice.nl of www.proeftuinzwaagdijk.nl.

4-5 feb Groen Direkt Voorjaarsbeurs, tuinplanten.

Boskoop. Info: www.groen-direkt.nl 11-13 feb Tuinbouwrelatiedagen, Gorinchem.

Info: www.evenementenhal.nl/gorinchem 20-23 feb Vaktentoonstelling tulp, Proeftuin Zwaagdijk. Info: www.proeftuinzwaagdijk.nl.

27 feb-3 maa Lentetuin Breezand, bolbloemententoonstelling. Info: www.lentetuin.nl 19-21 maa FloraHolland Seasonal Trade Fair op locatie Naaldwijk. Info: www.floraholland.nl 5-6 apr Kom in de Kas, landelijk evenement.

Info: www.komindekas.nl 10-12 jun GreenTech Amsterdam, tuinbouwvakbeurs in de Rai. Info: www.greentech.nl

LTO Groeiservice 16 jan Informatiebijeenkomst poinsettia, bezichtiging houdbaarheidsproeven, Naaldwijk.

Info: Astrid van der Helm, 070-3075012.

16 jan Landelijke dag snijbloemen.

Thema: toekomst van de glastuinbouw.

Info: Mark Hoogendoorn, 070-3075029.

31 jan Dag van de tulp, georganiseerd door Groeiservice, KAVB, Rabobank, PPO Lisse, CNB en Proeftuin Zwaagdijk.

Info: Jan Mantel, 06-20417106.

Buitenland 28-31 jan IPM, vakbeurs, Essen, Duitsland.

Info: www.messe-essen.de.

18-20 feb Salon du Végétal, vakbeurs, Angers, Frankrijk. Info: www.salonduvegetal.com 20-22 feb FloraExpo, Chandigarh, India.

Info: www.floraexpo.com 4-5 maa Florall voorjaarsbeurs, Gent, België.

Info: www.florall.be.

26-28 maa World Floral Expo 2014, Chicago, USA. Info: www.worldfloralexpo.com

FOTO: ank van lier

Binnenland

Leeftijd: 43 jaar Plaats: Neer Teelt: snijheesters (onder andere viburnum en salix) en zomerbloemen (onder meer amaranthus en delphinium) Oppervlakte: 1,1 ha vollegrond

Herman Beenders U werkt niet fulltime als sierteler? ,,Ik heb een baan voor vier dagen per week als projectleider bij een machinefabriek. Ik ben dus eigenlijk een techneut, maar wel met een voorliefde voor alles wat groeit en bloeit. Dat heb ik van huis uit meegekregen; ik groeide op op een gemengd bedrijf. Het bloed kruipt dan toch waar het niet gaan kan: in 2000 besloten mijn vrouw Ankie en ik te starten met de teelt van snijheesters en zomerbloemen. ’Beenders Snijbloemen’ begon als een hobby, maar is in de loop der jaren behoorlijk uit de klauwen gelopen.”

Jullie waren 14 jaar geleden een van de weinige snijheestertelers? „Dat klopt. Hierdoor hebben we in de beginjaren behoorlijk wat leergeld betaald; we moesten bijna alles zelf uitvogelen. En omdat we een gelijkmatige arbeidsplanning wilden, hadden we wel tien verschillende soorten staan. In de praktijk werkte dat niet, aangezien je je nergens echt in kunt specialiseren. Daarom hebben we nu nog maar een stuk of vijf soorten. Dat houdt wel in dat piekperioden onontkoombaar zijn: het voorjaar is druk, net als in september en oktober.”

Is het werk goed te combineren met uw baan buitenshuis? „Over het algemeen wel. Ik ben elke maandag vrij en mijn werkgever is erg flexibel. In het seizoen neem ik meestal meerdere vrije dagen op. Maar Ankie doet toch het meeste werk. Daarbij krijgen we soms hulp van familie of buren.”

Leveren de inspanningen ook wat op? „We mogen niet klagen, we halen een modaal inkomen uit het bedrijf. Onze producten komen voor de klok op Veiling Rhein-Maas en worden met name gekocht door exclusievere bloemisten. Om hen te blijven boeien, proberen we ons sortiment regelmatig te vernieuwen. Komend seizoen gaan we aan de slag met pluimhortensia’s van Kolster. Ik houd ook van uitdagingen, ben allergisch voor sleur.”

Is er nog tijd voor ontspanning? „Weinig, vooral in het seizoen is er nauwelijks vrije tijd. Toch proberen we onze rustmomenten te pakken. Zo is zondagmiddag heilig voor ons; dan trekken we er meestal op uit met de kinderen. Daarnaast gaan we elke paar weken op stap met de vriendengroep, meestal naar een café in het dorp. Dan wordt het vaak behoorlijk laat!”

Heeft u goede voornemens voor 2014?

Onderstaande symbolen hebben de volgende betekenis en verwijzen naar de website vakbladvoordebloemisterij.nl

!

Documenten en linken naar website

Vakblad voor de Bloemisterij 2 (2014)

Kasgenoten agenda_nw.indd 41

Foto’s

Filmpjes

„Nee, ik zou niet weten wat. Ik heb ook geen gewoonten die slecht zijn voor mijn gezondheid; ik rook niet en heb geen alcoholprobleem. Dus ik ga braaf door zoals de voorgaande jaren. Dat vind ik wel prima.”

41

08-01-14 14:29

HOEK VAN HOLLAND T 0174 64 20 40 GEBRUIKTE TUINBOUW MATERIALEN & MACHINES

BOUW SLOOP ONDERHOUD GLAS REPARATIES

• KASSENSLOOP • (ROZEN)GEWASSEN uitRuimEN • GEvRAAGd: ASSimiLAtiELAmPEN EN WKK-iNStALLAtiES •

T: 0174 446 683 E: info@ds2.eu

WWW.muStANGdEmOLitiON.NL

WWW.DS2.EU

Wilt u ook adverteren met een Trefpuntje?

Bel dan: 0342-494889

Treft het ?

Bloemisterij Vakblad voor de

542186.indd 42

Bel 0342 - 49 48 89 voor de advertentie-

een uitgave van

mogelijkheden, wij geven u graag advies.

8-1-2014 12:22:17

542187.indd 43

8-1-2014 10:53:39

542188.indd 44

8-1-2014 10:54:01