Bloemisterij Vakblad voor de
3 69e jaargang 17 januari 2014
Wereld afstruinen naar palmen 34
10 Ook in Holambra
13 Buurten bij
28 Kritische
32 Bladtemperatuur
wint bemiddeling het van de klok
bloemisten over de grens
succesfactoren bij gebruik restwarmte
belangrijker dan RV bij freesia
Cover-nw.indd 1
15-01-14 12:54
13 20 3
3 19
U zoekt ? Bel 0342 - 49 48 89 voor de advertentiemogelijkheden, wij geven u graag advies.
Bloemisterij Vakblad voor de
543044.indd 2
een uitgave van
15-1-2014 10:12:50
Bloemisterij Vakblad voor de
10 ’We zijn niet blind voor wat elders gebeurt’
Opinie 4
Interview: ’Werkvergunning reguleert komst arbeidsmigrant niet’
4
Commentaar: Restwarmte kan een revival wel gebruiken
5
Stelling: Ondernemersprijzen houden de moed erin
Nieuws 6
Een selectie uit het meest recente nieuws
Bedrijf en afzet
28 Gebruik restwarmte rust op vertrouwen en flexibiliteit
8
Energiemarkt: ’Ik kijk niet meer naar stroomprijs’
9
Vragen: Voldoet mijn webshop aan de wettelijke eisen?
10
Afzet: ’We zijn niet blind voor wat elders gebeurt’
13
Afzet: Bloemisten over de grens
16
Afzet: Weersinvloeden drukken stempel op 2013
17
Column: Victor van Dijk, Ecuador
18
Afzet: December sluit jaar positief af
Markt
32 Gemengde gevoelens bij laatste Midwinterflora
22
Nederlandse anemonen spelen nog een kleine rol
22
Ranonkel houdt marktpositie redelijk vast
23
Na mager jaar hoop op blijvend prijsherstel iris
24
Dalende lijn vriesea moet nu echt ombuigen
25
Stabiele prijs bij afnemend volume beaucarnea
Teelt 26
In beeld: Sering: unieke blijver
28
Energie: Gebruik restwarmte rust op vertrouwen en flexibiliteit
31
Tulp: Positieve start tulpenseizoen
32
Show: Gemengde gevoelens bij laatste Midwinterflora
34
Freesia: ’Bladtemperatuur is belangrijker dan RV’
36
Palm: ’Trachycarpus wagnerianus zal een comeback maken’
38
Teelttips: Zomerbloemen, brassica, freesia, chrysant, alstroemeria, gerbera
39
Column: Kees van Egmond
Nieuws
34 ’Bladtemperatuur is belangrijker dan RV’
40
Energiebesparing door bodemisolatie in freesia biedt toch perspectief
Service 41
Kasgenoot: Willem en Martijn Heemskerk Agenda Voorplaat: Foto: Gardenpalms Europe
Vakblad voor de Bloemisterij 3 (2014)
Inhoud.indd 3
3
15-01-14 14:32
Opinie Jurriën Koops, directeur ABU
’Werkvergunning reguleert komst arbeidsmigrant niet’
fOtO: ABU
Roemenen en Bulgaren mogen vanaf 2014 zonder werkvergunning aan de slag in Nederland. Dat houdt de gemoederen aardig bezig. Jurriën Koops, directeur ABU, constateert veel overeenkomsten, maar ook enkele verschillen met de komst van Poolse arbeidsmigranten destijds. Over één ding is hij klip en klaar: „De arbeidsmigrant is niet de oorzaak van de problemen.” Peter van Leth pvanleth@hortipoint.nl
Terecht dat Roemenen en Bulgaren vanaf 2014 zonder werkvergunning aan de slag mogen in Nederland? „Ja, Roemeense en Bulgaarse arbeidsmigranten zijn volgens Europese afspraken niet langer tegen te houden. Ze tegenhouden heeft ook geen zin. Anders komen ze wel via een achterdeur het land binnen met alle risico’s van dien als uitbuiting en slechte huisvesting. Bovendien zijn stromen arbeidsmigranten niet te reguleren met werkvergunningen.”
Volgens SP-enquête is 80% van de Nederlandse bevolking hierop tegen. Wat vindt u van deze uitkomst? „Het is niet aan mij om over dit percentage een oordeel te geven.”
Kunt u zich iets voorstellen bij de zorg die er leeft over de komst van Bulgaren en Roemenen? „Ik snap het wel. Alleen de beeldvorming waarop die is gebaseerd, klopt niet. Dat zij overlast bezorgen, de banen inpikken van
Commentaar Elbert van den Berg hoofdredacteur evandenberg@hortipoint.nl
4
03.opinie.layout.indd 4
Nederlanders en dat ze onbetrouwbaar zijn. Dezelfde zorg was er in 2006, 2007 rond de komst van Poolse arbeidsmigranten. Zij zijn nu in meerdere opzichten meer dan welkom als goede arbeidskrachten en vanwege de bijdrage die ze leveren aan de Nederlandse economie. Arbeidsmigranten zijn in ieder geval niet de oorzaak van de problemen rond arbeidsmigratie.”
Verwacht u dat veel Roemenen en Bulgaren zullen komen? „Wie dat kan voorspellen, wint de hoofdprijs. Daar is geen zinnig antwoord op te geven, omdat arbeidsmigratie continu verandert. In vergelijking met de komst van Polen komt de arbeidsmigrant steeds vaker op eigen gelegenheid zonder tussenkomst van een uitzendbureau. Deze vrije stroom is minder te voorspellen en te beheersen. Dat laatste is wel een punt van zorg. 4% van onze leden bemiddelen Roemenen en Bulgaren en hun aantal is 1% van het totale aantal arbeidsmigranten dat ze bemiddelen. Dat is niet echt veel.”
Denkt u dat tuinders massaal gebruik gaan maken van Roemeense en Bulgaarse arbeidsmigranten? „Die vraag zou je aan tuinders zelf moeten stellen. Als zij goed uit de voeten kunnen met hun Poolse medewerkers, zullen ze geen reden zien om over te stappen op Roemenen en Bulgaren. Polen staan er immers over het algemeen bekend om dat ze productieve en betrouwbare medewerkers zijn. Pas als zulke krachten niet meer uit het bestaande aanbod zijn te putten, kijkt een ondernemer naar andere kanalen. Dan komen per 2014 Roemeense en Bulgaarse arbeidsmigranten makkelijker in beeld.”
Minister Asscher wil dat de EU de nadelige gevolgen van een vrij werknemersverkeer onderkent. Heeft hij een punt? „Ja en nee. Als de komst van arbeidsmigranten gepaard gaat met het niet naleven van regels, dan klopt het wat Asscher zegt. Dan nog moet je voorzichtig zijn met de beeldvorming die je daarbij creëert. Dat heb ik al
Restwarmte kan een revival wel gebrui ken Hoe krijg ik het voor elkaar om mijn energiekosten zo laag mogelijk te houden? Die vraag houdt iedere ondernemer in de glastuinbouw bezig. Vooral de kosten van het gasverbruik maken immers een wezenlijk onderdeel uit van de exploitatie. En het ziet er niet naar uit dat het prijsniveau van het gas op de middellange termijn zal dalen. Een van de mogelijkheden om op de kosten te besparen is het gebruikmaken van de warmte die een ander bedrijf niet nodig heeft. Er zijn in Nederland glastuinbouwbedrijven die hun kassen verwarmen met de restwarmte van andere bedrijven, maar van een grootschalige ontwikkeling is nog niet echt sprake.
Dat is ook wel te verklaren. Op de eerste plaats moet die restwarmte ’dichtbij’ beschikbaar zijn: een korte afstand is een eerste voorwaarde. Op de tweede plaats moet de continuïteit van levering van die restwarmte worden verpakt in heldere condities en afspraken. Dergelijke contracten bestrijken een groot aantal jaren. Ook dat is logisch, omdat de investeringen die de energieaanbieder en -afnemer doen om de warmte te kunnen versturen, ontvangen en verwerken, op termijn moeten worden terugverdiend. Er zijn al tal van samenwerkingsverbanden waarbij tuinders met collega’s of alternatieve energieVakblad voor de Bloemisterij 3 (2014)
15-01-14 14:17
Wilt u uw mening geven? Stuur een brief naar postbus 9324, 2300 PH Leiden of naar bloemisterij@hortipoint.nl. Reacties moeten maandag voor 9:00 uur binnen zijn. De redactie kan brieven inkorten of weigeren.
eerder aangegeven. Ik zou dat bijvoorbeeld niet typeren als code oranje. De werkelijke code oranje is: waarom lukt het maar niet om Nederlandse werkzoekenden aan de slag te krijgen voor laaggeschoold werk? Daar heeft Asscher Europa niet voor nodig om er iets aan te doen door het scheppen van duidelijkheid en een betere handhaving.”
Staatssecretaris Dijksma meent dat qua arbeidsomstandigheden voor buitenlandse arbeidskrachten de tuinbouwsector beter zijn best moet doen. Heeft zij een punt? „Nou ken ik de tuinbouwsector niet heel erg goed, maar er zijn altijd twee kanten aan de zaak. Ook de overheid dient haar hand in eigen boezem te steken.”
Waarin schiet de tuinbouwsector dan nog tekort? „Vraag en aanbod, in dit geval van arbeidskrachten, is vaak niet een kwestie van goed of slecht. Maar ook tuinbouwondernemers kunnen of dienen zich misschien wel af te vragen waarom ze sommige arbeidskrachten niet weten te enthousiasmeren.”
Worden inleners per 2014 verantwoordelijk voor de kosten van ziekte en arbeidsongeschiktheid van uitzendkrachten? „Nee, dat is een groot misverstand. Uitzendbureaus blijven daarvoor verantwoordelijk. Bij ondernemers gaat alleen hetzelfde spelen wanneer zij zelf tijdelijke krachten in dienst nemen.”
rui ken aanbieders afspraken hebben gemaakt over het leveren van restwarmte. Gezien de almaar aanhoudend hoge aardgasprijs, kan het nog steeds lonend zijn om dergelijke constructies te onderzoeken. Dat is ook de mening van de Stichting Groen Gas Nederland, die bekijkt welke samenwerkingsverbanden er kunnen worden gesmeed om restwarmte, groene CO2 en biogas, die vrijkomen in vergistingsinstallaties, te leveren aan tuinders. Hoewel er - terecht - veel aandacht uitgaat naar aardwarmte als belangrijke ontwikkeling, lijkt een revival voor de aandacht voor restwarmte zeker op zijn plaats. Vakblad voor de Bloemisterij 3 (2014)
03.opinie.layout.indd 5
Stelling
Ondernemersprijzen houden de moed erin In de tuinbouw vallen nogal wat prijzen te winnen. Zo vindt jaarlijks de uitreiking van de Tuinbouw Ondernemersprijs plaats. Maar denk ook aan de Glazen Tulp, een beloning voor de tuinder met een veelbelovende marktintroductie. En wie wil er niet in de Hillenraad100 staan? Hoewel je kunt discussiëren over de nominaties en de jurering, is het goed dat er zulke competities zijn. Zeker in mindere tijden houden ze de moed erin: bij winnaars, genomineerden en in de sector. Dat kan leiden tot extra motivatie, waar weer mooie innovaties uit kunnen voortkomen.
Mariëlle Kroes, tulpenbroeier in Nieuwe Wetering „Het is altijd een eer om een vakgerichte prijs in ontvangst te kunnen nemen, maar je moet je als bedrijf er niet door laten leiden. Je ziet dat je bij een nominatie altijd leuke reacties krijgt uit de tuinbouwwereld. Wij waren afgelopen november genomineerd als ’Best Stand Award’ op de Trade Fair in Aalsmeer. Daar waren
wij best trots op, al is het vergeleken met de Tuinbouw Ondernemersprijs, de Glazen Tulp of de Hillenraad 100 maar een simpele maar toch leuke nominatie. Onze focus ligt meer bij het tevreden houden van onze vaste afnemers en het uitbreiden naar een nieuwe klanten met een hoge productkwaliteit.”
Sonia van der Eijk, bromeliakweker in Woubrugge „Helemaal mee eens, competitie is altijd goed en de publiciteit rondom de prijsuitreikingen werkt positief voor de sector. Ik hoop dan ook dat de winnaar van de Tuinbouw Ondernemersprijs van dit jaar met net zoveel enthousiasme in de media komt als Sion vorig jaar. Innovatienieuws werkt inderdaad motiverend, hoe meer ondernemers op ideeën gebracht worden hoe beter.
De Hillenraad heb ik persoonlijk minder mee, maar dat zegt niets over deze lijst natuurlijk. Bij het onderwerp van deze stelling moest ik overigens meteen denken aan de Alstroemeria Award, het gewas waar ik tien jaar geleden in werkte. Wat was die uitreiking altijd spannend zeg! Geweldig om te zien hoe iedereen zich daarvoor inspande, dat gaf energie.”
Herbert Wooning, teler van potorchidee in Bleiswijk „De prijzen zijn zeker inspirerend en motiverend. En het geeft ook nog eens extra glans aan het vak. Wat dat betreft is het mooi dat er heel wat verschillende prijzen te winnen zijn in de tuinbouw. Naar mijn gevoel is de uitstraling buiten
de tuinbouw echter veel te beperkt. Juist zulke prijzen zijn mijns inzien een perfecte mogelijkheid om de tuinbouw extra in het zonnetje te zetten, zodat de rest van de wereld ook weet wat de Nederlandse tuinbouw allemaal voor elkaar krijgt.”
5
15-01-14 14:17
Nieuws Lees meer op de website Op deze pagina’s vindt u een selectie uit het nieuws. Een uitgebreide versie van deze berichten maar ook ander nieuws vindt u op www.vakbladvoordebloemisterij.nl.
n Koortsachtig overleg over impasse Bommelerwaard Binnen het bestuur van de provincie Gelderland vond deze week koortsachtig overleg plaats over de impasse waarin de besluitvorming rond het provinciale inpassingsplan (PIP) tuinbouw Bommelerwaard is terechtgekomen sinds de behandeling daarvan in de Statencommissie LCJ op 8 januari. Een aantal partijen binnen Provinciale Staten zet vraagtekens bij het vasthouden van Gedeputeerde Staten aan het gebruik van het instrument ’wijzigingsbevoegdheid’. VVD, PvdA, CDA, PVV, SGP en D66 studeren op een alternatief voorstel. Ook is het college bestookt met Statenvragen. De antwoorden daarop door GS waren bij het ter perse gaan van dit blad nog niet bekend. Besluitvorming door PS over het PIP staat geagendeerd voor 22 januari. Als het PIP dan niet wordt vastgesteld, loopt een voorbereidingsbesluit af, waardoor de oude bestemmingsplannen weer gaan gelden. Telers zouden dan onbeperkt mogen uitbreiden.
Lunchen tussen de tulpen De plukhal van Pronk Tulpen in Avenhorn diende eind week 3 tijdelijk als lunchroom. Samenwerkingsverband Tulips4all hield hier haar jaarlijkse bijeenkomst voor inkopers, verkopers en de 23 aangesloten broeibedrijven. Er was ruimte en tijd, want het broeiseizoen moet nog in alle hevigheid losbarsten. En het was ruim voor de Nationele tulpendag die zaterdag 18 januari op de Dam in Amsterdam plaatsvindt. Tulpen zijn later dan gebruikelijk in bloei te forceren. Hier en daar uit zich dat in iets te korte stelen of iets te lichte tulpen. De kou van het afgelopen groeiseizoen laat zich gelden. Positieve invloed had het koele voorjaar in 2013 op de klokprijzen. Verwachtingen voor komend verkoopseizoen leest u op pagina 31.
n Schultz wil data over ondergrond beter vastleggen
n Lansingerland onder preventief financieel toezicht
n Bloemenbureau stopt met assortimentsboekjes
Minister Schultz van Haegen van Infrastructuur en Milieu (I&M) wil informatie over activiteiten in de Nederlandse ondergrond – zoals aardwarmte – vanaf 2016 beter vastleggen. Overheden moeten data over de ondergrond vanaf dan centraal registreren in een Basisregistratie Ondergrond. De bewindsvrouw heeft daarover onlangs een wetsvoorstel naar de Tweede Kamer gestuurd. Het plan van de I&M-minister moet onder meer tot lagere onderzoekskosten leiden voor bedrijven die bijvoorbeeld naar aardwarmte willen gaan boren. Bedoeling is dat bedrijven en burgers gratis toegang krijgen tot de gegevens.
Glastuinbouwgemeente Lansingerland is onder preventief financieel toezicht gesteld van de provincie Zuid-Holland. Reden is de structureel niet sluitende begroting vanwege grondexploitatieverliezen. Dat blijkt uit een Kamerbrief van minister Plasterk van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Lansingerland kampt met een fors verlies op grondposities van naar schatting € 233 miljoen, oplopend naar € 286 miljoen. Voornaamste oorzaak daarvan is het afblazen van de plannen voor het mega-bedrijvenpark Bleizo op de grens met Zoetermeer, waarin ook tuinbouwfaciliteiten zouden worden opgenomen.
Bloemenbureau Holland (BBH) stopt met het uitgeven van assortimentsboekjes van bloemen en planten. Uit onderzoek blijkt dat de behoefte daaraan steeds kleiner wordt. BBH bood sinds de jaren tachtig assortimentsboekjes aan.
n Winterkou teistert Chinese telers
n Floridata wordt opvolger HBAG
Siertelers in de Chinese provincie Yunnan ondervinden veel last van vrieskou, sneeuw en hagel. Veel bloemen zijn kapot. Veel lokale rozenkwekers hebben last van het winterweer, dat voor Yunnan ongewoon koud is. De provincie telt duizenden hectares bloemen, die veelal in onverwarmde plastic kassen staan. Het tekort aan bloemen op de Chinese thuismarkt zorgt voor hoge prijzen.
Op 1 april start Floridata, een onafhankelijk kennisplatform van en voor handelaren in de sierteelt, als opvolger van HBAG. Het platform gaat zich met dezelfde activiteiten bezighouden als zijn voorganger: debiteurenbeheer en exportcijfers. Deelnemers leveren data aan in de vorm van facturen, debiteurenmutaties en betalingen en krijgen hiervoor inzichten terug. De debiteureninformatie van Floridata kan worden gebruikt om risico’s in te schatten.
6
Nieuwskort2.indd 6
n Schade windhoos Bergerden minimaal € 7 miljoen De schade die een windhoos op 3 januari in glastuinbouwgebied Bergerden heeft aangericht, bedraagt volgens verzekeraar Interpolis Agro € 7 tot 8 miljoen. In totaal zijn vijftien bedrijven getroffen, zowel groente-, potplantenals bloemenbedrijven.
n Mogelijk nieuwe CO2-bron voor glastuinbouw In de toekomst kan de glastuinbouw mogelijk ook zuivere CO2 geleverd krijgen vanuit een nog te bouwen biobrandstoffabriek in Hardenberg. Dat maakten initiatiefnemers GasTerra en Bio Rights op 9 januari bekend. De twee bedrijven tekenden een overeenkomst voor de productie en levering van minimaal 23 miljoen m3 groen gas per jaar. Vakblad voor de Bloemisterij 3 (2014)
15-01-14 15:06
FOTO: HANS NEEFJES
Gelezen op Twitter
Erik Boland (@snoekbokaal) melding is verzorgd vanuit de organisatie van de Tuinbouw Ondernemersprijs (TOP). In 2013 sleepte de kwekerij uit De Lier deze sectorprijs in de wacht. De TOP-organisatie heeft ook twee eerdere TOP-winnaars, Van den Berg Boomkwekerijen uit St. Oedenrode en zaadbedrijf Enza Zaden uit Enkhuizen, aangemeld. In 1986 won de toenmalige bloemenveiling VBA de trofee. De prijsuitreiking is op 13 mei.
■ Mobiliteitscentrum mikt op
55-plusser
De biobrandstoffabriek gaat biomassa-afval omzetten in tweede-generatie-biobrandstoffen, zoals biogas en bio-ethanol. De vrijkomende CO2 kan worden afgevangen om te worden hergebruikt in het proces of om te worden verkocht aan bijvoorbeeld de glastuinbouw.
■ Groen licht voor ’vrachtwagenbaan’ Aalsmeer De gemeenteraad van Aalsmeer heeft vorige maand groen licht gegeven voor wijziging van een bestemmingsplan waarmee de weg is vrijmaakt voor de aanleg van een zogeheten Ongestoorde Logistieke Verbinding (OLV) tussen FloraHolland en de nieuwe N201. Deze weg, waarop alleen vrachtwagens mogen rijden, moet de veiling een snellere verbinding opleveren met Amsterdam Connecting Trade, het toekomstige logistieke knooppunt bij Schiphol. De weg, waaraan ook FloraHolland en de VGB meebetalen, moet in 2015 klaar zijn.
■ Sion in de race voor Koning
Willem I Prijs Sion Orchids is in de race voor de Koning Willem I Prijs, een prijs die gezien wordt als dé ondernemingsprijs van Nederland. De aanVakblad voor de Bloemisterij 3 (2014)
Nieuwskort2.indd 7
Dit jaar zal het Mobiliteitscentrum Glastuinbouw zich extra inspannen om boventallige of ontslagen tuinbouwmedewerkers van boven de 55 jaar opnieuw aan de slag te krijgen in de sector. Ze doet daarbij een beroep op maatschappelijke verantwoordelijkheid van ondernemers. „Glastuinders zetten nu massaal in op verjonging van hun medewerkersbestand, maar we mogen werkzoekende 55-plussers zeker niet zomaar aan de kant schuiven”, aldus Jeroen Verweij van het Mobiliteitscentrum Glastuinbouw. Hij wijst ook op tal van interessante subsidieregelingen om tegemoet te komen in de loonkosten wanneer een 55-plusser in dienst wordt genomen. Verder behoort een proefplaatsing tot de mogelijkheden, waarbij de werkzoekende met behoud van uitkering maximaal twee maanden op het bedrijf kan proefdraaien.
De handel ging er goed in #fha prijzen beter dan gisteren kopers kochten GROTE hoeveelheden tegelijk in laat koning winter maar wegblijven!
Eric Moor (@eric_moor) Markthal in Rotterdam verwacht tussen 4,5 en 6 miljoen consumenten per jaar. Mooie plek om noviteiten te testen?
Kwekerij JoGrow (@ Kwekerij_JoGrow) Tweede prijs @Decorumcompany kweker van het jaar 2013! #Trots #opnaarnummer1
Philippe Veys (@1philippe) Our solar energy project in kenya will be operative by january 20th... looking very promising
Van der Burg (@van_ der_Burg 17m Bezig met voorbereidingen voor IPM, 28 tot en met 31 januari @ FloraHolland Paviljoen
uffelenjohn (@uffelenjohn) Top!! We @LeeuwenTim zijn genomineerd voor de poinsettia kwaliteitsAward. #trots
■ ’Ja’ voor promotie freesia Freesiakwekers stemden op 8 januari in met het plan hun product te promoten in het Verenigd Koninkrijk en Rusland. Tijdens een landelijke bijeenkomst van LTO Groeiservice en FloraHolland bij Van den Bos Flowerbulbs in Honselersdijk bleek 74% van de stemwaarde van de stemmende telers vóór promotie te zijn. Dat was ruim meer dan de vereiste tweederde meerderheid. Van de 76 stemgerechtigde telers stemden er 25 voor en 7 tegen. De rest onthield zich van stemming. De stemmers vertegenwoordigden 84% van de omzet (€ 53 miljoen in 2013). Jaarlijks is er voor het promotieproject, dat door Fresh Retail en PrimaLabel wordt uitgevoerd, een budget beschikbaar van zo’n € 80.000.
Het Vakblad op LinkedIn Op LinkedIn plaatst het Vakblad tweewekelijks een stelling. Door u aan te sluiten bij de groep van het Vakblad voor de Bloemisterij kunt u hierop teageren. De lopende stelling luidt:
Tuinbouw is niets zonder samenwerking
7
15-01-14 15:06
Energiemarkt Het Vakblad brengt elke maand de ontwikkeling van de energieprijzen in de rubriek ’Energiemarkt’. Een deskundige analyseert de belangrijkste ontwikkelingen en een teler vertelt hoe hij met de markt omgaat.
Olieprijs Dollar per vat ruwe Brent-olie 120
Ervaring BROn: FuTuRES.TRAdinGChARTS.COm
110
FOTO: JOEF SLEEGERS
’Ik kijk niet meer naar stroomprijs’ 100
Twee maanden geleden heeft phalaenopsisteler Gerben van Giessen uit Andel een tweedehands WKK aan zijn verzameling toegevoegd. „Een collega stopte en ik kon deze machine van vier jaar oud goedkoop overnemen. Eigenlijk heb ik hem niet nodig, maar het elektrisch rendement is beter dan van mijn oudste machine, die veertien jaar oud is. De nieuwe machine levert meer stroom en minder warmte, waarmee ik hem op termijn kan terugverdienen.” WKK leasen doet de teler niet aan, ’want dat is meestal niet de goedkoopste manier om elektriciteit te produceren’. Met zijn laatste tweedehands aanwinst komt het machinepark van Van Giessen op vier WKK’s, bij elkaar goed voor een vermogen van 2,5 MW. Hoewel dat meer dan genoeg is, koopt hij veel elektriciteit in. Hij kan name-
lijk de warmte niet kwijt. Er komen dan altijd wel een of twee WKK’s stil te staan uit. Deze houdt hij aan als noodvoorziening. „Ze zijn toch niet meer waard dan de oudijzerprijs.” Binnenkort hoopt Van Giessen warmte te gaan leveren aan het zwembad aan de overkant van de weg, dat op dit moment wordt gebouwd. Daaraan kan hij een klein deel van de warmte kwijt. Terugleveren doet Van Giessen niet of nauwelijks. „Ik stuur niet op de sparkspread. Ik kijk ook niet of nauwlijks meer naar de prijzen van gas en elektriciteit. Dat is totaal niet meer interessant. Vroeger kon je daar nog wat mee verdienen, maar tegenwoordig niet meer. Ik ga bijvoorbeeld niet het licht uit doen om terug te leveren. Ook leg ik de elektriciteitsprijzen niet meer voor langere tijd vast. Energiehandel is een gokspel, maar als ik dan toch moet gokken, dan zet ik liever in op mijn eigen teelt.”
90
oktober november
november december
Gasprijs Contractprijs voor een jaar (2013) in cent/m3 28
27
26
25
24
november
AgroBudgetgas
december TTF
BROn: EndEx.nL/AGROEnERGy
Gerben van Giessen, Butterfly Orchids:
Elektriciteit Contractprijs voor een jaar (2013) voor piekuren in euro/MWh 60 58
Analyse nuOn
56
8
Energiemarkt week3.indd 8
markten een daling van de prijs tot gevolg. Dit gebeurt echter niet op de gasmarkt. De gasprijs blijft redelijk stabiel en is gemiddeld 26 €/MWh. Men kan zich afvragen of de gasmarkt optimaal functioneert. Theoretisch gezien is er sprake van een goede marktwerking bij aanwezigheid van voldoende onafhankelijke vragers en aanbieders. Op de Europese gasmarkt is echter slechts een beperkt aantal gasproducenten en aanbieders aanwezig, waarvan veelal natiestaten eigenaar zijn of directe belangen hebben. Daardoor hebben gasproducenten op dit moment nog steeds een grote invloed op de gasprijs. In het verleden zijn er bovendien veel langetermijncontracten getekend, die gebaseerd zijn op de olieprijs. Die olieprijs is hoog, waardoor de gasprijs ook hoog blijft. Naar verwachting komt er op de korte termijn vooralsnog geen verandering in deze situatie en blijft de gasprijs voorlopig gemiddeld op een niveau van 26 €/MWh.
52 BROn: EndEx.nL
Terugkijkend naar de ontwikkelingen op de energiemarkt in 2013 kunnen we concluderen dat er op de diverse markten sprake was van weinig prijsvolatiliteit. Met name in vergelijking tot de voorgaande jaren waren er beduidend minder prijsfluctuaties. Vooralsnog zijn er geen aanwijzingen dat daar in 2014 veel verandering in komt. Op dit moment zijn de elektriciteitsprijzen laag, voornamelijk door de lage kolen- en CO2-prijzen en een overcapaciteit aan elektriciteitscentrales. Bovendien zijn steeds minder gascentrales rendabel. Dit komt door het feit dat het opwekken van elektriciteit met behulp van gas duurder is dan bijvoorbeeld de gesubsidieerde opwekking van zonne- en windenergie. Het aantal bedrijfsuren van de gascentrales in Europa is daardoor drastisch teruggelopen. Een afname van de totale vraag naar gas is hiervan een gevolg. Met een warme winter waarvan tot nu toe sprake is, wordt dit effect versterkt. Als de vraag afneemt, heeft dit op de meeste
54
50 48
november
december
Sparkspread WKK-sparkspread voor 2013 in euro/MWh, gebaseerd op de piekprijs elektra en AgroBudgetGas 24 23 22
BROn: VAKBLAd VOOR dE BLOEmiSTERiJ
Lijn van weinig prijsfluctuaties zet door
21 20 19 18 november
!
december
Kijk voor de ontwikkeling van prijzen op langere termijn op de site van het Vakblad. Bekijk op de website ook iedere dag de ontwikkelingen van de OTC-stroomprijzen, de TTF- en AgroEnergy-gasprijzen, de olieprijs en de dollarkoers.
www.vakbladvoordebloemisterij.nl /aanvullingen Vakblad voor de Bloemisterij 6 (2013)
15-01-14 12:58
Vragen Stuur uw vragen naar Postbus 9324, 2300 PH Leiden. U kunt ook bellen, faxen of mailen: Peter van Leth, 071-56 59 688, pvanleth@hortipoint.nl
Voldoet mijn webshop aan de wettelijke eisen? Ik heb een webshop, maar ben me niet volledig bewust van de wettelijke verplichtingen rondom de geautomatiseerde verwerking van persoonsgegevens. Werkt mijn webshop dus wel conform de Wet bescherming persoonsgegevens?
V
rijwel elke webshop heeft een database voor het beheer van persoonsgegevens. Om de bestelde artikelen aan uw klanten te kunnen leveren, heeft u immers de naam en e-mailadresgegevens nodig. Als u deze gegevens opslaat, bijvoorbeeld in een persoonlijk profiel waarop de online klant kan inloggen, krijgt u ook te maken met de Wet bescherming persoonsgegevens (Wbp). Deze wet verplicht partijen in de publieke en private sector om de gegevens van derden zorgvuldig te verwerken en te beheren. Veel webshopexploitanten houden zich onbewust bij de (gedeeltelijk) geautomatiseerde verwerking van persoonsgegevens niet aan de wettelijke verplichtingen. Wie deze verplichtingen niet nakomt, pleegt in beginsel een strafbaar feit. Dat kan boetes of zelfs vervelender consequenties tot gevolg hebben.
er
an
orm
mo
at
str
Illu
et Ie: P
Verwerken van persoonsgegevens Volgens de Wbp is er sprake van persoonsgegevens, als gegevens informatie bevatten over een natuurlijke persoon die met de gegevens identificeerbaar is. Gegevens over een bedrijf zijn geen persoonsgegevens, maar de naam en andere gegevens van een contactpersoon bij die onderneming zijn wel persoonsgegevens. Onder het beheren of verwerken van persoonsgegevens valt een groot aantal handelingen, zoals het verzamelen, vastleggen, ordenen, bewaren en bijwerken. Verzamelt u gegevens van uw klant, dan moet u aan een aantal eisen voldoen. U mag niet zomaar gegevens verwerken, hiervoor moet u een uitdrukkelijk omschreven doel hebben. U moet bij elke stap in de gegevensverwerking nagaan of die stap noodzakelijk is voor het omschreven doel. In elk geval moet u onnodige of niet-relevante verwerking van gegevens voorkomen. De gegevensverwerking moet u steeds kunnen baseren op één van de grondslagen in de Wbp. Voor uw webshop zijn belangrijkste grondslagen: n u heeft ondubbelzinnige toestemming gekregen voor het opslaan van persoonsgegevens. De betrokkene kan deze toestemming ook weer intrekken; Vakblad voor de Bloemisterij 3 (2014)
03.vragenl.indd 9
n de
verwerking is noodzakelijk voor het uitvoeren van een overeenkomst.
Meldingsplicht Online ondernemers die persoonsgegevens van hun klanten geautomatiseerd verwerken, moeten dit verplicht melden bij het College bescherming persoonsgegevens (Cbp). Deze wettelijke verplichting wordt in de praktijk nog wel eens over het hoofd gezien. De melding moet worden gedaan vóór de aanvang van de verwerking van de persoonsgegevens, maar ook wijzigingen moet u melden. U moet het Cbp melden wat het doel is van de gegevensverwerking, onder welke categorie de betrokkenen vallen, welke gegevens per categorie betrokkenen worden verzameld, welke beveiligingsmaatregelen u heeft ingesteld om de gegevens te beschermen en of er sprake is van doorgifte aan landen buiten de EU. Wie dit niet doet, pleegt een strafbaar feit en kan een boete van maximaal € 4.500 en zelfs een celstraf van maximaal zes maanden opgelegd krijgen. Het Cpb controleert dit
steekproefsgewijs en op basis van meldingen of klachten van betrokkenen. Bij het vragen om toestemming voor het opslaan van persoonlijke gegevens moet u uw klant informeren over wie u bent en waarvoor u de gegevens verzamelt en verwerkt. Ook moet u altijd antwoord (kunnen) geven op de vraag of, en eventueel welke persoonsgegevens u van iemand heeft verwerkt. Betrokkenen moeten kunnen nagaan wat er met hun gegevens gebeurt. Ook deze verplichte informatieverstrekking is opgenomen in de Wbp Verder schrijft de Wbp voor dat u persoonsgegevens technisch en organisatorisch moet beveiligen tegen verlies of onrechtmatige verwerking. Welke beveiligingsmaatregelen u moet treffen, is afhankelijk van de gevoeligheid van de opgeslagen persoonsgegevens. Hiervoor heeft het Cbp de ’Richtsnoeren beveiliging van persoonsgegevens’ opgesteld. <
Flynth adviseurs en accountants arnhem, www.flynth.nl
9
14-01-14 16:09
André van Kruijssen, directeur Veiling Holambra:
’We zijn niet blind voor wat elders gebeurt’ Vijftien maanden staat André van Kruijssen nu aan het roer van Veiling Holambra in Brazilië. De directeur heeft er zijn draai gevonden, zowel privé als zakelijk. Hij ziet veel parallellen met de ontwikkeling op veilinggebied in Nederland. „Het is uniek in de wereld hoe Veiling Holambra lijkt op FloraHolland in het klein.” Arie-Frans Middelburg afmiddelburg@hortipoint.nl Foto: Arie-FrAns Middelburg
H
et ’goed’ als antwoord op de vraag hoe het met hem gaat komt er overtuigend uit. Privé hebben André van Kruijssen en zijn gezin het naar de zin in Holambra. „We zijn er goed ontvangen en hebben zowel privé als zakelijk een goed netwerk kunnen opbouwen, zegt de door de Braziliaanse zon gebruinde Van Kruijssen. Als directeur investeerde hij veel tijd in communicatie, vertelt hij. Naast de contacten met het bestuur stak hij veel energie in het formeren van een goed managementteam – het samenwerken over de afdelingen heen noemt hij het grote succes van 2013 – en sprak hij daarnaast veel met kwekers, klanten, medewerkers en partners. Er kwamen nieuwsbrieven vanuit de directie en het management en een commissie van handel en er wordt gewerkt aan de pr van de veiling. Een nieuwe website is in de maak.
Enorme dynamiek
André van Kruijssen: „Mijn belofte om vijf jaar in Brazilië te blijven staat nog.”
10
AndreVanKrussen.indd 10
In zijn blogs die hij voor het Vakblad schrijft sprong de communicatie er minder uit. In het tweewekelijkse Nieuws uit Holambra wordt een beeld geschetst van een veiling met een enorme dynamiek: veel activiteiten en investeringen. Investeringen in onder meer een groothandelscentrum, ledschermen, webshop, kopersruimten en digitalisering. „Het bord was heel vol in 2013”, verwoordt Van Kruijssen. Een deel van de plannen wordt deels dit jaar tot uitvoering gebracht. Het jaarplan voor 2014 laat echter zien dat het bord dit jaar wat minder vol is, legt de directeur uit. Een belangrijk speerpunt komend jaar en in het visieplan 2018 voor veiling Holambra is digitalisering. „Het gaat dan met name om het digitaliseren van het berichtenverVakblad voor de Bloemisterij 3 (2014)
15-01-14 12:55
keer als basis voor het digitaal zakendoen. En het gaat om het digitaliseren van transacties.” Ook een webshop vormt een onderdeel van de digitalisering. Er is behoefte om 24 uur per dag te handelen. Momenteel wordt ook de laatste hand gelegd aan het groothandelscentrum. Komend jaar wordt er minder gebouwd. Net als bij FloraHolland is er bij Veiling Holambra een verschuiving van verkoop via de klok naar bemiddeling. Zeker bij planten en juist die zijn heel dominant op de veiling in Holambra. 70% van de omzet van 450 miljoen reaal (€ 150 miljoen) wordt door planten gerealiseerd. Bij de digitalisering en de invoering van rfid-tags op alle ladingdragers kijkt Van Kruijssen naar Nederland. Er is dezelfde softwareleverancier als op de Nederlandse veilingen en de internationale standaarden van het berichtenverkeer worden overgenomen. „We zien ook in Nederland wat de digitalisering doet met de ruimtebenutting. Wat is de behoefte aan m2’s? Ik zeg niet dat de invloed van digitalisering bij ons hetzelfde is – we zitten op dit gebied in een andere fase – maar we kunnen er wel van leren. We moeten niet blind zijn voor wat elders gebeurt.”
Verschuiving naar bemiddeling De vergelijking met Nederland dringt zo nu en dan op. Het is uniek in de wereld hoe Veiling Holambra lijkt op FloraHolland in het klein, heet het. Van Kruijssen ziet ook dat de verschuiving van klok naar bemiddeling invloed gaat hebben op de indeling van de marktplaatsen. „Dat is heel zichtbaar en nog niet ten einde.” Hij verwacht dat de impact van de verschuiving op de marktplaats in Holambra minder sterk zal zijn. Volgens de voormalig directeur van Plantion is de veiling Holambra nog heel sterk een kwekersorganisatie. „De kwekers vereenzelvigen zich heel sterk met de coöperatie.” Die enorme band van de Braziliaanse kwekers verklaart hij vanuit het verleden. „De coöperatie is hun redding geweest. Als de coöperatie zich niet zo had ontwikkeld dan waren ze geen tuinders meer geweest.” Van Kruijssen verwacht niet dat kwekers, waarvan velen Nederlandse roots hebben, Vakblad voor de Bloemisterij 3 (2014)
AndreVanKrussen.indd 11
de veiling de rug toekeren en zelf gaan handelen. „De vraag is ook: is het efficiënt om het rechtstreeks te doen met alle risico’s van dien? Vergeet niet wat dat allemaal voor werk mee brengt.” De inkomsten van Veiling Holambra verminderen niet door de verschuiving naar bemiddeling. De klok- en bemiddelingstarieven van de veiling, die de afgelopen jaren een omzetgroei kende van jaarlijks 13%, zijn gelijk. Fiscale wetgeving maakt dat de veiling meer werk heeft aan een bemiddelingsorder dan in Nederland. De discussie kostenmaker=kostendrager speelt wel in Holambra, erkent Van Kruijssen. „Maar niet zo zwaar als in Nederland.“ Van Kruijssen verwacht niet dat ’zijn’ veiling de komende jaren ’andere dingen’ gaat doen om inkomsten op peil te houden. Holambra zet wel al langer voor telers rechtstreeks naar supermarkten af. Soms is er een handelaar als serviceprovider bij betrokken, soms gaat het rechtstreeks. Van Kruijssen noemt het een sterk punt van de coöperatie. De veiling is een aparte vleugel aan het ontwikkelen voor grote klanten, wat doorgaans supermarkten zijn. „Daar zie je ook de behoefte aan rechtstreekse stromen. We zijn daar in het verleden goed op ingesprongen. Wellicht kan de veiling in Nederland bij ons kijken hoe het gaat.” En ja, natuurlijk ligt directe levering aan supermarkten net als in Nederland gevoelig bij de handel. „Maar die discussie is bij ons uitgekristalliseerd.” Een andere punt is import. Op de klok en via bemiddeling worden geen buitenlandse bloemen of planten verhandeld. In het groothandelscentrum zullen wel bloemen uit bijvoorbeeld Colombia en Ecuador verhandeld worden. Er was een jarenlange discussie: moet de veiling wel investeren in het groothandelscentrum? „Dankzij het groothandelscentrum kunnen onze klanten al hun inkopen op onze marktplaats doen. Maar import blijft altijd een discussie.” Van Kruijssen vertelt dat de bedrijven van de veilingleden gegroeid zijn. De kwaliteit van de producten is verbeterd en er wordt een efficiencyverbetering doorgevoerd. Ja het gaat goed met de meeste bedrijven, stelt hij. Hoewel: arbeid speelt een beperkende rol. Het is lastig werknemers te krijgen en arbeid is duurder geworden. De waardestij-
gingen van de dollar en de euro ten opzichte van de reaal baren zorgen. Kwekers importeren veel materialen uit het buitenland. Dankzij de interne markt hebben kwekers en veiling zich goed kunnen ontwikkelen. Die interne markt wordt niet alleen van bloemen en planten voorzien door Veiling Holambra. Er is nog een veiling in Holambra: CooperFlora, met 40 leden die snijbloemen kweken en alles via bemiddeling afzetten naar met name supermarktketens. Ze is ver met digitaal zakendoen. Ligt hier een taak voor Van Kruijssen die sterk betrokken was bij de fusie tussen Vleuten en Bemmel? „Het kan best verstandig zijn om een krachtige coöperatie voor bloemen en planten te hebben”, reageert Van Kruijsen. Maar zijn er gesprekken gaande over een fusie? Er is een goede relatie tussen bestuur en kwekers van beide coöperaties. Ik zeg het zoals het is”, is het voorzichtige antwoord.
Niet stilzitten Voor Holambra ziet Van Kruijssen in de toekomst een rol vergelijkbaar met die van Westland weggelegd. Een groot tuinbouwnetwerk met professionele ketenpartijen en een kenniscentrum om de hoek. En Veiling Holambra, dat 340 leden telt, ziet hij als een toonaangevende speler die een voorbeeld is van een moderne coöperatie, ontwikkeld in Latijns Amerika met sterke internationale contacten. „Niet alleen met FloraHolland maar ook met andere partners in andere landen en toeleveranciers. Ja, zijn belofte om minimaal vijf jaar directeur van Veiling Holambra te zijn staat nog. „Ik doe hier mijn stinkende best, dat heb ik altijd gedaan. Dat verdienen ze. Zowel mijn gezin als zij doen een grote investering om dit te realiseren. Daar moeten we de vruchten van plukken.” En Van Kruijssen benadrukt nog eens hoe belangrijk hij het vindt om een goede relatie te hebben met klanten, medewerkers, leden en partners van de veiling. Daar investeer ik veel energie in. Dat is, naast het ontwikkelen van een visie, mijn rol. Verder moeten we zorgen dat we groei omzetten in voordelen. Een van de focuspunten is efficiëntere, goedkopere dienstverlening en de ontwikkeling van een kenniscentrum. Stilzitten kan niet.” <
11
15-01-14 12:55
543045.indd 12
15-1-2014 9:55:00
Bloemisten over de grens Wat gebeurt er zoal over de grens? Deze vier Nederlanders werken dagelijks met bloemen en planten in het buitenland. Voor de één zijn feesten waarvoor miljoenenuitgaven worden gedaan geen uitzondering. De ander is blij dat de economie eindelijk iets aantrekt. Cindy van der Zwet Bewerking van eerder verschenen artikelen in het vakblad voor bloemisten Bloem en Blad.
Lamber de Bie in Ierland:
’We verkopen alleen maar bloeiende kamerplanten’ ij ging naar Ierland om een jaartje wat anders te doen en zijn blik te verbreden. Lamber de Bie is er nooit meer weggegaan. Inmiddels woont hij al 21 jaar in dit land en heeft hij er drie bloemenwinkels. De laatste jaren is het runnen van een bloemenwinkel in Ierland niet bepaald makkelijk geweest. De economie heeft het zwaar te verduren gehad. ,, Dit jaar zien we weer een mooie geleidelijke groei. Ik heb het gevoel dat we het ergste nu gehad hebben, maar het is moeilijk geweest”, zegt De Bie. De Bie vindt het fantastisch om in Ierland bloemist te zijn. Vijftien jaar geleden was er daar op dat vlak bijna niets te krijgen. „Er is geen opleiding en het bloemistenvak werd niet gewaardeerd als een echt vak, maar werd meer gezien als iets voor een huisvrouw die zich verveelde. Dat was een uitdaging. Onze winkel werd omschreven als modern, het leek niet op een bloemenwinkel zoals men dat gewend was.’’ Wennen moesten klanten ook aan de Nederlandse manier van schikken. ,,Hier houden ze de stelen lang en werken ze met veel minder groen, bloem tegen bloem. Dit is een heel groen land, dus mensen vinden het moeilijk om geld uit te geven aan groen. Wij verkopen ontzettend veel kamerplanten, maar alleen bloeiende. Groene planten lukt hier niet, ze hebben groen genoeg.’’ Volgens De Bie is er in de afgelopen twintig jaar veel veranderd. Er is een inhaalslag gemaakt en waardering gekomen voor het vak. Dat dankt hij mede aan de verkoop van bloemen door supermarkten. Vroeger waren
Vakblad voor de Bloemisterij 3 (2014)
BloemistBuitenland.indd 13
Foto: lamBer de Bie
H
bloemen alleen voor bruiloften, begrafenissen en kerst, maar meer niet. De supermarkten hebben er een alledaags product van gemaakt. „Dat is positief. Aan ons de taak om ervoor te zorgen dat wij beter zijn dan de supermarkten.’’
’De goede bloemisten zijn er nog’ Voordat de crisis uitbrak, heeft Ierland een enorme groei doorgemaakt op allerlei gebied. De mensen kregen meer te besteden. Er is een groot aantal goede bloemisten in Ierland gekomen. „Veel winkels hebben ook hun deuren moeten sluiten, maar de goede zijn er nog’’, zegt De Bie.
Ieren geven volgens de bloemist hun geld iets makkelijker uit dan Nederlanders. Ieren zijn gewend dat bloemen duur zijn. Een mooie Grand Prix-roos kost gemiddeld €4,50. ,,Een bloemenwinkel is hier nog een bloemenwinkel. Daar was een goede boterham mee te verdienen, al is dat de laatste jaren wel moeilijker. Als ik mijn uren optel, zit ik aan een ontzettend mager salaris. Ik kan mijn hypotheek betalen, maar goed verdienen we nu niet.’’ Ondanks dat denkt De Bie niet aan terugkeer naar Nederland. Hij vindt het leven in Ierland heerlijk. „ Ik kom regelmatig in Nederland, maar kom altijd moe terug. Wat een hoop mensen. Ik blijf lekker hier.’’ <
13
14-01-14 16:07
Roel Lommen in Duitsland:
’We hebben het jaar 2013 gelukkig goed afgesloten’
D
Foto: Paula van der Hulst
e 37-jarige Roel Lommen woont in Grubbenvorst en runt twee bloemenwinkels (Holland Flower) in het Duitse Neuss. In de eerste jaren van zijn loopbaan hielp hij zijn vader Jac, die als commissionair inkoopt op Veiling Rhein-Maas. In 2003 huurde hij in Neuss een bloemenwinkel. De winkel zit op een A-locatie en bedient daar het lage segment. In 2008 opende Lommen aan de overkant een tweede winkel. Daar trekt hij publiek uit het middensegment. Samen met zijn vader verzorgt Lommen de inkoop van de bloemen en planten. Op de klok van veiling Rhein-Maas kan hij prima uit de voeten. „Alles wat ik in mijn winkel nodig heb, is daar voorhanden”, geeft hij aan. Hoewel Duitsland en Nederland dicht bij elkaar liggen, heeft hij als Nederlander best aan een aantal zaken moeten wennen. Zo kreeg hij direct bij de opening van zijn eerste winkel in 2003 een teleurstelling te verwerken. ,,We hadden een Nederlandse meesterbinder ingehuurd die op straat voor de winkel prachtige boeketten bond. Wat meer experimenteel bloemwerk waar in Nederland veel belangstelling voor was. Maar in Neuss verkocht het helemaal niet. We hebben ’s middags die boeketten uit elkaar staan halen en er simpele, eenvoudige
boeketjes van gemaakt. Die gingen als zoete broodjes over de toonbank.’’
Duitsers gaan voor kwaliteit De Duitsers mogen traditioneel zijn op bloemengebied, ze kopen makkelijker dan de Nederlanders. Nederlanders kijken vooral naar de prijs, maar de Duitsers gaan voor kwaliteit volgens Lommen. Kamerplanten
zijn bij de oosterburen minder in trek. Dankzij de populariteit van phalaenopsis stijgt de verkoop van de kamerplanten bij Holland Flower wel iets, maar van de totale verkoop maken kamerplanten een fractie uit. Zo’n 60% tot 70% van de totale verkoop betreft bloemen. Voor het overige kopen de klanten vooral tuinplanten. „Jaarrond heb ik zo’n dertig, vijfendertig karren met buitenplanten staan. Die buitenpresentatie is een sterk punt. Daarmee trekken wij de mensen ook de winkel in.’’ Advent is in Duitsland de belangrijkste periode in het jaar. Het is voor Lommen ook de drukste tijd van het jaar. „Nederland kent met advent nauwelijks een traditie op bloemengebied, in Duitsland is het dé tijd om stukken te verkopen.’’ Lommen geeft aan dat de verkopen in de laatste maand erg goed verlopen zijn. „We hebben het jaar 2013 gelukkig goed afgesloten. Fijn, want de start van jaar was slecht door het koude weer.” Voor 2014 verwacht hij een kleine plus te kunnen draaien. Andere, kleinere bloemenwinkels in de omgeving hebben de deuren moeten sluiten. Lommen verwacht dat dit jaar zal leiden tot extra klandizie voor Holland Flower. <
Remco van Vliet in New York, Verenigde Staten:
Foto: van vliet and traP new York
’Alles is groot in New York’
14
BloemistBuitenland.indd 14
O
p jonge leeftijd vertrok Remco van Vliet (38) naar New York om daar in het bloemenimportbedrijf van zijn stiefbroer te werken. Inmiddels hebben ze samen een het bedrijf Van Vliet and Trap, dat zich onder meer bezighoudt met de styling van grote evenementen. Evenmenten, feesten en bruiloften zijn in de Verenigde Staten enorm groot. Welgestelde mensen geven voor een feest miljoenen dollars uit voor bloemen, decors en meubilair. „Amerikanen vinden het prima om zulke bedragen neer te leggen voor een paar uur plezier, terwijl in Nederland men dat vaak zonde vindt van het geld. Sowieso is alles hier groter. Honderden tafeldecoraties maken is geen uitzondering.” De trends in Amerika verschillen met die van Nederland. Zo vragen bruidsparen steeds meer om de eco-friendly look. Ze willen dat planten in de decoraties verwerkt worden. Of ze willen jampotjes als vazen
en niet-geïmporteerde bloemen. Daarnaast houden Amerikanen ook van een barokke, ’over de top’-sfeer. „Juist die afwisseling van stijlen vind ik leuk. Dan blijft het werk me triggeren.’’
Modern Bruidsparen kiezen volgens hem steeds meer voor modern. Daarvoor gebruikt hij meestal phalaenopsis, tulpen of calla’s. Bij een romantisch thema kiest hij weer vaak voor pioenrozen, hortensia’s of anemonen. De bloemen haalt hij overal vandaan. De calla’s komen uit Californië en ZuidAmerika, de hortensia’s uit Nederland en Nieuw-Zeeland. Pioenen komen momenteel ook uit Nieuw-Zeeland. „De prachtigste anemonen komen uit Japan, dat is echt een opkomende markt voor bijzondere bloemen’’, zegt hij. Vakblad voor de Bloemisterij 3 (2014)
14-01-14 16:07
Robert Koene in Griekenland:
Foto’s: RobeRt Koene
’Bruiloften zijn hier nog altijd big business’
R
Na 11 september 2001 beleefde Van Vliet het moeilijkste jaar in de geschiedenis van het bedrijf. Daarna - tot 2008 - verdubbelde elk jaar de omzet. „In Amerika moet je het niet hebben van het wekelijkse bloemetje zoals in Nederland, maar echt van het evenementenwerk. En daar hebben mensen nog altijd geld voor over.’’ Hoewel de uitgaven nog altijd groot kunnen zijn, is ook in Amerika de economische crisis voelbaar. Zo was het jaar 2008 moeilijk. Feesten werden gecanceld. „Ik werd er best nerveus van. De ’oude’ rijken hadden er weinig last van, maar de nouveau riche wel: de beurshandelaren bijvoorbeeld. Zij hadden ineens veel minder geld te besteden. Gelukkig zijn hier nu veel tekenen van herstel te zien, de economie trekt weer aan. Ik denk dat we de moeilijkste tijd gehad hebben. Ons bedrijf groeit dit jaar ook weer.’’ <
Vakblad voor de Bloemisterij 3 (2014)
BloemistBuitenland.indd 15
obert Koene (45) werkt als docent en arrangeur vanaf zijn drieëntwintigste overal ter wereld. De laatste twaalf jaar woont hij in Griekenland. „Ik ben getrouwd met een Griekse en zodoende ben ik in Athene terechtgekomen. Jarenlang heb ik gewerkt in de bloemenwinkel van mijn schoonouders en later ben ik voor mezelf begonnen. Nu decoreer ik voornamelijk evenementen en feesten met bloemen en geef ik workshops.” De economische crisis slaat hard toe in Griekenland. Zo heeft Koene de laatste jaren flinke omzetverliezen geleden. „Mensen kopen minder bloemen. Naamdagen waren in het verleden belangrijk, nu worden er veel minder bloemen weggegeven. Sommige klanten hebben minder te besteden, anderen die nog wel geld hebben, kopen minder omdat ze niet te koop willen lopen met hun rijkdom. Dan wordt het dus lastig. Gelukkig ben ik niet afhankelijk van alleen mijn Griekse klandizie.’’
Groot, groter, grootst De laatste tijd heeft Koene de banden met zijn buitenlandse contacten aangehaald. Wat volgens hem goed loopt zijn de bruiloften. In de zomer wordt er volgens Koene daarom best nog wel het een en ander naar deze regio geëxporteerd. ,,In Zuid-Europa zijn bruiloften nog altijd big business. In Nederland willen bruidsparen alleen een
bruidsboeket, maar in Zuid-Europa is het groot, groter, grootst.’’ Zuid-Europeanen willen veel bloemen zien op hun bruiloft. En dan vooral luxueuze bloemen zoals phalaenopsis, vanda, grootbloemige rozen, lelies en hydrangea. Het gaat om het ’show off’-effect: laten zien hoe rijk men is. In de warme temperaturen - veertig graden is geen uitzondering - en met vaak een harde wind gebruikt Koene sterke bloemen die daar goed tegen kunnen. Alle bloemen die hij gebruikt komen uit Nederland. De club Reinieri is zijn vaste leverancier. Als hij een opdracht heeft, neemt hij contact met de club op. Dat kan soms best om flinke aantallen gaan. „Pas had ik een doopfeest van een rijke magnaat, waarvoor ik 45.000 bloemen verwerkt hebt. Dat zijn natuurlijk mooie opdrachten.” Koene hoopt dat de Griekse economie in rustiger vaarwater terecht zal komen. Er is volgens hem veel corruptie. „Verkeerde mensen op machtsposities in de publieke sector hebben zichzelf verrijkt en het land naar de vernieling geholpen. In het verleden werd er echt wel geld verdiend. Griekenland is een consumerend land. Ik hoop dat alles rustiger gaat worden en dat de motor weer gaat draaien. We moeten proberen positief te zijn. Dat scheelt, want economie heeft voor een groot deel ook te maken met emotie.’’ <
15
14-01-14 16:07
Weersinvloeden drukken stempel op 2013 FloraHolland heeft het jaar 2013 afgesloten met een kleine plus. Dat kan niet van elke teler gezegd worden. De verschillen onderling zijn groot. De ene teler noemt het seizoen dramatisch door het koude voorjaar. De ander is tevreden en hoopt dat het prijspeil dit jaar kan worden vastgehouden. Cindy van der Zwet cvanderzwet@hortipoint.nl
H
et jaar 2013 kenmerkt zich door een koud voorjaar. Van februari tot half april lagen de temperaturen uitzonderlijk laag. Voor een product als tulp heeft dit gunstig uitgepakt. „Er was minder concurrentie van het buitengoed en daardoor bleef de prijs vorig seizoen goed op niveau”, zegt tulpenbroeier Gerard Reus. De vele promotieactiviteiten hebben volgens hem daar ook een steentje aan bijgedragen. „Er is zoveel publiciteit voor tulp geweest. Je mag toch verwachten dat daar meer vraag door ontstaat”, alus Reus. Roos noteerde vorig jaar eenzelfde prijs als het jaar daarvoor. Volgens Joop van den Nouweland is dit niet voldoende geweest. Door het koude voorjaar zijn de energiekosten verder gestegen. „De aanvoer was bovendien niet in balans, waardoor er in te veel periodes onder de kostprijs is gewerkt”, geeft de teler aan. Van den Nouweland stelt dat de kwaliteit van de Nederlandse roos afgelopen jaar verder is verbeterd. „Dit heeft niet overal tot betere prijzen geleid”, weet hij. Troschrysant kende met gemiddeld € 0,26 een stabiele prijsvorming in 2013. Fred van Paassen is tevreden over het jaar. De prijzen waren volgens hem redelijk goed, al wil hij daar wel een kanttekening bij maken. De verschillen per bedrijf zijn volgens hem groot. „De tendens is dat er zwaardere takken geproduceerd worden en dat geeft een kostenverhoging. Daarbij vallen alle lasten elk jaar hoger uit.” Cymbidium had afgelopen jaar te maken met een flinke aanvoerstijging. Dit was met name in de eerste helft van het jaar het geval. De prijsvorming was in die periode dan ook slecht. „De piek in de prijs die normaal in de zomermaanden gerealiseerd wordt, bleef dit jaar ook uit. Door de koude winter is de teelt vertraagd en kwamen er veel meer bloemen dan normaal op de markt”, verklaart kweker Peter van Tilburg. Voor het
16
Blauw-Column-1foto-1kader.indd 16
komende jaar is hij wel positief gestemd. Het staartje van 2013 was beter dan voorgaande jaren en ook nu loopt de handel goed weg. „Voor de aankomende Vrouwendag wordt meer vastgelegd dan vorig jaar. Dat is een positief signaal”, vindt Van Tilburg.
Weer meer phalaenopsis Bij de kamerplanten neemt phalaenopsis veruit de meeste omzet voor haar rekening. Ook dit jaar nam die omzet weer toe, namelijk met 6%. Er kwamen 8% meer stuks op de markt en de prijs daalde dit jaar van € 3,84 naar € 3,77. Met name de eerst periode werden er lagere prijzen genoteerd vanwege het slechte weer. „Minder mensen gaan richting het tuincentrum en nemen dus ook minder phalaenopsissen mee”, aldus Joost van Adrichem van kwekerij Phalaenova. Door het jaar heen zijn de resultaten wisselend geweest. Het warme weer drukte de prijzen van phalaenopsis in de zomermaanden. Periode tien verliep weer veel beter door de lage productie. Voor 2014 hoopt Van Adrichem het prijsniveau van vorig jaar vast te kunnen houden. Op Noord- en Oost-Europa zijn er volgens hem nog afzetmogelijkheden. Wederom zit er dit jaar een uitbreiding aan te komen; al zal die iets gematigder zijn dan voorgaande jaren. „Denk dat we de 8% niet aan gaan tikken”, verwacht hij. Voor kalanchoë was 2013 een moeizaam jaar. De gemiddelde prijs viel € 0,07 lager uit. Deze prijsdaling werd voornamelijk veroorzaakt door een uitbreiding van de aanvoer. Die vond met name plaats bij de 10,5 cm en de 12 cm-potten. „Het zijn vaak geautomatiseerde bedrijven, dus het gaat met hectares tegelijk. Dan is er direct prijsdruk”, geeft kweker Jan van Luijk aan. De kleinere maatjes liepen volgens hem goed. Hij hoopt voor 2014 op meer rust in de markt en stabilisering. Kwekerij Hans Kuilboer,
een belangrijke aanvoerder van kalanchoë, heeft in 2013 moeten stoppen. Het is volgens Luijk afwachten wat voor uitwerking dit zal hebben. „Ik durf het nog niet te voorspellen. Laten we hopen op betere tijden.” Een opvallend cijfer in de statistieken van afgelopen jaar is de aanvoerstijging van potroos. De aanvoer steeg bij dit product fors, namelijk met 13,6%. Een nieuwe aanvoerder kwam op de markt en daarnaast was er onder de bestaande aanvoerders ook uitbreiding in de diverse potmaten. Zo kwam Nolina kwekerijen met meer 13 cm’s op de markt. „Al met al was 2013 geen rooskleurig jaar. Een belangrijke oorzaak hiervoor was ook het weer. In het voorjaar was het te koud en werd de weg naar het tuincentrum niet gevonden. En in de zomer was het weer te heet. De feestdagen zijn daarentegen wel goed verlopen”, omschrijft Marcel de Lange het seizoen.
Violen dramatisch De tuinplanten hadden flink met het koude voorjaar te kampen. Zo zat bij hortensia zowel de aanvoer als de prijs in de min. In totaal kwamen er bijna 20% minder stuks op de markt, maar desondanks kon er geen hogere prijs genoteerd worden. De handel kwam dit jaar niet goed op gang. Toen de temperaturen aangenamer werden en consumenten tuinplanten gingen kopen, kwamen er veel aantallen tegelijk op de markt. „Een lastig jaar. En toen nog het faillissement van de Duitse bouwmarkt Max Bahr er overheen. Toen kwam het niet meer goed”, aldus hortensiateler Ard van Klaveren. Hij verwacht dat het dit jaar beter gaat verlopen. In de omliggende afzetmarkten trekt het volgens hem weer wat aan en ook heeft de hortensia volgens hem de tijdsgeest mee. Het seizoen van de voorjaarsviool verliep vorig jaar tevens dramatisch. De omzet bleef Vakblad voor de Bloemisterij 3 (2014)
15-01-14 14:06
Column Victor van Dijk vvdijk@fleurametz.com
Ecuador
Valentijn Top 10 per hoofdgroep op basis van omzet FloraHolland-veilingen 2013 Omzet Snijbloemen
2013
mutatie
(x1.000)
t.o.v. 2012
Aantal stuks
% Aantal stuks
Verkocht 2013 verkocht mutatie (x1.000)
t.o.v. 2012
Gem.
Gem.
prijs
prijs
2013
2012
Rosa
780.336
1,7%
3.692.967
0,4%
0,21
0,21
Chrysanthemum Ind Grp TR
291.307
-1,0%
1.132.113
-1,4%
0,26
0,26
Tulipa
269.517
18,8%
1.754.568
1,7%
0,15
0,13
Lilium
141.649
3,4%
288.544
-5,0%
0,49
0,45
Gerbera
131.099
-2,0%
945.662
2,7%
0,14
0,15
Chrysanthemum Ind Grp GE
74.733
0,6%
173.673
-2,4%
0,43
0,42
Cymbidium
56.909
-4,5%
30.951
9,1%
1,84
2,10
Freesia
53.164
6,4%
321.034
7,1%
0,17
0,17
Eustoma russellianum
45.771
-1,9%
125.079
-3,5%
0,37
0,36
Hydrangea
36.349
4,6%
33.905
1,5%
1,07
1,04
2.460.632
1,7%
11.062.469
-0,9%
0,22
0,22
Omzet
% Omzet
Aantal stuks
% Aantal stuks
Gem.
Gem.
2013
mutatie
Potplanten
(x1.000)
t.o.v. 2012
(x1.000)
Phalaenopsis
475.366
6,2%
Kalanchoë
54.358
-1,9%
Bromelia
51.273
0,2%
Anthurium
51.222
-1,9%
Rosa
51.207
6,7%
Chrysanthemum
34.175
1,4%
Ficus
31.330
Hyacinthus
Totaal
prijs
prijs
t.o.v. 2012
2013
2012
125.934
8,0%
3,77
3,84
82.633
8,7%
0,66
0,73
27.906
-4,9%
1,84
1,74
16.180
-2,0%
3,17
3,16
46.172
13,6%
1,11
1,18
40.993
-0,1%
0,83
0,82
10,6%
11.778
-0,8%
2,66
2,39
28.989
2,1%
46.756
-0,6%
0,62
0,60
Dracaena
28.842
3,4%
17.699
3,4%
1,63
1,63
Hydrangea
28.231
1,8%
11.523
7,5%
2,45
2,59
1.515.920
1,9%
928.780
1,1%
1,63
1,62
Gem.
Gem.
Totaal
Verkocht 2013 verkocht mutatie
Omzet
% Omzet
2013
mutatie
(x1.000)
t.o.v. 2012
(x1.000)
Overig perkplanten
29.437
32,6%
Pelargonium
16.223
-6,1%
Hydrangea
15.326
-21,7%
Buxus
14.705
-22,2%
6.759
-18,4%
2,18
2,28
Viola
12.696
-31,2%
40.439
-25,4%
0,31
0,34
Osteospermum
11.527
0,0%
17.275
3,4%
0,67
0,69
Lavandula
11.121
-5,3%
9.730
4,9%
1,14
1,27
Helleborus
10.481
10,6%
4.224
-0,4%
2,48
2,24
Petunia
8.659
1,6%
12.124
-11,0%
0,71
0,63
Mandevilla
8.269
34,3%
2.269
49,3%
3,64
4,05
Totaal
357.268
-2,2%
367.872
-3,1%
0,97
0,96
Totaal
4.333.820
1,4%
12.359.120
-0,8%
0,35
0,34
Tuinplanten
Bron; Flora Holland
% Omzet
met ruim 30% achter. Het extreem koude weer en de wegvallende vraag hadden veel telers in die tijd van het jaar niet eerder meegemaakt. „De eerste week van maart ging het nog wel en later in april trok het ook weer aan. Maar in de tussenliggende periode was er geen vraag. De prijsvorming komt dan nooit meer goed”, zegt Ben Vakblad voor de Bloemisterij 3 (2014)
Blauw-Column-1foto-1kader.indd 17
Aantal stuks
% Aantal stuks
Verkocht 2013 verkocht mutatie
prijs
prijs
t.o.v. 2012
2013
2012
29.954
3,2%
0,98
0,76
26.637
-10,1%
0,61
0,58
4.582
-19,7%
3,34
3,43
Eppink, verkoper bij kwekerij Aarninkhof. Over de marktsituatie van het perkgoed is hij positiever. Eind april en in mei liep de handel volgens hem goed weg. Voor dit jaar verwacht hij een normaal seizoen. Het feit dat Pasen dit jaar later valt, is gunstig. „Maar dan moet het weer natuurlijk wel een beetje gaan meewerken”, besluit hij. <
Het is begonnen hoor, de valentijnsdrukte! Het is zonder twijfel de meest hectische periode van het jaar voor ons. Het duurt nog wel tot het einde van de maand alvorens de eerste bloemen ook daadwerkelijk opgestuurd gaan worden, maar het grootste gedeelte van de inkoop- en prijsonderhandelingen vindt traditiegetrouw in de eerste drie weken van januari plaats. De valentijnscampagne begon voor ons trouwens al op 1 november met het versturen van de bestellijst naar onze buitenlandse verkoopteams. Zo’n bestellijst maken, doen we op basis van ervaringen uit voorgaande jaren en ons gevoel. Maar het blijft ook een hoop speculatie, omdat begin november nog volkomen onvoorspelbaar is hoe de productie en vrachttarieven eruit gaan zien in de aanloop naar 14 februari. Bovendien zijn we afhankelijk van de brandstofprijzen en de euro/dollar-wisselkoers. En daar is drie maanden van tevoren überhaupt nog niets over te zeggen. Maar goed, die risico’s horen uiteraard bij het vak. Dat hoef je een tuinder niet uit te leggen. Wat de onderhandelingen met de kwekers trouwens steeds lastiger maakt, is het feit dat de bloemisten hun voorbestelling almaar later plaatsen. Tien jaar geleden hadden we de meeste bestellingen op 15 december wel binnen. Nu mogen we blij zijn als rond 20 januari alles ontvangen is. Daarnaast bestellen de bloemisten de laatste jaren verhoudingsgewijs steeds meer rode rozen en steeds minder kleurtjes. Denk daarbij aan 70% rood en slechts 30% kleur. Terwijl de Ecuadoraanse kwekers jaarrond juist eerder het tegenovergestelde telen. De kunst van het onderhandelen is dan ook om zoveel mogelijk rood bij elkaar te krijgen, zonder de kleurtjes erbij te moeten nemen. En daar zijn we deze dagen druk mee bezig. Zodra de ’pre-bookings’ deadline verstreken is, kan het finetunen van de reeds afgeronde contracten met de kwekers beginnen. Ook het inroosteren van de vluchten neemt enkele dagen in beslag. Wanneer dat klaar is, kan er ten slotte ook daghandel bijbesteld worden en is de chaos compleet. Laat maar komen die Valentijn, ik ben er klaar voor. Victor van Dijk is vestigingsmanager Zuid-Amerika FleuraMetz
17
15-01-14 14:06
Veilingcijfers
December sluit jaar positief af De totale bloemen- en plantenomzet in december 2013 viel ruim 14% hoger uit dan in 2012 bij 2,1% meer stuks. De middenprijs nam met 4,5 cent toe naar 43 cent. Vooral bloemen deden het goed. Henk Vreugdenhil henkvreugdenhil@floraholland.nl
D
ecember 2013 week in een aantal opzichten af van de vergelijkbare maand van 2012. De maand telde één veildag meer. Daarnaast was het weer in Europa niet bepaald winters. De dag- en straathandel ondervond nauwelijks hinder. De totale omzet in december viel ruim 14% hoger uit dan in 2012 bij ’slechts’ 2,1% meer stuks. De middenprijs nam met 4,5 cent toe naar 43 cent.
Bloemen vooral hoger in prijs Sterkste omzetgroeier was lelie met 27,3%. Bij een kleiner aanbod, kwam de volledige meeromzet door een hogere middenprijs van € 0,644 (30,1%). Bij roos viel de middenprijs bij een 1,5% groter volume met € 0,244 bijna 4 cent per steel hoger uit. Gerbera en troschrysant volgden dit beeld. Pluischrysant noteerde met 6 cent ook een fors hogere middenprijs. Het aanbod was nagenoeg vergelijkbaar met dat van 2012. Amaryllis leverde 2 cent in; hiervan kwam echter ruim 19% meer. Ook ilex had te kampen met een forse aanvoertoename van een kwart ten opzichte van 2012; de prijs leverde 11,4 cent in. De bloemenomzet steeg 14,2% bij 1,2% meer stelen. De middenprijs kwam uit op € 0,291; een plus van 3,3 cent.
Tabel. Omzet FloraHolland-veilingen december 2013
(Aanvoer x 1.000 stuks en omzet x € 1.000 ) Snijbloemen
Omzet
% Toe-/afname* Aanvoer
% Toe-/afname* Prijs ’13 Prijs ’12
Rosa
65.275
19,7%
267.884
1,5%
0,244
0,207
Chrysant Ind Grp TR
23.519
15,9%
78.778
3,5%
0,299
0,266
Hippeastrum
15.749
16,5%
19.825
19,3%
0,794
0,813
Gerbera
12.122
16,7%
59.545
12,9%
0,204
0,197
Lilium
12.000
27,3%
18.627
-2,2%
0,644
0,495
Tulipa
11.068
-7,2%
45.533
-23,3%
0,243
0,201
Cymbidium
9.157
-1,7%
6.369
0,6%
1,438
1,471
Chrysant Ind Grp GE
5.457
15,5%
12.754
-0,3%
0,428
0,369
Ilex
4.178
0,9%
8.950
25,6%
0,467
0,581
Freesia
3.089
9,7%
17.140
17,4%
0,180
0,193
€ 203.048
14,2%
697.214
1,2%
0,291
0,258
Snijbloemen totaal
Kamerplanten Phalaenopsis
Omzet
% Toe-/afname* Aanvoer
% Toe-/afname* Prijs ’13 Prijs ’12
38.644
9,4%
9.452
10,4%
4,088
4,126
Euphorbia pulcherrima
9.252
1,1%
8.881
-9,7%
1,042
0,931
Hyacinthus
8.847
18,9%
11.932
14,7%
0,741
0,716
Hippeastrum
3.861
11,2%
2.471
8,6%
1,563
1,527
Bromelia
3.731
11,5%
1.754
-4,3%
2,127
1,826
Anthurium
3.674
8,9%
1.150
14,6%
3,195
3,362
Kalanchoe
3.302
23,3%
5.420
13,0%
0,609
0,559
Cyclamen
2.829
28,1%
3.089
15,2%
0,916
0,824
Rosa
2.121
28,3%
2.571
19,8%
0,825
0,770
Dracaena
2.003
3,9%
1.192
2,8%
1,680
1,662
€ 120.547
12,1%
74.626
8,6%
1,615
1,564
Kamerplanten totaal
Tuinplanten
Omzet
%Toe-/afname* Aanvoer % Toe-/afname* Prijs ’13 Prijs ’12
Helleborus
3.605
29,6%
1.257
21,9%
2,867
2,698
Chamaecyparis
1.406
43,8%
2.274
18,0%
0,618
0,507
Picea
1.122
46,4%
575
41,5%
1,954
1,889
597
73,0%
243
-1,4%
2,461
1,403
Skimmia Gaultheria Tuinplanten totaal Totaal
554
37,5%
643
-3,5%
0,862
0,605
€ 12.713
38,7%
9.695
22,8%
1,311
1,161
€ 336.308
14,2%
781.535
2,1%
0,430
0,385
* Mutaties t.o.v. december 2012 Deze cijfers zijn gemiddelden over de gehele betreffende productgroep incl. binnenlandse productie, import, klok, bemiddeling, alle vestigingen, incl. alle sorteringen, kwaliteiten en potmaten. Deze cijfers gelden vooral als zeer globale indicatie en zijn niet representatief.
18
Veilingcijfers.indd 18
Plantenomzet meer in balans De omzetresultaten binnen de top 10 bij kamerplanten waren overwegend positief, maar liepen wel behoorlijk uiteen. Phalaenopsis is op afstand het belangrijkste product in deze groep. Bij 10,4% meer stuks stond de ’over-all’ middenprijs onder lichte druk en viel krap 4 cent per pot lager uit. Pothyacint boekte bij bijna 15% meer stuks een kleine prijswinst van 2,5 cent op 2012. Pot-amaryllis volgde in deze ontwikkeling. Kalanchoë, cyclaam en potroos noteerden omzetplussen tussen 20% en 30% bij volumegroeicijfers tussen 10% en 20%. Al deze producten realiseerden hogere middenprijzen dan in de vergelijkbare maand van 2012. Potanthurium was één van de weinige producten die achterbleef in prijs. Bij bijna 15% meer potten werd krap 17 cent per pot ingeleverd. Kamerplanten brachten in december 2013 12,1% meer op bij een 8,6% groter volume. De middenprijs werd bepaald op €1,615. Dit was 5,1 cent meer.
Tuinplanten minder van belang Deze tijd van het jaar zijn de tuinplanten wat minder in trek. Mede doordat het aanbod betrekkelijk beperkt is, kunnen relatieve cijfers hoog uitvallen. Helleborus voerde in december de lijst aan. Bij 22% meer aanbod viel de middenprijs 17 cent hoger uit. De andere top 5-producten waren veelal kerstgerelateerd. De tuinplantenomzet steeg bijna 39% bij 22,8% meer stuks. <
Vakblad voor de Bloemisterij 3 (2014)
14-01-14 16:06
Markt Klok prijsbeelden Groene planten
Snijbloemen ’12/’13
’13/’14
’11/’12
Middenprijs in centen
Middenprijs in centen
35 30 25 20
’12/’13
’11/’12
’13/’14
160
150
150
140
140
130
Middenprijs in centen
’11/’12
40
Bloeiende planten
130 120 110 100
43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 1
2
3 4 week
Met een gemiddelde prijs van 24 cent verandert er niets ten opzichte van week 1. In de voorgaande twee jaren lag deze op 23 cent.
80
’13/’14
120 110 100 90
90
15
’12/’13
43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 1
2
80
3 4 week
Week 2 geeft 7 cent prijs tot een middenprijs van 149 cent. In 2012 en 2013 was deze respectievelijk 10 en 4 cent lager.
43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 1
2
3 4 week
Een middenprijs van 112 cent is opvallend hoog vergeleken met week 2 in voorgaande jaren. Bron: FloraHolland
de week van de buitenlandse teler
John Nevado:
’Verwacht veel consolidatie de komende vijf jaar’ Foto: JoHn neVado
Bedrijf: Nevado Roses, Ecuador Week: 2
media-adviseur: nodig er een uit op uw kwekerij voor een bak koffie.”
Maandag „Een nieuw jaar, nieuwe uitdagingen! We zijn het jaar gestart met de aankoop van een rozenkwekerij. We verwachten veel consolidatie in onze industrie in de komende vijf jaar. Onze industrie startte in de jaren ’60/’70, veel van de starters naderen de pensioengerechtigde leeftijd en gaan het bedrijf verkopen, sluiten of overdragen aan de volgende generatie.”
Dinsdag „We vieren mijn vaders 75e verjaardag door een fantastische rozenlikeur te lanceren. Het is gebaseerd op melk, alcohol en onze meest geurende bloemblaadjes en verpakt in een witte, keramische fles met een rozenkurk. Een mooi eerbetoon aan een man die zijn leven aan de rozenindustrie heeft gewijd. Gefeliciteerd pa!”
Woensdag „Woensdag is mijn sociale mediadag en dan focus ik op Twitter, LinkedIn, Pinterest enzovoort. We hebben hier nu Instagram aan toegevoegd, vooral om onze lijn van eetbare rozen te promoten. Bloemen en voeding zijn zulke visuele producten en daarom moeten we beter worden in het gebruiken van visuele media. Als u nog geen advies krijgt van een sociale Vakblad voor de Bloemisterij 3 (2014)
Markt-1-prijsbeelden-nw.indd 19
Donderdag „Ik verdiep mij in de ontmoeting volgende week in Guyaquil met de 32 nieuwe commerciële bureaus van de staat Ecuador. De staat heeft erg goed werk verricht met de promotie van de export. Ze heeft 32 jonge, hongerige professionals in 32 strategische plaatsen in de wereld geplaatst. Zij promoten bananen, tonijn, bloemen, toerisme, strohoeden en alle andere mooie producten die Ecuador te bieden heeft. Ik hoop dat andere ontwikkelingslanden hierdoor ontwaken en de zo nu en dan slaperige en oude handelsbureaus wakker schudden.”
Vrijdag „We kijken uit naar vooruitgang als het gaat over handelsrelaties. Er is een belofte dat Ecuador een handelsverdrag met de EU sluit. De relatie met de VS is wat meer onzeker. We zijn er afhankelijk van of het congres de GSP zo snel mogelijk wil behandelen. Ook heeft meneer Snowden aangekondigd dat hij uitkijkt naar een ander land voor asiel als zijn visum voor Rusland verloopt. Ecuador was het enige land dat hem formeel asiel aanbod. Ik grijp deze gelegenheid aan om u een gelukkig nieuwjaar te wensen vol met bloemen en succes!”
19
14-01-14 16:03
In de grafieken wordt de procentuele verandering (= index) weergegeven van de prijs en de totale aanvoer ten opzichte van vorig jaar.
Martijn Bentvelsen martijnbentvelsen@floraholland.nl
Snijbloemen Ontwikkelingen afgelopen zes weken t.o.v. een jaar eerder 150
in procenten
125
100
75
50
49
50
51
Aanvoer index
52
1
2
week
Prijs index
Minder tulpen door later broeiseizoen Week 2 geeft een normaler beeld dan de week ervoor. In week 1 was de index erg vertekend doordat week 1 maar twee veildagen had. In 2013 was dit één veildag meer. Toch is ook in week 2 het aanbod fors lager, maar deze daling is toe te schrijven aan minder tulpenaanvoer. Het broeiseizoen is dit seizoen twee tot drie weken later en heeft veel invloed op de aanvoerindex. Een bolbloem met meer aanvoer dan in 2013 is hyacint. Hierbij stijgt het aanbod met 18%, maar daalt daardoor wel in
prijs met 4 cent. De vraag naar chrysant tros en santini is beter dan vorig jaar. Beide producten realiseren een prijsstijging van 2 cent, ondanks een lichte groei in aanbod. Bij veel producten is de stuks aanvoer vergelijkbaar met 2013. Voorbeelden hiervan zijn gerbera mini, lelie, amaryllis en cymbidium. Ook bij deze producten is er een lichte prijsstijging. Dit duidt erop dat in week 2 de vraag naar snijbloemen licht is gestegen in vergelijking met 2013.
Kamerplanten Ontwikkelingen afgelopen zes weken t.o.v. een jaar eerder 150
De prijsstijging van 6% is vooral te danken aan phalaenopsis. Al was deze stijging van 4 cent licht, door het grote marktaandeel heeft een stijging van een paar cent grote invloed op de index. Ook prijzen van seizoensproducten hyacint en narcis zijn in week 2 beter dan vorig jaar. De prijzen stijgen respectievelijk met 6 en 8 cent. Het is nu ook de periode waarin de retail veel acties doet met groene kamerplanten. Het lijkt erop dat dracaena hiervan profijt heeft. De aanvoer ervan ligt 23% hoger dan
in procenten
125
100
75
50
49
50
51
Aanvoer index
52
1
Kamerplanten stijgen in prijs
2
Prijs index
in 2013. Het negatieve effect van deze forse stijging blijft met een prijsdaling van 2% beperkt. Bij ficus daalt het aanbod juist sterk met 24%. Dit ging nauwelijks ten koste van de ficusomzet, doordat het product door de ontstane schaarste goed werd betaald. Cyclamen boekt het beste resultaat van de top 10 kamerplanten. De omzet stijgt met 25% door meer aanbod en een hogere prijs. De totale kamerplanten omzet komt in week 2 uit op € 35,4 miljoen. In 2013 was dit € 34 miljoen.
Tuinplanten Ontwikkelingen afgelopen zes weken t.o.v. een jaar eerder
Tuinplanten aanbod nog beperkt
175
in procenten
150 125 100 75 50
49
50
Aanvoer index
20
Markt-2-Veilingbijdragen-nw.indd 20
51
52 Prijs index
1
2
week
Het aanbod tuinplanten is in deze periode zeer beperkt. In week 2 zijn er 1,3 miljoen stuks aangevoerd, 9% meer dan vorig jaar. Een kwart van het aanbod bestaat uit helleborus en is veruit de belangrijkste tuinplant in deze periode. Het aanbod helleborus stijgt met 25%, maar door een lagere prijsvorming is de omzetgroei beperkt. Primula staat op nummer 2, maar in de komende weken zal het seizoen echt op gang komen en de kerstroos voorbijgaan. De
prijs van een primula is in week 2 een paar cent hoger dan vorig jaar en komt uit op een halve euro. De prijs van violen blijft gelijk bij een lichte aanvoerstijging. Positieve uitschieter in prijs is camellia met een prijsstijging van 16,3%. De middenprijs tuinplanten totaal daalt van € 1,04 naar € 1,03
Vakblad voor de Bloemisterij 3 (2014)
14-01-14 16:03
Duitsland
Over de toonbank Aachen
Alexander Emonds:
’Decemberprijzen hoger dan andere jaren’ bloemenwinkels in een ander deel van de stad. Daar verkopen we het hele sierteeltassortiment, waarvan dus een deel van eigen productie.” FOTO: BLUMEN & GARTNEREI EMONDS
Is het lokale aanbod belangrijk?
Naam: Blumen & Gärtnerei Emonds Locatie: vier verkooppunten in Aachen Sortiment: 40% bloemen, 40% planten, 20% overig Specialiteit: verkoop eigen planten Aantal medewerkers: 10
Hoe ziet uw bedrijf eruit? „Inmiddels zwaait de derde generatie de scepter in dit familiebedrijf. Het bedrijf bestaat uit een productiekas voor perk- en balkonplanten en zomerbloemen, met een klein tuincentrum als verkooppunt. Daarnaast hebben we drie
Standpunt
Mee eens, oneens of denkt u er heel anders over? Reageer dan bij de marktredactie: A.F. Middelburg, 06-23631549 of mail afmiddelburg@hortipoint.nl
Vakblad voor de Bloemisterij 3 (2014)
Markt-3-Toonbank-nw.indd 21
Hoe verliep de decembermaand? „We hebben onze verwachtingen de afgelopen jaren flink moeten bijstellen. We hebben geleerd om tevreden te zijn met minder. De totale afzet stagneert, ook rond de feestdagen. Daarentegen is het begin van het nieuwe jaar erg goed. Het weer doet wonderen momenteel. We verkopen bijvoorbeeld nog volop balkonplanten, die we vorig jaar rond deze tijd door de kou al niet meer kwijt konden.”
„We zijn het nieuwe jaar meteen fors gestart met voorjaarsbloemen. Tulpen, ranonkels, anemonen en hyacinten doen al leuk mee, maar rozen blijven de boventoon voeren.”
Hoe koopt u in? „Dat doe ik zelf op de veiling in Herongen, op de groothandelsmarkt en bij een Nederlandse lijnrijder. Ik denk dat zo’n 50% van ons aanbod uit Nederland komt. Dat houdt mij en mijn klanten echter niet zozeer bezig. Als de kwaliteit maar goed is, maakt het niet uit waar het vandaan komt. Ik let wel goed op kwekersnamen die me prima bevallen zijn in het verleden.”
Hoe zijn de prijzen momenteel? „Nu zijn ze goed, maar in december waren de prijzen hoger dan in andere jaren. Ik vraag me af waar dat aan ligt. Lag het aan het aanbod of de vraag? Feit is dat onze winstmarges noodgedwongen lager uit kwamen.”
Bent u positief over 2014? „Ik verwacht nog geen wezenlijk herstel. Klanten zijn nog altijd voorzichtig. We moeten voor iedere klant blijven vechten; dat gevecht leveren we met kwaliteit en aantrekkelijke prijzen.”
’Middagveiling ingewikkelder dan het lijkt’
G
Michiel Vaandrager Manager Commercie veilen bloemen FloraHolland
„Ja zeker. We trekken er van heinde en verre klanten mee die we anders niet zouden zien. Niet alleen omdat men nou zozeer uit nationalistische trekjes voorkeur heeft voor lokaal product, maar ook omdat onze klanten beseffen dat de eigen producten verser zijn en de planten door onze kleinschalige opzet ruim de aandacht krijgen waardoor ze meer vertrouwen op de kwaliteit. Op het moment zijn het vooral primula’s en violen die we van eigen teelt aanbieden. Een deel van de productie zetten we via de veiling in Herongen af.”
Welke bloemen lopen goed nu?
raag reageer ik op het betoog van Theo Dirkx vorige week voor de invoering van een middagveiling. Ik herken de mogelijke voordelen. Zeker op logistiek gebied, zoals inter-veiling transport, kunnen we nog slagen maken. Toch is de discussie van een middagveiling ingewikkelder dan het lijkt. Enige tijd geleden is een breed onderzoek gedaan met kwekers en kopers naar andere veiltijden. De belangrijkste uitkomst uit dat onderzoek was dat het verleggen van de veiltijd of aftuinveilen impact heeft op alle ketenpartners: van logistieke processen tot personele bezetting. En niet in de laatste plaats, heeft het een belangrijk effect op de cadans van de
handel. Afhankelijk van het type afzetkanaal, kan het voor de ene kweker/ koper een voordeel opleveren. Maar voor de ander kan het een nadeel zijn omdat bijvoorbeeld het bestel- en het aflevermoment niet meer goed op elkaar aansluiten. Levertijden kunnen toenemen. En wat te doen met een vrijdagmiddagveiling? Daarnaast kwam uit het onderzoek naar voren dat een verdere virtualisering van het klokproces nodig is voor de ontwikkeling naar aftuinveilen en/of middagveilen. Denk aan betrouwbare aanvoerinformatie, beeldveilen en landelijk veilen. Hoewel de conclusie was dat middagveilen nog niet voor mogelijk werd gezien, kan de huidige
ontwikkelingen naar de landelijke klok wel een mooie opstap zijn! Tot slot pleit Theo ook voor de invoering van een eigen minimumprijs. Daar geloof ik ook in. Telers willen meer regie over de afzet van hun producten. In de directe stromen is dat een vanzelfsprekendheid. Bij de klok nog niet. Door het uitvoeren van ’innovatie pilots’ bij de klok, proberen we instrumenten te ontwikkelen die de regie van de kweker vergroten en de klok versterken. Momenteel voeren we in dat kader een pilot ’kweker minimumprijs’ uit bij gerbera grootbloemig. We zijn tevreden over de resultaten en we bekijken hoe we de pilot kunnen verbreden naar andere producten.”
21
14-01-14 16:01
In de dynamische markt voor voorjaarsbloemen spelen Nederlandse anemonen een beperkte rol, met een wisselend rendement. Er is weinig vernieuwing in het assortiment.
„Wegblijven van de markt zolang het Israëlische aanbod er is”, tipt inkoper Harold Pauli van FleuraMetz de Nederlandse kwekers van anemonen in de wetenschap dat het niet realistisch is. Nederlandse telers proberen al zo veel mogelijk te pieken in maart en april, maar de eerste productie van de zomerplanting komt al vanaf augustus op de markt en dit aanbod loopt door tot in juni. Vorig jaar kromp dit Nederlandse aanbod met 2% tot 6,8 miljoen stelen. Daarvoor werd gemiddeld 19 cent betaald, 2 cent meer dan het seizoen ervoor. „Redelijk”, typeert teler Peter van Santen van de gelijknamige kwekerij in Honselersdijk dat voorbije seizoen. Dezelfde tussenconclusie trekt hij voor het
huidige seizoen. Vanaf augustus tot en met december kromp de Nederlandse aanvoer met 25% tot 1,9 miljoen stelen. Gemiddeld werd daarvoor 20 cent betaald en dat is een plus van 2 cent ten opzichte van 2012/2013.
Kwaliteit beter Het totale veilingaanbod van anemonen op de vestigingen van FloraHolland kromp vorig seizoen met 12% en zakte voor het eerst door de grens van 40 miljoen stelen. Met een aandeel van meer dan 80% vormen de Israëlische kwekers de dominante partij. De middenprijs voor het totale aanbod eindigde in 2012/2013 op 13 cent, 1 cent meer dan het seizoen ervoor. In werkelijkheid is de anemonen-
Gemiddelde prijs in centen
Nederlandse anemonen spelen nog een kleine rol
30.000
25
25.000
20
20.000
15
15.000
10
10.000
5 0
5.000 ’99/’00
’00/’01
’01/’02
’02/’03
’03/’04
’04/’05
’05/’06
’06/’07
’07/’08
’08/’09
’09/’10 ’11/’12* ’10/’11* ’12/’13*
0
Verkochte aantallen x duizend
Analyses snijbloemen
30
Aanvoer en gemiddelde prijs Nederlandse anemonen op de bloemenveilingen vanaf seizoen 1999/2000.
handel omvangrijker, met naast directe Israëlische afzet ook veel aanvoer uit Italië en Frankrijk. „Naarmate het seizoen vordert, wordt de kwaliteit beter”, is het oordeel van Pauli. Henk Kuivenhoven, inkoper bij Bloomways, is bijzonder te spreken over het nu al bereikte kwaliteitsniveau, ook vanuit Nederland. „Al blijft het een bloem waarbij je extra moet opletten”, nuanceert hij zijn complimenten. „Niet te rijp aanvoeren en vooral niet te veel stelen per fust”, geeft hij als adviezen mee. Van Santen schrijft de goede kwaliteit mede toe aan gunstiger teeltomstandigheden in het afgelopen najaar en de huidige matige winter. „Mooi open weer,
alle weken wel dagen met zon en relatief veel wind”, somt hij als factoren op.
Assortiment In het assortiment anemonen zit nauwelijks vernieuwing, zeker voor de Nederlandse omstandigheden. Er zijn proeven met grootbloemige rassen, afkomstig uit Italië, maar het is lastig om de productie hiervan op peil te krijgen. Er zijn wel verschuivingen binnen het kleuren- en typenaanbod. Robert Hogenboom van de gelijknamige kwekerij in Roelofarendsveen is bezorgd over de verwachte meeraanvoer van Panda, een bijzonder ras vanwege de witte bloemkleur met het zwarte hart. n
Ranonkel houdt marktpositie redelijk vast Nederlandse aanvoer van ranonkel is er nog niet, maar komt dit seizoen mogelijk eerder op gang. Het importaanbod is er volop en de positie van de voorjaarsbloem lijkt redelijk.
Verkochte stelen x duizend
„Het begon kwalitatief niet zo erg mooi, maar de zaak is nu weer op orde”, oordeelt inkoper Huug
Aandewiel van P. van Dam over het totale aanbod ranonkel. Wat hiervan via FloraHolland wordt
70.000 60.000 50.000 40.000 30.000
Import
20.000
Nederland
10.000 0
’00/’01 ’02/’03 ’04/’05 ’06/’07 ’08/’09 ’10/’11* ’12/’13* ’01/’02 ’03/’04 ’05/’06 ’07/’08 ’09/’10 ’11/’12*
Aanvoer Nederlandse en importranonkels op de Nederlandse bloemenveilingen vanaf seizoen 2000/2001.
22
Markt-4-Snijbloemanalyses-nw.indd 22
verhandeld, is maar een deel van wat er in Israël, Frankrijk en Italië wordt geteeld. Afgelopen seizoen, augustus 2012 tot en met juni 2013, klom het aanbod ranonkel bij FloraHolland met 6% tot iets meer dan 61 miljoen stelen. De middenprijs hiervoor zakte 1 cent tot 18 cent. Het Nederlandse aanbod steeg afgelopen Nederland seizoen met 20% tot bijna 12 miljoen stuks. De prijs hiervoor steeg Import met 2 cent tot 27 cent en dat is een record. „Redelijk tevreden”, blikt Alwin Pippel van Pippel Flowers terug op vorig jaar, zijn tweede teelt van ranonkel.
Vergelijkbaar In het huidige seizoen zijn aanbod en prijs tot nu toe vergelijkbaar met het vorige. De Nederlandse aanvoer kwam de afgelopen ke-
ren in maart goed op stoom en is door het gunstige weer mogelijk eerder op de markt. „Ranonkels zijn er in alle kwaliteiten te koop. Het is alleen jammer dat het importaanbod voor de klokken zo fluctueert”, vindt inkoper Henk Kuivenhoven van Bloomways. Aandewiel heeft het idee dat de vraag dit seizoen wat minder is, maar constateert een groeiende belangstelling voor aparte cultivars. Inkoper Frank Sijmans van Wesseling roemt de zogenaamde cloni’s, een verbastering van via weefselkweek vermeerderde ranonkels. „Wat je daarvan in Italië kunt krijgen is supermooi.” Het Nederlandse aanbod hiervan klimt. Ook de Azur-serie wordt uitgebreid, proefsgewijs met nieuwe kleuren. n Vakblad voor de Bloemisterij 3 (2014)
14-01-14 16:05
Na mager jaar hoop op blijvend prijsherstel iris
„Hooguit voor Engeland, maar dan nog in heel beperkte aantallen”, omschrijft inkoper Wouter Huizer de markt voor iris bij de afnemers van Green Partners. Arnold van Rijn van Wiesmeier Boeketterie meldt iris weinig te gebruiken. „Heel soms in monoboeketten en een enkele keer in een voorjaarsboeketje. Het is een mooie bloem, maar nog altijd behept met het imago van de korte houdbaarheid.” Fabian Volwater, inkoper bij Nijssen Jr. heeft de ervaring dat iris alleen in de eerste maanden van het jaar interessant is. „Januari tot in mei en dan is het gebeurd”, stelt hij.
Tegenvallend Inkoper Lex Beeloo van Hilverda De Boer vindt dat de vraag de afgelopen jaren op een stabiel niveau is beland. „Niet beter, niet slechter”, omschrijft hij de potentie van de van oorsprong voorjaarsbloem.
De laatste maanden van 2013 trokken de veilingprijzen voor iris weer wat aan en dat herstel lijkt dit jaar door te zetten. Maar 2013 eindigde tegenvallend. Gemiddeld werd op jaarbasis 11 cent betaald, 3 cent minder dan het recordgemiddelde van 2012. De aanvoer steeg in 2013 met 14% tot bijna 82 miljoen stelen. Dat is een derde van de recordaanvoer in 1996, die toen omsloeg in een structurele daling van het veilingaanbod tot de bodem van 72 miljoen stuks in 2012. Een prognose afgeven voor de komende maanden is lastig. Iris is dan wel jaarrond verkrijgbaar, maar dat is te danken aan de verschillende bolpreparaties, teeltomstandigheden en de geschiktheid en beschikbaarheid van cultivars. De combinatie hiervan en het effect van de bollenprijzen en -export leveren een keur op aan aanbodsegmenten.
Foto: de graaF van der zande
De laatste maanden lag de prijsvorming voor iris weer op een beter niveau, maar die impuls kwam te laat om het jaar goed te maken. De handel houdt twijfels over deze bloem.
„Het zou goed zijn, als broeiers de aanvoer van verschillende kleuren afstemmen zodat er meer regelmaat is”, geeft Beeloo als belangrijkste advies. „Nu is er weer te weinig wit. En er is vraag naar de paarse Hong Kong, maar die is er niet”, illustreert Frank Sijmons, inkoper bij Wesseling de situatie.
Assortiment stabiel Het ras Hong Kong is lastig het hele jaar door af te broeien. Mogelijk heeft de ook paarse Tigris mogelijkheden voor jaarrondteelt. Deze in 2010 voor de broeierij beschikbaar gekomen noviteit is een van de resultaten van een twintig
jaar geleden gestart veredelingsprogramma. Het illustreert hoe lang deze trajecten zijn. Al jaren bestaat zo’n 80% van het aanbod uit Blue Magic en daarmee is het assortiment stabiel. „Tigris komt goed open, heeft grotere bloemen en is goed houdbaar”, omschrijft kweker Frank Karsten van kwekerij Franiko in Hoogwoud de voordelen in de afzetfase. Zijn collega Arjan Slagter van kwekerij De Evendeel in Hoogkarspel houdt het bij Blue Magic. „Van andere soorten en kleuren is er te snel te veel”, is zijn ervaring. n
Marktacties Promotie Balkon- en terrasplanten 2014: verbena en lantana n Lentebloeier 2014: narcis Topolino n Woonplant van de maand januari: kentia palm n Woonplant van de maand februari: scindapsus n Tuinplant van de maand januari: salix n Tuinplant van de maand februari: Camellia japonica n PurE Seasonal Flowers in januari: solidago n
met nieuwe floramarkt in WTC expo in Leeuwarden. 13 - 19 mei Libelle, zomerweek, Almere, Almerestrand (Lifestyleevenement) www.libellezomerweek.nl
n
Bloemendagen n n n
18 jan Rob’s Grote Tuinverbouwing met onder andere: bol-op-pot: tulp, hyancint, narcis, eucomis, glamini en freesia, Phalaenopsis Alice adventures Anastasia pot 12, Aglaonema Silverbay pot 21, Dieffenbachia Mars pot 21, Dracaena Gold dream pot 21, Hedera wonder hangpot 24, Helleborus Gold Collection, Anthurium Princess Alexia Snow, kentia palm. Snijbloem: tulp. SBS, 17.00 uur. n 18 jan Nationale Tulpendag op de Dam, Amsterdam, opening tulpenseizoen met pluktuin, ontworpen door kunstenaar GabyGaby. Tevens aftrap voor De Mijn Bloemist Tulpenweken die zijn bedoeld om de consument erop te wijzen dat het weer tulpentijd is en dat men voor een bijzonder tulpenboeket bij Mijn Bloemist moet zijn. n 27 feb - 2 mrt Huis & Tuin 2014 vergroot haar aantrekkingskracht
n
n n n n n n n n n n n n
21 jan Grootmoedersdag (Pol) 22 jan Grootvadersdag (Pol) 31 jan Chinees Nieuwjaar 2 feb Nationale flirtdag (GB) 14 feb Valentijnsdag 23 feb Mannendag (Rus) 1 mrt St. David’s Day (Wales) 2 mrt Carnaval (Ned) 2 mrt Grootmoedersdag (Bel, Fr) 3 mrt Rozenmaandag (Dui) 4 mrt Mardi Gras (Fr, Zwi) 4 mrt Carnaval (Dui) 8 mrt Vrouwendag 17 mrt St. Patrick’s Day (N-Ierland 19 mrt Vaderdag (Ita)
Heeft u informatie voor de agenda? Mail naar afmiddelburg@hortipoint.nl
Vakblad voor de Bloemisterij 3 (2014)
Markt-4-Snijbloemanalyses-nw.indd 23
23
14-01-14 16:05
Analyse bloeiende planten Foto: HAmiplAnt
Exporteur over Oostenrijk
Dalende lijn vriesea moet nu echt ombuigen Het wordt een cruciaal jaar voor vriesea. Nu de productie flink is gekrompen en telers marktspecifieker zijn gaan aanbieden, moet de dalende lijn nu eindelijk eens ombuigen.
Marius Bol:
’Bouwmarkten belangrijk in Oostenrijk’ Wie zijn uw klanten in Oostenrijk? „Als Hamiplant exporteren we naar de groothandel, tuincentra en retail; ik hou me alleen bezig met de retail, en dan met name de bouwmarkten. Dat doen we nu een jaar of drie. In Oostenrijk hebben de bouwmarkten een goede positie in de verkoop van planten. In andere landen staan de bouwmarkten nogal eens bekend om de mindere kwaliteit, maar dat is in Oostenrijk niet zo.”
De planten zijn de lokkertjes? „Ja, maar de omzet is interessant voor de bouwmarkten. De prijzen zijn scherp, maar de kwaliteit goed en de consument weet dat. Wij verkopen er veel phalaenopsis, maar ook tuinplanten zoals buxus. Perkgoed, zoals violen, staan ook altijd op het programma, maar daar komen wij als Nederlanders niet aan te pas.”
Waarom geen perkgoed? „Dat komt veelal uit Oostenrijk zelf, de consument koopt graag producten uit eigen land. Vanwege het korte transport worden die producten gezien als milieuvriendelijker en verser. Ook steunen ze graag hun landgenoten. Er is voor dit soort producten een speciaal label bedacht: ADR, wat staat voor ’Aus der Region’. Overigens staan er ook veel Duitse producten in de bouwmarkten in Oostenrijk, maar dat heeft vooral te maken met het feit dat de ketens vaak Duitse wortels hebben.”
„Het jaar 2013 was moeilijk. De jaren daarvoor merkten we er weinig van. De Oostenrijkers zeiden in eerste instantie dat de crisis bij hen niet speelde, maar op een gegeven moment druppelt het natuurlijk toch door. Rotte appels heb je overal.”
Hoe ziet u de toekomst? „De groei van de afzet naar de bouwmarkten zal mondjesmaat kunnen groeien. Ten koste wellicht van de winkeliers en de kleine tuincentra, die de bouwmarkten hebben onderschat. Die hebben daardoor de kans gekregen in te spelen op de vraag van de consument naar goede producten voor een interessante prijs.”
24
Markt-5-Exporteur-Afzetzaken-nw.indd 24
Rode vriesea beleefde tijdens de kerstperiode een kleine opleving, maar de andere kleuren moesten daarentegen weer flink inleveren. De laatste jaren lift de plant juist
meer mee op de kamerplantencampagnes na de feestdagen. Kerstboom eruit, vriesea erin, lijkt het motto. Het eerste kwartaal wordt steeds belangrijker voor de kleurrijke bromelia.
Prijsvorming Waterdrinker ziet de vraag op kleur en soort toenemen, vooral in Noord- en West-Europa. In OostEuropa en de Balkanlanden doen Splenriet en mixtrays het nog altijd erg goed. Henk-Jan van den Eijkel: „Ik heb het idee dat we het keerpunt hebben bereikt. De beperktere aantallen helpen de prijsvorming, maar ook het feit dat kwekers het marktgericht produceren steeds beter onder de knie krijgen, draagt daaraan bij. Vriesea is voor de consument een makkelijke plant en is met de felle kleuren nadrukkelijk aanwezig. Ik hoop dat de plant weer op zijn waarde verkocht gaat worden in plaats van als goedkoop massaproduct.” Ook Elmar van der Park van OZ Planten ziet resultaat van de inspanningen bij kwekers. „Er is meer duidelijkheid over wie welke markten bedient en dat werpt langzaam zijn vruchten af. De klok ziet er momenteel redelijk gezond uit. Met het mooie weer en dagen als Valentijn en Vrouwendag in het verschiet, ziet het er hoopvol uit.” n
250
10.000
230
8.000
210
6.000
190
4.000
170
2.000
150
2008
2009
2010
2011
2012
2013
0
Verkochte aantallen x duizend
Is de crisis nog merkbaar in Oostenrijk?
Opleving na kerst
Gemiddelde prijs in centen
Bedrijf: Hamiplant Functie: accountmanager Belangrijkste afzetlanden: Italië, Frankrijk, Duitsland, Zwitserland Inkoop: 80% direct bij kwekers, 10% klok, 10% eigen import Aantal medewerkers: 125
Veel langer kan het drama bij vriesea dan ook niet duren. Het heeft veel slachtoffers gekost en de overblijvers verkopen doorgaans nog ver onder de kostprijs. De afvallers van 2013 hebben in dat jaar hun bedrijven nog leeg verkocht, waardoor er pas in 2014 echt iets merkbaar zal moeten zijn van het krimpende aanbod. De licht gestegen middenprijs in 2013 zegt niet veel. Er kwam meer vriesea in keramiek op de markt en massa’s vriesea’s werden actiematig en goedkoop in bromelia-mixen verkocht en komen zo niet in de vriesea-statistiek voor. „De prijs van pot 12 is iets gestabiliseerd, die van de 9 cm-pot staat nog altijd onder druk. We hopen de komende tijd vooral kansen te creëren met het verbeterde assortiment en het vraaggericht aanbieden van onze producten”, zegt Siegfried Bunnik van de Bromelia Specialist. „We balanceren nog altijd op een heel dun randje”, geeft Edwin van de Lans van Best Bromelia in Pijnacker toe. „k verwacht nog geen wezenlijke kentering in 2014.”
Verkochte aantallen en middenprijs vriesea op de FloraHolland-veilingen van 2008 tot en met 2013. Vakblad voor de Bloemisterij 3 (2014)
14-01-14 16:05
Foto: SAndrA MunSter
Afzetzaken
Analyse groene planten
Stabiele prijs bij afnemend volume beaucarnea Van beaucarnea werden in 2013 6% minder planten verhandeld dan in 2012. Leveranciers zien een neergaande spiraal. Handelaren achten voorzichtig herstel mogelijk.
saplant in De Lier meldt in 2014 voor het laatst grotere maten te leveren. „Het product zit in een neergaande spiraal. Van de grote maten maken we op wat er nog staat. Vanaf 2015 doen we alleen nog kleine maten.”
Sandra Munster
Foto: SVS
Nicheproduct
De dynamiek in de handel in de ’olifantspoot’ beaucarnea komt overeen met de trend van de laatste tien jaar bij de groene kamerplanten in het algemeen. In 2004 zorgde beaucarnea bij FloraHolland nog voor € 10,7 miljoen omzet, vijf jaar later in 2009 was het nog € 8,6 miljoen en in 2013 was er met een omzet van € 6,6 miljoen weer € 2 miljoen af.
Neergaande spiraal
Planteninkopers begrijpen de beweging bij hun leveranciers. Zij zien de vraag naar beaucarnea door de jaren ook niet toenemen. „Het is typisch een nicheproduct’’, stelt Egbert Korpelshoek van Noviflora. „De luxere markt in bijvoorbeeld Zwitserland en Duitsland blijft het wel pakken.” Korpelshoek noemt de vraag naar grotere maten sinds half december bovendien ronduit goed. „Ik hoop voor iedereen dat dit zo blijft. Maar ook dan doen de telers er misschien niet verkeerd aan het aanbod verder te beperken.” „Hoe zeldzamer, des te gewilder”, redeneert ook Kees Schatteleijn, inkoper bij Sjaak van der Vijver. Hij hoopt dat de laatste weken een opmaat kunnen zijn naar voorzichtig herstel. „Ik acht dat met dit product wel mogelijk. Maar zoiets zal heel langzaam gaan. Het blijft een luxe plant voor een relatief kleine markt.” n
400
3.000
380
2.800
360
2.600
340
2.400
320
2.200
300
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2.000
Verkochte aantallen x duizend
Gemiddelde prijs in centen
Producenten maken die afname dagelijks van nabij mee. „De afzet wordt moeilijker en dat gaat de laatste jaren alleen maar harder. De interesse in het product lijkt verder terug te lopen”, aldus Lesley van Weerdenburg van kwekerij Rovawee in Rijsenhout, die aangeeft dit jaar weer minder beaucarnea’s te produceren. Verkoper Michel Prins van Cor-
Verkochte aantallen en middenprijs beaucarnea op de FloraHolland-veilingen van 2008 tot en met 2013. Vakblad voor de Bloemisterij 3 (2014)
Markt-5-Exporteur-Afzetzaken-nw.indd 25
Bedrijf: Kwekerij Siem Munster Aanleiding: Het geven van tulpenexcursies
Waarom organiseren jullie tulpenexcursies? „Wij zijn hier vijf jaar geleden mee gestart, omdat we zagen dat er voor de buitenlandse toeristen geen mogelijkheden zijn om bloeiende tulpen te zien wanneer de Keukenhof gesloten is. Ik heb een toeristische achtergrond en het leek mij geweldig mijn vak uit te oefenen in het bedrijf van mijn man Siem. Wij willen mensen bewust maken van het belang van kwaliteit in de tulpensector. Als klanten goede tulpen kopen, komen ze terug en blijft de tulp een populaire bloem. En daar doen we het met zijn allen voor toch?”
Is er veel belangstelling voor de excursies? „Elk jaar groeien de bezoekersaantallen. Inmiddels komen er enkele duizenden bezoekers per jaar en de prognose voor 2014 is 5.000 tot 6.000 bezoekers. We werken veel samen met andere bezienswaardigheden in de regio en stellen zo complete dagprogramma’s samen. Dat is een goede manier om de regio ook beter op de kaart te krijgen in de toeristische sector. Onze gasten komen vanuit de hele wereld, circa 95% van de gasten is intercontinentaal. De excursies zijn inmiddels financieel een leuke aanvulling binnen ons bedrijf, maar het blijft een bijzaak. En dat is prima, in eerste instantie zijn wij een kwekerij.”
Hoe reageren de bezoekers? „Doordat we zoveel verschillende soorten groepen ontvangen, blijft het geven van de excursies afwisselend. Elke groep heeft weer andere interesses. Eigenlijk gaat iedereen die hier komt wel weg met het idee dat er wat opgestoken is, ook voor Nederlandse gasten gaat er een wereld open. We nemen een kijkje bij de röntgenrobot die de tulpen bost en in de kassen mogen ze foto’s maken tussen de tulpen. Een vraag die altijd weer terug komt is: hoe houd je een bos tulpen zo lang mogelijk goed? En ook: gaan jullie wel eens op vakantie? Vrijwel iedereen die hier komt is onder de indruk van de arbeidsintensiviteit in een kwekerij.”
Hoe ziet jullie bedrijf eruit? „Wij produceren circa 7 miljoen tulpen, van eind december tot half april. Daarna komt de bollenteelt eraan, zo’n 30 ha. Wij maken ons eigen uitgangsmateriaal, dus wij zijn verzekerd van kwaliteit. Al onze tulpen worden geteeld op potgrond, ook weer uit kwaliteitsoverwegingen.”
Wat verwachten jullie van dit seizoen? „We zouden blij zijn met dezelfde prijs als vorig jaar, maar waarschijnlijk moeten we met iets minder tevreden zijn. We merken wel dat er vraag is naar goede tulpen, dus we starten het seizoen met een positief gevoel.”
25
14-01-14 16:05
Sering: unieke blijver De sering als typisch Hollands bloemisterijproduct kent nogal wat bedreigingen. Toch zien seringenkwekers, zoals hier Marco Alderden, zeker kansen vanwege uiteenlopende unieke eigenschappen.
H
et knippen van seringen in de kas van de Aalsmeerders Marco Alderden en zijn vennoot Ronald Ceelen is in volle gang. De witte Stepman, verreweg de grootste en bekendste seringencultivar, wordt hier geoogst waarna de takken meteen op water met voorbehandelingsmiddel gaan. Vervolgens worden ze vervoerd naar de schuur voor sorteren en bossen, waarna de afzet plaatsvindt. Alderden is met zijn leeftijd van 38 jaar een nog relatief jonge seringenkweker. Echter, het merendeel van de nog circa vijfentwintig kwekers van dit product, eigenlijk een exclusieve Aalsmeerse aangelegenheid, is al behoorlijk op leeftijd. „Met z’n allen hebben we enige tijd geleden een toekomstverkenning gedaan, en een van de conclusies was dat een groot aantal van ons aan het afbouwen is. Dat vanwege het missen van opvolging en het bereiken van gevorderde leeftijd. Verder schakelt men veelal over op ilex. Die teelt is fysiek minder zwaar”, geeft Alderden aan. Toch zijn er ook jongere seringenkwekers, en zijn er door bedrijfsopvolging de laatste jaren zelfs ook nog enkele bij gekomen. „Hoewel ook zij het mogelijk wegvallen van de remstof daminozide en de hoge uitval door de bodemschimmel verticillium als grote bedreigingen zien, hopen ze nog jaren door te gaan met de teelt. Want er liggen zeker kansen voor de sering vanwege haar unieke eigenschappen.” Alderden wijst er op dat het niet alleen een typisch seizoensproduct is en nog lekker geurend ook, maar ook een typisch Nederlands product. Je ziet die snijtak bijna nergens elders ter wereld. < Bert Vegter bvegter@hortipoint.nl
Foto: Gerdien de Nooy
26
Spread.indd 26
Vakblad voor de Bloemisterij 3 (2014)
15-01-14 12:59
Vakblad voor de Bloemisterij 3 (2014)
Spread.indd 27
27
15-01-14 12:59
Gebruik restwarmte rust op vertrouwen en flexibiliteit
Foto’s: Gerdien de nooy
Calatheakwekerij Damsigt in Roosdendaal wordt al ruim dertig jaar warm gestookt met restwarmte die vrijkomt in het verbrandingsproces van een afvalenergiecentrale. De gebroeders Valstar besparen hiermee fors op energie en boeken winst in duurzaamheid. Samenwerken in energie kent volgens de ondernemers echter ook diverse kritische succesfactoren. Ank van Lier bloemisterij@hortipoint.nl
K
wekerij Damsigt in Roosendaal ligt bijna letterlijk op een steenworp afstand van een afvalverbrandingsinstallatie: vijfhonderd meter van het bedrijf staat de ReEnergy afvalenergiecentrale van afvalverwerker SITA. Jaarlijks wordt hier 336.000 ton afval verbrand. Dat de 5 ha grote calatheakwekerij zo dicht bij de centrale ligt, is geen toeval. „Het bedrijf is eind jaren zeventig opgezet door een collega-tuinder”, vertelt Jörgen Valstar, die samen met zijn broer Oscar eigenaar is
van Kwekerij Damsigt en daarnaast ook van Handelskwekerij Gebr. Valstar in Maasland. „Deze teler hoorde over de plannen voor een afvalverbrandingsinstallatie en zag mogelijkheden om de restwarmte, die vernietigd zou worden, in te zetten op een tuinbouwbedrijf”, aldus Valstar. „Hij stapte naar de gemeente voor een vergunning, bouwde een bedrijf en sloot een deal met de afvalverwerker. Hiermee werd de basis gelegd voor onze huidige samenwerking met SITA.”
Concurrentie stroomproductie In 2004 veranderde de situatie als gevolg van de liberalisering van de gasmarkt. De broers Valstar moesten hierdoor een hogere prijs neertellen voor het weinige gas dat ze nog verstookten in hun ketel. Het voordeel van de restwarmtebenutting werd hiermee grotendeels teniet gedaan. „We zijn toen om tafel gegaan, om samen met SITA tot een nieuwe constructie te komen. Afgesproken werd dat wij, op momenten dat de installatie stil lag, gas van hen zouden afnemen.
Achtergrond
Restwarmtebenutting in de tuinbouw Er zijn veel verschillende restwarmtebronnen die een tuinder mogelijk kan gebruiken om zijn energierekening omlaag te brengen en zijn duurzaamheidsimago op te krikken. Naast restwarmte uit een afvalenergiecentrale – zoals bij Kwekerij Damsigt het geval is – komt bijvoorbeeld warmte vrij in vergister-, houtketel- en vergasser-WKK-installaties en
28
Damsigt.indd 28
bij compostering. Daarnaast zijn er diverse industrieën die restwarmte beschikbaar hebben. Nog relatief weinig tuinders maken echter gebruik van dergelijke restwarmtebronnen, geeft Auke Jan Veenstra van de Stichting Groen Gas Nederland aan. Deze stichting bekijkt onder meer welke samenwerkingsverbanden kunnen worden
gesmeed om biogas, restwarmte en groene CO2 die vrijkomen in vergistingsinstallaties te leveren aan tuinders. „Afvalcentrales zoals bij Valstar zijn er weinig; dit is een redelijk unieke situatie. Maar er zijn wel een aantal voorbeelden waarbij de tuinbouw restwarmte uit vergistingsinstallaties inzet. Denk aan Kwekerij De Arendshoeve in Aalsmeerderbrug,
die restwarmte betrekt uit het composteringsproces van afvalen milieubedrijf De Meerlanden. Of aan hederakwekerij Van den Berg in Luttelgeest, waar restwarmte wordt ingezet uit de vergister-WKK van een akkerbouwer.”
Afstand is bottleneck De grootste bottleneck bij het inzetten van restwarmte in de
Vakblad voor de Bloemisterij 3 (2014)
14-01-14 16:27
Foto’s: Gerdien de nooy
Ook kwam er een 24-uursbuffer van 1.200 kuub, zodat we altijd een back-up met warm water hadden.” Op deze manier konden de partners enkele jaren vooruit, tot in 2011 een nieuwe en grotere centrale werd gebouwd. De nieuwe centrale werd een afvalenergiecentrale in plaats van een afvalverbrandingscentrale. „Dat hield in dat SITA vanaf dat moment op elk tijdstip alle restwarmte optimaal kon benutten; óf voor de levering van warmte óf voor het opwekken van elektriciteit . Wij
tuinbouw is volgens Veenstra het fenomeen ’afstand’. Vaak zijn er geen tuinbouwbedrijven in de buurt van een installatie. „Dan ben je vrij snel klaar. Warmte van 90°C kun je namelijk maar over een afstand van maximaal 1 km economisch rendabel transporteren. Anders moet je zulke grote pompen neerzetten en zijn de warmteverliezen dusdanig dat de
Vakblad voor de Bloemisterij 3 (2014)
Damsigt.indd 29
De afvalenergiecentrale, op 500 m afstand, kan tot bijna 8 MW warmte leveren aan de kwekerij. Transport van water van 90 à 95°C gaat via een warmwaterleiding. Opslag vindt plaats in een buffertank, die gekoppeld is aan het verwarmingssysteem van de kwekerij.
waren dus niet meer de enige ’restwarmteklant’, maar kregen concurrentie van de elektriciteitsopwekking.”
Warmteprijs op basis stroomprijs Om toch een interessante afzetpartner te blijven, zetten de Valstars samen met SITA in op een goede verhouding tussen de prijs die zij betalen voor de afgenomen warmte en de opbrengst van de warmte wanneer die zou worden omgezet naar elektrici-
case niet meer rond te rekenen is.” Een mogelijkheid is volgens Veenstra wel om de beschikbare biomassa op grotere afstand – maximaal 10 km – van het tuinbouwbedrijf te vergisten, ruw biogas via de leiding te transporteren naar het tuinbouwbedrijf en dit hier in een WKK of biogasketel te stoppen. Of dit rendabel is, is
>
onder meer afhankelijk van het warmtebehoefteprofiel van de tuinder. Desondanks adviseert Veenstra tuinders om hun ogen open te houden voor eventuele mogelijkheden van restwarmtebenutting. „Als je een project rond krijgt, kan dat enorm schelen in energiekosten. Dikwijls is sprake van een besparing van honderdduizenden kuubs aardgas.
Daarnaast boek je duurzaamheidswinst. En de eigenaar van de installatie heeft op deze manier eerder een rendabele case. Om deze reden staan deze partijen ook steeds meer open voor samenwerkingsprojecten. Past de puzzel, dan kan restwarmtebenutting door de tuinbouw een win-winsituatie opleveren.”
29
14-01-14 16:27
Kwekerijen gekoppeld aan afvalenergiecentrales, zoals hier kwekerij Damsigt in Roosendaal, zijn er nog weinig. Tuinbouw die restwarmte uit vergistingsinstallaties inzet komt vaker voor.
teit. „Onze warmteprijs is daarom afgeleid van de APX-prijs, wat voor beide partijen een win-winsituatie oplevert. SITA levert namelijk vooral warmte aan ons tijdens ’off peak-uren’. De elektriciteitsprijzen zijn dan lager en op deze manier realiseren we de goedkoopste warmteprijs. Daarnaast kunnen we de warmtebuffer bij ons bedrijf met deze werkwijze optimaal benutten.” De ReEnergy-centrale kan tot 7,9 megawatt warmte leveren aan Kwekerij Damsigt. De afspraken hierover zijn voor vijftien jaar vastgelegd. Deze warmte wordt via een warmwaterleiding naar het bedrijf getransporteerd. Hier wordt het water, met een temperatuur van 90 à 95°C, opgeslagen in de buffertank, die gekoppeld is aan het verwarmingssysteem op het bedrijf. Kwekerij Damsigt heeft nog altijd een gasketel, voor het geval de centrale stil komt te liggen. „We kijken echter uit naar een goedkoper alternatief; bijvoorbeeld een oliegestookte ketel.”
Meebewegen Met de geschetste constructie besparen de broers Valstar fors op hun stookkosten. Naast het financiële voordeel is echter ook het duurzaamheidsaspect van belang.
30
Damsigt.indd 30
„Duurzaam werken wordt steeds belangrijker om als tuinbouwsector voldoende toekomstperspectief te hebben en te houden. Ook merken we dat afnemers hier waarde aan hechten. Wij gebruiken de inzet van duurzame energie dan ook als troef in onze communicatie. Het levert ons echter nog geen voorsprong op in de markt.” Vanwege de genoemde voordelen adviseert Valstar tuinders die in hun directe omgeving kansen zien voor restwarmtebenutting om eventuele samenwerkingsmogelijkheden te onderzoeken. Maar het is niet allemaal goud wat er blinkt, benadrukt hij.
moet weten wat je aan elkaar hebt. Daarnaast is flexibel zijn een must. In de loop der jaren hebben we, samen met SITA, behoorlijk wat hobbels moeten overwinnen en continu moeten meebewegen met de marktontwikkelingen. Door samen steeds opnieuw de situatie onder de loep te nemen en te kijken welke synergie te behalen viel, kwamen we er altijd weer uit. Maar je moet wel de bereidheid hebben om samen ergens te komen. Kortom: het benutten van elkaars energiestromen vraagt vertrouwen en flexibiliteit.” <
Bij restwarmte geen CO2 Een nadeel van het betrekken van restwarmte is dat de teler niet beschikt over eigen CO2 en deze moet aankopen. „Dat is een extra kostenpost. We zijn nu samen met SITA aan het bekijken of wellicht CO2 kan worden afgevangen in de installatie, die wij vervolgens kunnen inzetten. Ook gaan we onderzoeken of het interessant is om elektriciteit van hen af te nemen.” De belangrijkste voorwaarde om succesvol gebruik te maken van elkaars restenergiestromen is volgens Valstar dat partijen vertrouwen hebben in elkaar. „Je
In het kort n Kwekerij Damsigt in Roosendaal
ligt op een steenworp afstand van de ReEnergy afvalenergiecentrale van afvalverwerker SITA, die jaarlijks 336.000 ton afval verbrandt en omzet in elektriciteit en warmte. n De ReEnergy-centrale kan tot 7,9 megawatt restwarmte leveren aan de calatheakwekerij.
Vakblad voor de Bloemisterij 3 (2014)
14-01-14 16:27
Tulips4all organiseert relatiemiddag
Positieve start tulpenseizoen foto: Hans neefjes
De stemming is positief en de verwachtingen zijn hoopvol, zo aan het begin van het tulpenseizoen. Op een bijeenkomst van het samenwerkingsverband Tulips4all klonk dat door in gesprekken tussen broeiers en handelaren.
Hans Neefjes hneefjes@hortipoint.nl
D
e prijsvorming van tulpen op de klok gaat door op de wijze waarmee broeiseizoen 2012/2013 is afgesloten: ruim boven het meerjarige gemiddelde. Afwijkend is dat meerdere cultivars tot nu toe een paar gram lichter en enkele centimeters korter zijn dan vorig seizoen. Dat is niet vreemd. De tulpen waren zo’n drie weken later in stadium G dan normaal. Toch zijn genoemde ’afwijkingen’ niet uitgebreid meegenomen in de contracten die afgelopen zomer met de handel zijn afgesloten. Wellicht omdat een contract anders niet door zou gaan. Feit is dat er dit seizoen weer meer tulpen via bemiddeling van de hand gaan. Handelaren willen zekerheid en niet duur bijkopen aan de klok zoals afgelopen seizoen. Tulpen zijn gewild rond deze tijd, zo blijkt tijdens een bijeenkomst van samenwerkingsverband Tulips4all. Op informele wijze, onder het genot van een hapje en drankje was het bijpraten en relaties onderhouden of juist nieuwe relaties aangaan. Diverse visitekaartjes werden namelijk uitgewisseld, net als prijzen en aanvragen voor het lopende seizoen.
Lunch De bijeenkomst voor telers en handelaren begon donderdag 11 januari met een lunch in de plukhal van Pronk Tulpen in AvenVakblad voor de Bloemisterij 3 (2014)
tulpenbijeenkomst.indd 31
Teler Niels Pronk (rechts) legt collega’s en handelaren tijdens een bijeenkomst van Tulips4all uit hoe zijn bedrijf is georganiseerd. Daarna volgde informeel bijpraten tussen de tulpen.
horn. Aan de binnenzijde van twee lange tafels zaten de vertegenwoordigers van de 23 bedrijven die het samenwerkingsverband Tulips4all vormen. Tegenover hen bijna veertig inkopers en verkopers van handelsbedrijven en bemiddelaars van veiling FloraHolland. Teler Marco Pronk vertelde dat er bijna geen uitval was in de trek Strong Gold die hij kort na de jaarwisseling oogstte. Dat was een jaar geleden anders. Toen belandde bijna de helft van een vergelijkbare trek in de afvalcontainer. „Vraag me niet waarom. Maar ik wil maar aangeven dat een goede prijs niet alles zegt. We oogsten nu nog van bollen die onder plastic in Nederland zijn opgegroeid. Die hadden al weg moeten zijn. Alles is drie weken later. Ik schat dat je begin februari pas normaal geprepareerde bollen oogst. Tot die tijd telen we op het scherpst van de snede”, sprak de teler openhartig. Zijn broer Richard legde aan de hand van foto’s uitgebreid het hele proces uit dat zich tijdens de bollenteelt en broeierij voltrekt.
Moderne technieken De handelaren waren onder de indruk van de moderne technieken die tegenwoordig ingezet worden. GPS helpt bij het planten, rooien en de registratie van de partijen op het veld. Ozon word gebruikt om looistoffen in de broeierij te verwijderen. Bossen gaat
met geavanceerde machines. Ledverlichting doet zijn intrede. Op meerdere fronten is het tulpenvak in beweging. Ook bij het tweede adres dat die middag werd aangedaan, kwam dat naar voren. Maatschap Kreuk in Andijk kweekt bijvoorbeeld op onder ledverlichting van Philips, maar zoekt net als Pronk met apparatuur van andere leveranciers of er verbetering mogelijk is met ledverlichting. Een wens is sneller spreidend blad in de kas, zodat afwijkingen als zweetblad minder makkelijk ontstaan. Zweetblad is nu enigszins aan de orde, gaven medewerkers van FloraHolland aan. Hier en daar zijn stelen zowel te kort als te licht. Gemor over geleverde partijen komt dan los, al is dat nog niet vaak aan de orde, zo aan het begin van het seizoen. De komende weken, als iedere broeier volle bak gaat plukken, dan is pas goed te bepalen hoe de kwaliteit is. Het weer zal van invloed zijn. Niet alleen voor de kwaliteit. Bij ’open weer’ verloopt de afzet vlotter en des te meer vraag, des te minder klachten, is de ervaring. Vraag voor Russische Vrouwendag is er voldoende, zo werd duidelijk. Meermaals werd telers gevraagd of ze tulpen wilden vastleggen. Enkele telers zagen dit aankomen en informeerden bij FloraHolland wat een reële vraagprijs is voor die periode. Achttien cent voor een tulp van 35 cm en 24 gram, was het antwoord. <
31
15-01-14 13:41
Gemengde gevoelens bij laatste Midwinterflora Een breed scala bol- en knolgewassen was te zien op de 29e editie van de Midwinterflora in Lisse. De laatste keer zo’n uitgebreide show in diverse ruimtes van bollencoöperatie CNB. Vakgenoten betreuren dit omdat het een plek was om elkaar en nieuw sortiment te zien. Ze hopen op goede, fysieke alternatieven want sociale media kunnen niet alles overnemen. Hans Neefjes hneefjes@hortipoint.nl
M
Voordat de bezoeker klaar is met zijn fotografie in de hoek met lelies, zijn enkele vakgenoten aangesloten. Informatie over sortiment wordt uitgewisseld, specifieke gegevens over aantallen of betreffende telers en broeiers gaan over en weer. De moderne, digitale archivering met de smartphone krijgt op informele wijze aanvulling van vakinformatie. De vertegenwoordigers van bollencoöperatie CNB vullen waar nodig aan. Optimale uitwisseling van kennis. De Midwinterflora is meer dan een show. Toch stopt het evenement na deze 29e editie.
Rendabel Al een aantal jaren spelen de organisatoren van de CNB Midwinterflora met de vraag FotograaF: Hans neeFjes
et een smartphone in de ene hand en een naamkaartje in de ander, maakt een bezoeker een foto van een lelie. Als je een tijdje rondloopt op de Midwinterflora in Lisse, zie je dit beeld vaker. Een foto als geheugensteuntje; zo ziet die nieuwe cultivar van veredelaar X er uit. Goed om dat te weten, ook al is er nog geen productie van, want dit zijn takken uit de veredelingskas. De eerste porties met bollen moeten nog verkocht worden aan de kwekers. Over een jaar of vier is de gefotografeerde lelie pas in voldoende aantallen beschikbaar voor broeiers. Het feit dat hij in optima forma op de Midwinterflora staat, zegt iets over de broeieigenschappen. Rond deze tijd van het jaar kan je niet iedere cultivar goed in bloei trekken.
Zaailing nr. H08-2813-03 van Royal van Zanten behaalde de meeste punten in de keurgroep lelie. Uitgangsmateriaal is pas over een paar jaar voldoende beschikbaar voor broeiers.
32
Midwinterflora.indd 32
of de show nog wel rendabel is voor zowel CNB als de inzenders. Door schaalvergroting loopt het aantal bedrijven terug. Inzenders stoppen of kiezen voor andere manieren of andere tijden in het jaar om hun sortiment aan de doelgroep te laten zien. Zo houdt het bedrijf W. F. Leenen, jarenlang een van bedrijven met verrassende productpresentaties op de Midwinterflora, al enige jaren een show op eigen bedrijf. Vanaf 24 februari 2014 zijn zakelijke relaties welkom op de eigen tentoonstelling, ’Growing for Next Generations’ in het bedrijfsgebouw in Voorhout, zo staat te lezen op hun site. Tijdens deze tentoonstelling staan de bloemsoorten narcissen, fritillaria’s en sonatini’s centraal. De markt heeft behoefte aan iets anders concludeert de organisatie. De stap die gezet is na de verhuizing van de bollencooperatie van de Grachtweg in Lisse naar het nieuwe pand aan de Heereweg was een goede. De producten staan sinds 2008 op de verdieping waar de commisionairs kantoor houden. Sterker, de gewassen waarin zij zijn gespecialiseerd zijn zo dicht mogelijk bij hen gesitueerd. Voor die tijd, aan de Grachtweg, stond alles opgesteld in de hallen waar CNB de bol- en knolgewassen tijdelijk opsloeg tijdens het rooiseizoen. Toen was het aantal vierkante meters showruimte veel groter. Er kwamen ook consumenten. Die doelgroep is niet meer welkom na de verhuizing. De ruimte is te klein en er zijn nogal wat eisen vanuit gemeente en brandweer voor het organiseren van een publieksevenement. Daarom was de focus sinds 2008 op het vakpubliek. „Een consument die toevallig binnenstapt weigeren we natuurlijk niet, maar we gaan geen bussen met mensen meer toelaten,” aldus Lejla Begovic, hoofd PR en Communicatie. Vakblad voor de Bloemisterij 3 (2014)
15-01-14 14:16
De dubbelbloemige amaryllis Arctic Nymph behaalde een hoge score door zijn goede bloemkwaliteit en de juiste verhouding steel-bloem.
Prijswinnaars Midwinterflora 2014 Sociale media De organisatie voegde drie jaar geleden sociale media toe aan de communicatiemiddelen. Via Facebook en Twitter deelt men info over de Midwinterflora. Een nieuw element dat in de editie van 2013 aan de show werd toegevoegd, de keuring door handelaren en bloemisten, bleek uiteindelijk een eenmalige actie. De winnaar, amaryllis Evergreen, kreeg het afgelopen jaar steun van CNB bij de promotie van het product, dat vooral via droogverkoop van de hand gaat. CNB ziet in dat een fysieke show van producten en persoonlijk contact waardevolle elementen zijn voor het vak en de handel in de bol- en knolgewassen of vaste planten. De rol van CNB kan tijdens zo’n happening ook goed uitgedragen worden. De bollencooperatie heeft al redelijk in beeld hoe zij de markt het beste kan bedienen. Kort samengevat: Nieuwe, laagdrempelige en vakgerichte activiteiten die goed aansluiten op het seizoen van het betreffende product. Voor gladiool en lelie zijn er al dergelijke hap-
Keurgroep
Cultivar
Inzender
Lelie
nr. H08-2813-03
Royal Van Zanten, Hillegom
9,7
Narcis
Dear Corrine
H.M. Meeuwissen, Voorhout
9,3
Hyacint
Avignon
Kwekersver. Orientalis, Breezand
9,3
Tulp - pot
nr 00-00 Enkel wit
Marax, Venhuizen
9,35
- snij
Antarctica
Borst Bloembollen, Obdam
9,3
Amaryllis
Arctic Nymph
fa. P. van der Kaaij, ’s-Gravenzande
9,7
Zantedeschia
Captain Promise
Kapiteyn Groep, Breezand
9,3
Overige gewassen
Helleborus Amor
kw. De Boezem, Reeuwijk
9,65
penings, respectievelijk de gladiolenweek in juli en de lelieveredelingsdag in oktober. CNB sluit ook aan bij de marktbroeishow tulp tijdens de Dag van de Tulp in Zwaagdijk. De zogenoemde productweken in de permanente showruimte van CNB blijven. De keuring neemt de KAVB op zich. Diverse bezoekers van de laatste editie van de Midwinterflora opperden dat een show niet alleen voor vakgenoten moet zijn. „Waarom laat je zoiets moois niet op mooie locaties zien. Zoek samenwerking
Helleborus Amor bloeit rijk en vroeg. Forceren voor de levering rond de kerstdagen is niet nodig. Het product is beperkt beschikbaar; enkele duizenden planten. Vakblad voor de Bloemisterij 3 (2014)
Midwinterflora.indd 33
Score
met Schiphol, het Rijksmuseum, woonbeurzen. Laat zien wat er is,” gaf een teler als voorbeeld. Het aantal bolbloemenshows mag de afgelopen jaren fors gekrompen zijn door gebrek aan geld, inzenders en initiatief, dat wil volgens meerderen niet zeggen dat consumenten bolgewassen niet willen zien. „En zien doet kopen, dat vind ik belangrijker dan het zelf winnen van een prijs op een show,” gaf een tulpenteler aan die liever anoniem wil blijven. <
Een bekende hyacint won door zijn goede kleur en bijna perfecte, zware kwaliteit: Avignon.
33
15-01-14 14:17
Onderzoek naar ontvochtigen bij freesia:
’Bladtemperatuur is belangrijkerdanRV’ Inveelteeltenkandeaanvoervandrogebuitenluchtbotrytisbeperkenen energiebesparen.Zonietinkoudeteeltenzoalsfreesia.Daarisdebladtemperatuurbelangrijkerdandeluchtvochtigheid,blijktuitonderzoek vanWURGlastuinbouw.Eenmeerisolerendschermzoubeterwerken. Joef Sleegers jsleegers@hortipoint.nl
F
reesia is een gewas dat lastig is te telen. De kastemperatuur is altijd een compromis tussen de koude die nodig is voor de kwaliteit en de warmte die nodig is om botrytis en breekstelen te voorkomen. Zeker in de winter, wanneer er weinig licht is, heeft freesia behoefte aan een lage temperatuur. In de kas wordt het dan vaak niet warmer dan een graad of 8°C. Daardoor blijft de kwaliteit beter, maar is er ook meer kans op natslag van het gewas. Op de momenten dat het vocht te hoog oploopt, wordt een minimumbuis ingezet. Daardoor wordt de kastemperatuur al snel te hoog en moet er worden gelucht. Dat kost veel energie. Het gasverbruik in de freesiateelt ligt rond de 16 m3 per m2 per jaar. „In een voorstudie is berekend dat 40% van het
Mening
energieverbruik vochtgerelateerd is”, aldus WUR-onderzoeker Frank van der Helm. De gewascommissie van LTO Groeiservice verwachtte dat het mogelijk was om met een combinatie van maatregelen – zoals het isoleren van de bodem en het aanvoeren van droge buitenlucht – 7 m3 per m2 per jaar te besparen. Er werden twee onderzoeken opgezet: een naar bodemisolatie en een naar ontvochtigen met droge buitenlucht. De proef met bodemisolatie leverde aanvankelijk weinig resultaat op, maar uit nieuwe berekeningen blijkt toch dat er mogelijkheden zijn voor energiebesparing (zie pagina 40).
Meerschermen Het onderzoek naar ontvochtigen met buitenlucht is onlangs afgerond. Dit werd
Marcel Tesselaar, Heerhugowaard:
’Onder de 5°C ging het helemaal fout’ Een onderzoek dat niet het gewenste resultaat gaf, maar wel veel inzicht. Zo ziet Marcel Tesselaar de proef met buitenluchtaanzuigingopzijnbedrijf.Met name inzicht in de juiste inzet van de nivolatoren. „Die deden heel goed werk boven een buitentemperatuur van 5°C. Maar onder die temperatuur ging het helemaal fout. Ze haalden ze de koude luchtbijhetschermvandaanenbliezendie tussen het gewas. Daardoor zakte de planttemperatuur tot een graad of 4°C. Dan kan de meetbox een mooie RV van 85%
34
Ontvochtigen freesia.indd 34
aangeven,maardankrijgjetochbotrytis.” Tegenwoordig zet Tesselaar dus een buis in van 40°C, zodra het buiten onder de 5°C zakt en er een heldere hemel is met veel uitstraling.OngeachtdeRV.Debuisblijft aantot3à4uurnazononder.„Danblijfthet gewasoptemperatuurenkanhetzijnvocht kwijt.Ditjaarhebbenwegeenbotrytismeer gehadenminderbreekstelen.” Ook ziet Tesselaar het nut van een betere isolatie door het scherm. „Als ik weer nieuw zou bouwen, zou ik de schermen op twee aparte dradenbedden leggen, zodat ik ze gelijktijdigkansluiten.”
vorig jaar uitgevoerd bij Marcel Tesselaar in Heerhugowaard. Zijn bedrijf was daarvoor het meest geschikt. In de kas hingen al nivolatoren en de teler was gewend om het energiescherm vaker dicht te houden. Hij had daardoor al enige energiebesparing bereikt – in de orde van een kuub per m2 per jaar – voordat het onderzoek begon. Toen Tesselaar een jaar of drie geleden begon met meer te schermen, verwachtten zijn collega’s dat hij meer last zou krijgen van kwaliteitsproblemen. Dat bleek echter niet het geval te zijn. Het werd niet meer, maar ook niet minder. De reden om aan het onderzoek mee te doen was dan ook vooral om het klimaat te verbeteren, om botrytis en breekstelen te verminderen.
Buitenluchtnietrendabel Het onderzoek werd uitgevoerd in vijf kappen. In twee kappen hingen twee grote ventilatoren aan de gevels, schuin tegenover elkaar. In twee andere kappen lag een slurf tussen het gewas. In de laatste kap hing een slurf boven in de kas, net onder het schermdoek. Nivolatoren duwden de lucht omlaag. Om kort te zijn: de ontvochtigingscapaciteit was de grootste tijd van het jaar te klein om er voordeel mee te behalen. „Bij een lage temperatuur is het vochtgehalte in de buitenlucht ongeveer gelijk aan binnen”, zegt onderzoeker Peter van Weel. „We konden maar een paar gram vocht afvoeren. We zouden veel meer lucht moeten verplaatsen om echt te kunnen ontvochtigen.” Het meeste effect was afkomstig van de slurf in het pad. De luchtverdeling in het gewas was echter minder goed. Bovendien heeft deze oplossing als nadeel dat de slurf in het pad overdag niet gebruikt kan Vakblad voor de Bloemisterij 3 (2014)
14-01-14 16:06
Foto’s: WUR GlastUInboUW
De drie proefopstellingen in de kas van Tesselaar in Heerhugowaard. Links de grote ventilator in de gevel, midden de slurf in het gewas en rechts de slurf bovenin. De laatste oplossing gaf het meest gelijkmatige klimaat.
worden, omdat er dan mensen aan het werk zijn. De slurven boven het bed waren makkelijker in het gebruik en gaven een betere verdeling over het gewas. Ze nemen weliswaar licht weg, maar dat is niet zo veel. „Hoogstens 2% licht, en bovendien is dat diffuus verdeeld”, meent Van Weel. „Er hangt maar één slurf op 25 m, en als die niet wordt gebruikt, hangt hij slap.” Het slechtste resultaat kwam van de grote ventilatoren in de gevel. Uit metingen bleek dat de lucht halverwege de kas omlaag dook in het gewas, en verderop vochtiger weer naar boven kwam. Bovendien trad in de dode zone vlak na de ventilator botrytis op. „Dit systeem geeft te veel ongelijkheid in de kas”, concludeert Van Weel. „Het is dus geen bruikbare oplossing. Dat is jammer, want het is goedkoop, kost weinig elektriciteit en vangt geen licht weg.”
Uitstraling gewas Om bij zo’n lage teelttemperatuur toch met buitenlucht te kunnen ontvochtigen zou er dus veel meer luchtdebiet nodig zijn dan bij een gewas als bijvoorbeeld roos. Dat zou echter meer elektriciteit kosten, meer warmte en een hogere investering. „Daarmee schiet het zijn doel voorbij”, meent Van Weel. „Bovendien weten we nog niet of ontvochtiging wel zo veel teeltkundige Vakblad voor de Bloemisterij 3 (2014)
Ontvochtigen freesia.indd 35
voordelen oplevert.” Dat geldt ook voor ontvochtigen met zout, zoals in tomaat gebeurt. Er is namelijk nog een andere factor die belangrijk is: de uitstraling van het gewas. Als het buiten koud is daalt de temperatuur van het scherm. Het gewas koelt daardoor af. In dat geval is er een buis nodig om de plant op temperatuur te houden. Tijdens een vorstperiode was de temperatuur van het scherm 2°C. De kaslucht lag op 9°C, en dat was ook wat de meetbox aangaf. De lucht tussen het gewas was echter een stuk koeler, 6 tot 7°C. De bladtemperatuur lag nog een stuk lager op 5°C. Dat kwam doordat het gewas uitstraalt naar het koude schermdoek. En omdat de gewastemperatuur dan dicht tegen dauwpunt aan zit, is er meer kans op botrytis en breekstelen. Doordat in de proefvakken minder op vocht gestookt werd, was het gewas kouder dan in de referentiekas, waar een buis van 40°C werd aangehouden. „De nivolator heeft hierbij een negatieve invloed”, stelt Van Weel. „Deze haalt koude lucht weg bij het scherm en blaast deze in het gewas. De remedie is in dit geval: de buis warmer zetten, bijvoorbeeld van 20 naar 30°C, en de nivolator uitzetten.”
Superisolerend scherm „Hoe kouder de teelt, hoe minder de RV er toe doet en des te belangrijker de bladtem-
peratuur wordt”, concludeert Van Weel. „De echte oplossing zou dus zijn: een dubbel of een superisolerend scherm. Onder zo’n scherm is de temperatuur hoger en is er minder uitstraling van het gewas. Veel freesiatelers hebben weliswaar een energiescherm en een zomerscherm, maar die liggen op één dradenbed. Die kunnen ze dus niet tegelijk sluiten.” In de teelt van freesia wordt niet zoveel energie gebruikt dat een tweede scherm zich makkelijk terugverdient. Met een dubbel scherm op één installatie zou het mogelijk wel uitkunnen. „Je zou Het Nieuwe Telen in freesia meer moeten zien als een instrument om te sturen. Als je een dubbel scherm niet kunt terugverdienen met energiebesparing, lukt dat misschien wel met het voorkomen van botrytis en breekstelen.” <
In het kort n In koude teelten is de RV van de buitenlucht bijna hetzelfde als binnen. n Ontvochtigen met buitenlucht gaat dan niet, tenzij met een heel groot debiet. n Dat zou te veel geld en energie kosten. n Bij het ontstaan van botrytis is de bladtemperatuur belangrijker dan de RV. n Een beter isolerend scherm zou energie besparen en botrytis voorkomen.
35
14-01-14 16:06
Herbert Riphagen, mede-eigenaar van Gardenpalms Europe:
’Trachycarpus wagnerianus zal een comeback maken’ Eind jaren negentig zaait en verhandelt Herbert Riphagen als eerste in Europa Trachycarpus wagnerianus. De introductie van deze niche verloopt in eerste instantie voorspoedig, totdat in 2004 en 2005 massahoeveelheden op de markt verschijnen. Het doet het imago van palmen geen goed. Toch blijft Riphagen in deze palm geloven. Peter van Leth pvanleth@hortipoint.nl
U
om eigen jonge planten die in Spanje en Italië verder zijn opgekweekt af te kweken in Nederland.
dat ik een exotische bomenfreak ben. En dat wilde ik toch enigszins vasthouden”, vertelt Riphagen. Van het een komt het ander. De zaden die hij opkweekt en plant in zijn achtertuin blijken prima Nederlandse winters te kunnen doorstaan. Op internet komt hij er al gauw achter dat hij niet de enige is met een virus voor exotische planten en bomen. Het hek is van de dam als hij in 2001 in Spanje een beurs bezoekt en 30.000 palmzaden verkoopt met de bedoeling thuis ruimte te creeren. Het is echter de start van zijn handel in palmen. Op dat moment een markt met veel potentie ontdekt Riphagen. De eerste partijen kweekt hij op bij zijn broer, waar hij een klein gedeelte van zijn kas huurt. Zijn personeel wordt ingeschakeld om jonge planten te leveren aan groothandelaren en
Trachycarpus wagnerianus
Foto’s: Gardenpalms europe
iteindelijk valt de appel minder ver van de boom dan Herbert Riphagen voor ogen heeft als hij op 19-jarige de heao verlaat. Hij wil niet in de voetsporen van zijn vader treden die op dat moment een boomkwekerij in Oene runt. Na zijn middelbare schooltijd wil hij reizen. Gedurende zes jaar bezoekt hij bijna alle continenten, maar vertoeft toch het meest in het Verre Oosten. Met Indonesië heeft hij de sterkste band, omdat hij daar is geboren toen zijn ouders ontwikkelingshulp deden. Hij leert er ook zijn vrouw kennen, waarmee hij besluit zich in 1995 in Nederland te vestigen. In een tussenwoning in Ede claimt hij de zolder en de tuin om iets te kunnen doen met zijn vele verzamelde zaden van met name palmensoorten. „Tijdens het reizen is duidelijk geworden
Met palmen in- en verkopen verdient Herbert Riphagen zijn brood, maar hij struint ook de wereld af op zoek naar nieuwe palmsoorten. In de Trachycarpus takil ziet hij veel potentie.
36
04repopalml.indd 36
Een palmensoort die Riphagen erg charmeert is de Trachycarpus wagnerianus. Hij begint ze eind jaren 90 zelf in grotere aantallen te zaaien, waarmee hij de eerste is in Europa. „Het is het broertje van de Trachycarpus fortunei, maar dan mooier. Even winterhard, maar de stijvere bladeren doorstaan in de tuin de wind beter. Bovendien behoudt wagnerianus in tegenstelling tot fortunei zijn onderste bladeren. Ze vergelen niet en hoeven dus niet te worden weggeknipt. Dit zorgt voor een mooie compacte opbouw. Het is wel een minder snelle groeier wat hem duurder maakt dan de fortunei.” Riphagen’s strategie is om Trachycarpus wagnerianus als niche in de markt te zetten. In 2001 weet hij zaad te verkrijgen van een Engelse particulier, wiens boom in de tuin jaarlijks zo’n 60.000 tot 80.000 zaden produceert. Voor zaadwinning is Riphagen dan niet meer afhankelijk van China of Japan. Drie jaar later wordt de palmliefhebber benaderd door een rijke Koreaan die hem op de hoogte brengt dat de Trachycarpus wagnerianus op een Koreaans eiland massaal groeit. Samen komen ze tot de afspraak dat Riphagen de distributie op zich neemt van de wagenerianussen die zijn Koreaanse partner weet te bemachtigen. Die pakt het grootschaliger aan dan afgesproken en passeert Riphagen als die niet voldoende snel de investeringen eruit krijgt. Het loopt volledig uit de hand. De Koreaan koopt een kas in Rijnsburg om de palmen zelf af te kweken. „Niet met Vakblad voor de Bloemisterij 3 (2014)
14-01-14 16:30
Bedrijfsgegevens kwaliteit hoog in het vaandel, net als andere kapers op de kust. Tijd voor de noodzakelijke afkweek schiet er steeds meer bij in; ongewortelde exemplaren worden doorverkocht en verschijnen zelfs voor de klok”, beweert Riphagen. Zo snel als Trachycarpus wagnerianus rond 2004, 2005 massaal op het toneel verschijnt, zo snel verdwijnt hij ook weer. Riphagen moet toegeven dat deze gang van zaken het imago van de palm in het algemeen geen goed heeft gedaan.
Erica als ideale thuisbasis Het debacle rond Trachycarpus wagnerianus kost Gardenpalms enkele ribben uit zijn lijf. Dit probeert hij op te vangen door webshops voor particulieren op te zetten. Van elke nieuwe palm die potentie heeft, koopt Riphagen bovendien de domeinnaam op om webforums te beginnen en informatie te verstrekken. „Enthousiaste hobbyisten doen niet moeilijk over het uitwisselen van zaden en informatie. Iedereen heeft er baat bij. Ik doe niet geheimzinnig over mijn commerciële activiteiten, maar ben vooral een liefhebber belast met het palmenvirus. Ik ben niet bang voor concurrentie; dat is alleen maar gezond.” Mede door die openheid duurt het inderdaad niet al te lang dat Riphart uit het dal klimt en weer aan de weg timmert met zijn palmenactiviteiten. Dusdanig dat hij met plantenhandelaar Hendrik Speet in 2009 gaat samenwerken. Gardenpalms Nederland wordt omgedoopt in Gardenpalms Europe. Er wordt in Erica een kas van 2 ha gekocht. Inmiddels begint de kas vol te raken met palmen, maar ook andere stamgewassen, als yucca’s, bananenplanten en (boom)varens.
„Het Drentse Erica is een prima thuisbasis. De kas hebben we hebben relatief goedkoop kunnen kopen en zaken doen met Duitsland, onze belangrijkste markt, is vanuit hier goedkoop. Duitse post- en postorderbedrijven komen rechtstreeks de producten ophalen zodat we Duitse en geen internationale transportkosten kwijt zijn”, meldt Riphagen.
Ondernemer en avonturier De meeste gewassen op de kwekerij worden geïmporteerd en afgekweekt; op bestelling worden volwassen exemplaren geïmporteerd. Op een klein gedeelte vindt veredeling plaats van trachycarpussen; de moederplanten staan in de vollegrond. Kweek uit eigen zaad gaat naar iedereen die er belangstelling voor heeft; vooral particulieren maar in toenemende mate ook groothandelaren. De enige palm die uit eigen zaad wordt op- en afgekweekt is Trachycarpus wagnerianus op bijna de helft van de bedrijfsoppervlakte. „Ik blijf in deze palm geloven. We maken er een potvariant van die niet meer vergelijkbaar is met de exemplaren van een decenium geleden. Trachycarpus wagnerianus zal een comeback maken”, is de overtuiging van Riphagen. Inmiddels zijn redelijke aantallen potgekweekt leverbaar in de potmaten 15, 17, 21, 23 en 26 cm. Dit jaar komen daar de potmaten 30 en 35 cm bij. Nu de kas bijna vol raakt, betwijfelt Riphagen of hij samen met Speet gaat uitbreiden. Als ze dezelfde kasoppervlakte behouden dan zullen yucca’s, andere stamgewassen en wellicht enkele palmsoorten plaats maken voor boomvarens. „Onze kracht zal de grote diversiteit aan palmen en varens blijven. Bovendien blijven we op
Trachycarpus wagnerianus wordt door de partners Herbert Riphagen en Hendrik Speet in het Drentse Erica op pot op- en afgekweekt. Vakblad voor de Bloemisterij 3 (2014)
04repopalml.indd 37
Bedrijf: Gardenpalms Europe, Erica Teler: Herbert Riphagen Gewas: hoofdgewas Trachycarpus wagnerianus. Verder import andere palmen, (boom)varens en yucca. En veredeling van diverse trachycarpussen. Bijzonderheden: Gardenpalms is zover Herbert Riphagen weet het enige Nederlandse bedrijf dat in Nederland Trachycarpus wagnerianus op pot open afkweekt. Met compagnon Hendrik Speet levert hij al redelijke aantallen in de potmaten 15, 17, 21, 23 en 26. Dit jaar komen daar de potmaten 30 en 35 bij.
zowel particulieren als groothandelaren richten. Verder geef ik het afstruinen van de wereld naar nieuwe palmsoorten niet op. Naast ondernemer zal ik altijd avonturier blijven”, verwoordt Riphagen.
Op weg terug „Zolang het juiste correcte verhaal over winterharde palmen aan consumenten wordt verteld en ze daarin niet weer worden teleurgesteld, dan zal de palm de komende jaren in tuinen de plaats van veel coniferen gaan innemen”, schat Riphagen in. Zo verwacht hij veel van Trachycarpus takil afkomstig uit de hooggebergten in Kalamuni, India. Riphagen oogst op 2.500 m en hoger het zaad zelf. „Dit is de meest winterharde Trachycarpus, veel winterharder dan de fortunei die bij -13oC al bescherming nodig heeft. Bovendien kleurt takil zilverkleurig aan de onderkant; dat is mooi in te kruisen met andere Trachycarpussen.” <
Een klein gedeelte van de kwekerij is ingeruimd voor de veredeling van trachycarpussen. Moerplanten staan in de vollegrond.
37
14-01-14 16:30
T eelttips ZomerBLoemen Grondbewerking Denk nu al vast na over de grondbewerking die u in het voorjaar wil gaan uitvoeren. Denk vooral na wat u met die grondbewerking wil bereiken. Grondbewerking gaat namelijk iets verder dan het verkrijgen van een makkelijk plantbaar bovengrondje. De bodem is de leefomgeving voor de wortels van de planten. Belangrijkste gegeven is,
Freesia Plantactiviteit en wortelvorming Vanuit de winter zijn de planten zacht en matig actief geweest. Toch is de laatste veertien dagen duidelijk meer plantactiviteit. Dit uit zich in een andere plantstand, strekking van de stelen en het droger worden van de grond. Nu
Chrysant teeltplanning Vrouwendag Met Vrouwendag staat bij veel bedrijven een flinke oogstpiek op de planning. De afgelopen jaren kwam deze piek terug in de weken 18 en 28. Het werd 1 piek geld halen en 2x geld brengen. Kijk daarom nu kritisch naar uw
38
Teelttips-Schoffelen_nw.indd 38
dat de grond van onder naar boven steeds iets losser moet worden en dat er geen grote overgangen mogen zijn. Dit houdt in dat als er gespit of geploegd wordt, ongeveer 10 cm onder deze laag met een moor (woelpoot) de grond losgemaakt moet worden als een soort tussenlaag, maar dat deze nooit losser mag zijn dan de laag erboven.
BrassiCa Dit betekent dus dat er geen echt los tussenlaagje mag ontstaan, wat soms bij het ploegen met een losse bovengrond gebeurt. Deze materie is zo complex en voor elke grond anders, dat hier alleen kan worden geadviseerd om eens extra, met erg veel aandacht over grondbewerking na te denken.
Planning Sierkool in de kas is niet onbeperkt houdbaar. Hoewel je best een gewas sierkool naar het nieuwe jaar kunt trekken, zal deze begin februari vrijwel altijd gaan doorschieten. Hoe ouder het gewas is, hoe eerder dit het geval is. Dit proces van doorschieten is het generatief worden van de kool en is niet tegen te houden. Een eenmaal gekleurde sierkool is vrij zwak waar het gaat om beschadigingen door klimaat en schimmelvorming. Voer dus altijd een preventieve schimmelbestrijding uit met bijvoorbeeld Rovral en Daconil en houd het klimaat stabiel. Let bij de middelen op residu. Te droog telen vermindert de vitaliteit van de sierkool, zodat deze al eerder niet meer oogstbaar zal zijn.
Henk van den Berg Teelt- en Bedrijfsadvies, 0252-340301
Henk van den Berg Teelt- en Bedrijfsadvies, 0252-340301
het licht toeneemt, verloopt de verdamping nog sneller dan de afgelopen twee weken. Zorg dat vooral de bovenlaag van de grond niet kan uitdrogen. Hier bevinden zich de meest actieve wortels. Wordt de grond droog en hierdoor zout, dan sterven de wortels gemakkelijk af. Dit is te herkennen aan het bruin worden van de wortels. Controleer dan ook meerdere keren per week de grondvochtigheid en pas uw watergeefstrategie
hierop aan. Indien u niet overheen wilt water geven, geef dan zo klein mogelijke druppelbeurten van rond 0,2 l/m2/beurt. Daardoor wordt de bovenlaag vochtiger dan de onderlaag. Houd er rekening mee dat aan het begin van de aanvoer, de grond mogelijk duidelijk natter kan worden bij niet drukgecompenseerde slangen. Verlaag de EC van de gift naar 1,3-1,5 om ook minder verzouting in de bovenlaag te krijgen. De laatste weken is het
beduidend zachter dan voorgaande jaren in dezelfde tijd. Hier is bij de klimaatregeling rekening mee gehouden door gemakkelijker het tegenlucht te gebruiken. Echter kan het weer omslaan naar vorst en schraal klimaat. Pas dan de klimaatstrategie aan en ga matig luchten. Gebruik het tegenlucht niet meer en zorg dat de luwe zijde traag open kan gaan. Dit kan door de ramen te begrenzen en/of de Pband aan te passen. Voor-
planning en probeer deze zo snel mogelijk glad te maken. Hoe doet u dat? Dat is niet zo ’moeilijk’, bijvoorbeeld: Planting week 7 dag 6: 48 pl/m2 en 8 tot 10 dagen LD. Planting week 9 dag 2 : 57 pl/m2 en 14 tot 16 dagen LD. De oogstpiek trekt u zo direct weer uit elkaar door de eerste terugplantvakken van de vrouwendagoogst snel te telen en de laatste vakken relatief langzaam. Voorgaande strategie is
beter dan vakken leeg laten liggen, ofschoon dit bij een mega-oogstpiek soms onvermijdelijk kan zijn c.q. een betere oplossing kan zijn. Langzaam telen is namelijk niet altijd beter en kan een hoger uitvalpercentage geven. Genoemde strategie is uiteraard enkele weken later te herhalen bij de oogstvakken voor de Engelse Moederdag.
ning 2014 er per week uit, welke aantallen gaat u per periode oogsten? Dit duidelijk in beeld hebben voorkomt verrassingen in de tweede helft van het jaar, wanneer bijsturen voor 2014 niet meer mogelijk is. Daarnaast kunt u makkelijker achterhalen waar de oorzaak zit op het moment dat u gaat achterlopen op uw planning van de te oogsten aantallen. Is uw teeltsnelheid lager? Zijn de uitvalpercentages hoger? Meten is weten, gissen is missen.
aanvoerprognose 2014 Hoe ziet uw oogstplan-
zichtigheid is geboden met de zachte, zwaar belaste plantingen om haakverdroging te voorkomen.
Luizen De luizendruk neemt duidelijk toe. Als er een bestrijding wordt toegepast, dient u de kastemperatuur te verhogen voor het verbeteren van het bestrijdingsresultaat. Een (tijdelijke) verhoging naar 14-15°C is wenselijk. Hans Pronk, www.pronkconsultancy.nl, 06-21231991
stomen inplannen Nu is het ook een goed moment om het stomen in te plannen. Week 18 beginnen met stomen heeft als voordeel dat dit kan worden gecombineerd met een lagere zomerproductie. Bij laat stomen profiteert u meer van de kwaliteitswinst die stomen op kan leveren.
DLV Plant, René Corsten, 06-53374539 Vakblad voor de Bloemisterij 3 (2014)
14-01-14 16:06
Schoffelen
alstrOemeria instellingen Laatste weken is de instraling hoog voor de tijd van het jaar, net als de gemiddelde buitentemperatuur. De gewassen zijn dan ook behoorlijk groeizaam en lopen voor met hun ontwikkeling. Om de kwaliteit echter op niveau te houden mag de gemiddelde etmaaltemperatuur niet te hoog zijn. Het advies is een etmaaltemperatuur van 16,5°C bij 5.000 lux en 17°C bij 8.000 lux of meer. Vooral in de nacht kan het tijdens het belichten te warm worden. Ondanks een kier in het doek kan de kastemperatuur 4-5 graden stijgen. Voorkom dit door boven het doek dan meer te gaan luchten. Trek geen grotere kier in het doek omdat dit juist
Gerbera etmaaltemperatuur De laatste weken zijn zonniger dan gemiddeld en veel zonniger dan een jaar geleden. De etmaaltemperatuur ligt op de meeste bedrijven gelijk aan vorig jaar of zelfs nog iets lager. De kwaliteit van de stelen en de bloemdiameter zijn door het grotere natuurlijke lichtaanbod goed te noemen. Gewassen kunnen vanaf nu dus bij een hogere etmaaltemperatuur worden geteeld, afhankelijk van de lichtsom. Realiseer bij een stralingssom van rondom 300 J/cm2/ dag een etmaal van rondom 17°C. Alleen wanneer er meer dan ongeveer 75 µmol PAR assimilatiebelichting is Vakblad voor de Bloemisterij 3 (2014)
Teelttips-Schoffelen_nw.indd 39
grotere temperatuurverschillen veroorzaakt. Houd de kier constant en in elk geval gebaseerd op buitentemperatuur. Grotere kieren dan 4% kosten veel energie. Hou het klimaat actief door overdag makkelijk en actief te luchten, maar vooral ook in de nacht. Stel een kleine dode zone in van maximaal 1°C boven de stooklijn. Bij een te grote dode zone wordt er traag gelucht waardoor het ’s nachts te warm wordt in de kas. Zorg er ook voor dat er een niet te grote P-band luwe zijde is ingesteld. Advies is een P-band van 3°C bij een buitentemperatuur van 10°C of hoger en een P-band van 5-6°C bij een buitentemperatuur van 6°C of lager. Vanaf week 4 mag de
etmaaltemperatuur geleidelijk weer stijgen. De scheutvorming is gemiddeld goed en ook de scheut- en bloemkwaliteit is redelijk. Met het oog op strekking is het raadzaam de nacht- en dagtemperatuur in dezelfde mate te verhogen, bijvoorbeeld met 0,5°C per week. Door middel van een lichtverhoging op de ventilatietemperatuur kan overdag bij voldoende instraling (200-250 Watt) een hogere etmaaltemperatuur behaald worden. Schakel de lampen overdag nog niet uit. De zon staat zo laag dat er veel licht wordt gereflecteerd door het glas en er veel schaduw in de kas is.
geïnstalleerd, mag er iets warmer geteeld worden. Verhoog het gewenste etmaal vervolgens alleen maar op stralingssom en houd daarbij de volgende stelregel aan: boven 300 J/ cm2/dag mag de etmaaltemperatuur een graad omhoog voor elke 300 J extra. Dus bij 600 J/cm2/dag een etmaal van ongeveer 18°C. Mocht het toch gaan vriezen overdag en is het dan niet mogelijk om de etmaal te verhogen, dan moet een stralingssomverhoging in de nacht worden ingesteld. Stel deze zowel op de stook- als op de ventilatietemperatuur in. Probeer de etmaalverhoging wel zoveel mogelijk overdag te realiseren door met een stralingsverhoging op de ventilatietemperatuur te werken. Verhoog eveneens de streefwaarde CO2 overdag lichtafhankelijk.
Hierdoor worden er extra assimilaten aangemaakt. Laat de dagtemperatuur echter niet boven 25°C stijgen om te veel dissimilatie te voorkomen. Op zonnige dagen met weinig luchting kan de planttemperatuur snel een paar graden boven de kastemperatuur liggen. Probeer echter niet koste wat het kost de etmaaltemperatuur te verhogen. Blijf goed letten op de kasventilatie in de nacht. Deze herfst en winter hebben we het aantal rotkoppen laag kunnen houden, mede door het actieve nachtklimaat met een kier in de luwe zijde en een kier in het doek. Te gesloten telen om op zonnige dagen de gewenste etmaal te realiseren kan het aantal rotkoppen doen toenemen.
Marco de Groot, Flori Consult Group, 06-54695274
Martin van der Mei, Flori Consult Group, 06-22684792
Kees van egmond kees@kees-ineke.nl
Onzeker Hebt u het gelezen? Volgens de kersverse directeur van FloraHolland verkeren we in onzekerheid. Zowel de veiling als de leden. Het moet anders maar we weten niet precies hoe. Dat is toch wel het mooie van een vreemd gezicht. Daar vertrouw je vaak meer aan toe dan aan mensen die je kent. Want ik herkende dat helemaal niet. Als ik met collega’s praat of met veilingmedewerkers dan krijg ik altijd het idee dat zij precies weten welke kant het op moet. Of het nu gaat om beeldveilen of storytelling of het wel of niet klokken van je product, nee hoor, het zijn allemaal heldere meningen. Díe kant moet het op! En als je niet meedoet? Kijk maar uit, want dan mis je de boot. Eeuwige spijt is je deel. Maar kennelijk hebben zij toch ook wel hun twijfels zo af en toe. Niets menselijks is hen vreemd, zullen we maar zeggen. En als de nieuwe directeur zijn rondje maakt door tuinbouwend Nederland dan worden hem die twijfels toevertrouwd. Vertederend vind ik dat. Het is zo’n typisch voorbeeld van ruwe bolsters, blanke pitten. Van mannen die in de kroeg het hoogste woord hebben maar thuis zo mak zijn als een lammetje. Daar houden wij van. Toch hoop ik dat Lucas Vos er goed mee omgaat. Dat hij in gedachten houdt wat een veiling precies is. Een plaats waar kwekers en kopers elkaar ontmoeten. De plaats waar een prijs wordt vastgesteld voor producten die met de dag hun waarde verliezen. En of dat nu een virtuele plaats is of niet, dat uitgangspunt moet leidend blijven. Hoeveel bloemen en planten er inmiddels ook verkocht worden via rechtstreekse afspraken, de klok zal nooit mogen verdwijnen. Natuurlijk, ik snap best dat er markt is voor bemiddeling. Grote afnemers hebben behoefte aan vastigheid. En kwekers die zich daar wel bij voelen moet geen strobreed in de weg worden gelegd om op die manier hun handel te verkopen. Maar het is een illusie te denken dat in de toekomst alle sierteeltproducten op die manier van baas zullen verwisselen. Dat getuigt eerder van kortzichtigheid. Die onzekerheid hoeft van mij niet. Blijf als veiling gewoon maar ruimte geven aan de verschillende manieren van handelen. Dwing leden niet één kant op. Want allemaal hetzelfde denken lukt zelfs niet in Utopia.
39
14-01-14 16:06
Nieuws
Energiebesparing door bodemisolatie in freesia biedt toch perspectief
Het onderzoek naar bodemisolatie op een freesiakwekerij in ’s-Gravenzande werd vorig jaar afgerond zonder duidelijk resultaat. Het idee was om energie te besparen door de verdamping uit de bodem te verminderen. Uit berekeningen vooraf was namelijk gebleken dat 40% van de energie in de freesiateelt wordt gebruikt voor ontvochtiging. In de praktijkproef kon de bodemverwarming echter niet per proefvak worden geregeld. Dat had tot gevolg dat de bodem warmer werd in de vakken met een hogere isolatie. Daardoor nam de verdamping juist toe. Doordat niet duidelijk was hoeveel de verdamping was toegenomen door de hogere temperatuur, was ook niet duidelijk hoeveel door de isolatielaag werd tegengehouden. Om toch iets over het effect van bodemisolatie op het energieverbruik te kunnen zeggen, gingen de onderzoekers aan de slag met het klimaatsimulatiemodel Kaspro. De energiebesparing was groter dan in eerste
instantie was gedacht, doordat de verdamping toch wat beperkt bleek te worden, maar vooral door de thermische isolatie. Volgens dit model zou met een isolerende laag van 5 mm Styromul het gasverbruik met 0,7 m3 per m2 per jaar omlaag gaan. Bij een isolatielaag 20 mm zou dat 2,1 m3 zijn.
FOTO: WUR GLASTUINBOUW
Bodemisolatie in freesia kan toch energie besparen en de teelt verbeteren. Dat blijkt uit aanvullende berekeningen die WUR Glastuinbouw heeft uitgevoerd in het onderzoek naar bodemisolatie in freesia.
De praktijkproef met Biofoam en Styromul.
UITGEVER BDUmedia Afdeling Vak- en Publieksmedia Postbus 67, 3770 AB Barneveld, 0342-49 42 63 Uitgever: Wiljo Klein Wolterink MBA Verkoopleider: Ron van de Hoef, e-mail: r.v.d.hoef@bdu.nl
Colofon REDACTIE Schipholweg 1, Postbus 9324, 2300 PH Leiden e-mail: bloemisterij@hortipoint.nl www.vakbladvoordebloemisterij.nl
Directeur Elbert van den Berg Secretariaat Linda Laman 071-56 59 678 Alice Hoogenboom 56 59 679 Hoofdredacteur Elbert van den Berg 071-56 59 678 Eindredacteur Jenny Mostert 071-56 59 633 Vakredactie Politiek en economie Quincy von Bannisseht 56 59 637 Peter van Leth 56 59 688 Markt en afzet Arie-Frans Middelburg 56 59 687 Cindy van der Zwet 56 59 630 Teelt en techniek Hans Neefjes 56 59 638 Joef Sleegers 56 59 642 Bert Vegter 56 59 639
40
VBB-1pag-Colofon-Nieuws_nw.indd 40
Een laag van 5 mm Styromul kost € 0,30 per m2 bij twee teelten per jaar. Met een dikkere laag van 20 mm Styromul of Biofoam stijgen de kosten naar € 1,20 per jaar. „Dit kan niet worden terugverdiend op de verwarming”, stelt Frank van der Helm, onderzoeker bij WUR Glastuinbouw. Op het eerste gezicht lijken de kosten van de isolatiematerialen dus hoger dan de verminderde energiekosten. Toch denkt Van der Helm dat er wel mogelijkheden zijn. „Er zal ook een effect zijn op grondkoeling. Aangezien koeling meestal duurder is dan verwarming, kunnen de opbrengsten door deze twee besparingen samen voldoende zijn om de kosten voor isolatie terug te verdienen. Zeker als het Biofoam vaker kan worden gebruikt. Ook kan nog gekeken worden naar afdeklagen tussen 5 en 20 mm in, want voor het onderzoek is een zeer dikke laag gebruikt die ook nog eens gelijmd was.” Bovendien vertoonden de gewassen in de proef een sterke groei bij betere isolatie. „De bodemtemperatuur is veel constanter bij een dikkere afdeklaag”, aldus Van der Helm. „Daarom kan in de zomer het positieve effect op de productie groter zijn dan in de winterperiode die nu is getest.” <
Bureauredactie Carolyne de Vries Lentsch, Marrit Molenaar, Jolanda de Wekker Webredactie Erik Rotteveel Vormgeving Bert Hassing, John Jennissen Fotografie Gerdien de Nooy Freelancers Gert van den Berg, Hermen de Graaf, Bernadette Hoefsloot, Harmen Kamminga, Ank van Lier, Astrid Zoumpoulis-Verbraeken
ABONNEMENTENSERVICE Mutaties en bezorging Abonnementen kunnen op elk gewenst tijdstip ingaan. Opgave via vakbladvoordebloemisterij.nl of bij de abonnementenservice. Abonnementen lopen automatisch door, tenzij uiterlijk twee maanden voor vervaldatum bij de abonnementenservice wordt opgezegd. Dit kan schriftelijk, telefonisch of per e-mail. Ook voor informatie over een lopend abonnement en klachten over de bezorging kan contact worden opgenomen met de abonnementenservice, BDUmedia, afdeling Vak- en Publieksmedia, Postbus 67, 3770 AB Barneveld. Op werkdagen is de abonnementenservice telefonisch bereikbaar van 8.30 uur tot 14.00 uur op 0342-494844, e-mail: abonnementen@bdu.nl. Prijzen Jaarabonnement: € 349,60. Studenten 25% korting; 65 plussers 15% korting. Jaarabonnement Europa: € 449,65 (België: € 377,70). Jaarabonnement buiten Europa: € 466,50. Genoemde prijzen zijn inclusief 6% btw en verzendkosten. ADVERTENTIE-EXPLOITATIE Verkoopleider: Ron van de Hoef, 0342 - 494263, 06 - 51806325, e-mail r.v.d.hoef@bdu.nl Media-adviseur: Gert-Jan Bloemendal, 0342-494807 e-mail: g.bloemendal@bdu.nl
Vakblad voor de Bloemisterij is een wekelijkse uitgave van de Stichting Vakinformatie Siergewassen en BDUmedia, Vak- en Publieksmedia. Uitgever en auteurs verklaren dat dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld, evenwel kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Uitgever en auteurs aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op bedoelde informatie. Lezers wordt met nadruk aangeraden deze informatie niet geïsoleerd te gebruiken, maar af te gaan op hun professionele kennis en ervaring en de te gebruiken informatie te controleren. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. Algemene voorwaarden: op alle aanbiedingen, offertes en overeenkomsten van BDUmedia B.V. zijn van toepassing de voorwaarden, welke zijn gedeponeerd ter Griffie van de Arrondissementsrechtbanken en de KvK.
Druk: BDU Media
Vakblad voor de Bloemisterij 3 (2014)
15-01-14 14:37
Kasgenoten
A genda 23 jan Floricode koper- en kwekermiddag, afmijnzaal FloraHolland Bleiswijk. Info: www.floricode.com. 30 jan Innovaties bij grote warmtepompen, bijeenkomst, Delft. Info: www.energymatters.nl. 31 jan Dag van de Tulp. Zwaagdijk. Info en verplicht aanmelden: www.groeiservice.nl of www.proeftuinzwaagdijk.nl. 2 feb Open dag De Groene Campus, Helmond. Info: www.degroenecampus.nl. 4-5 feb Groen Direkt Voorjaarsbeurs, tuinplanten. Boskoop. Info: www.groen-direkt.nl. 11-13 feb Tuinbouwrelatiedagen, Gorinchem. Info: www.evenementenhal.nl/gorinchem. 14-17 feb Lenteflora, huisbroei- en bloemententoonstelling, Lisse. Info: www.lenteflora.nl. 20-23 feb Vaktentoonstelling tulp, Proeftuin Zwaagdijk. Info: www.proeftuinzwaagdijk.nl. 27 feb-3 maa Lentetuin Breezand, bolbloemententoonstelling. Info: www.lentetuin.nl. 19-21 maa FloraHolland Seasonal Trade Fair op locatie Naaldwijk. Info: www.floraholland.nl. 5-6 apr Kom in de Kas, landelijk evenement. Info: www.komindekas.nl. 10-12 jun GreenTech Amsterdam, tuinbouwvakbeurs in de Rai. Info: www.greentech.nl. 27-30 aug Plantarium, vakbeurs voor de boomkwekerij, Boskoop-Hazerswoude. Info: www.plantarium.nl.
FOTO: Quincy vOn BannissehT
Binnenland
Leeftiid: 65 en 37 jaar Plaats: Woudenberg Teelt: crocosmia en diverse bolgewassen Oppervlakte: 4 ha buitenteelt
Willem en Martijn Heemskerk Waar komen jullie oorspronkelijk vandaan? Willem: „Wij zijn hier vijfentwintig jaar geleden naartoe verhuisd vanuit De Zilk. We zagen toentertijd aankomen dat er in de Bollenstreek een tekort aan ruimte zou ontstaan voor de bollenteelt en zijn toen op zoek gegaan naar een nieuwe locatie. Uiteindelijk kwamen we op Woudenberg uit. Hier zitten we weer op zandgrond, want wij komen nu eenmaal van het zand. En dan is het moeilijk lopen op de klei.” Martijn: „We zitten hier lekker centraal, niet te ver weg van CNB en Hobaho in Lisse en met Veiling Plantion op slechts zestien kilometer van ons vandaan.”
LTO Groeiservice
Wat is er zo mooi aan Crocosmia?
31 jan Dag van de tulp, georganiseerd door Groeiservice, KAVB, Rabobank, PPO Lisse, CNB en Proeftuin Zwaagdijk. Info: Jan Mantel, 06-20417106.
Willem: „Ik heb het altijd al een mooi gewas gevonden. Begin jaren negentig kon ik een veredelingsbedrijf in Lisse overnemen dat was gespecialiseerd in crocosmia. Ik teelde toen voornamelijk tulpen, hyacinten en narcissen. Toen we eenmaal in Woudenberg waren gevestigd, zijn we ons hier gaan specialiseren in crocosmia. We telen nu 115 soorten.” Martijn: „Met crocosmia kun je ook elk kwartaal wel iets verkopen. In het vroege voorjaar begint dat met bollen die onze klanten op pot zetten. Half juli gaan de bollen bloeien en kunnen we er bloemen van snijden. Na de bloei komen in oktober de groene bessen die je ook kunt snijden voor verwerking in boeketten. Nu zijn we bezig met een partij knollen voor Spanje. Die worden daar geplant voor de Franse moederdag.”
Buitenland 28-31 jan IPM, vakbeurs, Essen, Duitsland. Info: www.messe-essen.de. 18-20 feb Salon du Végétal, vakbeurs, Angers, Frankrijk. Info: www.salonduvegetal.com. 20-22 feb FloraExpo, Chandigarh, India. Info: www.floraexpo.com. 4-5 maa Florall voorjaarsbeurs, Gent, België. Info: www.florall.be. 26-28 maa World Floral Expo 2014, Chicago, USA. Info: www.worldfloralexpo.com. 8-10 apr Flowers & HorTech, Kiev, Oekraïne. Info: www.flowers-hortech.com. 23-26 apr Hortiflorexpo IPM, Beijing, China. Info: www.hortiflorexpo-ipm.com. 22-24 aug Floratec-IPM India, Bangalore, India. Info: www.messe-essen.de.
Is er nog wel tijd voor andere dingen dan werk? Martijn: Ja hoor. Komende zomer hoop ik bijvoorbeeld naar Roemenië te gaan. Daar komt mijn vrouw vandaan. Ik heb haar ontmoet toen ik daar met een vriend eerder op vakantie was. Verder is mijn vader actief als commissaris bij Plantion. Hij heeft daar nog de eerste paal geslagen. Zelf ben ik bij de vrijwillige brandweer. Dat is goed te combineren met het werk want in de praktijk blijken de meeste branden laat op de avond te zijn. Natuurlijk is er wel eens een uitzondering, zoals die keer dat we de brandweer in Bergen moesten helpen bij het blussen van duinbranden.”
Getuige het bord aan de weg verkopen jullie ook aan particulieren... Martijn: „Inderdaad. We telen nog een heel klein beetje boshyacinten, tulpen en dahlia’s. De boeren om ons heen zijn dol op dahlia’s. Daar hebben ze natuurlijk ook de ruimte voor in hun tuin.”
Hoe komen jullie aan nieuwe soorten? Onderstaande symbolen hebben de volgende betekenis en verwijzen naar de website vakbladvoordebloemisterij.nl
!
Documenten en linken naar website
Vakblad voor de Bloemisterij 3 (2014)
Kasgenoten agenda_nw.indd 41
Foto’s
Filmpjes
Willem: „We doen zelf aan veredeling, maar ik reis ook geregeld naar Engeland, Schotland of bijvoorbeeld Ierland. Bij telers of hobbyisten ontdek ik altijd wel iets interessants. Andersom komen er ook nog wel eens geïnteresseerden bij ons op het bedrijf kijken.”
41
15-01-14 13:00
Treft het ?
Bloemisterij Vakblad voor de
543046.indd 42
Bel 0342 - 49 48 89 voor de advertentie-
een uitgave van
mogelijkheden, wij geven u graag advies.
15-1-2014 10:12:29
543047.indd 43
15-1-2014 10:12:08
543048.indd 44
15-1-2014 9:54:25