Jos van de Lindeloof presenteerde de Openbare Nutstuin Fonds 1818 in Den Haag. Deze tuin is aangelegd door Weverling Groenprojecten. Volgens Van de Lindeloof gaat het om een versteende plek in het centrum van Den Haag die is omgevormd tot een openbare tuin die druk wordt bezocht. „Het is een postzegel in een grote stad, maar het heeft een grote voorbeeldfunctie.” Donkergroen Ontwerp & Advies presenteerde de Circulaire Tuin bij het ABN Amro-kantoor in Amsterdam. Deze tuin is
Op de nationale zaaidag voor vlinders en bijen op 22 april hielp wethouder Marloes Borsboom van GroenLinks (rechts) mee met het inzaaien van een proefstrook in Rijswijk: „We halen de natuur in de stad.’’ Dit deed zij samen met vertegenwoordigers van Stichting Leeuwendaal Duurzaam en Groen die het voortouw hebben genomen voor de aanleg van een vlinderidylle. De strook langs de Nassaukade is een proef. Wanneer het een succes wordt, trekt Rijswijk de strook door langs de Vliet tot aan Delft. Het vlinder- en insectenvriendelijke bloemenmengsel is samengesteld door Peter Hegi van AVN, de Algemene Vereniging voor Natuurbescherming voor 's Gravenhage en omstreken.
100% circulair ingericht met een belangrijke rol voor water. „Grootste uitdaging waren de materialen. Zo hebben we 100% biologisch geteelde planten aangeplant.” Lodewijk Baljon deed een pitch over de Stadstuin Kempkensberg in Groningen. In totaal zijn hier 55.000 vaste planten gebruikt van 200 verschillende soorten. „Dit is vooral goed voor insecten, zoals wilde bijen, en trekt ook weer vogels aan.” Boodschap aan het kabinet Volgens VHG-directeur Egbert Roozen is de Groene Poortbijeenkomst een goede gelegenheid om het belang van groen en de behoefte aan een coördinerend bewindspersoon op dit gebied onder de aandacht te brengen. „Iedereen ziet het belang van groen. Een gecoördineerde, landelijke aanpak van
het Deltaplan Groen is naar ons idee noodzakelijk voor de groene, gezonde steden van de toekomst. Dat willen we graag meegeven aan de deelnemers in de kabinetsformatie.” Waarom verandert klimaat? NOS-weerman en meteoroloog Peter Kuipers Munneke hield tijdens de Groene Poort het publiek van hoveniers, groenvoorzieners en tuin- en landschapsontwerpers voor dat het goed is dat wordt gewerkt aan het klimaatadaptief inrichten van de openbare ruimte. Maar er moet volgens de weerman ook aandacht zijn voor de basis: waarom verandert het klimaat? Volgens Kuipers Munneke is klimaatverandering niet iets dat in de toekomst gaat plaatsvinden, maar een proces waar we al midden in zitten. „We zien nu al dat met name
in de zomer de buienintensiteit toeneemt. Daarbij nemen extremen sneller toe bij hogere temperaturen.” De temperatuur stijgt in Nederland sneller dan gemiddeld, in de afgelopen 100 jaar al 1,7 graden. De hoeveelheid neerslag neemt nog sneller toe, 15% in de afgelopen eeuw. Regionaal zitten hier grote verschillen in. Het aantal extreme buien neemt toe van 5 nu naar 8 per jaar in 2100, het aantal tropische dagen van 4 nu naar 10 tot 20 per jaar aan het einde van deze eeuw. Het opslaan van CO heeft volgens Kuipers Munneke echt zin. „Iedere gram scheelt. Integreer oplossingen in projecten en plannen om CO op te slaan.” Nog beter is het volgens de meteoroloog om te voorkomen dat CO in de atmosfeer terecht komt.
inds september 2016 organiseert directeur en tuinontwerper Teun Spies van De Lingebrug Hoveniers ‘Gratis schetsdagen’ voor zijn klanten. Als je langs zijn bedrijf aan de Cuneraweg in Ochten rijdt, zie je het grote bord overduidelijk langs de weg staan. „Het idee om met gratis schetsdagen te beginnen heb ik van Ben van Ooijen van de Tuinen van Appeltern. Die organiseert al jaren dit soort dagen in dit mooie tuinenpark in het land van Maas en Waal. Er zijn overigens nóg een aantal collega’s van Dutch Quality Gardens die dit concept hebben omarmd.” Vooralsnog organiseert Spies dit jaar zes gratis schetsdagen in de eerste helft van 2017. Bij succes volgen er meer in het najaar. Iedere deelnemer krijgt zo’n drie kwartier de tijd om te vertellen hoe hij of zij de tuin precies wil hebben. En wat er zeker in de tuin aanwezig moet zijn, bijvoorbeeld een overkapping, een vijver of een vlonder. „Als het niet lukt binnen drie kwartier, dan is het niet erg als het nog vijftien minuten uitloopt. Daar houd ik rekening mee,” aldus Spies. „Officieel moeten mensen zich opgeven via de site van De Lingebrug Hoveniers, maar er zijn ook deelnemers die het grote bord langs de weg zien en spontaan binnen komen lopen om zich op te geven.”
De ‘Gratis schetsdagen’ zijn geheel vrijblijvend volgens Spies. „Deelnemers hoeven er niets voor te betalen en zijn niet verplicht om het werk daarna door ons uit te laten voeren. Dat dat best bijzonder is, dat klopt inderdaad.” De ervaring die de Ochtense hovenier
hier tot nog toe mee heeft, is dat zo’n 1 op de 10 deelnemers de tuin volledig door De Lingebrug Hoveniers laat uitvoeren en bijna alle andere deelnemers dit grotendeels zelf doen of door iemand anders laten uitvoeren. Spies: „Wat ik ook merk, is dat deelnemers met kennissen en familie volop praten over de ‘Gratis schetsdagen’. Zodoende worden deze deelnemers mijn ambassadeurs.” Of hij echt meer omzet behaalt met de gratis schetsdagen kan de hovenier niet in harde cijfers duiden. Hij merkt echter wel dat hij meer klanten krijgt door de tekendagen, waardoor hij meer tuinen aan kan leggen. Opvallend is dat hij in het najaar vrijwel net zo veel aanmeldingen krijgt als in het voorjaar en de zomer. „In het voorjaar en de zomer heb ik iets meer aanmeldingen.”
Spies ziet een duidelijke trend in klantbenadering in de hoveniers- en groenvoorzieningssector. „Klanten bezoeken relatief minder beurzen en zijn meer in voor een rechtstreekse, persoonlijke benadering. Ze zoeken meer naar een klankbord dan voorheen. Ook zie ik dat ze bij voorkeur een regionaal bedrijf uitzoeken waarmee ze een vertrouwde relatie kunnen hebben.” Hoveniersbedrijf De Lingebrug houdt dan ook geen open dagen zoals sommige collega-bedrijven doen. „Ik zeg niet dat ik er nooit aan begin, maar het is de vraag of je met open dagen in de behoefte van je klanten voorziet.” Tot nog toe heeft de aanpak van de Ochtense hovenier gewerkt. Het bedrijf is in de crisistijd zelfs gegroeid, ook
omdat het zich zowel op de kleine als de grote particulier bleef richten en op het bedrijfsleven. Het organiseren van gratis schetsdagen heeft ook nadelen volgens Spies. „Je bent er heel veel tijd aan kwijt en je moet wel voldoende parate kennis hebben en creativiteit om mensen binnen drie kwartier een complete en originele tuinschets voor te schotelen. Die klanten praten wel, maar jij moet ondertussen een tuin bedenken waarvan zij denken: die laten we door De Lingebrug aanleggen.” Wat verder volgens Spies heel duidelijk uit de persoonlijke gesprekken met klanten blijkt, is dat veel hoveniers en groenvoorzieners niet goed luisteren naar wat de klant nu precies wil. „En collega’s blijken zeer nonchalant te zijn in het nakomen van afspraken.”
Spies heeft nog geen gratis schetsdagen voor bedrijven die hun tuin willen laten aanpassen. „De acquisitie wat bedrijven betreft doe ik nu nog op een andere manier, vooral door mond-tot-mondreclame. En ik zit ook met mijn tijd, er zitten maar 24 uur in een dag, anders zou het wellicht wel wat zijn.” Het valt hem op dat veel collega's geen
geld voor professionele tekeningen durven te vragen. Spies: „Dat vind ik vreemd. Ik denk dat we ons als sector wat dat betreft iets serieuzer moeten opstellen. En dus ook geld moeten vragen voor de ontwerpkosten, het beplantings- en matenplan en eventuele 3D-ontwerpen.” Vandaar ook dat de Ochtense hovenier dit voorjaar 3D-ontwerpen in Vectorworks gaat presenteren. Klanten die deelnemen aan de gratis tekendagen kunnen daar dan, tegen betaling, ook gebruik
van maken. „Een schets is dus gratis, voor een uitgewerkt 2D- en 3D-ontwerp moeten ze wel betalen. Dat lijkt me ook realistisch.” Gratis schetsdagen is ook zeker iets voor collega-bedrijven aldus Spies. „Maar bedenk wel: het kost je veel meer tijd en energie dan wanneer je klanten op de traditionele manier werft. Als je er aan wilt beginnen, moet je het met heel veel plezier en enthousiasme doen, anders houd je het niet vol.” <
„
aarom is de ene tuin een fijne plek en voelt de andere afstandelijk aan?’’ Voor Frank ter Hedde van tuinbedrijf De Vrije Ruimte in Arnhem schuilt het geheim niet in een perfecte aanleg of het laagje vernis dat over de tuin is gegoten. Integendeel. De tuin is volgens hem de ultieme plek waar mens en natuur samenkomen, waar je het werk van zowel de eerste als de tweede goed kunt zien. Daarom houdt hij ook zo van volkstuincomplexen, het imperfecte, geïmproviseerde ervan. „Je ziet duidelijk wat mensen zelf hebben gedaan.’’ In zijn tuinen mag je daarom ook best zien dat het door mensenhanden in elkaar is gezet. Daarnaast gebruikt hij graag pure materialen, die onder invloed van de tijd en het weer veranderen. Niet alleen omdat hij geen milieubelastende producten wil
gebruiken, maar omdat er schoonheid in zo’n proces zit. „Hout is hout, dat ondergaat iets’’, stelt hij. Voor zijn klanten maakt hij ruimtes waarin niet alles is voorbepaald, ruimtes die zij zelf in kunnen nemen. „Ik probeer dat pad te effenen, om mensen te helpen zich hun tuin eigen te maken. Het mooiste is natuurlijk als die dynamiek al tijdens het ontwerpen en aanleggen ontstaat. Dat de opdrachtgevers allerlei ideeën krijgen hoe ze dat hoekje inrichten en waar ze dat gaan ophangen.’’ Ter Hedde is vijf jaar geleden voor zichzelf begonnen. Daarvoor werkte hij jarenlang als bedrijfsleider bij een hoveniersbedrijf, hij was het aanspreekpunt voor de klanten en maakte de ontwerptekeningen. Maar dat hij vaak pas na de aanleg door zijn collega’s voor het eerst in de door hem getekende tuin kwam,
ging hem tegenstaan. Liever doet hij alles zelf, van het gesprek met de klant en het maken van de tekening, tot de complete uitvoering van de tuin. „Een tekening is maar een tekening. Terwijl de aanleg van een tuin heel nauw luistert.’’ Hij laat voor het aanleggen van een tuin dan ook niet een compleet arsenaal aan specialismes aanrukken. „Dat is me allemaal veel te pragmatisch, dan draait alles om tijd, tijd, tijd.’’ Terwijl Ter Hedde van mening is dat een tuin langzaam ontstaat. „Het mag van mij wat langer duren.’’ Slow gardening, noemt de ontwerper het. Vaak is hij gedurende een wat langere periode met verschillende tuinen bezig. „Dat zeg ik van tevoren ook tegen mijn klanten. Ik zal ze nooit in een puinhoop laten zitten, maar laat ze wel het ontstaan van een tuin meebeleven. In dat proces zit veel schoonheid.’’ >
De tuin in Oosterbeek die in dit artikel centraal staat, is in twee maanden tijd ontstaan. De tuin is een goed voorbeeld van gecreëerde spontaniteit. De eigenaren, een stel met jonge kinderen, voelden zich eigenlijk bezwaard dat ze een hovenier in de arm namen om hun tuin aan te leggen. Daarom heeft Ter Hedde de tuin zo ontworpen alsof het lijkt dat ze hem zelf in elkaar hebben gezet. „Een beetje chaotisch, maar dat past bij ze.’’ Het hart van de tuin wordt gevormd door een complex bouwsel: van golfplaten, steigerbuizen, geschilde Robiniapalen, schaaldelen en planken heeft Ter Hedde een overkapt terras gemaakt. Dit ligt iets verhoogd ten opzichte van de rest van de tuin. Voor dit bouwsel, waarvan het dak bestaat uit drie verschillende golfplaten overkappingen, heeft Ter Hedde zich laten inspireren door de rommelig opgebouwde favela’s, de Braziliaanse sloppenwijken. „Die zijn zo gevormd uit pure noodzaak, gebouwd met wat voorhanden was.’’ Tijdens de aanleg kreeg het complex zijn definitieve vorm, „al zoekend en improviserend bouw ik iets, het ziet er nu uit alsof het over langere tijd is ontstaan.’’ Het favela-complex heeft Ter Hedde
rondom een bestaande schuur geweven. Die schuur wilden de eigenaren graag houden, maar is door hem wel een aantal meter verplaatst. Voor de terrasoverkapping is een verhoogde plantenbak in elkaar getimmerd waarin de eigenaren moestuinieren en ernaast staat een boomhut voor de kinderen. De trampoline heeft Ter Hedde ingepakt met wilgentenen, die zijn inmiddels zo hard gegroeid dat hij ze heeft samengebonden tot een koepel. „Als op termijn de trampoline verdwijnt, heb je hier een mooi schaduwterras.’’ Langs de randen van de tuin zijn plantenborders aangelegd.
De ruimte tussen deze elementen is verhard met Gravier d’Or. „Als een groot erf”, legt Ter Hedde uit. „Er is nu heel veel ruimte om dingen spontaan te laten gebeuren, je kunt het gemakkelijk anders inrichten.’’ Staalkabels die kriskras hoog over de tuin zijn gespannen completeren de tuin. Langs de kabels groeit hop en blauwe regen. Het tuinerf en de begroeide kabels hebben nu wat weg van de Duitse Prater Biergarten in Berlijn, die ook met strengen lichtjes versierd is,
aldus Ter Hedde. Qua beplanting heeft hij gekozen voor een mix aan siergrassen, vaste planten en eetbare planten. Vooral het eetbare groen vindt de hovenier belangrijk. „Een tuin die alleen maar vraagt, is vreselijk. Zo’n tuin ervaren mensen als lastig. Het mooiste is als je er iets in stopt dat je er ook wat uithaalt. Daarom zijn in de tuin bijvoorbeeld ook een appelboom en een vijg geplant. „Het plukken en eten van een appel uit je eigen tuin is pure magie.” Eigenlijk wil Ter Hedde zich bij zijn klanten overbodig maken. Hij ziet het liefst dat zijn klanten zelf met plezier in hun tuin aan de slag gaan. „Al kun je niet van hen vragen dat ze het geheim compleet doorgronden, helemaal niet omdat we zelf als groene vakmensen het geheim evenmin helemaal kennen. Maar als mensen er iets van meepikken, ben ik al heel tevreden.” Dat een tuin heel belangrijk voor je is, zou Ter Hedde wel van de daken willen schreeuwen. „In een tuin ga jij als mens iets samen doen met de natuur. Er gaan dingen goed en er mogen dingen mislukken - zo struikel ik ook van tuin tot tuin. Maar beiden, zowel de natuur als de mens, komen tot ontwikkeling.’’ <
>
Deze verticale kruidentuin van Nature hoef je geen water te geven. Door het druppelirrigatiesysteem krijgt iedere soort de juiste hoeveelheid water. Het is een kant-enklaarsysteem voor kruiden, bloemen of planten, dat uit een frame bestaat met drie formaten potten. Het is uit te breiden en alle onderdelen zijn ook apart verkrijgbaar. Afmeting 84x48 cm. Verkoopadviesprijs vanaf €59,95. Behalve deze verticale kruidentuin biedt de fabrikant nog andere verticale plantensystemen, waaronder een mobiele verticale tuin en een railsysteem met 12 0,25l-potjes voor aan de muur. De Natureproducten zijn verkrijgbaar bij tuinspeciaalzaken, bouwmarkten en webwinkels.
De Cloche is een combinatie van een teakhouten houder en een ambachtelijk met de hand vervaardigd zeer dik glas. De dikte van het glas alsook de imperfecties, eigen aan handgemaakt glas, zijn zichtbaar. Standaard is de Cloche uitgerust met een ledfilament navigatielamp voor een
Debie & Verkuijl gaat verhuizen. Het onderzoeks- en ontwerpbureau is met ingang van 15 mei gevestigd op Dorpsstraat 5 te Renswoude, in kasteel Renswoude. Telefoonnummers en mailadressen blijven ongewijzigd.
Cumela Nederland heeft een nieuwe algemeen directeur: Janneke Wijnia-Lemstra. Zij volgt per 1 augustus Hannie ZweverinkBosch op bij de brancheorganisatie. Wijnia heeft een juridischfiscale achtergrond en werkte onder meer bij NOP Agrowind.
De verkiezing om de beste openbare ruimte van Nederland is weer geopend. Welke openbare ruimte wint de Falco Award Beste Openbare Ruimte 2017? Na een beoordeling door de vakjury en een online poll, wordt de winnaar bekend gemaakt op het Landelijk Congres Openbare Ruimte 2017 in Hilversum op donderdag 15 juni.
DCM ontwikkelde een app speciaal voor de hovenier. Die kan er eenvoudig productinformatie of een dealer in de buurt mee vinden. Ook bodemanalyses of advies over bemesting is via de app aan te vragen.
warm-wit en zuinig licht. Deze ledlampen hebben een lange levensduur zodat vervanging niet snel nodig is. De lamp heeft een hoogte van 25 cm en een uitsprong van 18,5 cm; de diameter van het glas is 12 cm. De lichtopbrengst is 300 lumen (vergelijkbaar met 30 W gloeilamp).
In februari introduceerde Royal Grass het zachte kunstgras Royal Grass Sense. Deze kunstgrassoort is voorzien van de ReaDY-bewerking, waardoor elke grasvezel op zijn eigen manier een positie vindt en zich onafhankelijk gedraagt van andere vezels. Het effect hiervan is dat Sense een speels
en natuurgetrouw karakter krijgt doordat iedere vezel op eigen wijze kroest. Strooi het gras voor maximale stabiliteit in met speciaal gedroogd silicazand: circa 10 kg per m². Royal Grass Sense is 52 mm hoog en onder andere geschikt als sier- en speelgazon. Adviesprijs €39,95.