Vakblad voor de Bloemisterij 1, 2014 by Stichting Vakinformatie Siergewassen

Bloemisterĳ Vakblad voor de

1 69e jaargang 3 januari 2014

Uitdagingen aangaan: alleen of samen?

10 ’Uniek kennis-

16 Exporteurs:

18 Maandenlange

36 WKK sparen of

centrum wordt om zeep geholpen’

2014 jaar van vooral onzekerheden

bezetting kwekerĳ Nugteren in Zimbabwe

opgebruiken voor nieuwe regels 2017

Cover-nw.indd 1

30-12-13 15:02

13 20 3

3 19

541050.indd 2

30-12-2013 13:24:27

Bloemisterij Vakblad voor de

8 Waterberging in bassin vergt vervolgonderzoek

Opinie 4

Interview: ’Verkooptechnisch zijn nog slagen te maken bij tulp’

Commentaar: Juist samenwerking als toverwoord van 2014

Stelling: 2014: d’r op of d’r onder voor de glastuinbouw

Nieuws 6

Een selectie uit het meest recente nieuws

Bedrijf en afzet

10 ’Een uniek kenniscentrum wordt om zeep geholpen’

Ondernemen: Waterberging in bassin vergt vervolgonderzoek

Ondernemen: ’Een uniek kenniscentrum wordt om zeep geholpen’

Vragen: Hoe ga ik mijn goede voornemens halen?

Ondernemen: Gewasbeschermingsmonitor beter op praktijk gestoeld

Afzet: Leukste tuincentrum, supermarkt en bouwmarkt van Nederland

Afzet: Een jaar van vooral onzekerheden

Column: Feico Smit, Oeganda

Afzet: ’Ze dreigden me te doden’

Markt

14 Leukste tuincentrum,

supermarkt en bouwmarkt

Krimp aanbod moet tros-chrysant rendement brengen

Voor de meeste telers blijft skimmiaseizoen matig

Kan de markt komende uitbreiding santini’s aan?

Helleborus piekt in het staartje van het jaar

Bonter betaalt niet beter bij echeveria

Teelt 26

In beeld: In de etalage

Gewasvoorzitters: Promotie is het toverwoord

Gewasbescherming: Afspraken plantgezondheidsfonds in de maak

Energie: WKK sparen of opgebruiken voor nieuwe regels

Teelttips: zomerbloemen, pioen, anthurium, chrysant, hyacinth,

Column: Kees van Egmond

bol-op-pot

36 WKK sparen of opgebruiken voor nieuwe regels

Nieuws 40

Geen enkel gewas vertoont groei

Service 41

Kasgenoot: Dirk Mermans Agenda Voorplaat: Foto: Joef Sleegers

Vakblad voor de Bloemisterij 1 (2014)

Inhoud.indd 3

30-12-13 12:33

Opinie Cees de Wit, mede-directeur Germaco

’Verkooptechnisch zĳn nog slagen te maken bĳ tulp’

FOTO: FLORAHOLAND

Zaterdagmiddag 11 januari, in het nieuwe broeiseizoen, viert het bedrĳf Germaco uit Bovenkarspel haar 25-jarig jubileum met een open dag. Te zien is hoe Neerlands grootste producent van snĳtulpen het voor elkaar krĳgt om tachtig miljoen stelen in ruim vier maanden te verwerken. „Grootschalig, zelfstandig en efﬁciënt werken is onze passie”, zegt Cees de Wit. Hans Neefjes hneefjes@hortipoint.nl

Grootschaligheid is nodig voor efﬁciëncy? „Mijn broers Gerard, Marc en ik merken dat er met 150 ha bollenteelt en een broeierij van 80 miljoen tulpen op jaarbasis een goede balans is tussen kwekerij en broeierij. We hoeven bijna geen bollen bij te kopen. En alle machines en andere bedrijfsprocessen draaien zo efficiënt mogelijk. Zo kunnen we met één plantmachine, twee rooimachines en twee sorteerlijnen optimaal alle bollen verwerken. Voor de broeierij hebben we zes bosmachines waarmee we 100.000 stelen per uur kunnen klaarmaken. In zo’n 2,5 uur kunnen we een partij oogsten.”

Vragen klanten om grootschaligheid? „Klanten vragen om betrouwbaarheid, continuïteit en de juiste kwaliteit. Het feit dat je 100.000 stelen per uur kan leveren van een bepaalde partij heeft voordelen. Dat kunnen niet veel bedrijven. En het is bekend dat zeker supermarkten of grote bouwmarkten liefst grote uniforme partijen willen.”

Commentaar Elbert van den Berg hoofdredacteur evandenberg@hortipoint.nl

Opinie_NW.indd 4

Welke kwaliteit streven jullie na? „Tulpen met een gewicht vanaf 24 gram zonder mankementen, uniform van rijpheid en strak gebost. We willen dagelijks zes kleuren per dag leveren, zo’n 4,5 miljoen stuks per week en dat tussen kerst en begin mei.”

Je kan toch ook met collega’s grote partĳen maken? „Dat hebben we in het verleden ook gedaan. In wezen hebben we alles wel eens geprobeerd de afgelopen 25 jaar. In 1998 broeiden wij 40 miljoen stelen. Dat was toen te weinig om supermarktketen Tesco volledig te kunnen beleveren. We gingen bijkopen en samenwerken met collega’s. We hebben Colorpack opgericht om tulpen klantspecifiek klaar te maken. Sinds een paar jaar werken we niet meer samen en verkopen al onze tulpen via commisionair Paul Jong.”

Directe levering aan supermarkten is slecht bevallen? „Uiteindelijk wel. Tussen 1995 en 2009 deden we zaken met de Engelse retailer Tesco.

We hebben goeie jaren gehad. De vraag nam toe, maar de eisen ook. En het bleven raamcontracten bij één afnemer, dus je was afhankelijk. Toch hebben we in die periode ons broeiseizoen verlengd, gingen vroeg beginnen met ijstulpen en stopten soms pas in juli. Als je gaat rekenen en de risico’s afweegt tegen de opbrengsten dan kun je het beste tussen kerst en begin mei broeien. En dan nog ben je erg afhankelijk van weersomstandigheden. Sneeuw in januari en veel zon in april zijn niet bevordelijk voor de tulpenhandel.”

Jullie blĳven weg van de klok? „Wij kiezen voor afzet via een commisionair. Feitelijk is hij onze verkoper. Het afgelopen seizoen lag de klokprijs voor tulp 3 tot 4 cent boven de meeste contractprijzen. Dat zijn uitzonderingen. Prijsvorming op de klok blijft van invloed in de onderhandeling over contractprijzen, dus het is goed dat niet alle 1,8 miljard stelen vooraf vastgelegd worden.”

Juist samenwerking als toverwoord van 20

at is de situatie bĳ de gewassen in het bloemisterĳsegment en wat zĳn de uitdagingen voor 2014? Die vragen legde de redactie voor aan voorzitters van gewascommissies en/of FPC’s. Uit hun reacties zĳn grote lĳnen te halen: verbetering van de markt heeft bĳ bĳna alle gewassen de hoogste prioriteit en daarnaast zĳn er nog volop plannen om het teeltproces te verbeteren of de kwaliteit van de producten te verhogen. Verbetering van de markt moet zorgen voor een aantrekkelĳker rendement, waardoor bedrĳven in staat zĳn weer te kunnen investeren. Promotie is dan ook het toverwoord voor 2014, zo valt uit de reacties van

de voorzitters/telers op te maken. Want promotie moet - uiteindelĳk - consumenten verleiden. Veel gewascommissies hebben de promotie-activiteiten overigens al onderling geregeld, meerdere zĳn in een vergevorderd stadium en bĳ enkele commissies moet het nog van de grond komen. Cruciaal bĳ initiatieven is de wil om met elkaar samen te werken. Dat geldt breder dan alleen promotie, waarvoor via Bloemenbureau Holland en de FPC’s al een zekere structuur bestaat. Het geldt evenzeer voor andere zaken en andere uitdagingen. Zoals in situaties waarbĳ nader onderzoek nodig is, in de teelt of anderszins. Telers kunnen ieder voor Vakblad voor de Bloemisterĳ 1 (2014)

30-12-13 13:45

Wilt u uw mening geven? Stuur een brief naar postbus 9324, 2300 PH Leiden of naar bloemisterij@hortipoint.nl. Reacties moeten maandag voor 9:00 uur binnen zijn. De redactie kan brieven inkorten of weigeren.

Geen toegevoegde waarde voor jullie tulpen? „Niet meer. Het kan voor ons niet meer uit. Het is ook niet meer zo onderscheidend als enkele jaren geleden. Natuurlijk is het leuk als je op een verkooppunt jouw tulpen kan herkennen. We weten wat daar aan eisen bijhoren. We hebben jarenlang zelf boeketten gemaakt, maar leerden dat we die discipline beter kunnen overlaten aan specialisten die jaarrond boeketten maken.”

Wat verwacht u van dit broeiseizoen? „Het begint laat omdat de preparatie door de afgelopen strenge winter later kon starten. Veel uitval verwacht ik niet. Zoals ik al zei ben je voor de afzet erg afhankelijk van de weersomstandigheden.Veel tulpen zijn voor een iets hogere prijs bemiddeld. Wat er op de klok gebeurt blijft gissen, maar de markt kan veel tulpen hebben is de ervaring tot nu toe.”

Wat kan beter? „Verkooptechnisch zijn er nog slagen te maken. We moeten nog beter afstemmen welke kleuren in de verschillende afzetmarkten nodig zijn. Daarnaast zie je nog steeds lege schappen op belangrijke verkoopdagen. Het schap moet zo lang en zo goed mogelijk vol blijven. Een uitdaging voor telers, exporteurs en afnemers. Daarvoor is samenwerking, vertrouwen en afstemming nodig, en dat vergt tijd en inspanning. Uitdaging voor ons is het ontwikkelen van een sortiment dat nog efficiënter te telen en te broeien is.”

an 2014 zich aan de slag gaan, maar gezamenlijk optrekken is bij breed geldende onderwerpen inhoudelijk en financieel vaak interessanter. Er staan bij bijna alle commissies in ieder geval voldoende van dit soort onderzoeksonderwerpen op de agenda. Dat die nu niet direct allemaal worden opgepakt, heeft met de financiële situatie van veel bedrijven te maken. Reden te meer om te handen ineen te slaan en projecten wel haalbaar te maken. In 2014 blijft promotie onveranderd van groot belang maar als er al een toverwoord moet worden benoemd voor de nieuwe jaargang, dan is dat ’samenwerking’. Vakblad voor de Bloemisterij 1 (2014)

Opinie_NW.indd 5

Stelling

2014: d’r op of d’r onder voor de glastuinbouw 2014 wordt een beslissend jaar voor de glastuinbouw. Doordat het Productschap Tuinbouw wegvalt, moet de financiering van promotie en onderzoek anders geregeld worden. Onder kwekers moeten nieuwe vormen van collectiviteit en solidariteit ontstaan. Onderwijl boksen ondernemers nog steeds op tegen een relatief hoge gasprijs, krappe of zelfs helemaal geen marges en een terughoudende opstelling van banken. In 2014 moeten er daarom echt beslissende stappen naar herstel gezet worden.

John Boon, tulpenbroeier in Andijk „Wat weer dramatisch allemaal. Welkom in Nederland, het land van de doemscenarios en ophitsende krantenkoppen. 2014 wordt wat mij betreft een gewoon jaar. Waarin we gewoon moeten werken en moeten presteren. Maar dat is al van alle jaren.

Natuurlijk heeft het komende jaar nieuwe uitdagingen voor ons in petto maar ik denk dat we die gewoon zullen tackelen zoals we al jaren doen. Dat maakt de tuinbouw zo’n mooi vak. Snel, dynamisch, innoverend en bovenal oplossingsgericht. Prettig nieuwjaar allemaal en op naar een succesvol 2014!”

Nico Karsten, iristeler in Hoogwoud „Beslissende stappen naar herstel, hoe doe je dat? We hebben wel hulp nodig. Banken willen of kunnen weinig en is de gasprijs gemanipuleerd? Nog steeds is er veel onnodige regelgeving en zijn er te veel ambtenaren. We laten ons vaak uitknijpen in bloemencontracten, hebben een veiling die de concurrent fasciliteert (vracht per boot) en daarnaast 50% van onze liquiditeit wil hebben, verzekeringen worden duurder en dan krijgen we ook nog te maken met extremere weersinvloeden.

Maak je borst maar nat! Wij geven de moed niet op, nu we veel dingen zelf moeten doen, als promotie en onderzoek, gebeurt het effectief en wordt minder geld over de balk gegooid. Kijk naar de tulpenpromotie, geweldig toch? Een plein vol tulpen! Ik geloof, mede door promotie, heilig in een goed seizoen. Als we dan ook weer wat verdienen is er geld voor onderzoek. Het moment van herstel komt dichterbij, collega’s stoppen, vraag en aanbod sluiten beter aan en de marges herstellen vanzelf. Het is de kunst om te consolideren en niet in onze oude gewoontes terug te vallen.”

Peter van der Plas, perkplantenteler in Maasdijk „In de landen tuinbouw is het altijd d’r op of d’r onder. Wel is het op dit moment voor velen van ons een vervelende tijd. Het wegvallen van bijvoorbeeld het productschap vind ik geen gemis, zeker niet voor de financiering van onderzoek. Door ons betaald onderzoek is een groot exportartikel geworden waar bedrijven veel geld aan verdienen, en dit zijn geen tuinders. Promotie is een uitdaging. Wanneer

gaan wij kwekers nou eens beseffen dat wij onze producten niet alleen moeten produceren, maar ook verkopen. Daar is constante reclame voor nodig om de consument te verleiden. Onze bloemenveiling zou hierin weer een sterke rol kunnen vervullen, maar ik heb daar mijn bedenkingen bij. Laten we met zijn allen het komende jaar gewoon weer hard gaan werken, promotie maken en wat gaan verdienen. Ik wens u allen een goed 2014 met veel liefde en voorspoed.”

30-12-13 13:45

Nieuws Lees meer op de website Op deze pagina’s vindt u een selectie uit het nieuws. Een uitgebreide versie van deze berichten maar ook ander nieuws vindt u op www.vakbladvoordebloemisterij.nl.

n '2013 iets minder gunstig' Tuinders zijn op diverse vlakken minder tevreden over 2013 dan over 2012, maar zien het jaar ook als een ’kanteljaar’. Ze zien de komende jaren met vertrouwen tegemoet. Dit blijkt uit de traditionele eindejaarsenquête van Flynth adviseurs en accountants. 68% van de 330 deelnemende tuinders aan de enquête kijkt tevreden terug op 2013; 5% minder dan in 2012. Een derde van de tuinders realiseerde een omzetgroei (42% in 2012), bij 38% (24% in 2012) was sprake van een omzetdaling. Bijna een kwart van de tuinbouwondernemers kreeg geplande bedrijfsactiviteiten niet gefinancierd; dit percentage steeg met circa 5% in de afgelopen jaren. Hoewel tuinbouwondernemers zich zorgen maken over energie- en opbrengstprijzen, zien de meeste ondernemers (circa 90%) de komende jaren met vertrouwen tegemoet. Een kwart denkt komend jaar meer dan € 100.000 te gaan investeren.

n In glastuinbouw innoveren vooral siertelers In 2011 hebben in de glastuinbouw vooral sierteeltbedrijven geïnnoveerd. Dit blijkt uit de LEI-innovatiemonitor. Bloemen- en plantenbedrijven hebben vooral geïnnoveerd in nieuwere rassen en soorten om aan te kunnen blijven sluiten bij de voorkeuren van de consument (productinnovatie). Daarnaast zijn op de bedrijven processen verbeterd op het gebied van belichting, klimaatbeheersing en sorteren en verpakken. Glassiertelers zien, net als veel andere agrariërs, groei niet als belangrijkste bedrijfsdoel, maar eerder kostenreductie en kwaliteitsverbetering. Het ministerie van Economische Zaken streeft in 2013 naar 15% vernieuwende bedrijven (innovatoren en volgers) in de gehele landen tuinbouw. In 2011 voldeed de glassierteelt aan dit percentage met 6% innovators en 12% volgers.

n Landelijk nummer FloraHolland FloraHolland krijgt één landelijk telefoonnummer. Met het nieuwe, centrale nummer wil de veiling klanten beter van dienst zijn. Tevens wil FloraHolland haar landelijke dekking uitstralen. Het nieuwe nummer van de veiling wordt 088-

Nieuwskort2.indd 6

Chrysanten het water op Scholieren dragen bij Jan Kreling strips met chrysanten van de bewortelingsruimte naar het bassin waarop ze uitgroeien. Het is de achtste teeltronde in het demonstratieproject dat in februari 2013 bij de teler in Bruchem begon. De proef loopt nog ruim een jaar. De strips hangen in dit bassin nu iets hoger boven het water. Zodoende is er meer ruimte voor de wortels en ontstaat hopelijk een stabieler ’medium’. Het blijft zoeken naar een goed beheersbare teelt. Recent zijn filters geplaatst, maar er zijn er meer wensen, bijvoorbeeld voor ontsmetting en koeling van het water. En voor een optimale start in de zomer zijn een nevelinstallatie en een aparte klimaatsturing in de bewortelingsruimte gewenst.

7898989. Rond maart 2014 wordt het nieuwe nummer ingevoerd. Achter dit nummer kunnen alle bedrijfsonderdelen en locaties bereikt worden. Er komt één keuzemenu voor de hele organisatie. FloraHolland hoopt met het nieuwe nummer telers en klanten beter van dienst te kunnen zijn. Uit opinieonderzoek bleek dat vragen en meldingen nu niet altijd op de juiste plek terecht kwamen. Nu komt er één afdeling die alle binnenkomende vragen afhandelt en/of doorzet naar de betreffende afdeling.

n Twee op de drie negatief over arbeidsmigranten Twee op de drie Nederlanders vindt dat er te veel migranten uit Oost-Europa naar Nederland komen. Vooral over Roemenen en Bulgaren wordt negatief gedacht, blijkt uit cijfers van het Sociaal en Cultureel Planbureau. Nederlanders maken zich zorgen over criminaliteit, overlast en verdringing op de arbeidsmarkt. Van de ondervraagden vindt 58% dat Oost-Europeanen misbruik maakt van uitkeringen. 47% denkt dat ze banen afpakken van Nederlanders. Ook vindt bijna de helft dat Oost-Europeanen overlast op straat veroorzaken en vaak in de criminaliteit zitten.

Laagopgeleide Nederlanders staan aanzienlijk negatiever tegenover Oost-Europeanen dan hoogopgeleide Nederlanders. Wel vinden beide groepen even vaak dat arbeidsmigranten worden uitgebuit. Slechts 10% van de Nederlanders ziet vooral voordelen aan de komst van Oost-Europeanen. 62% ziet vooral nadelen. De helft van de ondervraagde Nederlanders noemt Oost-Europeanen harde werkers. Dat geldt met name voor Polen. Over Roemenen en Bulgaren, die per 1 januari van dit jaar zonder visum in Nederland aan de slag kunnen, denken Nederlanders aanzienlijk negatiever dan over Polen.

n ’Nieuwe kloktarieven zijn reglementair tot stand gekomen’ De nieuwe kloktarieven van FloraHolland zijn volgens de reglementen van de veiling tot stand gekomen en zijn niet onredelijk. Dit blijkt uit een kopstaartvonnis van de Amsterdamse voorzieningenrechter Van Walraven naar aanleiding van het door de veiling gewonnen kort geding over de nieuwe kloktarieven met ingang van 2014. De rechter concludeert bovendien dat FloraHolland tot het uiterste is gegaan om te voorkomen dat ze de tarieven eenzijdig vaststelde. Vakblad voor de Bloemisterij 1 (2014)

30-12-13 15:13

FOTO: HANS NEEFJES

Gelezen op Twitter FransPeter Dechering (@FPDechering)

■ Telers Euregio presenteren zich op TreeVention TreeVention is de nieuwe naam voor de beurs die eind januari in Venlo georganiseerd wordt. Zo’n 75 kwekers uit de Euregio zullen hier hun aanbod tonen. TreeVention bestaat uit drie beurzen. Gezamenlijk willen alle deelnemers de Euregio met name als boomkwekerijgebied op de kaart zetten. OpTreeVention staan ook bloemen- en plantentelers. TreeVention vindt plaats van dinsdag 28 januari tot en met donderdag 30 januari in Venlo.

■ Landgard heeft ﬁnanciering tot

begin 1016 rond

Hiermee voldoet ze aan artikel 8 van het onderhandelingsprotocol 2010. Tijdens de rechtszaak kwam naar voren dat VGB en FloraHolland op 20 december 2012 afspraken hebben gemaakt over de uitgangspunten voor het overleg over de kloktarieven. Er is volgens de rechter niet gebleken dat FloraHolland zich niet aan deze afspraken heeft gehouden. De rechter vindt de nieuwe kloktarieven niet onredelijk. „Aannemelijk is dat de meeste handelaren de tariefswijziging kunnen opvangen, eventueel door hun bedrijfsvoering aan te passen, waarbij van belang is dat de tariefswijziging al geruime tijd geleden door FloraHolland is aangekondigd”, aldus Van Walraven. Volgens de rechter is het aannemelijk dat als er handelaren zijn die buiten hun eigen toedoen ernstig gedupeerd raken door de wijziging, het om niet meer dan een enkeling gaat. „Gelet op het totale aantal van ongeveer duizend handelaren, is dat onvermijdelijk en niet onacceptabel.” De conclusie van de rechter is dan ook dat het onvoldoende aannemelijk is dat de tariefswijziging in de bodemprocedure wordt vernietigd. Van Walraven kende de eis van de 32 handelaren om voor hen de oude tarieven te laten gelden tot er een uitspraak is in de bodemprocedure, niet toe. Vakblad voor de Bloemisterĳ 1 (2014)

Nieuwskort2.indd 7

Het Duitse Landgard heeft de financiering tot februari 2016 rond. Het bedrijf is bezig met een reorganisatie en sanering. Volgens Landgard geven banken, kredietverzekeraars en leasemaatschappijen met de financiering voor de komende twee jaar een teken af dat ze vertrouwen hebben in de reorganisatie die het bedrijf doorvoert en ondersteunen ze het saneringsproces. In 2011 en 2012 leed Landgard tientallen miljoenen euro’s verlies. Sinds vorig jaar is het bedrijf daarom aan het reorganiseren en saneren. Landgard houdt zich bezig met de handel in bloemen, potplanten, fruit, groente en tuin- en bloemistenartikelen. Ze is mede-eigenaar van Veiling Rhein Maas in Herongen en 34 cashand-carry’s in Duitsland en andere landen.

■ Bĳna € 2 miljoen voor zes IDC’s Zes Innovatie- en Demonstratie Centra (IDC’s) in Westland, Lansingerland en Greenport Duin & Bollenstreek krijgen samen € 1,9 miljoen subsidie van de provincie Zuid-Holland. De provinciale subsidie is eenmalig. Het is de bedoeling dat bedrijfsleven en kennisinstellingen deze aanvullen met een investering van ook € 1,9 miljoen. De zes IDC’s die subsidie krijgen, zijn de IDC’s Teelt, Smaak, Energie, Water, Robotica en Bollen & Vaste Planten. IDC’s zijn fysieke locaties waar ondernemers samen met onderzoek en onderwijs werken aan de toepassing en implementatie van kennis van binnen en buiten de sector.

Nu.nl: ’Topmanagers meer dan ooit gericht op snelle winst’. Dan weten we zeker dat de crisis nog niet voorbij is.

Holland Strelitzia (@RolandDuyv) Mooie quote van @HeijdraVleesvee ’Voor duurzaam ondernemen heb je geen geen ster, stempel of andere dwangmatige toeters en bellen nodig.’

john boon (@johnboon) Eigen website eindelijk klaar: met een goede presentatie het nieuwe jaar in. boonbloembollen.nl

Gerard Bosman (@gerardbosman) @viproses de @RoyDonders van de rozen was er al weer vroeg bij! Laat ze glimmen!

Louis Kester (@loukes) Suc6! RT @eric_moor: #Sion voorgedragen voor Koning Willem 1 prijs. Heel MKB Nederland doet mee. Kans tuinbouw Nederland uit te dragen.

Het Vakblad op LinkedIn Het Vakblad plaatst tweewekelijks een stelling op LinkedIn. Door u aan te sluiten bij de discussiegroep van het Vakblad voor de Bloemisterij kunt u meedoen aan de discussie. De nieuwe stelling luidt:

In 2014 is een wonder nodig Hoge energieprijzen en tegenvallende opbrengsten maken dat veel sierteeltbedrijven het moeilijk hebben. En dan heeft een sterk gedaalde grondprijs in sommige gebieden ook nog eens een lek in de financiële positie van veel bedrijven geschoten. Voor veel bedrijven is in 2014 een wonder - hoge prijzen? - nodig om te overleven. Wat is uw mening?

30-12-13 15:13

Waterberging in bassin vergt vervolgonderzoek Gietwaterbassins kunnen prima dienst doen als tijdelijke waterberging. Het waterpeil in de sloot kan daardoor tientallen centimeters lager uitvallen dan zonder zo’n berging. Dat blijkt althans uit een proef bij tomatenteler Lans in Maasdijk. Waterschap en gemeente zijn enthousiast. Maar geloven telers er ook in? En hoe zit het met andere vormen van waterberging op de kwekerij?

Quincy von Bannisseht qvb@hortipoint.nl

op wateroverlast tijdens intensieve neerslag substantieel te verkleinen. Berekeningen aan de hand van computermodellen tonen, volgens het waterschap, aan dat het aflaten van bijvoorbeeld een derde deel van de inhoud van het bassin van Lans al aanzienlijke effecten heeft. Het waterpeil in de ringsloot van de Oranjepolder – de polder waarin het bedrijf van Lans is gelegen – komt daardoor tijdens een hoosbui 5 tot 10 cm lager te staan dan in de situatie waarbij het bassin niet zou zijn ingezet als berging. Zouden naburige kwekerijen hun bassins eveneens inzetten, dan kan dat er in theorie zelfs voor zorgen dat het waterpeil in de ringsloot tot een halve

Foto: SaSkia JouwerSma

n de pilot-proef bij tomatenkwekerij Lans in Maasdijk, die van mei 2012 tot en met december 2013 liep, werd via sensoren doorlopend het waterpeil in het bassin gemeten. Zodra er intensieve neerslag werd verwacht, rekende speciaal ontwikkelde software uit hoeveel water er – anticiperend op de bui – uit het bassin kon worden afgelaten zonder dat dit gevolgen had voor de teelt. Zo kon in het bassin ruimte worden gecreëerd voor waterberging. Het Hoogheemraadschap van Delfland concludeert uit de proef dat een gietwaterbassin succesvol kan worden ingezet als tijdelijke waterberging om daarmee het risico

In laaggelegen polders kunnen gietwaterbassins prima dienst doen als tijdelijke waterberging om piekbuien op te vangen, zodat nabijgelegen sloten niet overlopen.

BassinWater-Q.indd 8

meter minder hoog komt te staan tijdens hevige regenval.

Voorwaarden Hoewel met de uitkomst van de proef bij Lans vaststaat dat de inzet van gietwaterbassins als dynamische waterberging heel effectief kan zijn, is die wel gekoppeld aan enkele voorwaarden. Zo dient het bassin te beschikken over een aflaatklep. Hoe groter de aflaatcapaciteit, hoe sneller het waterpeil in het bassin naar beneden kan worden gebracht. Ook moet het bassin zijn voorzien van sensoren die het waterpeil in het bassin op elk moment kunnen meten. De teler moet daarnaast bereid zijn informatie over de vulgraad van zijn bassin met Delfland te delen. Verder moet de teler een klimaatcomputer hebben met speciaal ontwikkelde software die in verbinding staat met de sensoren in het bassin. Het computerprogramma berekent hoeveel water het bassin kan aflaten zonder dat dit nadelige effecten heeft op de actuele teeltfase. Die berekening vindt overigens plaats op basis van het te verwachten verbruik aan gietwater in de teelt. Die informatie moet de teler van te voren invoeren en kan per teeltfase verschillen. Zo is in veel teelten het gietwaterverbruik tijdens het voorjaar relatief hoog omdat het gewas flink groeit en er veel lichtinstraling is. Een teler zal dan veiligheidshalve over bijvoorbeeld minimaal 80% van de inhoud van zijn bassin willen beschikken. Aan het eind van de zomer ligt het gietwaterverbruik vaak weer wat lager, terwijl de kans op intensieve neerslag dan juist weer toeneemt. Een teler zou dan meer water kunnen aflaten. Vakblad voor de Bloemisterij 1 (2014)

24-12-13 12:01

Foto: Royal HaskonIngDHV

ondersteunen. Gestreefd wordt om tien tot vijftien bedrijven bij het project te betrekken, liefst met verschillende gewassen in zowel de groente- als sierteelt. Twee kwekerijen hebben inmiddels interesse getoond mee te doen. Mocht dit vervolgproject ook succes hebben, dan willen de overheden het verder uitrollen over andere polders in de greenport.

Afstemmen met anderen Behalve met gietwaterbassins wordt in het Westland ook met andere innovatieve vormen van waterberging geëxperimenteerd, zoals met een waterbergend kasdek.

Huiver In de Oranjepolder kan de inzet van bassins als waterberging het risico op wateroverlast enorm terugdringen. De polder – waarvan 70% is volgebouwd met kassen – telt volgens Delfland zo’n honderd bassins. Het merendeel daarvan is niet altijd volledig gevuld, ook niet in de vaak natte zomermaanden. Toch valt er onder kwekers enige huiver te bespeuren als het gaat om de bereidheid hun bassin ter beschikking te stellen. Die terughoudendheid is begrijpelijk want voor een kweker is de hamvraag: wat gebeurt er als de verwachte hoosbui uitblijft? Valt er dan binnen afzienbare tijd nog genoeg neerslag om het waterpeil in mijn bassin terug te brengen op het voor de teelt noodzakelijke peil? Met name voor kleinere bedrijven – die vaak niet beschikken over een alternatieve gietwaterbron, zoals een installatie voor omgekeerde osmose – is dat belangrijk. Blijft de verwachte hoosbui uit of valt er na een hoosbui onvoldoende ’aanvullende neerslag’, dan is een klein bedrijf met tekort aan bassinwater aangewezen op het gebruik van oppervlaktewater of leidingwater, wat vaak geen ideale alternatieven zijn. Uit de proef bij Lans blijkt dat een teler vooral in het voorjaar, als het gietwaterverbruik relatief hoog is, liever geen risico neemt en niet al te veel water uit zijn bassin zal willen aflaten. In de loop van de zomer, als het gietwaterverbruik lager is, kan er meer risico worden genomen. Voor een teler blijft het dus zaak de weersverwachting goed in de gaten te houden. Via de meerdaagse Vakblad voor de Bloemisterij 1 (2014)

BassinWater-Q.indd 9

verwachting kan een teler ’s zomers vaak al een zwaar regengebied tijdig zien aankomen. Uit de proef bij Lans blijkt echter dat een teler het besluit om water uit zijn bassin af te laten, uiteindelijk pas enkele uren voordat de te verwachten bui valt, kan nemen. Overigens werd Lans ook door Delfland via sms’jes gewaarschuwd voor in aantocht zijnde hevige neerslag.

Mensenwerk Ondanks het gebruik van computers en sensoren blijft dynamische waterberging in gietwaterbassins mensenwerk. Honderd procent gegarandeerde veiligheid is er niet. Het is immers de teler die bepaalt hoeveel water hij wil aflaten. Ook is het de teler die bepaalt op welk moment hij de kraan openzet. En natuurlijk is ook de weersvoorspelling mensenwerk. Wel kan worden geprobeerd de risico’s zoveel mogelijk terug te dringen. Dat kan door meer bassins in te zetten als waterberging. Zo worden de risico’s voor de telers kleiner en neemt de waterbergingscapaciteit toe. Bovendien krijgt Delfland meer inzicht in de waterbergingscapaciteit van de totale polder. Dat kan ertoe leiden dat individuele telers misschien minder water hoeven af te laten. Ook ontstaat er een beter beeld van heel lokale situaties, zodat maatwerk mogelijk is. Inmiddels is duidelijk dat zowel Delfland als de gemeente Westland een vervolgproject in de Oranjepolder finanancieel willen

Behalve met gietwaterbassins wordt er in het Westland ook volop geëxperimenteerd met andere vormen van innovatieve waterberging. Zo draait er op de Demokwekerij in Honselersdijk een proef met een waterbergend kasdek. Denk ook aan de proef met waterberging in een kelder onder de kas van amarylliskwekerij Vreugdenhil in ’s-Gravenzande, de aquifers van tomatenkwekerij Prominent II in ’s-Gravenzande of de RegelWater-app van de TU Delft. Elke van deze technieken kent voor- en nadelen. Misschien zijn er ook combinaties van technieken mogelijk. Een teler wil weten welke oplossing het beste bij zijn teelten bedrijfssituatie past. Daarbij spelen de investeringskosten een grote rol, een factor waarover nu nog weinig bekend is. Een logische stap zou daarom zijn om telers allereerst goed voor te lichten over de lopende experimenten. Op internet is weliswaar informatie te vinden over de verschillende vormen van waterberging, maar een site waarop al deze technieken naast elkaar staan, zou kwekers een prachtig overzicht bieden. Hier ligt een schone taak voor waterschap, gemeente en LTO Glaskracht. <

In het kort n Uit een recent afgesloten proef blijkt dat gietwaterbassins succesvol kunnen functioneren als waterberging. n Vervolgonderzoek is nodig om te ontdekken hoe deze oplossing op polderniveau uitpakt. n Omdat er ook andere innovatieve vormen van waterberging zijn, is het belangrijk hier een overzicht van te geven zodat telers een helder totaalbeeld krijgen.

24-12-13 12:01

Agnes van Ardenne, voorzitter Productschap Tuinbouw:

’Een uniek kenniscentrum wordt om zeep geholpen’ Per 2014 heeft het Productschap Tuinbouw (PT) al zijn taken overgedragen. Iets waarmee voorzitter Agnes van Ardenne bij haar aantreden in juli 2011 niet had verwacht zich bezig te gaan houden. „Ik heb veel opgebouwd en nog nooit iets afgebouwd, zeker geen levensvatbare organisatie in zeer korte tijd. Een uniek kenniscentrum wordt om zeep geholpen.” Peter van Leth foto: ProductschaP tuinbouw

pvanleth@hortipoint.nl

Bij uw aantreden wilde u het PT moderniseren. Die kans heeft u niet gekregen. Jammer? „Reuze jammer. Stappen voor een moderner en efficiënter PT met een versmald takenpakket waren al afgerond, waardoor het ook voor ondernemers goedkoper werd. Het is een politiek besluit geweest dat wij daar geen uitvoering aan hebben kunnen geven. Begin 2013 hebben we ons gehele pakket aangeboden aan het Topteam van de Topsector Tuinbouw en Uitgangsmaterialen, maar die had geen belangstelling. Zelfs niet om te onderzoeken of het pakket niet binnen zijn visie past. Onbegrijpelijk, omdat de sector hierbij gebaat zou zijn geweest. Nu is alles versnipperd bij diverse organisaties. Ik wijt dat echt aan gebrek aan overtuigingskracht van de voorzitter van de topsector dat hij zijn bestuur er niet in mee kreeg.”

Als de schappen eerder waren gaan moderniseren, hadden ze nu dan nog bestaan? „Dat weet ik niet.”

Denkt u dat de politiek een verkeerde beslissing heeft genomen?

Agnes van Ardenne: „Publiekrechtelijke bedrijfsorganisaties opheffen is een onverstandige en overhaaste beslissing. Het is een politiek besluit over de hoofden van tuinders heen.”

01Ardennelayout.indd 10

„Het is een onverstandige en overhaaste beslissing. Ik heb heel wat regeerakkoorden gezien, maar voor eerst een met een dwingende en dringende datum. Dat in 2014 publiekrechtelijke bedrijfsorganisaties (pbo’s, red.) worden opgeheven. Deze snelheid kwam als een donderslag bij heldere hemel, des te meer omdat wij hierin niet gekend zijn. Ik ben niet tegen opheffen van productschappen, dat is vaker gebeurd, maar wel tegen het schrappen van het geVakblad voor de Bloemisterij 1 (2014)

30-12-13 12:44

hele systeem van pbo’s. Zij staan dicht bij de ondernemers. Dat voormannen in de landen tuinbouw niet massaal tegen dit voorgenomen politieke besluit hebben geageerd, snap ik niet. Als zij dit hadden gedaan dan was het niet in het regeerakkoord gekomen.”

De Nederlandse Akkerbouw Vakbond vraagt in een open brief aan de Tweede Kamer deze beslissing alsnog te heroverwegen. Wat vindt u hiervan? „Ik begrijp het wel, maar het is wel een beetje te laat. Ik deel hun mening dat er nog veel onduidelijkheid is over overname van publieke taken door de overheid en waaraan producentenorganisaties moeten voldoen. Naast dat het te laat is, maakt een eenmansactie ook weinig indruk. Het verbaast me in die zin dat de landen tuinbouw zich niet heeft gemobiliseerd, terwijl dat juist een sector is die bekend staat zich te kunnen mobiliseren indien nodig.”

Heeft het NAV-pleidooi kans van slagen?

U komt zelf uit een tuindersgezin. Kunt u begrijpen dat tuinders niet graag verplicht heffing afdragen? „Ondernemers krijg je niet warm voor een verplichte heffing als ze nut en noodzaak er niet van inzien. Hierover moet helder worden gecommuniceerd. Collectiviteit heeft echter de schoonheid van eenvoud. Als het goed wordt gedaan, heeft iedereen er profijt van. Collectiviteit wekt ook vertrouwen.”

Wat heeft het PT voor tuinders betekend? „Het PT heeft altijd ondernemers bij elkaar gebracht en in contact gebracht met kennisinstellingen en maatschappelijke organisaties. Dit heeft de tuinbouw op een hoger plan getild zowel nationaal als internationaal. Zo’n exclusief kenniscentrum is niet zomaar iets dat je weggooit. Het om zeep helpen ervan in deze tijd van kenniseconomieën is onbegrijpelijk. Het draait al lang niet meer om de kwantiteit in de Nederlandse tuinbouw maar om de kwaliteit waarmee ze voorop kan blijven lopen. Daar heeft het PT een belangrijke rol in gehad.”

het fijn dat tal van nieuwe samenwerkingsverbanden zijn ontstaan in de tuinbouw. In diverse sectoren gaan teelt en handel werken aan vernieuwingen. Dat is helaas niet het geval in de bloemisterij.”

Hadden tuinders niet het recht om PT-reserves gewoon teruggestort te krijgen? „Dat recht bestaat niet. En wat te doen met ondernemers die hebben bijgedragen en inmiddels geen ondernemer meer zijn? Wel zijn we erg zuinig gaan doen. Op een gegeven moment heb ik besloten geen kerstpakketten meer te geven. Dat was echter een stap te ver en dat heb ik teruggedraaid.”

Moet de overheid voor de afbouwkosten opdraaien in plaats van de ondernemers? Het is immers een politieke beslissing. „Het zou redelijk zijn als de overheid een deel van de kosten voor haar rekening zou nemen. Ik zie echter weinig beweging in die richting. Het gaat ten koste van innoveren.”

„Weet ik niet. Heb er ook geen mening over. Het is wel een beetje mosterd na de maaltijd om met een brief te komen als de besluitvorming nagenoeg kant en klaar is.”

Wordt het kind door het afschaffen van het PT niet met het badwater weggegooid?

Hoe nu verder met de verdere afbouw? En wat als de afbouw goedkoper uitvalt dan begroot?

Zijn producentenorganisaties niet zeer afgeslankte pbo’s? En zullen die niet tegen hetzelfde verweer aanlopen?

„De tijd zal dat uitwijzen. Ik hoop dat de tuinbouw zich weet te herpakken. De grote tuinbouwondernemers hebben het PT minder nodig, maar zoveel zijn er niet in de sector. Tuinbouwbedrijven zijn over het algemeen midden- en kleinbedrijven, waarbij collectiviteit behulpzaam kan zijn.”

„Er is nog wat geld over en daarvan moet worden voorkomen dat dat wordt overgedragen aan Economische Zaken. Daar hebben de commissies Sierteelt&Groen en Voedingstuinbouw en het bestuur in 2014 nog een rol in.”

„Dat risico zit erin. Verplicht heffingen opleggen, is geen lang leven meer beschoren. Er zal naar andere wegen moeten worden gezocht om de innovatie- en concurrentiekracht van de Nederlandse tuinbouw handen en voeten te geven. Anderzijds, levend materiaal zit op het snijvlak van publieke en private belangen, zeker als het gaat om voedselveiligheid, volks- en plantgezondheid. Hetzelfde geldt voor energie en CO2. Daarvoor moeten sommige maatregelen kunnen worden afgedwongen. Veel overtuigingskracht is nodig om daar een breed draagvlak voor te realiseren.” Vakblad voor de Bloemisterij 1 (2014)

01Ardennelayout.indd 11

Hoe vindt u dat de afbouw van het PT is verlopen?

Had u achteraf bezien niet liever een andere functie aanvaard dan PT-voozitter?

„De overname van alle taken betekent een hart onder de riem voor de staf van de organisatie. Een staf die wel eens het gevoel kreeg het niet goed te hebben gedaan. Een pluim gaat ook uit naar alle medewerkers. Tien van hen krijgen een nieuwe baan met de overdracht van ruim dertig activiteiten. Ondernemers zullen nu zelf moeten bijdragen om die activiteiten continuïteit te geven. Dat zal niet altijd makkelijk zijn. Verder is

„In mijn leven heb ik veel opgebouwd en nog nooit iets afgebouwd, zeker geen levensvatbare organisatie in zeer korte tijd. Daarvan heb ik veel geleerd en heb zeker geen spijt. Ik ga me nationaal en internationaal bezig houden met biobased economy, een strategisch vraagstuk dat dankzij het PT op mijn pad is gekomen. We kunnen zelf veel verzinnen, maar we worden uiteindelijk geleid. Zo voel ik het.”

24-12-13 12:01

Vragen Stuur uw vragen naar Postbus 9324, 2300 PH Leiden. U kunt ook bellen, faxen of mailen: Peter van Leth, 071-56 59 688, pvanleth@hortipoint.nl

Hoe ga ik mijn goede voornemens halen? Voor 2014 heb ik ambitieuze voornemens met ons bedrijf. Tijdens onze eindejaarsborrel in december heb ik mijn plannen verteld. Deze plannen vragen het nodige van iedereen, waarbij een belangrijke rol is weggelegd voor mijn leidinggevenden. Zij zullen komend jaar belangrijke veranderingen moeten doorvoeren. Nu twijfel ik of al mijn leidinggevenden hiertoe wel in staat zijn, maar ik wil ze wel een kans geven. Moet ik nu al duidelijk zijn over mijn twijfels?

ls u er nu al van overtuigd bent dat het sommige leidinggevenden, ook met eventuele extra begeleiding of scholing, niet gaat lukken om aan uw verwachtingen te voldoen, dan is het de vraag of u ze een kans moet geven. U belast hen dan met iets, waar u zelf niet in gelooft en zijzelf misschien ook wel niet. Het is dan vooral belangrijk om hierover een goed gesprek met de betrokkenen aan te gaan. U vertelt daarin op welke competenties van de leidinggevenden er dit jaar een groot beroep zal worden gedaan, dat u van mening bent dat zij daar nu niet toe in staat zijn en dat u het daarom ook niet van hen wilt vragen. Vervolgens zult u met ieder van hen moeten zoeken naar passende oplossingen. Als u echter een leidinggevende het voordeel van de twijfel wilt geven, dan is het essentieel dat u daar ook voor de volle honderd procent voor kiest. Dat betekent dat u er ook zelf in gelooft dat hij uiteindelijk aan uw verwachtingen gaat voldoen.

Duidelijkheid en vertrouwen Om uw leidinggevenden een echte kans te geven, zult u duidelijk moeten zijn over wat u precies van hen verwacht en zult u ook met elke individuele leidinggevende moeten bespreken op welke punten hij nu nog niet aan uw verwachtingen voldoet. Het gaat dan om concrete aspecten van het functioneren.

01vragenl.indd 12

IllustratIe: Peter moorman

Daarnaast is het goed om te bespreken wat hij hierbij van u kan verwachten in de zin van extra begeleiding, feedback of scholing. Deze duidelijkheid is wezenlijk anders dan open te zijn over uw twijfels of het de ander wel zal gaan lukken aan uw verwachtingen te voldoen. Wanneer u daarover uw twijfels uit, zegt u eigenlijk: „Ik heb er niet zoveel vertrouwen in, maar we zien wel”. En vertrouwen van de directeur in zijn eigen leidinggevenden is één van de meest belangrijke factoren voor het op gang brengen van gewenste ontwikkelingen. Omgekeerd zal het overbrengen van uw twijfels er voor zorgen dat het kunnen voldoen aan uw verwachtingen voor de betreffende leidinggevende een onneembare hindernis wordt. Het verschil in uitwerking op de ander wanneer er wel of juist geen vertrouwen wordt overgebracht, is buitengewoon groot en niet te onderschatten.

Uitdaging Dat maakt het dus lastig voor u als directeur: u wilt iemand een kans geven terwijl u twijfelt aan zijn capaciteiten. Het is in dit geval verstandig om vooraf te bedenken welke inspanningen er van u en uw leidinggevende wordt gevraagd om tot de gewenste ontwikkeling te komen. En vervolgens of het reëel is om deze inspanningen van hem te vragen. Op het moment dat u daar ’ja’ tegen zegt is het belangrijk dat u uw vertrouwen op hem overbrengt. Dat doet u door aan te geven er zelf in te geloven. Kortom: voor het realiseren van uw goede voornemens is het werken vanuit het juiste vertrouwen misschien wel de meest doorslaggevende factor voor succes. Hanneke Westerop, training & advies aan leidinggevenden in de agrarische sector, info@hannekewesterop.nl

Vakblad voor de Bloemisterij 1 (2014)

24-12-13 12:01

Gewasbeschermingsmonitor vervangt gewasbeschermingsplan

Gewasbeschermingsmonitor is beter op praktijk gestoeld

foto: VakBlad Voor de Bloemisterij

Volgens Tiny Aerts van LTO Glaskracht Nederland sluit een gewasbeschermingsmonitor naadloos aan op hoe bloemisterijtelers hun geïntegreerde bestrijdingsstrategie registreren. Van deze verplichting zullen zij dus niet wakker liggen.

Peter van Leth pvanleth@hortipoint.nl

ndernemers worden vanaf teeltseizoen 2015 verplicht tot een zogenoemde gewasbeschermingsmonitor. Dit als alternatief voor het verplichte gewasbeschermingsplan. Dit schrijft staatssecretaris Dijksma van Economische Zaken in een Kamerbrief, die vlak voor kerst verscheen (zie kader).

Onwerkbaar „Bij een gewasbeschermingsplan worden ondernemers vooraf geacht hun geïntegreerde bestrijdingsstrategie uit de doeken te doen. Alsof ze in een glazen bol kunnen

De Europese verplichting om geïntegreerde bestrijding te registreren denkt staatssecretaris Dijksma beter te bereiken met een gewasbeschermingsmonitor dan een gewasbeschermingsplan.

kijken? Dat werkt niet”, redeneert Tiny Aerts, portefeuillehouder gewasbescherming bij LTO Glaskracht Nederland. Hij verwoordt daarmee een standpunt dat al langer bekend is. In 2005, toen een gewasbeschermingsplan verplicht werd, kwam reeds in een enquête van DLV en CLM naar voren dat een gewasbeschermingsplan niet echt de leidraad van glastuinders is voor hun geïntegreerde bestrijdingsstrategie. Als ze het al jaarlijks opstellen, laten ze het gedurende het seizoen links liggen, bevestigen diverse adviseurs waarmee ze hun gewasbeschermingsaanpak vooral afstemmen. Het plan is ook door veel

Achtergrond Achteraf verantwoording geïntegreerde bestrijding In een gewasbeschermingsmonitor legt een ondernemer achteraf verantwoording af over zijn geïntegreerde gewasbeschermingsstrategie. Hierin moet in ieder geval zijn opgenomen de verplichte registratie van ingezette chemische gewasbeschermingsmiddelen en alle andere (niet-chemische) genomen maatregelen tegen ziekten en plagen gedurende het teeltseizoen. Hieronder vallen teeltfrequentie, vruchtwisselingsplan, rassenkeuze, toedieningstechnieken, waarschuwings- en adviessytemen en biologisch

Vakblad voor de Bloemisterij 1 (2014)

01gwb-monitor.indd 13

en mechanische gewasbeschermingsmaatregelen. Op basis van de monitor kan de teler zijn strategie voor het nieuwe seizoen bepalen. Naast het opstellen van een gewasbeschermingsmonitor zullen veel ondernemers hun kennisniveau van geïntegreerde gewasbescherming moeten vergroten. Minimaal twee van de vier verplichte bijscholingsbijeenkomsten voor het verlengen van de spuitlicentie zullen als thema geïntegreerde gewasbescherming moeten hebben.

ondernemers nooit serieus genomen, omdat het bij wijze van spreken op een sigarendoos is op tekenen. In de evaluatie van de eerste nota duurzame gewasbescherming rapporteert het Planbureau voor de Leefomgeving dezelfde conclusies naar Dijksma. Voor de bewindsvrouw reden om samen met LTO Nederland en Agrodis naar alternatieven te zoeken.

Geen probleem De registratiesystemen die de meeste bloemisterijtelers gebruiken, sluiten naadloos aan bij de verplichting van een gewasbeschermingsmonitor, redeneert Aerts. Hij ziet dat als een compliment naar de sector toe, die het blijkbaar al jaren goed op orde heeft. Aerts hoopt dat ondernemers deze duurzame manier van telen nu ook meer gaan profileren naar markt en maatschappij. Positief in de plannen van Dijksma vindt de LTO-voorman verder dat ook gewasbeschermingsadviseurs vanaf 2015 in het bezit moeten zijn van een spuitlicentie en zodoende op de hoogte zijn van de laatste ontwikkelingen rond geïntegreerde gewasbescherming. „Nu zullen de meeste adviseurs voldoende kennis hebben van geïntegreerde gewasbescherming, maar een verplichting de kennis up to date te houden, daar doen telers altijd hun voordeel mee.” <

24-12-13 12:02

Leukste tuincentrum, supermarkt en bouwmarkt van Nederland Consumenten konden onlangs hun stem uitbrengen op hun favoriete tuincentrum, bloemensupermarkt en bouwmarkt van Nederland. De winnaars zijn bekend. Drie winnaars aan het woord over de verkiezing die was georganiseerd door FloraHolland, en hun succesformule. Cindy van der Zwet cvanderzwet@hortipoint.nl

Peter Boers van Tuincentrum Boers in Maasdijk:

’Persoonlijke aandacht voor klanten is belangrijk’ zelfstandig tuincentrum. Voor de inkoop van dode materialen zijn zij aangesloten bij Garden Retail Services. De inkoop van groen verzorgt Boers zelf. Hij gaat twee tot vier keer per week, afhankelijk van het seizoen, naar de klok in Naaldwijk. „Je moet een aantal dagen in de week gaan om een assortiment bij elkaar te krijgen, maar ik kan met het aanbod prima uit de voeten. Voor mij is de klok ideaal, omdat ik maar een paar minuten hoef te rijden. Het kost mij niet veel tijd.” ’s Ochtends vroeg loopt hij altijd de aanvoer door en dat is volgens hem wel noodzakelijk. „Ik heb een voorkeur voor bepaalde kwekers en weet ook van wie je beter niet kan kopen.”

Nieuwbouw „Ik vind het een fantastisch stuk waardering van onze klanten voor het werk waar wij dagelijks mee bezig zijn”, zegt Peter Boers over het winnen van de verkiezing. Boers is eigenaar van het gelijknamige tuincentrum in Maasdijk en is onlangs door consumenten uitgeroepen tot het leukste tuincentrum van Nederland. Boers vindt de kleinschaligheid van het tuincentrum belangrijk. „We zijn de laatste jaren in omvang toegenomen, maar we proberen de sfeer van het kleinschalige tijdens vast te houden. Persoonlijke aandacht voor de klanten

verkiezing FH.indd 14

vinden mijn vrouw Marjan en ik heel belangrijk. Daar zit voor een groot stuk onze kracht in”, geeft hij aan. Boers is zelf dagelijks op de werkvloer aanwezig en kent zijn klanten. Hij heeft een vaste kring opgebouwd; veel klanten komen al jaren over de vloer. „We krijgen leuke reacties en klanten feliciteren ons nog geregeld. Het is genieten. Klanten zijn er trots op dat ’hun’ tuincentrum gewonnen heeft. De gunfactor is hoog”, ervaart Boers. Bij tuincentrum Boers staat het groen op de eerste plek: 66% van de omzet komt uit deze productgroep. Het is een

Boers is tevreden met hoe het momenteel met het tuincentrum gaat. De crisis is volgens hem wel merkbaar, maar de nieuwbouw heeft een positieve uitwerking op het klantenbestand gehad. „Vorig jaar hebben we nieuw gebouwd en de mensen praten weer over je. Dat is altijd goed. Wij adverteren nooit, we moeten het echt van de mond-totmondreclames hebben.” Ook de verkiezing van het leukste tuincentrum heeft volgens hem een positieve bijdrage geleverd. „We kijken met een goed gevoel terug op het afgelopen jaar en zien uit naar 2014.” < Vakblad voor de Bloemisterij 1 (2014)

24-12-13 12:02

Jarno Harink van bouwen woonwarenhuis Boer Staphorst:

’Planten sluiten aan op onze formule’ Foto’s: FloraHolland

Bij bouwen woonwarenhuis Boer Staphorst maken planten standaard deel uit van het assortiment. Elke dag hebben klanten een brede keus. Volgens Jarno Harink sluit deze categorie goed aan op de formule. Boer Staphorst wil een unieke winkelbeleving creëren voor klanten en daar passen planten volgens hem goed bij. „Wij hebben een grote woonafdeling en onze klanten zijn op zoek naar inspiratie. Zij lopen ook graag even over onze plantenafdeling heen.” Op een drukke zaterdag krijgt de bouwmarkt zo’n 1.500 bezoekers over de vloer. Veel van die mensen zijn volgens Harink een dagje uit. „Ten opzichte van een Gamma en Praxis bieden wij meer en daar ligt onze kracht.” Dat is volgens hem ook de reden dat zij bij de verkiezing in de prijzen zijn gevallen. Harink is blij met de prijs. Op Facebook en Twitter heeft de bouwmarkt hier aandacht aan besteed en ook in de pers zijn berichten verschenen. „Het heeft veel leuke reacties gebracht. Je bent weer onder de aandacht. Op deze manier kunnen wij kenbaar

maken dat wij ook planten onder dit dak verkopen.”

Geen tuincentrum Boer Staphorst heeft een uitgebreide groenafdeling met kamerplanten, buitenplanten, tuinbemesting, middelen voor ziektebestrijding en tuindecoratie. Een deel van het assortiment wordt bepaald door de seizoenen. „Wij zijn geen tuincentrum, maar kunnen redelijk goed meekomen op het gebied van planten.” Wel is het een arbeidsintensieve productgroep. Seizoensafhankelijk zijn er dagelijks twee tot vier mensen mee bezig. „Zij hebben een groene achtergrond en zorgen ervoor dat alles goed gepresenteerd staat.” Boer Staphorst is aangesloten bij Life & Garden. Die geeft suggesties voor het assortiment. Met haar folder bepaalt deze

organisatie voor een deel welke acties er gedraaid worden. „Life&Garden koopt die acties in. Door hun schaalgrootte kunnen zij goede afspraken maken. Verder bestellen wij ook zelf planten bij Waterdrinker. We willen graag zelf ons assortiment samenstellen en uniek zijn. Daarin schuilt onze kracht.”

Nico de Haan, categorymanager bij supermarkt Deen:

’We geven veel meters voor bloemen en planten weg’

„Zo’n verkiezing is hartstikke leuk. Onze klanten hebben geoordeeld en deze verkiezing geeft aan dat zij betrokken zijn en het bloemen- en plantenschap echt waarderen”, geeft Nico de Haan, categorymanager bij Deen aan. Deze supermarkt valt voor de vierde keer met haar bloemenschap in de prijzen. Ditmaal ging de eerste prijs naar vestiging Medemblik. In deze supermarkt is veel ruimte voor bloemen en planten Vakblad voor de Bloemisterij 1 (2014)

verkiezing FH.indd 15

ingeruimd. „Het is een goedlopend filiaal. Wij geven altijd best veel meters weg voor bloemen en planten. Die ruimte zouden we ook voor kruideniersartikelen kunnen reserveren, maar daar kiezen we niet voor.”

Gezelligheid „Wij vinden dit een belangrijke afdeling, omdat het voor gezelligheid en plezier zorgt

op de winkelvloer. Het is een visitiekaartje”, legt De Haan uit. Onlangs opende Deen in Amsterdam nog een vestiging. Ondanks de aanwezigheid van bloemenwinkels en andere supermarkten in de buurt is er ook hier weer een grote bloemen- en plantenafdeling. De inkoop van bloemen en planten organiseert Deen centraal. Het grootste deel wordt op de klok gekocht en vervolgens verwerkt in Hoorn. Deen legt weinig handel vooraf vast. „Voor de klok ben je altijd het goedkoopste uit. Zo hebben we altijd de handel voor een aantrekkelijke prijs in het schap. Op dit punt kunnen wij ons onderscheiden”, weet De Haan. Een andere onderscheidende factor is volgens hem dat de bloemen- en plantenafdeling altijd bemand wordt door deskundig personeel. Medewerkers krijgen een vakopleiding en leren hoe ze een mooi boeket kunnen mengen. In de week na de verkiezing bood de keten een speciaal feestboeket aan haar klanten aan. In een week tijd werden er hiervan 20.000 van verkocht. „Zo wilde wij onze klanten bedankten. Het is extra leuk dat we er zoveel van verkocht hebben”, aldus De Haan. <

24-12-13 12:02

Exporteurs over 2014:

Een jaar van vooral onzekerheden Het was zelden zo lastig om een voorspelling te doen voor een nieuw jaar. De glazen bol is wazig van de onzekerheden. Zal het voorzichtige economische herstel ook het consumentenvertrouwen doen toenemen? Blijven groeimarkten doorgroeien, hebben krimpers de bodem bereikt? Exporteurs wagen zich aan een voorzichtige vooruitblik voor 2014. Astrid Zoumpoulis bloemisterij@hortipoint.nl

a drie jaar van lichte groei moet de handel dit jaar toch weer met een min afsluiten. Tot en met eind oktober kromp de exportwaarde met 4%. Alleen in 2009 werd een dergelijke terugval geëvenaard. En dat terwijl de Europese economie nu juist tekenen van herstel vertoont. De cijfers over 2013 scheppen meer verwarring dan bevestiging: het sterke Duitsland toont een dikke min, Rusland stabiliseert na jaren van wildgroei en een land als Polen presteert juist bovengemiddeld goed. Eén ding is zeker: zekerheden bestaan niet meer. De economie in de Europese Unie zal volgens Brussel groeien met 1,4% in 2014. ABN Amro voorziet dat de euro ten opzichte van de dollar verzwakt en dat het consumentenvertrouwen licht zal stijgen. Daaruit concludeert de bank dat de afzet van bloemen en planten beperkt zal groeien. De verwachtingen van exporteurs zelf lopen sterk uiteen. De één spreekt van een kleine krimp, de ander van nulgroei. Weer een ander ziet broos herstel tot een groei van minimaal 5%. In Zuid-Europa voorziet niemand belangrijke veranderingen; bedrijven steken daar volgend jaar weinig energie meer in. De Oost-Europese markt is verre van stabiel maar heeft nog wel potentie, zo zeggen exporteurs. Veel hangt af van wat Duitsland als grootste afzetmarkt gaat doen. „De cijfers staan in Duitsland op groen, maar de export hapert. Terwijl het land zou moeten bulken van zelfvertrouwen, wordt men er juist voorzichtiger,” geeft Fred Verdel van Verdel Bloemenexport aan. Consumenten laten zich er blijkbaar niet leiden door de krachtige macro-economie, maar door gebrek aan vertrouwen in hun eigen

Handel 2014.indd 16

micro-economie. In veel andere afzetlanden geldt hetzelfde. Vaak profiteert de sierteelthandel pas jaren later van een opleving in de economie.

DFG verwacht 5% groei Dutch Flower Group, in 2013 uitgegroeid tot een familie van 30 handelsbedrijven, is als grootste speler in de markt toonaangevend voor de Nederlandse export. Het concern wist in 2013 nog 15% meer omzet te maken: 5% door het toevoegen van twee nieuwe bedrijven onder de DFG-paraplu en 10% door nieuwe klanten, bijvoorbeeld na de val van Ciccolella en Florimex. Voor volgend jaar wordt een autonome groei van 5% verwacht, gerealiseerd door eenzelfde aantal bedrijven. Marco van Zijverden, CEO van de DFG, denkt dat 2014 voor de totale branche een keerpunt wordt. „We hebben het dieptepunt gehad. Als in 2014 het consumentenvertrouwen stijgt, wordt het voor de handel makkelijker om omzet te genereren. Op de meeste afzetbestemmingen voorzie ik stabilisering tot lichte groei. Het aantal faillissementen in de branche zal afnemen, evenals de vraag naar aansluiting bij onze groep. Wel zal de samenwerking tussen veredelaars, kwekers, handelsbedrijven en klanten intensiveren. Zodat we op de langere termijn de keten met elkaar zo efficiënt en marktgericht mogelijk kunnen organiseren en de consument met betere concepten kunnen bedienen.”

Jaar van herbezinning 2013 heeft pijnlijk duidelijk gemaakt hoe kwetsbaar de sierteelthandel in feite is. Een

koud voorjaar kan tragische gevolgen hebben, een keten als Praktiker valt om en enorme productstromen raken hun bestemming kwijt, verkiezingsperikelen in Kenia zetten zomaar een rem op de import. Het heeft veel bedrijven aan het denken gezet. Carlo Nuijten van Dames Plants: „Toen Ciccolella omviel, was binnen een paar dagen de koek verdeeld. Het toont maar weer aan hoe inwisselbaar het gros van de handelsbedrijven is. Dat zegt iets over ons. Welke unieke waarde voegen we nu eigenlijk toe? Daar zal elk bedrijf de komende tijd een passend antwoord op moeten vinden en daar kracht aan gaan ontlenen. Wij gaan ons juist op bestaande markten profileren als fijnmazig logistiek dienstverlener en als partner met kennis van zaken. De kansen liggen voor ons vooral bij tuincentra en minder bij superen bouwmarkten.”

Groeilanden stabiliseren Ook exporteurs op groeilanden als Zweden en Noorwegen zijn niet bijzonder positief in hun voorspellingen. Xander van Reisen van Noviflora: „Ik verwacht in 2014 geen wezenlijk herstel. De laatste maanden van dit jaar zaten zelfs groeimarkten als Zweden en Noorwegen weer flink in de min bij de afname van planten. De markt zal daar volgend jaar lang niet zo sterk meer groeien als in de afgelopen jaren. De consumptie is gestokt en er valt niet veel lokale productie meer te verdringen.” Van Reisen hoopt dat eindklanten volgend jaar weer wat lef durven te vertonen en de concurrentiestrijd niet meer alleen op prijs zullen voeren. „Als ze weer fatsoenlijke handel voor een redelijke prijs durven te verkopen, zal de markt er Vakblad voor de Bloemisterij 1 (2014)

24-12-13 12:03

Column IllustratIe: JOhn JennIssen

Feico Smit feicosmit@yahoo.com

Oeganda

Genieten in Afrika

Wat gaat dit jaar brengen voor de sierteelthandel? De glazen bol is wazig van onzekerheden.

gezonder uit gaan zien.” Noviflora kiest voor een vaste koers, ondertussen wel constant aan de knoppen draaiend. „Op de automatische piloot red je het niet. We moeten steeds bewuste keuzes maken en flexibel kunnen schakelen. Maar gekke bokkesprongen maken we niet,” aldus Van Reisen.

Groei noch krimp Bij de traditionele bloemenhandel is de stemming wisselend. Bram de Mooij, lijnrijder op Engeland, gaat ervan uit dat hij en zijn collega’s hooguit op stabilisatie kunnen rekenen. „Veel slechter dan nu kan het niet worden op Engeland. We hebben te maken met slechte betalingen, steeds frequentere, kleine koopjes, een wisselende koers van het pond, concurrentie van exporteurs met webshops en moeilijke financiering. Er zullen zeker lijnrijders gaan afvallen het komende jaar.”

Onzekerheid over FloraHolland Onzekerheid is er ook als het gaat om de commerciële plannen van FloraHolland voor het komende jaar. Er gaan diverse geruchten de ronde die er op duiden dat FloraHolland afzet probeert te binden waarin de handel geen rol vervult. Zoals met de detaillistenklok en de bloemistenwebshop, door het actief promoten van KOAVakblad voor de Bloemisterij 1 (2014)

Handel 2014.indd 17

aansluitingen bij eindklanten, met mogelijke handelsactiviteiten op de locatie Bleiswijk. De veiling spreekt deze geruchten weliswaar tegen, of legt ze anders uit, maar zet tegelijkertijd ook nog geen duidelijke koers uit. De handel leeft daardoor in onzekerheid. „Kwekers roeren zich al op eigen kracht op onze exportmarkten, nu lijkt ook de veiling steeds meer die richting op te gaan. Maar beide partijen beschikken niet over de kennis en de diensten die wij handelaren te bieden hebben. Als je in de keten niets hebt toe te voegen, heb je er ook niets te zoeken,” zegt Fred Verdel erover. Ook Carlo Nuijten heeft geen goed woord over voor deze ontwikkeling. „De veiling gaat steeds actiever de boer op met KOA en dat heeft me zeker al twee klanten gekost. Ze zijn met KOA zelf hun inkopen gaan doen en laten de handel door een transporteur bezorgen. Het is toch van de gekke dat de veiling onze klanten rechtstreeks gaat beleveren terwijl we hen huur betalen om dat werk te doen.” Xander van Reisen hoopt vooral op duidelijkheid. „Er wordt flink om de hete brij heen gedraaid. De onduidelijkheid over de koers die FloraHolland gaat varen, schept onzekerheid in onze branche. Zolang de veiling zich niet duidelijk uitspreekt over de richting die ze in wil slaan, komen veel ontwikkelingen en beslissingen in onze branche in de wacht te staan.” <

In 2013 ben ik voor de derde keer naar Afrika verhuisd. Na twee maal Kenia is het nu buurland Oeganda. Een heerlijk land om te wonen en te werken. Op 2 januari vorig jaar zat ik in het vliegtuig om alvast te beginnen. Mijn vrouw en onze twee dochters zouden dan in juli komen tijdens de zomervakantie. School afmaken in groep 8 van de basisschool en de brugklas was een voorwaarde om de verhuizing in gang te zetten voor onze meiden. Ze gaan nu naar de internationale school in Kampala en zijn ondertussen goed gewend en spreken mooi Engels. Thuis was het eerst zeven weken kamperen op wat geleende stoelen en bedden tot de container kwam. Gelukkig had ik al aardig wat Afrika-ervaring opgedaan. Begin jaren negentig ben ik begonnen voor Bloemenveiling Holland als eerste buitenlandse vertegenwoordiger. De tweede keer Kenia was voor een breedingbedrijf in rozen. Daarna nog een half jaar Portugal en toen de handel in van potplanten in Nederland. Ik heb zo ongeveer de hele keten gehad behalve de retail, maar dat is ook niet echt mijn ding. Werken en wonen in Afrika is toch wel iets heel moois en bijzonders. Sommigen gruwelen ervan, anderen vinden het spannend, ik geniet. De mogelijkheden en onmogelijkheden liggen hier heel dicht tegen elkaar. Veel dingen zijn met elkaar verweven. Je moet zaken in een Afrikaans perspectief kunnen zien en toch Europees blijven denken, tenslotte maken we hier een Europees topproduct. Dat is wel eens lastig uit te leggen aan mensen hier die niet snappen dat wij het mooi vinden een bos bloemen op tafel te zetten of onze tuin mooi te maken met planten in het voorjaar. Een Afrikaan plant in zijn tuin een bananenboom want die produceert voedsel en wat je niet opeet verkoop je in je stalletje voor je huis. Iedere Oegandees probeert dan ook altijd wel wat aan de man te brengen. Met name fruit en groenten die hier in overvloed groeien. Maar ook stroomoplaadpunten voor de zo geliefde mobiele telefoon doen het goed. Afrika is pas echt in een stroomversnelling gekomen toen de mobieltjes er kwamen. De hele dag hangen ze hier aan de telefoon want dan ben je een hele vent, dat er ook nog gewerkt moet worden vergeten ze dan maar vaak even. Feico Smit is algemeen directeur Royal van Zanten Oeganda

24-12-13 12:03

Kwekerij van Aart Nugteren in Zimbabwe was maandenlang bezet

’Ze dreigden me te doden’ foto: Arne DoornebAl

’De bezetting is voorbij,’ meldde een blije Aart Nugteren onlangs vanuit Zimbabwe. Toen het Vakblad hem in februari 2013 op zijn rozenkwekerij Luxaflor bezocht was er helemaal geen sprake van een bezetting. Wat was er aan de hand?

Arne Doornebal bloemisterij@hortipoint.nl

Aart Nugteren: „De bezetting heeft me zeker een half miljoen dollar gekost.”

Hoe gaat het met u? „Uitstekend. Halverwege vorig jaar is onze farm een aantal maanden bezet geweest door een Zimbabwaans parlementslid. Zij ging op onze farm wonen met haar zoon en een stuk of 25 andere mensen. We hebben de slag nu gewonnen.”

1 juli en 12 november heb ik geen voet op kwekerij gezet, maar heb ik geprobeerd het bedrijf via tussenpersonen draaiende te houden.”

In februari was er nog geen sprake van een bezetting. „Klopt. Maar er was wel al sprake van een invloedrijke dame die haar oog op ons bedrijf had laten vallen. Toen ik in juni in Nederland was, kwam ze opeens met een groepje mannen naar de farm. Ze ging er wonen met haar zoon, die vrij radicaal is. Ze claimde dat het bedrijf van haar was.” Wat kon je daar tegen doen? „Hoewel er zo’n 600 à 700 van onze personeelsleden, dat is inclusief hun families, op Luxaflor wonen slaagden de bezetters er met veel intimidatie toch in de boel over te nemen. Ze claimden een brief te hebben waarin stond dat het bedrijf aan hen was toebedeeld. We hebben het probleem via de gerechtelijke weg op willen lossen, en dat duurde lang.” Kon u in die periode naar uw bedrijf toe? „Nee, dat was te gevaarlijk. Ze dreigden me in elkaar te slaan of dood te schieten. Tussen

Zimbabwe.indd 18

Hoe ging dat dan? Lacht: „We hebben een list bedacht. We hebben de bezetters het idee gegeven dat ze de controle over het bedrijf hadden. Zo is de Nederlandse afnemer van de rozen, Global GF Trading van Danny Zandbergen, doorgegaan met bloemen van hen te kopen. Maar die gaf maar een klein deel van het geld aan de bezetters, de rest bleef ik beheren om het management door te blijven betalen. Ook de veiling en andere personen deden mee. Pas na enige maanden kwamen de bezetters, die geen verstand hebben van een bloemenbedrijf, er achter dat ze de controle helemaal niet hadden.” Hoeveel schade heeft u geleden? „Tenminste een half miljoen dollar. Dat was onder andere door bloemen die we kwijt geraakt zijn en schade aan de gewassen. Begin mei lag de productie al een tijdje stil vanwege de eerste bezetting, die zeven dagen duurde. Later daalde de export flink. Veel is ook kapot gemaakt door de bezetters en enkele van onze eigen personeelsleden die met hen samen gingen spannen. We hebben flinke kosten gemaakt om alles weer recht te zetten.”

Is het mogelijk om je recht te halen in Zimbabwe? „Uiteindelijk is dat ons gelukt. We kregen documenten in handen waaruit bleek dat wij wel degelijk eigenaren van Luxaflor zijn, en dat de bezetters te weinig verstand van de bloemenbusiness hebben om ons bedrijf in te mogen pikken. De bezetters zijn door ons eigen personeel, samen met de politie, weggestuurd.” Wat gaat u nu doen? „Er staat nog steeds 10 ha rozen, middelgrootbloemig. Mogelijk wil ik het assortiment uitbreiden naar een wat grotere knop. En als het even kan meer hectares in productie brengen.” De verkiezingen dit jaar zijn rustig verlopen en werden – volgens waarnemers op oneerlijke manier – gewonnen door zittend president Robert Mugabe. Brengt dat rust? „Zeker. Niemand denkt dat de verkiezingen eerlijk waren, maar er was tenminste geen geweld zoals in 2008. Mugabe’s partij heeft de macht weer stevig in handen en ik verwacht daardoor een rustige periode. Zimbabwe kan daarin opbloeien, mits het Westen besluit om weer met het regime van Mugabe samen te werken. Het land snakt daarnaar.” <

Vakblad voor de Bloemisterij 1 (2014)

30-12-13 12:50

Markt Klok prijsbeelden Groene planten

’11/’12

’12/’13

2013

’11/’12

Middenprijs in centen

35 30 25 20 15

Bloeiende planten ’12/’13

150

140

130

130 120 110 100

De week voor kerst waren de prijzen voor snijbloemen gemiddeld een stuk hoger dan in 2011 en 2012.

’12/’13

2013

120 110 100 90

40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 1 week

’11/’12

2013

160

Middenprijs in centen

Snijbloemen

40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 1 week

De prijzen voor groene planten bleven in week 51 achter bij voorgaande jaren.

40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 1 week

Bloeiende planten zetten de dalende lijn van afgelopen weken door. Zo slecht als vorig jaar werd het niet in week 51. Bron: FloraHolland

de week van de Keniaanse teler

Simon van der Burg:

’Wat ben ik blij dat ik nog steeds in de klok geloof!’

Foto: SVS

Bedrijf: Timaflor Week: 51

Maandag „Ik mag uitslapen, de veilingklok begint hier om 8.00 uur. Ik denk soms dat ik de enige ben die nog in de klok gelooft, en we hebben het er vaak over met Fresco hoe lang het duurt voordat we weer een eigen klok hebben. Ook FloraHolland schijnt niet meer te geloven in het instrument waarmee ze groot zijn geworden. Hier in Kenia verzinnen ze de vreemdste capriolen om rommelaars binnen te halen. Weggegooid geld. We staan op klok 12 op pole position: de eerste klap is een daalder waard.”

Dinsdag „Ik heb in het weekend alle kassen al gezien, want ik hoop voor de kerst wat extra bloemen te hebben, ook al zijn we hier compleet afhankelijk van het weer. Het is al weken koud en donker, dus een klein beetje zon kan heel veel doen. In de middag bezoek van een kassenbouwer uit Ethiopië. Ik vraag me af wat zo’n man hier komt doen, we hebben al zes kassenbouwers. Maar Ethiopië schijnt toch niet zo heilig te zijn als heel veel doen voorkomen.”

Woensdag „Wat worden we verwend. Niet alleen op klok 12 ook op 11. Samen met Vakblad voor de Bloemisterij 1 (2014)

Markt-1-prijsbeelden-nw.indd 19

mijn vrouw op de ’tribune’ thuis. Wat kan het leven soms vervelend zijn. KOA was toch wel een uitvinding. Stokman met de heren Van der Pol komen op bezoek en we praten over een nieuwe onderstam. Heel Kenia staat op ’Natal Briar’, en deze heren hebben wat ze ’pro 3’ noemen, een betere, meer bloemen en meer lengte. En ja, wij hebben 1 ha op proef en de eerste tekenen zijn spectaculair. Hoe ga je dit beschermen?”

Donderdag „Gisteren de laatste acht wagens naar het vliegveld, vandaag landt alles op Amsterdam. Als Fresco een beetje zijn best doet op tijd voor de vrijdagklok. Onze vrachtwagens zijn inmiddels 6 en 7 jaar oud, dus tijd om ze in te ruilen voor een paar nieuwe. Inmiddels begint mijn koffietafel aardig vol te raken met kerstgeschenken en het lijkt wel weer meer dan andere jaren. Niet alleen kalenders, ook volop wijn en whisky.”

Vrijdag „Vandaag wordt het land uitgemeten voor de volgende 20 ha. Het ene stuk is nog mooier dan het andere en met een nieuwe manager heeft iedereen er weer zin in. Het is nog geen 10.00 uur en de veiling is klaar, wat ben ik blij dat ik nog steeds in de klok geloof, de beste kerst allertijden. 2014 dat belooft nog wat.”

24-12-13 12:03

In de grafieken wordt de procentuele verandering (= index) weergegeven van de prijs en de totale aanvoer ten opzichte van vorig jaar.

Martĳn Bentvelsen martĳnbentvelsen@ﬂoraholland.nl

Snijbloemen

Snijbloemen vraag komt laat op gang

Ontwikkelingen afgelopen zes weken 2013 t.o.v. 2012 150

in procenten

125

100

Aanvoer index

51 week

Prijs index

De vraag naar bloemen voor kerst kwam pas echt goed op gang in de laatste week voor kerst. In week 51 kwam de middenprijs uit op 35 cent, 7 cent hoger dan de week ervoor. Ook vergeleken met 2012 was er een flinke plus van 5 cent. Dat de vraag meer is verschoven naar de derde adventweek is goed terug te zien bij hippeastrum. In één week tijd steeg de prijs met 10 cent. In de belangrijkste week voor amarylissen werd 17% meer stuks aangevoerd waardoor de omzet steeg met 13%. Niet alleen meer vraag maar ook

minder aanvoer zorgde voor de positieve prijsindex voor bloemen totaal. Veruit de belangrijkste daler in stuks was de enkelbloemige tulp. Er werden 10 miljoen stuks minder aangevoerd, dan vorig jaar waardoor de prijs steeg met 10 cent. Van veel producten met een stabiele aanvoer stabiel, zoals troschrysant, minigerbera, santini’s, anthurium en alstroemeria steeg de prijs licht. Kerstproduct ilex deed het niet goed in week 51. De miljoen stuks meer aanvoer was duidelijk te veel en de omzet daalde met 7,4%.

Kamerplanten Ontwikkelingen afgelopen zes weken 2013 t.o.v. 2012 150

in procenten

125

100

Aanvoer index

Prijs index

Meer kamerplanten en hogere prijs Ook bij kamerplanten was de prijs in week 51 hoger dan vorig jaar: gemiddeld € 1,75, een stijging van 6 cent in vergelijking met 2012. In tegenstelling tot de snijbloemen steeg het aanbod fors met 11%. De aanvoerstijging zat voornamelijk bij de bolproducten hippeastrum en hyacint. De aanvoer van pot-hippeastrum steeg met 51%. Ondanks een prijsdaling van 21 cent zorgde de sterke aanvoerstijging voor een 30% hogere omzet.

Het aanbod hyacint steeg met 13%, in stuks is dit 400.000 meer dan 2012. In tegenstelling tot hippeastrum steeg de prijs van hyacint wel, namelijk met 3 cent. De vraag naar poinsettia in de week voor kerst was een stuk beter dan vorig jaar. Bij een lichte aanvoerdaling steeg de prijs met 20 cent, waardoor de poinsettiaomzet steeg met 25%. Vooral de rode poinsettia’s doen het goed, doordat het aandeel rood fors lager is dan vorig jaar.

Tuinplanten Ontwikkelingen afgelopen zes weken 2013 t.o.v. 2012

Tuinplantenindex plust door helleborus

150

in procenten

125

100

46 Aanvoer index

Markt-2-Veilingbijdragen-nw.indd 20

49 Prijs index

51 week

In de week voor kerst gaat het niet om de tuinplanten en dat zien we duidelijk terug in het aanbod. Werden er in week 50 nog drie miljoen tuinplanten aangevoerd, in week 51 was het aanbod gehalveerd. Het tuinplantenaanbod was wel 27% hoger dan vorig jaar en door meer aanbod van helleborus steeg de tuinplantenomzet met 42%. Helleborus was veruit het belangrijkste product en is bijna verantwoordelijk voor de helft

van tuinplantenomzet in week 51. Helleborus is bij de tuinplanten de enige uitzondering waarvan het aanbod in de laatste week voor de kerst niet sterk terugloopt. Reden is dat deze plant een populair kerstproduct is en door veel consumenten tijdens de kerst in de huiskamer wordt geplaatst. Met 14% meer aanbod in vergelijking met vorig jaar steeg de gemiddelde prijs van helleborus met ruim 20 cent.

Vakblad voor de Bloemisterĳ 1 (2014)

24-12-13 12:04

Nederland

Over de toonbank

Hegelsom

Ilse Rambags:

’Mijn hoop voor dit jaar is dezelfde omzet te behalen’

FOTO: DE KOGELDISTEL

laatste kwartaal is 35% van de jaaromzet. We verkopen veel bloemstukken en boeketten. Er worden schalen en potten door de klanten gebracht en deze maken we dan mooi op. Met kerst houden de mensen zich niet in. Het was druk. Dat mag ook wel, want we hadden nog een slagje in te halen van dat jaar.”

Wat verwacht u van 2014?

Naam: Bloemsierkunst De Kogeldistel Locatie: Hegelsom Sortiment: 60% bloemen,10% planten, 30% overige artikelen Specialiteit: apart en bijzonder (gelegenheids) bloemwerk Aantal medewerkers: 3

Hoe belangrijk was kerst? „Kerst is voor ons erg belangrijk geweest. We draaien deze periode lange dagen. De verkoop ging vanaf onze kerstshow (eind november) nonstop door tot aan kerst. We organiseren in de avonduren veel kerstworkshops. Ons

Standpunt Henk van der Sar, sierteeltvervoerder Japal Trans

Mee eens, oneens of denkt u er heel anders over? Reageer dan bij de marktredactie: A.F. Middelburg, 06-23631549 of mail afmiddelburg@hortipoint.nl

Vakblad voor de Bloemisterĳ 1 (2014)

Markt-3-Toonbark-nw.indd 21

„We gaan er weer vol tegenaan en hopen dat we niet teruglopen in onze omzet. Mijn hoop is dezelfde omzet te behalen. Dat is voor ons in deze tijd al een opsteker als dat zou lukken! Maar eerlijk gezegd verwacht ik dat het iets minder kan worden.”

Hoe krijgt u dat voor elkaar? „Bedrijven en consumenten besteden minder, dat merk je. Bedrijven willen iets op de balie hebben staan, dat een langere tijd mee gaat. Daar haken wij op in. Ook zetten we in de winkel dingen klaar die wat lager in prijs zijn. Verschillende leuke, kleine cadeautjes. Dat werkt.”

Is er in Hegelsom concurrentie? „Hegelsom heeft maar ongeveer 2.000 inwoners. Er is maar een bloemenwinkel. Wel krijgen we veel bezoekers van omliggende dorpen.

Doordat wij de mensen persoonlijk en goed helpen, veel met natuurlijk materiaal werken en apart en bijzonder bloemwerk maken met oog voor details, is het voor de mensen een omweg waard. Wij onderscheiden ons door tijd te nemen voor onze klanten, met een warm welkom,vooral ook tijdens onze cursussen. Meer dan honderd cursisten komen elke maand bloemschikken in onze winkel.”

Hoe organiseert u de inkoop? „Ik koop alles in in Grubbenvorst bij de groothandel. En ook soms in Herungen. Bij FleuraMetz en Dings koop ik de snijbloemen en bij Ebus de planten.”

Heeft u ook wel eens rechtstreeks contact met telers? „Ik koop soms rechtstreeks bloemen bij kwekers in de buurt, maar verder heb ik niet zo veel contact met kwekers. Dit kost veel tijd. Onlangs ben ik met FleuraMetz in Italië geweest om daar enkele kwekers te bezoeken. Dit was fantastisch. De mensen praten met zo veel passie over hun product. Informatie van Nederlandse kwekers is ook altijd welkom. Bijvoorbeeld over de houdbaarheid. Telers hebben veel kennis in huis; zij kennen het product door en door.”

’Ook online kunnen er fouten gemaakt worden met vervoer’

a het lezen van het standpunt van Henny van Hamersveld over HubWays in het Vakblad van week 50 kan ik het niet laten hier op te reageren. Uit het stukje is duidelijk op te maken dat ze preekt voor eigen parochie. Indien je niet van sociale contacten houdt, of het praten niet mans bent moet je er blijkbaar voor zorgen om zo min mogelijk met mensen om te gaan. Zoals zij misschien niet in de gaten heeft, wonen we hier wel in het Westland. En in het Westland is het nog steeds zo dat de kwekers, toeleveranciers en onder andere ook de veredelaars inventief blijven en elke keer toch weer met novitei-

ten komen, ondanks de mindere opbrengsten. Ik vind dat de sierteelt te negatief wordt afgespiegeld, terwijl ze voorop loopt en veel inspanningen levert. natuurlijk is het niet leuk om een telefoontje te krijgen over waar de bestelde kar blijft. Maar geloof mij: het wil niet zeggen dat als alles online gaat er geen fouten meer voorkomen. Indien een klant bijvoorbeeld de verkeerde afleverbrief op de transporteenheid bevestigt, kun je alles nog zo goed scannen enzovoorts, maar het product wordt dan toch echt verkeerd afgeleverd. In 2014 starten wij als sierteeltvervoerder ook met de mogelijkheid om

de transportopdrachten kosteloos door middel van internet of via een ’appie’ door te geven. Dit is altijd op vrijwillige basis. Als een klant het graag telefonisch doorgeeft blijft dit te allen tijde mogelijk. Deze mogelijkheid wordt trouwens al langer door meerdere vervoerders aangeboden. Ik wens iedereen een gezond 2014 en mooie opbrengsten.

24-12-13 12:04

Analyses snijbloemen Foto: de grAAF vAn der zAnde

Krimp aanbod moet troschrysant rendement brengen Voortzetting van de structurele krimp in het aanbod van troschrysanten moet dit jaar het rendement terugbrengen. Er is echter twijfel of de vraag op peil blijft.

„Er gaan programma’s uitvallen bij Engelse supermarkten, omdat het rendement met chrysanten onvoldoende is. Dus neemt de vraag af”, weet inkoper André Wezelmans van Green Partners. „In Rusland en Oost-Europa neemt de belangstelling nog toe, maar in landen als Frankrijk en Italië zijn we door de crisis aardig wat markt kwijtgeraakt”, schetst inkoper Patrick Rapmund van Hamifleurs een beeld van de markt. „In sommige landen wordt chrysant als oubollig gezien, maar dat is dankzij het huidige assortiment onterecht”, vult hij aan. Arie Schoneveld, inkoper bij FleuraMetz, noemt de vraag redelijk tot goed. Met voor het achtste achtereenvolgende jaar een lichte krimp is

de aanvoer van troschrysanten bij FloraHolland in 2013 blijven steken op zo’n 940 miljoen stelen. Tot en met november vorig jaar lag de middenprijs daarvoor op 26 cent, hetzelfde als in 2012. Dat is gemiddeld genomen niet genoeg, al lopen de resultaten per kwekerij, per soort en per periode behoorlijk uiteen. Tegenvallende prijsvorming in de voorzomer en de nazomer braken telers op. En de hogere temperaturen in de zomermaanden veroorzaakten een mindere kwaliteit. „We hebben best veel klachten gehad over knopperige en te rauw aangevoerde trossen”, blikt Schoneveld terug. „Ik begrijp wel dat telers hun planning moeten realiseren, maar als de kwaliteit daaronder lijdt is dat

niet goed voor de markt. Stekleveranciers verwachten dit jaar mogelijk een stabilisatie van het jaaraanbod, maar een voortzetting van de structurele daling ligt meer voor de hand. In de tweede helft van 2014 wordt weer een stuk nieuwbouw in gebruik genomen, maar dit zal het areaal dat wegvalt niet compenseren.

Kwaliteit De onverwachte problemen met de kwaliteit door de hete zomer hebben producenten aan het denken gezet, want het was een knauw voor het vertrouwen in de teeltkennis. Rapmund noemt de productkwaliteit over het algemeen beter. „En met precoolen direct na de oogst wordt weer een stap gezet.” Complimenteus is

hij ook over de uitbreiding van het assortiment met rassen als Rihanna en Optimist. „Rihanna moet z’n plek nog vinden, Optimist is een heel mooie aanwinst.” Ook Schoneveld prijst deze roze anemoonachtige, vanwege de grote bloem. Profilering met aparte rassen wordt voor aanvoerders steeds belangrijker, omdat meer en meer op telersnaam wordt gekocht. In week 16 bijvoorbeeld komt VHC in Brakel en Nieuwaal met Bomber Green, een type tussen spin en deco. Ook het standaardassortiment wordt breder, bijvoorbeeld met de introductie van Baltica Cream, de vijfde kleur in deze serie. n

Voor de meeste telers blijft skimmiaseizoen matig Het skimmiaseizoen loopt nog even door, maar bij de meeste telers is het rendement matig tot slecht. De kwaliteit van de klassieke teelt viel tegen.

„We draaien een aardig seizoen met skimmia, maar dat komt omdat we zo goed als alles wat

we nodig hebben, van een en dezelfde topkweker betrekken”, meldt inkoper John Vogels van

Hamifleurs. Hij vindt dat de vraag niet meevalt. „Net als bij alle andere bloemen is er jarenlang geen sprake meer van een piek voor kerst.” Kees Wiesmeijer, inkoper bij Kariflex, stelt dat vlak voor kerst skimmia behoorlijk aan de prijs was. „Maar in de vraag zit weinig beweging.”

Prijs onder druk

Foto: de grAAF vAn der zAnden

Bij gelijkblijvend aanbod stond de prijs voor skimmia vanaf het begin van het seizoen onder druk en bleef ze tot en met november vorig jaar steken op € 1,70 per bosje. Dat was 34 cent minder dan het seizoen ervoor, dat loopt van september tot en met april. Afgelopen seizoen (2012/2013) kromp het bosjesaanbod met 7% tot bijna 1,6 miljoen. De middenprijs eindigde iets boven

Markt-4-Snijbloemanalyses-nw.indd 22

€ 2 en dat was 17 cent meer dan seizoen 2011/2012. Doorgaans wordt 75% tot 80% van de seizoenaanvoer van september tot en met december verhandeld. De kwaliteit vanuit de klassieke buitenteelt viel tegen met kleinere bloemetjes, die wegvielen in het hogere blad. Daarnaast was er een overaanbod van matige kwaliteit snijskimmia, afkomstig uit de potplantenteelt. Sietze Kuipers van F. Kuipers en Zonen in Boskoop is een van de weinige telers die tevreden is over de resultaten. Dankzij een zelfontwikkelde teeltmethode, waarvan de kostprijs hoger is, levert Kuipers de topkwaliteit die kopers als Hamifleurs willen hebben. Stapsgewijs, zoals met de witte Magical Finchy, wil hij het assortiment verbreden. n Vakblad voor de Bloemisterij 1 (2014)

24-12-13 12:04

Bij een op jaarbasis gelijkblijvende aanvoer van santini’s stabiliseerde in 2013 ook de middenprijs. Daarom is er twijfel of de markt de verwachte uitbreiding dit jaar aankan.

„Rusland kan best wel eens een groeimarkt worden voor santini’s”, verwacht inkoper Peter Lanser van Hamifleurs. „Stekbedrijven hebben de santini’s flink gepromoot, daardoor hebben de Russen de bloem leren kennen en als dat zich vertaalt in extra vraag is dat gunstig.” Arie Schoneveld, inkoper bij FleuraMetz zag vorig jaar de santiniverkopen ook toenemen, maar schrijft dat toe aan nieuwe filialen in met name Frankrijk. André Wezelman van Green Partners tempert de groeiverwachtingen. „In het Engelse retailsegment tellen santini’s niet mee”, is zijn ervaring.

Toename na stabilisatie Na de Engelse Moederdag, in het tweede kwartaal dit jaar, wordt een toename van de aanvoer van santini’s tot plus 20% verwacht. Er is bezorgdheid over de opnamecapaciteit van de markt voor dit chrysantentype. Veel meer dan de troschrysanten, waarvan het aanbod al acht jaar gemiddeld 3% krimpt, schommelt het

jaaraanbod santini’s. In 2012 en 2003 was er een daling van respectievelijk 17% en 18% tot 187 miljoen dan wel 165 miljoen stelen. De grootste stijging deed zich in 2007 voor met 29% tot 220 miljoen stelen. Dat record wordt met de verwachte stijging dit jaar niet verbroken, al kan het aantal stelen wel in die buurt eindigen. In 2011 het jaar van het aanvoerrecord met 225 miljoen stuks, werd ook het diepterecord wat betreft middenprijs van 2009 geëvenaard: 16 cent. Met de middenprijs van 21 cent in 2013 zijn de meeste santinitelers wel tevreden. In het aanbod wordt de scheiding tussen de snellere rassen, die een lagere kostprijs hebben en gemiddeld 2 cent onder de middenprijs blijven, en de tragere soorten steeds manifester. De tragere en over het algemeen exclusievere soorten worden gemiddeld ook zo’n 2 cent beter betaald.

Assortiment Volgens Schoneveld is het assortiment santini’s breed genoeg.

Foto: de graaF van der zanden

Foto: de graaF van der zande

Kan de markt komende uitbreiding santini’s aan?

„Soms mis je soorten in de klokaanvoer, waarop wel werd gerekend. Dan zijn ze wegbemiddeld en dat is lastig. Regelmaat in de aanvoer is heel belangrijk”, tekent hij aan. Lanser roemt de nieuwe Peroni, een wit gevuld type met een groen hartje. Andere nieuwe santinirassen met mogelijk een goede potentie zijn volgens telers Rossi Dark Pink, de oud- en zachtroze Kim, de rode Soraya en de gele pompon Aurinko. „Deels afkomstig van nieuwe spelers voor onze

markt”, stelt Marco van de Werken van kwekerij De Heuve in Brakel vast. In de Madiba-serie, de kleinbloemige santini’s, doen de nieuwe kleuren oranje en groen later in het jaar hun entree. Na jarenlange ervaring in de troschrysantenteelt vulde Evert van Helvoort van VHC de uitbreiding van de kwekerijen in Brakel en Nieuwaal gedeeltelijk in met santini’s. „Spannend, want hoewel dicht bij trossen, is de santinimarkt toch nieuw.” n

Marktacties Promotie

Bloemendagen

Balkon- en terrasplanten 2014: verbena en lantana 2014: narcis Topolino n Woonplant van de maand januari: kentia palm n Woonplant van de maand februari: scindapsus n Tuinplant van de maand januari: salix n Tuinplant van de maand februari: Camellia japonica n PurE Seasonal Flowers in januari: solidago

n Lentebloeier

n n n n n n n

18 jan Nationale Tulpendag op de Dam, Amsterdam, opening tulpenseizoen met pluktuin, ontworpen door kunstenaar GabyGaby. n 27 feb - 2 mrt Huis & Tuin 2014 vergroot haar aantrekkingskracht met nieuwe floramarkt in WTC expo in Leeuwarden. n

n n n n

6 jan Driekoningen 7 jan Orthodox Kerstmis (Rus) 13 jan Orthodox Nieuwjaar (Rus) 21 jan Grootmoedersdag (Pol) 22 jan Grootvadersdag (Pol) 31 jan Chinees Nieuwjaar 2 feb Nationale flirtdag (GB) 14 feb Valentijnsdag 23 feb Mannendag (Rus) 2 mrt Grootmoedersdag (Bel) 3 mrt Rozenmaandag (Dui) 8 mrt Vrouwendag

Heeft u informatie voor de agenda? Mail naar afmiddelburg@hortipoint.nl

Vakblad voor de Bloemisterij 1 (2014)

Markt-4-Snijbloemanalyses-nw.indd 23

24-12-13 12:04

Analyse bloeiende planten

Bedrijf: Hilverda De Boer Functie: verkoper Belangrijkste afzetlanden: Europa, USA, Midden – en Verre Oosten Inkoop: grotendeels op de veilingen via KOA Aantal medewerkers: 220

Peter Jansen:

’Geen crisis in Noorwegen’ Noorwegen, een exporttopper? „Het is een van onze exportlanden, maar een topper kan het nooit worden, omdat het land maar 4,5 miljoen inwoners heeft. Een stad als Parijs heeft er meer. Er zit niet veel rek in. Interessant is wel dat dit geen euroland is en dat er dus geen crisis is. Bovendien heeft Noorwegen olie en dat brengt aardig wat geld in het laatje. We merken dan ook niet dat de vraag minder is geworden.”

Hoe pakt u het logistieke vraagstuk aan? „Noorwegen ligt niet naast de deur, is dunbevolkt en enorm groot. Maar de Noren exporteren zelf veel vis, dus bloemen en planten zijn vaak retourvracht. De logistieke vraagstukken hoeven wij dus niet op te lossen.”

Verkoopt het grootwinkelbedrijf veel? „Ja, supermarkten en bouwmarkten hebben een stevige positie. Net als in andere landen zijn bloemen en planten er vaak bijproducten, die ze gebruiken om klanten te trekken. Daar wordt dus flink mee gestunt. Echte concurrenten van de bloemenwinkels zijn dit echter niet, want er is een duidelijk kwaliteitsverschil. De bloemenwinkels zitten een flinke stap hoger wat betreft kwaliteit.”

Welke producten exporteert u naar Noorwegen?

Dus u verkoopt er tot Pasen veel tulpen? „Nee, want op dat moment telen de Noren ze ook. Dus betalen de importeurs enorme invoerheffingen op buitenlandse tulpen, tot wel 250%. Dat geldt ook voor chrysanten, lelies en rozen; zo beschermt de Noorse overheid de eigen telers. Dat geldt overigens ook voor ondernemers in andere sectoren. Dergelijke heffingen zijn een rem op de export naar Noorwegen.”

Markt-5-Exporteur-Afzetzaken-nw.indd 24

Vooral de witte helleborus – momenteel zo’n twee derde van het totale aanbod - deed het richting de kerst goed. De consument lijkt steeds beter onderscheid te maken in kwaliteit.

Helleborus, ofwel de kerstroos, is gedurende november en december een populaire plant. Ze kunnen in die periode heel goed een tijdje in de huiskamer staan, om daarna weer naar buiten te gaan, maar het gros komt direct op het terras, in de tuin of op het balkon terecht. „Zo’n 90% van onze productie gaat er in de laatste twee maanden van het jaar doorheen. Het is momenteel werkelijk een gekkenhuis,” beschrijft René Boers van de gelijknamige kwekerij in Meijel. Hij is één van de vijf kwekers die helleborus onder de merknaam Gold Collection verkoopt. „We produceren en vermarkten onze kwaliteitsplanten afgestemd op de vraag, we doen veel promotie bij bijvoorbeeld Rob Verlinden en verzorgen de aankleding van tafels bij tuincentra in binnen- en buitenland. Dat zet zoden aan de dijk. Ons merk wordt inmiddels gezien als de Coca-Cola onder de helleborussen.”

Topkwaliteit goed betaald In het aanbod helleborus zijn veel kwaliteitsverschillen en om met hoge kwaliteit een betere prijs te vangen, is het noodzakelijk om het onderscheid te onderstrepen. Dat doet kwekerij Verboom bijvoorbeeld weer met de Verboom Beauty serie. „Topkwaliteit wordt gevraagd en betaald, de A2 kwali-

teit loopt wat minder. De consument kiest duidelijk waar voor zijn geld,” constateert Hans Verboom.

Markt raakt uit balans Bij Intratuin zijn er tot nu toe al flink wat meer helleborussen doorheen gegaan als vorig jaar. Inkoper Lau van der Hoorn: „Dit seizoen waren de kwaliteitssoorten al eerder op de markt dan gebruikelijk. Normaal gesproken komt eerst de mindere kwaliteit op de markt en wachten wij af tot de betere planten zich aandienen. Nu konden we daar al eerder mee aan de gang, zodat we sterk voorlopen op het vorige seizoen qua afzet. We bieden uiteraard voor elke portemonnee een helleborus, maar je ziet toch dat de consument liever iets meer betaalt voor een plant waar hij langer plezier van heeft.” René Zwinkels van Moterra verwacht de komende weken vooral nog vraag van Scandinavische klanten. „In Scandinavië zetten ze de plant rond de feestdagen veelal binnen. Helleborus wordt er gezien als de ’tafel-orchidee’ voor kerst. Omdat in de Scandinavische landen ook tijdens de kerst de verkopen nog actief doorgaan, kopen we daar nu nog steeds voor in. We kopen alleen kwaliteitsplanten uit weefselkweek.” n

250

7.000

240

6.000

230

5.000

220

4.000

210

3.000

200

2.000

190

1.000

180

2007

2008

2009

2010

2011

2012

Verkochte aantallen x duizend

„Vooral de kleinere en seizoensproducten die ze in het land zelf niet telen, zoals lisianthus, limonium, ornithogalum, statice en freesia. Met Kerstmis verkopen we er veel salix en amaryllis. Die laatste willen ze overigens maar tot Kerstmis, daarna zakt de vraag helemaal weg. Datzelfde geldt voor gele tulpen na Pasen. De Noren zijn nogal traditioneel ingesteld.”

Helleborus piekt in het staartje van het jaar

Gemiddelde prijs in centen

Foto: HilvErdA dE BoEr

Exporteur over Noorwegen

Verkochte aantallen en middenprijzen helleborus op de FloraHolland-veilingen van 2007 tot en met 2012. Vakblad voor de Bloemisterij 1 (2014)

24-12-13 12:05

Foto: teun vAn turenHout

Afzetzaken

Analyse groene planten

Bonter betaalt niet beter bij echeveria De veilingcijfers van de laatste twee jaar doen een stijgende populariteit van de productgroep echeveria vermoeden. Maar welke rol speelt de toenemende versiering in dat plaatje?

Foto: JJ HArrison

toegevoegde waarde. Wij voegen elk jaar meer ompotten, sterren, kettingen en dergelijke toe. Bij ons nieuwe concept Glowing Start bepaalt de toegevoegde waarde en bijbehorende arbeid al twee derde van de kostprijs.” Dat de middenprijs desondanks daalt, is voor Van Langen dan ook zorgelijk.

Naturel

150

10.000

130

8.000

110

6.000

4.000

2.000

2007

2008

2009

2010

2011

2012

Verkochte aantallen x duizend

Gemiddelde prijs in centen

Van 2011 naar 2012 groeide de totale omzet van echeveria van € 3,8 naar 5,6 miljoen, door een sterke toename van het aantal verkochte stuks (+48%). Tot en met week 49 van 2013 lagen de verkochte aantallen nog weer 19% hoger dan het jaar ervoor. De echeveria-omzet over 2013 stond op dat moment op € 6,1 miljoen. Hoewel de middenprijs in beide jaren licht daalde (van € 1,08 in 2011 naar € 1,05 in 2013) noemt product-marktadviseur Jacco van der Hoeven van FloraHolland de mate waarin de groeiende echeveria zijn prijs lijkt te handhaven toch uitzonderlijk. Leverancier Gerard van Langen van Amigoplant in Heerhugowaard deelt dat oordeel niet. „Het beeld is enorm vertekend. Zowat alles wat wij de laatste jaren aan echeveria verhandelen gaat met

Leverancier Winco in Rijnsburg hanteert een andere strategie. „Bij ons gaat zowat alles naturel weg, veelal op soort”, bevestigt verkoper Dick Noort. De echeveria’s van Winco vinden hun weg vrijwel exclusief naar Amerika en Azie. „Mogelijk deels naar verzamelaars”, vermoedt Noort op basis van de soms zeer specifieke vraag. Nederlandse tuincentra doen volgens Eric Stuyt van Florahuis weinig met versierde echeveria. „De Nederlandse consument vindt gewoon wel gek genoeg.” Voor de Franse markt mogen leveranciers het volgens Fabian Mertens van Javadoplant best bont maken. Ook IBH Export verkoopt volgens Jan Robbe alle variatie aan geverfde, geglitterde, glanzende tot fluwelige, maar in relatief kleine aantallen per ’smaak’. n

Bedrijf: FloraHolland Aanleiding: Marktbezoek Parijs en omgeving

Teun van Turenhout Wat heeft u gedaan in Parijs? „Samen met marktmanager chrysant en gerbera Henny Bruggeman ben ik, marktmanager boeketten, twee dagen in Noord Frankrijk en regio Parijs geweest om de sfeer te proeven en te kijken hoe de verkoop van bloemen loopt richting kerst. We hebben bloemisten, groothandelsmarkt Rungis en cash-and-carry’s bezocht. En ook bloemisten die deel uitmaken van een bloemistenketen en wat supermarkten.”

Wat zijn jullie bevindingen? „Wat opviel was dat bloemen nauwelijks een rol spelen in de kerstbeleving van de Fransen. Kerst is in Noord-Frankrijk overduidelijk een decoratiefeest. We hoorden ook dat de verkoop van bloemen op de laatste dag voor kerst en de eerste kerstdag enorm belangrijk zijn. Het bevestigt wat we al jaren zien dat het verkoopmoment korter wordt en de verkooppiek groter in aanloop naar feestdagen. We hebben bloemisten gesproken die daarom zeven dagen in de week open zijn. Ze moeten hun omzet maken op 24 en 25 december.”

Wat doet u met de informatie? „Er zijn sowieso dingen die we aan de landenmonitor toevoegen. De constatering dat bijvoorbeeld kleur nauwelijks een rol speelt in de aanloop naar kerst in Frankrijk is voor onze detailplannen richting Frankrijk belangrijke informatie. In Duitsland zie je in deze periode veel belangstelling voor rood en wit. In Frankrijk zie je allerlei kleuren.”

Hoe doen bloemisten het? „Een van de conclusies was dat de bloemenafzet best onder druk staat. Vooral de bloemisten in het middensegment die te weinig onderscheidend zijn van de supermarkt. Bloemisten die zich wel onderscheiden draaien naar omstandigheden best aardig. Ik zeg het voorzichtig, want we hoorden overal dat het bestedingspatroon van de consument omlaag is gegaan. Een bloemist vertelde bijvoorbeeld dat klanten voorheen 25 euro per aankoop besteedde; nu is dat 15 tot 20 euro. Dat zien we in groter verband terug. De export van bloemen naar Frankrijk daalt.”

Gaan jullie vaak op marktbezoek? „Dat wisselt. We proberen dat per persoon twee keer per jaar te doen. We verdelen dan wie waar heen gaat. De informatie delen we onder elkaar en met de marktspecialisten. Zo proberen we voeling te houden met de markt en hebben we zicht of we de goede dingen doen.”

Verkochte aantallen en middenprijzen echeveria op de FloraHolland-veilingen van 2007 tot en met 2012. Vakblad voor de Bloemisterij 1 (2014)

Markt-5-Exporteur-Afzetzaken-nw.indd 25

24-12-13 12:05

In de etalage „De glastuinbouw maakt zware tijden door”, meldde makelaarsvereniging NVM vorig jaar. Bedrijven staan vaak al langere tijd in de etalage. Soms op in het oog springende wijze.

ebruikelijk is het niet, daarom kan het natuurlijk een grap zijn: ’Te koop’ op de kasgevel schrijven, met een telefoonnummer erbij. Maar grap of niet, feit is dat er – sinds het uitbreken van de crisis – nogal wat tuinbouwbedrijven te koop staan. Wie een kijkje neemt op www.glastuinbouwaanbod.nl – een soort Funda voor de glastuinbouw – zal misschien wel versteld staan over het aanbod aan te verkopen kassen. Daarnaast staan er ook nog heel wat bedrijven in de stille verkoop. Dus zonder ’te-koop’-bordje in de tuin of een handgeschreven tekst op de gevel. Vaak gaat het daarbij om te verkopen bedrijven die banken nog in portefeuille hebben. Kortom, er staan de nodige glastuinbouwbedrijven in de etalage. Vorig jaar constateerde de vakgroep Agrarisch & Landelijk Vastgoed van makelaarsvereniging NVM dat de glastuinbouw zware tijden doormaakt. De vraag naar bedrijven is laag, evenals de prijzen. Er gaan weinig bedrijven van de hand en bij de kwekerijen die verkocht worden, gaat het deels om gedwongen verkoop vanwege een faillissement. Tuinders weten niet of ze zwarte cijfers zullen schrijven. Wat ze wel weten, is dat het gas duur is. Zo luidde kortgezegd de analyse van de makelaars. Of 2014 net zo’n somber plaatje zal gaan vertonen, is de vraag. Weliswaar zijn er allerlei plannen om de herstructurering van verouderde glastuinbouwgebieden vlot te trekken. Maar wat ontbreekt, is geld. En dat is geen grap. <

Tekst en foto: Quincy von Bannisseht qvb@hortipoint.nl

Spread.indd 26

Vakblad voor de Bloemisterij 1 (2014)

24-12-13 12:06

Vakblad voor de Bloemisterij 1 (2014)

Spread.indd 27

24-12-13 12:06

Vooruitblik Gewasvoorzitters blikken vooruit

Promotie is het toverwoord

e sector is in beweging. De financiering en uitvoering van onderzoek verandert omdat het Productschap Tuinbouw verdwijnt. Promotie-, afzet en belangenorganisaties gaan op de schop. Collectiviteit is geen vanzelfsprekendheid meer. Ondertussen is het voor veel telers overleven, zo leert een rondgang van het Vakblad langs gewasvoorzitters van LTO-Groeiservice en enkele FPC-voorzitters. We wilden weten hoe de vlag erbij hangt in een bepaalde gewasgroep. Wat zijn de uitdagingen op de korte en lange termijn? De vertegenwoordiger van de gewasgroep mocht tevens aangeven hoe die uitdagingen aangepakt gaan worden. Op korte termijn is rendement verhogen of marktaandeel behouden prioriteit nummer een. Promotie lijkt het toverwoord en dat is voor veel gewassen al collectief geregeld. Voor de aanpak van onderzoekswensen - die zijn er nog steeds - blijkt het lastiger om structuur aan te brengen, wetende dat er een grote diversiteit is in bedrijfsvoering, rendementen en belangen. De vermelding van het aantal hectare’s en bedrijven per gewasgroep in dit overzicht is slechts een grove indicatie van ’de achterban’. Voorzitters waagden zich aan een ’blik vooruit’ voor ruim 8.000 ha sierteelt. < Hans Neefjes, Peter van Leth, Joef Sleegers, Bert Vegter

’Het percetage uitval in de teelt moet lager worden’

’Verbeteren rendement is voornaamste prioriteit’

’Goede belangenbehartiging is eerste zorg’

Robert Ammerlaan

Martin Boers

Aad Clemens

Jan Valstar

Amaryllis

Calla

Snijcymbidium

Potorchidee 250 ha 100 bedrijven "In onze gewasgroep willen we het percentage uitval in de teelt terugdringen en zuiniger omgaan met energie en grondstoffen. Om die reden zoeken we onder andere naar een goede aanpak van de potworm. Bloeisturing zoals bij phalaenopsis (230 ha) willen we voor de hele gewasgroep. Proeven met ledverlichting kunnen mogelijk oplossingen bieden voor de energiebesparing. Met recirculatie, zuivering en zorgvuldige dosering zijn we zowel in de praktijk als bij WUR Glastuinbouw aan het bepalen hoe we emissie van meststoffen kunnen terugdringen. Om onderzoek mogelijk te houden zijn we bezig met de oprichting van een gewascoöperatie. Promotie is al enkele jaren goed georganiseerd en loopt nu via veiling FloraHolland."

120 ha bloemen 30 ha bollenteelt 50 bedrijven „Omdat het rendement zowel in bloemen als in de bollenteelt zwaar onder druk staat, is verbeteren van het rendement onze voornaamste prioriteit. Het moet komen uit prijsverhoging, want diverse onderzoeken hebben aangetoond dat productieverhoging nauwelijks meer mogelijk is. Als groep hebben we via veiling FloraHolland de organisatie en financiering van promotie opgepakt. Voor het doorzetten van een lopende proef willen we dezelfde werkwijze hanteren. Eind 2013 moet duidelijk zijn of 80% van het areaal bereid is om € 500 per hectare af te dragen. Pas als dat verzoek voor een vrijwillige bijdrage groen licht krijgt, kan er een vervolg komen van het recirculatie-onderzoek dat nu loopt bij het Improvement Centre in Bleiswijk.”

200 ha (kas en buiten) 60 telers. „Onze eerste zorg is de belangenbehartiging van de bloementeelt van calla. Voor gewassen met veel buitenteelt zoals bij de calla, is nog niet duidelijk of het onder Glaskracht een toekomst heeft. Er zijn wel gesprekken, maar er is nog geen duidelijkheid. Zorg is er ook over de middenprijs die voor het tweede jaar fors zakt. De bedrijfsrendementen staan fors onder druk. Nieuw assortiment is er elk jaar, maar toch een lagere middenprijs. We willen het onderzoek voor calla doorzetten. Dat zullen we met z’n allen moeten doen. Belangrijk is onderzoek naar de aanpak van de bacterie erwinia en slijmstelen. Slijmstelen vormen een belangrijke belemmering voor de handel. Optimalisering van de teelt van dit relatief jonge gewas is een belangrijk streven. Positief is de huidige promotiecampagne Simply Calla met onder dezelfde naam de website.”

’We zijn prioriteten nog aan het afstemmen’

grootbloemig: 140 ha/78 kwekers kleinbloemig: 17 ha/14 kwekers „Wij staan in zowel de groot- als kleinbloemige snijcymbidium vooral voor een nieuwe uitdaging om onderzoeken op te zetten en gefinancierd te krijgen. Thema’s die onze volle aandacht krijgen, zijn: recirculeren/emissie, energie, gewasbescherming en promotie in samenwerking met de FPC van veiling FloraHolland. De benodigde activiteiten zullen privaat of coöperatief gefinancierd gaan worden. We zijn nog aan het afstemmen hoe we dit het beste in kunnen richten.”

bloemisterij@hortipoint.nl

VBB jaaroverzicht LTOl.indd 28

Vakblad voor de Bloemisterij 1 (2014)

24-12-13 12:42

’Door krachtenbundeling zijn kansen beter te benutten’

’Invullen van grote orders lukt nog niet’

Joop van den Nouweland

Ronald van Marrewijk

Roos

Potanthurium

320 ha 120 bedrijven „We kijken niet altijd naar de lange termijn, maar dit is wel nodig om Nederlandse rozenkwekers op de juiste koers te houden. Op korte termijn moeten we proberen de marktpositie van onze rozen sterk te maken. Wij zien kansen op gebied van teelt, techniek en markt. Door krachtenbundeling zijn kansen beter te realiseren. Er ontstaat nu samenwerking van bedrijven die een gemeenschappelijk doel hebben en elkaar nodig hebben om dit te bereiken. Bij dergelijke onderzoeken en acties voorzie ik een goed rendement. De ondernemer bepaalt. Het veranderingsproces naar eigen projecten gaat gepaard met het versterken van vertrouwen in elkaar. Rozenkwekers zijn niet gewend zelf projecten te financieren. Overleg maakt iedere ondernemer duidelijk welke kansen voor zijn bedrijf van belang zijn.”

64 ha 26 telers „Een uitdaging is om potanthurium in de winter sneller en met betere bloemzetting te telen, omdat in het voorjaar de afzet het beste loopt. De proeven met diffuus licht zorgden voor meer rendement in de zomer en veel minder in de winter. Ook vanuit veredeling moeten soorten komen die sneller zijn en makkelijker doorbloeien. Het financieren van onderzoek zal door het wegvallen van het PT in de toekomst meer inspanning vragen. Het invullen van grote orders lukt nog steeds niet, een oplossing hiervoor zou kunnen zijn dat de telers beter samenwerken en elkaar iets gunnen. Rendementen stijgen nog niet, ondanks gerichte promotie en het feit dat het aanbod ieder jaar licht afneemt. Misschien is het verstandiger om te gaan voor algehele promotie van bloemen en planten. Ik vind het een gemiste kans dat de VGB niet wil bijdragen aan promotie.”

’Bedrijven met toekomstvisie overeind houden’

’In stand houden van de markt is grootste uitdaging’

’Noviteiten zijn nodig om staande te blijven’

Gert Oosterom

Niels Kreuk

Sander Verbeek

Snij-anthurium

Tulp

66 ha 32 bedrijven

10.000 ha bollen 2,1 miljard stelen 400 broeiers

„Belangrijke uitdaging is het verbeteren van de marktpositie, zodat er weer een rendabele anthuriumteelt mogelijk is. Er is al enige jaren een promotiecommissie actief en we onderzoeken de mogelijkheden en knelpunten van de export op Rusland. In samenwerking met FloraHolland is een nieuwe verpakking ontwikkeld. Dit moet in de toekomst leiden tot kostprijsverlaging bij het inpakken. Voor de langere termijn zijn veredelaars volop bezig met koudetolerante rassen. Sortimentsuitbreiding zal zich vooral toespitsen op betere planteigenschappen en hogere producties per m2. Bedrijven met een toekomstvisie moeten overeind blijven. Dit kan door samenwerking in de keten en door een sterke veilingklok. Ik denk dat een verdere concentratie van vraag en aanbod bij anthurium noodzakelijk is. Een landelijke klok met de juiste spelregels.”

„De grootste uitdaging voor tulpentelers is het in stand houden van de markt. Het afgelopen jaar was tulp ’hot’. Dat uit zich nu in goede voorverkopen van tulp. Dit vast zien te houden zal ieders inspanning vragen mede omdat een goed resultaat ook uitbreiding tot gevolg heeft. Op teelten milieugebied liggen er kansen voor volledig hergebruik van water en het verminderen van de hoeveelheid energie. Dit kan onder andere door het toepassen van technieken die in andere takken van de glastuinbouw al bewezen zijn zoals maatregelen uit HNT en meerlagenteelt. Onze gewasgroep is samen met de tulpenbollentelers bezig een TulpenOnderzoeksFonds op te zetten om gezamenlijk oplossingen te vinden voor de problemen die we tegenkomen. Soms is onderzoek daar het geëigende middel voor. We willen door ketenbrede investering blijven werken aan innovatie in zowel teelt als broei.”

(voorzitter FPC)

Potchrysant 20-25 ha (jaarrond) 12 telers „Laten we beginnen met iedereen een goed en gezond 2014 te wensen, met daarnaast financieel een gezond 2014. Wij zullen ons met noviteiten staande moeten houden tussen de andere bloeiende planten. Bij potchrysant zijn de laatste jaren veel nieuwe bloemvormen, kleuren en aparte variëteiten geïntroduceerd. Dit heeft voor een verruiming van de markt gezorgd. Het product heeft zo een beter imago gekregen en de grootste uitdaging zit hem erin om dat vast te houden of liever nog, verder uit te bouwen. Gezamenlijk daar actie op ondernemen is financieel gezien lastig, door de versnipperde groep kwekers – (semi)jaarrond, seizoenen actiematige aanvoerders – zijn de belangen verschillend. Maar ieder op zijn eigen bedrijf kan zoeken naar nieuwe kansen, en dat gebeurt gelukkig veelvuldig. Zo proberen we de ingezette weg te vervolgen.”

Lees verder op pagina 30 > Vakblad voor de Bloemisterij 1 (2014)

VBB jaaroverzicht LTOl.indd 29

24-12-13 12:42

Vooruitblik

’Onderzoek heeft ons veel nuttige kennis opgeleverd’

’Bladproblemen oplossen en emissie verlagen’

’Goede ideeën moeten we zelf uitproberen’

’Naar een minimaal energieverbruik en emissie’

’Meer bloeispreiding en meer samenwerking in de markt’

Jan Nell

Gert van Daalen

Martin Zwinkels

Frank van Holst

Robbert de Wit

Gerbera

Alstroemeria

Anjer

Lisianthus

Nerine

25 ha jaarrond 12 telers/bedrijven

14 ha (binnen en buiten) 30 telers/bedrijven

200 ha 70 telers/bedrijven „Het onderzoek heeft ons veel nuttige informatie opgeleverd, zoals HNT, verduistering, het groeimodel en (led)belichting. Met de teelttechniek zijn we up-todate. De telers willen die lijn vasthouden. De landelijke commissie werkt aan de oprichting van een gewascoöperatie. Gewasbescherming is een zorg; met name wittevlieg. Voor het gros van de telers is deze redelijk beheersbaar, maar na de heretikettering wordt dit een probleem. De oplossing moeten we op alle terreinen zoeken, onder meer door de inzet van biologie. De collectieve promotie loopt via 2Dezign. Alle telers hebben hier unaniem voor gestemd. In het afgelopen jaar waren de prijzen slecht. Voor komend jaar is er minder areaal en minder jong gewas aangeplant.”

VBB jaaroverzicht LTO 2.indd 30

50 ha 20 telers/bedrijven „Allereerst moet er snel een oplossing komen voor trips. Verder zijn er vochtblaadjes en andere bladproblemen in de winter. Belichting zou kunnen helpen. Daarom loopt er een proef met Son-T en ledlicht. Ook is er nog te veel bladbeschadiging. Als de bladeren steiler omhoog staan langs de stengel is dat minder. Dat is een uitdaging voor veredelaars. Zoals in alle teelten moet de emissie omlaag. Er wordt ingezet op twee sporen: uit de grond telen en gerichter water geven. Het alstroemeriavak is positief over het plan om een gewascoöperatie op te richten, om een pot te vullen voor onderzoek. De telers en veredelaars hebben zelf de promotie ter hand genomen. Er worden onder meer presentaties bij de groothandel gehouden.”

20 ha 12 telers/bedrijven „Het is moeilijk om trips en spint in de hand te houden, en dat wordt met de heretikettering nog lastiger. In anjer is al veel geprobeerd met geïntegreerde gewasbescherming, maar dat is nog nooit echt gelukt. We hebben het dit jaar weer opgepakt in een eigen proefkas van 500 m2, gesponsord door Brinkman. Onderzoek is te duur voor de anjerteelt; we moeten ideeën zelf uitproberen. Een gewascoöperatie komt niet van de grond, maar als onderzoek hard nodig is kunnen we daar samen budget voor vrijmaken. Het wordt belangrijk om de Hollandse anjer een betere plek in de markt te geven. Onze promotie, gericht op Veteranendag en Vrijwilligersdag, loopt via Mijn Bloemist. Hieraan betaalt iedereen mee via de veiling.”

„De lisianthusteelt wil het energieverbruik en de emissie naar een minimum terugbrengen. Daarom wordt er onderzoek gedaan naar teelt uit de grond. Dit is echter geen doel op zich. Het onderzoek wordt collectief gefinancierd, want iedereen vindt dit belangrijk. We kijken nu hoe we een structuur kunnen opzetten. Verder zijn we bezig om vollere en beter houdbare takken te produceren, die voor elk gebruik geschikt zijn. Dit is deels een uitdaging voor de veredelaars. Dit najaar zijn we met de jaarrondkwekers naar een veredelaar in Japan geweest. Dat heeft veel wederzijds begrip opgeleverd. We moeten het toch samen doen. De promotie loopt grotendeels via LovelyLisi. Hier hebben we een collectief budget voor dat door de veiling wordt geïnd.”

„Er zijn een drietal uitdagingen in nerine. Allereerst betere bloeispreiding middels jaarrondteelt. In de praktijk testen we daarvoor de mogelijkheden van met name nieuwe rassen en er is een praktijkproef van een aantal kwekers naar het effect van ledlampen op de bloemstrekking. De mineralenbehoefte en emissieperikelen van het gewas proberen we eveneens in kaart te brengen. En nerinetelers zoeken samenwerking in de markt om het produkt nog beter aansluiting te laten krijgen bij de wensen van de klanten. Voor de ledproef hebben drie telers de handen ineen geslagen. Zij financieren het en krijgen begeleiding van PPO Lisse. Optimalisering van de bemesting en de mogelijkheden rond de eisen ten aanzien van emissie proberen we binnen een excursiegroep gestalte te geven.”

Vakblad voor de Bloemisterij 1 (2014)

24-12-13 12:43

’Minder uitwisselbaar zĳn en vooruit komen in teelt en bestrĳding’

’Promotie voor gehele gewasgroep’

’Blĳven vernieuwen is voornaamste uitdaging’

’Rendement en marktaandeel behouden’

David van Tuĳl

Sjaak van Schie

Lex van Santen

Chrysant

Pothortensia

Euphorbia fulgens

50 ha 50 telers/bedrĳven:

11 ha (waarvan 1 ha jaarrond) 11 telers/bedrĳven

85 ha (30-35 miljoen planten) 100 telers/bedrĳven

„We willen zorgen dat Euphorbia fulgens voldoende aandeel behoudt in het afnemende volume van de totale seizoens/nichemarkt. Dit alles met een rendabele opbrengst. We gaan voor goede kwaliteit tegen de laagst mogelijke kostprijs. Houdbaarheidsonderzoeken helpen ons bij het realiseren van een betrouwbaar product. Productinformatie geven we via onze site en hangettiketten. Aan het begin van seizoen brengen we ons gewas weer duidelijk onder de aandacht bij de handel/bloemist en er zijn productpresentaties bij cash-and-carry’s gedurende het seizoen. De klok blijft ons belangrijkste afzetinstrument omdat het product in kleine aantallen verkocht wordt, door veel verschillende kopers. De klokverkoop moeten we dus sterk houden. Voor teeltzaken kijken we naar of liften we mee met grotere onderzoeken omdat specifiek onderzoek te duur wordt voor onze kleine teelt.”

„Doel blijft om de consument een succesvolle ervaring te geven met cyclaam. Dat begint bij de juiste combinatie sortiment, kweker en seizoen. In een speciale competitie belonen we de maker van de patiocyclaam met een award. Via onderzoek proberen we met verschillende afdekmaterialen de botrytisdruk te verlagen en daarmee uitval te voorkomen. De financiering van dit project loopt o.a. via een aantal commerciële toeleveranciers, de WUR en DLV, die er voor zorgen dat de informatie uit deze proef beschikbaar komt voor de telers. Gewaspromotie gaat nu via het project ’Verrassend Buiten’. Het voorstel is om promotie breder te trekken voor de gehele gewasgroep Cyclamen. Er is inmiddels een actieve link met de FPC en de veiling. Een nog te vormen team zal het promotieplan en de financiering verder uitwerken en dit voorleggen aan de commissie en later aan de FPC.”

504 ha 100 telers/bedrĳven: „Uitdaging op korte termijn is de gewasbescherming De geïntegreerde aanpak lukt niet 100%. Vooral trips laat zich niet makkelijk vangen tijdens de relatief korte teeltcyclus van tien weken. Daarbij komt dat onze afnemer een 100% schoon product verlangt. Het blijft een zoektocht naar goede bestrijders en een paar goede, liefst integreerbare chemische correctiemiddelen. Visie op langere termijn is kostpijsbeheersing en minder uitwisselbaar zijn met chrysanten uit andere landen. Onze chrysanten moeten unieker, schoner, mooier, diverser en verser worden dan die van de concurrent. Een werkgroep richt zich nu op de vraag 'hoe kunnen we meer product uit een m2 halen?’. Alle chrysantenkwekers hebben zich verenigd in Chrysant NL. Via de veiling en de stekbedrijven wordt geld opgehaald voor onderzoek en promotie. Zodoende hopen we de komende jaren slagen te maken en vooruit te komen.”

„Grote uitdaging binnen hortensia op de korte en lange termijn is het zorgen voor vernieuwing. Als de ondernemers die hortensia’s telen een onderzoek zien zitten, dan zullen we als collectief een pot maken om het onderzoek te bekostigen. Voor de aanpak van andere zaken geldt hetzelfde.”

Geert-Jan Aaldering

Cyclaam

Grote diversiteit in bedrĳven en belangen

Lelie 200 ha. (binnen en buiten) 130 telers/bedrĳven Een gewasvoorzitter lelie is er momenteel niet. Een aantal broeiers uit de gewasgroep formuleert samen dat gezonde (o.a. PlAM-virusvrije)bollen en rendement op dit moment de grootste zorgen zijn, naast de emissie-eisen en versmalling van het middelenpakket. Lopend onderzoek naar energieefficiency (belichting) maakt mogelijk duidelijk of door CO2 dosering minder groeilicht noodzakelijk is. Binnen de leliebedrijven is de diversiteit groot en daarmee de belangen. Niet iedereen teelt jaarrond in de kas op kisten en ook de herkomst en maat van de bollen en het sortiment variëren per bedrijf. De diversiteit maakt het tot een hele uitdaging om als LTO-organisatie gezamenlijke belangen van zo’n 70% van de 130 broeiers met totaal 200 ha leliebroei te dienen. Voorkeur van veel broeiers is om een gezamenlijke onderzoeksagenda en onderzoekspot te creëren, zonder free-riders. Anderen zien dat juist niet als oplossing. Lees verder op pagina 32 >

Vakblad voor de Bloemisterĳ 1 (2014)

VBB jaaroverzicht LTO 2.indd 31

24-12-13 12:43

Vooruitblik

’Wegvallen PT biedt ook weer kansen’

Olaf van der Voort

Spathiphyllum 30 ha 10 bedrijven „Het wegvallen van het PT valt te betreuren, maar dwingt ondernemers om op andere manieren bij elkaar te gaan kruipen. Dat is een gunstige bijkomstigheid. Alle Nederlandse spathiphyllumtelers hebben zich vooralsnog als enige gewas voor promotie aangesloten bij Air So Pure. Die zal de komende jaren haar pijlen vooral richten op het buitenland. Voor allerlei andere uitdagingen zal de gewascooperatie binnen LTO Glaskracht Nederland moeten gaan zorgen, al dan niet in groter verband. Zoals, groeisnelheid, tripsbestrijding en energiezuiniger telen. Er blijven uiteraard genoeg andere wensen over, waarbij leidend moet zijn of de consument daar belang aan hecht. Dan noem ik donkerbladige types, betere houdbaarheid en stuifmeelvrije rassen.”

VBB jaaroverzicht LTO 3.indd 32

’Grootste uitdaging is de verkoop weer zien op te krikken’

’Iedere keer wordt afgewogen: wat krijg ik ervoor terug?’

John Grootscholten

Gert Ubink

(voorzitter FPC)

Groene planten circa 380 ha circa 270 bedrijven „Gezien de grote diversiteit binnen de groep groene kamerplanten is het lastig aan te geven wat de gezamenlijke uitdagingen zijn op korte termijn en iets langere termijn. Behalve dan dat de verkoop ervan weer gestimuleerd moet worden. We doen een hernieuwde poging om een collectieve promotiecampagne van de grond te krijgen met als doel op de korte termijn de handel hierin mee te krijgen en op langere termijn de consument te overtuigen van het gemak, de kracht en de luchtzuiverendheid van groene kamerplanten. Vooralsnog zie ik geen gewascoöperatie van groene planten opgericht gaan worden om aan andere gezamenlijke problemen het hoofd te bieden als bijvoorbeeld de wolluisproblematiek op verscheidene bedrijven. Misschien is aanhaken bij een andere gewascoöperatie ook een optie.”

(voorzitter FPC)

Succulenten 50 tot 60 ha circa 30 bedrijven De grootste uitdaging voor telers van succulenten, cactussen en vetplanten, is behoud van hun marktpositie. Dat ze niet in een negatieve spiraal terecht komen dat hun product makkelijk vervangbaar is. Of succulentenkwekers daarin willen investeren, hangt helemaal af van hoe hun product voor het voetlicht komt bij een eventuele gezamenlijke promotiecampagne voor groene planten. Hetzelfde verhaal gaat op bij allerlei andere uitdagingen, waarvan behoud van een effectief middelenpakket wellicht de belangrijkste is. Biologische bestrijding in succulenten is immers lastig. Onderzoek naar bestrijdingsalternatieven is een optie, maar veel is te winnen bij lobbyen bij overheid en gewasbeschermingsfabrikanten. Iedere keer zullen ondernemers overwegen ’wat krijg ik ervoor terug’ als ik bijdraag aan gezamenlijke uitdagingen?”

’We zullen met zijn allen door moeten ontwikkelen’

Marinus Hofland

Freesia 100 ha 75 bedrijven „We hebben net zoals in andere teelten zware tijden gehad zonder echt grote verbetering. Om verder te komen zullen we door moeten ontwikkelen. De landelijke commissie loopt tegen het probleem aan dat de financiering anders moet. We willen het samen met de drie veredelaars gaan doen. Een proef ’los van de grond telen’ staat in de startblokken. Hiermee kunnen we energie besparen, ruimte beter benutten en er zijn betere mogelijkheden tot recirculeren van drainwater. Verder zullen we moeten kijken in hoeverre we biologisch telen kunnen oppakken en de gezondheid van ons plantmateriaal naar een beter en hoger niveau kunnen krijgen. Het is belangrijk dat alle freesiatelers het onderzoek ondersteunen, want we zullen met zijn allen moeten ontwikkelen om een sterk en stabiel freesiavak te blijven.”

’Momenteel zijn we vooral bezig met overleven’

Sjef van der Velden

Bromelia circa 55 ha circa 20 bedrijven: „Het zijn magere jaren geweest met afvallers. Om ons heen brokkelen zaken af en de eisen die aan ons worden gesteld worden steeds hoger. Velen zijn meer met overleven bezig dan met de toekomst. We proberen nu de gelederen gesloten te houden door samen onderzoek en promotie uit te voeren. Er wordt op dit moment hard gewerkt om met beperkte middelen toch een maximaal resultaat te bereiken. Er zijn segmenten van de bromelia die het wat beter vergaan. Er is ook nog een groep die het nog heel erg zwaar heeft. Ik vrees dat een stukje sanering onvermijdelijk is. De enige oplossing, verbetering van de markt op korte termijn, zit er niet helaas in. Grootste uitdaging is voldoende marge genereren om weer te investeren in het fantastisch mooie product wat bromelia absoluut is.”

Vakblad voor de Bloemisterij 1 (2014)

24-12-13 12:44

’Zoeken naar meer diversiteit in gebruik snijhortensia’

’Wankelende positie zomerbloeiers moet verbeteren’

’Bij sneeuwbal kijken naar toepassing ledbelichting’

Ard van Klaveren

Jeroen Stamsnijder

Johan Buis

Snijhortensia

Eenjarige zomerbloeiers

130 ha 75 bedrijven „Op de korte termijn is de uitdaging behoud van prijsniveau. Te bereiken door kwaliteitsverbetering, onder meer met teeltmaatregelen. Op de lange termijn ligt de uitdaging bij meer diversiteit in het gebruik van hortensia. Dus niet alleen de arrangementen bij feesten en partijen, maar ook kansen in boeketten en bloemstukken en monobossen. Via veredeling en marktontwikkeling door middel van promotie en begeleiding moeten we resultaten boeken. Na het wegvallen van het PT zijn er nog geen grote problemen geconstateerd bij promotie en onderzoek. Promotie is goed doorgezet door een actieve commissie. Op de kwekerijen worden gewasproeven gedaan om de teelt op een hoger plan te zetten. Ook komen er samenwerkingen tussen telers of met veredelaars.”

Vakblad voor de Bloemisterij 1 (2014)

VBB jaaroverzicht LTO 3.indd 33

450 ha* 160 bedrijven* * Circa helft is bijteelt

„Wat in de eenjarige zomerbloeiers vooral speelt is dat we als sector onze koppositie moeten zien te behouden. Want die positie wankelt een beetje. Dat komt door de steeds verdergaande decentralisatie. Je ziet steeds meer locale productie, onder meer door kennisverspreiding en duurder wordend transport, en die productie heeft een lagere organisatiegraad. Dat heeft ook consequenties voor promotie en onderzoek. Daarbij staat qua beleving het onderzoek iets dichter bij de ondernemers dan de promotie. Van de veiling mag nu worden verwacht dat ze daarin een stap gaat zetten. Ze heeft daar zelf ook baat bij. We zijn positief over de gewenste oprichting van een gewascoöperatie.”

Snij-, besen trekheesters

’Op beschikbaarheid chemische middelen lopen we vast’

Marco van Ruiten

Zomerbloemen

800 ha 400 bedrijven

4.000 ha 1.550 telers

„Er zijn nogal wat uitdagingen bij de teelt en afzet. Zo zien we het aantal kwekers dalen, er is vergrijzing. Energiekosten nemen toe, waardoor wij een proef zijn gestart met leds om te kijken of het gewas met stuurlicht bij lagere temperatuur in bloei is te trekken. Verder ligt er een behoorlijke uitdaging richting promotie van onze gewassen om in beeld te blijven in de virtueel wordende afzetmarkt. Een sterk punt is dat we met onze seizoensproducten iedere keer wat nieuws kunnen presenteren ten opzichte van jaarrondproducten. Door de veranderingen op promotieterrein gaan we daarbij in de toekomst samenwerken met de groep van de zomerbloemen, gezien de vele raakvlakken in afzet en teelt.”

„Een zorg die we nu al hebben en die voor de toekomst alleen maar groter dreigt te worden betreft de gewasbescherming. De groep zomerbloemen is erg groot. Wij willen het middelenpakket zo breed mogelijk houden voor alle gewassen. Dat is moeilijk want er wordt beknibbeld op het maximaal aantal bespuitingen enzovoorts. Ook voor de remmiddelen die in de zomerbloemen worden gebruikt, ligt het moeilijk. Kortom, het totale pakket neemt alleen maar af. De enige mogelijkheid lijken de biologische middelen, waarmee je bijvoorbeeld je grond optimaal houdt. Daar wordt steeds meer onderzoek naar gedaan. Toeleveranciers zijn er ook hard mee bezig. Gelukkig, want de chemische weg zal een keer ophouden.”

’Goede aanpak van wittevlieg is groot punt van zorg’

Bart Oostveen

Terrasplanten 65 ha 35 bedrijven „Een belangrijk knelpunt in onze teelten is een goede insectenbestrijding. Nummer één daarbij staat wittevlieg. Het aantal chemische middelen neemt af. Biologische middelen lijken misschien een oplossing, maar die zijn bij ons nog niet zo in opmars. Je loopt vaak tegen het probleem van een lage temperatuur aan. Steeds beter worden wel de plakmiddelen. Dat lukt echter nog niet bij iedereen. Moeilijk is bladeren goed van onderen te raken. Wat betreft onderzoek hebben we besloten geen coöperatie te vormen. Daarvoor zijn we als gewasgroep te klein. Het aantal georganiseerde kwekers is maar ongeveer de helft. Als commissie houden we dan ook op te bestaan. We hopen aan te sluiten bij de seizoensartikelengroep.”

24-12-13 12:44

541051.indd 34

30-12-2013 12:03:30

Afspraken in de maak over plantgezondheidsfonds foto: Joef SleegerS

Als alles volgens plan verloopt tekent staatssecretaris Dijksma van EZ op 23 januari een intentieverklaring om te komen tot een plantgezondheidsfonds. Het wordt een vangnet dat alleen bij fytosanitaire calamiteiten in werking treedt.

Wim du Mortier wdumortier@hortipoint.nl

e intentieverklaring omvat nog niet veel meer dan een afspraak dat aan het opzetten van een plantgezondheidsfonds (PGF) gaat worden gewerkt. Alle plantaardige sectoren doen veelal ketenbreed mee aan de opzet. Het fonds is er voor om kwekers die buiten hun eigen schuld te maken krijgen met schade door een besmetting die schade te vergoeden. Het voorkomt dat een individuele kweker de dupe wordt van maatregelen die zijn bedoeld om ook de belangen van collega’s te beschermen. Zo’n schade kan fors in de papieren lopen, bijvoorbeeld wanneer er sprake is van ruiming van het bedrijf. Het feit dat kwekers weten dat er een vergoeding komt voor geleden schade, moet de angst wegnemen om een besmetting te melden. Dat moet er op zijn beurt toe leiden dat een uitbraak dus snel kan worden ingedamd. Het mes snijdt zo aan twee kanten. Omdat een PGF ook bijdraagt aan bescherming van de inheemse biodiversiteit, wil de Nederlandse overheid meewerken aan de PGF-opzet. LTO Nederland praat namens kwekers met de overheid onder leiding van bestuurder Tiny Aerts.

Vangnet voor calamiteiten Hoe het fonds precies gaat werken is dus nog niet bekend. In eerste instantie worden afspraken en regelingen gemaakt waarmee Vakblad voor de Bloemisterij 1 (2014)

01gezondheidsfondsl.indd 35

Ruiming van een bedrijf als gevolg van schade door een quarantaine-organisme kan aardig in de papieren lopen. Een plantgezondheidsfonds kan de financiële gevolgen helpen beperken.

een pot met geld is te vullen, zodra er zich een calamiteit voordoet. Het PGF is dus een vangnet dat alleen bij een calamiteit gespannen wordt. Het geld voor het fonds komt uit drie bronnen. Ten eerste biedt het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouw Beleid (GLB) van de EU een mogelijkheid voor financiering. Ook de Nederlandse overheid springt bij. De derde financieringsbron zijn de kwekers. De regeling voor het fonds moet een mogelijkheid bieden om alle kwekers te verplichten mee te betalen. Aerts noemt dat ’algemeen verbindend verklaren’ een cruciaal onderdeel van de afspraken die met de overheid moeten worden gemaakt. Als het aan Jan Veltmans die namens de boomkwekerij vertegenwoordigd in de LTOwerkgroep ligt, wordt een eventueel fonds alleen ingeschakeld in extreme situaties. En daarmee bedoelt hij besmettingen met een quarantaineorganisme waar de gehele sector forse schade van zou kunnen ondervinden. Bijvoorbeeld als gevolg van een besmetting door een quarantaine-organisme, waardoor de complete export komt stil te liggen omdat andere landen de grenzen sluiten voor product uit Nederland. Dan is het belang dat in het geding is zo groot dat moet kunnen worden ingegrepen, vindt hij. Wie bij een schade moet meebetalen, is volgens Veltmans ook een zaak die bij de uitwerking van de plannen duidelijk moet worden. Wanneer er bijvoorbeeld een pro-

bleem speelt in enkele perkgoedgewassen zoals enkele jaren geleden door aardappelspindelknolviroïde, worden de kwekers van die gewassen dan alleen gevraagd mee te betalen of wordt van alle perkgoedtelers een bijdrage verwacht?

Eigen verantwoordelijkheid Een uitkering uit het fonds zal niet zondermeer kunnen worden geïnd, verwacht Veltmans. Hij benadrukt dat kwekers een eigen verantwoordelijkheid hebben. „Als bijvoorbeeld in een streek in Frankrijk een beestje is aangetroffen maar je importeert daar vandaan toch planten en verspreidt het beestje onder collega’s, dan moet je je afvragen of het fonds daarvoor is bedoeld. Als een kweker het niet weet, ligt het natuurlijk anders. Dan kun je er ook niet naar handelen.” Veltmans vindt belangrijk dat kwekers zich bewust zijn van de risico’s die zij aangaan. Daarnaast verwacht Veltmans dat kwekers die aanspraak willen maken op een uitkering uit het fonds moeten voldoen aan afspraken over maatregelen om besmettingen te voorkomen of de gevolgen ervan in te perken; op het gebied van bedrijfshygiëne bijvoorbeeld. „Als dat niet in de afspraken zou worden opgenomen dat zou dat een beloning betekenen voor kwekers die er niets aan doen.”

24-12-13 12:10

Strengere emissie-eisen vanaf 2017

WKK sparen of opgebruiken voor nieuwe regels De toepassing van WKK in de glastuinbouw staat onder druk. Voor de meeste installaties gaan vanaf 2017 bovendien strengere emissieregels gelden. Leveranciers van rookgasreinigers schatten dat bij zo’n 30% van de WKKinstallaties nog investeringen nodig zijn om reiniging tot het niveau van de eisen van 2017 mogelijk te maken. Iets om alvast rekening mee te houden? Harmen Kamminga bloemisterij@hortipoint.nl

enkele situaties waarin een teler niet helemaal van deze regels op de hoogte bleek. Hij praatte de teler bij en plaatste een bericht op de website van zijn adviesbureau, om eventuele anderen in een vergelijkbare situatie zich van de kennelijk nog onvoldoende bekende regels bewust te maken. Diverse tuinbouwmedia namen vervolgens dat bericht over. Dat verraste Bax. „De nieuwe eisen zijn nog maar in enkele situaties al van toepassing. Natuurlijk moeten de bedrijven die deze installaties gebruiken de geldende regels kennen en zich er aan houden. Maar

ik kan me voorstellen dat ondernemers te goeder trouw nog uitgaan van de regels voor installaties van vóór 2010, omdat die in verreweg de meeste situaties gewoon nog van toepassing zijn”, aldus de energieadviseur.

Al over drie jaar Het voorval met de onduidelijkheid rond nieuwe emissieregels brengt Bax wel op een algemener punt van aandacht: „Per 2017 moeten alle bestaande WKK’s in de sector (op enkele uitzonderingen na) aan VakBlad Voor de Bloemisterij

oor WKK-installaties die na 1 april 2010 zijn ge- of verplaatst gelden nu strengere emissie-eisen dan voor oudere WKK’s. Ze moeten zijn voorzien van een rookgasreiniger of deNOx-installatie om de NOx-uitstoot onder de 100 mg/Nm3 te houden en rookgassen moeten altijd worden gereinigd, dus niet alleen bij CO2vraag in de kas. Gebruikers moeten dat kunnen aantonen door het bijhouden van draaiuren en ureumverbruik. Onlangs liep Erik Bax, adviseur energie en CO2-emissie bij Agro AdviesBuro, aan tegen

Per 2017 moeten bestaande WKK-installaties aan de nieuwe emissieregels voldoen. WKK’s die nu nog niet zijn uitgerust met een rookgasreiniger, betekent dat een forse extra investering.

RookgasRegels.indd 36

Vakblad voor de Bloemisterij 1 (2014)

30-12-13 11:15

Achtergrond

Overgangsregeling Activiteitenbesluit

de nieuwe emissie-regels voldoen. Voor installaties die nu nog niet zijn uitgerust met een rookgasreiniger, gaat dat een forse extra investering vergen. Ik heb de indruk dat ondernemers daar nog niet mee bezig zijn. Maar 2017 begint al over drie jaar.” Bax roept telers met een ’oudere’ WKK zonder rookgasreiniger dan ook op om in hun energiestrategie alvast rekening te houden met die deadline van januari 2017 (soms 2019 - zie ook kader ’Overgangsregeling Activiteitenbesluit’). „In de huidige energiemarkt, met de lage opbrengsten voor stroom, is investeren in een rookgasreiniger per 2017 niet vanzelfsprekend rond te rekenen. Ook is het maar de vraag of banken zo’n forse investering zullen financieren”, redeneert Bax. „Wellicht kun je nú al iets doen om je goed op de situatie die dan ontstaat voor te bereiden. Overweeg bij de huidige lage stroomprijzen bijvoorbeeld om het aantal draaiuren van de WKK tot 2017 verder te beperken. Dan heb je na 2017 nog meer uren te gaan om een investering in deNOx of rookgasreiniger terug te verdienen. Of je besluit de installatie voor 2017 juist zoveel mogelijk op te gebruiken. De geproduceerde stroom brengt nu niet veel op, maar als een rookgasreiniger in 2017 niet tot de mogelijkheden behoort, kun je wellicht beter komende drie jaar zoveel mogelijk draaiuren uit ge WKK halen. En daarna andere energiebronnen kiezen.” Welke keuze telers met een WKK zonder reiniger nu het beste kunnen maken, durft Bax niet zonder meer te zeggen. „Veel hangt af van de bedrijfssituatie en wat de energiemarkt de komende paar jaar gaat doen.”

Ongewis In de ogen van Guus Meis, specialist Milieu, Emissie & Water bij branchevereniging LTO Noord Glaskracht, is dat precies de reden dat ondernemers een keuze voor het sparen of het opgebruiken van hun WKK op dit moment nog niet verantwoord kunnen maken. „De elektriciteitsmarkt is voor de komende jaren heel ongewis. Als ik nu een tuinder zou zijn met een WKK zonder rookgasreiniger, zou ik eerst zo lang mogelijk willen aankijken wat de elektriciteitsmarkt gaat doen. En pas zo kort mogelijk voor het formele beslismoment knopen doorhakken. Vakblad voor de Bloemisterij 1 (2014)

RookgasRegels.indd 37

Per 1 april 2010 hanteert het ministerie van Infrastructuur en Milieu scherpere eisen voor uitstoot van stikstofoxiden (NOx) en eventuele zwaveldioxide (SO2) en fijnstof uit verbrandingsinstallaties. Voor gasmotoren stelt de overheid voor het eerst eisen aan uitstoot van onverbrande koolwaterstoffen (’methaanslip’). De nieuwe eisen staan in het ’Besluit emissie-eisen middelgrote stookinstallaties milieubeheer’ (BEMS). Sinds 2013 is het BEMS onderdeel van het meer omvattende ’Activiteitenbesluit’. Voor WKK-installaties in de glastuinbouw die al voor 1 april 2010 in gebruik waren,

Ik zou misschien wel hopen dat de handhaving van de nieuwe emissieregels nog wat gerekt wordt tot in elk geval mijn WKKcontract is uitgediend.” Meis verwacht dat de meeste telers in deze situatie ook daadwerkelijk voor zo’n aanpak kiezen. „Met investeringen anticiperen op veranderende regelgeving is verstandig. Maar de werkelijkheid op veel bedrijven is dat er op dit moment hoe dan ook geen investeringsruimte is. Dan houdt het anticiperen ook op.”

Opportunistisch Stijn Schlatmann, directeur van Energy Matters, advies- en kennisbureau gespecialiseerd in decentrale energieopwekking met WKK, raadt telers aan hun WKK vooralsnog ’opportunistisch’ te blijven inzetten. „Het is nog lang niet 2017. In de tussentijd kan de energiemarkt best nog weer wat aantrekken.” „Er zit een enorme varkenscyclus in de elektriciteitsmarkt.” Schlatmann acht het zelfs denkbaar dat investeren in rookgasreiniging voor oudere WKK’s in 2017 weer rendabel kan zijn. „De sparkspread voor stroom kan nauwelijks meer dalen, omdat zelfs de marges voor kolencentrales in de huidige situatie nog maar flinterdun zijn en de investering in de nieuwe centrales niet wordt terugverdiend.” De ’Barometer voor WKK in de Glastuinbouw’, onderdeel van het programma ’Kas als Energiebron’, meldt in een update van november 2013 dat de sparkspread vanaf 2018 verbetering laat zien. Dit zou op termijn kunnen leiden tot betere stroomprijzen. Hetzelfde rapport schetst echter ook een negatief scenario, waarin de stroomprijs vanaf 2017 ongeveer op het integrale kostprijsniveau van een kolencentrale blijft

geldt tot 1 januari 2017 een overgangsregeling met ruimere emissie-eisen, zoals omschreven in het oude BEES-B. Voor installaties die draaien in een situatie waarbij externe CO2 (van OCAP) wordt benut voor de CO2-bemesting, geldt de overgangstermijn tot 1 januari 2019. De ’oude’ NOx-normen zijn met de meeste huidig gebruikte WKK’s ook zonder rookgasreiniger haalbaar. Om te kunnen voldoen aan de huidige normen is rookgasreiniging, op zijn minst ’lichte deNOx’, noodzakelijk. Voor installaties onder de 1 MW elektrisch gelden minder zware eisen.

hangen. In dat scenario zullen bestaande WKK’s een licht verbeterde marge maken, terwijl draaiuren onder druk zullen staan, onder meer door meer productie van winden zonnestroom. Investeren in nieuwe tuinbouw-WKK zal dan nog steeds niet rendabel zijn.

Doorgaan of stoppen Meis van LTO Noord Glaskracht verwacht dan ook dat telers op zijn vroegst vanaf 2016 knopen gaan doorhakken op basis van de dan beschikbare vooruitzichten. Hij gaat ervan uit dat de keuze tegen die tijd veel meer zal zijn tussen doorgaan of stoppen met WKK dan tussen wel of niet kunnen investeren in rookgasreiniging. „De energiemarkt en andere economische omstandigheden zullen uitmaken of er op termijn toekomst is voor WKK in de glastuinbouw. Is die er, dan komen de nodige investeringen voor het reinigen van de rookgassen er ook wel. Is die er niet, dan zal dat in elk geval vanaf 2017 zichtbaar worden doordat de emissie-eisen een aantal ondernemers dan dwingt al hun conclusies te trekken.” <

In het kort n Telers met een ’oudere’ WKK zonder

rookgasreiniger doen er goed aan om in hun energiestrategie rekening te houden met emissie-eisen per 2017. n Per 2017 moeten alle bestaande WKK’s (op enkele uitzonderingen na) aan de nieuwe emissieregels voldoen. n Voor WKK’s die nu nog geen reiniger hebben vergt dat investering.

30-12-13 11:15

Teelttips PIoen Kasteelt

ZomerbLoemen planten staan, op de korte periode na dat de plant groeit, gewoon buiten. Hierdoor komt het dat de telers met een rolkas wel kunnen stoken om te vervroegen en de telers in de vaste kas niet. Hoewel de pioen maar een relatief korte rustperiode nodig heeft, lukt het in een warme winter toch niet om deze in de vaste kas te realiseren. Het is dus belangrijk om de pioen in

de winter zo koud mogelijk te houden. Dat betekent de ramen open en zorgen dat de grond zo lang mogelijk onder 4°C komt. Het is (voor de pioen) helemaal geen probleem als het in de kas vriest.

afwatering

De pioenenteelt in de vaste kas is teelttechnisch nog steeds zeer omstreden. Pioen kan in veel landen van de wereld niet worden geteeld vanwege de behoefte aan een koudeperiode. Juist deze koudeperiode wordt in de vaste kas negatief beïnvloed, doordat de plant de hele winterperiode binnen staat. In de rolkas bestaat dit probleem niet, want deze

Henk van den Berg Teelt- en Bedrijfsadvies, 0252-340301

verloren. Luchten is de eerste actie om het teveel aan vocht af te voeren. Door bij de ventilatie te werken met invloeden op buitentemperatuur, instraling, wind en stooktemperatuur is het vooral op het midden van de dag mogelijk vocht af te voeren zonder of met minimale stookkosten. Alleen als het vochtgehalte na luchten nog te hoog blijft, kan tevens met een kleine kier in het scherm gewerkt worden.

Gewasbeschermingsplan

snIjanthurIum

etmalen opvoeren. Daarbij is uiteraard de stand van het gewas en de buitentemperatuur van belang bij het bepalen van de hoogte van de etmaaltemperatuur.

belichten is dat de plant vegetatiever blijft. Normaal wordt iedere nacht tijdens vier uur donker een kleine hoeveelheid bloeihormoon aangemaakt. Dat cumuleert tijdens de totale vegetatieve periode. Door de plant ’s nachts geen donkere periode te geven blijft het groeipunt vegetatiever. Dit kan wel tot gevolg hebben dat de reactietijd 1 à 2 dagen langer wordt. Dit is op te vangen door 1 à 2 dagen

sneller in de korte dag te gaan. Er is immers 20% meer assimilatielicht gegeven elk etmaal.

stralingssom Het blijft belangrijk de etmalen op 18°C-19°C te houden, omdat de instraling – die vanaf nu weer toeneemt – in januari doorgaans nog niet voldoende is om bloemoverslag te voorkomen. Volgens het langjarige gemiddelde kunt u vanaf half februari de

Chrysant In vegetatieve fase 24 uur belichten Aangezien stroom terugleveren in de meeste gevallen niet erg rendabel meer is, kunt u overwegen om 24 uur per etmaal te belichten in de vegetatieve fase. Nu is het op de meeste bedrijven gebruikelijk 20

Teelttips-Schoffelen_nw.indd 38

Luchten volgens ’het nieuwe telen’ Het is bij alle installaties, folies en doeken volgens ’Het Nieuwe Telen’ beter te luchten boven het gesloten scherm. Hiermee wordt kouval voorkomen, zal vochtige lucht verdwijnen en gaat minder warmte

uur te belichten. Door vier uur extra belichting krijgt de plant 20% meer groeilicht per etmaal, afkomstig van de assimilatielampen. Zeker voor de komende weken – tot en met week 2-3 – geeft deze extra belichting meer wortelgroei en de plant heeft meer ’fabriek’ bij het begin van de korte dagfase.

Langere reactietijd Een bijkomend voordeel van 24 uur per etmaal

Goede afwatering is voor de winterperiode belangrijk. Omdat er in Nederland vaker een natte dan een strenge winter is, vergt de afwatering van, vooral de percelen die zijn beplant, extra aandacht. Natuurlijk moet de drainage in orde zijn, maar hier worden de wat meer oppervlakkige zaken bedoeld. Kijk eens goed of alle greppels wel open zijn, of dat er op lagere plekken niet toevallig richels zijn ontstaan waardoor water niet weg kan. In een natte winter moet water weg kunnen zonder eerst in de grond te hoeven zakken. Goede afwatering zorgt er ook voor dat vrijkomend water van een smeltend sneeuwdek gewoon kan weglopen, zonder eerst naar beneden te moeten zakken.

In 2015 geldt de gewasbeschermingsmonitor, waarin achteraf het feitelijke verloop van uw jaarlijkse gewasbeschermingsactiviteiten wordt vastgelegd. Het is goed om dit al voor 2013 vast te leggen, want het helpt bij de attendering van een bepaalde plaag of bestrijding. Ontstond er vorig jaar tripsschade in mei, dan kan het wellicht beter zijn de bestrijding wat naar voren te halen.

Compactere groei Een ander voordeel van langer belichten in de vegetatieve fase is dat de plant compacter groeit. Dit kan voor rassen die erg rekken zoals Baltica en Spinner een voordeel zijn. De mindere strekking bij 24 uur belichten ontstaat doordat de plant

Voor steeds meer middelen geldt een beperking op het aantal keer dat een bestrijdingsmiddel in een jaar mag worden gebruikt. In uw eigen gewasbeschermingsplan voor 2014 kan overzichtelijk de planning voor het gebruik van de verschillende middelen per week van het jaar worden weergegeven. Zet daarin ook eventuele te gebruiken biologie en middelen ter correctie. Hans van Eijk, Bureau IMAC Bleiswijk

wat minder worteldruk (turgor) opbouwt omdat de huidmondjes 24 uur open blijven. De strekking van de cellen zal daardoor iets minder zijn. Op rassen die minder makkelijk lengte maken is het beter om in de vegetatieve groeifase minimaal twee uur donkertijd per nacht te geven.

Dirk Jan Binnendijk Tuinbouwadviezen, 071 - 5416564 Vakblad voor de Bloemisterij 1 (2014)

30-12-13 11:16

Schoffelen

HyacInt Koudeperiode Bij het broeien van nietgeprepareerde hyacinten op pot gelden de volgende koudeperioden voor bollen opgeplant rond half december, direct uit de 25°C-bewaarcel: n 9 weken voor Pink Pearl, White Pearl, Blue Pearl, Purple Sensation, Splendid Cornelia en Minos n 10 weken voor de cultivars Carnegie, Aiolos, Fondant, Delft Blue, Blue Star, China Pink en Purple Star. n 11 weken voor Jan Bos en Woodstock Bovenstaande getallen zijn gebaseerd op praktijkervaring. Deze koudeperioden gelden alleen als de bollen zijn opgeplant in een bewortelingsruimte bij 9°C. Breng

Bol-op-pot

de temperatuur terug naar 5°C als de pennen te lang worden. Voor de in de kuil opgeplante bollen gelden dezelfde koudeperioden, mits de kuiltemperatuur aflopend van 9 tot 5°C is geweest. Als de kuiltemperatuur lager wordt dan 5°C is het beter de koudeperiode te verlengen. U kunt ook de opgeplante bollen vanuit de kuil in een cel zetten bij een temperatuur tussen 5 en 7°C. De spruiten zullen dan beter strekken dan in een te koude kuil. Vaak is een periode van 2 - 3 weken cel al voldoende.

temperatuur bewortelingsruimte Beworteling van hyacinten vindt plaats bij 9°C. Later in

DLV Bloembollen, 0252 - 688 541

bepoederd uitzien door de penicillium. Het gewasbeschermingsmiddel Securo remt de groei van penicillium, zodat de wortels makkelijker uitgroeien.

koudeperiode kan de knol al een flinke spruit hebben, maar deze geeft na het inhalen in de kas geen bloem. Het advies bij het inhalen luidt: n Koel de potten met krokussen eerst 6 weken bij 9°C. Na deze periode mag de celtemperatuur pas omlaag. Verlaag de celtemperatuur trapsgewijs zodra dit nodig is in verband met de spruitlengte tot minimaal 2°C. n Haal krokussen pas in na minimaal 14 weken koude; 15 of 16 weken is nog beter omdat de kasperiode dan korter en de bloei gelijkmatiger is. Dit betekent dat inhalen voor begin december meestal niet mogelijk is. n Houd een kastemperatuur van 16 tot 17°C aan.

penicillium muscari Tijdens de koeling worden de bollen van muscari gemakkelijk oppervlakkig aangetast door de schimmel penicillium. Na het opplanten van vooral de eerste zetten remt deze schimmel de beworteling soms aanzienlijk. Advies om een aantasting door penicillium te voorkomen/beperken: n Houd bij de droge koeling de relatieve luchtvochtigheid onder de 70% en circuleer goed. n Dompel de bollen vlak voor het planten in en oplossing met 1% Securo wanneer de bollen aan de buitenkant er wit/groen Vakblad voor de Bloemisterij 1 (2014)

Teelttips-Schoffelen_nw.indd 39

het seizoen kan de groei van de spruit bij deze temperatuur te snel gaan. Hanteer daarom de volgende temperaturen in de bewortelingsruimte: n december 9°C, eventueel te verlagen naar 7 tot 5°C; n januari, februari en maart 5°C; als de bollen goed beworteld zijn en de spruitontwikkeling is te sterk verlaag dan de temperatuur naar 2°C. Hiermee is de spruitontwikkeling goed in de hand te houden. Het is aan te bevelen om bij temperaturen beneden de 5°C de koudeperiode te verlengen.

Watergift pothyacint Eenmaal uitgedroogde potgrond neemt zeer moeilijk weer water op. Het water loopt van de grond af. Veel pothyacinten staan per stuk op een kleine 7 cm-pot. Het geringe volume potgrond kan slechts een kleine hoeveelheid water opslaan. Geef pothyacinten daarom geregeld water. Dit geldt ook voor potten waar meerdere bollen op staan.

Inhalen potkrokus De lengte van de koudeperiode bepaalt het inhaaltijdstip van krokussen die op pot geteeld worden en niet de spruitlengte. Na een korte

DLV Bloembollen, 0252 - 688 541

Kees van Egmond kees@kees-ineke.nl

Verdienmodel Het is er allemaal niet gemakkelijker op geworden. Waar doe je wijs aan? Neem alleen al de tuinbouw. Moet je transparant zijn over de prijsvorming van bloemen en planten of juist niet? Is het beter om direct te handelen of toch maar de klok? En bloemisten met KOA, is dat wel wijs? Vragen te over. Maar antwoorden, ho maar. Zo’n nieuw jaar is als een onbeschreven blad. Het gevoel dat je vroeger had bij een nieuw schrift. Nee, hier zou je zuinig op zijn. Geen lelijke krassen, geen tekeningetjes in de kantlijn. Netjes houden. Maar het goede voornemen hield nooit lang stand. Na een week ging het als altijd. Tenminste, bij mij wel. Zo begin je ook aan een nieuw jaar. Alles ligt nog vóór je. Je maakt je plannen of je planning en binnen een week moet er weer gewijzigd worden. Vooruitzien is regeren, maar regeren is ook handelen naar bevind van zaken. Onverwachte obstakels doemen op. En dan moet er iets gedaan worden. Ondernemen noem je dat. De tuinbouw zit al een paar jaar in de overleefmodus. Veel bedrijven hebben het moeilijk. Zoals het vroeger ging lukt niet meer. Opbrengsten vallen tegen en kosten stijgen. Het LEI vult de kasten met rapporten. En wat blijkt? Het is voor veel tuinders een haast onmogelijke opgave om tegenover 100 euro kosten ook minimaal 100 euro aan opbrengst te genereren. Je hoeft niet gestudeerd te hebben om daaruit te kunnen opmaken dat er verlies wordt geleden. En verlies maken houd je niet zolang vol. Vandaar dat er gezocht wordt naar nieuwe verdienmodellen. Ook zo’n prachtig modewoord. Er wordt bedoeld dat mensen zoeken naar iets waar ze hun brood mee kunnen verdienen. En dan liefst met wat beleg erop. Maar vaak valt dat nog niet mee. Een gat in de markt, wie zal haar vinden? Ook het Vakblad moet mee. Alleen abonnees kunnen tegenwoordig nog iets lezen op de website. En terecht natuurlijk. Redacteuren en journalisten moeten tenslotte ook eten en drinken en kleding kunnen kopen. Dat lukt niet zo best met gratis nieuws. Maar of deze nieuwe strategie vruchten afwerpt? Een nieuw jaar met veel vragen. En antwoorden kan niemand geven. Ik ook niet. We gaan het gewoon maar afwachten met elkaar. Ik wens u in ieder geval een goed 2014!

30-12-13 11:16

Nieuws

Geen enkel gewas vertoont groei Was er in 2012 nog groei waarneembaar in het areaal alstroemeria en freesia; in 2013 vertoonde geen enkel gewas groei. Dit blijkt uit de recentste cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek. Het areaal bloemen en planten (inclusief opkweek en bloemzaden) onder glas kwam in 2013 uit op 4.396 ha, bijna 160 ha minder dan in 2012 en 310 minder dan in 2011. Het areaal glasgroenteteelt overstijgt al enkele jaren het areaal met sierteelt onder glas en is na een dip in 2012 weer toegenomen. Het areaal glasgroente ligt nu zo’n 500 ha boven die van bloemen en planten onder glas. Het aantal snijbloemenbedrijven ligt anno 2013 op 1.280. De afgelopen tien jaar zijn meer snijbloementelers gestopt dan dat er zijn overgebleven. Bij pot- en perkplantentelers is deze trend ook waarneembaar maar niet zo fors als onder snijbloementelers. Er zijn nu nog 682 potplantentelers en 391 perkplantentelers. Daarmee is hun aantal ook gehalveerd in het laatste decennium. Bij potplanten is dat gepaard gegaan met

forse afname van het areaal, maar bij perkplanten is dat redelijk op peil gebleven. Vrijwel alle tuinbouwbedrijven gaan over binnen de familie, waarbij de overname meestal geleidelijk plaatsvindt. De uittreding van het oudere bedrijfshoofd gaat gepaard met wegvloeien van eigen geld uit de onderneming. Bedrijven die langer dan 25 jaar geleden zijn overgenomen en niet beschikken over een opvolger, zijn over het algemeen kleiner en hebben de hoogste solvabiliteit.

Areaal verouderd In 2013 wordt 135 ha glastuinbouwareaal gemoderniseerd. Dit zou eigenlijk op 500 ha moeten liggen, wil de sector niet verder verouderen, aldus LEI Wageningen UR. In 2008 is voor het laatst meer dan 500 ha glastuinbouwareaal vernieuwd. Daarna is door de crisis de klad gekomen in modernisering van het teeltareaal. In 2009 is rond de 250 ha gemoderniseerd, in 2010 minder dan 100 ha, in 2011 190 ha en in 2012 135 ha. Telers zijn verder fors minder gaan inves-

REDACTIE Schipholweg 1, Postbus 9324, 2300 PH Leiden e-mail: bloemisterij@hortipoint.nl www.vakbladvoordebloemisterij.nl

01Colofon-Nieuws_nw.indd 40

2013

2012

Snijbloemen

2.139

2.308

- 8,5

Chrysant

480

504

- 5,0

Roos

384

408

- 5,8

Orchidee

212

213

- 0,2

Lelie

189

196

- 3,4

Gerbera

169

170

- 0,7

Freesia

103

- 6,5

Anthurium

- 17,1

Alstroemeria

- 18,2

Lisianthus

- 10,7

Anjer

- 3,3

Overig

434

510

- 15,0

Bureauredactie Carolyne de Vries Lentsch, Marrit Molenaar, Jolanda de Wekker Webredactie Erik Rotteveel Vormgeving Bert Hassing, John Jennissen Fotografie Gerdien de Nooy Freelancers Gert van den Berg, Hermen de Graaf, Bernadette Hoefsloot, Harmen Kamminga, Ank van Lier, Astrid Zoumpoulis-Verbraeken

+/- (%)

Bron: Centraal Bureau voor de Statistiek

teren. In 2012 is de groep glastuinders die minder dan € 10.000 heeft geïnvesteerd in het bedrijf nog nooit zo groot geweest. Samen met 2005 en 2009 behoort dit jaar tot de jaren met het laagste investeringsniveau in de sector ooit. <

UITGEVER BDUmedia Afdeling Vak- en Publieksmedia Postbus 67, 3770 AB Barneveld, 0342-49 42 63 Uitgever: Wiljo Klein Wolterink MBA Verkoopleider: Ron van de Hoef, e-mail: r.v.d.hoef@bdu.nl

Colofon

Directeur Elbert van den Berg Secretariaat Linda Laman 071-56 59 678 Alice Hoogenboom 56 59 679 Hoofdredacteur Elbert van den Berg 071-56 59 678 Eindredacteur Jenny Mostert 071-56 59 633 Vakredactie Politiek en economie Quincy von Bannisseht 56 59 637 Peter van Leth 56 59 688 Markt en afzet Arie-Frans Middelburg 56 59 687 Cindy van der Zwet 56 59 630 Teelt en techniek Hans Neefjes 56 59 638 Joef Sleegers 56 59 642 Bert Vegter 56 59 639

Tabel. Areaal bloemisterij onder glas (ha).

ABONNEMENTENSERVICE Mutaties en bezorging Abonnementen kunnen op elk gewenst tijdstip ingaan. Opgave via vakbladvoordebloemisterij.nl of bij de abonnementenservice. Abonnementen lopen automatisch door, tenzij uiterlijk twee maanden voor vervaldatum bij de abonnementenservice wordt opgezegd. Dit kan schriftelijk, telefonisch of per e-mail. Ook voor informatie over een lopend abonnement en klachten over de bezorging kan contact worden opgenomen met de abonnementenservice, BDUmedia, afdeling Vak- en Publieksmedia, Postbus 67, 3770 AB Barneveld. Op werkdagen is de abonnementenservice telefonisch bereikbaar van 8.30 uur tot 14.00 uur op 0342-494844, e-mail: abonnementen@bdu.nl. Prijzen Jaarabonnement: € 349,60. Studenten 25% korting; 65 plussers 15% korting. Jaarabonnement Europa: € 449,65 (België: € 377,70). Jaarabonnement buiten Europa: € 466,50. Genoemde prijzen zijn inclusief 6% btw en verzendkosten. ADVERTENTIE-EXPLOITATIE Verkoopleider: Ron van de Hoef, 0342 - 494263, 06 - 51806325, e-mail r.v.d.hoef@bdu.nl Media-adviseur: Gert-Jan Bloemendal, 0342-494807 e-mail: g.bloemendal@bdu.nl

Vakblad voor de Bloemisterij is een wekelijkse uitgave van de Stichting Vakinformatie Siergewassen en BDUmedia, Vak- en Publieksmedia. Uitgever en auteurs verklaren dat dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld, evenwel kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Uitgever en auteurs aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op bedoelde informatie. Lezers wordt met nadruk aangeraden deze informatie niet geïsoleerd te gebruiken, maar af te gaan op hun professionele kennis en ervaring en de te gebruiken informatie te controleren. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. Algemene voorwaarden: op alle aanbiedingen, offertes en overeenkomsten van BDUmedia B.V. zijn van toepassing de voorwaarden, welke zijn gedeponeerd ter Griffie van de Arrondissementsrechtbanken en de KvK.

Druk: BDU Media

Vakblad voor de Bloemisterij 1 (2014)

30-12-13 15:23

Kasgenoten

A genda 7-9 jan Mechanisatie tentoonstelling, Expo Haarlemmermeer, nabij Hoofddorp. Info: www.smtb.nl 8-9 jan FloraHolland Winter Fair, handelsbeurs op vestiging Aalsmeer. Info: www.floraholland.nl 11 jan Germaco bestaat 25 jaar. Open huis van 13.00 tot 16.00 uur in Bovenkarspel. Info: www. germaco.nl 14 jan Symposium Tuinbouwtechniek, InHolland, Delft. Aanmelden voor 9 januari via tuinbouwtechniek2040@gmail.com. 30 jan Innovaties bij grote warmtepompen, bijeenkomst, Delft. Info: www.energymatters.nl. 31 jan Dag van de Tulp. Zwaagdijk. Info en verplicht aanmelden: www.groeiservice.nl of www. proeftuinzwaagdijk.nl. 4-5 feb Groen Direkt Voorjaarsbeurs, tuinplanten. Boskoop. Info: www.groen-direkt.nl 11-13 feb Tuinbouwrelatiedagen, Gorinchem. Info: www.evenementenhal.nl/gorinchem 20-23 feb Vaktentoonstelling tulp. Proeftuin Zwaagdijk. Info: www.proeftuinzwaagdijk.nl. 27 feb-3 maa Lentetuin Breezand, bolbloemententoonstelling. Info: www.lentetuin.nl 19-21 maa FloraHolland Seasonal Trade Fair op locatie Naaldwijk. Info: www.floraholland.nl 5-6 apr Kom in de Kas, landelijk evenement. Info: www.komindekas.nl

LTO Groeiservice 7 jan Inloopmiddag onderzoek Voeding en weerbaarheid potorchidee, 15.00 uur, Bleiswijk. Info: Astrid van der Helm, 070-3075012. 8 jan Landelijke dag potplanten. De toekomst van de glastuinbouw staat centraal. Info: Alex van der Heiden, 070-3075039. 8 jan Productbijeenkomst freesia, 14.30-20.00 uur, Honselersdijk. Info: Jan Barendse, 0703075006. 16 jan Landelijke dag snijbloemen. Thema: toekomst van de glastuinbouw. Info: Mark Hoogendoorn, 070-3075029.

Buitenland 28-31 jan IPM, vakbeurs, Essen, Duitsland. Info: www.messe-essen.de. 18-20 feb Salon du Végétal, vakbeurs, Angers, Frankrijk. Info: www.salonduvegetal.com 20-22 feb FloraExpo, Chandigarh, India. Info: www.floraexpo.com 4-5 maa Florall voorjaarsbeurs, Gent, België. Info: www.florall.be. 26-28 maa World Floral Expo 2014, Chicago, USA. Info: www.worldfloralexpo.com 8-10 apr Flowers & HorTech, Kiev, Oekraïne. Info: www.flowers-hortech.com

Onderstaande symbolen hebben de volgende betekenis en verwijzen naar de website vakbladvoordebloemisterij.nl

Documenten en linken naar website

Vakblad voor de Bloemisterij 1 (2014)

Kasgenoten agenda_nw.indd 41

Foto’s

Filmpjes

FOTO: AVBS Willy De GeeST

Binnenland

Leeftiid: 43 Plaats: Wommelgem, België Teelt: planten (potgrond+hydro) Oppervlakte: 2 ha

Dirk Mermans Wanneer bent u met uw kwekerij begonnen? „Nadat ik een tijd in de kwekerij van mijn vader had gewerkt, heb ik in 2003 hier in Wommelgem een oude tomatenkwekerij van 7.000 m2 gekocht. Van mijn vader heb ik toen de planten overgenomen. In 2011 heb ik bijgebouwd naar de huidige 20.000 m2.”

Welke potplanten teelt u zoal? „Bij elkaar circa dertig soorten, waarvan de belangrijkste monstera, spathiphyllum, clusia, hoya en schefflera zijn. Zo’n 60% is teelt in potgrond, en 40% hydro. Voor de afzet werk ik veel samen met de Nederlandse potplantenkwekerij Ammerlaan.”

Hoe loopt het in deze moeilijke tijden op het bedrijf? „Het kan altijd beter, hè?! Mijn potgrondplanten zijn dan wel in omzet gestegen, maar met hydro ben ik een stuk achteruit geboerd. Door de crisis is hydro voor kantoren en dergelijke minder in trek. Maar ik mag niet klagen want in 2013 steeg mijn omzet in totaliteit zo’n 4%. Toch lichte groei, dus. Daarbij nog aangetekend dat 2013 twee slechte maanden had, die een domper op het hele jaar hebben gezet. Maart, wat normaal een beste maand is, was veel te koud en juli was veel te warm.”

Heeft u plannen voor de toekomst? „Ik zit wel op iets te broeden. Mijn WKK maakt op jaarbasis 3.000 draaiuren wat een warmteoverschot betekent. Zodoende kan ik makkelijk een halve hectare glas bijbouwen voor teeltuitbreiding, maar dan moet ik wel een product hebben waarvan ik kan voelen dat men het wil hebben.”

Effect gemerkt van uw Bronzen Roos voor Grower of the Year 2012? „Voorop gesteld: ik zelf was natuurlijk bijzonder vereerd. Direct effect heb ik nog niet echt gemerkt maar het is ook moeilijk kwantificeerbaar. Als indirect effect denk ik wel dat de handel de weg naar mij gemakkelijker kan vinden.”

Waarin verschillen Belgische en Nederlandse kwekerijen vooral? „Hier in België zijn de bedrijven kleinschaliger. Ook zijn er meer koude teelten, zoals azalea, en tevens meer teelten buiten. Verder streven Belgische kwekers over de hele breedte naar zwaardere kwaliteiten.”

Hoe heeft u uw bedrijf georganiseerd? „In feite heb ik een eenmanszaak en ben ik hier de enige stuurman aan boord. Er is niemand echt naast me, geen medefirmant of zo. Mijn vrouw werkt helemaal niet in de kwekerij. Uiteraard heb ik met deze bedrijfsoppervlakte wel personeel. Zes personen zijn dat in totaal, van wie twee Belgen, twee Kosovaren, een Koerd en een Somaliër.”

30-12-13 12:34

Treft het ?

Bloemisterij Vakblad voor de

541052.indd 42

Bel 0342 - 49 48 89 voor de advertentie-

een uitgave van

mogelijkheden, wij geven u graag advies.

30-12-2013 13:24:57

541053.indd 43

30-12-2013 12:03:11

541054.indd 44

30-12-2013 12:02:36