10 januari 2014
1
Voor Dictus moet het snel en goed gaan
Kwekers creatief in drukken dieselkosten 6 Wat staat de boomkwekerij te wachten in 2014? 8 De belangrijkste beurzen op een rij 32 Elzen goed verkocht in het najaar 37 Omslag-BKW14-01.indd 1
06-01-14 14:33
542051.indd 2
6-1-2014 15:57:06
Inhoud
Omslag: Arno Engels
13 Impuls particuliere verkoop
Nieuws 4
Commentaar: Werk aan de winkel
4
Nieuwsinterview: ’Je weet niet wat je gaat aanvoeren op grond’
6
Kwekers drukken dieselkosten op allerlei manieren
8
Wat zijn de grootste kansen en bedreigingen in 2014?
Bedrijf
13 Landesgartenschau Papenburg krijgt Nederlands tintje 16 Werken aan gezonde bijen 18 Van de Lockant investeert in medewerkers en stagiairs
16 Stop de bijensterfte
20 Doorwerken in kerstperiode 25 Ondernemersvragen: Hoe kan ik mijn meewerkende kinderen fiscaal voordelig belonen?
Teelt & Gewas
26 Snel en goed werken 28 Teeltadvies: Bemest gericht op gezaagde moerbedden
Markt & Afzet
30 Conclusies Probos leveren uiteenlopende reacties op
30 Probos analyseert diverse projecten
32 De belangrijkste beurzen in binnen- en buitenland van 2014 op een rij 36 Marktnieuws
Service
38 LTO Nederland Vakgroep Bomen en Vaste planten 39 Vaktaal en Agenda
De onderstaande icoontjes bij de artikelen hebben de volgende betekenis en zijn te vinden op de website deboomkwekerij.nl:
colofon Redactie
Schipholweg 1, Postbus 9324, 2300 PH Leiden E-mail: boomkwekerij@hortipoint.nl Website: deboomkwekerij.nl Hoofdredactie Wim du Mortier (071) 565 96 82 Vakredactie Arno Engels 565 96 86 Ketura Haveman 565 96 83 Ron Barendse 565 96 84 Bureauredactie Marrit Molenaar, Jenny Mostert, Carolyne de Vries Lentsch, Jolanda de Wekker Vormgeving Bert Hassing, John Jennissen Fotografie Gerdien de Nooy Directie Elbert van den Berg Secretariaat Linda Laman 565 96 78 Alice Hoogenboom
Exploitatie
Koninklijke BDU Uitgevers B.V., Afdeling Vak- en Publieksmedia, Postbus 67, 3770 AB Barneveld Uitgever: Wiljo Klein Wolterink MBA T (0342) 494 263 Verkoopleider: Ron van de Hoef T (0342) 494 263 M 06 51 80 63 25 E r.v.d.hoef@bdu.nl Advertentie-exploitatie Media adviseur: Gert-Jan Bloemendal T (0342) 49 48 07 E g.bloemendal@bdu.nl, Internet: bdu.nl Verkoopleider: Ron van de Hoef T (0342) 494 263 M 06 51 80 63 25 E r.v.d.hoef@bdu.nl Abonnementenservice Aanvraag (ook via website deboomkwekerij.nl) en wijziging abonnement naar Koninklijke BDU Uitgevers, afdeling Vak- en Publieksmedia, Postbus 67, 3770 AB Barneveld, T (0342) 494 844, F (0342) 494 299, E abonnementen@bdu.nl. Op werkdagen telefonisch bereikbaar van 8.30 – 14.00 uur
Filmpjes –
Foto’s –
Abonnementen kunnen op elk gewenst tijdstip ingaan. Opgave via deboomkwekerij.nl of bij de abonnementenservice. Abonnementen lopen automatisch door, tenzij uiterlijk twee maanden voor vervaldatum bij de abonnementenservice wordt opgezegd. Dit kan schriftelijk, telefonisch of per e-mail. Ook voor informatie over een lopend abonnement kan contact worden opgenomen met de abonnementenservice. Voor prijzen abonnementen kijk op www.deboomkwekerij/abonneren.
Documenten en linken naar website
Druk Koninklijke BDU Grafisch Bedrijf B.V. 26ste jaargang ISSN-nummer: 0923-2443 De Boomkwekerij is een uitgave van de Stichting Vakinformatie Siergewassen en de Koninklijke BDU Uitgevers B.V. Uitgever en auteurs verklaren dat dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld, evenwel kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Lezers worden met nadruk aangeraden deze informatie niet geïsoleerd te gebruiken, maar af te gaan op hun professionele kennis en ervaring en de te gebruiken informatie te controleren. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. Algemene voorwaarden: op alle aanbiedingen, offertes en overeenkomsten van Koninklijke BDU Uitgevers B.V. zijn van toepassing de voorwaarden, welke zijn gedeponeerd ter Griffie van de Arrondissementsrechtbanken en de KvK.
De Boomkwekerij 1 (10 januari 2014)
Inhoudspagina-BKW14-01.indd 3
3
06-01-14 15:06
Foto:
NIEUWSINTERVIEW
Arjan ter Haar ziet verplichte mestverwerking als bedreiging
‘Je weet niet wat je gaat aanvoeren op grond’ De Nederlandse veehouderij is vanaf 1 januari verplicht om haar mestoverschot deels te verwerken en deels af te zetten in andere sectoren. Arjan ter Haar (Orgaplus) voorziet daardoor problemen voor potentiële afnemers zoals boomkwekers. „Je voert zogenaamd organisch materiaal aan waarvan je de werking niet weet.” Arjan ter Haar Orgaplus
Met de verplichte mestverwerking denkt staatssecretaris Sharon Dijksma (Economische Zaken) het mestprobleem in de veehouderij op te lossen. Ze ziet de verplichting bovendien als een kans voor boeren om te verdienen aan het mestoverschot, maar Arjan ter Haar noemt dit juist een bedreiging. „Boeren moeten op papier verantwoorden wat ze met het overschot doen. Maar hoeveel van hen volgen de wettelijke lijn?” Tot en met 2013 moest de mestafzet worden verantwoord met mestbonnen. Naast deze afzet gebeurde het volgens Ter Haar onderhands onder de noemer ’zwarte mest’ en dit leidde tot fraude. Op bonnen werden bijvoorbeeld fictieve afnemers vermeld. „Veel boeren kwamen toen al niet uit met hun mineralenboekhouding, maar ze konden op bonnen hun overschot verdonkeremanen.”
COMMENTAAR
Ter Haar, momenteel officemanager bij meststoffenfabrikant Orgaplus, weet er alles van. „Ik heb jarenlang bij handhaving van de mestwet gewerkt.” Vanaf nu moeten boeren de mestafzet anders organiseren. Het uitruilen van grond met andere grondgebruikers gaat gepaard met een administratieve actie. „De dierhouder wordt aansprakelijk gesteld voor het overschot, maar hij zal de verantwoording afschuiven naar de grondgebruiker, onder andere de kweker. Deze zal geconfronteerd worden met extra administratief werk”, aldus Ter Haar.
Dunne varkensdrijfmest Het overschot zal met name dunne varkensdrijfmest zijn. Ter Haar verwacht niet dat dit als bewerkte mest op de markt komt. „Door upgrading wordt het aanbod dunne mest groter,
PEILING
Werk aan de winkel Bestuurders van de cultuurgroepen, de LTO Vakgroep en Anthos - uw boegbeelden geven in dit nummer in een notendop hun visie op wat de boomkwekerij in het nieuwe jaar te wachten staat. Zij zetten de grootste bedreigingen én kansen op een rij. Opvallend is de grote eensgezindheid. Als dé grootste bedreiging wordt over het alge-
De grootste uitdaging voor 2014 is:
meen gewasbescherming en de toegang tot markten in verband met fytosanitaire regels genoemd. Je zou kunnen zeggen dat de uitdaging voor u op het bedrijf is om komend jaar weer met steeds minder middelen en steeds minder flexibiliteit in de toepassing van die middelen toch een kwalitatief goed product te telen. En voor de Wim du Mortier Hoofdredacteur
Fyto-problemen 8%
sector is het zaak via de geëigende kanalen te strijden de grenzen naar exportmarkten open te houden. Als kans noemt bijna elke bestuurder de afzet. Daaruit spreekt een groot optimisme en groot vertrouwen in het boomkwekerijproduct. Iedereen verwacht dat met zo’n mooi
De afzet 59% Gewasbescherming 28%
product op den duur weer een goede boterham te verdienen is. Dan moeten de kansen die nieuwe exportmarkten en de zich hopelijk weer herstellende economie in de EU bieden, wel worden gepakt. Geen wonder dat kwekers op onze website in meerderheid de afzet als grootste uitdaging zien in 2014.
Beschikbaarheid grond 5%
Wat je in zo’n tijd als sector niet kunt gebruiken is een manke belangenbehartiging. Dat cultuurgroepen en LTO-bestuurders niet naast elkaar maar tegenover elkaar komen te staan. Dat LTO zo bezuinigt dat er geen kennis over de boomkwekerij meer is. Dat u in grote getalen het lidmaatschap opzegt waardoor er nu minder dan 1.000 boomkwekers
De nieuwe peiling luidt:
Lidmaatschap LTO noodzaak om als sector een vuist te kunnen maken
nog lid zijn van de belangrijkste belangenclub in de sector. Wil je kansen pakken en een vuist maken om je belang - bijvoorbeeld rond gewasbescherming - goed te verdedigen,
Stem mee op deboomkwekerij.nl.
dan moet je ferm en uit overtuiging de handen ineen slaan.
4
De Boomkwekerij 1 (10 januari 2014)
Nieuws opinieBKW14-01.indd 4
06-01-14 14:48
Opinie Column Coen dekkers
Milkshake
terwijl niemand kan garanderen wat er in zit, omdat mest een natuurproduct is waarvan de samenstelling wisselt. Wat je aanvoert, zal water met hier en daar stikstof en fosfaat zijn. Het organisch gehalte is nihil.” Boeren zullen drijfmest dus gewoon onbewerkt aanbieden, verwacht Ter Haar. Afnemers moeten volgens hem daarom oppassen en duidelijke afspraken op papier maken over de mestafzet. Ook moeten kwekers opletten op de bemestingstoestand van huurpercelen, omdat boeren deze zouden kunnen gebruiken voor hun mestoverschot. „Teken alleen een mestovereenkomst als je de mest daadwerkelijk ontvangt. Gebruik alleen de mest die nodig is voor je grond en gewas. Want juist de uitspoeling is de reden van de aanscherping van de meststoffenwet.” <
’Zullen we even langs de Mc Donalds?’ ’Ach, waarom niet?’, dacht ik bij mezelf. Na alle feestdagen, met exotische gerechten in hoeveelheden alsof Sonja Bakker nooit bestaan heeft, is het vast goed om weer eens normaal te eten. We nemen de afslag naar de grote gouden M en bestellen vier menuutjes. Lekker. ’Van de prijs van deze menu’s kunnen we ons driemaal buikpijn eten bij de snackbar op de hoek’, mompel ik een beetje geërgerd. ’En dan zit er nog niet eens een milkshake bij.’ ’Wat is dat pap? Een milkshake?’, vraagt mijn dochtertje. ’Weet jij niet wat dat is?’ Tijdens het bestellen had ik gezien dat ze 2 euro kosten, dus graai ik een muntstuk uit mijn broekzak en zeg: ’Hier, haal er maar eentje, aardbeien, en proef maar eens, je vindt het vast lekker.’ Vijf seconden later staat ze er weer. ’Ze zijn 2 euro 15 pap.’ Ik draai me om en nu pas valt het woordje ’vanaf’ op. Ja, afrekenen bij de Mac lijkt heel erg op winkelen bij de Makro of Sligro. Het is voordelig tot bij de kassa, vanaf daar valt het altijd tegen. Maar 15 cent verder staat er een milkshake op tafel. Nou ja, een klein broertje ervan dan. Vroeger hè! Vroeger fietste ik met mijn vriendjes naar de bioscoop en als de film was afgelopen, kochten we in de tegenoverliggende friettent (niks snackbar of kwalitaria) een grote milkshake voor 1 gulden 50. Nu eentje die de helft zo groot is voor 2 euro 15. Waar is die omrekenfactor van 2,20371 ooit voor uitgevonden? Want als ik de prijs van mijn plantjes nu, deel door 2,20371, dan kom ik op de prijs van vroeger hè! Dan kom ik op de prijs die mijn moeder, op zondagavond, op de facturen voor onze toenmalige klanten zette. En sindsdien zijn die plantjes echt niet ook nog eens de helft kleiner geworden. Eerder groter. Mijn moeder rekende elke week de totale omzet uit. En als ik dat vergelijk met mijn omzet nu, dan klopt 2,20371 ineens wel weer heel aardig. Dus maak ik me blij met de gedachte dat ik dan ook een factor 2,20371 slimmer ben geworden in het produceren. Maar of ik hier nu blij van moet worden of juist heel verdrietig? Verwarrend, zo’n Milkshake.
stelling
2014 wordt een beter jaar in de boomkwekerijafzet Willem Torn Broers, Torn
Jan Kloosterhuis,
Fons van Maldeghem,
Broers Boomkwekerijen,
Boomkwekerij Jan H.
Boomkwekerij van
IJzendoorn:
Kloosterhuis en Zn,
Maldeghem/Verhofstadt,
„Seizoen 2013/2014 wordt
Winschoten:
Schijndel:
denk ik geen beter jaar. Er
„In ons vak gaat het door de
„Voorzien of 2014 een beter
zijn wel wat lichtpuntjes: de
jaren heen altijd met ups en
jaar wordt, is zoiets als bij het
economie stabiliseert, de
downs: de zogenaamde varkenscyclus. Als in
roulettespel voorspelen of het balletje op rood
2xv-bomen worden wat schaarser. Echter, we
2014 de economie herstelt, komt de boom-
of zwart valt. Wellicht zijn er binnen bepaalde
zullen als laanboomsector de prijzen niet op
kwekerij in 2015 met herstel. De grootste
sectoren verwachtingen te formuleren, al zal
het niveau van voor de crisis kunnen houden.
factor is het weer en langzamerhand worden
het KNMI het vandaag de dag toch beter doen.
De prijzen van de laanbomen zitten helaas nog
de overheidsregelgeving en maatregelen erg
Voor de sierteeltsector is het consumentenver-
steeds in de min. Maar we hebben een mooi
verstikkend. Dit gaat sterk ten koste van het
trouwen een belangrijke graadmeter die, naar
product, duurzaam, goed voor mens en milieu.
rendement. De overheid laat ons niet meer
ik begrijp, in de lift zit. Daar staat echter tegen-
Laten we daar trots op blijven. Zonder groen
ondernemen en zijn de goede melkkoeien
over dat de koopkracht nog steeds afneemt.
geen leven!”
aan het slachten. Wij willen wel en we zijn ook
Een sector als de laanbomenteelt is afhankelijk
wel bij machte onze producten aan de man te
van overheden en bouwprojecten in binnen- en
brengen. We moeten zelf wel oppassen om
buitenland. Maar hierin zit geen groei van de
niet een overproductie te creëren en maar
bestedingen. Ik vrees dat nu ook onze ooster-
eens goed de kostprijs en verkoopprijs gaan
buur als motor van de Europese economie een
berekenen. En niet zomaar de kwekerijen vol
geringere groei te zien geeft. De tekenen van
proppen en tegen elke prijs te verkopen. We
herstel ontspringen uit de hoofden van hopeloze
blijven vechten en ik wens u allen een goed
optimisten. Maar misschien begint het daar wel
en gezond 2014.”
allemaal mee.” De Boomkwekerij 1 (10 januari 2014)
Nieuws opinieBKW14-01.indd 5
5
06-01-14 14:48
Foto’s: Arno Engels
Kwekers drukken dieselkosten op allerlei man Door de afschaffing van rode diesel hebben kwekers afgelopen jaar diverse maatregelen genomen om hun dieselkosten te drukken: diesel goedkoper inkopen, alle dieselvoertuigen op het bedrijf tanken, lager toerental aanhouden en zuinigere motoren overwegen.
Precies een jaar geleden, per 1 januari 2013, is er maar één accijnstarief gaan gelden voor diesel: het tarief voor witte diesel dat bijna twee dubbeltjes hoger ligt dan het laatste tarief voor rode diesel. Tot 1 juli vorig jaar mocht je je voorraad rode diesel nog opmaken. Sindsdien moet je dus
duurdere witte diesel tanken. Mark Kriellaars, kweker van vruchtboomonderstammen in Espel, heeft niet wakker gelegen van de kostenstijging, „omdat alles de laatste jaren duurder is geworden”. Maar hij heeft de stijging wel proberen op te vangen. „Ik heb een nieuwe dieselleverancier gezocht, en ook gevonden. Dit scheelt me nu 2,8 cent per liter.”
Spaaraftakas gebruiken Rooimachines die Kriellaars tevens bij andere kwekers inzet, verbruiken de meeste diesel. Ondanks de goedkopere inkoop was hij genoodzaakt om zijn loonwerktarief te verhogen met €2 per uur per machine, mede door de hogere dieselkosten. De kweker is bij het frezen bovendien een spaaraftakas gaan gebruiken. Hierdoor blijft het motorkoppel hoog, maar het toerental is laag. „We frezen dus op de economische stand.” Daarnaast tankt Kriellaars nu ook zijn dieselauto’s aan huis, maar dit levert geen besparing op.
kort Cultuurgroepen willen invloed
Cultuurgroepen boos op Dijksma
Toch een FloraHolland Spring Fair
De cultuurgroepen hebben met de LTO Vakgroep Bomen en Vaste planten afspraken gemaakt over de invloed die zij hebben en de ondersteuning die zij krijgen bij hun activiteiten. De cultuurgroepen waren tot nu toe ontevreden over door de vakgroep voorgestelde veranderingen, legde voorzitter Bart Faassen van de cultuurgroep Bos & Haagplantsoen uit tijdens de jaarvergadering.
De cultuurgroepen Bos & Haagplantsoen en Laanbomen zijn boos over de reactie van Staatsecretaris Dijksma dat kwekers zelf moeten zorgen voor onderzoek naar essentaksterfte. Voorman Jan van Leeuwen rekende voor dat het openbaar groen in Nederland een waarde vertegenwoordigt van ongeveer €13 miljard. „Een staatssecretaris die geen geld opzij wil zetten om die waarde te beschermen en de kennis in Nederland te behouden, is geen knip voor de neus waard”, aldus Van Leeuwen.
FloraHolland komt toch met een Spring Fair (kleine voorjaarsbeurs). Deze wordt op 9 en 10 april in Aalsmeer gehouden. De veiling wilde eigenlijk alleen - van 19 tot en met 21 maart - de FloraHolland Seasonal Trade Fair (grote voorjaarsbeurs) in Naaldwijk houden. Hierop oogstte zij van aanvoerders veel kritiek.
Zeven Nederlandse inzenders Tien planten met een verhaal zijn genomineerd voor de Colour your Life Award IPM 2014. Er zijn zeven Nederlandse, twee Engelse en een Italiaanse inzending. Inzet van de competitie is om het verhaal achter de plant te vertellen. De jurering vindt plaats door bezoekers van IPM en een vakjury. Op donderdagmiddag 30 Januari is de prijsuitreiking in de stand van Bizz Holland in hal 12.
6
John Janssen vertrekt Secretaris van de LTO Vakgroep Bomen en Vaste planten en de cultuurgroepen John Janssen vertrekt. Hij legt per 1 februari zijn werkzaamheden neer. Het bestuur van de LTO Vakgroep Bomen en Vaste planten zegt zijn vertrek te betreuren. Het is de intentie van de vakgroep dat 1 februari een opvolger van Janssen aan de slag gaat.
’Let ook op Larix vanwege Phytophthora ramorum’ Het Bosschap adviseert bos- en natuurbeheerders voortaan ook bij Larix te letten op mogelijke symptomen van Phytophtora ramorum. Tot dusver werd in het beheer vooral Rhododendron in de gaten gehouden. De schimmel is op het Europese vasteland nog niet aangetroffen in Larix, maar in het Verenigd Koninkrijk en Ierland zorgt P. ramorum sinds enkele jaren wel voor aantastingen in Larix: naald-, twijg- en taksterfte, met name in bos met L. kaempferi.
De Boomkwekerij 1 (10 januari 2014)
Nieuwsbericht en KortnieuwsBKW14-01.indd 6
06-01-14 15:04
Nieuws
i manieren „We kregen al korting bij pompstations in de polder.” Dieselauto’s thuis tanken levert Izak Mauritz wel een besparing op. „Het scheelt een dubbeltje per liter”, aldus de laanboomkweker uit Dodewaard. Hij houdt de dieselprijs in de gaten. „De prijs is weer gezakt, maar door de accijnsverhoging ben ik per saldo wel €1.500 meer kwijt aan diesel dan voor de verhoging.” Door de afgeschafte rode diesel is Mauritz niet specifiek zuiniger gaan rijden. Hij zegt altijd al naar het brandstofverbruik te kijken, bijvoorbeeld door het aantal ritten tussen het bedrijf en percelen te beperken. Ook is zijn trekker met laadkraan zodanig aangepast, dat de motor iets harder dan stationair draait, terwijl de kraan toch nog snel genoeg werkt. „Er is dan weinig brandstof nodig.”
Samen goedkoper inkopen Mauritz verwacht dat hij verder aan dieselkosten kan besparen door gezamenlijke, dus goedkopere inkoop. „LTO zou dit landelijk kunnen oppakken”, suggereert hij. Vooralsnog is Treeport de enige organisatie die kwekers gezamenlijke dieselinkoop aan-
biedt, maar dit geldt alleen voor leden. Een tiental kwekers maakt gebruik van deze inkoop, aldus Nick Vriends van Treeport Services. Het zijn kwekers met weinig trekkers die op jaarbasis niet meer dan 10.000 l diesel verbruiken. „Grote bedrijven met meer rollend materieel sluiten doorgaans zelf een deal met hun dieselleverancier.” Bos- en haagplantsoenkweker Frank Domen uit Wernhout overweegt mee te doen aan de gezamenlijke inkoop. Hij had er eerst niet zo bij stilgestaan, omdat zijn percelen toch vlakbij het bedrijf liggen (weinig rijkosten) en omdat hij toch beregent op elektro. Maar nu Treeport ook gezamenlijke tankinkoop aanbiedt (kader), wordt het collectief wel aantrekkelijk. „Ik wil naar een grotere tank toe, want met zes trekkers heb ik toch behoorlijk wat diesel nodig. Gezamenlijke inkoop kan dan toch iets schelen.” Een Twentse coniferenkweker die anoniem wil blijven, zegt dat hij weinig meer kan bezuinigen op diesel. „We tanken al goedkoper over de grens, de ingaasmachine draait al met lagere toeren dankzij een grotere poelie, de trekkers zijn puik in onderhoud en we rijden er niet onnodig mee. Desnoods spannen we er twee wagens achter.” <
ACTUEEL
Ook gezamenlijke tankinkoop via Treeport Boomkwekers die lid zijn van Treeport, kunnen na diesel ook een nieuwe tank via de vereniging aanschaffen. Vlak voor kerst is Treeport Services namelijk een gezamenlijke tankinkoop overeengekomen met Berkman Energie Service, waarbij ook de diesel gezamenlijk wordt ingekocht. Leden van Treeport kunnen contact opnemen met Berkman voor een nieuwe tank. „Veel leden moeten voor 1 januari 2015 een nieuwe tank hebben”, aldus Nick Vriends van Treeport Services. „Ieder geïnteresseerd lid krijgt persoonlijk advies, omdat elke bedrijfssituatie anders is. In sommige gevallen kan het prijsvoordeel oplopen tot 40%.” Bovengrondse dieseltanks die niet kunnen worden gekeurd omdat er een mangat of inspectieopening ontbreekt, moeten uiterlijk 1 januari 2015 buiten gebruik zijn gesteld. Sinds enkele jaren kunnen ook LTO-leden profiteren van gezamenlijke tankinkoop, via Actie Tankslag van LTO Commerce.
Kwekersrechtaanvraag duurder
Fagus sylvatica Boom van het Jaar
De kosten voor het aanvragen van kwekersrecht worden per 1 mei 2014 verhoogd voor vijftien gewassen waarvan Naktuinbouw een levende referentiecollectie onderhoudt. Voor deze gewassen, waaronder Helleborus, Phlox paniculata en Sedum, zijn referentiecollecties nodig om ze te kunnen beoordelen op onderscheidbaarheid, uniformiteit en stabiliteit. De verhoging geldt alleen voor Nederlands kwekersrecht.
Kwekers hebben Fagus sylvatica verkozen tot Boom van het Jaar 2014. Dat is vrijdag bekendgemaakt in Den Bosch op de gezamenlijke jaarvergadering van de LTO-Cultuurgroepen voor bos- en haagplantsoen alsmede laan-, bos- en parkbomen. Een poster over de Boom van het Jaar wordt verspreid via de vakbladen De Boomkwekerij en Tuin en Landschap.
Strengere blootstellingsnorm
Minder innoverende bedrijven
Financiering nog moeizaam
De Europese autoriteit voor voedselveiligheid (EFSA) pleit voor strengere blootstellingsnormen voor acetamiprid en imidacloprid. Beide insecticiden uit de groep van de neonicotinoïden hebben mogelijk een negatief effect op delen van de hersenen met leer- en geheugenfuncties. De drempels zouden in de EU moeten worden bijgesteld tot nader onderzoek uitwijst wat de impact van deze stoffen is.
Steeds minder bedrijven in de land- en tuinbouw innoveren. Daaronder worden bedrijven verstaan die iets nieuws starten dat nog niet door anderen in de branche wordt benut. Volgens het Landbouw Economisch Instituut neemt het aantal vernieuwende bedrijven al sinds 2008 gestaag af. Povere bedrijfsresultaten en onzekerheid over overheidsbeleid zijn belangrijke verklaringen hiervoor.
Banken houden nog steeds te veel de hand op de knip. Het midden- en kleinbedrijf ziet daarom nog vaak aanvragen voor financiering stranden. De solvabiliteit is vaak de aanleiding voor een bank om een lening te weigeren. Dat meldt minister van Economische Zaken Kamp aan de Tweede Kamer. Hij neemt maatregelen, bijvoorbeeld door alternatieve vormen van financieringen buiten banken om te stimuleren. < De Boomkwekerij 1 (10 januari 2014)
Nieuwsbericht en KortnieuwsBKW14-01.indd 7
7
06-01-14 15:04
Foto’s: De Boomkwekerij
Wat zijn de grootste kansen en bedreigi Jan van Leeuwen, voorzitter LTO-Cultuurgroep van laan-, bos- en parkbomen:
Bart Faassen, voorzitter LTOCultuurgroep voor bos- en haagplantsoen:
Kans: „Door de deels weggevallen institu-
Kans: „De grootste kans ligt in de aanpas-
tionele markt is de afzet van de laanbomen
sing van de EU-regelgeving, als richtlijnen
de afgelopen jaren aan de krappe kant. Voor
wetten worden. De kosten van fytosanitaire
2014 zit er een licht herstel van de econo-
controles en keuringen zullen dan gelijk
mie aan te komen. Als daarbij de woning-
worden getrokken in de EU. Omdat deze re-
en institutionele markt, en daarmee de bestedingsruimte voor
kening in Nederland in hoge mate bij de kweker ligt, zal onze
nieuwe investeringen, zowel nationaal als internationaal gaat
concurrentiepositie er niet slechter op worden.
toenemen, denk ik dat ook de vraag naar onze bomen gaat toe-
Andere kansen zijn onze flexibiliteit, vakkennis, ondernemend-
nemen. Die toename zal klein zijn, maar zonder zonnestraaltje
heid en innoverend vermogen die ons nog steeds onderscheiden
komt er nooit geen zomer.”
van collega’s in Europa. Infrastructurele werken in nieuwere EU-
Bedreiging: „Voor 2014 zie ik als bedreiging voor onze sector
landen bieden voor ons ook kansen, al moet je ook in die landen
alles wat met plantengezondheid te maken heeft. Het effect
herkomsten kunnen aanbieden die daar worden gevraagd. Ver-
gaat veel verder dan alleen de gezondheid van de boom. Primair
der biedt natuurcompensatie bij industrialisering een kans voor
denk je bij dit onderwerp aan gewasbescherming, bodemge-
meer afzet.”
zondheid en fytosanitaire effecten, maar het raakt de markt en
Bedreiging: „De grootste bedreiging in de sector is de milieure-
daarmee de kweker. In de laanbomen zien we nieuwe proble-
gelgeving. Men moet ons wel de mogelijkheid geven om plant-
men op ons afkomen, of ze zijn er al. Fytoregelgeving wordt mis-
soen te mogen blijven kweken in Nederland. De invloed van de
bruikt voor eigen marktbescherming, zie het Verenigd Koninkrijk
grote chemische bedrijven wordt steeds groter, die moeten er
met essen en platanen. Je kan zeggen: ‘dan zijn er wel andere
veel aan doen om ons te kunnen blijven voorzien van toelatin-
bomen‘, maar als je als kweker essen en platanen hebt, zit je wel
gen. De middelen zijn wel voorhanden en zullen ook blijven wor-
met een moeilijker verkoopbaar product.”
den geproduceerd, maar mogen we deze in onze sector nog wel blijven gebruiken? Kwekers moeten zich aansluiten bij landelijke belangenbehartiging zodat ze een vuist kunnen maken.”
Henk Westerhof, voorzitter Anthos:
8
Kans: „We moeten gaan nadenken hoe we
Aad Vollebregt, voorzitter Vereniging van Vasteplantenkwekers
onze markt kunnen vergroten. De consu-
Kans: „Het product vaste plant en het enor-
menten- en institutionele markt staan onder
me sortiment dat we daarin hebben geven
druk. We moeten die ‘taart’ groter maken,
ons kansen. Want we hebben een mooi
anders neemt de onderlinge concurrentie
product met brede toepassingsmogelijkhe-
alleen maar toe. Die is al moordend op de institutionele markt.
den waar markt voor is. Van die waarde van ons product is de
Kijk bijvoorbeeld naar het najaar. Ik geloof die prietpraat niet dat
consument ook doordrongen. Zij waarderen vaste planten als
de consument dan de tuin niet in wil; ik zie juist een andere ten-
tuinplant. Ons afzettijd is echter beperkt. We moeten globaal in
dens. Laten we met partners als bijvoorbeeld tuincentra nu eens
dertien weken ons brood verdienen en daarbij kan het weer heel
goed onderzoek doen en gezamenlijk kijken of we initiatieven
bepalend zijn, dat hebben we in het afgelopen jaar weer duide-
kunnen ontwikkelen die de consument triggeren toch de tuin in
lijk ervaren. Dat maakt onze kans ook kwetsbaar.”
te gaan. Ik ben ervan overtuigd dat daar mogelijkheden liggen.
Bedreiging: „De vasteplantenteelt in Nederland heeft met twee
Bedreiging: „De gemiddelde ondernemer realiseert zich nog
bedreigingen te maken. Het gebrek aan promotie gaat de sector
onvoldoende wat voor een bedreiging plantgezondheid vormt.
parten spelen. Vaste planten is een mooi product, maar wel één
Ook al zijn we met de boktor daar al eens keihard mee gecon-
met een enorme variëteit. De consument heeft daarom begelei-
fronteerd. Dat overal - in de VS, Rusland en zelfs binnen de EU in
ding nodig bij zijn keuze. Als die begeleiding in de vorm van pro-
Engeland - aan de grenzen ’stopbordjes’ verschijnen in verband
motie er niet is, kost dat klanten. Niet alleen in Nederland, maar
met fytosanitaire problemen, zie ik echt als een grote bedreiging
vooral ook in het buitenland want daar gaan de planten hoofd-
voor de sector. Zeker omdat we verder moeten gaan kijken dan
zakelijk naar toe. De fytosanitaire regelgeving zie ik als andere
de traditionele markten in de EU om onze producten af te zetten.
grote bedreiging. Van ons product gaat 80% naar het buitenland.
We moeten met productie, handel en keuringsdiensten naar per
Landen als Amerika en Rusland zijn belangrijk, maar de steeds
markt gespecialiseerde afzetprogramma’s. Want dit lost zich niet
strengere en vooral ook wisselende regelgeving maakt het lastig
vanzelf op.”
om deze markten te bedienen.”
De Boomkwekerij 1 (10 januari 2014)
Kansen en bedreiging BKW14-01.indd 8
06-01-14 14:47
Nieuws
dreigingen in 2014? Peter Bontekoe, voorzitter LTO Vakgroep Bomen en Vaste planten:
Pieter van Rijn, voorzitter LTOCultuurgroep voor fruitgewassen:
Kans: „Het lijkt wel alsof er in het openbaar
Kans: „Door toenemende consumptie van
groen en door particulieren al maar minder
fruit wereldwijd zal in de toekomst uitbrei-
wordt uitgegeven aan groen. Groen en de
ding van het fruitareaal noodzakelijk zijn.
effecten daarvan worden wel steeds meer
Hierdoor zullen voor vruchtboomkwekers
een maatschappelijk issue. Als je een pro-
nieuwe markten ontstaan. Deze markten
duct teelt en dat weet te verbinden aan een imago van gezond-
zullen wel steeds vaker verder van huis komen te liggen.”
heid, welzijn en welbevinden, dan denk ik dat daar heel grote
Bedreiging: „Door het wegvallen van het Productschap Tuin-
kansen liggen. Dat moeten bedrijven zelf invullen. In de belan-
bouw worden onderzoek en innovatie in sterke mate bedreigd
genbehartiging gaan we met de cultuurgroepen op een nieuwe
voor vruchtboomkwekers. Dit is voor ons de grootste bedreiging.
manier werken. Binnen LTO trekken we meer op met andere sec-
Willen wij onze marktpositie in de wereld behouden, dan zul-
toren. Ik verwacht dat we daar de positieve effecten van gaan
len we direct gelden moeten kunnen regenereren – het is een
zien. Omdat die grote organisatie kleiner wordt, moeten we effi-
minuut voor twaalf. Als voorbeeld wil ik hier noemen het rassen-
ciënter gaan werken. Maar dat levert op dat we meer effect gaan
onderzoek voor de fruitteelt. Daarnaast wordt de bestrijding van
genereren met de nog beschikbare capaciteit.”
onkruid, vruchtboomkanker en andere ziekten steeds moeilijker.
Bedreiging: „Verreweg het belangrijkste dossier is gewasbe-
Hier en daar wordt deze zelfs onmogelijk gemaakt, niet alleen
scherming. Er komt regelgeving aan die het gebruik van gewas-
door het beperkt aantal middelen dat nog gebruikt kan worden,
beschermingsmiddelen en onkruidbestrijdingsmiddelen moei-
maar ook doordat bestaande middelen nog alleen maar beperkt
lijk maakt. Dat raakt kwekers momenteel hard. De beste manier
mogen worden toegepast. Teelten kunnen hierdoor verdwijnen
waarop we dat probleem kunnen tackelen is eendrachtig sa-
uit Nederland.”
menwerken. LTO is de laatste jaren leden kwijtgeraakt, meestal om financiële redenen. Maar we hebben elkaar wel hard nodig; we moeten de krachten bundelen zodat we de problemen die er zijn met zo veel mogelijk mensen te lijf kunnen gaan.”
Frank van den Bergh, voorzitter LTO-Cultuurgroep siergewassen Kans: „De internationale afzet biedt ons
Hetty Crooijmans, voorzitter LTO-Cultuurgroep van rozen en rozenonderstammen:
nog veel mogelijkheden. Een deel van ons
Kans: „Op dit moment is het voor een aantal
product wordt al geëxporteerd, maar ik
subsectoren in de rozenteelt erg lastig. Dit
denk dat de buitenlandse afzet nog meer
vraagt inzet op het behoud van bestaande
mogelijkheden biedt. We hebben qua afzet
markten, en voorbereiding voor het aanbo-
een paar onrustige jaren achter ons en met het faillisement van
ren van nieuwe markten. Voor mooie en gezonde rozen zal er zeker
Max Bahr is dat nog niet helemaal ten einde. Een dergelijk fail-
toekomst zijn. De cultuurgroep heeft het merk Toproos omgezet
lissement laat ook gelijk zien dat we kwetsbaar zijn als we onze
naar Excellence Roses. Dit zijn volgens ons rozen met toekomst.”
pijlen te veel op één afnemer richten. En het is niet nodig, want
Bedreiging: „Tot afgelopen jaar kon ook de rozensector beschik-
in Zuid- en Oost-Europa is nog veel groei in afzet te realiseren.
ken over collectieve middelen via het Productschap Tuinbouw.
We moeten het dus minder in de regionale afzet zoeken en ons
Hiermee kon onder andere in zeer ruime zin collectief onderzoek
meer richten op het buitenland en daarbij verder kijken dan
voor de rozenteelt bekostigd worden. Zo ook aandacht en on-
de voor ons bekende afzetlanden als Duitsland en Engeland.”
derzoek voor het behoud van voldoende bestrijdingsmiddelen,
Bedreiging: „De grootste bedreiging voor onze teelt is het slin-
fytosanitaire items als het bacterievuurproject. We moeten op-
kende pakket gewasbeschermingsmiddelen. Het is zaak dat de
nieuw een weg vinden voor de broodnodige en juiste aandacht.
belangenbehartiging zich zeker op de korte termijn inzet voor
Aandacht voor fytozaken vraagt de hoogste prioriteit in een ex-
het behoud van gewasbeschermingsmiddelen en onkruidbestrij-
portland als het onze.”
dingsmiddelen. Voor het voortbestaan van de siergewassen is het essentieel dat de huidige middelen beschikbaar blijven en dat het pakket zelfs uitbreidt. Arbeid is hier te duur om mensen te laten schoffelen. Dus zonder een fatsoenlijk pakket aan middelen, heeft de teelt geen legale toekomst en zullen kwekers uitwijken naar het buitenland.” De Boomkwekerij 1 (10 januari 2014)
Kansen en bedreiging BKW14-01.indd 9
9
06-01-14 14:58
542052.indd 10
6-1-2014 15:48:28
542053.indd 11
6-1-2014 15:59:37
542054.indd 12
6-1-2014 15:49:06
Promotie
Tekst: Ank van Lier Foto's: LGS Papenburg 2014
Landesgartenschau Papenburg krijgt Nederlands tintje De Noord-Duitse stad Papenburg vormt in 2014 het decor voor de vijfde editie van de Nedersaksische Landesgartenschau, die een podium moet bieden aan de groene sector. Ook een twintigtal Nederlandse kwekers levert een bijdrage. Zij hopen hiermee de aandacht te vestigen op de boomkwekerijsector en het assortiment in Noord-Nederland. Dit moet vooral de particuliere verkoop een impuls geven.
De aanleg voor de Landesgartenschau Papenburg is in volle gang. Volgend jaar worden hier 500.000 bezoekers verwacht. Een aantal (Noord-) Nederlandse kwekers sponsoren de inzendingen voor de Duitse Landesgartenschau die net over de grens plaatsvindt.
Diverse Duitse deelstaten hebben hun eigen Landesgartenschau, een kleinere broer van de Bundesgartenschau. Iedere paar jaar vormt een andere stad in de betreffende deelstaat het toneel voor deze tentoonstelling, die de tuinbouw en de groene sector in de kijker plaatst. In Nedersaksen, waar iedere vier jaar een Landesgartenschau plaatsvindt, is het in 2014 de beurt aan Papenburg. Deze 35.000 inwoners tellende stad staat van oudsher bekend om de scheepsbouw. Ook de tuinbouw vormt een belangrijke regionale pijler. „Onze regio is met name sterk in kruiden en komkommers”,
zegt Thorsten Klein, Projectmanager Nederland bij de organisatie van de Landesgartenschau. „Maar we willen ook de aandacht vestigen op de rest van de groene sector; de boomkwekerij is daar een onderdeel van.”
Maritieme sfeer Het terrein van de Landesgartenschau 2014 bestaat uit twee locaties: het huidige Stadtpark van Papenburg en de oude scheepswerf, de Meyer Werft. Zowel het Stadtpark als de werf gingen de afgelopen jaren flink op de schop; landschapsarchitect Stephan Lenzen van RMP Land-
schaftsarchitekten, maakte een ontwerp voor het gehele tentoonstellingsterrein. Klein: „Het evenement ademt een maritieme sfeer; hiermee refereren we aan het feit dat Papenburg de meest zuidelijke zeestad van Duitsland is. Bezoekers stappen - in figuurlijk opzicht - aan boord van een cruiseschip en ’varen’ het terrein over.” Ook het park an sich moet een visitekaartje van de groene sector worden. Het Stadtpark, dat al vele decennia bestaat en uit twaalf verschillende thematuinen bestaat, herbergt veel oude bomen, die de contouren vormen voor de groene inrichting. De Boomkwekerij 1 (10 januari 2014)
Landesgartenschau layout.indd 13
13
02-01-14 15:24
Promotie
Landesgartenschau Papenburg > Wanneer: 16 april -19 oktober 2014 > Waar: Het Stadtpark en de Alte Werft van Papenburg. > Oppervlak: 15,9 ha (12,2 ha Stadtpark en 3,7 ha rondom de Alte Werf). > Groene aanplant: Het bestaande Stadtpark is deels opnieuw ingericht. Hierbij werden onder meer berken, elzen en kastanjes aangeplant. Ook is - zowel in het Stadtpark als bij de Alte Werf10.500 m² aan borders met vaste planten, struiken, heesters, siergrassen aangelegd. Daarbij komen er vakken met wisselbeplanting. Hierbij is met name gekozen voor producten met een maritiem tintje, wat betreft kleur of uitstraling. > Doelgroep: Gezinnen met kinderen, tuinliefhebbers, toeristen en dagjesmensen. > Verwacht aantal bezoekers: 500.000 (waarvan circa een derde Nederlanders). > Meer informatie: www.landesgartenschau-papenburg.de
Daarnaast zijn nieuwe bomen aangeplant; onder meer berken, elzen en kastanjes. „Hierbij is vooral gekeken of de bomen een bijdrage konden leveren aan de cruise-ervaring die we willen creëren”, aldus Klein. „Datzelfde geldt voor de borders met vaste planten, struiken, heesters, siergrassen en wisselbeplanting. Hierbij focussen we op producten in blauw-, wit- en zilvertinten, die een maritieme sfeer uitdragen. Hoge siergrassen
Nederlandse kwekers leveren ook vaste planten voor de Gartenschau.
14
zorgen bijvoorbeeld voor poëtische associaties met duinen, wind en de zee.” De meeste bomen en borders zijn inmiddels aangeplant; komend voorjaar volgen nog met name voorjaarsbloeiers en eenjarigen. De Landesgartenschau Papenburg zocht de afgelopen jaren op diverse vlakken samenwerking met Nederland. Meerdere Nederlandse boomkwekers dragen een steentje bij aan de tentoonstelling. „Onze stad ligt dichtbij de Nederlandse grens en we hopen dan ook op enkele honderdduizenden Nederlandse bezoekers”, zegt Klein. „Daarom betrekken we bewust ook Nederlandse kwekers bij de Landesgartenschau; we willen het Nederlandse publiek producten uit eigen land kunnen tonen. Daarbij zitten aan de Nederlandse zijde van de grens diverse gespecialiseerde kwekers; zij stellen ons in staat een grote variëteit aan producten laten zien.”
Nederlandse kwekers Meerdere Nederlandse kwekers schreven in op de aanbesteding voor de groene inrichting van het park, daarnaast worden drie thematuinen – met een oppervlak van 180 tot 385 m² – ingevuld door Nederlandse partijen. Kwekers die vanuit een aanbesteding bomen en planten leveren,
krijgen een marktconforme vergoeding. De bijdragen aan de thematuinen zijn veelal gesponsord. In totaal zijn twintig Nederlandse kwekers, met name uit het noorden van het land, betrokken bij de Landesgartenschau. Volgens Klein kunnen zij op deze manier hun naamsbekendheid vergroten, ook over de Duitse grens. „Bij de thematuinen en de gesponsorde aanplant komen bordjes met de namen van de leveranciers. Bezoekers die geïnteresseerd zijn, weten dus waar ze moeten aankloppen.”
Rosarium Winschoten Wat is voor Nederlandse partijen de drijfveer om mee te doen aan de Landesgartenschau? En wat verwachten zij van het event? Bert Reinders van de Oost-Groningse gemeente Oldambt hoopt dat de thematuin ’Misthoorn en Lichtsignaal’ - die de gemeente invult in samenwerking met het Rosarium Winschoten - vooral meer bezoekers naar het rosarium zal trekken. Daarnaast moet de tuin extra handel opleveren voor de deelnemende rozenkwekers: Belle Epoque Rozen, Kwekerij Dedemsvaart, Boomkwekerij Piet Hanekamp, Nienhuis Boomkwekerijen en Boomkwekerij Jan Boneschansker. Zij sponsoren
Een boei is onderdeel van de Winschotense rozenpromotie.
De Boomkwekerij 1 (10 januari 2014)
Landesgartenschau layout.indd 14
02-01-14 15:24
Achtergrond
De Landesgartenschau moet een visitekaartje van de groene sector worden. De meeste bomen zijn al aangeplant.
de rozen voor de inzending, die bij de ingang van het Stadtpark komt. Reinders: „Een zeeschip en een levensgrote boei vormen de dragers van onze inzending; hiermee haken we aan bij het maritieme thema van de Landesgartenschau. Het schip is opgetrokken uit hout en ijzer en wordt ingevuld met rozen. Zo willen we het product roos en het Rosarium Winschoten extra in de kijker zetten, met name bij het Duitse publiek. Nog te weinig mensen weten dat Winschoten een eigen rosarium heeft.”
Rozenonderstammen Reinders vindt de Landesgartenschau daarnaast een perfecte gelegenheid om de ’rozenactiviteiten’ in Noord-Nederland onder de aandacht te brengen. „Deze regio vormt van oudsher de bakermat van de productie van rozenonderstammen; vijftig tot zestig procent van de Europese onderstammen komt uit NoordNederland. Dat is bij weinig mensen bekend. Daarom is het goed dat de spotlights straks op deze regio zijn gericht; niet álles gebeurt in het westen.” Reinders gaat er ook vanuit dat de rozeninzending de deelnemende kwekers extra klandizie oplevert, met name van particulieren. „Dat is positief: vanwege de bezuinigen bij
de overheid verzetten immers steeds meer kwekers de bakens. En dat Duitse consumenten over het algemeen ’groener’ zijn ingesteld, is een bijkomend voordeel.”
Perfect visitekaartje Jan Boneschansker van de gelijknamige boomkwekerij in Meeden is een van de kwekers die rozen beschikbaar stellen voor de inzending van de gemeente Oldamt. Boneschansker leverde, samen met Rosa Mundo in Meerlo, een kleine 900 rozenstruiken. „Ik doe mee omdat ik vind dat we ons als rozensector meer moeten laten zien. En ik ben ervan overtuigd dat dit evenement veel respons oplevert en de particuliere afzet een boost geeft. Lever je als kweker puur en alleen aan de handel, dan is een dergelijke ’schau’ waarschijnlijk minder interessant.” Boneschansker adviseerde de organisatie ook in de sortimentskeuze voor het park. „Ik heb bijvoorbeeld aangeraden om Noack-rozen toe te passen. Omdat nagenoeg geen gewasbeschermingsmiddelen worden ingezet, is het belangrijk om sterke en vitale rozen te gebruiken. We moeten een perfect visitekaartje afgeven.” De kweker is er ook van overtuigd dat de Landesgartenschau een
mooie gelegenheid is om te laten zien wat Noord-Nederland in huis heeft, onder meer op rozengebied. „De gemiddelde Nederlander weet dat in Lottum veel rozen staan, maar van Winschoten is dat nauwelijks bekend. Daarom moeten we deze promotiekans met beide handen aangrijpen.”
Vaste planten Onder de kwekers die producten leveren voor de groene inrichting van het Stadtpark is ook Vasteplantenkwekerij Bazuin in Eelde. Zo’n 5.000 vaste planten van Gerrit en Anke Bazuin hebben of krijgen een plekje in de diverse plantvakken. „De beursorganisatie heeft ons hiervoor benaderd . We leveren onder meer Salvia’s en Nepeta’s in diverse blauwtinten”, zegt Anke Bazuin. „We zien deze order daarnaast als een kans om letterlijk en figuurlijk - onze grenzen te verleggen. De Landesgartenschau trekt veel particuliere tuinliefhebbers en we hopen dat deze straks ook de weg naar onze website en kwekerij weten te vinden. Zo krijgen we wellicht meer voet aan de grond in eigen land, maar ook in Duitsland. Duitsers zijn echte tuinliefhebbers en tellen doorgaans meer geld neer voor een mooie struik of plant. Dat biedt kansen.” < De Boomkwekerij 1 (10 januari 2014)
Landesgartenschau layout.indd 15
15
02-01-14 15:24
Tekst: Ketura Haveman Foto: Ferry Noordam
Werken aan gezonde bijen Met de gezondheid van bijen gaat het niet goed. Het actieprogramma Bijengezondheid moet daar verandering in brengen. Hoewel de verschillende partijen elkaar meerdere malen in de haren zijn gevlogen over oorzaak, gevolg en schuldvraag, over een ding zijn ze het wel eens: aan de bijensterfte moet een eind komen. De gezondheid van bijen is al langere tijd een hot item. Al enkele jaren is de bijenwintersterfte een terugkerend onderwerp in kranten, op televisie en zelfs in de Tweede Kamer. In Nederland, Europa en elders in de wereld wordt veel onderzoek gedaan naar mogelijke oorzaken, maar voor een oplossing heeft dit nog niet gezorgd. Iedereen heeft een mening over de oorzaak en wie schuldig is. Milieugroeperingen, gewasbeschermingsindustrie, boeren, kwekers en imkers, allen hebben in menig bijeenkomst en via de media hun mening gegeven, vaak over wat zij goed doen en anderen fout. Staatsecretaris Dijksma nam dit voorjaar het initiatief en vroeg de partijen om niet langer over elkaar te praten, maar met elkaar te praten. Zij vroeg de partijen om gezamenlijk met een actieplan te komen om de bijengezondheid te verbeteren. Dat resulteerde uitein-
delijk in het Actieprogramma Bijengezondheid.
Vier pijlers Het actieprogramma rust op vier pijlers. Vier punten die volgens de partijen de belangrijkste rol spelen in de gezondheid van bijen. Deze zijn: gewasbeschermingsmiddelen, ziekten en plagen van bijen, (gebrek aan) voedselaanbod en biodiversiteit en imkerpraktijken. Iedere pijler heeft een eigen werkgroep, die voor hun onderwerp met concrete plannen en acties komen. Om mee te starten zijn voor iedere pijler drie tot vijf acties benoemd die eerste prioriteit hebben. Voor de gewasbescherming - de pijler die waarschijnlijk de meeste impact heeft op de boomkwekerij - zijn er vier acties benoemd. Als voornaamste wordt een meerjarig surveillanceprogramma voorgesteld. Producenten
Mening
’Kwekers hebben een belangrijke rol’ Jaap van Wenum is namens LTO betrokken bij het opstellen van het Actieprogramma Bijengezondheid. „Sectorbreed moeten we zorgen voor een oplossing van de bijensterfte. Het actieplan is daarin een eerste stap.” Het uiteindelijk lukken van terugdringen van de bijensterfte valt of staat wel met de inzet van alle partijen, meent Van Wenum. „De gezondheid hangt samen met verschillende factoren, waar verschillende mensen en bedrijven invloed op uitoefenen. Als land- en tuinbouwsector hebben we ook baat bij gezonde bijen. Iedereen heeft daarin dus een rol. Ook kwekers moeten daarin hun verantwoordelijkheid nemen. We moeten ons ook realiseren dat het niet alleen om bijen gaat, maar ook om andere bestuivers en dat de maatregelen die kwekers nemen ook invloed heeft op de aanwezige natuurlijke vijanden.” Van Wenum benadrukt het belang van een goede geïntegreerde teeltwijze. „We weten het allemaal wel, maar het wordt nog onvoldoende toegepast. Lang niet altijd wordt er gekozen voor het minst schadelijke middel, terwijl die alternatieven er wel zijn. Hierin is ook een belangrijke rol weggelegd voor advisering, maar natuurlijk ook voor kwekers zelf. Alleen als iedereen zijn verantwoordelijkheid neemt, kunnen we bijensterfte terugdringen.”
16
van gewasbeschermingsmiddelen stelden dit al eerder voor tijdens de discussie over neonicotinoïden. Een dergelijk programma moet inzicht geven of en hoe blootstelling aan gewasbeschermingsmiddelen de bijengezondheid beïnvloeden. De gewasbeschermingsindustrie levert een financiële bijdrage voor dit programma, waarbij op ongeveer 150 locaties monsters worden genomen en geanalyseerd volgens een vastgesteld EU-protocol. Hierdoor wordt het ook mogelijk om de verzamelde data te vergelijken met uitkomsten van andere lidstaten. Een tweede actie is het opstellen van een groene lijst. Op de lijst moeten beschikbare gewasbeschermingsmiddelen en maatregelen komen die het minste riskant zijn voor de gezondheid van bijen. De geïntegreerde teeltmethode is daarbij het uitgangspunt, waarbij vooral gekeken wordt naar manieren
De Boomkwekerij 1 (10 januari 2014)
bijen.indd 16
02-01-14 15:26
Gewasbescherming
Het Actieprogramma Bijengezondheid moet oorzaken van de bijensterfte boven water krijgen en de gezondheid verbeteren.
om ziekten te voorkomen. Kwekers moeten aandacht besteden aan teeltrotatie, intensieve plaagscouting en investeren in weerbare rassen. Op de lijst moeten alternatieven komen die de inzet van gewasbeschermingsmiddelen die riskant voor bijen zijn, overbodig maken. Het stimuleren van nieuwe en meer ecologische verantwoorde middelen op de markt noemt de werkgroep als derde actie. Hiervoor zou de sectororganisatie een Green Deal met de overheid moeten sluiten. De Green Deal heeft dan als doel het toelatingsbeleid voor dergelijke middelen zo eenvoudig en snel mogelijk te laten verlopen. Een verzoek voor een dergelijke Green Deal, die de huidige RUB moet vervangen, is in de Tweede Kamer al ingediend en ook aangenomen tijdens een debat over de nota duurzame gewasbescherming. Als vierde actie wordt een betere kennisverspreiding genoemd. De ge-
integreerde gewasbescherming staat al jaren in de schijnwerpers. Projecten als Telen met Toekomst en Duurzaam telen begint bij jou hadden al tot doel om mogelijkheden van deze teeltmethode te onderzoeken en uit te dragen. Tijdens deze projecten zijn diverse bestrijdingsmethoden getest, maar zijn ook tools ontwikkeld zoals de Milieueffectkaarten. Toch is de ge誰ntegreerde teeltmethode en het gebruik van dergelijke tools nog steeds geen algemeen goed. Een betere kennisverspreiding moet daar verandering inbrengen.
In ontwikkeling Met de vier acties ten aanzien van gewasbescherming is het Actieprogramma op het gebied van gewasbescherming niet afgerond. Het programma zoals hij nu gepresenteerd is, is een soort van concept. Ten eerste moeten voor diverse
acties nog financieringen worden geregeld. Daarnaast heeft het actieprogramma het doel de bijengezondheid te verbeteren. Als acties nieuwe kennis opleveren, zoals het meerjarige monitoringsprogramma, kan dat ook weer voor nieuwe acties zorgen. Het actieprogramma is een Nederlands initiatief om de bijensterfte een halt toe te roepen. Ondertussen worden elders in Europa en bij de EU ook stappen ondernomen om de bijengezondheid te verbeteren en het voortbestaan van de bij te garanderen. Zo heeft EU-regelgeving er afgelopen jaar voor gezorgd dat het gebruik van neonicotino誰den aan banden is gelegd. Het gebruik van imidacloprid als Admire is in de boomkwekerij slechts zeer beperkt toegelaten. Het middel mag alleen nog voor de bloei worden toegepast, bovendien mogen er geen bloeiende gewassen of onkruiden in de directe omgeving staan. In de praktijk menen teeltadviseurs dat kwekers er beter aan doen om de middelen in de buitenteelten links te laten liggen. Momenteel wordt er vanuit Brussel gewerkt aan een nieuwe methode voor de beoordeling van het effect van middelen op bijen. Als deze richtlijn klaar is, moeten nieuwe middelen hieraan voldoen. De verwachting is dat door de richtlijn bijengezondheid zwaarder mee gaat wegen bij het al dan niet toelaten van een middel. Maar het heeft niet alleen impact op de toelating van nieuwe middelen. Ook de reeds toegelaten insecticiden, zullen opnieuw worden beoordeeld volgens de nieuwe richtlijn. Bijen worden bepalend in de gewasbescherming. Enerzijds omdat er van kwekers verwacht wordt dat ze hier rekening mee houden in hun middelenkeuze, anderzijds omdat middelen die schadelijk zijn voor bijen langzaam van de markt gaan verdwijnen of slechts zeer beperkt inzetbaar zijn. <
De Boomkwekerij 1 (10 januari 2014)
bijen.indd 17
17
02-01-14 15:26
Tekst en foto's: Ank van Lier
Van de Lockant investeert in medewerkers en stagiairs Martien van de Lockant wil het beste uit zijn mensen halen: de kweker stelt alles in het werk om het kennisniveau van zijn medewerkers naar een hoger plan te tillen. Daarnaast steekt hij veel tijd in het opleiden en begeleiden van stagiairs. Hier plukt Van de Lockant in zijn bedrijfsvoering de vruchten van. „Daarnaast geeft het voldoening om jongeren te zien groeien in het vak.”
Martien van de Lockant is verre van een doorsnee kweker. Om diverse redenen. Zo groeide de ondernemer uit Gassel niet op in de boomkwekerijsector, maar stamt hij uit een bouwvakkersfamilie. „Toch was ik als kind al bezig met het opkweken van plantjes”, vertelt Van de Lockant. „Dat ik boomkweker werd, was niet meer dan logisch.” Van de Lockant Potcultuur onderscheidt zich volgens de kweker door zijn brede sortiment sierheesters en coniferen en door haar secure werkwijze. „We leveren producten netjes en schoon af, dat is ons handelsmerk.” Wat meteen opvalt is dat Van de Lockant een ’mensenondernemer’ is; hij heeft niet alleen oog voor de productie, maar ook voor de mensen op zijn bedrijf. En hij probeert het beste in hen naar boven te halen. Bijvoorbeeld door zijn medewerkers opleidingen en cursussen aan te bieden. „Enkele jaren geleden heeft DLV enkele voorlichtingsavonden verzorgd op ons bedrijf, over het herkennen
„Hoe meer mensen heftruck kunnen rijden, hoe flexibeler mijn personeelsplanning.”
18
van ziekten en plagen. Daarnaast zorg ik altijd dat één of twee medewerkers een BHV-diploma hebben en investeer ik in de plantkennis van mijn mensen. Ik wijs hen er tijdens het werk bijvoorbeeld op welke plant ze in de hand hebben. Ook neem ik de tijd om medewerkers wegwijs te maken op de heftruck.”
Breder inzetbaar Waarom steekt Van de Lockant zoveel tijd en energie in het opleiden van zijn mensen? En wat levert dit op? „Ik vind dat je als werkgever verplicht bent om de capaciteiten van je mensen zoveel mogelijk te benutten, dat hoort bij maatschappelijk verantwoord ondernemen. Daarbij is het geweldig om te zien hoe medewerkers zich ontwikkelen.” Van de Lockant heeft zelf ook profijt van de geschetste aanpak. „Doordat mijn mensen ziekten en plagen herkennen, kunnen zij helpen bij de signalering. En hoe meer medewerkers heftruck kunnen rijden, hoe flexibeler ik ben in mijn personeelsplanning. En daarbij: als mensen meer zaken kunnen oppakken, wordt hun werk afwisselender en raken ze meer betrokken bij de kwekerij. Dit komt de werkprestaties ten goede.” De tijd en moeite die Van de Lockant investeert in scholieren, die de kwekerij vaak na enkele jaren verlaten, beschouwt de kweker niet als verloren. „Het klinkt misschien idealistisch, maar ik vind het leuk om ’mijn’ scholieren iets te kunnen meegeven. Wellicht komt hun dat in een latere baan van pas.” Van de Lockant zet zich ook in om stagiairs op een goede manier te begeleiden. De kweker heeft vrijwel continu studenten aan het werk en is door Aequor benoemd tot
Van de Lockant leert medewerkers ziekten en plagen herkennen.
De Boomkwekerij 1 (10 januari 2014)
vd lockant layout.indd 18
02-01-14 15:37
Leerbedrijf
Van de Lockant Potcultuur, Gassel Sortiment: Breed sortiment sierheesters
en
coniferen.
Deels uit eigen vermeerdering. De producten worden afgezet in 2 tot 12 l-containers. Afzet: Tuincentra, hoveniers, handelsbedrijven, cash & carry’s en Landgard. Oppervlakte: 1,5 ha containerveld, 0,5 ha kas Personeel: 4 vaste medewerkers, 6 à 7 scholieren Website: www.lockantpotcultuur.nl
Martien van de Lockant is een ‘mensenondernemer’. Hij heeft niet alleen oog voor productie, maar ook voor de mensen op zijn bedrijf.
erkend leerbedrijf. „Meestal gaat het om leerlingen van de BBL-opleiding Boomteelt”, vertelt Van de Lockant. „Sinds de locatie in Nijmegen is geschrapt, krijgen we nauwelijks nog stagiairs van de voltijdopleiding. De meeste jongens en meiden met ’groene’ vingers, geven namelijk de voorkeur aan een opleiding dicht bij huis. Is er in de nabijheid geen boomteeltopleiding, dan kiezen ze voor iets anders. Zonde. Ik vind dat we als sector moeten proberen om de spreiding van de opleidingen te verbeteren. Daarnaast moet het opleidingsmateriaal beter aansluiten op de praktijk: er wordt nog steeds met dezelfde bomen- en plantenlijst gewerkt als twintig jaar geleden!”
Jongeren zijn leergierig De kweker vindt het belangrijk dat de boomkwekerijsector ook in de toekomst kan beschikken over voldoende en gekwalificeerd personeel. Dat is een van de redenen dat hij zijn bedrijf openstelt voor stagiairs „Daarbij houd ik ervan om met jongeren te werken: ze zijn leergierig en je kunt hun echt wat bijbrengen. Ik vind het mooi om te zien hoe iemand steeds meer zijn draai vindt op de kwekerij. En je kan er zelf ook voordeel bij hebben: uit de stages zijn twee kundige en gemotiveerde medewerkers voortgekomen. Daarbij brengen de stagiairs vaak informatie mee: vanuit hun opleiding bezoeken zij immers veel verschil-
lende kwekerijen. Ik kan dus ook van hen leren.” Alsof dat nog niet genoeg is, draaien ook regelmatig leerlingen van het speciaal onderwijs mee bij Van de Lockant. Dit leverde hem in het verleden ook al een medewerker op. „Verder brengen bewoners van het blinden- en slechtziendeninstituut in Grave vier maal per jaar een bezoek aan onze kwekerij. Zij werken dan een ochtendje mee. Hiermee creëer ik vooral een stukje draagvlak in de omgeving. En dat vergemakkelijkt op andere momenten de verdere ontwikkeling van het bedrijf, het aanvragen van een vergunning gaat bijvoorbeeld een stukje makkelijker. Daarbij, een kwekerij runnen is meer dan alleen produceren, je maakt onderdeel uit van de maatschappij. Investeren in je omgeving is daarom een must.” Van de Lockant geeft toe dat alle genoemde inspanningen behoorlijk wat tijd kosten. Maar dat betaalt zich volgens de kweker ruimschoots terug. „De stagiairs nemen immers ook werk uit handen. Daarbij vind ik dat iedere kweker zijn verantwoordelijkheid moet nemen en moet investeren in de jeugd. Alleen samen kunnen we ervoor zorgen dat er in de toekomst voldoende goed personeel voorhanden is. Maar ik vind het ook gezellig om jeugd op het bedrijf te hebben: het brengt leven in de brouwerij. Kortom, investeren in jongeren levert winst op voor de sector én voor mijn eigen kwekerij.” <
De Boomkwekerij 1 (10 januari 2014)
vd lockant layout.indd 19
19
02-01-14 15:37
Tekst en Foto: Arno Engels
Doorwerken in kerstperiode Rond de feestdagen zijn veel bedrijven gesloten, maar kwekers die winterhandveredelingen maken, leggen hun messen en scharen dan niet gauw neer. Bij Leo Veelenturf Boomkwekerij in Boskoop werd er doorgewerkt aan nieuwe partijen heesters op stam. Zzp’er John van den Hoek was zaterdag bezig met het terzijde zetten onder een lip van Cotoneaster dammeri ’Winter Jewel’, terwijl Leo Veelenturf alvast griffels knipt van de volgende cultivar, C. apiculatus ’Tom Thumb’. Deze zetlingen worden niet gedoopt in was, maar dichtgebonden met ribonstrips, waardoor de slaging volgens Veelenturf beter is dan met dopen. < Bekijk meer foto’s van het werk bij Veelenturf op deboomkwekerij.nl.
20
De Boomkwekerij 1 (10 januari 2014)
Spread 2 paginas-BKW13-41.indd 20
06-01-14 12:09
De Boomkwekerij 1 (10 januari 2014)
Spread 2 paginas-BKW13-41.indd 21
21
06-01-14 12:09
542055.indd 22
6-1-2014 15:40:32
542056.indd 23
6-1-2014 15:41:32
542057.indd 24
6-1-2014 15:50:53
Ondernemersvragen
Illustratie: Studio Moor
Hoe kan ik mijn meewerkende kinderen fiscaal voordelig belonen? Helpen uw eigen kinderen mee binnen uw bedrijf? Dat is fijn! Maar weet u dat u in dat geval ook nog de loonaftrekpost kunt opvoeren, zodat u minder belasting hoeft te betalen?
Martin van Wirdum Alfa Accountants en Adviseurs mvanwirdum@alfa.nl
Wanneer de kinderen meewerken in het bedrijf van hun ouder(s) kan het fiscaal aantrekkelijk zijn om hen een vast salaris uit te betalen. De inkomsten die uw kinderen voor hun werkzaamheden krijgen, blijven voor hen meestal onbelast.
Hoe werkt deze regeling? U bent in deze situatie zowel ouder als werkgever. Afhankelijk van de fiscale situatie van het kind en de ouder(s) hoeft het meewerkende kind geen inkomstenbelasting te betalen over het ontvangen loon; de ouders krijgen een aftrekpost tegen maximaal 45%. Het voordeel kan dan oplopen tot enkele duizenden euro’s op jaarbasis.
Aftrekpost Stuur uw vragen of suggesties naar Postbus 9324, 2300 PH Leiden. U kunt ook bellen of mailen met (071) 565 96 82, boomkwekerij@hortipoint.nl
Het salaris van de kinderen kan door de ouder(s) als loonkosten worden meegenomen en vervolgens dus als aftrekpost worden gebruikt. Het belastingvoordeel dat deze aftrekpost oplevert, is afhankelijk van het resultaat van de onderneming. Voor 2014 kan dit maximaal 45% zijn.
Het kind verkrijgt het salaris (gedeeltelijk) onbelast vanwege de toepassing van de heffingskortingen. De algemene heffingskorting is voor 2014 €2.103; de arbeidskorting is afhankelijk van het salaris van de kinderen. In de meeste gevallen zal dit bijna 2% van het arbeidsinkomen zijn.
Voordeelberekening Een meewerkend kind krijgt op jaarbasis vanuit het bedrijf van de ouder(s) een loon van €6.000. Als het kind verder geen inkomsten heeft, wordt over deze €6.000 (bijna) geen inkomstenbelasting betaald. De loonkosten voor de ouders bedragen €6.465, omdat er ook een premie zorgverzekeringswet (7,5%) moet worden afgedragen. Als deze loonkosten vanwege de omvang van de winst van de onderneming in totaal tegen 45% aftrekbaar zijn, kost dit de ouder(s) in werkelijkheid maar €3.547, terwijl het kind €6.000 krijgt. Een voordeel van bijna €2.500 op jaarbasis. Wanneer het meewerkende kind verplicht verzekerd is voor de werk-
nemersverzekeringen, zoals de WW, kan het voordeel ongeveer €2.000 op jaarbasis bedragen.
Verdiengrenzen Heeft uw kind nog een ander baantje naast het werk binnen uw bedrijf, dan kan het zo zijn dat hij of zij nog wel belasting moet bijbetalen. Dit verkleint het voordeel. Let daarom ook goed op de kinderbijslag en de studiefinanciering. Voor beide regelingen mag een kind niet te veel bijverdienen, omdat anders gekort wordt op deze regelingen.
Vereenvoudigde afdracht Daarnaast kan er ook een vereenvoudigde regeling voor de afdracht van loonbelasting van toepassing zijn. Hierbij is het van belang of het kind een zogenoemde echte of fictieve dienstbetrekking heeft. Hiervoor is bijvoorbeeld van belang of het kind onder dezelfde arbeidsvoorwaarden werkt als de andere medewerkers. Vraag uw adviseur naar uw mogelijkheden om deze regeling toe te passen. < De Boomkwekerij 1 (10 januari 2014)
Ondernemersvragen rechterpag-BKW14-01.indd 25
25
06-01-14 12:12
Tekst en Foto’s: Arno Engels
Snel en goed werken Met allerlei trekkers, rooiers, wagens en hefmasten weten ze bij Boomkwekerij Dictus-Hereijgers snel te werken als het mooi weer is. Als het weer minder is, kunnen ze binnen doorgaan met sorteren. Zodoende kan John Dictus, die het bedrijf runt met zijn vrouw Bianca, het wortelgoed snel leveren. Herkomstcertificaten moeten ze ook snel hebben, maar die worden niet altijd tijdig aangeleverd.
Het is de laatste drukke dag voor de kerstperiode. John Dictus zit op de heftruck, rijdt pallets met gerooid bosplantsoen de loods in, zet op het buitenerf lege pallets klaar om mee te nemen naar het veld, en heeft ondertussen een mobieltje aan zijn oor. Hij belt met medewerkers die rooien, opkuilen of pallets vol stapelen voor de handel. En die handel belt weer over leveringen. „Wil je het faxen? Zet anders maar op de mail.” „Ik doe hier niets”, zegt de kweker grijnzend als hij van de heftruck stapt. En dan, wijzend naar het mobieltje: „Dat je die altijd bij je hebt, kon je tien jaar geleden niet voorstellen.” Communicatiemiddelen worden steeds geavanceerder. De meeste orders komen nog altijd per fax binnen, maar het aantal per mail groeit. Dictus gebruikt echter nog een ouderwets mobieltje. „Een smartphone kan niet tegen zand en water.” Medewerkers zijn met verschillende trekkers en machines in de weer. Op het veld achter het bedrijf haalt een
Vanuit de kuilhoek kunnen orders snel worden geraapt.
26
klembandrooier een aantal rijen lindes uit de grond. Dictus heeft deze rooier een jaar of vier geleden zelf in elkaar gezet. Het is niet de enige klembandrooier in bedrijf, want in de schuur staat een tweede gebruiksklaar, hangend achter een zware trekker. „Die is voor de grotere planten.” In principe kan de kweker al het bos- en haagplantsoen met deze twee klembandrooiers er uitrijden. „Rosa rugosa kunnen we er ook wel - hup! - mee naar binnen rijden, maar die planten rooien we meestal met een schudmes. Omdat ze met het laden zo aan elkaar hangen.” Dictus beschikt ook over twee schudlichters. En ook nu staat er één op het erf paraat achter een trekker, terwijl de ander bezig is om (gestekte) sierheesters te rooien. Zo zijn er ook nog aparte trekkers voor de logistiek. Ze komen nu van het veld af; het is middagpauze. De ene trekker, met zowel voor- als achterop een hefmast, neemt een open wagen mee en parkeert achter een lange huifwagen. Aan de andere trekker hangt voor en achter al een volle pallet.
Personeel koesteren „Het moet snel en goed”, legt Dictus de wijze van rooien, laden en transporteren uit. De kweker wil zo min mogelijk op en neer rijden tussen percelen en het bedrijf. „Anders kost het te veel geld. En snel werken is ook goed voor de kwaliteit; wortelgoed droogt dan niet uit.” De vele mechanisatie vindt hij ook belangrijk voor zichzelf en het personeel. „Je hebt maar één rug. Als je niet genoeg mechaniseert, word je dat ’s avonds wel gewaar aan je rug. Dat is niet goed.” Het personeel dat Dictus heeft, koestert hij. Tot de medewerkers behoren een paar jongens uit de buurt, en een
John is de kweker, Bianca doet de administratie en orders bezorgen.
De Boomkwekerij 1 (10 januari 2014)
John Dictus.indd 26
02-01-14 15:37
Bos- en haagplantsoen
Boomkwekerij Dictus-Hereijgers, Achtmaal Sortiment: bos- en haagplantsoen en sierheesters uit winterstek Afzet: vooral aan groothandelaren en boomkwekers in binnen- en buitenland, daarnaast aan hoveniers, cash-and-carry’s en tuincentra Oppervlakte: 30 ha Personeel: naast John en Bianca Dictus acht medewerkers Website: dictushereijgers.nl
Bekijk meer foto’s van dit bedrijf op deboomkwekerij.nl.
Dictus haalt veel bos- en haagplantsoen met klembandrooiers uit de grond, maar hij zet ook nog traditionele schudlichters in.
paar Roemeense meiden die al jaren in het seizoen terugkeren op het bedrijf. Al werkende bij Dictus hebben de Roemenen de kwekerstaal geleerd; ze blijken een aardig woordje Nederlands en Brabants te spreken. Dictus is niet alleen blij met de mechanisatie en de medewerkers, maar ook met de handel. „Je hoort mij niet klagen”, zegt de kweker over de afzet tot aan de kerst. De vraag naar sommige soorten was heel goed. „Ligustrum ovalifolium krijg je niet uitgedeeld”, noemt hij als voorbeeld. De handel in enkele soorten stagneerde wel, maar Dictus maakt zich geen zorgen. „De handel komt in het voorjaar wel weer. En als er één soort niet goed loopt, verkopen we tig andere soorten wel.”
Herkomsten meer op zoeklijsten De vraag naar herkomsten neemt volgens Dictus toe. Hij is al een jaar of zeven bezig met verschillende selectieherkomsten uit Nederland, Duitsland en Denemarken. „Ik heb op het punt gestaan om ermee te stoppen, want er was eerst maar weinig vraag terwijl het wel duur zaad is”, geeft de kweker toe. „Nu trekt de vraag dus aan.” Het valt de kweker bovendien op dat herkomsten steeds meer op zoeklijsten staan vermeld. Voorheen stonden ze er nog niet op. „Als klanten enkele jaren geleden herkomsten wilden hebben, belden ze je op.”
Op zoeklijsten gaat het behalve om selectieherkomsten ook om herkomsten die autochtoon zijn in Nederland of gebietsheimisch in Duitsland. Zulke herkomsten heeft Dictus nog niet, maar: „Het kan goed zijn dat we er komend jaar stillekes aan mee beginnen.” De vraag naar autochtoon moet dan wel concreet zijn. „Want autochtoon zaad is nog duurder dan zaad van selectieherkomsten.” Bij herkomsten heeft de klant wel bewijs nodig in de vorm van basiscertificaten. Op het moment van levering moeten die certificaten wel bij iedere partij planten zitten. De handel werkt tegenwoordig snel, het bekende ’vandaag bestellen en morgen leveren’. Maar Dictus heeft de planten vaak eerder gerooid en geleverd dan dat hij de herkomstcertificaten van Naktuinbouw heeft ontvangen. „Als het twee werkdagen duurt, à la”, zegt de kweker. „Maar twee weken of zelfs twee maanden? Dat duurt veel te lang. Klanten bellen dan op: ’Waar blijft het certificaat?’ Als kwekers moeten we snel planten leveren, dus ook certificaten.” Dictus begrijpt niet waarom certificaten zo lang op zich laten wachten. „We moeten voor de keuring wel alles digitaal aanleveren”, zegt de kweker. Hij wil als oplossing graag zelf certificaten kunnen uitschrijven. „Maar ik mag het niet.” Wie weet in de toekomst wel. Dictus zit nog vol plannen voor het bedrijf. „Ik wil nog efficiënter en duurzamer werken, met behulp van innovatieve technieken. Maar ze moeten wel eerst goed werken. Niet half.” < De Boomkwekerij 1 (10 januari 2014)
John Dictus.indd 27
27
02-01-14 15:37
Foto: Arno Engels
Bemest gericht op gezaagde moerbedden Wanneer moerbedden van vruchtboomonderstammen zijn gezaagd, is het raadzaam om grondmonsters te nemen. Op basis hiervan kunt u deze winter gericht organisch bemesten.
Jan van Lavieren AgruniekRijnvallei Plant j.vanlavieren@agruniekrijnvallei.nl
Voor een goede wortelontwikkeling van de onderstammen zijn vocht, lucht, voldoende mineralen en bodembiologie nodig. De laatste jaren is er in verschillende teelten een discussie ontstaan over het nut en effect van fosfaatbemesting. Fosfaat, een belangrijk element voor wortelontwikkeling, bindt zich in de grond makkelijk aan calcium of ijzer. Dit gebeurt respectievelijk bij een te hoge of te lage pH. Met andere woorden: bij een fosfaatgift zoals in de regel wordt gedaan met 23-23-0, wordt de fosfaat gebonden en is dus niet beschikbaar voor planten. Fosfaat in organische vorm is wel beschikbaar voor planten. Recente onderzoeken in de fruitteelt en akkerbouw laten zien dat bladbemesting een belangrijke toepassing is om fosfaat in de plant te krijgen. Ook zijn er producten op de markt die de beworteling kunnen versterken of verbeteren. De meeste producten hebben een organische oorsprong. Ze kunnen zinvol zijn in de teelt van onderstammen, maar moeten op de lokale percelen worden uitgetest. Goede resultaten uit onderzoek of van collega’s zijn niet altijd een garantie dat het op uw perceel ook zo werkt. Iedere bodem heeft door verschillende teeltmaatregelen immers een eigen bodemflora en -fauna. Tijdens aanaarden wordt er ook al veel organisch materiaal
aangevoerd. Producten kunnen daarbij zeer goed aansluiten of juist niet.
Aandachtspunten bij koelen Belangrijke aandachtspunten bij het koelen zijn de temperatuur en de luchtvochtigheid. Registreer en controleer dit dagelijks. Houd de temperatuur in de cel constant tussen -0,5°C tot +2°C. Bij perenbomen mag het niet kouder dan 0°C worden, anders bevriezen de dunste worteltjes. De relatieve luchtvochtigheid (rv) moet 90 tot 95% zijn. Bij de lage temperatuur en de hoge luchtvochtigheid kan er toch nog uitdroging plaatsvinden door luchtcirculatie van de verdampers. Laat de verdampers niet te lang achtereen draaien, omdat dit uitdroging versterkt. Bij de hoge temperaturen van de afgelopen weken zullen koelbewegingen ook navenant zijn. Controleer de wortels daarom regelmatig op uitdroging: snijd met een mes de wortels aan en voel of deze nog vers zijn. Zijn de wortels te droog dan dient er meer bevochtigd te worden. Te natte omstandigheden in de cel zijn echter niet wenselijk, omdat er dan schimmelvorming kan ontstaan. Doordat de bomen niet meer kunnen opdrogen kan vruchtboomkanker zich ontwikkelen. <
Laat leeggerooide moerbedden analyseren, en pas vervolgens de bemesting erop aan.
28
De Boomkwekerij 1 (10 januari 2014)
Teeltadvies rechterpag-BKW14-01.indd 28
06-01-14 12:49
Teeltadvies
Maak een goede start van het nieuwe jaar Gebruik januari om u goed voor te bereiden op het nieuwe seizoen. Bespreek met uw adviseur de teeltplanning en zaken als potgrondkeuze, bemesting en gewasbescherming.
Wilco Dorresteijn DLV Plant w.dorresteijn@dlvplant.nl
Een efficiënte productie en een goed teeltresultaat met weinig uitval zijn nodig om de kostprijs te beheersen en voldoende marge te kunnen maken. Beperkt u zich tot een aantal teeltfactoren, dan gelden afhankelijk van uw bedrijfstype de volgende aspecten. > Laat percelen die afgelopen jaar regelmatig te nat waren, onder de loep nemen. Zorg dat structuur en ontwatering op orde zijn. > Bereken qua bemesting uw gebruiksruimte en aanvoermogelijkheden en kijk welke organische materialen u het beste kunt gebruiken. > Bezoek uw leverancier van uitgangsmateriaal om de kwaliteit te beoordelen en maak afspraken over zaken als snoeien, afharden en bijmesten voor het afleveren. > Bespreek de potgrondkeuze voor komend seizoen. Mogelijk is een aanpassing van het mengsel nodig om de potgrond meer drainerend te krijgen, of u wilt juist dat de potgrond minder snel uitdroogt. > Denk na over de hoeveelheid langzaamwerkende meststoffen in de potgrond, de werkingsduur en het afgiftetype. Voor bedrijven die recirculeren is een basis aan
langzaamwerkende meststoffen door de potgrond en aanvullend bijmesten met oplosmeststoffen een goede optie. Bedrijven met een open containerveld mogen volgens het Activiteitenbesluit alleen werken met langzaamwerkende meststoffen. Kies daarbij niet voor één dosering voor alle gewassen, maar pas de dosering en werkingsduur aan aan de mestbehoefte van het gewas. > Maak een goede arbeidsplanning. Als teeltwerkzaamheden te laat worden uitgevoerd, leidt dit meestal tot meer uitval.
Pas gewasbeschermingsplan aan Vanaf 2015 komt er een alternatief voor het gewasbeschermingsplan, maar dit jaar is het plan dus nog verplicht. Pas uw huidige gewasbeschermingsplan aan. Kijk naar de mogelijkheden van geïntegreerde bestrijding op uw bedrijf en hoe u het middelenverbruik kunt verminderen. Dit laatste is goed voor het milieu en de portemonnee. Maak bijvoorbeeld bij Cylindrocladium in Buxus gebruik van waarschuwingsmodellen en spuit alleen bij een hoge infectiedruk. <
Blijf in vaste planten alert op schimmels Het weer heeft zich deze winter nog niet echt winters gedragen. Hoge temperaturen van rond de 10°C betekenen dat een aantal schimmels zich kunnen blijven ontwikkelen in vaste planten.
Marco Schuurmans Cultus Agro Advies marcoschuurmans@cultus.nl
De belangrijkste schimmel die altijd aanwezig is, is Botrytis. Vooral in tunnels en kassen is het afvoeren van vocht een zeer belangrijk aandachtspunt. Zeker in foliekassen, waar minder vocht wordt afgevoerd via condensatie moet ruim worden gelucht, ook in de nachtperiode. Daar waar aanwezig kan gebruik worden gemaakt van ventilatoren om de luchtbeweging te stimuleren. Vergeet hierbij niet om ook de planten die ter overwintering zijn binnengezet op pallets of karren te controleren. Wees zeer spaarzaam met water geven. Indien het toch noodzakelijk is om water te geven, plan dit dan zeer zorgvuldig. Geef altijd water op een zonnige dag en voor 10.00 uur en voer dezelfde dag of de volgende dag ook een chemische schimmelbestrijding uit.
Beperkte werking De curatieve werking van de meeste fungiciden valt erg tegen in de winterperiode. Probeer preventief in te zetten. Om het maximale resultaat uit de beperkt beschikbare middelen te halen is het erg belangrijk om
deze op de juiste wijze en het juiste moment toe te passen. Bij lagere temperaturen (onder de 5°C) hebben we in de bedekte teelt Switch of Thiram. Voer de bespuiting uit voor 12.00 uur op een zonnige/drogende dag waarop goed gelucht kan worden. Gebruik weinig spuitvloeistof (maximaal 500 l/ha) maar gebruik wel voldoende middel. Normaal wordt de dosering weergeven per 100 l bij een dosering van 1.000 l spuitvloeistof per hectare. Indien minder spuitvloeistof per ha wordt gebruikt kan de dosering van het middel wel iets worden verhoogd maar overdrijf hier niet mee in verband met mogelijke gewasschade. Voeg geen uitvloeier toe bij beide middelen en om het oplossen te verbeteren kan eventueel gewerkt worden met een vooroplossing van lauw water. Beide middelen kunnen wat residu geven. Bij hogere temperaturen (rond de 10°C) kan Teldor of Frupica worden gekozen. Voor deze middelen wordt het wel aangeraden om een uitvloeier toe te voegen. Indien in een bepaald soort een schimmelaantasting is vastgesteld heeft het de voorkeur om deze pleksgewijs te bestrijden. < De Boomkwekerij 1 (10 januari 2014)
Teeltadvies rechterpag-BKW14-01.indd 29
29
06-01-14 12:49
Tekst: Arno Engels Foto: DLG
Conclusies Probos leveren uiteenlop en Opdrachtgevers vragen onvoldoende naar kwalitatief hoogwaardig plantmateriaal en kunnen onvoldoende controleren op kwaliteit en herkomst. Gecertificeerd plantmateriaal biedt bovendien onvoldoende garanties. Dit concludeerde Probos na het analyseren van diverse projecten. Verschillende partijen reageren wisselend op de conclusies.
Conclusie: Opdrachtgevers vragen onvoldoende naar kwalitatief hoogwaardig plantmateriaal. Bart Faassen onderschrijft deze conclusie. Hij stelt dat bij inschrijvingen alleen maar naar de prijs wordt gekeken. „Aannemers krijgen alleen werk als ze het goedkoopst zijn bij een inschrijving”, aldus de voorzitter van de LTO-Cultuurgroep voor bos- en haagplantsoen. „Als een specificatie niet klopt, zijn er toch geen sancties.” Bij inschrijvingen worden volgens Faassen bovendien eisen gesteld die vaak onzinnig en irreëel zijn. „Er gaan bijvoorbeeld nu aanvragen rond van soorten die ’autochtoon’ moeten zijn, maar waarvan er niet eens autochtone herkomsten in de Rassenlijst zijn opgenomen. Als we zo’n idiote aanvraag op tafel krijgen, voelen we ons voor de gek gehouden.” De cultuurgroep durft volgens Faas-
sen best te stellen dat deze het beste bos- en haagplantsoen van Europa kweekt. „We zijn transparant richting onze afnemers, en we adviseren hen welke soorten en maten ze het best kunnen hanteren”, aldus de voorzitter, waarbij hij verwijst naar het kwaliteitshandboekje ’Groen op Wit’. „In het boekje geven we uiterst duidelijk uitleg over ons product.” Evenals Faassen onderschrijft Ben Huisman, directeur van de Unie van Bosgroepen, de conclusie dat opdrachtgevers onvoldoende naar kwaliteit vragen. „Voorlichting geven over het belang van goed uitgangsmateriaal, is het minste wat je kunt doen.” Leden van de Bosgroepen zijn feitelijk opdrachtgever. „We kunnen ze wel adviseren over het te gebruiken plantmateriaal”, aldus Huisman, „en meestal doen we dat ook. Kwekers kunnen de herkomst aangeven, maar het komt ook voor dat wij zelf
ACTUEEL AAn dE sLAg mET AAnbEvELingEn Het analyseren van projecten vormde de eerste fase naar een beter functionerende afzetketen, in het kader van de Green Deal ‘Weet welk plantmateriaal je (ver)koopt’. De tweede fase wordt dit jaar ingezet, zo meldde John Janssen, woordvoerder van de Green Deal-stuurgroep, vorige week op de jaarvergadering van de LTOCultuurgroep voor bos- en haagplantsoenkwekers. De tweede fase betreft de implementatie van de volgende drie aanbevelingen door Probos: > Ontwikkeling van kennis- en communicatietraject. Bedoeling is om eindafnemers bij te staan in het beter formuleren van hun vraag naar plantmateriaal. Daarbij zal eindafnemers een systeem worden aangeboden waarmee zij kunnen controleren wat ze hebben gevraagd en welk plantmateriaal daadwerkelijk is geleverd. Kennis over plantmateriaal zal bovendien worden ingepast in bestaande onderwijsprogramma’s. > Verlenging van tracking & tracing-systeem naar eind van de keten. Bedoeling is dat het certificeringssysteem van Naktuinbouw garanties gaat bieden voor de herkomst en de kwaliteit van het plantmateriaal, door de gehele afzetketen heen. > Nadere stimulering vanuit wet- en regelgeving om kwalitatief hoogwaardig plantmateriaal te gebruiken.
30
zaad leveren aan kwekers, om zeker te zijn van de goede herkomst.” Ook Walter Scheerhoorn, medewerker bij Dienst Landelijk Gebied (DLG), deelt de conclusie van Probos. Hij ziet het kwaliteitsbewustzijn van opdrachtgevers nog niet snel vanuit henzelf veranderen. „Ze vertrouwen op de leveranciers en ze zijn natuurlijk gevoelig voor een prijs. Maar de prijs is niet altijd doorslaggevend.” Scheerhoorn verwijst naar een aanbesteding uit 2012, uitgevoerd door Projectbureau Asbestsanering van DLG. „Daar is zeer nadrukkelijk aandacht besteed aan duurzaamheid en kwaliteit van het plantmateriaal.” Een zaadherkomst moest bijvoorbeeld vermeld staan in de Rassenlijst en op een waarmerkstrookje van Naktuinbouw aan de bomen. Bij provincie Noord-Brabant wordt de conclusie van Probos echter niet gedeeld. „Wij vragen wel degelijk om
De Boomkwekerij 1 (10 januari 2014)
Probos NIEUW.indd 30
06-01-14 14:34
Afzetketen bos- en haagplantsoen
op ende reacties op heeft ons geadviseerd over de gehele aanbestedingsprocedure”, aldus Berd Wardenier van DLG. „Samen hebben we de veldcontroles uitgevoerd.”
Conclusie: Er is geen sluitend certificeringssysteem dat ook aan het eind van de keten garanties biedt voor de herkomst van het plantmateriaal.
Bij deze aanplant van Dienst Landelijk Gebied was juist wel gevraagd naar kwaliteit. De zaadherkomst van deze bomen moest in de Rassenlijst staan en op waarmerkstrookjes van Naktuinbouw.
kwalitatief hoogwaardig plantmateriaal”, stelt beleidsmedewerker Maayke Snel. De provincie werkt sinds 1993 namelijk met een zogenoemd milieumanagementsysteem. Dat vertaalt zich naar bestekken en contracten: minimaal 20% van het ingekochte plantmateriaal is EKOgekweekt en 80% volgens Milieukeur. „Zodoende werken we structureel aan verminderen van de milieubelasting.”
Conclusie: Opdrachtgevers zijn onvoldoende in staat om controles op de kwaliteit en herkomst van het geleverde plantmateriaal uit te voeren. „Als opdrachtgevers niet in staat zijn controle uit te oefenen, zijn ze niet capabel voor hun functie”, stelt Faassen. Opdrachtgevers hoeven volgens hem echter niet te controleren als ze bij gecertificeerde bedrijven kopen.
„Deze bedrijven laten zich door externen auditen. Ze verliezen hun status als ze niet aan wettelijke en extra zelf opgelegde eisen voldoen.” De Unie van Bosgroepen is het eens met de conclusie, aldus Huisman. „We kunnen wel adviseren, maar we controleren de kwaliteit en de herkomst doorgaans niet.” Provincie Noord-Brabant laat weliswaar een onafhankelijke deskundige bepalen of het plantmateriaal aan de gestelde eisen voldoet, zowel op de kwekerij als bij levering. „Maar buiten op de werkvloer is het vaak toch wel lastig om de hele keten na te kunnen gaan”, aldus Snel. Bij de aanbesteding door Projectbureau Asbestsanering werd al vroegtijdig erkend dat het keuren van plantmateriaal om specifieke vakkennis vraagt. Omdat DLG die expertise onvoldoende zelf in huis had, was samenwerking gezocht met Staatsbosbeheer. „Staatsbosbeheer
Deze conclusie wordt onderschreven door Unie van Bosgroepen, provincie Noord-Brabant en DLG. „Het kost wel wat om een sluitende certificering op te zetten”, aldus Huisman van de Unie, „maar we merken dat veel eigenaren van terreinen - waaronder ook gemeenten - geen hoge prioriteit geven aan het onderwerp. Dan zijn ze ook niet veel bereid om er (extra) kosten voor te maken.” Plantmateriaal met een certificaat van Milieukeur of EKO voldoet weliswaar aan de eisen van de provincie Noord-Brabant, en hierop vindt wel een onafhankelijke controle plaats. Desondanks lijkt er volgens Snel geen sluitend certificeringssysteem te bestaan. „Dat maakt het controleren op herkomst erg lastig.” Tijdens de veldcontroles kwamen DLG en Staatsbosbeheer opmerkelijke zaken tegen. „Bij meerdere partijen klopten de gegevens van leveranciers niet”, vertelt Wardenier. „Enkele kwekers hadden zelfs een formele verklaring ingediend, afgegeven en ondertekend door Naktuinbouw, als bewijs dat ze onder controle staan bij Naktuinbouw. Hiermee wekten ze de suggestie dat dit een garantie was voor de herkomst en soortechtheid.” Faassen neemt het op voor Naktuinbouw. „Keuringen van zaad en planten: het is nergens ter wereld zo goed geregeld als in Nederland. Het certificeringsprogramma van Naktuinbouw is sluitend, het biedt 100% zekerheid. Hoe kan men dit in twijfel trekken? De sluitende certificering stokt pas bij tussenpersonen in de keten die niet bij Naktuinbouw zijn aangesloten.” < De Boomkwekerij 1 (10 januari 2014)
Probos NIEUW.indd 31
31
06-01-14 14:34
Tekst: Suzan Crooijmans Foto's: De Boomkwekerij
De belangrijkste beurzen in binnen- en b uit (Inter)nationale vakbeurzen 2014
Maak een kopie of scheur het uit het blad en hang 'm aan de muur in de kantine: het jaarlijkse overzicht van vak- en consumentenbeurzen. Het schema zet in een notedop voor u de belangrijkste ontmoetingsmomenten relevant voor boomkwekers in het jaar op een rij.
De beurzenkalender is met de grootst mogelijke zorgvuldigheid samengesteld. Wij raden u toch aan voor u een beurs bezoekt, contact op te nemen met de beursorganisatie of de website van de beurs te bekijken voor de meest actuele informatie. Staat uw beurs ten onrechte niet in dit overzicht? Laat het de redactie weten en stuur een e-mail naar boomkwekerij@hortipoint.nl
Datum
Naam
7 t/m 9 januari 8 en 9 januari 8 en 9 januari 8 en 9 januari 14 t/m 16 januari 17 t/m 26 januari 22 en 23 januari 24 t/m 26 januari 28 t/m 30 januari 28 t/m 30 januari 28 t/m 31 januari 3 t/m 6 februari 3 t/m 6 februari 4 en 5 februari 4 en 5 februari 5 en 6 februari 5 t/m 7 februari 7 t/m 9 februari 11 t/m 13 februari 13 t/m 16 februari 14 t/m 16 februari 18 t/m 20 februari 20 t/m 23 februari 20 t/m 23 februari 21 t/m 23 februari 27 februari t/m 1 maart 28 februari t/m 2 maart 1 t/m 9 maart 2 maart 4 en 5 maart 4 t/m 6 maart 4 t/m 6 maart 7 t/m 9 maart 12 t/m 16 maart 12 t/m 18 maart 13 t/m 16 maart 14 t/m 16 maart 14 t/m 16 maart 19 t/m 21 maart 19 t/m 23 maart 20 t/m 23 maart 21 t/m 23 maart 4 t/m 6 april 8 t/m 10 april 9 en 10 april* 10 t/m 13 april 11 t/m 13 april 12 t/m 14 april 23 t/m 26 april 24 t/m 27 april 24 t/m 27 april 25 t/m 27 april 9 t/m 18 mei 20 t/m 24 mei 24 en 25 mei 28 t/m 30 mei 29 mei t/m 1 juni
De Groene Sector Fachmessen for Havecentre FloraHolland Winterfair Dan-Gar-Tek Sival Grüne Woche Groenbeurs Brabant Gartenträume Voorjaarsbeurs Arie Bouwman Euregiobeurs IPM Voorjaarsbeurs Twenthe Plant Voorjaarsbeurs Menkehorst Season Fairs Spring GROEN-direkt, voorjaarsbeurs Dag van de Openbare Ruimte Fruit Logistica Gartenträume Tuinbouwrelatiedagen Inventa Garden Gartenträume Salon du Végétal TuinIdee Expojardim Gartenträume Gardenia Gartenträume Ortogiardino Floriga Florall Landscape & Garden Landscape & Garden Gartenträume Giardina Garten München House and Garden Flora Gartenträume Seasonal Trade Fair Flower Spring For Garden Gartenträume Blühendes Österreich Flowers & Hortech Springfair Garten Ogrod I Ty Flowertarg Hortiflorexpo City and Flowers Flora Olomouc Spring Gartenträume Floraliën Chelsea Flower Show Werktuigendagen Hortitec Gartenträume
* bij voldoende deelnemers
32
De Boomkwekerij 1 (10 januari 2014)
Beurzenkalender2014-BKW14-01.indd 32
02-01-14 15:38
Beurzen
n b uitenland van 2014 op een rij
an
nt
s e
Plaats
Bijzonderheden
Telefoon
Website
Hardenberg, evenementenhal Odense, Denemarken Aalsmeer, FloraHolland Odense, Denemarken Angers, Frankrijk Berlijn, Duitsland Sint-Oedenrode, Liempdseweg Lingen, Duitsland Wijk bij Aalburg Venlo, Flora Trade Parc Essen, Duitsland Hengelo Hengelo Boskoop, ITC-terrein Hazerswoude, Baas-hal Brussel, België Berljjn, Duitsland Ulm, Duitsland Gorinchem, evenementenhal Karlsruhe, Duitsland Freiburg, Duitsland Angers, Frankrijk Den Bosch, Brabanthallen Batalha, Portugal Maagdenburg, Duitsland Poznan, Polen Berlijn, Duitsland Pordenone, Italië Leipzig, Duitsland Gent, België Oekraine, Kiev Kiev, Oekraïne Luxemburg Zürich, Zwitserland München, Duitsland Moskou, Rusland Celje, Slovenië Bremen, Duitsland Naaldwijk, Flora Holland Plovdiv, Bulgarije Praag, Tsjechië Rheinberg, Duitsland Wels, Oostenrijk Kiev, Oekraïne Aalsmeer, FloraHolland Stuttgart, Duitsland Kielce, Polen Katowice, Polen Beijing, China Sint-Petersburg, Rusland Olomouc Tsjechië Hundisberg, Duitsland Den Bosch, Brabanthallen Londen, Verenigd Koninkrijk Sint Truiden, België Sao Paulo, Brazilië Linslerhof, Duitsland
Vakbeurs voor de tuinbranche Tuinbouwvakbeurs Internationale handelsbeurs, o.a, boomkwekerij- en tuinplanten Internationale vakbeurs voor handelaren en kwekers Vakbeurs voor tuinbouw Internationale land- en tuinbouwbeurs Presentatie sortiment en monsterbeurs Tuinbeurs voor de groene ondernemer Presentatie verkoopconcepten tuinplanten Verkoopbeurs en kwekersplein Internationale vakbeurs voor de sierteelt Bestel- en verkoopbeurs Bestel- en verkoopbeurs Verkoopbeurs Verkoopbeurs Vakbeurs openbare ruimte Internationale tuinbouwvakbeurs Tuinbeurs voor de groene ondernemer Vakbeurs voor de tuinbranche Tuinbeurs Tuinbeurs voor de groene ondernemer Internationale sierteeltvakbeurs Tuinbeurs Internationale tuinbouw en groenbeurs Tuinbeurs voor de groene ondernemer Internationale sierteeltvakbeurs Tuinbeurs voor de groene ondernemer Tuinbouwvakbeurs Tuinbouwvakbeurs Voorjaarsbeurs voor o.a, boomkwekerijproducten Internationale vakbeurs voor landschap en tuin Internationale vakbeurs voor tuin- en landschap Tuinbeurs voor de groene ondernemer Tuinbeurs Tuintentoonstelling Beurs voor tuin- en landschapsinrichting Handelsbeurs voor tuinbouw en landschap Tuinbeurs voor de groene ondernemer Verkoopbeurs sierteelt, o.a. tuinplanten Sierteeltvakbeurs Vakbeurs Tuinbeurs voor de groene ondernemer Tuinbeurs Internationale tuinbouwvakbeurs Handelsbeurs met accent op tuin- en terrasplanten Vakbeurs voor o.a. tuinplanten Tuinbeurs voor de groene ondernemer Beurs voor boomkwekerij en landschapsinrichting Sierteeltbeurs Internationaal forum voor de groensector Internationale tuinbouwvakbeurs Tuinbeurs voor de groene ondernemer Tuinbouwevenement Bloemen, planten en tuinbeurs Mechanisatie demonstratie beurs voor de tuinbouw Internationale tuinbouwvakbeurs Tuinbeurs voor de groene ondernemer
(0523) 28 98 98 +45 (65) 56 02 83 (0297) 39 36 12 +45 (65) 56 02 83 +33 (02) 41 93 40 43 +49 (30) 30 38 20 27 (0413) 47 25 93 (0541) 66 95 96 (0416) 69 26 32 (077) 396 11 55 +49 (201) 724 45 39 (074) 276 66 89 (074) 291 71 59 (0172) 21 93 93 (0172) 21 15 76 +32 (2) 709 29 18 +49 (30) 30 38 20 45 (0541) 66 95 96 (0183) 68 06 80 +49 (721) 37 20 51 28 (0541) 66 95 96 +33 (241) 79 14 17 (073) 629 39 39 +351 (244) 76 94 80 (0541) 66 95 96 +48 (61) 869 20 38 (0541) 66 95 96 +39 (434) 23 21 11 +49 (351) 849 16 19 +32 (9) 336 78 92 +38 (44) 496 86 45 + 380 (44) 496 86 45 (0541) 66 95 96 +41 (58) 206 51 27 +49 (89) 94 95 50 +7 (495) 730 55 91 +386 (3) 543 30 00 (0541) 66 95 96 (0174) 63 33 33 +359 (32) 90 26 50 +42 (602) 50 13 81 (0541) 66 95 96 +43 (7242) 93 92 66 28 (035) 544 89 81 (0297) 39 36 12 +44 (711) 185 60 28 29 +48 (41) 365 12 22 +48 (32) 789 91 00 +86 (10) 88 10 22 73 +7 (812) 321 27 51 +420 (585) 72 61 11 (0541) 66 95 96 (073) 629 39 39 +44 (20) 84 52 60 50 00 +32 (11) 68 23 39 +55 (19) 38 02 41 96 (0541) 66 95 96
evenementenhal.nl danskehavecentre.dk floraholland.com dan-gar-tek.com/fagmesse.dk sival-angers.com gruenewoche.de groenbeursbrabant.nl gartentraeume.com abtuin.nl garden-plant.nl ipm-messe.de twentheplant.nl menkehorst.nl floralisboskoop.nl groen-direkt.nl dagvandeopenbareruimte.be fruitlogistica.de gartentraeume.com evenementenhal.nl inventa.info gartentraeume.com salonduvegetal.com tuinideedenbosch.nl exposalao.pt gartentraeume.com gardenia.mtp.pl gartentraeume.com fierapordenone.it leipziger-messe.de florall.be pe.com.ua pe.com.ua gartentraeume.com giardina.ch garten-muenchen.de garden-expo.ru ce-sejem.si gartentraeume.com floraholland.com fair.bg for-garden.cz gartentraeume.com gartenmesse.at bto-exhibitions.nl floraholland.com messe-stuttgart.de targikielce.pl eventseye.com hortiflorexpo.com lenexpo.ru flora-ol.cz gartentraeume.com 2xpo.nl rhs.org.uk stugu.be/WTD hortitec.com.br gartentraeume.com
De Boomkwekerij 1 (10 januari 2014)
Beurzenkalender2014-BKW14-01.indd 33
33
02-01-14 15:38
Datum
Naam
4 t/m 6 juni 5 juni 7 t/m 9 juni 10 t/m 12 juni 12 t/m 15 juni 19 t/m 21 juni 21 en 22 juni 24 en 25 juni 26 juni 12 t/m 15 juli 14 t/m 17 augustus 21 t/m 23 augustus 25 t/m 28 augustus 25 t/m 28 augustus 26 en 27 augustus 27 t/m 29 augustus 27 t/m 29 augustus 27 t/m 29 augustus 27 t/m 30 augustus 28 t/m 30 augustus 28 t/m 30 augustus 31 augustus t/m 2 september 2 en 3 september 3 en 4 september 5 en 6 september 10 en 11 september 10 t/m 12 september 14 t/m 16 september 17 t/m 19 september 18 t/m 20 september 17 t/m 20 september 21 t/m 23 september 1 en 2 oktober 2 t/m 4 oktober 1 t/m 3 oktober 3 t/m 5 oktober 8 en 9 oktober 10 t/m 13 oktober 29 oktober t/m 2 november 5 t/m 7 november 25 t/m 27 november 9 t/m 11 december
IFTEX PatioPlaza Gartenträume GreenTech RHS Flower Show Euroforest Rosen und Gartenmesse HTA National Plant Show Meet & Green OFA Short Course Flora Olomouc Farwest-show Cash&Carry days, Najaarsbeurs Menkehorst Florall GROEN-direkt, najaarsbeurs Season Fairs Autumn Stolker Plants Fair Plantarium Green is Life Flowers IPM Spoga+Gafa Four Oaks Autumn Fair The Green World Demo-Dagen Flormart GLEE FlowersExpo APF-show GaLaBau Green Expo Expo TCO Iberflora GrootGroenPlus Orticolario Elmia Garden Florex Indagra IFTF&IHTF Tuinbouwrelatiedagen Boomkwekerij Vakbeurs
Consumentenbeurzen in Nederland 2014
34
Datum Naam Plaats
Bijzonderheden
18 en 19 januari 20 t/m 23 februari 20 t/m 23 februari 27 februari t/m 2 maart 6 t/m 9 maart 9 t/m 18 mei 13 t/m 19 mei 6 t/m 9 juni 11 t/m 15 juni 10 juli 18 t/m 27 juli 21 september 14 t/m 20 november
Beurs met respect voor het milieu Tuinevenement Tuinevenement Mix van kunst, tuin en milieu Tuin- en lifestylebeurs Tuinbouwevenement Lifestyle evenement Beurs voor decoraties voor huis en tuin Tuinevenement Tentoonstelling en keuringen Tuinevenement Groenmarkt Lifestyle evenement
De Boomkwekerij 1 (10 januari 2014)
goGREEN TuinIdee Tuin & Sfeer Huis & Tuin Garden Event FloraliĂŤn Libelle, zomerweek Summer Fair Fleurig Internationaal rozenconcours Bloem&Tuin Groei & Bloei Natuurmarkt Margriet Winterfair
Gorinchem, evenementenhal Den Bosch, Brabanthallen Groningen, Martiniplaza Leeuwarden, WTC Expo Assen, TT-hall Den Bosch, Brabanthallen Almere, Almeerderstrand Ommen, Landgoed Het Laer Bennekom, kasteel Hoekelum Scheveningen, Westbroekpark Nuenen, Landgoed Gulbergen Doorn Utrecht, Jaarbeurs
n
Beurzen
Plaats
Bijzonderheden
Telefoon
Website
Nairobi, Kenia Naaldwijk, FloraHolland Burg Hülshoff, Duitsland Amsterdam, RAI Birmingham, Verenigd Koninkrijk Bourgogne, Frankrijk Königsberg, Duitsland Engeland, Coventry Swolgen, Mart van Dijk Ohio, VS Olomouc Tsjechië Oregon, Verenigde Staten Twenthe Plant, Hengelo Hengelo Gent, België Boskoop Boskoop, ITC-terrein Boskoop Boskoop, ITC-terrein Warschau, Polen Moskou, Rusland Keulen, Duitsland Lower Withington, Engeland Naaldwijk, Flora Holland Brno, Tsjechië Arhnem, Papendal Padua, Italië Birmingham, Engeland Moskou, Rusland Reigate, Engeland Neurenberg, Duitsland Gent, België Dodewaard, Bonegraafseweg Valencia, Spanje Zundert, CLTV Como, Italië Jönköping, Zweden Cluj-Napoca, Roemenië Boekarest, Roemenië Vijfhuizen, Expo Haarlemmermeer Venray, evenementenhal Venray, evenementenhal
Internationale tuinbouwvakbeurs Tuinplantenplaza start tuinplantenseizoen Tuinbeurs voor de groene ondernemer Internationale tuinbouwvakbeurs Tuinbeurs Mechanisatievakbeurs voor bosbouw Beurs en tentoonstelling voor kweker en particulier Beurs en tentoonstelling voor kweker en handelaar Demodag voor de boomkwekerij Sierteeltvakbeurs Internationale tuinbouwvakbeurs Boomkwekerijbeurs en symposia Bestel- en verkoopbeurs Bestel- en verkoopbeurs Najaarsbeurs voor o.a. boomkwekerijproducten Verkoopbeurs Verkoopbeurs Bestel- en verkoopbeurs Internationale boomkwekerijvakbeurs Internationale tuinbouwvakbeurs Internationale tuinbouwvakbeurs Internationale vakbeurs voor de groensector Internationale boomkwekerijvakbeurs Verkoopbeurs Internationale tuinbouwvakbeurs Totaalvakbeurs voor recreatie en groen Internationale sierteeltvakbeurs Internationale tuin- en vrijetijdsbeurs Internationale vakbeurs voor bloemen-, tuin- en landschap Boomkwekerij en mechanisatiebeurs Internationale vakbeurs voor de groene en openbare ruimte Vakbeurs voor grootgroen en tuinsector Vakbeurs voor kwekers en groenvoorzieners Sierteeltvakbeurs, handel en tuincentra Internationale boomkwekerij vakbeurs Internationale beurs voor tuin en landschap Tuinbeurs Beurs voor bloemen-, tuin- en landschap Internationale land- en tuinbouwbeurs Internationale tuinbouwbeurs Vakbeurs voor de tuinbranche Vakbeurs gecombineerd met Groene Sector
(020) 662 24 82 (0174) 63 33 33 (0541) 66 95 96 (020) 549 12 12 +44 (20) 84 52 60 50 00 +34 (902) 74 73 30 +49 (9505) 80 44 18 +44 (118) 930 31 32 (077) 46 37 118 +1 (614) 487 11 17 +420 (585) 41 12 75 +1 (800) 342 64 01 (074) 276 66 89 (074) 291 71 59 +32 (9) 336 78 92 (0172) 21 15 76 (0172) 21 93 93 (0172) 21 34 68 (0172) 23 54 00 +48 (22) 435 47 20 +7 (493) 748 37 70 + 49 (221) 821 22 96 +44 (1477) 57 13 92 (0174) 63 33 33 +420 (608) 87 42 99 (06) 21 70 08 88 +39 (49) 84 05 70 +44 (20) 30 33 21 97 +7 (495) 221 12 51 +44 (17) 37 24 50 81 +49 (0) 911 86 06 +32 (0) 92 41 92 11 (0172) 23 54 00 +34 (963) 86 11 60 (076) 597 79 84 +39 (31) 334 75 03 +46 (36) 15 20 00 +4 (264) 41 90 88 +40 (21) 202 57 05 (020) 662 24 82 (0478) 51 97 90 (0478) 51 97 90
hppexhibitions.com floraholland.com gartentraeume.com greentech.nl rhs.org.uk euroforest.fr rosenmesse.de nationalplantshow.co.uk meetengreen.nl ofa.org www.flora-ol.cz farwestshow.com twentheplant.nl menkehorst.nl florall.be groen-direkt.nl floralisboskoop.nl www.stolkerplants.com plantarium.nl greenislife.pl ipm-moscow.com spogagafa.com fouroaks-tradeshow.com floraholland.com green-world.info demo-dagen.nl flormart.it gleebirmingham.com flowers-expo.ru apfexhibition.co.uk www.galabau.info-web.de green-expo.be treecentreopheusden.nl feriavalencia.com grootgroen.nl orticolario.it elmia.se expo-transilvania.ro indagra.ro/about hppexhibitions.com evenementenhal.nl evenementenhal.nl
Meer over vak- en consumentenbeurzen vindt u het hele jaar door onder het tabblad ’Tips’ op DeBoomkwekerij.nl
Telefoon
Website
(071) 561 19 34 (073) 629 39 11 (0528) 22 78 11 (058) 294 15 00 (0528) 22 78 11 (073) 629 39 39 (088) 556 4720 (0523) 28 98 98 (073) 503 09 55 (070) 353 63 82 (040) 283 12 31 (06) 14 27 52 37 (088) 556 4720
www.gogreenbeurs.nl tuinidee.nl tnoord.nl wtchuistuin.nl tnoord.nl 2xpo.nl libellezomerweek.nl evenementenhal.nl fleurig.nl denhaag.nl bloem-en-tuin.nl eventserviceplus.nl margrietwinterfair.nl
De Boomkwekerij 1 (10 januari 2014)
Beurzenkalender2014-BKW14-01.indd 35
35
02-01-14 15:38
Foto's: De Boomkwekerij, Arno Engels, Henry Maessen
p ro d u c ta n a lys e
Stroef seizoen voor Skimmia japonica Ondanks dat er afgelopen jaar fors minder Skimmia op de markt kwamen, spreken de meeste kwekers van een moeizaam seizoen. Als oorzaken worden genoemd dat tuincentra voorzichtig inkopen en dat consumenten de hand op de knip lijken te houden.
Kweker Frank Rentes uit Boskoop noemt het seizoen van Skimmia japonica om diverse redenen stroef. Het koude voorjaar zorgde volgens hem voor iets meer uitval en ook voor gemiddeld minder bloemen per plant. Dit kostte het bedrijf omzet. Bovendien was er door het koude voorjaar sprake van een groeiachterstand die in de loop van het jaar niet meer kon worden ingehaald. Rentes levert 1,5 en 4 l-containers waarvan alleen van de grootste maat nog wat stuks zijn overgebleven. „De prijs-
grootste prijsstijging zien. Kweker Dennis van Eijk in Boskoop zegt: „Er komt minder, maar toch blijft de handel moeizaam. Volgens mij houdt de consument dit seizoen voor het eerst écht de hand op de knip. Onze Skimmia werd altijd nog per kar besteld, maar dit jaar zijn het laagjes geworden.” <
handelsstemming
hoe loopt het?
Voorzichtige start vasteplantenhandel
’Tevreden over bomenhandel’
De afzet van vaste planten naar Amerika is in volle gang. De handel binnen Europa komt iets minder vlot op gang, maar is nog steeds redelijk goed te noemen.
Reden voor mopperen is er tot op heden niet, menen de landplantenkwekers. Afhankelijk van de afzetmarkt wordt de handelsstemming als redelijk goed tot goed beoordeeld. Handel op Noord-Amerika loopt goed en is vergelijkbaar met voorgaande jaren. Richting Europa is de stemming wat afwachtender maar wordt door de kwekers over het algemeen nog steeds als redelijk goed omschreven. Pottenkwekers in Europa zijn dit jaar wat voorzichtiger met de inkoop van uitgangsmateriaal. „Met name kwekers uit Duitsland, Frankrijk, Nederland en België zijn dit jaar later dan voorgaande jaren”, ervaren Leo
36
vorming stond onder druk, maar het kon slechter”, zegt hij. Kweker Johan Smits uit Mierlo noemt het seizoen stroever dan andere jaren. „Tijdens GrootGroenPlus heb ik nog prima verkocht, maar daarna werd de afzet minder. Ik merk dat tuincentra voorzichtig inkopen. Na een slecht voorjaar heb ik het idee dat bij hen het geld op is en dat ze niets op voorraad kopen.” Bij FloraHolland werden tot en met week 48 2 miljoen stuks aangevoerd. Dat was 29% minder dan in 2012. De middenprijs steeg met 25% naar €2,27. De lagere aanvoer op de veiling is voor een belangrijk deel het gevolg van het faillissement van een Westlandse Skimmia-kweker in het voorjaar van 2013. Hierdoor was er vooral minder aanbod in P9 en daardoor liet deze potmaat op de veiling de
en Arnold van Berkel uit Hillegom. Als voornaamste reden voor de afwachtende houding wordt de slechte afzet van afgelopen jaar genoemd. „Kwekers zijn behoudender na een slecht afzetseizoen. Dat is ook logisch. De laatste jaren staan de prijzen behoorlijk onder druk, waardoor kwekers te weinig marge op hun planten hebben. Een slecht jaar heeft daardoor veel meer impact”, ervaart Theo Villier van Vasteplantenkwekerij Villier in Boerdonk. Maar de afwachtende houding is niet uitsluitend te wijten aan het slechte afgelopen seizoen. De laatste jaren zijn pottenkwekers meer en meer geneigd hun uitgangsmateriaal pas op het laatste moment te kopen. Arno Rijnbeek van Rijnbeek en Zoon in Boskoop: „De ervaring leert dat er in Nederland voldoende aanbod is van landplanten, waardoor kwekers de noodzaak minder zien van vroegtijdig vastleggen van orders. Ervaring van afgelopen jaren leert dat planten uiteindelijk wel verkocht worden.” <
Handel in week 52
Peter van der Heiden, H&B Plant bv
’Het kan dit jaar alleen maar beter’ Handel in week 1
Jochem Nieuwesteeg, Plantcollect
Lees elke week beschouwingen over hoe de handel loopt op deboomkwekerij.nl
De Boomkwekerij 1 (10 januari 2014)
Markt en Afzet BKW14-01.indd 36
06-01-14 12:49
Markt & Afzet p ro d u c ta n a lys e
Elzen goed verkocht in najaar Jonge elzen liggen zo goed in de markt, dat verschillende bos- en haagplantsoenkwekers in het voorjaar uitverkocht raken of het nu al zijn. Ook bij de bomen is er volgens kwekers sprake van schaarste. Deze ontwikkelingen drijven de prijzen op.
Zwarte els ofwel Alnus glutinosa is nog altijd de meest verhandelde els, niet alleen als tweejarige (verplante) zaailing maar ook als meerjarige doorgegroeide boom. De meeste elzen zijn bovendien bestemd voor landschappelijke beplantingen; in ieder bestek zit wel A. glutinosa. Daarnaast wordt zwarte els veel gebruikt als windhaag bij fruittelers. Vorig jaar waren er te weinig zaailingen beschikbaar, in elk geval van Nederlandse en Duitse herkomsten:
de meest gevraagde elzen op de Nederlandse en Duitse markt. Door meer vraag dan aanbod werden de planten in het najaar beter betaald - paar cent boven op de paar dubbeltjes per plant - dan voorheen. Kwekers en handelaren verwachten dat deze hogere prijs behouden zal blijven. Het aanbod zal immers ongeveer stabiel blijven, omdat kwekers vorig jaar niet echt meer zwarte els hebben gezaaid. De vraag naar planten kan wel verder stijgen, omdat A. glutinosa door afnemers als één van de alternatieven wordt gezien voor jonge Fraxinus. In de bomenbranche ziet men elzen niet als een alternatief voor essen, omdat elzen als gevolg van schaarste duurder zijn: voor de prijs van een els kan je meerdere essen krijgen. De
verhandelde aantallen elzen zijn wel veel kleiner dan van bijvoorbeeld lindes en esdoorns. De wilde A. glutinosa is het meest gewild, maar voor toepassingen in parken of tuinen kiezen afnemers ook wel specifiek voor een cultivar van A. glutinosa en A. incana, of voor A. cordata of A. spaethii. <
langs de kassa
Henry Maessen:
‘Klanten hebben weinig geduld’ Bedrijf:
Boomkwekerij & Plantencentrum H. Maessen bv Locatie:
Echt Medewerkers:
9
Hoe kijkt u terug op het afgelopen jaar? „Het was een jaar met grote pieken en dalen. De ene week wist je niet waar je moest beginnen, terwijl de week erna alles weer stil viel. Dat kwam vooral door het weer: we hadden een late winter, hete zomer en nat najaar. Al met al was het iets minder dan andere jaren.”
Hoe ziet uw bedrijf eruit? „We hebben een plantencentrum van zo’n 2 ha dat tevens door hoveniers wordt gebruikt als afhaalcentrum. Daarnaast hebben we een kwekerij van circa 25 ha, waar we bomen en coniferen kweken. Het gros daarvan wordt via het plantencentrum afgezet.”
Waar komen uw klanten vandaan? „Bij Echt is Nederland op z’n smalst: slechts 15 km. Zo’n 20% van de klanten komt uit België, 30 tot 35% uit Duitsland en de rest uit Nederland. Duitsers vragen direct naar de chef en worden het liefst persoonlijk geholpen, Nederlanders en Belgen zijn daar losser in. Daarnaast zijn Duitsers hogere prijzen gewend, waardoor ze bereid zijn om ver te rijden. Zo hebben we redelijk wat klanten in de omgeving van Stuttgart. Die komen voor de hele tuin inkopen.” Wat kopen klanten bij u? „Meestal de standaarddingen, maar meer dan de helft gaat met alternatieven weg. Het grote sortiment spreekt ze aan. Daarnaast hebben we zo’n 3.000 bomen in pot. Tegenwoordig hebben klanten namelijk weinig geduld; ze willen een boom, ongeacht het seizoen. Hoveniers merken het ook. Een tuin moet binnen twee, drie weken klaar zijn. Dat was vroeger wel anders.” < De Boomkwekerij 1 (10 januari 2014)
Markt en Afzet BKW14-01.indd 37
37
06-01-14 12:49
Boomkwekersdag Op donderdag 16 januari organiseert de vakgroep Bomen en Vaste planten van LTO Noord in museumcafé De Kribbe in Wilp haar jaarlijkse boomkwekersdag. De aanvang is 14.30 uur. De boomkwekersdag heeft een zeer gevarieerd programma. Klaas Johan Osinga van LTO Noord geeft een toelichting op de consequenties van het nieuwe GLB voor boomkwekers. Mark Heijmans en Jaap van Wenum (beiden LTO) gaan in op de ontwikkelingen in het mineralendossier en binnen gewasbescherming (waaronder onkruidbeheersing). Na het dinerbuffet gaat scholingsconsulent Piet Verhoeven
Respect in op de competentiescan Boomkwekerij. Daarna wordt onder leiding van Greanne Feenstra-Schenkel besproken hoe u als kweker het beste kunt omgaan met omgevingsvisies en bestemmingsplannen in uw gemeente. De boomkwekersdag duurt tot 20.45 uur. De toegang is voor leden van de gewesten van LTO gratis. Zij hebben inmiddels een persoonlijke uitnodiging ontvangen. Ook niet-leden zijn van harte welkom, maar deelname kost dan wel € 50 per persoon. Wilt u deelnemen, dan kunt u zich aanmelden via jeggenhuizen@ltonoord.nl.
ISU-programma 2014 en deelname Floraliën Het bestuur van de ISU (Internationale Vaste plantenorganisatie) heeft voor vaste plantenkwekers in 2014 een interessant programma in petto. Van 14 tot en met 16 februari vinden in Grünberg de jaarlijkse Winter Days plaats. Van 10 tot en met 14 augustus vindt in Zwitserland het tweejaarlijkse ISU congres (’Summer Days’) plaats. Het programma voor beide evenementen is bekend.
Voor meer informatie en aanmelding kunt u contact opnemen met john. janssen@zlto.nl. Daarnaast heeft het bestuur van de cultuurgroep haar achterban de mogelijkheid geboden voor een gezamenlijke inzending op de Floraliën. Heeft u interesse om deel te nemen? U kunt zich nog aanmelden.
Werkgeversaangelegenheden De LTO vakgroep Bomen en Vaste Planten vormt samen met Anthos de werkgeverscommissie en onderwijsaangelegenheden Boomkwekerij. De commissie is een onderdeel van de Sector Open Teelten. Voor 2014 staat een vernieuwing van de cao op de agenda. Cao-wensen kunnen aan de vakgroep doorgegeven worden. Verder maakt de commissie deel uit van alle LTO-geledingen waar sociale en fiscale onderwerpen aan de
orde komen. Als LTO staat bestrijding van lastenverzwaringen hoog op de agenda. Veel komt door herzien fiscaal en sociaal beleid vanuit de rijksoverheid. De commissie probeert zoveel mogelijk te sturen binnen de sociale fondsen. Inbreng en ervaringen van de leden zijn hierbij zeer welkom bij de LTO Vakgroep, de LTO werkgeverslijn of rechtstreeks bij de portefeuillehouder van de vakgroep Jan van Leeuwen, jan.vanleeuwen@ziezo.biz.
Deze bijdrage valt onder de redactionele verantwoordelijkheid van de LTO Vakgroep Bomen en Vaste planten. Voor informatie: (073) 217 31 83, e-mail: info@zlto.nl, www.lto.nl.
38
De eerste column van 2014 wil ik graag beginnen met iedereen een gelukkig, welvarend maar vooral gezond jaar te wensen. Zelf geconfronteerd met een ernstige ziekte bij mijn vrouw, blijkt dat de wereld er ineens anders uitziet, als de tijd die je samen nog hebt beperkt is. Maar ook in het bestuurswerk staat veel te gebeuren. 2014 wordt het eerste PT-loze jaar waarin LTO haar leden op voorsprong probeert te zetten bij gewasbescherming, fytosanitaire zaken, onderzoek maar vooral informatie. Info over de markt, wettelijke veranderingen, keuringen, ruimtelijke ordening, water en andere zaken. Soms nemen deze zaken de nodige tijd in beslag. Ongeveer vier jaar geleden heb ik samen met een kleine groep kwekers de wantoestanden rond schadeclaimcontracten van inkopende partijen voor winkelketens en bouwmarkten in kaart gebracht. We hebben artikelen en columns geschreven, leveringsvoorwaarden opgesteld en presentaties gegeven ter bewustwording. Graag hadden we het in overleg gegaan met inkooporganisaties, maar helaas. Patricia van der Kammen, Europarle-mentslid, heeft het bij de Europese Commissie op de kaart gezet. In december zijn kamervragen gesteld aan de staatssecretaris van Economische Zaken. Kamervragen over praktijken waarbij inkopers contracten met een pennenstreek kunnen annuleren terwijl de kweker bij niet nakomen een grote schadeclaim krijgt. Het dreigen met rechtszaken met buitenlands recht waarbij kwekers met enorme advocatenkosten worden geconfronteerd. De leveringsvoorwaarden voor LTO-leden is een eerste aanzet. Mogelijk komen er wettelijke maatregelen om de onbalans in macht tussen grote inkooporganisaties enerzijds en veelal gezinsbedrijven anderzijds te herstellen zodat van wederzijds respect sprake is. Een respectvol 2014 gewenst! Henk Raaijmakers
Vice-voorzitter LTO Vakgroep Bomen en Vaste planten.
De Boomkwekerij 1 (10 januari 2014)
LTO linkerpag-BKW14-01.indd 38
06-01-14 14:49
Service
Foto: Ketura Haveman
bedrijfsnieuws
vaktaal
Floricode koper- en kwekermiddag Floricode houdt op 23 januari haar jaarlijkse koper- en kwekermiddag met als thema ’Standaard door de sierteeltketen’. Het bedrijf ondersteunt en bevordert e-business in de sierteeltsector. Ondernemers vertellen tijdens de bijeenkomst waarom zij gebruikmaken van Floricode. Sprekers zijn onder andere Marco Vermeulen, divisiedirecteur groothandel bloemen van de Dutch Flower Group en Paul Sap, hoofd FloraHolland e-trade. Daarnaast geeft Harry Geelen van The Greenery voorbeelden van standaardisatie uit de groentewereld. Het programma (onder voorbehoud) start om 13.00 uur en eindigt om 16.30 uur. Locatie: Afmijnzaal FloraHolland Bleiswijk. Informatie: www.floricode.com.
Cursussen van Floweracademy Floweracademy organiseert dit jaar diverse cursussen: > cursus accountmanagement, start donderdag 16 januari in Roelofarendsveen In deze cursus draait het om het opbouwen van een partnership met klanten. > cursus assortimentskennis tuinplanten, start 11 september op diverse locaties van FloraHolland. Meer informatie: www.floweracademy.nl/cursussen.
agenda Binnenland 14, 21, 22 januari, 10 februari
Spuitlicentiebijeenkomst DLV Oirschot 14/1, Boskoop 21/1, Heythuysen 22/1 of Zuidlaren 10/2 16, 22 januari, 5 februari Spuitlicentiebijeenkomst Cultus Lottum 16/1, Zundert 22/1 en Haaren 5/2 21, 23 januari, 27 februari Verlengingsbijeenkomst spuitlicentie gewasbescherming licentie 1 en 2 Lunteren, Veluweplant 21 januari Start cursus gewasbescherming licentie 1 Lunteren, Veluweplant 22 en 23 januari Groenbeurs Brabant Sint-Oedenrode 28 januari Start cursus gewasbescherming licentie 2 Lunteren, Veluweplant 28 t/m 30 januari Euregiobeurs Venlo
28 t/m 30 januari Voorjaarsbeurs Arie Bouman Tuinplanten Wijk bij Aalburg 30 januari, 5 februari Spuitlicentiebijeenkomst DLV Actualiteiten gewasbescherming Lottum (30/1) of Saasveld (5/2) 3 t/m 6 februari Voorjaarsbeurs Hengelo, Menkehorst 4 en 5 februari Groen Direkt voorjaarsbeurs Boskoop 11 t/m 13 februari Tuinbouwrelatiedagen Gorinchem 8 en 9 maart Themaweekend helleborusdagen Eenrum, De Kleine Plantage
Buitenland 28 t/m 31 januari Vakbeurs IPM
Duitsland, Essen 4 en 5 maart Florall beurs België, Gent
Bijdragen Meer informatie op: deboomkwekerij.nl/agenda
Bijdragen voor de service-pagina’s kunnen worden gestuurd naar Redactie ‘De Boomkwekerij’, Postbus 9324, 2300 PH Leiden, e-mail: boomkwekerij@hortipoint.nl.
Janwillem Bakhuyzen Leeftijd: 35 Opleiding: Ltus Bedrijf: Kwekerij Janwillem Bakhuyzen Plaats: Boskoop
Nieuwe eigenaar, nieuwe naam? „Na jaren als vaste medewerker, heb ik de kwekerij twee jaar geleden overgenomen van André Moerings. Ik heb er toen voor gekozen ook de naam te veranderen. De jaren daarvoor heb ik de nieuwe naam al geleidelijk ingevoerd bij de klanten. Moerings is echter een bekende naam, wie daarop zoekt komt gewoon bij de huidige kwekerij uit.” Is Moerings helemaal gestopt? „Nee, het bedrijf bestond uit drie percelen en ik heb er twee overgenomen. Ik pot de planten en doe de verkoop. André heeft het stekgedeelte. Daarnaast is hij zich meer gaan richten op de veredeling. Op termijn neem ik het stekgedeelte waarschijnlijk over, maar pas als André echt wil stoppen. Ik vind het ook erg prettig op deze manier. Met vragen kan ik altijd bij André terecht die nog een beetje over mijn schouder meekijkt en ook met vakanties houden we rekening met elkaar zodat één van ons op het bedrijf is.” Nog dingen veranderd qua teelt? „Ik heb hetzelfde sortiment als de oude kwekerij. Daar komen echter wel wat nieuwe soorten bij. Dat zijn Skimmia-soorten die André heeft veredeld, zoals Skimmia ’Rubesta’.
Sortiment: Skimmia en Pernettya Oppevlakte: 2 ha
Het is een soort die twee weken eerder bloeit en die ook sterker op de wortel is. Dat laatste is vooral teelttechnisch interessant omdat de wortels toch zwakke punten zijn. Vooral tijdens zomers zoals afgelopen jaar waar een lange droge, warme periode wordt gevolgd door een natte.” Hoe is de handel gegaan? „Ik heb een goed seizoen gedraaid. Pernettya was vroeg uitverkocht mede dankzij de goede kwaliteit. De derde week van augustus begon de handel en 12 oktober was ik door mijn voorraad heen. Bij Skimmia ging het iets langzamer. De planten waren dit jaar iets later in bloei. Doorgaans staan ze met Plantarium goed in bloei en nu was er alleen een klein knopje zichtbaar. De handel is dan voorzichtiger. Bij Skimmia merkte je ook dat de kleine potmaten harder liepen dan de grote. Dat is, denk ik, vooral te wijten aan de recessie.” Komend jaar meer kleine potten? „Dat denk ik niet. Uiteindelijk zijn de planten namelijk wel verkocht en volgend jaar kan het anders lopen. Bovendien zijn de grote potten makkelijker qua teelt. Ze drogen minder snel uit en geven daardoor minder wortelproblemen.” De Boomkwekerij 1 (10 januari 2014)
Service rechterpag-BKW14-01.indd 39
39
06-01-14 14:49
Vermako designs, produces and constructs custommade greenhouses. Every greenhouse is a challenge for us to provide you with a better product, an opportunity to innovate and to adapt so as to better serve your needs. All required demands will be taken into account for your crop. Careelstraat 11 - 8700 TIELT - T +32 51 40 10 44 - www.vermako.com - vermako1@vermako.com
542058.indd 40
6-1-2014 15:46:20