Boomkwekerij 32 2013

30 augustus 2013

32

Inspirerend Plantarium 17

Uitstel bredere teeltvrije zone voor Boskoop 4 Vooruitblik Demodag Duuzame Onkruidbestrijding 32

Omslag-BKW13-32.indd 1

26-08-13 15:53

512167.indd 2

26-8-2013 10:43:23

Inhoud

Omslag: Gerdien de Nooy

4

Nieuws

Opinie: Rick van Woudenberg 4 Commentaar: Schaduw 4 Opinie: tuinplantenkweker Rick van Woudenberg 5 Column: Meepessant

Bedrijf

6 TCT moet uitkomst bieden voor Boskoopse kwekers 11 Ondernemersvragen: Op welk moment kan ik mijn bedrijf het beste overdragen of staken?

12 Gemeenten tonen belangstelling voor plattelandswoning

12 Plattelandswoning

14 RFIP op productniveau levert Henry Maesen winst op 17 Beursverslag Plantarium 26 Rol licentiebureaus groeit in de boomkwekerij

Teelt & Gewas

31 Teeltadvies: Geen zomerreces voor plaaginsecten 32 Praktijknetwerk toont duurzame oplossingen 33 Plantversterking, wat kun je er mee?

34 Leren vertrouwen op een andere manier van kweken

32 ’Duurzame onkruidbestrijding

36 Bart Antens: ’Uiteindelijk moet iedereen duurzaam gaan kweken’

Markt & Afzet 42 Digitale vraagbaak moet plantenverkoop stimuleren 44 Marktnieuws

Service

46 LTO Nederland Vakgroep Bomen en Vaste planten 47 Vaktaal en Agenda

De onderstaande icoontjes bij de artikelen hebben de volgende betekenis en zijn te vinden op de website deboomkwekerij.nl:

colofon Redactie

Schipholweg 1, Postbus 9324, 2300 PH Leiden E-mail: boomkwekerij@hortipoint.nl Website: deboomkwekerij.nl Hoofdredactie Wim du Mortier (071) 565 96 82 Vakredactie Arno Engels 565 96 86

Ketura Haveman 565 96 83

Ron Barendse 565 96 84 Bureauredactie Marrit Molenaar, Jenny Mostert,

Carolyne de Vries Lentsch,

Jolanda de Wekker Vormgeving Bert Hassing, John Jennissen Fotografie Gerdien de Nooy Directie Elbert van den Berg Secretariaat Linda Laman 565 96 78

Alice Hoogenboom

Exploitatie

BDUmedia, Afdeling Vak- en Publieksmedia, Postbus 67, 3770 AB Barneveld Uitgever: Wiljo Klein Wolterink MBA T (0342) 494 263 Verkoopleider: Ron van de Hoef T (0342) 494 263 M 06 51 80 63 25 E r.v.d.hoef@bdu.nl Advertentie-exploitatie Media adviseur: Gert-Jan Bloemendal T (0342) 49 48 07 E g.bloemendal@bdu.nl, Internet: bdu.nl Verkoopleider: Ron van de Hoef T (0342) 494 263 M 06 51 80 63 25 E r.v.d.hoef@bdu.nl Abonnementenservice Aanvraag (ook via website deboomkwekerij. nl) en wijziging abonnement naar BDUmedia, afdeling Vak- en Publieksmedia, Postbus 67, 3770 AB Barneveld, T (0342) 494 844, F (0342) 494 299, E abonnementen@bdu.nl. Op werkdagen

Filmpjes –

Foto’s –

telefonisch bereikbaar van 8.30 – 14.00 uur.

Abonnementen kunnen op elk gewenst tijdstip ingaan. Opgave via deboomkwekerij.nl of bij de abonnementenservice. Abonnementen lopen automatisch door, tenzij uiterlijk twee maanden voor vervaldatum bij de abonnementenservice wordt opgezegd. Dit kan schriftelijk, telefonisch of per e-mail. Ook voor informatie over een lopend abonnement kan contact worden opgenomen met de abonnementenservice.

Jaarabonnement: €236,65 (exclusief 6% btw). Studenten en scholieren krijgen 25% korting. Buitenlandse abonnees betalen een kleine toeslag.

Documenten en linken naar website

Druk BDUprint 25ste jaargang

ISSN-nummer: 0923-2443

De Boomkwekerij is een uitgave van de Stichting Vakinformatie Siergewassen en BDUmedia.

Uitgever en auteurs verklaren dat dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld, evenwel kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Lezers worden met nadruk aangeraden deze informatie niet geïsoleerd te gebruiken, maar af te gaan op hun professionele kennis en ervaring en de te gebruiken informatie te controleren.

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. Algemene voorwaarden: op alle aanbiedingen, offertes en overeenkomsten van Koninklijke BDU Uitgevers B.V. zijn van toepassing de voorwaarden, welke zijn gedepo-

De Boomkwekerij 32 (30 augustus 2013)

Inhoudspagina-BKW-13-32.indd 3

3

26-08-13 15:55

Foto: Ron Barendse

NIEUWSINTERVIEW

Tuinplantenkweker Rick van Woudenberg

’Kwekers moeten vaker planten weggooien in plaats van klo kke De tuinplantenklokken van FloraHolland kenmerkten zich in de afgelopen periode door slechte prijzen en grote aanvoer.

Tuinplantenkweker Rick van Woudenberg vindt dat dat anders moet en ook anders kan. Hij noemt het instellen van een aanvoerquotum voor kwekers een van de mogelijkheden om marktverstoringen door de klok te voorkomen.

Rick van Woudenberg, tuinplantenkweker en lid van de FloraHolland Productcommissie Boomkwekerijproducten

„De laatste maanden is door veel kwekers de veilingklok als reddingsboei gebruikt voor handel die ze via de reguliere weg niet kwijt konden”, zegt Van Woudenberg. Dit leidde volgens hem niet alleen tot een te grote aanvoer waardoor de markt voor tuinplanten werd verstoord, maar ook tot een aanvoer van planten waarvan de kwaliteit te wensen over liet.

De grote aanvoer op de klok werd volgens hem mede veroorzaakt door kwekers die normaal gesproken geen producten voor de klok brengen. „En dat is een slechte zaak”, vindt hij. „Ik ken een aantal kwekers die niet veiling-minded zijn maar die dit jaar plotseling wel veel gebruik van de klok hebben gemaakt. Wat mij betreft is het dan ook goed dat de veiling aan een systeem werkt waarbij leden voorang krijgen op niet-leden.

COMMENTAAR

Ik denk dat daarmee in de toekomst grote marktverstoringen kunnen worden voorkomen.”

Het instellen van een aanvoerquotum zou volgens Van Woudenberg ook een goede maatregel zijn. Ieder lid zou wat hem betreft aan het begin van het seizoen al moeten aangeven welk aantal hij dat jaar ongeveer voor de klok zal brengen, zodat later in het seizoen geen grote verstoringen voor de klok meer kunnen optreden, „Maar ik heb begrepen dat het instellen van een quotum binnen het veilingbeleid vooralsnog niet mogelijk is.”

Verlies nemen Van Woudenberg vindt dat ’over heel Europa gezien’ toch sprake was van een redelijk normaal seizoen. „Alleen maart was echt slecht. Maar de klok heeft er mede voor gezorgd dat handelaren veel te goedkoop hun handel

PEILING

Schaduw

Wim du Mortier Hoofdredacteur

4

Plantarium heeft er een inspirerende editie opzitten. Met als hoogtepunt toch de prachtige presentatie voor voorbeeldborders. Achter die oogstrelende presentatie zat dan ook nog eens een slim idee dat aansluit bij de ontwikkelingen in de afzet in de consumentenmarkt. Maak het je klanten gemakkelijk, is de kern van dat idee. Dat geldt voor tuincentra én voor kwekers. Kun je op een Ikea-achtige wijze een pakket samenstellen waarmee een consument snel en trefzeker een mooie nieuwe border kan inrichten, dan moet je dat zeker niet laten. Nu afwachten of er in de praktijk iets van komt.

Maar ook naast die borders viel er veel te zien, te ruiken, te beleven en te horen. Een geslaagde beurs, hoorde je velen zeggen, voor wie er was. Pakweg 6% minder vakbezoekers betekent dat heel wat vakgenoten deze editie hebben laten lopen. Dat is toch lastig voor te stellen hoe je in dit vak actief kunt zijn, met name op de consumentenmarkt, en dan niet gaat neuzen wat collega’s doen. Maar goed, er komt wel eens iets tussen, bijvoorbeeld een terras en mooi weer.

Een bezoeker opperde dat velen dit jaar eens niet kwamen ’omdat ze wel weten dat het slecht gaat en die praat niet wilden horen’. Die mensen hebben de beurs dan terecht gemeden. Want hoewel de sfeer optimistisch aanvoelde en menigeen onverwacht goede resultaten meldde, hing er toch een schaduw over Plantarium. Gefluisterd werd er volop: dat het er aan de voorkant allemaal mooi uitziet, maar het in werkelijkheid slecht gaat. Dat er heel wat bedrijven op de rand van de afgrond staan. Dat menigeen zich angstig afvraagt of het najaar begint zoals het najaar eindigde.

Geen enkele certificering is waterdichte garantie voor afnemers.

Eens 90%

Oneens 10%

De nieuwe peiling luidt:

Er moet een aanvoerquotum komen voor de veilingklok.

Stem mee op deboomkwekerij.nl.

De Boomkwekerij 32 (30 augustus 2013)

Nieuws opinie BKW 13-32.indd 4

26-08-13 15:57

Opinie COLUMN COEN DEKKERS

Meepessant

klo kken’

Komen ze aan. Met zijn tweeën naast elkaar. En maar kletsen. En met lege handen. ’Hee mannen, pauze?’ ’Ja, het is kwart over twaalf, we gaan eten.’ ’Heb je folie over de stek getrokken?’ ’Ja.’ ’En waar zijn die karren?’ ’O, die staan er nog, we gaan meteen na de pauze wel verder.’ Ik zucht,

konden kopen. Ik denk dat als er in de afgelopen maanden minder voor de klok was gebracht dit tot een betere prijsvorming zou hebben geleid. Op een bepaald moment was er voldoende vraag en ik ben er van overtuigd dat consumenten meer voor tuinplanten over hadden dan ze nu hebben betaald. Kwekers moeten daarom eerder hun verlies nemen en planten weggooien in plaats van veilen.”

Volgens Van Woudenberg is binnen de FloraHolland Product Commissie vooral het veilingbeleid ten aanzien van leden versus niet-leden het belangrijkste gespreksonderwerp. Over de functie van de klok of aanpassingen ervan wordt momenteel minder gesproken. <

pak mijn mountainbike en fiets de volle 180 m naar achteren. En ja hoor, twee karren half afgeladen met stek. Wat van de karren af is, is dan wel netjes weggezet en toegedekt. ’Hi heren, smakelijk eten. Maar hadden jullie die twintig bakjes meepessant niet af kunnen laden, kost je maar 1 minuut of zo.’ Ik zie ze verschrikt kijken. ’Ja, want jullie hebben wel die stekken keurig ondergestopt, maar ook die plantjes op de karren hebben nog geen wortels hè? Die staan dus wel volop te verdampen zo, en die kunnen nog niet drinken. Dus… kunnen we dat eerst even afwerken voordat jullie pauze begint? En breng dan meepessant ook die karren mee terug.’ Ze kijken alsof ze water zien branden. ’Euh... welk woord van mijn opdracht snappen jullie niet?’ ’Meepessant!’ Zegt de ene terwijl de andere in zijn tosti hapt.

Meepessant. Mijn vader gebruikte dat woord elke dag. Het zijn van die lessen die je nooit vergeet. ’Als je naar voren komt, breng dan meepessant die lege pot mee, of een emmer met onkruid, zodat je die leeg kan maken. Loop nooit met lege handen, jongen.’ Elke keer als je ergens heengaat, neem je wat mee. Een bos onkruid, een dode plant: het scheelt meepessant een berg werk op jaarbasis.

Ach, ik kan ze natuurlijk niet kwalijk nemen dat ze dat woord niet meer kennen. Alle dialect verdwijnt langzaamaan. En allicht zal ik ze leren dat ze hun klus af moeten maken. En dat ze dan tegelijkertijd de lege karren mee naar voren kunnen brengen. Of die lege pot.

Meepessant. Het bekt zo lekker. En ik zal het blijven zeggen tegen mijn schare vakantiewerkers. Want die jonge professionals zullen toch ergens de wetten van de werkvloer moeten leren? Echt, daar gaan ze hun hele verdere carrière profijt van trekken. En dan mag daar meepessant best een moeilijk woordje bij horen.

STELLING

De najaarshandel maakt het voorjaar helemaal goed Fons van Maldeghem,

Marc Lodders, Lodders

Bert Griffioen, Griffioen

Boomkwekerij van

Boomkwekerijen,

Wassenaar bv, Wassenaar:

Maldeghem/Verhofstadt,

Wernhout:

,,We hebben de consument

Schijndel:

,,Het vorige najaar was voor

jarenlang verwend met visu-

,,De stelling is me enerzijds uit

ons een goed najaar, omdat

eel aantrekkelijke producten

het hart gegrepen anderzijds

er in het voorafgaande voor-

in het voorjaar en de zomer.

vrees ik dat de tijdgeest dit

jaar ontzettend veel bevroren was. We maak-

Die verkopen zichzelf wel, in het najaar moet

optimisme zal logenstraffen. Najaarsverkoop

ten daardoor vorig najaar een dikke +. Ik zou

meer moeite worden gedaan. Op het tuincen-

aan particulieren zal blijven zoals het is.

er direct voor tekenen als we weer hetzelfde

trum dus later met de kerst beginnen; eerst de

Mensen denken in het najaar niet aan de tuin.

kunnen realiseren dit najaar. Helaas zal het

kans geven aan een buitenplantenseizoen in

Najaarsverkoop aan professionals betekent

dan nog zo zijn dat de najaarshandel het

september en oktober. De consument wil best,

meer voorraad. Dat laatste wil iedereen ver-

voorjaar lang niet goed maakt. Daarvoor zijn

als er maar iets verteld wordt bij de planten.

minderen. De voorraad rijdt in vrachtwagens

de volumes in het najaar te klein, maar door

Eerst dus de weg terug naar het tuincentrum

op de weg. De handel wordt alleen maar meer

een goede najaarsverkoop ontstaat er wel een

vinden. Dat is aan de kwekers de taak om de

’a la minute’.’’

betere stemming. Als het weer dan nog eens

juiste invulling te geven. Met kleinere aantal-

keertje mee wil zitten, kijken we er wellicht

len per levering; ook in het najaar een wat

weer anders tegen aan. We laten ons zelf in

breder sortiment, niet alleen seizoensartike-

ieder geval niet de put in praten. Er zullen toch

len; gezamenlijk investeren in een objectief

altijd nog projecten dit najaar uitgevoerd moe-

televisieprogramma voor de liefhebber-tuinier.

ten worden die dit voorjaar zijn blijven liggen.’’

En dan zal er best weer iets gaan gebeuren.

Consumentengedrag veranderen is een moeizaam proces, maar gewoon beginnen is in ieder geval iets gewonnen. Ik doe mee.’’

De Boomkwekerij 32 (30 augustus 2013)

Nieuws opinie BKW 13-32.indd 5

5

26-08-13 15:57

Foto: Arno Engels, Florall

TCT moet uitkomst bieden voor Boskoopse kw Kring Boskoop probeert via de Technische Commissie Techniekbeoordelingen (TCT) te regelen dat Boskoopse kwekers kunnen volstaan met een teeltvrije zone van een halve meter. Eind oktober oordeelt TCT over het voorstel.

Vanaf 1 januari geldt voor de boomkwekerij landelijk een teeltvrije zone van één meter. Door invoering van het activiteitenbesluit zijn deze regels nu landelijk bepaald en niet meer afhankelijk van het waterschap waar men onder valt. Boskoopse kwekers hebben indertijd een convenant ge-

sloten met het Hoogheemraadschap Rijnland over de teeltvrije zone. Zij waren in de veronderstelling dat het activiteitenbesluit daarom niet op hen van toepassing was. Dat bleek echter niet te kloppen. Rijnland houdt vast aan het activiteitenbesluit en eerdere afzonderlijke afspraken zijn daarom vervallen. „Wij kwamen daar pas in het voorjaar achter en zijn toen om de tafel gegaan met Hoogheemraadschap RIjnland, want geen enkele kweker heeft nu de verplichte teeltvrije zone van één meter op zijn kwekerij”, vertelt Peter Bontekoe, voorzitter van Kring Boskoop.

Overgangsregeling In eerste instantie heeft de Kring ingezet op een nieuw convenant, maar Rijnland wil dat niet. Zij zijn van mening dat het activeitenbesluit een regeling is die landelijk geldt en dat er geen ruimte is voor afspraken of convenanten met lokale partijen die afwijken van deze landelijke regelgeving.

kort

6

Nederland biedt Amerika garantiesysteem boktorwaardplanten

Verschillende herkomsten reageren hetzelfde op droogtestress

De Amerikaanse overheid bekijkt een Nederlands voorstel dat fytosanitaire garanties biedt voor de export van boktorwaardplanten. Daarmee wordt deze export naar zowel de VS als Canada wellicht toch weer mogelijk. Op verzoek van handelsbond Anthos heeft de NVWA een protocol opgesteld. Dat is gebaseerd op de teelt van Nederlands plantmateriaal in gebieden die vrij zijn van Anoplophora chinensis en A. glabripennis.

Corylus avellana uit twee klimatologisch verschillende gebieden in Duitsland vertonen dezelfde reacties op droogtestress. Dat blijkt uit onderzoek door de Leibniz Universiteit in Hannover. Daarmee verschilt het aanpassingsvermogen van beide ’gebiedseigen’ herkomsten niet van elkaar, aldus de onderzoekers. De Duitse overheid neemt echter juist aan dat gebiedseigen materiaal het best groeit in hetzelfde gebied.

Dieseldiefstal neemt toe

Drager dennenhoutaaltje gevonden in fakkel van Action

Sinds het afschaffen van rode diesel wordt in de land- en tuinbouw steeds meer witte diesel gestolen. Meestal gaat het om diesel uit beregeningsmotoren. De LLTB roept kwekers op om diefstal te melden, zowel bij de standsorganisatie als bij de plaatselijke politie.

In een fakkel van winkelketen Action is een boktor aangetroffen van het uitheemse soort Monochamus galloprovincialis. Deze is een belangrijke drager van het dennenhoutaaltje, een quarantaine-organisme in de EU. In Nederland komt dit aaltje niet voor, aldus de NVWA.

Britse tuinmarkt krabbelt op Het Britse consumentenvertrouwen is op een hoogtepunt sinds 2010. Dat heeft een positief effect op de verkopen op de tuinmarkt, aldus marktonderzoek door de Horticultural Trades Association. Afgelopen juni hadden Britse tuincentra 26% meer verkocht dan een jaar eerder. Deze toename is volgens de HTA echter volledig te danken aan het warmere weer in juni.

PPO onderzoekt vorstrobuustheid gotensysteem Boomwortels in het gotensysteem zijn relatief eenvoudig vriesvrij te houden middels een verwarmingsdraad in de goten. Dat blijkt uit onderzoek door PPO in Randwijk.

Op de proeflocatie wordt onderzocht op welke manier het gotensysteem vorstrobuust kan worden gemaakt. Volgend jaar zal duidelijk zijn welke methode het best werkt, en tegen welke kosten.

De Boomkwekerij 32 (30 augustus 2013)

Nieuwsbericht en kortnieuws BKW 13-32.indd 6

26-08-13 15:47

Nieuws

e kwekers Kring Boskoop en Rijnland hebben wel samen een overgangsregeling getroffen.

Kwekers in regio Boskoop zijn dit jaar nog vrijgesteld van de regeling en Rijnland zal dus ook niet controleren en handhaven. Het Hoogheemraadschap en de Kring hebben begin augustus getekend voor deze overgangsregeling. Vanaf 1 januari 2014 zijn alle boomkwekers in dit gebied wel verplicht om te voldoen aan teeltvrije zone van één meter.

TCT Een teeltvrije zone van één meter ligt in Boskoop gevoelig door de grote hoeveelheid water en de smalle percelen. „De aanpassing van de teeltvrije zone van 0,5 naar 1,0 m betekent voor kwekers een vermindering van het teeltoppervlak met wel 15%”, aldus Bontekoe. „Bovendien is het niet nodig.

Voorkomen dat middelen in de sloot terechtkomen, kan ook op andere manieren.”

Rijnland heeft de Kring geadviseerd via de TCT te regelen dat de teeltvrije zone wordt aangepast. Hiervoor moet de Kring een voorstel bij de TCT indienen voor driftreductie.

De commissie beoordeelt dan of het voorstel inderdaad voldoende driftreductie geeft om de teeltvrije zone aan te kunnen passen.

Als de TCT het voorstel van Kring Boskoop goedkeurt, heeft niet alleen Boskoop daar profijt van. De TCT adviseert alle waterschappen over toelaatbare technieken en spuitdoppen. Een waterschap is echter niet verplicht om de aanbevelingen van de TCT over te nemen. Het Hoogheemraadschap Rijnland heeft Kring Boskoop toegezegd dat zij akkoord gaan met het voorstel als TCT een positief oordeel geeft.

Momenteel werkt LTO aan een voorstel dat zij halverwege september klaar moeten hebben. „Als maatregelen kun je dan denken aan spuitdoppen met een hogere driftreductie dan de voorgeschreven 50%, spuiten met een lagere druk en het verlagen van de spuitboom ten opzichte van het gewas.”

Het voorstel wordt geschreven op basis van beschikbare onderzoeksgegevens naar de effecten van verschillende technieken en maatregelen. „Zelf een onderzoek uitvoeren, bleek veel te kostbaar. We hopen dat we aan de hand van bestaand onderzoek een gefundeerd voorstel kunnen maken.”

Investeren Bontekoe verwacht dat boomkwekers na goedkeuring door TCT wel voor een inves-

tering staan. „Ik denk dat de meerderheid alsnog een nieuwe spuitboom zal moeten aanschaffen. Maar die investering is lager dan het maken van een windkering rond het perceel.”

Bontekoe denkt dat boomkwekers bovendien liever investeren in een nieuwe spuitboom dan dat ze een windkering plaatsen. „Met een windkering droogt het gewas slechter en met een langere bladnatperiode neemt de kans op schimmelinfecties toe en zal het gebruik van fungiciden toenemen.”

Recirculatie In het activiteitenbesluit is ook bepaald dat kwekers moeten recirculeren. Iedereen moet een bemestingsplan hebben. Indien een boomkweker werkt met langzaamvrijkomende meststoffen die vermeld zijn op een lijst, zijn zij vrijgesteld van deze recirculatieplicht.

Bontekoe verwacht dat de recirculatieplicht weinig problemen zal opleveren, omdat Boskoopse kwekers nu ook al de recirculatieplicht hebben. „De lijst met toegelaten meststoffen is duidelijk. Kwekers die niet voldoen aan deze lijst, recirculeren nu ook al.”

Robot verzorgt boomgaard

Physocarpus beste op Florall

Bij Fruitkenniscentrum Randwijk is vorige week een autonome trekker-machinecombinatie gepresenteerd. De robot is ontwikkeld binnen een samenwerkingsverband van KWH Holland, Abemec, Wageningen Universiteit en fruittelers. Hij kan automatisch spuiten, maaien en schoffelen.

De Physocarpus opulifolius ’Amber Jubilee’ van Boomkwekerij Willy De Nolf is uitgeroepen tot de beste nieuwigheid van Florall.

De jury looft de verrassende kleurcombinatie en noemt het een verrijking voor de boomkwekerijsector. Het is volgens die jury een goede zaak dat hiermee een minder bekend plantengeslacht wordt gepromoot.

Zorg om nieuwe etiket In navolging van de bos- en haagplantsoenkwekers hebben ook laanbomen- en rozenkwekers een handtekeningenactie gehouden om hun zorg te uiten over het gewasbeschermingsbeleid. Door de heretikettering en aangescherpte toelatingen vragen de kwekers zich af of ze nog wel op een verantwoorde manier kunnen kweken.

Zo’n 85 kwekers uit drie sectoren hebben getekend. LTO-bestuurder Jan Veltmans heeft de handtekeningen aangeboden aan Nefyto. De kwekers vragen de middelenfabrikanten extra aandacht voor hun sector.

Russen bekijken Nederlands fytosanitair systeem De Russische autoriteiten hebben toestemming om het Nederlandse fytosanitaire systeem te bekijken. Staatssecretaris Dijksma hoopt hiermee het vertrouwen van de Russen te winnen en de export weer vlot te trekken. Ook wil Dijksma met boomkwekers bekijken of meer fytosanitaire garanties kunnen worden ingebouwd om aan de Russische wensen tegemoet te komen.

Tragisch ongeval Bij een tragisch ongeval in de nacht van zaterdag op zondag 25 augustus zijn Aad Vergeer (60) en zijn vrouw Trees (58) omgekomen. Vergeer bekleedde functies in het bestuur van de Kring Boskoop en de Boskoopse studieclub, het bestuur van de NBvB en de Cultuurgroep voor Siergewassen in pot en vollegrond. Hij werd in 2010 benoemd tot Lid in de Orde van Oranje Nassau.

De Boomkwekerij 32 (30 augustus 2013)

Nieuwsbericht en kortnieuws BKW 13-32.indd 7

7

26-08-13 15:47

512168.indd 8

26-8-2013 10:51:20

512169.indd 9

26-8-2013 10:51:57

512170.indd 10

26-8-2013 10:55:38

Ondernemersvragen

Illustratie: Studio Moor

Op welk moment kan ik mijn bedrijf het beste overdragen of staken?

Fiscaal kan het uitmaken op welke datum een bedrijfsoverdracht of staking wordt vastgelegd. Het kan lonen uit te zoeken wat daarvoor het meest gunstige moment is.

Erik Goudriaan Alfa Accountants en Adviseurs, Boskoop egoudriaan@alfaaccountants.nl

Stuur uw vragen of suggesties naar Postbus 9324, 2300 PH Leiden.

U kunt ook bellen of mailen met (071) 565 96 82, boomkwekerij@hortipoint.nl

Bij een bedrijfsoverdracht of staking is er in veel gevallen sprake van belaste stakingswinst. Alleen bij bedrijfsoverdrachten met een geruisloze doorschuiving zal deze stakingswinst over het algemeen beperkt zijn tot de stand van de fiscale oudedagsreserve. De vraag is hoe je het stakingsmoment bij een bedrijfsoverdracht het beste kan timen?

Naast de belastingheffing over de belaste stakingswinst beïnvloedt het stakingsmoment onder meer de box-3-heffing, toeslagen en de AWBZ. De ondernemer kan ervoor kiezen om de stakingswinst te nemen op het moment van de (mondelinge) onderlinge overeenkomst, of juist op het moment van levering (notariële akte).

Dit vloeit voort uit de normale regels van goed koopmansgebruik.

Peildatum box 3 In verband met de peildatum voor de vermogensrendementsheffing en de heffingsrente is het voordelig om de staking en overdracht van de onder-

neming - met bijbehorende overgang van het vermogen naar box 3 - vlak na de peildatum van 1 januari te effectueren. Als er sprake is van een overnamesom bij een bedrijfsoverdracht, geldt dit ook voor de gevallen van een geruisloze bedrijfsoverdracht. In dat geval is het verstandig om de datum van de notariële overdracht als stakingsdatum te nemen.

In het kader van de nieuwe regeling voor de AWBZ-instellingen, gelden de bovenstaande redenen nog sterker.

Stakingsmoment bedrijf Kleinschalige ondernemingen met weinig bedrijvigheid worden in het kader van goed koopmansgebruik op een bepaald moment gestaakt. Vooral voor agrarische bedrijven waar de activiteiten langzaam afnemen - maar waar nog wel steeds grond wordt geëxploiteerd en/of vee aanwezig is - is het lastig om te bepalen wanneer een dergelijke staking nu verplicht wordt.

Vanwege de nadelige vermogensrendementsheffing en de nevenef-

fecten (toeslagen, AWBZ-instelling en dergelijke) is het voorstelbaar om de staking vooruit te schuiven.

Opmerking daarbij: in overleg met de Belastingdienst blijkt het mogelijk te zijn de bedrijfsgebouwen en een relatief groot stuk grond als huiskavel onder het eigenwoningforfait te laten vallen. De cultuurgrond die daar niet onder valt, zal echter tegen de waarde in het economisch verkeer in box 3 moeten worden opgenomen.

Kies het juiste moment Het moment van staking is van grote invloed op allerlei regelingen: naast de box-3-heffing betreft dit de stortingstermijn van (bancaire) lijfrente, toeslagen en de AWBZ. Let op: in een arrest van de Hoge Raad is beslist dat er bij overdrachten die zeer kort na het einde van het boekjaar plaatsvinden, sprake is van staking (en afrekening) in het voorafgaande boekjaar.

Een goede timing van de staking is om deze redenen van groot belang.

Laat u hierin goed adviseren. < De Boomkwekerij 32 (30 augustus 2013)

Ondernemersvragen-BKW13-32.indd 11

11

23-08-13 14:20

Tekst: Paul Smits Illustratie: John Jennissen

Gemeenten tonen belangstelling vo or Een half jaar na de wettelijke mogelijkheid is al menige gemeente bezig met de invoering van de plattelandswoning. Ook in boomkwekerijgebieden wordt de aparte status als oplossing gezien voor agrarische bedrijfswoningen. Wel verschillen de voorwaarden per gemeente.

De plattelandswoning is de mogelijkheid wat te doen aan leegstand op het platteland, onverkoopbare woningen en agrariërs in ruste die dreigen hun huis te worden uitgezet.

Een huis mag dan door burgers worden bewoond. Dat is wel zonder de wettelijke bescherming tegen activiteiten van de vroeger bijbehorende kwekerij. Barneveld en Peel en Maas zijn de voorlopers. Inmiddels biedt ook Boskoop de mogelijkheid.

Voorzitter van LTO Vakgroep Bomen en Vaste planten én gemeenteraadslid Peter Bontekoe is in Boskoop met het voorstel gekomen. Aanvankelijk wilde het college van burgemeester en wethouders van zijn woonplaats nieuw beleid voeren om van bedrijfswoningen burgerwoningen te maken. Onder aanvoering van Bontekoes partij CDA is dat voorstel gewijzigd. De gemeenteraad heeft ingestemd om in Boskoop de plattelandswoning in te voeren.

Bontekoe: „Het leek ons een beter idee. Door er allemaal burgerwoningen van te maken loop je het gevaar

dat voor elk wissewasje de Milieudienst wordt gebeld. Denk bijvoorbeeld aan het vroeg opstarten van een kwekerij.”

Boskoop Voor Boskoop bestaat al een aparte aanpak voor omzetting naar burgerwoningen. Maar het kent beperkingen. In de praktijk zijn er nogal wat aanvragen die niet voldoen aan alle voorwaarden, zoals het hebben van een te grote schuur of te veel land.

En sinds vorig jaar een drempel van €25.000 is ingevoerd als bijdrage aan de herstructurering van het sierteeltgebied, stagneert de vraag naar omzettingen. De nieuwe bijdrage door aanvragers voor omzetting naar plattelandswoning wordt eerlijker geacht: 5% van de waarde WOZ plus €3.000 kosten voor planvoorbereiding en -begeleiding door de gemeente.

Het voorstel is aangenomen en moet omzetting vergemakkelijken.

Ervaringsexpert in Boskoop is makelaar annex taxateur René van

Achtergrond

Waarde plattelandswoning Wat is nou het verschil in waarde tussen diverse typen woningen? In het voorstel over plattelandswoningen dat de gemeenteraad Boskoop in juni heeft aangenomen, circuleren enkele bedragen. Ze zijn afkomstig van SVHW, een samenwerkingsverband van gemeenten in de regio waar Boskoop deel van uitmaakt. De berekening is gebaseerd op ervaringen uit andere agrarische gebieden.

Bij het omzetten van een bedrijfswoning naar een burgerbewoning wordt de waardevermeerdering geschat op een ton bij een kavel van 700 m2 met een grondwaarde van €15 per m2 als sierteeltgrond en €160 als grondwaarde onder een bedrijfswoning. Eenzelfde waardesprong geldt voor het omzetten van een bedrijfswoning naar een plattelandswoning met een perceel van duizend vierkante meter.

Het SVHW stelt dat de WOZ-waarde van een plattelandswoning in het algemeen ongeveer een kwart lager is dan die van een burgerwoning.

12

der Sijs. Hij vindt het vooral goed als er duidelijkheid komt hoe om te gaan met agrarische bedrijfswoningen. Hij stipt aan dat zijn gemeente zich onderscheidt met de vorig jaar ingevoerde bijdrage van een kwart ton om van een bedrijfswoning een burgerwoning te mogen maken. ,,De aanvragen zijn toen gestopt. Nu wordt een percentage gevraagd als bijdrage aan de herontwikkeling van Boskoop. Of het nou eerlijker is, dat zal moeten blijken uit de aanvragen.’’

Een andere belangrijke voorwaarde bij het invoeren van plattelandswoningen vindt Van der Sijs een procedure die zoiets mogelijk maakt. ,,Dus niet dat je elke keer apart een bestemmingsplan moet wijzigen. Dat kost de aanvrager duizenden euro’s.’’

Boskoop spreekt in haar voorstel over plattelandswoningen over een ’veegplan’: iedere aanvrager tot 31

De Boomkwekerij 32 (30 augustus 2013)

Plattelandswoning.indd 12

23-08-13 14:21

Vastgoed

vo or plattelandswoning agrarisch bouwperceel met voormalige tweede (of derde) bedrijfswoningen al een woonbestemming heeft gekregen. Als het oorspronkelijke agrarische bedrijf waartoe zo’n woning behoorde of een omliggend bedrijf wil uitbreiden, staan die burgerwoningen in de weg. Ze de status toekennen van plattelandswoning kan dan soelaas bieden.

Voorlopig beschouwt Neder-Betuwe dit als een oplossing die bij uitzondering kan worden toegepast.

Mede naar aanleiding van een motie is Neder-Betuwe nu bezig met de voorbereiding van een paraplubestemmingsplan waarin de plattelandswoningen worden geregeld.

Wethouder Hans Keuken verwacht dat het medio augustus klaar is.

Zundert

oktober van dit jaar krijgt de kans om tegen gereduceerde kosten de situatie te legaliseren. Ook hoeft zolang geen bestemmingsplan te worden aangeleverd.

Neder-Betuwe Intussen zijn ook andere boomkwekerijregio’s met de plattelandswoning bezig, zoals de gemeente Neder-Betuwe in het laanboomgebied Opheusden. Onlangs is daar een notitie over plattelandswoningen besproken.

Het idee van de gemeente is in Neder-Betuwe een onderscheid te maken tussen bouwpercelen met één of twee (of drie) bedrijfswoningen. In het eerste geval wordt het onwenselijk geacht de mogelijkheid te scheppen er een plattelandswoning van te maken. De eerste bedrijfs-

woning is in Neder-Betuwe toegestaan omdat het noodzakelijk is voor het toezicht. Ook de sector denkt er zo over. De gemeente wil deze huizen daarom niet in aanmerking laten komen voor de plattelandsstatus.

De nieuwe mogelijkheid wordt wel van toepassing geacht voor de tweede of derde bedrijfswoning. In de notitie staat dat per geval moet worden bekeken of het een plattelandswoning kan worden. Dat is bijvoorbeeld afhankelijk van de milieubelasting. „Het is immers voorstelbaar, bijvoorbeeld bij een intensieve veehouderij, dat de milieubelasting zo groot is dat een goed woon- en leefklimaat niet kan worden gerealiseerd en daarom bewoning door derden niet mogelijk moet worden gemaakt”, meldt de notitie.

Daarnaast onderscheidt NederBetuwe nog de situatie waarbij een

Een andere boomkwekerijregio die met plattelandswoningen bezig is, is Zundert. Naar aanleiding van een verzoek bekijkt de gemeente de mogelijkheden. Alle opties zijn nog open, maakt wethouder Johan de Beer duidelijk. ,,We gaan kijken of het past in het plan voor het buitengebied. Het gaat daarbij om de balans van diverse elementen. Dan gaat het om agrarische bedrijven, burgers en het midden- en kleinbedrijf. Ik sluit niet uit dat we de plattelandswoning invoeren. Maar we moeten eerst het effect weten.”

In het najaar komt de gemeente met een visie op de nieuwe mogelijkheid voor agrarische bedrijfswoningen.

Peel en Maas, ook bekend om de aanwezige boomkwekerijen, is de eerste gemeente die de planologische status van de plattelandswoning heeft verankerd in het bestemmingsplan. Het gaat om het buitengebied met als doel legaliseren van bewoning van bedrijfswoningen door gebruikers die er geen bedrijf (meer) hebben. De onderneming is beëindigd of de woning is afgesplitst van het agrarisch bedrijf. <

De Boomkwekerij 32 (30 augustus 2013)

Plattelandswoning.indd 13

13

23-08-13 14:21

Tekst en Foto: Ank van Lier

RFID op productniveau levert Henry Ma Plantencentrum & Boomkwekerij H. Maessen in Echt is de eerste in de sector die op productniveau werkt met een registratiesysteem op basis van RFID. Henry Maessen trok twee jaar uit voor de ontwikkeling van het systeem. Hiermee boekt hij tijds- en efficiencywinst: bij het etiketteren en prijzen van de planten, alsmede bij het opstellen van verkoopfacturen.

Op de kwekerij van Henry Maessen worden met name park- en laanbomen en grotere maten heesters en coniferen gekweekt. Deze vinden via het plantencentrum hun weg naar hoveniers, handelaren en particulieren. „Ongeveer 20% van het aanbod in ons plantencentrum komt uit de eigen kwekerij. De rest kopen we aan bij kwekers en handelaren”, vertelt Maessen.

Het opmaken van de verkoopfacturen en geleidebonnen gebeurde tot voor kort handmatig. De door de klant verzamelde planten werden door medewerkers van Maessen geteld, opgeschreven en ingevoerd. Een werkwijze die volgens Maessen niet efficiënt was. „Stiekem kostte dit behoorlijk wat tijd. Per klant waren we al snel vijf tot tien minuten bezig.”

Toen het verkoopterrein van het plantencentrum twee jaar geleden op de schop ging, besloot Maessen op zoek te gaan naar een systeem om

het maken van de verkoopfacturen en geleidebonnen te vergemakkelijken. „Ik had gehoord van winkelketens die met RFID-tags werken om hun producten te lokaliseren en identificeren. Hierin zag ik ook mogelijkheden voor ons bedrijf.”

Subsidieproject Euregio Omdat het Maessen ontbrak aan de benodigde kennis en er nog geen boomkwekerijen zijn die op productniveau met RFID-tags werken, klopte hij aan bij de Fontys Hogeschool Techniek en Logistiek in Venlo. Deze was betrokken bij het subsidieproject RAAS RFID Nu!, met als doel mkbondernemers in de Euregio’s RijnMaas Noord en Rijn-Waal te laten kennismaken met de voordelen van RFID. „Via dit project konden we een deskundige van Fontys inhuren, die ons hielp bij het ontwikkelen van het RFID-systeem. Kosteloos!”

UITLEG

Hoe RFID bij Maessen werkt Bij RFID (Radio Frequency Identification) worden producten gelokaliseerd en geïdentificeerd met behulp van radiotechniek. Het systeem van Plantencentrum & Boomkwekerij H. Maessen bestaat uit een tag (radiochip), een antenne en enkele leesapparaten. De tags en de antenne zijn geïntegreerd in de etiketten van de producten die te koop zijn in het plantencentrum. Op de tags is productspecifieke informatie opgeslagen. „De leesapparaten zenden een radiosignaal uit dat wordt opgepikt door de antenne”, legt Henry Maessen uit. „Via deze radiogolven wordt de informatie op de RFID-tag uitgelezen en doorgestuurd naar het achterliggende softwareprogramma. Bij ons bevat elke RFID-tag een 25-cijferig nummer, dat door de computer automatisch wordt gekoppeld aan een bepaald product.”

Om het systeem werkend te krijgen, moeten de tags wel worden ingelezen. „We hebben etiketten met diverse verkoopprijzen. Wanneer nieuwe planten worden geëtiketteerd, kiezen we het etiket met de juiste prijs en houden dit voor het leesapparaat. Het apparaat fungeert op dat moment als ‘schrijver’ en koppelt het nummer op de RFID-tag aan een bepaald product – dat selecteren we uit onze voorraadlijst. Lezen we de tag later uit, dan weet de computer precies om welk product het gaat.”

14

De ontwikkeling kostte uiteindelijk twee jaar. „We hebben hier niet continu aan gewerkt. In drukke perioden op de kwekerij lag het project soms enkele maanden stil”, zegt Maessen. „Desondanks vergde een en ander een heleboel tijd. Onder meer het ontwikkelen van het softwareprogramma was een hele klus.”

Integreren in lange etiketten Het systeem moest vooral snel verkoopfacturen en geleidebonnen kunnen maken. Ook moest het planten eenvoudig aan een RFID-tag kunnen koppelen. Daarnaast moesten de RFID-tags voor Maessen goed leesbaar en weerbestendig zijn. „We hebben er daarom voor gekozen om de tags en de antenne te integreren in de plantetiketten. Hierdoor is de tag makkelijk uit te lezen en beschermd door hard plastic. De etiketten zijn bovendien langwerpig en stevig, en

De Boomkwekerij 32 (30 augustus 2013)

Voorraad met RFID.indd 14

23-08-13 14:21

Automatisering

nry Maessen winst op In de toekomst wil Maessen het systeem ook inzetten om zijn voorraadbeheer te optimaliseren. Na verkoop van een bepaalde plant, wordt het aantal beschikbare stuks automatisch aangepast in het voorraadprogramma. „En door vooraf in te geven hoeveel stuks we minimaal op voorraad willen hebben van een product, ’weet’ het systeem wanneer een nieuwe bestelling moet worden gedaan. Deze bestelling wordt ook automatisch gegenereerd. Je hebt dus altijd voldoende voorraad van alle producten. Daarbij: als er nu een klant belt met de vraag hoeveel stuks Acer campestre we kunnen leveren, moeten we naar het verkoopterrein lopen. Straks kunnen we dit in één oogopslag zien.”

Investering van een ton

Dankzij het scannen kan Henry Maessen in een mum van tijd de productinformatie uitlezen die in de RFID-tags in de etiketten ligt opgeslagen.

daardoor dus makkelijk in de pot te steken. En: we kunnen er ook de klantprijs op vermelden.”

‘Werkt aanzienlijk sneller’ Afgelopen mei was het RFID-systeem gebruiksklaar. De eerste ervaringen van Maessen zijn positief. „Het systeem heeft de meerwaarde die ik verwachtte. Met name het opstellen van de facturen voor de particuliere klanten en de geleidebonnen voor de handel gaat aanzienlijk sneller; dit kost nog maximaal één minuut”, aldus Maessen. „Onze verkoopmedewerker hoeft alleen het leesapparaat met een vloeiende beweging boven over de partij planten te halen, en alle tags zijn uitgelezen – het apparaat kan 238 tags per seconde registreren! De plantnummers die erin zijn opgeslagen, worden automatisch doorgegeven aan de computer. Die weet om

welke producten het gaat en laat een factuur uit de printer rollen.”

Maessen heeft alle bomen en planten in de prijsklasse tot €10 voorzien van een etiket met RFID-tag. „Bij de duurdere producten werken we met barcodes. Deze moeten we wel afzonderlijk scannen, maar dit kan met hetzelfde apparaat als waarmee we de RFID-tags uitlezen. We hebben wel vertrouwen in het systeem, maar gevoelsmatig vind ik het toch prettiger om bij duurdere producten zelf de vinger aan de pols te houden.”

Voorraadbeheer optimaliseren Niet alleen bij het opstellen van de facturen boekt Maessen tijdswinst, ook het etiketteren van de planten gaat sneller. „Eerst werkten we met sleufetiketten die we aan de plant moesten hangen. Nu hoeven we de etiketten slechts in de pot te steken.

Dat scheelt enorm veel tijd.”

Rond het systeem zijn nog geen problemen of storingen opgetreden. Wel moet Maessen in het gebruik rekening houden met een aantal zaken.

Zo is het belangrijk om de scanafstand (tussen leesapparaat en RFIDtag) niet te ruim te nemen. „Anders loop je het risico dat je onverhoopt ook een andere kar planten scant.”

In totaal heeft de hardware en ontwikkeling van de software ongeveer een ton gekost. „Als ik kijk hoeveel efficiencywinst we nu al boeken, schat ik dat we op termijn één fte op jaarbasis kunnen besparen. Dat betekent dat we het systeem, dat waarschijnlijk tien tot twaalf jaar meegaat, binnen enkele jaren kunnen terugverdienen.

Maessen wil het systeem eventueel in de markt zetten voor andere kwekers; afhankelijk van het aantal scanners en etiketten vergt dit voor hen een investering tussen €10.000 en €25.000. „Ook voor collega’s kan RFID een meerwaarde hebben, vooral wanneer je veel verschillende producten in kleine aantallen aflevert.

Op deze manier kun je grote efficiencywinst boeken en bedrijfsprocessen verder optimaliseren.” < De Boomkwekerij 32 (30 augustus 2013)

Voorraad met RFID.indd 15

15

23-08-13 14:21

512171.indd 16

26-8-2013 10:56:50

Plantarium 2013

Tekst: Wim du Mortier Foto: Arno Engels

Inspirerend Plantarium Landschapsarchitect Niek Roozen opende woensdag 21 augustus Plantarium 2013 met een dankwoord aan alle boomkwekers: „U levert de bouwstenen voor onze plannen. Bedankt voor het mooie sortiment en de geweldige kwaliteit.”

Roozen liet bij de officiële opening van Plantarium 2013 beelden zien van projecten waar hij in China aan werkt. Wereldwijd slaat het idee van de Groen Stad aan, legde hij uit.

Dat is een verdienste van de groene lobby, aangespoord door de boomkwekerijsector. Maar de gedachte dat een groene omgeving veel positieve effecten heeft voor de samenleving, slaat alleen aan als het ook inhoud gegeven kan worden. En daarvoor heb je bomen en planten nodig. In grote aantallen, in vele vormen, van goede kwaliteit. Dankzij de Nederlandse boomkwekers is dat ’bouwmateriaal’ ruimschoots voorhanden.

En dat verdiende in de ogen van Roozen een welgemeend bedankje.

Voorbeeldborders Met de presentatie van een serie voorbeeldborders hoopt Plantarium 2013 inspiratie te bieden aan tuincentra om het najaarssortiment met nieuw elan aan de man te brengen.

Niek Roozen is samen met Jacqueline van der Kloet het brein achter deze presentatie die dé hit was op Plantarium 2013. Of Plantarium zijn doel heeft bereikt met deze inspirerende presentatie is nog ongewis.

De offciële openingshandeling werd verricht door trendwatcher Romeo Sommers. Hij gaf samen met andere deskundigen alle beursdagen uitleg over de laatste trends in een ’tuintheater’. Door de beste nieuwigheid van 2013, Astilbe ’Look at me’, te verwerken in een romantisch en lan-

delijk ogend arrangement in een pot, gaf hij het startsein voor de beurs.

Oproep Beursvoorzitter Jan Willem Griep riep in zijn openingstoespraak alle partijen in de afzetketen op de handen ineen te slaan om de verkoop in het najaar een flinke impuls te geven.

Bijvoorbeeld door in te zetten op iets als een ’nationale plantdag’.

Want de consument zit het tussen de oren dat je in het voorjaar planten koopt. Nu is het zaak hen te verleiden dat ook in het najaar weer te gaan doen. „Die consument is ongeduldig. Planten in het najaar om in het voorjaar resultaat te zien, dat werkt niet meer. Maar er is voldoende sortiment waarmee de consument ook in het najaar direct resultaat kan zien.” Met dat sortiment hoopt Plantarium dat kwekers en winkeliers de consument weer gaan verleiden.

Op een beeldscherm toont Romeo Sommers hoe hij in een oogwenk een arrangement kan maken met de bekroonde nieuwigheid Astilbe ’Look at me’.

Links kijken beursvoorzitter Jan Willem Griep en landschapsarchitect Niek Roozen mee.

Terugblik Plantarium 2013 18 Marcel Lucassen over de beste nieuwigheid van 2013 Astilbe

’Look at me’: „Voor ons maakte de bloemkleur de plant bijzonder.”

19 Limburgse combi dolblij met prijs voor de beste stand 20 De hit van Plantarium 2013: De voorbeeldborders van

landschapsarchitecten Niek Roozen en Jacqueline van der Kloet 22 Plantarium podium voor nieuwe initiatieven 24 Wat verder opviel op de beurs

De Boomkwekerij 32 (30 augustus 2013)

17

Plantarium 2013

Tekst en Foto: Ketura Haveman

Marcel Lucassen:

’Dit is een eenmalige gebeurtenis’ Op Plantarium werd ’Look At Me’ uitgeroepen tot de beste nieuwigheid. De jury was vooral erg lovend over de compacte groei en bloei van de plant. Marcel Lucassen: „Voor ons maakte de bloemkleur de plant bijzonder.”

Hadden jullie het verwacht?

Hoe zetten jullie de plant in de markt?

„Totaal niet. We waren al blij geweest als de plant een bronzen medaille had gekregen. We zaten maandag in de kantine nog wel te grappen over wie de prijs dinsdagavond op ging halen. Toen Pieter dinsdag zei dat hij gebeld was met de vraag of wij dinsdagavond aanwezig waren, dacht ik dat hij een grap maakte. Na dat telefoontje wisten we natuurlijk wel dat het meer dan een bronzen medaille zou zijn.”

„Dat doen we in overleg met Compass Plants in Hillegom.

Compass Plants heeft ook het kwekersrecht voor ons aangevraagd. We werken eigenlijk met alle planten van onze kwekerij samen met Compass Plants. Dat doen we al jaren. Zij adviseren ons nu ook. Wij kweken de landplanten. Tom de Bruijn kweekt de planten op pot. Maar zij zullen niet de enige zijn.”

Ooit eerder in de prijzen gevallen?

„Dat denken we wel, maar dit jaar zullen we wel een afweging moeten maken. Want als je nu toegeeft aan alle vraag, dan houd je te weinig uitgangsmateriaal over voor volgend jaar. Maar ook dat overleggen we met Compass Plants. We vertrouwen op hun advies.”

„Nee, het is voor ons de eerste keer dat wij een plant voor de nieuwighedenkeuring inzenden. Daarom is het natuurlijk helemaal bizar dat je dan gelijk een prijs wint.”

Waarom hebben jullie nog nooit ingezonden? „Wij zijn geen veredelaars. We kweken landplanten en doen niks met kruisen en selecteren. Tien jaar geleden ontstond het idee samen met Tom de Bruijn. Hij zocht planten die compact waren voor de pottenteelt. We zijn toen gaan kruisen en hebben 15.000 zaadjes gewonnen en gezaaid. Daar is dit er uiteindelijk een van.”

Is er genoeg materiaal?

Hoe zijn de eerste reacties? „Wat we horen is positief. Zowel over de kleur als de compacte groei. Het blad blijft compact maar ook de bloemen zitten dicht op het blad.” <

Waarop hebben jullie geselecteerd? „De planten moesten een compacte groei en bloei hebben.

De insteek is natuurlijk dat ze geschikt moet zijn voor de pottenteelt. Maar daarnaast is natuurlijk de kleur en de bloeirijkheid erg belangrijk. Deze plant viel ons gelijk op vanwege de bloemkleur. De bloemetjes zijn geaderd, wat ze bijzonder maakt. De plant oogt daardoor ook veel frisser. Wij waren gelijk enthousiast over ’Look At Me’.

Komt er een volgende keer? „Van die 15.000 zaadjes hebben we uiteindelijk zes planten overgehouden. Het is wel heel veel weggooien als je gaat selecteren. Dat weten we nu uit ervaring. Maar die andere zes komen misschien komende jaren als nieuwigheid op de markt. Eerst moeten ze nog goed worden getest om te kijken hoe ze zich in de pottenteelt gedragen.”

En kunnen we daarna nog meer verwachten? „Dat denk ik niet. Je moet natuurlijk geen nooit zeggen, maar wij zijn nog steeds geen veredelaars. Het was leuk om te doen, maar het past niet in ons bedrijf. Onze focus ligt op de teelt van onze landplanten en dat laat zich lastig combineren met het veredelen en selecteren wat ook veel tijd en aandacht vraagt. Tot op heden is het dus bij die 15.000 zaadjes gebleven.”

18

Pieter en Marcel (rechts) Lucassen met hun prijswinnende Astilbe ’Look at Me’.

De Boomkwekerij 32 (30 augustus 2013)

Plantarium nieuwigheid.indd 18

26-08-13 15:48

Plantarium 2013

Tekst: Wim du Mortier Foto: Gerdien de Nooij, Arno Engels

’We spreken dezelfde groene taal’ Sicco de Boer is amper bekomen van de schrik. Met blosjes op de wangen en een glimlach van oor tot oor zegt hij: „mijn moeder sms’te ’eindelijk gerechtigheid’. De prijs voor de beste stand op Plantarium valt eens buiten Boskoop.”

Terwijl ecologisch verantwoorde beestjes over de tafel springen legt De Boer uit dat de samenwerking tussen de drie zich in feite beperkt deze beurs. De contacten ontstonden eerder, bijvoorbeeld op beurzen waar zij naast elkaar stonden. „We staan voor dezelfde uitdagingen in de markt. We moeten vechten voor een plekje in tuincentra. We zijn daarnaast Limburgers en wat betreft de producten die we maken bijten we elkaar niet. We kunnen ook goed met elkaar praten. We spreken dezelfde groene taal. Het klikt; drie handen op één buik”, vertelt De Boer enthousiast.

Ontwerp Het team van drie Limburgse bedrijven dat staat voor de beste stand van Plantarium 2013: Frank en Monique (Puur Aroma), Sicco en Jos (Decker Jacobs), Joyce en Patricia (Van Riel).

Meer prijzen op Plantarium De stand van InfoGroen Software bv is door de jury van de KVBC uitgeroepen tot de beste onder de toeleveranciers op Plantarium 2013. Het bedrijf had volgens de juryleden een technisch en abstract product weten te vatten in emotie en een warm gevoel.

Lof was er ook voor het inspelen op het 25-jarig jubileum van het bedrijf.

Behalve de KVBC spreekt ook de pers zich uit over nieuwe planten en concepten. Zo’n twintig journalisten uit allerlei landen nemen hier aan deel. Dit panel wees Clematis ’Diamond Ball’ van Clematis Marcznski Container Nursery uit Polen aan als de winnaar van de Plantarium Persprijs. Plants of the World van Bremmer Boomkwekerijen vof uit Waddinxveen won de Persprijs in de categorie concepten.

Een Limburgse combi van de bedrijven Puur Aroma, Kwekerijen DeckerJacobs bv en Van Riel sierplantenkwekerij bv heeft de prijs voor de beste stand gewonnen op Plantarium 2013. De jury van de KVBC was vol lof over de gezamenlijke stand. „100% raak”, was het commentaar. Kort na het uitreiken van de prijs bij de opening van Plantarium is het een drukte van jewelste in de stand.

Iedereen komt met felicitaties én complimenten.

Beleving is in de stand belangrijk.

Er wordt bijvoorbeeld pesto gemaakt met de kruiden die staan uitgestald.

Opvallend zijn ook de houten tafels.

Het oogt natuurlijk en vriendelijk.

Aan een zwarte wand worden stijvol planten gepresenteerd. „We waren het heel snel eens over de uitstraling die we wilden realiseren, vertelt Sicco de Boer van DeckerJacobs. „Ecologisch en biologisch; het moest natuurlijk ogen. Het biedt inspiratie aan tuincentra. We willen laten zien hoe zij de consument kunnen uitdagen.”

Een grote rol bij het tot stand komen van de samenwerking en de vormgeving van de stand speelde accountmanager van Decker-Jacobs Jos Hooijmans, die zijn diensten ook verleent aan Puur Aroma. Hij werkte eerder zo’n twintig jaar bij Intratuin Malden. „Een goede leerschool”, zegt Malden.

Met de stand wil hij inspiratie geven aan zijn voormalige collega’s. In zijn tochten langs tuincentra kijkt hij of de producten wel goed tot hun recht komen. Hem valt op dat niet alle tuincentra de kunst verstaan de consument te verleiden. „Je moet er lol in hebben om de verkoop te proberen te stimuleren door met producten te spelen. En vervolgens goed op te letten hoe mensen erop reageren. Want je kunt ze sturen.”

Ook Hooijmans is dolblij met de prijs die de drie hebben gewonnen. „Staat mooi op je cv”, zegt hij nuchter. „Wij vonden de nominatie al een opsteker. Maar dat we nu echt hebben gewonnen, dat kwartje viel bij mij pas later.” < De Boomkwekerij 32 (30 augustus 2013)

Beste Stand Plantarium-BKW13-32.indd 19

19

26-08-13 16:03

Tekst: Ketura Haveman Foto's: Gerdien de Nooy en Ketura Haveman

’Laat mensen zien wat mogelijk is’ Op Plantarium hadden landschapsarchitecten Niek Roozen en Jacqueline van der Kloet verkoopborders ingericht als voorbeeld voor tuincentra. „Je moet mensen laten zien wat ze met je product kunnen als je het wilt verkopen”, meent Niek Roozen.

Niek Roozen en Jacqueline van der Kloet ontwierpen samen veertien borders die op Plantarium te zien waren.

De borders zijn heel divers qua kleur en samenstelling en zijn een voorbeeld hoe tuincentra hun planten zouden kunnen presenteren. „Als je wilt dat mensen je product kopen, moet je laten zien wat ze ermee kunnen. Ikea doet dat heel goed. Door de hele winkel vind je voorbeelden van alle ruimtes in een huis ingericht met producten uit de winkel. Mensen zien dan mogelijkheden die ze zelf niet verzinnen en dat verkoopt”, vertelt Roozen.

Een dergelijke presentatie is volgens Roozen ook mogelijk voor tuincentra. „Je moet mensen laten zien wat ze ermee kunnen en dan moet je niet een of twee borders laten zien. Mensen kopen alleen als het hun raakt. Je moet dus zorgen dat je voor iedere smaak een antwoord hebt. Daarom hebben wij veertien borders gemaakt in verschillende afmetingen die overeenkomen met de meestvoorkomende bordermaten die mensen in hun tuin hebben. Daarnaast hebben we heel diverse producten en kleursamenstellingen gebruikt. Iedereen zal een border vinden die voldoet aan zijn smaak.”

Exterieur De samenstellingen zoals ze op Plantarium zijn getoond, zijn gemengd op basis van uiterlijke kenmerken. „Je kan

De presentatie bestaat uit diverse borders in bakken.

20

je voorstellen dat je op een winkelvloer ook borders toont voor zon of schaduw, zand of juist kleiige grond. Er zijn natuurlijk veel variaties mogelijk. Een tuincentrum moet zelf kiezen hoe het daar invulling aan wil geven.”

Het idee is dat de getoonde borders niet jaarrond hetzelfde zijn, maar meegaan met de seizoenen. „Wij hebben nu typische nazomer- en najaarsborders gemaakt. Dat is goed te doen, omdat planten in pot nu mooi volgroeid zijn. Het is ook een extra reden waarom juist de najaarsverkoop heel goed op deze manier gepromoot kan worden. Planten zien er nu veel mooier uit. Als je mogelijkheden laat zien, krijgen mensen gelijk dat hebberige gevoel ’dat is mooi, dat wil ik ook’. Dan kun je verkopen. Op die manier kun je laten zien dat mensen nu planten moeten kopen.”

Maar het is volgens Roozen niet een manier om uitsluitend najaarsverkoop te stimuleren. „Het is een manier van presenteren die je gedurende het hele jaar zou moeten gebruiken, in het voorjaar, de zomer en het najaar. Het is in de zomer en het najaar alleen makkelijker. Nu heb je grotere maten potten met volgroeide planten. Dat toont beter. Mensen krijgen daardoor ook in hun tuin gelijk waar voor hun geld. Je plant en hebt meteen een mooie border, terwijl je in het voorjaar vooral moet bedenken wat het gaat worden omdat de planten dan amper met hun neus boven de grond uitkomen.”

Werkbaar Om het voor tuincentra werkbaar te houden is er op tafels gewerkt met plastic bevloeiingsplaten. De planten zijn er vervolgens neergezet in mengsels. Deze mengsels zijn niet volgens een vaste tekening neergezet, maar losjes gemixt. „Een consument kan een foto maken van de presentatie om hem thuis na te maken.”

Naast de tafel staat van iedere gebruikte soort een

Een voorbeeld van een rode border.

De Boomkwekerij 32 (30 augustus 2013)

Plantarium Niek Roozen borders.indd 20

26-08-13 15:49

Plantarium 2013

UITLEG

Kader: Mening van kwekers Over de gepresenteerde borders zijn de vasteplantenkwekers op Plantarium goed te spreken. „Ik denk dat deze manier van presenteren consumenten echt aanzet tot het kopen van planten”, meent kweker Gerard Heemskerk van Heemskerk Vaste Planten in Noordwijk. Ook Aad Vollebregt van kwekerij Gebr.

Van de Reep in Hillegom is het daarmee eens. Of de manier van presenteren echter voor tuincentra werkbaar is, betwijfelt hij. „Het kost een tuincentrum erg veel werk om de presentatie bij te houden. Als bepaalde soorten niet meer bloeien moet de border worden vernieuwd en ook het aanvullen van de planten in de vraagt tijd. Per saldo komt het er dan op neer dat ze daar een aparte medewerker voor moeten hebben en dat zal een tuincentrum nooit doen.”

Ook Nico Rijnbeek twijfelt aan de uitvoerbaarheid. „Ik vind de manier van presenteren voor consumenten echt super, maar tuincentra willen hun verkoopvloer niet inleveren voor presentatieruimte. Ik verwacht daarom niet dat ik deze presentatievorm op de winkelvloer terug ga zien.”

Niek Roozen: „Je moet mensen prikkelen en inspireren. Je moet ze verleiden om jouw product mee te nemen.”

afzonderlijk exemplaar met naam en op een bordje is het overzicht te zien van de soorten en in welke aantallen. Bij Plantarium zijn de aantallen vermeld voor de hele border.

Roozen: „Ik kan me voorstellen dat het voor tuincentra handig is om ook de soorten per m2 te vermelden. Mensen kunnen dan zelf uitrekenen hoeveel ze nodig hebben als hun bordermaat afwijkt van de gepresenteerde border.”

Hoe de consument de planten van de gewenste border moet verzamelen is nog niet helemaal uitgedacht. „Een tuincentrum kan de gebruikte planten rond de border presenteren, of op de Ikea-manier verwijzen waar ze de

Van ieder verwerkt soort werd een losse plant met naam gepresenteerd.

planten kunnen vinden. Je kan natuurlijk ook kant en klare pakketten maken, maar dat is altijd lastig. Je hebt namelijk kans dat mensen zelf al een aantal planten in hun tuin hebben en enkele erbij kiezen om het geheel aan te vullen. En zelfs als ze de hele border over willen nemen, heb je altijd klanten die een soort er dan uitlaten of vervangen door een andere plant.”

Misschien het grootste nadeel is echter nog dat de presentatie in handen is van het tuincentrum maar het verpakken van planten bij kwekers of tussenhandel ligt.

Vooralsnog is het idee vooral een handreiking naar tuincentra om die een idee te geven hoe ze met hun presentatie de verkoop van planten kunnen bevorderen. <

Tabe

Tabe TabelT

TabelN

Op een leaflet staat welke soorten in welke aantallen zijn verwerkt in de border.

De Boomkwekerij 32 (30 augustus 2013)

Plantarium Niek Roozen borders.indd 21

21

26-08-13 15:49

Tekst en Foto's: Arno Engels, Ketura Haveman, Ron Barendse en Gerdien de Nooy

Plantarium blijft podium voor nieuwe initiatieven Voor de boomkwekerijsector blijkt Plantarium onverminderd een podium om nieuwe initiatieven te laten zien. Of het nu gaat om de introductie van een nieuw label, of om een bestaand bedrijf dat hernieuwd met klanten in contact wil komen. De aandacht van de boomkwekerijsector is in deze week gericht op Plantarium en daarmee is de beurs een goede plek voor branchegenoten om hun product onder de aandacht te brengen.

Inspiratie en presentatie in Tuin Theater Dit jaar was er op Plantarium een Tuin Theater ingericht waar

op tuincentra en retail en gingen in op de vraag hoe je groen

doorlopend presentaties en demonstaties werden gegeven.

moet verkopen in retailland. De presentaties gingen vooral in op

De presentaties en demonstraties waren met name gericht

hoe je je doelgroep kiest en hoe consumenten hun keuze maken.

De demonstraties waren vooral praktisch van insteek. Antje Verstl van GASA liet zien hoe je producten op een eenvoudige manier kan presenteren in thema’s. Daarbij gaat het niet meer om het product, maar om de totale uitstraling van de presentatie. Volgens Verstl bepaalt namelijk de sfeer en het gevoel wat dat bij mensen oproept of een klant een product al dan niet koopt.

Remeo Sommers, ondere andere bekend van het programma Tuinruimers, liet zien hoe je met planten een sfeer neer kunt zetten en hoe je een presentatie toegevoegde waarde kunt geven.

Sommers: „Je moet klanten prikkelen. De plant moet ze een goed gevoel geven.”

De gewenste interactie waabij mensen zelf konden bepalen met welke producten Sommers aan de slag ging, bleef uiteindelijk achterwege. Dit kwam met name door de afwachtende houding

Romeo Sommers laat het publiek in het Tuin Theater zien wat ze met planten kunnen doen.

van het publiek die zich wel wilde laten inspireren door Sommers, maar angstvallig afstand nam als het om interactie ging. <

Nieuw label Fair Trees Fair Plants van start Stichting MPS greep Plantarium aan voor de introductie van een nieuw

ze met Milieukeur werken levert met dat veel extra werk op. Voor Fair Trees

consumentenkeurmerk: Fair Trees Fair Plants. Marc Lodders van Lodders

Fair Plants kan ik meeliften op mijn Florimark-certificering”, zegt hij. <

Boomkwekerijen uit Wernhout is als eerste kweker gecertificeerd en ontving uit handen van Theo de Groot, directeur van Stichting MPS, het bijbehorende getuigschrift.

Met het nieuwe keurmerk kunnen boomkwekers hun eindafnemers laten zien dat ze eerlijke producten leveren, geproduceerd onder sociaal verantwoorde en milieubewuste omstandigheden. Voor Marc Lodders was vooral het sociale onderdeel een reden om zich bij het keurmerk aan te sluiten. „Er is geen ander consumentenmerk waarbij het sociale aspect zo belangrijk is al bij dit nieuwe keurmerk.” Lodders is al Florimark en daarnaast ook MPS Duurzaam gecertificeerd. „Ik wil het bedrijven die aan overheden leveren makkelijker maken. Ieder keurmerk dat daarbij kan helpen is welkom. Vandaar dat ik eventueel ook bij NL Greenlabel wil aansluiten.” Ook het initiatief Duurzame Boomkwekers Nederland behoort volgens hem tot de mogelijkheden,. „Het is een club waar ik ook wel bij zou passen, maar omdat

22

Marc Lodders (rechts) krijgt van Theo de Groot het Fair Trees Fair Plants-certificaat.

De Boomkwekerij 32 (30 augustus 2013)

Plantarium kaders 6 7.indd 22

26-08-13 15:49

Plantarium 2013

Duitse grootmacht bevalt het goed in Boskoop Het Duitse Bruns Pflanzen Export GmbH & Co. KG staat dit jaar voor het eerst op Plantarium. Het bedrijf heeft in Duitsland 600 ha productie die bestemd is voor de aanlegmarkt en 30 ha die zijn weg moet vinden naar hoogwaardige tuincentra. Op Plantarium richten ze zich met name op deze laatste klantengroep. Al jaren geleden heeft Bruns er voor gekozen om niet mee te gaan in de massa voor grootschalige retail maar in te zetten op het hoogwaardige segment. Hun kwaliteitsmerk Noble & Strong is hiervan een voorbeeld.

Volgens Norbert Müller, hoofd tuincentrumafdeling, loopt de aanlegmarkt in Duitsland beter dan de verkoop naar tuincentra.

Het is dan ook niet vanuit luxe dat het bedrijf zich dit jaar in Nederland presenteert. Bovendien ziet Müller dat er ook een aantal van zijn Duitse collega-boomkwekers op Plantarium staan. „We bezochten Plantarium al ieder jaar en hebben het afgelopen jaar besloten dat we hier wilden staan. Het is een internationale Het Duitse Bruns Pflanzen Export GmbH & Co. KG staat voor het eerst op Plantarium.

beurs en we hebben potentiële klanten gesproken uit Frankrijk, Polen, Rusland en andere Oost-Europese landen.”

Wat Müller bovendien opvalt is dat de mensen die ze in de stand krijgen meer interesse hebben om te kopen dan tijdens IPM Essen. „In februari hebben de meeste klanten hun inkoop voor het voorjaar al gedaan, maar nu zijn ze zich nog echt aan het oriënteren. Bovendien is augustus een betere tijd om planten te presenteren dan in februari.”

Müller heeft op de beurs ook nog een aantal Nederlandse kwekers gesproken waarvan Bruns uitgangsmateriaal koopt. „Wij kweken in grote potmaten die beginnen bij 7,5 l. Het is een leuke bijkomstigheid dat we op deze beurs de Nederlandse leveranciers hiervan nog een keer extra zien. Plantarium bevalt ons goed en we weten nu al dat we hier volgend jaar weer zullen staan.”

SAP Holland pakt uit SAP Holland hield voor het eerst een huisbeurs, naast het Plantarium Tuin Theater. De beurslocatie is sinds oktober vorig jaar de tweede vestiging voor het dienstverlenend bedrijf uit Zundert.

Het heeft toen namelijk de activiteiten en het team van Willem Pannebakker overgenomen.

Fons van Wezel, directeur van SAP Holland, noemt het een ’synergie-overname’. „Pannebakker kocht al veel in Zundert en exporteerde naar Engeland, waar wij ook zitten. Zijn Engelse klanten hebben we nu erbij; we hadden één gezamenlijke klant.”

Ook de vestiging in Boskoop is voor SAP Holland een voordeel. „We zijn nu aanwezig in twee productieregio’s, dus de lijnen met kwekers zijn kort”, aldus Van Wezel. Iedere vestiging heeft zijn eigen team en zijn eigen focus. „Onze handel vanuit vestiging Boskoop gaat voornamelijk op karren naar tuincentra en cash & carry’s. De handel vanuit Zundert gaat vooral op pallets naar de aanleg.”

Daphne Blom en Fons van Wezel lieten op de huisbeurs zien dat SAP Holland van alle markten thuis is.

Tegelijk met de huisbeurs lanceerde SAP Holland een nieuwe webshop. Daphne Blom, manager van vestiging Boskoop, benadrukt dat afnemers niet uitsluitend online kunnen bestellen. „De

persoonlijke touch vinden we heel belangrijk. De webshop is ook geen marktplaats, maar een plek waar we leverbare seizoensproducten aanbieden.”

Vanuit Boskoop richt het bedrijf zich ook niet op perkgoed of andere snelle handel. „We willen ons onderscheiden met exclusievere heesters voor kwaliteitstuincentra”, aldus Blom.

Hoe was de belangstelling voor de huisbeurs? „Er was veel interesse, uit heel Europa. Er zijn bijvoorbeeld tuincentra uit Duitsland en Frankrijk geweest. En Nederlandse tuincentra stapten ook binnen.” < Lees verder op pagina 24 > De Boomkwekerij 32 (30 augustus 2013)

Plantarium kaders 6 7.indd 23

23

26-08-13 15:49

Tekst en Foto's: Arno Engels, Ketura Haveman, Ron Barendse

Frisse herstart Everbloom

Dennis van Willigen van Arie Bouman Tuinplanten is ervan overtuigd dat de hortensia’s die onder de merknaam Everbloom op de markt komen een aanvulling op het sortiment zijn. „Het zijn oorsponkelijk snijbloem-soorten, ze hebben zware stelen en kunnen daarom de grote bloemen goed dragen.” De soorten van Everbloom zijn al een aantal jaar op de markt maar maken een soort herstart. „De afgelopen jaren zat er weinig uniformiteit in de uitstraling maar dat gaat vanaf voorjaar 2014 veranderen.”

Van Klaveren Plant gaat de planten kweken en Arie Bouman Tuinplanten gaat deze verhandelen. Vanaf februari komen in totaal 50.000 planten in roze, blauw, wit en

Dennis van Willigen van Arie Bouman Tuinplanten showt Everbloom-hortensia.

rood op de markt. <

NL Greenlabel voor Forever & Ever De hortensia van Forever & Ever mogen onder het NL Greenlabel worden verhandeld. Tijdens Plantarium reikte mede-initiatiefnemer en tv-persoonlijkheid Lodewijk Hoekstra het duurzaamheidspaspoort uit aan Rob Jonkers van Gebr. Jonkers Elshout. Om voor het paspoort in aanmerking te komen is het bedrijf en het product door Royal HaskoningDHV onder andere beoordeeld op transportwijze en afgelegde afstand, bedrijfsvoering, gebruikte gewasbeschermingsmiddelen en het gebruik van duurzame energie. Op de schaal van A tot G scoorde de hortensia met B de op een na hoogst haalbare score. Jonkers merkt een toenemende interesse bij klanten voor producten met een duurzaamheidslabel. <

Rob Jonkers (rechts) en Lodewijk Hoekstra proosten op het uitgereikte NL Greenlabel.

‘Wat kan kruipen kan ook klimmen‘ Cees Koemans uit Boskoop laat op Plantarium twee nieuwe toepassingen zien van Buddleja. De éne luistert naar de naam Butterfly Floor en is een kruipende variant van de vlinderstruik. Deze levert volgens Koemans een ’bodembedekkende vlindervloer’ op. De andere heeft de naam Butterfly Wall meegekregen en wordt aan een rek geleverd. Deze levert - indien deze goed wordt geleid volgens Koemans een muur van bloemen op. Voor beide vormen gebruikt de kweker de dit jaar geïntroduceerde Bloomtastic Buddleja ’Dreaming Lavender’. In eerste instantie als bodembedekker maar het idee voor een klimvorm kwam al snel. „Want wat kan kruipen, kan ook klimKweker Cees Koemans laat een kruipende en een klimmende Buddleja zien.

24

men”, zegt Koemans. <

De Boomkwekerij 32 (30 augustus 2013)

Plantarium8.indd 24

26-08-13 15:51

Plantarium 2013

Internationaal etiket In eerste instantie presenteerde vasteplantenkwekerij Radder haar concept Puur Aroma enkele jaren geleden vooral voor de Nederlandse markt. Inmiddels is het animo uit het buitenland zo groot, dat de huidige etikettenlijn om aanpassing vroeg. „We blijven ons etiket vooral op uitstraling richten. Het gaat niet om de plant, maar wat je ermee kan. Daarom op de achterzijde ook de gebruikstoepassing en niet de verzorging”, vertelt Monique Radder. Op de etiketten staat de naam nu in vier talen vermeld, waarbij alle talen even groot zijn. In tegenstelling tot wat gebruikelijk is, staat de botanische naam alleen op de achterzijde. „Een Latijnse naam zegt de gemiddelde consument niks, terwijl het etiket wel voor die doelgroep wordt gemaakt.”

Vasteplantenkwekerij Radder laat haar nieuwe etikettenlijn zien.

Puur pluimhortensia De afgelopen dertig jaar stond de stand van VeluwePlant altijd bomvol met verschillende producten van de cash & carry, maar dit jaar liet het bedrijf uit Lunteren totaal iets anders zien op Plantarium: enkel en alleen Hydrangea paniculata verpakt in hoezen.

Sinds de zoon van directeur Leen Konijn in het bedrijf zit, kweekt het bedrijf zelf de pluimhortensia’s op grote schaal voor retailers.

Het gaat vooral om kwekersrechtelijk beschermde soorten als Limelight, Wim’s Red en Candlelight.

Om de pluimhortensia’s te kunnen verkopen als ze kaal zijn, heeft Konijn er speciale hoezen voor ontwikkeld. „Daar mag je mee thuiskomen, niet met alleen een kale plant.” Konijn zegt dat hij het patent heeft op de speciale hoezen. De pluimhortensia’s verpakt in deze hoezen worden in Europa verkocht. „De hoezen zelf gaan we over de hele wereld verkopen.” <

Zoon en vader Konijn focussen hun eigen productie op pluimhortensia voor retailers.

Weinig animo voor techniekdemo’s Na jaren van afwezigheid waren de techniekdemonstraties weer terug op Plantarium, maar de comeback leek niet zo geslaagd.

Toeleveranciers en fabrikanten lieten er namelijk een beperkt aantal producten zien, er werd alleen de werking getoond van een oppotmachine, een overzetrobot en een spuitkarretje met flexkappen. Bovendie liet het publiek het vaak afweten tijdens de presentaties door DLV Plant. De organisatie denkt dat bezoekers en standhouders nog moeten wennen aan techniekdemo’s op Plantarium. In de loop van de beurs bleek ook dat de signalering naar de demo’s, die buiten het beursgebouw plaatsvonden, beter kon zijn. < De techniekdemonstraties trokken niet veel vakbezoekers.

De Boomkwekerij 32 (30 augustus 2013)

Plantarium8.indd 25

25

26-08-13 15:51

Tekst: Ketura Haveman Foto: Gerdien de Nooy

Rol licentiebureaus groeit in de boo m Vijftien jaar geleden werden nieuwigheden op Plantarium hoofdzakelijk ingediend door kwekers of veredelaars. Tegenwoordig zijn het met name licentiebureaus die al dan niet samen met een kweker noviteiten aanleveren voor de keuring. Waarom maken deze licentiebureaus een opmars in de boomkwekerij?

„Logisch”, noemt Peter van Rijssen van Plantipp de opmars van de licentiebureaus. „We ontzorgen de veredelaars, zodat zij hun focus bij het veredelen kunnen houden.”

Als een veredelaar een veelbelovend soort vindt, kan hij een licentiebureau vragen voor het vervolgtraject. Het licentiebureau vraagt dan het kwekersrecht aan en bedenkt eventueel samen met de veredelaar hoe de plant in de markt gezet moet worden. Daarbij valt te denken aan hoeveel planten er op de markt komen en bij wat voor soort kwekers de plant wordt uitgezet. Ook kan er voor worden gekozen om de nieuwe plant of plantenreeks als concept in de markt te zetten met een bijbehorende marketingcampagne. Vervolgens zorgt het licentiebureau voor het innen van de licenties voor de veredelaar.

Van Rijssen: „Voor een veredelaar is dat allemaal veel gedoe wat een hoop tijd vraagt. Tijd die ze liever steken in hun veredelingswerk.” Daarnaast zijn er ook veel kleine veredelaars of kwekers die ook wat veredelingswerk doen en het lastig vinden om hun weg te vinden in het vervolgtraject. „Soms heeft een veredelaar of kweker wel zijn visie al over hoe het product in de markt moet worden gezet en wordt het licentiebureau vooral gevraagd om het kwekersrecht aan te vragen en de licenties binnen te halen”, aldus Henk de Jong van CNB New Plants.

Meestal echter, wordt het licentiebureau ook gevraagd om een marketingstrategie te bepalen en de noviteit in de markt te zetten. „Dat is ook logisch, want als licentiebureau

26

beschik je over een groot netwerk waardoor je goed in kan schatten wie het product het beste kan kweken, zowel qua teelteigenschappen als qua afzetmarkt van de betreffende kweker”, aldus Sander van Vliet van Van Vliet Young Plants.

Kiezen Steeds meer veredelaars en kwekers die af en toe een nieuwigheid vinden, kiezen er voor hun soorten bij een licentiebureau neer te leggen. Maar zitten de licentiebureaus daadwerkelijk op al die soorten te wachten?

Van Vliet: „Wij maken wel een selectie en testen nieuwe soorten altijd eerst twee jaar. Daarbij kijken we naar uiterlijk, maar ook naar teelteigenschappen. Bovendien zetten we de planten in onze tuin, zodat we ook kunnen zien hoe een plant zich in de tuin gedraagt. Al onze bevindingen rapporteren we terug aan de veredelaar waarna we beslissen om de plant al dan niet in ons pakket op te nemen.”

Naast de teelteigenschappen is het vernieuwende karakter erg belangrijk volgens Van Vliet. „Er zijn al veel planten op de markt. Een nieuwkomer moet altijd een meerwaarde bieden ten opzichte van hetgeen er al is. Dat wil zeggen dat hij echt vernieuwend moet zijn of een aanmerkelijke verbetering van iets dat er al is.”

Andere licentiebureaus werken veel samen met vaste veredelaars. „Wij krijgen wel nieuwe klanten, maar hebben ook een groep klanten waar we meerdere producten van in ons pakket hebben. Het voordeel

is dat we producten dan tijdens de ontwikkeling kunnen volgen en mee kunnen kijken wat de eigenschappen in uiterlijk maar ook in de teelt zijn van een noviteit. Daardoor weet je al een beetje wat er aan zit te komen qua noviteiten voor het daadwerkelijk wordt aangeboden”, zegt Van Rijssen.

Kosten Kwekersrechtelijk beschermde soorten zijn niet goedkoop. Van Vliet: „De veredelaar wil uiteindelijk zijn moeite natuurlijk betaald krijgen.

Een plant moet daarom echt vernieuwend zijn. Als dat niet het geval is, zal een kweker geen licentie voor een plant willen betalen. We nemen dat ook mee in onze beoordeling van een nieuwe plant. Is de plant het waard om kwekersrecht over aan te vragen, want de gemaakte kosten moeten uiteindelijk worden terugverdiend.”

De Boomkwekerij 32 (30 augustus 2013)

noviteitenspecial licentiebureaus.indd 26

23-08-13 14:22

Nieuwigheden

oo mkwekerij samenwerken met veredelaars of andere licentiebureaus zorgen ze er ook voor dat noviteiten uit andere delen van de wereld beschikbaar komen voor de Nederlandse kwekers.

Van Rijssen: „We werken samen met veredelaars uit Amerika, maar ook uit Zuid-Amerika, Afrika en Japan. Soms vertegenwoordigen wij hen over de hele wereld, soms in Europa en soms in de Benelux of Nederland. Dat wisselt en is afhankelijk van de keuzes van een veredelaar.”

De licentiebureaus onderhouden veel contacten met elkaar, waarbij ze elkaar ook soorten toeschuiven. „Als ik in Europa een leuke noviteit heb, dan speel ik die naar een Amerikaanse collega. En die geeft mij op zijn beurt weer een leuke noviteit van een Amerikaanse veredelaar die ik dan bij Nederlandse kwekers aan kan bieden. Op die manier wordt het aanbod aan noviteiten voor kwekers steeds groter.”

Steeds vaker mogen licentiebureaus de noviteitenawards in ontvangst nemen zoals Reinier en Peter van Rijssen van Planttip tijdens IPM vorig jaar.

Hoewel veel kwekers mopperen op het feit dat over steeds meer nieuwigheden licenties moeten worden afgedragen, kiezen kwekers toch voor deze kwekersrechtelijk beschermde planten. De Jong meent dat er een goede reden is dat kwekers liever licenties betalen voor kwekersrechtelijk beschermde soorten, dan dat ze vrije soorten kweken. „Met vrije soorten bevindt een kweker zich op een prijsvechtende markt waar de prijzen zwaar onder druk staan.

Bij de beschermde soorten staat die prijs minder onder druk, omdat de licentiebureaus sturen in de hoeveelheid die op de markt komt.” „Sommige soorten worden geleidelijk op de markt gezet en komen na verloop van tijd wel in grotere aantallen op de markt, waar andere soorten kleinschalig blijven. Dat hangt ook van het product af. Sommige soorten lenen zich niet voor grootschalige teelten omdat dan

de prijs te veel onder druk komt te staan”, meent Van Vliet.

Internationaal Doordat de licentiebureaus internationaal werken, reguleren ze het aanbod niet alleen in Nederland maar ook daarbuiten. „Sommige soorten zetten we soms bij enkele grote Nederlandse kwekers neer die bijvoorbeeld op Duitsland leveren en die zetten we dan niet gelijk bij hun Duitse concurrenten neer”, aldus Van Vliet.

Bij nieuwe introducties wordt vaak ook bewust met enkele kwekers samenwerking gezocht. „Zij krijgen dan het recht om de plant bijvoorbeeld gedurende drie of vijf jaar exclusief te kweken. Vaak krijgt niet één kweker maar enkele kwekers dat recht zonder dat ze elkaar beconcurreren.”

Doordat de bureaus internationaal

Top van de berg Hoewel de licentiebureaus in tien jaar tijd een enorme ontwikkeling hebben doorgemaakt, verwachten ze dat het nu zal stabiliseren. Van Rijssen: „Jaarlijks breidt ons pakket nog wel uit qua aantal soorten en het aantal veredelaars die we vertegenwoordigen. Het groeit dus nog wel, maar niet meer zo explosief als enkele jaren geleden.”

De Jong: „Het heeft ook een beetje zijn ups en downs. Soms komt er veel nieuws op de markt en soms is het wat rustiger. Maar ik denk dat de top van de berg inmiddels wel bereikt is.”

Volgens Van Vliet is dat terug te zien in het aantal nieuwe licentiebureaus dat de laatste jaren op de markt komt. „Tot vijf jaar geleden kwamen er jaarlijks een aantal nieuwe bij. Dat lijkt nu te stabiliseren. Dat is maar goed ook, want als licentiebureau moet je een redelijk pakket hebben om rendabel te kunnen werken.” < De Boomkwekerij 32 (30 augustus 2013)

noviteitenspecial licentiebureaus.indd 27

27

23-08-13 14:22

512172.indd 28

26-8-2013 10:57:21

512173.indd 29

26-8-2013 10:57:51

512174.indd 30

26-8-2013 10:58:20

Teeltadvies

Foto: Agropoli

Geen zomerreces voor plaaginsecten Ge誰ntegreerde plaagbestrijding raakt steeds meer in zwang in de boomkwekerij. Ook dit seizoen bestrijden bedrijven trips en spint met een combinatie van selectieve middelen, en spontaan voorkomende en uitgezette biologische vijanden.

Wilma Windhorst Agropoli wwindhorst@agropoli.nl

Trips is een warmteminner, en de druk van deze plaag liep begin augustus fors op. In sommige gewassen hield de biologie de plaag niet bij en ontstond te veel schade. Dit gebeurt vooral in gewassen waar de trips in groeikoppen huist die weinig blad hebben, zoals Acer, Clematis en Wisteria. De relatieve luchtvochtigheid is bij warm weer dan te laag waardoor bestrijders het niet goed uithouden.

In Viburnum tinus gaat dat een stuk beter omdat de gewasmassa in de

kop van de plant groter is en de rv hoger blijft.

Als er laat in de zomer veel aantasting komt betekent dat meestal dat de gewassen worden gespoten.

Als het kan met selectieve middelen, want dan blijven de biologische vijanden. Soms wordt er drastisch gespoten en sneuvelt de biologie. Dat is jammer, maar als de plaagbestrijding vanaf mei tot nu biologisch is gelukt, is dat al een goed resultaat. De middelen zijn dan lang in de kast gebleven waardoor de werking minder snel afneemt.

Spintbestrijding kan ook nu nog heel goed worden ingezet. U kunt overwegen om in stek of plantgoed roofmijten of galmuggen uit te zetten.

Deze ruimen ook de laatste spinten, die in september de oranje overwinteringsvorm aannemen, op. Daarmee werken de roofmijten beter dan de

Aantasting door spint in Acer.

T I P S Kijk uit voor resistentie echte meeldauw.

meeste chemische middelen. Roofmijten zoals Amblyseius andersoni of A. californicus kunnen goed overwinteren, en kunnen de spintbestrijding in het voorjaar meteen vanaf de eerste aantasting weer overnemen.

De roofmijten gaan ook mee met de planten bij oppotten of uitplanten, waardoor de kans groot is dat er geen aantasting optreedt in de beginfase van de teelt. Vaak zien we een zeer langdurig effect en wordt het hele seizoen niet meer chemisch ingegrepen.

Taxuskever Timing is ook belangrijk bij de bestrijding van taxuskever. Deze gaat in het najaar steeds langer door met eieren afzetten, daardoor komen er ook laat in het najaar nieuwe larven bij. Kijk goed of u nog kevers signaleert, en zet nog een keer Steward in. Aaltjes tegen de larven liever wat later, in de tweede helft van september inzetten om ook laat uitgekomen larven nog op te ruimen.

De inzet van biologische bestrijders kan ervoor zorgen dat kwekers ook op de langere termijn nog middelen hebben die goed werken, en waartegen geen resistentie is opgetreden.

Hoewel er nog veel moet worden uitgedokterd, neemt de kennis elk jaar toe. Daardoor zien wij in de ge誰ntegreerde aanpak ook op lange termijn mogelijkheden om de bestrijding van plaaginsecten te verbeteren. <

De tips worden samengesteld door DLV Plant, boomteelt@dlv.nl

Kijk uit voor valse meeldauw in zaailingen van rozen. Zeker onderin blijft het gewas

kilogram mest u in totaal meegeeft. Reken dit

Er wordt volop echte meeldauw waargenomen.

Wissel middelen uit een bepaalde groep na twee

lang nat en is de infectiedruk hoog. Spuit met bij-

per week. Een gewas met een normale mestbe-

tot drie behandelingen af met een middel uit een

voorbeeld 300 g Fubol Gold per 100 l water of 250

hoefte heeft in de groeifase circa 20 g/m2/week

andere groep. Exact, Folicur en Topaz (Topaz al-

g Fenomenal per 100 l water.

nodig, en een gewas met een lage mestbehoefte

leen in rozen) behoren tot de groep triazolen.

Wissel af met Nimrod Vloeibaar.

totaal om naar grammen per vierkante meter

ongeveer 10 g/m2/week. Let op: dit is inclusief

Controleer gewas op bladrollers. In

de afgifte van langzaamwerkende meststoffen.

diverse gewassen worden bladrollers waarge-

Let op begoniamijt. Controleer Hedera, Mag-

nomen. Bestrijding is mogelijk met 100 g Turex,

Mest stek bij. Geef stek als het net is geworteld

nolia en Pieris in de kas op een aantasting. De

100 g XenTari, 40 ml Runner of 17 g Steward per

eerst enkele keren een fosfaatrijke oplosmest-

mijten geven misvorming van het groeipunt en

100 l water.

stof. Strooi daarna bijvoorbeeld 30 tot 60 g/m2

bobbelig jong blad. Voer een bestrijding uit met

Osmocote Mini of geef wekelijks een standaard

70 ml Carex per 100 l water of 50 ml Vertimec

Geef voldoende mest. Als u meststoffen mee-

Gold per 100 l water.

geeft met een EC-regeling, let er dan op hoeveel

oplosmeststof in een dosering van 3 tot 5 g/m2.

De Boomkwekerij 32 (30 augustus 2013)

Teeltadvies Windhorst.indd 31

31

26-08-13 15:52

Duurzame gewasbescherming

Tekst en Foto: Esther Hessel, Hans Smeets

Praktijknetwerk toont duurzame oplossingen In 2012 is het praktijknetwerk ’Duurzame aanpak van ziekten, plagen en onkruiden’ gestart. 26 boomkwekers en 12 toeleveranciers met begeleiders zoeken in dit driejarige project naar duurzame oplossingen voor ziekten, plagen en onkruiden.

Bij het praktijknetwerk worden methoden, producten en machines getest en besproken.

Het praktijknetwerk is proactief op zoek naar duurzame oplossingen voor ziekten, plagen en onkruiden.

Gedurende drie jaar worden er in het project nieuwe producten, werkwijzen en technieken besproken om een duurzame boomkwekerij vorm

Informatie

Demodag bij Lodders Het praktijknetwerk ’Duurzame Aanpak van Ziekten, Plagen en Onkruiden’ houdt donderdag 5 september, samen met Treeport Zundert en het project Schoon Water Brabant, een demodag over

te geven. Het doel is de toepassing van milieubelastende middelen te reduceren. Inmiddels, op de helft van het project, zijn veel deelnemers van het project actief bezig met minder milieubelastende middelen of technieken. Enerzijds testen de deelnemers in het praktijknetwerk diverse machines en methoden om onkruid te beheersen zoals vingerwieders, bedekking met compost en toevoeging van additieven aan chemische middelen. Anderzijds zijn er proeven uitgezet met een nieuwe strategie van plantversterking om de plant weerbaarder te maken tegen ziekten en plagen.

duurzame onkruidbestrijding in bos- en haagplantsoen, heesters en coniferen. Tijdens deze dag worden er demonstraties gegeven van verschillende mechanische onkruidbestrijdingsmethoden, is er een bedrijvenmarkt en worden er workshops gegeven over het bijenactieplan door iemand van Bayer en het optimaal inzetten van middelen aan de hand van computermodellen door DLV Plant.

De demodag wordt van 12.00 tot 18.00 uur gehouden op het bedrijf van Lodders Boomkwekerijen, Oude Lentse Baan 5, in Wernhout.

Meer informatie en opgave: www.bomenvoordetoekomst.nl.

32

Haalbare strategie Met de groep is afgelopen jaar gekeken naar nieuwe methoden en technieken om onkruid te beheersen.

Bruikbare voorbeelden en ideeën uit de akkerbouw en groenteteelt zijn in demonstraties en bijeenkomsten toegelicht en gedemonstreerd. In

deze sectoren wordt al jaren actief gezocht naar andere manieren om onkruid aan te pakken. In kleine en kwetsbare gewassen blijkt het mogelijk te zijn om bijna chemievrij onkruid te beheersen.

Het wordt steeds duidelijker dat er door strenge Europese regelgeving na 2015 minder herbiciden beschikbaar zullen komen. In de tweede Nota duurzame gewasbescherming wordt gesproken over niet-chemische bestrijdingsmethoden, andere toedieningstechnieken en nieuwe innovaties om emissies te voorkomen.

Deelnemers van het praktijknetwerk zijn bezig om te zoeken naar wegen waarbij ze minder afhankelijk zijn van herbiciden.

Volledig omschakelen van chemische onkruidbestrijding naar mechanische onkruidbestrijding lijkt onmogelijk. Mechanische onkruidbestrijding vraagt om ervaring. Ten aanzien van afstelling van machines maar ook wat betreft het tijdstip van toepassen. Dat betekent in de praktijk dat kwekers machines en personeel gereed moeten hebben staan om just in time de werkzaamheden uit te voeren. Belangrijk is dat een kwekerij in de rustige periodes een goede planning maakt om mens en machine zo efficiënt mogelijk in te zetten tijdens de drukke zomermaanden.

In een overgangsperiode zal de strategie van onkruidbeheersing vaak een combinatie van mechanische en chemische onkruidbestrijding zijn. In het praktijknetwerk worden de ervaringen van onkruidbestrijding vastgelegd en wordt tevens een indicatieve berekening gemaakt van de kostprijs van een dergelijke strategie. <

De Boomkwekerij 32 (30 augustus 2013)

dz bkw praktijknetwerk intro.indd 32

23-08-13 14:23

Tekst: Claudia Külling Foto: DLV Plant

Duurzame gewasbescherming

Plantversterking, wat kun je er mee?

Mensen gebruiken een griepprik om te voorkomen dat ze ziek worden, zonder te kijken of zij de juiste voedingsstoffen binnenkrijgen. Bij planten is het niet anders, terwijl dat wel zou moeten.

Als je kijkt naar wat een plant gezond maakt, begin je met de voeding, dat is immers de basis. Als je beseft dat je niet gezond wordt van iedere dag patat eten, dan snap je ook dat een eenzijdige voedingsbron niet geschikt is voor een optimale ontwikkeling van de plant. Mensen maakt het dik, zwak en ziek, planten krijgen hierdoor veel massa en worden ook zwak en ziek.

Hetzelfde vergelijk kan worden gemaakt met beweging en temperatuur. Iedereen weet dat bewegen je sterker en gezonder maakt, ook ook in de winter. Mensen worden er harder van. Dit geldt ook voor planten. Planten die veel blootgesteld zijn aan windbeweging of aan lagere temperaturen, groeien minder hard en worden steviger.

Komen we terug bij de prik. Hiermee wordt ons afweersysteem getriggerd om afweerstoffen aan te maken tegen bijvoorbeeld een virus. Ook planten kunnen worden ’geprikt’ om afweerstoffen aan te maken om zich beter te kunnen weren tegen een indringer. Of dit nu een rups of een virus is, of schimmels of bacteriën.

Plantversterkers Plantversterkers zijn middelen die de planten weerbaarder maken tegen indringers of sterker maken, om stress door vorst en droogte beter te kunnen doorstaan. In het project ’Duurzame aanpak van onkruiden, ziekten en plagen’ worden tekorten

of overmaat in de voedingstoestand bij de verschillende gewassen opgespoord en verholpen. Ook worden diverse plantversterkers getest op onder andere Prunus, Cornus, Quercus, Mahonia, Buxus, Crataegus, Taxus en Amelanchier.

In het project wordt een alternatieve bemestingsstrategie ontwikkeld in combinatie met het stimuleren van het bodemleven en het toedienen van plantversterkers. Vroeger werd er bij het bemesten van planten vooral gekeken naar de NPK-meststoffen met eventueel nog een extra magnesiumbemesting. Oude stalmest wordt door veel boomkwekers nog steeds gezien als een zeer goede bemesting voor de grond.

Bovenstaande is echter niet helemaal juist. Stalmest is goed, maar overmaat schaadt. Belangrijk is juist om een mix van voeding toe te dienen aan de planten. Compost, plantaardige voeding vanuit groenbemesters en strorijke dierlijke mest en sporenelementen zijn van groot belang om ervoor te zorgen dat de planten gezond blijven en weerstand kunnen bieden tegen ziekten en pla-

gen. Ook toediening van steenmeel of mineraalrijke kalksoorten kan een belangrijke bijdrage leveren aan het optimaliseren van de sporenelementenhuishouding in de grond.

Steenmeel bevat een grote verscheidenheid aan zeer belangrijke sporenelementen die je als vitamines kunt beschouwen voor de plant.

In Laurus wordt een nieuwe strategie met plantversterking toegepast.

Rustige en gezonde groei De aan het project deelnemende bedrijven zetten nu stappen om te komen tot gezonde en weerbare planten. Bij Prunus laurocerasus zie je een rustige en gezonde groei van de planten en vind je nog nauwelijks bladvlekken. Meeldauw wordt bij enkele deelnemers nauwelijks bestreden met fungiciden, maar wordt preventief aangepakt door het toedienen van compostthee en/ of plantversterkers die, mits er een uitgebalanceerde voedingstoestand aanwezig is, zorgen voor een lage meeldauwaantasting.

Op de kwekerij van Marc Lodders liggen diverse proeven waarbij gewerkt wordt met plantversterkers. < De Boomkwekerij 32 (30 augustus 2013)

dz bkw plantversterkers.indd 33

33

23-08-13 14:23

Tekst en Foto: Ketura Haveman

Leren vertrouwen op een andere ma nie Buxus-kweker Jack Donkers probeert zo duurzaam mogelijk zijn planten te kweken. Hij zet mechanische onkruidbestrijding in, spuit op basis van een waarschuwingssysteem en probeert iedere keer een stap verder te komen om minder afhankelijk te zijn van chemie. „Het is als opnieuw iets leren, je staat vaak in tweestrijd met jezelf.”

Boomkweker Jack Donkers in Gemert kweekt zijn Buxus-planten duurzaam. Hij schoffelt tegen het onkruid, spuit alleen tegen Cylindrocladium als er daadwerkelijk besmettingsgevaar is en zet vruchtwisseling en teelttechnische maatregelen in om gezonde planten te kweken. Als deelnemer aan het project ’Schoon Water voor Brabant’ draagt hij met deze aanpak ook bij aan verbetering van de waterkwaliteit (zie kader).

Zonder slag of stoot gaat dat echter niet altijd. „Het is een andere manier van kweken. Het gevoel dat je in de loop der jaren hebt opgebouwd bij je teelt, werkt plotseling niet meer. Dat is wel even wennen. Je moet opnieuw leren vertrouwen en feeling krijgen met je manier van werken”, vertelt Donkers.

De tijd van de breedwerkende middelen waren volgens Donkers makkelijker. „Het waren gemaksmiddelen. Je wist gewoon dat ze werkten en vaak tegen nog iets meer

dan hetgeen op dat moment noodzakelijk was. Maar laten we eerlijk zijn, het gaf ook geen prikkel om te kijken of dingen anders konden.”

Mechanisch Het onkruid wordt hoofdzakelijk mechanisch bestreden. „Dat is beter voor het milieu, maar eerlijk gezegd heb ik chemisch ook weinig mogelijkheden. Met hetgeen wel beschikbaar is, durf ik meestal niet tussen mijn planten te komen vanwege gewasschade”, zegt Donkers.

Mechanisch is echter ook nog niet eenvoudig. „Het nadeel van Buxus is dat ze oppervlakkig wortelen, waardoor je uit moet kijken dat je de wortels niet beschadigd.” Op de schoffelmachine zitten daarom relatief smalle schoffels die uit de buurt van de wortels blijven en torsiewieders die dichter bij de planten het onkruid loshalen. „Het is belangrijk om er bovenop te

Achtergrond

Schoon Water voor Brabant Het project ’Schoon Water voor Brabant’ heeft als doel emissie van gewasbeschermingsmiddelen en mest-

zitten. De zandgrond maakt mechanische onkruidbestrijding goed mogelijk, mits je zorgt dat het onkruid niet te groot wordt.” En recht planten maakt het schoffelen ook makkelijker. „We hebben de planten nu lasergeplant. Dat scheelt een hoop.

Vroeger waren de rijen nog wel eens krom. Maar ook tijdens het schoffelen moet je op blijven letten anders maak je snel een slinger. Ik laat mijn telefoon daarom gewoon rinkelen als ik aan het schoffelen ben.”

stoffen naar het grond- en oppervlaktewater te verminderen. Het project ging in 2001 van start in de elf kwetsbare grondwaterbeschermingsgebieden. Alle gebruikers van gewasbeschermingsmiddelen in deze gebieden doen mee aan het project; bewoners, gemeenten en agrariërs.

Vorig jaar in 2012 werd het project breder getrokken en konden loonwerkers en agrariërs in heel NoordBrabant deelnemen aan het project. Binnen het project worden studiebijeenkomsten georganiseerd, proeven uitgevoerd en de deelnemers worden door een adviseur bijgestaan om emissie van gewasbeschermingsmiddelen te verminderen.

Provincie Noord-Brabant, de waterschappen, ZLTO, Stichting Duinboeren en Brabant Water zijn de deelnemende partijen, het project wordt uitgevoerd door CLM, DLV Plant en Eco Consult.

Het project ’Schoon Water voor Brabant’ is medeorganisator van de Demodag Duurzame Onkruidbestrijding op 5 september bij Boomkwekerij Lodders in Zundert.

34

Computer bepaalt Een van de grote omschakelingen voor de kweker in de manier van werken en denken is momenteel het werken met QMS. Het waarschuwingssysteem van DLV Plant werkt op basis van een weerpaal die op de kwekerij staat. Aan de hand van de weergegevens van deze paal en het

De Boomkwekerij 32 (30 augustus 2013)

dz biowater.indd 34

23-08-13 14:23

Duurzame gewasbescherming

ma nier van kweken moet je dus weer alert zijn vanwege het hoge stikstofgehalte. Veel stikstof maakt het schot zacht en dus gevoelig voor schimmels.”

Voor de bemesting maakt Donkers daarom gebruik van Fieldcoat, een langzaam vrijkomende meststof.

Hierdoor komt de stikstof gedurende het groeiseizoen heel geleidelijk beschikbaar voor de plant. „De meststof komt gedurende zes tot acht maanden vrij en ondertussen nemen we plantsapmonsters om te kijken of de bemesting eventueel moet worden bijgestuurd.”

Gezonde snoei

„Een weerpaal geeft veel informatie, maar die informatie gebruiken als basis voor je gewasbescherming is best eng”, aldus Jack Donkers.

verwachte weer bepaalt het programma of er besmettingsgevaar is voor schimmelinfecties als Cylindrocladium. De kweker krijgt een waarschuwing of er de komende dagen kans is op infectie, wat het beste spuitmoment is en welk middel er ingezet kan worden. „Maar wat de computer mij vertelt strookt niet altijd met mijn gevoel. Ik heb regelmatig discussie met Francois van Abeelen, de Schoon Waterteeltadviseur van DLV Plant. Hij kan iedere keer wel goed uitleggen waarom het gegeven advies inderdaad klopt. Maar de omschakeling is lastig. Je moet leren vertrouwen op het systeem en dat is best eng”, aldus Donkers.

Aanpassen Niet alleen QMS wordt ingezet om duurzamer te werken. Donkers kijkt

ook kritisch naar de teeltmaatregelen die hij neemt en hoe ze uitpakken. „Het nadeel van Buxus is de monocultuur. De teelt is daardoor akkerbouwmatig geworden, maar je moet wel oog houden voor de planten en de groeiomstandigheden. De basis ligt toch in het voorkomen van problemen, ook al moet je daarvoor soms keuzes maken waardoor de teelt misschien iets langer duurt of de grond een jaar niet voor de teelt is te gebruiken”, meent Donkers.

De kweker past vruchtwisseling toe door te rouleren met akkerbouwers en maakt gebruik van groenbemesters om de grond gezond te houden. „Eerder maakte ik ook gebruik van compost, maar ik heb gezien dat het vaak ook averrechts kan werken. Met name als compost nog onvoldoende verteerd is, onttrekt het het eerste jaar veel stikstof. Die stikstof komt het jaar erna wel weer vrij, maar dan

Het uitgangsmateriaal en de snoei hebben volgens de Buxus-kweker ook veel impact op eventuele schade en ziekteproblemen. „We zijn qua uitgangsmateriaal overgestapt van blote wortel naar P9 planten. Het planten gaat beter, waardoor de wortels beter in de grond komen en ook de plantopbouw is beter. Het nadeel is echter dat je langer nodig hebt om een 25 cm bol te kweken. Nu doen we er drie jaar over, terwijl we voorheen in 2,5 jaar een dergelijke bol konden kweken. Dat is een keuze die je maakt waardoor ik de kwaliteit kan leveren die ik wil. En ik ben ervan overtuigd dat deze ook hierna gezonder blijven.”

Het snoeien heeft Donkers ook aangepast. „Eerst snoeiden we twee keer per jaar, voor een sneller verkoopbare bol. Maar daarmee werd het risico op Cylindrocladium groter.

Je verwondt de plant wat invalspoorten zijn, maar je dwingt de plant ook om twee keer zacht schot te maken en juist dat zachte schot is erg gevoelig voor aantastingen. We zijn daarom teruggegaan naar een keer snoeien en dat doen we voor de langste dag. Op deze manier kan het nieuwe schot ook goed afharden voor de winter. En als je zonder vorstschade de winter doorkomt, heb je vroeg in het jaar weer minder snel last van Cylindrocladium-aantastingen”, meent de kweker. < De Boomkwekerij 32 (30 augustus 2013)

dz biowater.indd 35

35

23-08-13 14:23

Tekst en Foto: Ketura Haveman

Bart Antens:

’Uiteindelijk moet iedereen duurzaam gaan kw Bij bos- en haagplantsoenkwekerij Antens-Domen in Oudenbosch worden de planten duurzaam gekweekt. Niet omdat de afnemers er naar vragen, maar omdat kweker Bart Antens ervan overtuigd is dat duurzaam kweken gewoon moet.

Wat houdt duurzaam kweken bij jullie op de kwekerij in? „Dat we zo min mogelijk gebruik maken van chemie.

Zowel in de gewasbescherming als in de bemesting.”

Hoe ziet dat er in de bemesting uit?

’Duurzaam kweken bespaart kosten’

„Wij gebruiken naast stalmest alleen langzaamvrijkomende organische meststoffen. Bijmesten doen we alleen op basis van grondmonsters. Voor het bijmesten maken we gebruik van organische meststoffen en alleen in lage doseringen. Tegenwoordig is dat vrij makkelijk, want er komen steeds meer goede producten op de markt.”

Is kostenbesparing de voornaamste reden voor jullie teeltmethode?

Kun je helemaal zonder chemie?

„Nee, het is een combinatie. Natuurlijk wil je zo rendabel mogelijk kweken. Maar bovendien wil ik liever geen chemische middelen gebruiken. Het blijft rotzooi voor mij en ook voor de planten . Maar ik denk dat geen enkele kweker voor zijn lol spuit.”

„We gebruiken wel gewasbeschermingsmiddelen, maar zo min mogelijk. Als we moeten spuiten tegen een plaag, kiezen we bovendien voor middelen die uitsluitend werken tegen de plaag die bestreden moet worden. We kiezen bovendien selectieve middelen die de natuurlijke vijanden sparen. Op die manier pak je allleen dat wat je gewas hindert, zonder de hele biologie te verstoren.”

Hoe pakken jullie het onkruid aan? „We combineren mechanische onkruidbestrijding met chemische onkruidbestrijding. We zetten in eerste instantie vooral mechanisch in, maar uiteindelijk ontkomen we er niet aan om ook herbiciden te gebruiken. Dat is echter één tot hooguit twee keer in het seizoen. Dit jaar hebben we zelfs geen grondontsmetting meer toegepast. Vorig jaar bleek uit een proef al dat het kon. Onze ervaring is namelijk dat de grondontsmetting ellende geeft met foute

36

„Ik vind dat duurzaam werken gewoon moet. Maar ik ben wel ondernemer. Juist daarom zie ik duurzaam kweken als iets wat je moet doen. Het is namelijk gewoon kostenbesparend.”

„Herbiciden spuiten we bijvoorbeeld met een laagvolumespuit. Hierdoor kunnen we 50% minder middel gebruiken ten opzichte van een gangbare spuittechniek, dat is een aardige besparing. Daarnaast is timing heel belangrijk. Zet middelen op het juiste moment in en je krijgt een veel hoger rendement van je bespuiting. Daardoor hoef je minder te spuiten, verminder je het middelengebruik en verlaag je de kosten.”

„Doordat de meststoffen langzaam vrijkomen, heb je minder piekgroei. De planten groeien dan misschien wat minder snel in het voorjaar, maar zonder piekgroei heb je veel minder ziektedruk. Dat scheelt behoorlijk in je gewasbescherming.”

„Nee, dat is echt onzin. Die selectieve middelen werken echt prima. Waarom zou je een breedwerkend middel inzetten, als een selectief middel je ook van je probleem afhelpt en je weet dat het beter voor het milieu is?”

Is mechanische onkruidbestrijding duur?

Hoe kun je die kosten dan besparen?

Groeien de planten anders daardoor?

Zorgen die selectieve middelen er niet voor dat er nieuwe plagen opduiken?

schimmels, want je doodt niet alleen je onkruidzaden maar ook alle positieve schimmels en bacteriën. ”

Waarom kweekt dan niet iedereen duurzaam?

’We kunnen veel leren van andere sectoren’

„Tja, dat is vooral een kwestie van gewoonte. Boomkwekers hebben toch sterk de neiging om door te gaan op de manier die ze gewend zijn. Pas als middelen vervallen, gaan ze op zoek naar een alternatief. De groep die dingen uitprobeert, is klein en het zijn vaak dezelfden. Er zijn gewoon veel kwekers die ook denken dat het niet kan, of voor hun kwekerij niet kan. Maar dat is echt onzin. Je moet er gewoon mee starten.”

Was dat voor jullie ook zo? „Wij zijn niet van de ene op de andere dag anders gaan kweken. Wij werken bijvoorbeeld al heel lang met een laagvolumespuit. Wij waren daar een van de eersten mee.

Iedere keer probeer je een stapje verder te komen en dat lukt ook. Het voordeel is dat de technieken ook steeds beter worden en dat er steeds meer biologische of minder milieubelastende alternatieven op de markt komen.”

De Boomkwekerij 32 (30 augustus 2013)

dz bkw antens.indd 36

23-08-13 16:48

Duurzame boomkwekerij

an kweken’ Hoe kom je aan nieuwe ideëen en mogelijkheden? „Vooral van andere sectoren. In de akkerbouw en de glastuinbouw zijn ze met veel ontwikelingen al veel verder.

Qua mechanische onkruidbestrijding kunnen we bijvoorbeeld veel van de akkerbouw en bollenteelt leren.”

Zijn die technieken wel bruikbaar voor de boomkwekerij? „Grotendeels wel. We hoeven echt niet opnieuw het wiel

uit te vinden, dat hebben ze elders al gedaan. Je moet het alleen aanpassen aan je eigen omstandigheden.

Wij hebben veel machines die we hebben aangepast aan onze eigen kwekerij en teelt. Zo werken we bijvoorbeeld met een wiedeg uit de bollenteelt. Voor ons bos- en haagplantsoen werkte het net niet helemaal zoals we wilden, dus hebben we wat dingen aangepast en nu gaat het prima. Soms valt het een keer tegen en moet je even verder knutselen of zoeken, maar dat geeft niet.” <

De Boomkwekerij 32 (30 augustus 2013)

dz bkw antens.indd 37

37

23-08-13 16:48

512175.indd 38

26-8-2013 10:57:11

512176.indd 39

26-8-2013 10:58:53

vraag en aanbod

Mail uw Vraag & Aanbod voor vrijdag 17.00 uur naar: svstraffic@bdu.nl of bel naar Verkoop Boomkwekerij 0342-494889

30 augustus 2013 nummer 32

Ilex aquifolium Ilex aquifolium J.C. van Tol Ilex aquifolium Alaska Ilex mes. Bleu Princess Ilex mes. Bleu Angel Ilex mes. Bleu Maid Ilex mes. Heckenfee Ilex mes. Heckenpracht Ilex mes. Heckenstar Ilex cren. Stokes Ilex cren. Maximowicziana Kanehirea Ilex cren. Green Hedge Ilex cren. Convexa x Ilex cren. Caroline Upright Ilex cren. Green Lustre Ilex cren. Hetzii Ilex cren. Rotundifolia Ilex cren. Fastagiata x Osmanthus Heterophyllus Purpereus Osmanthus Burkwoodii Prunus lus. Augustifolia Zwaar 2 jr. plantgoed Ondersneden en zijdelings gepend Getopt en zijdelings gemaaid

Mts. Boeren-Ros

Klein-Zundertseweg 11a • 4714 RR Sprundel T: 06-10679205 • Boeren3@kpnplanet.nl

STEKCULTURES BV

GOMMELSTRAAT 2 • 5074 NG BIEZENMORTEL TELEFOON: 0135113396 • FAX: 0135114183 GSM: 0651222823 EMAIL: INFOHECOSTEKCULTURES.NL INTERNET: WWW.HECOSTEKCULTURES.NL

Het adres voor uw gewortelde stek van heesters en coniferen in stekplaten or al uw

Ook vpodrachten! steko

uw dealer is: www.krimpen.nl

de innovatieve onkruidbestrijder www.wecult.com

Voor al uw skimmia’s en hebe’s in het najaar

GEZOCHT Franse groothandel in boomkwekerijprodukten zoekt in Zundert of omgeving iemand met de beschikking over een hangar en een heftruck om onze bestellingen uit Nederland te verzamelen en te laden.

Geïnteresseerde personen kunnen zich wenden tot de heer Idris Mouhedin op het nummer 0033 233910980 en dit tijdens de kantooruren. Via email kan ook: idris.js@orange.fr

één adres: Maggieflower BVBA Brandstraat 3b 9070 Destelbergen (België) Vraag vrijblijvend een prijsofferte aan via e-mail: maggieflower@telenet.be Fax: 0032-93551582 GSM: 0032-475960824

M: 06 54258722 F: 0598 398270 E: bart@bollaart.nl

Bezoek onze website voor meer informatie of actuele voorraad w w w.b e ns ve rm e e rd e r in g.nl

512177.indd 40

26-8-2013 12:00:44

512178.indd 41

26-8-2013 10:59:47

Tekst: Astrid Zoumpoulis-Verbraeken Foto: Peak Retail

Digitale vraagbaak moet plantenve rk De verkoop van planten in tuincentra, bouw- en supermarkten kan verbeteren door de consument op de winkelvloer van digitale informatie te voorzien op tablets en touchscreens. Dat is het uitgangspunt van het innovatieve concept dat Peak Retail momenteel uittest bij tuincentrum Leurs in Venlo en Life & Garden in Etten-Leur. De eerste ervaringen zijn positief.

We checken op Schiphol in op selfservice schermen, laten ons door Appie door de Albert Heijn leiden en stuiten in de schappen van bouwmarkten om de haverklap op digitale schermen waarop producenten van tuinslangen en klopboren hun artikelen presenteren. Maar als het gaat om planten, is de digitalisering op de winkelvloer nog ver te zoeken.

Daar wil Peak Retail verandering in brengen. Commercieel directeur Sander Verhorik: „Er is een enorme inhaalslag te maken in de groene retailwereld. Er wordt nog weinig gebruikgemaakt van moderne technologieën en digitale shopconcepten die de consument ondersteunen in keuzes, die aankopen stimuleren en de winkelervaring verbeteren. Dat is een gemiste kans. Vooral als het gaat om bederfelijk aanbod is omloopsnelheid belangrijk. En in winkels waar veel medewerkers nu eenmaal geen wandelende encyclopedieën

zijn, is een digitale vraagbaak een uitkomst voor zowel het personeel als de klant.” Om die reden ontwikkelde Peak Retail het digitale informatiesysteem Blumea. (zie kader: Hoe werkt de digitale vraagbaak?)

Volgens Verhorik krijgt het concept al veel belangstelling van ketens in binnen- en buitenland.

Innovatieve ondernemers Blumea wordt momenteel getest bij twee innovatieve ondernemers, die qua grootte en formule van elkaar verschillen. De applicatie in de testopstellingen bevat nu nog een standaard database van ruim 5.000 buitenplanten, uitgebreid beschreven door botanisten en voorzien van foto’s. Maar dat is uit te breiden met kamerplanten en het niet-groene sortiment van de winkels. Ook is het mogelijk het systeem te koppelen aan het voorraadbeheersysteem, aan

Achtergrond

Hoe werkt de digitale vraagbaak?

Peak Retail ontwikkelde de applicatie Blumea. In de winkel geeft deze app via schermen zowel de consument als het winkelpersoneel alle informatie over het aanbod. Consumenten kunnen er op drie manieren zoeken. ’De Plantenlijst’ geeft in alfabetische volgorde de hele voorraad van de winkel weer, met alle mogelijke gegevens van elk product. Bij ’Inspiratie’ kan de consument bijvoorbeeld zoeken welke planten passen in een Japanse tuin en daar alles over te weten komen. Kies je daar voor een Acer cappadocicum, dan geeft het systeem ook aan met welke andere bomen en planten die het best is te combineren.

Onder ’Uitgebreid Zoeken’ kan de klant aangeven waar zijn plant aan moet voldoen - zoals een bepaalde hoogte, bloemkleur en bloeiperiode – en daar vervolgens het beschikbare aanbod in opvragen. Bij elke plant die uit een zoekactie komt, geeft het scherm ook nog eens weer welke andere producten de klant nodig kan hebben als hij deze plant koopt, zoals plantenvoeding of een snoeischaar.

Onder het scherm bevindt zich een scanner. Door de barcode van bijvoorbeeld een Campanula te scannen, verschijnt op het scherm ook alle informatie over de plant. De app werkt op Android (straks ook op iOS) en is beschikbaar voor smartphones, tablets en touchscreens.

42

het kassasysteem en bijvoorbeeld aan een klantenkaart. „Onderzoek naar de meest kansrijke technische innovaties in de retail, zet na de kassa-zelfscanner onze oplossing van een touchscreen-informatiepunt op nummer twee. We hebben het dus over een gevalideerde visie met perspectief”, legt Verhorik uit.

Inzicht consumentengedrag Het systeem biedt volgens hem enorm veel mogelijkheden. Zo kunnen ondernemers inzicht verkrijgen in consumentenprofielen en –gedrag en in hun voorkeuren. „Het is mogelijk om na te gaan waar de klant in de winkel op heeft gezocht en wat hij of zij uiteindelijk afrekent. Daardoor kunnen ondernemers het aanbod gerichter aanpassen aan hun publiek”, zegt hij.

Dat geldt ook richting producenten en leveranciers. Vaste conceptle-

De Boomkwekerij 32 (30 augustus 2013)

Peak retail layout.indd 42

23-08-13 14:23

Marketing

ve rkoop stimuleren

Patrick Rutte van Peak Retail (rechts), traint Alexandra Rusch van tuincentrum Leurs in het gebruik van Blumea. Op haar beurt kan zij consumenten wegwijs maken in het systeem.

veranciers van de winkels die met het systeem werken, kunnen hun productinformatie zelf aanleveren.

Maar ook kunnen ze op afspraak met de retailer bijvoorbeeld maandelijks de statistieken bekijken voor hun producten. Hoe vaak is er op hun product gezocht, op welke kleuren vooral? Hoe vaak kochten consumenten het ook daadwerkelijk? Dat soort informatie is heel eenvoudig uit het systeem te halen. Daar is dan uiteindelijk het aanbod weer op af te stemmen, of zelfs de productie en de veredeling.

Meer verkopen Volgens Verhorik kunnen retailers en hun leveranciers met deze waardevolle data competitief voordeel creëren en vervolgens hun organisaties efficiënter laten werken. „Zowel de retail als de producent en de handelaar heeft er baat bij dat de

consument goed en uitgebreid wordt geïnformeerd. Door synergievoordelen is het beste uit de productcategorie te halen met als resultaat dat er meer wordt verkocht aan tevreden klanten.”

De moderne consument is volgens Verhorik veeleisend als het gaat om informatievoorziening en service. „Ze zijn eraan gewend om op de bank in de huiskamer te surfen door een wereld van informatie en producten.

In winkels verwacht de consument niets minder. Ook bij planten. Een klant wil niet achter schaarse medewerkers aanrennen en is teleurgesteld als die ook nog eens geen antwoord heeft op de vraag welke verzorging een Buxus nodig heeft.

In tuincentra mag het kennis- en servicegehalte dan veel hoger zijn dan bij bouw- en supermarkten, al deze aanbieders hebben te maken met een specialistisch assortiment en met een beperkt aantal mede-

werkers. Vaak zonder specialistische kennis. De touchscreen-informatiepunten kunnen de kennis en de service op de winkelvloer verbeteren”.

Peak Retail traint het personeel in het gebruik van Blumea. De medewerkers kunnen vervolgens de consument wegwijs maken in het systeem. In Etten-Leur is Blumea ingesteld in het Nederlands. Bij tuincentrum Leurs in Venlo, waar ook veel Duitse klanten over de vloer komen, is het tweetalig.

Freek Schalk, eigenaar van Life & Garden in Etten-Leur, verwacht veel van Blumea. „We merken dat klanten het leuk vinden om zelf de gewenste informatie op te zoeken, net als thuis op de bank. Ze zijn verrast over hoe diep de informatie gaat. De medewerkers zien het als welkome ondersteuning, zeker niet als bedreiging.

Ze voelen zich veel zekerder met die onuitputtelijke databank naast zich. We gaan er dan ook zeker mee door. Voor de medewerkers gaan we ook tablets aanschaffen, waardoor ze een hele plantenencyclopedie op zak hebben. Met het groenassortiment heeft Peak Retail meteen het moeilijkste segment bij de horens gevat. Als we straks ook barbecues en vijverplanten willen toevoegen, is dat een fluitje van een cent.”

Sortimentsverbreding Volgens de ondernemer kan de ’zoekmachine’ in belangrijke mate bijdragen aan assortimentsverbreding. „Consumenten worden nu geleid door wat ze in bladen en op het internet zien. Ze hebben geen idee hoe breed het gamma is van ons aanbod en dat beperkt ons weer in onze assortimentskeuzes. De digitale informatiepunten kunnen voor veel planten vernieuwde aandacht opleveren. En dat is goed nieuws voor kwekers die zich in onzekere tijden beperken tot het basis-assortiment.

Voorwaarde is wel dat ze uit hun cocon komen en open staan voor verandering.” < De Boomkwekerij 32 (30 augustus 2013)

Peak retail layout.indd 43

43

23-08-13 14:24

Foto's: Harry Menkehorst, De Boomkwekerij, Sandra Sanders

p ro d u c ta n a lys e

Afzet Buddleja verliep stroef Kwekers zijn dit jaar wisselend gestemd over de afzet van Buddleja. Het koude voorjaar zorgde voor minder vraag, maar het was niet alleen maar kommer en kwel wat de afzet betreft. Sommige kwekers zijn aan het einde van het seizoen toch gewoon weer los.

Vorig jaar was een prima jaar voor Buddleja, maar dit jaar verliep de verkoop een stuk minder makkelijk.

Kweker Eric van Hevelingen spreekt zelfs van een slecht jaar. Van de 95.000 planten die hij voor dit jaar te verkopen had, heeft hij er nog 65.000 over. Het koude voorjaar is een oorzaak maar ook de afzet naar Baas Plantenservice stokte door de problemen bij hun Duitse klant. Omdat Van Hevelingen ook redelijk wat voor de aanlegmarkt verkoopt denkt hij dit najaar nog wel het een en ander

kwijt te raken. Toch zal het meeste doorschuiven naar komend voorjaar en dat baart hem wel zorgen. „Ik hou m’n hart vast of dit voorjaar deze aantallen wel weggaan.”

Kweker Cees Koemans verkoopt zijn compacte Buddleja met een etiket en opvallende potcover. Daardoor had hij volgens hem toch nog wel een goed ’vroeg voorjaar’ had. „Als er in het vroege voorjaar nog weinig planten bloeien nemen mensen de tijd om een etiket te lezen.” Later in het seizoen verliep ook bij hem de afzet moeizamer. „Maar uiteindelijk liep de handel aardig door en is alles weggegaan”, zegt hij.

Ook Boomkwekerij Out raakte zijn Buddleja kwijt; half mei waren zo goed als alle 120.000 stuks verkocht, ondanks dat de nabestellingen op eerdere acties tegen vielen. „De

handelsstemming

veilingklok hadden we daarvoor niet nodig en onze verkoopprijs hebben we gelijk kunnen houden”, zegt Jan Out. Hij verkoopt voor 20% compacte soorten en voor de rest traditionele soorten, maar in het compacte sortiment lijkt volgens hem nog wel wat groei te zitten. <

hoe loopt het?

Stemming orderbeurzen wisselend Een aantal bedrijven hield in de Plantariumweek een orderbeurs. Kwekers op Groen-Direkt waren over het algemeen matig gestemd over het aantal bestellingen voor direct en de komende weken. Bij de orderbeurzen van Gasa Germany en SAP Holland waren wel positieve reacties op te tekenen.

Kwekers die op het Product Promotie Plein van Groen-Direkt stonden namen - gevraagd naar de handelsstemming tijdens de orderbeurs - vooral de woorden ’voorzichtig’, ’afwachtend’ en ’kon beter’ in de mond.

Tuincentra zitten volgens hen nog met voorraad en zijn voorzichtig om voor het najaar nog iets in te kopen.

Ze hebben het idee dat bij tuincentra de angst leeft voor opnieuw een koude winter en dat ze ook al weer met een been tussen de kerstspullen staan.

Frans van Dijk van Floralis Boskoop herkent de geluiden van de kwekers en schat dat zijn omzet in de Plantariumweek zo’n 20-25% achterblijft op

44

De Boomkwekerij 32 (30 augustus 2013)

vorig jaar. „De aantallen die besteld worden zijn minder, klanten willen duidelijk minder risico nemen. Veel klanten hebben door het slechte voorjaar moeite met hun liquiditeit.”

Van Dijk ziet dit ook niet zomaar veranderen. „Ik verwacht ook kleinere startorders in het voorjaar en dat klanten vervolgens vaker kleinere aantallen zullen bijbestellen”.

Maar toch waren er ook positieve geluiden te horen. Maar deze kwamen niet uit de mond van kwekers.

Zo was de organisatie van Gasa Germany dik tevreden over de opkomst en verkoop tijdens hun orderbeurs op Plantarium. Stefan Kretschmer verwacht zo’n 10% meer omzet ten opzichte van hun orderbeurs vorig jaar.

Ook Johan de Jager van SAP Holland kijkt tevreden terug op hun eerste orderbeurs tijdens Plantarium. „We richten ons op de hoogwaardige en minder grootschalige retail en we merken veel interesse vanuit die hoek”. <

Handel in week 32 Rapportcijfer:

-

Roy Menkehorst, Harry Menkehorst Kwekerijen bv

’Stilte voor de storm’

Handel in week 33 Rapportcijfer:

7,5

Maarten Schooneveld, Gasa Germany

’Najaar moet gat dichten’

Lees uitgebreide berichten van ’Hoe loopt het?’ op deboomkwekerij.nl

Markt & Afzet p ro d u c ta n a lys e

Seizoen liep prima voor Ligustrum Traditionele haagplanten van Ligustrum met blote wortel zijn vorig seizoen wederom goed verkocht. Net als het seizoen ervoor was het aanbod kleiner als gevolg van winterschade. De vraag was onverminderd goed, dus kwekers konden weer goed beuren voor Ligustrum.

De krapte op de aanbodsmarkt speelt met name bij Ligustrum ovalifolium.

Deze soort wordt van oudsher het meest gevraagd in Nederland en België, vanwege de goede groei en de aantrekkelijkheid van het grotere blad. Maar nadeel van L. ovalifolium is de gevoeligheid voor strenge vorst.

Twee winters geleden zorgde de vorst voor veel uitval in de gangbare haagliguster, en ook vorige winter zijn er weer planten bevroren, met

name tweejarigen. Het geslonken aanbod zorgde dus wederom voor een hogere prijs. Afnemers deden er volgens kwekers niet moeilijk over om die prijs – doorgaans een centenkwestie – ook te betalen.

Bovendien namen afnemers zonodig genoegen met kleinere planten.

Als de maat 60-100 cm (drietakkers) niet meer voorradig was, kochten ze tweetakkers van 40-60 cm.

Alternatieven voor L. ovalifolium zijn L. vulgare en L. vulgare ’Atrovirens’.

Deze kunnen beter tegen strenge vorst en houden langer het blad vast.

Om die redenen worden dat soort en cultivar het meest gevraagd op de Europese markt. Als L. ovalifolium op is, kiezen afnemers in Nederland en België wel voor de alternatieven, maar ze vinden die minder mooi dan

de gangbare haagliguster.

Komend seizoen zijn er naar verwachting minder eenjarigen om het tekort aan tweejarigen op te vullen.

De eenjarigen groeien dit seizoen echter heel goed; in oktober zullen ze met gemak de maat 40-60 cm halen.

Of zelfs nog een grotere maat, aldus kwekers. <

langs de kassa Fons (links) en Robert Schalkx:

’Producten die zich hebben bewezen, lopen goed’ Naam bedrijf:

Tuincentrum Noordbarge Locatie: Emmen Medewerkers: 7

Wat verkoopt u in augustus vooral aan boomkwekerijproducten? „Vooral visueel aantrekkelijke producten in grote pot, zoals pluimhortensia’s en Hibiscus. Het zijn de impulsaankopen voor dat ene plekje in de tuin. Het grote werk komt straks weer.”

Waren er dit jaar nog toppers? „Dat zijn de producten die al jaren goed lopen. Producten die zich hebben bewezen, zoals Rudbeckia, Persicaria, Sedum ’Herbstfreude’ (Robert: ,„Die vind ik nog altijd de beste.”) en de mooie heester Physocarpus ’Diabolo’. Ook vlinderstruiken lopen altijd goed.”

Heeft u nog verschuivingen opgemerkt? „Klanten kiezen vaker voor een grotere maat. Dat geldt vooral voor de heesters en in de loop van de zomer zie je dat ook bij de vaste planten. Ook zijn klanten voorzichtiger geworden met het kopen van de duurdere mediterrane planten, zoals olijfbomen en palmen.”

Mist u iets in het boomkwekerijassortiment? „We vinden dat er toch een hoop is dat niet voldoende winterhard is.

Als er nieuwigheden op de markt komen, dan graag op het gebied van kwaliteit, ziekte- of plaagbestendigheid. We zitten niet te wachten op weer een ander streepje bij de Hosta; een Hosta die bestand is tegen slakken is veel zinvoller. Daarover stond in Tuin en Landschap (nr. 11, 2013, red.) een artikel naar ons hart.

Daarnaast ontbreekt een juiste productomschrijving nog weleens, terwijl die nou juist zo belangrijk is voor de verkoop.” < De Boomkwekerij 32 (30 augustus 2013)

45

Eerste campagne iVerde Afgelopen zomer hebben LTO Nederland, Anthos en de Vereniging van Hoveniers en Groenvoorzieners het promotieplatform iVerde opgericht.

Dit platform, een stichting, heeft als doelstelling om de economische en maatschappelijke waarden van een groene leefomgeving onder de aandacht te brengen. Uiteindelijk moet dit leiden tot verhoging van de verkoop van boomkwekerijproducten en vaste planten. Op initiatief van ondernemers organiseert het platform gezamenlijke promotie. De financiering vindt plaats op basis van (eigen) bijdragen vanuit het bedrijfsleven.

Als eerste activiteit vanuit iVerde wordt een campagne gestart die is gericht op de beïnvloeding van de gemeenteraadsverkiezingen van 2014. Gemeenten dragen immers

Weggooien? zorg voor aanleg en onderhoud van het openbaar groen, en in de huidige tijd van bezuinigingen is aanleg van nieuw groen niet vanzelfsprekend.

Diverse bedrijven hebben zich bereid verklaard om een deel van de campagne te financieren en zijn hierbij in de gelegenheid direct zelf invloed uit te oefenen op de campagne. De campagne loopt van september 2013 tot en met de verkiezingen in maart 2014 en zij wordt gericht op politieke partijen, bestuurders, ondernemersverenigingen, schoolbesturen en burgers. Via de website www.iverde.org kunt u deze en toekomstige campagnes volgen.

Bedrijven die in campagnes participeren kunnen zich ook via deze site profileren.

Wilt u ook deelnemen? Neemt u dan contact op via john.janssen@zlto.nl.

Bijeenkomst voor leden met teelt van rozen en rozenonderstammen Op vrijdag 27 september organiseert het bestuur van de Cultuurgroep voor Rozen en Rozenonderstammen voor haar achterban een bijeenkomst op de kasteeltuinen in Arcen. Na een rondleiding op de tuin wordt de nieuwe stichting Excellence Roses de mogelijkheid geboden om zich te presenteren en wordt met de leden van gedachten gewisseld over de promotiemogelijkheden van de rozen. Leden met rozen en rozenonderstammen ontvangen nog een persoonlijke uitnodiging met nadere details.

Masterclass kostprijzen vaste planten Op woensdag 11 september organiseert het bestuur van de Cultuurgroep voor Vaste planten een masterclass voor vaste plantenkwekers met teelt in de vollegrond. De masterclass wordt gegeven door Frans van Wanrooij van ABAB Accountants en Adviseurs.

De Masterclass biedt kwekers handvatten om de daadwerkelijke kostprijs vast te kunnen stellen van de diverse geslachten, soorten en cultivars. De bijeenkomst heeft een vergelijkbare opzet als de succesvolle masterclass

voor pot- en containerkwekers eind juni. De bevindingen kunnen direct op het eigen bedrijf worden toegepast.

LTO-leden met teelt van vaste planten hebben een persoonlijke uitnodiging voor deze masterclass ontvangen.

De kosten van deelname voor leden bedragen €100.

Bent u geen lid, maar wilt u toch deelnemen, dan bedragen de kosten € 250.

Neemt u in dat geval contact op met de secretaris: john.janssen@zlto.nl.

Deze bijdrage valt onder de redactionele verantwoordelijkheid van de LTO Vakgroep Bomen en Vaste planten. Voor informatie: (073) 217 31 83, e-mail: info@zlto.nl, www.lto.nl.

46

Vooral de kwekers die zich bezighouden met visueel aantrekkelijke producten voor de consumentenmarkt zien dit jaar de verkeerde kant van de medaille. Er valt in dit voorjaar minstens een maand aan verkoop weg. Tevens kwamen veel planten later in bloei. Een collega zei me pas: „Als je vier dagen niet hebt gegeten, dan ga je op de vijfde dag niet alles opeten wat je hebt gemist.”

Dat is de crux dit voorjaar en dat levert veel problemen op. De concurrentie is hevig.

Prijzen staan onder grote druk. Orders werden afbesteld en het aanbod nam alleen maar toe. Veel kwam voor weggeefprijzen voor de klok, met een negatief effect op de daghandel.

Wat nu? Een voorraad die niet weg te geven is en straks weer een nieuwe voorraad. Hoe ga je om met ruimtegebrek? Wordt het storten of doorkweken of verkopen voor een weggeefprijs. Of toch klokken? Hoe staat het met de liquiditeit?

Lastige afwegingen en er moeten keuzes worden gemaakt. Keuzes die te allen tijde geld kosten. Velen van ons worstelen, en prijs u gelukkig als dat niet nodig is.

Hoe kun je dan toch de zonnige kant blijven zien en over de horizon van slecht nieuws heen kijken? Mijn oude ome Jan, inmiddels dik in de 90, gaf me een advies dat me altijd bij zal blijven en dat ik de lezer niet wil onthouden: „Kop in de wind en doorgaan.”

Hij is zelf het levende bewijs van de werking ervan. Niet zeuren maar aanpakken. Niet naar het bord van de buurman kijken, maar naar je eigen bord. Natuurlijk lijkt het gras groener bij de buren. Maar neem van mij aan, dit jaar kleurt het gras nergens zoals het zou moeten.

Peter Bontekoe

Voorzitter LTO Vakgroep Bomen en Vaste planten

De Boomkwekerij 32 (30 augustus 2013)

LTO linkerpag-BKW13-32.indd 46

23-08-13 16:35

Service

Foto: Ron Barendse

bedrijfsnieuws

vaktaal

Kennismiddag Boomteelt en Donderdag 5 september wordt bij Combinatie Mauritz in Opheusden een kennismiddag gehouden over de laanboomteelt en openbaar groen. De dag is georganiseerd door Agrifirm Plant, PPO Boomkwekerij en Boomteeltstudieclub Opheusden. Aan de orde komen onder andere praktijkvoorbeelden van meststoffen die de beste rendementen geven, innovaties op het gebied van boomteelt, demonstraties van onkruidmiddelen en bestrijding van schimmels en insecten. Ook is er aandacht voor gewasbescherming in het openbaar groen. De middag startom 13.00 uur en duurt tot 17.00 uur. Aanmelden kan via de website van Agrifirm Plant (www.agrifirm.com/agrifirm-plant).

Jan-Michiel Bakker

Van der Staak bij Den Ouden Hans van der Staak (44) is deze zomer begonnen als sales manager bij Den Ouden Groenrecyling in Schijndel. In deze functie zal hij kwekers technische ondersteuning bieden bij het kiezen van bodemverbeterende producten.

Voorheen was hij werkzaam bij Scotts (Everris) en DLV Plant. Van der Staak is bereikbaar via (06) 10 10 75 85 of via h.vanderstaak@denoudengroep.com.

agenda Binnenland

Buitenland

4 en 5 september Verkoopbeurs FloraHolland Autumn Fair Naaldwijk, FloraHolland 5 september Kennismiddag openbaar groen en boomteelt Opheusden 10 t/m 12 september Groen Techniek Holland Biddinghuizen 11 t/m 13 september Vakbeurs Demo-Dagen Arnhem, Papendal 15 t/m 17 september Vakbeurs voor retailers, o.a. voor groen, TrendZ Venray, Evenementenhal 1 oktober Marktplaats Event Bleiswijk, FloraHolland 2 t/m 4 oktober Boomkwekerij-vakbeurs GrootGroenPlus Zundert, assortimentstuin

t/m 1 september Tuinbouwvakbeurs Green is Life Polen, Warschau 3 en 4 september Boomkwekerijvakbeurs Four Oaks Engeland, Lower Withington 6 en 7 september Tuinbouwvakbeurs The Green World Tsjechië, Brno 8 t/m 10 september Vakbeurs Spoga + Gafa Duitsland, Keulen 9 t/m 11 september Vakbeurs FlowerExpo Rusland, Moskou 11 t/m 13 september Sierteeltvakbeurs Flormart Italië, Padua 14 en 15 september Sierteeltvakbeurs Naivasha Horticultural Fair Kenia, Nairobi 15 t/m 17 september Tuinbeurs Glee Engeland, Birmingham

Bijdragen Meer informatie op: deboomkwekerij.nl/agenda

Bijdragen voor de service-pagina’s kunnen worden gestuurd naar Redactie ‘De Boom­kwekerij’, Postbus 9324, 2300 PH Leiden, e-mail: boomkwekerij@hortipoint.nl.

Leeftijd: 35 Opleiding: mts Frederiksoord Bedrijf: Bakker de Wolden Plaats: Alteveer

Wat doet u op Plantarium? „Als lid van de studieclub I-Grow mocht ik deelnemen aan de gezamenlijke stand die op initiatief van Studieclub Regio Boskoop tot stand is gekomen. De andere kwekers in de stand hebben een Masterclass van de Boskoopse studieclub gevolgd, maar ik niet. Studieclub I-Grow werkt samen met Studieclub Regio Boskoop en zo ben ik hier terechtgekomen.”

Hoe bevalt het? „Het is vandaag de tweede dag en druk is het in de stand nog niet geweest. Dat komt ook omdat mijn compagnon Jeroen Schuiling en ik geen visueel aantrekkelijke producten hebben aan te bieden. We hebben bijvoorbeeld veel Prunus laurocerasus in 20 l-container en tot 2 m. Ik denk dat ik wat ons sortiment betreft beter op Groot Groen Plus had kunnen gaan staan. Maar toch heb ik op Plantarium wel een aantal klanten gesproken. We doen best veel zaken met de traditionele Boskoopse handelaren en dat willen we ook uitbouwen. Dus is het goed om hier mijn gezicht te laten zien.

Maar alles bij elkaar vind ik het niet echt leuk op de beurs. Ik ben liever fysiek écht aan het werk; zoals op mijn kwekerij.”

Sortiment: bladhoudende en bladverliezende heesters Oppervlakte: 23 ha vollegrond, 1 ha containerveld en 3.200 m2 kas

Staat u ook op andere beurzen? „De enige beurs waar we de laatste zeven jaar jaarlijks hebben gestaan was De Groene Sector Vakbeurs Hardenberg, maar daar heb ik het nu ook wel gezien. Het zijn van lieverlee toch meestal dezelfde klanten die je daar spreekt. Van I-Grow gaan een paar kwekers gezamenlijk op Groot Groen Plus staan.

Misschien is dat ook iets voor mij.”

Hoe is de samenwerking tussen Noord-Nederlandse kwekers? „Dat kan beter. Vooral op het gebied van transport zouden we met elkaar iets moeten oppakken. De prijzen van onze planten zijn concurrerend met die van andere kwekers, maar transport naar het westen maakt deze soms toch duur. Maar als je transport gezamenlijk wilt doen, moet je allemaal blootgeven naar wie je wat verstuurt. Ik heb daar geen moeite mee, maar sommige andere kwekers wel.”

Is uw gemeente boomkwekerijminded? „Ja hoor. Mijn ouders hadden een veehouderij en die heb ik langzaam omgebouwd tot kwekerij. Over het aanleggen van containervelden doet gemeente De Wolden bijvoorbeeld niet moeilijk.”

De Boomkwekerij 32 (30 augustus 2013)

Service rechterpag-BKW.indd 47

47

26-08-13 15:53

512179.indd 48

26-8-2013 11:01:22