VBB_10-2014 by Stichting Vakinformatie Siergewassen

Bloemister캐 Vakblad voor de

10 69e jaargang 7 maart 2014

Plantenklok onder vuur 14

10 B캐na alle

18 Oost-Europese

32 Bemesting op

36 Familiebedr캐f

telers Noordse Buurt uitgekocht

markt tempert, maar bl캐ft sterk

maat voor een meer weerbare plant

Rainbow Flowers overwint tegenslagen

13 20 3

3 19

Bloemisterij Vakblad voor de

9 Noord-Brabant onderzoekt glas-voor-glasregeling

Opinie 4 Interview: ’De anjer niet promoten is geen optie’ 4 Commentaar: Weerbaar telen is geitenwollen sokken voorbij 5 Stelling: Groeiagenda voor de glastuinbouw is goed plan

Nieuws 6

Een selectie uit het meest recente nieuws

Bedrijf en afzet 8 Energiemarkt: ’Nog capaciteit voor meer klanten’ 9 Ondernemen: Noord-Brabant onderzoekt glas-voor-glasregeling

18 Oost-Europese groeitijger getemd, maar nog wel sterk

10 Ondernemen: Sanering Noordse Buurt nadert voltooiing 11 Column: Angelle van Kleef, Canada 13 Vragen: Wat zijn fiscale voordelen van plaatsen zonnepanelen? 14 Afzet: Plantenklok: Oppoetsen of opdoeken? 18 Afzet: Oost-Europese groeitijger getemd, maar nog wel sterk 20 Afzet: Zachte winter stimuleerde ook omzet in februari

Markt 24 Aanbod Nederlandse statice daalt ondanks hogere prijs 24 Bijrol voor Nederlandse Limonium overig en sinensis 25 Iets betere prijs geeft snijanthurium nog geen rendement 26 Azalea piekt langdurig rond Vrouwendag 27 ’Woestijnroos’ behoudt eigen gezicht

34 ’Innovatief systeem geeft

streepje voor in de markt’

Teelt 28 In beeld: Een kas vol kleur 30 Gewasbescherming: Kasgeluiden 32 Gewasbescherming: Plant weerbaarder door bemesting op maat 34 Energie: ’Innovatief systeem geeft streepje voor in de markt’ 36 Anthurium: Samen blijven werken aan betere toekomst 38 Teelttips: zomerbloemen, campanula, lisianthus, tulp, lelie, gladiool 39 Column: Kees van Egmond

Nieuws

36 Samen blijven werken aan betere toekomst

40 In meerdere opzichten bijzondere energie-omstandigheden

Service 41 Kasgenoot: Cees Ruhé Agenda Voorplaat: Foto: Gerdien de Nooy

Vakblad voor de Bloemisterij 10 (2014)

Opinie Trosanjerteler Ab van Kester:

’De anjer niet promoten is geen optie’ foto: Arie-Frans Middelburg

Anjerkwekers gaan van 8 tot 22 maart samen met VBW anjers promoten tijdens de Vrijwilligersweken. Trosanjerteler Ab van Kester: „De anjer past qua eigenschappen bij de vrijwilliger. We willen de anjer daarom tot de bloem van de vrijwilliger maken, zoals de roos de bloem voor Valentijndag is.”

Arie-Frans Middelburg afmiddelburg@hortipoint.nl

Wat gaan jullie doen? „We gaan de anjer promoten tijdens de vrijwilligersdagen.Voorheen hadden we met de Nederlandse kwekers de promotiecampagne Anjer Anders Bekeken. We zijn nu verdergegaan met VBW. Nu betalen alle telers in binnen- en buitenland over hun aanvoer, via FloraHolland, mee aan de promotie.”

Jullie werken samen met VBW? „De Vereniging Bloemist Winkeliers heeft een plan gemaakt om anjer op de kaart te zetten. Gedurende de vrijwilligersweken gaan we samen met de VBW, Mijn Bloemist, FleuraMetz en andere partijen de standaarden trosanjer promoten als bloem voor de vrijwilliger. Anjer past bij de vrijwilliger, vanwege dezelfde eigenschappen: toewijding, doorzettingsvermogen en standvastig. Bovendien zijn anjers lang houdbaar. We willen haar daarom als de bloem van de vrijwilliger maken.”

Hoe gaan jullie de promotie doen? „Aan de promotie doen 150 bloemisten

Commentaar Elbert van den Berg hoofdredacteur evandenberg@hortipoint.nl

mee en die voorzien we van promotiemateriaal. Bovendien verzorgen we voor hen workshops, zodat ze leren hoe ze de anjer in een boeket of in een monobos kunnen gebruiken. Tijdens de weken van de vrijwilliger krijgen de bloemisten korting op de anjers die ze inkopen. De bloemisten die minimaal honderd tros- of standaardanjers inkopen, kunnen ook nog een prijs winnen.”

Hoe belangrijk is de Nederlandse markt voor de anjer? „In het verleden hebben we de anjer gepromoot in onder meer Rusland en Frankrijk. Nu beginnen we met een nieuw concept in eigen land. Behalve in de vrijwilligersweken promoten we de anjer ook tijdens de Veteranendag in juni. Op deze manier houden we de anjer onder de aandacht. Bij de Nederlandse bloemisten zie je nauwelijks anjers in de emmer staan en dat willen we veranderen. Ik denk daarom dat we met deze promotie veel kunnen winnen. De lijntjes met de deelnemende bloemisten zijn

nu kort. In Nederland is anjer een beetje van de markt gedrukt. Als wij haar terugkrijgen in het schap, doen we het goed.”

Hebben de vorige promotieactiviteiten wat opgeleverd? „Om dat te weten hadden we een nulmeting moeten doen en later weer een meting. Daar zou een groot deel van het budget aan zijn op gegaan. Het is heel moeilijk te weten wat je wint. Onze stelling is: niets doen is geen optie. Anjer is een fantastische bloem die in alle kleuren en vormen te krijgen is, maar we moeten haar meer onder de aandacht brengen. We hebben altijd een vaste stand bij Kom in de Kas en de reacties van mensen op de anjer zijn dan altijd positief. Daar krijgen we ook vaak de vraag, waarom de anjer niet in de winkel te koop is. Als wij de anjer terug in de schappen krijgen, dan gaat de consument ze kopen. Zelf denk ik dat de promotie wat oplevert. Let wel: in Nederland zijn 3,6 miljoen vrijwilligers en die willen wij in het zonnetje zetten. Zij doen goed werk en dat willen we

Weerbaar telen is geitenwollen sokken

eerbaar telen. Nog niet zo lang geleden hing hier een geur omheen van geitenwollen sokken en geheimzinnige brouwseltjes. Dat weerbaar telen wel degelijk een wetenschappelijke basis heeft, lieten drie deskundigen vorige week zien tijdens een kennismiddag in Tomatoworld. Alleen, het werd ook duidelijk dat het een ingewikkelde zaak is. Het is geen kwestie van een doos opentrekken en het probleem is opgelost, zoals bij een chemische bespuiting het geval is (of althans de bedoeling). Integendeel, er zijn allerlei factoren die op elkaar ingrijpen. Het draait voor een groot deel om evenwicht: bemesting op maat, watergift

op maat, biodiversiteit in de bodem. Eigenlijk is de kas een situatie waarbij sommige zaken uit evenwicht zijn geduwd, om een zo hoog mogelijke productie te halen. De kunst is om het evenwicht op cruciale punten te herstellen, met behoud van de productie en de kwaliteit. Dit is geen weg met een zekere uitkomst. Maar alles wijst in deze richting. De versmalling van het middelenpakket. De heretikettering, waarbij grote beperkingen worden opgelegd aan het middelengebruik. De eisen die de retail stelt aan residu. Ook fabrikanten van gewasbeschermingsmiddelen nemen dit onderwerp serieus. Vakblad voor de Bloemisterij 10 (2014)

Wilt u uw mening geven? Stuur een brief naar postbus 9324, 2300 PH Leiden of naar bloemisterij@hortipoint.nl. Reacties moeten maandag voor 9:00 uur binnen zijn. De redactie kan brieven inkorten of weigeren.

koppelen aan de anjer. Als dat samen met de bloemist lukt dan zijn we op de goede weg.”

Help je de buitenlandse telers die niet via de veiling verkopen in het zadel? „In principe wel en dat is altijd zo geweest. Maar nu doet er wel een grote groep buitenlandse bedrijven mee aan de promotie. Waaronder Colombiaanse, Turkse en Ethiopische kwekers. Het feit dat bijvoorbeeld een kweker in India profiteert van deze promotie, is geen reden om niets te doen. Een kweker in India staat erg ver van ons af, is meer gericht op de Aziatische markt. Eigenlijk zou het mooi zijn als zij hiervan mee profiteren, want dan zijn wij geslaagd in onze aanpak. Het grootste deel van de anjerkwekers doet bovendien mee.”

Hoe gaat het met de Hollandse anjer? „Wisselend. De trosanjer staat nu toch onder druk en dat komt door de grote aanvoer. Vorig jaar kregen we voor de trosanjer hoge prijzen en daar heeft een aantal telers op gereageerd waardoor er nu te veel voor de klok komt. De standaardanjer deed het vorig jaar ook goed, maar heeft minder last van extra aanvoer. Van oudsher gaan er ook veel anjers naar Engeland, maar de helft van het land stond begin dit jaar onder water en de andere helft van het land was aan het helpen en dat zorgde er ook voor dat er bijna geen anjers heen gingen. Dan valt er veel vraag weg. Het is dus wisselend, maar volgende week kan alles weer anders zijn.”

voorbij

Stelling

Groeiagenda voor de glastuinbouw is goed plan „We zouden een groeiagenda moeten opstellen om de dynamiek terug te krijgen in de glastuinbouwsector.” Dat idee opperde Avag-voorzitter Harm Maters vorige week in dit blad. Zo’n groeiagenda zou door de topsectoren of de greenports moeten worden ingevuld, en over een breed scala van vraagstukken moeten gaan, zoals teelt, techniek, afzet en concurrentiepositie. Het is een goed idee. Er is een soort deltaplan nodig om de Nederlandse sector weer terug op de kaart te zetten.

Piet Evers, leliebroeier in Moerkapelle en Luttelgeest „Groeien en bloeien, ofwel: uit groei komt bloei en dat is rendement. Een sector die niet groeit maar krimpt, daar zal het lastig zijn om rendement te halen. De noodklok luidt al langer, dat er in Nederland te weinig nieuw gebouwd wordt en de tuinbouw vergrijst. En dat is absoluut niet goed voor de sector. Maar een soort deltaplan, daar ben ik niet voor. Vrije markt

werkt absoluut beter, maar dan moeten we als sector daar wel de mogelijkheid voor krijgen. Wij leven in een land dat zo socialistisch is dat het bedrijfsleven ’kreunt en piept in zijn voegen’. Op deze wijze verliest de sector zijn kracht ten opzichte van de wereld, die meer en meer produceert. Nederland kent topondernemers in de topsectoren, maar er is een oneerlijke strijd aan de gang ten opzichte van het buitenland. Den Haag, word eens wakker!”

Gerard Heemskerk, vasteplantenkweker in Noordwijk „De Nederlandse tuinbouw staat op de kaart en gaat er nooit vanaf. De vraag is alleen in welke omvang we Nederland op de kaart willen houden? Wat mij betreft moet het antwoord ’kwaliteit’ zijn. Omvang wordt door externe zaken bepaald. Allereerst moet de overheid 50% van de regels afschaffen, dan krijgt het ook inhoud. Vervolgens moet de overheid alle subsidies afschaf-

fen. Dan kunnen de belastingen naar beneden, als eerste op arbeid, want aan arbeidskosten gaat dit land onvoorstelbaar mank. Zo krijgen de goede ondernemers weer eerlijke kansen, en gaan zij het ook weer leuker vinden. Kortom, je kunt plannen opstellen wat je wilt, maar de overheid moet faciliteren, of liever gezegd: ophouden met faciliteren, want ze staat eigenlijk gewoon in de weg. Ondernemerslust is er echt wel, als de kansen maar weer zichtbaar worden.”

Mariëlle Kroes, tulpenbroeier in Nieuwe Wetering Voor veel telers is dit een ver-van-mijn-bedshow. Toch zal het over tien jaar een belangrijke plek innemen in de glastuinbouw, verwachten overheid en onderzoekers. Dit is dan ook het speerpunt van fundamenteel onderzoek dat voor een groot deel door het ministerie van EZ wordt betaald. Deze ontwikkeling kan echter niet plaatsvinden zonder de inbreng van de telers zelf. Zij moeten dit naar de praktijk brengen. Het kost geld, veel experimenteren en geduld om tot een succesvolle aanpak te komen. Dan is weerbaar telen niet meer het domein van geitenwollen sokken, maar van groene vingers. Vakblad voor de Bloemisterij 10 (2014)

„Van een groeiagenda voor de glastuinbouw heb ik nog geen helder beeld. Misschien een soort handboek waarin alle belangrijke zaken binnen de glastuinbouw breed worden uitgelicht? Van bezuinigingen in je bedrijf tot aan toekomstige investeringen. Informatie binnen het handboek over belangrijke groeimarkten binnen Europa maar ook daarbuiten. Ik denk zelf dat wij nog een

hoop kansen laten liggen als we kijken naar de aansluiting op de bloemenmarkt buiten Europa. Een groeiagenda ondersteunt wellicht het nemen van juiste beslissingen in onze sector. Aan de andere kant wordt het de ondernemer, in dit geval de kweker, ook niet makkelijk gemaakt om te investeren en uit te breiden, door bepaalde regelgevingen binnen gemeenten. Het zou verstandig zijn om deze regelgevingen eerst aan te pakken.”

Nieuws Lees meer op de website Op deze pagina’s vindt u een selectie uit het nieuws. Een uitgebreide versie van deze berichten maar ook ander nieuws vindt u op www.vakbladvoordebloemisterij nl.

n Ondernemers: ’Verlaag belastingen om herstel te stimuleren’ Als de Nederlandse economie weer wil gaan groeien, dan moeten de belastingen omlaag. Lagere belastingen en accijnzen steunen het verdere herstel. Dat is de gezamenlijke reactie van werkgeversorganisaties LTO Nederland, VNO-NCW en MKB-Nederland op de 4 maart verschenen cijfers van het Centraal Planbureau (CPB). De drie ondernemingsorganisaties noemen het negatief dat de collectieve lasten nog altijd stijgen. Dat remt volgens hen de groei. Lagere belastingen en accijnzen steunen het verdere herstel en geven tevens een impuls voor verbetering van de nog altijd sterk kwakkelende consumptie, zo stellen de organisaties. De Nederlandse economie is volgens het CPB uit de crisis. Het voorzichtige herstel wordt nog steeds gedragen door de export.

Zelfde afleverweek violen ondanks zeer zachte Bij pot- en perkplantenkwekerij van de gebroeders Bruinen in Honselersdijk is men deze week begonnen met afleveren van violen in hangpotten. Het tot nu toe zeer zachte winterse weer heeft volgens Steef Bruinen (foto) geen invloed gehad op de start van het afleveren. „Met vorig jaar, toen we zo’n koude winter hadden, zie ik geen verschil. De temperatuur lag nu wel hoger, maar uiteindelijk hebben we niet zo veel méér licht gehad. Voor de bloei moeten violen het toch van licht hebben.” Bruinen zegt mooie zware planten te kweken, alles in 14 cm-pot. „Wij doen veel daghandel, en het gros staat natuurlijk in 10,5 cm-pot. Die potmaat is de standaard, en dat gaat veel naar bouwmarkten en dergelijke.”

n Tuinbranche blij met fraai voorjaar na slecht 2013 Voor het tweede jaar op rij hebben consumenten fors minder uitgegeven aan zowel bloemen en planten voor in de tuin als voor in huis. Dat meldt Tuinbranche Nederland. De organisatie is wel blij met het vroege en fraaie voorjaar. Dat zorgde in januari en februari al voor een stevige plus in de omzet van tuincentra. Bij de categorie Levend namen de totale bestedingen af van bijna € 1,2 miljard naar € 1,0 miljard. De uitgaven aan eenjarige planten (ruim € 155 miljoen) en meerjarige planten (€ 270 miljoen) daalden beide met 16%. Bij bloemen en planten binnenshuis (ruim € 570 miljoen) was sprake van een omzetdaling van 11%.

n Personeel FloraHolland stemt in met sociaal plan Een meerderheid van alle vakbondsleden bij FloraHolland stemt in met het sociaal plan, zo maakten de bonden op 3 maart bekend. Aan het akkoord over een sociaal plan tussen bonden en veilingdirectie gingen vorige maand vier stakingsdagen vooraf. Het was de eerste staking in de 103-jarige geschiedenis van FloraHolland en haar voorgangers. De cao-onderhandelingen tussen de bonden en FloraHolland beginnen op 28 maart.

n ’Verschillen over Bommelerwaard zijn te overbruggen’ „De verschillen over de Bommelerwaard zijn te overbruggen.” Die conclusie trekt Albertine van Vliet, de door de provincie Gelderland aangestelde informateur, in haar advies over de herstructurering van de tuinbouw in de Bommelerwaard. Er blijven volgens Van Vliet ook verschillen, zoals die over de juridische implicaties van bestemmen bij recht tegenover de wijzigingsbevoegdheid. Van Vliets advies is naar de Staten gestuurd en wordt op 12 maart in de Statencommissie Landelijk gebied, Cultuur en Jeugdzorg besproken, inclusief de eventuele reactie van Gedeputeerde Staten.

n Partijen maken afspraken over nagenoeg nullozing in 2027 Zo efficiënt mogelijk regionaal samenwerken om in 2027 te komen tot een nagenoeg nullozing van nutriënten en gewasbeschermingsmiddelen vanuit de glastuinbouw naar het oppervlaktewater. Die afspraak hebben de gemeenten Westland, Pijnacker-Nootdorp, Lansingerland, Midden-Delfland, Zuidplas en Waddinxveen op 27 februari gemaakt met LTO Noord Glaskracht, het Hoogheemraadschap van Schieland en Krimpenerwaard en het

Hoogheemraadschap van Delfland. In de loop van dit jaar worden de afspraken uitgewerkt in een uitvoeringsprogramma tot 2027. Daarin komen doelen ten aanzien van de aanpak van emissies en een goede gietwatervoorziening. Ook monitoring, vergunningverlening en handhaving komen in het programma aan bod.

n Soldaten oefenen in kas Op de stekgoedafdeling van perkgoedteler Willie Waninge uit Klazienaveen was op 3 en 4 maart andersoortig groen te zien dan het stek dat er normaliter staat. In de kas trainden 140 militairen van de landmacht, bij een temperatuur van 40ºC, voor de VN-missie naar Mali. De soldaten oefenden onder meer het opbouwen van tenten.

n LTO Glaskracht Nederland en TTO gaan samenwerken LTO Glaskracht Nederland en telersvereniging TTO (Tuinbouw Techniek Ontwikkeling) gaan strategisch samenwerken. Daartoe is 28 februari een overeenkomst getekend. TTO telt vijftig leden en richt zich op het stimuleren en ondersteunen van innovatieprojecten die (teelt) technische vernieuwingen op het oog hebben. Vakblad voor de Bloemisterij 10 (2014)

winter FOTO: GERDIEN DE NOOY

Gelezen op Twitter Lucas Vos (@LucasVos_FH) ■ VVD-politici bezoeken Aalsmeer Tweede Kamerlid Bart de Liefde (VVD) bracht op 27 februari een werkbezoek aan Greenport Aalsmeer. Samen met lokale politici en kandidaat europarlementariër Wyno Zwanenburg nam hij onder meer een kijkje bij Arcadia Chrysanten, Celieplant en bloemenveiling FloraHolland. Het werkbezoek vond plaats met het oog op de gemeenteraadsverkiezingen van 19 maart en de verkiezingen voor het Europees Parlement op 22 mei.

■ Tulp grootste omzetmaker in aanloop naar Vrouwendag In de aanloop naar Internationale Vrouwendag (8 maart) was vooral de vraag naar tulp groot, zo meldde FloraHolland vorige week. Ook roos en chrysant werden vorige week volop ingekocht; wel tegen lagere prijzen dan vorig jaar. Lees meer op pagina 20.

■ Cool Rail Spain zoekt treinvervoerders De samenwerking moet er onder meer toe leiden dat de bij LTO Glaskracht Nederland aangesloten telers voortaan bij TTO terecht kunnen om bijvoorbeeld de haalbaarheid van nieuwe ideeën te laten onderzoeken.

■ Knelpunten staan modernisering

Westland in de weg Hinderlijk liggende woningen, verouderd glas en teruglopende rendementen zijn belangrijke knelpunten die een noodzakelijke modernisering van de Westlandse glastuinbouw in de weg staan. Dat blijkt uit het onlangs verschenen rapport ’Moderne glastuinbouw in Westland’. Onder leiding van Arnold Hordijk boog een adviesgroep – met daarin vertegenwoordigers van de gemeente, de Rabobank en LTO Glaskracht – zich over de vraag welke impuls nodig is om tot modernisering te komen zodat de Westlandse glastuinbouw vitaal en toonaangevend kan blijven. De adviesgroep voorziet dat het aantal glastuinbouwbedrijven in Westland als gevolg van schaalvergroting de komende vijftien jaar in een enorm tempo verder zal dalen van 1.400 anno nu tot 550 in 2030, wat meer dan een halvering betekent. Vakblad voor de Bloemisterĳ 10 (2014)

Cool Rain Spain zoekt logistieke dienstverleners die verse bloemen, planten, groenten en fruit per spoor tussen Valencia en Rotterdam kunnen vervoeren. Nu de mogelijkheden voor een directe treinverbinding met Spanje in kaart zijn gebracht, willen FloraHolland en partners die nu operationeel gaan maken. De bloemenveiling, Bakker Barendrecht en Euro Pool System zijn daarover met diverse marktpartijen in gesprek. Cool Rail Spain wil ernaartoe dat in de toekomst vijf keer per week een trein met dertig tot veertig containers tussen Valencia en Rotterdam rijdt.

■ Helft glastuinders bezit tablet Het gebruik van tablets wordt in rap tempo gemeengoed onder glastuinders. Inmiddels bezit de helft van alle glastuinders een tablet, zo blijkt uit een vorige maand uitgevoerd onderzoek van Prosu Databased Marketing onder ruim 2.500 agrariërs. Vorig jaar lag het aandeel glastuinders dat een tablet bezit nog op 28%, in 2012 op 21% en in 2011 op 4%. Het tabletbezit in de glastuinbouw is de afgelopen jaren dus flink gestegen. Binnen de agrarische sector wordt in de glastuinbouw het meest gebruik gemaakt van tablets.

Bij Joost Brockhoff van Ahold. Luisteren wat de Retailer van bloemen en planten vindt

Bisselingskaat (@bisbb) Veel glazen water op de tafel bij #penw Kan niet in één ervan een bos verse fleurige #bloemen? Vrolijk en kleurrijk.

Snijder Bloemen (@SnijderBloemen) Welke tulpenkweker heeft zin/tijd om wat te vertellen over hun product tijdens ons tulpenweekend 7&8 maart in Den Haag

Pieter van Velden @LiveFreesia Ik snap total de logica van de nederlandse klok inkoper niet. inkoopsnelheid is belangrijker dan kwaliteit? en dan hebben we het over 7 min.

Kwekerij JoGrow (@Kwekerij_JoGrow) Strakke blauwe lucht daar worden we blij van! De groei van de Hortensia’s gaat goed!

Het Vakblad op LinkedIn De stelling op LinkedIn:

Gasprijs is politiek speeltje De crisis in Oekraïne maakt opnieuw duidelijk hoe groot de invloed van de politiek is op de hoogte van de gasprijs. De dagprijzen voor gas zijn als gevolg van de ontwikkelingen rond het Oost-Europese land gestegen. In eigen land lijkt de warme winter nauwelijks effect te hebben op de hoogte van de gasprijs, terwijl de Nederlandse gasvoorraden vol zitten. Allerlei rapporten en uitspraken van ministers ten spijt, lijkt de gasprijs daarmee dus gewoon een politiek speeltje.

Energiemarkt Het Vakblad brengt elke maand de ontwikkeling van de energieprijzen in de rubriek ’Energiemarkt’. Een deskundige analyseert de belangrijkste ontwikkelingen en een teler vertelt hoe hij met de markt omgaat.

Olieprijs Dollar per vat ruwe Brent-olie

Jos Scheffers, aardwarmteproject Green Well Westland:

110

’Nog capaciteit voor meer klanten’ 100

Initiatiefnemer Jos Scheffers van geothermieproject Green Well Westland vertelt dat de vijf aandeelhouders van dit aardwarmtecluster in gesprek zijn met enkele potentiële gebruikers. „We willen de bron optimaliseren, en zijn nu in gesprek met een potplantenkweker en een paar groentekwekers. Ik hoop dat we in mei de installateurs hebben rondlopen. Vóór september moet alles draaien.” Naast de vijf kwekerijen die het aardwarmtecluster begonnen, draaien er nu ook vijf klanten op de geothermie, de laatste twee daarvan sinds 1 oktober 2013. Gezien de omvang van de huidige gebruikers en wat er nog bij komt, is het project als succesvol te beschouwen. Dat komt volgens Scheffers niet alleen doordat de bron meer warmte ging geven dan oorspronkelijk voorzien; het debiet wordt met

gemak op 180 m3/uur gehouden, terwijl eerst werd gedacht dat de bron niet meer dan 140 m3/uur zou geven. Ook pakte de temperatuur hoger uit (86 à 87°C nu tegenover 75 à 80°C waarvan werd uitgegaan). Interessant is de vraag of de aardwarmte goedkoper is dan de al langere tijd aanhoudende hoge gasprijs. Prijzen wil Scheffers liever niet noemen, maar hij geeft ter illustratie aan dat klanten een ’all in-plaatje’ krijgen. Namelijk een contract voor vijf jaar, met in de prijs inbegrepen de warmteleiding, warmtewisselaar en verder benodigde installaties. „Qua prijs zijn we heel concurrerend met de gasprijs.” Aanvankelijk werd Green Well Westland wat geplaagd door technische problemen. „Het blijft natuurlijk een leerproces, maar de bron draait nu al langere tijd als een zonnetje. Je hebt er minder omkijken naar dan een WKK.”

januari januari

februari februa i

Gasprijs Contractprijs voor een jaar (2014) in cent/m3 28

januari

AgroBudgetgas

februari F

Bron: Endex.nl/AgroEnergy

Ervaring

Bron: futures.Tradingcharts.com

120

Elektriciteit Contractprijs voor een jaar (2013) voor piekuren in euro/MWh 62

Analyse Powerhouse

’Oekraïne’ onderbreekt dalende trend

58 56

Sikko Zoer, analist

54 52 50

Januari

februari

Bron: Endex.nl

Recent zorgde de onrust in Oekraïne voor een flinke stijging van de gasprijs, waarmee de dalende trend doorbroken werd. Een kwart van de Europese gasconsumptie wordt geleverd vanuit Rusland, waarvan de helft via Oekraïens grondgebied. Onderbreking hiervan zorgt voor fysieke leveringsproblemen. Direct vanaf het openen van de markten op maandag 3 maart stegen de kortetermijnprijzen met zo’n € 2 per MWh omdat handelaren hun posities probeerden te sluiten. Gasprijzen voor de lange termijn gingen mee omhoog. De elektriciteitsprijzen vertonen een vergelijkbaar verloop. In Nederland is dit deels toe te schijven aan de dalende gasprijs, maar daarnaast is ook de kolenprijs al lange tijd onderweg omlaag. De belangrijkste reden hiervan is de verslechterde economische situatie van veel opkomende economieën. Als er prijsopdrijvend nieuws was over kolen werd dit vaak genegeerd; dit signaal duidt op een wereldwijd overaanbod van kolen.

Sparkspread WKK-sparkspread voor 2013/2014 in euro/MWh, gebaseerd op de piekprijs elektra en AgroBudgetGas 22 21 20 19 18 17 16 15 14 januari

februari

Kijk voor de ontwikkeling van prijzen op langere termijn op de site van het Vakblad. Bekijk op de website ook iedere dag de ontwikkelingen van de OTC-stroomprijzen, de TTF- en AgroEnergy-gasprijzen, de olieprijs en de dollarkoers.

www.vakbladvoordebloemisterij.nl /aanvullingen Vakblad voor de Bloemisterij 10 (2014)

Bron: vakblad voor de bloemisterij

De gasprijzen zijn sinds december bijna continu aan het dalen geweest. Begin december zagen we vrij hoge prijzen, door een koude novembermaand en problemen met de gaslevering vanuit Noorwegen. Bovendien werd er in de markt rekening gehouden met een langere periode van kou; het tegenovergestelde is echter gebeurd. Sinds december waren er steeds relatief hoge temperaturen, die fors boven het langjarig gemiddelde lagen. Veel grote spelers kopen voor de consumentenmarkt gas in op basis van de langjarig gemiddelde temperatuur. Zij hadden meer gas ingekocht dan nodig. Dit gas moet weer verkocht worden op de markt en het extra aanbod drukt de prijzen. Daarnaast geldt voor een deel van de gasvoorraden, de ’seasonal storages’, dat zij de verplichting hebben gas te onttrekken in de winter en te injecteren in de zomer. Door verplichte gaslevering in de winter wordt het aanbod op de markt nog groter, met lagere prijzen tot gevolg. De contractperiode voor voorraden is een gasjaar, van 1 april tot 31 maart. Na 1 april zou het prijsverloop dus weer wat kunnen normaliseren.

Provincie ziet af van ’op-slot-zetten’ solitair gelegen bedrijven

Noord-Brabant onderzoekt glas-voor-glasregeling foto: Vakblad voor de Bloemisterij

Noord-Brabant gaat onderzoeken wat een glas-voorglasregeling de provincie kan opleveren. Zo’n regeling houdt in dat wie een nieuwe kas wil bouwen, eerst elders glas moet afbreken. De ZLTO is er weinig enthousiast over.

Quincy von Bannisseht qvb@hortipoint.nl

l enkele jaren is Noord-Brabant er op uit de glastuinbouw zoveel mogelijk te concentreren in de twee projectlocaties Dinteloord en Deurne en in bestaande vestigingsgebieden zoals: Made, Etten-Leur en Prinsenbeek. Uit cijfers van de Tuinbouwontwikkelingsmaatschappij blijkt dat de provincie in 2011 zo’n 900 glastuinbouwbedrijven telde, waarvan er ruim 600 solitair gelegen waren. Daarbij ging het om 458 bedrijven in gemengd agrarisch gebied en 146 in of nabij kwetsbare gebieden (vooral natuurgebieden). De eerste categorie mag uitbreiden tot maximaal 3 ha. De tweede categorie wil de provincie het liefst saneren. De gemiddelde bedrijfsoppervlakte van solitair gelegen bedrijven bedroeg 1,1 ha. Noord-Brabant wil dat in 2015 driekwart van het totale glasareaal is gevestigd in concentratiegebieden. Maar de provincie heeft al toegegeven dit streven niet te gaan halen. Voor veel solitair gelegen bedrijven is verplaatsing naar een projectlocatie niet te behappen. Het aandeel geconcentreerd glas bleef in 2011 dan ook steken op 56%.

’Stand still’ In 2012 kwam Noord-Brabant daarom met het voorstel voor een ’stand still’ voor solitair gelegen bedrijven. In de praktijk zouden bedrijven daardoor op slot worden gezet, Vakblad voor de Bloemisterij 10 (2014)

Het slopen van ongewenst verspreid liggend glas wil de provincie Noord-Brabant gaan stimuleren door de introductie van een glas-voor-glasregeling.

wat op grote weerstand stuitte bij tuinders en de ZLTO. De belangenbehartiger schat namelijk in dat 170 solitair gelegen bedrijven de komende jaren – ondanks de crisis – nog wel degelijk willen uitbreiden. „We hebben daar toen een flinke lobby op gezet. Begin vorige maand heeft de provincie besloten van die ’stand still’ af te zien. Solitair gelegen bedrijven mogen nu onder voorwaarden alsnog tot 3 ha uitbreiden”, aldus Herman Litjes, senior specialist Omgeving bij de ZLTO.

Glas-voor-glasregeling Die voorwaarden houden verband met de mogelijke komst van een glas-voor-glasregeling. Daarbij mogen telers pas een nieuwe kas bouwen als zij elders verouderd of ongewenst glas slopen óf een bijdrage storten in een fonds voor sanering van verspreid glas. Gedeputeerde Staten (GS) willen dat op korte termijn wordt onderzocht wat zo’n regeling de provincie kan opleveren. Het college wijst daarbij op Limburg dat al naar volle tevredenheid met zo’n regeling werkt. Verrassend genoeg namen Provinciale Staten onlangs een motie aan – ingediend door GroenLinks en de Partij voor de Dieren – die GS opdraagt het onderzoek naar een glas-voor-glasregeling voor álle glastuinbouwgebieden uit te werken. „Dus ook voor glas in projectvestigingen en in

vestigingsgebieden”, aldus Litjens. Voor de glastuinbouw in Noord-Brabant betekent dat volgens hem concreet nog niets. „Eerst moet dat onderzoek plaatsvinden. Dat gebeurt waarschijnlijk in de loop van dit jaar.”

ZLTO sceptisch De ZLTO staat overigens sceptisch tegenover het onderzoek. „Voor ons had het niet gehoeven. Uit eerder onderzoek bleek namelijk al dat solitair glas dat niet meer gebruikt wordt – mét of zonder sloopregeling – in de meeste gevallen toch uiteindelijk verdwijnt. Als overheid hoef je daar dus niet actief op te sturen. Wij vinden dat een teler er gewoon voor moet zorgen dat zijn kas op een goede manier – met zorg voor de omgeving – wordt gebouwd, zonder dat je daar verplicht een sloop van andere kassen tegenover hoeft te stellen. Solitair gelegen bedrijven in Noord-Brabant mogen immers tot slechts maximaal 3 ha glas bouwen. Zo groot is dat uiteindelijk niet, zeker als je bijvoorbeeld kijkt naar het renderend krijgen van een WKK.” De situatie in Limburg is volgens Litjens bovendien anders dan wat Noord-Brabant voor ogen staat. „In Limburg is de glasvoor-glasregeling vooral bedoeld om die bovenmaat van solitair glas te doorbreken. In Noord-Brabant blijft die gewoon op 3 ha liggen.” <

Meeste tuinders zijn inmiddels uitgekocht

Sanering Noordse Buurt nadert voltooiing De sanering van het verouderde glastuinbouwgebied Noordse Buurt nadert haar voltooiing, nu vrijwel alle bedrijven in handen van de gemeente Nieuwkoop zijn gekomen. Van de 48 kwekers die het gebied ooit telde, zijn er vijftien van plan hun bedrijf op een andere locatie voort te zetten. De rest gaat stoppen of is inmiddels gestopt. Quincy von Bannisseht qvb@hortipoint.nl

aan andere functies, zoals: recreatie, een zorgboerderij of agrarisch natuurbeheer.

heid gebruik maken. „Zij zullen het bedrijf uiteindelijk wel gaan verkopen, verwacht ik.”

Bieding

Overeenstemming

Telers die niet wilden doorgaan, konden hun grond vóór 1 januari 2014 op vrijwillige basis aan de gemeente verkopen. Alle telers die dat wilden, hebben in dat kader een bieding van de gemeente ontvangen. In het koopcontract kon als ontbindende voorwaarde het recht worden opgenomen de overeenkomst eenzijdig te ontbinden in het geval het nieuwe bestemmingsplan gunstig voor de teler uitpakt en voortzetting van de kwekerij perspectiefvol is. Drie bedrijven willen, volgens procesmanager Koos Verbeek, van die mogelijk-

Inmiddels is met bijna alle ondernemers in de Noordse Buurt overeenstemming bereikt over de verkoop van het bedrijf. In 2013 en 2012 hebben 36 kwekers hun bedrijf vrijwillig aan de gemeente verkocht. Met twaalf anderen was daarover al eerder overeenstemming bereikt. Met twee telers wordt nog onderhandeld. Eén ondernemer heeft besloten niet aan de gemeente te verkopen. Voor de meeste bedrijven geldt dat er wel overeenstemming is bereikt, maar dat de juridische levering – dus het passeren van de verkoopakte bij de notaris – nog moet plaatsvinden in de komende maanden. De gemeente wil, volgens Verbeek, de procedure om tot een nieuw bestemmingsplan te komen, pas starten „zodra daar voldoende aanleiding voor is”. De feitelijke levering van de gronden – en daarmee dus de sloop van de kassen – vindt later plaats dan de juridische levering. In sommige gevallen is de feitelijke levering zelfs pas over enkele jaren gepland (zie kader ’Sloop vindt gefaseerd plaats’).

Foto: Quincy von Bannisseht

a jaren van plannenmakerij en onderhandelen lijkt het er nu toch op dat de glastuinbouw de komende jaren definitief gaat verdwijnen uit de Noordse Buurt. Oorspronkelijk wilde de gemeente Nieuwkoop het verouderde glastuinbouwgebied veranderen in natuur. Twee jaar geleden bleek dat echter niet haalbaar. De verwachte opbrengst van de woningverkoop waaruit de sanering van de Noordse Buurt moest worden gefinancierd, viel tegen vanwege de crisis. De koers werd daarop bijgesteld. De gemeente wil de Noordse Buurt nu de bestemming agrarisch gebied met verspreid liggend glas geven. Daardoor kunnen telers die dat willen, hun bedrijf voortzetten. Het gebied moet op termijn ook ruimte gaan bieden

Vrijwillige verkoop

Het verouderde glastuinbouwgebied Noordse Buurt vertoont steeds meer lege plekken, door de sloop van bedrijven die in de afgelopen jaren door de gemeente Nieuwkoop zijn aangekocht.

De betrokken tuinders hebben in de afgelopen periode allemaal met de vraag geworsteld of ingaan op de bieding van de gemeente onder de gegeven omstandigheden nu wel of niet de verstandigste optie was. Sommige ondernemers meenden dat – hoewel het om een vrijwillige verkoop ging – er toch een zekere mate van dwang achter zat. Vakblad voor de Bloemisterij 10 (2014)

Column Angelle van Kleef

Achtergrond

vankleef@kwic.com

Canada

Sloop vindt gefaseerd plaats Dat de gemeente Nieuwkoop inmiddels bijna alle glastuinbouwbedrijven in de Noordse Buurt heeft aangekocht, betekent niet dat er direct ook veel kassen tegen de vlakte zullen gaan. „De feitelijke levering van de grond vindt in veel gevallen namelijk pas later in de tijd plaats, maar uiterlijk in 2023”, aldus Koos Verbeek. Hij is door de gemeente aangetrokken als proces-manager glastuinbouw om het saneringsproces in goede banen te leiden. „Telers die hun kwekerij aan de gemeente hebben verkocht, mogen hun bedrijfsvoering sowieso namelijk nog één tot drie jaar voortzetten

Voorzitter Marcel van Tol van afdeling Aar en Amstel van LTO Noord: „Het oorspronkelijke plan om de Noordse Buurt te saneren, kende heel duidelijk een private inslag. Projectontwikkelaar Blauwhoed wilde destijds in het gebied vierhonderd woningen bouwen en heeft in 2006 alle tuinders een bod gedaan. Toen het, door tussenkomst van een andere projectontwikkelaar, niet tot overeenkomsten kwam, heeft de gemeente besloten in te grijpen en de regie over te nemen. Sanering van de Noordse Buurt is daarmee dus niet in eerste instantie het initiatief van de gemeente geweest.”

’Te vroeg voor conclusies’ Van Tol benadrukt dat het op dit moment nog te vroeg is om conclusies te trekken. Daarbij speelt volgens hem mee dat er nog enkele onderhandelingen lopen. „Of de telers die nu overeenstemming hebben bereikt met de gemeente daarover tevreden zijn, is lastig vast te stellen. Dat zal per individuele tuinder verschillen. De een zal tevredener zijn dan de ander, terwijl er ook mensen zullen zijn die ontevreden zijn.” In het algemeen kan volgens Van Tol wel worden aangenomen dat het aanbod van projectontwikkelaar Blauwhoed – die telers in 2006 zo’n € 20 per m2 bood – beter zal zijn geweest dan de huidige biedingen van de gemeente. „Daarbij moet worden aangetekend dat het bod van Blauwhoed gekoppeld was aan toestemming van de politiek om de woningen te mogen bouwen. Maar je moet ook realistisch zijn: tegen het licht bezien van de huidige economische omstandigheden is er misschien toch reden tot tevredenheid.” Eigenlijk kun je daarom de balans beter Vakblad voor de Bloemisterij 10 (2014)

om de onderneming zo geleidelijk aan te kunnen afbouwen.” Komend voorjaar zullen er volgens Verbeek zes bedrijven worden gesloopt. „In het najaar volgen er dan nog vier. In 2015 zullen er eveneens vier bedrijven worden gesloopt, in 2016 negen, in 2017 drie en in 2018 twee. Zelfs voor 2022 staat er nog één sloop gepland. Maar let wel, een sloop kan natuurlijk altijd eerder plaatsvinden dan oorspronkelijk was gepland.” Van de 48 kwekerijen die de Noordse Buurt ooit telde, is volgens Verbeek op dit moment de helft gesloopt.

pas over enkele jaren opmaken, vindt Van Tol. „Tegen die tijd is de emotie er wat uit en kun je van een afstand terugkijken op het geheel. Hoewel iedere teler dat op zijn eigen manier zal doen, hoop ik toch dat we dan met z’n allen zullen kunnen concluderen dat het uiteindelijk goed is geweest de glastuinbouw in de Noordse Buurt te hebben gesaneerd.”

Lichtpuntje Eén lichtpuntje ziet Van Tol in elk geval al wel. „In het begin waren er zeventien bedrijven die aangaven dat ze op een andere locatie – dus buiten de Noordse Buurt – wilden doorgaan. Qua leeftijd van het bedrijf, waren dat ondernemingen die daar in elk geval toe in staat zouden moeten zijn. Van die zeventien zijn er tot nu toe zeven in geslaagd om daadwerkelijk elders door te gaan. De meeste ondernemers hebben een plek in de regio gevonden, terwijl een enkeling het verder weg heeft gezocht, zoals leliekwekerij De Plas die naar Almere gaat verhuizen. Dat er zo veel ondernemers doorgaan, vind ik heel positief voor de sector.” <

In het kort n Tussen 1 juli 2012 en 14 februari 2014 heeft de gemeente Nieuwkoop in de Noordse Buurt negentien glastuinbouwbedrijven aangekocht. n Vóór 7 februari 2012 had de gemeente al twaalf bedrijven aangekocht. n Met twee bedrijven wordt op dit moment nog onderhandeld. n Eén teler wil zijn bedrijf niet verkopen.

Winterspelen In februari hebben we genoten van de Olympische Spelen. Via de computer konden we de uitzendingen van CBC streamen. Als we in het verleden op tv naar de 10 km schaatsen keken, kregen we 2 minuten race, 8 minuten reclame en dan nog 2 minuten finish. Dat leverde nogal wat verontwaardiging op. Nu kunnen we van alle races van begin tot eind genieten. Omdat we in Canada wonen mochten we bovendien voor twee landen juichen. Dat leverde dit keer twee keer 24 medailles op. Van 7 tot 16 maart worden de Paralympics gehouden in Sochi. Canada is op die spelen goed vertegenwoordigd. In Vancouver in 2010 deden voor Canada 55 atleten mee. In Sochi hebben 222 atleten zich gekwalificeerd. Toen we hier net woonden verbaasde mij de uitgebreide berichtgeving over wedstrijden voor atleten met een handicap. Na vijftien jaar is dit gewoon en ben ik verbaasd dat dit in Nederland iets minder gemeengoed is. Zo luidt een Canadese Paralympics commercial: It is not what is missing, it is what’s there. We vieren wie we zijn en wat we kunnen bereiken. Daarbij wordt iedereen betrokken. Uiteindelijk gaan we zo ver dat het een Canadese deugd genoemd wordt om bescheiden te zijn, vooral niet te categoriseren of te polariseren. Behalve als het over de Canadese nationale sport gaat: hockey. Dan zijn er opeens geen regels meer en mag alles. Met als ultiem doel om de beste te zijn en iedereen dat te laten zien. Hockey wordt ons met de paplepel ingegoten. Elk dorp heeft zijn eigen arena (binnenbaan) en elke stad zijn eigen (semi)-professionele team. Van september tot eind april zijn de diehards zowel op het ijs als op de tribunes te vinden. Ondertussen genieten we van een extreem koude winter. De laatste week van februari kregen we derde polar vortex van deze winter over ons heen. Koude lucht die direct van de noordpool over het Amerikaanse continent beweegt. In Regina en Winnipeg dook het kwik weer onder de -40°C, bij ons slechts onder de -25°C. Gelukkig zitten we op de hoogte van Florence en heeft de zon overdag al kracht. Dan wordt het in de kas +25°C en heerlijk. Angelle van Kleef is hibiscusteler in Ontario

Roelofarendsveen 071-3313356 • 06-22196960 info@klinkstoom.nl • www.klinkstoom.nl

Vragen Stuur uw vragen naar Postbus 9324, 2300 PH Leiden. U kunt ook bellen, faxen of mailen: Peter van Leth, 071-56 59 688, pvanleth@hortipoint.nl

Wat zijn de fiscale voordelen van het plaatsen van zonnepanelen? Ik overweeg om zonnepanelen op mijn bedrijfspand aan te laten brengen; de opgewekte energie zal ik zakelijk gaan gebruiken. Wat zijn mijn fiscale voordelen bij deze investering?

onnepanelen zijn regelmatig in het nieuws. Misschien overweegt u ook om dit jaar hierin te investeren. Wilt u ze laten plaatsen op uw bedrijfspand? Wilt u investeren privé of vanuit uw bv? Dit zijn, ook vanuit fiscaal oogpunt, belangrijke vragen. Daarom hebben wij voor de directeur-grootaandeelhouder op een rij gezet welke fiscale voordelen het biedt om vanuit uw bv te investeren in zonnepanelen. Het daadwerkelijke rendement en de terugverdientijd hangt af van meerdere factoren, zoals de ligging van het bedrijfspand. De genoemde fiscale voordelen zorgen er wel voor dat de terugverdientijd aanzienlijk daalt, waarmee deze investering in de zonnepanelen eerder rendabel wordt.

Investeringsaftrek Behalve het milieubewuste, duurzame aspect kan ook één van de redenen zijn om zonnepanelen te overwegen dat u, onder voorwaarden, mogelijk investeringsaftrek kunt realiseren. Deze investeringsaftrek is een extra aftrekpost, waardoor de winst lager wordt en minder vennootschapsbelasting is verschuldigd door uw bv of de fiscale eenheid waarin de bv is opgenomen. De investeringsaftrekmogelijkheden zijn: n kleinschaligheidsinvesteringsaftrek (KIA). Deze investeringsaftrek kunt u krijgen als het totaalbedrag aan investeringen door uw bv (of de fiscale eenheid) in het boekjaar tussen € 2.300 en € 306.931 ligt. De maximale KIA is 28% van het geïnvesteerde bedrag bij een investeringsniveau tussen € 2.300 en € 55.248 op jaarbasis; n energie-investeringsaftrek (EIA). Bij investeren in zonnepanelen is de energieinvesteringsaftrek 41,5% van toepassing over het geïnvesteerde bedrag. Om deze aftrek te verkrijgen moet in ieder geval binnen drie maanden na het investeringsmoment deze investering worden aangemeld bij Agentschap NL. In totaal is dus maximaal 69,5% van het geïnvesteerde bedrag in zonnepanelen extra aftrekbaar van de winst. Dit levert een belastingbesparing op van 20% bij een winst

Illustratie: Peter moorman

van € 0 tot € 200.000 of van 25% bij een winst groter dan € 200.000. Concreet kunt u door de investeringsaftrekken een maximale korting krijgen van respectievelijk 13,9% of 17,4% op uw investering in zonnepanelen.

Afschrijving en lagere energienota Deze extra aftrekposten staan los van de afschrijving op de zonnepanelen. Jaarlijks mag de bv een gedeelte als waardevermindering in aanmerking nemen en dit verlaagt de uiteindelijke winst. Hier tegenover staat dat door de elektriciteit die wordt opgewekt door de zonnepanelen de energienota daalt. Op zich is dat natuurlijk goed nieuws en precies ook de bedoeling, maar dat betekent ook dat de winst zal stijgen. Deze twee genoemde effecten kunnen elkaar ten dele opheffen.

Btw-aspecten en energiebelasting Uw bv (of de fiscale eenheid ) kan de btw die in rekening wordt gebracht, bij aanschaf en het installeren van de zonnepanelen aftrekken. Hierbij moet u echter wel rekening houden dat over de opgewekte energie weer btw moet worden betaald. Ook voor de energiebelasting biedt het investeren in zonnepanelen voordelen. Over de afgenomen energie van de energieleverancier wordt door uw bv energiebelasting betaald. Doordat hier de afname van het verbruik daalt, zal ook de te betalen energiebelasting dalen. Dit kan meer dan € 1.000 aan energiebelasting schelen op jaarbasis. <

Martin van Wirdum, Relatiemanager Alfa Accountants & Adviseurs, mvanwirdum@alfa.nl, 088-2531854

Vakblad voor de Bloemisterij 10 (2014)

Plantenklok maakt veel discussie los:

Oppoetsen of opdoeken? Handelaren vinden dat telers de plantenklok vaak als afvoerputje gebruiken. Kwekers geven op hun beurt aan dat de prijsvorming ver beneden peil is. Over één ding zijn ze het samen eens: er moet iets gebeuren. Cindy van der Zwet cvanderzwet@hortipoint.nl

prijsvorming. Daarnaast is het invoeren van dus de dagprijs”, vindt de teler. de minimumprijzen ook een gespreksonEen andere maatregel die de prijsvorming derwerp in de groep. „Zeker voor de meer ten goede zou kunnen komen is het weghaexclusieve producten vind ik dit wenselijk. Nu is het vaak ’Nieuwe soorten worden voor helemaal niet interessant om de klok niet betaald. Er wordt nieuwe soorten voor de klok te geschoten in het wild’ introduceren, omdat het niet betaald wordt. Er wordt geschoten in het wild. Dit holt de klok alleen maar len van de klokprijzen en kopersnummers. verder uit”, meent Visser. Nu is de markt volgens Grootscholten te transparant. Het Kopen Op Afstand (KOA) werkt daar volgens hem ook niet aan mee. Planten onder kostprijs weg „Dat vind ik bij de groene planten niet succesvol. Nu zien klanten in het buitenland Potplantenkweker John Grootscholten van wat het op de klok opbrengt en exporteurs kwekerij JoGrow is ook groot voorstander geven vervolgens aan dat ze niet méér movan het invoeren van minimumprijzen. gen betalen. Dat werkt niet mee om die klok Wat hem betreft niet alleen bij exclusieve gezond te houden.” soorten, maar bij álle A1-kwaliteit planten. Zo langzamerhand heeft hij een aversie tegen de klok ontwikkeld. Zo’n 95% van Geen prijsdiscussie meer zijn klokhandel gaat onder de kostprijs weg. „De groene planten-handel voor de klok is Grootscholten is er niet rouwig om als de ziek. Handelaren zitten op koopjes te jagen. klok verdwijnt. Deze mening is ook Jaro Ze willen wel goede kwaliteit, maar weinig Berghoef van Berghoef Plants in de Kwakel betalen”, ervaart Grootscholten. Door het toegedaan. Hij heeft vorig jaar bewust de instellen van een minimumprijs kan hij zelf keus gemaakt om zijn begonia’s niet meer bepalen tegen welke prijs hij zijn planten voor de klok aan te voeren. Wat niet direct wil verkopen. Nu zijn de verschillen volgens verhandeld wordt, belandt op de hoop. hem te groot. „Ik heb hier planten staan die Berghoef is tot nu toe tevreden met hoe het twintig euro op moeten brengen en voor gaat, maar nuanceert dat ze pas acht weken zeven euro van de hand gaan. Daar kan ik onderweg zijn. „Ik heb geen spijt. Zeker niet. niet van leven. De handel begint te wennen De klok is een verziekend instrument voor aan die lage klokprijzen en daar zou ik graag de prijsvorming.” Berghoef is blij dat hij van vanaf willen. Met minimumprijzen wordt de prijsdiscussie af is. Hij rekent voor grote het verhaal eerlijker”, schat hij in. en kleine klanten nu dezelfde prijs en geeft Planten die niet voor die prijs verkocht alleen nog maar een korting als er grote worden, worden wat Grootscholten betreft volumes worden afgenomen. „Kopers accepweggegooid. Op deze manier hoopt hij ook teren het. Ik ben af van de prijsdiscussie en van de prijsdiscussie af te komen. Kopers dat geeft rust. Ik ontvang nu een reële prijs.” grijpen de klokprijzen aan voor de daghanBerghoef geeft aan dat de bladbegonia del, terwijl volgens de teler een kleine productgroep is en dat de keus instrument uit Kwintsheul dit geen voor het vermijden van de klok misschien goede maatstaf is. „Ik doe daardoor makkelijker te maken is. Daar85% rechtstreeks. Dat is naast heeft hij zijn aantallen aangepast. In

raag een paar willekeurige telers naar de mening over de plantenklok en het wordt duidelijk dat er veel onvrede heerst over de prijsvorming die voor de klok gerealiseerd wordt. Planten gaan vaak onder de kostprijs weg, waardoor telers dit afzetinstrument het liefst vermijden. Hein Visser, van VDE Plant in Woubrugge, ziet graag meer vingers aan de knop. Hij zit in een werkgroep van de veiling, om te bekijken hoe de plantenklok versterkt kan worden. „We zijn anderhalf jaar onderweg en er zijn ideeën. De uitvoering gaat helaas minder snel; je hebt met veel partijen te maken. Maar het water staat bij veel telers en handelaren aan de lippen. Er moet iets gebeuren”, stelt Visser. VDE Plant vindt dat de plantenklok niet meer van deze tijd is. Zo’n 10 a 15% van de productie voert dit bedrijf voor de klok aan. Bij sommige producten kiezen zij er bewust voor om dagelijks een karretje naar de klok te brengen. „Als de prijs onderuit gaat, halen wij het direct weer weg. Eigenlijk willen wij wel minder afhankelijk zijn van de klok, vanwege de slechte tendens. De discussie of de klok weg moet, dat is wel een enge. Je weet nooit precies wat de invloed daarvan is. Het dwingt je om marktcomform te produceren en dat is niet verkeerd”, zegt Vissers collega Edwin van der Eijk. Visser wil de klok graag oppoetsen. Zo pleit hij voor gelijke veilen prijsmomenten op Aalsmeer en Naaldwijk. Ook ziet hij mogelijkheden in het multi-transactieveilen. Dit houdt in wanneer er meerdere kopers voor een partij drukken, zij allen eigenaar worden. Op deze manier zullen kopers een minder afwachtende houding kunnen aannemen, wat gunstig kan zijn voor de

’De klok is een verziekend voor de prijsvorming’ 14

Vakblad voor de Bloemisterij 10 (2014)

FOTO: GERDIEN DE NOOY

Telers

Veel telers zĳn niet tevreden over de prĳzen die voor de plantenklok gerealiseerd worden. Planten gaan vaak onder de kostprĳs weg. Telers die elke dag een kar planten voor de klok zetten, zĳn meer tevreden.

slappe periodes brengt het bedrijf minder planten op de markt. „Het gaat mij niet zozeer om hoeveel stuks ik produceer. Het gaat om de marges die ik kan pakken”, zegt hij hierover. Berghoef voorspelt dat de klok zijn langste tijd heeft gehad. Telers zullen het in de toekomst zonder moeten stellen.

Elke dag kwaliteit Willem de Groot van de gelijknamige kwekerij uit de Kwakel is het hier niet mee eens. Hij voert dagelijks al zijn planten voor de klok aan en dat gaat goed. Als er iemand belt voor een kar planten, verwijst hij ze door naar de klok. „Als je kwaliteit neerzet en er elke dag bent, dan wordt dat beloond”, stelt hij. Hij is 52 weken in het jaar met cyclaam en geraniums aanwezig en dat gaat naar tevredenheid. „Als ik een verbeterpunt op moeten noemen, dan zou ik graag zien dat betrouwbare aanvoerders eerst geveild worden.” Ook Herman Ruhe, varenkweker in Aalsmeer, is zo’n trouwe klokaanvoerder. Elke dag zet hij een aantal karren voor de klok. Hij vindt het een makkelijke manier van afzetten en zou niet anders willen. „Het is een efficiënte manier van vermarkten. Transport is eenvoudig, je kan volle karren brengen. Er is natuurlijk vaak wel sprake Vakblad voor de Bloemisterĳ 10 (2014)

van een aanbodsmarkt en daardoor krijg je voor de klok. Maar ik besef dat je voor een nooit écht een goede prijs, maar daar staat goede naam er beter elke dag kan zijn. Maar dus wel weer wat tegenover”, vindt hij. hoe vaak zit je in een situatie dat je er te kort Een teler die ook niet zonder klok zou hebt? Vaak zit je aan de andere kant van de willen is Walter Zuijderwijk van kwekerij medaille en brengt het voor de klok gewoon Zuidbaak in Honselersdijk. Hij vindt de minder op”, ervaart hij. Toch denkt ook hij klok een groot goed en dat terwijl maar dat het belangrijk is dat het aanbod voor zo’n 5% van zijn planten via deze weg de klok niet uitholt. „Ik kan niet zonder verhandeld wordt . „Toch zijn we er van de klok en wil dat ook niet. Wat moet je afhankelijk, vooral in de zomer. Dan zijn dan vragen voor je planten? Het geeft een wij constant aanwezig en dat ’Met het invoeren van minimumprĳzen gaat best goed. wordt het verhaal veel eerlĳker’ Als je betrouwbaar bent en je levert een goede foto mee, dan gaat het aardig. Als je er af bepaalde stemming weer. We zeuren er altijd en toe eens bent, dan word je afgestraft”, wel over, maar het heeft twee kanten.” ervaart hij. Het verschilt volgens hem sterk Maatregelen als beeldveilen kunnen per product. Met zijn perkgoed loopt het volgens hem positief uitpakken. Met moeizamer voor de klok. beeldveilen kan koperspubliek uitgebreid worden. Over het landelijk veilen heeft deze teler zijn twijfels. „Ik zie nu grote verschillen Aanbod niet uithollen tussen de prijsvorming op de verschillende marktplaatsen”, zegt hij. Het beeldveilen en Niels de Groot, van de gelijknamige kwekelandelijk veilen staan bij FloraHolland op rij in Langeweg, schat dat zijn aandeel klok/ het programma. Wanneer dit ingevoerd gaat direct op fifty fifty ligt. Hij wil dagelijks met worden, is nog niet bekend. een breed pakket voor de klok aanwezig zijn en probeert tegelijkertijd zoveel mogelijk Benieuwd naar de mening van de handel? direct te verkopen. „Nu zijn we met een Sla om naar pagina 16 > product uitverkocht en komt het dus niet

Vervolg van pagina 15

eel telers zijn niet te spreken over de prijzen die voor de klok genoteerd worden. Handelaren zijn op hun beurt niet altijd even happy met het aanbod dat voor de klok komt. Het aanbod neemt de laatste jaren in kwantiteit en kwaliteit af en is volgens inkopers niet toereikend. Carlo Nuyten van Dames Plants is er stellig over. „Het is een andere kwaliteit die voor de komt. Met name in Naaldwijk. Het gaat vaak om restpartijen. Ook goede mixen zijn bijvoorbeeld niet te verkrijgen. Er mag best onderscheid zijn tussen de planten die direct verkocht worden en die voor de klok komen, maar nu is het verschil te groot”, zegt hij. Nuyten meent dat de telers van de klok een afvoerputje hebben gemaakt. Hij snapt niet zo goed waarom telers nu gaan afgeven op de klok. „Het is toch logisch dat iets minder goed betaald wordt als het niet goed is of als het maar heel af en toe voor de klok komt? En daarbij blijft het een kwestie van vraag en aanbod. Hoe vaak zie je het niet gebeuren dat wanneer een product goed betaald wordt, dat in het seizoen daarop de aantallen weer opgeschroefd worden? Dat is funest voor de prijsvorming. Telers kunnen de hand in eigen boezem steken”, stelt hij. Dames Plants koopt zo’n 20% van de handel in op klok. Dit doet zij om mee te

’Ik kan geen dubbeltje meer geven, als het voor de klok voor een lagere prijs weg gaat’ het geval. Zeker in de tweede helft van 2013 lag de prijsvorming op een laag niveau. „En zie dat maar eens omhoog te krijgen. Die dumpfunctie, het imago dat nu aan de klok kleeft, is niet wenselijk. Hogere prijzen zouden voor iedereen een goede zaak zijn. Op de eerste plaats voor telers, maar ook voor de handel.” Jansen geeft aan dat het invoeren van een minimumprijs best een goed initiatief kan zijn. Maar hij vindt wel dat het product dan vernietigd moet worden bij het bereiken van de minimumprijs en dus niet de andere dag weer voor de klok kan komen. „Alleen op deze manier haal je capaciteit uit de markt.” Jansen denkt dat ook landelijk veilen, dat de veiling in de toekomst ook bij de planten in wil gaan voeren, kan bijdragen aan een beter prijsniveau. Het samenvoegen van de plantenklokken van Aalsmeer en Naaldwijk brengt volgens hem een beperkter veilschema met zich mee. „Je kan niet eindeloos gaan veilen; niet voor elke teler zal er plek zijn. Dat kan er toe leiden dat er marktgerichter geproduceerd gaat worden. De veiling kan desnoods een limiet stellen voor de aantallen die voor de klok mogen komen,

’Het is logisch dat iets minder goed betaald wordt als het niet goed is’ kunnen concurreren op prijsniveau. Nuyten geeft aan dat Dames Plants exporteert op veel landen waar het inkomen laag is. „Dan moet je wel met de prijzen mee. In landen waar ze bloemen nog per steel verkopen, dan moet je zeker ’het slaggie’ voor de klok aan kunnen bieden”, legt hij uit.

Marktgerichter produceren Fred Jansen, directeur van Vida Verde, heeft dezelfde motivatie om voor de klok in te kopen. Ook hij geeft aan marktconform te moeten werken. „Ik schat dat ons percentage klokinkopen op zo’n 10% ligt en daar houden we aan vast. Door het aanbieden van klokhandel kunnen onze klanten meeprofiteren van de prijsontwikkelingen ”, zo zegt hij. Dat de prijzen voor de klok gemiddeld lager liggen, is volgens hem inderdaad

hierdoor krijg je krapte op de markt, wat gunstig is voor de prijsvorming.” Daarnaast zal het landelijk veilen tevens de veilkosten omlaag brengen, wat volgens Jansen noodzakelijk is. Op de vraag of de klok over vijf jaar nog bestaat, antwoordt hij van ja. „Maar de relevantie zal afnemen. En dat is denk ook wel goed. Telers blijven er toch ook liever weg, maar ze kunnen niet, want ze moeten de handel kwijt. In de toekomst zullen zij gericht gaan produceren”, verwacht hij.

Landelijk veilen ver doorvoeren Dumpfunctie. Afvoerputje. Het zijn termen die voorbijkomen, wanneer je met handelaren spreekt. Peter Straathof, inkoopmanager bij Waterdrinker, spreekt liever over een vangnet. „Toch een wat nettere term”, vindt

hij. Hij geeft aan dat een grote groep telers de klok al jaren gebruikt als laatste redmiddel. Veel potplantenkwekers focussen zich op directe handel en brengen de planten alleen naar de klok als zij het aan andere partijen niet kwijt kunnen. „Dan moet je ook niet zeuren over de prijs. Continuïteit is van groot belang. Kwekers die er elke dag staan, die krijgen gewoon normaal betaald”, beweert Straathof. Waterdrinker koopt 17% van de handel in voor de klokken in Aalsmeer en Naaldwijk. Vier inkopers zitten elke ochtend op de tribune. Straathof geeft aan dat de hoofdreden om voor de klok in te kopen is om snel te kunnen reageren op de markt en impulsaankopen te doen De focus bij Waterdrinker ligt steeds meer op directe handel. Deze stromen brengen voor het bedrijf efficiëntievoordelen met zich mee. „Als je voor de klok inkoopt, moet je alles ompakken, uitprijzen en weer in ander fust zetten. Dat kost veel werk en daar zitten we niet op te wachten. Die kosten kun je trouwens ook moeilijk doorberekenen”, legt Straathof uit. Bij het vaststellen van de prijzen voor de directe handel, gebruikt Waterdrinker de klokprijzen als referentiekader. „Dat geeft soms inderdaad discussie, maar ik kan geen dubbeltje meer geven als het op de klok voor een lagere prijs weg gaat. We hebben ook met onze concurrenten te maken”, zegt hij hierover. Waterdrinker houdt de plannen van FloraHolland in de gaten. Zo wordt er al geruime tijd over beeldveilen gesproken en van Straathof mag dat best wel ingevoerd worden. Maar wel onder de voorwaarde dat de kwaliteit van het beeldmateriaal verbeterd wordt. Volgens hem zijn de foto’s nu vaak slecht en ook veel aanvoerders sturen nog niks mee. „Als dat niet op orde is, dan heeft beeldveilen geen zin”, stelt hij. Ook is Waterdrinker voorstander van landelijk veilen. Het bedrijf zou dan wel graag zien dat het volledig doorgevoerd wordt. Straathof legt dit uit. ,,Als we planten digitaal voor de klok inkopen, dan zou ik graag wensen voor bepaald fust of logistiek willen meegeven, zodat de kweker de klokhandel ook meer op maat kan uitleveren. Dan hebben wij er veel minder werk aan en zou ik meer op de klok gaan inkopen.” Vakblad voor de Bloemisterij 10 (2014)

FOTO: GERDIEN DE NOOY

Handel

De handel ervaart dat telers de klok vaak gebruiken als laatste redmiddel. Restpartĳen worden dikwĳls voor de klok weggezet. Volgens inkopers is dit de voornaamste reden dat de planten voor de klok vaak minder goed gewaardeerd worden.

’Hogere prĳzen zĳn voor iedereen wenselĳk. Voor telers en voor handel’ Uit het verdomhoekje Niet iedere inkoper ziet de plannen van FloraHolland zitten. Zo zijn er ook kleinere inkopers die niet op het beeldveilen en het landelijk veilen zitten te wachten, zo schat Vincent Groenewegen in. Hij neemt elke ochtend plaats op de tribune en kan daar voor last-minute bestellingen en leuke koopjes goed uit de voeten. Wat er verder nodig is, wordt direct bij telers gekocht. „Ik vind wel dat telers klantgericht produceren, maar onze handel wordt sterk bepaald door vraag, aanbod en weersinvloeden. Bloemen en planten blijven een luxe-artikel”, zegt hij. Hij vreest dat het beeldveilen en het landelijk veilen de koopkracht voor de klok onderuit kan halen. „Het is voor bedrijven Vakblad voor de Bloemisterĳ 10 (2014)

houden, zou er volgens deze inkoper meer tophandel voor de klok gezet moeten worden en niet alleen maar restpartijen of rijpe handel. „Eigenlijk zou je elke teler moeten verplichten om een deel van de aanvoer voor de klok te zetten. Telers moeten de klok weer als serieuze klant gaan zien. Dan komt de handel en de vraag vanzelf weer op gang”, besluit hij. <

die met één man op de tribune zitten, niet te doen om al die klokken en informatie tot zich te nemen in een paar seconden tijd. Je ziet de producten niet meer, je kan dan moeilijk het kaf van het koren scheiden. Als je een kar ’Beeldveilen haalt de koopfysiek voorbij ziet komen, kracht voor de klok onderuit’ is dat toch makkelijker. Ik vind het een hele gevaarlijke ontwikkeling. Juist omdat de kleinere inkopers de vraag creëren. Straks ben je die groep inkopers kwijt. Dat betekent minder vingers aan de knop en daar zijn kwekers de In een artikel volgende week geeft de dupe van”, verwacht hij. veiling haar visie op het functioneren en de De handelaar wil de klok graag sterk toekomst van de plantenklok en reageert ze houden en hoopt dat het instrument uit het op de bevindingen in dit artikel. verdomhoekje komt. Om de klok sterk te

Visie veiling

Oost-Europese groeitijger getemd, maar nog wel sterk Oost-Europa mag dan niet meer de groeitijger zijn van voorheen, het blijft een markt waar met de toenemende welvaart ook de vraag naar bloemen en planten stijgt. Dit is in de aanloop naar Vrouwendag weer bewezen. Exporteurs maken zich niet zo druk om de minnetjes die in de statistieken opduiken. Zij maken zich wel zorgen over de dalende roebel.

Astrid Zoumpoulis-Verbraken bloemisterij@hortipoint.nl

e HBAG-statistieken laten zien dat de wildgroei op de Oost-Europese markt is getemperd. Waar de export in 2011 nog met 11,3% groeide, kwam er in 2012 nog een +5,8% uit om in 2013 te blijven steken op +2,2%. In totaal ging er in 2013 voor € 759 miljoen aan bloemen en planten naar de tien landen die we onder Oost-Europa rekenen. Daarmee zijn ze goed voor 14,4% van de totale export. De verschillen zijn echter groot. Rusland is onze op vier na grootste afnemer maar kwam na jaren van groei in 2013 volledig tot stilstand. Oekraïne is het 17e land op de ranglijst, maar nam vorig jaar juist 34% meer van onze bloemen en planten af. Exporteurs op Oost-Europa maken zich weinig zorgen over de getemperde groei. Veel van hen zien in hun eigen cijfers de ’stilstand’ zelfs niet terug. Aan de vooravond van Vrouwendag zien exporteurs de vraag weer groeien ten opzichte van vorig jaar. „Onze bestellingen lagen half februari al 10 tot 15% boven die van vorig jaar. De afgelopen jaren leverde Vrouwendag steeds weer meer handel op. Ook over heel 2013 is onze omzet op Oost-Europa harder gegroeid dan de gemiddelden aangeven. Zelfs Oekraïne en Rusland zetten nog flinke groeicijfers neer”, constateert Julia Zagorulko van Enigma Flowers. De twee weken voor Vrouwendag – zo geven exporteurs aan – zijn al gauw goed voor 20 tot zelfs 50% van de jaaromzet op de Oost-Europese landen. En dat terwijl de afname de afgelopen jaren steeds beter gespreid over het jaar plaatsvindt. 8 maart blijft dé bloemendag in Oost-Europa. Arm en rijk tasten flink in de buidel op die dag. Wel verandert het pakket gestaag. Zo is de

tulp een geduchte concurrent geworden van de roos en spelen steeds meer bloeiende planten een rol.

Roebel klapt in Zowel uit Valentijn als Vrouwendag was dit jaar nog meer te halen geweest als sommige valuta niet onder druk hadden gestaan. Zoals de Russische roebel en de Oekraïense grivna. In januari verloor de roebel 10% van haar waarde. De verwachting is dat de waarde de komende tijd nog verder zal dalen. De centrale bank grijpt niet in omdat Rusland streeft naar een volledig onafhankelijke wisselkoers in 2015. De roebel moet uitgroeien tot een zelfstandige, internationale munt. De vrije val neemt het land op de koop toe. Ook de omliggende landen die gerelateerd zijn aan de roebel, hebben er last van. En dus ook de export. „Door het in elkaar klappen van de roebel, staat de vraag nu enigszins onder druk. Onze producten zijn nu duurder voor hen. Ook heeft het een effect op de betalingen. Die komen nu later binnen, omdat men wacht op verbetering van de koersverhouding”, zegt Sander van Veldhoven van FlowerForce. In Oekraïne heeft de waardedaling van de munt een groter effect op de handel dan het bloedige conflict dat er gaande is.

Euro brengt voor- en nadelen Letland heeft een opmerkelijke ontwikkeling meegemaakt. Van een land aan het IMF-infuus zette het in 2013 op eigen kracht weer een economische groei van 3,3% neer. Sinds 1 januari betaalt men er met de euro. „Dat kan een voordeel zijn, omdat we niet meer

met koersschommelingen te maken hebben. Maar we weten ook dat in euro-landen de koopkracht plotseling drastisch daalt omdat alles ineens duurder lijkt. En de bevolking is er nog altijd veel armer dan in andere OostEuropese landen. Het wordt afwachten wat de effecten zullen zijn”, aldus Van Veldhoven. In Roemenië en Hongarije speelt de gestegen BTW op bloemen en planten de handel parten, weet Bert Baltus van Baltus Bloemenexport. „Daar is onze omzet flink achteruit gegaan. Maar in algemene zin zit de regio nog altijd in de lift. Veel hangt af van de politiek-economische ontwikkelingen en fytosanitaire pesterijtjes.”

Directe import neemt toe Directe import vanuit met name Ecuador is in Rusland al jaren een bekend verschijnsel. Het spreidt zich nu ook uit over de andere Oost-Europese landen. Zowel de groothandel als de retail zoekt steeds meer zijn eigen weg in de wereld. „Veel van onze klanten zijn inmiddels zo groot geworden dat ze makkelijk een hele Boeing met rozen van Nairobi naar Moskou kunnen laten vliegen. Of ze clusteren bestellingen en laten ze samen aanvliegen. Die handel lopen wij dus mis. Het geldt nu nog alleen voor rozen, maar het kan straks net zo goed ook voor chrysant opgaan”, zegt Stefan Rus van Van Vliet Flower Group. De verbreding van het assortiment aan bloemen dat naar OostEuropa gaat, heeft de schade van de roos wel enigszins goed gemaakt. Bij planten is er minder directe import. „Mediterrane planten komen vaak wel rechtstreeks uit Italië, maar de Deense en Duitse stromen gaan nog altijd via ons”, Vakblad voor de Bloemisterij 10 (2014)

Foto’s: Floraholland

De exportgroei op Oost-Europa is getemperd. Bloemen worden meer rechtstreeks geïmporteerd. Deze handel loopt Nederland nu dus mis.

weet Peter Kroes van Noviflora. Noviflora groeide in 2013 nog altijd stevig in Hongarije, Wit-Rusland en Polen. Rusland, Tsjechië en Slowakije bleven vrijwel stabiel. Van het verlagen van de invoerrechten door Rusland sinds de toetreding tot de Wereld Handel Organisatie (WHO) heeft Kroes nog niets gemerkt. „Ze zijn al anderhalf jaar lid, maar de invoerrechten geven geen krimp. Er wordt nu wel serieus over gepraat. Maar Rusland wil de staatskas niet met een tekort opzadelen. Dus zal het land waarschijnlijk meer willen gaan invoeren om het totaal aan invoerrechten op peil te houden. Dat kan positief uitvallen voor ons.”

Vacuümkoelers Lokale productie neemt vooral in Rusland grote vormen aan. Ook de kwaliteit wordt snel beter. Weinig exporteurs zeggen er echter last van te hebben. Bij sommige producten is het zelfs een voordeel. Kroes: „Het feit dat ze meer poinsettia zijn gaan telen, is bijvoorbeeld geen ramp. Voor ons is dat een heel lastig product voor ver transport.” Een klein aantal exporteurs werkt met vacuümkoelers. Zoals FlowerForce. „Met zo’n apparaat koelen we de exportdozen terug naar 3 of 4°C en ’verbranden’ we de condensvorming in de bloemenhoezen. Daardoor gaan ze koeler en droger op weg. Daarnaast Vakblad voor de Bloemisterij 10 (2014)

zien we ook het luchttransport toenemen. Eigenlijk zijn er geen producten meer die we vanwege het transport niet meer kunnen leveren”, zegt Van Veldhoven.

Concurrentie neemt toe Pegroflora levert bloemen en planten aan met name de groothandel in Oekraïne, Bulgarije en Rusland. „Ook in 2013 hebben we er nog mooie groei gerealiseerd. Oekraïne is nu even teruggevallen, maar Rusland bijvoorbeeld koopt stug door. Het zijn landen waar felle kleuren en rijpe producten het goed doen. Waar men zeer veel waarde hecht aan service en flexibiliteit. Maar ook aan goede, persoonlijke contacten. Veel zal afhangen van de koersverhoudingen en van de ontwikkeling bij de supermarkten de komende jaren. Ik verwacht geen enorme groei meer, maar vooral veranderingen in het speelveld. Zowel in de markt daar, als bij de aanbieders. De concurrentie zal toenemen, want steeds meer exporteurs richten hun pijlen op het oosten, nu het in andere gebieden slecht gaat. Het is echter een zeer specialistisch marktgebied dat je niet zomaar kunt betreden”, waarschuwt Christina Bakhtari. De Oost-Europese groothandel komt steeds meer onder druk te staan, omdat de vakhandel markt verliest aan de retail, en

de retail steeds vaker directe lijnen legt met Nederland. De groothandel probeert betere prijzen te bedingen bij Nederlandse leveranciers, en wijst daarbij naar de klokprijzen en de bulkprijzen die de retail betaalt. De kwaliteitseisen blijven hoog, maar de prijs wordt steeds belangrijker. Exporteurs die zich traditioneel richtten op de groothandel, gaan nu ook voorzichtig wat retail beleveren. Ze gaan noodgedwongen of heel bewust mee met de verschuiving in de markt. Oost-Europa, als we ook Estland, Letland en Litouwen meerekenen, telt 300 miljoen inwoners. Hoewel er nog altijd extreme armoede en extreme rijkdom heerst, is de middenklasse groeiend en van een enorme potentie. De regio biedt dus zeker nog volop kansen de komende jaren. <

In het kort n De exportgroei op Oost-Europa bleef in 2013 steken op +2,2% n In januari verloor de roebel 10% van zijn waarde. De verwachting is dat deze verder gaat dalen. Hierdoor staat de vraag iets onder druk. n Oost-Europa telt 300 miljoen inwoners. De middenklassa groeit: dit biedt voor de komende jaren kansen.

Veilingcijfers

Zachte winter stimuleerde ook omzet in februari Vorig jaar had Europa rond Valentijn te kampen met een koudegolf. Dit jaar werkten de weergoden beter mee. Mede hierdoor verliep de afzet met Valentijn vlot en werden topomzetten gerealiseerd. Henk Vreugdenhil henkvreugdenhil@floraholland.nl

ovendien viel Valentijn op vrijdag gunstig, waardoor in de week zelf nog volop export ver in Europa mogelijk was. De maand werd afgesloten met een omzetgroei van 3,1% bij een bijna 4% groter volume dan in februari 2013. De middenprijs was met € 0,371 een fractie lager.

Tabel. Omzet FloraHolland-veilingen februari 2014

Snijbloemen

(Aanvoer x 1.000 stuks en omzet x € 1.000 )

Roos

99.208

0,0%

320.070

1,1%

0,310

0,313

76.067

13,5%

463.315

6,9%

0,164

0,155

Chrysant Ind Grp TR

36.113

-6,9%

86.991

4,2%

0,415

0,465

Lelie

15.466

-0,7%

20.582

-0,8%

0,751

0,750

Gerbera

15.114

4,2%

68.637

7,8%

0,220

0,228

Chrysant Ind Grp GE

10.427

-10,1%

15.386

-1,6%

0,678

0,741

Cymbidium

9.420

-6,9%

6.002

-1,3%

1,570

1,666

Freesia

5.682

-0,3%

27.229

-6,2%

0,209

0,196

Eustoma russellianum

4.338

6,1%

8.180

1,8%

0,530

0,509

Hyacint

2.916

-6,9%

11.861

14,7%

0,246

0,303

1,2% 1.229.496

3,8%

0,262

0,269

Kamerplanten Phalaenopsis

€ 322.100

Omzet

% Toe-/afname* Aanvoer % Toe-/afname* Prijs ’14 Prijs ’13

53.779

9,9%

12.078

5,7%

4,453

4,282

Rosa

7.313

11,9%

4.634

17,2%

1,578

1,652

Anthurium

6.204

3,1%

1.819

3,5%

3,410

3,420

Bromelia

6.082

-2,9%

2.970

-11,3%

2,048

1,871

Kalanchoe

5.262

4,2%

6.591

-2,5%

0,798

0,747

Hyacinthus

4.522

10,6%

8.331

-1,1%

0,543

0,485

Narcissus

4.207

3,6%

6.907

-4,8%

0,609

0,560

Hydrangea

3.998

21,2%

1.433

18,5%

2,790

2,729

Dracaena

2.813

-8,8%

1.948

-3,1%

1,444

1,533

Rhododendron

2.739

8,2%

1.719

18,5%

1,593

1,745

6,0% 92.170

0,4%

1,754

1,661

Kamerplanten totaal € 161.661

Tuinplanten

Omzet

Viola

2.079

Camellia Buxus Primula Helleborus Tuinplanten totaal Totaal

% Toe-/afname* Aanvoer % Toe-/afname* Prijs ’14 Prijs ’13 129,9%

5.614

160,0%

0,370

0,419

1.216

-4,1%

274

-4,2%

4,432

4,428

1.135

-14,4%

526

5,1%

2,157

2,648

1.051

40,3%

2.715

22,7%

0,387

0,338

879

31,0%

434

2,4%

2,028

1,585

€ 12.680

16,8%

15.634

45,7%

0,811

1,012

€ 496.441

3,1%

1.337.300

3,9%

0,371

0,374

* Mutaties t.o v. februari 2013 Deze cijfers zijn gemiddelden over de gehele betreffende productgroep incl. binnenlandse productie, import, klok, bemiddeling, alle vestigingen, incl. alle sorteringen, kwaliteiten en potmaten. Deze cijfers gelden vooral als zeer globale indicatie en zijn niet representatief.

Roos is op afstand de belangrijkste valentijnsbloem. Het aanbod was ruim een procent groter dan vorig jaar bij een gelijkblijvende omzet. De middenprijs liep hierdoor terug naar 31 cent. Tulp bleef met € 0,164 (+5,8%) goed aan prijs bij zo’n 7% meer stuks. Chrysant had het moeilijk. Pluischrysant was 6,3 cent goedkoper bij 1,6% minder stelen. Ook troschrysanten brachten een stuiver minder op; hier was het aanbod echter ruim 4% groter. Gerbera handhaafde zich goed; bij bijna 8% meer aanvoer liep de middenprijs minder dan een cent per stuk terug. Lisianthus en freesia brachten meer op, terwijl hyacint flink in prijs daalde door een fors meeraanbod (bijna 15%). De bloemenverkopen over februari stegen 1,2% bij 3,8% meer stelen. De middenprijs liep 0,7 cent terug naar € 0,262.

Omzet % Toe-/afname* Aanvoer % Toe-/afname* Prijs ’14 Prijs ’13

Tulp

Snijbloemen totaal

Bloemenprijs onder lichte druk

Kamerplanten in trek Valentijn is niet echt een kamerplantenfeest, toch trok de markt stevig aan. De phalaenopsisomzet groeide bijna 10% bij 5,7% meer potten. Overall steeg de prijs ruim 17 cent. Van potroos kwamen er 17,2% meer. Ondanks Valentijn kon de markt dit niet aan en de prijs liep circa 7,5 cent terug. Bromelia boekte prijswinst bij een fors kleiner volume (-11,3%). Ook de bol-op-potproducten hyacint en narcis noteerden hogere prijzen bij minder stuks. Van pothortensia kwamen al vroeg in het jaar grotere hoeveelheden (+18,5%) en dankzij goed weer en een goede vraag liep de prijs 6 cent op. Azalea kende een even grote volumestijging; de prijs viel echter 15 cent lager uit. Kamerplanten boekten in februari 6% meer omzet bij 0,4% meer stuks dan in 2013. De middenprijs viel met € 1,754 ruim 9 cent per pot hoger uit.

Tuinplanten ook voor op 2013 Door het zachte winter viel de tuinplantenomzet in februari bijna 17% hoger uit dan in 2013 bij 45,7% meer stuks. De middenprijs viel met € 0,811 twee dubbeltjes lager uit. Door het groeizame weer groeide de violenaanvoer 160%; de prijs stond hierdoor onder druk. Ook van primula kwam er behoorlijk meer (22,7%); maar hiervan liep de prijs een stuiver op. < Vakblad voor de Bloemisterij 10 (2014)

Markt Klok prijsbeelden

Let op: de lijnen lopen in het volgende jaar over zonder van kleur te veranderen. Groene planten

Snijbloemen ’11/’12

’12/’13

’13/’14

’11/’12

’13/’14

’12/’13

150

25 20

’13/’14

120

140

Middenprijs in centen

’12/’13

130

160

35 Middenprijs in centen

Bloeiende planten

130 120 110 100

110 100 90

50 51 52 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 week

Na de piek met 31 cent in week 6 zakt de middenprijs; in week 9 gaat er 1 cent af tot 27 cent.

50 51 52 1

9 10 11 week

Een daling van de middenprijs met 8 cent tot 120 cent en scoort daarmee respectievelijk 9 en 7 cent lager dan in de voorgaande twee jaren.

De week van accountmanager kwekers

50 51 52 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 week

Een stijging van 2 cent tot 117 cent. In dezelfde week in 2012 en 2013 lag de middenprijs lager op 103 en 107 cent. Bron: FloraHolland

Peter Buitenwerf

Foto: FloraHolland

’De prijzen voor tulp zijn oké’ Bedrijf: FloraHolland Regio: Noord- en Oost-Nederland Week: 9

Maandag

Donderdag

„Mijn eerste afspraak heb ik in Eelde met een nieuwe aanvoerder die specifiek voor de binnenlandse markt vaste planten in sierpotten gaat aanvoeren. De aanvoer bespreken we met de veilmeester en de kwaliteitsbegeleider. De rest van de dag handel ik de gesprekken van de vorige week af en bereid ze voor deze week voor.”

„In Eelde spreek ik twee jonge ondernemers die samen een stuk grond hebben en pioenen gaan kweken. We starten bij de klok en na een rondje veiling leg ik een en ander uit over de coöperatie. Daarna bezoek ik een potplantenkweker. De azalea’s zijn bijna weg en de lavendel is deels verkocht. Het gesprek gaat over Kompas en de contacten in de regio in de toekomst. ’s Middags op bezoek bij Eduard Daling; hij gaat zijn teelt scouten met een drone. Zijn productieverwachtingen voor het pioenenseizoen zijn goed.”

Dinsdag „Ik start een rondje Overijssel bij een buxuskweker. Hier tref ik een collega die de dienstverlening van FloraHolland met de kweker bespreekt. De afspraken van vandaag gaan over het beleid lid/niet-lid en de best passende relatievormen. Ook spreken we over de veranderingen in de markt en de diensten FloraMondo en Bufferverkoop.”

Woensdag „In de regio Friesland ga ik langs bij een potplantenkweker. Ook daar is redelijke vraag in de markt en we spreken over keuzes die het bedrijf maakt. Het volgende bezoek is bij een tulpenbroeier die lekker met dagen weekhandel aan het ondernemen is op E-trade. De tulpenaanvoer is laat gestart en de prijzen zijn oké. Het gesprek gaat verder over de veranderingen in de markt en het belang van een sterke klok.” Vakblad voor de Bloemisterij 10 (2014)

Vrijdag „Een dag in regio Oost-Nederland, Huissen. Bij mijn eerste bezoek schrijf ik een aanvoerder van tuin- en kamerplanten in die in opdracht voor verschillende kopers gaat kweken. Bij het volgende bezoek log ik in op www.floraholland.nl en bespreek daar online verschillende diensten met kwekers. Het regelen van het transport naar het westen en de veilinglogistiek via SierteeltDirect op Naaldwijk is financieel interessant. Om 16.00 uur weer thuis in Drenthe waar ik na wat administratief werk de natuur in wandel met m’n hond.”

In de grafieken wordt de procentuele verandering (= index) weergegeven van de prijs en de totale aanvoer ten opzichte van vorig jaar.

Martĳn Bentvelsen martĳnbentvelsen@ﬂoraholland.nl

Snijbloemen Ontw kke ngen afge open zes weken t.o.v. een jaar eerder 150

in procenten

125

100

Aanvoer index

week

Prijs index

Snijbloemenprijs fors lager Internationale Vrouwendag domineerde week 9. Ondanks veel vraag vooral uit Rusland was de middenprijs 3 cent lager dan vorig jaar. Verklaring hiervoor is dat Internationale Vrouwendag en Engelse Moederdag in 2013 beide in week 10 vielen. Dit stuwde de prijs in 2013 extra op vooral bij rozen en chrysanten. Grootbloemige roos bracht dit jaar 6 cent minder op. Bij tros-chrysant lag de prijs 8 cent lager bij een gestegen aanvoer van 2%. Dit jaar valt Engelse Moederdag in week 30

en dan kan het ’verlies’ van deze week weer worden goedgemaakt. Belangrijkste product is op dit moment tulp met meer dan 135 miljoen stuks, ruim 10 miljoen stuks meer dan vorig jaar. De markt kon de extra tulpen goed aan want de prijs was in vergelijking met 2013 gelijk en vergeleken met vorige week een paar cent hoger. Tegenvallend was de prijs van gerbera mini. Na Valentijn is er een dalende lijn ingezet en ook Vrouwendag kan het tij nog niet keren.

Kamerplanten Ontw kke ngen afge open zes weken t.o.v. een jaar eerder 150

in procenten

125

100

Aanvoer index

9 week

Prijs index

Prijs hoger bij stabiel aanbod De kamerplanten brachten gemiddeld € 1,65 op, 7 cent meer dan vorig jaar. Het aanbod zakte licht met 1,5%. De daling van aanbod zat vooral bij kalanchoë. Door 17% minder kalanchoë’s steeg de prijs met 7 cent. Belangrijkste stijger in stuks is hortensia. Het aanbod hortensia steeg met 35% en de prijs was in vergelijking met 2013 stabiel. Phalaen-opsis deed het ook goed; zowel het aanbod als de prijs stegen licht. De laatste weken is het phalaenopsisaanbod

zeer stabiel en het lijkt erop dat dit een positieve uitwerking heeft op die prijs die in de weken na Valentijn ruim boven 4 euro blijft hangen. Over het algemeen deden de meeste kamerplanten het in week 9 beter dan vorig jaar. Toch waren er een paar uitzonderingen, namelijk potroos waarvan zowel het aanbod als de prijs licht zakte. Ook bij rododendron zakte de prijs en wel met 15 cent, waarbij het aanbod iets hoger lag.

Tuinplanten Ontw kke ngen afge open zes weken t.o.v. een jaar eerder 250

in procenten

200

150

100

4 Aanvoer index

7 Prijs index

week

Violenseizoen barst los Het violenseizoen is door het zachte weer goed op gang gekomen. In week 8 werden 1,2 miljoen stuks verhandeld. In de verslagweek was dit opgelopen naar 3,7 miljoen stuks. Vorig jaar begon het seizoen een week later en toen was het aanbod met 1,6 miljoen stuks violen nog zeer beperkt. De violenprijs lag toen wel 10 cent hoger. Doordat het violenseizoen tot nu toe niet vergelijkbaar is met vorig jaar, slaat de index ook extreem uit. Bijna 50% meer aanvoer tuinplanten en een prijsdaling van 31%. Ver

achter viool staat in omzet buxus op nummer 2. In vergelijking met vorig jaar was het aanbod buxus 16% lager en de prijs zakte met 6%. De primula-aanvoer bereikt in deze weken zijn piek. In week 9 werden er bijna een miljoen primula’s aangevoerd, 40% meer dan vorig jaar. De prijs bleef bij deze aantallen overeind en was zelfs 4 cent hoger.

Vakblad voor de Bloemisterĳ 10 (2014)

Zwitserland

Over de toonbank

José Millo:

’Vrouwendag ook hier steeds belangrijker’

Genève

ste twee zijn zeven dagen per week, 24 uur per dag geopend.”

Wie zijn uw klanten?

FOTO: FLEURIOT

„De centrale winkel ligt midden in het dienstenen winkelcentrum van de stad. Daar hebben we veel zakelijke klanten als banken, modehuizen en horlogemakers, maar ook hun medewerkers. De andere twee winkels moeten het hebben van reizigers en de mensen die hen verwelkomen. Een compleet andere markt. Op alle locaties is het werk voor bruiloften en begrafenissen ook heel belangrijk” Naam: Fleuriot Locatie: drie winkels in Genève Sortiment: 80% bloemen, 10% planten, 10% overig Specialiteit: hoge segment Aantal medewerkers: 50

Is het druk momenteel?

Wat is Fleuriot?

Welke producten lopen hard nu?

„Een keten van drie bloemenwinkels. Naast de centrumlocatie hebben we een winkel bij het treinstation en één bij de vluchthaven. De laat-

„Voorjaarsbloemen als tulp, ranonkel, hyacint en anemoon. Verder alles wat in pasteltinten beschikbaar is. Jaarrond zijn het vooral de

Standpunt

„Na een hele goede Valentijnsdag, maken we ons op voor Vrouwendag. Die dag wint steeds meer aan belang in deze omstreken. Ook door het brede internationale publiek dat zich hier bevindt. Vervolgens wordt hier het begin van de lente gevierd met een bloemetje en dan is het al snel weer Moederdag. Het loopt lekker door dus.”

rozen, calla’s en lelies die de top vormen. Orchidee is de onbetwiste koploper onder de planten.”

Waar komen ze vooral vandaan? „Voor 60% uit Nederland. Omdat we een belangrijke partij zijn met een lange historie, worden we heel goed bediend door onze leveranciers in Nederland. We proberen wel steeds meer lokaal in te kopen. In de omgeving van Genève worden bijvoorbeeld prachtige tulpen en pioenrozen geteeld. Onze klanten zijn daar heel gevoelig voor. Helaas is het lokale aanbod niet voldoende om alle lokale afnemers te voorzien.”

Hoe belangrijk is het milieuaspect bij uw klanten? „Onze afnemers zijn extreem milieubewust en extreem kwaliteitsbewust. Ze betalen graag wat meer voor kwaliteit en een goed geweten. Wij zijn degenen die er voor moeten zorgen dat wat in de winkels staat daaraan voldoet. Want klanten vertrouwen op ons oordeel. Ze vragen er niet speciaal naar, maar kiezen voor ons vanuit het blinde vertrouwen dat ons aanbod eerlijk en puur is.”

’FloraHolland als McDonald’s van de sierteeltsector’

I Frank van Mil Eigenaar van Pull Position

Mee eens, oneens of denkt u er heel anders over? Reageer dan bij de marktredactie: A.F. Middelburg, 06-23631549 of mail afmiddelburg@hortipoint.nl

Vakblad voor de Bloemisterĳ 10 (2014)

n de Bloemisterij van week 8 vertelt Lucas Vos, directeur van FloraHolland, dat zijn belangrijkste opdracht is het verdienmodel van FloraHolland in orde te maken. Als ’dienstverlenend luisteraar’ stelt hij, na zijn korte periode die hij nu werkzaam is in onze sector, dat hij ’geschrokken’ is. Vos heeft zelfs even getwijfeld ’ben ik wel de persoon?’ over zijn keuze voor deze klus. De markt waarin FloraHolland opereert verandert. Het meerjarenplan ’Kompas’ geeft richting aan de benodigde verandering. Reorganisatie en kostenverlaging zijn daarbij de sleutelwoorden. In dezelfde uitgave komt de rigoureuze koerswijziging van het bedrijf van

Peter van der Plas aan bod. Een dapper verhaal waarin Van der Plas vertelt dat hij noodgedwongen heeft moeten reorganiseren. Ook hij heeft moeten ingrijpen in zijn organisatie. Back to basic was de uitkomst van zijn nieuwe strategie. Het ’Kompas’ van Peter van der Plas was drastisch minderen op schaalgrootte en deels bouwen aan een nieuwe tak aan het bedrijf. Hier heeft hij echter géén meerjarenplan voor gebruikt want een ondernemer in onze sector heeft nu eenmaal niet lang de tijd om bij te sturen. De veranderde markt vraagt van FloraHolland in sneltreinvaart een totaal andere dienstverlening dan voorheen gebruikelijk. Het advies aan Lucas

Vos is dan ook: Luister wat de leden hierover te zeggen hebben en breng daar liever vandaag dan morgen verandering in. Ook FloraHolland zal back to basic moeten gaan en doen waar ze 100 jaar geleden voor zijn opgericht: leden helpen met geld verdienen. FloraHolland zal haar leden bij hun nieuwe verdienmodel meer toegevoegde waarde moeten bieden dan nu het geval is. ’Lean en mean’ om toegevoegde kosten te voorkomen. Als Van der Plas de easyJet van de jonge perkplanten is, zal FloraHolland de McDonald’s van de sierteeltsector zijn; betaalbaar, gemakkelijke menu’s, maar daarnaast ook de keuze om er voorbij te rijden.”

Analyses snijbloemen

Foto: DE GRAAF VAN DER ZANDE

Aanbod Nederlandse statice daalt ondanks hogere prijs Hoewel voor Nederlandse statice vorig jaar een hogere middenprijs werd betaald, daalt de aanvoer dit jaar weer. Naast de hoofdkleur blauw blijven de kleurtjes voorhanden.

„Voor de tijd van het jaar is de kwaliteit van het importaanbod prima”, meldt inkoper Joop van der Meer van Fleurada. „Het ziet er netjes uit, maar je moet er wel elke dag doorheen om zeker te zijn van de kwaliteit”, nuanceert zijn collega Gersom Wegman van OZ Export. „Vooral met het oog op kleurverschillen.” Maarten van der Meer, inkoper bij Premier & Blenheim, schrijft de kwaliteit mede toe aan de gunstige teeltomstandigheden in Afrika en Israël. „Goed droog weer, dat is wel eens anders.”

Aanvoerkrimp Voor het derde achtereenvolgende jaar daalde de aanvoer van statice uit Nederland in 2013, dit keer met 16% tot 14,5 miljoen

stelen. Daarvoor werd een middenprijs van 23 cent betaald, 3 cent meer dan in 2012 en 4 cent meer dan in 2011. Nog nooit eerder sinds 1996 werd zo’n hoge middenprijs behaald. „Maar de productie was lager en de kosten voor alles wat je in moet kopen, zijn gestegen. Alles bij elkaar was het een mager jaar”, blikt Cock van Wingerden van kwekerij C. & T. van Wingerden in Kwintsheul terug. „Ook de aanvoerkosten zijn gestegen”, meldt Stefan van Paasen van de Statice Specialist in Poeldijk. „Wij hebben bijvoorbeeld veel meer enkele bundels in plaats van dubbele per fust geveild. Daar hangt ook een kostenplaatje aan.” Het importaanbod op de vestigingen van Flo-

raHolland steeg vorig jaar met 4%, waarvoor gemiddeld 16 cent werd betaald. De directe stromen zijn veel harder gegroeid.

Geen verschraling Van Wingerden voert de productie dit jaar op met beter producerende lijnen van Crystal Dark Blue en de Statice Specialist komt met een vergelijkbaar kleurenpalet als voorgaande jaren. „Wel later, want vorig jaar waren we voor Valentijn al op de markt. Dat wordt nu half maart”, kondigt Van Paasen aan. „Een breed pakket is goed, want verschraling van het aanbod verslechtert de positie van de productgroep en van de leveranciers”, vindt inkoper Wim Bom van Intergreen. Absolute marktleider blijft Cry-

stal Dark Blue, die door veredelaars nog nooit is overtroffen. Nieuwe rassen zijn er wel, zoals vorig jaar Pippa Wings, eerder Cloudy Blue en dit jaar bijvoorbeeld Bluebelle Sun Birds. „Nog weer iets donkerder dan Crystal Dark Blue”, vindt aanvoerder Gerard Aardenburg van S.N.M. Aardenburg in Heemskerk een pluspunt. Goed donkerroze is een kleur die volgens Wegman nog ontbreekt, maar verder zijn inkopers content met het assortiment. „Liever een regelmatiger aanvoer dan een breder aanbod”, tipt Maarten van der Meer. ,,Geen tussenmaatjes, maar betere standaardisering’’, vult Joop van der Meer aan. n

Bijrol voor Nederlandse Limonium overig en sinensis In de markt voor Limonium overig en sinensis is voor Nederlandse telers een bijrol weggelegd. Over het importaanbod zijn handelaren tevreden, maar de regelmaat kan beter.

Foto: DE GRAAF VAN DER ZANDE

De rol van Nederlandse telers van Limonium overig en Limonium sinensis is beperkt. Hun

marktaandeel in de veilingaanvoer bij FloraHolland lag vorig jaar op 12,5% respectievelijk

23%. Vooral in de sinensisgroep is er veel directe afzet. „In Italië wordt best veel sinensis geteeld. Daar komen we met Hollandse alleen aan de bak als het prijstechnisch interessant is”, weet Gersom Wegman, inkoper bij OZ Export. Maarten van der Meer, inkoper bij Premier & Blenheim, vindt de korte lengte van het huidige importaanbod een nadeel. Vorig jaar zakte het importaanbod bij FloraHolland met 8% tot 5,8 miljoen stelen, waarvoor gemiddeld 21 cent werd betaald. Dat was 5 cent meer dan in 2012. Nederlandse sinensis klom in prijs met 2 cent tot 28 cent bij een 4% lagere aanvoer van 1,7 miljoen stelen. Nieuw zijn dit jaar de gele Leila Diamond en de oranje Maxima Diamond.

„Oranje is een kleur die er nog niet is”, aldus teler Perry Snabel van kwekerij Tonie in Ter Aar.

Overig Het importaanbod van Limonium overig bij FloraHolland klom in 2013 met 19% tot 21,3 miljoen stelen waarvoor de middenprijs gelijk bleef op 21 cent. Voor Nederlandse overige werd gemiddeld 23 cent betaald, 2 cent minder dan het jaar ervoor bij een 6% hoger aanbod van 3 miljoen stelen. Vernieuwing in deze gewasgroep meerjarige limonium is er niet, eerder een verschraling. „Het aanbod dat nu verkrijgbaar is, ziet er wel goed uit”, aldus inkoper Joop van der Meer van Fleurada. „Maar het zou regelmatiger moeten zijn”, tekent Wegman hierbij aan. n Vakblad voor de Bloemisterij 10 (2014)

Iets betere prijs geeft snijanthurium nog geen rendement

„De kwaliteit scheelt nogal per kweker”, is de ervaring van inkoper Wilfred Dekkers van Premier & Blenheim met het aanbod snijanthurium. Stef Buikema, inkoper bij Wesseling, constateert vooral veel verschil in bloemgrootte. „Heeft het afschaffen van de keuring door de veiling deze productgroep wel goed gedaan?”, vraagt hij zich af. Dat vindt Peter Bon, inkoper bij Hamifleurs, ook. „Als er vroeger een akkefietje met de kwaliteit was, namen we contact op met de veiling. Nu moeten we het met de kweker oplossen en dan mis je toch een derde partij die ook een oordeel kan geven”, omschrijft hij het gemis. „Maar door de bank genomen is de kwaliteit goed.”

Aanvoerkrimp In 2013 zette de in 2009 ingezette daling van het Nederlandse aanbod door, met ruim 12% tot

bijna 48 miljoen stelen. Voor het vijfde achtereenvolgende jaar zal de aanvoer ook dit jaar krimpen met, tussen 5% en 10% en komt het areaal in Nederland uit op iets meer dan 60 ha. De middenprijs kruipt per jaar iets op en eindigde vorig jaar op 49 cent voor het totale aanbod op de vestigingen van FloraHolland. Door een hoger aandeel kleinbloemigen is dit gemiddelde mogelijk vertekend. „We hadden gezien de krimp een grotere stijging verwacht en daar hopen we nog steeds op”, aldus teler Marco Oosterom van kwekerij Oosterzon in Moerkapelle. Bon vindt dat de vraag tegenvalt. „In Italië is het aanbod van lokale productie de doodsteek geweest voor de Nederlandse kwekers”, vindt hij. Dekkers vindt de vraag versnipperd. „We versturen anthurium naar heel veel landen, maar in steeds kleinere aantallen.”

Foto: DE GRAAF VAN DER ZANDE

Bij een structurele aanvoerkrimp kruipt de middenprijs voor snijanthurium op jaarbasis iets omhoog, maar niet genoeg. Handelaren constateren grotere kwaliteitsverschillen.

Assortiment In het assortiment zit niet veel verschuiving, maar de vernieuwing is niet helemaal stilgevallen. „Dit jaar gaan we de aanvoer van de nieuwe Maxima violeta opschalen”, kondigt Oosterom aan. Pluspunten noemt hij de crèmekleurige bloem met paarse spadex en de exclusieve uitstraling. Onderscheidend is ook de tulpvormige Facetto, wit met een roze randje. In het kleinbloemige segment waren de reacties op de rode Burning Love positief en lijkt de wit met roze Princess Alexia Mozaik een belofte. De meeste inkopers vinden het

assortiment breed genoeg, maar naast het standaardassortiment wordt het voor telers steeds belangrijker onderscheidend aan te bieden. „Er wordt steeds meer op naam van de kweker ingekocht”, benadrukt Buikema, al speelt dat bij de klanten van Dekkers een minder grote rol. Met meer inspanningen, zoals beursdeelname, posters, aparte hoezen en dozen, folders en webshops werken telers individueel aan een stevige positionering. Nog enkele producenten voeren in flowpack aan, maar de klassieke aanbiedingsvorm in steekbuisjes heeft de overhand. n

Marktacties Promotie Balkon- en terrasplanten 2014: verbena en lantana n Lentebloeier 2014: narcis Topolino n Woonplant van de maand maart: hortensia n Woonplant van de maand april: varen n Tuinplant van de maand maart: buxus n Tuinplant van de maand april: lavandula n PurE Seasonal Flowers maart: cestrum n PurE Seasonal Flowers april: fritillaria n Promotiecampagne hortensia gestart. Belangrijk thema is ’Hortensia als cadeauplant’ n

8 mrt Rob’s Grote Tuinverbouwing met onder andere: ranonkel (Int. Vrouwendag), bladbegonia’s, bol-op-pot, tulp, hyacint, narcis, eucomis, glamini en freesia,groene planten, TiSento,Viola wittr. Delta F1, Viola corn. Endurio, Viola corn. Deltini, Anthurium Princess Amalia Elegance. SBS 17.00 uur. n 8 - 22 mrt VBW organiseert in samenwerking met anjerkwekers Mijn Bloemist Vrijwilligersweken. Anjer staat symbool voor vrijwilligers. n 21 mrt – 13 apr EU-campagne ’Vriendinnen kennen elkaars Lievelingsbloem’. Collectieve consumentgerichte bloemenpromotie van n

Bloemenbureau Holland in Duitsland, Nederland en het Verenigd Koninkrijk. n 13 - 19 mei Libelle, zomerweek, Almere, Almerestrand (Lifestyleevenement) www.libellezomerweek.nl n 14 - 21 juni Nationale tuinweek ’Tegel eruit, plant erin’ georganiseerd door Groei & Bloei.

Bloemendagen 8 mrt Internationale Vrouwendag 17 mrt St. Patrick’s Day (N-Ierland n 19 mrt Vaderdag (Ita) n 30 mrt Moederdag (GB) n 17 apr Secretaressedag (Bel, Fra, Ned) n 18 apr Goede Vrijdag (Dui, GB, Ned, Oos, Zwi) n 20 apr Orthodox Pasen (Rus) n 23 apr St. George’s Day (Eng) n 25 apr Bevrijdingsdag (Ita) n 26 apr Koningsdag (Ned) n 1 mei Internationale Dag van de Arbeid n 4 mei Dodenherdenking (Ned) n 5 mei Bevrijdingsdag (Ned) n n

Heeft u informatie voor de agenda? Mail naar afmiddelburg@hortipoint.nl

Vakblad voor de Bloemisterij 10 (2014)

Analyse bloeiende planten Foto: SuperFlora

Exporteur over Engeland

Azalea piekt langdurig rond Vrouwendag Vrouwendag was weer goed voor een flinke opleving bij azalea. Hoewel de feestdag vorig jaar in een kortere tijdspanne voor hogere prijzen zorgde, ebt de piek nu langer door.

„Waitrose bevindt zich in het absolute topsegment, onvergelijkbaar met welke supermarkt dan ook in Nederland. Sainsbury’s zit meer in het Albert Heijn-segment, alleen zijn de winkels veel groter. Hoewel de uitbreiding van de laatste jaren weer meer zit in kleine buurtsupers. Bovendien verkoopt Waitrose ook online bloemen en planten aan de consument; daarvoor hebben wij in Engeland een apart bedrijf opgezet.”

Vorig jaar vielen Vrouwendag en Engelse Moederdag in één weekend en dat zorgde voor een korte en hevige piek bij azalea. Dit jaar liggen de feestdagen verder uit elkaar en zijn de prijzen gematigder, maar loopt de verhoogde vraag langer door. Bij het groeiende belang van het Oostblok voor azalea, wordt 8 maart steeds bepalender voor de afzet. Hoewel de Russische roebel in waarde zakt en de onrust in Oekraïne aanhoudt, merkte de azaleamarkt dat nauwelijks in de vraag. „Er waren wel minder nabestellingen en één order werd geannuleerd, maar al met al viel het ontzettend mee”, zegt Paul Barendse van kwekerij Meerrust in Naaldwijk. Ook Maurice van der Meer van kwekerij L.J. van der Meer in Kudelstaart is tevreden. „Vooral harde tinten rood, roze en paars deden het goed op Oost-Europa voor 8 maart. Er was meer vooraf vastgelegd dan vorig jaar, omdat sommige exporteurs toen misgrepen in de last-minute daghandel voor het dubbele feestweekend.”

Zijn er nog meer verschillen met de Nederlandse situatie?

Grote potmaten onder druk

„Ja, de Engelse consument geeft ook in de supermarkt gemakkelijk tien of vijftien pond uit voor een bosje bloemen, dat zie je in Nederland niet gebeuren. De Engelse consument heeft ook niet het idee dat bloemen uit de supermarkt minderwaardig zijn. Of de crisis invloed heeft gehad op het bestedingsbedrag? Niet echt. Wel kiest de consument vaker voor monobossen: daar krijg je meer stelen voor je geld.”

De grotere potmaten staan ook dit jaar onder druk. Zuid-Europese afnemers laten het steeds vaker afweten en de Oost-Europese klanten hebben voorkeur voor kleinere

Bedrijf: SuperFlora Functie: manager business unit Sainsbury´s Belangrijkste afzetlanden: Engeland Inkoop: 95% rechtstreeks bij kwekers, 5% klok Aantal medewerkers: 150

Sebastiaan Hogervorst:

„We maken in Engeland de boeketten klaar” De Engelse retail, een belangrijke klant? „Zeker, de supermarktketens Sainsbury’s en Waitrose zijn onze belangrijkste klanten. Bij beide ketens zijn wij de grootste bloemen- en plantenleverancier. We sturen de bloemen naar Engeland en maken er daar boeketten van, dat scheelt transportkosten.”

Wat zijn dat voor ketens?

Bijzondere soorten Bij exporteurs die vooral in OostEuropa afzetten, is het de afgelopen weken druk geweest met azalea. „Op sommige dagen kochten we er wel dertig tot veertig karren van in. Eind week negen was de ergste drukte wel achter de rug. De azalea is één van de populairste producten voor Vrouwendag. Ze gaan vooral in mixen met felle kleuren weg. Onze hoofdleverancier is Nederlands, maar we kopen ook op de klok van Belgische aanvoerders”, vertelt Bart van Oosten van Juniflor. Collega Anja Poryadina heeft geen effect gezien van de ongunstige roebel in de azaleahandel. „Vooral bijzondere soorten lopen wat beter voor dagen als deze, zoals de bicolors, piramidevormen en azalea’s op stam.” n

15.000

1 0

13.000

1 0

11.000

1 0

9.000

120

7.000

G m

Deelt u die gegevens met kwekers? „Ja, als kwekers voor ons kiezen, delen wij deze gegevens. Dat geldt ook voor veredelaars. Voor beide groepen is inzicht in consumentenvoorkeuren van levensbelang. Wij vinden het belangrijk om open kaart te spelen.”

1 0

2008

2009

2010

2011

2012

2013

5.000

Verkochte aantallen x duizend

„Er is zeker concurrentie, maar zolang wij goed werk leveren, zijn ze loyaal. We maken afspraken voor leveringen op de langere termijn, in de regel een jaar. Het is aan ons om producten te leveren die goed verkopen. Daarbij maken wij steeds meer gebruik van verkoopgegevens van de bedrijven zelf.”

Zijn uw klanten loyaal?

potmaten, waar de hoge transportprijzen minder zwaar drukken. De nieuwe Spider-types van Van der Meer winnen langzaam terrein. De kweker komt volgend seizoen met nieuwe kleuren in deze groep. Kwekerij Meerrust legt zich volgend jaar toe op de volledige teelt van stamazalea’s. „Tot nu toe doen we alleen de afkweek van halfwasazalea’s uit België, maar nu daar de komende jaren veel stammenteelt wegvalt, pakken we dat hier nu op”, aldus Barendse.

Verkochte aantallen en middenprijzen van Rhododendron op de FloraHolland veilingen van 2008 tot en met 2013. Vakblad voor de Bloemisterij 10 (2014)

Afzetzaken Foto: Pull Position

Analyse groene planten

’Woestijnroos’ behoudt eigen gezicht Kalanchoë thyrsiflora neemt in het vetplantenassortiment een kleine, maar duidelijk eigen positie in. Volgens plantenhandelaren draagt dat bij aan een bescheiden populariteit.

Bij FloraHolland is de productgroep Kalanchoë thyrsiflora sinds 2010 redelijk stabiel. Op jaarbasis worden meestal rond de 725.000 stuks verhandeld, goed voor een omzet van €1 miljoen tot €1,3 miljoen. Met 74.000 stuks verkocht tot en met week 9, liggen de aantallen in 2014 voorlopig 10% achter bij 2013. De middenprijs bleef met € 1,08 ruim 30% onder het gemiddelde van 2013. „Vooral potmaat 17 cm moest de afgelopen tijd inleveren”, leest Van der Hoeven uit de statistieken. Concluderen dat er sprake is van prijsdruk in die potmaat doet hij op basis van die waarneming niet. „Het kan ook andere oorzaken hebben: ompotten en andere toegevoegde waarde hebben in deze productgroep een belangrijke invloed op de prijs.” Fons Bon, planteninkoper bij

Waterdrinker, noemt Kalanchoë thyrsiflora ’een leuk product’. „Met name voor de periode aan het einde van de zomer, maar vooral de grotere maten lopen nu ook wel.” Waterdrinker heeft een eigen exclusieve lijn met alle gangbare potmaten, afkomstig van een vaste leverancier. „De juiste sierwaarde en met name de goede rode kleur op het blad maakt het product voor onze klanten onderscheidend”, aldus Bon. „Je komt deze plant in de markt soms ook tegen met fladderige grote ’oren’ of zonder de onderscheidende rode bladkleur.”

„Ja, ook daar wordt de handel benaderd. Overigens hebben we nu al wat acties gepland bij Nederlandse tuincentra. We vullen tafels en leveren promotiemateriaal. Zo wordt ook de consument benaderd. Naast banners en materiaal voor tuincentra voorzien we Deense karren van extra promotiemateriaal. Ook tijdens de Flower Trials geven we aandacht aan het product door middel van een VIP-lunch. Een select gezelschap van klanten krijgt een speciale behandeling, een kijkje backstage en komt in contact met de Nederlandse kwekers Nico van Os, Bunnik Plants en de vermeerderaar.”

400 200

2011

2012

2013

Waar moet dit toe leiden? „Tot nu toe hebben we eindklanten en klanten gesproken en promotiemomenten ingepland. We zijn net gestart met het uitleveren, dus er zullen nog veel meer gerichte bezoeken plaatsvinden. Het uiteindelijk doel is meer verkoop. We hopen dat we handelaren onder andere tijdens deze bezoeken kunnen overtuigen van het product. We gaan daarbij heel erg voor de vaste lijntjes en richten ons op de Nederlandse exporteur en de eindklant in het hoogwaardige segment.’’

Wat is er bijzonder aan Campanula Spring Bell Blue? Verkochte stelenx duizend

600

Verkochte aantallen en middenprijs van Kalanchoë thyrsiflora op de FloraHolland-veilingen van 2008 t/m 2013. Vakblad voor de Bloemisterij 10 (2014)

„We zijn vorig jaar door Syngenta Floripro Services benaderd om meer promotie te geven aan Campanula Spring Bell Blue. Deze week hebben we op de klok een promotiemoment om de plant te introduceren. We delen de campanula’s uit en daarnaast zorgen we dat het product in de nieuwsbrief komt, zodat alle handelaren ervan weten. Over een week gaan we met het product bij handelaren langs en in gesprek over onder meer de belangrijkste USP’s.”

Het laatste jaar zag Bon vooral de vraag naar de kleine maten tussen 6,5 en 9 cm toenemen. „Die gaan bij onze klanten vooral in seizoensarrangementen”, is zijn overtuiging. Hamiplant verkoopt deze kalanchoë volgens inkoper Jan Tichelaar alleen op bestelling. „Als het twee laagjes per maand zijn, is het al veel.” Ondanks zijn bescheiden omvang heeft de ’woestijnroos’ volgens Tichelaar wel een eigen identiteit: „Klanten die dit product bestellen, zoeken gericht dit product en niet zomaar een vetplant.” n

160

2010

Wat gaan jullie doen?

Jullie staan ook op de Seasonal Trade Fair?

800

2009

Manon Poot

Kleine maten

1.000

2008

Bedrijf: Pull Position Aanleiding: verkoop- en marketingondersteuning Campanula Spring Bell Blue

„Hij is sowieso echt blauw. Andere blauwe campanula’s zijn veelal paars. Daarnaast zijn de bloemen extra groot en vormen ze geen stuifmeel waardoor ze langer doorbloeien. Overigens leggen we de nadruk in de promotie op de blauwe Spring Bell. Er is ook een witte, maar die is er in veel kleinere aantallen.’’

Hoe uniek is het dat een veredelaar is betrokken bij de promotie? „We zien steeds meer dat veredelaars de toegevoegde waarde zien van productpromotie door de keten heen. Zij zijn er niet alleen bij gebaat dat het product goed geteeld wordt, maar ook dat het gepromoot wordt bij de klant, eindklant en consument.’’

Een kas vol kleur Een deel van de hortensia’s van Kwekerij Tim van Leeuwen vertoont nu volop kleur. De plant krijgt deze maand een impuls doordat hij woonplant van de maand is.

et is een mooi gezicht een aantal vakken naast elkaar met oogstrijpe, grote pothortensia’s. Roze, wit, rood en blauw zijn de hoofdkleuren op de tuin van Van Leeuwen. Met name bolsoorten in de potmaten 23, 26 en 32. Tussen de planten bewegen zich medewerkers. Ze verplaatsen lopende banden, zetten er planten op en hoezen die in op het pad. Karren worden klaargemaakt voor de daghandel of de klok. Ook zijn er de nodige bestellingen voor op termijn. John van Uffelen, verkoper bij Van Leeuwen, vertelt dat het bedrijf dit jaar anderhalve week eerder in productie is dan vorig jaar. Bewust, om te kunnen pieken met Vrouwendag. Er zijn grote bestellingen in aanloop naar deze dag, maar of dat nu met deze Oost-Europese feestdag te maken heeft? Van Uffelen betwijfelt het. De verkoper ziet wel een duidelijke invloed van het weer. In 2013 was het minder, toen was er sneeuw. Nu is het weer zacht en heeft de consument het voorjaar in het hoofd en dat heeft invloed op de afzet. Althans de bestellingen lopen lekker, op de klok is het wat minder. Pothortensia is door Bloemenbureau Holland uitgeroepen tot woonplant van de maand maart en Van Uffelen merkt ook hier de effecten van. Er zijn klanten die dit gegeven onder de aandacht brengen bij de eindklant en dat levert bestellingen op. „De handel die wat met de woonplant van de maand doet, doet er zijn voordeel mee”, aldus Van Uffelen. Van Leeuwen gaat tot begin september door met pothortensia. Dan volgen de kerststerren. < Tekst en foto: Arie-Frans Middelburg afmiddelburg@hortipoint.nl

K asgeluiden Bestrijding van ziekten en plagen. Hoe gaat dat in de praktijk? Wat houdt telers bezig en hoe gaan ze daarmee om? Wat zijn de geluiden uit de kas? Om de twee weken laat het Vakblad telers vertellen over chemische of geïntegreerde bestrijding.

Peter van Leth, Hans Neefjes, Joef Sleegers, Bert Vegter bloemisterij@hortipoint.nl

’Belangrijk om onkruid goed te bestrijden’

Arjen Verwer Plaats: Klazienaveen Teelt: minigerbera onder 7.000 lux Oppervlakte: 2 ha

Het is voorjaar in de kas en alles begint makkelijker te groeien. De natuur gaat in een hogere versnelling. Arjen Verwer heeft deze winter, in tegenstelling tot voorgaande jaren, meer nadruk gelegd op een chemische bestrijding van wittevlieg. Dat lukt redelijk. Over het geheel ziet hij de wittevlieg gestaag afnemen. Hier en daar zijn nog wat hardnekkige plekken, vooral in soorten met een meer horizontale bladstand. „Daar

kom je met de spuit minder goed onder”, is de ervaring van Verwer. Op de plekken met wittevlieg spuit hij een cocktail van breed werkende middelen. Oberon heeft hij nog in de kast kunnen laten. Dat is zo’n beetje de noodrem, dus daar wil hij zuinig op zijn. De keerzijde van deze chemische aanpak is dat de galmug feltiella het moeilijk heeft. En dat betekent weer dat er wat meer spint in de kas zit.

„Hier en daar moeten we ingrijpen met Cantack of Scelta. Ik zie wel steeds meer feltiella. Dus dat komt wel goed. Ik verwacht dat we over een maand de biologie kunnen gaan uitzetten.” Er is wat mineervlieg op de vangplaten te zien. Daar zit ook diglyphus bij. „En zolang je diglyphus ziet, is er een balans”, weet de teler. Sommige vakken heeft hij met Trigard of Vertimec bijgespoten. In het noorden van het land was het vorige week voorjaarsvakantie. Bij Verwer waren veel scholieren aan het werk. „Een goed moment om onkruid te wieden. Onkruid is een killer voor je biologische systeem. We zitten hier op veen, en zodra er een druppel water op de grond valt gaat de muur groeien. Muur is een waardplant voor wittevlieg en trips, en daar kom je niet met de spuit. Het is dus belangrijk om onkruid goed te bestrijden.”

’Soms vechten tegen meeldauw’

Guido Halbersma Adviseur gewasbescherming van Van Iperen, onder andere in roos.

Opvallend vindt adviseur Guido Halbersma de behoorlijk hoge infectiedruk van meeldauw in roos. „Waarschijnlijk hebben de planten een lage plantweerbaarheid omdat er veel takken gesneden zijn voor Valentijn en Vrouwendag. Daarnaast is het voor de tijd van het jaar warmer en vochtiger dan normaal. Dat speelt ook mee bij de infectiedruk.” Het lukt telers om de gewassen door iets frequenter spuiten schoon te krijgen, maar het is soms een behoorlijk ’gevecht’. Er is op de bedrijven die er mee te maken hebben constant aandacht voor de moeilijk te bestrijden schild-, wol- en dopluis. De plaagdruk is lager in de winter, maar kan nu snel toenemen. Verdeeld over verschillende bedrijven vragen plagen als wittevlieg, spint en luis extra aandacht. Tegen spint zetten ze vaak Scelta of Floramite in als een duurwerking gewenst

is en de spintdruk nog niet te hoog is. Voor een korte, snelle correctie wordt Cantack ingezet. Ook zetten telers nu soms volvelds phytoseiulus persimiles uit om een juiste balans te gaan vinden tussen spint en de spintroofmijt. Dit betreft meestal 1 à 2 keer 7 roofmijten per m2. Op enkele bedrijven is correctie tegen wittevlieg nodig. Telers zetten Admiral of Botanigard in gecombineerd met de hulpstof Prev-Mg. Een

andere geïntegreerde aanpak is het spuiten van Plenum, waarbij tevens de steeds vaker voorkomende luis wordt bestreden. Telers die wittevlieg willen opruimen en niet van plan zijn om de sluipwesp Encarsia formosa te gebruiken in het voorjaar, die zetten Gazelle in. „Dat middel heeft een nawerking op biologische bestrijders van een aantal weken; des te meer warmte, licht en groei, des te sneller breekt het af.”

Vakblad voor de Bloemisterij 10 (2014)

’Trips wegvangen is effectief’

Dick van Nieuwkoop Van potplantenkwekerij Sjaloom Plaats: Waddinxveen Teelt: yucca, dracaena massangeana, beaucarnea, potroos,hibiscus en oleander Oppervlakte: 9 ha

Trips en beaucarnia lijken bij elkaar te horen. Dick van Nieuwkoop is daarom extra alert op de ontwikkelingen van de populatie trips in dit gewas. „Zodra de tellingen oplopen maken we extra gebruik van een goed hulpmiddel: vangplaten met daarop de lokstof Lurem.” Van Nieuwkoop hangt sowieso al veel vangplaten in beaucarnia, ongeveer 1 per 25 m2. Als het nodig is verhoogt hij het aantal. Die methodiek werkt zo goed, dat Van Nieuwkoop hem ook hanteert in andere gewassen op het bedrijf. „Wegvangen van trips is effectief. We spuiten daarnaast in zowel beaucarnia als yucca nu een blok Neemazal. Als de populatie trips voldoende is afgenomen volgt Botanigard of aaltjes. Blijft het hoog, dan spuiten we wekelijks middelen als Vertimec en Admire.” In de opkweek van yucca is trips al langer goed onder controle. Daar

komt wel een enkel luisje voor. „Waarschijnlijk gaan we daar spuiten met Plenum of Tepekki. Ervaring met biologische luisbestrijders zijn namelijk niet zo positief. Met het voorjaar in aantocht willen we geen risico’s nemen.” In de potrozen houden de biologische bestrijders trips, spint en wittevlieg goed onder de duim. De afgelopen weken is eenmaal gecorrigeerd met Tepekki tegen luis. Een

specifieke cultivar is apart behandeld met Floramite of Scelta omdat spint daar makkelijk in opduikt. „We strooien daar preventief extra bestrijders, maar toch moeten we nog wel eens corrigeren.” Tegen botrytis in potroos is met succes Luna Privilege ingezet. Het middel bestrijdt tevens meeldauw, maar die schimmel is er nauwelijks doordat de zwavelpotjes twee nachten per week branden.

’We scouten sowieso wekelijks’

Ton de Geus Bedrijfsleider bij Leen Middelburg Chrysanten

Plaats: Maasdijk Teelt: troschrysant Oppervlakte: 9 ha

Vakblad voor de Bloemisterij 10 (2014)

„De gewassen groeien hard en de zon warmt de kas alweer aardig op. Dat houdt in dat vooral spint en trips nu hard kunnen opkomen. Wij scouten sowieso wekelijks om een goed beeld te krijgen van de situatie op het bedrijf. De winterstrategie – wekelijks Neemazal spuiten – willen we afbouwen om risico op resistentie te voorkomen. Deze week zijn we begonnen met Bugline-linten met Amblyseius cucumeris. Vanaf

week 10 is er naar ons idee genoeg activiteit om met deze roofmijt de trips de baas te blijven. Na het neerleggen van het lint volgt nog twee keer een bestrijding met aaltjes (standaard dosering) omdat het lint de eerste week onvoldoende cucumeris produceert. Langs het middenpad strooien we wekelijks wat losse montdorensis en cucumeris bij omdat hier toch wat makkelijker een tripsje wordt gevonden.

Bij het ras Hydar nemen we de hoofdknop mee als we gaan ’knoppen’ omdat er vaak tripslarven in zitten. Zeker bij dit tripsgevoelige ras geldt het motto: alles wat we kunnen afvoeren, hoeven we niet te bestrijden. Spint zien we niet of nauwelijks. We blijven dus gewoon twee maal vijf stuks phytoseiulus uitzetten per m2, wat meer dan voldoende moet zijn. Mineervlieg is nog niet gescout, maar de komende weken introduceren we alvast de eerste diglyphus. We beginnen altijd vrij rustig met wekelijks één kokertje per ha om alvast een populatie op te bouwen. En wij denken dat de sluipwesp de mineervlieg eerder vindt dan wij met scouten. Tegen luis is een preventieve bespuiting met Plenum uitgevoerd. Afspuiten doen we altijd met Actara, om er zeker van te zijn dat onze producten vrij zijn van luis.”

Plant weerbaarder door bemesting op maat De plant bemesten op maat. Het heeft veel voordelen: je kunt er de groei mee sturen, planten zijn minder vatbaar voor ziekten, het scheelt kosten voor meststoffen en er is minder emissie. Dat bleek vorige week op een kennismiddag over Weerbaar bodemleven en bemesting bij Tomatoworld.

Joef Sleegers jsleegers@hortipoint.nl

p het gebied van precisiebemesting zijn nog grote stappen te zetten. Dat bleek vorige week op een kennismiddag over ’Weerbaar bodemleven en bemesting’ in Tomatoworld in Honselersdijk. Ongeveer veertig telers en adviseurs kwamen hier luisteren naar de inzichten van Chris Blok (WUR Glastuinbouw), Ed Moerman (Koppert) en Geerten van der Lugt (zelfstandig adviseur).

pH regelen met ammonium

Foto: chris blok

Precisiebemesting is niet alleen goed om de emissie te beperken, maar biedt ook mogelijkheden om de pH te regelen, de groei te sturen en de plant weerbaarder te maken.

Er bestaat een duidelijk verband tussen pH en gewasgroei. Bij een hogere pH kunnen planten namelijk minder goed voedingsstoffen opnemen, met name sporenelementen. Door de verhouding tussen ammonium- en nitraatgift te variëren is de pH te sturen, vertelde onderzoeker Blok. Ammonium helpt de plant om de pH rond de wortels omlaag te brengen. Op basis van dit principe wordt het mogelijk om een regeling te maken waarbij de pH wordt gestuurd met ammonium. In onderzoek aan gerbera in het Improvement Centre zijn hogere concentraties aan ammonium gegeven, van 0,4 naar 1,2 mmol. Veel telers waren bang dat de pH door de bodem zou zakken, maar dat viel

mee: de pH daalde slechts van 6 naar 5,4. Hoewel er in totaal nauwelijks meer stikstof werd aangevoerd, bleken de planten aanzienlijk meer stikstof op te nemen. Bij hoge CO2-concentraties en geen ammonium zakt de assimilatie in, blijkt uit ander onderzoek. Bij een lage pH van 4,5 is het niet nodig om ammonium te doseren maar bij pH 5,5 is al een zekere hoeveelheid ammonium nodig. ’Gebruik dus een kleine hoeveelheid ammonium’, luidt het advies van Blok. Bij het doseren van ammonium hoort wel een kanttekening, waarschuwde de onderzoeker. Planten zijn in staat om praktisch al het ammonium op te nemen, zelfs uit stromend water. Houd daar dus rekening mee, zeker als je planten wilt telen in een goot met stromend water. De eerste plant pakt alle ammonium, de volgende heeft al bijna niks meer.

Wat heeft de plant nodig?

Doseerapparaat van Priva voor ammoniumnitraat en CaCl2.

Het gewas sturen via de bemesting gaat het beste als het aanbod van meststoffen in de buurt komt van wat de plant nodig heeft. Bij een grote overmaat aan meststoffen is het nauwelijks mogelijk om te sturen. Bij roos bijvoorbeeld worden er zoveel meststoffen aangevoerd dat 75% wordt gerecirculeerd. De gift is nauwkeuriger te regelen door naar de verschillende gietbeurten te kijken. „Stel dat roos vijf giften op een dag krijgt”, legde Blok uit. „De eerste watergift wordt praktisch helemaal door het substraat opgenomen. Bij de derde gift is dat nog slechts 20%. Dus gedurende de dag kan de water- en meststoffengift flink omlaag.” Om nauwkeurig op maat te kunnen bemesten zouden ionspecifieke sensors handig zijn, aldus de onderzoeker. „Echter, bij de Vakblad voor de Bloemisterij 10 (2014)

Foto: Joef Sleegers

kunnen planten vaak met minder nutriënten toe. In onderzoek naar tomaat bleek het mogelijk om bij de start van de teelt 50 tot 80% van de gangbare hoeveelheid stikstof te geven zonder noemenswaardig verschil in kwaliteit en opbrengst.

Verzadigingscurve

Adviseur Geerten van der Lugt: „Bij hoge concentraties aan meststoffen valt er weinig meer te sturen in de groei. Voor compactheid moet je met fosfaat echt op het minimum gaan zitten.”

sensoren die nu voor de tuinbouw op de markt zijn, gaat de nauwkeurigheid na een paar dagen sterk achteruit.”

Weerbaarheid van de plant Bemesting heeft ook invloed op de weerbaarheid van de plant. Bij een hoger aanbod van ammonium komt er meer stikstof in het gewas terecht. Veel stikstof maakt de plant zacht en aantrekkelijk voor schimmels en plagen. Ziekten en plagen hebben namelijk eiwitten nodig, en ze worden sterk aangetrokken door stikstof in het blad. „Gezonde planten weerstaan ziekten en plagen”, is de visie van Ed Moerman, adviseur bij Koppert. „De basis van die plantgezondheid is een fotosynthese die op topcapaciteit draait.” Een plant wordt vatbaarder voor ziekten als het metabolisme hapert, waardoor bijvoorbeeld niet al de stikstof wordt verwerkt tot proteïnen, of proteïnen worden afgebroken. Stikstof of suikers zijn namelijk lekkernij voor plaaginsecten, schimmels of bacteriën. Daarom is het belangrijk dat er niet meer stikstof wordt aangevoerd dan de plant kan verwerken. Het is soms beter om stikstof te vervangen door sulfaat of chloride.

Vaccin met micro-organismen Sommige micro-organismen kunnen een plant ziek maken. Nuttige micro-organismen verhogen juist de weerbaarheid van de plant en van de bodem, en maken voedingselementen beter opneembaar. „Je kunt dus beter samenwerken met micro-organismen Vakblad voor de Bloemisterij 10 (2014)

dan ze vernietigen”, hield Moerman zijn gehoor voor. „Planten bepalen zelf welke micro-organismen in actie komen. Ze beïnvloeden hun gedrag door bepaalde wortelexudaten uit te scheiden.” Dat gebeurt alleen als die micro-organismen aanwezig zijn. In een nieuwe steenwolmat of in een gestoomde grond is dat niet het geval. Daarom werken sommige telers met compostextract of zelfs slootwater om de bodem te inoculeren met een veelheid aan micro-organismen. Verder moeten de omstandigheden in de bodem gunstig zijn voor de ontwikkeling, zoals een goede pH en een goed zuurstofgehalte. Bij een hoge pH zullen bijvoorbeeld sommige sporenelementen minder beschikbaar zijn. Als er weinig O2 in de wortelzone aanwezig is, zullen er meer anaerobe bacteriën groeien die vaak nadelig zijn voor de plant. Een hoge EC of een hoog fosfaatgehalte hindert de ontwikkeling van nuttige schimmels. Planten stimuleren de groei van wortelschimmels, die op hun beurt de plant beschermen en helpen bij de opname van voedingsstoffen. Als de plant echter veel fosfaat krijgt aangeboden, heeft hij de wortelschimmel niet meer nodig en zal hij hem niet meer onderhouden. Een gezond bodemleven en een natuurlijke bemesting geven veel minder ongebonden stikstof in het blad dan minerale meststoffen. De planten krijgen een stabielere voeding doordat er geleidelijk nutriënten vrijkomen die zijn opgeslagen in het humuscomplex. Dit maakt de plant minder gevoelig voor ziekten en plagen. Volgens adviseur Geerten van der Lugt

De opname van voedingsstoffen verloopt via een verzadigingscurve. „Lage concentraties worden heel goed benut, maar naarmate de concentraties stijgen doet de plant er minder mee”, legde Van der Lugt uit. „Dus hoge concentraties voedingsstoffen voegen voor de plant weinig toe.” Integendeel, bij hoge concentraties valt er weinig meer te sturen in de groei. Als voorbeeld noemde de adviseur de compactheid van potplanten, die met fosfaatbemesting gestuurd kan worden. „Voor compactheid moet je met fosfaat echt op het minimum gaan zitten: fosfaat moet de beperkende factor worden.” Volgens Van der Lugt is het vrij eenvoudig om de minimale behoefte van de planten te berekenen, en zo de groei te beïnvloeden door het aanbod van nutriënten te sturen. Dit geldt echter alleen voor makkelijk opneembare, eenwaardige elementen als N, P en K. „Bij elementen als Ca, Mg, Fe, SO4 is dit veel lastiger. Hier spelen complexere processen een rol, zoals ophoping en vastlegging.” De meeste mogelijkheden om te sturen zijn er dus bij een veenproduct, waar nauwelijks of geen voedingsstoffen in zitten. „Bij voorraadbemesting heb je geen gereedschap meer over om een compacte plant te telen.” <

In het kort n Bemesting op maat geeft de minste emissie

en de meest weerbare plant. n De pH is te regelen met de verhouding tus-

sen ammonium en nitraat. n Hoge concentraties meststoffen maken een

plant aantrekkelijk voor ziekten en plagen. n Planten beïnvloeden het gedrag van micro-

organismen rond de wortels.

Anthuriumteler Hans Hubers reduceert gaskosten met 50%

’Innovatief systeem geeft streepje voor in de markt’ Anthuriumteler Hans Hubers uit Gendt investeerde in een innovatief systeem, bestaande uit een vernieuwende compressor/warmtepomp, warmtekoude-opslag, dakberegeningsinstallatie en een groeinet. Hiermee weet de teler zijn gasrekening te halveren.

Ank van Lier bloemisterij@hortipoint.nl

klom echter ook de gasprijs omhoog: Hubers, die 25 tot 30 m3 gas/m2 verstookte, betaalde op een bepaald moment meer dan € 0,40/m3. Hij besefte dat het roer om moest, om ook in de toekomst rendabel te kunnen blijven draaien. Jan Hubers, eigenaar van engineering- en contractingbedrijf HEC, tipte hem over de Turbocor TT350-compressor van Danfoss, die tevens kan worden ingezet als warmtepomp. „Dit apparaat komt van oorsprong uit Australië, en wordt in andere delen van de wereld al veel ingezet”, vertelt Jan Hubers. „In eerste

instantie werd de Turbocor alleen toegepast in koelmachines, maar sinds enkele jaren is deze ook bruikbaar als warmtepomp. In 2010 werd hij vrijgegeven voor Europa; wij waren de eersten die ’m importeerden.”

Primeur op anthuriumbedrijf De Turbocor maakt sinds vier jaar op de anthuriumkwekerij van Hubers onderdeel uit van een ingenieus systeem, dat werd ontwikkeld door HEC. Hierbij zijn de compressor, een warmte-koude-opslag in de bodem, een Foto: Ank van Lier

ans en Jolanda Hubers van de firma Hubers-Vermasen teelden jarenlang santini’s, maar maakten in 2001 de overstap naar snijanthuriums. In dat jaar verruilden zij hun oude bedrijf in Huissen, vanwege de oprukkende woningbouw, voor een tuin in Gendt. „Op dit bestaande bedrijf werden al anthuriums geteeld: ik zag in dit gewas meer toekomstperspectief dan in santini’s”, vertelt Hubers, die op een oppervlak van 1,5 ha een breed palet aan anthuriumsoorten teelt. Met de overstap naar het nieuwe bedrijf

Anthuriumteler Hans Hubers (links) past een voor Nederland nieuw type compressor/warmtepomp (foto inzet) toe, in combinatie met warmtekoude-opslag, dakberegening en groeinet. Rechts Jan Hubers van engineering- en contractingbedrijf HEC.

Vakblad voor de Bloemisterij 10 (2014)

Achtergrond

In eigen hand

dakberegeningsinstallatie en het groeinet in de kas aan elkaar gekoppeld. Jan Hubers legt uit hoe het systeem werkt: „In de wintermaanden waardeert de Turbocor warmte uit de bodem, met een temperatuur van 10 tot 15°C, op naar warmte die bruikbaar is in de kas. Deze heeft een temperatuur van 40 tot 45°C. In dit geval wordt de Turbocor dus ingezet als warmtepomp. In de zomer wordt koude uit de bodem gehaald en via een groeinet in de kas gebracht. Het koude water dat door de leidingen loopt, warmt hierbij op. Deze warmte wordt met behulp van bronpompen opgeslagen in de aquifer, om in de navolgende winter weer te worden ingezet als verwarming.” Ook daksproeiers op de kas maken onderdeel uit van het systeem. In het voorjaar en de zomer worden deze gebruikt om warmte te ’oogsten’ van het kasdek. Hubers vertelt hoe dit in zijn werk gaat: „Het water heeft een temperatuur van 18 tot 20°C wanneer dit op het kasdek komt. Komt het water van het dak af, dan is de temperatuur opgelopen tot 30°C. Deze warmte wordt, met behulp van een warmtewisselaar, uit het water gehaald en gaat de bodem in, waar deze wordt opgeslagen. Met deze werkwijze hadden we vier jaar geleden een primeur voor Nederland.” De dakberegening zet Hubers met name in voor regeneratie van de bodem. Volgens de provincie moeten de koude- en warmtevoorrraad over een bepaalde periode in balans zijn. „Om dat deels recht te trekken, brengen we via de dakberegening warmte terug in de bodem. We zetten de daksproeiers al aan bij een buitentemperatuur van 17°C. Daarnaast oogsten we, met name in het voor- en najaar en de zomer, warmte via het groeinet in de kas.”

Kleinere elektriciteitsaansluiting Hubers koos bewust voor de Turbocor, omdat deze op diverse punten verschilt van andere warmtepompen. De compressor, die elektrisch wordt aangedreven, is onder meer olievrij en uitgerust met magneetlagers. „De compressoras zweeft binnen zijn behuizing in een magnetisch veld: er komt geen olie aan te pas. Doordat de compressor wrijvings- en olievrij is, draait deze efficiënter en verbruikt deze minder elektriciteit. Een normale warmtepomp gebruikt bij het Vakblad voor de Bloemisterij 10 (2014)

Het traject op het anthuriumbedrijf van Hans Hubers heeft Jan Hubers van engineering- en contractingbedrijf HEC zoveel kennis en ervaring opgeleverd, dat laatstgenoemde ondernemer de distributie en inbouw van de Turbocor-compressor bij nieuwe klanten in de toekomst zelf ter hand wil nemen. Hij zegt daarover: „Ook het bieden van service hoort hierbij. Daarnaast denken we erover om alleen de warmte danwel

opstarten drie keer zijn eigen vermogen, de Turbocor heeft nog niet eens zijn volledige vermogen nodig. Dat betekent dat je toe kunt met een kleinere elektriciteitsaansluiting. Wij hebben een aansluiting van 250 ampère, terwijl voor de meeste warmtepompen een aansluiting van 450 tot 500 ampère nodig is. Dat was voor mij een van de belangrijkste redenen om te kiezen voor de innovatieve Turbocor.”

Kinderziekten Naast de warmtepomp en aquifer gebruikt Hans Hubers ook nog altijd zijn gasketel om de kas warm te stoken; de verhouding is 50-50. „De ketel stond er toch al, dus het zou zonde zijn deze helemaal niet meer te gebruiken. Daarbij moet je met een warmtepomp in combinatie met WKO meer investeren voor eenzelfde hoeveelheid energie dan wanneer je de ketel gebruikt. Met de warmtepomp kunnen we de pieken in het gasverbruik echter wel afvlakken: eerst hadden we een contract van 130 MWh aardgas, nu is dat nog 100 MWh.” Hubers bespaart dus 50% op zijn gaskosten. Daar staat tegenover dat hij meer elektriciteit nodig heeft, om de warmtepomp te laten draaien; dit kost hem 400.000 tot 450.000 kWh per jaar. „Per saldo zijn we op jaarbasis 25% minder kwijt aan energiekosten. Maar natuurlijk moet de investering ook worden terugbetaald.” Met het totale project - de Turbocor inclusief warmte-koude-opslag, vergunningen en dergelijke - was voor de teler een netto investering van € 13 per m2 gemoeid. Hierin is de 40% subsidie vanuit de MEI-regeling al verrekend „Met de resultaten die we de afgelopen jaren hebben gedraaid, moeten we het systeem binnen vijf tot zeven jaar kunnen terugverdienen.”

koude van de installatie te gaan verkopen.” Hij vervolgt: „Op deze manier hopen we ook problemen zoals bij Hans Hubers te voorkomen.” Volgens de ondernemer is de Turbocor vooral interessant voor teelten die een lagere kastemperatuur nodig hebben en die in de zomer gekoeld dienen te worden. „Denk bijvoorbeeld aan amaryllis, orchidee en freesia. Meerdere telers hebben belangstelling voor ons systeem.”

Toch is het niet alles goud wat er blinkt: de Turbocor kampte de afgelopen jaren diverse malen met storingen en moest enkele keren worden vervangen door een nieuw exemplaar. „Er zit waarschijnlijk een probleem in het besturingsprogramma dat de Turbocor aanstuurt”, zegt Jan Hubers. Voor Hans Hubers is vooral het wachten op de monteurs van de fabriek, die uit Duitsland moeten komen, frustrerend. „In de tuinbouw zijn we gewend dat alles binnen een paar uur is gemaakt. Zo werkt het hier niet. Natuurlijk heb ik wel overwogen om te stoppen met dit systeem, maar we hebben hier nu zoveel tijd en geld in geïnvesteerd, dat dat ook zonde is. Daarbij is deze warmtepomp in een koude teelt als anthurium het meest interessant, zo heeft vooronderzoek uitgewezen. Een gasmotorwarmtepomp is hier minder geschikt.” Hubers vertrouwt erop dat het lukt om de compressor storingsvrij te laten draaien. „Als dat het geval is, heeft de Turbocor een duidelijke meerwaarde. Met de huidige gasprijzen zijn we, exclusief afschrijving, 2,50 tot € 3 per m2 minder kwijt aan energie dan andere anthuriumtelers. Dat maakt een groot verschil, vooral in de huidige markt. Het geeft ons een streepje voor.” <

In het kort n Een compressor/warmtepomp, een

warmte-koude-opslag in de bodem, een dakberegeningsinstallatie en een groeinet werden gekoppeld. De energiebesparing bij Hubers is 1,50 tot 2 €/m2. n De keuze was een Turbocor-warmtepomp, vooral omdat deze relatief weinig aanloopstroom nodig heeft. Hierdoor kan de elektriciteitsaansluiting kleiner.

Familiebedrijf Rainbow Flowers overwint tegenslagen

Samen blijven werken aan betere toekomst „What doesn't kill you, makes you stronger. Dat is ons motto geworden.” Corine de Vrij vertelt het met een kleine lach op haar gezicht. Ze weigert om door tegenslag negatief naar de toekomst van anthuriumbedrijf Rainbow Flowers te kijken. Het bedrijf dat ze met haar ouders en twee zussen runt. Samen willen ze anthurium beter in de markt zetten, onder andere via de winkel. Hans Neefjes hneefjes@hortipoint.nl

aangelegd. Zij deed de kraan dicht, zocht lijm en maakte het snel. Samen kunnen we veel aan. Dat is wel gebleken. Gelukkig kan pa weer behoorlijk meewerken. Hij zal zo wel weer tevoorschijn komen uit het gewas. Hij is nu blad aan het snijden.”

Rainbow Flowers De bordercollie Riva gaat voor de kas in. Hij springt op, drukt op een groene knop en de deur gaat automatisch open. Een kale tennisbal blijft tussen haar tanden geklemd. De kas kan wat Riva betreft een speelterrein zijn. „Zij blijft speels en is behoorlijk slim. Ze herkent ook woorden. Als ik zeg dat we naar mijn moeder gaan, dan loopt ze niet naar het huis van mijn vriend Mike en mij, Foto’s: Hans Neefjes

e meiden van Rainbow. Zo staan Corine de Vrij (32) en haar zussen Rianne (28) en Jenny (26) bekend bij kopers op de veiling. Corine doet het woord. Alleen zij zit sinds ruim vijf jaar in de maatschap met haar ouders Cor en Ineke de Vrij (beiden 62 jaar). Afzet en promotie - met name via sociale media - zijn haar ding. ,,Daarnaast loop ik met mijn vader mee om de teelt onder de knie te krijgen. Hij doet veel op gevoel, dus ik laat hem veel uitleggen. Nu lukt dat weer. Toen hij twee jaar geleden plotseling problemen kreeg met zijn gezondheid stonden we er ineens alleen voor. Dat was heftig. Ik raakte toen nog in paniek omdat een pvc-pijpje sprong bij de mestbakken. Gelukkig is mijn zus Rianne rustiger en behoorlijk technisch

maar naar dat van onze ouders.” Twee huizen horen bij het bedrijf Rainbow Flowers dat in 2006 in Zevenhuizen werd aangekocht. Het was al een anthuriumbedrijf, dus ook het gewas hoorde bij de boedel. De familie De Vrij had destijds een tomatenkwekerij in Waddinxveen. „Toen bekend was dat ik in het bedrijf zou komen, is mijn vader voor ons op zoek gegaan naar een teelt die vrouwvriendelijker is. We zijn samen bij telers van alstroemeria, bouvardia en hortensia gaan kijken. Anthurium is het geworden. Mede omdat we dan in de buurt konden blijven ondernemen. De teelt is nieuw voor ons, dus een uitdaging, en het is schoner werk. Maar als je ons stiekem vraagt wat we het liefste zouden doen, dan kiezen we voor tomaten. In die teelt zit meer structuur. In de bloemen ben je altijd bezig en de afzet lijkt wel kruideniershandel. Dat was wennen. Je moet in de teelt ook veel meer geduld hebben dan in de tomaten. Het gewas reageert veel trager op aanpassingen”, aldus Corine.

Girlpower

Sinds een jaar heeft Rainbow Flowers een inpandige bloemenwinkel, die behoorlijk veel publiek trekt.

De familie pakt alle werkzaamheden zelf op. Ook zware klussen als het rooien van het gewas. Zo’n 1,5 jaar geleden zijn twee cultivars geruimd. Een behoorlijke klus omdat het 5.400 m2 betrof op het bedrijf van 17.400 m2. „We zijn gewoon maar begonnen. Omdat ik toen last van mijn rug had en mijn vader nog herstellende was, hebben vooral Rianne en Jenny met de planten lopen slepen. Op Facebook staat nog een foto van dat werk. Sommige collega’s en kennissen waren verbaasd en zeiden ’Dat Cor de Vrij dat rooien door zijn meiden laat doen’. Wij zien het zelf als girlpower en zijn best trots dat het gelukt is.” Vakblad voor de Bloemisterij 10 (2014)

Bedrijfsgegevens

Corine de Vrij zit al ruim vijf jaar in de firma met haar ouders. Ze was betrokken bij de keuze voor snijanthurium. Twee zussen helpen fulltime mee.

Naast trots was er destijds ook enige schaamte, want de kasruimte werd niet direct gebruikt voor nieuwe aanplant. De prijsvorming in anthurium was matig en het duurt bijna een jaar voordat een nieuw gewas geld oplevert, dus inkomsten zouden achterblijven. De ziekte van pa en perikelen rond de bestemming van de kas, maakten de situatie nog complexer. Corine, strijdbaar: „Destijds was de situatie best even moeilijk. Maar het heeft geen zin om terug te blikken. We moeten vooruit, al blijft het onzeker of we moeten wijken voor reconstructie. We hebben afgelopen tijd weer aangeplant, zo is de rode Evita vervangen door Tropical. Kopers blijken namelijk behoorlijk traditioneel en kopen echt op cultivarnaam. De bruinzwarte Nero hebben we samen met een collega exclusief. Drie bedden staan bij ons.”

Vast scherm Vader Cor heeft zich inmiddels gemeld. Op eigen tempo maakt hij zich dagelijks nuttig, zo wordt duidelijk. Toch is hij enigszins bezweet. Dat is niet verwonderlijk, want het zonnige weer in combinatie met een vast foliescherm zorgt voor een broeierig kasklimaat. Cor: „We waren nooit voorstander van zo’n vast scherm want het heeft een behoorlijke invloed op het klimaat in de kas. Maar we zien dat de planten het goed verdragen en we besparen er energie mee.” Nu is het is tijd voor een bakkie. In de kantine valt het oog direct op zes ’knappe koppen kalenders’ van Horticoop die aan de wand hangen. Wat doen de vijf jaarkalenders van 2009 tot 2013 hier nog? De uitleg is helder: Jenny staat op de eerste editie. Sindsdien is de familie fan van deze kalenders. Corine: „Mijn moeder en ik hebben Vakblad voor de Bloemisterij 10 (2014)

Rianne stiekem opgegeven voor editie 2014. Zij is ’miss oktober’.” Of ik zelf volgend jaar wellicht aan de beurt ben? „Ik vind het leuk, maar ik ben ook blij dat ik veilig ben. Sinds 2014 is er een leeftijdsgrens van 28 jaar.”

Promotie De medewerking aan de posters komt deels voort uit de wens om anthurium zo breed mogelijk in de spotlights te zetten. De fotoshoot tussen de anthuriums heeft mooie plaatjes opgeleverd. Gevarieerd en professioneel fotowerk met anthurium in de hoofdrol staat er tevens op de website en de Facebook-pagina van het bedrijf. „We doen ook fysiek aan reclame op productshows bij kopers en op beurzen. Daar wordt goed op gereageerd. De meeste positieve reacties krijgen we via sociale media. Dat komt vooral omdat we daar regelmatig iets nieuws publiceren. Wij willen zelf laten zien dat anthurium trendy is.” Sociale media zet het bedrijf tevens in om de eigen winkel te promoten. Zus Jenny heeft na de Havo

Bedrijf: Rainbow Flowers, Zevenhuizen Telers: Cor, Ineke en Corine de Vrij Gewas: Snijanthurium op 1,7 ha. Bijzonderheden: Rainbow Flowers maakte een moeilijke periode door, maar is nu in rustiger vaarwater beland. Een echt familiebedrijf. De zussen Rianne en Jenny zijn geen firmant maar helpen ook dagelijks mee. Alle drie zussen volgden de MTuS. Jenny deed daarna een bloemistenopleiding. Rianne studeerde HBO bedrijfseconomie en Corine HBO Bedrijfskunde Agribusiness. Er is sinds een jaar een inpandige bloemenwinkel, waar op bestelling ook bloemwerk, onder andere rouwstukken, wordt gemaakt.

een bloemistenopleiding bij het Boerma Instituut in Aalsmeer gevolgd. „Een goede, maar best prijzige opleiding”, voegt Cor de Vrij terloops toe. Toch is ook hij blij met de ruimte die in schuur is gecreëerd voor het maken en verkopen van bloemwerk. Corine: „We zijn nu druk bezig om de winkel van de grond te krijgen. Het loopt best goed. Dat komt omdat we volop reclame maken. Hiernaast zit een Intratuin. Toch krijgen we regelmatig mensen die speciaal bij ons anthuriums kopen. Dat komt mede omdat je vanaf hun parkeerterrein ons reclamebord ziet op een waterbassin. Intratuin vindt het goed wat wij doen, ze zijn ook wezen kijken. De klanten zijn enthousiast en verrast over de variatie in anthurium. Als het niet heel druk is, laten we ze de kas zien. Maar soms is het zelfs in de winkel zo druk dat we met zijn allen moeten bijspringen. Dat is leuk om mee te maken. We gaan de consumenten nog enthousiaster maken voor anthurium. We hebben nu acht cultivars en daar komt binnenkort een bed met heel veel verschillende cultivars bij. Zien doet kopen.” <

Zus Jenny de Vrij volgde een professionele bloemistenopleiding en maakt nu op bestelling onder andere rouwwerk met anthurium in de hoofdrol.

Teelttips Zomerbloemen Bodemherbiciden De werking bij het gebruik van bodemherbiciden is vaak erg wisselend. Soms wordt er zelfs gewoon gezegd dat het middel niet goed is. In de meeste gevallen is er echter iets anders aan de hand. De simpelste verklaring dat een middel niet lijkt te werken, is in het geval dat het onkruid waarvoor het betreffende middel bedoeld is, niet aanwezig

Lisianthus Brandkoppen Calciumchloride heeft een positief effect op het voorkomen van brandkoppen in lisianthus. Er zijn positieve ervaringen opgedaan met een voorraadbemesting met 5 kg calciumchloride per 100 m2 in

Lelie Papierblad Nu de instraling per week sterk toeneemt, dreigt ook het gevaar van papierblad. Lelies die in december en januari onder lage lichtintensiteit zijn opgegroeid hebben grote, dunne, veelal lichtgroen gekleurde bladeren die erg gevoelig zijn. Lelies die onder een lage

Campanula Glomerata

is. Dit lijkt simpel, maar lang niet elke tuinder is echt op de hoogte van het werkingsspectrum van een middel. De belangrijkste oorzaak is echter het toepassen onder nietoptimale omstandigheden. De meeste middelen werken het beste als op een goed vochtige grond wordt gespoten. Toch zijn er vaak per middel omstandigheden die nog optimaler zijn. Alleen op het optimale

tijdstip spuiten, heeft optimaal effect. De middelen enkelvoudig spuiten in de voor dat middel optimale omstandigheden, werkt vaak veel beter dan het maken van mixen om tijd te besparen. Vaak wordt er dan maar voor een deel van de middelen gewerkt onder de optimale omstandigheid.

Sclerotinia

Henk van den Berg Teelt- en Bedrijfsadvies, 0252-340301

combinatie met calciumchloride toegevoegd aan de A-bak. In de regel wordt maximaal 20% van de kalksalpeter vervangen door calciumchloride. Per saldo vermindert de stikstofgift waardoor het gewas minder welig groeit. Daarnaast stimuleert de chloride-component het interne transport en opname van de calcium in de plant.

Geen ammonium In de winter is het niet aan te raden om ammoniumhoudende meststoffen te gebruiken. Ammonium werkt antagonistisch op calcium. Naast ammonium kan een te hoog boriumcijfer de inbouw van calcium in de celwanden tegengaan. Behalve bemesting is ook het klimaat van belang bij het optreden van brandkoppen. Onder hoog licht-

niveau kwamen tijdens een koude periode met gesloten luchtramen in gevoelige rassen meer brandkoppen voor. Ook blijkt de belichtingsduur van belang. Voor het ontstaan van voldoende worteldruk is een donkerperiode van 2-4 uur noodzakelijk. De worteldruk zorgt voor een beter intern transport van de calcium in de plant. Tijdens een donkere periode zijn de

huidmondjes gesloten en dringt de calcium dieper de plant in.

RV zijn geteeld, zijn minder gevoelig. Zij hebben dikke, groene bladeren die leerachtig aanvoelen. Papierblad is het verschijnsel dat de bladeren na de oogst verdrogen. In extreme situaties gaan de bloemen slap hangen en komen ze niet open. Vaak zijn de bladeren al verdroogd als de takken na het transport uit de doos worden gehaald. Dat komt omdat de huidmondjes openstaan en niet meer in staat zijn om te sluiten. Eenmaal op de vaas

nemen dergelijke lelies veel water op, maar zij kunnen dit door de openstaande huidmondjes niet vasthouden waardoor het blad verdroogd. Papierblad komt vooral voor bij OriĂŤntals. Uit onderzoek is bekend dat de kans op papierblad na de oogst groter wordt als tijdens de teelt een hogere RV heerste. Bij een hoge RV in de kas staan de huidmondjes continu open om vocht te verdampen, maar de verdamping is zeer beperkt. Het gevolg

is minder mineralentransport met als gevolg dat het blad minder intens groen en soms bont van kleur is. Ook kan er door calciumgebrek meer bladverbranding voorkomen onder een hoge RV. Belangrijke oorzaken van een hoge RV in de kas zijn de hoge plantdichtheid, de watergift over het gewas heen en de beperkte ventilatie. In deze periode kan het voorkomen dat het enkele dagen donker bewolkt weer is waarbij de verdamping

helemaal wegvalt. Als zoâ&#x20AC;&#x2122;n donkere periode wordt gevolgd door een periode met veel instraling en extreme verdamping in de oogstfase, is er veel kans op papierblad. De kans op papierblad na de oogst is te verkleinen door tijdens de teelt te zorgen voor een actief kasklimaat en te schermen op dagen met veel instraling.

De sclerotinia-schimmel, ook wel rattenkeutelziekte genoemd, komt vrij vaak voor in Campanula glomerata. Omdat ze in het gewas overblijft in de zogeheten sclerotiĂŤn, is de eerste besmetting eigenlijk niet te voorkomen. Door te zorgen dat de schimmel ook einde seizoen geen kans krijgt, is de basisaantasting wel te verkleinen. Op dit moment is alleen preventief te bestrijden. Door de gewassen voordat ze dicht staan te spuiten met Rovral, worden de onderste delen alvast beschermd. Veel besmetting komt door ophalen van het steungaas. De schimmel ontwikkelt zich dan razendsnel op de verwondingen. Echt in het gewas spuiten is dan niet meer mogelijk.

Dirk Jan Binnendijk Tuinbouwadviezen, 071-5416564

Hans Kok, DLV Plant, 0620398266 Vakblad voor de Bloemisterij 10 (2014)

Schoffelen

Gladiool IJzergebrek Bij enkele kleinbloemige cultivars (onder meer Glad. nanus ’Nymph’) komt het in de kas nogal eens voor dat, ondanks dat er genoeg stikstof is gegeven, het gewas een te lichte kleur heeft. Als de binnenste bladeren geler zijn dan de buitenste bladeren, duidt dit veelal op ijzergebrek. Gebruik 300 - 500 g Fe EDDHA per 100 m2 met veel water. Maak het gewas voor toepassing vochtig. Direct na het spuiten van ijzerchelaat naregenen met water. Spuit bij donker weer of ’s avonds om bladverbranding te voorkomen. Na bespuiting met ijzerchelaat moet het gewas binnen tien dagen groener worden. Bespuit eerst enkele tientallen meters van

Tulp Zuur

Extra beschadiging en ongelijke afsterving van de bollen zijn de belangrijkste oorzaken voor de huidige hoeveelheid laat zuur. Op de bak moeten ze eruit, ze zijn ’slijmhaarden’ bij de waterbroei en remmen de omstanders, ook op potgrond.

Te korte tulpen Sommige cultivars blijven makkelijk te kort. Als slechte groeiomstandigheden te velde niet de oorzaak is, is daar nog wel wat aan doen. De oorzaak ligt vaak bij het extra bekorten van de koudegift om toch vroeger te komen maar ook in het niet tijdig zakken van 9 naar 5°C. Vakblad voor de Bloemisterij 10 (2014)

het gewas. Als het effect na tien dagen goed zichtbaar is, behandel dan ook de rest.

Bladverbranding Alle Nanussen en Colvillii’s zijn onder glas gevoelig voor bladverbranding. Dit is te zien aan gele strepen op het blad en bruine bladpunten. Niet alle cultivars reageren even sterk. De kans op het ontstaan van deze afwijking is het grootst bij langdurige hoge luchtvochtigheid en overmatig watergeven. Voldoende luchten is dan ook sterk aan te raden. Begin daarmee vroeg in de ochtend. Het is ook raadzaam ’s morgens te beregenen.

Grondontsmetting Grondontsmetting kan buiten noodzakelijk zijn als op de grond eerder gladiolen hebben gestaan of als er

Het probleem lost zichzelf bij latere trekken vanwege het noodzakelijke verlagen van de bewaartemperatuur van de bollen (zowel droog als in opgeplante toestand voor potgrondbroei) in december op. Dit geldt echter niet voor partijen die heel veel bijblad of okselbolletjes maken. Hiervan blijft de hoofdstengel altijd te kort. Oplossingen voor de korte termijn voor tulpen die in de kas staan en te kort dreigen te worden: n kastemperatuur terug brengen naar plm. 15°C; n ’s nachts werkverlichting laten branden (de lage lichtintensiteit bevordert de lengtegroei); n schermen bij te veel licht overdag. Te korte tulpen kunnen ook ontstaan wanneer er bijvoorbeeld ter voorkoming van zuur, langer dan drie weken

een aantasting van ratelvirus of droogrot is te verwachten. In het najaar ontsmetten heeft de voorkeur, maar het kan ook in het voorjaar, bij voldoende voorzorg en aandacht. Voor een goede werking moet de grond 7°C of warmer zijn en niet te vochtig. Neem na de grondontsmetting een wachttijd in acht. Controleer in elk geval of het gebruikte middel uit de grond is verdwenen vóórdat er gladiolen worden geplant. Doe dat door de tuinkersproef toe te passen. Gebruik 7-10 l/are metamnatrium door middel van inspitten. Grondontsmetting moet u vooraf melden bij Dienst Regelingen.

DLV Bloembollen, 0252-688541

bij 25ºC wordt bewaard. Er is dan ter compensatie minimaal één week meer kou nodig. Voor late trekken zal er altijd wel voldoende kou gegeven worden. Helaas zijn er ook cultivars waarbij het warmte effect niet meer of onvoldoende gecompenseerd kan worden met een extra koudegift. Deze blijven door de warme bewaring ongeacht de koudegift gewoon korter. Het zou niet meer dan vanzelfsprekend zijn dat de bollenleverancier van een extra warmtegift mededeling aan zijn afnemer doet. Dit gebeurt maar zelden en dus veel te weinig. De vooralsnog veiligste weg is dat de koper dan zelf maar gaat informeren. Alex Buis Tulpenadvies, 06-42388337 Wilfried Poland, Holland Agri Consult 06-31698070

Kees van Egmond kees@kees-ineke.nl

Gebak ’Zo, wie is er jarig?’ Mijn vrouw steekt even haar hoofd om de deur van de kantine. En natuurlijk zit je juist dan aan het gebak. Tompouces, moorkoppen, alsof er geen overgewicht is om tegen te strijden. En er is niet eens iemand jarig. Hoewel, 14 jaar bij de zaak is ook een beetje een verjaardag, toch? Om de stand van de economie te volgen hoef je alleen je telefoon maar bij je te hebben. Tijdenlang was het stil, maar opeens begint het weer. Uitzendbureaus weten je weer te vinden. Alsof ze ruiken dat er iets te verdienen valt. Zo gauw het land maar even een paar tienden uit de recessie is beginnen ze al te bellen. Begrijp me goed hoor, ik neem ze niks kwalijk. Hoogstens dat ik wat vraagtekens zet bij de manier waarop ze klandizie proberen te werven. Zou dat nu echt werken, via de telefoon? Maar ja, het gaat natuurlijk wel lekker snel, zo’n lijstje afbellen. En tijd is geld. Dat is ook de reden dat ik ze meestal snel onderbreek. ’Voordat u uw hele verhaal gaat doen, wij maken eigenlijk nooit gebruik van uitzendkrachten.’ Wat volgt is diepe stilte. Soms hoor je alleen de hersens kraken. ’U werkt niet met uitzendkrachten?’, klinkt het dan, alsof een echoput mijn woorden weerkaatst. ’Nee, wij hebben alleen vast personeel.’ Nou, daar kijkt ze van op. Dat die er nog zijn... Ja, ik weet dat de trend anders is. Vast personeel wordt steeds vaker gezien als een vaste last. Je zal er maar een hebben die voor langere tijd ziek wordt. Dan weet je wel wie er voor de kosten opdraait. Of het zal met je bedrijf niet zo goed gaan en er moeten werknemers uit. Voor je het weet zit je met een bondgenoot van de FNV om tafel. Nou, berg je dan maar. En dus heeft een vast contract vaak nog maar een houdbaarheidsduur van een jaar. Kijken we dan wel weer verder. Maar niet bij ons dus. We hebben het wel geprobeerd in het verleden. Het planten uitbesteden aan een Turks uitzendbureau. Zat je dagenlang in de rats omdat je met je ogen dicht kon zien dat de foto op het ID-bewijs niet leek op de persoon die voor je stond. We waren er gauw klaar mee. Dat is nu niet meer zo? Gelukkig maar. Toch houden wij onze vaste werknemers in ere. Want weet u, wij zijn gek op gebak. Eet smakelijk!

Nieuws

Voor glastuinbouwondernemers nu in meerdere opzichten bijzondere energie-omstandigheden De beginmaanden van 2014 zijn voor telers in meerdere opzichten bijzonder te noemen voor alles wat met energie heeft te maken. Terwijl de ongewoon zachte winter voor een lagere gasrekening zorgt, liep begin deze week door het OekraïensRussische conflict de gasprijs op. Week 10 begon meteen met berichten van allerlei kanten over het conflict in Oekraïne, met als uitwerking daarvan voor glastuinbouwondernemers dat de gasprijs opliep. Zo twitterde kweker Stephan Slijkerman van Kalanchoë Slijkerman in Heerhugowaard maandagochtend 3 maart: ’Wat te doen? Roebel zakt en spanning stijgt. Gas inkopen of juist niet?’ Bij navraag geeft deze kweker aan dat hij die maandagochtend gas wilde gaan inkopen, 500.000 m3, in stukjes tot en met juni, maar via de portal bij zijn energiebedrijf zag hij de gasprijs oplopen waardoor hij zijn plan toch maar ging uitstellen. Energie-adviesbureau Nife stuurde die maandagochtend richting zijn klanten een nieuwsbericht, waarin gewag werd gemaakt van oplopende energieprijzen in een reactie op het Oekraïens-Russische conflict. „Als het conflict langer duurt, dan zullen de

prijsstijgingen ook langer aanhouden”, zo berichtte Nife. „Vooral prijsstijgingen voor de maanden dichterbij liggen voor de hand, aangezien deze direct geraakt worden wanneer de Oekraïense gastoevoer zou vervallen. Wij raden daarom aan voor de komende perioden niet langer 100% op de dagmarkt te vertrouwen.” De dag erna, dinsdag 4 maart, werd echter bekend dat Rusland zijn legeroefening had beëindigd, en marktanalist Remco Wiegmink van Nife kon al zien dat dit enige ontspanning in de energiemarkt gaf. „Toch denken wij dat er pas duurzaam lagere prijzen zullen komen als het conflict voorbij is.” Een echt fysieke onderbreking van de gastoevoer lijkt Wiegmink niet zo voor de hand liggen. „Rusland heeft veel belang bij de afzet van gas naar Europa. Zoveel andere afnemers zijn er niet.” En hoewel Oekraïne weliswaar een belangrijk doorvoerland is van Russisch gas, wat vooral van betekenis is voor grote afnemers als Duitsland, is de situatie voor Nederland toch anders. Wiegmink: „Fysiek komt in ons land niet meer dan 15% van het Russische gas. Nederland kan voor de gasvoorziening nog heel goed voor zichzelf zorgen. Bovendien, in een heel negatief scenario in de zin van gasonder-

REDACTIE Schipholweg 1, Postbus 9324, 2300 PH Leiden e-mail: bloemisterij@hortipoint.nl www.vakbladvoordebloemisterij nl

Warme winter: lagere rekening Terwijl het Oekraïens-Russische conflict een prijsopdrukkend effect had, heeft de ’warme winter’ gezorgd voor ors minder stookkosten bij kwekerijen. Volgens het KNMI is deze winter zelfs een van de zachtste in 300 jaar. Volgens Peter van den Berg, directeur inkoop bij AgroEnergy, is de gasafname in januari plus februari 10% lager geweest dan in dezelfde maanden in 2013. Daggasprijzen waren gemiddeld 5% lager. Van den Berg: „Voor een gemiddelde kwekerij betekent dat dus een 15% lagere gasrekening.” Volgens hem is de totale energierekening voor groentekwekers minder gedaald doordat de teruggeleverde elektra ook minder opbracht. „Maar voor intensief belichtende siertelers was elektra ook goedkoper zodat de nota inderdaad 15% lager kan uitkomen.” <

UITGEVER BDUmedia Afdeling Vak- en Publieksmedia Postbus 67, 3770 AB Barneveld, tel 0342-49 42 63, fax 0342 41 31 41 Uitgever: Wiljo Klein Wolterink MBA Verkoopleider: Ron van de Hoef, e-mail: r.v.d hoef@bdu.nl

Colofon

Directeur Elbert van den Berg Secretariaat Linda Laman 071-56 59 678 Alice Hoogenboom 56 59 679 Hoofdredacteur Elbert van den Berg 071-56 59 678 Eindredacteur Jenny Mostert 071-56 59 633 Vakredactie Politiek en economie 56 59 637 Quincy von Bannisseht Peter van Leth 56 59 688 Markt en afzet Arie-Frans Middelburg 56 59 687 Cindy van der Zwet 56 59 630 Teelt en techniek 56 59 638 Hans Neefjes Joef Sleegers 56 59 642 Bert Vegter 56 59 639

breking, is het gunstig dat door de zachte winter zoals die tot nu toe is geweest, de voorraden voor piekverbruik nog wel voor 90% vol zitten.” Bij het ter perse gaan van dit nummer was niet bekend wat de impact van de ontwikkelingen in de tweede helft van de week op de gasprijs zou zijn.

Bureauredactie Carolyne de Vries Lentsch, Marrit Molenaar, Jolanda de Wekker Webredactie Erik Rotteveel Vormgeving Bert Hassing, John Jennissen Fotografie Gerdien de Nooy Freelancers Gert van den Berg, Hermen de Graaf, Bernadette Hoefsloot, Harmen Kamminga, Ank van Lier, Astrid Zoumpoulis-Verbraeken

ABONNEMENTENSERVICE Mutaties en bezorging Abonnementen kunnen op elk gewenst tijdstip ingaan. Opgave via vakbladvoordebloemisterij nl of bij de abonnementenservice. Abonnementen lopen automatisch door, tenzij uiterlijk twee maanden voor vervaldatum bij de abonnementenservice wordt opgezegd. Dit kan schriftelijk, telefonisch of per e-mail. Ook voor informatie over een lopend abonnement en klachten over de bezorging kunt u contact opnemen met de abonnementenservice, BDUmedia, afdeling Vak- en Publieksmedia, Postbus 67, 3770 AB Barneveld. Op werkdagen is de abonnementenservice telefonisch bereikbaar van 8 30 uur tot 14 00 uur op 0342-494844, e-mail: abonnementen@bdu.nl. Prijzen Jaarabonnement: € 349,60. Studenten 25% korting; 65 plussers 15% korting. Jaarabonnement Europa: € 449,65 (België: € 377,70). Jaarabonnement buiten Europa: € 466,50. Genoemde prijzen zijn inclusief 6% btw en verzendkosten. ADVERTENTIE-EXPLOITATIE Verkoopleider: Ron van de Hoef, 0342 - 494263, 06 - 51806325, e-mail r v d.hoef@bdu.nl Media-adviseur: Gert-Jan Bloemendal, 0342-494807 e-mail: g bloemendal@bdu.nl

Vakblad voor de Bloemisterij is een wekelijkse uitgave van de Stichting Vakinformatie Siergewassen en BDUmedia, Vak- en Publieksmedia. U tgever en auteurs verklaren dat dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld, evenwel kunnen uitgever en auteurs op geen enkele w jze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Uitgever en auteurs aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op bedoelde informatie. Lezers wordt met nadruk aangeraden deze informatie niet geïsoleerd te gebruiken, maar af te gaan op hun professionele kennis en ervaring en de te gebruiken informatie te controleren. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. Algemene voorwaarden: op alle aanbiedingen, offertes en overeenkomsten van BDUmedia B.V. zijn van toepassing de voorwaarden, welke zijn gedeponeerd ter Griffie van de Arrondissementsrechtbanken en de KvK.

Druk: BDU Media

Vakblad voor de Bloemisterij 10 (2014)

A genda

Kasgenoten

12 maa Kennissessie Groeien door ’projectmatig werken’, Twisk (NH). Info: therese@coconorganiseert.nl. 13 maa Trendseminar Green Love Inspiration, Den Haag. Info: www.florpartners.nl. 14 maa Social Media strategie, NIMA Expert Class, regio Amsterdam. Info: www.nima.nl. 19-21 maa FloraHolland Seasonal Trade Fair op locatie Naaldwijk. Info: www.floraholland.nl. 27 maa Het kompas voor de marketeer in Food & Agri, Baarn. Info: www.nima.nl. 5-6 apr Kom in de Kas, landelijk evenement. Info: www.komindekas.nl. 24 apr Energiek2020, Kas als energiebron, Bleiswijk. www.energiek2020.nu. 10-12 jun GreenTech Amsterdam, tuinbouwvakbeurs in de Rai. Info: www.greentech.nl. 27-30 aug Plantarium, vakbeurs voor de boomkwekerij, Boskoop-Hazerswoude. Info: www.plantarium.nl. 28-31 aug Nationale zomerbloemententoonstelling, Oude Kerk, Naaldwijk. Info: www.nzbt.nl.

LTO Groeiservice 11 maa Inloopmiddag belichtingsproef lelie, 15.00-17.00 uur, Bleiswijk. 12 maa Excursie kalanchoe, 13.30 uur, Heerhugowaard. 13 maa Gewasgezondheidsdag WUR Bleiswijk. 19 maa Landelijke dag lisianthus, Bleiswijk. 27 maa Informatiebijeenkomst potplanten, 13.30-16.30 uur, lokatie nog niet bekend. 3 apr Informatiebijeenkomst bromelia, lokatie nog niet bekend. Meer informatie: www.groeiservice.nl

Buitenland 26-28 maa World Floral Expo 2014, Chicago, USA. Info: www.worldfloralexpo.com. 8-10 apr Flowers & HorTech, Kiev, Oekraïne. Info: www.flowers-hortech.com. 23-26 apr Hortiflorexpo IPM, Beijing, China. Info: www.hortiflorexpo-ipm.com. 4-6 jun IFTEX International flower trade show, Nairobi, Kenia. Info: www.iftex.org. 25-27 jun Öga, vakbeurs voor de groene branche, Koppigen, Zwitserland. Info: www.oega.ch. 22-24 aug Floratec-IPM India, Bangalore, India. Info: www.messe-essen.de.

FOTO: Peter van Leth

Binnenland

Leeftiid: 57 jaar Plaats: Erica Bedrijfsnaam: Healthplantsshop Teelt: gezondheidbevorderende planten Oppervlakte: 0,1 ha; 0,2 ha zoon Mathijs met terrasrozen en 0,7 ha verhuurd

Cees Ruhé Terug op uw oude stek. Vertel? „Ja, opmerkelijk. Ik ben terug op de kwekerij waar mijn ouders in 1952 zijn begonnen en waar ik zelfstandig potplanten heb geteeld, alvorens ik op een grotere locatie met mijn broer verder ben gegaan. Dat bedrijf is in 2008 failliet gegaan. Ik ben toen in loondienst gegaan bij een collega, maar het ondernemerschap bleef kriebelen. Mijn vrouw heeft toen het bedrijf gekocht. Bewust dit bedrijf, ook al waren er meer in de regio te koop. In de tien jaar dat het bedrijf van iemand anders is geweest, is er niet veel aan veranderd. Dus we wisten goed wat voor koop we zouden maken.”

Niet kunnen aarden in loondienst als ex-ondernemer? „Het is lastig als je zelfstandig gewend bent om te werken om dan in loondienst te treden. Bovendien was ik er, door mijn bestuurs- en raadswerk, op den duur nog maar een dag in de week werkzaam. Toen heb ik er in goede harmonie een punt achter gezet.”

Vanwaar de interesse in gezondheidbevorderende planten? „Door een documentaire waarin werd beweerd dat in 2020 depressiviteit in Europa volksziekte nummer 1 zal zijn. Dit heeft me aan het denken gezet dat de remedie hiertegen niet alleen in pillen zit, maar ook in planten. Planten die in de tuin kunnen groeien of in de vensterbank kunnen staan. En waarmee mensen direct zelf hun weerstand kunnen opbouwen door er bijvoorbeeld thee van te zetten. Inmiddels weet ik dat tegen heel veel kwalen inhoudsstoffen van planten de remedie kunnen zijn. Ik raak ook geïnspireerd door de activiteiten in Erica en Klazienaveen omtrent biobased economy.”

Wat zijn uw toekomstplannen met Healthplantsshop? „Vraaggestuurd uitbreiden. Mijn raadswerk zit er op, zodat ik ook meer tijd heb voor teeltactviteiten. Zeer grootse plannen heb ik vooralsnog niet. Gewoon het runnen van een kleinschalig bedrijf met een seizoensproduct dat ik via een webshop probeer te slijten. Regionaal bestuurswerk voor de glastuinbouw blijf ik er graag naast doen.”

Heeft het glastuinbouwcluster in Emmen toekomst? „Zondermeer, anders zou al mijn inzet in al die afgelopen jaren voor niks zijn geweest. Ik noemde al biobased economy in Erica en Klazienaveen. En wanneer de SDE-regeling gunstiger wordt voor aardwarmteprojecten in het kader van de versnellingsagenda binnen het Energieakkoord, dan gaat in Erica ook geboord worden naar aardwarmte. Dat geeft het gebied een enorme impuls.” Onderstaande symbolen hebben de volgende betekenis en verwijzen naar de website vakbladvoordebloemisterij.nl

Documenten en linken naar website

Vakblad voor de Bloemisterij 10 (2014)

Foto’s

Filmpjes

Heeft u nog tijd voor hobby’s? „Ik lees en wandel graag. Samen met vrouw en vrienden loop ik het Pieterpad. Voor ontspanning ruim ik tijd in, want het doet ook een zelfstandig ondernemer goed.”

De specialist in uitgangsmateriaal voor snijheesters, pioenen, Hydrangea, Hypericum, Symphoricarpos, etc.

Magical 速 Flowers & Plants Rijneveld 122 a, 2771 XR Boskoop www.kolster.nl 0172 217090 info@kolster.nl