Bloemisterij Vakblad voor de
8
30/31 70e jaargang 24 juli 2015
Tweede tak
4 Waarborgfonds
12 Bloemist uit
14 Bakkie-bakkie,
18 Export op
exploitatie-risico aardwarmte
Spanje tekent bloemenwereld op
blikkie-blikkie vereist flexibiliteit
Frankrijk blijft toenemen
Cover-nw.indd 1
22-07-15 14:56
VAKMANNEN IN HART EN NIEREN Wij zijn al 40 jaar de specialist in spuittechniek voor gewasbescherming in de (glas)tuinbouw. Onze vakmannen produceren kwaliteitsspuitapparatuur, standaard of op maat, speciaal voor u. Neem contact met ons op voor de mogelijkheden of bestel via onze webshop.
Maak kennis met ons! www.empas.nl
611891_.indd 2
22-7-2015 10:50:29
Bloemisterij Vakblad voor de
4 ’Exploitatie-risico aardwarmte
afdekken met waarborgfonds’
Opinie 4 Interview: ’Exploitatie-risico aardwarmte afdekken met waarborgfonds’ 4 Commentaar: Passie kunnen ondernemers ook kwijt in tweede tak 5 Stelling: Neventak is zeker het overwegen waard
Nieuws 6
Een selectie uit het meest recente nieuws
Thema Tweede tak 8
Met neventak ook marktkans inschatten
10 ’Iedereen is blij met een ijsje’
12 ’Bloemen en planten zijn voedsel voor onze ziel’
16 ’Zij weet mij precies te vertellen wat er in de winkel goed loopt’ 26 ’Ik heb behoefte aan een uitlaatklep’ 32 ’Ook de zorgkwekerij ontkomt niet aan professionalisering’ 36 ’In de basis draait het om boerenverstand, daar kom je ver mee’ 42 ’Meeste campinggasten informeren naar de kwekerij’
Bedrijf en afzet 12 Afzet: ’Bloemen en planten zijn voedsel voor onze ziel’ 13 Column: Feico Smit, Oeganda 14 Afzet: Versnipperde daghandel vereist flexibiliteit 18 Afzet: Opmerkelijke omslag export op Frankrijk houdt stand
14 Versnipperde daghandel vereist flexibiliteit
Markt 22 Nederlandse standaardanjer vult minuscuul marktgaatje 22 Amaranthus houdt bescheiden marktpositie 23 Meer buitenaanvoer en mooi weer drukt prijs dahlia 24 Cijfers zeggen niet alles bij guzmania 25 Druk op bougainvillea nog niet weg
Teelt 28 In beeld: Eerst lassen, dan hijsen 30 Gewasbescherming: Kasgeluiden 35 Vragen: Wat staat me te doen in cao-loze periode? 38 Teelttips: helianthus, roos, iris, phalaenopsis, lelie
35 Wat staat me te doen in cao-loze periode?
39 Column: Angelle van Kleef, Canada 40 Teelttips: sedum, chrysant, viool, snij-anthurium, lisianthus 41 Column: Kees van Egmond
Service 45 Kasgenoot: Michael Hommes Agenda Voorplaat: Foto’s: Vakblad voor de Bloemisterij
Vakblad voor de Bloemisterij 30/31 (2015)
Inhoud.indd 3
3
22-07-15 15:44
Opinie Gaby van der Knaap, LTO Glaskracht:
’Exploitatie-risico aardwarmte afdekken met waarborgfonds’
Foto: Joef Sleegers
De Garantieregeling Aardwarmte heeft de risico’s tijdens de boring goed afgedekt. Er blijven echter nog twee hindernissen over, zegt Gaby van der Knaap, beleidsspecialist energie bij LTO Glaskracht Nederland. ’Het is moei lijk om investeringskapitaal bijeen te krijgen en de risico’s tijdens de exploi tatie zijn nog niet afgedekt.’ LTO Glaskracht denkt na over oplossingen. Joef Sleegers jsleegers@hortipoint.nl
Waar ligt het grootste ondernemers risico bij aardwarmte? „Dat is moeilijk te zeggen. Risico’s zijn er in iedere fase van een aardwarmteproject. Het is wel zo dat de risico’s tijdens de boorfase beter zijn af te dekken door de Garantieregeling Aardwarmte (RNES). Dat werkt goed. Het is jammer dat voor storingen in de exploitatiefase zoiets nog niet bestaat, want daar lopen sommige projecten nu tegen aan en het bemoeilijkt de financiering van nieuwe projecten. Verder is het moeilijk om voldoende eigen vermogen bijeen te brengen om de financiering rond te krijgen.”
Dat geld wordt toch geleend? „Tegenwoordig vragen de banken al gauw 35% of 40% eigen vermogen. Op een investering van minimaal € 15 miljoen is dat een heleboel geld. MKB-bedrijven hebben dat niet altijd op de plank liggen. Een mogelijkheid is om het bedrag in een cluster bijeen te brengen. ’Maar wat gebeurt er met het cluster als een van de bedrijven failliet gaat?’, vraagt de financier zich dan af. Het
Commentaar Elbert van den Berg hoofdredacteur evandenberg@hortipoint.nl
4
Opinie_NW.indd 4
is dus moeilijk om de financiering rond te krijgen. Terwijl zo’n businesscase er altijd heel positief uit ziet, daar is iedereen het over eens.”
dus geen extra geld nodig, maar willen dat de bestaande middelen flexibeler worden ingezet. Dat is echter het lastige bij regelingen: die zijn niet flexibel.”
Wie zou dat startkapitaal dan bijeen moeten brengen?
Moeten boorbedrijven niet gewoon garantie geven op de installatie?
„De bestaande subsidieregelingen bieden in principe genoeg geld. De exploitatiesubsidie SDE+ heeft de ontginning van aardwarmte echt een ’boost’ gegeven. Maar toch zit er nu een rem op de realisatie van projecten. Het liefst zouden we zien dat er een voorschot op de SDE+ subsidie mogelijk zou zijn. Dat is echter onmogelijk volgens het ministerie. De SDE+ is een generieke regeling voor alle technieken en die kan niet worden veranderd voor een specifieke techniek zoals geothermie. We zoeken nu dus naar andere mogelijkheden om toch op een manier een voorschot te creëren, bijvoorbeeld door de garantieregeling te combineren met de SDE+. Daarover is LTO Glaskracht in gesprek met het ministerie van EZ. We hebben
„De geothermiesector is een geval apart. De aannemers zijn afkomstig uit de olie- en gassector en daar gelden andere voorwaarden en gewoontes. De ondernemers die aardwarmte gebruiken hebben een vereniging opgericht, de Dutch Association of Geothermal Operators (DAGO). Zij denken over dit soort vraagstukken na. Maar ook over andere dingen: zijn er voor bepaalde handelingen industriestandaarden te ontwikkelen? En als een bron een technische storing heeft, wordt de informatie verzameld en gekeken hoe huidige en nieuwe bronnen dit kunnen voorkomen.”
Is de techniek nog niet uitontwikkeld? „Er zijn al elf boringen gedaan in korte tijd. Daarin is Nederland uniek in de wereld.
Passie kunnen ondernemers ook kwijt in tw
A
grarische ondernemers, staan er, net als zoveel zelfstandige ondernemers, om bekend dat ze passie hebben voor hun vak. Voor een groeiend aantal bloemisterijtelers houdt die passie meer in dan het telen van bloemen of planten. Ze verbreden hun bedrijfsactiviteiten, al dan niet agrarisch georiënteerd. Vaak dus met volle overgave en veel enthousiasme. Kansen genoeg als je de voorbeelden uit de praktijk – zoals die in dit nummer – de revue laat passeren. Maar eerst moet je de kansen wel zien en ze bovendien goed afwegen. Op een enkele uitzondering na liggen er goed doordachte ondernemersbeslis-
singen aan ten grondslag. Of er ook altijd sprake is van een goed uitgewerkt businessplan valt te betwijfelen. Dat is misschien ook weer het andere uiterste. Vast staat wel dat ook een neventak starten gebaseerd moet zijn op realisme en niet alleen op idealisme. Multifunctionele tuinbouw is een tak van sport die niet alleen groeit, maar ook professionaliseert. Tuinders met een tweede tak stellen zich over het algemeen dezelfde vragen als iedere andere ondernemer. Vragen die vaak liggen op het vlak van marktkansen. Met andere woorden: zit de consument of burger er wel op te wachten? En juist Vakblad voor de Bloemisterij 30/31 (2015)
22-07-15 10:03
Wilt u uw mening geven? Stuur een brief naar postbus 9324, 2300 PH Leiden of naar bloemisterij@hortipoint.nl. Reacties moeten maandag voor 9:00 uur binnen zijn. De redactie kan brieven inkorten of weigeren.
Tegelijk staat de techniek nog in de kinderschoenen, ook bij ons. Er valt nog heel veel te leren en te ontwikkelen.”
Hoe is het risico van storingen tijdens de exploitatie af te dekken? „We denken aan een waarborgfonds.”
Hoe zou zo’n waarborgfonds er uit moeten zien? „Daar zijn nog een heleboel vragen te beantwoorden. Wie gaan het vullen? Hoeveel geld is er nodig? Wat zijn de voorwaarden? Wanneer wordt er geld uitgekeerd?”
Wie gaan het fonds vullen? „Dat zou gevuld moeten worden door het bedrijfsleven, met ondersteuning van de overheid. Er zijn twee categorieën ondernemers die eraan zouden kunnen bijdragen: die al een bron hebben, en die willen gaan boren. Ik denk dat beide groepen ondernemers moeten meedoen, zowel binnen als buiten de tuinbouw, wil het fonds van de grond komen.”
Hebben ondernemers bij wie alles goed draait wel zin om daaraan mee te betalen? „Dat weet ik niet. We zijn nu de ideeën aan het uitwerken onder de pet van het Platform Geothermie. Als we ons huiswerk hebben gedaan, gaan we het voorleggen aan de ondernemers. Het is overigens niet de bedoeling dat ze elk miljoenen op tafel leggen, maar wel een acceptabele premie om dit grote risico af te dekken.” <
in tweede tak daar heeft de sierteler die aan verbreding denkt een voorsprong. Nevenactiviteiten staan immers meestal dichter bij de klant, zijn lokaal georiënteerd en veelal vanuit maatschappelijke betrokkenheid opgezet. Het starten van een tweede tak is niet voor iedere ondernemer weggelegd. Zeker als wordt bedacht dat hij daarmee niet altijd de kip met de gouden eieren binnenhaalt. Vooral als ook idealistische motieven meespelen, is het vasthouden van de uitgezette koers van groot belang. En het vasthouden van de passie uiteraard, maar dat zit bij tuinders in de regel wel goed. Vakblad voor de Bloemisterij 30/31 (2015)
Opinie_NW.indd 5
Stelling
Neventak is zeker het overwegen waard De multifunctionele landbouw laat groeicijfers zien die geen enkele andere agrarische sector realiseert. Het aantal tuinbouwbedrijven met een neventak is de laatste jaren met meer dan 50% toegenomen. Nu iedereen het in de sector heeft over andere verdienmodellen is het voor ondernemers het overwegen waard een tweede tak in ogenschouw te nemen. Niet vanuit idealisme wat in het verleden regelmatig de drijfveer was, maar vanuit realisme. Zonder goed businessmodel loopt het spoor al snel dood.
Goos Hofland, lidcactusteler in Naaldwijk „Ik vrees dat de meeste neventakken uit nood worden geboren en een economische achtergrond hebben, het zal ook meer plaatsvinden bij de kleinere bedrijven dan bij de grotere gespecialiseerde bedrijven. Het is wel een opstap naar een andere branche of manier van ondernemen. Men zoekt in ieder geval meer inkomsten omdat
die niet meer uit de huidige manier van ondernemen komen. Het geeft wel duidelijk aan dat het binnen onze bedrijfstak niet al te geweldig gaat de laatste jaren en het getuigt in ieder geval wel van inventiviteit om toch de zorgen dat er brood op de plank komt. Toch nog maar een kleine waarschuwing voor degenen die voor het snelle geld willen gaan, beter niet, past niet bij een goede, eerlijke, hardwerkende agrariër!”
Nico Karsten, iristeler in Hoogwoud „Ook wij doen er aan mee. We telen inmiddels wel heel veel verschillende producten (mais, graan, aardappels). We maken ons eigen gas, elektriciteit en verkopen warmte aan een buurman. We hadden krooskaas, maar dat is om zeep geholpen door de regelgeving. In drie supermarkten verkopen wij een deel van onze producten, daarnaast hebben we een paar eigen verkooppunten, waardoor we ook inmiddels in de aardbeien zitten om door dit alles maar
zo onafhankelijk mogelijk te zijn. Want laten we wel wezen, het wordt uit nood geboren. Als we met het kweken van bloemen gewoon een boterham hadden verdiend, was het nooit zover gekomen. Nu zitten we nog te denken, omdat door alle regelgeving ons water wel heel schoon wordt, het bassin maar beschikbaar te stellen als zwembad, desnoods verwarmd. PS. Als iemand ons wil helpen met het opzetten van een tilapiakwekerij, graag.”
Marc Rutgrink, zomerbloementeler in Lisse „De reden om een neventak te overwegen vind ik interessant. Vaak wordt gedacht dat als de hoofdtak niet genoeg rendeert of niet voldoende plaats biedt voor bijvoorbeeld een opvolger dat dan een neventak in beeld komt. Maar
dit idee verandert, nu word het meer als kans gezien. Verbreding, consumentencontact en dat soort termen. Zelf zie ik dat minder. Je kunnen blijven focussen op één tak is voor mij de beste keus. Dit brengt ook andere verdienmodellen in beeld, zoals internationale productie, directe afzet en meer marktinzicht.”
5
22-07-15 10:03
Nieuws Zomerschema vakblad Het Vakblad voor de Bloemisterij hanteert deze periode een zomerschema. Deze editie (30/31) is een combinatienummer. Volgende week komt er dus geen vakblad uit. Daarna verschijnt nummer 32/33 (7 augustus). Met ingang van nummer 34 (21 augustus) verschijnt het vakblad weer wekelijks. Via de nieuwsbrief en de website blijft u op de hoogte van het nieuws in de sector.
n Onduidelijkheid over Russische importstop Een Russische importstop van Nederlandse bloemen lijkt de VGB vooralsnog prematuur, omdat die gebaseerd is op één bron. Van officiële Russische autoriteiten krijgt de handelsbrancheorganisatie van bloemen en planten de berichten niet bevestigd. Het Russische agrarische agentschap Rosselkhoznadzor is met het nieuws naar buiten gekomen dat een importstop van Nederlandse bloemen naar Rusland zo goed als zeker is. Hetzelfde agentschap beweerde dit ook al eerder en toen bleek het helemaal niet waar te zijn.
n Actieplan vergroening middelenpakket in de maak Staatssecretaris Dijksma wil in het najaar met een actieplan komen om het gewasbeschermingsmiddelenpakket sneller te verduurzamen. Het is niet haar bedoeling om de nationale actieplannen voor duurzame gewasbescherming aan te passen, maar wenst wel meer actie. Dit heeft de bewindsvrouw tijdens de Landbouwraad op 13 juli in Brussel aangekondigd. Meerdere lidstaten hebben reeds aangegeven haar voorstel te ondersteunen, omdat ze inzet op duurzame, geïntegreerde gewasbescherming belangrijk vinden.
n
Sierteeltsector op Gay Pride
De Nederlandse sierteelt doet op 1 augustus mee aan Gay Pride met een bloemenboot onder de noemer ’Share your love with flowers’. Deelnemende partijen uit de sierteelt zien het als een mooie kans om een ’statement’ te maken namens de gehele sierteeltsector, die de gay community een warm hart toedraagt. Lees meer op pagina 25.
Toelating Metarex Inov vermindert slakkenprobleem n
Op 31 mei is de toelating van diverse slakkenmiddelen met als werkzame stof metaldehyde komen te vervallen. LTO Glaskracht meldt echter dat de toelating van een nieuw middel op basis van dezelfde werkzame stof op handen is: Metarex Inov van BASF. Het krijgt een bloemisterijbreed etiket voor bedekte teelten.
Publicatie NeemAzal-T/S ongenuanceerd n
Dat NeemAzal-T/S schadelijk zou zijn voor bijen en hommels, spreekt toelatingshouder
6
Nieuwskort2.indd 6
Papa tijdens hitte helpen met water geven Deze zomer zijn Janine (8 jaar) en Jacco (6 jaar) Nell al een paar keer met hun vader Eelco uit Driebruggen meegereden om de tuinhortensia’s op de kwekerij van De Jong Plant in Boskoop mee te helpen water te geven. Hun vader is namelijk de bedrijfsleider en zij vinden het een leuk vertier tijdens hun zomervakantie. Op zeer hete dagen laten ze het niet na om elkaar ook een verkoelende douche te geven. Zon en wind zorgen voor een snelle verdamping, waardoor waterminnende hortensia’s een extra slokje tijdens warme dagen goed kunnen gebruiken. Bij De Jong Plant wordt gebruik gemaakt van een 3,5 miljoen liter groot regenwaterbassin. Genoeg om een lange droogteperiode te kunnen overbruggen.
Nufarm met klem tegen. Zij reageert daarmee op een publicatie in Ecotoxicology. Daarin wordt beweerd dat het insecticide de overlevingskansen en voortplanting van hommels in gevaar zou brengen, zelfs als het wordt toegepast conform de huidige gebruiksvoorschriften. „Onzin, NeemAzal-T/S is toegelaten door het Ctgb en is gebaseerd op onderzoek waarin NeemAzal-T/S veilig is verklaard voor hommels en bijen”, aldus Nufarm.
n Sierteeltexport 3,3% in de plus in het eerste half jaar De exportwaarde van Nederlandse sierteeltproducten ligt tot en met juni op € 3,14 miljard ligt. Dat is 3,3% hoger dan in 2014 blijkt uit statistieken van Floridata. Dat de export dit jaar boven die van vorig jaar uitsteekt, is onder andere te danken aan een goede verkoop in juni. De export steeg in de afgelopen maand met bijna 15% ten opzichte van juni 2014.
n Veiling Rhein-Maas plust ook in tweede kwartaal Veiling Rhein-Maas heeft de positieve trend uit het eerste kwartaal 2015 ook in de maanden april tot juni van dit jaar gecontinueerd. Zo werd via de veilingklok in het eerste halfjaar 1,8% meer omzet dan vorig jaar gerealiseerd.
n Promotiecampagne rond Hollands Beste Bloemstylist De Vereniging Bloemist Winkeliers, Bloemenbureau Holland en FloraHolland gaan het tv-programma Hollands Beste Bloemstylist ondersteunen met een promotiecampagne gericht op de bloemist en de consument. Via diverse mediakanalen wordt een ’consistente boodschap van beleving’ overgebracht, aldus de initiatiefnemers. Dit moet een ’ketenbrede bloemen- en plantenpromotie’ worden.
n Verkoop glastuinbouw bedrijven blijft zorgwekkend In het eerste halfjaar van 2015 zijn door NVMmakelaars 13 glastuinbouwbedrijven verkocht. Dit is beduidend lager dan de verkoopaantallen van vorig jaar in dezelfde periode. Dat blijkt uit de halfjaarcijfers van de NVM-vakgroep Agrarisch & Landelijk Vastgoed. Niet alleen weinig bedrijven worden verkocht, maar ook voor relatief lage prijzen, vrijwel allemaal onder de € 700.000.
n Brand op orchideeënbedrijf in Naaldwijk Op orchideeënkwekerij OK Plant in Naaldwijk heeft zondagochtend brand gewoed. Het vuur was ontstaan bij een waterbassin onder Vakblad voor de Bloemisterij 30/31 (2015)
22-07-15 15:23
FOTO: VIDIPHOTO
Gelezen op Twitter Royal Brinkman @RoyalBrinkman Jul 20 ■ Bloemencorso geheel in teken van Van Gogh Zundert, de geboorteplaats van Vincent van Gogh, herdenkt het 125e sterfjaar door het jaarlijkse bloemencorso geheel te wijden aan leven en werk van de schilder. Op diens sterfdag, 29 juli, maken Zundertse corsobouwers een groot dahliatableau met zijn zelfportret op het Museumplein in Amsterdam.
■
Calla op Bloemenagenda
Van week 30 tot en met 32 staat calla centraal in de Bloemenagenda. Op Mooiwatbloemendoen.nl leest de consument in de agenda alles over deze bloem.
Hebe Tuinplant van de Maand augustus ■
Hebe, ook wel bekend als struikveronica, is Tuinplant van de Maand in augustus. De plant wordt geprezen als langdurige kleurmaker en vlinderlokker.
Inname- en uitgiftepunten Floratino plantentray uitgebreid ■
de teelttafels. Het bassin was afgedekt met landbouwfolie, dat door een nog onbekende oorzaak heeft vlam gevat. De brand is beperkt gebleven tot drie kappen.
■ Koperplaatnummer uit de klok in Rijnsburg Met ingang van 16 juli 2015 wordt het koperplaatnummer ook niet meer getoond op de klokken in Rijnsburg. Volgens FloraHolland speelt dit in op de wens van kwekers en klanten: minder transparantie wie wat op de klok koopt. Het koperplaatnummer wordt dit jaar gefaseerd uit de klokken op de exportlocaties gehaald. Dit is inmiddels gerealiseerd bij de snijbloemenklokken in Aalsmeer en Naaldwijk en de plantenklokken in Naaldwijk. Nu volgen de klokken in Rijnsburg.
■ Agrarische sector krijgt eigen televisiekanaal De agrarische sector krijg vanaf dit najaar een eigen televisiekanaal: Farm & Food TVChannel. Vanaf september zijn onder meer nieuws- en actualiteitsprogramma’s, debatten en portretten van boeren en tuinders te zien. Het kanaal wil bijdragen aan het vergroten van het maatschappelijk draagvlak van de sector. Vakblad voor de Bloemisterij 30/31 (2015)
Nieuwskort2.indd 7
Per 3 augustus is de duurzame meermalige plantentray Floratino ook in de fustdepots van de locaties Eelde en Rijnsburg van FloraHolland beschikbaar. Floratino is een meermalige trayserie voor pot- en tuinplanten.
■ NVM: herbestemmen plattelandswoning blijft lastig Veel agrarische bedrijven staan langdurig leeg, ziet de makelaarsorganisatie NVM. De agrarische bestemming belemmert dat ze mogen worden ingezet voor nieuwe activiteiten in het landelijk gebied. In de praktijk blijkt dat herbestemming daardoor een lastig proces is.
■
Genanjer in Europese winkel
Florigene ontwikkelde ruim 20 jaar geleden via genetische modificatie een dieppaarse trosanjer. Sinds kort mag deze genanjer binnen de Europese Unie worden verkocht.
■ Vakbondsleden stemmen in met nieuwe cao FloraHolland De meerderheid van de werknemers van FloraHolland die lid zijn van de bonden hebben ingestemd met het onderhandelingsresulaat van de bonden en de veiling over een nieuwe cao. Een nieuwe cao, die loopt van 1 juli 2015 tot met 30 juni 2017, is derhalve een feit.
Vandaag starten we met de installatie van een duurzame 180 kW #solar installatie bij @TerLaakOrchids in Wateringen!
Dagelijks nieuws! @Nieuws_bericht Chrysantenteler in De Lier: ’Catastrofe als Russische boycot bloemen doorgaat’: De Lier-Chrysantenteler J&A...
Holland Strelitzia @RolandDuyv Bloemen houden van mensen en hebben niets met politiek te maken.
wouter veefkind @wouterveefkind Bloemenexport te afhankelijk van Rusland, vooral afzet Polen, VK en Zwitserland verbeteren.
Kiepflower @Kiepflower Daling euro stimuleert bloemenexport. #FD Aantrekkelijk succes maar strategie dient zich te richten op duurzame afzet
Fred Wever@WeverFred @KeesvE @LucasVos_FH @awestendorp @FloraHolland Zorg dat de veiling van de KWEKERS blijft. Niet samen oor laten hangen naar de handel.
Discussie op LinkedIn Sierteeltsector bekent terecht kleur met deelname aan Gay Pride Op 1 augustus 2015 vindt de 20e editie van de Amsterdam Gay Pride plaats. De Nederlandse sierteelt heeft de handen ineengeslagen om de parade op te fleuren en kleur aan te brengen door mee te doen met een opvallende bloemenboot onder de noemer ’Share your love with flowers’. Het gaat de sector er niet alleen om de Gay Pride als platform voor de promotie van de sierteelt te gebruiken, maar ook een ’statement’ te maken dat de gehele sierteeltsector de gay-community een warm hart toedraagt. Wat vindt u?
7
22-07-15 15:23
Foto: Peter van Leth
Met neventak ook marktkans inschatten
Verbreding van agrarische productieactiviteiten, ook wel multifunctionele landbouw genoemd, vraagt om een professionele benadering. „Een neventak begint vaak vanuit idealisme, maar vraagt steeds meer realisme”, zegt Henk Raaijmakers, voorzitter van de LTO-vakgroep bomen en vaste planten. Peter van Leth pvanleth@hortipoint.nl
Bescheiden rol tot dusver in bloemisterij De multifunctionele landbouw in Nederland is een van de sterkst groeiende sectoren. De omzet van agrarische bedrijven met nevenactiviteiten (land- en tuinbouw) in de periode 2007-2013 is met ruim 60% gegroeid tot bijna € 500 miljoen. Dit heeft alles te maken met de voortgaande professionalisering die binnen de sector gaande is. Ondanks de economische crisis wisten weinig andere sectoren in de Nederlandse economie, en zeker niet in de reguliere agrarische sectoren, in de periode 2007-2013
8
TweedetakOpener.indd 8
zulke groeicijfers te halen. De omzet per nevenactiviteit in de land- en tuinbouw laat grote verschillen zien. Recreatie levert het meeste (€ 151 miljoen) op, gevolgd door huisverkoop (€ 142 miljoen). Daarna volgen zorglandbouw (€ 95 miljoen) en natuurbeheer (€ 75 miljoen). Kinderopvang (€ 26 miljoen) en educatie (€ 2 miljoen) brengen het minste op. In de bloemisterij zijn veel minder bedrijven met een tweede tak in vergelijking met sommige landbouwsectoren, maar ook hier
worden groeicijfers gerealiseerd van boven de 50%. Alleen liggen de accenten net iets anders. 12% van de bedrijven pakt andere activiteiten op zoals zorg, kinderopvang, tuinbouweducatie, streekproducten, natuurbeheer en/of recreatie (zie tabel). De nevenactiviteiten zorgen niet alleen voor omzetverhoging. Ondernemers dragen ook bij aan de lokale economie en samenleving en spelen in op veranderingen in hun omgeving. Ook is de verbinding boer-burger een intrinsiek onderdeel van de bedrijfsvoering.
Vakblad voor de Bloemisterij 30/31 (2015)
22-07-15 10:04
n
Telers met een tweede tak Sierteeltbedrijven met neventakken, zoals zorgkwekerijen, nemen nog steeds in aantal toe en professionaliseren.
M
et de schaalvergroting van primaire productiebedrijven zoeken de kleinschaligere bedrijven de verbreding op in de breedste zin van het woord. Sommigen starten met huisverkoop en creëren daarmee toegevoegde waarde. Anderen gaan een grotere diversiteit aan (zomer)bloemen aanhouden en stellen daarmee eigen boeketten samen. Zorg of recreatie combineren met het telen van bloemen en planten is ook een keuze. Of tijd vrij maken om als zelfstandige zonder personeel (zzp’er) aan de slag te gaan met agrarisch georiënteerde werkzaamheden. Daarnaast zijn er ondernemers die hun passie weten om te zetten naar een nevenactiveit naast hun kwekerij. Aan het woord is Henk Raaijmakers, voorzitter van de LTO-vakgroep bomen en vaste planten en zelf ondernemer op een multifunctioneel sierteeltbedrijf. „Kleinschaligere bedrijven stappen vaak over op verbreding van bedrijfsactiviteiten omdat ze kostprijstechnisch buiten de boot dreigen te vallen. Of op een andere manier, bijvoorbeeld doordat veilingprocessen zich steeds meer in het westen van het land concentreren. Kwekers elders in het land kiezen dan soms voor een andere koers. Ze zijn veelal lokaal georiënteerd en hechten grote waarde aan maatschappelijke betrokkenheid.”
Zelfde groeicijfers Het zijn volgens Raaijmakers vaak de middelgrote bedrijven of net daaronder die starten met nevenactiviteiten. Een trend die ontstaan is in landbouw, maar het afgelopen decennium ook sterk gegroeid is in de tuinbouw. Gemiddelde groeicijfers van de multifunctionele landbouw van meer dan 50% in de afgelopen jaren worden ook gerealiseerd in tuinbouwsectoren. Raaijmakers geeft toe dat het voor telers met buitenteelten met eventueel ondersteunend glas makkelijker is om aan verbreding te gaan doen dan voor glastuinders. Niet alleen constateert de LTO-bestuurder dat de multifunctionele tuinbouw groeit maar ook dat die verdergaand professionaliseert. Er is meer aandacht voor de juiste vergunningen, veiligheidsaspecten en begeleiding bij zorg.
In dit nummer leest u de verhalen van telers met uiteenlopende nevenactiviteiten als ijsverkoop, een bloemenwinkel, een zorgkwekerij, het organiseren van evenementen, een restaurant en een camping.
Deze professionalisering komt ook tot uiting in organisaties als de LTO-vakgroep multifunctionele landbouw of een keurmerk als ’kwaliteitswaarborg zorgboerderijen’. Raaijmakers beweert dat het bij agrariërs met met een tweede tak zeker niet ’ieder voor zich’ is. „De saamhorigheid is groter dan onder agrariërs zonder neventak. Ook wel logisch, ze zitten niet zo gauw in elkaars vaarwater, terwijl de raakvlakken groot zijn.” Binnen LTO-verband komen ondernemersgroepen van tien tot twaalf man met totaal verschillende nevenactiviteiten zo’n vijf tot zes keer per jaar vaak bij elkaar, vaak op het bedrijf van een van de deelnemers. „Gesproken wordt in toenemende mate over de marktkansen van verbredingsactiviteiten. Daarbij zijn dezelfde vragen aan de orde die ook gangbare siertelers bezighouden: hoe zet ik mijn product goed in de markt, hoe benader ik de markt en vooral: wat is mijn markt?”, stelt Raaijmakers. „Het is een wisselwerking wat tuinders met neventakken kunnen leren van landbouwcollega’s, en andersom. Wel is het zo dat verbreding in de dierhouderij het snelst doorontwikkelt en professionaliseert in vergelijking met andere agrarisch sectoren.”
Naast idealisme, ook realisme Om succesvol een tweede tak te starten moet de ondernemer er wel de persoon naar zijn, oordeelt Raaijmakers: „Enthousiasme en idealisme zijn mooi, maar realisme is net zo belangrijk. Een ondernemer moet overtuigd zijn van zijn eigen kunnen en marktkansen. Alhoewel, er zijn ook voorbeelden genoeg van ondernemers die tegen de stroom in zijn gegaan en nu een florerende neventak hebben.” Hij adviseert een weldoordacht businessplan op te stellen en daarin trends te verwerken die op de langere termijn gaan spelen. Verder wijst hij op de keerzijde van het starten van een tweede tak. „Een zorgpunt is dat verbreding regelmatig leidt tot het minder levensvatbaar worden van het bedrijf. Verbreding gaat immers vaak gepaard met kleinschaligheid waarbij continuïteit niet altijd is gewaarborgd. Dat is zonde, maar wel een gegeven”, redeneert Raaijmakers. n
Tabel. Aantal bedrijven met bloemkwekerijgewassen onder glas, totaal en met nevenactiviteiten (2013). Standaard opbrengst Aantal Aantal bedrijven Agro- Verwerken van Verkoop Zorg- Agrarisch Aqua- Loon- Stalling Tuinbouw- Agrarische bedrijven met verbreding toerisme landbouwproducten aan huis kwekerij natuurbeheer cultuur werk goederen educatie kinderopvang € 3.000 tot € 25.000 26 4 1 1 2 1 € 25.000 tot € 100.000 212 35 2 4 16 7 11 2 € 100.000 tot € 500.000 954 145 18 11 68 4 4 20 7 3 3 € 500.000 en meer 1.418 122 6 11 38 4 4 1 7 8 1 2 Totaal 2.610 306 27 27 124 15 8 1 39 17 4 5 Bron: Centraal Bureau voor de Statistiek
Vakblad voor de Bloemisterij 30/31 (2015)
TweedetakOpener.indd 9
9
22-07-15 10:04
Rob de Schepper:
Foto: Joef Sleegers
’Iedereen is blij met een ijsje’
10
Tweedetak Rob de Schepper ijs.indd 10
Vakblad voor de Bloemisterij 30/31 (2015)
22-07-15 10:04
Rob van den Ende teelt pioenrozen in Delfgauw. Tien weken per jaar heeft hij het oerend druk met de oogst. De rest van het jaar heeft hij veel tijd over voor zijn neventak: de verkoop van ijs. Daar ligt eigenlijk zijn hart, bij het contact maken met mensen. Joef Sleegers jsleegers@hortipoint.nl
O
p een schoolplein in Den Haag klinkt het gejoel nog harder dan normaal als Rob van den Ende met zijn ijsbrommer door de poort komt. Met een paar ferme commando’s lukt het de leerkrachten om de kinderen in een lange rij op te stellen. In een rap tempo worden de bolletjes geschept: vanille, aardbei of chocola. Anderhalf uur later en vijfhonderd ijsjes verder heeft Van den Ende een grote blaar op zijn vinger. Hij heeft zijn bijnaam ’Rob de Schepper’ waargemaakt. ’s Zomers krijgt pioenenteler Van den Ende meer van dit soort opdrachten, hoofdzakelijk voor scholen, bruiloften, feesten en partijen. „Ik word er niet rijk van, maar maar ik vind het leuk om mensen blij te maken. Iedereen is blij met een ijsje. Ik word altijd lachend ontvangen.”
Verzameling oude brommers Tot 2008 teelde Van den Ende chrysanten in het glastuinbouwgebied Sion in Rijswijk, in een kas van 1,1 ha die hij in 1998 had laten bouwen. Tot de gemeente besloot dat de glastuinbouw plaats moest maken voor woningen. Van den Ende kon zijn bedrijf goed verkopen en ging op zoek naar iets nieuws. Hij kocht een bestaande kas van 1,5 ha in Delfgauw, waar hij pioenrozen ging telen. Met die teelt houdt hij tijd over voor andere activiteiten. „Als hobby verzamelde ik oude brommers. Zündapp, Kreidler, Puch, vanalles. Daarvoor struinde ik regelmatig internet af. Op een gegeven moment kwam ik daar een ijsbrommer tegen. Die heb ik niet gekocht, maar hij heeft me wel aan het denken gezet. Toen ik daarna een keer door het Westland reed en al die werknemers buiten zag zitten, dacht ik: als ik nou eens een ijskar had...” Een tijdje later zag hij weer een ijsbrommer op Marktplaats. Die heeft hij gekocht, aanvankelijk voor de brommerverzameling. „IJs verkopen is nog niet zo simpel. Je moet wel goed ijs hebben. De meeste ijssalons wilden geen ijs aan mij verkopen of waren duur.” Ten slotte kwam hij terecht bij ijssalon Florencia in Den Haag. Dat familiebedrijf maakt al 80 jaar ambachtelijk ijs en wilde dat ook voor hem doen. „Met de ijsbrommer ben ik zomaar een eindje gaan rijden, en gestopt bij de kinderboerderij in Rijswijk. De mensen kwamen achtereen ijs halen. Dat vond ik zo leuk, dat ik ermee ben doorgegaan.” Een jaar later heeft hij de ijsbrommer opgeknapt en beplakt met zijn bijnaam: De Schepper. „Die naam heeft meerdere betekenissen. Ik schep ijs, maar ik doe ook grondwerkzaamheden waarbij nogal eens de schep wordt gehanteerd.” Vakblad voor de Bloemisterij 30/31 (2015)
Tweedetak Rob de Schepper ijs.indd 11
Contact is het leukste Behalve zijn ijsbrommer heeft hij inmiddels ook een grote elektrokar, een rijdende ijskraam. In het weekend staat hij daarmee bij een natuurgebied. „Ik spreek dan veel mensen die een praatje blijven maken. Ze hebben allemaal hun eigen verhaal. Dat is het leuke van dit werk.” Zo merkt hij ook dat de crisis langzaam voorbij trekt. In 2008 kocht iedereen twee of drie bolletjes. Een paar jaar later was dat er nog maar één. Nu gaat het weer naar twee bolletjes. Naast de pioenen en het ijs heeft Van den Ende promotiewerk voor de tuinbouw gedaan, zoals op beurzen gesprekken voeren met consumenten. Contact maken met mensen, daar ligt eigenlijk zijn hart. „Het snijden van bloemen is leuk werk, maar het is niet iets wat ik mijn hele leven wil doen. Ik had 11.000 m2 chrysant; ik had ook een splinternieuw chrysantenbedrijf kunnen kopen. Maar dan had het veel groter moeten zijn. Om me heen zag ik collega’s die groter werden en met uitzendbureaus gingen werken. Dat is niks voor mij. Ik wil contact hebben met mijn medewerkers. Dat kan alleen als je bedrijf niet te groot is.” Nu runt Van den Ende het bedrijf in zijn eentje. Alleen tijdens de oogst huurt hij extra personeel in. En het contact? Dat haalt hij uit zijn andere werkzaamheden. n
Bedrijfsgegevens Bedrijfsnaam Rob de Schepper Woonplaats Delfgauw Teelt pioenrozen Oppervlakte 1 ha
11
22-07-15 12:47
Antonio Vicente reist de bloemenwereld rond:
’Bloemen en planten zijn voed se De Spaanse bloemist Antonio Vicente verkocht huis een haard en reist met een budget van 40 euro per dag in 400 dagen de wereld rond. Hij maakt een serie documentaires over de beleving van bloemen en planten in verschillende landen op vijf continenten. Vorige week was hij in Nederland. „Ik wil dat mensen in de wereld de sierteelt meer gaan waarderen.” Arie-Frans Middelburg afmiddelburg@hortipoint.nl
M
naar kansen. Proberen door bijvoorbeeld promotie meer te verkopen. In Spanje is er een andere mentaliteit. Spanjaarden zijn minder ondernemend. Ze zeggen niet tegen me: wat een leuk project. Het is iets nieuws. Het is ambitieus. vragen niet: kan ik je helpen?”
Crisis in Spanje Vicente (41) ondervond de Spaanse crisis aan den lijve. Sinds zijn 17e had hij een bloemenwinkel van 120 m2 in Castella nabij Alicante. Zat naar eigen zeggen tussen de exclusieve topbloemist en de ’normale’ bloemist in. Zag iedere opdracht als een
uitdaging en verdiende aan kleine en grote evenementen. Sinds de crisis werd dat allengs moeilijker. De aankoop van bloemen en planten voor eigen gebruik en door bedrijven verdween; Spanjaarden zien sierteeltproducten steeds meer als luxeartikel en Vicente zag zich gedwongen zijn enige werknemer te ontslaan. Veel bloemisten sloten hun deuren. „Ik merk heel sterk dat mensen bloemen te duur vinden. Mensen zien het als een Ferrari terwijl ze het ook met een goedkopere auto zouden kunnen doen.” Op een dag besloot hij zijn droom na te jagen, zijn huis en winkel te verkopen en op reis te gaan, 400 dagen lang op alle vijf de continenten. „Bloemen en planten zijn mijn
Foto: Antonio Vicente
ensen in Spanje zeggen dat ik gek ben”, zegt Antonio Vicente aan het „ eind van het interview op de redactie van het Vakblad in Leiden. Hij doelt niet op zijn familie maar op zijn vrienden en collega’s in Spanje. Gek omdat hij zijn hebben en houden heeft verkocht om de wereld rond te reizen. Het typeert volgens de bloemist de instelling van Spanjaarden op dit moment. Gedurende de dagen in Nederland ervoer hij dat de telers hier een andere instelling hebben. Hij realiseert zich dat het economisch ook in Nederland niet makkelijk is, maar zegt: „Kwekers hier zijn niet negatief, ze kijken vanuit de positieve kant en zoeken
Antonio Vicente (links) op bezoek bij Sonneveld Hydrangea. De zware kwaliteit snijhortensia komt hij in Spanje nauwelijks tegen.
12
antoniovicente.indd 12
Vakblad voor de Bloemisterij 30/31 (2015)
21-07-15 16:46
Column Feico Smit f.smit@royalvanzanten.com
ed sel voor onze ziel’ passie. Ze betekenen emotie voor mij. Ik ben altijd benieuwd geweest hoe de beleving van bloemen en planten in andere landen is.” Vicente wil de beleving van bloemen en planten in de hele wereld laten zien en daarom filmt hij zijn belevenissen. Zo deelde hij op zijn eerste bestemming, het Belgische Brussel, met bloemsierkunstenaar Tomas De Bruyne rozen uit aan mensen op straat en legde hij met de camera vast hoe mensen reageerden, hoe hun gelaatsuitdrukking veranderde dankzij de roos. Bovendien maakte hij een reportage bij een Belgische bloemist. Behalve beleving van consumenten wil hij ook de wereld achter de bloemen en planten blootleggen. Welke inspanningen worden verricht alvorens ze bij de consument op tafel staan? Vorige week deed Vicente daarom Nederland aan. Hij bezocht de veiling, exporteur Hilverda de Boer, veredelaar Florist Holland en kwekerijen als Beyond Chrysant, Holstein Flowers, Kwekerij De Landscheiding, Lisianthuskwekerij Gebr. van der Lugt, Sonneveld Hydrangea, Ichtus Flowers en Fransen Rozes en Kwekerij Celine. Overal filmde hij; de beelden gebruikt hij om een serie documentaires te maken die hij bij terugkomst in Spanje zal maken en over de hele wereld probeert te verkopen . „Ik vind dat het belang van bloemen en planten door mensen in het algemeen onderschat wordt. Ik wil laten zien dat er heel veel achter zit.” Hij maakt een vergelijking met voedsel. „Voedsel is essentieel voor onze maag. Bloemen en planten zijn het voedsel voor onze ziel, dat vind ik net zo belangrijk. Ik wil dat mensen de sierteelt meer gaan waarderen.”
Onder de indruk Vorige week in Nederland - ’het centrale punt van de bloemenwereld’ - was Vicente enorm onder de indruk. Hij was er eerder geweest, maar zag niet zo veel als deze keer. „Het was heel interessant en indrukwekkend. Het is alleen jammer dat niet iedereen kan zien wat er allemaal achter bloemen en planten zit. Hoe ze gemaakt worden.” Bij de kwekers was hij onder de indruk dat ze zo efficiënt mogelijk proberen te werken. „Water wordt hergebruikt en er wordt zeer zuinig met energie omgesprongen. Alles wordt zeer goed benut, er wordt bijna niets weggegooid.” Vakblad voor de Bloemisterij 30/31 (2015)
antoniovicente.indd 13
Vicente roemt ook de mentaliteit van de Nederlandse kwekers. Hun openheid. „Ze kennen me niet, ik ben geen klant van ze en toch gingen alle deuren open. Ze willen me helpen en hun verhaal vertellen. In Spanje zou dat anders gaan. Als je daar geen klant bent van de kwekers dan blijven de deuren dicht.” Wat hem het meest opviel was de kwaliteit van de bloemen die hij aanschouwde. „Uitzonderlijk”, zegt Vicente erover. Het is kwaliteit die maar mondjesmaat naar Spanje wordt geëxporteerd. „Spaanse bloemisten zijn afhankelijk van wat de Spaanse groothandel koopt. Een snijhortensia met een lengte van 80 cm en een bloem met een grote diameter wordt bijvoorbeeld alleen op bestelling gekocht voor bijvoorbeeld een grote bruiloft. Meestal gaat de superkwaliteit niet naar Spanje.” Wat de sierteeltketen betreft viel het Vicente op dat die zeer gestructureerd en georganiseerd in elkaar zit. Iedereen bij de veiling en exporteurs weet welke stappen ze moeten zetten. „In Spanje is dat anders. Iedereen probeert elkaar voorbij te rennen en dan ontstaan er problemen.”
Denemarken, Estland.. In Nederland en België had Vicente hulp van De Bruyne en Pau Castells van Hilverda de Boer. Via De Bruyne deed hij contacten op in Moskou en Bali, maar verder is er niets meer gepland. Vicente komt nu in het avontuur terecht zoals hij dat noemt. De reis leidt gaat naar Denemarken en dan volgen Estland, Noorwegen, Rusland, Mongolië, China, Hongkong, Japan, India, Birma, Laos, Vietnam, Thailand, Maleisië, Indonesië, Australië, Nieuw-Zeeland, Chili, Argentinië, Bolivia, Brazilië, Mexico, Cuba, Verenigde Staten, Canada, Zuid-Afrika en Tanzania. De belevenissen zijn te volgen op Twitter (@floradventure, Facebook (Floral Adventure) en op de website van Antonio Vicente (floraladventure.com). Bij terugkomst in Spanje maakt Vicente de film. Hij krijgt daarbij hulp van een filmmaker die hem voor de reis een spoedcursus filmen gaf. Wat hij gaat doen als hij thuis is in Spanje en de film af is? „Ik weet niet of ik dan weer in Spanje ga wonen en ik weet ook niet wat ik ga doen. Maar ik hoop dat de reis mij kansen geeft om aan het werk te komen.” <
Oeganda
Geinig Ik heb misschien al vaker verteld dat de beste smoezen en verhalen uit Afrika komen. Ik zal er nog een paar goede uit de doeken doen zodat u, terwijl u lekker in uw luie stoel nog net voordat de braadworst de barbecue op gaat, nog even kunt meegenieten. Onlangs moest ik voor ons bedrijf wat nieuwe T-shirts, briefpapier en dergelijke kopen. Ik besloot bij een nieuwe leverancier langs te gaan die me was aanbevolen. Bij binnenkomst lag de secretaresse met haar hoofd op het bureau te slapen. Ik maakte meteen rechtsomkeert omdat ik eigenlijk geen zaken wil doen met een bedrijf waar men bij binnenkomst ligt te maffen. Omdat ik toch nog wat wilde weten over prijzen besloot ik drie dagen later nog even te bellen. ’Good afternoon, Smit is my name, can I talk to sales?’, hopende op een snelle verbinding met de afdeling verkoop. Het antwoord was: ’We do not have anyone with that name’. Pas had ik een vergadering met een Oegandees. We zouden starten om 11.00 uur in de ochtend. Om 11.15 uur bel ik de beste man toch maar even of hij nog wel komt. ’I am on my way’, krijg ik te horen. Na 30 minuten nog maar eens bellen want tijd is tijd en de baas zijn centen zijn ook niet van blik. ’I am on my way’ krijg ik weer te horen. Als ik vraag waar hij dan is, krijg ik doodleuk het antwoord dat hij nog 200 km te gaan heeft. Over tijdsbesef gesproken. Onze monteur moest wat ophalen in de stad voor een spoedreparatie. De beste man komt maar niet terug en ik besluit hem te bellen. ’Where are you, because it is getting late.’ Als antwoord krijg ik: ’There is a lot of traffic in front of me.’ Met andere woorden: hij staat weer eens muurvast in Kampala. Mensen zijn hier ook nooit wat kwijt. Op het kantoor van de belastingdienst is het zo’n enorme bende dat je denkt dat de papierbak en afvalverwerker nog nooit zijn langsgeweest. Als je dan iets vraagt in de trant van ’have you lost my papers?’ krijg je de wind van voren: ’It is not lost, but we misplaced it.’ Eigenlijk zou iedere Afrikaan advocaat of dominee moeten worden. Ze kunnen het prachtig verwoorden, geloven in zichzelf en vertrouwen op God dat alles goed komt. Feico Smit, algemeen directeur Royal van Zanten Oeganda
13
21-07-15 16:46
Kruimeltrend is niet te stoppen
Versnipperde daghandel vereist flexibiliteit Bakkie-bakkie, blikkie-blikkie. Het is aan de orde van de dag in de daghandel. Voor de kweker is het een hele kluif geworden om de interne organisatie daar op af te stemmen en de logistieke kosten in de hand te houden. Met inventieve oplossingen lukt dat vaak net. Astrid Zoumpoulis-Verbraeken bloemisterij@hortipoint.nl
D
e crisis en de 24-uurs economie hebben ertoe geleid dat de daghandel sterk is versnipperd. ’Vaker, vlugger, verser’ is nu het motto. De kweker houdt de voorraden aan, levert bijna op afroep en heeft per klant nog eens een arsenaal aan stickers, hoezen en potten te verwerken. Gevolg: meer handling, meer risico, meer kosten. „Het is er langzaam maar zeker ingeslopen en als kweker ga je mee in die flow. Steeds een stapje verder. Maar we zitten nu wel tegen het plafond. Veel meer dan dit kunnen we niet doen,” zegt Leo van Holstein van Holstein Flowers in De Lier. Deze gerberakweker heeft een stagiaire alle mogelijkheden laten uitzoeken om de daghandel werkbaar en kostenefficiënt te houden. „We hebben de order-pikorde in de schuur ingekort, de verwerkingsmachines in logische lijnen opgesteld en waar we voorheen schematisch plukten in de kas, doen we dat nu op basis van orders. Ook zijn we meer met parttimers gaan werken. De grootste spanning zit in de ochtenduren, dan krioelt het hier van de activiteit, maar er is geen dagtaak voor iedereen.”
Bos-lijn voor snelle orders Ook Fedor van Veen van Together2Grow uit Schipluiden heeft maatregelen genomen om de daghandel van zijn alstroemeria’s te kunnen bolwerken. Van Veen: „We hebben één persoon aangesteld die na het inventariseren van de bestellingen voor de daghandel apart bij-oogst als dat nodig is, zodat het oogstschema niet in de war komt en er geen vertraging optreedt. We hebben een boslijn aangeschaft, hierdoor kunnen we snel schakelen voor de snelle orders.
14
Bakkiebakkie.indd 14
Together2Grow bestaat uit twee bedrijven. In het centrale ordersysteem komen alle bestellingen uit Floramondo, LogiPlaza en excel-lijsten op een vast tijdstip binnen, waardoor iedereen meteen aan het werk kan. Verder zet Van Veen – naast de twee vaste transporten per dag – vrijwel iedere dag de Bloementaxi van Hoekhuis Bloemgroep in voor bestellingen van minder dan één kar en voor noodgevallen. „Zo kunnen we al aan vrijwel alle wensen voldoen. De hele kleine lastminutebestellingen doe je natuurlijk niet voor eendagsvliegen, maar alleen voor vaste klanten.” Volgens Van Veen is de vergaande service richting de handel niet iets wat op zal houden als de economie weer aantrekt. „Het is de tijdsgeest, de 24-uurs economie. Dat blijft zo.”
Uit voorraad leveren Voor Tobias Bromelias in Almere is de daghandel heel belangrijk. Het werd de afgelopen jaren steeds lastiger om aan de versnipperde vraag te kunnen voldoen. Medewerker Suzanne Ottenhof bij het bedrijf: „Vooral op maandag, dinsdag en vrijdag lag er een enorme druk op de kwekerij en de logistiek, met name in de ochtenduren. De transportkosten liepen hoog op. We hebben om die reden gekozen voor samenwerking met de Bromelia Specialist. Zij regelen de verkoop en houden centraal de voorraden aan. Exporteurs kunnen daaruit zo klein bestellen als ze willen. Veel bakkies van meerdere kwekers en meerdere klanten geven toch vaak weer volle wagens.” Ottenhof legt uit dat ze nu dagelijks horen wat hun voorraad is en of aanvulling nodig is. De kwekerij laat dan twee keer per
dag een transporteur naar De Kwakel rijden. „Het heeft veel rust gebracht, we kunnen een uitgebreid assortiment blijven aanbieden en we hoeven klanten nooit meer teleur te stellen.”
Kleine orders zijn een dienst Kwekers rekenen de extra kosten van kleinschalig leveren niet altijd door. Commerdieel directeur Johan van Barneveldt van Bunnik Plants in Bleiswijk: „Veel doen voor weinig houd je niet eeuwig vol. Je geeft daarmee ook de verkeerde signalen af naar de klant. Bovendien: je eigen jaarrekening liegt uiteindelijk niet. Kleine orders moet je zien als een dienst en voor diensten betaal je. Voor alles is een berekening te maken en dat proberen we dan ook zo veel mogelijk te doen.” Om het voorraadrisico te beperken, zet het Bunnik Plants de laatste tijd minder planten op voor de daghandel. Om niet mis te grijpen, leggen exporteurs daardoor eerder bestellingen vast. „Grote aantallen aanhouden met onzekere afzet is voor niemand goed. Als het weer ineens omslaat en je blijft met grote voorraden zitten, slacht de klok je af en niemand is gebaat bij lage prijzen. De meeste klanten snappen dat”, zegt Van Barneveldt. Met het interne verandertraject B-Leaf heeft Bunnik Plants de afgelopen tijd de logistiek aangescherpt en de processen geautomatiseerd en geoptimaliseerd. Vanwege de groei van het bedrijf op verschillende locaties, maar ook door de versnippering van de daghandel. Het bedrijf heeft ingezet op 100% digitale orders om tijd te winnen in het bestellingproces, de verwerkingsprocessen efficiënter gemaakt en de artikelplanVakblad voor de Bloemisterij 30/31 (2015)
21-07-15 16:46
Foto: Gerdien de Nooy
Bloemenkwekers, zoals Together2Grow, zetten regelmatig een speciale boementaxi in om kleine lastminute bestellingen af te leveren bij de handel.
ning geoptimaliseerd. Ze houden drie vaste levermomenten aan voor onze klanten.
Starre tijdsgrenzen ’Bakkie-bakkie’-handel is meer regel dan uitzondering voor kwekerij Oriëntal Growers in Bleiswijk. Hoe exclusiever het product, hoe kleinschaliger de vraag. Kweker Teunis-Jan Klein: „Vooral in de ochtenduren slibt het dicht met kruimelbestellinkjes en uitzonderingen. De logistieke kosten nemen gevaarlijk toe. Alles moet binnen de door de exporteur gedefinieerde tijdsloten geleverd worden, en daar valt niet aan te tornen. Met die starre tijdsgrenzen krijg je vaak de kans niet om naar andere oplossingen te zoeken, zoals het combineren van vrachten met je buurman of een andere exporteur. Dus stuur je een half lege auto weg. En dan kan het voorkomen, dat zo’n snel geleverde partij uit een halflege wagen nog eens 12 uur bij de exporteur staat.” ’Vaak, vlug en vers’ drijft de kosten op en is ook nog eens slecht voor het milieu en de belasting van het wegennet, vindt Klein. Ook geeft hij aan dat de bedrijfskosten enorm zijn gestegen door de versnippering van de daghandel. „Wij rijden met eigen wagens. Een keer extra rijden per dag, geeft gauw 25% meer bedrijfsactiviteiten en kosten. Elke zes maanden maken we de rekensom of het voordeliger is om zelf het transport te doen of dat uit handen te Vakblad voor de Bloemisterij 30/31 (2015)
Bakkiebakkie.indd 15
geven. Tot nu toe zijn we met eigen wagens nog steeds voordeliger uit, vooral omdat we ook veel klokaanvoer hebben.” De ’kruimel-trend’ is moeilijk te stoppen. Vooral als de klant niet meewerkt. Klein heeft de indruk dat exporteurs hun klanten onvoldoende opvoeden in wat wel en niet kan. „Ze zeggen overal ’ja’ op, zonder een ’maar’ op te voeren. Zoals: ’ja, dat kan ik regelen, maar geef me wat meer tijd om het bij je af te leveren’. Volgens mij hebben eindklanten daar best begrip voor.” Exporteurs zouden volgens de kweker ook zelf meer ruimte kunnen zoeken om te bufferen of te combineren. „Misschien zou de veiling zelfs wat fijnmaziger kunnen distribueren, om tijd te winnen. We zouden veel meer in gesprek moeten gaan om samen oplossingen te vinden. Om de foutmarges uit de digitale orders te halen zodat we niet voor niks heen en weer rijden, om valse tijdsmarges uit de processen te poetsen.”
Out-of-the-box handelen Om sneller en in kleinere hoeveelheden te kunnen leveren, ontstaan er steeds meer out-of-the-box oplossingen. Zo zijn er kwekers die een box of koelcel huren op de veiling om daar snel producten uit te kunnen leveren. Kwekers laten bloemen verwerken door Flower Handling Services op de veiling om dicht op de vraag te zitten, plantenkwekers zetten hun handel neer in
consignatie om ritten uit te sparen. Ook het gebruik van de Bloementaxi neemt toe. De Bloementaxi, van Hoekhuis Bloemgroep, is gevestigd op FloraHolland en heeft acht bussen die zo’n honderd ritten per dag maken, vooral voor snijbloemen. Grote en kleine bedrijven maken er gebruik van. William Heijl van Bloemgroep: „Bloemenkwekers doen meer rechtstreeks zaken in de daghandel. Grote aantallen zijn geen probleem, maar het stokt op de fijndistributie. De tijdsdruk is groot en het transport vaak log. Daar is de Bloementaxi een oplossing voor. De meeste opdrachten komen voor acht uur binnen en we garanderen op tijd bij de klant zijn.” De Bloementaxi rekent per regio een vast stop-tarief en per eenheid een collie-tarief. Voor andere afleverlocaties dan de veiling in Naaldwijk, kan de taxi de partijen bij de transporteur afleveren. <
In het kort De daghandel is door de crisis en de 24-uurs economie versnipperd. n Telers nemen maatregelen om hun logistieke organisatie op de daghandel af te stemmen. n De logistieke kosten zijn door deze versnippering sterk toegenomen bij kwekers. Er rijden meer vrachtwagens tussen kwekerij en exporteur. n
15
21-07-15 16:46
Jan en Anneke de Snaijer
Foto’s: Gerdien de Nooy en Quincy von Bannisseht
’Zij weet mij precies te vertellen wat er in
16
Tweede Tak Tuincentrum.indd 16
Vakblad voor de Bloemisterij 30/31 (2015)
22-07-15 10:04
er in de winkel goed loopt’ Jan de Snaijer runt samen met zijn zus Anneke een bijzonder bedrijf in Rockanje. Hij teelt pioenen, perkgoed en kerststerren. Zij zwaait de scepter over een bloemenwinkel in het voorste deel van de kas. Kwekerij en winkel zijn perfect op elkaar ingespeeld. Quincy von Bannisseht qvb@hortipoint.nl
I
n 1973 probeerde hij het gewoon. De vader van Jan en Anneke de Snaijer uit Rockanje, zette een kruiwagen aan de weg, overladen met kleurrijke lelies, chrysanten en pioenrozen, een partij die hij – vanwege de overdaad aan verschillende kleuren – nooit op de veiling had kwijtgekund. Tegen de middag kwamen er mensen het erf op die hem erop attendeerden dat het geldbakje in de kruiwagen vol zat. Jan vertelt het verhaal graag. Het is een dierbare herinnering aan zijn vader die in 2013 is overleden. Samen met zijn zus runt Jan De Oude Proeftuin, een combinatie van kwekerij en bloemenwinkel, op een perceel dat vóór de Tweede Wereldoorlog nog als proeftuin was ingericht om de tuinders op Voorne de fijne kneepjes van het vak bij te brengen (vandaar de naam). In 1996 nam Jan het bedrijf van zijn vader over, drie jaar later trad Anneke tot de firma toe. Zijn vaders passie, het telen van witte pioenen, kreeg Jan met de paplepel ingegoten. „Het mooie aan zo’n pioen is dat die bloem als een klein, gesloten knopje begint. Maar als die knop eenmaal opengaat, wordt het een enorme bloem met een overweldigende geur. Bovendien zijn pioenen slechts kort verkrijgbaar in het jaar en kun je nooit exact zeggen op wat voor datum je ze hebt”, aldus Jan op bevlogen toon.
Paard en wagen Vanaf het begin heeft Anneke ervoor gekozen de bloemenwinkel onder haar hoede te nemen. Samen met een parttimemedewerkster en haar moeder Sieta runt ze de winkel, waarvoor een deel van de kas als verkoopruimte is ingericht. Eigenlijk is het idee voor een bloemenwinkel van Sieta afkomstig. „Zij is de dochter van dé groenteman uit Rozenburg, die een winkel had, maar ook nog met paard en wagen langs de huizen ging om zijn groenten uit te venten”, vertelt Jan. Zijn zus heeft zich inmiddels gespecialiseerd in het maken van grote boeketten, bruids- en rouwwerk. Verder organiseert ze vanuit de bloemenwinkel workshops bloemschikken voor consumenten en staat ze met een stand op lokale fairs. „Mensen uit de wijde omgeving – Brielle, Oostvoorne, Ouddorp, Stellendam tot aan Spijkenisse aan toe – weten ons te vinden, vaak door mond-totmondreclame, maar ook door onze Facebookpagina”, aldus Jan. Vakblad voor de Bloemisterij 30/31 (2015)
Tweede Tak Tuincentrum.indd 17
Bedrijfsgegevens Bedrijfsnaam: De Oude Proeftuin Woonplaats: Rock anje Teelt: pioenrozen, impatiens, lavandula, platycodon en poinsettia Oppervlakte: 1 ha buitenteelt (pioen), 5.400 m 2 k as en 600 m 2 verkoopruimte
Bloemenwinkel en kwekerij hebben zo’n vijfhonderd Facebookvrienden. „We doen soms acties om mensen te trekken. Zo hadden we vorig jaar een prijsvraag waarbij mensen via Facebook konden doorgeven wie er volgens hen een mooie bos pioenen verdiende.”
Advies over sortiment Hoewel Jan en Anneke de taken strak verdeeld hebben – hij de kwekerij, zij de winkel – zijn ze goed op elkaar ingespeeld. Jan voorziet de winkel in het voorjaar van zelfgekweekte verse pioenen en perkplanten. Anneke adviseert hem bij het te kiezen sortiment. „Zij weet mij immers precies te vertellen wat er in de winkel goed loopt en kan me adviseren van welke soorten ik meer of minder aantallen moet kweken”, aldus Jan. Voor de bloemenwinkel volgt Anneke de modetrends op de voet. „Ik lees de VT-Wonen en houd bij wat de trends zijn op het gebied van interieurinrichting met bloemen. Mijn ervaring is dat wij een trend pas oppikken als iets al twee jaar loopt. De grote groep consumenten loopt namelijk achter de trends aan.” De nieuwste trend zijn volgens Anneke zomerse, wat felle kleuren. „Er lijkt een eind aan de recessie te zijn gekomen, huizen worden niet langer met ’veilige’ kleuren ingericht. Zomerse kleuren mogen weer.” Op zijn beurt probeert Jan daarop in te springen. „Zo ben ik voor onze impatiens naar een andere veredelaar gestapt die echte knalkleuren had. We willen met onze nicheproducten namelijk onderscheidend zijn, daarin schuilt onze kracht.” Met zijn kerststerren, waar Jan ooit een FloraHolland-award mee heeft gewonnen, is dat een stuk moeilijker, geeft hij toe. „Het is bijvoorbeeld heel lastig om een witte kerstster te telen. Meestal is de kleur wel goed, maar de kwaliteit niet. Daar ligt dus nog best een uitdaging.” n
17
22-07-15 10:04
Export
Opmerkelijke omslag export op Frankrijk houdt stand De toename van de Nederlandse exportomzet op Frankrijk lijkt na de omslag in 2014 door te zetten. Verschuiving naar het retailsegment en achterblijvende lokale productie stuwen de afzet vanuit Nederland. Een breed assortiment, logistieke service en ICT zijn steunpilaren. Hermen de Graaf bloemisterij@hortipoint.nl
I
n de eerste helft van dit jaar is de exportomzet in bloemen en planten vanuit Nederland gestegen met 3,3% tot € 3,1 miljard. De VGB baseert dit op door Floridata verzamelde exportstatistieken (zie tabel). De exportomzet naar Frankrijk, met een aandeel van bijna 13%
Tabel. Toptien exportlanden bloemen en planten totaal
Jan t/m juni 2015
Juni 2015
Waarde Mutatie
Waarde Mutatie
Duitsland
935.307
-4,4
118.905
3,9
Verenigd Koninkrijk
507.112
18,1
78.255
27,8
Frankrijk
398.018
14,2
65.998
29,1
Italië
141.614
5,6
21.863
20,5
België
127.916
-1,1
20.253
19,3
Polen
107.427
11,5
18.852
44,7
Zwitserland
103.452
3,9
13.302
8,7
Rusland
102.376 -25,4
10.088
-25,9
15.537
23,4
Zweden
90.304
Oostenrijk
1,6
72.828 -18,6
Overig
€ 550.962
Totaal
€ 3.137.316
6.681
-46,9
€ 72.611
21,0
3,3 € 442.345
14,6
8,7
Waarde x duizend euro. Mutaties t.o.v. dezelfde periode in 2014 (in %). Bron: Floridata/bewerking VGB
Exportwaarde van bloemen en planten vanuit Nederland naar Frankrijk vanaf 2000 en eerste 6 maanden van 2015. 800000 700000 600000 500000 400000 300000 200000 100000 0
Exportwaarde x 1.000 euro Waarde x duizend euro. Bron: HBAG/Floridata
18
Export.indd 18
i i i jun jun jun tm tm tm 13 14 15 20 20 20
'’00 ’01 ’02 ’03 ’04 ’05 ’06 ’07 ’08 ’09 ’10 ’11 ’12 ’13 ’14
een van de voornaamste afzetlanden voor Nederland, steeg tot en met juni met 14% tot € 398 miljoen. Bloemen doen het volgens de VGB-analisten met een plus van 17% (tot € 256 miljoen) nog beter dan de pot- en tuinplanten, waarvan de omzet steeg met 10% (tot € 142 miljoen). Na twee jaren met een omzetkrimp leek de daling in Frankrijk ook vorig jaar door te zetten: na het eerste kwartaal lag de exportomzet 3% achter. Daarna begonnen de Fransen meer bloemen en planten uit Nederland af te nemen waardoor uiteindelijk in 2014 een toename werd gerealiseerd van 10% tot het record van € 687 miljoen (zie grafiek).
Omzetrecord Dit omzetrecord bleef onopgemerkt. „De lokale productie is teruggevallen omdat kwekers in Frankrijk minder hebben opgezet. Zij waren onzeker over de afzet”, weet directeur Kees Eveleens van Hortensias France Production in het Franse Angers. „Bovendien mist de Franse sierteelt het organiserend vermogen om aan de grotere vraag via retailers te voldoen. Dat kan wel vanuit Nederland dankzij de beschikbaarheid van een breed assortiment, prima logistiek en het ontwikkelen van concepten.” Ron Bos, directeur van Hilverda De Boer benadrukt de rol van het assortiment voor de positie van Nederland. „Met prijsconcurrentie redden we het niet, wel door een onderscheidend vermogen met een breed en diep assortiment. Daar ligt een belangrijke taak voor de bloemenveilingen.”
Datzelfde vindt hij over ICT (Informatie en Communicatie Technologie). „Daar blijven we in investeren.” Rutger Kraijenoord van Heemskerk Flowers: „Webshops zijn heel belangrijk aan het worden. Wij ontwikkelen steeds nieuwe tools, zodat bloemisten makkelijker en sneller kunnen inkopen en op verkoopbevorderende ideeën worden gebracht.”
Stabiele markt Directeur Wim van der Plas van Van der Plas Flowers & Plants omschrijft Frankrijk eerder als een stabiele markt dan als een groeimarkt. „Vorig jaar wel, maar dit jaar kunnen we onze omzetontwikkeling niet staven met de gegevens van de VGB. Bloemisten vallen af en nieuwe komen er niet bij, dan moet de groei wel in de retail zitten.” Remko Nieuwesteeg van Van Dijk Flora dicht de groei toe aan de inzet van planten als lokkertje om klanten naar discounters te trekken. Daan Jongsma ziet in het retailsegment waar Qualiflor aan levert geen opvallende groei, maar ook geen afname. In de markt voor interieurbeplantingen is er volgens Emerson Lek van Nieuwkoop Europe een lichte toename. „Ook van plantenwanden, maar mega is het niet.” Intensievere samenwerking tussen producenten en handelaren kan de exportpositie van Nederland volgens exporteurs versterken. „De markt verschuift, daar moeten we in meegaan”, licht Nieuwesteeg toe. „Samen ideeën opdoen vergroot de markt”, weet Kraijenoord. <
Vakblad voor de Bloemisterij 30/31 (2015)
22-07-15 10:04
Markt Klok prijsbeelden Groene planten
Snijbloemen 2013
35
2014
2015
130
2015
160
25 20 15
Middenprijs in centen
120 Middenprijs in centen
Middenprijs in centen
2014
2013
2014
2015
150
30
10
2013
Bloeiende planten
110 100
140 130 120 110 100
90
19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 week
De middenprijs voor snijbloemen noteert in week 29 21 cent. Dat is 4 cent meer dan in 2014.
80
90 80
19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 week
In week 29 stijgt de middenprijs voor groene planten naar 101 cent. 9 cent meer dan in week 28.
19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 week
Ook bij bloeiende planten is er een stijging. De middenprijs komt uit op 103 cent.
Bron: FloraHolland
De week van de klokinkoper
Dico Drost:
Foto: Vakblad voor de Bloemisterij
’Verschil tussen coöperatie en multinational’ Bedrijf: www.dicodrost.com Veiling: Aalsmeer Week: 29
Maandag „Er zijn 3.900 veilingkarren en 382 deense karren en het prijsniveau ligt iets hoger dan vorige week. Een onderwerp van gesprek is de uitspraak van Lucas Vos dat de klokken over enkele jaren niet meer nodig zijn. Theoretisch gezien kan ik hem volgen, maar de praktijk ligt anders. Er zit een verschil tussen een coöperatie voor Nederlandse kwekers en een multinational die zijn aandeelhouders tevreden moet stellen. Misschien zit hier het spanningsveld bij een strategie als visie 2020.”
Dinsdag „Vandaag mag ik er weer een jaartje bij schrijven. Heel Frankrijk viert het met me mee. Er staan 4.210 veilingkarren en 375 deense karren met planten. De prijzen blijven hoger. Voor Aalsmeer schat ik dat er gemiddeld 5.000 karren planten geveild worden per dag. Dit zijn 25.000 karren per week. Deze volumes gaan niet afgezet worden als de impulsverkoop eruit gehaald wordt. Ik denk dat het veilsysteem in de huidige vorm niet meer van deze tijd is waardoor het erg volatiel is.
Woensdag „Er staan 3.896 veilingkarren en 339 deense karren. Prijzen blijven stabiel. Met regelmaat zie je producten in onregelmatige aantallen of Vakblad voor de Bloemisterij 30/31 (2015)
Markt-1-prijsbeelden-nw.indd 19
kwaliteit komen. Dit heeft te maken met het feit dat grote retailers grote aantallen planten reserveren en zich vervolgens verplicht voelen om maximaal 40% af te nemen. Tja, wat moet je als kweker beginnen? Tja, waarom zou je je als retailer inzetten voor de kweker? Dus dan maar naar de klok.”
Donderdag „Een zomerse dag waarbij ik het idee krijg dat iedereen het rustig heeft. Er staan minder planten, 3.091 veilingkarren en 262 deense karren, we hebben zelfs geen pauze, de prijzen liggen lager. De eerste cymbidiums voor de klok. Een sneller medium als een kar veilen is er niet. Eigenlijk heb ik niet veel te kopen, maar niks doen is niks voor een inkoper.”
Vrijdag „De dag van MH-17. Iedereen staat stil bij dit afschuwelijke gebeuren. Ik denk dat het doel is te streven naar een duurzame samenleving op deze kleine planeet. Ook zou het mooi zijn als we dit in de planten kunnen bereiken. Echter is dat ver van de realiteit. Deze morgen stonden er slechts 2.306 veilingkarren en 179 deense karren. De prijzen waren een stuk hoger, we sluiten de week met de duurste dag van de week. Wie had dit verwacht?”
19
22-07-15 10:04
In de grafieken wordt de procentuele verandering (= index) weergegeven van de prijs en de totale aanvoer ten opzichte van vorig jaar.
Simone van Tol simonevantol@floraholland.nl
Snijbloemen 175
Ontwikkelingen afgelopen zes weken t.o.v. een jaar eerder
in procenten
150 125 100 75 50
24
25
26
27
28
Prijs index
Aanvoer index
29 week
Over het algemeen iets beter prijzen In week 29 kwam de omzet van snijbloemen totaal 15,9% hoger uit dan in dezelfde week vorig jaar. Er werden 1,8% meer stuks verkocht en de gemiddelde prijs lag 2 cent hoger. Opvallend was dat de prijs bij grootbloemige rozen 33% hoger uitkwam bij 2% minder stuks verkocht. Bij de kleinbloemigen lag de prijs juist 4% lager met ruim 18% minder stuks verkocht. De retail heeft blijkbaar iets minder interesse in rozen op dit moment. Pioenen zijn er nog in flinke aantallen. In
2014 was het seizoen al voorbij. Bij lelie Oriental steeg de aanvoer met 8,6% en daalde de gemiddelde prijs bijna 8%. Van LA werden er 16% minder stuks aangevoerd en pluste de prijs 22,3%. Lisianthus dubbelbloemig scoorde met 32,5% meer aanvoer een gemiddelde prijs die 8,5% hoger lag en enkelbloemig met 13,4% minder aanbod een prijs van +14,9%. Ook hydrangea eindigde in de plus. Met 6,8% meer aanvoer kwam de gemiddelde prijs toch nog 16,6% hoger uit.
Kamerplanten Ontwikkelingen afgelopen zes weken t.o.v. een jaar eerder 150 125
in procenten
100 75 50 25
24
25
26
Aanvoer index
27
28
Prijs index
29 week
Iets hogere kamerplantenomzet In week 29 ligt de gemiddelde prijs van de kamerplanten totaal gemiddeld 2,3% (3 cent) hoger. Met totaal 3,5% meer stuks aangevoerd komt de omzet totaal 5,9% hoger uit dan in week 29 vorig jaar. Bij de twee grootste productgroepen kamerplanten klopt dit algemene beeld echter niet helemaal. Bij phalaenopsis komt de gemiddelde prijs 10% lager uit met ruim 6% meer stuks verkocht. Nummer 2 in de lijst, kalanchoë, scoort ook minder. Met 2% minder stuks ligt de prijs
3% lager. Potroos doet het beter, met een kleine 10% minder aanvoer ligt de prijs 13,9% hoger. Zo heeft ook anthurium een hogere prijsvorming van 25%, waarbij de aantallen stegen met 4,1%. Voor hydrangea verliep week 29 ook positief met een 19% hogere prijs bij 4,2% meer aanvoer. Ficus scoorde ook positieve cijfers: een hogere gemiddelde prijs van 52,7% bij 10% minder aanvoer. Dracaena krijgt echter met dezelfde aantallen gemiddeld 3,4% minder.
Tuinplanten Ontwikkelingen afgelopen zes weken t.o.v. een jaar eerder 200
in procenten
150
100
50
0
24 Aanvoer index
20
Markt-2-Veilingbijdragen-nw.indd 20
25
26
27 Prijs index
28
29 week
Tuinplanten: meer stuks, hogere prijs Bij tuinplanten was de omzet in week 29 10,4% hoger dan in dezelfde week vorig jaar. Met 4,6% meer stuks verkocht ligt de gemiddelde prijs 5,5% hoger. Het grootste product qua omzet is nog steeds hydrangea. Met in week 29 19% minder stuks aangevoerd ligt de prijs 33% hoger dan in dezelfde week vorig jaar. Het aanbod lavendel stijgt. Met 35,6% meer aanvoer ligt de gemiddelde prijs van dit product ruim 7% hoger.
In de top 10 tuinplanten kenden alleen platycodon en overige vaste planten een negatieve prijsvorming ten opzichte van vorig jaar. Voor platycodon vangt men gemiddeld 2% minder en voor overige vaste planten gemiddeld 0,4% minder. De overige acht producten in de top 10 worden allemaal iets beter betaald ten opzichte van vorig jaar in week 29.
Vakblad voor de Bloemisterij 30/31 (2015)
22-07-15 12:08
Groot-Brittanië
Over de toonbank
Sarah Whitaker:
Sheffield
’Bestedingen zijn hoger bij online bestellingen’
FOTO: BOUQUET FLORISTS
daaruit verwerken en verzenden we voornamelijk webshopbestellingen. Het is een hele uitdaging, want ik moet nu op een andere manier klanten zien te binden en bijvoorbeeld veel netwerken in ondernemersplatforms om ook zakelijke klanten te krijgen. Ik doe daarnaast nog wel huwelijken en begrafenissen.”
Bevalt het nieuwe concept?
Naam: Bouquet Florists Locatie: Sheffield Sortiment: 80% bloemen, 15% planten, 5% overig Specialiteit: internetbestellingen Aantal medewerkers: 1
U moet het vooral van uw webshop hebben? „Begin dit jaar heb ik het over een hele andere boeg gegooid. Van een inloopwinkel in een winkelstraat zijn we verhuisd naar een werkplaatsachtige winkel in een buitenwijk. Van
Standpunt
Mee eens, oneens of denkt u er heel anders over? Reageer dan bij de marktredactie: A.F. Middelburg, 06-23631549 of mail afmiddelburg@hortipoint.nl
B
„We hebben net de bestellingen achter de rug voor het einde van het schooljaar. Nu zitten we volop in het trouwwerk. In augustus is het normaal gesproken wat rustiger, maar het wordt onze eerste zomer in deze opzet, dus wie weet loopt de webshop wel gewoon door.”
Wat verkoopt u het meest? „Zonnebloemen, lisianthus, lelies, rozen en anjers. Planten verkoop ik een stuk minder nu vrijwel alles via de webshop gaat. Ik heb het
loemist Ronald van Leeuwen sneed vorige week een terecht punt aan in deze rubriek. Hij stelde dat met duurzame productie onder bijvoorbeeld MPS-A het ontzettend tegenstrijdig is dat heel veel bloemen en planten tegenwoordig in eenmalig fust worden aangevoerd. Goed dat hij de verpakkingsproblematiek aansnijdt. Echter, de MPS-ABC geeft inzicht hoe duurzaam bloemen of planten geteeld zijn. In het schema zijn duurzaamheidsaspecten van de teelt opgenomen zoals hoe een kweker omgaat met gewasbescherming, water, energie, meststoffen én afvalscheiding. Dus de verpakkingsproblematiek waar
Vakblad voor de Bloemisterij 30/31 (2015)
Markt-3-Toonbank-nw.indd 21
Is het druk nu?
Hoe koopt u in en hoeveel komt er uit Nederland? „Via de lokale groothandel, meestal ga ik er zelf naartoe. Vrijwel alles komt uit Nederland, of via Nederland uit Kenia en Columbia. Ik heb sterk de voorkeur voor Nederlandse bloemen boven die van eigen bodem. Ze zijn van veel betere kwaliteit. Ik ben een aantal jaren geleden op uitnodiging van Metz in Nederland geweest en heb met hen wat kwekers bezocht. Daar was ik enorm van onder de indruk. Sindsdien bestel ik gerbera’s bijvoorbeeld bij voorkeur van Holstein Flowers, die ik toen ook heb bezocht. Het speelt een belangrijke rol dat je hebt kunnen zien hoe iemand produceert en onderneemt. En de kwaliteit is altijd fantastisch.”
Heeft u problemen gehad door de sluiting van de Kanaaltunnel? „Ik zelf niet, maar de groothandel klaagde steen en been door het wegblijven van hun handel. Je merkte dat ze volledig in de stress waren en dat ze erg veel tijd kwijt waren met het oplossen van problemen en klachten. Het was echt een financiële strop voor hen.”
’We juichen afspraken over eenmalig fust toe’ „
Arjan van der Meer, woordvoerder van MPS
„Zeker. Het is ten eerste een nieuwe uitdaging, die je ondernemerszin prikkelt en energie geeft. Daarnaast zie ik dat er meer besteed wordt bij online bestellingen. Mensen betalen waarschijnlijk graag wat meer voor het gemak en de service van online bestellen en laten bezorgen.”
aanbod teruggebracht naar orchideeën en een aantal lang houdbare groene planten.”
de bloemist mee schermt, speelt ook bij de producent. Daar kun je binnen MPS-ABC punten voor krijgen. Er wordt ook gecontroleerd op gescheiden afvalinzameling bij de kwekers. Het MPS-ABC certificaat regelt niets over eenmalig fust, dat ligt buiten onze skope, daar gaat de VBN over. We juichen het wel toe als kwekers en handel afspraken maken over eenmalig fust en andere verpakkingen. Wij gaan als duurzaamheidspromotor mee in de mening van veel deskundigen: houdbaarheidsverpakkingen hebben een belangrijke functie. Het voorkomt bederf en beschadiging van producten. Rozen uit Kenia blijven
bijvoorbeeld langer goed in plastic. En dat voorkomt verspilling omdat het vaasleven langer is bij een betere kwaliteit. Bovendien zijn rozen kwetsbare bloemen waarbij die kartonnen kraag echt noodzakelijk is. Zou die er niet zitten dan heb je veel meer uitval wat niet duurzaam is. Uiteindelijk komt het er allemaal op neer dat plastic ervoor zorgt dat bloemen minder snel worden weggegooid, waardoor verspilling wordt voorkomen en dat levert milieuwinst op. Overigens is het een hele interessante discussie of de bloemist het milieu minder belast met plastic bekertjes in plaats van een mok. Bij MPS gebruiken we toch maar stenen mokken.”
21
21-07-15 16:48
„In het seizoen waarin het aanbod maximaal is, proberen we Nederlandse anjers altijd weer gericht in de markt te zetten”, meldt inkoper Bart Dunki Jacobs van FleuraMetz. Specifieke vraag naar Nederlandse grootbloemige anjers is er niet meer, bevestigen ook de inkopers Casper van der Vijver van Heemskerk Flowers en René Enthoven van OZ Export. „Tot een jaar of vijf geleden weken we voor de extra kwaliteit in de zomermaanden uit naar Nederlandse anjers, tegenwoordig is er ook voldoende topkwaliteit in de import”, is de ervaring van Dunki Jacobs.
Extra inspanningen Nederlandse standaardanjertelers, die in de wereldmarkt
op jaarbasis nog geen aandeel hebben van 1%, kunnen zich blijkbaar toch onderscheiden. Mediaverdi in Aalsmeer biedt gedurende een relatief korte periode vanaf augustus een assortiment topkwaliteit in bijna dertig verschillende soorten en ondersteunt de verkoop via nieuwe media. Anjerkwekerij Martin Zwinkels in Honselersdijk biedt sinds twee jaar bloemen aan via Decorum Flowers. „De afzet is groeiend, je moet de markt ontwikkelen”, weet Zwinkels. Henri Valstar van het in Portugal gevestigde Valstar Anjers introduceerde eind 2013 een webshop, gericht op de groothandel. „Inmiddels is de omzet die we hiermee halen 15% van het totaal.” En ook de klassieke afzet via de
110000
Import
85000 60000
10000
Nederland 13 t “20 /m ju 14 ni” “20 t/m j 15 uni t /m ” jun i”
35000
“20
Met op de wereldmarkt een minimaal aandeel is er nog plaats voor Nederlandse standaardanjers. De populariteit van de bloem lijkt iets groter te worden.
Ne
135000
“20 00 ” “20 01 “20 ” 02 ” “20 0 “20 3” 04 ” “20 05 “20 ” 06 ” “20 07 “20 ” 0 “20 8” 09 ” “20 10 “20 ” 11 ” “20 12 ” “20 13 ” “20 14 ”
Nederlandse standaardanjer vult minuscuul marktgaatje
Verkochte stelen x duizend
Analyses snijbloemen
Im
160000
Aanvoer van standaardanjers uit Nederland en import via de Nederlandse bloemenveilingen vanaf 2000. (Bron: VBN/FloraHolland)
klok houdt voor telers stand, zoals voor J.N.M. Helderman in Kwintsheul. „Afzet via de klok past bij onze bedrijfsomvang en het assortiment het beste.”
Fluctuaties De Nederlandse standaardanjer profiteert van de lage eurokoers, waardoor het Colombiaanse aanbod relatief duurder is geworden. Verder is de Hollandse aanvoer bij FloraHolland iets afgenomen. Vorig jaar met 3% tot 35 miljoen stelen en dit jaar tot en met juni met 11% tot 12,5 miljoen. Daarvoor werd gemiddeld 21 cent per steel betaald, 2 cent meer dan in de twee voorgaande jaren. „De collectieve promotie heeft ook geholpen, al is het effect ervan lastig vast
te stellen”, meent Zwinkels. Bij FloraHolland oversteeg het Ethiopische aanbod in de eerste helft dit jaar met een stijging van 51% tot 14 miljoen stelen het Hollandse voor het eerst. De middenprijs hiervoor klom 3 cent tot 21 cent. „Best tevreden” zijn de Ethiopische telers volgens Geert Valstar van Valstar Handling. „Weliswaar moeten de kosten tegen duurdere dollars worden afgerekend, de opbrengst in euro’s is beter.” Met het gevarieerdere assortiment, de aanvoer van tachtig stelen per fust in plaats van 160, zwaardere kwaliteit en het promoten van toepassingsmogelijkheden lijken standaardanjers een revival te beleven. n
Amaranthus houdt bescheiden marktpositie Amaranthus is een zomerbloem met een bescheiden marktpositie zonder veel groeipotentie. Er is enige vernieuwing in het assortiment, maar breed is het niet.
„Eigenlijk koop ik het alleen voor bestellingen en als het heel goedkoop is”, omschrijft Johan
25
30000
20
24200
15
18400
10
12600
5 0
6800
” 00'' 01'' 02'' 03” 04” 05” 06 07” 08” 09” 10” 11” 12” 13” 14” ''20 ''20 ''20 ” 20 ” 20 ”20 “20 “20 “20 “20 “20 “20 “20 “20 “20
” jul” jul jul” tm 8 tm tm “'07 “'0 “'09
1000
Verkochte aantallen x duizend
Gemiddelde prijs in centen
„Er is mondjesmaat vraag naar amaranthus”, constateert inkoper Kees Glorie van OZ Export.
Aanvoer en gemiddelde prijs van Nederlandse amaranthus via de Nederlandse bloemenveilingen vanaf 2000. (Bron: VBN/FloraHolland)
22
Markt-4-Snijbloemanalyses-nw.indd 22
van der Horst van H. Star Bloemengroothandel de positie van amaranthus (kattestaart) in het zomerbloemenpakket.
Balans Teler Johan Oudshoorn, die vanuit kassen in Nieuwe Wetering en Roelofarendsveen aanvoert vanaf april tot in november, vindt dat het huidige seizoen moeizaam op gang kwam. „Nu lijkt de markt aardig in balans.” Vorig jaar steeg de Nederlandse aanvoer bij FloraHolland met 19% tot 7,8 miljoen stelen, waarvoor met 14 cent per steel hetzelfde werd betaald als het jaar ervoor. Van de top 15 voor de klok aangevoerde amaranthus bestond 82% uit de hangende caudatus en de rest uit de staande paniculatus. Sinds vorig jaar voert Oudshoorn
de eigen selecties caudatus Red Cord en Green Cord aan, die dankzij de rode stelen een grotere decoratieve waarde hebben. Nieuw is verder de geveerde Green Spider van kweker Theo van Itterzon uit Oegstgeest. „Het heeft jaren geduurd voordat we de goede kwaliteit konden telen, hopelijk kunnen we volgend jaar ook met Red Spider komen.” Vanaf juli komt de buiten geteelde paniculatus op de markt. „Met de kwaliteit daarvan is altijd opletten geblazen”, is de ervaring van inkoper Niels van Egmond van Paauw & Van Egmond. Van Itterzon, die de resultaten dit jaar vergelijkbaar vindt met eerdere jaren, hekelt de altijd sterk wisselende prijzen. „De ene dag drie dubbeltjes, de andere drie kwartjes.” n Vakblad voor de Bloemisterij 30/31 (2015)
21-07-15 16:48
Meer buitenaanvoer en mooi weer drukt prijs dahlia
„Het is best wel een artikel, waarvan we veel gebruiken voor boeketten. Maar de hausse moet nog op gang komen”, meldt inkoper René Endhoven van OZ Export over markt voor snijdahlia’s. „Het is geen hoofdartikel, maar een bijbloemetje”, vult inkoper Jaimy den Haan van Gebr. Van der Plas aan. In het retailsegment waar Van Dijk Flora aan levert is volgens Martin van Dam nauwelijks vraag naar dahlia. „Af en toe een beetje in het najaar. Waar die beperkte belangstelling aan ligt zou ik eigenlijk niet weten.” Bij W.K. Heyl jr., gespecialiseerd op Duitse bloemisten, worden dahlia’s al jarenlang via een vaste lijn ingekocht. „Niets op de klok, we willen een zo groot mogelijke zekerheid”, is de motivatie.
Fluctuaties in prijs Per seizoen, periode en per dag kan de prijsvorming voor snijdahlia’s sterk variëren. Bij een
20% lagere aanvoer op 2,2 miljoen stelen bij FloraHolland tot en met juni dit jaar, klok én bemiddeling, lag de middenprijs op 33 cent per steel. Dat was 5 cent meer dan vorig jaar en 3 cent meer dan in 2013, toen in de vergelijkbare periode 1,7 miljoen stelen werden aangevoerd. Op jaarbasis eindigde het aanbod in 2014 op 22,3 miljoen stuks, 18% meer dan het jaar ervoor tegen een gelijkblijvende middenprijs van 15 cent. „Per dag en per kleur kunnen de prijzen ook enorm verschillen”, meldt Ruud Hogenboom van J.J.P. Hogenboom in Lisse. „Daarom proberen we zoveel mogelijk direct te verkopen, dat ligt nu op zo’n 65%. Zekerheid van afzet en continuïteit in de prijs zijn belangrijke motieven”, licht hij toe. Mede dankzij de vaste contacten met handelaren kon hij een doorstart maken met z’n kasteelt, na een gedwongen
Foto: de graaf van der zande
De buitenaanvoer van snijdahlia’s stijgt terwijl de vraag krimpt door mooi weer. Dit drukt de prijsvorming. De kwaliteit is goed, maar kan volgens inkopers sterk verschillen.
bedrijfsbeëindiging enkele jaren geleden. „De interesse in onze werkwijze, assortiment en aanbiedingsvormen bleek blijvend.”
Contacten Koos de Boer van Hisko Flower in Hoofddorp is met de buitenaanvoer voor 100% afhankelijk van de klok. Hij onderhoudt contacten met de handel door zo’n drie keer per week tijdens het veilen aanwezig te zijn, dit jaar voor het laatst. „Na vijftig jaar stoppen we.” Arie Koot van Maatschap Koot in Voorhout is net als De Boer net begonnen met de buitenaanvoer.
„Dankzij het stugge voorjaar is de kwaliteit goed, vorig jaar waren de resultaten als gemiddeld.” In het al brede assortiment met verschillende groepen, van Balltot cactustypes is relatief veel vernieuwing. Hogenboom verwacht veel van de decoratieve bronswitte Trustfull. „We zijn er al zes jaar mee bezig.” De ontbrekende bloemkleuren zijn blauw en groen, maar daarvoor lijkt geen genetische basis. Er is wel een heel klein aanbod van de groenachtige, aarvormige Limestar. „Houdbaarheid is belangrijker dan nog meer kleuren”, vinden inkopers. n
Marktacties Promotie
n
Woonplant van de maand juli: ficus Ginseng van de maand augustus: vrouwetong n Tuinplant van de maand juli: hortensia n Tuinplant van de maand augustus: struikveronica (hebe) n PurE Seasonal Flowers zomer: paeonia, matthiola, antirrhinum, gladiool n 21 mei - 21 nov Campagne Trending in de Tuin Mooiwatplantendoen.nl n 21 mei - 21 nov Campagne Trending in the Garden Pflanzenfreude.de
n
n
n Woonplant
25 juli Rob’s Grote Tuinverbouwing met onder andere: tuinbloeiers. SBS6, 17.00 uur.
xxn
xBloemenagenda
Bloemenbureau Holland, VBW en FloraHolland
29 juni - 26 juli: zonnebloem 30 juli - 9 aug: calla n 3 aug - 30 aug: hortensia n 31 aug - 1okt: chrysant n 1 okt - 18 okt: alstroemeria n 12 okt - 8 nov: lisianthus n n
2 nov - 29 nov: orchidee 23 nov - 27 dec: amaryllis
Bloemendagen 1 aug Nationale Feestdag (Zwi) 15 aug Maria hemelvaart (Bel, Dui, Fra, Ita, Oos, Pol, Zwi) n 31 aug Summer Bank Holiday (GB) n 1 sep Eerste schooldag (Rus, Pol) n 13 sep Ziekendag (Ned, Bel) n 20 sep Dank-, boete- en gebedsdag (Zwi) n 24 sep Dank-je-wel Dag (Dui) n 26 sep Dag van de Klant (Bel) n 27 sep Nationale Feestdag van de Franstalige gemeenschap (Bel) n 1 okt Nationale Vergeet-ze-niet-dag (Ned) n 5 okt Dag van Leraar, een 10 voor de juf (Ned) n 14 okt Lerarendag (Pol) n 26 okt Nationale Feestdag (Oos) n 28 okt Grootoudersdag (Rus) n 31 okt Halloween (Ned, Bel, Dui, Fra, GB) n 31 okt Hervormingsdag (Dui) n n
Heeft u informatie voor de agenda? Mail naar afmiddelburg@hortipoint.nl
Vakblad voor de Bloemisterij 30/31 (2015)
Markt-4-Snijbloemanalyses-nw.indd 23
23
21-07-15 16:48
Analyse bloeiende planten
Bedrijf: Anton Spaargaren BV, onderdeel Royal Hilverda Groep Functie: algemeen directeur Belangrijkste afzetlanden: Rusland, Zwitserland, Japan Inkoop: FloraHolland klok, Connect, direct kweker, voorverkoop, eigen import Aantal medewerkers: 40
Cees Bakker:
’Zwitserse kwekers zijn geduchte concurrenten’ Wie zijn uw klanten in Zwitserland? „Wij leveren aan groothandelaren, die op hun beurt weer doorverkopen aan winkeliers en hotels. De vele dure hotels hebben geld over voor kwaliteitsbloemen. Sowieso kent Zwitserland een hoge levensstandaard, dus de Zwitsers kunnen zich goede producten veroorloven. Voor onze klantengroep is kwaliteit dan ook een absolute prioriteit. Fair trade? Dat speelt bij onze klanten niet, dat beperkt zich tot het supermarktkanaal. Aangezien supermarkten het grootste deel van de bloemenverkoop voor hun rekening nemen, is fair trade voor Zwitserland als geheel wél belangrijk.”
Welke producten zijn er populair? „Zoals bijna overal vormen rozen de grootste productgroep. Maar eigenlijk kunnen we er het hele Nederlandse assortiment wel kwijt. In hun keuze zijn ze overigens vrij traditioneel, maar ze gaan wel mee met de algemene trends. Zo is ook in Zwitserland de anjer begonnen aan een revival. Jarenlang werd ze beschouwd als grafbloem, maar de nieuwe kleuren en vormen doen het er goed.”
Is er veel concurrentie?
Telen de Zwitserse kwekers kwaliteit? „Ja, de kwaliteit is in het algemeen goed, dus het zijn geduchte concurrenten. Bovendien is de Zwitserse consument chauvinistisch en daar spelen de verkooppunten op in, compleet met vlaggen en andere verwijzingen naar de herkomst. Toch blijft er voor ons als importeur een duidelijke rol bestaan. De Zwitserse importeurs waarderen vakmanschap. Als je kwaliteit levert qua producten, maar ook qua service, dan zijn het erg trouwe klanten.”
24
Markt-5-Exporteur-Afzetzaken-nw.indd 24
Terwijl de FloraHolland-cijfers aangeven dat guzmania veel beter presteert dan vorig jaar, valt dat in de praktijk tegen. De prijsstijging komt vooral door de uitval van kleine potmaten.
Volgens de cijfers van FloraHolland lag de middenprijs van guzmania tot week 29 op 186 cent, 12 cent hoger dan vorig jaar. De verkochte aantallen blijven tot nu toe 12% achter op 2014. Er zijn vooral minder 9 cm-potten op de markt en dat is dan ook een belangrijke reden van de prijsstijging. Nick Grootscholten van kwekerij Junglestar in ’s-Gravenzande: „Bij ons zijn de prijzen ten opzichte van vorig jaar zeker niet beter. De laatste jaren is de productie steeds gekrompen, maar dit heeft nog niet geresulteerd in een constante prijsverbetering. Zeker in periodes met weinig feestdagen blijft het lastig. Positief is dat ons bedrijf de zomermaanden een stuk beter doorkomt dan voorheen. Met 30% minder productie in deze periode blijft de balans in vraag en aanbod goed.”
Onvoldoende doorstroming Wim Barendse van Bromelia Brigada constateert dat de markt voor de 12 cm-pot – veruit de grootste potmaat bij guzmania – nog steeds moeizaam is. „Vooral de daghandel laat het afweten, in de lange termijnhandel zien we wel iets verbetering.” Volgens Barendse staat het uitgiftebeleid van nieuwe, verbeterde soorten vanuit de veredelaars een gezonde groei van de productgroep in de weg. „We heb-
ben nieuwe, sterke en verrassende soorten nodig om de consument te triggeren en de concurrentie in het schap aan te kunnen met andere producten. Vernieuwing is er wel, maar de rassen komen maar mondjesmaat op de markt vanwege exclusiviteitsprogramma’s. Daardoor blijven we zitten met ’oud’ assortiment en is er onvoldoende doorstroming – en dus vernieuwing – in de markt. Daardoor missen we kansen.”
Geen extreme prijsdaling De handel heeft geen problemen met het gekrompen aanbod. Ramon van Kessel van OZ Planten: „De prijzen zijn daardoor iets beter dit seizoen. In voorgaande jaren trad er in de zomermaanden – na de Moederdagen – een extreme prijsdruk op door overproductie. Nu was dat veel minder extreem. Ik hoop dat kwekers inzien dat die krimp de markt goed heeft gedaan en ze niet weer meer planten bij gaan zetten.” Producenten die geen orders vast hebben liggen, nemen in de zomer gas terug. De uitlevering aan de retail loopt nog wel goed door. Voor veel supermarkten is de guzmania in de zomer een welkome plant in het schap: de sterke plant geeft minimaal kwaliteitsverlies bij warmte en vraagt weinig verzorging. n
200
14000
180
13000
160
12000
140
11000
120
10000
100
2010
2011
2012
2013
2014
9000
Verkochte aantallen x duizend
„In Zwitserland ondervinden we uiteraard concurrentie van de Nederlandse collega’s en directe import uit landen als Ecuador. Speciaal voor Zwitserland is daarnaast de eigen productie. De Zwitserse kwekers zijn sterk in tulpen, gerbera, lelie, duizendschoon, eigenlijk in alle zomerbloemen. Ze hebben zich verenigd in coöperaties, Genossenshaften genoemd, die de afzet verzorgen. Deze coöperaties houden zich ook bezig met import, om een zo compleet mogelijk aanbod te kunnen bieden.”
Cijfers zeggen niet alles bij guzmania
Gemiddelde prijs in centen
Foto: Anton Spaargaren BV
Exporteur over Zwitserland
Verkochte aantallen en middenprijzen van guzmania op de FloraHollandveilingen van 2010 tot en met 2014. Vakblad voor de Bloemisterij 30/31 (2015)
21-07-15 16:48
Foto: Westland Marketing
Afzetzaken
Analyse tuinplanten
Druk op bougainvillea nog niet weg Kuipplantentelers hebben seizoen 2015 voor bougainvillea als verrassend lang stabiel ervaren. Het aanbod in Europa krimpt, maar de druk op het product blijft.
Foto: Ingimage
nere aantallen met een webshop en uitgebreide logistieke service. Kwekerijen in Nederland proberen hun positie in het logistieke hart optimaal te benutten en klantwensen specifiek in te vullen. „Op de bonnefooi bougainvillea’s neerzetten is er niet meer bij. Daarvoor is de teelt te kostbaar en het risico in het korte afzetseizoen te groot”, aldus GeertJan Hoogendoorn van Hoogendoorn Plants in Marknesse. Kuipplantenleveranciers noemen het afzetseizoen voor bougainvillea ’aanmerkelijk beter dan 2014’. Zowel in Nederland als in Zuid-Italië was het voorjaarsweer gunstig voor stabiele productie van goede kwaliteit en het frisse voorjaar maakte dat de vraag in Noord-Europa rustig op gang bleef. „We zijn op 1 april rustig gestart. En heel stabiel doorgegaan naar 1 juni”, aldus Frans van den Bos van kwekerij ’De Wintertuin’ in De Lier.
Minder ketens
De statistieken van FloraHolland laten voor seizoen 2015 een fors kleiner verkocht volume (-29% tot en met week 27) dan in 2014 zien. Vooral kleinere potmaten werden minder gehandeld. Sinds Rijnplant in De Lier opging in veredelingsmultinational Dümmen Orange, lijkt de potplantenproductie daar op een zijspoor beland. Waar dit voor bougainvillea heen leidt, maakte Rijnplant half juli nog niet bekend. Ondanks de betere middenprijs, bleven de prijzen voor de grotere maten onder het niveau van 2013. „We merken dat deze plant toch nog onder druk staat”, aldus Weistra. „Bougainvillea moet steeds meer winkelruimte afstaan aan de sterk opgekomen dipladenia”, meent Hoogendoorn. n
400
1600
380
1480
360
1360
340
1240
320
1120
300
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
1000
Verkochte aantallen x duizend
Gemiddelde prijs in centen
„De vraag bij de grote distributieketens is teruggelopen”, meldt Wietse Weistra van Florali Bougainvillea in Trepunti di Giarre (It). Weistra ziet kwekers op Sicilië hun aantallen de laatste jaren flink terugbrengen. Florali versoepelt de aankoop van klei-
Kleiner aanbod
Verkochte aantallen en middenprijs van de tuinplant bougainvillea via FloraHolland van 2008 tot en met 2014. Vakblad voor de Bloemisterij 30/31 (2015)
Markt-5-Exporteur-Afzetzaken-nw.indd 25
Bedrijf: Westland Marketing Aanleiding: deelname sierteelt aan Gay Pride
Angelique Koolschijn Er was een tweet van Eric Moor en toen? „Eric belde mij naar aanleiding van een oproep van de burgemeester van Amsterdam, Eberhard van der Laan, over dat er meer bloemen tijdens Gay Pride moeten zijn. Hij had het idee om mee te doen. Hij vroeg ons of Westland Marketing de boot wilde duwen, omdat wij gericht zijn op bedrijven in heel Westland. Wij hebben het toen opgepakt en met onder andere Mirakuleus, FloraHolland en FM Flower Fashion organiseren we deelname van de sierteelt aan Gay Pride.”
Wat is het doel van deelname? „Gay Pride is een prachtig podium om de sierteelt naar buiten toe te laten zien. AVROTROS filmt de hele dag, de beelden gaan de hele wereld over. We doen vooral mee om te laten zien hoe mooi onze eigen sierteeltproducten zijn. Dat ze passen bij zo’n event. Bloemen passen bij een geluksmoment. Ze roepen altijd emotie op, ze staan voor geven en delen. We doen dit niet alleen voor het Westland, maar voor de hele tuinbouw in Nederland. Als Westland zitten we wel altijd in de voorste wagon. Als de Nederlandse tuinbouw profiteert dan werkt het voor het Westland ook. Het Westland hoeft ook niet zichtbaar te zijn op de boot; het gaat erom dat de sierteeltsector op de kaart staat.”
Wat doen jullie behalve varen met de sierteeltboot? „Op de sociale media gebruiken we ons thema #shareyourlovewithflowers. Op die manier hebben we de communicatie over onze deelname heel krachtig gemaakt. Vanuit de sierteelt gaan we ook naar de officiële opening van Gay Pride. Daarnaast is er een launch waarvoor we speciale gasten hebben uitgenodigd. Tijdens de launch wordt ook het nieuwe boek van Jef Leathem, de ontwerper van de sierteeltboot, gepresenteerd. We zetten ook een hart met bloemen neer op De Dam in Amsterdam. En er is een samenwerking met Wendy van Dijk, met haar magazine. Afgelopen zaterdag werden in dit kader al 1.000 rozen met een bakfiets uitgedeeld in Amsterdam. Om het delen en geven te benadrukken.”
Het thema is Share Love, Love Differences... „Het gaat ons er niet alleen om om Gay Pride plat als platform voor de promotie van de sierteelt te gebruiken. We dragen het thema van Gay Pride een warm hart toe. We roepen dan ook op om Share Love, Love Differences te delen. De tuinbouw zou ook zeker meer naar buiten kunnen dragen dat de sector gayfriendly is. Gay betekent mooi, blij en bloemen passen daarbij. Het gaat overigens naast de acceptatie van lesbo’s en homo’s om bi’s en transgenders. Het gaat erom dat we daar met bloemen en planten een mooi podium voor verzorgen.”
25
21-07-15 16:48
Mark van Ruiten:
Foto: Gerdien de Nooy
’Ik heb behoefte aan een uitlaatklep’
26
VanRuiten-Evenement.indd 26
Vakblad voor de Bloemisterij 30/31 (2015)
22-07-15 10:04
In de winter draaien de banden bij Ruiten Fleur 24 uur per dag en 7 dagen in de week. Voor Mark van Ruiten is dat nog niet genoeg. Hij zoekt zijn ontspanning in het organiseren van evenementen en het licht en geluid. Volgens hem is het allemaal prima te combineren. „Ik geniet er maximaal van.”
Cindy van der Zwet cvanderzwet@hortipoint.nl
H
ij was zestien toen hij ging werken op de tulpenbroeierij van zijn vader. „Het was hard werken en ik had behoefte aan een uitlaatklep”, zo vertelt Mark van Ruiten. Hij begon met zijn drive-in-show ’Shout’ en daar kon hij in de vrije uurtjes goed zijn ei in kwijt. In de loop van de jaren kwam er meer vraag naar zijn muziek, geluid en licht. Samen met twee compagnons zette hij het bedrijf voort onder de naam Solid Rental. „We hebben mooie en grootschalige feesten georganiseerd. Zo was er een keer een feest van V&D op verschillende locaties dat feest moest overal precies tegelijk beginnen en eindigen. Dat waren mooie dingen om te doen”, zo geeft Van Ruiten aan. Op een gegeven moment kwamen er kinderen en kreeg hij minder tijd voor de muziek. Toen vond er in 2005 ook nog een grote brand plaats op de kwekerij. „Dat was best een emotionele tijd. Na de brand kwam ook de vraag wat ik wilde. Ging ik verder in de muziek of besloot ik voor de kwekerij te gaan? Ik koos voor het laatste.” Hij stapte uit het bedrijf Solid Rental en de tulpenbroeierij werd weer opgebouwd. Er was genoeg te doen. In Nederland, maar ook in Frankrijk waar Ruiten Fleur een locatie heeft.
Bedrijfsgegevens Bedrijfsnaam Van Ruiten Fleur Woonplaats Nieuwe Wetering Teelt tulpen, lelie, pioen Oppervlakte 11 ha (inclusief huur tuinen)
Maximaal genieten Een paar jaar later kwam dan toch weer het moment dat hij behoefte aan ontspanning had. „Ik ben nu eenmaal niet het type dat van sporten houdt; ik zoek het in andere dingen. Toen ben ik weer kleinschalig begonnen met een drive-in”, aldus Van Ruiten. Het bedrijf Easy Event was geboren. Hij verzorgt het licht, geluid en organiseert evenementen. Ook bedacht hij de ’Barcelona Bar’, een ronde bar inclusief fontein. Van Ruiten heeft een team van zo’n zes jongens om zich heen die bijna elk weekend op pad zijn. Zelf is hij niet altijd aanwezig, maar als er feesten voor meer dan vijfhonderd man georganiseerd moeten worden, is hij graag van de partij. „Dan ben ik bij het op- en afbouwen. Het moet goed gaan; ik ben nu eenmaal een perfectionist. Ik geniet er ook maximaal van. Het mooiste moment vind ik dat je alleen in de zaal bent met de artiesten en het licht en geluid aan het testen bent”, zegt hij. Ook de gesprekken die hij met verschillende mensen heeft, vindt hij leuk. „Hier in de broeierij en in het vak praat je toch vooral over tulpen en bollen, maar bij evenementen kom je nooit dezelfde mensen tegen. Elke dag is weer anders.”
Goed team Afgelopen zomer heeft hij nóg een nieuw bedrijf opgericht: Mijn laatste boodschap. In de schuur van Ruiten Fleur is een studio aanVakblad voor de Bloemisterij 30/31 (2015)
VanRuiten-Evenement.indd 27
wezig, waar bijvoorbeeld lokale artiesten opnames kunnen doen. Maar nu is er daar ook de mogelijkheid om op video een boodschap vast te leggen, ter nagedachtenis. „Je voert wel eens gesprekken waarvan je later denkt: dat moet ik eigenlijk opnemen en nooit meer vergeten. Zo is het idee voor dit bedrijf ontstaan. We hebben dit afgelopen zomer opgezet en zijn dit nu aan het uitrollen.” Een paar bedrijven en dan ook nog de tulpenbroeierij. In de wintermaanden draaien de banden daar 24 uur per dag en zeven dagen in de week. Van Ruiten geeft aan dat hij het allemaal goed kan combineren. „Ik ben er heilig van overtuigd dat ze het ook zonder mij kunnen. Ik doe het natuurlijk niet alleen; we hebben een goed team. Als er paniek is, wordt het opgelost.” Door de automatisering is er volgens hem bovendien meer rust in het bedrijf gekomen. „Tien jaar terug kwamen er ’s ochtends om zes uur tachtig mensen de schuur in lopen en die moest je allemaal een plekje geven. Dat was pas topsport. Door de automatisering heb je deze pieken veel minder. Iedereen weet zijn plek en is er meer continuïteit”, ervaart Van Ruiten. Het is hem niet te veel. En als er nog eens iets nieuws op zijn pad komt, laat hij het zeker niet na om het op te pakken. Daarvoor vindt hij het spelletje te leuk. „Maar als ik moet kiezen? Dan zijn het altijd de tulpen”, besluit hij. n
27
22-07-15 10:05
Eerst lassen, dan hijsen Gertjan Knol van Bloemenkwekerij De Kaag uit Spanbroek legt de laatste hand aan de hijsverwarming. Afgelopen jaar is hij bezig geweest om de tweedehands installatie in elkaar te zetten.
E
en jaar of vijf geleden is het bedrijf, dat Knol samen met zijn ouders runt, omgeschakeld van alstroemeria en amaryllis naar matricaria, lelie, tulp en iris. Aanvankelijk bleef hij het verwarmingsnet bovenin gebruiken, maar een hijsverwarming zou toch handiger zijn. Bovendien zou het tien tot vijftien procent energie besparen als de warmte onderin bij het gewas werd gebracht. De verwarmingsbuizen en de liggers zijn overgenomen van een collega die toevallig precies dezelfde maat tuin had, namelijk 17.000 m2. De motoren en de hijsassen zijn nieuw gekocht. Knol heeft er – met hulp van vaste krachten en scholieren – ongeveer 2.000 manuur aan besteed om alles in elkaar te zetten en aan te sluiten. Ervaring met lassen had hij niet. Voor een paar honderd euro kocht hij een lasapparaat en is hij aan de slag gegaan. „De eerste kap was nog even moeilijk. Hier en daar verscheen er een gaatje als ik de buizen onder druk zette. Maar later niet meer.” Wat de besparing is geweest is bij dit soort dingen altijd moeilijk aan te geven. Ook al omdat het laswerk vaak in de vrije uurtjes is gedaan. „De grootste besparing is dat we vol in productie konden blijven. Ik kan dit werk doen zodra er een kap leeg ligt. Anders zouden we voor elke afzonderlijke kap telkens een bedrijf moeten laten komen. Of we zouden een tijdje uit productie moeten zijn. Dat zou duur worden. Bovendien vind ik lassen leuk werk. Het is weer eens iets anders.” < Tekst en foto: Joef Sleegers jsleegers@hortipoint.nl
28
Spread lassen.indd 28
Vakblad voor de Bloemisterij 30/31 (2015)
21-07-15 16:48
Vakblad voor de Bloemisterij 30/31 (2015)
Spread lassen.indd 29
29
21-07-15 16:48
K asgeluiden Bestrijding van ziekten en plagen. Hoe gaat dat in de praktijk? Wat houdt telers bezig en hoe gaan ze daarmee om? Wat zijn de geluiden uit de kas? Om de twee weken laat het Vakblad telers vertellen over chemische of geïntegreerde bestrijding.
Peter van Leth, Hans Neefjes, Joef Sleegers bloemisterij@hortipoint.nl
’Bespuiting bij 50°C met de ramen dicht’
Simon Zwarts Plaats: Mijdrecht Teelt: gerbera grootbloemig onder 6.000 lux Oppervlakte: 1,5 ha
Simon Zwarts heeft de eerste afdeling helemaal en de tweede voor 30% gewisseld. De laatste weken had hij niet meer gespoten tegen wittevlieg om de diglyphus de ruimte te geven. De bestrijding van mineervlieg had namelijk prioriteit, omdat die poppen vormt die in de grond de teeltwisseling kunnen overleven. De wittevlieg was dus aardig opgelopen. Om te voorkomen dat deze bij het uitruimen naar de andere afde-
ling zou vliegen, heeft Zwarts een paar dagen voordat het oude gewas eruit ging een bespuiting uitgevoerd met Conserve. Daarbij heeft hij de ramen dicht gehouden zodat de temperatuur kon oplopen tot bijna 50°C. „Als de wittevliegen niet omrollen van de Conserve, dan wel van de warmte”, was zijn gedachte. Het resultaat was positief. De nieuwe planten staan er nu twee weken in. Zwarts heeft ze tweemaal
preventief gespoten met Trigard tegen mineervlieg. Bij de plantenkweker zijn ze behandeld met Vertimec, en zodra dit is uitgewerkt wordt diglyphus uitgezet. Eenderde deel van het gewas is blijven staan. In dat deel is ruim biologie uitgezet. Deze begint nu een evenwicht te vinden. „We hebben nog niet hoeven corrigeren, en ik hoop dat we dat in de rest van het jaar ook niet meer hoeven te doen. Die kans is best reëel.” De weekhuidmijten die twee maanden geleden zijn opgedoken, zijn opgeruimd door swirskii en cucumeris. De vette plekken van wittevlieg zijn schoon gevreten door delphastus. De roofkever is nu door de hele afdeling te zien. Wat nieuw is, is de meeldauw. De zwavel moest uit om de biologie de ruimte te geven, en zo heeft Zwarts voor het eerst in veertien jaar moeten ingrijpen tegen meeldauw. <
’Ik ben heel zuinig op dit evenwicht’
Marco van de Werken Plaats: Brakel Kwekerij De Heuve: 3,8 ha chrysant onder 9.800 lux, waarvan 75% troschrysant Grand Pink en 25% santini (o.a. ’Rossi’)
30
Kasgeluiden-NW.indd 30
Een kleine maand geleden werd Marco van de Werken ’licht verrast’ door rupsen. Voor het weekend zag hij een enkel vlindertje, twee dagen later was er volop beginnende rupsenvraat te zien. Deze plaag heeft hij zonder te veel schade onder controle gekregen. Voor de rest is het rustig in de kas. De jonge planten worden voorgespoten met Spruzit, NeemAzal en Actara. Daarna neemt de biologie het over. Spint is goed in evenwicht met phytoseiulus. „Vanwege de warmte hebben we veel gebroesd”, vertelt de teler. „Spint houdt daar niet van, phytoseiulus juist wel.” Luis en mineervlieg zijn niet te vinden. Toch zet hij preventief aphidius en diglyphus uit. Trips wordt volledig biologisch onder de duim gehouden door cucumeris uit de buglines. „Voor het oogsten hoef ik dus alleen maar licht af te spuiten met Teppeki. Dat werkt tegen luis, met een lichte
nevenwerking tegen trips.” Het geïntegreerde systeem draait heel goed, vindt Van de Werken. „We hebben weinig last van ziekten en plagen, waardoor we maar weinig chemie hoeven te gebruiken. Momenteel enkel preventief Teppeki geïntegreerd tegen luis. Daardoor doen de natuurlijke vijanden het goed. Dat is een evenwicht waar ik heel zuinig op ben. Ook in de winter doe ik nooit een ronde chemisch.”
Op dit moment wordt er compost uitgereden: champost en houtcompost, zonder toevoegingen en zonder te stomen. Daarmee wil de teler het bodemleven verder verbeteren. Dat doet hij eens in de vier, vijf jaar. „Hier kan ik heel goed mee werken. Het genereert groei en een mooie bodemstructuur. Zoals het er nu uitziet hoef ik deze ronde geen AAterra en Rizolex te gebruiken. Maar dit moet ik nog even aankijken.” <
Vakblad voor de Bloemisterij 30/31 (2015)
22-07-15 12:08
’Evenwicht na hitte weer hersteld’
Kees Kouwenhoven Adviseur gewasbescherming Royal Brinkman, o.a. roos
,,Meeldauw is over het algemeen vrij rustig, ondanks de afgelopen hete periode. Meestal wordt Meltatox/ Collis wekelijks gespoten. Pleksgewijs wordt er bij hogere meeldauwdruk extra Solvit ingezet om kleine haarden de kop in te drukken. Bij enkele kwekers kwam er toch wat trips opzetten met lichte bloemschade tot gevolg. Een bespuiting met de combinatie Vertimec/sugarbait bovendoor kon de bloemschade vaak weer snel terugdringen. Sugarbait als suikerlokstof zorgt ervoor dat de trips naar het middel gelokt wordt, zodat een betere bestrijding plaatsvindt. Door met niet te veel liters alleen hoog in het gewas te spuiten, valt het effect van het chemische middel op de ingezette biologie mee. Door de hier en daar zeer hoog opgelopen kastemperaturen kunnen de roof- en voermijten in de
kweekzakjes bezwijken. Daarom is het raadzaam ze meestal een week eerder dan gepland opnieuw in te hangen. Dit voorkomt problemen. Tegen spint is incidenteel toch wel een bespuiting nodig geweest, omdat er lichte schade begon te ontstaan. Veelal was deze ene bespuiting afdoende, zodat het evenwicht tussen plaag en de bestrijders feltiella en phytoseiulus weer in balans kon komen.
De inzet van de biologische bestrijders aphidoletes en aphidius tegen luis zijn zeer positief. Er is bij deze kwekers dit jaar tot nu beduidend minder gespoten dan afgelopen jaren. Kwekers die nog geen sluipwespen hebben ingezet hebben veel meer moeite met luisaantastingen. Vaak zie je nu ook spontaan de sluipwesp praon in de rozen opduiken, ook deze levert een goede bijdrage aan de luisbestrijding.’’ <
’Euseius gallicus heeft potentie in poinsettia’
John van Eijk Specialist gewasbescherming bij Biobest Nederland, o.a. in potplanten
Op de potplantenbedrijven waar adviseur John van Eijk komt, is de plaagdruk aardig onder controle, ondanks de soms zeer warme perioden. Natuurlijke vijanden weten spint en trips over het algemeen goed onder de duim te houden. Phytoseiulus veelal tegen spint en swirskii tegen trips. Goede bestrijdingsresultaten worden nog steeds gemeld met swirskii bijgevoerd met Nutrimite. Niet in elk gewas. Van Eijk denkt dat
Vakblad voor de Bloemisterij 30/31 (2015)
Kasgeluiden-NW.indd 31
een gebrek aan plekken om eitjes af te zetten een grote rol speelt voor de opbouw van een roofmijtenpopulatie zoals bladbeharing. Zo blijkt ook de aanwezigheid van mosstokken vaak positief te werken. Veel verwachtingen heeft Van Eijk van het uitzetten van Euseius gallicus in poinsettia. In proeven laat deze roofmijt goede bestrijdingsresultaten zien, resultaten die niet onder doen voor bestrijding
met sluipwespen. „In die zin doet Euseius gallicus het veel beter in kerststerren dan andere polyfage roofmijten als swirskii”, meldt Van Eijk. Uiteindelijk verwacht hij dat poinsettiakwekers de keuze hebben tussen sluipwespen of Euseius gallicus tegen witte vlieg en trips. Beide natuurlijke vijanden ondersteunen elkaar, maar vanwege het kostenplaatje zullen ondernemers toch voor de een óf de ander kiezen. Goed nieuws is ook het nieuwe slakkenmiddel Metarex Inov, ondanks de beperkte praktijkervaring. Er is weer een slakkenmiddel op de markt gekomen met als werkzame stof metaldehyde, nadat er eind mei zoveel slakkenmiddelen met dezelfde werkzame stof zijn weggevallen. „Weliswaar met een lagere concentratie, maar wel met een ingebouwde lokstof. Hierdoor zal hopelijk de effectiviteit eerder groter dan kleiner zijn”, aldus Van Eijk. <
31
22-07-15 12:08
Frank en Toos Wijnen:
’Ook de zorgkwekerij ontkomt niet aan pr Al dertien jaar houden Frank en Toos Wijnen hun hoofd boven water bij het runnen van een zorgkwekerij. De zorgkwekerij is verder geprofessionaliseerd. De teelt is steeds meer afgestemd op de deelnemers en de zorg voldoet aan de strenge criteria
Foto: Peter van Leth
van het keurmerk ’kwaliteitswaarborg zorgboerderijen’.
32
Tweedetakzorgkwekerij.indd 32
Vakblad voor de Bloemisterij 30/31 (2015)
22-07-15 10:05
an professionalisering’ Peter van Leth pvanleth@hortopoint.nl
I
n 2002 beginnen Frank en Toos Wijnen een zorgkwekerij nadat Frank’s vader zich uit de kwekerij heeft teruggetrokken. Een idee dat al jaren in hun hoofden speelt, omdat Toos een jarenlang verleden heeft als groepsleider bij een gehandicapteninstelling. In 2000 volgt Toos een oriëntatiecursus wat er komt kijken bij het bieden van zorg op een agrarische bedrijf. Samen met de cursusgroep en Frank bezoekt ze diverse bedrijven. Tevens oriënteren Frank en Toos zich tijdens open dagen van diverse zorgboerderijen. Het enthousiasme groeit en ze sluiten zich aan bij de Vereniging van Zorgboeren. In 2014 worden ze lid van de Stichting Samenwerkende Zorgboerderijen.
Meer zorg Ze beginnen met maximaal vijf personen per dag, uitgezonderd de woensdag want die dag is voor het gezin. Nu de kinderen ouder zijn en een zelfs het huis uit, hebben ze de woensdag erbij getrokken en nemen ze maximaal zes personen per dag aan. Ze beperken zich niet alleen meer bewust tot verstandelijk gehandicapten; deelnemers met een lichte psychiatrische aandoening zijn ook welkom. Zorg is inmiddels goed voor 60% van de inkomsten; dat was 40%. De tuinbouwactiviteiten blijven noodzakelijk om er twee fulltime salarissen aan over te houden. „Uiteraard geen topinkomens, want daar doen we niet voor. We komen er echter mee rond en dat is wat telt. Het plezier dat we er elke dag aan beleven is ons veel waard”, redeneert Toos.
Aangepast teeltplan Het teeltschema bestaat uit perkgoed voor de huisverkoop en daarna het telen van celosia. Dit gewas wordt in kleine partijen gezaaid, zodat ze ook in kleine partijen zijn te oogsten. Na de zomervakantie vinden deze partijen celosia wekelijks hun weg naar veiling ZON. In de wintermaanden biedt de kas ruimte voor het overwinteren van kuipplanten. Voorheen werden ook statice en violen geteeld. Statice is om prijstechnische redenen aan de kant geschoven en violen hebben plaatsgemaakt voor een gevarieerder aanbod perkgoed. Door deze veranderingen overwinteren nu geen 2.500 maar 4.000 kuipplanten op het bedrijf, die deels bij de klanten worden opgehaald. Vanaf 2010 is de modernisering van de kas in gang gezet met het vervangen van de houten onderbouw door een stalen constructie en het vervangen van de heteluchtketeles door een biomassaketel. Dit voorjaar is de grond geëgaliseerd en is gronddoek in de kas gelegd. Reden om een proef te starten om celosia te gaan oppotten en niet meer te zaaien in de grond. „Na de zomervakantie stond het onkruid vaak even hoog als de celosia. Dit bemoeilijkt het oogsten Vakblad voor de Bloemisterij 30/31 (2015)
Tweedetakzorgkwekerij.indd 33
Bedrijfsgegevens Bedrijfsnaam: Wijnen Perk planten & zorgtuinderij Woonplaats: Someren Teelt: perkgoed, celosia en winterstalling kuip planten Oppervlakte: 0,6 ha
voor de deelnemers. Bovendien vinden zij het oppotten een leuke activiteit. Dus als het ons lukt celosia uit de grond en in potten te telen, dan betekent dat een betere aanpassing van werkzaamheden op de doelgroep”, schetst Toos. Hetzelfde geldt voor de aanschaf van de houtkachel. „De insteek is om daarmee goedkoper uit te zijn en duurzamer te telen, maar brengt met zich mee dat deelnemers het leuk vinden om de houtsnippers in de voorraadbunker te storten. Ook al gaat dat sneller met een laadschop op de vorkheftruck”, vult Frank aan. Niet alles staat in het teken van tuinbouwactiviteiten. Tijd wordt onder meer ingeruimd voor huishoudelijke activiteiten, bezorgen van folders en verzorgen van de dieren. Bij allerlei klussen worden ook deelnemers ingeschakeld, zoals bij modernisering van de kas, bouwen van een nieuwe schuur en het schoon maken van het zwembad.
Niet lichtzinnig over denken Over het runnen van een zorgkwekerij moet niet te lichtzinnig gedacht worden, zeker met de huidige veranderingen in de zorg. ,,Een zorgtuinderij doe je er niet zo maar even bij. Er komt veel bij kijken en het vergt veel organisatie’’, zegt Toos. Toenemende administratieve taken doen Toos en Frank in de avonduren, onder meer die met betrekking tot de striktere regels verbonden aan het keurmerk ’kwaliteitswaarborg zorgboerderijen’. Regels waarmee Toos en Frank kunnen leven, zolang ze de zorgkwekerij met zijn tweeën kunnen blijven runnen zonder inschakeling van derden. n
33
22-07-15 10:05
612093_.indd 34
22-7-2015 11:00:18
Vragen Stuur uw vragen naar Postbus 9324, 2300 PH Leiden. U kunt ook bellen, faxen of mailen: Peter van Leth, 071-56 59 688, pvanleth@hortipoint.nl
Wat staat me te doen in cao-loze periode? De looptijd van de cao Open Teelten is op 30 juni 2015 geëindigd en van de cao Glastuinbouw op 1 juli 2015. De algemeen verbindend verklaring (AVV) is niet meer van toepassing zodra de looptijd van de cao is verstreken. Zolang er geen nieuwe cao is afgesloten is er sprake van een cao-loze periode. Wat gebeurt er dan met de arbeidsvoorwaarden van uw werknemers?
V
oor bestaande werknemers blijven de arbeidsvoorwaarden uit de cao van kracht. Wanneer een werknemer is aangenomen onder toepassing van de cao Open Teelten of Glastuinbouw, dan blijven de arbeidsvoorwaarden uit de cao gelden totdat er een nieuwe cao is afgesloten. De arbeidsvoorwaarden uit de cao maken namelijk deel uit van de individuele arbeidsovereenkomst. Dit wordt ook wel de nawerking van de cao genoemd: de bepalingen uit de cao blijven gelden na de einddatum van de cao. Denk hierbij aan de bepalingen over het loon, arbeidsduur, toeslagen, vergoedingen, vakantie en verlof en arbeidsongeschiktheid. Andere aandachtspunten zijn: n De verplichting om deel te nemen en premies te betalen aan het Bedrijfspensioenfonds voor de Landbouw (BPL) blijft ook van kracht in de cao-loze periode. De pensioenopbouw van medewerkers loopt gewoon door. Dit geldt ook voor de premiebetaling aan Colland Arbeidsmarkt. n Ketenbepaling: tussenpoos geen 31 dagen, maar 6 maanden. Per 1 juli 2015 geldt de nieuwe ketenbepaling uit de Wet Werk en Zekerheid, waardoor er maximaal drie contracten binnen een maximale periode van twee jaar zijn overeen te komen. De keten wordt doorbroken door een tussenpoos van tenminste 6 maanden. Het is dus niet meer mogelijk om de keten van contracten te doorbreken met een tussenpoos van minimaal 31 dagen zoals is opgenomen in de cao Open Teelten en Glastuinbouw. Vakblad voor de Bloemisterij 30/31 (2015)
3015vraag.indd 35
n In een cao-loze periode is het bij nieuwe werknemers mogelijk om op individueel niveau afspraken te maken over de arbeidsvoorwaarden, zonder hierbij rekening te houden met de cao. In dat geval geldt het wettelijk kader als ondergrens (zoals het wettelijk minimumloon en 20 vakantiedagen per jaar). Hierbij dient echter rekening te worden gehouden met het uitgangspunt van gelijk loon voor gelijk werk. U dient er voor te waken dat u nieuwe werknemers ongelijk behandeld ten opzichte van werknemers die al in dienst waren. De nieuwe werknemer mag bijvoorbeeld niet beloond worden op basis van het wettelijk minimumloon als een collega met een vergelijkbare functie in een hogere loonschaal is ingedeeld. Ook kunnen grote verschillen tussen de arbeidsvoorwaarden van werknemers leiden tot onrust op het bedrijf, wat vaak ongewenst is. Let op: er kan met terugwerkende kracht een nieuwe cao worden afgesloten. Wanneer u besluit om bij nieuwe werknemers af te wijken van de cao, kunt u te maken krijgen met de situatie waarbij u met terugwerkende kracht correcties moet uitvoeren.
Per 1 juli 2015 is de seniorenregeling in de cao Glastuinbouw ingevoerd. Ook in de n
cao-loze periode is het voor werknemers in de glastuinbouw vanaf de leeftijd van 62 jaar mogelijk om deel te nemen aan deze regeling. Ook de bemiddeling van ontslagen en met ontslag bedreigde werknemers naar functies in de glastuinbouw door het Mobiliteitscentrum Glastuinbouw gaat gewoon door. Dit geldt tevens voor de activiteiten van KasGroeit op het gebied van leren en ontwikkelen. n De Werkgeverslijn land- en tuinbouw heeft in de Kennisbank Arbeid arbeidsovereenkomsten opgenomen die werkgevers kunnen gebruiken. Deze zijn gebaseerd op de ’oude’ cao. Desondanks adviseren wij deze modellen zo veel mogelijk te blijven gebruiken. n Een van de voorwaarden om de cafetariaregeling toe te kunnen passen voor zogenoemde ET-werknemers is dat er een tijdelijke arbeidsovereenkomst moet worden afgesloten die valt onder de cao Open Teelten, Glastuinbouw of Dierhouderij.
Yara Peters, adviseur cao en arbeidsrecht Werkgeverslijn land- en tuinbouw, 088-8886688, info@ werkgeverslijn.nl.
35
21-07-15 16:48
Reinier Kempenaar:
Foto: Arie-Frans Middelburg
’In de basis draait het om boerenversta nd
Arie-Frans Middelburg afmiddelburg@hortipoint.nl
Naast zijn activiteiten als akkerbouwer en zonnebloementeler startte Reinier Kempenaar in 2012 restaurant en evenementenlocatie de Dyck. Na een heel zwaar begin staat de ’neventak’ na een doorstart goed op de rails. „Het is gaaf te zien dat we met een fantastisch team aan het bouwen zijn”, zegt Kempenaar. „Het restaurant loopt echt goed en particuliere feesten ook. De zakelijke markt is lastig, daar zitten groeimogelijkheden die ik graag zou willen benutten.” 36
Tweedetakrestaurant.indd 36
Vakblad voor de Bloemisterij 30/31 (2015)
22-07-15 10:05
ta nd, daar kom je ver mee’
E
en neventak is niet zo heel vreemd voor Reinier Kempenaar. „Ja, ik ben gewend om meerdere dingen te doen, dat houdt het leuk”, bekent de inwoner van Kaag en Braassem. De van huis uit akkerbouwer combineerde jarenlang de boerentak met de teelt van zonnebloemen die samen met uien uitgroeiden tot de pijlers onder het bedrijf. Vijf jaar terug richtte Kempenaar zijn blik op het buitenland. In Bulgarije startte hij een akkerbouwbedrijf met graan en zonnebloemen voor de olie. ’Als het maar met de combine te oogsten is’, heet het. Kempenaar geeft aan dat hij het bedrijf in Bulgarije nog aan het opbouwen is.
De Dyck In het jaar van de stap naar het buitenland ontstond ook het idee voor wat uiteindelijk zou uitgroeien tot restaurant en evenementenlocatie De Dyck. Kempenaar zag door zijn buitenlandse omzwervingen dat het lastig was om het in het dure en drukke westen van Nederland met massaproductie te winnen. „In België en Frankrijk is het bijvoorbeeld veel goedkoper om uien en aardappelen te telen. Maar uiteindelijk zit er in de Randstad wel een markt van 7 miljoen mensen en daar moeten we wat mee.” Kempenaar besloot het in de horeca te zoeken. In 2011 werd er gestart met de bouw van De Dyck naast het zomerbloemen en akkerbouwbedrijf van Kempenaar in Kaag en Braassem. Voor De Dyck werd de oude boerenschuur uit 1930 aangewend. De schuur behield zijn karakteristieke kapconstructie. Het restaurant en de zalen werden er als een schoenendoos ingeschoven. Bovendien werd de wagenloods ’vernieuwbouwd’. Ze werd afgebroken en opnieuw opgebouwd, de open kant is nu dicht. Nu staat er op het terrein van Kempenaar een restaurant en evenementenlocatie waar ’de vriendschap tussen agrarisch en culinair gekoesterd wordt’. Op het menu staan bijvoorbeeld groenten uit de eigen moestuin zoals rabarber, koolrabi, radijs, spitskool, diverse kleuren peen, bietjes, tuinbonen. Gasten kunnen een bezoek aan De Dyck combineren met activiteiten in de landelijke omgeving als varen, bruggen bouwen of schapen hoeden. „Het draait om een stukje beleving van het boerenleven”, legt Kempenaar uit.
Niet makkelijk „In het begin is het niet makkelijk geweest”, erkent Kempenaar. Hij ging met een partner in zee die het horecadeel op zich zou nemen, maar dat ging niet goed. De bank draaide de kraan dicht voor het zwaar gefinancierde De Dyck. „Als het om een tuinbouwbedrijf was gegaan dat onverkoopbaar was geweest dan had dat niet gebeurt. Er zou dan te weinig onderpand zijn en dan was het dossier niet zo snel gesloten”, zegt Kempenaar die faillissement aanvroeg en in mei 2013 een doorstart maakte. „Het ergste was dat de bank de potentie niet wilde zien.” Door de verkoop van 30 ha grond bracht Kempenaar de financiering naar een acceptabel niveau. „Ik ben nu niet zo strak aan de bank gebonden en dat voelt heel fijn. Bovendien heb ik nog 30 ha grond over waar ik mijn gasten voldoende kan laten zien.” Vakblad voor de Bloemisterij 30/31 (2015)
Tweedetakrestaurant.indd 37
Bedrijfsgegevens Bedrijfsnaam Kempenaar Flowers Woonplaats K aag en Braassem Teelt: zonnebloemen (12 ha), uien (27 ha), aardap pelen (3,5 ha), graan (7 ha), pioenen (0,5 ha), plus opstar t ak kerbouw in Bulgarije (zonnebloem voor de olie en graan) Nevenactiviteit: restaurant en evenementenlocatie De Dyck
Hoofdverantwoordelijke „Ik doe zelf niet zoveel”, zegt Kempenaar lachend om serieus te vervolgen, „Ik word toch gezien als de hoofdverantwoordelijke, degene die de leiding heeft. Ik ga over het financiële gebeuren, haal zakelijke partijen binnen en doe de moestuin. Gelukkig heb ik een goed team dat zelfstandig kan draaien. Ik hoef niet bij de operationele zaken te zijn. Mijn vrouw doet de planning en de offertes en er zijn een chef-kok en een gastvrouw.” Land- en tuinbouw liggen nog enigszins dichtbij elkaar, maar horeca is totaal iets anders, heeft Kempenaar inmiddels ervaren. „Het is absoluut totaal iets anders. Een zonnebloem zegt niets als hij niet goed behandeld wordt. Een gast wel. Maar de basis van ondernemen blijft boerenverstand en daar kom je toch het verste mee.” De Dyck draait nu goed. „Het is gaaf te zien dat we met een fantastisch team aan het bouwen zijn. Het restaurant loopt echt goed en particuliere feesten ook. De zakelijke markt is lastig, daar zitten groeimogelijkheden die ik graag zou willen benutten”, zegt Kempenaar. Hij geeft aan dat het moeilijk is aan te geven welk aandeel De Dyck inmiddels van zijn totale omzet uitmaakt. De inkomsten uit de land- en tuinbouwactiviteiten schommelen jaarlijks enorm. Voor de toekomst streeft Kempenaar groei na. „Als er geen groei is in een bedrijf dan gaat het niet goed. Het is net als met een plant. Er moet ontwikkeling zijn en mensen moeten dat ook zien. Als ze drie keer komen en het is drie keer hetzelfde dan komen ze niet meer. Er moet schwung inzitten.” n
37
22-07-15 10:05
Teelttips helianthus Valse meeldauw Valse meeldauw blijft een gevaar voor de zonnebloem. Toch is er inmiddels zo veel van deze schimmel bekend dat een goede bestrijdingsstrategie vaak uitkomst biedt. De strategie is niet een strak spuitschema, maar wel het spuiten van het gewas als er juist een besmetting heeft plaatsgevonden. Deze besmettingskans is het grootst als een gewas
Roos Tripsproblemen Er zijn verschillen tussen bedrijven ten aanzien van plaagdruk. Het is soms moeilijk om die verschillen te verklaren. De ligging van het bedrijf kan een rol spelen, maar ook de aangeplante cultivar. Het kan
Iris Stinkend zachtrot Komende periode worden er veel bollen onder glas geplant. Door planten bij hoge temperaturen kan ’stinkend zachtrot’ optreden. Dit wordt veroorzaakt door de bacterie erwinia die zich bij warm weer onder vochtige omstandigheden snel verspreidt. Plant daarom geen bollen op het heetst van de dag (bij
38
Teelttips-Schoffelen_nw_2.indd 38
zomerbloemen Nazomerbemesting
nog niet dicht staat en er een zware regenbui valt, of als er moet worden beregend. De grond spat dan tegen de onderkant van de bladeren en deze worden via deze gronddeeltjes besmet. Als er op dat moment een bestrijding wordt uitgevoerd is de schade behoorlijk te beperken. Hoewel de kans op besmetting groter is als er al meer zonnebloemen
op het perceel hebben gestaan, kan dit ook voorkomen op verse gronden. Waarschijnlijk heeft deze schimmel meer waardplanten dan we denken.
daarnaast aan de gewasbeschermingstechniek of het toegepaste bestrijdingsschema liggen. Een mogelijke oorzaak van een verhoogde tripsdruk kan ook direct aan het bedrijf gerelateerd zijn: de trips heeft zich genesteld op het bedrijf omdat de omstandigheden daar geschikt voor zijn. De trips overleeft op de grond en wordt daar onvoldoende aangepakt. Het creëren
van een situatie waarbij de overlevingsroute van trips via de bodem wordt aangepakt, zou dan de logische oplossing zijn. Maak daarom de omstandigheden op de grond geschikt voor de biologische bestrijders (dat gaat vooral om de vochtigheid) en zet er eventueel meer uit op de grond. Mogelijk zijn daarmee de omstandigheden voor de ontwikkeling van trips wel minder goed. Er zijn aan-
knopingspunten om te veronderstellen, dat daarmee voortdurende problemen met trips teruggedrongen kunnen worden.
voorkeur ’s avonds). Breng eventueel een krijtscherm aan of trek het scherm dicht. Geef de bollen direct na het planten goed water. Stel de volgende gift zo lang mogelijk uit. Als beregening noodzakelijk is, doe dit dan bij sneldrogend weer, bij voorkeur ’s morgens. Aanvullende maatregelen zijn: n werk geen loof van de voorteelt in de grond; n beschadig de wortelkrans bij het planten zo min mogelijk; n plant niet te dik en lucht de kas goed; n zet bij slecht drogend
weer een circulatieventilator aan; n bewaar de bollen koel bij 2°C (in de koelcel), als u niet direct kunt planten; n slootwater kan besmet zijn; n ontsmet en plant op dezelfde dag.
belang bij blauwe cultivars. In het hart van de bloem zijn de geeloranje larven te vinden. Het aanbrengen van gaas in de ramen (bijvoorbeeld maaswijdte Ø 0,8 mm), verwijderen van onkruid rondom het bedrijf en het stomen van de grond na een zware aantasting werken preventief. Spuit voorbehoedend vanaf 2 keer van het 3e of 4e blad met een tussenpoos van 1 week met: 25 gram Gazelle, 25 ml Calypso, 50 ml Vertimec Gold of 100 ml Mesurol per 100 liter water. Herhaal daarna de bespuitingen regelmatig.
Henk van den Berg Teelt- en Bedrijfsadvies, 0252-340301
Tripsbestrijding Door het zuigen van de trips ontstaan grijsachtige vlekjes op de schutbladen van de bloemen. De bloemknop zelf wordt al aangetast voordat de bloemkleur zichtbaar is. Er ontstaan kleine witte vlekjes op de bloemlippen. De schade is vooral van
De bemesting voor in de nazomer wijkt af van die voor groeiende gewassen in het voorjaar. Dit heeft meer met de grond en met de omstandigheden, dan met de behoefte van de plant zelf te maken. Door de warmere grond en vaak grotere regelval komt er veel meer stikstof uit de grond vrij, door mineralisering van de in de grond vastgelegde stikstof. Verder is het klimaat in de nazomer vaak zachter. De nachten worden weer wat langer, de luchtvochtigheid wordt hoger. Dit alles kan een plant makkelijker weelderig laten groeien. Deze weelderige groei kan ervoor zorgen dat de bloem zich minder snel ontwikkelt en de bloei verlaat. Het bemesten van stiksof is in deze tijd van het jaar dus veel minder vanzelfsprekend dan in het voorjaar. Henk van den Berg Teelt- en Bedrijfsadvies, 0252-340301
Naoogst Er is (zeer begrijpelijk) veel aandacht voor de naoogstfase van de roos. Dat heeft te maken met de nadrukkelijke wens om een betrouwbaar product te leveren. Als kweker kunt u daar het nodige zelf aan doen.
Denk aan het zorgen voor een goede bedrijfshygiëne. Geef aandacht aan de wijze van voorbehandeling. En let goed op de infectiedruk van botrytis in de kas, in de verwerkingsruimte en in de koelcellen. En ga ook eens na hoe de rozen bewaard worden als ze al verkocht zijn. Hoe gaat de klant om met jouw product, jouw merk? Johan Sonneveld, Adviesbureau J. Sonneveld, 06-46134453
Suikeroplossingen als Attracker versterken de werking van de middelen. Spuit tegen de avond, de trips zit overdag diep in het gewas verscholen. Admire, Actara, Calypso en Gazelle behoren tot dezelfde werkzame groep, wissel deze groep dan ook af met andere middelen. Pyrethroïden hebben ook werking op trips. De middelen kunnen gemengd met de vuurbestrijdingsmiddelen worden gespoten.
DLV Plant, marktgroep bloembollen, 0252-688541 Vakblad voor de Bloemisterij 30/31 (2015)
22-07-15 15:21
Schoffelen
phalaenopsis Valse spintmijt Deze periode kenmerkt zich door afwisseling van temperaturen en luchtvochtigheid. De praktijk leert dat de kans nu groter is dat de valse (rode) spintmijt (brevipalpus) opeens opduikt. Wees hier extra alert op. De haarden starten vaak op de plaatsen waar al eerder problemen geweest zijn, dus houd die in de gaten. Bestrijd de mijten met een acaricide en gebruik daarbij voldoende vloeistof om ze goed te kunnen raken. Dit is de grootste uitdaging bij de bestrijding. Herhaal na circa 7-10 dagen de behandeling.
Stabiele temperatuur Warm en minder warm weer wisselen elkaar af. Dit vraagt extra aandacht voor
lelie Zuurgraad (pH) Door de kalkbemesting van de vollegrond kan de pH te hoog zijn opgelopen. Dit is vooral een probleem voor Oriëntals. Een hoge pH kan problemen geven met lichte koppen door de slechte opneembaarheid van ijzer en magnesium. Voor optimale van de Oriëntals moet de pH tussen de 5,5 en de 6,5 liggen. Een aanzienlijke pH- verlaging in de grond kan alleen worden bereikt door onbekalkte tuinturf met een lage pH door de grond te werken. Een andere mogelijkheid de turf voor het planten over de grond uit te strooien. Tijdens het planten Vakblad voor de Bloemisterij 30/31 (2015)
Teelttips-Schoffelen_nw_2.indd 39
Angelle van Kleef vankleef@kwic.com
de verschillen in planttemperatuur. De daling van de planttemperatuur kan groot zijn als er aan het einde van de dag nog doorgelucht wordt en het bovenscherm (langer) open blijft. Wanneer in de tweede helft van de middag de plant start met verdampen en tegelijkertijd de straling wegvalt, is dat duidelijk merkbaar aan de planttemperatuur. Om een daling daarvan tegen te gaan en de groei en bladafsplitsing te stimuleren, is een hogere planttemperatuur in de avond juist beter. Probeer overdag de planttemperatuur laag te houden (<30°C) en streef in de avond naar een planttemperatuur van boven de 28°C zodat de verschillen tussen dag en nacht (avond) kleiner zijn.
Potvochtigheid
van de bollen zal de turf in de plantgaten en daarmee in de wortelzone terecht komen.
keer maar geef liever vaker kleinere gietbeurten van niet meer dan 10 liter water per vierkante meter.
Watergift
Bruine knoppen
Na het stomen is de kasgrond erg droog en warm. Wacht met het planten van de lelies totdat de grond voldoende is afgekoeld. Lelies zijn erg gevoelig voor warme grond zeker als deze droog is. Dit komt tot uiting in een ongelijke stand met te korte stelen en kleine zijwaarts staande knoppen. Laat de grond na stomen voldoende afkoelen door te gieten met koud water. Geef de eerste weken na het planten ruim voldoende water zodat de stengelwortels goed uit kunnen groeien. Let erop dat de grond niet dichtslaat tijdens een watergift omdat dit kan leiden tot problemen. Geef niet te veel water in een
Als Oriëntals worden geoogst tijdens hoge kastemperaturen en direct bij lage temperaturen worden gezet kunnen bruine knoppen ontstaan. Begin op warme dagen tijdig te oogsten zodat de knoptemperatuur niet te hoog oploopt. Breng de bloemen zo snel mogelijk naar de schuur en laat ze daar enkele uren acclimatiseren. Zet de bloemen tijdens het acclimatiseren in de schuur op water. Stel de celtemperatuur in op 4 tot 5°C. Bij lagere celtemperaturen neemt de kans op bruine knoppen sterk toe.
Meer vocht in de pot en een substraat dat langer nat blijft, is positief voor het microklimaat. Echter voor de wortelontwikkeling en wortelkwaliteit kan het negatief zijn wanneer het substraat nat is en lang nat blijft. In de afgelopen periode is het nodig geweest om goed en vaak te gieten. In de komende periode is het oppassen dat het substraat niet te nat wordt. Stel bij twijfel het gieten toch een dag uit. Wanneer de bovenlaag wel droog is en de RV moeilijk op peil te houden is, is het raadzaam om een dag voor het gieten een klimaatbeurtje te geven van hooguit 1 l/m². Ed Konijn, Bureau IMAC Bleiswijk, 010-5219094
Hans Kok, DLV Plant, 06-20398266
Pura vida Dit voorjaar hadden we een proef met uitgangsmateriaal van bromelia uit Costa Rica. Een mooie aanleiding om te gaan kijken onder welke omstandigheden dit wordt opgekweekt. In juli is het rustig op de kwekerij en er is minder risico dat er iets mis kan gaan. Het is nu regenseizoen in Costa Rica, maar het weer in juli is goed. In acht uur vlogen we via Miami naar San José. De volgende ochtend met een huurauto naar de kwekerij. De snelwegen zijn tweebaans waar men tussen 40 en 60 km per uur rijdt. Door het hoogteverschil kunnen vrachtwagens niet sneller. En inhalen is meestal niet mogelijk. Zo kom je al rijdend zelf ook in een lagere versnelling. Tijd genoeg om de grote variatie aan planten en dieren te bewonderen: bromelia’s groeien samen met orchideeën, palmen, yucca’s en ficussen langs de kant van de weg. Gecombineerd met de hoge temperatuur voelt het tropisch aan. De Costaricanen zijn erg vriendelijk en beleefd. De economie draait grotendeels op land- en tuinbouw en toeristenindustrie. De kwekerij die we bezochten heeft voornamelijk plastic kassen, met name om het regenwater af te voeren boven het opkweekmateriaal. Daarnaast enkele schaduwhallen voor bladplantenproductie. Het opkweekklimaat was aangenaam. Met een droog gewas de nacht in is ook hier belangrijk. Goede mensen opleiden en behouden bleek ook hier een grote uitdaging. Het plantmateriaal zag er erg goed uit. Consequent teeltmaatregelen uitvoeren en klimaat regelen resulteert in een kwalitatief hoogwaardig product. En een transportverpakking aangepast aan het seizoen doet de rest: natte kranten in het droge seizoen en droog in plastic zakken in het natte seizoen. Het klinkt allemaal logisch, maar het zijn de details die de uiteindelijke kwaliteit garanderen. We waren onder de indruk en gaan zeker door met onze zakelijke relatie. En nu nog een rondreis van twee weken in het noordwesten van Costa Rica. Pura vida. Op het reisplan staan het tropische Cloud Forest (1.400 m hoogte), koffie- en ananasplantages, verschillende vulkanen, een waterrijk laagland aan de grens met Nicaragua en de kust langs de Stille Oceaan. Zo kunnen werk en plezier prima samengaan. Angelle van Kleef is plantenteler in Ontario
39
22-07-15 15:40
Teelttips Zomerbloemen Natte nachten In deze periode van het jaar worden de nachten langer, maar vooral ook vochtiger. Dit vraagt meer aandacht voor het optreden van schimmels. Veel schimmels groeien echt goed in een vol weelderig gewas. Het grootste gevaar is er als het weinig regent en de nachten toch nat zijn. Er worden dan geen schimmelsporen van het blad
chrysant Neerslag regenleiding Regelmatig komt het voor dat Dansprinklers verstopt raken door vervuiling in de regenleiding. Ondanks aanwezige filters ontstaat er in de regenleiding een grijs-witte neerslag die de doppen kan verstoppen. Bij aanraking met salpeterzuur ontstaat een typische
Violen Calcium Bij de start van violenteelt is het belangrijk dat de plant voldoende calcium kan opnemen. Het is een belangrijk element voor de celopbouw, de wortelontwikkeling en het functioneren van het wortelgestel. Calcium wordt voor het grootste gedeelte opgeno-
40
Teelttips-Schoffelen_nw.indd 40
Sedum
gespoeld en toch krijgen deze sporen de kans om door de natte nachten de kiemen. Vooral bij roest en echte meeldauw is dit een bekend probleem. Als na een vrij droge periode er plotseling een dauwnacht optreedt, is de kans op een explosie van deze schimmel het grootst. Probeer daarom met het spuitschema hier rekening mee te houden. Eén
keer spuiten op het juiste moment werkt beter dan het strakste spuitschema.
bruisende chemische reactie, die erop wijst dat er sprake is van kalkneerslag in de regenleiding. De meeste chrysantenbedrijven werken met aparte A- en B-bak. Met een ECmeter en een pH-regeling wordt apart uit de A-bak of uit de B-bak gezogen. De kans op een ongewenste chemische reactie in de regenleiding is op deze wijze bijna uitgesloten. Op sommige bedrijven wordt tegelijk uit de A- en uit de B-bak gezogen en
geïnjecteerd in de aanvoerleiding naar de kas. Als daarbij ook nog wordt bijgezuurd krijgt de oplossing in geconcentreerde vorm te weinig de tijd om goed met het zuur te reageren. Dit kan gasvorming van CO2 in de regenleiding veroorzaken. Bij teelten op substraat heeft dit al geleid tot ongewenste hoge NH4+ cijfers en hoge HCO3- gehaltes in het substraat. In de grondteelten is de kans op afwijkende voedingscijfers klein
men in het eerste deel van de levenscyclus. Verschillende teeltomstandigheden zorgen voor een onstabiele calciumopname zoals hoge luchtvochtigheid, slechte wortelontwikkeling, droogte- en zoutstress, uitspoeling en koude. Calcium zorgt voor de celdeling en plantstrekking en werkt weerstand verhogend tegen plagen en ziekten. Calcium regelt ook de opname van voedingsstoffen via de celmembranen. Calcium in veensubstraat
kan uitspoelen. Toevoeging van klei aan het veensubstraat beschermt hiertegen gedeeltelijk. Een goed alternatief om uitspoeling uit de weg te gaan, is een gedeelte van de calcium toe te dienen via gips. Met natuurlijk biogips is het mogelijk om het calciumniveau te verhogen zonder dat de pH stijgt. Calciumgebrek kan leiden tot cupvorming in het blad in een periode dat de plant moet accelereren en het aanbod onvoldoende is.
Henk van den Berg Teelt- en Bedrijfsadvies, 0252-340301
Bacterieziek Bacterieziek in sedum kan het hele gewas binnen een paar dagen vernietigen. Als de bacterie toeslaat kan een tak in een dag tijd als snot in elkaar zakken. Bestrijden is niet mogelijk. Het enige wat u kunt doen is een aantasting voorkomen. Belangrijk is om geen plantmateriaal te gebruiken van een besmet perceel. Daarnaast kan er preventief gespoten worden met een koper bladmeststof. Door elke twee weken bladbedekkend te spuiten met koperoxychloride met een dosering van maximaal 0,5 kg per ha wordt de kans op aantasting verminderd. Hogere doseringen kunnen schadelijk zijn omdat er dan koper overmaat ontstaat. Zeker als er wekelijks wordt gespoten is 0,5 kg/ha echt het maximum. Henk van den Berg Teelt- en Bedrijfsadvies, 0252-340301
door de grote bufferende werking van de grond. Wel kan door ongewenste reacties in de regenleiding de eerder beschreven kalk neerslag ontstaan.
Open voormengbak De meeste substraatbedrijven hebben daarom gekozen voor een open voormengbak, waar de oplossing uit de A- en B-bak samenkomt met het water uit bassin, sloot en/ of drain. Eventueel zuur wordt ook in de open
Cupvorming is het niet volgroeien van cellen. Als cupvorming voorkomt, is het moeilijk op te lossen.
Andere elementen Hou ook rekening met de voedingselementen die u toedient tijdens de teelt. Veel telers kiezen voor een teelt met een hoge kaliumsamenstelling om een compacte en stevige opbouw van de plant te krijgen. Echter, hoe hoger het aanbod aan kalium des te minder calcium de
voormengbak ingebracht, waardoor eventueel gevormde CO2 makkelijk kan ontwijken. Normaal heeft zuur vijf seconden nodig om goed te reageren met de aanwezige bicarbonaat uit drain- of slootwater. Met een voormengbak zijn ongewenste reacties in de regenleiding uit te sluiten. De inhoud van de voormengbak is meestal 1.000 liter. Dirk Jan Binnendijk Tuinbouwadviezen, 071-5416564
plant kan opnemen. In het voorjaar ziet men dat het probleem in de meeste situaties zichzelf oplost. In het voorjaar wordt de plant immers weer actief en neemt de sapstroom toe. De plant neemt dan weer stikstof op, waardoor een deel van de kationen gebonden wordt aan calcium en de plant instroomt.
Pim van der Eijk, Florensis, 078-6233200 Vakblad voor de Bloemisterij 30/31 (2015)
22-07-15 14:54
Schoffelen
Snij-anthurium Telen op vocht Het Nieuwe Telen laat zien dat alleen telen met groene vingers niet altijd leidt tot de beste keuzes voor het klimaat. Eerder sluiten van doeken om uitstraling te voorkomen wordt steeds meer toegepast en heeft geleid tot hogere producties en energiebesparing. Een volgende verbetering is om te kiezen voor een goede vochtigheid in het gewas (boven het aanhouden van een goede temperatuur). Op warme dagen kiest men vaak voor het openzetten van luchtramen en het aanhouden van grote kieren in het doek om de temperatuur uit de kas te houden. Telers prefereren op warme dagen een kastemperatuur lager dan de buitentemperatuur. Belangrijker is echter om het vocht voor de plant zo goed mogelijk te houden, zodat
LISIANTHUS Gewichtsregistratie In verschillende gewassen wordt ’s winters de groei voorspeld door middel van groeimodellen. Aan de hand van de gemiddelde natuurlijke instraling en het groeilicht afkomstig van de assimilatielampen kan afhankelijk van groeitijd en plantdichtheid een voorspelling worden gedaan over het takgewicht. Bij chrysant wordt al met het groeimodel gewerkt, omdat gewichtssortering op de veiling wordt gevraagd. Vakblad voor de Bloemisterij 30/31 (2015)
Teelttips-Schoffelen_nw.indd 41
het gewas meer warmte kan verwerken. Stem daarom het klimaat af op een goede VD en een goede luchtbeweging in de kas. Kies op warme dagen voor een maximale bevochtiging. Met hoge temperaturen kunt u met het instellen van een koeltemperatuur bij de strategie bevochtiging, het gewas nat zetten. Bouw aan het einde van de dag dan de koeltemperatuur af richting ondergaan van de zon en/of zakken van de buitentemperatuur, om het gewas in de avond te laten drogen. Door het instellen van een minimum vochtdeficit bij koelen rond 5,0-6,0 g/m3, voorkomt u dat te veel water wordt gegeven. De kracht van het koelen van het gewas, blijft het verdampen van het water van het gewas. Ventileer daarom bij het
Rozenkwekers werken ook met een groeimodel. Hoewel een gewichtssortering op de veiling niet verplicht is, wegen de kwekers elke week vijf bossen van elke sortering. Op deze manier komen ze te weten wat ze per jaar aan versgewicht produceren. Om een idee te geven: troschrysantenkwekers halen per jaar 20-21 kg/m2. Rozenkwekers met het ras Passion spreken over 14-15 kg versgewicht/m2/jaar. Met een goede gewichtsregistratie kan goed zichtbaar worden gemaakt was het effect is van extra assimilatiebelichting of extra CO2. Het versgewicht per m2 per jaar is ook een goede maat voor het vergelijken van elkaars kwekersprestatie. Bij jaarrondgewassen als
instellen van een koeltemperatuur maximaal. Ook de windkant moet maximaal gelucht worden als de windkracht laag is. De kier in de doeken mag groter, als er genoeg capaciteit is om water in te brengen. Met sterillium kunt u controleren of het is gelukt huidmondjes open te houden. De dag waarop het gewas gekoeld wordt, zal de fotosynthese minder effectief zijn. Doordat de plant geen stress heeft, kan de volgende dag bij een beter klimaat de fotosynthese weer opstarten. Als de plant niet voldoende de warme dag door is geholpen, kan het twee dagen duren voordat het gewas voldoende is hersteld om de fotosynthese weer goed op te pakken. Hans van Eijk, Bureau IMAC Bleiswijk, 010-5219094
lisianthus valt een gewichtsregistratie te overwegen. Een stap verder is het maken van een groeimodel per ras geënt op de individuele bedrijfsomstandigheden. Doordat de meeste lisianthus kwekers tragere rassen telen is het gemiddeld takgewicht toegenomen. Het telen onder een hoger assimilatielichtniveau heeft het verschil in takgewicht binnen een bos verkleind. Toch kan door een betere taksortering (gewichtssortering) op veel bedrijven de kwaliteit worden verbeterd. Het sorteren van de takken op gewicht met behulp van een weegbrug is een mogelijkheid om de bossen nog uniformer te maken. Dirk Jan Binnendijk Tuinbouw adviezen, 071-5416564
Kees van Egmond kees@kees-ineke.nl
Vakantie Stel je voor, vorig jaar, je rijdt ruim duizend kilo meter naar het zuiden. Twee vrije weken lonken. Het leven lacht je toe. Op vrijdagmiddag draai je met je caravan de Zuid-Franse camping op richting je besproken plaatsje. Om er daar achter te komen dat je buren Kattukkers zijn. En hij zit nog in de lelies ook. Tjonge, wat ben ik aan vakantie toe. Of het door de warmte van de afgelopen weken komt, ik weet het niet, maar het is wel zo. Ik merk het in alles. Vooral die laatste week. Het lijkt wel of overal de klad in zit. Sommige dingen breken me letterlijk bij de handen af. Want, week 29, het is weer tijd voor het verza melen van de MPS-gegevens. En dus haal ik het deksel van de drainput af om de meterstand op te nemen. Hé, er klopt iets niet. Het water staat veel te hoog. Dompelpomp kapot? Ik draai een wartel los en haal de pomp omhoog. Herin ner me dat ik er nog een heb liggen van een drainput die pas is weggehaald. Dat komt goed uit. Snel de andere pomp gehaald, vastgedraaid, laten zakken, stekker in het contact en ja hoor, probleem opgelost! Dat is mooi! Alhoewel, hij staat op de bodem nu, in een laagje modder. Ik zal hem even een stukje omhoog trekken. KRAK! Nee hè, vlak voor de literteller breekt de pvc-leiding af. Wat nu? Gelukkig heb ik in de schuur ook de overbodige literteller nog liggen. Kijk eens aan, daar kan ik aan een kant precies het stuk leiding vanaf halen dat ik nodig heb. Fluitend loop ik terug naar de put. Trek de drainpomp weer omhoog en probeer de wartel van het nieuwe stuk aan te draaien. Die glipt uit mijn handen, valt op de grond en spat meteen in drie stukken uiteen. NEEEEE! Dan maar een nieuw knietje halen. De boel weer in elkaar gelijmd, voorzichtig de wartel aandraai en maar nee hoor, het wil niet. Past niet. Blijkt het schroefdraad verschillend te zijn! Grrrr… Ein delijk, een uur tobben en twee ritjes naar Horti coop later, zit de boel weer in elkaar. De drainput wordt leeggepompt en de teller loopt. Dus óf ik aan vakantie toe ben! Even helemaal weg. Geen bloemen, niet gieten of spuiten, geen meterstanden opnemen en geen storin gen. Af en toe de prijzen kijken, vooruit. Nu maar hopen dat ik geen collega’s tegenkom…
41
22-07-15 14:54
Jaap Duijs en Betsy Rap:
â&#x20AC;&#x2122;Meeste campinggasten informeren na ar Peter van Leth
Foto: Peter van Leth
pvanleth@hortipoint.nl
42
Thema NogActief.indd 42
Vakblad voor de Bloemisterij 30/31 (2015)
22-07-15 10:11
Foto: Peter van Leth
na ar de kwekerij’ Groot is de kwekerij van Jaap Duijs in Otterlo niet, maar toen hij en zijn vrouw Betsy een naam voor hun minicamping moesten verzinnen werd het toch minicamping ’De Kwekerij’. De kleinschaligheid werkt voor campinggasten laagdrempelig om een praatje
Bedrijfsgegevens Bedrijfsnaam: minicamping ’De Kwekerij’ Woonplaats: O tterlo Teelt: vaste planten, k leine bijzondere bollensoor ten en seizoensgebonden snijbloemen. Verder de verede ling, teelt en verkoop van rhodoxis (rapsterretje) Opper vlakte: 1.500 m 2
aan te knopen.
D
e plannen voor een minicamping dateren uit 2012 als Betsy Rap stopt met haar zeugenhouderij. Met 130 fokzeugen runt ze een kleinschalig bedrijf dat door toenemende regelgeving investeringen vereist die niet meer zijn op te brengen. Het zoeken naar een alternatief naast de kleine kwekerij van haar man Jaap Duijs kost hen geen hoofdbrekens. Het toeristendorp Otterlo waar ze wonen staat vol met vakantiewoningen, hotels en campings. Waarom zou zij dan niet een camping beginnen? „We zijn allebei over de zestig, maar gezond van lijf en leden. Rustiger aan doen is niets voor ons”, vertelt Rap.
ze de kwekerij. Deels via huisverkoop, deels door op speciale markten voor seizoensproducten te staan. Verder staat een deel van Duijs’ vaste plantenassortiment bij twee collega-kwekerijen. Losse bloemen biedt Duijs eveneens aan; verschillende afhankelijk van het seizoen. Gebost, maar ook verwerkt in verrassende en originele boeketten. Diversiteit lijkt geen grenzen te kennen met ook nog diverse kuipplanten, varens, grassen en vaste planten voor het uitkiezen. De kwekerij kiest voor goed bewortelde vaste planten in forse potten.
Passie voor rapsterretje Rust en vriendelijk Voorjaar 2013 wordt de camping gereed gemaakt en eind augustus worden de eerste gasten al ontvangen. Ze hebben een vergunning voor 14 plaatsen geschikt voor caravans, campers en tenten. Het grasveld is nieuw aangelegd op goed doorlatende zandgrond. Rondom het kampeerveld staan voldoende bomen en struiken die voor beschutting zorgen. Als Rap de minicamping zou moeten typeren dan komen de woorden rust en vriendelijkheid in haar op. „Het is zeker geen pretpark; dus geen animatie voor kinderen of een verzamelgebouw waarin activiteiten worden georganiseerd. Klein zodat we aan elke campinggast aandacht kunnen besteden.” Campinggasten weten de kwekerij al via internet te vinden. Mond-tot-mondreclame gaat tegenwoordig veel vaker digitaal, aldus Rap. Ze verwelkomen ook buitenlandse gasten die op hun Europatrip het Kröller-Müller Museum in het Nationaal Park De Hoge Veluwe meenemen en dan dankbaar een nacht doorbrengen op minicamping ’De Kwekerij’.
In vollegrond en op pot Een eigen kwekerij heeft Duijs al vanaf 1990. De kwekerij is wel groter geweest dan de huidige 1.500 m2. Het gehele jaar kweekt hij zijn planten zowel in de vollegrond als in pot en verkoopt ze bloeiend in pot. Wanneer de grote diversiteit aan opgepotte bloembollen, knollen en wortelstokken hun bloemen vertonen, verlaten Vakblad voor de Bloemisterij 30/31 (2015)
Thema NogActief.indd 43
Op de kwekerij houdt Duijs zich ook bezig met het veredelen van rapsterretje (rhodoxis) ontstaan uit kruising- en selectiewerk van roodsterretjes (rhodohypoxis) en de verwante geelsterretjes (hypoxis). „De naam rapsterretje hebben wij aan deze plantengroep gegeven, omdat deze kruisingen vanuit zaad sneller groeien en bloeien dan de roodsterretjes of geelsterretjes”, vertelt Duijs enthousiast. Bij het veredelen ligt duidelijk zijn passie en hij kan er wel uren over praten. Voor campinggasten maakt hij hier ook tijd vrij, enerzijds om een binding met ze te krijgen, anderzijds omdat hij er geen moeite mee heeft. „Met sommigen sta je een minuut te praten, met sommigen een kwartier. Het was wel even wennen, maar het staat werkzaamheden niet echt in de weg”, vertelt Duijs.
Camping blijft neventak Als beginnende campinghouder hebben ze vorig jaar een goed jaar achter de rug, horen ze van collega’s. De exacte bezettingsgraad weet Rap niet, maar ze hoopt dit jaar wel op een kwart meer gasten dan in 2014. Zij en haar man zien de toekomst rooskleurig in. „Een camping en kwekerij is een goede combinatie, mede doordat het afwisselend blijft. Met meer gasten zal meer tijd gaan zitten in de camping, maar het blijft een neventak. De kwekerij is en blijft onze hoofdtak”, benadrukt Rap. n
43
22-07-15 10:11
Nieuws
Bedrijfsinformatie
Ctgb gaat emissies uit kassen anders beoordelen Het Ctgb hanteert per 1 januari 2016 een nieuwe werkwijze bij de beoordeling van emissies uit kassen. Het huidige model voor emissies uit kassen stelt dat 0,1% van het gebruikte gewasbeschermingsmiddel in een kas terechtkomt in het oppervlaktewater. Het is bekend dat dit model de werkelijkheid onderschat. Vandaar dat het Ctgb gaat werken met het nieuwe rekenmodel Greenhouse Emission Model (GEM) dat specifiek de emissies uit kassen berekent. Bij dit model zullen de berekende emissies uit kassen naar verwachting hoger liggen dan bij het huidige model, ondanks dat in het model enkele opties voor de zuivering van afvalstromen zijn ingebouwd. GEM wordt genoemd als voorbeeld in een nieuwe zogenoemde Europese guidance bedekte teelten, die het Ctgb dus gaat hanteren. De guidance bedekte teelten gaat tegelijk voor zowel nieuwe aanvragen van stoffen als middelen gelden. De guidance heeft geen invloed op lopende aanvragen. Kort dag De invoerdatum van 1 januari lijkt Tom Smit van Bayer Cropscience, erg vroeg.
GEM mag dan besproken zijn in Europa, het model is in Europa nog niet gevalideerd of aangenomen. Het is dus vooralsnog een Nederland specifiek model. Het Ctgb geeft toe dat ze op dit moment de impact van deze nieuwe guidance op onder andere de dossiervereisten nog in kaart aan het brengen is. „Ondanks dat de guidance alleen voor nieuwe aanvragen gaat gelden, dan nog zullen we er het komende half jaar rekening mee moeten gaan houden met de aanvragen die in voorbereidingen zijn. Dat is wel erg kort dag, zeker in het daglicht dat over de nieuwe beoordelingsmethode nog veel onduidelijk is en ook het Ctgb ons niet kan vertellen wat de dossiervereisten zijn”, oordeelt Smit. Hij onderschrijft wel dat de huidige beoordelingsmethode de werkelijke emissies onderschat en dus aan vervanging toe is. Dat zal gevolgen gaan hebben op het beschikbare middelenpakket. Echter nu al tot GEM over gaan, doet volgens hem de inspanningen van het bedrijfsleven, onder meer toelatingshouders en belangenorganisaties, geen recht. Zij zijn hard bezig de emissies uit kassen naar het oppervlaktewater te reduceren via allerlei onderzoeken. <
REDACTIE Schipholweg 1, Postbus 9324, 2300 PH Leiden e-mail: bloemisterij@hortipoint.nl www.vakbladvoordebloemisterij.nl
44
3015colofon.indd 44
Van 22 tot en met 25 september is de tweede editie van Seed meets Technology. Het evenement breidt dit jaar uit tot 25 bedrijven die hun innovaties tonen aan professionals in de zaadsector, internationale wederverkopers van zaden, toeleveranciers en telers zowel nationaal als internationaal. Van coatingsystemen, zaadontsmettingsproeven, rassenassortiment, geautomatiseerde fenotypering, zaadverwerking, specialistische software tot klimaatbeheersing en nieuwe teeltsystemen worden getoond.
Hortilux en B&W-Installaties gaan samen Groeilichtfabrikant Hortilux heeft installateur B&W-installaties overgenomen. Beide bedrijven gaan vanaf 2016 samen verder onder de naam Hortilux. Volgens de directie zijn de bedrijven zo in staat om een breder pakket van producten en diensten aan te bieden, van ontwerp en fabricage tot installatie en onderhoud.
Nieuwe website Florensis Florensis uit Hendrik-ido-Ambacht heeft een nieuwe website gelanceerd in het Nederlands, Duits en Engels. Het biedt bezoekers helder en overzichtelijk alle informatie over Florensis en haar (nieuwe) producten.
UITGEVER BDUmedia Afdeling Vak- en Publieksmedia Postbus 67, 3770 AB Barneveld, tel 0342-49 42 63, fax 0342 41 31 41 Uitgever: Wiljo Klein Wolterink MBA Verkoopleider: Ron van de Hoef, e-mail: r.v.d.hoef@bdu.nl
Colofon
Directeur Elbert van den Berg Secretariaat Linda Laman 071-56 59 678 Alice Hoogenboom 56 59 679 Hoofdredacteur Elbert van den Berg 071-56 59 678 Eindredacteur Jenny Mostert 071-56 59 633 Vakredactie Politiek en economie Quincy von Bannisseht 56 59 637 Peter van Leth 56 59 688 Markt en afzet Arie-Frans Middelburg 56 59 687 Cindy van der Zwet 56 59 630 Teelt en techniek Hans Neefjes 56 59 638 Joef Sleegers 56 59 642
Seed meets Technology breidt sterk uit
Bureauredactie Carolyne de Vries Lentsch, Jolanda de Wekker Webredactie Erik Rotteveel Vormgeving Diseno Vormgeving Fotografie Gerdien de Nooy Freelancers Gert van den Berg, Hermen de Graaf, Bernadette Hoefsloot, Harmen Kamminga, Ank van Lier, Astrid Zoumpoulis-Verbraeken
ABONNEMENTENSERVICE Mutaties en bezorging Abonnementen kunnen op elk gewenst tijdstip ingaan. Opgave via vakbladvoordebloemisterij.nl of bij de abonnementenservice. Abonnementen lopen automatisch door, tenzij uiterlijk twee maanden voor vervaldatum bij de abonnementenservice wordt opgezegd. Dit kan schriftelijk, telefonisch of per e-mail. Ook voor informatie over een lopend abonnement en klachten over de bezorging kunt u contact opnemen met de abonnementenservice, BDUmedia, afdeling Vak- en Publieksmedia, Postbus 67, 3770 AB Barneveld. Op werkdagen is de abonnementenservice telefonisch bereikbaar van 8.30 uur tot 14.00 uur op 0342-494844, e-mail: abonnementen@bdu.nl. Prijzen Jaarabonnement: € 349,60. Studenten 25% korting; 65 plussers 15% korting. Jaarabonnement Europa: € 449,65 (België: € 377,70). Jaarabonnement buiten Europa: € 466,50. Genoemde prijzen zijn inclusief 6% btw en verzendkosten. ADVERTENTIE-EXPLOITATIE Verkoopleider: Ron van de Hoef, 0342 - 494263, 06 - 51806325, e-mail r.v.d.hoef@bdu.nl Media-adviseur: Gert-Jan Bloemendal, 0342-494807 e-mail: g.bloemendal@bdu.nl
Vakblad voor de Bloemisterij is een wekelijkse uitgave van de Stichting Vakinformatie Siergewassen en BDUmedia, Vak- en Publieksmedia. Uitgever en auteurs verklaren dat dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld, evenwel kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Uitgever en auteurs aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op bedoelde informatie. Lezers wordt met nadruk aangeraden deze informatie niet geïsoleerd te gebruiken, maar af te gaan op hun professionele kennis en ervaring en de te gebruiken informatie te controleren. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. Algemene voorwaarden: op alle aanbiedingen, offertes en overeenkomsten van BDUmedia B.V. zijn van toepassing de voorwaarden, welke zijn gedeponeerd ter Griffie van de Arrondissementsrechtbanken en de KvK.
Druk: BDU Media
Vakblad voor de Bloemisterij 30/31 (2015)
22-07-15 15:38
Kasgenoten
A genda 31 jul-2 aug Varend corso, Westland. Info: www.varendcorso.nl 8 aug Bollenstreek in bedrijf, open dag vijf agrarische bedrijven, Lisse en Voorhout. Info: www.bollenstreekinbedrijf.nl 20-23 aug Nationale Zomerbloemententoon stelling, Naaldwijk. Info: www.zomerbloemen-tentoonstelling.nl 26-28 aug Najaarsbeurs Floralis, Boskoop. Info: www.floralisboskoop.nl 26-29 aug Plantarium en Groen-Direkt, vakbeurs voor de boomkwekerij. Info: www.plantarium.nl 31 aug Arenasessie: wegval of uitval, Wageningen UR, Bleiswijk. Info: www.wageningenur.nl 22-25 sep Seed meets Technology, bij Proeftuin Zwaagdijk. Info: seedmeetstechnology.com 15 okt Westland Event, Tuinbouw in transitie: de kracht van veranderen, gemeente Westland. Info: www.gemeentewestland.nl
LTO Glaskracht Nederland 10 sep ALV gewascoöperatie snijcymbidium, 's-Gravenzande. 10 sep Kenniscafé potorchidee, 14.00-17.00, locatie nog niet bekend. 19-26 sep Hortensia goes USA, buitenlandbezoek naar Amerika. 30 sep Tuinplantendag, locatie nog niet bekend. 6 okt Gewasbijeenkomst chrysant, 15.00-20.00 uur, Westland. Thema: gewasgezondheid. 7 okt Kantinebijeenkomst Het Nieuwe Telen potplanten, locatie nog niet bekend. 8, 13 okt, 10, 12, 24, 26 nov, 1 dec Themabijeenkomst water, emissie en techniek, 14.0017.00 uur, Aalsmeer/Lisse (8/10), Luttelgeest (13/10), Bommelerwaard (10/11), Westland (12/11), Limburg (24/11), Oostland (26/11), Heerhugowaard (1/12). 30 okt Gewasbijeenkomst cyclaam, 13.30-16.30 uur, locatie nog niet bekend. Info: www.ltoglaskrachtnederland.nl
Buitenland 26 aug Florall, najaarsbeurs sierteelt, Gent, België. Info: www.florall.be. 3-5 sep Green is life, beurs, Warschau, Polen. Info: www.greenislife.pl 9-11 sep Flormart, groene beurs, Padua, Italië. Info: www.flormart.it 23-25 sep Flora Trade Show, Rimini Fiera, Italië. Info: www.floratrade.it. 30 sep-2 okt Handelsbeurs Iberflora, Valencia, Spanje. Info: www.iberflora.feriavalencia.com
Onderstaande symbolen hebben de volgende betekenis en verwijzen naar de website vakbladvoordebloemisterij.nl
!
Documenten en linken naar website
Vakblad voor de Bloemisterij 30/31 (2015)
Kasgenoten agenda_nw.indd 45
Foto’s
FOTO: ank van lier
Binnenland
Leeftijd: 30 Plaats: Straelen (Du) Teelt: breed assortiment pot- en perkplanten en vaste planten (o.a. primula, dahlia, petunia, begonia). Oppervlakte: 4,5 ha (folie)kas en 2 ha vollegrond
Michael Hommes En, druk met het bedrijf? „Ja, de meeste werkzaamheden gebeuren handmatig, alleen het wijder zetten van de potten is geautomatiseerd middels het Space-O-Mat-systeem. Mechaniseren is ook lastig, aangezien wij zoveel verschillende producten hebben. Daarbij brengt dit de overheadkosten omhoog. Ik zie dat veel Nederlandse bedrijven met dat probleem kampen; zij zijn veel meer geautomatiseerd en gespecialiseerd dan de Duitse kwekerijen. Hierdoor houden ze minder over en kunnen ze minder snel reageren op veranderingen in de markt.”
Hoe is de voorjaarsafzet verlopen? „Mijn vader, met wie ik het bedrijf run, en ik zijn tevreden; de prijzen waren goed, net zoals vorig jaar. Dat komt ook doordat we zo’n breed assortiment hebben: toen de prijzen in het afgelopen perkplantenseizoen bijvoorbeeld enkele weken onder druk stonden, waren er toch nog een aantal soorten die goed liepen. Onze planten gaan vooral naar retailketen Rewe, daarnaast zetten we producten af via Veiling Rhein-Maas en via andere retailers en handelaren. Ons voordeel is dat we, voor Duitse begrippen, relatief groot zijn. Hierdoor kunnen we grote, uniforme partijen leveren.”
Heeft u de afgelopen jaren nog uitgebreid? „Ja, van 2010 tot 2013 hebben we de productiecapaciteit ieder jaar opgeschroefd, omdat we zagen dat er ruimte was in de markt. Of we de komende jaren nog verder groeien, hangt af van hoe de markt zich ontwikkelt. In ieder geval hebben we op deze locatie wel de ruimte; we kunnen nog drie hectare uitbreiden.”
Nog vakantieplannen? „In augustus ga ik met mijn vrouw naar Italië. Daar ben ik wel aan toe; we hebben een drukke tijd achter de rug. Sinds begin dit jaar wonen we in een nieuw huis. De afgelopen tijd zijn we druk geweest met de aanleg van de tuin. En dat naast alle gewone werkzaamheden op het bedrijf.”
Wat vindt u: moet Griekenland in de euro blijven? „We kunnen de Grieken beter loslaten. Anders kost het ons nog veel meer geld, wat we hoogstwaarschijnlijk niet terugkrijgen. Het probleem zit vooral in de Griekse mentaliteit, die heel anders is dan in West-Europa. En als er straks verkiezingen zijn en er een nieuwe premier komt, wordt het hele hervormingsplan misschien wel overboord gegooid. Dan zijn we terug bij af.”
Filmpjes
45
22-07-15 10:11
611892_.indd 46
22-7-2015 12:06:51
Roelofarendsveen 071-3313356 â&#x20AC;˘ 06-22196960 info@klinkstoom.nl â&#x20AC;˘ www.klinkstoom.nl
Treft het ?
Bloemisterij Vakblad voor de
611893_.indd 47
Bel 0342 - 49 48 89 voor de advertentie-
een uitgave van
mogelijkheden, wij geven u graag advies.
22-7-2015 12:06:31
Certis_Biologie_Chemie_SPINDOKTER_Bloemisterij 210x297 21-01-15 21:19 Pagina 3
samenspannen tegen witte vlieg
Bekijk de Spin(t)doktervideo op www.certiseurope.nl
Veel producten leveren echter maar een stukje van de puzzel.
De spin(t)dokters van Certis bieden een totaaloplossing.
Voor een krachtige en effectieve aanpak van witte vlieg is een
Informeer bij onze technische adviseurs naar de wijze waarop u
combinatie van biologie ĂŠn chemie noodzakelijk.
effectief samenspant tegen witte vlieg op uw bedrijf.
Bij de bestrijding van witte vlieg in de glastuinbouw zijn diverse biologische en geĂŻntegreerde producten beschikbaar.
Certis Europe B.V. Tel. 0346 290 600, info@certiseurope.nl, www.certiseurope.nl Gebruik gewasbeschermingsmiddelen veilig. Lees voor gebruik eerst het etiket en de productinformatie.
611894_.indd 48
22-7-2015 10:49:49