Vbb13 2015 by Stichting Vakinformatie Siergewassen

Bloemister캐 Vakblad voor de

13 70e jaargang 27 maart 2015

Machines voor bossen en sorteren 34

8 Verlaagde

12 Zonnepark in

16 Highlights op

40 Werken aan

belastingtarieven ter discussie

tuinbouwgebied Rundedal

Seasonal Trade Fair in Naaldw캐k

vergroening van middelenpakket

Cover-nw.indd 1

25-03-15 13:48

Bloemen oogst- en verwerkingsmachines, www.btm-bv.nl, +31-497-555226

Van compact en eenvoudig, tot uitgebreid en compleet turn-key.

Specials voor transport en opslag van bloemen, groenten en fruit

585497_.indd 2

25-3-2015 12:59:09

Bloemisterij Vakblad voor de

8 Rekenkamer stelt verlaagde tarieven ter discussie

Opinie 4 Interview: ’Vrije toegang tot eigenschap plant is essentieel’ 4 Commentaar: Wereldwijde mechanisering goed voor hele sector 5 Stelling: Meer marge met uniforme verzorgingssymbolen

Nieuws 6

Een selectie uit het meest recente nieuws

Bedrijf en afzet 8 Belasting: Rekenkamer stelt verlaagde tarieven ter discussie 10 Ondernemen: ’Tuinder helpen zonder hem regie uit handen te nemen’

12 Zonnepark in tuinbouwgebied Rundedal

12 Ondernemen: Zonnepark in tuinbouwgebied Rundedal 15 Vragen: Is geld terug te krijgen na faillissement klant? 16 Afzet: Rustige Seasonal Trade Fair, aldus standhouders 20 Afzet: Perkgoedseizoen komt goed op gang 21 Column: Cok Harteveld, China

Markt 26 Wisselende waardering voor siertakken en bloeiend hout 26 Redelijke start muscariseizoen geen garantie 27 Versterking marktpositie anthurium blijft zoektocht 28 Meer jasmijn voor minder 29 Telers zien middelmatig violenseizoen

20 Perkgoedseizoen komt goed op gang

Teelt 30 In beeld: Tulpmania tussen narcissen 32 Bloemententoonstelling: Keukenhof weer in bloei 34 Thema: Machinaal bloemen sorteren en bossen

Met daarin de fabrikanten: Aweta, Potveer, Jamafo, Total Systems,

Havatec, Bercomex, BTM, 4MT

40 Gewasbescherming: Groener middelenpakket kent hobbels 42 Teelttips: pioen, tulp, lelie, perkgoed, groene en bonte planten 43 Column: Kees van Egmond

Nieuws

40 Groener middelenpakket kent hobbels

44 Nieuwe ventilator getest bij Van den Berg Roses 44 ’Warmtebuffers van telers interessant voor warmterotonde’

Service 45 Kasgenoten: Danny en Bianca van Eijk Agenda Voorplaat: Foto: Havatec

Vakblad voor de Bloemisterij 13 (2015)

Inhoud.indd 3

25-03-15 15:28

Opinie Michel Haring, hoogleraar plantenfysiologie UvA

’Vrije toegang tot eigenschap plant is essentieel’ foto: Universiteit van Amsterdam

De tv-uitzending van Zembla op 4 maart over octrooi-aanvragen op plantmateriaal heeft veel stof doen opwaaien. In de uitzending kwam ook Michel Haring, hoogleraar plantenfysiologie aan de Universiteit van Amsterdam aan het woord. De uitzending ging echter voornamelijk over voedingsgewassen. Hoe denkt Haring over het onderwerp bij sierteeltproducten? Peter van Leth pvanleth@hortipoint.nl

Hoe bedreigend zijn octrooien op klassiek veredelde producten voor sierteeltgewassen? „Octrooien hoeven niet bedreigend te zijn zolang ze de toegang tot de eigenschappen van een gewas, dus de plant zelf, niet beperken. De meeste patenten gaan over heel concrete ontdekkingen: inhoudsstoffen, specifieke genen gekoppeld aan eigenschappen. Daar kun je goed over onderhandelen als het om het gebruik van die kennis gaat. In de groenteveredeling heeft men daar-

Zijn er al van patenten op gehele sierteeltplanten verleend of in aanvraag?

voor het International Licensing Platform opgericht. Zodra een bedrijf echter een hele plant claimt, zoals Monsanto doet in hun broccolipatent, krijg je onwerkbare situaties. Of dit een probleem is voor de Nederlandse sierteelt weet ik niet.”

Of is het vooral een discussie die speelt bij voedselgewassen? „Momenteel speelt deze discussie vooral bij voedselgewassen.”

Achtergrond

Welke beslissing denkt u dat de Hoge Kamer van het Europese Octrooibureau gaat nemen?

Europese Octrooibureau aan zet De Hoge Kamer van het Europese Octrooibureau beslist binnenkort of octrooien op klassiek veredelde gewassen mogen worden toegekend. Hiertegen is veel verzet, omdat de kans bestaat dat grote veredelaars het alleenrecht krijgen op planteigenschappen.

Commentaar Elbert van den Berg hoofdredacteur evandenberg@hortipoint.nl

Opinie_NW.indd 4

„Google en snel is achterhalen of patenten op planteigenschappen zijn verleend of zijn aangevraagd. Vul bijvoorbeeld ’patent petunia’ in en het levert al een handvol hits op die over een hele plant gaan. Meestal zijn dit aanvragen voor kwekersreacht. Je zult zien dat dit per gewas heel erg verschilt en dat je waarschijnlijk meer patenten in de Verenigde Staten dan patenten in de Europese Unie vindt.”

Staatssecretaris Dijksma van Economische Zaken is in ieder geval tegen te grote macht bij veredelingsmultinationals. Zij hoopt draagvlak te krijgen bij andere EU-lidstaten en hiervoor het Nederlands EU-voorzitterschap in de eerste halfjaar van 2016 te gebruiken.

„Ik hoop dat ze patenten die te breed geschreven zijn gaat afwijzen.”

Wat als patenten op planteneigenschappen van sierteeltgewassen toch worden goedgekeurd? „Dan hangt het ervan af of de patenthouder genoeg juridische macht heeft om het te

Wereldwijde mechanisering goed voor

abrikanten van machines voor het bossen en sorteren van bloemen richten zich al lang niet meer alleen op de Nederlandse markt. Natuurlijk, voor specifieke gevallen doen ze dat nog steeds en leveren ze maatwerk. Door de vraaguitval in Nederland waren toeveranciers echter gedwongen werk én omzet over de grens binnen te halen. Die uitbreiding van het speelveld van toeleveranciers hoeft niet per se negatief uit te pakken voor de Nederlandse ondernemers. Integendeel. In het buitenland is er niet altijd vraag naar de meest geavanceerde systemen. Daarom bedenken toeleveranciers ’eenvoudige’ (betaalbare) oplossingen, waarmee

buitenlandse telers toch op kosten kunnen besparen en de kwaliteit en uniformiteit beter in de hand hebben. Die oplossingen voldoen ook in een groot aantal Nederlandse situaties, zo bleek de afgelopen jaren. Het slim inzetten van semi-automatische oplossingen leidt in veel gevallen al tot aansprekende en vaak afdoende resultaten. En gunstiger geprijsd dan de geavanceerde modules. Dat het speelveld zich niet tot de vaderlandse grenzen beperkt past in de mondiale ontwikkelingen van de sierteeltsector. Toch blijven er situaties waarbij toeleveranciers wordt gevraagd om iets specifieks en het liefst exclusief voor een bepaalde groep teVakblad voor de Bloemisterij 13 (2015)

25-03-15 15:29

Wilt u uw mening geven? Stuur een brief naar postbus 9324, 2300 PH Leiden of naar bloemisterij@hortipoint.nl. Reacties moeten maandag voor 9:00 uur binnen zijn. De redactie kan brieven inkorten of weigeren.

handhaven en dus andere veredelaars aan te kunnen klagen. Naar mijn observatie gebeurt dit nog niet.”

Is er dan geen toekomst meer voor de kleine veredelaar? „Als het juridisch wel op een David-tegenGoliathgevecht aankomt, dan kunnen kleine veredelaars wel degelijk de dupe zijn.”

Wat vindt u van de opstelling van staatssecretaris Dijksma? „Positief, maar te afwachtend. Als er nu geen standpunt wordt geformuleerd en Dijksma komt pas echt in actie als Nederland in de eerste helft van 2016 voorzitter van de Raad van de Europese Unie is, dan is de beslissing bij de Hoge Kamer al genomen. Nederland zou nu druk uit moeten oefenen om de richtlijnen rond het toekennen van patenten aan te scherpen. Daar is nu nog te veel willekeur. Patenteren van een hele plant zou onmogelijk moeten worden gemaakt.”

Denkt u dat de politiek überhaupt de beslissing van de Hoge Kamer nog kan wijzigen? „Als men duidelijk suggesties doet voor alternatieven of richtlijnen zal de Kamer die in de beslissing kunnen meewegen. Een dossier op inhoud is dan zeer gewenst. Roepen in algemene termen is zinloos.”

Welk initiatief zou Dijksma kunnen en moeten nemen tijdens het EU-voorzitterschap? „Tja, wat ik hierboven voorstel moet zo snel mogelijk in werking gezet worden. Daar kun je geen jaar mee wachten. Het vervolg is dan in de periode van het voorzitterschap ter hand te nemen.”

Stelling

Meer marge met uniforme verzorgingssymbolen Op Seasonal Trade Fair zijn de uniforme verzorgingssymbolen voor potplanten gelanceerd die door de werkgroep Ketencommunicatie van Orchidee Nederland zijn ontwikkeld. Hier zouden alle potplantentelers zich achter moeten scharen. Uit consumentenonderzoek blijkt immers dat 15% van de consumenten een plant niet koopt als goede informatie ontbreekt. Met eenduidige communicatie over verzorging is dus marge te winnen. Margewinst waar ook potplantenkwekers de vruchten van plukken.

Maurice van der Hoorn, orchideeënteler in Ter Aar „Waarom heeft dit zo lang geduurd? Zeker als het waar is, dat wij op het gebied van verzorgingscommunicatie 15% laten liggen op aankopen van bloemen en planten. Op mijn etiket staan de nodige symbolen, ik heb nog nooit gehoord dat dit niet duidelijk is. Als dit de aftrap voor verandering is, zorg er dan voor dat we allemaal dan wel met deze symbolen gaan werken, zo leren

de consumenten snel wat het betekent en zorgen we dat we deze miscommunicatie oplossen. Een uitgelezen taak voor de veiling? Als we daar 10% meer mee weten te verkopen zijn we spekkoper. Zullen we dan ook alle overige keurmerken, certificeringen en duurzaamheidlabels, waarmee we ons onderscheiden, standaardiseren? Onze hoes is te klein om alles er op te drukken. Ik zie door de bomen het bos niet meer, de gemiddelde consument ook niet.”

Marc Aarts, ficuskweker in Prinsenbeek „Standaardisering sectorbreed kan naar mijn mening alleen maar positief zijn. Als het zo zou zijn dat de consumenten de uniforme verzorgingssymbolen net zo goed, of liever nog beter, kennen dan bijvoorbeeld de wasinstructielabels in kleding dan kunnen we een slag maken. Het moet duidelijk zijn voor de consu-

menten hoe ze hun product het beste kunnen verzorgen zodat het verwachtingspatroon niet wordt tenietgedaan doordat een plant na bijvoorbeeld twee weken doodgaat. Op dit moment kunnen consumenten op mijn website precies terugvinden waar de symbolen op de etiketten voor staan, met uitgebreide beschrijving. Dit zal ook met de uniforme verzorgingssymbolen zo blijven.”

hele sector Roland Meeuwsen, potplantenkweker in Lent lers te ontwikkelen. Zoals bijvoorbeeld door een groep Nederlandse rozentelers. Telers proberen op die manier concurrentievoordeel te behalen. Op voorhand trekken ze de portemonnee om de fabrikant een vorm van zekerheid te bieden. Maar er zijn ook voorbeelden van ’wereldwijde’ financieringsvormen en fabrikanten die ’wereldwijde’ oplossingen maken. Dit alles met het doel de productie en verwerking van bloemen zo efficiënt mogelijk te laten verlopen en de kwaliteit zoveel mogelijk te borgen. Die ’ratrace’ bezorgt Nederlandse toeveranciers werk en van die professionaliseringsslag profiteren steeds meer telers. Vakblad voor de Bloemisterij 13 (2015)

Opinie_NW.indd 5

„Een goed initiatief om de informatie eenduidig te maken. We zijn zelf als bedrijf ook bezig met de ontwikkeling van etiketten bij onze producten, daarbij zijn uniforme symbolen voor de hele sector gewenst om zo de informatie goed over te brengen aan de consument. Als iedereen het op zijn eigen manier doet, wordt het een warboel en dat maakt het

onduidelijk. Als dan blijkt uit onderzoek dat 15% van de consumenten onze producten niet koopt vanwege gebrekkige informatie, is daar zeker nog wat te winnen. De klant zal niet meer willen betalen, ze zullen het eerder als vanzelfsprekendheid beschouwen dat de informatie compleet is. Wij als bedrijf gaan zeker de uniforme symbolen toepassen bij de ontwikkeling van onze etiketten in de toekomst.”

25-03-15 15:29

Nieuws Lees meer op de website Op deze pagina’s vindt u een selectie uit het nieuws. Een uitgebreide versie van deze berichten maar ook ander nieuws vindt u op www.vakbladvoordebloemisterij.nl.

n Rozensector haalt geld op De oprichting van een gewascoöperatie en crowdfunding zijn twee recente methoden waarmee de rozensector geld ophaalt voor onderzoek en innovatie. LTO Glaskracht Nederland is bezig samen met rozentelers een gewascoöperatie op te richten voor voortgang van onderzoek. De doelstelling is om minimaal 50% van het Nederlandse rozenareaal mee te krijgen in de gewascoöperatie. Op dit moment is eenderde van het areaal lid; 23 bedrijven met samen 122,2 ha. Zodoende is voor ruim € 50.000 medewerking toegezegd. Fabrikant Jamafa gebruikte onlangs met succes crowdfunding om een verdere ontwikkeling van een nieuwe rozenmachine mogelijk te maken. Lees meer op pagina 36.

n Half april advies over warmterotonde Zuid-Holland Twynstra Gudde komt half april met een adviesnotitie voor de bij de warmterotonde betrokken partijen. Dat meldde het organisatieadviesbureau op 23 maart tijdens een bijeenkomst in Pijnacker met enkele tuinders en warmtedeskundigen over de warmterotonde. In het advies worden scenario’s geschetst die aangeven hoe zo’n rotonde eruit kan zien qua markten verdienmodel. Daarnaast krijgt het leidingentracé van de warmterotonde aandacht in het advies. Voor de realisatie van het project kan mogelijk een beroep gedaan worden op het revolverend warmtefonds dat de provincie Zuid-Holland per 1 juli wil openstellen. Om hoeveel geld het gaat is niet bekend. Lees meer op pagina 44.

n VVD’er Leegte vertrekt vanwege niet-melden bijbaan bij PlantLab VVD-Kamerlid René Leegte heeft zijn lidmaatschap van de Tweede Kamer beëindigd vanwege het niet-melden van een betaalde bijbaan bij PlantLab, een tuinbouwbedrijf in Den Bosch dat planten teelt in afgesloten ruimten zonder daglicht, zo meldt RTL Nieuws. De VVD maakte het opstappen van Leegte op 24 maart bekend, maar wilde niet zeggen om welke betaalde nevenfunctie het gaat. Volgens Roel Schreinemachers van RTL Nieuws, die Leegte direct na zijn opstappen sprak, gaat het echter om een functie bij PlantLab.

Nieuwskort2.indd 6

Met passie starten aan nieuwe rozenteelt Vol overgave prikt een medewerker van Marjoland zogenoemde cupjes op de steenwolmatten. Vorige week stond in deze kas nog Passion. In 2,5 dag is het gewas geruimd. Het definitieve einde van de bekende rode cultivar in Europa. Maandag 24 maart zijn de laatste takken geveild. Tussen 2005 en 2007 kende Passion zijn hoogtepunt met ruim 200 miljoen geveilde stelen op jaarbasis uit 80 ha kas. Daniel van de Nouweland van Marjoland heeft berekend dat er sinds de introductie in 1997 minstens 1,7 miljard stelen van de cultivar verhandeld zijn. Marjoland had in 2009, toen deze kas van 6 ha werd aangeplant, al zijn 20 ha er vol mee staan. In de cupjes komen nu Red Naomi! (5 ha) en de gele Penny Lane.

n EU-garantiefonds moet kredietverlening agrariërs versoepelen Een nieuw Europese garantiefonds moet agrariërs een garantie bieden voor 80% van hun lening. Dat moet voor banken meer zekerheid geven waardoor zij gemakkelijker geld lenen. De regeling voor het fonds zal in de loop van 2015 bekend worden. Het Brusselse plan voor een garantiefonds voor gerichte ondersteuning van de agrarische sector en de economie op het platteland is positief ontvangen door LTO Nederland. De organisatie wijst er wel op dat het nu zaak is dat Nederlandse banken er gebruik van gaan maken.

n Sierteeltgewassen bevatten wapens tegen ziekten en plagen Enkele extracten van sierteeltgewassen blijken effectief tegen spint en meeldauw. Dit zijn de eerste resultaten uit het project ’De sierteelt in de Biobased Economy’. Het onderzoek tegen bladluis, botrytis en trips loopt nog. Sierteeltgewassen bevatten natuurlijke plantenstoffen met een beschermend effect tegen ziekten en plagen die in de landen tuinbouw voorkomen. Een literatuurstudie van Kenniscentrum Plantenstoffen had dit al aangetoond, maar het project ’De sierteelt in de Biobased Economy’

bevestigt dit nu door praktijkonderzoek. Tot en met begin 2016 wordt onderzocht hoe groene gewasbeschermende stoffen te winnen zijn uit twintig geselecteerde sierteeltgewassen.

n Mark Verbeek 900ste kweker op FloraXchange Handelskwekerij Mark Verbeek uit Monster is de 900ste actieve kweker op FloraXchange. Het aantal kwekers op het platform groeit wekelijks met gemiddeld vijf tot zes kwekers per week. Niet alleen het aantal kwekers dat gebruikmaakt van FloraXchange groeit, ook het aantal actieve exporteurs (288 op dit moment) blijft toenemen.

n Website voor klachten over Bijzonder beheer Tuinders die zich gedupeerd voelen door de afdeling Bijzonder beheer van een bank, kunnen hun ervaringen anoniem delen op de nieuwe website www.tuininpuin.nl. Veel ondernemers durven namelijk niet openlijk over hun problemen te praten, aldus Stichting Krediet Verdriet, initatiefnemer van de site. De problemen zijn volgens de stichting het grootst in de glastuinbouw en varkenshouderij. Vakblad voor de Bloemisterij 13 (2015)

25-03-15 15:27

Gelezen op Twitter FOTO: HANS NEEFJES

Lucas Vos (@LucasVos_FH) At SS Flora in Istanbul. Veiling per bosje! @FloraHolland #Yam ■ Oprichting nieuwe ketenorganisatie laat op zich wachten

Lucas Vos (@LucasVos_FH)

De oprichting van een nieuwe ketenorganisatie voor de sierteelt laat nog op zich wachten. Het overleg binnen de achterban van de betrokken sierteeltorganisaties over de invulling van het werkgebied van de nieuw op te richten ketenorganisatie duurt langer dan verwacht. De betrokken sierteeltorganisaties bespreken nu nog welke taken de nieuwe ketenorganisatie moet krijgen. Verwacht wordt dat zij in april tot besluitvorming zullen komen.

En wie valt het meest op in Istanbul? @AncoPureVanda Goeie marketing loont @FloraHolland #Yam

■ Spaanse kamerplantentelers

verdubbelen export

■ Gezocht: tuinders die willen meedoen aan proef met bassins Het Hoogheemraadschap van Delfland zoekt glastuinders die dit jaar een nieuw gietwaterbassin gaan aanleggen of die de folie van hun bassin gaan vervangen. Bedoeling is dat telers kostenloos meedoen aan een proef rond de inzet van bassins als maatregel tegen wateroverlast. Delfland is in 2012 gestart met zo’n proef in de Oranjepolder in Maasdijk. De resultaten zijn positief en hebben tot lagere waterstanden in de sloot geleid tijdens hevige buien. Hoe meer tuinders echter meedoen, hoe groter het effect, zo stelt het waterschap.

■ Bloemenactie voor NS-personeel Vier studenten van de Hogeschool van Amsterdam zijn een bloemenactie gestart om het geweld tegen NS-personeel tegen te gaan. „Mensen kunnen geld doneren via nsactie.prutmeesters.nl”, aldus René van Langen, werkzaam bij H.M. Tesselaar in Heerhugowaard en een van de initiatiefnemers. Voor elke € 3 die de studenten ontvangen, geven ze persoonlijk een bos bloemen aan een NS-medewerker. Lees meer op pagina 29.

Vakblad voor de Bloemisterĳ 13 (2015)

Nieuwskort2.indd 7

De export van Spaanse kamerplanten is de afgelopen tien jaar verdubbeld, zo meldt FEPEX, de Spaanse organisatie voor kwekers van fruit- en sierteeltproducten. Voornaamste bestemmingen voor de Spaanse planten zijn: Frankrijk (€ 22 miljoen), Duitsland (€ 10 miljoen), Nederland (€ 4,3 miljoen) en Portugal (€ 2,7 miljoen). De groei van de Spaanse export bewijst volgens FEPEX dat de Spaanse kamerplanten uitstekend geaccepteerd worden in het buitenland en dat de export van Spaanse kamerplanten een enorme potentie heeft.

■ Extra controle op kwaliteit milieurapportages Waterschappen, omgevingsdiensten en gemeenten gaan dit jaar extra op de kwaliteit letten van de milieurapportages die glastuinders vóór 1 mei 2015 moeten indienen. Gegevens over spoelwater en incidentele lozingen bij teeltwisseling of ziekten in het gewas zullen extra goed worden bekeken. Dat meldt de Uitvoeringsorganisatie Integrale Milieu Taakstelling (UO-IMT) Glastuinbouw, die zeer te spreken is over het groeiend aantal telers dat de milieurapportage tijdig indient.

■ IPM China 2015 groter dan ooit De IPM in China zal dit jaar, dankzij een groei van het aantal standhouders, met 45% groter zijn dan ooit. Voor het eerst vindt de vakbeurs plaats in Shanghai. Volgens de beursorganisatie zullen meer dan 600 bedrijven uit 24 landen een stand hebben op de tuinbouwbeurs in China die voor de zeventiende keer wordt gehouden.

Marc Balemans (@Marc_076) #zonsverduistering buiten niet te zien maar wel op de grafiek van de klimaatpc de gele lijn is n dip in de straling

Léon Lankester (@AABLankester 21 mrt. Welke belangenbehartigers gaan dit voorkomen? @bloemisterij: Verlaagd btw-tarief en energiebelasting ter discussie

Plantion (@Plantion) Cok Hoogstraten, logistiek medewerker, is vandaag #40 jaar in dienst bij @ Plantion. Van harte gefeliciteerd!

Rick Kester (@rickkester) Op 11 april zullen @VDBergRoses en @DSVP_Pijnacker een kledinginzameling houden voor Kenia! Komt u ook weer?

Discussie op LinkedIn Groene middelen zijn niet de toekomst Het is goed dat er een Green Deal Groene gewasbeschermingsmiddelen loopt, maar ’natuurlijke’ gewasbeschermingsmiddelen zijn hooguit een mooie aanvulling op het slinkende middelenpakket. Het nadeel van groene middelen is toch dat de werking minder is dan bij chemische middelen. Bij een chemisch middel is de effectiviteit minimaal 80 tot 90%. Bij biologische middelen moet vaak genoegen worden genomen met een effectiviteit tussen 50 to 60%. Alleen daarom al zal chemie nodig blijven. En dan vooral effectieve correctiemiddelen.

25-03-15 15:27

Rekenkamer stelt verlaagde belastingtarieven ter discussie

’Onbegrijpelijk, het is helemaal geen issue’ Mogelijk zijn het verlaagd btw-tarief sierteelt en het verlaagd tarief energiebelasting glastuinbouw milieubelastend en hebben andere fiscale regelingen voor de agrosector niet het gewenste effect. Met die mededeling kwam de Algemene Rekenkamer vorige week. „Onbegrijpelijk”, verzucht voorzitter Nico van Ruiten van LTO Glaskracht Nederland. Quincy von Bannisseht qvb@hortipoint.nl

e Algemene Rekenkamer heeft onlangs enkele fiscale regelingen tegen het licht gehouden. Het ging om ’belastinguitgaven’, regelingen waarmee de overheid bepaalde doelen wil halen op het gebied van bijvoorbeeld economie, werkgelegenheid, milieu, energie en vervoer. Dat de Rekenkamer deze regelingen – in totaal gaat het om 86 belastinguitgaven – juist nu kritisch heeft bekeken, heeft twee redenen. Allereerst heeft het kabinet vorig jaar een belastingherziening aangekondigd. Dat is volgens de Rekenkamer een mooi moment voor het kabinet om na te gaan of fiscale regelingen nog wel doen waarvoor ze bedoeld zijn. Zo niet, dan zou het kabinet kunnen besluiten zo’n regeling stop te zetten. De Rekenkamer wijst erop dat niet van

alle 86 genoemde fiscale regelingen onderzocht is of ze ook echt het bedoelde effect hebben. Van een aantal voor de glastuinbouw relevante regelingen is dat wél bekend, zo blijkt uit gegevens van de Rekenkamer. Zo zijn de Vervroegde afschrijving milieu-investeringen (VAMIL), de Energieinvesteringsaftrek (EIA) en de Milieu-investeringsaftrek (MIA) in 2013 geëvalueerd, met een positieve uitkomst. Dat geldt ook voor de Aftrek speur- en ontwikkelingswerk die in 2012 is onderzocht, evenals het laag btw-tarief sierteelt, de landbouwvrijstelling, de landbouwregeling en de vrijstelling overdrachtsbelasting cultuurgrond waarvan in 2008 is vast komen te staan dat ze doen wat ze moeten doen. De Research & Development Aftrek (RDA), een relatief nieuwe regeling die sinds

Achtergrond

Mogelijk milieubelastende fiscale regelingen Van de dertien ’belastinguitgaven’ die volgens de Algemene Rekenkamer mogelijk milieubelastend uitpakken, zijn er vijf waarmee glastuinders te maken (kunnen) hebben. • Landbouwvrijstelling in de inkomstenbelasting: tuinders hoeven kortgezegd geen inkomstenbelasting te betalen over de waardestijging van grond met een agrarische bestemming. • Verlaagd btw-tarief sierteelt: consumenten betalen in Nederland over de aankoop van bloemen, planten en boomkwekerijproducten geen 21%, maar 6% btw. • Vrijstelling overdrachtsbelasting cultuurgrond: telers die een glastuinbouwbedrijf

Rekenkamer.indd 8

van een collega overnemen, moeten 6% overdrachtsbelasting betalen over de waarde van kassen, bedrijfsgebouwen en de bedrijfswoning. Er geldt echter een vrijstelling voor cultuurgrond en ondergrond van kassen. • Verlaagd tarief energiebelasting glastuinbouw: bijzonder tarief voor een jaarlijks gasverbruik tot 1 miljoen m3, geldig tot en met 2024. • Landbouwregeling omzetbelasting: een tuinder kan ervoor kiezen van deze regeling gebruik te maken en hoeft daardoor geen btw in rekening te brengen en geen btwadministratie bij te houden, wat een hoop administratieve lasten scheelt.

2012 bestaat, is nog niet geëvalueerd. In 2002 is dat wel met het verlaagd tarief energiebelasting glastuinbouw gebeurd, maar daarbij zijn volgens de Rekenkamer geen uitspraken over de effectiviteit gedaan.

Mogelijk milieubelastend Daarnaast is het volgens de Rekenkamer goed dat het kabinet de belastinguitgaven nog eens grondig zou nalopen omdat er internationale afspraken bestaan over het afschaffen van subsidieregelingen en fiscale regelingen die als (onbedoeld) neveneffect hebben dat ze het milieu belasten. Zo streeft Brussel ernaar om eind 2020 in alle lidstaten milieubelastende regelingen gefaseerd te hebben afgeschaft. Wat dan precies onder ’milieubelastend’ moet worden verstaan, is overigens nog onduidelijk. Nederland heeft in 2012 bij de EU erop aangedrongen met een definitie te komen van ’milieuschadelijke regelingen’. Van de 86 belastinguitgaven zijn er volgens de Rekenkamer dertien met mogelijk negatieve milieueffecten (zie kader). Het verlaagd btw-tarief sierteelt en het verlaagd tarief energiebelasting glastuinbouw – die de overheid in 2015 respectievelijk € 229 miljoen en € 74 miljoen per jaar kosten – kunnen volgens de Rekenkamer tot de categorie ’milieubelastend’ behoren.

Niet de eerste keer Het is niet de eerste keer dat de Algemene Rekenkamer kanttekeningen plaatst bij fiscale regelingen als het verlaagd btw-tarief sierteelt en het verlaagd tarief energiebelasting glastuinbouw. In 1999 en 2008 verschenen er al kritische rapporten, maar die vormden voor de Tweede Kamer geen Vakblad voor de Bloemisterij 13 (2015)

24-03-15 16:30

Foto: Gerdien de Nooy

De Algemene Rekenkamer in Den Haag veroorzaakt volgens LTO Glaskracht Nederland onnodig veel onrust door onder meer het verlaagd btwtarief sierteelt en het verlaagd tarief energiebelasting glastuinbouw ter discussie te stellen.

aanleiding de regelingen stop te zetten. Toch klinkt in Den Haag op gezette tijden de roep om afschaffing van bepaalde fiscale regelingen. Zo stond tweeënhalf jaar geleden nog in de verkiezingsprogramma’s van de PvdA, SP, D66, GroenLinks en ChristenUnie – samen goed voor 72 zetels – dat zij vóór afschaffing van het verlaagd tarief energiebelasting glastuinbouw zijn. Voor Nico van Ruiten, voorzitter van LTO Glaskracht Nederland, is dat reden „waakzaam te blijven”, zoals hij het zelf uitdrukt. „We hebben geen afspraken naar de toekomst toe die keihard zijn. Wel hebben de opeenvolgende kabinetten tot nu toe altijd vastgehouden aan het verlaagd tarief energiebelasting glastuinbouw en het verlaagd btw-tarief sierteelt omdat ze het eens zijn met de door ons aangevoerde argumenten.” Van Ruiten verwacht dat die houding van Den Haag onveranderd zal blijven. „Daarover heb je echter nooit zekerheid. Daarom is een sterke lobby noodzakelijk. Omdat het niet alleen om de belangen van de glastuinbouw gaat, doen we dat samen met de VBN en Greenport Holland.”

’Onbegrijpelijk’ Dat de Rekenkamer het verlaagd btw-tarief sierteelt en het verlaagd tarief energiebelasting glastuinbouw kwalificeert als mogelijk Vakblad voor de Bloemisterij 13 (2015)

Rekenkamer.indd 9

milieubelastend, noemt Van Ruiten onbegrijpelijk. „De laatste jaren hebben we steeds zowel het ministerie van EZ als de politiek duidelijk gemaakt dat de glastuinbouw geen hogere energiebelasting nodig heeft om geprikkeld te worden energie te besparen. Dat bewijzen de cijfers en de prestaties van de sector op dat gebied uit het verleden. Daarom zijn we ook met het Energiebesparingssysteem Glastuinbouw bezig (EBG), daarom hebben we ook onze handtekening gezet onder het SER energieakkoord.” De glastuinbouwvoorman wijst erop dat Brussel voor het toepassen van het verlaagd tarief energiebelasting glastuinbouw bovendien tot en met 2024 toestemming heeft gegeven. „Dat de Rekenkamer deze regeling mogelijk milieubelastend vindt, begrijp ik daarom echt niet. Het is helemaal geen issue.”

Verlaagd btw-tarief Ook het lage btw-tarief sierteelt, dat al sinds 1975 wordt toegepast, staat volgens Van Ruiten niet ter discussie. „Toen de overheid dat tarief in 2008 zelf heeft geëvalueerd, bleek dat de regeling het bedoelde effect had en met name voor de werkgelegenheid in de sierteelt een grote rol speelt. Een hoger btw-tarief op sierteeltproducten zou in Nederland tot een verlies van ruim vijfduizend

banen in de tuinbouw leiden en nog eens vijfduizend banen in de groot- en detailhandel. Maar vergeet ook niet dat het verlaagd btw-tarief burgers met een laag inkomen in staat stelt om bloemen en planten te kopen.” Van Ruiten stelt dat Nederland nog altijd gidsland in Europa is. „Als andere landen ons zouden volgen in een btw-verhoging, dan zou dat voor de sierteelt in Europa desastreus zijn; het zou grote gevolgen hebben voor de vraag naar sierteeltproducten.” Hij verwijst daarbij naar Spanje dat in 2012 het btw-tarief op bloemen en planten van 8% naar 21% verhoogde. Vorig jaar besloot het land dat besluit echter terug te draaien omdat Spaanse telers hun omzet op de eigen markt in 2013 zagen halveren. <

In het kort n Controleren of de inkomsten en uitgaven van het Rijk kloppen en nagaan of het Rijk beleid uitvoert zoals het is bedoeld. Dat is de wettelijke taak van de Algemene Rekenkamer, een onafhankelijk adviesorgaan van regering en Tweede Kamer. n De Rekenkamer vindt dat het kabinet enkele bijzondere fiscale regelingen tegen het licht moet houden.

24-03-15 16:30

LLTB-voorzitter Léon Faassen:

’Tuinder helpen zonder hem regie Er is werk aan de winkel voor Limburgse telers. Ze moeten de komende jaren marktgerichter produceren, nieuwe producten en afzetmogelijkheden ontwikkelen en investeren in marketing en regiobranding. De LLTB, de provincie Limburg en diverse andere partijen gaan hun daarbij hulp bieden. „De teler houdt echter steeds de regie”, aldus LLTB-voorzitter Léon Faassen. Ank van Lier bloemisterij@hortipoint.nl

Bij Paletti Growers aangesloten telers werken qua transport al langer samen. In Venlo

oord-Limburg kent een grote variëteit aan open en gesloten teelten, „ gecombineerd met veel kennispartijen en een berg logistieke bedrijven. Dat maakt deze regio krachtig en uniek. Als we samen optrekken, kunnen we heel ver komen; dat is tijdens de Floriade wel gebleken. Los van de negatieve exploitatiecijfers zijn toen veel mooie initiatieven en samenwerkingen van de grond gekomen. Die lijn moeten we

Mening

doorzetten en uitbouwen. Samenwerken is dan ook één van de sleutelwoorden van deze Versnellingsagenda.” Aan het woord is Léon Faassen, voorzitter van de LLTB en boomkweker in Reuver. LLTB stelde, samen met de provincie Limburg, de werkgroep Versnellingsagenda Tuinbouw in, die opdracht kreeg met een actieprogramma te komen om de tuinbouwcrisis te lijf te gaan. Onlangs presenteerde de

Huub Custers, Paletti Growers:

’Stimulans voor ons retailconcept’ De werkgroep Versnellingsagenda Tuinbouw noemt het nieuwe retailconcept van Paletti Growers een schoolvoorbeeld van een innovatieve en marktgerichte werkwijze. De siertelers van Paletti hebben plannen om de retail rechtstreeks te gaan beleveren met een nieuw collectief assortiment. De werkgroep adviseert om Paletti in dat traject te faciliteren en met kennis en financiële middelen te ondersteunen. Of de pilot er daadwerkelijk komt en

LimburgVersnel.indd 10

hoe deze wordt ingevuld, hangt van de nu lopende opstartfase af. Huub Custers, een van de bij Paletti Growers aangesloten telers: „Gesprekken met retailers en het ontwikkelen van concepten zijn voor de meeste telers geen dagelijkse kost; dat vergt specifieke kennis en expertise. Met inhoudelijk ondersteuning vanuit de Versnellingsagenda kunnen we veel grotere stappen maken en is er meer kans op succes. Daarbij is ook financiële steun zeer welkom; het opstarten van een dergelijk traject kost veel geld.”

werkgroep, onder leiding van burgemeester Kees van Rooij van Horst aan de Maas, haar bevindingen. Faassen benadrukt dat het rapport niet de visie bevat van de werkgroep, maar een vertaling is van wat er leeft binnen de Limburgse sector. „Telers, toeleveranciers, handelspartijen, afnemers, adviesbureaus, kennisinstellingen, financiers en andere partijen uit het veld is gevraagd waar de pijnpunten én de kansen liggen in de tuinbouw in onze provincie.” Het actieprogramma is met name geënt op de voedingstuinbouw, maar is volgens Faassen ook bedoeld voor en te vertalen naar de sierteelt. „De problemen die spelen zijn in grote lijnen hetzelfde, vooral als je kijkt naar glastuinbouwbedrijven.”

Modebranche als voorbeeld Marktgericht ondernemen staat centraal in de agenda. „De mode verandert elk jaar, waarom produceert de tuinbouw dan jaar na jaar hetzelfde product? Telers moeten om zich heen kijken, ontwikkelingen in de markt signaleren en hierop inspringen met nieuwe en innovatieve producten. Blind produceren is passé”, aldus Faassen. Telers hebben volgens hem echter nog te weinig contact met marktpartijen. „DaarVakblad voor de Bloemisterij 13 (2015)

25-03-15 11:08

gebrui

n Venlo

foto: Ank van Lier

egie uit handen te nemen’ Mening Potanthuriumteler Jac Haenen uit Velden:

’Centraal aanspreekpunt is belangrijke winst’ „In conclaaf gaan met en toegevoegde waarde bieden aan de retail is de enige manier om uit de prijsdiscussie te komen en toekomstperspectief te creëren voor de sierteelt. Wat dat betreft kan ik me helemaal vinden in de insteek van de Versnellingsagenda’’, aldus potanthuriumteler Jac Haenen uit Velden. Een marktconcept ontwikkelen en contact leggen met marktpartijen doe je er volgens hem echter niet even bij. „Dat heb ik wel geleerd bij het optuigen van mijn eigen Heartbeats-concept. Via dat gebeuren bied ik, samen met een collega, een compleet verkoopconcept aan richting Duitse

tuincentra. Het opstartproces vergde veel tijd en geduld. Daarbij is om tafel gaan met retailers iets anders dan in de kas bezig zijn, het vergt specifieke knowhow.” Haenen is blij dat telers via de Versnellingsagenda veel ondersteuning kunnen krijgen. „Toch moet je wel zelf de regie houden. Marktgericht werken kun je niet uitbesteden.” Dat er een centraal aanspreekpunt komt en telers niet zelf alle kennis hoeven te verzamelen, noemt hij eveneens een belangrijke winstpunt. „Veel ondernemers hebben namelijk geen idee waar ze moeten beginnen. In dat opzicht vind ik de Versnellingsagenda een positieve ontwikkeling, die zeker kansen biedt voor Limburgse telers die vooruit willen.”

gebruiken ze een gezamenlijke overslagterrein.

door is het voor hen moeilijk meerwaarde te creëren en is de prijs het enige wat telt.” Maar zijn retailers bereid in gesprek te gaan met telers, nog afgezien van hoe dat praktisch handen en voeten moet krijgen? Faassen denkt van wel. „Wanneer retailers producten met toegevoegde waarde krijgen aangeboden waar zij – en vooral de consument – echt op zitten te wachten, is dat een duidelijke plus. Ze zijn dan vast en zeker bereid een langdurige samenwerking aan te gaan en meer te betalen.” In het verlengde daarvan ligt de aanbeveling om als tuinbouw meer in contact te komen met en tamtam te maken richting de consument. „Dat iedereen Coca Cola drinkt, komt vooral door de fenomenale branding. Het opzetten van een ’regiobrand’ is daarom een actiepunt in de Versnellingsagenda.” Zo’n regiomerk moet volgens Faassen ook in het Duitse Ruhrgebied geïntroduceerd worden. „We zouden Limburg moeten profileren als de moestuin van Noordrijn-Westfalen, waarbij de grens van ondergeschikt belang is. We moeten samenwerking zoeken met Duitse partijen, wat in de boomkwekerij al volop gebeurt.” Faassen erkent dat een ondernemer de geschetste ommezwaai niet in zijn eentje kan maken. „Daarom heeft de werkgroep partijen bij elkaar gebracht die telers kunnen helpen Vakblad voor de Bloemisterij 13 (2015)

LimburgVersnel.indd 11

innovatief te zijn. Vooral HAS, WUR en Fontys kunnen hierin een rol vervullen. Zij gaan ook opleidingen en masterclasses ontwikkelen om ondernemers verder te helpen en in contact te brengen met elkaar en met andere partijen, ook buiten de sector. Die kruisbestuiving zal tot nieuwe inzichten en ideeën leiden.” Ondernemers die iets nieuws willen of zich afvragen of hun bedrijf nog wel toekomst heeft, kunnen zich melden bij de Tuinbouwlijn van LLTB. „Samen met de ondernemer stippelen we dan een traject op maat uit. Ook komen er ondernemersgroepen om de onderlinge samenwerking te bevorderen. En de provincie verstrekt kennisvouchers, om plannen en ideeën verder uit te werken. De teler houdt echter steeds de regie. Zo voorkomen we dat het een ver-van-mijn-bedshow wordt.”

Honderd projecten De Versnellingsagenda moet tot 2018 honderd onderzoeks- en innovatieprojecten opleveren en kost naar schatting ruim € 4 miljoen. De financiering zal projectafhankelijk zijn. Bijdragen van bedrijfsleven, diverse overheden en regionale spelers zullen volgens Faassen noodzakelijk zijn. „Ook LLTB zal

projecten op zich nemen en bijdragen in de vorm van kennis, uren of financiële middelen.” Maar niet iedere ondernemer zal volgens hem een nieuwe weg kunnen inslaan. „Sommige bedrijven zijn al ’te ver heen’. Daarnaast biedt de markt in de toekomst niet meer voor iedereen ruimte. Een sanering is onontkoombaar.” Hoewel al jaren bekend is dat de tuinbouw marktgerichter moet werken, meer moet samenwerken en meer moet focussen op marketing, is het tot nu toe niet gelukt die ommezwaai te maken. Waarom zou dat nu wél lukken? „Omdat we deze slag alleen sámen kunnen maken en de hele keten nu achter dit verhaal staat. En het belangrijkste: lang werd gedacht dat de marktsituatie in de tuinbouw wel beter zou worden. Dat punt is nu gepasseerd, het wordt nooit meer zoals het was. Het momentum is daar.” <

In het kort n In opdracht van LLTB en provincie Limburg kwam werkgroep Versnellingsagenda Tuinbouw met een actieprogramma om de tuinbouwcrisis te lijf te gaan. n Telers met innovatieplannen kunnen zich melden bij de Tuinbouwlijn van de LLTB.

25-03-15 11:08

Zonnepark in tuinbouwgebied Ru Als alles goed gaat, wordt in 2017 een groot zonnepark gebouwd in het Rundedal, het glastuinbouwgebied bij Emmen. De bedoeling is dat er een smartgrid komt waarop tuinders zich kunnen aansluiten. Dit zou het laatste zetje kunnen zijn om alle plannen voor duurzame energie vlot te trekken. Want ideeën zijn er genoeg. Joef Sleegers jsleegers@hortipoint.nl

de grootste zonneparken in Nederland, in omvang 19 ha en met een opgesteld vermogen van 11 megawatt. De nieuwste generatie zonnecellen – Thin Film – wordt gebruikt. De spade moet in 2017 de grond in gaan. Het project wacht nog op SDE+ subsidie. In 2014 heeft Solar-EW SDE+ subsidie toegekend gekregen voor een vergelijkbaar solar park van 10,8 MW op het Westpoort terrein in de gemeente Groningen. Dit wordt in dit of volgend jaar gebouwd.

Glastuinbouw In het persbericht waarin de gemeente Em-

men en Solar-EW de plannen aankondigen worden ook de voordelen voor de glastuinbouw genoemd. Maar in feite maakt het voor een energieleverancier niet uit aan wie hij de stroom levert: aan tuinders of aan het openbare elektriciteitsnet. Voor de tuinders is het dus nog maar de vraag of zij iets met het zonnepark opschieten. „Aangezien tuinbouw de belangrijkste economische activiteit in de regio is, is het logisch dat deze sector hier een belangrijke rol in gaat spelen”, vertelt Eric van der Gun, mede-eigenaar van Solar-EW. Hij is in gesprek met tuinders om te kijken hoe zij zich hierop kunnen aansluiten.

Foto: INGImage

an plannen voor duurzame energie is geen gebrek in het Rundedal, het glastuinbouwgebied bij Emmen. Windmolens, een houtstookcentrale, biomassavergisters, aardwarmte, en sinds een paar weken is een zonnepark aan dit rijtje toegevoegd. Het nieuwe zonnepark is een initiatief van de Utrechtse projectontwikkelaar Solar Energy Works (Solar-EW). De vergunning is aangevraagd, en naar alle waarschijnlijkheid wordt deze ook verstrekt. „Dit project heeft een zeer brede steun in de gemeenteraad”, zegt René van der Weide, wethouder in Emmen. Daarmee krijgt het Rundedal een van

In het Rundedal bij Emmen komt een groot zonnepark. Voor tuinders biedt dit voordeel als zij via een smartgrid hierop worden aangesloten.

Zonnepark Rundedal.indd 12

Vakblad voor de Bloemisterij 13 (2015)

25-03-15 10:36

ed Rundedal Er is echter een moeilijkheid. Als de zon volop schijnt hebben tuinders juist de minste behoefte aan stroom. Voor tuinders is het zonnepark daarom alleen interessant als er een ’smartgrid’ komt. Op zo’n smartgrid zouden alle producenten en afnemers van de energie worden aangesloten. Dat moet ervoor zorgen dat vraag en aanbod van energie binnen de regio op elkaar worden afgestemd. De overtollige energie zou tijdelijk op een andere manier kunnen worden opgeslagen, zoals in de vorm van waterstofgas of warmte. Op die manier zou een smartgrid de netkosten uitsparen, waardoor de elektriciteit voor de tuinders goedkoper wordt.

Inspanningsverplichting Voor de tuinders is het belangrijkste dat de plannen voor hen economisch rendabel zijn. „Het is zaak dat de tuinbouw niet alleen voor promotie van het project wordt genoemd”, vindt Nell. „Er zou samen met de tuinbouw en de gemeente, en bij voorkeur in combinatie met een windmolenpark, een smartgrid gerealiseerd moeten worden. Als de tuinders alles zelf moeten betalen, dan wordt het een stuk minder haalbaar.” Er ligt echter geen inspanningsverplichting voor Solar-EW om de tuinders op een smartgrid aan te sluiten. De businesscase is geheel gebaseerd op levering aan het openbare net. Vanuit de gemeente zal zo’n inspanningsverplichting er ook niet komen. „We dringen erop aan, maar we kunnen het niet afdwingen”, zegt wethouder Van der Weide. „Dat is juridisch niet mogelijk. Het is een vrije markt. Je kunt een partij niet dwingen iets aan een andere partij te leveren. We zullen de vergunning toetsen aan de ruimtelijke plannen. Binnen die kaders wordt de vergunning afgegeven.”

Geen multi-ruimtegebruik De ruimte waar het zonnepark moet komen ligt pal naast het glastuinbouwgebied, op een braakliggend stuk grond dat eigenlijk bestemd was voor de uitbreiding van het concentratiegebied. Daarom heeft het ook de bestemming glastuinbouw/energie, en kan er snel begonnen worden met de bouw. Het project is niet bepaald een voorbeeld van multifunctioneel ruimtegebruik. „Als je dit op gebouwen zou willen doen, dan zou Vakblad voor de Bloemisterij 13 (2015)

Zonnepark Rundedal.indd 13

je met veel verschillende eigenaren te maken krijgen”, verklaart wethouder Van der Weide. „Dat schiet niet op. Nu bouwen we op grond van de gemeente. Daardoor kunnen we snel beginnen.” „Gemeenten hebben vaak grote grondposities die ze niet op korte termijn kwijt kunnen”, zegt Van der Gun. „Met een zonnepark kunnen ze deze grond toch twintig of dertig jaar nuttig gebruiken. Het levert rendement op en helpt de CO2-emissie terug te dringen.”

Windmolens In de gemeente komt volgend jaar eveneens een windmolenpark van 95,5 MW. Dat is toegewezen door de provincie. Wethouder Van der Weide is beduidend minder enthousiast over windenergie dan over zonne-energie. „Bij windmolens heb je te maken met een mogelijke waardedaling van woningen, met horizonvervuiling en met gezondheidsklachten. Helaas kunnen we de windmolens niet tegenhouden. Maar we kunnen wel kiezen voor een zonnepark.” De tuinders daarentegen zien de windmolens wel zitten. Gerberateler Jan Nell is met een collegatuinder en een andere ondernemer initiatiefnemer in ’Tuindersinitiatief Windenergie’. Zij willen zes windmolens, goed voor 18 MW, in het glastuinbouwgebied plaatsen en deze duurzame stroom via een smartgrid beschikbaar maken voor het gebied. Ook dat zou netkosten schelen. „Ik denk dat iedereen de opdracht heeft om zijn productie te verduurzamen, als dat economisch haalbaar is”, vindt de gerberateler. „Een smartgrid, waarin de energie van zon, wind en wkk regionaal zijn gekoppeld, zou de energievoorziening in het gebied verduurzamen.”

Andere initiatieven De windmolens en het zonnepark zouden allerlei andere projecten met duurzame energie kunnen vlot trekken, zoals het plan voor een houtgestookte centrale. „We zijn in gesprek geweest met het bedrijf HoSt dat hier een houtgestookte centrale zou willen neerzetten”, vertelt Nell. „Deze zou rendabel zijn als de tuinbouw 5,5 MW thermisch zou afnemen. Maar deze warmte zou als basislast worden aangeboden en veel glastuinbouwbedrijven hebben zelf al een wkk-installatie. Er is dus minder behoefte

aan warmte. Dit project is daarom in de ijskast gezet. Echter, als de elektriciteit vanuit een andere bron zou komen dan de eigen wkk, dan wordt een duurzaam alternatief voor warmte ook weer interessant, zoals een houtgestookte centrale.” Hetzelfde geldt voor de plannen voor geothermie. Er is onderzoek gedaan naar de mogelijkheid van aardwarmte, maar dat bleek niet haalbaar omdat er te weinig bedrijven zijn die de warmte kunnen afnemen. En dan liggen er nog twee initiatieven voor biovergisters, die groen gas zouden gaan produceren. Het bedrijf HoSt, eerder genoemd vanwege de plannen voor de houtcentrale, heeft een vergunning en SDE subsidie om een biovergister te bouwen. Mogelijk zouden de tuinders hiervan CO2 kunnen gaan afnemen. Hiermee zou een ander puzzelstukje op zijn plek vallen. HoSt is in elk geval druk bezig met de voorbereiding van de houtgestookte centrale en de biovergister, laat project developer Tjeerd Smit weten. Hoe groot het draagvlak voor al deze plannen onder de tuinders is, is niet helemaal duidelijk. „De glastuinbouw kan zich niet permitteren om kansen op goedkopere en duurzame energie te laten liggen”, vindt Cees Ruhé, voorzitter van LTO Glaskracht Nederland, sectie Drenthe Groningen. Hoeveel voordeel het zonnepark de tuinders precies gaat opleveren, is nog niet bekend. Ook niet welke ondersteuning de overheid gaat bieden. Ruhé: „We willen de mogelijkheden goed op papier gaan doorrekenen. Je kunt dit niet even uitproberen.” Als alles doorgaat, krijgt de gemeente Emmen het grootste zonnepark in Nederland. Hoewel die koppositie van korte duur zal zijn, want Solar-EW heeft ook al vergevorderde plannen voor een zonnepark van 15 MW bij Schiphol. <

In het kort n In

het Rundedal bestaan veel plannen voor de opwekking van duurzame energie. n Deze komen echter niet op gang omdat veel tuinders een eigen wkk hebben. n Mogelijk kunnen een zonnepark en windmolens alle initiatieven vlot trekken. n Dit zou de tuinbouw duurzamer maken en geld kunnen besparen. n Dan is er wel een smartgrid nodig.

25-03-15 10:36

BLIKVANGER.

Ontdek TEKU∏ FLEX+: Het nieuwe en ongeëvenaarde drukprocedé voor een superieure marketing van uw producten. Flexibele oplagen. Intensieve, briljante kleuren. Professionele vormgeving van bedrukte bloempotten. Fotodrukwerk op alle bloempotkleuren. Veredeling door lakken. Uitsluitend bedrukt met onschadelijke kleurstoffen. Aanvragen van proefmonster en catalogus: +49 4442 982-1604.

VAKMANNEN IN HART EN NIEREN Wij zijn al 40 jaar de specialist in spuittechniek voor gewasbescherming in de (glas)tuinbouw. Onze vakmannen produceren kwaliteitsspuitapparatuur, standaard of op maat, speciaal voor u. Neem contact met ons op voor de mogelijkheden of bestel via onze webshop.

Want: TEKU∏ maakt het verschil.

TEKU∏ FLEX+ staat garant voor een schitterend uiterlijk – dankzij een uitermate hoogwaardige bedrukking.

Maak kennis met ons! Pöppelmann GmbH & Co. KG · Kunststoffwerk-Werkzeugbau Bakumer Straße 73 · 49393 Lohne · Deutschland Telefon +49 4442 982-1604 · Fax +49 4442 982-342 teku@poeppelmann.com · www.poeppelmann.com

585498_.indd 14

www.empas.nl

25-3-2015 12:12:40

Vragen Stuur uw vragen naar Postbus 9324, 2300 PH Leiden. U kunt ook bellen, faxen of mailen: Peter van Leth, 071-56 59 688, pvanleth@hortipoint.nl

Is geld terug te krijgen na faillissement klant? Een bedrijf waar ik regelmatig zaken mee doe, is onlangs failliet gegaan. Ik heb de laatste openstaande factuur nog voor het faillissement betaald. Door een fout van de adminstratie is diezelfde factuur nogmaals betaald een paar dagen na het faillissement. Kan ik het ten onrechte betaalde bedrag nog terugkrijgen?

ij een faillissement omvat het faillissement het gehele vermogen van het bedrijf dat failliet gaat, maar ook hetgeen verworven wordt tijdens het faillissement. Uw betaling valt in beginsel aldus in de faillissementsboedel. U bent dan dus schuldeiser van de failliet. Echter, net zoals de meeste schuldeisers van de failliet bent u een zogenaamde concurrent schuldeiser. In een faillissement gaan de zogenaamde preferente schuldeisers, zoals de Belastingdienst, altijd voor. Voor concurrente schuldeisers blijft er daarom meestal in een faillissement niet veel over.

Illustratie: Peter moorman

onderneming om na te gaan of er daadwerkelijk sprake is van een vergissing.

Duidelijke gegevens verstrekken Onmiskenbare vergissing Toch maakt u wel degelijk kans om uw geld terug te krijgen nog voordat andere schuldeisers (onder wie de preferente schuldeisers) hun vordering betaald zien door de curator. Als het voor de curator evident is dat de betaling van het onverschuldigde bedrag door u het gevolg is van een onmiskenbare vergissing, dan moet hij het bedrag terugbetalen. Als er nooit een rechsverhouding heeft bestaan tussen u en de failliet â&#x20AC;&#x201C; dat wil zeggen dat u dus nooit zaken heeft gedaan met dit bedrijf - dan is het vrij duidelijk dat er sprake is van een vergissing.

Onderzoek curator In uw geval ligt het iets genuanceerder, omdat er wel een rechtsverhouding heeft bestaan op grond waarvan u een bedrag verschuldigd was. De curator zal in dat geval waarschijnlijk wat meer onderzoek moeten doen in de administratie van de failliete Vakblad voor de Bloemisterij 13 (2015)

1315vraag.indd 15

Zodra u melding maakt van het feit dat u per vergissing onverschuldigd een betaling heeft verricht, is de curator verplicht dit onderzoek te verrichten. Het moet voor de curator in dat geval wel op grond van de door u aangeleverde gegevens zonder enige twijfel duidelijk worden dat er sprake was van een vergissing. Op u rust dus de verplichting om duidelijk te maken dat er sprake is geweest van een dubbele betaling voor de betreffende factuur. U zult dan ook de gegevens daarvoor moeten aanleveren. Als u bij de betaling een duidelijke omschrijving heeft gegeven van het factuurnummer, dan zal de vergissing vrij gemakkelijk vastgesteld kunnen worden.

onderzoek. Als u de gegevens duidelijk aanlevert, dan zou de curator zonder daar al te veel tijd aan te besteden, de vergissing vrij eenvoudig moeten kunnen vaststellen zodat de kosten ook beperkt blijven.

Brief aan curator Het is raadzaam in een korte en duidelijke brief of e-mail aan de curator te laten weten dat u per abuis twee keer dezelfde factuur heeft betaald. Als bijlage bij uw brief kunt u de factuur en de betalingsbewijzen bijvoegen zodat het onderzoek niet veel tijd vergt van de curator. Vermeld in uw brief ook het rekeningnummer waarop het bedrag teruggestort kan worden. Als u de gegevens van de curator niet heeft, dan kunt u die vinden in het Centraal Insolventieregister dat is te raadplegen op de website www.rechtspraak. nl. <

Redelijke kosten De curator mag voor zijn onderzoek naar de door u verrichte onverschuldige betaling wel kosten in rekening brengen. Het moet dan gaan om de redelijke kosten van zijn

mr. ing. J.A.J. (Jeroen) Hendriks, Vogelaar Bosch Spijer advocaten, 0174-444880, hendriks@vbsadvocaten.nl

25-03-15 12:02

Rustige Seasonal Trade Fair, aldus standhouders Ruim 3.000 vakbezoekers bezochten de combinatie van Seasonal Trade Fair met een Florist Event. Volgens FloraHolland is het evenement goed ontvangen. Standhouders vonden het te rustig. Cindy van der Zwet, Arie-Frans Middelburg, Hans Neefjes, Peter van Leth

Kijk voor meer foto’s op:

www.vakbladvoordebloemisterij.nl

bloemisterij@hortipoint.nl

Vormen van orchidee Bos Orchids vroeg aandacht voor zijn bogen van Dendrobium nobilé (foto). Een noviteit voor dit type orchidee, volgens het bedrijf uit Poeldijk. Bos Orchids wil zich er mee onderscheiden, zoals het ook met zijn kleurbehandelde nobilé’s sinds 2012 actief op zoek is naar extra afzetmogelijkheden. Op de beurs waren van phalaenopsis eveneens diverse vormen te spotten. Diverse telers maken met behulp van draadstaal bogen, harten of spiralen waar ze de bloemtakken langs leiden. OK Plant uit Naaldwijk introduceerde zijn nieuwste concept: Victoria Falls waarbij de takken met ijzerdraad naar beneden geleid zijn. De eerste 1.000 planten worden komende weken uitgeleverd in de benodigde hoge pot en de bijpassende verpakking. De phalaenopsis met hangende bloeiwijze zal alleen op bestelling geteeld worden.

Handvol bloemen Een handvol was niet alleen van toepassing op de wijze waarop Evanty uit Moerkapelle zijn nieuwste snijanthurium presenteerde. Het aantal bloementelers op de beursvloer was een, hooguit twee handen vol. Een gemiste kans, vonden sommigen en voor bloemeninkopers waarschijnlijk een reden om volgend jaar niet naar de volgende editie in Naaldwijk te komen. Teler Jaap Evers van Evanty kreeg positieve reacties op de getoonde cultivar, Special Love. De combinatie roze met de witte hoofdkleur maakt hem geschikt voor boeketten, gaven inkopers en bloemisten aan.

Seasonal Trade Fair.indd 16

Inspireren tussen de planten Tussen alle plantenstands was op de beurs ook het inspiratieplein van Flower Factor te vinden. Flower Factor is opgezet om kennis te delen en bloemisten te inspireren meer uit bloemen en planten te halen. Tijdens de beurs werden voortdurend demonstraties gegeven op het plein en op woensdagavond waren zo’n vierhonderd bloemisten aanwezig om het Florist Event bij te wonen. Toparrangeur Pim van den Akker: „FloraHolland wil meer bloemisten naar de Seasonal Trade Fair trekken en Flower Factor wil ook in contact komen met deze groep. Vandaar dat we de samenwerking zijn aangegaan. Dit is goed bevallen; er was een goede opkomst.” Van den Akker benadrukt dat het niet alleen om bloemen draait bij Flower Factor, maar dat ook verschillende plantentelers lid zijn van het platform. Flower Factor is een initiatief van Pim van den Akker. De organisatie is onlangs uitgebreid met Fresh Retail, PrimaLabel en VLA Films met als doel meer richting de consument te bewegen.

Slim verpakken in eigen huis Bunnik Plants liet op de beurs haar Display Box zien. De verpakking is genomineerd voor de Europese Verpakking Award van Smurfit Kappa. Volgens Mario van den Berg biedt deze verpakking logistieke voordelen. De doos is sterk en doet dienst als logistiek drager. De verpakking helpt daarnaast bij een betere presentatie op de winkelvloer. Het karton kan bedrukt worden in elke gewenste kleur of thema, waardoor het ook direct een presentatiemiddel is. „We produceren en bedrukken de doos in eigen huis en daardoor kunnen wij flexibel zijn en snel schakelen”, aldus Van den Berg. Volgens hem zijn retourvrachten van containers, uitpakken en overstapelen van planten met deze verpakking verleden tijd.

Vakblad voor de Bloemisterij 13 (2015)

24-03-15 16:30

Bomen van de Zonnekoning Vanaf 1 januari is Jack Goossens van GOVA in Nispen lid van Decorum Company en op Seasonal Trade Fair kwam de boomkweker onder de vlag van de marketing- en verkooporganisatie met een nieuw concept voor zijn laurieren. Goossens doet dit samen met een ander Decorum-lid, Jos Straathof in Boskoop die buxussen teelt. Met het concept dat Roi-Soleil heet proberen de kwekers de sfeer van de kasteeltuinen van Versailles op te roepen. Op het etiket staat de beeltenis van de Zonnekoning Lodewijk XIV en een detail van een hek uit de kasteeltuin van Versailles. Met Roi-Soleil zegt Goossens zich te richten op de bovenkant van de tuincentra. „We proberen uit de prijsconcurrentie weg te komen.” Klanten reageren positief en de eerste bestellingen zijn reeds binnen, vertelde Goossens.

Woestijn- en moeraswereld Van der Velde Waterplanten uit Bleiswijk bracht ooit Bluppys, een waterplant met kunstvisjes in een glazen ’koker’. Nu zijn daar twee biotopen bijgekomen: Desertworld en Swampworld. En om Bluppys in het concept te integreren is ze omgedoopt tot Waterworld. Met de creaties probeert Van der Velde nieuwe markten aan te boren. „Het is meer direct op de consument gericht als meeneemartikel bij de Hornbach bijvoorbeeld”, vertelde Peter King. Hij gaf verder aan dat Waterworld goed loopt, maar dat het altijd beter kan. In Desertworld zit een cactus, in Swampworld een vleesetende plant. Volgens King kunnen de planten lang goed blijven. In de ’Moeraswereld’ zit een beetje water; doordat het glas is afgesloten droogt de plant niet uit. Waterworld, Desertworld en Swampworld zijn er in een luxere en goedkopere uitvoering. Van der Velde teelt zelf waterplanten; cactussen en vleesetende planten haalt hij bij een andere kweker.

Een kroon op het werk Gloriosakweker Wim Brouwer promoot op de beurs zijn nieuwe merk Crown Jewels. „Er staan hier weinig snijbloementelers, maar qua timing is deze beurs goed. De posters en de verpakking hebben wij deze week binnen gekregen en die wil ik graag laten zien.” Brouwer heeft zich voor zijn merk Crown Jewels laten inspireren door Steef van Adrichem van Anco. De manier waarop Anco de vanda in de markt zet, wilde hij ook voor zijn gloriosa. „Ik wil ook eindklanten bereiken en hen overhalen meer met het product te doen. Dit is geen artikel om de markt in te pushen. Het is zaak om meer vraag te creëren”, stelt Brouwer. Het merk Crown Jewels is ontstaan naar aanleiding van de gloriosaversieringen in de Nieuwe Kerk tijdens troonwisseling. „Dat was een kroon op het werk. Daar hebben we op voortgeborduurd.”

Educatieve kleine monsters Met Little Monsters probeert Carni Flora in Aalsmeer in te spelen op de beleving van kinderen. Dionaea wordt door hen herkend als vleesetende plant en de andere soorten niet altijd, vertelde Justin van Kessel. Door de plantjes te koppelen aan figuurtjes en te verkopen in een mix met speciale display wordt de link tussen de plantjes gelegd en speelt Carni Flora in op de behoefte van kinderen om te verzamelen. Aan Little Monsters is een educatief programma gekoppeld. Op een Facebookpagina die een koppeling heeft met een YouTube-kanaal neemt Doctor D de kinderen mee in een verhaal over vleesetende planten. Van Kessel verwacht interesse van tuincentra in binnen- en buitenland. Lees verder > Vakblad voor de Bloemisterij 13 (2015)

Seasonal Trade Fair.indd 17

24-03-15 16:30

> Vervolg van pagina 17

Eetbare planten in pot BloomBites levert dit jaar van week 16 tot week 27 voor het eerst eetbare bloemen in 12 cm-pot. De hoofdmoot zijn oostindische kers, viool en komkommerkruid, maar ook goudsbloem, anjer, lavendel, korenbloem en agastache zijn in voldoende aantallen leverbaar. Bernadette Kapteijn, initiatiefneemster achter het concept, heeft zich vooral met dit assortiment toegelegd op aanvulling van het huidige assortiment eetbare planten. „Dus niet zozeer eetbare vruchtgroente of kruiden als potplant. Ze heeft naast smaak ook nadrukkelijk geselecteerd op uitstraling en kleur. Zo kan de plant ook nog een functie hebben in de vensterbank. Dus minder rood en groen en meer oranje, roze en paars.” De teelt vindt plaats in de kassen van primulaveredelaar Van Wijgerden in Bruchum, waar het prima in het teeltschema past. Daar kan Kapteijn voorlopig qua uitbreiding goed terecht. Directe concurrentie op korte termijn vreest ze niet: „Zowel qua selecties als duurzame teelt zijn deze eetbare planten niet snel op te zetten.”

Zonnige potzonnebloemen Daar mag op gedronken worden: de lancering van het concept Sun(shine)sation rond de potzonnebloem Sunsation. Althans zo denkt Sjaak Buijs, voorzitter van het telersverband, erover. In totaal zijn vijftien Sunsationtelers en veredelaar Evanthia erbij betrokken. Zij produceren zo’n 8 miljoen stuks gedurende vijf maanden (week 14 t/m week 37) met een piek rond juni. Een jaar geleden is het idee ontstaan om samen Sunsation nog meer te profileren. „Het mag cliché klinken, maar samen sta je sterker dan alleen. We hebben ingezien dat met afstemming van productie, kwaliteitsbewaking en marketing nog stappen zijn te maken, ook al is 95% van alle potzonnebloemen een Sunsation”, redeneert Buijs. Ze gaan veel meer inspelen op buitenseizoentrends en starten vanaf week 19 met een kwaliteitscontrolesysteem. Consumenten kunnen rekenen op vijf stevige (zij)knoppen en mooi groen blad. Uitbreiding zal afhangen van de vraag vanuit de markt, waarop elk jaar het businessplan wordt afgestemd.

Gesneden echevaria Al jaren kleurt kwekerij Amigo Plant uit Heerhugowaard echeveria in potten. Steeds vaker verschijnen ze echter gesneden in allerlei bloemen plantenarrangementen. Daarom levert de kwekerij ze dit jaar voor het eerst zelf gesneden aan in doorzichtige trays van 6 stuks onder de naam Ami Deco. Van de 800.000 te leveren stuks is maximaal 20% gesneden leverbaar. De criteria voor gesneden echeveria zijn hard, compact, vol, veel rozet en minimaal 3 maanden houdbaar. Ze zijn verkrijgbaar met een klein rozet (10 cm), medium rozet (12 cm) en groot rozet (25 cm). Eigenaar Gerard van Langen heeft er hoge verwachtingen van, mede doordat door het ontbreken van grond ze over de hele wereld zijn te verkopen. Hij heeft ideeën genoeg van lichtgevende gesneden echeveria tot het maken van eigen arrangementen.

Seasonal Trade Fair.indd 18

Vakblad voor de Bloemisterij 13 (2015)

24-03-15 16:31

Groenere clusia en geelbonte zamioculcas Twee in het oog springende groene planten op de beursvloer zijn de zamioculcas Lucky White (rechts) en de clusia Green Magic (links). Aan Lucky White heeft Edplant in Maasdijk 10 jaar gewerkt om hem geelbont te houden en niet terug te laten vallen in een groene kleur. Zover Ed Bruinen weet is het de eerste bonte variëteit. Doordat die langzamer groeit en daardoor duurder uitpakt, is er voor gekozen ze alleen in potmaat 14 en 17 op de markt te brengen. Omdat er minder vraag is naar bonte dan groene planten, houdt Edplant de aantallen beperkt tot enkele duizenden. De clusia Green Magic is een mutant waar Ron van den Bosch uit Berkel en Rodenrijs twee jaar geleden op stuitte. De compactheid en donkergroene blad spraken hem zo erg aan dat hij de variëteit is gaan oppakken. Hij levert dit jaar 3.000 stuks in potmaat 21 en zal uitbreiden in de potmaten 17, 23 en 27.

Gemak voor de consument

Green Care heet het concept dat Kwekerij de Barreveld uit Honselersdijk in eigen beheer ontwikkelde (foto rechts). Uitgangspunt was een seizoen lang voeding voor de kuipplanten die het bedrijf teelt. De dochter van teler Rien Zwinkels is industrieel ontwerpster en bedacht de steker met daarop een bladvormige houder waarin ’de mestpil’ past. Giet water op dit groene ’blad’ en een hoeveelheid voeding komt automatisch vrij. Volgens Zwinkels is er voldoende mest voor zes maanden goede groei. Richtprijs van de steker is € 0,25. Voor losse verkoop vanaf de toonbank in de winkel is een speciale display. Ed Westerhoud van Best Green Concept toonde op de beursvloer eveneens een concept om de verzorging van planten makkelijker te maken (foto links). Het gaat verder dan een verkoopdisplay, potten en een combinatie van planten die tot stand kwam door samenwerking met verpakkingsspecialist Elburg Smit, Westland Plant en Smit kwekerijen. Belangrijk onderdeel is een steker die de consument kan omvormen tot een tuitvorm zodat watergeven beter zal gaan. De ’watertunnel’ heet de steker nu. Westerhoud zocht naar feedback van beursgangers want de definitieve uitvoering van de steker is er nog niet. Een onopvallende groene achterzijde met daarop korte verzorgingstips komt er sowieso.

Vakblad voor de Bloemisterij 13 (2015)

Seasonal Trade Fair.indd 19

24-03-15 16:31

Perkgoedtelers optimistisch op Seasonal Trade Fair

Perkgoedseizoen komt goed op gang De afzet van violen en primula verloopt voorspoedig. De restanten zullen de komende week hun weg naar de klant vinden. Een prima scenario nu de afzet van zaai- en stekperkgoed op het punt staat los te barsten. Als het weer blijft meezitten, dan hebben perkgoedtelers alle vertrouwen in het komende seizoen en in hun kielzog kuipplantenkwekers. Peter van Leth pvanleth@hortipoint.nl

dicht hij toe aan hoe de afzet van het vroege perkgoed (viool en primula) is verlopen. Hij is niet de enige, maar veel collega’s denken daar anders over.

Voorspoedig begin De afzet van violen en primula verloopt voorspoedig, daar is iedereen het over eens. Veel beter dan in de afgelopen twee jaar. Dit jaar kent tot dusver een geleidelijke verloop met nauwelijks temperatuuruitschieters naar zowel boven als beneden. Uitgezonderd begin maart toen het kwik toch aardig richting 20oC ging. „Dat was echter een goed moment met volop aanbod van vroeg perkgoed en de hoogste temperaturen in het weekend. Het lentegevoel heeft de kooplust

Foto’s: Peter van Leth

e Seasonal Trade Fair grijpen perkgoedtelers met name aan om hun klanten te spreken en nieuwe contacten aan te halen. In de stands is wel aankomend zaai- en stekperkgoed te vinden met hier en daar een noviteit. Het staat er echter niet zo mooi bij als de trays met violen en primula’s. „De Spring Fair half april is een betere gelegenheid om te laten zien wat we in huis hebben”, meldt Rob Vijverberg van kwekerij Sorrrow & Joy. De kwekerij uit Monster komt dan ook pas vanaf begin april met geranium, petunia en mini-petunia op de markt. Vijverberg deelt met collega’s de opvatting dat het weer sterk bepalend is of achteraf van een goed of slecht seizoen is te spreken. Veel minder invloed op het gehele perkgoedseizoen

toen opgewekt en is niet weggezakt doordat temperaturen niet enorm gekelderd zijn”, meldt Patrick van Santen. De perkgoedteler uit Honselersdijk die meer primula’s is gaan telen ten koste van ostea’s om vroeger op de markt te zijn, merkt pas half maart enige vraag- en prijsdaling. Hem hoor je dan absoluut niet klagen over het begin van het perkgoedseizoen. Die geluiden zijn ook te horen bij de grotere spelers als Perkgoed Partners en kwekerij A. Baas, allebei uit Ens, met grote hoeveelheden violen en primula’s in de aanbieding. Ze zijn er in principe van af, afgezien voor de eigen cash-and-carry of contracten die nog lopen. Vanaf eind maart staat niets het losbarsten van het afzetseizoen voor overige perkgoed meer in de weg. „De start voor bijvoorbeeld ostea en hangplanten kan bijna niet beter”, schetst Martin Lekkerkerk van kwekerij A. Baas. Servaas Baan van Perkgoed Partners spreekt zelfs van een vroeger seizoen voor zaaiperkgoed dan normaliter. De eerste lichte terugval is zelfs al weer te bespeuren door met name afwachtende Duitse klanten.

Weinig teeltproblemen

De afzet van violen en primula verloopt voorspoedig. De restanten zullen de komende week hun weg naar de klant vinden.

1315perkgoedstart.indd 20

Perkgoedtelers zijn nog niet tegen noemenswaardige teeltproblemen aangelopen. Ziekten en plagen zijn goed onder de controle te houden. Ook al moeten af en toe de luchtramen open, is het nog te koud om van invlieg van ongunstige gasten te spreken. Verder komen sommige retailers met hogere eisen ten aanzien van het gebruik van verscheidene gewasbeschermingsmiddelen; ze leggen kwekers echter nog niet het vuur al aan de schenen. Ze tonen begrip dat kwekers niet direct hieraan kunnen voldoen en tijd nodig Vakblad voor de Bloemisterij 13 (2015)

25-03-15 10:35

Column Cok Harteveld cok@vandenberg-roses.com

China

Yiliang

Op Seasonal Trade Fair op 18 en 19 maart toonden perkgoedtelers hun zaai- en stekperkgoed. Dat stond er echter nog niet zo mooi bij als hun restanten aan violen.

hebben hierop in te spelen. Zeker als het middelen betreffen die nog wel wettelijk zijn toegestaan. Wat betreft remmen is het huidige seizoen redelijk normaal verlopen. Van half september tot half november waren de temperaturen dusdanig hoog dat chemisch remmen van de planten noodzakelijk was. Daarna zakten de temperaturen zodat de remming grotendeels op natuurlijke wijze verliep. Verwijderen van te veel bloei op de planten is nauwelijks nodig geweest.

gereserveerd en vastgelegd, zodat meer risico bij de kwekers wordt neergelegd. Bedrijven worden de voorraadkamers van het perkgoed”, stelt Baan. Daardoor zijn ondernemers genoodzaakt meer en dieper contact te hebben met de ketens. Een andere wens van Baan is dat de handen niet alleen ineen worden geslagen voor promotie in Nederland, maar ook in Duitsland. En niet alleen met Nederlandse kwekers, maar ook Duitse collega’s.

Kuipplantentelers in een zetel Hopelijk mooi vervolg Zoals gezegd heeft Nederland al een terrasweekend erop zitten. Over hoe gunstig dit is geweest voor het huidige perkgoedseizoen lopen de meningen uiteen. „Een mooi weekend de komende weken is daarvoor veel bepalender”, oordeelt Edwin Duijvestijn van Kwintplant uit Honselersdijk. Lekkerkerk onderschrijft dit, maar zegt direct dat de klanten die al tuinplanten in huis hebben gehaald niet teleurgesteld zijn in de geboden kwaliteit tot dusver. En dat is heel wat waard voor een eventuele herhaalde gang naar afzetkanalen van tuinplanten. „Elke boost van de consument is een boost voor de kweker. Dus elk mooi weekend in het voorjaar is meegenomen. Het seizoen verloopt erg regelmatig met een opgaande lijn in de aanvoer. Hopelijk houden we dit zo met nog enkele mooie weekenden”, aldus Baan.

Voorraadkamer bij bedrijven Is dit seizoen tot dusver alleen maar halleluja? Nee, afnemers bijvoorbeeld wachten steeds vaker af, ook nu de economie weer aantrekt. „Steeds minder wordt van tevoren Vakblad voor de Bloemisterij 13 (2015)

1315perkgoedstart.indd 21

Het optimistische geluid dat perkgoedtelers op de Seasonal Trade Fair laten horen, is ook te beluisteren bij aanwezige kuipplantentelers. Bij hen verloopt voorlopig ook alles naar wens met nagenoeg geen teeltproblemen. De tendens bij kuipplanten is wel om vroeger op de markt te komen dan voorheen en daarmee meer in het ’afzetvaarwater’ te komen van het perkgoed. De meesten vinden het echter wel meevallen, omdat het toch een ander product is en de toegenomen ’tuinbeleving’ van consumenten die ruimte ook wel biedt. Zeker als het weer meespeelt. <

In het kort Het perkgoedseizoen 2015 kent weer een iets normalere aanloop qua weer na een strenge winter in 2012/2013 en een zeer milde winter in 2013/2014. n De afzet van zaaiperkgoed staat op het punt los te barsten. n Perkgoedtelers hebben het volste vertrouwen in het komende seizoen als het weer blijft meespelen. n

Yiliang, de county waar onze kwekerij onder valt, is bezig aan een snelle ontwikkeling. Een paar jaar geleden is het begonnen met het wegkopen van boomkwekers. Een grote hoek land tussen de rivier en de doorgaande weg heeft plaatsgemaakt voor immense woontorens. Hele rijen met torens van veertig verdiepingen. Achter deze torens is langs de rivier een compleet nieuwe wijk verschenen met een soort van mediterraan aandoende huizen. Geschakeld en vrijstaand, in zachte zandkleuren en met een tuintje. Dit is niet ’des China’s’ waar normaal elke meter land omgetoverd wordt in een veelvoud aan meters woonoppervlak. De doorgaande weg langs deze woningbouw was een gewone tweebaansweg. Deze is nu volop onder constructie en wordt een zesbaansweg.Voor het doorgaande verkeer is er ondertussen ook al een nieuwe weg klaar met rechtstreekse aansluiting op de snelweg. Al deze bouwactiviteiten geven immense stofoverlast. Het is nu voorjaar, dus geen regen en een luchtvochtigheid waar de Sahara bij in de schaduw staat. Daardoor hangt er constant een stofwolk. Je kunt er maar beter niet over nadenken wat daar allemaal aan schadelijke deeltjes inzitten. Wel een goed idee is om voor je met de auto op pad gaat, deze eerst te starten, alle ramen en deuren open te zetten, de fan voor frisse lucht vol aan te zetten en te wachten tot de stofwolken uit de auto zijn geblazen. Vervolgens komt er al rijdende soms zoveel stof naar binnen dat als je die fan wat harder zet je letterlijk een moment niets meer ziet door het stof wat de auto ingeblazen wordt. Buiten al deze ongemakken zitten er natuurlijk ook veel voordelen aan al deze verbouwingen. Er komen grote nieuwe winkelcentra, oude rommelige kleine zaakjes verdwijnen en er komen nette, gespecialiseerde winkels voor in de plaats. Er komen restaurants waar je echt lekker kunt eten, drogisterijen, sportscholen, noem maar op. Er komt zelfs een McDonald’s. En een ding is zeker, als er in een stadje een McDonald’s verschijnt is het serieus bezig zichzelf op de kaart te zetten. Cok Harteveld is general manager Van den Berg Roses

25-03-15 10:35

Informeer naar onze automatische

lelie-verwerkingsl캐n Met CRP Stripper voor het beste ontblader-resultaat

585499_.indd 22

25-3-2015 12:54:23

Markt Klok prijsbeelden Groene + bloeiende planten

Snijbloemen 2013

2014

2015

100

30 25 20

120 110 100 90

9 10 11 12 13 14 15 week

In 2013 en 2014 in week 12 zakte de middenprijs 1 cent. Dit jaar gaat er in week 12 2 cent af tot 23 cent.

2013

2014

2015

90 Middenprijs in centen

Middenprijs in centen

2015

2014

130

2013

140

Tuinplanten

80 70 60 50 40 30

9 10 11 12 13 14 15 week

De middenprijs bij de groene planten bleef in week 12 onveranderd op 123 cent. Bij de bloeiers steeg deze 2 cent tot 95 cent.

11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 week

De middenprijs fluctueert vanaf week 10 rond 60 cent. Ten opzichte van week 11 komt er 1 cent bij tot 60 cent. Bron: FloraHolland

De week van de importeur

Jaap Stelder:

’In Zuid-Europa is voor ons nog heel wat te beleven’ Foto: OZ Import

Bedrijf: OZ Import Week: 12

Maandag „Vroeg verdeel ik de anjers uit Italië om feeling te houden met geleverde kwaliteit en afstemming met specifieke klantwensen. Door de sterke US dollar is de kostprijs van anjers uit Zuid-Amerika inmiddels dusdanig hoog dat alternatieve productiegebieden interessant worden. Voor ons begint Italië een belangrijk land te worden, behalve de standaardanjers importeren we ook ranonkels, anemonen en margrieten. Meerdere leveringen per week zorgen voor stabiele aanvoer en versheid. Het transport rechtstreeks van de kwekers op water maakt dat de bloemen vrijwel onbeschadigd aankomen, wat een pre is ten opzichte van het vliegen van bloemen.”

producenten van pioenen, ranonkels, anemoon, Franse tulpen en wat andere zomerbloemen. Graag zien we met eigen ogen hoe de spreiding van productiegebieden zich vertaalt in de spreiding van aanvoerperiode.”

Donderdag „Prachtige bedrijven die ieder op een eigen manier ondernemen. Zeker niet met de Franse slag, nee puur Hollandse ondernemers die fantastisch bezig zijn. Wat een prachtig vak hebben we toch en wat een kleurrijke blijmakers verhandelen we. Wat je van ver haalt is lekker, maar iets dichterbij, zoals in het Zuiden van Europa, is er voor ons nog heel wat te beleven!”

Dinsdag „We doen de voorbereidende handelingen voor een uitgebreide proef van her-voorbehandelingsmiddelen. In samenwerking met twee van onze vaste toeleveranciers gaan we een proef inzetten om de effecten van de verschillende middelen op het vaasleven te testen. Uitgangspunt is en blijft dat de consument maximaal moet kunnen genieten van onze bloemen.”

Woensdag „In verband met kwekersbezoeken vloog ik gistermiddag samen met collega Don van der Meer naar Nice. In drie werkdagen bezoeken we onze Vakblad voor de Bloemisterij 13 (2015)

Markt-1-prijsbeelden-nw.indd 23

Vrijdag „Afgelopen week kregen we overigens bezoek van een nieuwe producent van leucadendrons. Vanwege de instabiele politieke situatie in Zimbabwe worden oude productievelden niet meer vernieuwd. Als je onzeker bent of je farm volgend jaar nog wel de jouwe is, dan kan ik die houding wel begrijpen. We zien echter een tekort aan Safari Sunset ontstaan en zijn blij met deze nieuwe producent! We maken dankbaar gebruik van Niek Oudendijk’s ervaring!”

24-03-15 16:37

In de grafieken wordt de procentuele verandering (= index) weergegeven van de prijs en de totale aanvoer ten opzichte van vorig jaar.

Martĳn Bentvelsen martĳnbentvelsen@ﬂoraholland.nl

Snijbloemen 150

Ontwikkelingen afgelopen zes weken t.o.v. een jaar eerder

125

in procenten

100 75 50 25

Aanvoer index

Prijs index

12 week

Na Engelse Moederdag blijft vraag goed In week 12, na Engelse Moederdag, kwam de middenprijs uit op 20 cent, dit was 11% hoger dan in 2014. Ondanks een daling in verkochte stuks van 7,4% steeg de omzet door de forse prijsstijging met 3%. Dit is de derde week op rij dat de snijbloemenomzet hoger uitkwam dan in 2014. Daardoor ligt deze over de eerste 12 weken 1% hoger dan in 2014. Een forse inhaalslag, want na de eerste 9 weken was de omzet cumulatief ruim 6% lager in vergelijking met vorig jaar. In week 12 was tulp enkel het

product met de hoogste omzet gevolgd door roos grootbloemig. De vraag naar tulp enkel is goed, bij een aanvoerstijging van 9% steeg de prijs met 14% en bleef op hetzelfde niveau als in week 11. Door minder aanvoer (9%) roos grootbloemig uit Afrika en Nederland, steeg de prijs met 14%. In de top 15 waren 2 producten die in prijs daalden: gerbera mini en lelie LA. Van beide producten daalde de prijs met 9%. Uitschieter in prijs was parkiettulp met een stijging van 50% bij 16% minder stuks.

Kamerplanten Ontwikkelingen afgelopen zes weken t.o.v. een jaar eerder 150 125

in procenten

100 75 50 25

Prijs index

Aanvoer index

12 week

Meer aanvoer, vooral door potnarcis In week 12 steeg het aantal verkochte stuks kamerplanten met 10%. Door een prijsdaling van 9% daalde de omzet met 0,5%. Prijsdaling is wat vertekend doordat ruim een miljoen stuks meer potnarcissen werden aangevoerd. Omdat de prijs hiervan in vergelijking met de gemiddelde kamerplant lager is, heeft dit effect op de totale kamerplantenprijs. De markt kon deze aanvoerstijging bij narcis goed aan, want de prijs steeg met 7%. Het was ook één van de weinige producten in de

top 15 waarvan de prijs steeg. Bij phalaenopsis zorgde de 5% stijging in stuks niet tot een omzetstijging (-1,5%) doordat de prijs daalde met 6%. Een tegenvallend resultaat bij potroos; bij een aanvoerdaling van 28% daalde de prijs met 3%. Ook bij hortensia daalden aanvoer (-15%) en de prijs (-8%). Het primulaseizoen loopt ten einde, maar week 12 was een goede week als we dit afzetten tegen vorig jaar. Bij een aanvoerstijging van 33% steeg de prijs van primula met 2%.

Tuinplanten Ontwikkelingen afgelopen zes weken t.o.v. een jaar eerder 200

in procenten

150

100

7 Aanvoer index

Markt-2-Veilingbijdragen-nw.indd 24

10 Prijs index

12 week

Minder aanvoer en lagere prijs Door het koelere weer in vergelijking met vorig jaar lopen het aantal verkochte stuks en de vraag wat achter in vergelijking met vorig jaar. Consumenten zijn voorzichtiger met aankopen van tuinplanten als er nog regelmatig nachtvorst is. In week 12 werden in totaal 6% minder tuinplanten aangevoerd en de prijs daalde met 7%. Hoewel de aanvoerpiek van violen voorbij is, was viool in week 12 nog veruit het belangrijkste product bij de tuinplanten. Bij een aanvoerstijging van 9% daalde

de prijs met 7%. Rhododendron bleef met een stuksdaling van 57% ver achter in vergelijking met vorig jaar en tevens daalde de prijs met 5%. Het was een goede week voor bellis; bij een aanvoerstijging van 5% steeg de prijs 32%. Ook ranonkel deed het een stuk beter dan vorig jaar. Bij meer aanbod steeg de prijs van ranonkel met 26%.

Vakblad voor de Bloemisterĳ 13 (2015)

24-03-15 16:37

Nederland

Over de toonbank Neede

Joop Bouwmeester:

’Pasen een van de belangrijkste dagen’

FOTO: CORNELINE LANOOY

die dag geld opgehaald voor het goede doel, maar er was dus ook een kweker aanwezig aan wie de consument vragen kon stellen. Het was succesvol en we hebben dan ook besloten dit vaker te gaan doen. Klanten vinden het leuk en komen er echt voor naar de winkel. We hebben geld opgehaald en qua verkoop hadden we ook een dubbele zaterdag, dus het was in alle opzichten een geslaagd evenement.” Joop en Ria Bouwmeester (rechts achter de cheque)

Naam: Bloemsierkunst Joop Bouwmeester Locatie: Neede Sortiment: 80% bloemen en 20% planten Specialiteit: bloemwerk en boeketten Aantal medewerkers: 4 parttimers

Spreekt u vaak kwekers? „Eigenlijk nooit. Ik word beleverd door een grossier en koop driemaal per week zelf in bij de groothandel. Daar tref ik eigenlijk nooit kwekers. Ik heb bijna nooit klachten; ik ben tevreden over de kwaliteit die mijn leverancier heeft staan. Bij sommige producten is het soms even opletten, zoals bij sneeuwbal. De steel moet stevig zijn en er moet een goede kop op zitten, daar let ik altijd op. Dan is de kwaliteit voor mij goed en kan ik er een paar dagen mee vooruit.”

U had een kweker over de vloer?

Hoe belangrijk is Pasen?

„Zeven bloemenwinkels hier in de Achterhoek hadden onlangs een hyacintenkweker te gast. De bloemisten zijn allemaal lid van de Achterhoekse Bloemisten Club en wij hadden gezamenlijk het Lente Event bedacht. We hebben

„Pasen is een van de belangrijkste periodes voor ons. De week voorafgaand aan Pasen verkopen wij veel paasstukken, voorjaarstakken, bloemstukjes, tulpen op bol, enzovoort. In de winkel is het Paasgevoel al volop aanwezig.”

Standpunt

„Ja. Wij zitten al 35 jaar in het vak en het gaat goed. Ik vind het belangrijk dat alles er picobello uitziet. De mensen moeten met een glimlach de winkel uitgaan, dat is ons doel. Nu is het volop voorjaar in de winkel en zijn er tulpen, hyacinten, anemonen, seringen en sneeuwballen te koop. Ik vind het werken met bloemen echt een feestje en dat probeer ik elke dag uit te stralen. Je moet het vertrouwen van klanten winnen en dan blijven de mensen terugkomen. En natuurlijk up-to-date blijven.”

Hoe bedoelt u dat? „Je moet niet denken: ’ik zing mijn tijd wel uit’, maar je moet blijven investeren in de winkel en meegaan met de ontwikkelingen. Zo zijn wij actief op Facebook en dat werkt best goed. Wij plaatsen daar geregeld leuke dingen op en zetten er bijvoorbeeld foto’s op als wij weer een nieuw product in de winkel hebben staan. Dat werkt wel, de mensen komen hiervoor gericht naar de winkel. Verder zijn de klanten nog niet zo digitaal ingesteld. Een boeketje wordt niet zo gauw via internet besteld. Daar blijven de klanten, gelukkig, voor naar de bloemist komen.”

’Supermarkten gaven aanzet tot afbraak veilingen’

Pim Boekestyn, freesiateler Niagara on the Lake, Ontario, Canada

Mee eens, oneens of denkt u er heel anders over? Reageer dan bij de marktredactie: A.F. Middelburg, 06-23631549 of mail afmiddelburg@hortipoint.nl

Vakblad voor de Bloemisterĳ 13 (2015)

Markt-3-Toonbank-nw.indd 25

Bent u tevreden over de verkoop?

k ben het absoluut met Daan Haket eens die in deze rubriek stelde dat door de toenemende bemiddeling van bloemen de klok langzaam kapotgaat en de prijzen minder worden. Haket wijst hierbij ook op de rol van de grootwinkelbedrijven die steeds meer rechtstreeks inkopen en dat daardoor de klok wordt uitgehold. Ook daar ben ik het mee eens. Pakweg 100 jaar geleden zijn we - de tuinders - de veiling begonnen op de biljarttafel van De Gouden Leeuw in De Lier. Dit gebeurde niet uit weelde. Handelaren waren bijdehanter dan de tuinders en het antwoord daarop was de veiling. En die veiling heeft ons goed gedaan.

Albert Heijn en andere supermarkten hebben helaas een ontzettende hekel aan de klok en dat heeft Albert Heijn meermalen duidelijk gemaakt. Supermarkten kunnen door het maken van positieve of negatieve reclame kwekers beïnvloeden. Veel individuen zonder boerenverstand zijn daar te gevoelig voor. Ik ben van mening dat supermarkten de aanzet hebben gegeven tot de afbraak van de veilingen. Een aantal van ons heeft vast het boek gelezen over het reilen en zeilen van Walmart. De oprichter van Walmart, Sam Watson, had geen rode cent, maar trouwde een rijke vrouw. Zijn filosofie was en is nog steeds: betaal

je leveranciers na negentig dagen. Nog steeds werkt Walmart over de rug van anderen. Het is een voorbeeld van onjuiste afspraken. De klok is in het verleden voor handelaren een drempel geweest in positieve en negatieve zin. Door het omzeilen van de klok wordt de drempel voor de handel weggenomen met alle consequenties van dien. De klok gaat langzaam kapot en de prijzen worden minder. Wie heeft er gelijk? Vult u dat zelf maar in.

24-03-15 16:37

Siertakken als salix in allerlei vormen en katjes zijn typische producten die bij het voorjaar en Pasen horen. Waardering en rendement wisselen en het assortiment is stabiel.

„De tijd voor kronkelwilg en alle varianten is weer aangebroken. Vooral de gele Golden Curls doet het goed, zeker als er nog een paar groene blaadjes aan zitten”, omschrijft Wilco Vletter het aanbod van wat een beetje denigrerend in de handel takkenzooi wordt genoemd. Willem Guyt van Kurt Schrama noemt het iets netter de ’takkengroep’. Bij FloraHolland Aalsmeer vallen kronkelwilg (rood, grauw dan wel geel) en bandwilg onder de groep decoratiegroen en de zilverwitte katjes onder bloeiend hout. Siertakken of paastakken zijn andere benamingen voor een diverse groep, waar ook kastanjetakken en kersebloesem worden gerekend. „Daar is weer een groeiende vraag naar”,

is de ervaring van Vletter, maar Guyt ziet bij de klanten van Kurt Schrama geen toename van de waardering.

Brede spreiding „Iedereen doet mee en koopt ze,” schetst veilingmeester Simon Vlieger van FloraHolland Aalsmeer een beeld van de salixmarkt, waartoe katjes, bandwilg en kronkelwilg worden gerekend. De veilingaanvoer hiervan steeg vorig seizoen, september 2013 tot en met mei 2014, met 20% tot 25,5 miljoen stuks. De middenprijs hiervoor bleef op een vergelijkbaar niveau, maar dat zegt niet veel. De bandbreedte is groot en de prijsverschillen zijn enorm. Vorig seizoen viel Pasen op 20 april,

Gemiddelde prijs in centen

Wisselende waardering voor siertakken en bloeiend hout

6.000

5.000

4.000

3.000

2.000

1.000

okt ’13

nov

dec

jan ’14

feb

mrt

apr

mei

okt ’14

nov

dec

jan ’15

feb

Verkochte aantallen x duizend

Analyses snijbloemen

Aanvoer en gemiddelde prijs salix op de FloraHolland-vestigingen in het afgelopen en huidige seizoen.

dit seizoen twee weken eerder op 5 april. Gerekend vanaf september vorig jaar tot en met februari bleef de aanvoer van salixtakken achter met 23% en steeg de middenprijs met 18%. „Niet wild”, oordeelt J.H. Schoonman van de gelijknamige kwekerij in Mookhoek over de resultaten met tortuosa. „De takken hebben niet in de damesbladen gestaan”, noemt hij als oorzaak. Frank Nowak van Gebr. Nowak in het Duitse Borken, aanvoerder van onder meer Golden Curls en Caradoc, noemt het voor deze kronkelwilgen een normaal seizoen. „Vorig jaar was het een mooi voorjaar. Dat kwam ten goede aan de tuinplanten en daar hadden we last van. Nu gaat het beter.”

Wilgenkatjes Meer dan de helft van de salixaanvoer bestaat uit wilgenkatjes. „De kwaliteit is beter doordat aantastingen door inmiddels overwonnen ziektes niet meer voorkomen. De markt voor katjes is nu goed”, aldus Novak. Ton Stavenuiter van A.C. Stavenuiter en Zn. in Andijk blikt inmiddels terug op een goed seizoen. „Alles is naar tevredenheid direct verkocht en voor volgend jaar weer vastgelegd. Vorig jaar zijn we met directe afzet begonnen, ook bij de kastanjes, met als groot voordeel dat er geen prijsrisico’s meer zijn. Onze klant had wel wat meer mogen geven, maar dat zal altijd wel een discussiepunt blijven.” n

Redelijke start muscariseizoen geen garantie De net als vorig jaar redelijke start van het muscariseizoen is geen garantie voor een goed resultaat, weten aanvoerders uit ervaring. De vraag naar deze voorjaarsbloem is beperkt.

„Tot nu toe goed, maar dat zei ik vorig jaar ook”, relativeert Fabian Franck van kwekerij ’t Mossenest

in Noordwijkerhout de resultaten halverwege het muscariseizoen. Hij verwijst daarbij naar

de domper afgelopen seizoen, dat werd afgesloten met een tegenvallende middenprijs. Vanaf december 2014 tot en met mei 2014 steeg de aanvoer van muscari met 2% tot 5,3 miljoen stelen; de middenprijs zakte met 17% tot 9,2 cent. Dat kwam vooral door het mooie, vroege voorjaar waardoor consumenten hun bloemen- en plantenconsumptie verlegden naar tuinproducten.

Seizoenbloem

Foto: De Graaf Van der Zande

’t Mossenest is met klokaanvoer vanaf 1 oktober tot eind juni en daarna via bemiddeling de enige jaarrondaanvoerder. „Het is een seizoenbloem, waar we toch jaarrond klanten voor hebben”, zegt inkoper Johan Schut van Hamifleurs. „Geen mega-aantallen, wel een echt voorjaarsartikel”,

Markt-4-Snijbloemanalyses-nw.indd 26

voegt inkoper Joop Bakker van Verbeek & Bol toe. „Zeker wel vraag in het bolbloemenseizoen”, weet inkoper Leo Kromhout van A. Heemskerk. Ronald Pletting van Gebr. Pletting in Heemskerk, aanvoerder vanaf januari tot en met half april, constateert dat nieuwere rassen met bijzondere eigenschappen onvoldoende worden gewaardeerd. „Bollen daarvan zijn duurder, de teelt duurt langer en oogst en verwerking kosten meer arbeid”, argumenteert hij voor de rassen met meer kleurvariatie en een groter taken bosgewicht. Aanvoerrijpte is volgens Kromhout een verbeterpunt: „Niet te rijp”. Schut bepleit meer aanvoer op water dan in doosjes, met in plastic ingehoesde, van water voorziene, bosjes. n Vakblad voor de Bloemisterij 13 (2015)

24-03-15 16:37

Versterking marktpositie anthurium blijft zoektocht

„Met nieuwe soorten kunnen we ons bij klanten onderscheiden, niet met de standaardrassen als Tropical. Maar de vernieuwing is matig”, geeft inkoper Nol Nijssen van Nijssen Jr. een beeld van de anthuriummarkt in vooral Duitsland. Steef Hoogwerff Kroon, inkoper bij Kurt Schrama, constateert een minimale vraag. „En klanten kopen tegenwoordig via KOA, daardoor heb ik minder zicht op de marktontwikkelingen.”

Minder aanvoer De actuele aanvoerkrimp van 15% tot en met februari schrijven telers toe aan minder goede teeltomstandigheden, met name minder licht in december. „Daardoor is de knopvorming achtergebleven”, licht Koos van der Knaap van de gelijknamige kwekerij in De Kwakel toe. „Er zijn ook kwekers gestopt, maar de planten worden dan vaak

door anderen overgenomen. Het effect van een kleiner areaal is daardoor niet zo groot. En de vraag is er niet beter op geworden.” Bij de krimp dit jaar met 15% verbeterde de middenprijs tot nu toe met nog geen 6% om te stokken op 73 cent per steel. Vorig jaar daalde de aanvoer met 6%, maar dat kwam niet ten goede aan een verbetering van de gemiddelde prijs die 1 cent zakte tot 49 cent.

Meer marketing „We rekenden daar wel op en hopen het voor dit jaar. Nog meer doen dus aan marketing en verkoopondersteuning”, aldus Marco Oosterom van kwekerij Oosterzon in Moerkapelle. Sinds begin 2013 bundelt hij het aanbod met Spekflowers in dezelfde plaats in Anthogether en deze maand is daar het aanbod van Jan van Adrichem in Bleiswijk aan toegevoegd. „In totaal

Foto: De Graaf Van der Zande

Voor anthuriumtelers wordt het frustrerend dat de krimpende aanvoer niet leidt tot verbetering van prijs en rendement. Meer marketinginspanningen lijken nodig.

bieden we veertig soorten aan, in verschillende verpakkingen, boeketten en concepten. Handelaren kunnen daarvoor bij één contactpersoon terecht en het idee is dat we hen op anthuriumgebied ontzorgen”, licht Oosterom toe. Anthogether tekent nu voor zo'n 20% van het Nederlandse anthuriumaanbod en de bundeling kan de marktpositie van de betrokken telers verstevigen. Er zijn meer initiatieven om de markt te vergroten. Anthurium is een van de snijbloemen die meedraait in het marketing ’Bouquet Tales’, dat erop is gericht bloemisten te inspireren. Tot voor kort

onverwachte combinaties met bijvoorbeeld chrysant hebben volgens de bedenkers de ogen van bloemisten geopend. En als concept is er de ’Jungledoos’, waarin anthuriums met drie of vier stelen per hoes zijn verpakt, waarbij achttien of 24 bloemen per doos kunnen worden vervoerd. Nieuw in het assortiment zijn dit jaar de dieppaarse, tulpachtige Maravilla met paarse kolf en de zachtroze Santé Royal. De meeste handelaren vinden het assortiment breed genoeg. Telers vinden dat veredelaars zich nog meer moeten richten op ongevoeligheid voor koude in de transportfase. n

Marktacties Promotie

Bloemenagenda

Woonplant van de maand april: klimop n Woonplant van de maand mei: Chinese roos n Tuinplant van de maand april: buxus n Tuinplant van de maand mei: roos n PurE Seasonal Flowers zomer: paeonia, matthiola, antirrhinum, gladiool.

Bloemenbureau Holland, VBW en FloraHolland

28 mrt Rob’s Grote Tuinverbouwing met onder andere: bol-oppot, tulp, hyacint, narcis, eucomis, glamini, freesia, sonatini en scilla, hydrangea Strong Annabelle, hydrangea Pink Annabelle en acer J.Jewels, Green is… aglaonema Silverbay pot 21, dieffenbachia Tropic snow pot 30, hedera boog met paashaas in keramiek, hedera gold child pot 13, schefflera Gold capella pot 21, phalaenopsis Alice adventures, Tisento, Lavendula stoechas Anouk en Lavendula angustifolia Felice, aeschynanthus, Pieris jap. Flaming Silver Sense en Forest Flame Sense, coniferen vogeltjes mix, pelargonium, Decorum assortiment: freesia Gold River, asparagus Green mix, oncidium 2-tak P17 toef geel, Senetti p17 magenta bicolor en magenta, buxus, klein fruit. SBS6, 17.00 u.

Bloemendagen

30 mrt - 30 apr: gerbera 4 - 31 mei: pioenroos n 1 - 28 juni: lelie n 29 juni - 26 juli: zonnebloem n 30 juli - 9 aug: calla n n

3 apr Goede Vrijdag (Ned, Dui, GB, Oos, Zwi) 5 - 6 apr Pasen n 12 apr Orthodox Pasen (Rus) n 16 apr Secretaressedag (Ned, Bel, Fra) n 23 apr St. George’s Day (Eng) n 25 apr Bevrijdingsdag (Ita) n 27 apr Koningsdag (Ned) n 1 mei Internationale Dag van de Arbeid n 4 mei Dodenherdenking (Ned) n 5 mei Bevrijdingsdag (Ned) n 8 mei Bevrijdingsdag WO II (Fra) n n

Heeft u informatie voor de agenda? Mail naar afmiddelburg@hortipoint.nl

Vakblad voor de Bloemisterij 13 (2015)

Markt-4-Snijbloemanalyses-nw.indd 27

24-03-15 16:37

Analyse bloeiende planten Foto: celieplant

Exporteur over Oostenrijk

Meer jasmijn voor minder Bij een stijging van het aanbod in jasminum met ruim 20%, blijft de middenprijs 10% achter op die van vorig jaar. Vooral import in grote potmaten en maat 11 van eigen bodem breiden uit.

Bedrijf: Celieplant Functie: Directeur Belangrijkste afzetlanden: Europa Inkoop: bijna 100% direct bij kwekers Aantal medewerkers: 28

John Celie:

’Een slimme logistiek maakt het verschil’ Wie zijn uw klanten in Oostenrijk? „Wij leveren aan het grootwinkelbedrijf, variërend van de harde discount tot het middensegment. Celieplant verzorgt het plantengedeelte en Bouquetnet de bloemen. Om in Oostenrijk goed mee te kunnen doen bij de supermarkten, moet je de logistiek goed voor elkaar hebben; snel kunnen reageren is enorm belangrijk.”

Hoe snel bent u? „Een klant die ’s ochtends bestelt, heeft de producten de volgende ochtend vroeg in huis. We hebben samen met kwekers, productie, transporteurs en klanten de logistieke keten in detail ontleed en naar de beste oplossingen gezocht. Zo laden we op een knooppunt in Duitsland alle producten in een nieuwe vrachtwagen met een verse chauffeur, om alles op tijd te kunnen afleveren.”

Wat vinden uw klanten nog meer belangrijk? „Dat ze zo dicht mogelijk bij de bron zitten. Wij kopen zo goed als alle bloemen en planten rechtstreeks bij de kweker, dus de lijnen zijn kort. Dat is belangrijk in een tijd dat ook een supermarkt zich wil onderscheiden op bloemen- en plantengebied. Met versheid en een goed assortiment, maar ook met toegevoegde waarde als verzorgingstips en mooie verpakkingen.”

Na het wegvallen van een jasmijnkweker vorig jaar, was de verwachting dat er dit jaar iets minder zou staan. Toch laten de cijfers van FloraHolland zien dat er in de eerste drie maanden ruim 20% meer is verkocht. Voor een deel zijn dat planten uit Zuid-Europa die hier worden doorgezet. Voor een deel komt het van opschaling bij Nederlandse kwekers zelf. Het heeft vooral de klok uit balans gebracht. Terwijl de vaste lijnen aardig doorlopen, lopen de klokprijzen achter op die van vorig jaar. „Uit de weekoverzichten maak ik op dat er veel meer aanbod is, vooral uit Italië en Spanje. Zelf brengen we niet meer voor de klok dan andere jaren. Vooral omdat we dit jaar maar weinig planten hebben met minimale knopbezetting. De zwaardere gaan allemaal via bemiddeling weg. Die vaste lijnen lopen best goed”, zegt Hans Milatz van kwekerij Milatz in Nieuwveen. De vraag voor Vrouwendag viel tegen, voor Engelse Moederdag trok die wel even aan.

Marktaandeel retail De markt van jasmijn verschuift. Was het voorheen grotendeels vakhandel, de afgelopen tijd neemt het marktaandeel van de retail gestaag toe. Dat heeft consequenties voor de logistiek van de telers, die zich daar steeds meer op instellen. Koos

Hoogendoorn van Alta Nova in Moerkapelle: „Voor Engelse Moederdag hebben we weer een flinke retail-order geleverd en onze extra aantallen in pot 11 waren allemaal op voorhand verkocht, voornamelijk aan de retail”. Ook Bunnik Plants die Spaanse jasmijn laat acclimatiseren en dan verkoopt aan klanten, merkt groeiende belangstelling. „We krijgen meer en grotere termijnorders van onze retailafnemers. We leveren de plant met name in de weken 9 tot en met 14. De plant wordt gezien als de voorbode van de lente, dus buiten die periode wagen we ons er niet aan”, weet Sebastiaan Gesquierre.

Import drukt prijzen Bij Floris Holland is al vanaf het begin van het seizoen belangstelling voor jasmijn. „Iedereen is blij met de komst van jasmijn in een periode dat het bloeiende assortiment schraal is. Maar de vraag is dan nog mondjesmaat. Vanaf februari pakken klanten het product pas echt op”, ervaart Vincent Groenewegen. „Ik zie dit jaar wat meer import uit vreemde plaatsen op de klok verschijnen. Dat drukt hier en daar de prijzen. De kwaliteit is wellicht wat minder. Zelf houden we het bij onze vaste leverancier van puur Nederlands product. We verhandelen jasmijn voor 70% in potmaat 12.” n

Zet dit allemaal zoden aan de dijk? „Ja, we zijn de laatste jaren hard gegroeid. De Oosterijkse markt is wel verzadigd. Je moet je als leverancier dus onderscheiden op alle gebied, ook qua uitstraling. Zo hebben we een nieuw pand laten bouwen waarin we ecologisch en efficiënt werken. Klanten zijn blij met een leverancier die duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen hoog in het vaandel heeft staan.”

Markt-5-Exporteur-Afzetzaken-nw.indd 28

500

1.100

400

1.000

300

900

200

800

100

700

2010

2011

2012

2013

2014

600

Verkochte aantallen x duizend

„Rozen uiteraard, maar ook tulpen. Dat is voor de retail de laatste jaren een erg groot product geworden. Verder leveren we er zowel bloeiende als groene kamerplanten en ook steeds meer tuinplanten. Altijd met extra consumenteninformatie natuurlijk, want er staat niemand bij om advies te geven.”

Gemiddelde prijs in centen

Welke producten doen het goed in Oostenrijk?

Verkochte aantallen en middenprijzen jasminum op de FloraHolland-veilingen van 2010 tot en met 2014. Vakblad voor de Bloemisterij 13 (2015)

24-03-15 16:37

Foto: René van Langen

Afzetzaken

Analyse tuinplanten

Telers zien middelmatig violenseizoen

Foto: Vakblad voor de Bloemisterij

Het violenseizoen komt wat later op gang dan vorig jaar. Volgens handelaren hoeft dat niet verkeerd uit te werken. Telers zijn nog niet enthousiast.

Tot en met week 12 werden via FloraHolland ruim 23,7 miljoen voorjaarsviolen verhandeld. Dat is 16% minder dan vorig jaar. „Het afzetseizoen kwam dit jaar een fractie later op gang”, verklaart Martijn Bentvelsen, projectleider Markt & Product bij FloraHolland. „Maar er is ten opzichte van vorig jaar ook minder opgezet.” De seizoenspiek, zo’n 8 miljoen stuks in week 11, is inmiddels achter de rug.

Doorsnee

Te vroeg Plantenhandelaren zien de vraag naar violen in Nederland, Scandinavië en elders in West-Europa pas sinds kort aantrekken. De echt vroege violen pieken in hun ogen vaak te vroeg. Lau van der Hoorn, planteninkoper bij Intratuin Groencentrum, verwacht daarom dat telers de violen die ze op dit moment nog hebben staan, voor stabiele prijzen kunnen verkopen. „Bij een beetje gematigd weer wil de consument best tot en met week 16 nog violen kopen. Het is dé bekendste lentebode. Voor de violen die nu nog op de kwekerij staan heb ik goede hoop.” Maar uiteindelijk bepaalt natuurlijk het weer of de consument nog even in de stemming blijft voor violen. n

50.000

40.000

30.000

20.000

10.000

2011

2012

2013

2014

2015

Verkochte aantallen x duizend

Gemiddelde prijs in centen

Producenten van perkgoed kenmerken het huidige seizoen als ’doorsnee’, ’middelmatig’ of ’niet slecht, maar zeker ook niet goed’. Verscheidene telers wijzen op tegenvallende resultaten van de afgelopen jaren, met name door het koude weer in 2013 en (te) vroege productiepiek in 2014. Dit jaar

steekt daar tot op heden positief bij af, maar het maakt ook nog weinig goed. De middenprijs reageerde tot eind week 12 nauwelijks op het kleinere aanbod. Eind week 12 stond die op 37,8 cent, 1% boven de 37,4 cent van 2014. Bentvelsen schrijft die minimale stijging bovendien deels toe aan betere waardering voor grotere potmaten en toegevoegde waarde. Het echte pootgoed in p9’s of sixpacks bracht dit jaar naar verluid gemiddeld minder op.

Verkochte aantallen en middenprijs violen op de FloraHolland-veillingen tot en met week 12 van 2011 tot en met 2015. Vakblad voor de Bloemisterij 13 (2015)

Markt-5-Exporteur-Afzetzaken-nw.indd 29

Bedrijf: Hogeschool in Amsterdam Aanleiding: NS-Bloemenactie Op de foto zit René van Langen gehurkt.

René van Langen Hoe zijn jullie op het idee gekomen voor de NSBloemenactie? „We - vier studenten - volgen een minor-ondernemerschap aan de Hogeschool in Amsterdam en hebben de opdracht gekregen om alstroemeria’s te verkopen. Per persoon moeten we vijftien bosjes verkopen die door onze school ingekocht worden op de veiling. Wij wilden er een wat leukere uitvoering aan geven, een soort publiciteitsstunt. Ook omdat we marketeers zijn. We kopen de alstroemeria zelf in bij H.M. Tesselaar in Heerhugowaard. Ik ben daar zelf werkzaam.”

Wat houdt de actie in? „Het idee van deze actie is dat iedereen in Nederland zich inzet om het geweld tegen NS-personeel tegen te gaan. Op deze manier geven wij mensen de kans om de waardering te tonen die het NS-personeel verdient. De gedachte is dat mensen geld doneren op nsactie.prutmeesters. nl en dat wij per 3 euro een bos alstroemeria uitdelen aan een willekeurige werknemer van de NS. Het uitdelen doen we zelf, dat is leuk. Tot nu toe gaat dat vrij makkelijk omdat het aantal uit te delen bossen nog niet zo groot is. Het kost alleen tijd. Mensen en NS-medewerkers zien ons in de trein en dat levert publiciteit op.”

Hoe gaat het? „Wat betreft publiciteit gaat het heel goed. In diverse media zijn leuke berichten verschenen. Zo stonden er stukken in Metronieuws.nl, Metronieuws, RTV Noord-Holland online en Duinstreek. Er staan nog gesprekken met een Amsterdamse radiozender en Dichtbij.nl op stapel. Qua donaties zitten we tegen de € 200. Gemiddeld wordt er € 3 gestort en dan zitten we toch op zo’n zeventig donateurs. We merken dat het makkelijker is voor mensen om onze actie op Facebook te liken dan geld te storten. Het zijn voornamelijk particulieren die storten: vrienden, familie, coaches van de opleiding en mijn werkgever. De echt grote bedrijven doneren nog niet. De deadline van de actie ligt ergens volgende week, dan kan er niet meer gedoneerd worden.”

Hoe reageert NS? „Heel positief. We kregen van NS-medewerkers het advies om onze actie aan het hoofdkantoor te melden, want normaal is er een vergunning nodig voor acties op de stations. We staan nu ook op het intranet, de online omgeving van NS-medewerkers. Daarnaast steunt de NS de actie op de eigen Facebook-pagina. NS heeft inderdaad zelf bloemen uitgedeeld op stations, maar dat staat hier los van. Werkgevers tonen altijd wel waardering voor de werknemers. Onze actie is een actie van het volk.”

24-03-15 16:38

Tulpmania tussen narcissen Terwijl de Bollenstreek nu nog overwegend geel kleurt van de narcissen, zijn de voorbereidingen voor een ode aan de tulp in volle gang. Een muziektheaterstuk, over schoonheid en hebzucht.

an het eind van de zestiende eeuw brengen handelsreizigers de tulp vanuit Turkije naar Nederland. De bloem wordt in 1593 voor het eerst in de Hortus Botanicus van Leiden opgekweekt. Met zijn schoonheid weet de tulp in die dagen velen te bekoren en groeit in korte tijd uit tot een heus statussymbool. In de zeventiende eeuw lijken de inwoners van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden betoverd te zijn geraakt door de tulp. Handelaren en kwekers ruiken hun kans en drijven de prijs tot exorbitante hoogte op, zelfs tot de bol zijn gewicht in goud waard is. Tulpenbollen verworden plotseling tot speculatieve handelswaar. Eind 1636, begin 1637 bereikt de tulpengekte of tulpomanie zijn hoogtepunt. Heel Holland is in de ban van de tulp. Totdat in februari 1637 de bollenmarkt even onverwacht ineenstort als dat zij is opgekomen. Vele bollenspeculanten blijven berooid achter. En de tulpenmanie? Die gaat de geschiedenis in als de eerste beurscrisis ooit. In Tulpmania, een muziektheaterstuk van regisseur Paul Koek, componist Yannis Kyriakides en schrijfster Saskia de Jong, staat de schoonheid van de tulp en de hebzucht die daaruit voort kan komen centraal. Het is allemaal te beleven in één grote compositie van poëzie, muziek en theater. De voorstelling vindt plaats in de hallen van een van de grootste bloembollenexporteurs ter wereld. Tulpmania is van 29 april tot en met 31 mei te zien in het Moolenaar Tulpentheater aan de Loosterweg 33 in Voorhout. < Quincy von Bannisseht qvb@hortipoint.nl

Foto: Erik Rotteveel

Spread.indd 30

Vakblad voor de Bloemisterij 13 (2015)

25-03-15 12:11

Vakblad voor de Bloemisterij 13 (2015)

Spread.indd 31

25-03-15 12:11

Keukenhof weer in bloei De 66e editie van de Keukenhof is in week 12 begonnen. Traditiegetrouw zijn het vooral bolbloemen, sierheesters en diverse planten in de overdekte ruimtes die voor de eerste kleuren zorgen. Binnententoonstellingen zijn een mix van show en competitie voor de vakprijzen.

Hans Neefjes hneefjes@hortipoint.nl

uit Hem die volgens de jury topkwaliteit Forsythia ’Fosteriana’ naar Lisse bracht. De vakjury zet in haar oordeel over de inzendingen de ingezette koers door. De ’algemene indruk’ geeft de doorslag. En tijdens de show is steeds vaker alleen een borrel met vakgenoten/inzenders, al dan niet in combinatie met een prijsuitreiking. Grote vakbijeenkomsten met sprekers zijn er bijna niet meer.

Samenwerking De (125-jarige) telersvereniging Floralia (amaryllis) en telers van bol-op-pot, orchidee, anthurium, bromelia, tulp en organisatie als LTO, CNB en Hobaho gebruiken de Keukenhof al enkele jaren als podium om zich langere tijd te presenteren. Dit jaar in het Willem Alexander PavilFoto's: Hans Neefjes

root, mooi, stevig, uniform, goed en soms zelfs ’heel mooi’ en ’gelikt’. Het zijn woorden die de jury gebruikt in haar eindoordeel over de gewassen die afgelopen weken gekeurd zijn. Bij amaryllis is ook het oordeel verwerkt van degene die de presentatie van dit gewas op de show voor zijn rekening nam. Bijvoorbeeld: ’De binder waardeerde de kleur als heel opvallend en hoewel de bloem nog niet open is, is hij toch al mooi’. Of ’De binder zegt: hij ’bekt’ goed en is heerlijk sexy en elegant.’ Waardering dus voor de inzenders en als eindconclusie voegde de jury toe dat de overall kwaliteit van ingezonden amaryllis dit jaar zeer hoog was. Vijf prijzen zijn er uitgereikt bij amaryllis, net als bij hyacint (zie tabel). Daarnaast twee prijzen voor sierheester en een eervolle vermelding voor de firma Gebr K & JJ Dijkstra

Tulpen in het Oranje Nassau Paviljoen, waar het jaarthema ’Van Gogh’ het meest duidelijk is. In 2015 is het 125 jaar geleden dat Vincent van Gogh (1853-1890) stierf.

Keukenhof.indd 32

joen tevens een langdurige presentatie van snijhyacint, lelie en veredelaar Schoneveld uit Twello die binnen de gestelde kaders aan de slag gaat met promotie van zijn primula’s en cyclamen. Ook in dit paviljoen een uitgebreide inzending onder de ’vlag’ Hydrangeaworld.com, een initiatief van alle hortensia aanvoerders van FloraHolland en de hortensiaveredelaars en -vermeerderaars. En de begoniatelers Pligt Professionals, J&P ten Have, Willem Kuipers, Kwekerij Hoefnagels en M. Koppe presenteerden, net als hun collega’s met kalanchoë, een brede inzending potplanten. Geen vlaggen, banieren of grootschalige promotiecampagnes, maar een show van het sortiment die door samenwerking tot stand komt. Het is een ontwikkeling die de Keukenhof omarmt en getuige de wachtlijst van inzenders slaat het aan bij het vak. In het Oranje Nassau Paviljoen waren de tulpen voor een groot gedeelte ook afkomstig van een samenwerkingsverband. Het betreft het onlangs gestarte label Growing Together waarbinnen de tulpenbroeiers en bloemengroothandel L&M Rijnsburg met elkaar streven naar de optimale routing en afstemming op gebied van kwaliteit, assortiment, teeltwijze en verpakking.Voor de lancering van het label was er zaterdag 21 maart op de Keukenhof de doop van de ’Growing Together’ tulp. Tulp kreeg in week 13 extra aandacht in Lisse omdat er net als in 2014 het Nederlands kampioenschap tulpenkeuren wordt gehouden. In de aanloop naar die happening op 27 maart konden bezoekers van de Keukenhof hun kennis testen door zelf een aantal cultivars te beoordelen. Leerlingen van het Fioretti Collega uit Lisse gaven daarbij enige tekst en uitleg. Keukenhof is geopend tot en met 17 mei. Het jaarthema is ’Van Gogh’, de schilder die 125 jaar geleden stierf. < Vakblad voor de Bloemisterij 13 (2015)

25-03-15 14:54

Prijswinnaars amaryllis, hyacint en snijheester Categorie

Cultivar

Inzender

sering

’Hyacinthiflora Maiden’s Blush’

Wed. Jac Hansen Kzn & Zn, Aalsmeer

viburnum

Viburnum Opulus ’Roseum’

P.T. Buitenhuis, Lisserbroek

pot

’Siberia’

Markglory, Lisse

snij

’Discovery’

Kwekersvereniging Orientalis, Breezand

noviteit

’Zaailing 59015’

Jan Hoogervorst, Noordwijkerhout

vakprijs

’Gemengde schaal’

Hobaho, Lisse

Bloeiende heester

Hyacint

standprijs

J.S. Penning ’De Bilt’, Breezand

Amaryllis

Een schaal met diverse hyacinten van Hobaho won de Vakprijs 2015.

pot

’Double Delicious’

kw. vereniging Floralia, Lisse

grootbloemig snij

’Lilac Favourite‘

Arno van Marrewijk, De Lier

kleinbloemig snij

’Evergreen’

NL van Geest, ’s-Gravenzande

vakprijs

’Double Delicious’

kw. vereniging Floralia, Lisse

standprijs

NL van Geest, ’s-Gravenzande

In het Beatrix Paviljoen wederom een doorlopende show van orchidee, anthurium en bromelia. Een groot hemelbed is ingezet als decoratiestuk.

Het NK tulpenkeuren is 27 maart in het Willem Alexander Paviljoen. Bezoekers konden vooraf zelf een aantal cultivars beoordelen.

Een doorkijkje van amaryllis, een van de gewassen dat enkele weken present is in Lisse.

De winnende sierheesters in één beeld gevangen: Viburnum Opulus ’Roseum’ en sering ’Maiden’s Blush’.

Vakblad voor de Bloemisterij 13 (2015)

Keukenhof.indd 33

25-03-15 14:54

Machinaal bloemen sorteren en bossen Fabrikanten van machines voor het sorteren en bossen van bloemen melden volop ontwikkelingen op basis van vragen van telers. Op allerlei manieren wordt budget voor innovatie aangeboord. Telers zijn in voor machines die kostenbesparing of kwaliteitsverbetering mogelijk maken. Er is veel variatie in uitvoering en prijs. Hans Neefjes hneefjes@hortipoint.nl

he sky is the limit’, zei Erik Pekkeriet van Wageningen UR medio 2012 in „ het Vakblad voor de Bloemisterij. Hij doelde op het automatisch bossen en sorteren. De economische tegenwind heeft sinds 2009 de innovatie geremd. Er was geen geld voor machines. Als er – zoals bij tulp – toch werd geïnvesteerd, dan waren er vaak leasemaatschappijen bij betrokken. Inmiddels is er weer volop reuring, mede omdat fabrikanten streven naar een volledig productenpakket of graag hun specialisme volledig willen benutten nu de vraag uit de Nederlandse markt weer aantrekt. De concurrentie is hoog, melden ze. En de buitenlandse markt waarop ze de afgelopen jaren in voorname mate actief waren, die markt zullen ze zeker niet verwaarlozen. Sterker, er worden machinale oplossingen gezocht die niet alleen in meerdere gewassen, maar ook op meerdere continenten toepasbaar zijn.

Zonder geld geen innovatie Voor innovatie is geld nodig. De afgelopen jaren is de steun van nationale en regionale subsidies echter fors verminderd. Participatie van telers werd daarom steeds belangrijker. Bekend is het voorschot op de uiteindelijke aanschaf om een onderzoeksbudget te vergaren. Nieuw is crowdfunding. Fabrikant Jamafa had onlangs de primeur en haalde in twee dagen 2,5 ton op voor innovatie van een rozenbosmachine. Ruim honderd personen wilden vier jaar een bedrag afstaan tegen 7% rente en met lineaire aflossing. Fabrikanten stellen dat er voor grote ge-

bossorteer.indd 34

wassen als chrysant, pioen en enkele andere zomerbloemen nog volop mogelijkheden zijn om machines voor te ontwikkelen. De tulpenmarkt lijkt verzadigd, maar op cruciale details is er net als bij de rozenmachines nog verbetering mogelijk. Voor het bossen en sorteren van alle gewassen zijn eigenlijk nog verbeteringen en/of besparingen te behalen. Vaak gaat het net als bij tulp niet alleen om de arbeidsbesparing die de machine mogelijk maakt. Hij brengt ook rust in de organisatie en je kan er goede kwaliteit mee maken die onafhankelijk is van de ervaring en prestatie van het personeel.

Sorteren kan met de nieuwe generatie camera’s, ’slimme’ software en snelle computers op steeds meer eigenschappen als rijpheid en het volume van het bloemscherm; de sierwaarde van een tak. Toch zijn hightech of kostbare röntgentechnieken lang niet altijd gewenst. Handmatig ’verenkelen’ in combinatie met automatisch ontbladeren, bossen en stieken is voor veel gewassen en portemonnees voldoende. Feitelijk gaat het dan puur om bos-/verwerkingslijnen, en ook die worden steeds verfijnder. In dit themanummer vooral aandacht voor geavanceerde bos-/sorteermachines. <

Sorteren op ziektes Sorteren gebeurt nog niet op ziektes of bijvoorbeeld tripsschade. Een fabrikant in dit themanummer stelt dat dit niet snel zal gebeuren omdat de kosten van de benodigde techniek niet opwegen tegen de voordelen van sorteren op dergelijke afwijkingen. Maar wellicht is het een kwestie van tijd voor er middels chlorophylfluorescentie en spectraalanalyse op gebreksziekten en schimmelaantastingen gesorteerd kan worden, zoals in de groente- en fruitsector en in onderzoek al gebeurt. Jarenlang was het volledig 3D scannen met behulp van meerdere camera’s immers ook een grote wens. Inmiddels is beeldherkenning en -bewerking met behulp van die techniek bijna gemeengoed en zeker betaalbaar. Zoals ook de benodigde computers veel sneller, beter en betaalbaarder zijn geworden.

Aweta

Oude rozenmachine tot Volgens financieel directeur Cees Hooijschuur zijn er bij Aweta continu 2-3 mensen bezig met de verbeterde versie van hun rozensorteermachine: ontwerpen van hard- en software. Tevens is een machine opgekocht die ze gaan gebruiken om zaken in de praktijk te testen. „Doel is in 2015 een goed werkende, nieuwe versie van onze Aweta type XL te hebben.”

Telers participeren Medio september 2014 heeft Aweta hiertoe aan ruim 30 rozentelers een voorstel

Vakblad voor de Bloemisterij 13 (2015)

25-03-15 11:55

tot

Potveer

Er is volgens directeur Piet Stroet van Potveer een grote markt voor bos-/sorteermachines die niet volledig geautomatiseerd zijn. „Als de mens nog een taak heeft, dan volstaat een machine die eenvoudiger en dus betaalbaarder is. Met de semiautomatische Quality Buncher is bewezen dat zowel grote als kleine bedrijven dat interessant vinden. Er zijn met name aan tulpenbroeiers ruim 160 Quality Bunchers verkocht. Dat zijn er meer dan het aantal volautomatische bosmachines die in tulpen draaien. Die zijn minstens vier maal zo duur en de capaciteit per machine is niet heel veel hoger.”

CRP voor veel bloemsoorten Stroet schuift de bloemenverwerkingslijn CRP van Potveer naar voren als voorbeeld van een oplossing voor heel veel soorten bloemen. Voorwaarde is dat die bloemen in een enkele laag op een transportband liggen. Een persoon legt de stelen op die band, daarna kan het afsnijden, ontbladeren, scheiden van twee sorteringen, groeperen, stieken en inhoezen volgen. „De sortering is eenvoudig en werkt hetzelfde als bij de Quality Buncher. De oplegger bepaalt op basis van aantal knoppen of andere criteria hoe hij de stelen neerlegt. Het verschil in steellengte aan de onderkant is te meten. De korte stelen worden herkend en automatisch iets omhoog getikt zodat ze uiteindelijk op een aparte band

Foto's: Hans Neefjes

Grote markt voor ’eenvoudige’ bos-/sorteermachines

terechtkomen. Je kan dus twee sorteringen maken.” Het geïntegreerde ontbladersysteem is door Potveer ontwikkeld. Het is een soort tandenbaan die stelen een voor een ’stript’. Een leliebroeier werkt reeds met de CRP bloemenverwerkingslijn, die zo’n € 62.000 kost. Hij kan 4.000 stelen Oriëntals per uur bossen met drie personen. De stelen komen automatisch op het ingestelde aantal als gestiekte bos bij degene die inhoest. Met andere bloemen, bijvoorbeeld violier, is een capaciteit van 8.000 stelen per uur haalbaar.

Quality Buncher Pro Potveer en Havatec werkten tot september 2014 samen in de ontwikkeling, verkoop en service van de Quality Buncher. Nu maken beide partijen hun eigen versie en hebben ze afspraken gemaakt om geoctrooieerde onderdelen in licentie te mogen gebruiken. De variant van Potveer heet de Quality Buncher Pro.

Er draaien er twee en Stroet geeft aan dat de volgende twee binnenkort volgen. „Hij kan beter overweg met langere bloemen, is stiller en het bossysteem is veranderd zodat de capaciteit niet fors daalt als er geen 10 maar 5 stelen in een bos moeten. Je kan nu minimaal 10.000 stelen per uur verwerken als je bosjes van 5 maakt.” De machine is steeds vaker voorzien van een zogenoemde richtband die stevige stelen alvast automatisch in positie ’duwt’ als ze voorbij die band komen. Stroet vindt het normaal dat dergelijke toevoegingen op machines gemonteerd worden. „Gebruikers zoeken naar mogelijkheden om nog meer arbeid te besparen of een nog beter resultaat te behalen. Soms maakt de teler het zelf, soms maken wij het. Voor de uitgesorteerde korte tulpen kwam ooit de vraag of die niet apart op een bandje per vijftal gegroepeerd konden worden. Ook daar zijn we op ingesprongen.”

op het mechanische strippen toegelicht voor de gefaseerde ontwikkeling van een nieuw besturingsplatform en camerasysteem voor de bestaande rozensorteermachines. Uiteindelijk bleken ongeveer 20 telers bereid om te participeren in dit traject. „Zij betalen vooraf €15.000 en krijgen uiteindelijk korting op de investering in de upgrade die inclusief installatie ongeveer een ton kost. We wilden enige zekerheid en draagvlak vanuit de markt hebben. De rozensector in Nederland is een relatief kleine markt. Er draaien zo’n vijftig Aweta’s type XL in Nederland en niet iedereen wil vermoedelijk een upgrade. De geïnteresseerde

Vakblad voor de Bloemisterij 13 (2015)

bossorteer.indd 35

telers hebben we onlangs een vragenlijst gestuurd om klantspecifiek helder te krijgen wat precies de wensen zijn. Middels onze software kunnen we inspelen op kenmerken van cultivars en speciale eisen van klanten.”

Beoordeling kwaliteit De testmachine zal tot op het mechanische gestript worden. Nieuw worden de besturing, snellere computers, betere sensoren en camera’s en de modernste software voor beeldverwerking. Vooral de beoordeling van de knoppen op kleur, grootte, rijpheid

en overige kwaliteitskenmerken zal sterk verbeteren. „Op onze sorteermachines voor groenten en fruit werken we met de nieuwste technieken voor beeldverwerking. Die kennis kunnen we goed gebruiken, maar een jaar is minimaal nodig als het om het maken van een machine gaat waar de nieuwste technologie op draait.” De machine wordt in eerste instantie ontwikkeld voor Nederland. Afscherming van klantspecifieke toepassingen is mogelijk via de software. Hooijschuur kan nog niet zeggen of de techniek ook op rozenbosmachines van andere fabrikanten toepasbaar is.

25-03-15 11:55

Jamafa

Succesvolle crowfunding voor nieuwe rozenmachine De Jamafa Group zette onlangs met succes crowdfunding in om een nieuwe type machine voor de verwerking van rozen verder te ontwikkelen. Binnen twee dagen brachten 104 personen de benodigde € 250.000 bij elkaar. Het bedrijf uit het Limburgse Kelpen Oler voegt zelf 1,2 ton aan het budget toe. Jamafa maakte voor Jaroma Roses in Colombia afgelopen jaar een machine met 21 sorteeruitgangen. Volgens Jamafa een eerste stap in vergaande automatisering bij rozentelers in Zuid-Amerika, een groeimarkt, maar ook rozentelers elders in de wereld kunnen er hun voordeel mee doen. Directeur Karel van Hattum: „Het is een hele variabele machine. Je kan daardoor met minder bosstations veel meer sorteringen maken dan op de huidige machines. We gebruiken daarvoor onder andere de nieuwe visiontechniek die we in 2011 al klaar hadden.” Een prijs kan Van Hattum niet noemen omdat het heel klantspecifieke machines zijn. „Voor Zuid-Amerikaanse telers is dubbellaags bossen een wens.

Dat hoeft in Nederland niet.” Het sorteren werkt inmiddels op de nieuwe machine. Jaroma Roses heeft de intentie uitgesproken de onderdelen van fase 2 (automatisch maken van rozenbossen) en fase 3 (automatisch verpakken) af te nemen. De ontwikkeling van fase 2 en 3 is gepland voor respectievelijk 2015 en 2016. Van Hattum: „Technisch kan er veel, maar niet altijd voor een acceptabele prijs. Daarom geloof ik niet dat blind inhangen op een rozenmachine ooit zal gebeuren.”

Hergebruik oude onderdelen De basis voor een nieuwe rozenmachine van Jamafa zijn vaak gebruikte machines. Door revisie en samenvoeging van oude onderdelen kan het bedrijf kosten besparen. Hierdoor is de investering voor telers lager; tussen € 200.000 en € 450.000, afhankelijk van de uitvoering. Zonder hergebruik zou de machine driemaal zoveel kosten. Door het toepassen van extra mechaniek en nieuwe besturing neemt de verwerkingscapaciteit zo’n 30%

toe. Desgewenst kan de teler per bos bepalen welk folie erom gaat en hoe strak dit gebeurt. Sinds een jaar of twee heeft Jamafa ook een universele sorteermachine, feitelijk de bekende bakkensorteerder van de fabrikant waarvan de grootte en de uitvoering van de bakken meer is afgestemd op de grootte en het type bloem. „De oude variant met sleufbakken maken we nog steeds voor telers die niets anders willen. Sommige bloemen haken echter in de gleuven of ze passen niet goed in de bakken. Dan passen we zaken aan. Op de machine zit Visiontechniek zodat we bijvoorbeeld bij calla ook op kelkhoogte of dubbele kelken kunnen sorteren.” De machine kost tussen de € 50.000 en € 80.000. Afgelopen jaren zijn er 18 in Nederland geplaatst, onder andere bij telers van ilex, hypericum, pioen, calla, sneeuwballen en trosroos. De teler kan 32 sorteerprogramma’s aanroepen. Elk programma kan maximaal drie sorteercriteria bevatten. De teler kiest de grenswaarden.

Total Systems

Compacte machine die strakke chrysantenbossen maakt Chrysantentelers kiezen de laatste tijd vaak voor een nieuwe bosmachine van Total Systems. De prijs/kwaliteit is goed, het is een compacte machine die geen schade aan de bloemen veroorzaakt en het bloemscherm van de bos blijft mooi gelijk door het zogenoemde klapbandje. Een klapbandje in een bosmachine is niet uniek. Total Systems heeft hem volgens te-

bossorteerdeel2.indd 36

lers echter zo uitgevoerd dat de bloemen echt vrij liggen in de tijd dat ze van de aanvoerband uit de kas op de transportband in de machine ’geharkt’ worden. Een strakke bos met onbeschadigde bloemen is altijd gewenst. De komst van inhoesmachines – zo plaatste Terra er de afgelopen jaren zo’n 40 bij chrysantentelers – maakt het extra noodzakelijk. Er is dan immers veel moeilijker nog een handmatige

correctie mogelijk. De bosmachine van Total Systems uit Middenmeer is goed af te stemmen op de inhoesmachine; er kan op volle snelheid gebost en gehoesd worden. Vertegenwoordiger Frank Warnaar meldt dat er ontwikkelingen zijn met cameratechniek op de chrysantenmachine. Details komen pas naar buiten als alles grondig getest is.

Vakblad voor de Bloemisterij 13 (2015)

24-03-15 16:38

Impressie van de MagniFica, de nieuwste machine van Havatec in Noordwijkerhout. Hij staat binnenkort bij een teler van trosrozen en is ook voor andere ’zware’ bloemen geschikt.

Havatec

Nieuwe machine voor roos en andere ’zware’ bloemen De nieuwste machine van Havatec uit Noordwijkerhout staat binnenkort bij een teler van trosrozen. Het is de MagniFica. Commercieel directeur Mark Fikkers heeft er hoge verwachtingen van. „Hij is modulair van opbouw en geschikt voor het sorteren en bossen van wat wij zware bloemen noemen. Je kan hem alleen op lengte laten sorteren of juist tot in detail inzoomen op kwaliteitskenmerken met röntgencamera’s of kleurencamera’s. Ook het aantal bosstations is instelbaar. En als er een ontbladeraar moet worden geïntegreerd, dan kan dat. Ook de aansturing is order-specifiek instelbaar, bijvoorbeeld eerst honderd bossen lengte 50 maken met vijf stelen per bos en vervolgens langere bossen van tien stelen.” De stelen worden handmatig met de bloem naar boven in speciale kunststof grijpers ingehangen. Dat zijn gepatenteerde grijpers die uiteindelijk in horizontale positie bij de bosstations de stelen afgeven. Daarvoor heeft het meten, inkorten, ontbladeren of een andere bewerking plaatsgevonden. Een teler van brassica en een teler van zonnebloemen hebben reeds een MagniFica besteld. Fikkers ziet ook mogelijkheden in lelie, zomerbloemen, pioenen of ’gewone’ rozen. Hij meldt dat Havatec ook standaard bloemenlijnen maakt (snijden, ontbladeren en binden).

Quality Buncher 2.0 Meer techniek voor dezelfde prijs. Zo typeert Fikkers de Quality Buncher die Havatec nu heeft. Tot september 2014 was vooral Potveer het ’gezicht naar buiten’ als het om verkoop, onderhoud en service

Vakblad voor de Bloemisterij 13 (2015)

bossorteerdeel2.indd 37

ging. Beide partijen doen nu het hele traject vanaf ontwikkeling en productie en betalen licentie als geoctrooieerde zaken gebruikt worden. De prijs blijft rond de € 60.000. „De bandlengte, het aantal binders, wel of geen richt- of opduwband. Het zijn allemaal zaken die de totaalprijs bepalen. We gaan ook een eigen ontboller voor de tulpenbroei leveren, want ook op dat punt zien wij nog verbeterpunten. En we willen complete boslijnen kunnen leveren”, aldus Fikkers. De machine kreeg wit als extra basiskleur en onder andere duurzaam roestvrij staal onder de oplegband en dubbele snaren om stelen beter te fixeren. Nieuwe besturings- en meettechnieken maken het volgens Fikkers mogelijk om beter te tellen en sprot te herkennen. De kleine, dunnere steeltjes worden nu niet meer geteld bij het bossen. De capaciteit is gelijk gebleven: zo’n 13.000 per uur. „We verkopen hem voor 9.000 stuks per uur, maar de praktijk laat andere capaciteiten zien. Voor pioenentelers is 5.000 vaak genoeg en een klant met monnikskappen is tevreden als de machine 2.000 stelen per uur kan verwerken. De snelheid van de oplossing wordt uiteindelijk samen met de klant vooraf bepaald.”

Dure machines De meer geavanceerde en duurdere Tulipstar heeft Havatec op detail niveau verbeterd (extra blower, lichtkrant etc), mede omdat de Quality Buncher veel gevraagd werd en de tulpensector in Nederland is volgens Fikkers inmiddels redelijk verzadigd. „Onze QB 2.0 verdiende een upgrade voor meerdere bloemsoorten. De 200-250 tulpenbedrijven die kunnen en willen automatiseren die hebben dat inmiddels gedaan. Wat de overige

250 bedrijven doen is afwachten.” De snelheid waarmee de goedkopere Quality Buncher een plek in de markt veroverde, staat volgens Fikkers niet op zichzelf. Ook bij gerbera ziet hij dat telers nauwelijks nog investeren in een machine van drie ton, maar kiezen voor bijvoorbeeld een Monostar van rond de € 95.000 om mini’s te sorteren en bossen. Je kan het zien als zogenoemde lightuitvoeringen van machines. De Flowmaster light kost € 24.000 en je kunt er volgens Fikker 0,5 tot 1 persoon mee besparen omdat hij dozen automatische ontvouwt en klaarlegt voor het insteken. „In combinatie met de bijgeleverde rollenbaan is dat een investering die voor veel gerberatelers een prima logisitieke en arbeidsbesparende oplossing is. Maar er zijn ook telers die kiezen voor de ’originele’, meer uitgebreide en dus duurdere Flowmaster. Een tweede machine gaan we binnenkort leveren. Aanschafprijs speelt een rol, maar ook de bedrijfssituatie en de wensen van de handel. Dat zien we in meerdere bloemen. En een teler van statice kocht bijvoorbeeld recent een FloraStar en twee telers werken naar tevredenheid sinds 2013 met de CallaStar. De investering vind ik ondergeschikt. Het gaat om het rendement van het gekozen systeem.”

24-03-15 16:38

Bercomex

Furora verwerkt steeds meer bloemen zomerbloemen kan verwerken. Er kan ook gesorteerd worden op de aarlengte van bijvoorbeeld astilbe en matthiola en met zeer dikstelige zomerbloemen kan de Furora inmiddels ook goed overweg. Snel wisselen/omstellen van soort is mogelijk door de aanwezige software en bediening. Het ontbladeren van zomerbloemen wordt steeds verder doorontwikkeld. De Furora voor zomerbloemen is uitvoerbaar met een bosstation of een bos-bindstation.

Roos

Fabrikant Bercomex uit Hoorn voorspelt dat in 2015 meer dan 1 miljard bloemen volautomatisch worden verwerkt tot uniforme bossen met de 120 Furora sorteer- en bosmachines die na de introductie in 2010 verkocht zijn. De basisuitvoering met twee bos-/bindstations kost â&#x201A;Ź 290.000. Als voordelen van de Furora voor de bloementelers noemt de fabrikant: arbeidsbesparing, kwaliteitsverbetering en de beschikbaarheid van betere management informatie. Uniforme bossen maken gebeurt bij tulp, chrysant, bouvardia en zomerbloemen. Roos is in ontwikkeling en volgt binnenkort.

goede kwam. Er draait nu in de praktijk een pilot met voorverenkelaar om het ontbollen te verbeteren. Evaluatie is er aan het einde van het seizoen. Het is inmiddels ook mogelijk om knopmeting te doen bij lelies door middel van geavanceerde cameratechnieken. Bij chrysant is volgens Bercomex een groeiende interesse naar volautomatische verwerking. Vijf Furora systemen zijn inmiddels verkocht aan chrysantenkwekerijen. Zij kunnen daarmee tevens per steel ontbladeren. Er loopt een pilot in de praktijk met een unit die chrysanten aan de steelkant richt voordat het ontbladeren en afsnijden begint. Dat is een manier om de maximale steellengte te benutten.

Veel tulp Nog steeds is zijn het vooral tulpen die de Furora verwerkt. De capaciteit is de afgelopen jaren verhoogd van 4 naar 5 stelen per seconde, ofwel 18.000 stelen per uur. Middels verschillende technieken werd het mogelijk om sprot beter te scheiden, wat de capaciteit en boskwaliteit ten

bossorteerdeel3.indd 38

Zomerbloem Zomerbloementelers hebben volgens Bercomex met de Furora grote stappen gezet in de snelheid en uniformiteit van de verwerking van hun bloemen. De fabrikant krijgt daarom veel aanvragen uit die sector, mede omdat de Furora minstens 30 verschillende soorten

Bij roos ziet Bercomex zowel de behoefte naar de optimalisatie van halfautomatische verwerking, als de vraag naar een volautomatisch verwerkingsplatform, die relatief compact is. In afstemming met verschillende rozentelers werkt een team van Bercomex aan het platform, waarin geavanceerde cameratechnieken zullen worden gebruikt. De eerste pilot met het rozenverwerkingsplatform start medio 2015 op een kwekerij. In de Furora hangen de rozen aan de steel in plaats van aan de kop. Inhangen gaat automatisch, wat zorgt voor arbeidsbesparing. De knop van een â&#x20AC;&#x2122;hangendeâ&#x20AC;&#x2122; roos kan volgens Bercomex beter beoordeeld worden, wat leidt tot grotere bosgelijkheid. Met het nieuwe quadro-bos-bindstation kunnen 4 sorteringen gelijktijdig gebost en gebonden worden, hiermee is de Furora voor roos uit te breiden tot 28 sorteringen en meer. Twee keer binden is mogelijk en dat is voordelig voor zware bossen. Blad en doorns zijn per steel te verwijderen Halfautomatische verwerking is volgens Bercomex interessant voor ZuidAmerikaanse telers. Aan hun Rosematic rozenverwerkingssysteem zijn opties toegevoegd: n per steel ontbladeren en ontdoornen op de gewenste lengte per steel; n glijgoten voor de afvoer van bloemen; n een spray module (in verband met botrytis bestrijding).

Vakblad voor de Bloemisterij 13 (2015)

25-03-15 11:55

Foto: Hans Neefjes

Een richtband in de aanvoerlijn van een tulpenbosmachine. Het is een voorbeeld van een ogenschijnlijk eenvoudige oplossing die in de praktijk ontstaat als telers en fabrikanten zoeken naar verbetering. Diverse varianten van zo'n richtband zijn er inmiddels.

BTM

Inlegcapaciteit van callasorteerder wordt verhoogd Een specifieke machine waar we veel kennis mee opdoen. Zo omschreef Gerard Baggermans, directeur van BTM, in 2012 de machine die het bedrijf voor een callateler ontwikkelde. De inlegcapaciteit wordt de komende maanden verhoogd, zodat er niet ruim 8.000 maar 12.000 stelen per uur verwerkt kunnen worden. Handmatig lukt dit niet. Daarom een automatische oplossing. De machine maakt zeven kwaliteiten op basis van steellengte en -dikte en de vorm, kleur en grootte van de bloem. Er is

tevens een ’sorteeruitgang’ voor afwijkende bloemen. Stelen worden automatisch op een ingesteld aantal gebost. BTM wil eerst alle seizoenen met de machine gedraaid hebben, voordat ze hem breder in de markt zet. Baggermans verwacht dat een aantal gepatenteerde onderdelen voor andere machines bruikbaar zijn. Het bedrijf in Bergeijk merkt in Nederland sinds ongeveer een half jaar weer vraag naar nieuwe machines of doorontwikkeling van bestaande apparatuur. Het hoeft niet heel

geavanceerd, want telers letten sterker dan voorheen op de verhouding prijs en prestatie. Het zijn veelal specifieke aanpassingen, zoals voor Oriëntal-lelies de zogenoemde V-klapband zodat de bloemen vanaf de oogstband zonder beschadiging in een bak vallen om vervolgens automatisch richting bosband te gaan. In het buitenland is groeiende vraag naar relatief eenvoudige bloemenverwerkingslijnen. Ofwel, bossen, ontbladeren en binden zoals het twintig jaar geleden al gebeurde.

4MoreTechnologie

’Ontwikkelen van nieuwe cameratechniek is onze verplichting’ Kees Bukman van 4MoreTechnologie (4MT) uit Moerkapelle test sinds eind februari 2015 dagelijks met nieuwe cameratechniek bij Rozenhof in dezelfde plaats. Bukman: „Hun bosmachine verwerkt 12.000 stelen per uur. Een van de veertien bosstations is in gebruik voor de rozen die wij selecteren. We kunnen nu nog maar op 1 parameter van de knop sorteren. De te gele bloemen van de Avalanche+ pikken we er bijvoorbeeld uit. Of de te kleine knoppen. Dat werkt goed. We testen soms een uurtje of we de topkwaliteit kunnen uitsorteren. Dat ziet er ook goed uit. Op termijn gaan we combinaties van parameters maken, zodat we volledig kunnen selecteren en sorteren. Als vervolgens de koppeling met de rest van de machine er is, dan kunnen

Vakblad voor de Bloemisterij 13 (2015)

bossorteerdeel3.indd 39

we heel uniforme bossen maken en minstens 10% schuurarbeid besparen. We gaan er nog steeds van uit dat dit in 2015 een feit is.”

Project IRISS Samen met het bedrijf Aris in Eindhoven, gespecialiseerd in vision-technieken, werkt Bukman sinds 2013 aan de nieuwe cameratechniek voor rozenbosmachines. Het begon allemaal als het project IRISS (Intelligent Rozen Inspectie en SorteerSysteem). Een intiatief van telers en LTO-Groeiservice om de ontwikkeling van rozenbosmachines vlot te trekken. Inmiddels zijn er een aantal partijen actief om de rozenbosmachines te verbeteren. Bukman: „Je kan een teler niet dwingen om een bepaalde techniek te kopen, zeker als het

niet de perfecte techniek is. Dat wil ik ook niet. Wij zetten door met ondersteuning van zes telers die samen twaalf machines hebben. Zij hebben geen afnameverplichting, wij hebben wel een ontwikkelverplichting.” 4MT en Aris dragen bij in de ontwikkelingskosten middels uitgestelde betaling van hun inspanningen. Het budget bestaat verder uit € 100.000 subsidie van stichting Hagel unie en € 200.000 lening van het Technologiefonds Tuinbouw. De insteek blijft dat de nieuwe cameratechniek exclusief blijft voor Nederlandse rozentelers. De kosten voor het vision-systeem worden geschat op € 75.000 per machine. Bukman: „Verbeteringen en dus betalingen kunnen echter ook gefaseerd plaatsvinden.”

25-03-15 11:55

Groener middelenpakket kent ho Groene gewasbeschermingsmiddelen worden de toekomst genoemd voor het alsmaar slinkende chemische middelenpakket. Nationale en internationale stroperige wetgeving staat echter een doorbraak in de weg. Met een greendeal heeft Nederland het voortouw genomen in vergroening van het middelenpakket.

Peter van Leth Het vinden van Bio 1020, waarbij de schimmel metarhizium larven van de taxuskever

pvanleth@hortipoint.nl

taatssecretaris Dijksma van Economische Zaken maakt zich hard voor duidelijke criteria en versnelde en eenvoudige beoordelingsprocessen voor laag-riscico-stoffen. Nationaal, als medeondertekenaar van de Green Deal Groene gewasbeschermingsmiddelen (zie kader). Europees, door het herhaald in Brussel

op de agenda te zetten en er een prioriteit van te maken als Nederland in de eerste zes maanden van 2016 voorzitter is van de EU. Ze herhaalde haar intenties nogmaals tijdens het recente PlantgezondheidEvent: „Ik steun een zorgvuldige beoordeling, maar het mag niet zo zijn dat we daarmee het kind met het badwater wegspoelen

Achtergrond

Wat zijn groene middelen? Over de term groene middelen bestaat onduidelijkheid. Zo vindt de een dat groene middelen, middelen van natuurlijke oorsprong zijn, terwijl anderen zeggen dat het ook gesynthetiseerde stoffen mogen zijn die identiek zijn aan natuurlijke stoffen. In de Green Deal Groene gewasbeschermingsmiddelen hebben de deelnemende partijen afgesproken dat onder groene middelen zowel de middelen van natuurlijke oorsprong als de nagemaakte middelen die identiek zijn aan natuurlijke stoffen, worden verstaan. Middelen van natuurlijke oorsprong kunnen planten, dieren, micro-orga-

1315Greendealgwb.indd 40

nismen of bepaalde mineralen zijn. Alle groene middelen hebben gemeen dat ze een laag risico vormen voor mens, dier, milieu en natuurlijke vijanden. Middelen die niet als gewasbeschermingsmiddel zijn gemaakt, maar wel effect hebben, vallen niet onder de groene middelen in de greendeal. Voor deze middelen, zoals melk en bier die momenteel nog op de RUB-lijst staan, wordt gezocht naar een oplossing. Staatssecretaris Dijksma heeft de Tweede Kamer toegezegd dat de RUB-lijst toegelaten blijft, zolang hiervoor geen Europees alternatief is.

doordat we jarenlang moeten wachten op de toelating van duurzamere middelen.”

Veel onduidelijk Medio juni 2011 is de nieuwe gewasbeschermingsverordening in werking getreden, waarin echter geen passages zijn opgenomen over groene middelen. De vraag is ook of criteria over biostimulanten erin worden opgenomen. Criteria over basisstoffen en laag-risico-stoffen, waarop uiteindelijk veel groene middelen gebaseerd zullen zijn, zijn nog niet gedefinieerd. „De industrie zit dus nog met veel vraagtekens”, meldt Willem Ravensberg, bestuurslid Artemis, de brancheorganisatie voor biologische bestrijders. Jammer volgens hem, omdat de natuur alle oplossingen in huis heeft voor de gewasbescherming. Van het potentieel van biopesticiden wordt te weinig gebruik gemaakt. „Slechts 30% van de mogelijke groene middelen is in de EU toegestaan”, meldt Ravensberg.

Interesse toelatingshouders Op het PlantgezondheidEvent waren verschillende geluiden te horen over de opstelling van de grote chemieconcerns. Dat varieerde van dat ze niet tot het uiterste Vakblad voor de Bloemisterij 13 (2015)

24-03-15 16:38

parasit

skever

Foto: Bayer Crop Science

nt hobbels Achtergrond

Twee stoffen toegevoegd aan greendeal De snelle uitbreiding van Serenade is het eerste resultaat van de Green Deal Groene gewasbeschermingsmiddelen. Daarnaast wordt gewerkt aan een snellere toelating van nog eens negen nieuwe, groene gewasbeschermingsmiddelen in Nederland. Het betreft vier fungiciden, vier insecticiden, een nematicide, acaricide en herbicide. Ze werken tegen onder meer bladluis, aaltjes en mijten. De middelen zijn duurzame alternatieven voor huidige gewasbeschermingsmiddelen en toepasbaar in meerdere teelten met minder risico’s. Recentelijk zijn hier twee nieuwe stoffen aan toegevoegd waarop nieuwe middelen zijn te baseren met dezelfde doelstellingen.

Serenade is een breedwerkend bedekkingsfungicide. Het is niet resistentiegevoelig en werkt met name preventief tegen botrytis, echte meeldauw, alternaria, sclerotinia, septoria en roest (puccinia). In de bloemisterij is het toegelaten in de bedekte teelt van roos en in de buitenteelt van zomerbloemen.

Looptijd 2,5 jaar De Green Deal Groene gewasbeschermingsmiddelen is 30 juni 2014 overeengekomen tussen de overheid en de volgende organisaties: LTO Nederland, Artemis, Bionext, Ctgb, Natuur & Milieu en Nefyto. De looptijd van de greendeal is 2,5 jaar.

parasiteert, was voor Bayer een toevalstreffer.

gaan voor kleine teelten tot dat het Nederlandse toelatingsbeleid te complex is in vergelijking met omringende landen. Het feit is dat telers niet alleen voor de gewenste chemische correctiemiddelen afhankelijk zijn van de bekende, grote fabrikanten van gewasbeschermingsmiddelen, maar ook in toenemende mate van groene middelen. „Biologisch en chemisch gaan steeds meer hand in hand. Biologische gewasbescherming is onderdeel van de strategische benadering van veel bedrijven”, stelt Jo Ottenheim van Nefyto, de brancheorganisatie voor de gewasbeschermingsmiddelenindustrie. Van de zeventien toegelaten middelen in de biologische teelt is 56% afkomstig van Nefytoleden. „Het is niet meer een kwestie van stuiten op toevalstreffers, maar structureel zoeken naar groene middelen”, beaamt Jolanda Wijsmuller, manager biologicals bij Bayer Crop Science. Als voorbeeld noemt ze Bio 1020.

Naar greendeal 2.0 Deelnemers aan de greendeal zien de deal vooral als een leerproces om nationaal en Europees soepeler en eenvoudiger toelating van groene middelen van de grond te krijgen. „De opbouw van kennis bij het Ctgb is belangrijk, want daardoor kunnen middelen Vakblad voor de Bloemisterij 13 (2015)

1315Greendealgwb.indd 41

sneller door de toelatingsprocedure rollen. En dat is weer belangrijk, want na deze tien aanvragen houdt het niet op”, redeneert Jaap van Wenum, gewasbeschermingsspecialist bij LTO Nederland. Alleen al bij leden van Artemis zitten 45 stoffen in de pijplijn die komende jaren beoordeeld moeten worden voor een toelating. Projectleider Jacobijn van Etten hoopt in ieder geval dat van de tien opgepakte middelen toch minimaal de helft wel op de markt is verschenen voordat de looptijd (eind 2016) van de greendeal is verstreken. Helma Verberkt, programmamanager plantgezondheid LTO Glaskracht Nederland roept partijen al vast op te gaan voor ’greendeal 2.0’. Met de opgedane kennis uit de huidige greendeal kan dan de focus liggen op het op de markt krijgen van veel groene middelen.

Geen totale vervanging Of de chemie uiteindelijk helemaal zal worden vervangen door groene middelen, verwacht Wijsmuller niet. „Het nadeel van groene middelen is toch dat de werking minder is dan bij chemische middelen. Bij een chemisch middel is de effectiviteit minimaal 80 tot 90%. Bij biologische middelen moet vaak genoegen worden genomen met

een effectiviteit tussen 50 to 60%. Alleen daarom al zal chemie nodig blijven. Groene middelen zullen in de toekomst echter wel steeds belangrijker worden en een grotere rol gaan spelen in de totale gewasbescherming.” Voor Ravensberg staat vergroening voor de deur. Volgens hem is over 5 jaar 50% van het middelenpakket ’groen’, mits de overheid stimulerend en faciliterend optreedt. Ottenheim tempert enigszins de verwachtingen: „Laten we realistisch zijn over de ontwikkeling. Het duurt nog steeds vijf tot tien jaar voordat een nieuw middel is ontwikkeld. Mijn inschatting is dat het huidige volume van 3% aan groene middelen in het totaalpakket aan middelen zal groeien naar 10% in de komende 10 jaar.” <

In het kort n Streven binnen de Green Deal Groene gewasbescherming is om de helft van de opgepakte tien groene middelen op de markt te krijgen voor 2017. n Groene middelen zullen gaan toenemen, maar chemische middelen zullen nodig blijven tegen ziekten en plagen.

24-03-15 16:38

Teelttips Pioen Omvallers Botrytis in pioen, is een voor pioenen specifieke variant. Deze botrytis heeft drie verschijningsvormen, waarbij omvallers in het voorjaar een van de verschijningsvormen is. De omvallers ontstaan vanuit een besmetting in het gewas van het jaar ervoor. Vaak vestigt de schimmel zich vrijwel onzichtbaar in het gewas, waarna als het gewas afsterft de schimmel

lelie Oogst 2014 De verse bollen van oogst 2014 zijn dit jaar overal goed weggegroeid. Ter voorkoming van een al te groot gat tussen oude oogst en nieuwe oogst 2014 is het aan te bevelen om te zorgen voor optimale langedagcondities op deze bollen. Dat betekent voor

tulp Beworteling late waterbroei Uitval en te veel tweede soort bij de late waterbroei door onvoldoende beworteling is een inmiddels bekend gegeven. Oorzaak is dat de bewortelingssnelheid, die aanvankelijk steeds toeneemt, tegen het eind van het seizoen

Teelttips-Schoffelen_nw.indd 42

zomerbloemen wintersporen maakt die op de grond terechtkomen. Deze sporen komen ongeveer op hetzelfde moment tot leven als de scheuten van de pioen. Zodra de pioen opkomt vindt er een besmetting plaats, waardoor de steel ongeveer tien tot veertien dagen later omvalt met een lichtbruine verkleuring aan de basis. Het is dus van belang dat de bestrijding van deze kwaal plaats heeft gevon-

den tijdens het opkomen van de stelen. Zodra de pioenen echt opkomen moet er dus Collis worden gespoten.

LA-hybriden en Aziaten een donkerperiode van vier uur en voor de overige categorieën lelies een donkerperiode van zes tot maximaal acht uur. De meeste snelheidswinst valt te behalen de eerste vijf weken vanaf 100% opkomst. De juiste langedagcondities in deze periode versnellen het proces van knopaanleg. Dit gaat op voor meer dan 90% van de lelies. Bij cultivars waar de knop al is aangelegd in de bol zoals Sal-

mon Classic is veel minder snelheidswinst te verwachten. Met het oog op eventuele bladproblemen door overbelichting is het aan te bevelen om de tweede helft van de broei de donkerperiode met twee tot vier uur te verlengen. Dit is vooral belangrijk bij Oriëntals en OT-hybriden.

weer afneemt. Inhalen met weinig wortels wordt dan gevaarlijk omdat er vaak te weinig rekening mee wordt gehouden dat ook het aantal kasdagen later sterk afneemt en dus ook de mogelijkheden tot in de kas verder door wortelen maar gering zijn. Dit wordt nog gevaarlijker met rauwe bollen die door remstoffen al niet zo snel zijn met bewortelen. Daarom is, zeker bij dergelijke partijen, goed controleren en water verversen aan te raden. Ver-

mijd ook zo veel mogelijk oplopende kastemperaturen door zoninstraling.

Henk van den Berg Teelt- en Bedrijfsadvies, 0252-340301

Jonge aanplant Plantdiepte is deze tijd van het jaar belangrijk. Ondiep planten gaat ten koste van de vorming van

Krijten Om hoge temperaturen en scherpe instralingen buiten te houden is een krijtscherm het beste en meest gebruikte instrument in deze tijd van het voorjaar. Hiermee houdt u de temperaturen bij mooi weer veel makkelijker in bedwang en ook extreme dalingen van de luchtvochtigheid komen minder voor

Watergift In vaste, koude kassen lijkt de grond na de winter vaak natter dan deze is. Om de grond door en door nat te krijgen moet u een paar keer goed doorgieten. Als u met kleine beetjes water de bovengrond nat maakt en het dus net lijkt of de grond nat is, ontstaat er geen goede aansluiting met de ondergrond en zal het gewas niet makkelijk weggroeien. Geeft u een paar keer een vrij grote hoeveelheid water dan wordt deze aansluiting wel bereikt. Geef deze hoeveelheid in één dag. Geef niet aan aantal dagen achter elkaar veel water, want dan heeft de plantenwortel er last van. Als u één dag maximaal water geeft heeft de plantenwortel van een vast gewas hier geen problemen mee. Henk van den Berg Teelt- en Bedrijfsadvies, 0252-340301

stengelwortels en dat gaat ten koste van de kwaliteit en de lengtevorming. Zorg ervoor dat er 6 tot 8 cm losse grond boven op de bollen terechtkomt. Indien mogelijk is het zinvol om tot de eerste maand na het planten veel te schermen boven jonge aanplant. Als er enkel verduisteringsdoek aanwezig is, houd dan wel altijd minimaal een kier van 20% aan zodat de bovenkomende spruiten daglicht ervaren. Houd de bodem bij de

jonge aanplant goed vochtig voor een optimale start. Probeer hierbij het geven van grote ’plonsen’ te voorkomen, maar verdeel juist de watergift over kleine hoeveelheden per keer zodat het water goed de kans krijgt om zich te verdelen. Bij te veel water ineens is er een reëel risico op het optreden van phytophthora. Vooral Oriëntals en OT-hybriden zijn hiervoor gevoelig.

onder een gekrijt kasdek. Een ander voordeel van een krijtscherm is dat eronder sprake is van minder en diffuus licht. Hierbij gedijen planten nu eenmaal beter dan bij directe instraling. Diffuus licht dringt dieper door in het gewas, verdeelt zich beter en zal lokaal minder snel tot ’lichtovermaat’ leiden. Aangezien de meeste kassen voorzien zijn van een schermdoek is het niet nodig om zeer zwaar te krijten. Zo’n 60% scherming

is voldoende. Wanneer er sprake is van extreem scherp zonnig weer kunt u altijd aanvullend het schermdoek gebruiken door het bijvoorbeeld 50% te sluiten. Bij tijdelijk donker weer heeft u vervolgens profijt van een niet te dik krijtdek, want dan komt er nog voldoende licht doorheen om uw tulpen goed te laten worden.

Wilfried Poland, Holland Agri Consult, 06-31698070

Alex Buis Tulpenadvies, 06-42388337 Wilfried Poland, Holland Agri Consult, 06-31698070 Vakblad voor de Bloemisterij 13 (2015)

24-03-15 16:39

Schoffelen

groene en Bonte planten Bijvoeren

Goed scouten

Veel telers telen geïntegreerd. Verschillende afnemers stellen immers steeds hogere eisen aan het gebruik van sommige middelen en dat maakt de plaagbeheersing niet eenvoudiger. Hoewel dit vooral voor de gewassen in de tuinsector geldt, worden ook aan kamerplanten deze eisen gesteld. De aanpak van dop- en wolluis blijft problematisch, omdat nog geen goede predators beschikbaar zijn. Alhoewel voor de aanpak van wolluis het nu wat beter gaat. Predatoren vragen een goed kasklimaat. Bij afwezigheid van plaaginsecten is het moeilijk een populatie op te bouwen en is ’bijvoeren’ noodzakelijk.

Voorwaarde voor een goede biologische aanpak is het scouten. Vaak wordt dat nog te weinig gestructureerd gedaan. Goed scouten vergt discipline; het beste is om hiervoor een vast persoon verantwoordelijk te stellen. Hij of zij kan gebaseerd op scoutrapporten met uw leverancier een goede aanpak kiezen. Preventief worden vaak al hypoaspismijten uitgezet, omdat die zich vaak goed handhaven in groene planten. Zet bij een eerste aantastingen direct de juiste predator. Kies voor een plaatselijke overkill. Later verspreidt de predator zich in het gewas. In zo’n geval is het heel belangrijk om gericht te scouten en de

door de ramen niet te snel helemaal te openen.

Vlotte weggroei

Perkgoed Iets later Door de relatief koude nachten de laatste weken is het eerste perkgoed iets later weg dan in voorgaande jaren. Voor vroege bloei is naast de dagtemperatuur ook een goede nachttemperatuur nodig. Als de bloei wat achterblijft bij de vraag, verhoog dan de stooktemperatuur in de nacht met enkele graden. Voor de dagtemperatuur is het goed om een lichte verhoging aan te houden. Bij ventileren wel op de windzijde letten. In het voorjaar zit de wind vaak in de ’koude hoek’ en die heeft een slechte invloed op het kasklimaat. Beperk ook de P-band aan de windzijde Vakblad voor de Bloemisterij 13 (2015)

Teelttips-Schoffelen_nw.indd 43

Momenteel wordt nog veel opgepot en de weersomstandigheden van de laatste week waren prima voor een vlotte weggroei. Na het oppotten de planten een keer goed inregenen en de kas enkele dagen wat warmer houden. Zodra de nieuwe wortels gevormd zijn, is alles weer wat koeler te regelen. Dit geldt niet voor Impatiëns New Guinea en knolbegonia-rassen; deze juist de eerste weken goed op temperatuur houden. Geef na het oppotten een preventieve schimmelbehandeling. Tijdens het planten is er kans op blad- en wortelbeschadiging. Tegen botrytis werken Rovral, Teldor en Luna Privilege heel goed. Bij wortelproblemen

ontwikkeling van de predator goed te volgen. Daarnaast is te kiezen voor een regelmatige behandeling met middelen als Botanigard en Preferal tegen wittevlieg en Mycotal tegen trips. Dien Mycotal wel altijd bij het vallen van de avond toe. Hoewel NeemAzal ook een natuurlijk product is, heeft dit middel een negatief effect op uw natuurlijke bestrijders. Mocht ondanks uw goede zorgen er toch een hardnekkige aantasting ontstaan, wacht dan niet te lang en ga snel over op chemie. Eerst pleksgewijs en bij ernstige aantasting het gehele gewas. Arie van Bostelen, 06 51312208

is het beter om Topsin en Proplant in te zetten. Extra aandacht is nodig bij Impatiëns walleriana, Cineraria maritima ’Silverdust’ en Alyssum martimum Deze rassen zijn erg gevoelig voor valse meeldauw en moeten goed preventief behandeld worden. Spuit deze rassen regelmatig met middelen als Paraat of Fenomenal. Voor het afleveren is het verstandig om nog een keer Ridomil Gold toe te passen. Remmen is nu een zaak van goed opletten. Rem altijd op een goed volgezogen gewas, dat is het meest effectief. Tijdig remmen is beter dan een gewas ’stil te zetten’. Verhoog daarom liever de spuitfrequentie met een wat lagere dosering.

Kees van Egmond kees@kees-ineke.nl

Bassinzeil ’MANNEN, ALLEMAAL VERSPREIDEN EN OP JE KNIEËN GAAN ZITTEN!’ Braaf volgen we het bevel op. ’EEN METER ERTUSSEN GRAAG!’ Hier en daar wordt ingeschikt tot de gewenste afstand. ‘EN NU ALLEMAAL TEGELIJK HET ZEIL PAKKEN EN NAAR JE TOE TREKKEN!’ Hij ligt zelf op zijn knieën naast mij en kijkt me aan. ’Als je me zat bent dan zeg je het maar hoor…’ Het was op vrijdagmorgen dat de telefoon ging. De overbuurman. Of we maandagmorgen om half negen tijd hadden om te helpen met het trekken van een nieuw bassinzeil. ’Maandagmorgen?’ klonk ik bedenkelijk. Maar ja, waarom zou het op een andere dag beter uitkomen? Je moet er sowieso tijd voor maken. Altijd nog beter dan op je vrije zaterdag. En dan, je bent op de wereld om elkaar te helpen nietwaar? En dus togen we ’s maandagsmorgens na een versterkende kop koffie en een boterham naar de overkant. Daar stond al een flinke club te wachten. Een grote kraan was nog bezig om wat grond te verzetten. De machinist, zoals dat hoort, op zijn sokken in de cabine. Dat zijn de echte. ’HO MAAR! NU DRAAIEN WE OM, BLIJF OP JE KNIEËN ZITTEN EN LAAT HET ZEIL IN HET BASSIN ZAKKEN!’ Het is nooit moeilijk om degene die de leiding heeft eruit te halen. Dat is de man met de grootste mond. En daar houd ik van. Duidelijkheid is belangrijk. Het zou mij niet verbazen als hij in militaire dienst heeft gezeten. ’JA, ZO IS HET GOED!’ ’IEDEREEN NAAR DE LADDER AAN DE OVERKANT, IN HET BASSIN GRAAG EN DAN HIER NAAR TOE KOMEN.’ Als we in ganzenpas over de aarden wal gaan zegt hij tegen mij: ‘Blijf jij er maar op staan want ik zie dat je geen laarzen aan hebt.’ Ha, nee, dat had ik expres gedaan. Want als je laarzen aan doet dan weet je zeker dat je de pineut bent. Kun je de bagger in. ’ALLEMAAL WEER VERSPREIDEN! ZEIL OPPAKKEN EN NAAR DE ANDERE KANT LOPEN!’ Gehoorzaam doen we wat ons wordt opgedragen. We weten opeens weer waarom het spreekwoord zegt dat veel handen licht werk maken. Met een kleine drie kwartier is de klus geklaard en worden we allemaal hartelijk bedankt. Voldaan en met een plant als beloning nemen we afscheid. Tja, één man die vertelt wat je moet doen en niemand die tegenstribbelt. Wat kan het leven toch eenvoudig zijn.

Schneider Youngplants; 06-53281711

24-03-15 16:39

Nieuws

Nieuwe ventilator getest bij Van den Berg Roses Bij Van den Berg Roses in Delfgauw wordt komend jaar een nieuw type ventilator van de Van der Ende Groep getest: de Airmix. Deze ventilator haalt – volgens de principes van Het Nieuwe Telen – lucht van boven het schermdoek naar beneden. Vorig jaar is bij Berg Roses een proef gehouden met de Vertifan. Dit is een ventilator met een lange verticale slurf, die lucht van net onder het doek in het gewas brengt. Dit

gaf echter niet het gewenste resultaat. De bedoeling was dat de Vertifan warme lucht van de lampen tussen het gewas zou brengen. In werkelijkheid bleek er meer kou dan warmte naar beneden te gaan, onder meer doordat het doek niet helemaal was gesloten. Die openingen in het doek bleken de oorzaak van grote temperatuurverschillen in de kas, aldus Peter van Weel, onderzoeker bij Wageningen UR Glastuinbouw (WUR). De Airmix is een concurrent voor de

Ventilation Jet van Hint. In tegenstelling tot de Ventilation Jet, die uit twee verticale ventilatoren bestaat, heeft de Airmix slechts één ventilator die horizontaal is geplaatst. Hij zuigt de lucht boven het doek weg en blaast hem horizontaal onder het doek de kas in. Het scherm kan daarbij helemaal gesloten blijven. De verhouding tussen de lucht van boven en onder het scherm wordt geregeld via een klep. Komend jaar onderzoekt WUR onder meer hoe de Airmix presteert. <

’Warmtebuffers van telers interessant voor warmterotonde’ Warmtebuffers van individuele glastuinders in de greenport Westland-Oostland zijn heel interessant om een toekomstige warmterotonde in Zuid-Holland flexibiliteit te geven. Dat was een van de conclusies tijdens een bijeenkomst op 23 maart in Pijnacker met enkele glastuinders en warmtedeskundigen over de plannen voor een warmterotonde.

zo vatte directeur Maya van der Steenhoven van het Programmabureau Warmte Koude Zuid-Holland de input van de deelnemers over dit onderwerp samen. De warmteopslag die zo ontstaat, is volgens haar te gebruiken als een soort onbalans zoals die ook op de elektriciteitsmarkt functioneert.

„Een enkele warmtebuffer hier en daar aankoppelen op de warmterotonde zou niet zo veel effect hebben, maar het wordt een heel ander verhaal wanneer er duizenden warmtebuffers kunnen worden aangesloten”,

Welke rol WKK kan spelen als er eenmaal een warmterotonde in Zuid-Holland zou zijn, is nog met de nodige vraagtekens omgeven, zo bleek uit de reactie van de deelnemers aan de bijeenkomst. Aan de ene

WKK

UITGEVER BDUmedia Afdeling Vak- en Publieksmedia Postbus 67, 3770 AB Barneveld, tel 0342-49 42 63, fax 0342 41 31 41 Uitgever: Wiljo Klein Wolterink MBA Verkoopleider: Ron van de Hoef, e-mail: r.v.d.hoef@bdu.nl

Colofon REDACTIE Schipholweg 1, Postbus 9324, 2300 PH Leiden e-mail: bloemisterij@hortipoint.nl www.vakbladvoordebloemisterij.nl

Directeur Elbert van den Berg Secretariaat Linda Laman 071-56 59 678 Alice Hoogenboom 56 59 679 Hoofdredacteur Elbert van den Berg 071-56 59 678 Eindredacteur Jenny Mostert 071-56 59 633 Vakredactie Politiek en economie Quincy von Bannisseht 56 59 637 Peter van Leth 56 59 688 Markt en afzet Arie-Frans Middelburg 56 59 687 Cindy van der Zwet 56 59 630 Teelt en techniek Hans Neefjes 56 59 638 Joef Sleegers 56 59 642

ColofonVBB-Nieuws_nw.indd 44

kant wordt verwacht dat decentrale WKK’s die flexibel inzetbaar zijn en zuivere CO2 kunnen leveren, nog steeds nuttig kunnen zijn binnen een warmterotonde, met name op piekmomenten als er een extra warmtevraag is. Aan de andere kant signaleren telers ook dat door de verdergaande ontwikkelingen van Het Nieuwe Telen er steeds meer behoefte zal ontstaan aan laagwaardige warmte van hooguit 40ºC in plaats van de hoogwaardige warmte uit WKK’s. Daarnaast zullen belichtende telers in de toekomst steeds vaker van energiezuinige ledbelichting gebruikmaken, is de verwachting. <

Bureauredactie Carolyne de Vries Lentsch, Jolanda de Wekker Webredactie Erik Rotteveel Vormgeving Diseno Vormgeving Fotografie Gerdien de Nooy Freelancers Gert van den Berg, Hermen de Graaf, Bernadette Hoefsloot, Harmen Kamminga, Ank van Lier, Astrid Zoumpoulis-Verbraeken

ABONNEMENTENSERVICE Mutaties en bezorging Abonnementen kunnen op elk gewenst tijdstip ingaan. Opgave via vakbladvoordebloemisterij.nl of bij de abonnementenservice. Abonnementen lopen automatisch door, tenzij uiterlijk twee maanden voor vervaldatum bij de abonnementenservice wordt opgezegd. Dit kan schriftelijk, telefonisch of per e-mail. Ook voor informatie over een lopend abonnement en klachten over de bezorging kunt u contact opnemen met de abonnementenservice, BDUmedia, afdeling Vak- en Publieksmedia, Postbus 67, 3770 AB Barneveld. Op werkdagen is de abonnementenservice telefonisch bereikbaar van 8.30 uur tot 14.00 uur op 0342-494844, e-mail: abonnementen@bdu.nl. Prijzen Jaarabonnement: € 349,60. Studenten 25% korting; 65 plussers 15% korting. Jaarabonnement Europa: € 449,65 (België: € 377,70). Jaarabonnement buiten Europa: € 466,50. Genoemde prijzen zijn inclusief 6% btw en verzendkosten. ADVERTENTIE-EXPLOITATIE Verkoopleider: Ron van de Hoef, 0342 - 494263, 06 - 51806325, e-mail r.v.d.hoef@bdu.nl Media-adviseur: Gert-Jan Bloemendal, 0342-494807 e-mail: g.bloemendal@bdu.nl

Vakblad voor de Bloemisterij is een wekelijkse uitgave van de Stichting Vakinformatie Siergewassen en BDUmedia, Vak- en Publieksmedia. Uitgever en auteurs verklaren dat dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld, evenwel kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Uitgever en auteurs aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op bedoelde informatie. Lezers wordt met nadruk aangeraden deze informatie niet geïsoleerd te gebruiken, maar af te gaan op hun professionele kennis en ervaring en de te gebruiken informatie te controleren. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. Algemene voorwaarden: op alle aanbiedingen, offertes en overeenkomsten van BDUmedia B.V. zijn van toepassing de voorwaarden, welke zijn gedeponeerd ter Griffie van de Arrondissementsrechtbanken en de KvK.

Druk: BDU Media

Vakblad voor de Bloemisterij 13 (2015)

25-03-15 12:11

Kasgenoten

A genda 30 maa, 1 apr Werkgeversbijeenkomst werkgeverslijn landen tuinbouw, 30 maa Geldermalsen, 1 apr Swifterbant. Info: www.werkgeverslijn.nl 31 maa Kansen voor sierteelt in Turkije, Aalsmeer. Info: www.greenportaalsmeer.nl 31 maa Homogeen kasklimaat, bijeenkomst, 13.30-17.00 uur, Hoorn. Info: www.tno.nl 2 apr Projectpresentatie water- en nutriëntenmanagement, 13.00-16.30 uur, Klazienaveen. Info: www.cew-leeuwarden.nl 11-12 apr Kom in de Kas, landelijk evenement. Info: www.komindekas.nl 14 apr GreenGrowing bijeenkomst, georganiseerd door TNO, Demokwekerij Westland. Info: tno.nl/glastuinbouw 9-12 juni Flower Trials, regio Aalsmeer, Westland, Rheinland-Westfalen; 08.00-17.00 uur, do 08.00 - 21.00 uur. Info: www.flowertrials.com.

LTO Glaskracht Nederland 1 apr Jaarvergaderingen ledenbijeenkomst Midden Zuid-Holland, locatie nog niet bekend. 13 apr Startbijeenkomst ondernemingsdossier, 19.30-22.00 uur, locatie nog niet bekend. 30 apr Waterdemonstratiedag, Dinteloord. 4 jun WaterEvent, Bleiswijk, 13.00-19.00 uur. 18-25 sep Hortensia goes USA, buitenland bezoek naar Amerika. Info: www.ltoglaskrachtnederland.nl

Keukenhof productpresentaties Oranje Nassau Paviljoen 26-31 maa freesia, 2-7 apr gerbera, 9-14 apr roos, 16-21 apr narcis en bijzonderebolgewassen, 23-28 apr alstroemeria en iris, 29 apr-08 mei chrysant, 10-17 mei anjer, calla, zomerbloemen. Willem-Alexander Paviljoen t/m 28 apr trekheester, t/m begin mei snijhyacintn t/m 3 mei potplanten, t/m 17 mei amaryllis, bol-op-pot, bogen met lelies en cyclamen en begonia, 1-17 mei vaste planten, 7-17 mei lelie. Beatrixpaviljoen t/m mei arrangementen van orchideeën, anthurium en bromelia. Info: www.keukenhof.nl

Buitenland 31 maa-2 apr Flowers & Hortech Ukraine, bloemen- en tuinbouwvakbeurs, Kiev, Oekraïne. Info: www.flowershortech-expo.com 13-15 apr Nordic Flower Expo, beurs, Malmö, Zweden. Info: www.nordicflowerexpo.com 21-23 mei Agriculture Exhibition, Baku, Azerbaijan. Info: www.ceo.az

Onderstaande symbolen hebben de volgende betekenis en verwijzen naar de website vakbladvoordebloemisterij.nl

Documenten en linken naar website

Vakblad voor de Bloemisterij 13 (2015)

Kasgenoten agenda_nw.indd 45

Foto’s

FOTO: Cindy van der Zwet

Binnenland

Leeftijd: Bianca 26 jaar en Danny 28 jaar Plaats: Pijnacker Teelt: agapanthus Oppervlakte: 1,7 ha in Nederland en 4 ha in Portugal

Danny en Bianca van Eijk Hoe zijn jullie het bedrijf ingerold? Danny: „Onze vader kon acht jaar geleden zijn tuin verkopen aan de buurman. Ik wilde wel verder met het bedrijf en ben op zoek gegaan naar een andere locatie. Bianca wilde ook het bedrijf in en sindsdien runnen we dit bedrijf met zijn tweeën. Dat gaat best goed. Natuurlijk is er wel eens wat, maar het is altijd snel weer opgelost.”

En vader is uit beeld? Bianca: „Zeker niet. In het begin heeft hij ons sowieso nog veel geholpen op dit bedrijf. Wij kregen op een gegeven moment steeds meer vragen vanuit de retail, maar de Hollandse agapanthus is eigenlijk te duur voor dit kanaal. Zodoende is mijn vader een bedrijf in Portugal opgestart. Daar is het toch goedkoper produceren. Hier moet je veel gas stoken en daar staan de bloemen in de buitenlucht. Ook is het personeel daar goedkoper.”

En hoe loopt het in Nederland? Bianca: „Het gaat goed. De gemiddelde prijs en de aantallen van agapanthus zijn over het algemeen teruggelopen de laatste jaren. Aan agapanthus hangt een imagoprobleem, omdat de knoppen er soms afvallen. Wij kunnen ons gelukkig wel onderscheiden met onze sterke soorten. Wij richten ons op de vakhandel en zijn bijna jaarrond op de markt. Alleen in de winter voeren wij niet altijd aan, dan loopt de kwaliteit terug. En als je echt voor de kwaliteit wilt gaan, moet je wel eens wat durven weggooien.”

En naast het werk? Danny: „Het tennisseizoen gaat bijna weer beginnen. Het racket gaat in de tas, maar ik drink daar ook graag een biertje. Ook gaan er wat uurtjes zitten in het bijhouden van de achtertuin. Verder ben ik vaak aan het werk. Er is eigenlijk altijd wel wat te doen.”

Bianca, hoe bevalt het eigenlijk in deze mannenwereld? Bianca: „Dat bevalt wel goed hoor. Ik vind het eigenlijk wel een voordeel. Je valt als vrouw toch wat meer op. En ik heb het idee dat je dingen makkelijker voor elkaar krijgt. De mannen willen toch sneller wat voor je doen.”

Wat staat er nog op het wensenlijstje? Danny: „We hebben onlangs geïnvesteerd in een nieuwe hoes, daar zijn we blij mee. Voorheen voerden we aan in een blanco hoes, maar op deze manier kunnen we ons bedrijf Eyco herkenbaar in de markt zetten. Daarnaast staat een kleur van agapanthus ook nog op het wensenlijstje; er is nu alleen nog wit en blauw. Ook zijn we voortdurend op zoek naar soorten die meer stelen per vierkante meter geven.”

Filmpjes

25-03-15 12:11

585500_.indd 46

25-3-2015 12:11:58

Roelofarendsveen 071-3313356 • 06-22196960 info@klinkstoom.nl • www.klinkstoom.nl

585501_.indd 47

25-3-2015 12:13:32

585502_.indd 48

25-3-2015 12:11:28