Bloemisterij Vakblad voor de
16 71e jaargang 22 april 2016
Nieuwe start met bougainvillea 32
10 Conflict met
12 Dochters zetten
28 Veel, en vooral
30 Nefyto polst
handel zien te vermijden
Wilmar Flowers voort
goede rozen op Keukenhof
pers over slecht imago middelen
media
Bloemisterij Vakblad voor de
8 The Wunderkammer zet
deuren open voor telers
Opinie 4 Interview: ’Mensen kunnen zich slavernij niet voorstellen’ 4 Commentaar: Gewasbeschermingsdebat heeft objectiviteit nodig 5 Stelling: Rendement gaat altijd boven energiebesparing
Nieuws 6
Een selectie uit het meest recente nieuws
Bedrijf en afzet 8 Ondernemen: ’We moeten niet alleen maar euroknallers produceren’ 9 Column: Victor van Dijk
12 ’Wilmar brengt geld voor kleine bloemenboeren’
10 Ondernemen: ’Goede afspraken leveren goede handel op’ 12 Ondernemen: ’Wilmar brengt geld voor kleine bloemenboeren’ 15 Vragen: Waterzuivering, dat loopt zo’n vaart toch niet? 16 Export: Stijging bloemen trekt export Duitsland naar kleine plus
Markt 20 Kleinbloemige gerbera overvoert volle markt 20 Ook grootbloemige gerbera in de goot 21 Alstroemeria meegetrokken in prijsval bloemen 22 Begonia vindt nieuwe wegen 23 Markt kan aanbod campanula nog aan
Teelt
30 ’Groeiende onrust over gewasbescherming’
24 In beeld: Werken aan een leger roofmijten 26 Gewasbescherming: Kasgeluiden 28 Keukenhof 2016: Positieve show voor rozen 30 Gewasbescherming: ’Groeiende onrust over gewasbescherming’ 32 Bougainville: ’Het kwam op ons pad’ 34 Teelttips: pioen, chrysant, alstroemeria, gerbera, freesia 35 Column: Kees van Egmond
Nieuws 36 Bedrijfsnieuws
32 Vita Toscana:
’Het kwam op ons pad’
Service 37 Kasgenoot: Chris Doelman Agenda 39 Online: Snel toegang tot de website op uw telefoon Voorplaat: Foto: Hans Neefjes
Vakblad voor de Bloemisterij 16 (2016)
3
Opinie Sandra Claassen, directeur FairWork:
’Mensen kunnen zich slavernij niet voorstellen’ FOTO: JOHAN TEMPELAAR
Eind maart kwam een verhaal naar buiten van een Egyptenaar die zou zijn uitgebuit door een bloemenexporteur in Naaldwijk. „Deze situatie staat niet op zichzelf”, zegt Sandra Claassen, directeur van FairWork, een stichting die zich inzet voor de slachtoffers van moderne slavernij. „Maar mensen kunnen zich moeilijk voorstellen dat dit soort dingen gebeurt.” Joef Sleegers jsleegers@hortipoint.nl
Veel mensen denken dat het verhaal een 1 april-grap is. Is dat zo?
Hoe vaak komt u dergelijke gevallen tegen?
In welke sectoren speelt dit?
Hoe vaak komt u dit tegen in de land- en tuinbouw? Wordt de situatie beter of slechter? Heeft het voordelen om een valse verklaring af te leggen, bijvoorbeeld om een verblijfsstatus te krijgen?
Waarom stapt iemand niet gewoon op als het werk hem niet bevalt?
Commentaar Joef Sleegers vakredacteur jsleegers@hortipoint.nl
Debat over gewasbescherming heeft ob
I
n de hele wereld, en ook in Nederland, staat de natuur onder druk. Daarvoor zijn diverse oorzaken aan te wijzen, waaronder de intensieve land- en tuinbouw. Greenpeace pleit daarom voor een verbod op een aantal chemische gewasbeschermingsmiddelen en een versnelde overgang naar ecologische landbouw, zoals laatst was te lezen in het rapport ’Bijensterfte in het schap’. Het is jammer dat de biologische land- en tuinbouw in de ogen van de milieubeweging en politici een soort ’alleenrecht’ heeft op milieuvriendelijke teelt. Een combinatie van biologische gewasbescherming, selectieve correctiemiddelen, precisietechnie-
ken en recirculatie kan minstens zo milieuvriendelijk zijn. Dit is een oplossing waar de meeste tuinders beter mee uit de voeten kunnen dan met biologische teelt. Daar horen echter wel chemische correctiemiddelen bij. Bij een verantwoord gebruik hoeft dat geen probleem te zijn. Immers, niet de stof is toxisch, maar de dosis. En het middel moet uiteraard alleen op de juiste plek terechtkomen. Er wordt in de tuinbouw hard gewerkt aan systemen die de gewasbescherming milieuvriendelijker moeten maken. Het woord ’chemie’ heeft echter zo’n emotionele lading gekregen dat een objectieve discussie over gewasbescherming steeds lastiger Vakblad voor de Bloemisterij 16 (2016)
Wilt u uw mening geven? Stuur een brief naar postbus 9324, 2300 PH Leiden of naar bloemisterij@hortipoint.nl. Reacties moeten maandag voor 9:00 uur binnen zijn. De redactie kan brieven inkorten of weigeren.
Wat moet de tuinbouw met dit probleem? Ondernemers zijn toch niet verantwoordelijk voor het gedrag van hun collega’s?
Stelling
Rendement gaat altijd boven energiebesparing Energiebesparing staat hoog op politieke agenda’s. Voor het binnenslepen van subsidie is het veelal noodzaak dat je aan kan tonen dat een investering of werkwijze energiebesparing mogelijk maakt. Bij het opstarten van onderzoek kan je tegenwoordig ook beter zeggen dat je energie gaat besparen, dan dat je streeft naar kwaliteitsverbetering of meer productie. In de praktijk is rendementsverbetering in veel gevallen de motivatie achter onderzoek of een investering. Als je productie of kwaliteit door nieuwe techniek of teeltmethodes kan verbeteren met minder input van energie, dan is dat meegenomen.
John van der Hulst, alstroemeriateler in Wervershoof „Rendement moet altijd het uitgangspunt zijn. Er zijn veel vormen van rendement: kwaliteitsverbetering, productiviteitsstijging, etc, etc. Misschien is zelfs een hoger energieverbruik beter als de houdbaarheid bijvoorbeeld
omhoog gaat. We kunnen dan verder exporteren. Het onderzoek moet in dienst staan van het product en niet voor allerlei politiekcorrecte wensen van de subsidieverstrekkers. Maar goed als we het op de manier kunnen oplossen dat een ’leugentje om bestwil’ uitstekend werkt, is iedereen weer blij.”
Nico Karsten, iristeler in Hoogwoud Hoe kun je misbruik herkennen?
„Door ontwetendheid en gebrek aan kennis gaan vaak dit soort dingen mis, alles draait om het binnenhalen van subsidie. Vaak kunnen rendementen in de praktijk beter, maar door subsidie of onduidelijke regelgeving gaat het mis. Zelf hebben we ook wat ervaring op dat gebied, we zijn nog steeds grote hoe-
veelheden warmte aan het vernietigen, terwijl je dat prima zou kunnen opslaan in de grond. Mede door dat soort dingen zal de duurzaamheidsdoelstelling nooit gehaald worden. De wil is er wel bij de ondernemers maar het wordt gewoon onmogelijk gemaakt door lange procedures, onduidelijkheden en niet te vergeten, ook de omgeving werkt vaak niet mee.”
jectiviteit nodig Gerard Heemskerk, vasteplantenkweker in Noordwijk wordt, constateert Nefyto, brancheorganisatie van de gewasbeschermingsindustrie. Het debat is sterk gepolariseerd. Dat leidt er toe dat de consument bang wordt voor alles wat chemisch is en dat het vertrouwen in toelatingsinstantie Ctgb is afgenomen. Vorige week hield Nefyto een dialoog over ’objectiviteit’ met de media. Helaas voor de discussie liet de landelijke pers het afweten. Over acht weken zijn de maatschappelijke organisaties uitgenodigd. Het is te hopen dat zij wel massaal aanschuiven. Want met samenwerken kom je verder dan met vechten. Vakblad voor de Bloemisterij 16 (2016)
„We kunnen politiekcorrect zeggen dat energiebesparing leidend is. Politiek is theorie, jongens en meisjes die elkaar veelal vliegen afvangen. Maar de ondernemer moet ondernemen
en dan geldt de praktijk. Met doorlopend hoge bedrijfsresultaten is dat voor een onderneming ook makkelijker te realiseren. Daar mankeert het vaak aan, dus is het rendement vanzelfsprekend leidend. Het moet wel altijd in de lange termijn bekeken worden.”
5
Nieuws Lees meer op de website Op deze pagina’s vindt u een selectie uit het nieuws. Een uitgebreide versie van deze berichten maar ook ander nieuws vindt u op www.vakbladvoordebloemisterij.nl.
Klant ontevreden over Royal FloraHolland Meer dan de helft (53%) van de klanten is ontevreden over de dienstverlening van Royal FloraHolland. Ruim tweederde (69%) van de leden is daar wel tevreden over; zij hebben vertrouwen in FloraHolland en staan achter de nieuwe koers. Wel vindt een flink deel van de leden dat zij te weinig zeggenschap heeft, zo blijkt uit onderzoek onder 180 klanten en 580 leden van de bloemenveiling.
Grote brand verwoest loods Verkade Klimaat in Wateringen Een grote brand heeft in de nacht van 19 op 20 april de bedrijfsloods van Verkade Klimaat in Wateringen verwoest, meldt de Veiligheidsregio Haaglanden. Niemand is bij de brand gewond geraakt. Naar de oorzaak van de brand is een onderzoek ingesteld.
Uitgever Vakblad verandert naam in Hortipoint De uitgever van het Vakblad voor de Bloemisterij verandert van naam en logo. Vanaf heden gaan de uitgeverijactiviteiten van de Stichting Vakinformatie Siergewassen verder onder de werknaam Hortipoint. Deze naam werd al ruim vijftien jaar gebruikt in onder meer de e-mailadressen van de vakbladjournalisten. Begin dit jaar nam de stichting uit Leiden de uitgeverstaken voor de vakbladtitels Vakblad voor de Bloemisterij, De Boomkwekerij, Tuin en Landschap, en Bloem en Blad van uitgeverij BDU uit Barneveld over. „Nu we zelf de taak van uitgever op ons genomen hebben, gaan we meer doen aan marketing en positionering van onze uitgeverij-activiteiten’’, aldus directeur Blomme. „Dat kan beter onder de naam Hortipoint dan onder de volledige officiële naam van de stichting, die voor dagelijks gebruik gewoon te lang is.”
6
’Bloemenleerlingen’ succesvol op de catwalk Afgelopen dinsdagavond hielden leerlingen van de richtingen Styling & Design en Flower & Art van het Groenhorst Almere een modeshow. Thema was Modern 60’s. „In de show kwam de vrolijkheid van de jaren ’60 terug, maar dan in een modern jasje gestoken”, zegt derdejaars leerlinge Celeste van der Slot. De leerlingen hadden in de creaties bloemen en andere plantaardige materialen verwerkt. Dat zal vaker gaan voorkomen, omdat de leerlingen duurzamer moeten gaan werken, aldus de reglementen van de school. Van der Slot ervoer de show op de catwalk als een succes. „Het was druk en gezellig. Het publiek reageerde enthousiast. Het was voor ons ook erg spannend. De modeshow ging beter dan verwacht.”
Boomkweker Goossens beoogd voorzitter FloraHolland
Bloemenexport eerste kwartaal stijgt naar recordhoogte
Boomkweker Jack Goossens, mede-eigenaar van laurierboomkwekerij Gova in Nispen, is door de Raad van Commissarissen van Royal FloraHolland voorgedragen als nieuwe veilingvoorzitter. De veilingleden stemmen hier op 2 juni over.
Nederlandse exporteurs van bloemen en planten hebben in het eerste kwartaal van 2016 een kleine plus gerealiseerd van 1% tot € 1,6 miljard, zo maakt de VGB bekend op basis van cijfers van Floridata. Deze hoogte werd nooit eerder gerealiseerd in de eerste drie maanden van een jaar.
’Tuinbouwcluster moet meer samenwerken’
Van den Berg Roses Kenya vecht fikse belastingclaim aan
De tuinbouw moet meer samenwerken, kennis delen en successen uitdragen. Dat was de belangrijkste conclusie tijdens het Jaarevent van Greenport Westland-Oostland op 15 april. De bijeenkomst bij Anthura in Bleiswijk trok ruim 200 bezoekers en had als thema ’Op stoom naar Greenport 2020’.
Van den Berg Roses Kenya vecht een belastingaanslag van de Kenya Revenue Authority van ruim € 1,1 miljoen aan, zo meldt de Keniaanse krant Daily Nation. Volgens het bedrijf is er een verkeerde formule gehanteerd en is niet uitgegaan van de werkelijke verkoopcijfers.
Marktverkenningsreis Polen Van 30 augustus tot en met 1 september vindt er een marktverkenningsreis plaats naar Polen. Het driedaagse bezoek overlapt een dag met de beurzen Green is Life en Flower Expo Poland. Op het programma staan een bezoek aan een importerende groothandel, tuincentrum, supermarkt, bouwmarkt, bloemist en straatverkoper.
Greenpeace kritisch op Albert Heijn, Jumbo en Lidl Greenpeace wil dat supermarktketens Albert Heijn, Jumbo en Lidl een bovenwettelijke zwarte lijst opstellen om het gebruik van pesticiden tegen te gaan. In het op 18 april verschenen rapport ’Bijensterfte in het schap’ dringt de organisatie er bij de supermarkten op aan het gebruik van pesticiden bij hun leveranciers van groente, fruit en sierteeltproducten aan banden te leggen. In een reactie noemt LTO Nederland de actie Vakblad voor de Bloemisterij 16 (2016)
FOTO: GERDIEN DE NOOY
Gelezen op Twitter Lieke van Lexmond (@liekevanlexmond)
VGB Award Roos en Keukenhof Award voor Nederlandse rozen. Meer op pagina 28 en 29.
Sandra Könings (@Trendlogicbv)
Helpdesk Naktuinbouw opnieuw ’s avonds open
Kimberly MacAulay (@kimberly_mac11)
Vragen over de perceelsaangifte 2016 bij Naktuinbouw kunnen, evenals vorig jaar, tot en met 13 mei ook op dinsdag- en donderdagavond tussen 18.30 en 20.30 uur bij de helpdesk gesteld worden.
Marc Sassen (@viproses)
Groene wand met ventilatiesysteem zuivert kantoorlucht Tijdens de Innovation Expo in Amsterdam op 14 april is een prototype van een groene wand met ventilatiesysteem geïntroduceerd die de lucht in kantoorruimten kan zuiveren. Het tuinbouwconsortium achter de innovatie profileert de innovatie als een ’schone-luchtgarantie’. Het kan binnen één werkdag verontreinigende stoffen als methaan, ureum, alkanen en cyclische koolwaterstoffen afbreken. van Greenpeace contraproductief als om verdere verduurzaming van de land- en tuinbouw gaat. Meer op pagina 30 en 31.
Topdrukte bij open dag chrysantenkwekerij Van Uffelen Flowers mocht op 16 april ruim 1.300 belangstellenden verwelkomen tijdens de open dag op de nieuwe kwekerij in Maasland, die sinds augustus 2015 in gebruik is. Op het bedrijf is flink geïnvesteerd in diffuus glas en een tweede scherm. De bouwers/installateurs Technokas, Stolze, Huisman en Hortilux waren met stands present op de open dag.
Tussenstand: dertig tuinders tekenen voor Trias Westland Tot nu toe hebben dertig glastuinders een contract getekend voor deelname aan het geothermieproject Trias Westland. Verwacht wordt dat uiteindelijk zo’n 45 telers zullen meedoen.
Witte rozen winnen hoofdprijzen op Keukenhof Met de witte trosroos ’Miss Bombastic’ won kwekerij Goudriaan-Almere op 14 april de VGB Award in de categorie Roos Exclusief. De bedrijven Sjaak Koene/SK Roses Gold en Meijer Roses pakten met Avalanche+ respectievelijk de Vakblad voor de Bloemisterij 16 (2016)
Mondiale productie snijhortensia stijgt 35% De wereldwijde productie van snijhortensia is sinds 2012 met meer dan 35% gestegen. In Colombia is de stijging het hoogst, met 200 ha. In Japan en Nieuw-Zeeland wordt een afname van de productie verwacht. Dat meldt Royal FloraHolland in het rapport Snijhydrangea.
Familiebedrijf overdragen relatief ongunstig in Nederland Nederland heft relatief veel belasting bij overdracht van een familiebedrijf. De volgende generaties zijn in Duitsland en België beter af, omdat ze helemaal vrijgesteld zijn van belastingheffing bij generatiewisseling. Dat blijkt uit onderzoek van KPMG in 42 landen.
Sjaak van der Tak (@SjaakVanDerTak)
mattijs bodegom (@mattijsbodegom)
Discussie op LinkedIn Een boomkweker als voorzitter van de RvC van FloraHolland. Moet dat?
Europees Parlement stemt voor toelating glyfosaat Het Europees Parlement heeft op 13 april ingestemd met een nieuwe toelating van glyfosaat voor zeven jaar. Dat is korter dan de vijftien jaar die de Europese Commissie had voorgesteld. Het Parlement wil daarnaast dat particulier gebruik van glyfosaat aan banden wordt gelegd. Ook moet er onderzoek komen naar alternatieven voor de herbicide.
7
The Wunderkammer zet deuren open voor telers
’We moeten niet alleen maar eu The Wunderkammer richt twee keer per jaar een ’A Shop for a Week’ in in Amsterdam. Op initiatief van Pure Seasonal Flowers namen verschillende telers woensdag 13 april een kijkje in deze bloemenwinkel. „Elke stad heeft wel een paar bloemenwinkels in het hoge segment. Wij zoeken naar bijzondere, afwijkende bloemen en planten. Daar is een wereld te winnen.” Cindy van der Zwet Cvanderzwet@hortipoint.nl
H Overhandiging magazine
Winkel blok aan been
In de etalage is een groot bloemstuk te zien waar verschillende voorjaars- en zomerbloemen in zijn verwerkt. The Wunderkammer werkt nauw samen met Dobbe Flowers, maar soms is samenwerking met telers ook handig. „We moeten elkaar wat meer opzoeken.”
8
Vakblad voor de Bloemisterij 16 (2016)
Column Victor van Dijk vvvandijk@fleurametz.com
FOTO’S: GERDIEN DE NOOY
uroknallers produceren’
Ecuador
Aardbeving 7.8
Daan Kneppers (midden) van Green Works in gesprek met Florian Seyd en Ueli Signer (links). Zijn nieuwe ranonkels die hij beschikbaar had gesteld, worden door de twee bloemisten goed ontvangen. ’Waanzinnig mooi’, luidt het oordeel.
Gek van pioen
Niet te veel euroknallers
Vakblad voor de Bloemisterij 16 (2016)
Zaterdagavond, bijna 19.00 uur. Het was net donker geworden. We stonden ons klaar te maken voor een gezellig avondje uit eten met vrienden, toen ineens het huis begon te schudden. Met het scheerschuim nog op m’n bakkes, vlogen mijn vrouw en ik de trap af op zoek naar de kinderen. Aardbeving! Kijk eens naar die bungelende lamp? En voelen jullie het huis ook bewegen? Hun onschuldige koppies vertelden genoeg. Te geconcentreerd op de tekenfilm waarschijnlijk. Hoe anders was dat bij ons! Alles begon te trillen. Pas na bijna twee minuten keerde de rust terug. Nu zijn we in Ecuador wel redelijk gewend aan aardbevingen, maar zulke krachtige als deze nou ook weer niet! De schok was nog niet voorbij of de eerste berichten en foto’s stroomden binnen op Whatsapp: Voelden jullie hem ook? Nou ja, deze was echt niet te missen, nee! Zelfs Google stuurde ieder een bericht met de vraag of je hulp nodig had. Heel attent en leve de technologie. Je zult onder het puin liggen! Supermarkten met omgevallen rekken, ingestorte infrastructuur en uitval van elektriciteit. We zijn toch maar in de auto gestapt en naar onze afspraak gereden. Maar helaas heeft het diner niet lang mogen duren. Al snel volgde een politie-oproep aan alle horeca om hun gasten naar huis te sturen en deuren te sluiten in verband met angst voor plunderingen en naschokken. De ochtend erna bleek pas hoe groot de ravage echt was. Voornamelijk in het arme kustgebied ten westen van Quito. Nota bene ditzelfde gebied was de laatste maanden ook al flink geteisterd door grote regenval als gevolg van ’El Niño’. Spontaan werden via sociale media en televisiestations inzamelingsacties gestart en nog vóór het middaguur waren vele inzamelpunten ingericht. Eén ervan nota bene op Avenida de los Shyris, een memorabele plek waar voor- en tegenstanders van de huidige regering vaak (en zo ook de laatste weken) juist fel tegenover elkaar staan tijdens manifestaties. Maar dit keer was iedereen verbroederd. Zelden heb ik Ecuador zo solidair gezien! Dat het de opmars moge zijn naar een snelle wederopbouw van een getroffen land. Victor van Dijk, manager Zuid-Amerika, FleuraMetz
9
Walter Schoenmakers over conflicten kwekers en handel:
’Goede afspraken leveren goede handel op’ Regelmatig zijn er problemen over mondelinge afspraken of contracten tussen kwekers en handelaren. Als ze er niet uitkomen, dan kunnen ze naar de order- en risicoadviseurs van Royal FloraHolland stappen. Orderen risicoadviseur Walter Schoenmakers: „Het is heel belangrijk dat kwekers en handel vooraf weten wat hun rechten en plichten zijn.” Arie-Frans Middelburg afmiddelburg@hortipoint.nl
B
99 van de 100 Meer bewust
Fout herstellen
10
Vakblad voor de Bloemisterij 16 (2016)
FOTO: INGIMAGE
Maar weinig conflicten tussen handelaren en telers worden voor een rechtbank of arbitragecommissie uitgevochten. In 99 van de 100 gevallen komen partijen in een eerder stadium tot een vergelijk.
Gefocust
Trainingen
Vakblad voor de Bloemisterij 16 (2016)
Tips
11
Het zakelijke idealisme van de Keniaanse Muiruri zussen
’Wilmar brengt geld voor kleine bloemenboeren’ Eind jaren negentig zette de Keniaanse bloementeler en zakenman Wilfred Kamami ’Wilmar Flowers’ op. Zijn doel: geld verdienen en kleine telers helpen aan een extra inkomen. Dochters, Alice en Ruth Muiruri, leiden nu het bedrijf van hun vader: „Winst maken en tegelijkertijd iets kunnen betekenen voor andere mensen is onze grootste drijfveer”. Eva de Vries bloemisterij@hortipoint.nl
H Win-winsituatie
Zussen aan het roer
Ervaring
’Zonder hen zou ik dit werk niet kunnen doen’ Nabij Mount Kilimambogo, een klein uur vanaf Thika, verbouwt Emma ornithogalum en ammi op iets mee dan 2 000 m2. Emma werkt sinds december 2012 voor Wilmar en leert sindsdien iedere dag iets nieuws. „Toen ik begon wist ik helemaal niets over het telen van bloemen, maar Wilmar verzekerde mij dat er markt voor was, dus ik nam een risico en begon.” Ze is tevreden over de huidige prijs 10 shilling (€ 0,09) per tak. Soms zakt de prijs naar een magere 1 shilling (€ 0,009), waarvan ze nauwelijks kan leven. De laatste weken waren goed, ze verdiende gemid-
12
deld 10.000 shilling (€ 90) per week. „Aan de hand van de vraag stelt Wilmar wekelijks opnieuw de prijzen vast, maar het zou fijn zijn als ze ons een vaste prijs konden bieden”, vindt Emma. Over het algemeen is ze positief over Wilmar. „Zonder hen zou ik dit werk niet kunnen doen. Ik verbouw te weinig om de bloemen zelf op de markt te brengen. Zij zorgen ervoor dat mijn productie verkocht wordt en betalen mij wekelijks.” Ze weet niet dat haar bloemen uiteindelijk op tafel staan in Nederlandse huiskamers. „Als ik mijn geld maar krijg, het maakt me niet uit waar het naartoe gaat”. Emma’s leven is in vele opzichten verbeterd sinds ze bloemen teelt. „Doordat ik meer verdien gaan mijn kinderen een goede toekomst tegemoet.”
Vakblad voor de Bloemisterij 16 (2016)
FOTO’S: EVA DE VRIES
Alice (rode trui) en Ruth Muiruri: „Wij kunnen ons werk niet doen zonder onze telers, en zij verdienen een stuk minder zonder Wilmar.’
Gezonde competitie Op naar 20 miljoen takken
Afhankelijk van elkaar
Vakblad voor de Bloemisterij 16 (2016)
13
Vragen Heeft u een vraag? Mail deze naar Peter van Leth, pvanleth@hortipoint.nl
Waterzuivering, dat loopt zo’n vaart toch niet? Overal om mij heen lees en hoor ik over lozen en het zuiveren van gewasbeschermingsmiddelen. Er is nog zoveel onduidelijk en ik heb me aangemeld voor een collectief, dan krijgen we toch uitstel? Trouwens, het waterschap moet dit toch regelen?
V ILLUSTRATIE: PETER MOORMAN
Niet makkelijk
Inmiddels kwartaal verder
Worst van uitstel Arjan van Antwerpen, DLV glas&energie, 06-26518700, a.vanantwerpen@dlvge.nl
Vakblad voor de Bloemisterij 16 (2016)
15
Export
Stijging bloemen trekt export Duitsland naar kleine plus De sterke toename van de exportwaarde van snijbloemen naar Duitsland compenseert de achterstand bij planten en trekt de totale exportomzet naar de oosterburen naar een bescheiden plus van 2%. De krimp in de plantenmarkt lijkt voorlopig structureel, al zien exporteurs ook kansen. Hermen de Graaf bloemisterij@hortipoint.nl
O Verwachting Kwartaal in plus
Tabel. Toptien exportlanden bloemen en planten totaal
Jan t/m aug 2016
Augustus 2016
Waarde Mutatie
Waarde Mutatie
1 DUITSLAND
€ 472.606
1,9
€ 194.236
5,1
2 VERENIGD KONINKRIJK € 265.483
1,0
€ 119.313
-8,8
3 FRANKRIJK 4 ITALIË
€ 182.880
-2,7
€ 61.526
2,1
€ 72.853
1,0
€ 30.318
-0,1
5 BELGIË
€ 59.765
9,9
€ 22.271
9,2
6 ZWITSERLAND
€ 54.862
2,4
€ 20.471
2,9
€ 26.437
18,4
7 POLEN
€ 54.587
13,4
8 RUSLAND
€ 44.465
-30,5
€ 8.141 -38,3
9 ZWEDEN
€ 40.990
-1,6
€ 13.130
-6,9
10 OOSTENRIJK
€ 35.198
-10,4
€ 12.729
-2,2
OVERIG TOTAAL ALLE LANDEN
€ 275.650
5,1
€ 110.095
0,2
€1.559.339
0,6
€ 618.667
0,0
Waarde x duizend euro. Mutaties t.o.v. dezelfde periode in 2015 (in %). Bron: Floridata/publicatie VGB
Exportwaarde van snijbloemen en pot- en tuinplanten vanuit Nederland naar Duitsland vanaf 1996. 2.000.000 1.500.000 1.000.000 500.000 0
Waarde x duizend euro. Bron: HBAG/Floridata
16
Vakblad voor de Bloemisterij 16 (2016)
Markt Vanwege het tuinplantenseizoen worden ook de klokprijzen van deze producten weergegeven. Omdat er ruimte is voor maar drie grafieken, worden de bloeiende en groene planten in één grafiek verwerkt. Week 25 is de laatste week van de tuinplantengrafiek.
Klok prijsbeelden Snijbloemen
Groene + bloeiende planten
Tuinplanten
Bloemen gingen gemiddeld voor € 0,18 van de hand. Vorig jaar lag de gemiddelde prijs op € 0,22. De aanvoer lag 10% boven het niveau van vorig jaar.
Bij de kamerplanten was de gemiddelde prijs beter. Gemiddeld gingen ze voor de klok voor € 1,43 van de hand; tegen € 1,22 vorig jaar. Er kwamen 4,2% minder stuks voor de klok.
Ook bij de tuinplanten hogere klokprijzen. De gemiddelde prijs kwam uit op € 1,10 en dat is 22 cent meer dan vorig jaar. De klokaanvoer pluste met 6,1%.
De week van de marketingmanager
BRON: ROYAL FLORAHOLLAND
Lejla Begovic:
’Het lijken wel de dolle dwaze weken bij Deliflor’ FOTO: LEJLA BEGOVIC
Naam: Lejla Bergovic (rechts) Bedrijf: Deliflor Week: 15
Maandag
Donderdag
„Gisteren zijn arrangeur Ruud Hazelaar en ik aangekomen in Astana, de hoofdstad van Kazachstan. Deze week wordt hier de Astana Flora Expo gehouden en Deliflor Chrysanten is er voor de vierde keer vertegenwoordigd met een stand. Ruud geeft twee demo’s, uiteraard met de chrysanten van Deliflor in de hoofdrol.”
„Dag twee van de beurs verloopt ook goed. Ik spreek veel bedrijven. We geven de tweede demo, wederom wordt deze zeer goed bezocht. Er is voorafgaand aan de beurs reclame gemaakt voor de demo’s van Deliflor en dat was te merken.”
Vrijdag Dinsdag „De dag begint met opbouw vanaf 9.00 uur. Onze vazenpresentatie hebben we gisteren al gemaakt en we gaan verder met de voorbereidingen voor de demo en de presentatie van onze laatste introductie: Magnum. Een decoratieve witte pluizer met een fris groen hart. Een XXL bloem, die zeer goed houdbaar is en tegen een stootje kan.”
Woensdag „Onze stand staat pal naast de ingang dus vanaf het begin hebben we volop bekijks. Er worden veel foto’s gemaakt in de stand. De bloemisten en groothandels weten ons al snel te vinden; ze kwamen uit alle hoeken van Kazachstan. We krijgen veel positieve reacties op onze presentatie en kwaliteit. Vandaag is ook de eerste Deliflor demo. Ruud is inmiddels een bekende in Kazachstan, dus hangt het publiek aan zijn lippen.” Vakblad voor de Bloemisterij 16 (2016)
„De laatste dag van de beurs staat vooral in het teken van de bloemenverkoop en dat hebben we geweten. In de ochtend komen relaties ons gedag zeggen en kan ik de laatste bezoekers spreken. Na de officiële afsluitingsceremonie begint de gekte. Aan het einde van dit soort beurzen worden alle bloemen uit de stand verkocht. Mocht je ooit Russisch willen oefenen, dan kan ik zo’n dag aanraden. Het lijken wel de dolle dwaze weken bij Deliflor. Mijn collega die deze week op de beurs in Kiev heeft gestaan vliegt nu na een succesvolle beurs richting huis. Ook onze week zit er op. Een week met veel indrukken, goede promotie voor onze rassen en veel positieve reacties op diezelfde rassen. Even van het weekend genieten straks en daarna weer verder met hetgeen dat ik zo graag doe; het vermarkten van de chrysanten van Deliflor.”
17
In de grafieken wordt de procentuele verandering (= index) weergegeven van de prijs en de verkochte stuks ten opzichte van vorig jaar. Week 1 + 2 van 2015 zijn samengeteld en worden als week 1 gezien. Week 3 = week 2, week 4 = week 3, week 5 = week 4, etc).
Cathelijne Doerrleben cathelijnedoerrleben@floraholland.nl
Snijbloemen Flinke prijsdaling tulp
in procenten
Ontwikkelingen afgelopen zes weken t.o.v. een jaar eerder
week
Kamerplanten Hogere prijzen kamerplanten
in procenten
Ontwikkelingen afgelopen zes weken t.o.v. een jaar eerder
week
Tuinplanten Lagere verkoop tuinplanten
in procenten
Ontwikkelingen afgelopen zes weken t.o.v. een jaar eerder
week
18
Vakblad voor de Bloemisterij 16 (2016)
Duitsland
Over de toonbank
Fredy Dohr:
’Groene plantentrend stimuleert ook hydrocultuur’ consumenten als bedrijven minder tijd en interesse hebben voor de verzorging van planten. Op die manier houden we als bloemist toch nog een voet tussen de deur als het gaat om de verkoop van planten.”
FOTO: BLUMEN DOHR
Profiteert hydrocultuur van de nieuwe, groene plantentrend?
Blumen Dohr
Naam: Blumen Dohr Locatie: Bremen Sortiment: 50% bloemen, 40% planten, 10% overig Specialiteit: hydrocultuur Aantal medewerkers: 1
Gespecialiseerd in hydrocultuur? „Ja, al vanaf mijn leertijd eind jaren 60 won hydrocultuur mijn interesse en ik ben er meteen mee van start gegaan toen ik de zaak overnam van mijn ouders. Vooral de laatste jaren heeft die een grote vlucht genomen, omdat zowel
„Jazeker. Groene planten zijn weer helemaal terug van weggeweest. Bij hydrocultuur gaat het toch vooral om groene planten, dus er is absoluut meer vraag naar beide. Groene planten zijn goed voor zo’n 15% van mijn totale omzet momenteel. En daar profiteren jullie weer van, want al mijn groene en hydrocultuur planten haal ik uit Nederland. Jullie assortiment is het breedst en de kwaliteit superieur.”
Bent u net zo tevreden over Nederlandse bloemen? „Tevreden, ja, maar ik kan wel merken dat de productie onder druk staat. Als 10% bezuinigd wordt op productiekosten, dan zie ik dat terug in 10% achteruitgang van de kwaliteit. Bij planten is dat minder, maar bij afgekweekte planten bijvoorbeeld merk ik wel dat de acclimatisatietijd wordt ingekort om de roulatie te versnellen.
Ook dat is zichtbaar bij veel planten.”
Waar koopt u in? „Bij het groothandelscentrum in Bremen. Daar vind ik zowel lokaal aanbod, als een uitgebreid assortiment uit Nederland en Denemarken.”
Hoe gaan de zaken? „Het voorjaar is uiteraard een goede verkoopperiode. Tot nu toe loopt het zeker niet minder dan vorig jaar. Pasen was een stuk beter dan vorig jaar zelfs. In algemene zin wordt ons vak wel bemoeilijkt door de overmacht van de grootwinkelbedrijven en de onredelijke druk op middelgrote winkeliers van belastingen en personeelskosten. Ik zie om mij heen dat alleen bloemisten met een jaaromzet tot € 100.000 en boven € 500.000 het nog volhouden. Alles wat daartussenin zit, heeft het moeilijk. Toen ik met de kegelclub op bezoek was in Nederland en in Leeuwarden wat bloemisten bezocht, hoorde ik dat bij jullie dezelfde problematiek geldt. Gelukkig trekt de economie aan en zijn de vooruitzichten weer wat beter. Voor mijzelf is het enige dat ik wens dat ik deze winkel kan verkopen en op mijn oude dag nog een klein tuincentrum kan gaan runnen.”
Standpunt
’FloraHolland wil de beste sierteeltmarktplaats blijven’
V
JanPaul Landman, concernmanager ICT Royal FloraHolland
Mee eens, oneens of denkt u er heel anders over? Reageer dan bij de marktredactie: A.F. Middelburg, 06-23631549 of mail afmiddelburg@hortipoint.nl
Vakblad voor de Bloemisterij 16 (2016)
orige week was op deze plek het standpunt van Chris Doelman te lezen. Hij is anjerteler en hij zette vraagtekens bij de reorganisatie van de ICT-afdeling. FloraHolland gaat de operationele ICT-werkzaamheden volledig outsourcen en houdt alleen nog een kleine ICT-regie-organisatie over. Hij vroeg zich af waarom de veiling dit doet. Ik kan hier het volgende over zeggen. Dit doen wij natuurlijk niet voor niets. Om ook in de toekomst voor onze leden en klanten van toegevoegde waarde te zijn, is het noodzakelijk om de digitale strategie van Royal
FloraHolland én de sector te verbeteren. Daar is ICT voor nodig die meer gebruikmaakt van standaardoplossingen. Maar vooral ook ICT die samen met de business en de sector optrekt in het ontdekken en het snel laten realiseren van nieuwe digitale business producten en platforms. De technologie ontwikkelt zich constant in een enorm tempo. Royal FloraHolland wil versnellen en tegelijkertijd de ICT-voorzieningen op een voldoende hoogwaardig niveau houden. Dit kunnen we bereiken door gebruik te maken van producten en diensten die in de markt verkrijgbaar zijn bij orga-
nisaties waar de focus volledig ligt op de ICT-professie. Dit stelt ons in staat om ook in de digitale wereld, de beste sierteeltmarktplaats te worden en te blijven.
19
Analyses snijbloemen
FOTO: DE GRAAF VAN DER ZANDE
Kleinbloemige gerbera overvoert volle markt Bij een teruggevallen vraag geeft het huidige overaanbod kleinbloemige gerbera’s de prijs en het rendement een forse tik. De kwaliteit is goed, maar de markt moet groeien.
Aanvoersprong
Promotie
n
Ook grootbloemige gerbera in de goot Het grotere aanbod minigerbera’s en de teruggevallen algehele vraag naar bloemen hebben ook grootbloemige gerbera’s in de goot geduwd. Telers rekenen op herstel.
FOTO: DE GRAAF VAN DER ZANDE
Aanvoer vergelijkbaar
n
20
Vakblad voor de Bloemisterij 16 (2016)
Alstroemeria meegetrokken in prijsval bloemen
FOTO: DE GRAAF VAN DER ZANDE
Als bij veel bloemen is de markt voor alstroemeria na de vroege Pasen fors afgenomen. Handelaren constateren een fluctuerende vraag. Concurrentie van import neemt toe.
Aanvoer
Vermarkting
n
Marktacties Promotie
Bloemenagenda
n Balkonplant 2016: geranium, vanaf april mediacampagne nTerrasplant 2016: hibiscus, vanaf april mediacampagne
Bloemenbureau Holland, VBW en FloraHolland n wk 13 - wk 16: gerbera n wk 17 - wk 19: alstroemeria n wk 20 - wk 22: pioenroos n wk 23 - wk 26: lelie
nWoonplant van de maand april: peperomia n Woonplant van de maand mei: medinilla, gloriosa, anigozanthos n Tuinplant van de maand april: calibrachoa n Tuinplant van de maand mei: salvia nemerosa n PurE Seasonal Flowers april-september: pioen, astilbe, asclepias,
dahlia, zinnia, helianthus, alchemilla, limonium, phlox, campanula, gladiool, leeuwenbek, eremurus, rubus, artisjok, anethum, allium, celosia n 23 apr Rob’s Grote Tuinverbouwing met onder andere: TiSento,
droge bollen, bol-op-pot: tulp, hyacint, narcis, eucomis, glamini, freesia en sonatini, Hydrangea magical (kamer), Pelargonium grandiflorum, veronica, tuinbloeiers, buxus, PUUR, biologische kruiden, fruitbomen en planten, kleinfruit, waterplanten, terrasvijvers. SBS6, 17.05 uur.
Bloemendagen n 25 apr n 27 apr n 27 apr n 1 mei n 1 mei n 1 mei n 2 mei n 3 mei n 4 mei n 5 mei n 5 mei n 5 mei
Bevrijdingsdag (Ita) Koningsdag (Ned) Secretaressedag (GB) Dag van de Arbeid (Dui, Fra, Ita, Zwi, Pol) Orthodox Pasen, Dag van de Arbeid (Rus) Moederdag (Spa) Early May Bank Holiday (GB) Dag van de Grondwet (Pol) Dodenherdenking (Ned) Hemelvaartsdag (Ned, Dui, Fra, Zwi) Bevrijdingsdag (Ned, Den) Vaderdag (Dui)
Heeft u informatie voor de agenda? Mail naar afmiddelburg@hortipoint.nl
Vakblad voor de Bloemisterij 16 (2016)
21
Analyse bloeiende planten FOTO: HAMIFLEURS
Exporteur over IJsland
Begonia vindt nieuwe wegen Begonia is terug op het niveau van 2014 nadat het vorig jaar flink inleverde door vraaguitval op de Russische markt. De Russische vraag blijft zwak, maar het product vindt nieuwe wegen.
Bedrijf: Hamifleurs, Honselersdijk Functie: manager New Business Belangrijkste afzetlanden: Frankrijk, Italië, Rusland Inkoop: FloraHolland Westland, Aalsmeer en Rijnsburg en via eigen concept Direct From Growers Aantal medewerkers: 180
Herkenbare kwaliteit
Alex Bandel:
’Bloemen binnen 24 uur bij bloemist in IJsland’ IJsland, niet zo’n bekend afzetland… „Dat is waar, wij leveren er ook pas sinds drie maanden. Onze klant is een tuincentrum dat sinds kort ook fungeert als groothandelaar. Voor de IJslandse bloemisten is dit een enorme kans, want tot nu toe importeerde IJsland slechts mondjesmaat bloemen. En die werden dan ook nog met vrachtwagens en boten getransporteerd, waardoor het vijf dagen duurde voor ze bij de bloemist in de winkel stonden.”
Fris jasje
Dat doet Hamifleurs dus anders? „Ja, wij werken hier alleen met luchtvracht, waardoor de bloemen binnen 24 uur na vertrek in de winkel staan. De bloemisten kunnen rechtstreeks in onze webshop bestellen. De belangrijkste producten zijn tot nu toe rozen, chrysanten en tulpen, maar ze bestellen ook seizoensproducten als sering en forsythia. Via presentaties ter plaatse proberen we het assortiment te verbreden. We hebben onlangs ons tulpen- en rozenassortiment gepresenteerd en dat werd enthousiast ontvangen.”
Hoe gebruiken de IJslanders hun bloemen?
Wat zijn de bijzonderheden qua handel? „De IJslanders zoeken kwaliteit. De transportkosten zijn zo hoog dat een paar centen meer voor een steel niet belangrijk is. De bloemen mogen best wat korter zijn, als de kwaliteit maar goed is. Qua procedure heb je bij export naar IJsland te maken met een fysieke keuring; als ze maar iets vinden, dan komt het er niet in. Hoe ik de toekomst zie? Er wonen maar 280.000 mensen, dus een afzettopper zal het nooit worden. Maar het is een leuke markt, we zijn trots er te mogen leveren.”
22
n
Verkochte aantallen x duizend
„IJsland verdient z’n geld voornamelijk in de dienstverlening en het toerisme, dus er zijn heel wat kantoren en hotels die bloemen nodig hebben voor de lobby. Verder hebben de IJslanders grote huizen en zijn de winters lang, koud en donker. Mensen kopen dus veel bloemen voor eigen gebruik. Daarnaast is IJsland in mei en juni een geliefde plek voor trouwerijen, ook van mensen buiten IJsland zelf. Het is een bijzonder land qua natuur en dat trekt.”
Verkochte aantallen en middenprijs begonia op de FloraHolland-veilingen van 2011 tot en met 2015. (Bron: Royal FloraHolland) Vakblad voor de Bloemisterij 16 (2016)
FOTO: CORNÉLINE LANOOY
Afzetzaken
Analyse tuinplanten
Markt kan aanbod campanula nog aan De groei van het aanbod van campanula’s lijkt sinds 2015 te stabiliseren. Hoewel campanula nog redelijk wordt betaald, zien leveranciers het aanbod sneller groeien dan de vraag.
FOTO: GREENPHOTOSTOCK.COM
Bedrijf: Maasluiden Potplanten Aanleiding: Introductie label Kalanchoë Garden
Karel Schoenmaker Kan je iets meer vertellen over het label? „Het feit dat kalanchoës ook naar buiten kunnen, dat is niet zo nieuw meer. Buitenkalanchoës zijn al een aantal jaar op de markt. Wij willen met het nieuwe label ’Kalanchoë Garden’ nog meer de nadruk gaan leggen op deze aparte groep. Dit initiatief komt vanuit de FPC. Iedere kalanchoëteler mag ’Kalanchoë Garden’ dus gaan voeren. Het is niet bedoeld voor een paar telers; het draait om het algemene belang.”
Waarom is dit nieuwe label nodig? „De buitenkalanchoë is eigenlijk een aparte productgroep. Het moet op een andere plek in de tuincentra aangeboden worden. Dus niet bij de kamerplanten, maar in de koude kas bij de buitenproducten. Dan heb je te maken met andere inkopers en verkopers en je merkt dat niet bij iedereen het product even bekend is. Door middel van dit label willen we het dus meer herkenbaar maken in de markt. Het moet meer gaan opvallen bij de handel. Elke kweker mag het label gebruiken op de verpakking; het is eigenlijk een soort van keurmerk. Het verschijnt op het klokfront, telers kunnen het logo aan de karren hangen en we laten het op verschillende plekken zien. Vanaf mei zullen de buitenbakken bij de veiling weer gevuld gaan worden met kalanchoë. Ook waren we vorige week op de Spring Fair aanwezig, waar we dit label hebben geïntroduceerd.”
Bewezen Groei of stabilisatie
En hoe is het ontvangen?
n
Verkochte aantallen x duizend
Verkochte aantallen en middenprijs campanula (tuin- en kamerplant samen) van 2008 tot en met 2015. (Bron: Royal FloraHolland) Vakblad voor de Bloemisterij 16 (2016)
„Ik heb alleen donderdag op de beurs gestaan en de reacties waren goed. We hadden verschillende bakken opgemaakt en zo breng je de handel toch weer op ideeën. Of het daadwerkelijk de afzet zal bevorderen, is nog even afwachten, maar we zijn weer even top-of-mind bij de in- en verkopers die ons bezocht hebben. Zelf zet ik de buitenkalanchoës onder Calanday in de markt. Meerdere kwekers hebben een eigen label. Dit bijt elkaar allemaal niet; het vult elkaar goed aan. Samen moeten we gaan proberen deze productgroep meer op te laten vallen.”
Wat doen jullie verder om kalanchoë te promoten? „Als FPC organiseren wij diverse acties gericht op de detailhandel, maar we proberen ook de consument op te zoeken. Dit doen we via de sociale media, maar onlangs hebben we bijvoorbeeld ook kalanchoës uitgedeeld bij woonboulevard Alexandrium. Dit hebben we vaker gedaan en daar komt een doelgroep die geïnteresseerd is in de inrichting van het huis. Wij willen de consument duidelijk maken dat kalanchoë makkelijk te verzorgen is en een kleurrijke plant is. Het bereik van zo’n actie is goed, maar het is niet aan te duiden wat het daadwerkelijk oplevert.”
23
Werken aan een leger roofmijten Adviseur Erik Mooij blaast een wolk stuifmeelpollen in een gerberakas om de uitgezette swirskii bij te voeren. Zo hoopt hij tegen de zomer een leger roofmijten op de been te hebben.
H
Tekst en foto: Joef Sleegers jsleegers@hortipoint.nl
24
K asgeluiden Bestrijding van ziekten en plagen. Hoe gaat dat in de praktijk? Wat houdt telers bezig en hoe gaan ze daarmee om? Wat zijn de geluiden uit de kas? Om de twee weken laat het Vakblad telers vertellen over chemische of geïntegreerde bestrijding.
Peter van Leth, Hans Neefjes, Joef Sleegers bloemisterij@hortipoint.nl
’Tripsbestrijding blijft lastig’
Maurice Olsthoorn Teeltmanager bij Together2Grow
In veel teelten is trips een probleem, en dat geldt ook voor de alstroemeriateelt. Het is altijd aanwezig. Maurice Olsthoorn bestrijdt de trips normaal gesproken met cucumeris. Echter, in één vak met een tripsgevoelige soort liep de tripsdruk te hoog op. Dit vak heeft een behandeling gekregen met stevige chemische middelen. Dat heeft echter niet voldoende gewerkt. „Ik zou niet weten waar dat aan ligt”, zegt Olst-
hoorn. „We hebben de trips tot voor kort alleen biologisch bestreden, dus resistentie kan het niet zijn.” Inmiddels is dit gewas grotendeels geruimd. Dat heeft overigens niet te maken met trips, maar met de marktwaarde. „Dat dit het meest tripsgevoelige ras was, is een prettige bijkomstigheid.” In de vakken rondom de gevoelige soort is, behalve cucumeris, wekelijks swirskii uitgezet om versprei-
Plaats: Westland Teelt: alstroemeria Oppervlakte: 7,5 ha
ding van de trips te voorkomen. Ook dat heeft niet het gewenste effect gehad. De tripsdruk neemt toe toe. Olsthoorn gaat nu met zijn adviseur overleggen over de volgende stap. Bladrollers zijn ook een punt van aandacht. Deze mottenfamilie kent een stuk of tachtig soorten. Op de ene locatie komt de koolbladroller voor; deze wordt goed onder controle gehouden door een schildwesp die er spontaan is opgedoken. Op de andere locatie is de anjermot actief. Hier zit een andere schildwesp bij, maar die parasiteert minder. Wittevlieg zit er wel, maar vormt geen probleem. In één vak is encarsia uitgezet. Dat is nu afwachten. Verder zitten er nog wat luizen in de kas, namelijk de zwarte bonenluis en de groene luis. Daartegen is een mix van vijf sluipwespen uitgezet. „Ik zie heel veel biologie opkomen. Over een paar weken is het luizenprobleem opgelost.”
’Met wittevlieg neem ik geen enkel risico’
Simon Zwarts Plaats: Mijdrecht Teelt: gerbera grootbloemig onder 6.000 lux Oppervlakte: 1,5 ha
26
De gewasbescherming loopt volgens plan, zegt gerberateler Simon Zwarts. Het hele gewas wordt in week 26 gewisseld, dus het is nu zaak om de komende elf weken nog goed door te komen. „Dat zal best lukken”, verwacht hij. „De dramatisch slechte prijzen zijn een grotere zorg.” Met de bestrijding van mineervlieg gaat het goed. De sluipwesp diglyphus die in de winter is overgebleven heeft de bestrijding overgenomen. Dat gaat nagenoeg vanzelf. Ook rups en luis zijn niet meer aanwezig. Wittevlieg zit er nog wel. „De hele winter hebben we daar goed bovenop gezeten”, vertelt Zwarts. We krijgen de wittevlieg nooit helemaal weg, maar hij is nu op een zeer acceptabel niveau. In de bestrijding van wittevlieg doen we niets biologisch meer. Als we ergens een plekje zien dan gaan we daar direct met de spuit naar toe. Dat gebeurt
met een speciale Bert-mix (van adviseur Bert Duijndam, red.). Ik neem op dat punt geen enkel risico.” Begin dit jaar dreigde spint een issue te worden, maar daar werd al snel feltiella bij gevonden. Op twee plekken is een correctie nodig geweest, eenmaal met Floramite en eenmaal met Scelta. „Ik zie nog één verdacht spintplekje dat we normaal gesproken zouden corrigeren”, zegt de teler. „Dat wil
zeggen: bij normale prijzen voor de gerbera’s. Maar nu de bloemen waardeloos zijn, grijp ik liever niet in. Spint kun je ook iets makkelijker de ruimte geven dan de wittevlieg. Dan krijgt feltiella meer gelegenheid om op te komen en daar kunnen we later profijt van hebben. Soms moet je ook een vak in de mineervlieg laten lopen om later een golf diglyphus te krijgen. Het is altijd een spel: hoe ver mag je het laten komen?”
Vakblad voor de Bloemisterij 16 (2016)
’Plaagdruk is laag’
Arjan van Noordt Bedrijfsleider bij Duynplant Plaats: De Lier Teelt: cordyline Oppervlakte: 4,2 ha
De plaagdruk is laag in de kas bij Duynplant. De potplanten vertonen geen tripsschade en op de enkele plant met spint die afgelopen weken gevonden is, zaten volop roofmijten. Geen reden dus voor correctie via bespuitingen. Bij de tweewekelijkse controle van de vangplaten worden 1-2 tripsen per plaat geteld. Wolluis of andere soorten luis zijn eveneens niet aanwezig. „Luis komt meestal pas later in het jaar tevoorschijn”, meldt Arjan van Noordt uit ervaring. Schimmels duiken ook niet op en dat komt volgens hem mede omdat de periode van bedompt en weinig groeizaam weer achter de rug is. Wekelijks spuit hij steinernemaaaltjes en Botanigard tegen trips op de cordylines in 3.500 m2 van het bedrijf. De aaltjes - steeds 500.000 stuks per keer - worden rond 19.30 uur ’s avonds gespoten. Kort daarvoor heeft Van Noordt het gewas met de regenleiding licht
nat gemaakt. „Het blijft mede door die korte gietbeurt vochtig genoeg voor de aaltjes. In de zomer spuit ik later op de avond. Dat hoeft nu nog niet. Rond 19.30 uur is de zon al behoorlijk gezakt.” In een afdeling met de cordyline Chocolate Queen blijft Van Noord tweewekelijks de roofmijt Amblyseius Swirskii inzetten met een verblazer. Deze cultivar heeft blad dat iets meer hangt, zodat trips moeilijker te raken is met
vocht. Roofmijten kunnen de trips waarschijnlijk wel vinden. Steeds worden 25.000 roofmijten per 500 m2 verblazen. Phytoseilus (14.000 stuks per 3.500 m2) wordt overigens ook verblazen met het apparaat dat Duynplant kocht bij Nic. Sosef, de Biobolo. Het is een verblazer die hangt aan een monorail en automatisch ronddraait en verblaast. Je moet hem met de hand verplaatsen.
’Trips op de helft van de bedrijven onder controle’
Guido Halbersma Adviseur gewasbescherming van Van Iperen, onder andere in chrysant
Vakblad voor de Bloemisterij 16 (2016)
De tripsdruk is erg laag op grofweg de helft van de chrysantenbedrijven die Guido Halbersma adviseert. „Het systeem met voor- en afspuiten plus de geïntegreerde fase werkt op hun bedrijf. Hooguit gebruiken ze in de biofase nog een extra bespuiting Botanigard of Neemazal. De meeste bedrijven komen met lage aantallen trips de winter uit. Een enkeling is het begin 2016 nog gelukt om de tripspopulatie voldoende omlaag te
krijgen. Je merkt ook dan dat een bepaald middel of bestrijding bij de een wel effectief is en bij een ander minder of niet. Meestal is dat een kwestie van het juiste middel op het juiste moment inzetten.” Een deel van de bedrijven die Halbersma adviseert, moet nu al behoorlijk veel doen om trips beheersbaar te houden. Drie behandelingen per week tegen trips zijn daar nodig in de biofase. Dan gaat het om GNO’s,
aaltjes en chemische middelen; alleen roofmijten is niet voldoende. In het voorspuitschema zit nu ook vaak Movento, wat tevens tegen luis effectief is. Bij cultivars die gevoelig zijn voor bloemschade gebeurt rond de zevende week na het planten het zogenoemde ’voorafspuiten’ bovendoor, zodat biologische bestrijders niet te veel schade ondervinden. Dit gaat met Actara plus een suikeroplossing, soms aangevuld met Conserve. Halbersma merkt dat phytoseiulus steeds effectiever wordt. Er zijn nog maar enkele vakken op de bedrijven waar correctiebespuitingen tegen spint nodig zijn. De eerste mineervlieg is gesignaleerd. Neemazal of Azatin in combinatie met diglyphus is daartegen effectief. „Gelukkig, want Trigard is in grondgebonden teelten na 1 januari 2017 niet meer toegestaan. De verkoop van Trigard stopt 1 juni 2016.”
27
Keukenhof 2016:
Positieve show voor rozen Over deelname, kwaliteit en sfeer geen klagen op de rozenshow in Keukenhof. Met de witte trosroos ’Miss Bombastic’ won kwekerij Goudriaan-Almere de VGB Award in de categorie ’Roos Exclusief’. De bedrijven Sjaak Koene/ SK Roses Gold en Meijer Roses pakten met Avalanche+ respectievelijk de VGB Award Roos en Keukenhof Award voor Nederlandse rozen.
Hans Neefjes hneefjes@hortipoint.nl
M
FOTO'S: HANS NEEFJES
FPC roos
Importroos
Ruim 150 vakgenoten waren donderdag 14 april getuige van een goed gevuld paviljoen met rozen. Met VGB en FloraHolland was een uitgebreid programma georganiseerd in Lisse.
28
Vakblad voor de Bloemisterij 16 (2016)
Prijswinnaars roos Keukenhof 2016 Categorie
Cultivar
Inzender
VGB Awards ’Roos Exclusief’
’Miss Bombastic’
Goudriaan-Almere
’Roos’
’Avalanche+’
Sjaak Koene, De Lier
’Roos import’
’Barracuda’
Alisha, Kenia
Keukenhof Awards ’Roos NL’
’Avalanche+’
Meijer Roses, Pijnacker
’Roos import’
’Dividend’
Ayana, Kenia
Vakprijs roos 2016 ’behandelde rozen’
VipRoses
Een van de 25 mooiste inzendingen volgens de jury was noviteit ’Bubblegum!’. De telers Geert en Erwin van den Berg uit Bergschenhoek hebben binnenkort 2.000 m2 in productie.
Uitzonderlijke kwaliteit
Opvallend voor zowel juryleden als publiek was de cultivar Hypnose van veredelaar Olij. Vakblad voor de Bloemisterij 16 (2016)
Teler Hans Goudriaan vond deze prijswinnende ’Miss Bombastic’ als mutant. Inmiddels heeft hij 1.000 m2 aangeplant.
29
Nefyto voert dialoog met journalisten
’Groeiende onrust over gewasbescherming’ In de maatschappij overheerst een negatief beeld van chemische gewasbeschermingsmiddelen. „Dat is niet terecht”, menen fabrikanten, verenigd in brancheorganisatie Nefyto. „Maar hoe kunnen we dat beeld bijstellen?” Daarover gingen de fabrikanten afgelopen donderdag de dialoog aan met de media. Joef Sleegers jsleegers@hortipoint.nl
H
Macht van multinationals
Achtergrond
’Meer productie met minder chemie’ Wereldwijd gaat jaarlijks voor €450 miljard aan productie verloren door insecten en ziekten. Dat is ongeveer eenderde van de gewasoogst, vertelde Piet Boonekamp, hoogleraar van Wageningen UR en voorzitter van de Koninklijke Nederlandse Plantenziektekundige Vereniging (KNPV), die was uitgenodigd om een overzicht van gewasbescherming door de eeuwen heen te presenteren. „In de 19e eeuw was het nog erger. Toen ontstonden ziekten en hongersnoden door schimmels in de gewassen. Tegenwoordig komen deze weinig meer voor door het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen.” De eerste bestrijdingsmiddelen rond 1930
30
werden gezien als een zegening. Eind jaren ’50 kwamen de eerste signalen van resistentie en milieuschade. Daarom werden in 1962 wettelijke milieu-eisen gesteld aan bestrijdingsmiddelen. Dat heeft geleid tot de huidige beoordeling door het Ctgb. Tussen 1960 en 2000 is de opbrengst van mais, tarwe en rijst verdubbeld. Die groei liep gelijk op het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen, kunstmest en zaadbehandeling. „Dat is een ongekend succesverhaal”, meent Boonekamp. „Want daardoor werd het mogelijk de enorm gegroeide wereldbevolking te voeden. In de toekomst willen we echter meer productie met minder gewasbescher-
mingsmiddelen en kunstmest.” Dat kan volgens de onderzoeker alleen met weerbaar telen. „Door verbetering van het plantgenoom via resistentie-veredeling. In de tweede plaats door het verbeteren van omgevingsfactoren voor de plant. Uit de grond telen, precisie-spuiten en remote sensing.” Maar het meeste verwacht hij van een verbetering van het ’tweede genoom’: micro-organismen rond de wortels en endofyten in de vaten. „Als je die kunt sturen, kun je planten veel weerbaarder maken. Planten weerbaar telen is microben telen. Over twintig jaar kunnen we 20 % meer productie halen met 20 % minder gewasbeschermingsmiddelen en kunstmest.”
Vakblad voor de Bloemisterij 16 (2016)
FOTO: JOEF SLEEGERS
Chemische gewasbescherming ligt onder vuur. De maatschappelijke discussie wordt gevoerd vanuit emotie, niet vanuit ratio, vinden fabrikanten.
Microben telen
Biologisch imago
Druk om negatief te zijn
Vakblad voor de Bloemisterij 16 (2016)
31
Vita Toscana, nieuwe aanbieder van bougainville:
’Het kwam op ons pad’ Huub van Leeuwen heeft zijn handen vol met het perkgoed, hortensia en de rest de van producten binnen zijn bedrijf van 25 ha. De bougainville die sinds dit jaar een deel van zijn kasruimte vult, die behoren tot een apart bedrijf dat hij samen met Paul Stolze opzette: Vita Toscana. „Het kwam op ons pad. Nu moeten we ons bewijzen op de markt. Pas daarna kijken we verder.” Hans Neefjes hneefjes@hortipoint.nl
Z Teelttechnische zaken
Een paarse pot, blanco tray en bijpassende etiketten moeten de mediterraanse uitstraling van de bougainville accentueren.
32
Het opbinden van de planten in een 14 en 17 cm-pot is een arbeidsintensief en secuur karwei. Vakblad voor de Bloemisterij 16 (2016)
Bedrijfsgegevens Bedrijf: Vita Toscana Teler: Paul Stolze Gewas: Bougainville Bijzonderheden: Westlander Huub van Leeuwen kocht in 2015 de kas van 9 ha. die bekend was als locatie Berkenrode van Rijnplant in Naaldwijk. De teelt en het sortiment van bougainville van Rijnplant kreeg eveneens een nieuwe start. Van Leeuwen zette daar samen met Paul Stolze het bedrijf Vita Toscana voor op. Op 3,4 ha. wordt nu bougainville geteeld in verschillende soorten en maten. Marlon Borsboom (links) doet de verkoop en bedacht de naam en uitstraling van het bedrijf Vita Toscana. Paul Stolze (rechts) is mede-eigenaar en teelttechnisch verantwoordelijk.
Stekken
FOTO'S: HANS NEEFJES
Uitstraling
Tussenwandje
Vakblad voor de Bloemisterij 16 (2016)
33
Teelttips PIOEN Bladaaltjes Het lijkt er op dat de bladaaltjes dit jaar in de pioenroos een groot probleem gaat worden. Omdat de pioenen door de vreemde winter erg ongelijk zijn, wordt het schadebeeld vrij gemakkelijk over het hoofd gezien. Ook worden de weinige bloemen die er in zitten vaak geweten aan te weinig winterrust. Een belangrijke andere oorzaak zijn de bladaaltjes.
CHRYSANT Update tripsbestrijding Tripsbestrijding blijft een gevecht. De ultieme oplossing is niet voorhanden, wel is een aantal ontwikkelingen te benoemen om in de gaten te houden. n Eén van die ontwikkelingen is het verstrooien van Amblysieus montdorensis met de toevoeging van
GERBERA Groeibehoud en watergift Door de milde winter en het gebruik van langere dag zijn de gewassen fors geworden, met lange bladeren en bloemstelen. Om de plant weer generatief te krijgen, hebben diverse bedrijven in de afgelopen weken een daglengte aan-
34
ZOMERBLOEMEN Onkruid
Waarschijnlijk is de populatie bladaal in de ondergrondse delen in november en december nog zo sterk gegroeid, dat er nu een levensgroot probleem ontstaat. Start dus direct bij opkomst met de bestrijding, zodat er eventueel nog knoppen gered kunnen worden. Uit de laatste onderzoeken weten we dat er in deze periode erg veel uitbreiding plaatsvindt en er nog veel schade ontstaat.
Bladaaltjes zijn vrij gemakkelijk te vinden door een knopje in plakjes te snijden en deze in een bakje met water te bekijken onder de microscoop. Hiervoor is elke hobbymicroscoop van een paar tientjes geschikt.
Henk van den Berg Teelt- en Bedrijfsadvies, 0252-340301
Henk van den Berg Teelt- en Bedrijfsadvies, 0252-340301
voedermijten. Vorig jaar heeft in de Bommelerwaard een proef gelopen die nog niet goed ging. Dit jaar ziet het er beter uit. De eerste resultaten lijken te laten zien dat het mogelijk is dat montdorensis zich in een chrysantengewas vermenigvuldigd. De komende weken moeten duidelijkheid geven of dit voor 2017 een definitieve bestrijdingsoptie is. n Het lijkt ook steeds belangrijker om te weten welke chemische resi-
duen op de stek zit. Vanuit diverse partijen, onder andere vanuit Koppert, wordt hier steeds meer de nadruk opgelegd voor het slagen van een biologische bestrijding. Regelmatig stek laten controleren op chemische residuen en het opvragen van spuitschema’s is een manier om hier meer duidelijkheid in te krijgen. Vooral resten van de werkzame stoffen fipronil, methiocarb en acefaat lijken schadelijk. n Een derde ontwikke-
ling is het broezen van Nemasys/Entonem via de regenleiding. Door de aaltjes achter de filters en de gietpomp te doseren en de leiding vol te zetten met aaltjes is het mogelijk door middel van broezen de aaltjes op het gewas te brengen. Een methode die ten opzichte van spuiten flink tijd bespaard. Een toevoeging die hierbij eventueel gebruikt kan worden is lavendelolie. Uit onderzoek komt naar voren dat lavendel olie de activiteit van
trips naar beneden brengt. Mogelijk penetreren de aaltjes de trips dan makkelijker? n Verder heeft van Iperen recent proeven opgestart met Orius. Met hulp van bankerplanten wil men voldoende Orius naar het chrysantengewas laten uitvliegen om de trips te bestrijden. Kortom, genoeg ontwikkelingen op het gebied van tripsbestrijding om te volgen.
gehouden die korter is dan de gebruikelijke 11,5 uur. De knopontwikkeling en de aanleg van nieuwe scheuten hebben hierdoor een stimulans gekregen. De nieuwe bladeren zijn opvallend veel kleiner en korter dan het winterbladpakket. Door de kortere bladstelen blijven de bladeren bij sommige soorten volledig verscholen onder het oude blad. Door de grote gewassen en de relatief lage buitentemperaturen is er
nog weinig geschermd tot voor twee weken terug. De gewassen konden duidelijk een hoger lichtniveau binnen aan, mits er een voldoende hoge luchtvochtigheid was. Vanaf circa 8 april is er op de bedrijven zonder zomerdoek gecoat met een merendeel diffuus, warmtewerende coating. Dit stimuleert weer de vegetatieve groei. De komende weken zal het gewas met toegenomen plantbelasting en meer luchten in groei afgeremd
worden. De dagverkorting tot onder de 11,5 uur is voor de meeste bedrijven niet meer nodig. Probeer juist op behoud van de huidige gewasstand te werken. Een te laag CO2-niveau in combinatie met een erg hoge vochtdeficiet maakt het de planten moeilijker dan een iets hogere temperatuur. Verhoog de P-banden aan zowel de luwe als de windkant zodat er met kleine stapjes gelucht wordt.
De hogere lichtniveaus die binnenkomen door lichtere coatings vragen wel voor een aangepaste watergift. De computerregelingen voor watergift op licht werken allemaal op buitenstraling. Verklein de beurten nu naar 80 ml per druppelaar om op de warmste momenten van de dag voldoende snel rond te zijn met druppelen.
Als u pas reageert als er onkruid tussen het gewas staat bent u altijd te laat. Op dit moment zijn er geen onkruidmiddelen om over zomerbloemen te spuiten. Er wordt veel geëxperimenteerd met LDS-systemen, maar zeker in de bloementeelt gaan die vrijwel altijd verkeerd wegens gebrek aan goede middelen en te late toepassing. Nog een probleem is de veelvoud aan soorten en gewasstadia op kwekerijen. Zelfs mechanische bestrijding kan soms schade aan de wortels geven, zodat het gewas iets korter wordt. Gewassen moeten schoon uit de winter komen. Zorg dat land enige tijd voor het planten klaarligt zodat onkruidzaad kan kiemen en bestrijding tijdig mogelijk is.
René Corsten, Delphy, 06-53374539
Eugenie Dings, Flori Consult Group, 06-52695289 Vakblad voor de Bloemisterij 16 (2016)
Schoffelen
ALSTROEMERIA Aaltjes De fabrikant van Vydate granulaat heeft de productie onlangs stopgezet, zodat er geen chemisch middel meer is voor bestrijding van aaltjes (Pratylenchus bolivianus). De aaltjesbesmetting is bij veel bedrijven hoog. Duizend aaltjes of meer per 100 ml grond/substraat komen soms voor. Zelden zien we uitslagen onder de 50 aaltjes, terwijl de schadedrempel '1 t/m 40' bekend is als 'licht besmet' en eerder onderzoek leerde dat bij 24 P. bolivianus in 100 ml grond al opbrengstderving kan optreden. Opbrengstderving uit zich in de praktijk via een lager steelgewicht (<25-40 %) en een lagere scheutafsplitsing (<25 %). Aaltjes vermeerderen zich
FREESIA Trips De kastemperatuur en etmaaltemperatuur lopen op. Trips zal hierdoor sneller toenemen. Voorkom een uitbraak met een tijdige bestrijding en controleer vooral op de warmere plekken in de kas, veelal de eerste kappen bij een droogruimte of het ketelhuis. De eerste tripsen zijn al weer geconstateerd.
Scherming/krijten/ waterbehoefte De straling zal binnen enkele weken op het hoogste jaarniveau zijn. Op de bedrijven zonder krijt en scherm is er duidelijk lichtovermaat aan de gewassen te constateren: bladranden en Vakblad voor de Bloemisterij 16 (2016)
makkelijker bij hoge bodemtemperaturen en een slechte bodemstructuur. Rassen met butterfly kenmerken zijn veelal gevoeliger. De beheersing van aaltjes zal nu moeten komen van bedrijfshygiëne (o.a. een ontsmettingsmat bij de deur), schoon plantmateriaal en een optimale bodemstructuur. Voorkom bij teeltwisseling dat niet ontsmette grond, bijvoorbeeld van de koelslangen, in aanraking komt met net ontsmette grond. Spuit de slangen voor het stomen schoon met water en behandel eventueel na met waterstofperoxide. Een goede bodemstructuur begint met de juiste grondbewerking, vooral op plekken waar aaltjes eigenlijk altijd weer terugkomen.
Ingebracht organisch materiaal zoals champost verbetert tevens het bodemleven, net als producten op basis van garnalenpulp en vismeel. Vitaal bodemleven kan aaltjes in toom houden. Geef bij de start van de teelt niet te snel teveel water om de structuur van de grond te beschermen. In de teelt kunnen GNO’s met bestanddelen zoals knoflook of oliën, bv AgriNema of Pireco, aaltjes verdrijven. Deze biostimulatoren hebben een preventieve werking en moeten regelmatig worden ingezet. Neem regelmatig monsters zodat inzicht ontstaat in populatieverloop en de effectiviteit van middelen.
gele gewaskleur. Krijten is dan ook noodzakelijk bij deze bedrijven, ook als de kastemperatuur, mede door de lage buitentemperaturen aanvaardbaar is. Voor bedrijven met schermdoek geldt dat de plant door overmatig licht uiteindelijk de verdamping niet kan bijhouden. Dit kan zich uiten in knijpende bladeren, ook als de grond voldoende vochtig is. Als de RV in de kas hoger gehouden kan worden, doet dit probleem zich minder voor. Verhoging van de RV is mogelijk door matig te luchten. De kastemperatuur kan dan wel wat oplopen, maar doordat er meer vocht in de kas aanwezig is, kan met een kleinere raamstand toch vrij veel warmte worden afgevoerd. Door groei en luchting verdwijnt er veel vocht uit de kas, 2-3 l/m2/dag is moge-
lijk. Houd hier rekening mee met de watergift. Zorg dat de bovenlaag bij de start van de teelt goed vochtig blijft. Dit is voordelig voor de koeling en eventuele verwarming van de grond. Vochtige grond geleidt temperatuur beter dan droge grond. Overdag is de verdamping hoog, gevolgd door lange wortelactiviteit in de nacht. Dit zorgt er voor dat de druk in de nacht te hoog wordt, vaak in combinatie met lage plantemperaturen in de nacht. Daarom kunnen jonge gewassen in de ochtend makkelijk gutteren. Voorkom de lage planttemperaturen door in de nacht het (dubbele) scherm te sluiten. Luchten boven het doek zorgt voor voldoende luchtbeweging rond de plant.
Marco de Groot, Flori Consult Group, 06-54695274
Hans Pronk, 06-21231991, www.pronkconsultancy.nl
Kees van Egmond kees@kees-ineke.nl
Excursie ’Als je goed kijkt zie je dat er in ieder vakje van het gaas een plantje wordt gepoot. Waarom zou dat zijn? a. Zodat je kunt tellen hoeveel plantjes er zijn gepoot. i. Zodat de plantjes niet omvallen als ze groter worden. ij. Zodat de plantjes geen ruzie maken over wie waar mag staan.’ ’Hé pap’, had ze gevraagd, ’ik wil graag een keer met groep 3 en 4 op excursie komen bij u in de kas. Kan dat?’ Verrast had ik opgekeken. Zíj? Op excursie in de kas? De dochter die me jaren geleden op niet mis te verstane wijze duidelijk had gemaakt dat werken in de kas aan haar niet besteed was? Ja, die dochter dus. ’Leuk!’ En dan begint natuurlijk het nadenken over wat je de kinderen wilt meegeven. Het is een basisschool in hartje Rotterdam, dus veel kas kennen ze waarschijnlijk niet. Het is wel leuk als ze jullie plantjes zien poten ja. En bloemen snijden natuurlijk, met de oogstmachine. En zijn jullie ook aan het stomen? O, mooi! Kunnen ze dat ook meteen zien!’ Ouders worden op de hoogte gesteld. Er moeten vijftig kinderen naar Bleiswijk worden vervoerd, dus ook het vervoer moet worden geregeld. ‘Dat wil nog weleens een probleem zijn bij uitstapjes, maar deze keer, echt ongelooflijk! Het loopt storm! Die ouders willen allemáál wel mee!’ Ja, dat snap ik. Wie wil er nu niet in een bloemenkas kijken? En zijzelf gaat hard aan het werk om er een educatief karakter aan te geven. Groene kaarten worden opgehangen met meerkeuzevragen. Ze stuurt ze van het ketelhuis (Wat wordt hier geregeld?) naar de watersilo’s buiten (Hoeveel emmers water gaan hier in?). De mestbakken komen aan de beurt (i. meststoffen geven de plantjes een mooie kleur) en uiteraard het stomen van de grond (e. Dat is omdat plantjes van warme voeten houden). De kinderen en hun begeleiders hebben de ochtend van hun leven lijkt het wel. En de moeders onder hen zeker, omdat ze na afloop ook nog even bij de overbuurman in de kas met snijhortensia’s mogen kijken. ’Zó! Die zijn mooi!’ Het is anderhalve week na het officiële evenement, maar het plezier is groot. ’En, jongens en meisjes, welke slagzin hebben jullie gevonden?’ ’KOM IN DE KAS!’ Super!
35
Bedrijfsnieuws Fleur Market organiseert eerste Introduction Days
Plagen en natuurlijke vijanden in de hoofdrol
AB Brabant werft in Polen
Martine Overdijk, nieuwe opleidingsdirecteur HAS Den Bosch
Ine Prins nieuw bestuurslid LTO Glaskracht Westland KZ Flowers sluit aan bij Vannova
Colofon Redactie E-mail: bloemisterij@hortipoint.nl www.vakbladvoordebloemisterij.nl Vakredactie POLITIEK EN ECONOMIE Quincy von Bannisseht (071) 565 96 37, qvb@hortipoint.nl Peter van Leth (071) 565 96 88, pvanleth@hortipoint.nl MARKT EN AFZET Arie-Frans Middelburg (071) 565 96 87, afmiddelburg@hortipoint.nl Cindy van der Zwet (071) 565 96 30, cvanderzwet@hortipoint.nl TEELT EN TECHNIEK Hans Neefjes (071) 565 96 38, hneefjes@hortipoint.nl
Joef Sleegers (071) 565 96 42, jsleegers@hortipoint.nl Eindredacteur Jenny Mostert (071) 565 96 33 Bureauredactie Carolyne de Vries Lentsch, Jolanda de Wekker Webredactie Erik Rotteveel Vormgeving Diseno Vormgeving Fotografie Gerdien de Nooy Freelancers Hermen de Graaf, Bernadette Hoefsloot, Harmen Kamminga, Ank van Lier, Astrid Zoumpoulis-Verbraeken
Uitgever Het Vakblad voor de Bloemisterij is een wekelijkse uitgave van de Stichting Vakinformatie Siergewassen Schipholweg 1, 2316 XB Leiden, Postbus 9324, 2300 PH Leiden E-mail: svs@hortipoint.nl, website: www.hortipoint.nl Directeur Emile Blomme
vuldige wijze en naar beste weten is samengesteld, evenwel kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Uitgever en auteurs aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op bedoelde informatie.
(071) 565 96 71
Lezers wordt met nadruk aangeraden deze informatie niet geïsoleerd te gebruiken, maar af te gaan op hun
Secretariaat Linda Laman Alice Hoogenboom
professionele kennis en ervaring en de te gebruiken
(071) 565 96 78 (071) 565 9679
informatie te controleren. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar
ABONNEMENTENSERVICE Een abonnement kunt u aanvragen bij de abonnementenservice van Abonnementenland via www.aboland.nl. Ook voor adreswijzigingen en opzeggingen kunt u daar terecht. Abonnementenland is ook bereikbaar via Twitter. Stuur uw tweet naar: @Aboland_klanten. Ook via www.vakbladvoordebloemisterij.nl/abonneren kunt u een abonnement aanvragen. Op deze website vindt u ook de prijzen van de verschillende abonnementen. Abonnementen kunnen op elk gewenst tijdstip ingaan. Abonnementen lopen automatisch door, tenzij uiterlijk 12 weken voor vervaldatum bij de abonnementenservice wordt opgezegd. Dit kan schriftelijk, telefonisch of via de site. Ook voor informatie over een lopend abonnement kunt u contact opnemen met de abonnementenservice. ADVERTENTIE-EXPLOITATIE Accountmanager: Gert-Jan Bloemendal, (0342) 49 48 07, g.bloemendal@bdu.nl Media-adviseur: Martin ten Hoven, (0342)- 494291 Verkoopleider: Ron van de Hoef, (0342) 494 263, 06 51 80 63 25, r.v.d.hoef@bdu.nl
36
Uitgever en auteurs verklaren dat dit blad op zorg-
gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever.
Druk: Tuijtel, Hardinxveld-Giessendam
klimaatneutraal natureOffice.com | NL-215-194179
gedrukt
Dit vakblad is gedrukt op FSC®-gecertificeerd papier en klimaatneutraal geproduceerd.
Vakblad voor de Bloemisterij 16 (2016)
Kasgenoten
A genda Binnenland 30 apr-4 mei Bloemendagen, Anna Paulowna. Info: www.bloemendagen.nl 14-16 juni GreenTech Tradeshow, Beurs, Amsterdam RAI. Info: www.greentech.nl 14-17 juni FlowerTrials, diverse regio’s. Info: www.flowertrials.com 2-4 nov IFTF, Vijfhuizen. Info: www.iftf.nl
26, 28 apr, 11 mei Waterdagen, Burgerveen (26/4), Beek en Donk (28/4), Maasdijk (11/5) 12 mei Algemene ledenvergadering gewascoöperatie roos, 13.00 uur, Bleiswijk 12 mei Masterclass ’Meer rendement uit CO2 in potplanten’, 14.00 uur, Honselersdijk 6 okt WaterEvent, Bleiswijk Info: www.ltoglaskrachtnederland.nl
Keukenhof t/m 16 mei Lisse, bloemenshows: t/m 25 apr Narcissen- en Bijzondere bolgewassen, t/m 28 apr Bloeiende heesters, t/m 16 mei Orchideeën, Anthurium, Potplanten, Amaryllis, Bol-op-Pot, Lelie, 25 apr–1 mei Tulpen, 27 apr-3 mei Alstroemeria, 29 apr–16 mei Vaste planten, 5–10 mei Chrysant- en Calla, 5–16 mei Lelie, 12–16 mei Anjer- en Zomerbloemen. Info: www.keukenhof.nl
FOTO: JOEF SLEEGERS
LTO Glaskracht Nederland
Leeftijd: 47 jaar Plaats: Hoek van Holland Teelt: diverse typen anjers Oppervlakte: 2,8 ha
Chris Doelman Waarom bent u anjers gaan telen? „Dat is heel toevallig. Als negentienjarige nam ik een huurtuin over van mijn opa. Daar stonden overjarige anjers. Ik heb wel gekeken naar de mogelijkheden voor andere teelten. Rozen deden het op dat moment erg goed. Maar ik dacht: als ik daar op het hoogtepunt instap, ben ik al te laat. Je moet een product zelf ontwikkelen. Dan maakt het eigenlijk niet uit wat je teelt. Nerine, bouvardia, sansevieria... het is allemaal weggeweest en weer teruggekomen. Zelf ben ik gewoon met anjers verdergegaan.”
Buitenland
Hoe gaat het nu met uw bedrijf?
t/m 1 mei Floraliën, bloemen- en plantenexpositie, Gent, België. Info: www.floralien.be 5-8 juni IFTEX, Nairobi, Kenia. Info: www.iftex.org 13-15 juni Hortivation by IPM Essen, Essen Duitsland. Info: messe-essen.de 29 jun-1 juli Vakbeurs Öga, Koppigen, Zwitserland. Info: www.oega.ch 1-3 sep Green is life, bloemen- en plantenbeurs, Warschau, Polen. www.greenislife.pl 5-8 okt Agriflor, Quito, Ecuador. Info: www.agriflor.com
„Het is begonnen met een hoop getob en geploeter. Ondernemen heet dat. Ik moest de teelt onder de knie krijgen, de administratie, de omgang met het personeel. Daar moet ik niet meer aan denken. Toen had ik meer lef; nu neem ik betere beslissingen. Dat komt ook doordat ik een compagnon heb, Ed Toussaint. In 2001 zijn onze kwekerijen samengegaan. Ik ben iets roekelozer, Ed is rustiger. We zijn een goed klankbord voor elkaar.”
En hoe gaat het met de anjer? „Anjer zit onderaan de varkenscyclus. Hij leeft nu weer een beetje op door alle nieuwe onderscheidende soorten. Anjer heeft lange tijd een oubollig imago gehad. Vroeg of laat overkomt dat elk product. Over een paar jaar denk je ook: daar staat weer zo’n phalaenopsis op de vensterbank. Dan heeft die het imago van een geranium.”
Een kwestie van veel promotie maken? „Bloemen zitten in een aanbodsmarkt, dus promotie is inderdaad nodig. Ik zie echter niets in productpromotie. Wereldwijd is anjer het tweede product. Nog niet één procent daarvan wordt in Nederland geteeld. Dus als we promotie gaan maken voor de anjer, dan maken we vooral reclame voor de concurrent. Want de Nederlandse anjer is geen merk. Promotie is alleen zinvol voor het totaal aan bloemen, of voor het eigen bedrijf.”
Hoe maakt u promotie voor uw bedrijf? „De sierteelt wordt altijd gezien als een branche met gelijkgestemden. Dat is al lang niet meer zo. Iedereen probeert zich te onderscheiden. Wij profileren ons met een breed scala aan exclusieve soorten.”
Hoe groot is uw sortiment?
Onderstaande symbolen hebben de volgende betekenis en verwijzen naar de website vakbladvoordebloemisterij.nl
Foto’s
Filmpjes
Vakblad voor de Bloemisterij 16 (2016)
„Ik noem het geen sortiment, maar een collectie. Dat klinkt exclusiever. Wij telen 60 verschillende types anjers en trosanjers, waarvan 30 tot 40% bijna nergens te krijgen zijn. Sommige lijken helemaal niet meer op een traditionele anjer. Als we in Nederland de anjerteelt, met veel handwerk, in de benen willen houden, dan moeten we uit een ander vaatje tappen. Bij veel producten is alleen plaats voor topproducten of nicheproducten.”
37
MACHINAAL OPPOTBEDRIJF
OPPOTTEN, POTTENPERSEN EN VERHUUR SINDS 1990 (26 JAAR) WWW.JOSVANDERHOEVEN.NL INFO@JOSVANDERHOEVEN.NL 06-54734323
Tevens alle stoomwerkzaamheden Roelofarendsveen 071-3313356 • 06-22196960 info@klinkstoom.nl • www.klinkstoom.nl
Groot assortiment uitgangsmateriaal
Krijten en reinigen Wij helpen u graag! tel: 06-18277073 www.sproeibedrijf-os.nl
• Euphorbia milii • Cupressus Wilma • Ficusvariëteiten • Sundaville • Kuipplanten en kruiden • Lavandula • Senetti
mvanveenbv.com | 0297 32 65 16
Snel toegang tot de website op uw telefoon Om op uw mobiel (of tablet) makkel캐ker naar de website van www.vakbladvoordebloemister캐.nl te navigeren is het mogel캐k om op het beginscherm van de telefoon een link naar de website te plaatsen, net als andere apps. Dit artikel legt uit hoe u dit kunt instellen op zowel Android, iPhone als Windows Phone. Erik Rotteveel erotteveel@hortipoint.nl
Android
iPhone
Windows Phone
Vakblad voor de Bloemister캐 16 (2016)
39
•
www.belchim.nl
•
•
•
Teppeki® (12757 N – 50% onicamid) is een product van ISK Biosciences Europe S.A. Lees aandachtig het etiket voor gebruik.
:
www.belchim.nl
Milbeknock® (12364 N – 1% milbemectin) is een product van Belchim Crop Protection nv/sa Lees aandachtig het etiket voor gebruik.