Tel 2017-11

klimaatneutraal natureOffice.com | NL-077-331716

gedrukt

LTO Nederland een tienpuntenplan opgesteld dat is aangeboden aan de Tweede Kamer.

Toch groeit de kritiek op het banenplan van Klijnsma. Ondernemers willen minder bureaucratie bij het aan het werk helpen van mensen met een arbeidsbeperking. Daarnaast moet er meer aandacht komen voor jongeren die nu vanuit het speciaal onderwijs vaak thuis komen te zitten. Daarom hebben werkgeversorganisaties VNO-NCW, MKB-Nederland en

Het tuinenfestival van de Tuinen van Appeltern is zaterdag 20 mei officieel van start gegaan. Acht nieuwe tuinen zijn aangelegd voor deze achtste editie. Thema van dit jaar is ’Gevangen’. Op de foto de tuin Dare 2 dream van Jan-Hein Moors en Leon van Rijswijk. Wat ligt er achter de spiegelwand die hier en daar is ingescheurd? Dit jaar is ook een voorlichtingstuin ingericht waar de bezoekers van Appeltern meer informatie kunnen krijgen over het festival en de voorbije edities. Daarnaast zijn de tien tuinen van vorig jaar (’Tuin der lusten’) nog te zien.

Eveneens blijft de tuin voor Vincent van ontwerper Jolanda Vreeken uit 2015 nog een jaar liggen.

Volgens Aart van der Gaag, die de uitvoering van de Banenafspraak aanjaagt namens de organisaties, is het een klein wonder dat er al zoveel mensen aan de slag konden in het bedrijfsleven de afgelopen twee jaar. Nu werken alle 35 arbeidsmarktregio’s en 388 gemeentes op een verschillende manier waardoor werkgevers in de ene regio compleet anders worden behandeld dan pakweg 30 kilometer verderop. Alleen door te zorgen voor één loket en een uniforme aanpak kan meer voortgang worden geboekt.

Ook de overheidsregelingen om deze groep mensen aan het werk te helpen, moeten worden

gestroomlijnd, aldus Van der Gaag.

Forse kritiek kwam er onlangs van belangenvereniging Ieder(in), het netwerk voor mensen met een beperking of chronische ziekte.

In Nieuwsuur noemde Illya Soffer, directeur van Ieder(in), de Banenafspraak failliet. „De arbeidsparticipatie van mensen met een beperking of chronische ziekte is veel te laag, terwijl het merendeel van hen dolgraag aan het werk wil. De banenafspraak zou daar wat aan moeten doen. Van de beloofde extra banen is niet veel terecht gekomen.”

De kritiek van Ieder(in) is dat beloofd was dat er nieuwe, duurzame banen zouden komen. Uit de cijfers blijkt dat het

echter vooral gaat om tijdelijke contracten, detacheringen vanuit de sociale werkvoorziening en allerlei draaideurconstructies. „Staatssecretaris Klijnsma is de belofte niet nagekomen.

Het gaat nu vooral over het verschuiven van werk van de ene naar de andere regeling.”

Ook de Rekenkamer uitte recent kritiek, onder andere over het gebrek aan duurzame banen en het ontbreken van goede informatie over de effectiviteit van de banenafspraak. „De wet moet op de schop,” zegt Soffer aan het adres van een nieuw te vormen kabinet. „Zowel werkgevers als werknemers hebben behoefte aan meer zekerheden. En meer ambitie en minder bureaucratie. Alleen dan komen er meer reguliere banen voor mensen met een arbeidsbeperking.”

De twitterende boom stuurt als @TreeWatchWUR berichten over hoeveel water er door zijn vaten stroomt en hoe hard hij groeit.

De bedoeling is om zo bewustzijn bij het publiek te creëren van de interactie tussen bomen en hun omgeving. De verzamelde gegevens dienen ook voor het vergroten van kennis over fysiologische processen in bomen in relatie tot weersomstandigheden en implicaties van toekomstige klimaatverandering.

Door de steeds wisselende

weersomstandigheden ontstaan variaties in groeiactiviteit van de populier. Deze zijn uiteindelijk terug te vinden in de structuur van de jaarringen van de boom.

Zo slaat de boom informatie over weersomstandigheden op in zijn houtarchief.

De informatie gemeten met de apparatuur aan de twitterende boom vormt de sleutel voor het begrijpen van veranderingen in de houtstructuur in de jaarringen.

De boom in Wageningen is de vijfde twitterende boom in Europa. Door de groei van bomen in verschillende delen van Europa te vergelijken wordt duidelijk wat het effect is van verschillende bodem- en klimaatomstandigheden op de vitaliteit van bomen. Kennis hierover is onder andere belangrijk om te bepalen welke boomsoorten beter bestand zijn tegen periodes van droogte die zich bij het veranderende klimaat in toenemende mate zullen voordoen.

De aantrekkelijkheid van bloemen staat als een paal boven water. Vele bloemen in kruidenrijke bermen trekken het oog aan. Ze hebben een hoge belevingswaarde voor velen en ze vormen een onontbeerlijke schakel in menig ecosysteem.

Wist je bijvoorbeeld dat ongeveer de helft van de 1.450 Nederlandse plantensoorten in de berm staat? En 15% van de soorten die in een bloemrijke berm voorkomen op de Rode Lijst staan? Bloemrijke vegetaties bieden een thuis aan nuttige insecten ter bestrijding van verschillende plagen in de landbouw en in bomen. Zo gedijen zweefvliegen, tegen de eikenprocessierups, en lieveheersbeestjes tegen overmatige bladluis, hier zeer goed. Maar laten we ook zeker de vele soorten bijen niet vergeten die profiteren van het rijke aanbod aan nectar en stuifmeel. De lijst aan voordelen van bloemrijke vegetaties is dan ook enorm.

Een rij abelen in 's-Hertogenbosch zorgt voor een dikke deken van pluis. De doosvruchten van vrouwelijke populieren zijn opengesprongen om het zaad te verspreiden. Dat zaad is omgeven door pluis om beter door de wind te worden verspreid. In tegenstelling tot wat wel wordt gedacht leveren de pluisjes geen overlast voor hooikoortspatiënten op. De pluisregen leidt wel vaak tot veel klachten van omwonenden. Een simpele maatregel om dit te voorkomen is de aanplant van mannelijke klonen, die overigens wél hooikoortsklachten kunnen veroorzaken.

Bovenal aantrekkelijk voor de begroting, is het financiële aspect. Bloemrijke vegetaties gedijen het best bij een lage maaifrequentie, wat heel wat uren op de trekker bespaart, wat weer resulteert in een fikse kostenbesparing in het beheer.

Ik snap dus niet waarom we op zoveel plekken het gras maar blijven maaien alsof het het Museumplein is. Er is zoveel gras dat niet als gebruiksgroen functioneert, en toch blijven we dit oneindig maaien.

Laten we eens kritisch kijken waarom we op zoveel plekken zo ons best doen om een strak gemaaid gazon te behouden terwijl het alternatief zoveel interessanter is. Ik weet, het is misschien niet zo zwart-wit in de dagelijkse praktijk. Maar laten we hier met zijn allen onze schouders onder zetten en zo de buitenruimte extra aantrekkelijk maken. Het gras is altijd al groener bij de buren, laten we dan zelf voor de extra kleuren zorgen.

Centraal staat de onkruidbestrijdingsmethode met plantaardig schuim die is ontwikkeld door Weedingtech. Deze methode wordt in Groot-Brittannië, Noorwegen en Canada toegepast op verhardingen door waterleidingbedrijven en beheerders van openbare ruimte in parken. Het plantaardige schuim zorgt ervoor dat het hete water zijn temperatuur langer vasthoudt, waardoor onkruiden op verhardingen en in plantsoenen effectief en langdurig worden bestreden.

Hans Smeets van Delphy en Thomas Hamilton van Weedingtech geven tijdens de bijeenkomst tekst en uitleg over de onkruidbestrijdingsmethode. Ook zal er een demonstratie plaatsvinden met een

zogenoemde Foamstream-machine van Weedingtech die in andere landen inmiddels wordt toegepast.

Een andere methode die tijdens de bijeenkomst wordt gedemonstreerd is de Air Combi Compact. Dit apparaat bestrijdt onkruid op basis van hete lucht. Prioverve, onderdeel van de Vebego-groep, gaat in op de bestrijding van onkruid met hete lucht.

Leverancier Frissen Groentechniek demonstreert twee machines van Empas die middels heet water onkruid bestrijden.

De gemeente Leudal heeft het afgelopen jaar ervaring opgedaan met onkruidbestrijding met de machines van Empas.

Naast onkruidbestrijding door middel van machines is er ook aandacht voor beplantingsconcepten. Zo zal Laurens Lageschaar van Lageschaar Vaste Planten ingaan op het thema 'Naar minimale onkruiddruk met nieuwe beplantingsconcepten'. Lageschaar legt uit hoe een uitgebalanceerd en onderhoudsarm beplantingsconcept bijdraagt aan onkruidbeheersing.

Ook zal Piet van der Haas van de Mertens Groep laten zien

Henrik Bos is de nieuwe voorzitter van het bedrijvenplatform van onze Europese koepel ELCA. Tijdens de recente bijeenkomst in Sofia is hij officieel in deze functie benoemd. Ik ben erg blij met zijn benoeming.

Henrik, afkomstig uit Finland, is al vele jaren actief in de uitwisseling tussen hoveniersbedrijven op Europees niveau en heeft daar ook duidelijk veel plezier in. Hij bruist van de ideeën en wil contacten tussen bedrijven een nieuwe impuls geven. Binnen het bedrijvenplatform van ELCA ontmoeten ondernemers elkaar en delen hun kennis en ervaringen. Ook Nederlandse bedrijven doen aan dit netwerk mee. Een belangrijk thema is onderwijs. Zo is een groep ondernemers bezig met het uitbouwen van een competentiemodel waarmee zij hun medewerkers nog beter inzetbaar maken voor bepaalde type opdrachten en koppelen aan andere medewerkers om hun vaardigheden te verrijken. Geregeld gaan medewerkers op

hoe je als terreinbeheerder kunt werken aan een verbetering van de bodem. Investeren in de grond voor aanplant is daarbij zeer belangrijk voor een gezonde groei.

Locatie van de bijeenkomst is de gemeente Leudal die dit jaar haar 10-jarig bestaan viert.

Wethouder Piet Verlinden, met in zijn portefeuille openbare werken, openbare ruimte en openbaar groen, is gastheer.

Ook Waterschap Limburg werkt mee aan de bijeenkomst. Vivian Moonen van het waterschap geeft een presentatie over onkruidbestrijding en schoon water.

De bijeenkomst start om 12.30 uur bij het gemeentehuis van Leudal, Leudalplein 1 in Heythuysen. De presentaties vinden plaats van 13.00 tot 15.00 uur. Vervolgens vinden van 15.30 tot 17.00 uur de demonstraties plaats. De kosten voor deelname bedragen €40.

Aanmelden voor deze bijeenkomst kan via www.bomenvoordetoekomst.nl.

stage bij collega-ondernemers in andere Europese landen. Op die manier maken zij kennis met hoe het vak daar beoefend wordt en onder welke omstandigheden. Twee keer per jaar organiseert het platform excursies waarbij diverse groenprojecten worden bezocht. Zoals de laatste keer in Bulgarije. Onze Bulgaarse collega’s hadden stevig uitgepakt om hun meest aansprekende projecten te laten zien. Mooi is dat er dan discussies ontstaan over de wijze van uitvoering en gekozen stijl. Leuk en leerzaam. Zomaar een paar voorbeelden waar Henrik een extra impuls aan wil gaan geven. Ik zou het geweldig vinden als meer Nederlandse bedrijven actief gaan deelnemen aan het bedrijvenplatform. Om nieuwe inzichten op te doen, het eigen netwerk te verrijken en daarmee ook te groeien. Het voelt als een familie en elke bijeenkomst is steeds opnieuw een hartelijk weerzien met collega-hoveniers uit heel Europa.

'Home & Garden' was afgelopen jaar één van de snelst groeiende branches online, melden online winkelcentrum beslist.nl en online tuincentrum Warentuin. Wel blijft de tuinbranche een uitdaging voor retailers.

In 2016 kwamen 70 mensen door arbeidsongevallen om het leven. Ook in de groensector vallen nog bijna jaarlijks doden, met name bij werkzaamheden met bomen.

Alle straatbomen in Den Haag vertegenwoordigen een maatschappelijk waarde van €22 miljoen per jaar. Al het groen in de stad zorgt ervoor dat de gezamenlijke woningen €1,9 miljard meer waard zijn.

In Zuid-Korea is de zwevende botanische tuin ‘Seoullo 7017’ geopend. Dit project, ontworpen door MVRDV, staat ook bekend als de Skygarden en is gerealiseerd op een voormalig stuk snelweg van 983 meter lang in het centrum van Seoul.

De Chileense inzending 'Being under the trees' is een van de negen internationale tuinkabinetten op de IGA Berlin. Het ontwerp is van Teresa Moller. De in Chili inheemse Nothofagus staan verspreid in het geometrische patroon van de marmeren verharding. Deze Duitse 'Floriade' is tot 15 oktober open.

De Technische Universiteit Delft werkt aan nieuwe, baanbrekende inzichten en oplossingen voor urgente, maatschappelijke vraagstukken in de wereld. Dankzij de verschillende faculteiten en de unieke, vele onderzoekslaboratoria biedt de universiteit multidisciplinair onderzoek en onderwijs van wereldklasse. Écht een buitenkans voor een ervaren hovenier met managementervaring die op zoek is naar een niet-alledaagse werkomgeving. In de Botanische Tuin Delft komen wetenschap en natuur samen. De Botanische Tuin beheert planten uit verschillende werelddelen en kritische soorten die speciale aandacht en kennis nodig hebben. De buitencollectie van de Botanische Tuin bevat naast gematigde en polaire klimaatzones ook soorten uit Mediterrane milieus.

Faculteit/afdeling Niveau Functie-omvang Contract Salaris

Technische Natuurwetenschappen MBO+ 38 uur (1,0 FTE) 1 jaar met uitzicht op vast Min € 2.431,- Max € 3.247,- bruto p/m

In de functie van Meewerkend Tuinchef ben je verantwoordelijk voor de dagelijkse aansturing van het team van 6 hoveniers en 10 tuinvrijwilligers.

Naast de dagelijkse aansturing - het aan het werk zetten en coördineren van de hoveniers/vrijwilligers - werk je zelf mee waar dit mogelijk is. Daarnaast zorg je voor een adequate planning, administratie en draag je zorg voor de benodigde materialen en bestellingen.

Voor meer informatie ga naar www.vacaturesindelft.nl

ijn opa was boer en zijn ouders tuinierden graag. Zo groeide Roger Bastin op met groen en liefde voor de natuur.

Toen zijn vader hem op zijn 16de een Geïllustreerde Flora gaf, was het hek van de dam. „Die ligt hier nog op zolder, vol met getekende afbeeldingen van wilde planten. ’s Avonds in bed las ik er vaak in, alsof het een stripverhaal was.”

De drang om planten te leren kennen, versterkte door de jaarlijkse vakanties in zuidelijk Frankrijk en Italië. Daar ontdekte Bastin de vele geurende planten in de Provence en aan de Middellandse Zeekust. Zo ontstond zijn passie voor deze plantengroep die inmiddels al vele jaren de kern vormt van zijn kwekerij.

Inmiddels is de kwekerij in het bezit van de Nederlandse Plantencollectie van Lavandula, Thymus, Salvia en Santolina.

Vier plantgeslachten die opvallen met

hun geurende loof en rijke (vroeg)zomerbloei. Elk jaar in juli zijn er de bekende lavendeldagen waarbij ook de andere mediterrane planten in de spotlight staan.

Echter, ook buiten de zomerperiode is de kwekerij interessant. Zo zijn er einde winter Helleborus-dagen, in juni mediterrane planten-dagen en in september Salvia- en prairieplanten-dagen. Extra is dat veel van de genoemde planten te bewonderen zijn in de voorbeeldborders, zodat ook de toepassingsmogelijkheden duidelijk worden.

Het hebben van de Nederlandse Plantencollecties betekent uiteraard dat er een groot aantal soorten, kruisingen en cultivars te bewonderen en te verkrijgen zijn. Bij lavendel zijn er verschillen in groeivorm, bloemkleur, bloemvorm en

hoogte van de bloemstengel.

Een belangrijke groep is de lavendel die bekend is van de velden in de Provence.

Dat is bijna altijd L. x intermedia, ofwel lavandin. „In de Nederlandse tuinen zien we echter veel liever L. angustifolia dus daarin hebben de meeste keuze.” Hier en daar staan minder bekende soorten of hybriden als L. x cristiana, L. canariensis, L. lanata, L. x chaytorae en uiteraard de kuiflavendels. Niet de makkelijkste planten waarvan de laatste veruit het bekendste is. „We doen niet veel met kuiflavendel.

Ze groeien van nature dicht tegen de kust van de Middellandse Zee, vooral in de buurt van Nice, op zure grond wat veel mensen verbaast.”

Bij de groep kuiflavendel – waarvan de wetenschappelijke naamgeving nogal slordig wordt toegepast – verschijnen jaarlijks nieuwe selecties. „Veelal kruisingen op basis van een drietal soorten; L. stoechas, L. viridis en L. pedunculata.” Bastin vindt ze vooral interessant als potplant, omdat ze het in de kalkrijke Limburgse löss slecht doen en bovendien maar matig winterhard zijn. De rijke bloei, soms tot in de herfst, en de unieke bloemvorm maken de plant echter de moeite waard. „Geef bij voorkeur regenwater omdat daar geen kalk in zit.”

Belangrijk bij de ‘tuinlavendel’ is de winterhardheid, en of de plant de Hollandse natte winters goed doorstaat.

Bastin adviseert bij voorkeur gestekte selecties van L. angustifolia. „Liever niet de meest verkochte en inmiddels achterhaalde ‘Munstead’, er zijn veel betere cultivars.” De bekende ‘Hidcote’ kan nog wel mee volgens hem, maar ook daar zijn betere alternatieven voor. „Soortechtheid is belangrijk, kopen bij een vaste kweker heeft daarom de voorkeur.”

Bastin vindt het logisch dat veel mensen verward zijn door het aanbod van lavendel. „Een derde, soms meer dan de helft >

van de cultivars, wordt onder de verkeerde soortnaam aangeboden. Je krijgt vaak de sterk verhoutende, breed uitgroeiende reuzenlavendel L. x intermedia als je om de zeer winterharde en compacte L. angustifolia vraagt.” Hij vertelt dat er, als reactie op dit misverstand, vaak vraag is naar dwerglavendel, het extreme andere uiterste. „Hier geldt, zoals eigenlijk altijd, dat de uitersten gepaard gaan met nadelen. Dwergselecties van L. angustifolia zijn vaak minder vitaal, minder groeikrachtig en dus ook iets kwetsbaarder.”

Op de juiste manier snoeien helpt, maar het compact houden van L. x intermedia, die snel verhout en uit elkaar valt, vindt Bastin een kunst voor gevorderden.“ Van de andere mediterrane planten is het geslacht Thymus nog volop in beweging. „Ik was ooit in Spanje en daar zei iemand tegen me dat je op sommige plekken bij elke voetstap die je zet een

nieuwe tijmsoort kunt ontdekken.” T. vulgaris is bekend als keukenkruid en kent tientallen verschillende cultivars. „In een wilde populatie kom je allerlei geuren tegen; citroen, sinaasappel of het voor de keuken wat minder geschikte ‘Badedastype’. Ikzelf houd van de sterke vormen, Michelin-chefs die hier komen gaan vaak juist voor de mildere.” Ook bij plat groeiende tijm is veel keuze. Ondanks dat ook deze kruidig blad heeft, gaat het vooral om de rijke bloei. „In Engeland zie je vaak grote vakken met verschillende cultivars door elkaar, ze hebben dezelfde kleurnuances en gaan dus geweldig samen.”

Santolina is minder divers en ook hier zit veel verwarring in de naamgeving.

Snoei is makkelijker dan bij lavendel.

“Santolina is een composiet, composieten

verdragen over het algemeen zeer goed snoei. Een echte kustplant en dus ook mediterraan, is rozemarijn. Rosmarinus telt slechts één soort, R. officinalis, met tal van variëteiten. Kruipend, halfkruipend, recht opgaand en blauw, wit of roze bloeiend. “Allemaal geschikt voor de keuken.”

Tot slot salie, ofwel Salvia. De 900 soorten komen over de hele wereld en in vrijwel elk klimaat voor, elke geur, kleur en bladvorm is mogelijk. Van een van die soorten, de meest bekende zuidelijke soort S. officinalis, heeft de kwekerij zo’n 30 verschillende cultivars. Met – ook binnen de soort – soms subtiel verschil in bloemkleur, bladkleur en bladvorm. Ze zijn allemaal te gebruiken in de keuken. „Zelf gebruik ik overigens het liefst S. lavandulifolia, die is lekkerder, met een vleugje Eucalyptus en zonnewarmte.” <

worden door de gewone sachembij, hoewel die ook op tientallen andere plantensoorten vliegt.

Dat de meeste tijmsoorten dwergheesters zijn, kijken veel tuinbezitters van op.

Bij kwekers en tuincentra staan ze bijna altijd op de afdeling van de vaste planten. Echte gamander en grote veenbes - beter bekend als cranberry - zijn bekende planten met eetbare delen. Echte gamander is een groenblijvend heestertje dat vooral een aantrekkingskracht heeft op de grote wolbij. Lavendel trekt verschillende soorten bijen aan.

Bomen zijn niet in de tabel opgenomen.

Voor grote(re) tuinen zijn bomen die eetbare vruchten produceren meestal zeer goede planten voor bijen. Dit zijn onder meer appel, peer, kers, amandel en, tamme kastanje. Door het volume van de bloeiende kruin hebben deze bomen vaak een enorme aantrekkingskracht op hommels en honingbijen.

Voor de volledige lijst eetbare planten zie www.bijenplanten.nl; zie voor wilde bijen www.denederlandsebijen.nl. <

n

n

n

n

„Voor mijn gevoel zijn we er nooit mee gestopt. De verkiezing is in 2015 tijdelijk gestopt, waarna we gekeken hebben hoe we het weer opnieuw kunnen optuigen.

Daar is echter ook een mediapartner voor nodig, die hebben we nu gevonden in Tuin en Landschap.”

„De consument heeft vaak niet in de gaten hoe duurzaam de sector is. Hoveniers doen al heel veel aan zaken als hergebruik en biodiversiteit, maar je merkt dat het nog te weinig wordt belicht. Ook door de media wordt dit te weinig opgepikt.

Hovenier is een breed, veelzijdig beroep, groenmensen kunnen meer dan de gemiddelde vakman, moeten van alle markten thuis zijn. In de praktijk wordt

dit nog te weinig uitgedragen waardoor het vak wordt ondergewaardeerd.”

„In principe kan elk groenbedrijf dat actief is in aanleg en onderhoud van groen meedoen aan de verkiezing. Zowel bedrijven die actief zijn op de particuliere markt als in het openbaar groen. Wel willen we onderscheid maken tussen grote en kleine bedrijven, zeg maar bedrijven tot 10 medewerkers en bedrijven met meer dan 10 medewerkers. Voor een groot bedrijf is het makkelijker om duurzaamheid vast te leggen in beleid dan voor een kleiner bedrijf.”

„Het idee is ontstaan vanuit een passie voor het groene vak. Ik wil graag voor het voetlicht brengen hoe goed de sector bezig is. Het heeft veel energie gekost om het op te zetten, maar het geeft ook veel voldoening. Feitelijke aanstichter is hovenier Jan Burghout uit Almkerk, die heeft me het zetje gegeven om het idee door te zetten. Een andere pijler is hovenier Jos Schoorl uit Wassenaar die me veel tips heeft gegeven.”

„We gaan een aantal mensen uit de sector vragen om in de jury plaats te nemen.

om aan hun visie vast te houden. Als de consument bijvoorbeeld iets anders wil, dan is het voor een hovenier niet altijd makkelijk om aan een duurzame keuze vast te houden. Hetzelfde zie je bij grote bedrijven die wel willen, maar de overheid gaat vaak voor de laagste prijs. Ook worden bestekken niet bijgewerkt waardoor niet naar duurzame materialen wordt gevraagd.”

„Hoveniers mogen de consument best nog wel wat meer voorlichten. Wat is bijvoorbeeld een onderhoudsvrije tuin? Dat betekent niet een tuin met alleen maar tegels, juist beplanting in de borders kan aan een onderhoudsvrije tuin bijdragen. Hoveniers hebben de plicht om klanten te wijzen op zaken als waterafvoer en biodiversiteit.

Uiteraard landen dit soort zaken niet altijd bij de klant, maar soms wordt er te makkelijk in mee gegaan door de hovenier.

Aan de andere kant zie je ook steeds meer consumenten die juist vragen naar een groene tuin en meer duurzaamheid willen en bijvoorbeeld voor een natuurlijke vijver kiezen.”

Bedrijven kunnen zich inschrijven voor de prijs en moeten daarbij een aantal vragen beantwoorden op een formulier.

De eerste schifting maken we op basis van deze vragenlijst. Vervolgens gaat de jury bedrijven langs om ze het vuur aan de schenen te leggen. Hieruit komen de nominaties naar voren waarna de winnaars bekend worden gemaakt tijdens de Groene Sector Vakbeurs in Hardenberg.”

„Bedrijven willen wel, maar lopen in de praktijk wel eens tegen obstakels aan. Zo is het voor kleinere bedrijven soms lastig

„De verkiezing is bedoeld om te laten zien wat er allemaal al gebeurt in hoveniersland, wat bedrijven al uit eigen beweging oppakken. Je ziet dat bedrijven zelf willen verduurzamen en hiervoor stappen nemen. Daarnaast kunnen bedrijven van elkaar leren, vaak zijn de maatregelen van het ene bedrijf een eye-opener voor een ander.”

„Het gaat niet alleen over het soort tuinen of groen dat een bedrijf aanlegt, maar ook over zaken als de inkoop van materialen spelen een rol. Wat voor soort hout koop je bijvoorbeeld, hierin heb je als bedrijf altijd een keuze. Duurzaam is daarbij niet per

se duurder. Daarnaast moet een hovenier duurzaamheid ook zelf uitdragen, vertel de consument waar je mee bezig bent. Laat als sector zien wat je doet. Misschien zijn we te bescheiden in het groene vak en moeten we wat meer van de toren blazen. Zo laat je ook de overheid zien wat je allemaal doet.”

„Voor hoveniers is het van belang om te laten zien hoe duurzaam ze werken, dat levert een enorme reactie op uit de markt.

We hebben dat ook gezien bij eerdere winnaars van de prijs, opeens gaan er allerlei deuren voor ze open, worden ze gevraagd om lezingen te houden en hun visie te geven. Deelname aan de wedstrijd is ook een mooi moment om het bedrijf eens goed tegen het licht te houden. De vakjury stelt kritische vragen, wat je als ondernemer aanzet om eens goed te kijken naar zaken als autobeleid, personeelsbeleid, gereedschappen en machines, dat zijn allemaal aspecten die een rol spelen bij duurzaamheid.”

„De laatste uitreiking was in 2014. Je ziet dat de ontwikkelingen doorgaan. Veel meer bedrijven zijn nu actief bezig te verduurzamen, bijvoorbeeld met inkoop van steen en hout. Ook worden meer accugereedschappen en duurzame auto's aangeschaft.

Het aanbod van producten is daarbij ook enorm gegroeid. Enkele jaren geleden was het nog moeilijk om bepaalde producten te verkrijgen, nu is het makkelijker om een slag te maken. Wat dat betreft heb ik veel respect voor de eerste deelnemers. Het is ook niet altijd eenvoudig om draagvlak in de eigen organisatie te krijgen. Soms wordt het lastig gevonden om dingen anders te doen, ook kost het wel eens geld. Je moet er als bedrijf echt achter staan. Wil je een bijdrage leveren aan een betere wereld, hoe klein ook? Dan moet je als ondernemer wel bevlogen zijn.” <

ls ik ergens over groen mag spreken, kan ik altijd rekenen op veel ” sympathie voor dit onderwerp”, aldus Egbert Roozen, directeur van branchevereniging VHG, tijdens de bijeenkomst Groene Verstedelijking op 18 april in het Provinciehuis in Den Haag. Tijdens deze bijeenkomst werden de factsheets gepresenteerd die als onderdeel van de Groene Agenda tot stand zijn gekomen. „Maar met een goed gevoel omtrent groen zijn we er nog niet. Om groen uit de softe hoek te halen, hebben we feiten uit wetenschappelijk onderzoek nodig.

En die hebben we nu met deze factsheets overzichtelijk in handen”, zei Roozen.

Want de kern van de boodschap die in het Provinciehuis te horen was, is dat er in het verleden al veel onderzoek is gedaan, maar dat deze informatie nog nooit overzichtelijk in kaart is gebracht zodat de groenbranche er ook mee aan de slag kan. Dat kan volgens de betrokkenen nu wel: zo moeten bijvoorbeeld boomkwekers, hoveniers en landschapsarchitecten met deze factsheets onder hun arm klanten of potentiële klanten makkelijker kunnen overtuigen van de waarde van groen.

Diverse sprekers refereerden aan de

groei van steden en uitten hun zorg over hoe deze steden leefbaar moeten worden of blijven. Zo noemde Gielijn Blom, senior-beleidsmedewerker afdeling Ruimte, Wonen en Bodem van de Provincie Zuid-Holland, het een uitdaging om de komende jaren in de provincie voor zo’n 200.000 tot 250.000 huishoudens een woning te bouwen. „De Vinex-wijken zoals we die kennen zijn hiervoor niet de oplossing. Die wijken zijn te eenzijdig en zijn niet aantrekkelijk genoeg. We moeten meer in de stad gaan bouwen, maar dit wel koppelen aan een groene opgave.”

Over twintig jaar moet er volgens hem sprake zijn van groene, levendige steden.

Hoe precies? „Dat is voor ons ook nog echt een verkenning waar we nu mee bezig zijn.”

Ook Henk Westerhof, voorzitter van Anthos en stichting De Groene Stad, zei dat veel gemeenten zoeken naar een manier waarop ze groen moeten invullen. „Bijna alle gemeenten vinden groen belangrijk, maar in de praktijk geeft toch 50 tot 60% van de gemeenten prioriteiten aan andere dingen.”

Roozen bespeurt echter duidelijk een veranderende tendens en daarin liggen kansen voor de groene sector. „Tot nu toe

werd er vaak eerst gebouwd en moest als laatste nog groen worden ingepast.

Deze werkwijze is aan het veranderen en ik ben er zelfs van overtuigd dat we aan de vooravond staan van een omslag.

Veel vaker zal groen al in een vroegtijdig stadium worden meegenomen in de bouwplannen.” <

>

lke gemeente heeft ze wel: stukken openbaar groen waar de beplanting al jarenlang staat te kwarren. Het is er te nat of te droog, het onkruid tiert er welig en ondanks dat er geregeld inboet is gepleegd, raakt de beplanting maar niet gesloten. Speciaal voor dit soort ’probleemvakken’ biedt Groencollectief Nederland het beplantingsconcept VitaalGroen aan. Een concept dat werkt met een aantal zorgvuldig geselecteerde vaste planten die tegen een stootje kunnen, waarmee een beplantingsvak snel gesloten is en een concept dat gemakkelijk te onderhouden is. „VitaalGroen draait om het beheer van de beplantingsvakken, om de functionaliteit ervan’’, zegt Ronald Kusters, directeur van Brouwers Groenaannemers in het Brabantse De Moer en bedenker van het beplantingsconcept. Zijn bedrijf is een van de zeven groenvoorzieners die samen Groencollectief Nederland vormen.

De andere zes zijn: Liemers Hendriks in Didam, A.J. van der Werf in Bedum, Groenprojekten Weverling in Monster, De Ridder in Soesterberg, Herman Vaessen in Maasbree en Stoop in Waarland.

Als voorbeeld noemt Kusters een plantvak in Eindhoven dat zijn bedrijf een jaar of acht geleden heeft omgevormd. In het vak was Hedera als bodembedekker aangeplant, het vak was echter

erg nat waardoor de Hedera last had van bladvlekkenziekte en kweek er de overhand had. „Daar was al tien jaar inboet op gepleegd, zonder resultaat’’, zegt Kusters. Brouwers Groenaannemers koos voor Persicaria amplexicaulis ’Speciosa’, een wat hogere soort die het goed doet onder natte omstandigheden. „Het vak staat er nu jaren later nog steeds goed gesloten bij. Het kweekgras zit er nog steeds, maar de textuur ervan valt weg vanwege de hoogte van de Persicaria.’’

Kusters wil ermee aangeven dat binnen het concept er goed gekeken wordt naar de omstandigheden van de specifieke locatie en dat het beheer het uitgangspunt is voor de keuze van de geschikte soort. „Als een opdrachtgever geel wil en wij hebben alleen een paarsbloeiende plant die geschikt is, dan adviseren we toch de laatste.’’

Groot voordeel voor de opdrachtgever is uiteraard dat de kosten voor het beheer van zulke plantvakken omlaaggaan wanneer de beplanting zich snel sluit en er weinig inboet gepleegd hoeft te worden. „Bovendien ziet het er mooi uit’’, zegt Kusters.

VitaalGroen werkt met circa 25 planten die geschikt zijn om vakken in het openbaar groen te renoveren. Daartussen zitten enkele heesters, vaste planten, siergrassen en varens. Ze zijn geselecteerd door het Groencollectief en met name Kusters, die zijn leven lang al gefascineerd is door planten en daardoor een uitgebreide plantenkennis heeft.

Dit is overigens een dynamische lijst, op basis van voortschrijdend inzicht vallen er planten af en komen er anderen bij.

De planten zijn geselecteerd op hun regeneratievermogen: „Je moet er zonder problemen doorheen kunnen lopen.” Het zijn snelle bladontwikkelaars zodat de beplanting snel sluit. Ze zijn resistent tegen ziekten en plagen, doen het goed onder wisselende weersomstandigheden én het zijn langlevende vaste planten, minimaal vijftien jaar of langer. „Een

Echinacea bijvoorbeeld, passen wij niet toe, die is na vijf jaar weg.’’ Planten die er wel op staan zijn onder meer Luzula sylvatica, Kalimeris incisa ’Alba’, Trachystemon orientalis en Persicaria amplexicaulis ’Speciosa’. Kusters benadrukt dat voor de levering van de planten VitaalGroen niet aangewezen is op een of enkele vaste kwekers met wie de bedrijven samenwerken. „We zijn kwekersonafhankelijk, de planten zijn leidend, als de ene kweker ze niet kan leveren, gaan we op zoek

naar de volgende.’’

Wat ook een belangrijk criterium is voor de selectie, is het uitgangspunt van VitaalGroen dat een SW’er de beplanting moet kunnen onderhouden. De planten moeten daar dus tegen kunnen. „Geranium ’Tiny Monster’, vaak gezien als een ideale borderplant, gebruiken wij daarom niet, daarvoor heb je fijnhoveniers nodig die het onkruid er in het beginstadium tussenuit plukken. Maar zet je daar een paar SW’ers in die gaan schoffelen, dan vallen er overal gaten omdat Geranium daar helemaal niet tegen kan en niet de kans krijgt om dicht te groeien.’’

Ook in de aanleg wordt rekening gehouden met het feit dat SW’ers het vak moeten kunnen onderhouden. VitaalGroen kiest daarom voor één soort per vak dat in kruisverband op rijen wordt aangeplant. Tussen de rijen kan er dan geschoffeld worden en ín de rijen geplukt. „Het zijn heldere lijnen die mak- >

kelijk te onderhouden zijn.’’ Dat het ook redelijk eentonig is, zal Kusters als eerste beamen. „Maar je moet het wel in perspectief zien, de beplantingsvakken van VitaalGroen concurreren met vakken die nu ingevuld worden met heesters als Potentilla en Spiraea. Ons concept biedt een enorme verruiming van het sortiment voor dit soort vakken.’’ Groen waarmee VitaalGroen ook goed concurreert volgens Kusters, is perkgoed waarbij de vakken tweemaal per jaar opnieuw worden ingeplant. „Kies je dan voor VitaalGroen, dan scheelt je dat voor bijvoorbeeld een vak van 250 m2 binnen tien jaar al gauw zo’n tienduizenden euro’s.’’

Behalve het beheer heeft VitaalGroen een tweede belangrijk uitgangspunt en dat is biodiversiteit. De gebruikte planten trekken veel insecten aan. Dat hoeven zeker niet alleen honingbijen te zijn zoals bij Persicaria amplexicaulis ’Speciosa’ het geval is. „Integendeel, soms verdringen honingbijen juist de solitaire bijen, dan kun je beter voor een andere soort kiezen’’, aldus Kusters. Nepeta ’Six Hills Giant’ bijvoorbeeld, is goed voor hommels en Kalimeris incisa ’Alba’, een plant die Kusters graag toepast, trekt een veelvoud aan zweefvliegen aan. „Je kunt met je vaste planten daar op sturen.’’

De relatie tussen de gebruikte cultivars en de insecten die ze aantrekken, is door Kusters en de twee ecologen die hij in dienst heeft zelf bestudeerd. „In tegenstelling tot de relaties tussen inheemse planten en hun bestuivers, is er maar weinig bekend over die tussen gecultiveerde soorten en welke insecten zij aantrekken.’’ Daarom bestudeert de adviestak Ecologisch en Boomtechnisch Advies van Brouwers Groenaannemers, waar de twee ecologen onder vallen, die zelf. Zo zijn ze momenteel aan het onderzoeken welke nachtvlinders de cultivars aantrekken. „Onze claims moeten kloppen.’’

Bij de aanleg van een vak dat met VitaalGroen wordt gerenoveerd, wordt de bestaande beplanting gerooid en de grond gefreesd. Of de bodem een verdere bewerking nodig heeft, is locatieafhankelijk. Een storende laag die voor natte omstandigheden zorgt, wordt niet per definitie verholpen. „Je kunt er ook gebruik van maken door daar juist planten te zetten die daarbij gedijen, zoals Persicaria’’, zegt Kusters. „Dat is beter dan bijvoorbeeld de bodem compleet afgraven. Wij werken altijd met de natuur mee, anders creëer je een kunstmatige situatie waarbij je altijd zult moeten bijsturen en dat gaat ten koste van de beplanting.’’

Wat de bedrijven bij de aanleg wel altijd toepassen is BodemVitaal om de plantgaten te verbeteren. Dit product is samen met Soiltech, een zusterbedrijf van Van Iersel Compost uit Biezenmortel, ontwikkeld. De grondverbeteraar is gemaakt van gerecycled organisch materiaal. Het houdt meer dan 50% aan eigen volume aan vocht vast, heeft een relatief laag stikstofgehalte wat de onkruidgroei onderdrukt en is juist rijk aan fosfor wat goed is voor de ontwikkeling van de wortels.

Wanneer een van de groenbedrijven van Groencollectief Nederland een beplantingsvak met VitaalGroen onderhoudt, dan bestaat het onderhoud het eerste jaar uit zo’n zes tot zeven keer onkruid wieden en plukken. Het tweede jaar zes keer en de jaren erna zo’n vier tot vijf keer. „We houden de frequentie bewust wat hoger, de tijd dat je er per keer aan kwijt bent, is veel minder lang dan wanneer je er minder vaak langs zou gaan.’’ Verder bestaat het onderhoud uit een jaarlijkse maai- en mulchbeurt in februari/maart. Daarnaast krijgt de beplanting twee keer per jaar een bemesting. <

Groot in prestatie, kleine prijs.

Eurotrac is al 10 jaar actief op de Nederlandse markt en sinds 2011 worden ook minishovels van Eurotrac geproduceerd. De zeer gebruiksvriendelijke wielladers zijn momenteel verkrijgbaar in 4 modellen, W10, W11, W12 en W13 met een eigen gewicht van 1.150 kg tot 3.200 kg. De wielladers zijn zeer geschikt voor maneges en paardenhouderijen en op het erf.

W10

Gewicht v.a.: Hefvermogen: Hefhoogte: Prijs v.a.:

1.150 kg 700 kg 2,10 mtr. € 14.800,-

W11

1.700 kg 1.000 kg 2.90 mtr. € 17.200,-

W12

2.280 kg 1.280 kg 3.10 mtr. € 21.850,-

W13

2.880 kg 1.560 kg 3.23 mtr. € 27.250,-

P. de Heus en Zonen Greup BV | Stougjesdijk 153 | 3271KB Mijnsheerenland | Tel.+31 (0)186 612333 | info@eurotrac.nl

media

et fenomeen Shakespearetuin is ontstaan in het Verenigd Koninkrijk. De oudste en meest bekende is de cottagetuin van Anna Hathaway, de vrouw van Shakespeare, in Shottery, Warwickshire. Volgens de dagboeken zat Shakespeare graag in de tuin. Reflecteren met de natuur was een belangrijke inspiratiebron voor hem. Karen Weber is al meer dan 25 jaar hoofdtuinvrouw van de Shakespearetuin in Alabama. Zij zegt: „Hij overpeinsde zijn teksten in de tuin. De symbolische betekenis leende hij veelal uit de Griekse mythologie, maar als hij er niet uitkwam, verzon hij ze ter plekke.’’ Een plek om te zitten mag volgens de tuinvrouw dan ook niet ontbreken in een Shakespearetuin.

William Shakespeare hield een dagboek bij van de planten die hij benoemde

en de betekenis daarvan voor zijn teksten. Zoals de roos verbonden is met de liefde, is rozemarijn verbonden met eeuwige herinnering vanwege de herkenbare geur. Die dagboeken vormen nog steeds het uitgangspunt van de beplanting in de Shakespearetuinen van Noord-Amerika.

De theatertuin in Alabama is ontworpen door landschapsarchitecte Edwina von Gal uit New York. De vierkante tuin is ontworpen als Octagon theater. Het hoogteverschil van 3,5 m tussen het lagergelegen podium en hoogste punt van de tuin wordt met tribunes opgevangen. Het zitgedeelte van de tribune is opgebouwd uit zandgele natuursteen en opgevuld met gras. In het midden van de symmetrische tuin, op het kruispunt van de horizontale en verticale zichtas, is het openluchttheater met een podium

van natuursteen. De vierkante open constructie van hout en riet houdt de zichtassen in stand. De vierkante padenstructuur rondom het bouwsel heeft dezelfde natuurstenen randafwerking als de tribune, maar de paden zijn opgevuld met zachtgele gravel (<2 mm) (zie grote foto links).

Rondom de tuin is een hulsthaag (Ilex ’Nellie R. Stevens’) aangeplant. Aan de tuinzijde van de hulsthaag zijn achtentwintig klassieke Athena-iepen (Ulmus parvifolia ’Emer I’) in carré aangeplant. Ze vormen het dak van de tuin. In de zomer biedt het iependak verkoeling en tegelijkertijd trekken de bomen de ondergrond droog. „Anders zou het hier een groot moeras zijn. De theatertuin heeft het effect van een badkuip’’, legt Weber uit.

Een ander ontwerpdetail dat in alle

>

Shakespearetuinen terugkomt zijn vlechtwerken waarmee in de borders de plantvakken worden vormgegeven.

Shakespeare begrensde zijn plantvakken vooral met wilgenhout, maar in zijn beschrijvingen heeft hij het over ’twijgen’, en daar kan Weber alle kanten mee op. „Ik gebruik daarvoor het snoeihout uit de tuin.’’

Voor de aanleg van een Shakespeare-tuin is ruimte nodig. Om vast te houden aan de planten die Shakespeare benoemt, zou de tuin dagelijks vier uur zonlicht moeten krijgen: „Ik probeer zijn begrenzing vaak wel met mijn zienswijze te verruimen. In Hamlet wordt bijvoorbeeld een margriet (daisy) genoemd, maar de bard beschrijft niet precies welke variëteit en dát geeft mij de ruimte om te experimenteren.’’ Dit jaar gebruikt Weber een Asterachtig zomerbloemetje (Melampodium divaricatum). In het Engels noem je dit plantje een Butter Daisy. Het plantje is inheems in Zuid-Europa en blijkt het ook prima te doen in de vochtige warmte van Alabama.

In de borders van de tuin staan ook veel geurende kruidenplanten zoals rozemarijn en tijm, evenals kamperfoelie, die ook regelmatig in het werk van Shakespeare voorkomt. Er staan in de tuin verschillende rassen. Zo groeit over de priëlen in de schaduwzijde van de tuin de groenblijvende Lonicera henryi, terwijl over de pyramidevormige constructies in de borders de semi-groenblijvende L. sempervirens en bladverliezende L. tatarica groeien. „Zo kan ik binnen de grenzen van de poëzie toch een mooie uiteenlopende collectie opbouwen’’, aldus Weber.

De hoofdtuinvrouw volgde een botanische opleiding aan de Ohio State University. Door de eigenschappen van planten te bestuderen, specialiseerde Weber zich in de instandhouding en het onderhouden van planten. „Ik werkte destijds in de botanische tuin van Ohio toen ik hoorde over de plannen in Montgomery en de Alabama Shakespeare Garden.

Ze zochten tuinmannen en ik droomde

van een baan als hoofdtuinvrouw van een publiekstuin. Dat was dertig jaar geleden.’’

Weber heeft de plantencollectie in de tuin eigenhandig opgebouwd. Vijfduizend vierkante meter met planten uit de verhalen van Shakespeare waarin de tuin een centrale rol speelt. Weber: „Uit zijn werken blijkt ontzettend veel botanische kennis. Dat doet vermoeden dat Shakespeare zelf een verwoed tuinman is geweest.’’

De roos speelt een speciale rol in het werk van de Engelse schrijver, hij wordt in meer dan vijftig Shakespeare-verhalen genoemd in de context van romantische liefde. Romeo en Julia is daarvan de bekendste. Bij de zij-ingang van de tuin in Alabama staat een bordje met een citaat uit Romea en Julia: What’s in a name?

That wich we call a rose By any other name Would smell as sweet In de rozenborder staan bekende en minder bekende soorten. Maar volgens Weber zijn het allemaal rijkbloeiende inheemse soorten van Alabama, en soorten met een mooi winterbeeld: Rosa ’The Fairy’, Rosa ’New Dawn’, Rosa ’Petite Pink Scotch’, Rosa roxburghii ’Chestnut Rose’

en Rosa ’Ballerina’.

Vasthouden aan de planten van Shakespeare is overigens niet altijd makkelijk voor haar, want een Shakespeare-tuin in Alabama is wel wat anders dan een Shakespeare-tuin op de Britse eilanden.

De verzengende zomerwarmte van Alabama doet veel planten vroegtijdig in ruste gaan, en de kleigrond daar wordt ook wel ’prairiemodder’ genoemd, een taaie, kleverige pasta die nauwelijks voedingsstoffen bevat. Het kleine beetje voeding dat in de grond zit, wordt niet opgenomen omdat organisch materiaal ontbreekt, en nieuw aangebracht organisch materiaal wegspoelt met het water van een tropische regenbui.

Voor veel planten is het in Alabama in de zomer te warm en in de winter kan het door de hoge luchtvochtigheid al gauw te koud zijn. Het verschil tussen de dag- en nachttemperatuur is een enkele keer per jaar zo’n 25°C, een zogenoemde valvorst. Het vriest dan niet eens zo gek hard, maar het verschil tussen de dag en de nachttemperatuur is dan erg groot. Veel planten zijn daar niet tegen opgewassen. Om uit de plantenlijst van Shakespeare die planten te kiezen die zich thuisvoelen in Alabama, is specialistisch werk. <

ypischer kan het haast niet. De Green Belt Factory ligt onder de rook van Schiphol en Amsterdam, tussen Amstelveen en Aalsmeer, en produceert klimaatadaptieve gewassen (zie kader) die een natuurlijke prestatie kunnen leveren: bijvoorbeeld het zuiveren van vervuilde lucht boven stedelijk gebied of een luchthaven.

De ondernemer achter de Green Belt Factory is Ton van Oostwaard, tevens senior adviseur visie en ontwikkeling bij gemeente Amstelveen. Het is dezelfde man die een ambitieus plan wil uitvoeren langs de Stelling van Amsterdam, de 135 km lange historische verdedigingslinie in een wijde boog om de hoofdstad heen. Hij wil daar maar liefst 25.000 ha aanleggen met prestatiegroen.

De beplanting langs de linie van forten en waterwerken is gedoopt tot de Stelling 2.0. „Het wordt een groene gordel’’, vertelt Van Oostwaard, waarmee hij gelijk de Engelse naam Green Belt Factory van zijn fabriek verklaart. Onder een concept getiteld MyEarth probeert de initiatiefnemer zijn plan ook in het buitenland te bewerkstelligen. „Rond steden langs de nulmeridiaan van Hamburg tot Tanger in Marokko.’’

Voorlopig staat verwezenlijking van het plan rond Amsterdam voorop. „We geloven steeds meer dat ons plan echt gaat slagen’’, zegt Van Oostwaard, „want allerlei partijen komen nu op ons af.’’

Die partijen zijn bijvoorbeeld de ministeries van Economische Zaken en Infrastructuur en Milieu, wethouders van Amsterdam en omliggende gemeenten, bouwbedrijf Dura Vermeer en onderne-

mersorganisatie VNO-NCW. „Mensen van al die partijen heb ik in mijn netwerk gekregen. Er zit ook een hoogleraar grootstedelijke problemen in. Allemaal bereid om mee te werken.’’

Begin april zijn alle partijen om de tafel gegaan met Van Oostwaard. Hij verwacht dat de betrokken gemeenten zullen bijdragen aan de financiering van 25.000 ha prestatiegroen. Andere partijen hebben ook interesse getoond. „Het Amsterdams Klimaat & Energiefonds wil er ook graag in investeren, want prestatiegroen levert rendement op.’’

Op andere plekken in Nederland timmert MyEarth inmiddels ook aan de weg.

Zo zijn er reeds klimaatadaptieve soorten geplant tegen geluidsschermen langs de Brabantse rijksweg N279 die wordt vernieuwd.

MyEarth is ook nauw betrokken bij de ontwikkeling van NSE Lelystad (Nationaal Sport- en Evenementenpark): 2.100 ha naast Airport Lelystad, inclusief een 5,4 km lang racecircuit voor bijvoorbeeld Formule 1. „Om het circuit komt een 12 m hoge wal met aan de buitenkant beplanting, en aan de binnenkant schanskorven: als tribunes’’, legt Van Oostwaard uit. „De wal reduceert het geluid en maakt het gebied fijnstofneutraal.’’ Het plan heeft ook de belangstelling van TU Delft. „Die heeft een waterstof-raceteam en wil er duurzaam en schoon racen.’’

Het gebied binnen de wal kan daarnaast nog een andere functie krijgen. „Het kan evacuatiegebied worden voor de Flevopolder, mochten er ooit overstromingen komen.’’

Het NSE heeft nog geen groen licht.

„Lelystad en de provincie Flevoland vinden het plan vreselijk ambitieus, maar ze zijn er niet op tegen’’, zegt Van Oostwaard. Hij denkt wel dat het plan doorgaat. „Het is een voordeel dat de infrastructuur er al ligt: de A6, en het vliegveld dat wordt uitgebreid. Dan kunnen er evenementen worden gehouden waarvoor Zandvoort of Assen te klein is.’’

Drie jaar geleden is Van Oostwaard begonnen om partijen warm te krijgen voor het concept MyEarth. Twee jaar geleden is hij alvast zelf de productie gestart van klimaatadaptieve gewassen. Het gekweekte prestatiegroen is vooral bedoeld voor institutionele afzet, maar MyEarth richt zich nu ook op consumenten. „Het is ook voor hen geschikt. We openen een webshop met klimaatensembles voor de tuin.’’

Het is niet de bedoeling van Van Oostwaard om vakken met slechts één soort aan te leggen. „Nee, in ons concept gaat het om een gemixt sortiment: 50% bos- en haagplantsoen, 25% groenblijvers zoals Taxus baccata, en 25% klimaatadaptieve soorten.’’

Zo’n gemengd sortiment levert niet alleen meer op qua prestaties als het afvangen van fijnstof en produceren van biomassa. Het kost volgens Van Oostwaard ook minder onderhoud. „Een vak

met alleen Berberis kost €4 per vierkante meter per jaar aan onderhoud. Ons sortiment kost €1,50 per vierkante meter per jaar. Vergelijk het met onderhoudskosten van bermen.’’ <

In slechts vier uur tijd heeft begraafplaats Rustoord van de hervormde PKN-gemeente ValburgHomoet (Gelderland) onlangs een 'extreme makeover' gekregen. Na een oproep in het kerkblad door de plaatselijke predikant ds. B. van Leeuwen, togen enkele tientallen gemeenteleden en studenten van de christelijke studentenvereniging Quo Vadis naar het kerkhof om in snel tempo de dodenakker van een nieuw uiterlijk te voorzien.

Naast de gewone werkzaamheden zoals het verwijderen van onkruid, maaien van gras, snoeien van heggen, bomen en struiken en schoonmaken en aanharken van de graven, werden de meeste struiken weggehaald met een graafmachine.

Daarvoor in de plaats werden jonge prunussen neergezet om zo onder andere meer ruimte te creĂŤren voor belangstellenden tijdens een begrafenis.

Remy Luijten,

Mark Vloet,

Rick Smits,

„Wij hebben gekozen voor Takeuchi omdat dit een gebruiksvriendelijke machine is waarmee iedereen binnen ons bedrijf gemakkelijk kan werken. Vooral de servobesturing op de armleuning werkt heel prettig. Het is een machine die we op een aanhanger meenemen naar elke klus. Ook onze andere graafmachines zijn van hetzelfde merk.

Dat heeft voor ons als voordeel dat onze monteur veel kennis heeft van dit merk. Hij doet, in overleg met de servicedienst van de leverancier, het onderhoud en daardoor blijven de onderhoudskosten laag. Van elke machine worden de kosten bijgehouden en dit geeft ons inzicht in kosten van deze machine. En dan zien we dat de aanschaf iets meer is dan een ander merk, maar door de lage onderhoudskosten en de hoge inruilwaarde zijn de uiteindelijke kosten per uur lager.”

„Wij zitten veel in tuinen waarbij de ruimte om te werken beperkt is. Met deze machine kunnen we daar goed mee uit de voeten.

Door het bedieningsgemak leert iedereen er heel vlug mee werken. Het is bij ons dan ook een machine die door iedereen graag wordt meegenomen naar een klus. Het meenemen gaat ook gemakkelijk op een aanhangwagen achter de bus.

De keuze voor deze machine is bij ons gemaakt door de medewerkers die eerst met een gehuurde machine hebben gewerkt. Door de hoge frequentie van het huren was het voor ons aantrekkelijker om zelf een machine aan te schaffen. Vooral dat je door de servobesturing meerdere functies tegelijk kunt doen heeft de doorslag gegeven.

En nu we er zelf een hebben, is iedereen daar heel tevreden over.”

„De werkzaamheden van ons bedrijf liggen vooral bij particulieren. Met deze machine kunnen wij in elke tuin komen.

Soms gaan we er zelfs mee door een woning om in de achtertuin te komen. Ook hebben we de machine uitgerust met witte tracks. Deze laten minder zwarte strepen achter wanneer we de machine gebruiken bij binnentuinen in bedrijfsgebouwen.

Voor het vervoer klappen we de veiligheidsbeugel naar beneden en zetten we de machine achterin een bus. Wij hebben diverse bakken, deze kunnen we snel wisselen door het hydraulisch snelwisselsysteem. Ook hebben wij een zuignap voor het optillen van tegels. Met deze bakken en de zuignap kunnen we alle werkzaamheden zoals spitten, uitgraven, rooien van stronken en opnemen van tegels uitvoeren.”

DE NIEUWE STANDAARD IN REGISTREREN

' systems

URENBRIEF

HET NIEUWE DIGITALE URENBRIEFJE !

www.timin.eu info@timin.eu STAMGEGEVENS

TE DOEN KLANTEN

FACTUUR MEDEWERKER

Schans-/steenkorven Sedum dakcassettes Grastegels

www.firmusproducts.eu

3DTUIN Designer

Maak de tuindroom van uw klant werkelijkheid!

✔

Verhoogt het verkoopresultaat met minimaal 50%

✔ ✔

Geen CAD ervaring nodig Laat de klant wandelen in uw 3D ontwerp

www.3dtuindesigner.nl

www.buiterbeton.nl

ntwerp O Academie

Advies | Onderzoek | Beleid | Beheer Detachering | Vergunningsaanvraag

Stedelijk groen | Landschap Flora | Fauna | Bomen Van Pallandtlaan 10 | 6998 AW | Laag-Keppel Tel 0314-642221 | info@foreestgroenconsult.nl

www.foreestgroenconsult.nl

ZinCo Benelux B.V. Adviseur en leverancier van daktuinsystemen

VCA Europese Richtlijnen

www.zinco.nl daktuin@zinco.nl +31 (0)20 667 4852

7

CE-markering

Wat is de betekenis van de CE-markering?

• CE-markering op een product aangebracht, betekent dat men er vanuit mag gaan, dat het product (bijv. arbeidsmiddel, machines, PBM, …)

CE Conform Europese veiligheidsrichtlijn, sinds 1995

op veiligheidsvlak voldoet aan de betreffende Europese Richtlijn Hoe is de CE-markering te herkennen?

• Aan het CE-logo

Eisen machines en gereedschap Aan welke eisen moeten machines en aangedreven gereedschap in het algemeen voldoen?

• Na 1995 voorzien zijn van een CE-markering • Een gebruiks- en onderhoudsvoorschrift, in de taal van het land, waar de machine of het gereedschap gebruikt wordt

Daktuincentrum

• Verkoop drainagematerialen • Daktuinsubstraat Terra Top in 30 liter zakken • Kwekerij sedumpluggen XL • Afhalen sedummatten • Dakgrind en daktegels

Bewegende delen moeten afgeschermd zijn • Bijvoorbeeld de gele tussenasbescherming bij een trekker of de oranje beschermkap van de bosmaaier

• De werkgever verzorgt de periodieke keuring

Alles is op voorraad!

1e Mientlaan 11, 2223 LG Katwijk T: 071 3646111 E: info@ugbv.nl

• Geldigheidsduur met sticker of kleurcodering. Tot wanneer is de keuring van deze oranje machine geldig?

Periodieke keuring met geldigheidsduur ( tot april 2016 )

• Geschikt voor het uit te voeren werk

Duurzaam groen begint met een goede basisinrichting van het plantvak

Groeiplaatsconstructies Wortelschermen Boombakken & Exterieur Boomverankering Boomstambescherming Beluchting & Bewatering

• In goede staat zijn Door dagelijks onderhoud van de werknemer

Kantopsluitingen Amfibieënschermen Dagelijkse controle door werknemer van de gele afscherming van de tussenas: beveiliging draaiende delen

www.degroenepraktijk.nl Pas op, gevaar: draaiende delen!

foto lesboek + 1 dag cursus + CBT examen + incompany

€ 199

v.a.

www.greenmax.eu

excl. btw

,= * p.p.

www.degroenepraktijk.nl www.de www.degroene groenepraktijk.nl praktijk.nl

*bel voor info

& voorwaarden:

0651 126 942

www.tfi.nl

• Groeiplaatsverbetering • Opheffen bodemverdichting • Insecten- en plaagbestrijding • Vermindering wortelopdruk

W

â&#x2013;

Tel. Web. E-mail

0229-279840 www.medigran.nl info@medigran.nl

zaden van inheemse planten en kruidenmengsels

e

et principe van schroeffunderingen is eenvoudig. Door de conische vorm van schroef wordt bij het indraaien van het fundament de bodem weggedrukt. De bodemstructuur rondom het fundament wordt verdicht waardoor het dragend vermogen wordt vergroot. Schroeffundamenten zijn toe te passen in zowel zand-, klei- als veengronden.

Schroeffunderingen zijn jarenlang een niche geweest voor houtbouw. De laatste jaren worden ze steeds breder ingezet en komen er meer aanbieders.

Ook voor hoveniers bieden schroeffun-

deringen mogelijkheden. Je kunt een schroeffundering volgens Joris Bullens van Snelfunderen uit 's Hertogenbosch gebruiken voor het plaatsen van bijvoorbeeld overkappingen, vlonders, tuinhuisjes, vlaggenmasten, bruggen en speeltoestellen. Voor schuttingen worden ze niet heel veel toegepast omdat de horizontale belasting van de kleinere schroeven beperkt is en zwaarder belastbare schroeven veelal te duur.

Schroeffunderingen zijn verkrijgbaar in verschillende lengtes en diameters met een verschillende belastbaarheid.

De grootte varieert van schroeven van 80 cm die je met de hand kunt indraaien en een belasting hebben van 500-1000 kg tot meterslange schroeven die machinaal ingedraaid worden en een belastbaarheid van 6-8 ton hebben.

Voor de meeste toepassingen in de tuin zijn de kleinere schroeven die je zelf met de hand in kunt draaien voldoende.

Die schroeven kosten zo'n â&#x201A;Ź20 per stuk, meer dan een zak cement en wat zand maar het grote voordeel is dat je de schroeffunderingen in twee minuten indraait en ze dan meteen belastbaar zijn.

Door besparing op arbeidsloon kun je zo in veel gevallen toch kosteneffectiever werken.

De funderingen zijn verkrijgbaar met verschillende ďŹ&#x201A;ensplaten, moeren, paalhouders en een kantelanker voor vlaggenmasten om de opbouw op te bevestigen. <

De FS 89 en FS 91 zijn twee nieuwe benzine-grastrimmers van Stihl. Beide modellen zijn uitgerust met een Stihl 4-mixmotor met een vermogen van 0,95 kW. De FS 89 heeft op de steel een flexibele aandrijfas, geschikt voor het maaien van uitgestrekte weilanden. De FS 91

is voorzien van een starre aandrijfas die handig is wanneer je ook kreupelhout moet verwijderen.

De grastrimmers zijn voorzien van dubbelzijdig geslepen messen. Door de zeer platte beschermkap kun je op moeilijk toegankelijke plaatsen komen, zoals onkruid onder struiken.

Metabo introduceerde in mei twee nieuwe LiHD accu-packs met een verhoogde capaciteit: van 6.2 tot 7.0 en van 3.1 tot 3.5 Ah. Met 7.0 Ah LiHD accupacks kun je twee keer zo lang werken als met traditionele lithium-ion accu-packs. Dit is vooral handig bij toepassingen waarbij hoge spanningen nodig

De Bacsac is een zak waarin je (bloem)planten kunt poten. Hij bestond al in een versie van geotextiel, maar de gelijknamige producent Bacsac fabriceert hem nu ook van batyline. Deze stof is sterker en bestendiger dan geotextiel en gaat minstens acht jaar mee. De batyline Bacsac is beschikbaar

in twaalf kleuren: SJ Stone, Ardoise, Avocado, Asphalt, Olive, Potiron en Paris Zinc.

De Bacsac is er in verschillende vormen en maten: van 10 l tot 550 l. Voor gebruik in de tuin, op/aan het balkon, of op het terras. Door zijn hengsels en lichte gewicht ook handig om planten mee te verplaatsen.

Vital-green van DCM is een meststof om het gazon weer op te peppen.

Bijvoorbeeld een gazon dat te lijden heeft gehad van een korte periode met veel neerslag, gevolgd door juist weer droogte. Met 5kg/100 m² van Vital-green krijgt het gazon voldoende voeding en is na een aantal dagen weer groen.

Door de hoge stikstofgift herstelt het gazon snel en zullen beschadigde plekken verdwijnen. Het aangepaste kaliumgehalte zorgt voor een grotere weerstand tegen betreding en droogte. De samenstelling van Vital-green is: NPK 14-5-8 + 3 MgO + Fe. Ook geschikt na in- of doorzaai van de grasmat.

zijn zoals een 36 Volt haakse accu-slijper of een 3 kg accucombihamer. De 3.5 Ah-versie komt van pas bij boor- en schroefwerkzaamheden: de 1-rijige LiHD accu-packs zijn lichter dan vergelijkbare 2-rijige Li-ion-accu-packs met 4.0 Ah, maar hebben bijna dezelfde looptijd. Met drie jaar garantie.

Van de 350 bijensoorten in Nederland staan 188 soorten op de Rode Lijst. Je kunt wilde bijen helpen door bijenhotels op te hangen of bloemenweides aan te leggen. Bijna 90 wilde bijensoorten maken gebruik van insectenhotels; hieronder vallen bijvoorbeeld klokjesbijen, wolbijen en tronkenbijen.

Plaats een bijenhotel wel altijd richting het zuid- of zuidoosten, zodat de eerste zonnestralen erop kunnen vallen.

Ook is het belangrijk dat er voldoende verschillende bloeiende planten in de omgeving zijn, zodat er genoeg voedsel is voor de bijen. Bij Vivara Natuurbeschermingsproducten vind je een ruim assortiment insectenhotels, diervriendelijke planten en bloemenmengsels en -zaden.

Per 15 mei is Rob Houthooft de nieuwe algemeen directeur van sw-bedrijf Larcom uit Ommen en omstreken. Hij nam de leiding over van Henk Blaauw. Houthooft was hiervoor algemeen directeur bij Impact, het sw-bedrijf van Kampen-Dronten.

De Corten-serie valt op binnen de in-Lite tuinverlichtingslijn. De lampen hebben een roodoranje roestige look.

De finish van deze armaturen ontstaat door een handmatig proces van coaten, schuren, zuren en afspoelen. Hierdoor is iedere Corten-armatuur uniek en kunnen producten onderling verschillen van kleur, structuur en uitstraling.

Na ongeveer een maand blootgesteld te zijn aan de natuur, heeft het product zijn uiteindelijke kleur en is de coating ‘uitgeroest’. In-Lite heeft de Corten-lampen in zes verschillende modellen beschikbaar: van wandarmatuur tot staande bodemlampen.

De Topcon AM53 is een digitaal apparaatje waar je uiteenlopende machinegegevens mee kunt opslaan. Deze zijn automatisch gebonden aan een tijdstip, GNSS-positie en relevante CAN-data. Een soort blackbox, waarmee je brandstofverbruik, motortemperatuur en beweging mee in

Compact Rent investeerde de afgelopen maanden in 30 nieuwe Giant-wielladers. Hiermee is het aantal Giant-wielladers flink uitgebreid. Nieuw in de huurvloot zijn 10 x 1,5 ton en 20 x 2,5 ton Giant-wielladers. Met name de 1,5 ton wielladers zijn geschikt voor hoveniers.

Tuin- en landschapsontwerper Carien van Boxtel is in april als freelance adviseur/ontwerper aan de slag gegaan voor bloembollenbedrijf Koninklijke Jac. Uittenbogaard & Zonen bv (JUBHolland bv). De bloembollenspecialiste werkt voor JUB onder meer aan een nieuw sortiment bloembollen en bollenmengsels.

Innogreen uit Werkendam heeft twee nieuwe medewerkers: Elwin Kok en Adriaan Visser. Kok werkt als technisch adviseur voor gemeenten en hoveniers en Visser als technisch medewerker techniek en groen.

kaart kunt brengen. Producent Topcon Tierra noemt het een ’on-board hardware module’.

De firmware updates gebeuren automatisch en de gebruiker krijgt directe feedback via diagnostische LEDs op de module.

De AM53 meet 135 x 118.8 x 35.8 mm, is licht van gewicht en eenvoudig te installeren.

„Ik heb bij Groenkeur de afgelopen vijf jaar hele leuke dingen gedaan, maar ik merkte dat ik toe was aan een nieuwe uitdaging. Bij de VGB ga ik mij bezighouden met een veelheid aan onderwerpen in een internationale omgeving. De VGB heeft een lastig jaar achter de rug, de organisatie heeft afscheid genomen van medewerkers en gaat terug naar de basis, belangenbehartiging. In overleg met het bestuur en de leden ga ik de beleidsvisie die er ligt verder uitwerken. Hopelijk kunnen we daarna weer voorzichtig gaan groeien.”

„Groenkeur kwam ook uit roerig vaarwater. Samen met het bestuur

en de deelnemers hebben we toen de Beleidsvisie 2020 opgesteld.

Inmiddels ligt het schip weer op koers, de financiën zijn gezond, het aantal deelnemers is licht gegroeid, en we hebben met het certificaat voor boomkwekerijproducten een nieuwe markt aangeboord. Ik laat de stichting dan ook met een gerust hart achter.”

„Het is spijtig dat we moeten stoppen met het certificaat, maar we hebben het besluit zorgvuldig genomen. Ik heb alle deelnemende hoveniers bezocht en er veel tijd in gestoken. Het bleek echter een lastig verhaal om het certificaat te continueren. Vandaar dat afgelopen najaar is besloten ermee te stoppen.”

„Samen met het team hebben we een aantal zaken in gang gezet. Zo zijn we opnieuw geaccrediteerd, en laten we zien dat we een onafhankelijk keurmerk zijn, het stelt iets voor. Ook ben ik blij dat we de boomkwekerijsector erbij hebben met het eerste productcertificaat.

Het gaat niet snel, maar dat komt wel. Daarnaast hebben we de richtlijnen gemoderniseerd en het overleg met deelnemers geïntensiveerd. De zichtbaarheid van Groenkeur is gegroeid.”

„Het kantoor van de VGB ligt midden in Aalsmeer. Ik heb al een eerste afspraak staan met een bedrijf om de bloemenveiling te bezoeken om half vijf 's ochtends. Kortom, ik heb er veel zin in!” <

Bestel nu voor â&#x201A;¬49,90!

â&#x20AC;¢

LRRIERPHQ ]Ä&#x17D; Q YDQ RXGVKHU LQWLHP YHUERQGHQ PHW KHW ODQGVFKDS 'LW ERHN EHVFKUÄ&#x17D; IW PHHU GDQ ORRIERRPVRRUWHQ HQ K\EULGHQ GLH R D EHODQJUÄ&#x17D; N ]Ä&#x17D; Q YRRU RSHQEDDU JURHQ $DQ ERG NRPHQ KHUNHQQLQJ WRHSDVVLQJ HFRORJLH HQ EHKHHU (HQ VWDQGDDUGZHUN YRRU OLHIKHEEHUV HQ YDNPHQVHQ 0HW YHHO DFKWHUJURQGLQIRUPDWLH HQ UÄ&#x17D; N JHÃ&#x152;OOXVWUHHUG

â&#x20AC;¢ 0HHU GDQ VRRUWHQ ORRIERPHQ K\EULGHQ HQ YDULÃ&#x2C6;WHLWHQ â&#x20AC;¢ HHUNHQQLQJ WRHSDVVLQJ HQ EHKHHU â&#x20AC;¢ GHVFKLHGHQLV YDQ KHW ERRPJHVODFKW HQ VWDQGSODDWVHQ â&#x20AC;¢ LÄ&#x17D; VW YDQ FROOHFWLHV YDQ ERRPJHVODFKWHQ HQ PRQXPHQWDOH ERPHQ â&#x20AC;¢ 0HW PHHU GDQ NOHXUHQIRWRpV â&#x2020;&#x2019;

â&#x2020;&#x2019;

HHW ERHN LV WH EHVWHOOHQ YRRU b LQFO EWZ exFO YHU]HQGNRVWHQ GRRU HHQ PDLO WH VWXUHQ QDDU LQIR#KRUWLSRLQW QO

Tijd en geld besparen met

Steenfix randprofielen De vervanger van de opsluitband!

• Geen opsluitband nodig • Eenvoudig en snel verwerkt • Zeer sterk en direct belastbaar • Verschuift niet • Gazon blijft langer groen

Informeer naar de mogelijkheden!

De juiste partner in het voorkomen van onkruid Normeco levert gebruiksvriendelijke oplossingen voor een langdurige onderhoudsvrije tuin en bestrating. Met een uitgebreid verwerkingsadvies, begeleiding op locatie en meer dan 20 jaar ervaring met voegen zijn wij de juiste partner in het voorkomen van onkruid. Hieronder een greep uit ons assortiment.

VOEGMAATJE

POWERCLEAN

STROPELLETS

Voor tegels met aaneengesloten voeg • Werkt snel en eenvoudig • Voor een nog beter eindresultaat • RVS schijven van 1-3-5 mm breed

Voeg - verwijder machine • Verwijdert zandvoegen • Zonder water • Snel en schoon

De ecologische bodembedekker • Tegen mos- en onkruidgroei • Werkzaam 12-18 maanden • Ecologisch en duurzaam

FUGENSAND

AQUA XP

AQUA XP FIJN

• Geschikt voor alle soorten bestrating • Duurzaamheidslabel A+ • 100% ecologisch • Vanaf 1 mm

• Waterdoorlatend voegen • Verwerkbaar op natte stenen • Optimale hechting • Aantrekkelijk geprijsd

• Voegen vanaf 1,5 mm • Verwerkbaar op natte stenen • Belastbaar tot 3500 kg • Geschikt voor alle soorten tegels en bestrating

normeco ECOLOGIC SOLUTIONS

www.normeco.nl Normeco BV • +31 (0)6 45 60 56 29 • info@normeco.nl