TEL_19-2014

19 Vakblad voor de groenvoorziening | 36e jaargang | 11 september 2014

Station Europapark 19A Vakblad voor de groenvoorziening | 36e jaargang | 11 september 2014

Allium uitmuntend als vaste plant Bijen veroveren stedelijk groen Tuinontwerp met christelijke noot Onkruid op verhardingen

Voorplaat.indd 1

08-09-14 13:04

GEZONDER EN ZUINIGER WERKEN MET 4-TAKT Als tuinprofessional sta je midden in het groen. Meer nog, je denkt groen. Je wilt het beste voor de omgeving en je klanten en voor jezelf. Daarom kies je voor milieuvriendelijk gereedschap. Dolmar gereedschap met een 4-takt motor bijvoorbeeld, door de lage uitstoot van schadelijke stoffen, lage trillingen en een aangename geluidsproductie zijn de 4-takt machines goed voor de gebruiker en de omgeving.

Het gunstige verbruik van een 4-takt versus 2-takt zorgt voor lage verbruikskosten.

En dat is goed voor de portemonnee.

Stan Dankers, Tuincentrum Dankers B.V. Son

Kijk op www.dolmar.nl/milieubewust

PB7600.4 t 76 cc 4-takt bladblazer t Bijzonder krachtig t Uiterst zuinig t Erg stil en schoon

Makita Nederland B.V., Park Forum 1101, 5657 HK Eindhoven, Tel. 040 - 20 6 40 40, Fax 040 - 206 40 96

595349.indd 2

8-9-2014 12:44:29

Inhoud

Nummer 19 | 11 september 2014

Nieuws 4 5 6 7 8 9

Groen in grote steden nauwelijks gestegen Groensector blij met verlenging van tijdelijke btw-maatregel Door zachte winter veel overlast grote waternavel Bescheiden tuinontwerpen op Duitse LAGA Rood/groen voor bouwsector nog geen voor de hand liggende combinatie Tuin en Landschap Online

Sortiment 14

12 Noviteiten, duurzaamheid en tuinen op Plantarium 14 Uitmuntende uien

Bedrijf en Organisatie 18 CAH Vilentum-student zet tanden in casus bedrijven 21 Zo-zit-dat: Korting bij indienstneming jongere of 50-plusser

Foto voorplaat Emiel van den Berg

Ontwerp en Inrichting 24

24 Groen rustpunt trotseert dagelijkse stroom passanten 28 Sobere eenvoud met verrassende ontdekkingen

Aanleg en Onderhoud 34 De bij verovert het stedelijk groen 37 Werk in uitvoering: Snoei in miniatuurstad

Machines en Gereedschap 38 Marolin M44 SX werktuigarm draait 94 graden

Service 34

44 Leveranciersnieuws 46 Groene Gast: Lydia Dragt

38

TuinenLandschap | 19 | 2014

Inhoud.indd 3

3 08-09-14 13:28

Nieuws

Groen in grote steden nauwelijks gestegen Het onderzoek gaat niet in op de redenen van daling of stijging van het openbaar groen binnen gemeenten. Ook zegt het niets over de kwaliteit ervan. De onderzoekers berekenden de hoeveelheid groen binnen de bebouwde kom met behulp van geografische informatiesystemen (GIS) en dataInfographic Wageningen UR / Alterra

De hoeveelheid openbaar groen in de grote steden is de afgelopen vijf jaar nauwelijks gestegen. Dat blijkt uit onderzoek van Wageningen UR naar de hoeveelheid vierkante meters openbaar groen per woning in 31 gemeenten. Heerlen heeft het meeste groen, daarna Emmen en Lelystad. Haarlem is hekkensluiter.

sets, zoals de laatste CBS Bodemgebruik. Het betreft hierbij oppervlakten groter dan 0,5 ha.

De methode van onderzoek is gebaseerd op eerder onderzoek naar de groennorm. Het laatste dateerde uit 2009. Alle 31 grote gemeenten die toen meededen, zijn nu ook meegenomen.

Opvallend is dat het gemiddeld aantal vierkante meters openbaar groen nauwelijks is veranderd, maar dat sommige steden grote verschillen laten zien. De grootste vier, Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht, wisten het aandeel groen in hun gemeente te laten stijgen.

Grootste stijger en daler

Heerlen voert de ranglijst aan. Haarlem is hekkensluiter met slechts 43,6 m² per woning.

Utrecht was de grootste stijger op de ranglijst, maar staat wel met 53 m² per woning op nummer 29. ,,Dat is jammer, zegt de woordvoerder van de gemeente, maar Utrecht is een compacte stad met veel steen in de

binnenstad.’’ Het groenbeleid is erop gericht daar waar kan het steen te vervangen voor kwalitatief groen middels daken gevelgroen en stoeptegeltuintjes. Ook worden bewoners actief betrokken bij inrichting en beheer in de wijken. Verder zijn aan de stadsranden grote recreatieparken gerealiseerd zoals Ruigenhoek en Wielrevelt, hetgeen heeft bijgedragen aan de vergroening van de stad.

Almelo leverde het meeste aantal vierkante meters groen in.

Dat daalde van 147,6 m² naar 101,2 m², goed voor een zesde plaats. De daling is het gevolg van een andere definiëring van de bebouwde kom door de onderzoekers. Almelo kent een vlinderachtige stadsstructuur met groene longen die de stad in komen. Een van deze longen is in 2009 als bebouwde kom aangemerkt, maar in het huidige onderzoek als agrarisch gebied. <

Commentaar

Potje Schrok u vorige week ook opeens wakker tijdens Nieuwsuur? Tussen neus en lippen door werd aangekondigd dat de verlaagde btw voor renovatiewerkzaamheden nog een half jaar zal worden verlengd.

Ik zat meteen rechtop. Had staatssecretaris Wiebes een week eerder niet schriftelijk gemeld dat de verlenging niet door kon gaan, simpelweg omdat de overheid er geen geld voor heeft? En nu bleek er toch nog ergens een potje waar genoeg in zat om de lage btw nog een half jaar voort te zetten.

De sector kan het goed gebruiken. Het werk trekt wel aan, en dankzij de zachte winter kon er dit jaar veel werk worden verzet. Maar de consument blijft voorzichtig en gemeenten bezuinigen volop. Hoewel de meeste hoveniers die je spreekt zeggen dat ze er zelf niet van profiteren, zijn er vast wel bedrijven te vinden die er flink mee geholpen zijn. Zeker bij aanleg van een nieuwe tuin kan die 15% korting op arbeids-

4

TuinenLandschap | 19 | 2014

NieuwsPag_4-5_B.indd 4

kosten net dat zetje zijn om de klant over de drempel te helpen.

De brancheorganisaties zullen er ook mee in hun nopjes zijn. Immers, het leek er vorige week nog op dat hun lobbyactiviteiten voor verlenging op niets waren uitgedraaid. Maar in de politiek kan het raar lopen. Dankzij de ’constructieve oppositie’ wordt de maatregel nog een half jaar verlengd.

Dat biedt ook weer hoop voor de brancheorganisaties. Zij hebben extra tijd gekregen om de politiek te bewerken met argumenten en cijfers, en zo tot het inzicht te laten komen dat die 6% echt effect heeft.

En wie weet liggen er de komende maanden nog wat financiële meevallers in het verschiet waardoor het kabinet eerder genegen is de maatregel nogmaals te verlengen of zelfs permanent van kracht te laten worden. Hoop doet leven.

Ralph Mens vakredacteur

08-09-14 13:34

Groensector blij met verlenging van tijdelijke btw-maatregel Nadat staatssecretaris Wiebes eerder had geschreven dat het lage btw-tarief van 6% voor renovatiewerkzaamheden op 31 december eindigt, bleek er vorige week toch nog geld te zijn voor verlenging van de tijdelijke maatregel. De groensector is er erg blij mee.

De verlenging van de tijdelijke btw tot juli 2015 werd bekendgemaakt na de onderhandelingen tussen kabinet en de zogeheten constructieve oppositiepartijen D66, ChristenUnie en SGP, over de begroting voor 2015. Omdat vorige week bekend werd dat het kabinet een financiële meevaller heeft, bleek er tijdens het slot van de begrotingsonderhandelingen nog wat extra geld te verdelen.

De oppositiepartijen vinden het noodzakelijk om de bouw-

sector, en andere sectoren die van de maatregel profiteren, hiermee een extra steun in de rug te geven.

Belangrijk Erwin Tiemens van Tiemens Tuinen uit Meppel vindt het lage btw-tarief voor renovatiewerkzaamheden in en rond huizen van twee jaar en ouder redelijk belangrijk. „Je merkt dat mensen tegen de kosten aan zitten te hikken. Het scheelt bij tuinaanleg toch 15% op arbeidskosten.”

Tiemens maakt ook reclame met de 6% btw. „We hebben op al onze folders staan dat de btw-maatregel nog toch 31 december geldig is. Dat moeten we nu wel even aanpassen.”

Volgens Tiemens is het een stimulans voor mensen om iets aan de tuin te laten doen.

„Het mooiste zou zijn als het permanent naar 6% gaat. Er zijn nu veel zzp’ers en ook zwartwerkers in de markt, die kun je met 6% een beetje tegengas bieden.”

Positief Mari van den Heuvel van Tuinservice Mari van den Heuvel uit Schaijk noemt het positief dat de btw-maatregel wordt verlengd. Ook hij zou liever zien dat de btw op hoveniersdiensten permanent naar 6% gaat. „Mensen gaan dan toch meer uitgeven aan hun tuin.”

Zelf profiteert Van den Heuvel niet echt van de maatregel. „Wij doen alleen onderhoud en werken voornamelijk met jaarcontracten. Daarbij zitten we al tot het einde van het jaar vol, en volgend jaar ook.”

Zwart Nijs van den Bogert van Den Bogert Hoveniers uit Hedel merkte dat klanten nog snel voor het einde van het jaar opdrachten wilden laten uitvoeren. „Na 31 december zouden ze immers weer 21% moeten betalen. Het helpt dus zeker dat de maatregel nog tot juli 2015 wordt verlengd.”

Van den Bogert hoopt dat het lage tarief uiteindelijk permanent wordt. „Het zou beter zijn om 6% te handhaven. Nu zeggen mensen soms: ’Die btw daar kan ik niets mee, kun je het niet zwart doen?’ Dat kan niet, zeg ik dan. Als de btw 6% is, dan wil ik het best samen delen met de klant, ieder 3%, maar bij 21% gaat dat niet.”

Op Prinsjesdag maakt het kabinet de definitieve plannen voor komend jaar bekend. <

Vroege herfst door meerdere factoren Foto Peter Bennink

Bij heel veel boomsoorten beginnen de bladeren al een herfstkleur te krijgen en bladeren vallen van de bomen.

De bladverkleuring en bladval komen daarmee onverwacht zo’n drie tot vier weken eerder dan normaal op gang. De laatste jaren begon de herfst juist later dan normaal door hoge temperaturen. Uit de Groenmonitor van Wageningen UR blijkt dat de bossen momenteel zo’n 8% minder groen zijn dan vorig jaar. Graslanden zijn daarentegen 3% groener. De vroege herfst komt waarschijnlijk door de lage temperaturen in augustus in combinatie met de zeer vroege start van het voorjaar.

Onderzoekers roepen publiek op bladverkleuring te melden op Natuurkalender.nl. <

TuinenLandschap | 19 | 2014

NieuwsPag_4-5_B.indd 5

5 08-09-14 13:45

Nieuws

De grote waternavel, teistert de kanalen en sloten in verschillende waterschappen. Dit jaar is de overlast extra groot vanwege de zachte winter. Dat meldt Waterschap Hunze en Aa’s op haar website. De grote waternavel is een invasieve exoot die hard groeit en daardoor in korte tijd de afvoer van het water kan belemmeren.

Hoewel er meerdere invasieve exotische waterplanten zijn, zorgt de grote waternavel voor de meeste overlast.

Op verschillende plaatsen in het gebied is waterschap Hunze en Aa’s bezig om deze exoot te verwijderen. Ook in het naburige waterschap Noorderzijlvest is de overlast dit jaar veel groter dan in andere jaren.

Het opruimen van de planten kost veel werk. Gaby Krikke van Waterschap Noorderzijlvest: „Met een maaikorf wordt het grootste deel van de plant verwijderd, en daarna halen we de

resten er met de hand uit. Dat is nodig omdat achtergebleven resten snel weer uitgroeien tot hele paketten. Op sommige plekken groeit het binnen een seizoen twee keer dicht.”

De overlast blijft echter niet beperkt tot het noorden.

Waterschapen door het hele land hebben te kampen met de plant. Zo meldde Waterschap Aa en Maas vorig jaar al dat ze jaarlijks 400 ton waternavel uit het water verwijderen.

Voor het localiseren van de invasieve exoot zijn de waterschappen vooral afhankelijk van meldingen door particulieren. Hiervoor is onlangs een app gemaakt, iWaterplant genaamd. Met deze app die er volgend jaar ook voor android zal zijn, kun je foto’s uploaden waarmee automatisch de locatie wordt meegestuurd. De beelden worden beoordeeld door medewerkers van Floron en zo nodig doorgestuurd naar het waterschap. <

Foto PR

Door zachte winter veel overlast grote waternavel

Rijkstuin bij Future Center Breda geopend Directeur Generaal Belastingdienst, Peter Veld (rechts), onthult samen met wethouder Bob van Berkel een kunstwerk in de Rijkstuin in Breda. In de tuin worden groente en fruit verbouwd door mensen met afstand tot de arbeidsmarkt. De tuin is het product van het Experiment Rijkstuin. Hierin participeerden Koninklijke Ginkel Groep, ATEA-groep en Voedselbank Breda.

Veld: „De Rijkstuin is een fantastisch idee van de collega’s die hier werken. Ik hoop dat dit een voorbeeld zal zijn voor anderen binnen de Rijksoverheid en een breder vervolg krijgt.” <

c o l u m n

Omgroening Je ziet ze met bosjes tegelijk door stad en land zwalken. En naar mate de week vordert, vind je zelfs hele groepen ’in’ de bosjes. Herkenbaar aan hun uniegekleurde T-shirts. Signaal dat de start van een nieuw studiejaar is begonnen: het begin van de gevreesde ontgroeningsperiode. Veel nieuwkomers blijven die week liever nog even bij moeders, of besluiten helemaal maar geen lid van een vereniging te worden.

Ongegronde vrees, zo heb ik zelf destijds ervaren in Boskoop. Als vers lid van de studentenvereniging Arboricultura was het dagen lang goed toeven op de Utrechtse Heuvelrug. Met als belangrijkste opdracht, tussen de gezelschapsspelen door, zoveel mogelijk Vogelkers uit het landschap te rooien. Tja, toen voerde je nog braaf uit wat je werd opgedragen. Daarentegen bracht het ook weer geld in het laatje voor de vereniging, waarmee dan bijvoorbeeld de o zo belangrijke sociëteit werd opgeknapt en van een heuse biertap

6

TuinenLandschap | 19 | 2014

NieuwsPag_6-7B.indd 6

voorzien. Niet geheel onbelangrijk, gezien de vele en late uurtjes die we daar met elkaar doorbrachten. Dus dat snoeien, dat lukte wel. Dat was voor een dubbel goed doel.

Hoe dan ook, ontgroening roept in meerdere opzichten een negatief beeld op. Wereldwijd, maar ook lokaal, verdwijnt er meer groen dan dat er bij komt.

Daarom: ’Ontgroening is uit. Leve de Omgroening’.

Elke provincie en gemeente van Nederland stelt zich ten doel (bij wet geregeld) te streven naar de meest groene en natuurlijke leefomgeving. Waarbij ze een Green Deal aangaan met alle studentenverenigingen. Prille, nerveuze groenlingen worden niet meer afgeschrikt, maar zullen graag deelnemen aan de ’omgroeningsweken’ met het vooruitzicht bij te dragen aan een aantrekkelijker en gezonder milieu.

Bewustwording en welzijn gaan dan hand in hand.

Jack van Haperen ontwerper/hovenier Bart Hoes tuinontwerper Ruud Vermeer hovenier

Bart Hoes info@barthoes.nl

08-09-14 13:25

Bescheiden tuinontwerpen op Duitse LAGA

Foto PR

De Duitse Landesgartenschau (LAGA) vindt elk jaar plaats en richt zich qua publiek op de Duitse regio’s. Een van de tuinenmanifestaties van LAGA 2014 speelt zich af in Zülpich. Wat in deze editie vooral opvalt, is de bescheidenheid van de ontwerpen.

De Duitse Landesgartenschau (LAGA) is groots van opzet en in de eerste plaats bedoeld als instrument voor de stadsverbetering. Een van tuinenmanifestatie van LAGA 2014 speelt zich af in Zülpich, naast Gmünd, Deggendorf, Papenburg en Gießen, waar ook tuinenmanifestaties worden gehouden.

Door met mooie tuinen zoveel mogelijk betalende bezoekers naar een bepaalde plek te ’lokken’, kan men de ontwikkeling van die plek financieren.

Voorwaarde is natuurlijk wel dat er daadwerkelijk iets heel bijzonders te zien moet zijn.

Zülpich ligt 100 km onder Venlo, binnen handbereik dus vanuit Nederland gezien. Het is

een historisch stadje, gesticht in 100 voor Christus, met oude vestingwallen en stadspoorten. Daarnaast ligt er ook een meer van 85 ha grootte, met een diepte van 35 m. Het is oorspronkelijk een oude bruinkoolafgraving die in de jaren ’70 van de vorige eeuw omgevormd is tot natuur en nu deel uitmaakt van natuurgebied Kottenforst Ville.

Twee indrukwekkende elementen dus voor de achtergrond van een tuinenmanifestatie.

Het zal hier de volgende jaren heerlijk wandelen zijn langs het ’Seepark’ of in het ’Park am Wallgraben’. Dan zullen de sporen van de LAGA verdwenen zijn en blijft de stadsverbetering zijn werk doen voor de inwoners.

Wandelallee Tot 12 oktober van dit jaar is het echter niet alleen genieten van het majestueuze uitzicht, maar ook van de speciaal aangelegde tuinen. Dat zijn er

niet uitzonderlijk veel, maar ze zijn wel met de Duitse ’grundlichheit’ en ’pünktlichheit’ verzorgt.

En er is qua smaak en richting voor iedereen iets te vinden: saunatuin, bamboetuin, blauwe tuin, tuin van de toekomst, ’Mein Zuhause’, tuin voor de ogen, Italiaanse tuin... Het is achter elkaar een boeiende wandelallee van diverse ontwerpen, samengehouden door 3.000 bloeiende rozen en een rij Quercus palustris die over tien, twintig jaar zullen imponeren langs de wandelboulevard boven het meer.

Geen poeha Wat echter vooral opvalt is de bescheidenheid van de tuinontwerpen. Geen poeha, blingbling of overdreven styling, geen ’kijk-mij-eens-ontworpen-zijn’.

De vraag is of dat een tendensis, een nieuwe attitude als gevolg van de economische en financiële crisis? Misschien wil het publiek die bescheiden-

heid terug. Niet nederig maar dienstbaar, zoals bijvoorbeeld te zien aan de beplanting die overal staat te pronken, in allerlei bekende of juist nieuwe combinaties zoals Zonnehoed (Echinacea) en Vedergras (Stipa tenuissima). De planten hangen over de scherpe randen en brengen weer rust en structuur in het ontwerp. Ze zijn geen opvulling of stoffering meer.

Tendens De beplantingskeuze is duidelijk, soms herhalend, hetgeen versterkend werkt. Een tendens die ook gesignaleerd wordt bij de aanwezige ’Fachbetriebe des Garten- und Landschaftsbau aus Nordrhein-Westfalen’. Het is afwachten of die nieuwe strekking zich voortzet en volgend jaar op de BUGA 2015 in de Havelregion bij Berlijn ook te zien zal zijn.

Tekst: Michel Lafaille

Bezoekers van de Duitse Landesgartenschau (LAGA) lopen door het Seepark met uitzicht op het meer in een oude bruinkoolafgraving.

(Foto: Michel Lafaille)

TuinenLandschap | 19 | 2014

NieuwsPag_6-7B.indd 7

7 08-09-14 13:25

Uitgesproken

Rood/groen voor bouwsector nog geen voor de hand liggende combinatie

Wat ik wilde weten was hoe BAM zelf rood en groen combi-

Projecten waarin stenen worden gecombineerd met groen geen vanzelfsprekendheid

neert. Daar waren voorbeelden van, die had ik zelf al bij elkaar gegoogled. Bovendien heeft BAM als een van de weinige in de bouw het eigen groenbedrijf Mostert De Winter binnen de gelederen en is het bedrijf dus bij uitstek geschikt om voorop te lopen in het combineren van rood en groen, zou je denken.

Maar in plaats dat De Vries enthousiast over die projecten begon te vertellen, kwam er weinig uit. Pas toen ik zelf opperde: is BAM daar en daar niet bezig met…?, haakte hij voorzichtig aan.

Na afloop van het gesprek vroeg ik me af: waarom weet een bestuursvoorzitter zo weinig van zo’n innovatief thema?

Is bouwen en groen te veel een detail waar topmannen zich niet mee bezighouden, omdat hun aandacht vooral uitgaat naar de grote getallen? Nu snap ik best dat in tijden van crisis

de cijfers heel belangrijk zijn, maar vernieuwing is dat toch ook?

De Vries zei tijdens het gesprek dat hij graag wil dat Mostert De Winter zich verder kan ontplooien binnen de onderneming, maar dat dat niet eenvoudig is. Als je ’Mostert De Winter’ vervangt door ’groen’ en ’onderneming’ door ’bouwsector’, dan zegt dat hoe het ervoor staat met de combinatie rood/groen. Projecten waarin stenen worden gecombineerd met dakparken, vegetatiedaken en groene gevels zijn nog lang geen vanzelfsprekendheid. Het blijven uitzonderingen. En hoe kan het ook: topman De Vries had de combinatie rood/groen in zijn eigen hoofd nog niet op orde, dus is het voor de bouwsector in het algemeen ook nog geen logische en voor de hand liggende combinatie.”

Foto Archieffoto

„Vorige week zat hij met Beatrix in Luxemburg en nu mag jij onze topman zomaar spreken.” Dat was de reactie van de voorlichter toen ik liet doorschemeren dat het gesprek met Nico de Vries van bouwonderneming BAM me wat was tegengevallen. Nu de bestuursvoorzitter per 1 oktober vertrekt, denk ik terug aan dat interview in 2012. Mijn teleurstelling had er mee te maken dat De Vries niets nieuws wist te vertellen over bouwen en groen. Dat groene daken regenwater bufferen en de leefomgeving veraangenamen, dat wist ik al wel.

Jacqueline van Wetten Zelfstandig groenjournalist

www.tuinenlandschap.nl

vhg

Deze column valt onder redactionele verantwoordelijkheid van vhg.

Regen We genieten van de nazomer. Maar de afgelopen weken was het bar en boos. De regen viel met bakken uit de hemel. Met een tentje op de camping was er geen drooghouden aan. Toch is de overvloedige regen in augustus geen komkommernieuws geweest. Het ging ergens over. Het KNMI had al gewaarschuwd dat we vanwege de klimaatsverandering te maken zouden krijgen met kortere en hevigere weersomstandigheden. Zie hier het bewijs.

Op de bewuste maandag liep onder andere Kockengen na een stevige plensbui onder water. Het Hoogheemraadschap kreeg het water niet tijdig weg, met als gevolg dat bewoners een paar dagen tot over

8

TuinenLandschap | 19 | 2014

NieuwsPag_8-9.indd 8

hun enkels door het water in hun huizen waadden.

De media hebben dit natte nieuws breed opgepakt.

Verzekeraars, installateurs en uit nog meer onverwachte hoeken kwam het warme pleidooi om maatregelen tegen deze schade en overlast te nemen.

Groen werd hierbij consequent als oplossing genoemd.

Het is prachtig te zien dat onze boodschap over de waarde van groen zo gedragen wordt en dat andere deze nu overnemen. De Levende Tuin, waarin water een belangrijk onderdeel is, wordt gezien als aantrekkelijk instrument om het vergroenen van de buitenruimte te stimuleren. Het is nu aan ons hoveniers en groenvoorzieners om hier werk van te maken.

Egbert Roozen directeur vhg e.roozen@vhg.org

08-09-14 13:04

Tuin en landschap o

nline

www. tuinenlandschap. nl

Van onderstaande berichten staat een uitgebreide versie op de site van TuinenLandschap

Forse toename aantal dagen met extreme neerslag

Alterra WageningenUR @AlterraWUR Extreem vroege start herfst. Onderzoekers roepen publiek op bladverkleuring te melden.

Het aantal dagen per jaar met meer dan 50 mm neerslag is de afgelopen vijftig jaar in Nederland met 40% toegenomen.

Dat schrijft minister Schultz van Infrastructuur en Milieu in antwoord op Kamervragen over de extreme neerslag op maandag 28 juli.

Ralph Mens @ralphmens Ulenbelt: historisch moment opheffen #productschappen #pbo

Dak- en gevelgroen rendeert op publiek niveau

Bert Gijsberts @gijsbertsbert historisch moment opheffen #productschappen #pbo”/ ja helaas veel naar de knoppen geholpen. Krijgen we spijt van!!

De private kosten van aanleg en onderhoud van dak- en gevelgroen zijn hoger dan de private baten. Wanneer ook de publieke baten worden meegerekend, zijn de baten wel hoger dan de kosten. Dit blijkt uit de literatuurstudie Ecosysteemdiensten van groene daken en gevels van PPO.

Paul Ulenbelt @paululenbelt @gijsbertsbert Steun ik de VVD, is het weer niet goed. ;-)

Nieuwe koers VHG Vakgroep Hoveniers

Joost Klein @JJKlein84 Mooi artikel in de @Tuinenlandschap over schitterend aangeplante #middenberm!! Daar word ik wel blij van.

De VHG Vakgroep Hoveniers wil hoveniers meer profileren in de consumentenmarkt. Dat staat in het nieuwe vakgroepplan voor de periode 2015-2017. Om ruimte te bieden aan de voorgestelde koers, zal huidig vakgroepvoorzitter Jacco Wisman de voorzittershamer per 1 januari overdragen.

Kamp: Geen productschappen 2.0 Er komen geen productschappen 2.0. Dat zei minister Kamp van Economische Zaken in het Kamerdebat op 3 september over de opheffing van product- en bedrijfschappen.

Oproep NVWA om Ambrosia te bestrijden tuinenlandschap.nl De NVWA roept groenbeheerdiensten en natuurbeheerders op om Ambrosia te bestrijden. Deze plant veroorzaakt stevige allergische reacties. Wat vindt u, is deze oproep terecht?

Boskoopse plantendag in teken van eetbare tuin

Discussieer mee in de tuinenlandschap-groep

100% zei ja tegen de stelling:

Foto PR

'Verlenging tijdelijke lage btw is een opsteker voor de groensector' Stem mee over de volgende peiling:

'Op Prinsjesdag wordt aanpak wateroverlast gepresenteerd.

Groen speelt een prominente rol'

Zaterdag 13 september vindt de Boskoopse Plantendag plaats in Sortimentstuin Harry van de Laar en bij Plantentuin Esveld aan het Rijneveld. Gekozen is voor het thema ’De eetbare tuin’. Ruiken, zien én proeven staan centraal.

ap

an

h dsc

Bij sommige artikelen in dit blad staan icoontjes, deze verwijzen naar extra informatie op de website Foto’s

Filmpjes

Dossiers

Documenten en links naar websites

Praat mee

nL ine

f

ie r b s uo eer euw n on Ni Ab e pd

Tu

TuinenLandschap | 19 | 2014

NieuwsPag_8-9.indd 9

9 08-09-14 13:04

595348.indd 10

8-9-2014 12:45:34

Bekijk de nieuwste machines voor gazononderhoud en probeer ze zelf uit

Live demonstraties grondbewerking, beluchten, in- en doorzaaien, hydroseeding, robotmaaien en beregeningstechniek

Rondleidingen met praktische tips & adviezen voor een duurzaam groenbeheer

Demogazons en bemestingsproeven met de belangrijkste grassoorten en -mengsels plus voorbeelden van bemestingseffecten

Masterclasses over de bodem, aan de hand van een profielkuil

速

gras voor professionals

595350.indd 11

goed onderzoek loont

8-9-2014 12:46:09

Ontwerp en Inrichting

Noviteiten, duurzaamheid en tuinen op Plantarium Op Plantarium 2014 stonden de nieuwe trends en ontwikkelingen op het gebied van planten vier dagen in de schijnwerpers, met beoordeelde 99 noviteiten. Deze internationale vakbeurs stond in het teken van het ’Verbinden’ van schakels binnen de keten. Hoveniers legden twintig sfeertuinen aan om te laten zien wat er kan met planten. Natuurlijk was er ook aandacht voor duurzaamheid met biologisch geteelde planten en een duurzame voorbeeldtuin.

Tekst Peter Bennink Beeld Peter Bennink en Ernst Baas

Duurzaamheidsplein Haast vanzelfsprekend was er op Plantarium veel aandacht voor duurzaamheid. Op het speciaal hiervoor ingerichte Duurzaamheidsplein waren onder meer biologisch geteelde planten te vinden en had de duurzaamste hovenier van 2013, Sjaak Willemstein uit Waddinxveen, een duurzame tuin aangelegd.

In deze tuin gebruikte hij geen verharding, maar gras en beplanting. De erfscheiding was gemaakt van schuttingen van inlandse eiken en kastanjehout. Verder werkt Willemstein met een gesloten grondbalans. Aanwezige restmaterialen zijn verwerkt tot een stapelmuur, zo hoeven ze niet afgevoerd te worden en doen ze dienst als een grondkering.

De beplanting is merendeels inheems en/of biologisch. Willemstein: „Ik gebruik bijvoorbeeld vaak knotwilgen. Dat is toch net zo mooi als een olijf die na een paar jaar vaak al kapot gaat? Ook aan de dieren is gedacht. Er is een insectenhotel en een waterbassin waaruit vogels, egels en insecten kunnen drinken. Willemstein: „Als je het aantrekkelijk maakt voor vogels dan heb je ook veel minder last van slakken.”

De duurzame tuin is volgens Wilemstein een gat in de markt, wat dat betreft is er voor de vele kwekers op Plantarium ook nog werk aan de winkel: „Ik denk dat kwekers zich achter de oren mogen krabben, want consumenten zitten niet te wachten op planten die met gif en kunstmest zijn gekweekt, maar op biologische planten. Er zijn zoveel planten die van nature goed groeien.”

12

TuinenLandschap | 19 | 2014

Plantarium.indd 12

08-09-14 12:25

Beste nieuwigheid De beste nieuwigheid van Plantarium 2014 is Campsis radicans ’Takarazuka Fresa’ (Summer Jazz Fire) van inzender Siem Hoogeveen van Hoogeveen Plants in Boskoop. De plant is door de jury van de Koninklijke Vereniging voor Boskoopse Culturen (KVBC) gekozen uit 99 inzendingen.

Bijzonder aan de winnaar is dat de plant compact groeit, maar 2 m hoog wordt en al op 60 cm hoogte bloeit, terwijl Campsis normaal gesproken 4-5 m wordt en vooral bovenin bloeit. Dat geeft de plant volgens Hoogeveen de potentie om succesvol te worden: „Het is een plant waar de consument wat mee kan. Die wil bloemen op ooghoogte. Deze Campsis groeit heel compact en wordt uiteindelijk maar 2 m.”

Volgens Ronald Houtman van de KVBC liet de kwaliteit van de inzendingen soms te wensen over, ook waren er weinig echt innovatieve planten te vinden tussen de nieuwigheden. Toch zijn er drie planten met goud bekroond. Dat waren naast de genoemde trompetklimmer ook

Hydrangea macrophylla ’Deep Purple’ en Nandina domestica ’Lemon-Lime’.

Hydrangea macrophylla ’Deep Purple’ is een stevige hortensia met bijzondere dieppaarse bloemen met lichtere hartjes.

Nandina domestica ’Lemon-Lime’ is een

cultivar met lichtgroene scheuten, bijzonder voor Nandina. de jury prees de uniformiteit en de presentatie van de planten.

Naast deze gouden planten kregen 14 nieuwigheden een zilveren en 22 en bronzen medaille.

centrale as van de beurs. De achterliggende gedachte is dat tuincentrumeigenaren zo een indruk krijgen van wat er mogelijk is met de producten van de deelnemers en de opstellingen één op één overnemen.

Dat het een goed idee is om op Plantarium te laten zien wat hoveniers en tuinontwerpers zoal met planten kunnen doen, bewezen de spectaculaire plantcombinaties van Jacqueline van der Kloet van vorig jaar. Toen was het thema nog de herfst als verkoopmoment te promoten in tuincentra, door daar mooie combinaties van late bloeiers te laten zien.

Wellicht door het kleine formaat van 336 bij 252 cm hadden de 20 van Plantarium in het algemeen minder visuele impact. Ze waren wellicht te klein om tegelijkertijd een aandacht te trekken, een boodschap over te brengen en een aantrekkelijke tuin te realiseren.

Een jury heeft de tuinen beoordeeld. De inzending van Ernst Baas Hoveniers kreeg voor zijn ’Kempische tuin’ en ’Moderne coniferentuin’ het predicaat ’Beste Inzending van de 20 van Plantarium’.

De coniferentuin laat volgens de jury zien dat coniferen in een moderne tuin passen als ze op de juiste wijze worden gecombineerd (in dit geval met Sedum en een gestucte muur met waterpartij). In de Kempische tuin figureerden siergrassen 92 x 92 cm keramische tegels en een weerbestendige tuinbank van Mood.

De 20 van Plantarium Een nieuw element op de beurs is de 20 van Plantarium. Een aantal regionale hoveniers legde in samenwerking met enkele deelnemende kwekers 20 (mini) sfeertuinen aan.

Deze tuintjes werden gepresenteerd in de

TuinenLandschap | 19 | 2014

Plantarium.indd 13

13 08-09-14 12:25

Sortiment

Tekst en beeld Gerard van Buiten, hortulanus Botanische Tuin Utrecht

Uien en hun familieleden knoflook en prei worden al duizenden jaren gekweekt als groenten. Een aantal soorten is al lang populair als ’sierui’. Onder die noemer worden tientallen via de bloembollenhandel aangeboden. Maar er zijn Allium-soorten die het uitmuntend doen als vaste plant.

L

eden van het geslacht Allium, waartoe de uien behoren, komen overal voor in de gematigde streken van het noordelijk halfrond. Slechts een paar zijn afkomstig uit Zuid-Amerika en tropisch Afrika. Het geslacht is enorm: er zijn zo’n 750 soorten bekend. In ons eigen land groeien een tiental soorten in het wild, verwilderd of als stinzenplant.

Hoewel de meeste mensen wel eens een ui of een preiplant al dan niet per ongeluk in bloei hebben gezien, zijn deze voedselgewassen nu niet direct uitgelezen sierplanten. Dat geldt wel voor de sieruien.

De meest bekende Allium bloeien in meijuni met grote, bolvormige schermen met

paarse sterbloemetjes. Het blad sterft kort na de bloei af en de bollen gaan op goed doorlatende grond een aantal jaren mee.

Er zijn echter ook soorten die zich als een echte vaste plant gedragen en/of veel later bloeien dan de gangbare sieruien.

In tegenstelling tot de klassieke sieruien wordt bij deze planten het blad niet snel lelijk. Een aantal hiervan wordt in dit artikel besproken.

Paars blijft veruit de meest voorkomende bloemkleur binnen het geslacht, maar ook wit, roze en geel zijn vertegenwoordigd. Alle Allium-soorten zijn een rijke nectar- en stuifmeelbron voor hommels en wilde en honingbijen.

Uitmuntende uien Allium tuberosum wordt ook wel knoflookbieslook genoemd. Het is net als bieslook een vaste plant maar een stuk forser. Het glanzend groene blad vormt mooie pollen en de tot 60 cm hoge bloemstengels zijn stevig opgaand. De grote bolvormige schermen met witte bloemen sieren de plant van juli tot in september en vormen een goede dracht voor bijen. Het is een sterke plant die niet misstaat in een vaste plantenborder of die gebruikt kan worden als alternatief haagje in een moes- of kruidentuin.

14 allium.indd 14

TuinenLandschap | 19 | 2014

04-09-14 14:09

Alle vormen van Allium senescens hebben twee belangrijke eigenschappen gemeen: het blad blijft mooi en de bloei valt voor een Allium laat: van juli tot in september. De soort lijkt op A. nutans, waar hij ook gemakkelijk mee kruist. A. senescens houdt van drogere grond dan A. nutans en het blad is meestal korter en dus wat compacter. De bloeiwijzen zijn min of meer halfrond en lila tot paarsroze van kleur. De hoogte van de verschillende vormen varieert van 20 tot 70 cm. De bladeren zijn afgeplat en meestal enigszins gedraaid. De ondersoort A. senescens ’Glaucum’ wordt maar 20 cm hoog en heeft blauwgrijs blad.

Allium nutans is een echte vaste plant: het brede, grasachtige blad blijft het hele seizoen mooi. De bloei valt van juli tot in september. De soort is variabel en komt voor in weiden en op vochtige plaatsen van Rusland tot in China. De hoogte loopt per vorm uiteen van 40 tot 70 cm. De ongeopende knoppen staan aan knikkende stengels, wanneer de bloeiwijzen zich openen staan ze rechtop. De bloemkleur varieert van wit, lilaroze tot paars. De hogere vormen kunnen door een slappe groeiwijze wat rommelig zijn, maar goede selecties zijn stevige, rijkbloeiende tuinplanten. Wel afknippen na de bloei omdat ze flink uitzaaien.

Allium schoenoprasum gedraagt zich als een vaste plant die het hele seizoen blad houdt. Regelmatig verjongen door te scheuren houdt de planten gezond. De planten worden 25 tot 40 cm hoog en bloeien van mei tot in juli met paarse bolvormige bloeiwijzen. Er zijn fraai bloeiende selecties te koop: ’Forescate’ bijvoorbeeld is steviger en forser qua bouw en heeft grotere bloeiwijzen en een intense paarsroze kleur.

A. schoenoprasum ’Corsican White’ is een wat lagere, rijkbloeiende witte vorm. > TuinenLandschap | 19 | 2014

allium.indd 15

15 04-09-14 14:09

Allium moly komt van oorsprong uit Zuid-Frankrijk en Spanje.

Het is een overbekend en veel verkocht, spotgoedkoop bolgewasje.

De plant is makkelijk, groeit op elke grondsoort en kan zich uitzaaien.

Hij verdraagt halfschaduw maar in de volle zon is de bloei rijker. De grond moet dan niet te droog zijn. Het blauwgrijze, vrij brede blad verschijnt in het voorjaar. De ongeveer 30 cm hoge plant bloeit met prachtig gele bloemen rond mei. De bloemen worden massaal door bijen bezocht. Na de bloei sterft de plant bovengronds al snel af, maar je kunt hem gemakkelijk gebruiken tussen wat later ontwikkelende vaste planten die het afstervende blad camoufleren.

Allium cyatophorum var. farreri is ook meer een vaste plant dan een bolgewas. Het fijne blad vormt mooie polletjes tot 20 cm hoogte waar de knikkende bloeiwijzen met fraaie paarsroze bloemen net bovenuit steken. De uitbundige bloei valt in mei en juni. De plant komt van oorsprong uit de bergen van China en houdt daarom van wat meer vocht tijdens de zomer dan veel andere kleine Allium-soorten.

Een fijne soort om vooraan in de border of in een rotstuin te gebruiken.

Het afknippen van de bloemstengels na de bloei is handig als je niet wilt dat hij zich uitzaait.â&#x20AC;&#x2122;

16 allium.indd 16

Allium cyaneum is een bijzonder delicate soort met fijn, glanzend groen, grasachtig blad. De planten worden niet hoger dan 20 cm en bloeien in juli en augustus met knikkende bollen vol zuiverblauwe bloemen, een heel bijzondere kleur voor een ui. Net als A. cyathophorum var. farreri geschikt voor rotstuinen en kleine plantvakken. Heeft ook graag een wat vochtige maar goed doorlatende bodem.

Allium wallichii bloeit in augustus en september. De bloemen variĂŤren in het wild van lichtroze tot bijna zwart, maar de vormen in cultuur hebben meestal donkerpurperen bloemen in vrij open bloeiwijzen. Opvallend zijn de grote, donkere vruchten die vlezig zijn en op bessen lijken. Stengels en blad zijn frisgroen en min of meer gekield. Het is een soort die het in halfschaduw op vochtige, voedzame grond goed doet. Een fraaie soort die zelfs in een bostuin te gebruiken is.

TuinenLandschap | 19 | 2014

04-09-14 14:10

an20 cm uwe ophoHeeft

Eetbaar

Nieuwe hybriden

Alle Allium-soorten hebben in meer of mindere mate de kenmerkende lookgeur. Ze zijn in principe eetbaar, hoewel ze lang niet allemaal even smakelijk zijn. De stinzenplanten daslook en armbloemig look kun je als lentegroente zowel gekookt als rauw eten. De smaak van het blad lijkt op knoflook maar dan milder.

Daslook is echter een beschermde plant die niet buiten de eigen tuin geplukt mag worden!

Van alle andere soorten zijn de bollen, het blad, de stengels en de bloemetjes eetbaar. De meeste soorten kunnen qua smaak en opbrengst lang niet op tegen ui, prei, knoflook en bieslook, maar de bloemetjes in verschillende kleuren zijn een vrolijke toevoeging aan salades. De jonge kiemplantjes kun je ook als spruitgroente nuttigen. Wat in de winkel wel als ’uienzaad’ wordt verkocht om in gerechten te verwerken, is meestal het zaad van Nigella, en heeft dus niets met uien te maken.

De laatste jaren komen er steeds meer hybriden in omloop die fantastische tuinplanten vormen. De Amerikaan Mark MacDonough heeft veel kruisingswerk verricht met laatbloeiende soorten als Allium nutans, A. senescens, A. stellatum en A. angulosum.

Ze vormen geen echte bollen, maar gedragen zich meer als vaste planten. Groot voordeel van sommige hybriden is dat ze minder of geen zaad vormen, waardoor ze niet zo uitzaaien en nog langer bloeien. Stuk voor stuk zijn het stevige planten met mooi compact blad die het op elke doorlatende tuingrond prima doen. Allium ’Millennium’ is een absolute topper: de intense bloemkleur, stevige plantvorm en enorm rijke en lang aanhoudende bloei zijn ongeëvenaard.

Allium ’Sugar Melt’ is eveneens een superplant.

<

Allium ’Millennium’ heeft een rijke en lang aanhoudende bloei.

TuinenLandschap | 19 | 2014

allium.indd 17

17 04-09-14 14:10

Bedrijf en Organisatie

CAH Vilentum-student zet tanden in casus bedrijven Eind vorig jaar draaide bij CAH Vilentum in Dronten de casus voor de deeltijdstudie Management, beleid en buitenruimte. Nieuw onderdeel van deze studie is de module ’Geïntegreerde bedrijfskundige case’. Studenten zetten daarbij hun tanden in een casus van een groenbedrijf.

Tekst en beeld Dick van Doorn

D

ocent Bedrijfskunde Gert Wim Stoffer begeleidde de studenten tijdens de module. „We deden deze integrale bedrijfskundige casus al enkele jaren in de algemene deeltijdopleiding Management en Agribusiness. Omdat we hier hele positieve ervaringen mee hadden, hebben we vorig jaar besloten om deze module ook op te nemen in het curriculum van de hbo-deeltijdstudie Management, beleid en buitenruimte.”

De groep die deelnam aan de module, bestond uit negen studenten. Vier richtten zich op een vraagstuk bij Aannemingsbedrijf Netjes uit Kampen en vijf studenten op een vraagstuk van Koninklijke Ginkel Groep uit Veenendaal. Het vraagstuk van Koninklijke Ginkel Groep was: ’Wat moet ik doen met mijn bedrijf na de crisis?’ Netjes had een strategische vraag: ’Hoe krijg ik de interne organisatie van mijn bedrijf afgestemd op de flink groeiende omzet?’

Projectplan

Docent CAH Vilentum Gert Wim Stoffer: „Doel van de module is op strategisch niveau een vraagstuk aan te pakken.”

18

De module begon in september 2013 met een korte pitch op de hogeschool zelf.

De bedrijven legden uit wat ze met het vraagstuk wilden bereiken. Vervolgens gingen de studenten een aantal keren naar de bedrijven om het vraagstuk concreter te krijgen. „Daarna hebben ze een projectplan gemaakt, waarbij de onderzoeksvraag nauwkeurig werd vastgesteld”, aldus Stoffer. „Dit is vervolgens voorgelegd aan beide bedrijven, want die moesten wel hun fiat geven.” Ook door de bedrijven werd het projectplan niet in één keer geaccepteerd. Dat er flink wat aanpassingen zijn geweest is volgens Stoffer een goede zaak, omdat de

studenten zodoende leerden van hun fouten.

Theoretische modellen Volgens Stoffer was het bij Netjes een hele kluif om de exacte onderzoeksvraag helder te krijgen. „Vandaar dat we studenten hebben geadviseerd hiervoor theoretische modellen te gebruiken uit de lesboeken die we op school hebben.”

Samen met Netjes hebben de vier studenten deze theoretische modellen ingevuld. „Dit was ook weer een leermoment.

Bijvoorbeeld leren draagvlak te creëren in de denkwereld van een opdrachtgever.”

Bij Netjes boog deeltijdstudent Bertus Meijer zich over het vraagstuk van dit bedrijf. Reden om voor Netjes te kiezen, was omdat dit bedrijf van oudsher veel met gemeentes samenwerkt. Om het vraagstuk op te lossen werd het groeimodel van Greiner gebruikt dat uitgaat van zes verschillende fasen die een organisatie doorloopt. Meijer: „We zagen al snel waar Netjes als bedrijf zit; in de fase ’Dirigeren’, oftewel simpel gezegd: ’Oei, ik groei!’ De nieuwe directie moest leren delegeren en personeel aantrekken dat het bedrijf kon helpen met de verdere groei cq uitbreiding.” Het belangrijkste dat Meijer heeft geleerd is dat de uitkomsten van de theoretische modellen die toegepast werden op het vraagstuk van Netjes precies klopten.

Blik verruimen Hoveniersbedrijf Koninklijke Ginkel Groep had al contact met CAH Vilentum, omdat een medewerker van het bedrijf studeerde bij deze hogeschool. „Omdat we vorig jaar al bezig waren met het

TuinenLandschap | 19 | 2014

Vilentum.indd 18

04-09-14 14:09

Mede-directeur van Aannemingsbedrijf Netjes Rob Berendsen (links) en student Bertus Meijer (rechts), samen met een andere student, in overleg over de uitbreidingsplannen van Netjes.

beleidsplan voor de komende jaren, hebben we besloten een vraagstuk aan te leveren”, zegt directeur Wim van Ginkel. „Verder vind ik het gewoon leuk om met zo’n groep over nieuwe ideeën te denken en zo hun en mijn eigen blik te verruimen.”

Volgens Van Ginkel kostte het niet heel veel tijd om mee te doen, hooguit een paar dagen. Dit komt ook doordat veel correspondentie en overleg via de mail plaatsvonden. Ook bij Ginkel Groep zijn theoretische modellen gebruikt om meer inzicht te krijgen. „Ze hebben het DESTEP-model gebruikt waarbij wordt gekeken naar de sociaal-maatschappelijke ontwikkelingen in relatie tot het bedrijf. En het Canvas-model dat meer inzicht geeft in de financieel-economische kant. Het is nu één jaar later en het is bijzonder te zien dat je bepaalde voorziene ontwikkelingen uit het rapport toch herkent. Een deel van deze adviezen voeren we nu ook uit.”

De voorzitter van de groep studenten bij hoveniersbedrijf Koninklijke Ginkel Groep was Roy Oosterom. In het dagelijks leven is hij projectleider van Recreatie Noord-Holland, onderdeel van de provincie Noord-Holland. „Ik ben wel gewend om projecten te begeleiden.” Ook voor

Oosterom was de module erg nuttig. Wat hij bijvoorbeeld geleerd heeft, is op afstand een groep te begeleiden via sociale media.

De Ginkel Groep bleek al enorm veel opties te hebben bekeken en uitgeprobeerd om zijn bedrijf door de crisis te kunnen loodsen. Het was volgens Oosterom nog een hele opgave om nieuwe dingen te bedenken. „Een van

de uitkomsten uit het rapport is dat dit bedrijf zich niet alleen moet richten op de groensector, maar wellicht ook breder moet kijken. Ze zouden bijvoorbeeld een totaalpakket kunnen leveren aan ouderen of bedrijven.” Verder zou de Ginkel Groep zich volgens de student kunnen richten op particuliere projecten zoals zonne-energie en dakbegroeiing, en het groen in stedelijke gebieden. <

Zeven bedrijven voor module aankomend leerjaar Doel van de module ’Geïntegreerde bedrijfskundige case’ is op strategisch niveau een vraagstuk aan te pakken, waarbij studenten diverse bedrijfskundige deelgebieden met elkaar leren te verbinden. Het gaat hierbij om marketing, logistiek, financiën en P&O. Deze herfst start CAH Vilentum opnieuw met de module ’Geïntegreerde bedrijfskundige case’ bij de deeltijdstudie MBB. Inmiddels hebben zich al zeven bedrijven aangemeld. Eind juni is er een netwerkbijeenkomst geweest met de bedrijven waar mee wordt samengewerkt. Stoffer heeft in totaal zo’n zeven à acht bedrijven nodig om de module te kunnen draaien.

De zeven bedrijven die in ieder geval mee gaan draaien met de volgende module, zijn Anno 2000 Ontwerpers Hoveniers uit Dronten; Hoveniersbedrijf Van Triest uit Epe; Cyber Adviseurs uit BodegravenKampen; LooHorst Groep uit ErmeloEde; Aannemingsbedrijf Van Zuijlen uit Haarzuilens; B+I Groep managementen organisatieadvies uit Zwolle en Ploegmakers Cultuurtechniek uit Veghel.

Mocht er nog een bedrijf zijn dat interesse heeft in deelname aan de module, dan kan men contact opnemen met Gert Wim Stoffer van CAH Vilentum.

TuinenLandschap | 19 | 2014

Vilentum.indd 19

19 04-09-14 14:09

Ons bedrijf is een gerenommeerd internationaal groothandelscentrum voor boomkwekerijproducten en vaste planten, gevestigd op het ITC Boskoop in Hazerswoude.

We leveren een uitgebreid, exclusief assortiment van een constante, hoge kwaliteit aan hoveniers, landschapsarchitecten, bloemisten en andere professionals. We halen dit uit eigen land, maar ook uit Italië, Spanje en België, in vele soorten, maten en aantallen, maar altijd van dezelfde prachtige kwaliteit.

Noem het liefde voor het vak, perfectionisme.

De producten staan overzichtelijk uitgestald op een buitenterrein van 3 hectare en in een kas. Ze kunnen worden opgehaald of thuis bezorgd. Alles is mogelijk, want naast kwaliteit staat service bij Greenlink centraal.

We werken in een klein team van 12 gemotiveerde mensen.

Iedereen beschikt over een stevige groene ondergrond en iedereen heeft een eigen taak. Daarnaast helpen we elkaar, waar mogelijk en nodig, zeker in drukke tijden. Veel aanloop van klanten zorgt voor veel dynamiek. Aandacht hebben we voor onze klanten, voor onze producten maar ook voor onze mensen en voor elkaar.

Greenlink groeit en heeft ambities om nog verder te groeien. Voor ons team zoeken wij een

Verkoper/Medewerker Marketing m/v In deze functie vervul je een belangrijke commerciële rol. Je vult het commerciële team aan, waarin een binnendienstverkoper, een inkoper en de directeur van het bedrijf al actief zijn.

Je houdt je bezig met het werven van nieuwe klanten en accountmanagement. Het maken van offertes en verwerken van verkoopopdrachten zijn onderdeel van de werkzaamheden.

Regelmatig zal je ook behulpzaam zijn bij de inkoop en bij de voorraadbewaking. Hiervoor heb je veel contacten met de andere collega´s in het bedrijf. Af en toe spring je ook in om hand- en spandiensten aan collega´s te verlenen.

In deze functie bezoek je regelmatig bestaande en nieuwe relaties van Greenlink.

Daarnaast ben je verantwoordelijk voor zowel de webshop als voor de website van ons bedrijf.

Je initialiseert en draagt marketing activiteiten uit in overleg met collega’s.

Bij deze taken verwachten we dat je zelfstandig je werk indeelt en organiseert, maar tevens dat je je opstelt als teamplayer.

Voor deze functie vragen wij - HBO niveau, bij voorkeur in de groene sector - kennis van boomkwekerijproducten en van de markt - goede communicatieve vaardigheden - goede kennis van de Nederlandse en Engelse taal - zelfstandigheid en een praktische instelling - minimaal 3-5 jaar verkoop werkervaring binnen de sector Zie je jezelf dit allemaal doen, stuur dan je CV per E-mail naar fred@greenlink.nl.

Voor meer informatie kan je kijken op onze website www.greenlink.nl.

Wil je meer weten over de functie, bel dan met Fred de Koning, telefoonnummer 06 5147 1242

Acquisitie wordt niet op prijs gesteld.

595351.indd 20

8-9-2014 12:45:49

Zo-zit-dat

Korting bij indienstneming jongere of 50-plusser Hovenier Rinus Werkman* heeft de laatste tijd zoveel werk dat hij overweegt of het zinvol is personeel aan te nemen.

Werkman heeft begrepen dat er subsidieregelingen bestaan voor het in dienst nemen van werknemers met een uitkering en vraagt zich af wanneer hij daar gebruik van kan maken.

Tekst Egbert Jan Blonk | Beeld Peter Moorman

V

oor bepaalde doelgroepen kunt u een subsidie of korting op uw loonkosten krijgen. Dit kan voor de doelgroep van 18 tot en met 27 jaar en voor de 50-plusser die op dit moment een uitkering heeft.

Voor werknemers van 18 tot en met 26 jaar die u in dienst neemt of heeft genomen vanaf 1 januari 2014, kunt u een korting krijgen op de premies voor de werknemersverzekeringen. De doelgroepverklaring kunt u sinds 1 mei 2014 aanvragen en sinds 1 juli 2014 toepassen in de loonheffingenaangifte. Om de premiekorting te krijgen, moet u aan een aantal voorwaarden voldoen: ▸ U neemt op of na 1 januari 2014 en vóór 1 januari 2016 een jongere werknemer aan van minimaal 18 en maximaal 26 jaar. ▸ De werknemer heeft voor de indiensttreding een WW-uitkering of bijstandsuitkering. ▸ U neemt de werknemer voor minimaal 32 uur per week in dienst. ▸ U geeft de werknemer een arbeidscontract voor minimaal zes maanden; ▸ De werknemer moet een doelgroepverklaring aanvragen bij het UWV of de gemeente. Hierin staat dat de werknemer een uitkering had op de dag voordat hij bij u in dienst kwam.

De premiekorting jongeren is officieel ingegaan per 1 juli 2014, maar geldt ook voor jongere werknemers die vanaf

Egbert Jan Blonk is accountant bij Grant Thornton, E Egbertjan.blonk@gt.nl * Deze naam is fictief

1 januari 2014 in dienst zijn getreden, zolang hun dienstverband voortduurt tot een maximum van twee jaar. De regeling loopt tot 1 januari 2016.

Hoogte premiekorting De premiekorting bedraagt per jaar per jongere werknemer €3.500. Voor dit jaar start de korting 1 juli en kunt u maximaal €1.750 krijgen. De korting kunt u sinds 1 juli 2014 meenemen in de loonheffingenaangifte.

Heeft de werknemer een WW-uitkering, dan vraagt hij de doelgroepverklaring vanaf 1 mei 2014 aan via UWV Telefoon Werknemers: 0900-9294. Heeft de werknemer een bijstandsuitkering, dan vraagt hij de verklaring aan bij zijn gemeente.

Mobiliteitsbonus

ment een uitkering heeft, kunt u korting op de loonkosten krijgen. Als u iemand in dienst neemt die 50 jaar of ouder is met een uitkering (WW, WAO, WIA, Wajong, WWB, IOAW, IOAZ, WIK, uitkering betalingsonmacht of ANW), dan kunt u gebruikmaken van de mobiliteitsbonus van maximaal €7.000 per jaar. Deze korting verrekent u in de Loonheffingenaangifte op de premies werknemersverzekeringen. De hoogte hangt af van het aantal uur dat de werknemer gaat werken en de duur, maar mag maximaal drie jaar worden toegepast.

Om de mobiliteitsbonus toe te mogen passen moet de werknemer, of bij machtiging de werkgever, een (doelgroep-) verklaring bij de uitkerende instantie opvragen. Deze verklaring bewaart u bij uw salarisadministratie. U past de korting toe naar gelang het dienstverband voortduurt. <

Ook voor een 50-plusser die op dit mo-

Hoe-zit-dat?

Heeft u vragen of problemen die geschikt zijn voor bespreking in de rubriek Zo-zit-dat, laat het de redactie weten. Met behulp van een deskundige trachten wij het juiste antwoord of de juiste aanpak van uw probleem te vinden.

TuinenLandschap | 19 | 2014

Zo-zit-dat.indd 21

21 04-09-14 14:10

Inkoopgilde: Makkelijk besparen voor de groene sector!

Inkoopgilde is een organisatie voor en door Hoveniers. Door de krachten te bundelen hebben wij al veel voordelen kunnen realiseren voor de groensector.

INKOOPGILDE Krakeel 52a 7914 TJ Noordscheschut Tel.: 0528 - 34 47 29 Fax: 0528 - 34 11 17 E: info@inkoopgilde.nl I: www.inkoopgilde.nl

595352.indd 22

Hieronder hebben wij een aantal voorbeelden beschreven van de mogelijkheden die het inkoopgilde biedt: Via Inkoopgilde kunnen Hoveniers met korting Inkopen bij een groot aantal leveranciers!

Denk hierbij niet alleen aan beplanting, gereedschap en bestrating, maar ook aan telefonie, brandstof en verzekeringen.

Voor alle inkopen die u doet, is een leverancier gezocht die u iets extraâ&#x20AC;&#x2122;s geeft. Uiteraard is het ook mogelijk om zelf een leverancier aan te raden.

Wanneer wij een aantrekkelijke afspraak kunnen maken voor onze hoveniers, is dit altijd interessant.

Voordeel voor de hovenier staat bij ons centraal! Uiteraard beslist u zelf van welke leverancier u gebruik maakt.

Naast de inkoop voordelen, verdelen wij ook aanvragen voor werkzaamheden onder onze hoveniers. Consumenten vragen bij Hoveniersgilde een offerte aan, welke wij doorgeven aan de hoveniers in die regio. Veel van onze hoveniers hebben hier een mooie opdracht aan overgehouden. Ook hierbij beslist u zelf of de opdracht aansluit bij de werkzaamheden van uw onderneming.

Kijk voor alle voordelen die wij bieden op www.inkoopgilde.nl.

Op deze website kunt u zich uiteraard ook aanmelden zodat u ook van alle mogelijkheden gebruik kunt maken!

8-9-2014 12:47:15

595353.indd 23

8-9-2014 13:22:29

Ontwerp en Inrichting

Via een tunnel kunnen fietsers en voetgangers vanaf de kant van de Helperzoom in het zuiden (foto’s op deze twee pagina’s) naar het Europapark aan de noordkant van het station (foto’s op de volgende twee pagina’s). Op diverse plaatsen in de bestrating zijn watergoten verwerkt. Opgevangen regenwater gaat richting het Helperdiep, dat onder het spoor doorloopt.

24

De hoge verlichtingspalen langs de fietsroute zijn van hout en refereren aan het verleden. Ze verwijzen naar de bomenrijen die hier voorheen stonden.

In de terrassen, tussen de vaste planten, staan kleine armaturen die niet sterk verlichten maar eerder een zachte lichtbundel creëren richting de tunnelgang.

TuinenLandschap | 19 | 2014

StationEuropapark.indd 24

04-09-14 14:10

Groen rustpunt trotseert dagelijkse stroom passanten Treinstation Europapark in Groningen is de winnaar geworden van de Grote Groninger Gebouwenenquête van 2013. Vak- en publieksjury spraken over een geslaagd antwoord op een complexe vraag. Duizenden planten, heesters en bomen in glooiende terrassen zorgen voor een aantrekkelijke groene aankleding.

Tekst en beeld Emiel van den Berg

S

tation Europapark is een geheel nieuwe uit- en opstapplek binnen het spoorwegnetwerk. Het is een knooppunt waar treinreizigers, fietsers en voetgangers elkaar dagelijks passeren en waar bus-, taxi- en parkeerplaatsen op loopafstand liggen. Rondom station biedt een parkachtig gebied – dat ook de naam Europapark heeft – ruimte aan woningen, scholen, kantoren, een voetbalstadion en stadskantoor.

Ondertunneling Al in de beginfase van het ontwerpen was bekend dat een driehonderd meter verderop gelegen oversteek in de nabije toekomst gaat vervallen. Europapark moet die oversteekfunctie overnemen en dienst gaan doen als volwaardige verbinding tussen de dichtbevolkte

gebieden aan weerszijden van het spoor.

Al snel viel de keuze op een ondertunneling waar alleen fietsers en voetgangers gebruik van kunnen maken.

Tijdens het ontwerpen van de groene ruimte was het uitgangspunt om de harde lijn van het spoor en de strakke lijnen van de perronkappen van het station te verzachten met glooiende vormen. „Daarbij hebben we ook rekening gehouden met hoe de omgeving er voorheen uitzag. Het gebied hier bestond vroeger uit een brede groenstrook en de omwonenden, die altijd op deze groenstrook hebben uitgekeken, wilden graag een nieuwe groene zone terug’’, zegt woordvoerder Jannes Huttinga. Hij is technisch adviseur groen van het Ingenieursbureau van de gemeente. „Ik maak beplantingsplannen voor nieuw in te richten openbare ruimtes en ook in dit project heb

ik mede de plantkeuzes bepaald.’’

Bij het opvangen van de hoogteverschillen werd direct tegen de spoorlijn, aan de kant van de Helperzoom, een weg die evenwijdig aan het spoor loopt en een belangrijke doorgangsroute is, gekozen voor terrassen. „Hierdoor ontstond ruimtewinst. Met terrassen kun je een smalle helling maken.’’ Richting de Helperzoom is het hoogteverschil opgevangen met glooiend gazon waarin een flink aantal bomen is aangeplant.’’ Aan de andere kant van het station, waar zich onder andere de grote ondergrondse fietsenstalling en het stadskantoor met zijn ondergrondse parkeergarage bevinden, werd meer gewerkt met brede niveaus waarin pleinen kwamen die dienen als verblijfsruimtes. „Hier staat veel meubilair waarvan passanten en medewerkers van het stadskantoor gebruikmaken.’’

TuinenLandschap | 19 | 2014

StationEuropapark.indd 25

>

25 04-09-14 14:10

De ondergrondse fietsenstalling is fors van omvang zodat zowel treinreizigers als bezoekers van het stadskantoor er hun fiets kwijt kunnen. Om zwerffietsen te voorkomen is de stalling bemand.

In het hele park geldt een fietsparkeerverbod. De stallingwachten houden dit verbod in de gaten en lopen regelmatig een rondje om fout geparkeerde fietsen consequent mee te nemen.

Voet- en fietspaden De voet- en fietspaden zijn duidelijk van elkaar te onderscheiden. Voor de voetgangers zijn de paden verhard met gele gebakken klinkers. „Een hoogwaardig materiaal dat in de hele binnenstad van Groningen is terug te vinden. Het brengt het aardse wat terug en verwijst naar de leemlaag van de Hondsrug waar we tegenaan liggen.’’ Alle stenen zijn vanuit eenzelfde hoek vanaf het spoor gelegd.

Een bewuste keuze om rust te scheppen in de vele beweegrichtingen binnen het gebied. Duidelijk zichtbaar zijn de blindegeleidetegels van natuursteen en smalle

banden van hetzelfde steen tussen voet- en fietspaden. Ook bij de traptreden is gebruikgemaakt van dit Chinese materiaal. Het geasfalteerde fietspad kreeg een bovenlaag van steenslag in eenzelfde gele kleur als de klinkers.

Bij de beplanting in de diverse plantvakken valt op dat een deel groeit in daktuingranulaat en een ander deel in teelaarde. De daktuinopbouw met granulaat is gebruikt in de ondiepe plantvakken, boven op zowel het vlakke betondek als het schuine dak van de fietsenstalling. Ook de vaste planten in de terrassen, die zijn opgebouwd met in dit geval een natuursteen uit Vietnam, groeien in granulaat. Dit vanwege de opbouw en fundering van de muren. „De terraswanden zijn tegen een betonwand aan gemetseld en die wand is gefundeerd met dwarsvoeten. Hier is dus geen sprake van een opengrondsituatie.’’

In die vakken waar verbinding was met de open grond, met name de vlakken met gazons en bodembedekkers waarin bomen groeien, is deze verrijkt met teelaarde.

Opvallend zijn de randen van cortenstaal rond die gazons en plantvakken. „Die randen zijn wel aanwezig met hun kleur maar omdat ze dun zijn, vervagen ze in de omgeving. Met dikke betonnen randen zou het effect veel zwaarder zijn geweest.’’ Vanwege de cortenstalen rand liggen de gazons en plantvakken overal net iets boven het maaiveld waardoor de overgang naar de verharding sterker wordt. „Puur een vormgevingsaspect.’’

Hoge plantdichtheid De beplanting moet vele jaren meegaan en goed beheerbaar zijn. Daarom werd bewust gekozen voor grote vlakken van dezelfde planten waarbij de plantdichtheid relatief hoog was. Alle vasteplantenvakken moesten snel, binnen één groeiseizoen dicht groeien, waardoor het beheer in korte tijd terug was te verdienen. De aantallen per m² verschilden per plantsoort. Bij Vinca minor waren dat er tien tot twaalf, bij Nepeta was vijf voldoende. „Onze eis was wel dat de potmaat minimaal P11 moest zijn.’’ <

Station Europapark

Europapark

>

Helperzoom

N

26

De opdracht voor het station plus omliggend terrein van 2,4 ha werd door Prorail in 2011 verleend aan Koninklijke BAM Groep, die samenwerkte met het ingenieursbureau van de gemeente Groningen.

Die vulde het civieltechnische en het groenplan voor een groot gedeelte in.

Voor de aanleg van het groen nam BAM Donkergroen uit Groningen in de arm.

In 2013 werd alles opgeleverd.

Beplanting In totaal zijn er ruim 11.000 vaste planten en bijna 30.000, voornamelijk groenblijvende bodembedekkers geplant. Daarnaast kwamen er 100 bomen en 4.000 sierheesters. Er staan veel eiken; 19 Quercus palustris (30-35), 21 Quercus cerris (30-35) en 4 Quercus robur (30-35).

Tevens groeien er Gleditsia triacanthos ’Skyline’, 20 stuks opgaand en 12 stuks meerstammig. Daarnaast 20 Prunus subhirtella ’Autumnalis’ (waarvan drie meerstammig). De heesterlijst maakt onder andere melding van Corylopsis spicata, Yucca filamentosa, Rosa ’Weisse Immensee’, Rosa glauca en Hypericum ’Hidcote’.

TuinenLandschap | 19 | 2014

StationEuropapark.indd 26

04-09-14 14:48

Bij de beplanting is sterk gelet op de seizoenen. Een groot gedeelte bestaat uit bladhoudende planten en alle seizoenen is er bloei. In de winter bloeien de hoogstam Prunus subhirtella ’Autumnalis’ en aansluitend de vroegbloeiende heester Corylopsis spicata. In de herfst valt de verkleuring op van met name Quercus palustris.

Aan de noordkant van het station is meer gewerkt met brede niveaus met daarin pleinen die dienen als verblijfsruimtes. Er staat veel meubilair waarvan passanten en medewerkers van het stadskantoor gebruikmaken. Op de achtergrond het gebouw van de Dienst Uitvoering Onderwijs dat aan de andere kant van het station staat.

Op het hellende dak van de fietsenstalling groeien droogteminnende planten.

Vanwege de geringe dikte (zo’n 15 cm) van het substraat en de ligging ten opzichte van de zon groeit in de punt Sedum. Verder naar beneden staan er siergrassen als Festuca mairei en Pennisetum alopecuroides ’Hameln’ die overgaan in bodembedekkers en heesters.

Bij het opmetselen van de terrassen is gewerkt met steeds dezelfde natuursteen die wel verschillende behandelingen heeft ondergaan. Om kleurverschil te krijgen, zijn er gevlamde, geschuurde en gezoete stenen gebruikt; gezoet betekent dat ze met een hele fijne korrel licht zijn opgeschuurd, waardoor de stenen een matglans uiterlijk krijgen. De donkerste stenen steken wat uit. Bewust zijn de voegen dun gehouden en deze zijn wat teruggelegd.

In het meubilair is cortenstaal verwerkt dat terugkomt in de lage randen rondom de plantvakken. De erachter groeiende Verbena bonariensis – die zich licht mag uitzaaien – wordt aan de voet ingepakt met de bodembedekkende Rosa ’Weisse Immensee’ waarmee de stad Groningen qua beheer goede ervaringen heeft.

Op de achtergrond is het hellende dak van de fietsenstalling te zien.

TuinenLandschap | 19 | 2014

StationEuropapark.indd 27

27 04-09-14 14:11

Ontwerp en Inrichting

Sobere eenvoud met verrassende ontdekkingen Voor de tuin van het Bonifaciushuis in Utrecht maakte Melle Wierper van Groenpartners uit Vreeland een ontwerp met een christelijke noot.

Bij de aanleg van de tuin werden met de eigen amateurarcheoloog van het hoveniersbedrijf verrassende ontdekkingen gedaan.

Tekst Jacqueline van Wetten | Beeld Gerdien de Nooy

28

TuinenLandschap | 19 |2014

bonifatius.indd 28

04-09-14 14:10

Vanuit de tuinkamer in het Bonifaciushuis is een zichtlijn naar de achterliggende Catharijnekathedraal. Het is de bedoeling dat vlak voor de muur van de kathedraal nog een fontein komt.

Het grind ligt op een ondergrond van gebroken puin 0/20. Als kantopsluiting van de plantvakken gebruikte Wierper EverEdge een onopvallende randbegrenzing van gemoffeld staal.

T

uinarchitect Melle Wierper pakt een verweerde scherf op. Het is de ziel van een fles, laat ze zien. ,,Als de jongens hier onderhoud plegen, vinden ze nog wel eens wat.’’ Ze legt de scherf terug op een richeltje van de muur die het Bonifaciushuis verbindt met de achterliggende Sint-Catharinakathedraal. Het huis, een voormalige pastorie en bisschoppelijk paleis aan de Nieuwegracht in Utrecht, en de bijbehorende tuin waarin Wierper staat zijn eigendom van de Sint-Bonifacius Stichting. Het gebouw wordt door de theologische faculteit van de Universiteit van Tilburg gebruikt als stafruimte en is onlangs gerenoveerd. Groenpartners uit Vreeland nam de tuin onder handen. ,,Het was een grote bende’’, zegt Wierper. ,,Er stond hier een fietsenschuurtje met asbest en een oude Prunus. Verder werd er weinig met deze plek gedaan.’’ Door de jaren heen was het maaiveld flink opgehoogd. De tuin is 25 tot 30 cm afgegraven tot op het niveau van ±1750. ,,Al slopende, kwamen we allerlei historische materialen tegen.

Bijvoorbeeld die hardstenen neut van de serre die honderd jaar geleden is aangebouwd’’, wijst ze.

En tot ieders verrassing werd nog een aantal oudere ontdekkingen gedaan (zie kader).

Melle Wierper, www.groenpartners.nl

Blikvanger De tuin wordt nu vooral gebruikt als een plek waar bezoekers van bijeenkomsten pauzeren of waar een lopend buffet plaats heeft. De tuinarchitect ontwierp daarom een omgang als in een kloostertuin. Het ontwerp kenmerkt zich door soberheid en eenvoud, passend bij de stijl van het huis en de sfeer van de locatie.

Centraal in de tuin ligt een vierkant grasvlak.

Wierper: ,,Een combinatie van verschillende planten in het middenvlak is hier te druk, te overdadig.’’ In het gras, iets uit het midden, plantte ze Juglans regia. ,,Die boom kan hier mooi uit-

groeien en zal een echte blikvanger worden.’’

De hardstenen banden die het gras opsluiten, komen uit een tweedehands partij die Wierper op de kop tikte. ,,Ook in de architectuur van het huis zie je die hardstenen elementen terug. En als je op de voetpaden en straten in de Utrechtse binnenstad let, zie je dat heel Utrecht eigenlijk vol ligt met dit soort banden.’’

Aan weerskanten van de tuin tekende Wierper twee strakke plantvakken. De gekozen planten hebben een christelijke symbolische betekenis of komen voor in de bijbel. Om praktische redenen is soms een moderne versie van de plant gekozen zoals bijvoorbeeld Anemone hybrida ’Honorine Jobert’ (Mattheus 6:28-30) Malva sylvestris ‘Primley Blue’(Job 6:6-7) en Echinops bannaticus (Genesis 3:17-18).

In een hoek achter in de tuin is nog plaats voor een fontein. De fontein vormt het eindpunt van een zichtlijn vanuit de tuinkamer in het Bonifaciushuis. ,,De elektriciteitskabel ligt er al wel, maar het is nog even zoeken naar een mooi exemplaar. Je kunt hier niet zomaar willekeurig iets neerzetten.’’

Verbinding Wierper zou de tuinmuur die grenst aan de binnenplaats van het Catharijneconvent, deels willen vervangen door een poort. Een doorgang zou een mooie verbinding leggen tussen de tuin van het Bonifaciushuis en het kloosterhof van het museum. ,,Maar het zal nog enige tijd duren voordat we dat kunnen realiseren. Veiligheid, denk aan de monstransroof vorig jaar, is een probleem.

En gemeentelijke procedures duren vaak lang.’’

Wel heeft Groenpartners nu een opdracht gekregen voor een tuin van de Stichting Sint-Bonifacius in Amsterdam. ,,Dat is zeker dankzij het werk dat we hier hebben geleverd.’’

TuinenLandschap | 19 |2014

bonifatius.indd 29

>

29 04-09-14 14:11

De tuin is niet waterpas aangelegd door de niveauverschillen van de omringende bebouwing. Het hoogteverschil van 12 cm heeft Wierper moeten opvangen zonder dat het voor het oog te veel opvalt. Het grasvlak centraal in de tuin ligt bol vanwege de afwatering maar ook omdat een gazon dat waterpas ligt voor het oog hol lijkt. Vanwege de eenvoud koos Wierper voor gras met in het voorjaar krokussen (Crocus tommasinianus). De notenboom blijft transparant.

De hardstenen opsluitbanden komen uit een tweedehands partij. De zware elementen zijn via de naastgelegen steeg met een kleine kraan de tuin in getild over de muren van de gang die het Bonifaciushuis met de Sint-Catharinakathedraal verbindt. Om de werfkelders voor beschadiging en instorten te behoeden mag er in de binnenstad van Utrecht niet met groot en zwaar materieel gewerkt worden.

30

Het mangat naar de gevonden waterkelder is iets verhoogd door één extra laag stenen op te metselen. De waterkelder is afgedekt met de aanwezige hardstenen deksel met ijzeren ring. De bedoeling is om deze later nog te vervangen door een plexiglazen afdekplaat. Een elektriciteitskabel waar een lampje aan kan worden aangesloten is al aanwezig om de ondergrondse historie beter zichtbaar te maken.

In de tuin zijn vier nieuwe bomen geplant, een noot ( Juglans regia) in het centraal gelegen grasvlak en twee wilde appels (Malus sylvestris) en een amandelboom (Prunus dulcis) in het plantvak aan de kant van de steeg. De planten hebben een christelijke symbolische betekenis of komen voor in de bijbel. Om praktische redenen is soms een moderne versie van de plant gekozen zoals bijvoorbeeld Anemone hybrida ’Honorine Jobert’ (Mattheus 6:28-30).

De opdrachtgever wilde uit de oude tuin een paar oude Buxus-struiken en een Buxushaag sparen. De takjes van het palmboomje worden op palmzondag gezegend en aan de gelovigen uitgedeeld. De tuinarchitect gaf de struiken een plek in de plantvakken en verplaatste de Buxus-haag. Deze werd geplant voor de muur van de Sint-Catharinakathedraal. Voor de haag staat lievevrouwenbedstro (Galium odoratum).

TuinenLandschap | 19 |2014

bonifatius.indd 30

04-09-14 14:11

Uitgelicht

>

Historische vondsten

N

Bij het afgraven van de tuin in oktober vorig jaar, stuitten de medewerkers van Groenpartners op drie stenen bouwsels. Wanneer een hovenier dergelijke vondsten doet moet hij dat bij de gemeente melden. Wierper: ,,Nu wordt er in Utrecht zoveel in de bodem gevonden dat de gemeente Utrecht een beetje verwend is geraakt. Alles van na de Middeleeuwen vinden ze niet zo interessant. Omdat Groenpartners een eigen amateurarcheoloog binnen de gelederen heeft die aangesloten is bij de archeologische werkgroep Naerdincklandt, een onderdeel van de Archeologische Werkgemeenschap Nederland (AWN), mochten we onze gang gaan.â&#x20AC;&#x2122;â&#x20AC;&#x2122; De eigenaar van het Bonifaciushuis, die erg geĂŻnteresseerd is in de historie van de plek, liet Groenpartners de drie bouwsels openen en inventariseren.

Op basis van archiefonderzoek is uiteindelijk vastgesteld dat de drie bouwsels een waterkelder, een waterput en een beerput moeten zijn geweest en dat de gebouwen die aan de tuin van het Bonifaciushuis grenzen (het museum Catharijneconvent en de Sint-Catharinakathedraal) in de zestiende eeuw een groter oppervlak

in beslag namen dan eerst gedacht.

De gevonden gebruiksvoorwerpen (pijpenkoppen, scherven van kelkglazen, porseleinen kommetjes en een Christusbeeldje) en architecturale onderdelen (kalkstenen ornamenten, geglazuurde tegels) bleken te dateren uit de negentiende tot zelfs de zestiende eeuw.

Na onderzoek worden vondsten meestal ter plekke in de bodem behouden, maar hier is besloten om de opgegraven voorwerpen in het Bonifaciushuis tentoon te stellen. In de tuin zelf zijn de opgegraven bouwsels toegedekt en is weinig meer van de opgravingen te zien. Achter in de tuin is nog wel een restant van opgegraven treden van IJsselsteentjes zichtbaar. En aan de zijde van het Catharijneconvent ligt in een beplantingsstrook een hardstenen deksel die de waterkelder afsluit. Het is de bedoeling dat de waterkelder later nog een plexiglazen afdekplaat krijgt zodat de ondergrondse historie beter te zien is.

Het verrichten van archeologisch onderzoek en het schrijven van een rapport met bevindingen vragen extra tijd, kosten en deskundigheid. Wierper raadt aan hierover goed te overleggen met de opdrachtgever.

<

www.tuinenlandschap.nl

Voor de archeologische vondsten kijk op website.

TuinenLandschap | 19 |2014

bonifatius.indd 31

31 04-09-14 14:12

595354.indd 32

8-9-2014 12:47:32

Symbiose tussen natuur & techniek

Watermanagement in uw eigen tuin!

Boomverzorging - Onderzoek en Advies - Producten voor groeiplaatsen

www.bsi-bomenservice.nl

Iedereen wil water in de tuin: in de vijver, op bloemen, planten en het gazon.

Maar wateroverlast? Daar is niemand blij mee!

Steeds meer tuinen hebben een ruim terras om heerlijk van te genieten. Intensieve of langdurige regenbuien kunnen in de tuin wateroverlast veroorzaken. Dit vraagt om oplossingen.

ACO EasyGarden helpt met functionele, duurzame en esthetische oplossingen voor het watermanagement in de particuliere tuin! www.aco-easygarden.nl

ACO EasyGarden Regenwater verdient beter!

595355.indd 33

8-9-2014 13:37:36

Aanleg en Onderhoud

De bij verovert het stedelijk groen Gemeenten beheren hun groen bijenvriendelijker, zowel voor de honingbij als de wilde bij. Daardoor wordt de stad een aantrekkelijker leefgebied voor bijen. Vooral het minder netjes en gifvrij beheren van het groen helpen de bij in het stedelijk gebied. „Laat eens een boom in het plantsoenvak liggen en schoffel wat minder.’’

Tekst en Beeld Henk-Jan van der Veen

S

inds het Jaar van de Bij in 2012 hebben verschillende gemeenten initiatieven ontplooit om de bij in het openbaar groen een handje te helpen.

De ’bijvriendelijke stad’ stond in enkele gemeenten op de politieke agenda, groenstroken werden geschikt gemaakt voor de bij, er verschenen grote bloemenvelden op braakliggende bouwterreinen, het bijenlint werd geïntroduceerd en diverse gemeenten stelden snippergroen beschikbaar voor inwoners om bijenvriendelijke gewassen aan te planten.

Deze aandacht heeft meer bewustwording gebracht bij groenbeheerders. „Veel gemeenten zijn anders gaan denken over insectenvriendelijk beheer en bijenvrien-

delijk beheer in het bijzonder’’, vertelt Erik Lam, stadsecoloog bij de gemeente Deventer. De Overijsselse gemeente is al enige decennia actief met bijenvriendelijk beheer. In 1999 liet de gemeente onderzoek doen naar de verspreiding van wilde bijen in het stedelijk groen.

Er werden vijftien locaties onderzocht en in totaal 36 soorten wilde bijen waargenomen.

Minder netjes beheren In 2012 werd dit onderzoek herhaald.

Lam: „Het gaat goed met de wilde bij, het resultaat was boven verwachting. In totaal telde men 103 soorten, beduidend meer dan in 1999. Daarvan waren 67

soorten vrij zeldzaam tot zeldzaam. We vonden verschillende Rode Lijstsoorten, waaronder de weidebij, ereprijszandbij en de roodsprietwespbij.’’ De verklaring voor deze gunstige ontwikkeling is simpel. „Gewoon iets minder netjes het groen beheren’’, concludeert Lam. „Als het even kan laten we bijvoorbeeld boomstammen liggen in plantsoenvakken. Bijen benutten de kieren en gaten in het vermolmde hout om in te nestelen.’’

Andere succesfactoren voor wilde bijen zijn onder meer het extensieve maaibeheer. De gemeente maait de meeste bermen al meer dan dertig jaar een- à tweemaal per jaar waardoor de bloemrijkdom groot is. Verder laat men langs de oevers van de stadswateren grasstroken staan waar kruiden zich kunnen ontwikkelen. Lam: „Dit levert een gevarieerde begroeiing op met op verschillende locaties kattenstaart, koninginnenkruid en wederik. Ook de combinatie van voldoende bloemen en open, zanderige plekken is ideaal voor wilde bijen.’’

In het Jaar van de Bij ontstond ook het idee voor het Deventer Bijenlint. Geïnspireerd door de resultaten in Zutphen is de gemeente samen met Transition Town Deventer en Stichting Ulebelt bezig met een groen lint van 2,5 km dwars door de stad. De gemeente heeft daartoe enkele plantsoenvakken uit het dagelijks beheer genomen. De stichting zorgt nu samen met bewoners voor de inrichting van deze stroken. In de straten en buurten waar het Bijenlint komt, kunnen bewoners aan het project meedoen door in eigen tuin of balkon een bijenvriendelijk bloemenmengsel uit te zaaien.

Elfstedenlint Bijenkasten met op de achtergrond een ingezaaid bloemrijk grasland.

34

Een soortgelijk initiatief is te vinden in gemeente de Friese Meren. De naam

TuinenLandschap | 19 | 2014

GemeentenEnBijen.indd 34

04-09-14 14:11

Een schrale gemeentelijke wegberm met in de droge berm veel struikheide (goede voedselplant voor bijen), en in de sloot kattenstaart en jacobskruiskruid. Beide biotopen zijn essentieel voor bijen. Bovendien zijn er open, zandige plekken tussen de heide waar wilde bijen in kunnen nestelen.

Bijenlint is toepasselijk, omgedoopt tot het ’Elfstedenlint’ en behalve deze gemeente werken ook vijf omliggende gemeenten, De Bijenstichting, Wetterskip Fryslan en de provincie mee aan dit project. Het doel is de bermen langs de 240 km lange fiets-elfstedenroute in zijn geheel ecologisch te gaan beheren en het maairegime terugbrengen naar een- à tweemaal per jaar. Waar nodig maakt men gebruik van een bloemenmengsel met voedselplanten voor bijen, vlinders en andere insecten. Via dit initiatief hopen de initiatiefnemers het leefgebied voor bijen te vergroten.

Paardenbloem en hondsdraf Arie Koster, auteur van onder meer het Vademecum wilde planten en initiatiefnemer van de Bijenhelpdesk, vindt dat de focus te veel ligt op de honingbij en de problematiek van de bijensterfte. „Bijenlinten zijn mooi, evenals aanplant van krokussen, vaste planten en eenjarigen, maar voor wilde bijen niet noodzakelijk.

Een heestervlak met een enkele paardenbloem of hondsdrafplant waarin weinig wordt geschoffeld, is voor een grondbewonende soort als de sachembij al voldoende.’’ Daarnaast adviseert Koster om tijdens de eerste maaibeurt in juni/juli een deel van de kruidenvegetatie te laten staan. De meeste bomen en heesters zijn in deze periode uitgebloeid en wilde

bijen zijn dan afhankelijk van bloeiende graslandplanten. Ineens alles maaien is fataal voor wilde bijen.

Volgens Koster gaat het de laatste jaren weer beter met verschillende wilde bijensoorten. Als belangrijkste ontwikkeling ziet hij dat de meeste gemeenten

hun groen gifvrij beheren. Bijenvriendelijk beheer is volgens Koster heel simpel: „Wees niet te netjes en stimuleer inheemse planten als bijvoorbeeld hondsdraf, witte dovenetel, paardenbloem, wilg of vuilboom. Die groeien overal en kosten niets.’’ <

Stadsbijen in Nijmegen Vorig jaar oogstten de imkers van IrisZorg 35 kilo honing op het dak van het stadhuis van de gemeente Nijmegen. Dit jaar is dat misschien wel meer, verwacht Marius Cuppen, manager werk en activiteiten bij IrisZorg. Sinds begin 2013 staan op het dak vier bijenkasten in het kader van het project Stadsbijen. „We begeleiden drugs- en alcoholverslaafden en ex-daklozen en zochten voor de dagbegeleiding activiteiten buiten onze werkplaats. De Gelderse Natuur- en Milieufederatie kwam met het plan en de gemeente Nijmegen financierde het project.

Inmiddels staan er vijftien kasten op verschillende locaties in de stad.’’

Volgens Cuppen geeft het werk een kwetsbare groep mensen weer zelfvertrouwen en tegelijk helpen zij mee aan de natuur in de stad. „Ik zie dat onze cliënten hier-

door opbloeien.’’ Alle werkzaamheden worden door IrisZorg zelf gecoördineerd en uitgevoerd. Zo zijn de bijenkasten op de werkplaats gemaakt en doen de verslaafden alle werkzaamheden rondom de kasten en bijenvolken.

Behalve de sociale kant heeft het project ook tot doel een bijdrage te leveren aan het terugdringen van de bijensterfte in Nederland. De bijen vinden in de stad een goed leefgebied. De variatie aan voedselplanten in tuinen en plantsoenen is veelal groter dan in het buitengebied. Vanwege de verslechterde situatie van de bijen, nam de gemeenteraad van Nijmegen in het Jaar van de Bij het initiatiefvoorstel ’een bij hoort er bij’ aan. Het doel is in 2015 het aantal bijenkasten in de gemeente te verdubbelen.

TuinenLandschap | 19 | 2014

GemeentenEnBijen.indd 35

35 04-09-14 14:11

advertentie_hovenier (3).indd 4 595356.indd 36

9/1/2014 3:26:52 PM 8-9-2014 12:48:40

Werk in uitvoering

Wat Wie

Tekst Wendy Bakker Beeld Wendy Bakker

Zelf een bijzondere aanlegof onderhoudsklus voor deze rubriek? Mail naar

pbennink@hortipoint.nl

Snoei in miniatuurstad Van der Drift Hoveniers, Wateringen Tijdens een zonovergoten dag in juli snoeit hovenier Ruud Bal van Van der Drift Hoveniers uit Wateringen een miniatuurboompje in Madurodam. Het park kent bijzondere miniatuurvormen waaronder zestig jaar oude perenbomen. Zoâ&#x20AC;&#x2122;n zes Ă zeven keer per jaar worden de ongeveer zesduizend boompjes in vorm gesnoeid.

Twee jaar geleden is Madurodam gerenoveerd waarbij Van der Drift nauw betrokken was bij de inrichting van het park. Alle boompjes zijn toen

herplant, waarvoor ze eerst werden rondgestoken en opgekuild.

Het is het vijfde seizoen dat het bedrijf de totale groenwerkzaamheden in het pretpark uitvoert.

Dagelijks werken er drie tot vijf man op het terrein, die allen fijnhovenier zijn. Het maaiwerk gebeurt in de vroege ochtenduren en met elektrisch aangedreven machines om de overlast voor bezoekers zoveel mogelijk te beperken.

TuinenLandschap | 19 | 2014

WerkInUitvoering.indd 37

37 04-09-14 14:12

Machines en Gereedschap

Marolin M44 SX werktuigarm d Marolin heeft sinds een jaar een praktische compacte werktuigarm voor klepelbak of snoeiset in het pakket die geschikt is voor relatief kleine trekkers vanaf circa 33 kW/45 pk. De draaibaarheid van de M44 SX werkt tevens als obstakelbeveiliging en beperkt de transportbreedte.

Tekst en beeld Marein Kolkmeijer

38

D

e armen in de Marolin M44 serie zijn met de standaard 100 cm klepelbak geschikt voor het onderhoud van slootkanten en bermen. Voor onderhoud van hagen en greppels is er meer aanbouwgereedschap beschikbaar zoals een 150 cm snoeibalk, een heggenschaar met cirkelzagen en een greppelfrees.

In overleg met de importeur zijn ook aanbouwwerktuigen van andere merken aan te passen voor montage op de M44. De eenvoudigste arm in de serie, de M44 is niet draaibaar en heeft een PTO aangedreven hydrauliekpomp. De Marolin M44 SX is de meest uitgebreide en met een extra zware hydrauliekpomp de meest krachtige in de serie.

De M44 SX is draaibaar en heeft mechanische parallelgeleiding waardoor het gereedschap beter in een constante positie is te houden tijdens het werk.

De zweefstand op de eerste arm en rotor is belangrijk voor een goede

bodemvolging van de klepelbak.

De arm is 94 graden draaibaar en kan daardoor ook recht achteruit werken.

Dat kan bijvoorbeeld handig zijn bij het snoeien van de binnenkant van een 90 graden hoek haag. De arm wordt bevestigd in de driepuntsophanging en aangedreven met de aftakas.

De bediening van de arm vanuit de cabine is standaard met kabelbediening, een joystick is optioneel. Een elektrische schakelaar voor het aan- en uitzetten van de klepelas is ook optioneel.

De draaibaarheid van de arm wordt tevens gebruikt als obstakelbeveiliging.

Bij botsing met een obstakel kan de arm naar achteren wegdraaien. Het laatste deel van de arm kan nog extra uitknikken om klappen op te vangen. Dit gebeurt met een speciale kleine hydraulische cilinder in het bovenste scharnierpunt. Verder is het hydraulische systeem beveiligd met een stikstofaccumulator. <

TuinenLandschap | 19 |2014

Marolin Klepelmaaier.indd 38

04-09-14 14:12

Oliekoeler Een oliekoeler met ventilator zorgt ervoor dat de temperatuur van de olie van de hydrauliek van de arm binnen veilige grenzen blijft. De ventilator keert automatisch om waardoor de koeler zichzelf zoveel mogelijk schoon houdt.

Reikwijdte De reikwijdte van de arm is 4,45 m. Daarmee kan je bij niet al te brede sloten ook de overkant klepelen. De olietank met 120 l hydraulische olie is zo geplaatst dat hij als contragewicht functioneert.

Stabilisatiestangen Het is noodzakelijk om naast de voorzieningen van de 3-puntsophanging nog extra stabilisatiestangen te bevestigen om de hef van de trekker te ontlasten. Deze stangen moeten spelingsvrij worden aangebracht.

m draait 94 graden M44 Gewicht 700 kg Vereist gewicht trekker 2.200 kg Vermogen trekker 50 kW/70 pk PTO 540 Prijs arm+klepelbak €9.855

Transport Doordat de arm naar achteren kan worden gedraaid, is de transportbreedte terug te brengen tot binnen de breedte van de trekker. Die draaibaarheid naar achteren functioneert tevens als obstakelbeveiliging.

M44SX Gewicht 790 kg Vereist gewicht trekker 2.500 kg Vermogen trekker 57 kW/80 pk PTO 540 Prijs arm+klepelbak €11.635

Klepels De veertig klepels zijn in een spiraal rondom de klepelas bevestigd om het systeem zo gelijkmatig mogelijk te belasten. De draairichting van de klepelas is omkeerbaar. Met de looprichting mee is minder vermogen nodig in lang gras.

▸ Hissink & zn, Oeken (0575) 47 65 55 www.hissink-oeken.nl

TuinenLandschap | 19 |2014

Marolin Klepelmaaier.indd 39

39 04-09-14 14:12

BRANCHEWIJZER Afhaalcentrum

Automatisering

Automatisering

Beregening

CALCULEREN EN MEER!

' OHYHUDQFLHU YDQ VRǽZDUH YRRU

Een volledig calculatieprogramma dat aansluit bij het ideale beeld van u als hovenier en ondernemer; practisch en doeltreffend.

Probeer vrijblijvend een gratis proefperiode met support wanneer het bij u uitkomt.

*URHQH 3URIHVVLRQDOV

www.espalier.nl info@espalier.nl 0413 - 26 09 37

3URMHFWDGPLQLVWUDWLH 2QWZHUS %HKHHU

%HZH]HQ VRǽZDUH ZDDUPHH XZ EHGULMI QRJ VXFFHVYROOHU NDQ ZRUGHQ

ZZZ WVG QO

EĂ? TPGUXBSF WPPS VX CFESJKG

1SPGFTTJPOFFM FO [FFS HFCSVJLFSTWSJFOEFMJKL

Daktuinsystemen Eenvoudig meer controle

JOGP!JUHTPGUXBSF OM

Beton

ALLES VOOR UW TUIN

INFOGROEN Software BV T +31 (0)172 23 54 44 www.groenvision.com/hovenier Powered by

Ruim 30 jaar ervaring in: - Siertegels

Complete software oplossingen voor de hovenier en groenvoorziener

- Gebakken stenen - Sierbestrating - Natuursteen - Muur-/Stapelelementen - Voor ieder budget

Buiter Beton, verrassendâ&#x20AC;Ś veelzijdig... flexibel !!

www.buiterbeton.nl

Bel of mail voor meer informatie over advertentiemogelijkheden: tel: 0342-494889, fax: 0342-494299, e-mail: svstraffic@bdu.nl

595357.indd 40

8-9-2014 12:49:30

BRANCHEWIJZER Daktuinsystemen

Groeiplaatsverbetering

Meststoffen

Overig

WWW.EKOGRAS.COM ZIE ONZE NIEUWE WEBSITE

MET HOVENIERSUPPORT www.tfi4000.nl info@tfi4000.nl

t 035-5770970 f 035-5770971 m 06-10961851

EEN HOGER RENDEMENT WWW.HOVENIERSUPPORT.NL

OOK VOOR SEDUMROLL MATTEN

Oprijplaten

telefoon: 06 1029 2513 email: info@ekogras.com

Leverancier GROENE gevels en daken.

Diverse substraten in 50 ltr. zakken.

Professioneel advies voor hoveniers.

Kom naar: Afhaalcentrum en kwekerij de Mient 1e Mientlaan 11 • 2223 LG Katwijk T 071 3646111 • E info@ugbv.nl

Groene rentmeester

Groeiplaatsinrichting

-

Silva Cell Groeiplaatsconstructie Wortelschermen Boombakken Boomverankering Boomstambescherming Beluchting en Bewatering en diverse aanverwante producten

Duurzaam groen begint met een goede basisinrichting van het plantvak

www.greenmax.eu

Onafhankelijk Keurmerk

KWALITEIT, VAKMANSCHAP EN GARANTIE Het onafhankelijke keurmerk voor groene kwaliteit Geaccrediteerd door de Raad voor Accreditatie Aangesloten bij de Geschillencommissie Groen Vermeld op Consuwijzer

Machines Stichting Groenkeur T 030 - 659 5663 F 030 - 659 5655

E info@groenkeur.nl I www.groenkeur.nl

Overig

ONDERHOUD BERMEN, GAZONS EN SPORTVELDEN BESTRIJDING EIKENPROCESSIERUPS MAAIEN OPENBARE RUIMTE VERREIKER VERHUUR EN MACHINES Bedrijvenpark Twente 417a 7602 KM Almelo / 0546 - 572111

www.grootgroener.nl

Bel of mail voor meer informatie over advertentiemogelijkheden: tel: 0342-494889, fax: 0342-494299, e-mail: svstraffic@bdu.nl

595358.indd 41

8-9-2014 12:50:04

BRANCHEWIJZER Personeelsdiensten

GREEN-PERSONEELSDIENSTEN.NL

Steenkorven

Taxaties

Zaden en bollen

Vijvers

Bel of mail voor meer informatie over advertentiemogelijkheden: tel: 0342-494889, fax: 0342-494299, e-mail: svstraffic@bdu.nl

595359.indd 42

8-9-2014 13:39:11

Bezoek ons voor een kennismaking en samples op: wk38

Galabouw NURNBERG

wk39

GreenExpo GENT

wk41

Dag van de openbare ruimte HOUTEN

wk44

Recreavak ZEELANDHALLEN GOES

wk45

Recreatievakbeurs HARDENBERG

wk50

Groenesector Vakbeurs VENRAY

wk3|2015

Groenesector Vakbeurs HARDENBERG

+IJK OP WWW TIGERTURF NL VOOR STANDLOCATIES EN TOEGANGSKAARTEN

Voor kinderen is er niks leukers dan samen buitenspelen.

In een speeltuin, voor de deur op straat, of op het schoolplein samen de grootste avonturen beleven.

Veilig spelen is geregeld bij wet. Het Warenwetbesluit Attractie- en speeltoestellen stelt naast eisen aan speeltoestellen ook eisen aan de bodem onder speeltoestellen.

De maximale valhoogte van bodemmateriaal is de hoogte waarbij het risico van een val aanvaardbaar wordt geacht. Hoe hoger het speeltoestel, des te hoger moet de valbescherming van het bodemmateriaal zijn.

T. +31 23 30 400 18 info@easylawn.nl www.easylawn.nl www.tigerturf.nl

Neem contact met ons op voor advies bij de aanschaf en het onderhoud van de juiste bodemmaterialen. Wanneer gewenst maken wij een vrijblijvende offerte voor de leve-ring en installatie van een fraaie en duurzame speelondergrond. Vraag naar onze speciale speelbrochure.

595360.indd 43

8-9-2014 12:50:38

Leveranciersnieuws De informatie in deze rubriek is verstrekt door de leveranciers

Mobiele energie-opwekker Solar Select is distributeur van Smartflower in Nederland.

Smartflower is een mobiele energie-opwekkende zonneinstallatie.

De installatie wordt als compleet systeem geleverd en wordt in de ondergrond verankerd. Het systeem is plug-and-play en eenvoudig in werking te stellen. Het solaroppervlak heeft een afmeting van 18 m2. Het draait zich automatisch naar de zon en wordt bijgesteld door een gps, wat zorgt voor een optimale opbrengst. Zodra de zon ondergaat, vouwt Smartflower zich dicht en met een druk op de knop verdwijnt de installatie in de robuuste behuizing.

▸ Solar Select | 06 10 91 50 28 | www.solarselect.nl

Zitten of staan De Quad Micro Bar combineert een ronde hoge tafel met vier uitklapbare zitplaatsen. De gebruiker kan kiezen of hij gaat zitten of blijft staan.

Het meubel is ontwikkeld door industrieel ontwerper Joe Warren.

Quad Micro Bar heeft een basis van multiplex en hij wordt geleverd in de kleuren helder wit of natural white wash wit. Het materiaal is UV-bestendig en duurzaam. Quad Micro Bar kan

ook buiten gebruikt worden.

Het voordeel van deze tafel is de ruimtebesparing, alleen de stoelen die daadwerkelijk nodig zijn worden uitgeklapt.

Voor promotionele doeleinden is de Quad Micro Bar Max ontwikkeld. Deze kan in elke gewenste kleur geleverd worden. Ook een logo of tekst is op de Max-variant mogelijk, waardoor een gepersonaliseerd object ontstaat.

▸ QMB | www.qmboptions.com

Langer werken Hitachi introduceert de 5.0 Ah accutechniek.

Met deze accu’s is aanzienlijk langer te werken.

Ten opzichte van de 4.0 Ah gaat de accu 33% langer mee, ten opzichte van de 3.0 Ah maar liefst 66%. Het formaat verandert niet, evenals het gewicht. Dit maakt dat de accu uitwisselbaar is met bestaande Hitachi slide Li-ion batterijen van hetzelfde voltage. Iedere individuele cel in de accu wordt gecontroleerd op spanning, de maximum spanning van 4,2 V wordt nooit overschreden. Elektronisch management in de batterij voorkomt te hoge stroomafname en bewaakt iedere cel op stroomafgifte.

▸ Hitachi Power Tools | (030) 608 40 50 | www.hitachi-powertools.nl

44

TuinenLandschap | 19 | 2014

Leveranciers_4NW.indd 44

04-09-14 14:12

Schouwen met een app

Gecontroleerd manoeuvreren

TSD IT lanceert de KORapp, een hulpmiddel om de beeldkwaliteit in de openbare ruimte te toetsen. De app is op locatie zowel online als offline te gebruiken.

De app bevat de nieuwe digitale versie van de Kwaliteitscatalogus van de Openbare Ruimte van CROW. Deze werkt als referentie voor het keuren of monitoren van de beeldbestekken of zelfgemaakte bestekken die eenvoudig te importeren zijn. Een van de mogelijkheden is het koppelen aan een locatie via GPS. Diverse rapportages kunnen worden gegenereerd. De diverse gegevens die de app oplevert kunnen via een CSVexport opgenomen worden in een eigen systeem.

De Köppl Atra is een maaier die zich gecontroleerd laat manoeuvreren. Een werktuigsnelwisselsysteem verhoogt samen met een drieklauwkoppeling en een turnaroundbesturing het gebruikscomfort. Het chassis is compact, licht en robuust en het aantal bewegende delen is geredu-

▸ TSD IT | (038) 850 50 50 | www.tsd.nl

▸ Stierman | (0575) 59 99 94 | www.stierman.info

Kort

ceerd. Een urenteller in de display geeft de onderhoudsintervallen aan. De snelheid is te regelen via een draaigreep aan het stuur. De stuurhoogte is variabel en het console is opgebouwd voor intensieve toepassing met een goed zicht op het aangekoppelde werktuig.

Internet

Potplantenkwekerij Loek Jansen in Kwintsheul heeft onlangs het Milieukeur behaald.

Het bedrijf teelt bloeiende kuipplanten en ficus op een duurzame manier.

Boomspecialisten en Groenaanleg en beheer. Jansen gaat Copijn verder helpen in haar professionalisering.

kan aan individuele wensen worden aangepast.

ConteXt heeft een nieuwe tool

▸ Woodvision | www.woodvision.nl

is integrale verbanden in kaart te

▸ Copijn | www.copijn.nl

aan te tonen welke demografi-

▸ Loek Jansen | www.loekjansen.nl

Onlangs is het 75e lid van het PEFC Chain of Custody groepscertificaat van Ingenieursbureau Evan Buytendijk aangemeld: P. Waterschoot Houthandel. Het PEFC groepscertificaat is geschikt voor het mkb, omdat kleinere bedrijven gezamenljk onder één certificaat kunnen vallen.

Jehannes Santema is de nieuwe CEO van ECOstyle Holding.

Santema volgt Anne Jan Zwart op. ECOstyle wil met deze benoeming een nieuwe stap zetten in de internationalisering van het bedrijf. ▸ ECOstyle | www.ecostyle.nl

en met elkaar combineert. Zo

Betafence heeft een online stappenplan waarmee een erfafscheiding gevonden kan worden die het beste in de tuin past. Het stappenplan start met het uploaden van een foto. Met producten van Betafence ontstaat een waarheidsgetrouw beeld waarbij de verschillende erfafscheidingen in de nieuwe setting bekeken kunnen worden. ▸ Betafence | www.groen.net/ betafence-acties.html

Hans Jansen is aangetreden als bedrijfsleider voor Copijn

▸ PEFC | www.pefcnederland.nl

Woodvision tuinhout brengt een landelijke kapschuur voor de particuliere tuin. De schuur heeft een landelijke uitstraling en onderscheidt zich van andere rechte en strakke overkappingen. De kapschuur

ontwikkeld waarmee het mogelijk brengen. Met de tool is duidelijk sche gebieden het goed doen en welke aandacht verdienen. De Carto-tool kan gezien worden als een digitale online kaartenbak, die verschillende gemeten gegevens op één plaats opslaat is het bijvoorbeeld mogelijk de

In de cursus Ontwerpkunde 2: nuance en detail wordt ingegaan op de detaillering van het ontwerp, de spanning van het geheel, de opvolging en overgang van de diverse ruimtes, gebruik van bepaalde onderdelen en de inzet van de beplanting. In de studiegids zijn alle details te vinden. ▸ het ontwerpinstituut | www.ontwerpinstituut.nl

speelvoorziening beter te laten aansluiten op de leeftijdsontwikkeling en behoefte van een wijk of kan het gebruikt worden als hulpmiddel om vanuit een beeldkwaliteitsplan een link te leggen met het gebruik van de openbare ruimte. De conteXt-filosofie is een product en initiatief van Cyber adviseurs in samenwerking met Morfis architecture/urbanism.

▸ Cyber | (0172) 63 17 30 | www.cyber-adviseurs.nl

TuinenLandschap | 19 | 2014

Leveranciers_4NW.indd 45

45 04-09-14 14:12

Agenda

Cursussen

Agrotechniek Holland t/m 13 september, Biddinghuizen.

Landschapstroonrede 16 september, locatie nog niet bekend.

▸ www.agrotechniekholland.nl

▸ www.landschapstriennale.nl

Ode aan de hyacint Tentoonstelling, t/m 14 september, Lisse.

Boomtechnisch adviseur / European tree technician Info-avond, 17 september, Eindhoven.

Uitvoerder begraafplaatsen en crematoria Achtdaagse cursus, 16 september, Arnhem. ▸ www.ipcgroen.nl

▸ www.museumdezwartetulp.nl

▸ www.helicon.nl

Beheerder begraafplaatsen en crematoria Achtdaagse cursus, 17 september, Arnhem. ▸ www.ipcgroen.nl

Landschapstriënnale Evenement over landschap, parken, kunst en cultuur, t/m 21 september, Elst.

GaLaBau Beurs, 17 t/m 20 september, Nuremberg, Duitsland.

▸ www.landschapstriennale.nl

▸ www.galabau-messe.com

Zomeren op de buitenplaats Zomertentoonstelling, t/m 28 september, Velsen-Zuid.

Green Expo Vakbeurs voor de groenprofessional, 21 t/m 23 september, Gent, België.

▸ www.buitenplaatsbeeckestijn.nl

▸ www.green-expo.be

Planten uit de oertijd Tentoonstelling t/m 1 oktober, Leiden.

Nationale Gazon demodag Praktijkdag, 24 september, Eemnes.

▸ www.ipcgroen.nl

▸ www.hortus.leidenuniv.nl

▸ www.nationalegazondemodag.nl

Franciscus en de natuur Tentoonstelling, t/m 12 oktober, Uden.

VHG brancheopleidingen Infoavond, 29 september, Eindhoven.

Natuurlijk spelen en het WAS Cursus, 24 september, 13 november, diverse locaties.

▸ www.museumvoorreligieuzekunst.nl

▸ www.helicon.nl

Kroonjuwelen van de Hortus Tentoonstelling, t/m 31 december, Amsterdam.

Dag van de openbare ruimte Beurs, 8 en 9 oktober, Houten. ▸ www.openbareruimte.nl

▸ www.dehortus.nl

GardenExperience Groen congres, 12 september, Apeldoorn.

Buitenplaats De Wiersse Open dag 19 oktober, Vorden. ▸ www.dewiersse.nl

▸ www.gardenexperience.nl

Pimp jouw carrière Open dag, 12 september, Larenstein.

Alles im grünen Bereich Beurs, 4 en 5 november, Kalkar, Duitsland. ▸ www.messekalkar.de/nl

▸ www.hogeschoolvhl.nl

Festival of Plants 13, 14 september, Heers, België.

Betondag 20 november, Rotterdam. ▸ www.betondag2014.nl

▸ www.hex.be

Over natuurlijke oplossingen gesproken Studiedag, 23 september, Almkerk. ▸ www.greenguard.nl

ECC1 Motorzaagonderhoud en korten van hout Tweedaagse cursus, 23 september, Arnhem.

▸ www.keurmerk.nl

EMVI - Gunnen op waarde Cursus voor aanbesteders, 24 september, 8 oktober, 3 december, diverse plaatsen. ▸ www.crow.nl

Groene baten door slimme plantkeuze Kennisbijeenkomst, 24 september, Sint-Oedenrode. ▸ www.vitalegroenestad.nl/kennisbijeenkomst

Actuele ziekten en aantastingen in bomen Cursus, 24 september, Wolfheze.

Workshop 24 september, 1 oktober, Hoeven/Doorn. ▸ www.bomenwacht.nl

Toepassen van vaste planten: innovatie in het openbaar groen Cursus, 25 september, Nieuwerkerk aan den IJssel. ▸ www.cursuscentrumcambium.nl

Kunstduinen - Praktisch natuurbeheer voor levensgemeenschappen Workshop, 25 september, Noorden Zuid-Holland. ▸ www.ravon.nl

De wereld komt naar u toe IFMEStadswerkcongres, 25 en 26 september, Etten-Leur. ▸ www.stadswerk.nl

Projecten managen in de buitenruimte Zevendaagse cursus, 25 september, Arnhem. ▸ www.ipcgroen.nl

Boom innovatiedag 25 september, Udenhout. ▸ www.demodagbomen.nl

Beheerdersdag bos, natuur en landschap Ontmoetingsplek, 26 september, Hilversum. ▸ www.beheerdersdag.nl

ECC2 Basis veltechniek Vijfdaagse cursus, 29 september, Arnhem. ▸ www.ipcgroen.nl

▸ www.cursuscentrumcambium.nl

EMVI - Gunnen op waarde Cursus voor inschrijvers, 30 september, diverse plaatsen.

Richtlijn boomveiligheidsregistratie

▸ www.crow.nl

Colofon Tuin en Landschap is een tweewekelijkse uitgave van de Stichting Vakinformatie Siergewassen en BDUmedia, Vak- en Publieksmedia, Issnnummer 016 533 50 Schipholweg 1 Postbus 9324, 2300 PH Leiden www.tuinenlandschap.nl Secretariaat: Linda Laman en Alice Hoogenboom (071) 565 96 78 tuinenlandschap@hortipoint.nl

46

Redactie Bakker hoofdredacteur (071 565 96 55 / wbakker@hortipoint.nl ▸ Peter Bennink vakredacteur (071) 565 96 53 / pbennink@hortipoint.nl ▸ Ralph Mens vakredacteur (071) 565 96 52 / rmens@hortipoint.nl ▸ Miranda Vrolijk vakredacteur (071) 565 96 56 / mvrolijk@hortipoint.nl ▸ Alice Hoogenboom redactie-assistent (071) 565 96 79 / ahoogenboom@ hortipoint.nl ▸ Gerdien de Nooy fotograaf ▸ Jenny Mostert, Carolyne de Vries Lentsch, Jolanda de Wekker bureauredacteuren ▸ Diseno vormgeving ▸ Wendy

Abonnementenservice Aanvraag en wijziging abonnement naar BDUmedia, afdeling Vak- en Publieksmedia Postbus 67, 3770 AB Barneveld T (0342) 49 48 44 F (0342) 41 31 41 abonnementen@bdu.nl Abonnementsprijs per jaar: €240 (excl. 6% btw). Studenten en scholieren €180 (25% korting, excl. btw). Buitenlandse abonnees betalen een toeslag voor portokosten.

Abonnementen kunnen op elk gewenst tijdstip ingaan, lopen automatisch door, tenzij uiterlijk 2 maanden voor de vervaldatum is opgezegd bij de abonnementenservice. Dit kan schriftelijk, telefonisch of per e-mail. Ook voor informatie over een lopend abonnement kan contact worden opgenomen met de abonnementenservice.

Voor inhoudelijke vragen en opmerkingen en voor vragen aan externe auteurs kunt u contact opnemen met de redactie.

Exploitatie BDUmedia, afdeling Vak- en Publieksmedia ▸ Wiljo Klein Wolterink mba uitgever (0342) 49 42 63 Advertentie-exploitatie BDUmedia, afdeling Vak- en Publieksmedia ▸ Gert-Jan Bloemendal media adviseur (0342) 49 48 07 / g.bloemendal@bdu.nl ▸ Ron van de Hoef verkoopleider (0342) 49 42 63 / r.v.d.hoef@bdu.nl Druk BDUprint

©BDUmedia, 2014 Alle rechten voorbehouden Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever.

Algemene voorwaarden op alle aanbiedingen, offertes en overeenkomsten van BDUmedia zijn van toepassing de voorwaarden, welke zijn gedeponeerd ter Griffie van de Arrondissementsrechtbanken en de KvK. Uitgever en auteurs verklaren dat dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld; evenwel kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Uitgever en auteurs aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op bedoelde informatie.

Lezers worden met nadruk aangeraden deze informatie niet geïsoleerd te gebruiken, maar af te gaan op hun professionele kennis en ervaring en de te gebruiken informatie te controleren.

TuinenLandschap | 19 | 2014

Agenda_Cursus2kolomNW.indd 46

08-09-14 12:13

Foto Gerdien de Nooy

Groene Gast

Lydia Dragt Met wie staat u op de foto?

Waarom thematuinen?

,,Met mijn echtgenoot Pieter Dragt.

Hij is werkzaam bij Buiter Beton als vertegenwoordiger in rayon Groningen, Drenthe en Friesland.

Ik leid nu samen met mijn vader het bedrijf. Het is de bedoeling dat mijn man en ik het in de toekomst overnemen.’’

,,We hebben zo veel verschillende bestratingsmaterialen, zo’n 2.500, dat consumenten door de bomen het bos niet meer zagen. Met de tuinen geven we een idee hoe je de materialen kunt combineren.

Dat werkt inspirerend. Vier tuinen zijn door leerlingen van de Groene Welle in Zwolle aangelegd. De overige tuinen zijn door hoveniersbedrijven uit ons relatiebestand gemaakt. Wat nou zo mooi is, is dat er elk seizoen wat bloeit.’’

In welke tuin zit u?

Lydia Dragt-Buiter, algemeen directeur Buiter Beton www.buiterbeton.nl

,,In de Binnen-Buiten tuin, ontworpen door Jacqueline Volker. Dit is een van de dertien thematuinen die wij in onze showtuin van 5.000 m2 hebben laten aanleggen.

De tuin is strak, modern en met veel groen. Ik vind dat een tuin een perfecte samenstelling moet zijn van groen, gras en natuurlijk een mooi terras, afgestemd op de wensen van de eigenaar.’’

Hoe ziet u de toekomst van de tuin? ,,Economisch gezien hebben we de zwaarste proef gehad, maar de consument is goed geïnformeerd en daarom lastig aan je te binden.

Het zijn de 40-plussers die investeren in de tuin. Zij gaan voor kwaliteit en duurzaamheid. En de tuin

moet onderhoudsvriendelijk zijn.

Er is vraag naar strakke tuinen met krasbestendige tegels met een coating die vergroening tegengaat en de tegel jarenlang beschermt.’’

Hoe is het om als vrouw een mannenwereld aan te sturen? ,,Ik ervaar het niet als een mannenwereld, terwijl het feitelijk wel zo is. Dat komt omdat ik er mee opgegroeid ben, we zijn een familiebedrijf. Ik voel me dus geen buitenbeentje. Ook is het zo dat ik nu vooral de algemene en interne zaken regel. Mijn vader is het gezicht van Buiter Beton. Hij heeft meer contact met vakmensen.’’

Zelf wel eens een straatje gelegd? ,,Haha, nou nee, maar wel onkruid uit de voegen verwijderd. Ik ben graag buiten en tuinier veel.’’ <

TuinenLandschap | 19 | 2014

GroeneGast_1pag.indd 47

47 08-09-14 12:13

Schone zuigers en uitlaatpoorten Extreem hoge temperatuur bescherming In 2,5 jaar 350.000 liter getest in 5.300 machines

Met Aspen kunnen we eindeloos doorgaan Aspen 2 Full Range Technology is een unieke brandstof voor tweetaktmotoren.

Het biedt een extreem hoge temperatuur bescherming gecombineerd met een compleet asvrije smeertechniek in één product.

‘In het seizoen maken we lange dagen met de bosmaaiers. De bestekken moeten op tijd af, dus stilstand kunnen we ons niet permitteren! Gelukkig kunnen we onze zwaarbelaste bosmaaiers met Aspen 2 Full Range Technology probleemloos lange dagen inzetten. Ons werk is lichamelijk behoorlijk inspannend en we staan vaak langs drukke wegen. Met Aspen beschikken we over de meest benzeenvrije benzine en beperken we de blootstelling aan kankerverwekkende stoffen. Dat maakt de klus een stuk aangenamer!’

Aspen 2 Full Range Technology: • extreem schone zuigers en uitlaatpoorten • minder inwendige wrijving • snellere motorreactie • soepelere start • extreem hoge temperatuur bescherming • ontwikkeld voor álle motoren • ontwikkeld voor álle merken De Full Range Technology olie is op basis van herwinbare grondstoffen Enige benzine zonder het symbool ‘milieugevaarlijk’ en dus vriendelijker voor het milieu

Verminderde slijtage, optimale smering

www.aspen-benelux.nl

Aspen 2 Full Range Technology

595361.indd 48

8-9-2014 12:51:10