VBB_14-2014

B

Bouwen aan bloemistenklok 14

10 Rwanda wil

12 Denen ontstemd

32 Op naar een

34 Onderzoek led

in bloemen

over veilingbeleid leden/niet-leden

toekomstbestendige lisianthusteelt

resultaten

Cover-nw.indd 1

01-04-14 15:16

553359.indd 2

2-4-2014 10:15:29

B 10

bloemenland worden

Vakblad voor de

Opinie 4

Interview:

4

Commentaar:

5

Stelling:

Nieuws 6

B

28

wint Topteler Trofee

8

Energiemarkt:

9

Vragen:

10

Ondernemen:

12

Afzet:

13

Column:

14

Afzet:

Markt 20 20 21 22 23

34 ’Onder toplicht met leds is

36 Air So Pure slaat vleugels uit

Teelt 24

In beeld:

26

Gewasbescherming:

28

Keukenhof:

30

Gewasbescherming:

31

Planten:

32

Lisianthus:

34

Gerbera:

36

Planten:

38

Teelttips:

39

Column:

Nieuws 40

Service 41

Kasgenoot: Agenda Voorplaat:

14 (2014)

Inhoud.indd 3

3

02-04-14 13:06

Opinie

De Verenigde Naties hebben 2014 uitgeroepen tot het jaar van het agrari-

fOtO: Peter van Leth

-

Peter van Leth pvanleth@hortipoint.nl

aandacht? „Binnen agrarische familiebedrijven spelen veel complexe vraagstukken, die niet altijd eenzijdig te benaderen zijn vanuit oorzaak en gevolg. Familiebedrijven kennen veel verborgen dynamiek die niet vanuit deze platte benadering door onder meer banken en accountants zijn op te lossen. Runnen van een bedrijf is iets anders dan het runnen van een familie. Dat laatste uiteraard tussen aanhaaltekens, want een familie run je niet.

Een bedrijf stuur je op functie waarbij taken centraal staan; een familie stuur je op relatie waarbij liefde centraal staat.”

tegelijk is. Dus is het meer een kwestie van bewustzijn dan dat privé en bedrijf te scheiden zijn. Familie heb je altijd, een positie in het bedrijf heb je zolang er een taak is.”

voldoende gescheiden?

„Jazeker. Niet altijd, maar regelmatig wel.

Meerdere rolpatronen binnen één persoon is binnen familiebedrijven een gegeven.

Daar heeft een familiebedrijf nu eenmaal mee te maken. En dat kan voor conflicten zorgen. Daarentegen kunnen meerdere rolpatronen ook de kracht van het bedrijf zijn. Dat kan wanneer er gelijkwaardigheid heerst, men open is en er overeenstemming is over normen en waarden binnen zowel familie als bedrijf. De kortere lijnen kunnen dan voor een enorme dynamiek zorgen.”

„Dat hangt helemaal af van hoe een bedrijf gerund wordt. Ondernemers en participerende familieleden moeten er bedacht op zijn dat ze meerdere rollen vervullen die moeilijk te scheiden zijn. Het is namelijk heel goed mogelijk dat één persoon directeur, eigenaar, echtgenoot, vader en zoon

„Soms wel. Als de zoon bijvoorbeeld niet goed functioneert binnen het bedrijf, dan wordt daar in sommige bedrijven niet over gesproken om de goede vrede in de familie

te houden. Het familiesysteem krijgt voorrang. Dit heeft zijn invloed op het bedrijf.

Dan is het van belang in hoeverre men in staat is het familiesysteem te scheiden van de bedrijfsorganisatie. Het is nodig om vanuit beide systemen een gesprek te voeren.

Overigens begint een gesprek over het niet-functioneren van de zoon met zelfreflectie van de vader over de huidige normen en waarden in het bedrijf. Zowel voor het gesprek als de zelfreflectie is het verstandig hulp van een buitenstaander in te roepen.”

„Hierop is geen eenduidig antwoord te geven. Conflicten op fiscaal of financieel vlak komen eerder boven tafel dan conflicten gebaseerd op sociaal-emotionele onenigheid. Echter, financiële en fiscale conflicten kunnen gebaseerd zijn op sociaalemotionele onenigheid. Ze worden echter niet uitgesproken en dateren vaak uit een verleden. Onenigheid die sluimert en is blijven groeien.”

Commentaar Elbert van den Berg hoofdredacteur evandenberg@hortipoint.nl

H

-

-

-

4

Opinie.indd 4

14 (2014)

02-04-14 13:06

Wilt u uw mening geven? Stuur een brief naar postbus 9324,

Stelling

Gewascoöperaties bepalen toekomst tuinbouw „Mensen moeten vaak een drempel over voordat zij conflicten bespreekbaar durven te maken. Conflicten op tafel leggen gebeurt daarom niet vaak. Het lijkt taboe om emotie te laten zien, zeker op de werkvloer. Een onbesproken conflict levert echter veel onderhuidse spanningen op. Daardoor ontstaan situaties waarin mensen zich onprettig voelen. Dat heeft uiteindelijk zijn uitwerking op het hele team of bedrijf.”

uit deze neerwaartse spiraal komt, ook al wordt kennis dan enkel met

Is daar onderling uit te komen?

Huub Custers, teler van groene en bonte planten in Weert

„Familieleden kunnen onderling hardnekkige, complexe patronen moeilijk doorbreken. Zij en zeker de werknemers voelen vaak haarfijn aan dat je het daar niet over moet hebben. Verboden terrein. Maar juist als deze verboden, verborgen, dynamiek bloot wordt gelegd, volgt er altijd vanzelf een oplossing. Een oplossing die vaak veel minder spannend uitpakt dan vooraf gedacht wordt.”

„Open communicatie bepaalt samen met continuïteit, vernieuwing en korte lijnen de kracht van het familiebedrijf.”

-

-

„De wereld verandert.

Marges worden kleiner, en het wordt steeds

onderscheiden van de rest. Vergaarde kennis delen met je concurrenten gebeurt dan ook steeds minder. Dat zie je aan de

den met concurrenten die niet hebben meebetaald. ling. Na negen jaar en ruim zeventig

die hetzelfde probleem hebben is dan

dankt voor de interesse en de reacties.”

Herbert Wooning, „Helemaal mee eens.

„Natuurlijk, dat is een open deur.”

Spelen ze in de glastuinbouw meer dan in andere sectoren? „Vergelijkbaar.”

logisch. Of dat in de vorm van gewascooperaties gebeurt of anders, dat maakt

die gouden driehoeksamenwerking heeft ons in het verleden inderdaad geen windeieren gelegd.

Maar er zaten al wel wat barstjes in.

Daarom zie ik de gewascoöperaties

ook als een frisse nieuwe start. Er zal best wat minder geld voor onderzoek beschikbaar komen, maar als we daar handig mee omgaan kan het resultaat inzet van belanghebbenden misschien wel meer. een aanmeldingsformulier langskomt!”

Peter van der Plas,

een uitstekende gelegenheid vormen om de een groot publiek (tegen relatief weinig kosten).

kas een extra impuls.

Het kunnen beschikken over minder ’vast’ budmeer evenementen hebben ermee te maken.

Een combinatie van inventiviteit en enthousiasme zorgt vaak voor afdoende oplossingen. Gelukkig

„Met deze stelling ben ik het niet eens. De toekomst van onze sector wordt bepaald door het antwoord -

gouden driehoek, en die zorgde er mede voor dat veel mensen hier een goede boterham aan verdienden. De laatste jaren waren dat echter niet veel tuinders weg met geldverslindende organisaties.

Als kwekers er behoefte aan hebben

14 (2014)

Opinie.indd 5

om iets te laten onderzoeken dan zullen ze dat wel laten doen en dan betalen ze dat zelf. We werken dan volgens de regel ’Wie betaalt bepaalt’. Overheidsbemoeienis: weg ermee, hoe minder van dit soort instanties hoe beter het is. Laat de mensen die het onderzoek doen naar nog meer kweken voor nog minder geld, hun onderzoek gaan richten op hoe kan ik ervoor zorgen dat de kwekers weer geld gaan verdienen. Wel een kantteonderzoek betalen zullen deze kennis mogen delen. Ik voorzie voor deze kwekers een gouden toekomst.”

5

02-04-14 13:06

Nieuws Lees meer op de website

Premier Rutte onder indruk van Westlandse tech

Op deze pagina’s vindt u een selectie uit het nieuws.

Een uitgebreide versie van deze berichten maar ook ander

Premier Rutte keek dinsaan twee Westlandse door de directeuren Tim Kapiteyn (links) en Peter Varekamp begon de rondleiding in de kas van Dynaplant in De Lier. Kapiteyn was een van de bloembollen-

■ Fred van Heyningen stapt over

naar top Rabobank Nederland Directievoorzitter Fred van Heyningen van Rabobank Westland is met ingang van juli 2014 beoogd directeur Food en Agri international bij Rabobank Nederland. Dat heeft de raad van bestuur van de Rabobank op 2 april bekendgemaakt.

met Rutte een bezoek bracht aan China. Daar wil men met hulp van Nederlandse leveranciers in Guangzhou een park maken naar het voorbeeld van Keukenhof. Varekamp legde namens Dynaplant uit hoe het proces van knol

■ FFFP controleert voortaan ook loonstrookje uitzendkracht Het keurmerk Fair Flowers Fair Plants (FFFP) keurt sinds 1 april niet alleen de loonstroken van vaste krachten in de glastuinbouw, maar ook die van uitzendkrachten om na te gaan of de juiste cao wordt gehanteerd.

FNV Bondgenoten juicht de uitbreiding van de controles toe. „In het buitenland wordt niet of nauwelijks gebruik gemaakt van uitzendkrachten, maar op Nederlandse glastuinbouwbedrijven is zo’n 60% van de werknemers uitzendkracht. Wij willen een duidelijk beeld krijgen hoe die verloond worden. Het is cruciaal dat er geen concurrentie plaatsvindt op loon en arbeidsvoorwaarden”, aldus vakbondsbestuurder René Kouwenhoven.

■ 1 april-grap levert Bloemenbureau veel publiciteit op De 1 april-grap die Bloemenbureau Holland (BBH) vorige week heeft uitgehaald met een persbericht over ’magnetron-tulpen’, leverde veel publiciteit op. BBH maakte op 1 april via een YouTube-filmpje bekend dat het om een grap ging. Het filmpje is inmiddels door 80.000 mensen bekeken.

Vorige week verspreidde BBH een filmpje waarin tulpenkweker Niels Kreuk een nieuwe uitvinding demonstreerde: Pop Tulips, Instant Happiness, oftewel tulpenbollen die zich in de magnetron ontpoppen tot bloemen. De film bleek een grap waarvan de boodschap luidde: Instant Happiness is al jarenlang gewoon te koop bij elke bloemenwinkel in de vorm van een mooie bos bloemen.

verloopt. Rutte ging samen met deelnemers in het ambitieuze plan vervolgens naar Priva, dat onlangs al een overeenkomst tekende met de Chinese projectpartner, GC Flowers.

de heffingen van de productschappen – met minder financiering moeten doen. Dat schrijft minister Kamp (EZ) aan de Eerste Kamer.

De bewindsman stelt dat de financiering van onderzoek en innovatie vanuit de vakheffingen dit jaar iets lager is dan in 2013. Zo zag de WUR volgens Kamp met name bij de glastuinbouw, bloembollen en fruit zijn orderportefeuille kleiner worden. Dat is volgens hem te wijten aan de economische crisis en het wegvallen van het Productschap Tuinbouw.

■ ’Overheid moet met één visie komen op biobased economy’ De rijksoverheid moet met één samenhangende en gedeelde visie komen op de biobased economy. Nu houden de ministeries van EZ en I&M er elk nog verschillend beleid op na.

Dat stelt het Platform Landbouw, Innovatie en Samenleving in een onlangs uitgebracht advies aan staatssecretaris Dijksma (EZ).

■ Kamp: ’Agro-export loopt geen gevaar door krimp onderzoek’

vervolg

De exportpositie van de Nederlandse agrosector loopt geen gevaar nu onderzoeksinstellingen als de WUR het – sinds het wegvallen van

Twee jaar na de bijeenkomst over de verschraling van het assortiment organiseren de initiatiefnemers in week 17 een vervolgbijeenkomst.

6

Nieuwskort2.indd 6

■

De bijeenkomst vindt plaats tijdens de zomerbloemenshow op Keukenhof. De initiatief-nemers van ’Stop de verschraling’ – exporteur Jan de Boer, ex-zomerbloementeler Aad Vernooy en VGB’ers Paul van der Zweep en Manon Velthuis – roepen sectorgenoten op ervaringen met het tegengaan van de verschraling van het sortiment te delen en een toekomstvisie te presenteren. Hierna volgt een discussie.

Twee jaar geleden organiseerden de initiatiefnemers ook een bijeenkomst over de verschraling van het assortiment. Dat leverde een manifest op dat door 250 mensen werd ondersteund.

■ LTO wil helderheid over producentenorganisaties LTO Nederland dringt er bij minister Kamp (EZ) op aan zo snel mogelijk met erkenningscriteria te komen voor zogeheten producenten- en brancheorganisaties die regels algemeen verbindend mogen verklaren. In de glastuinbouw zijn zulke entiteiten nodig om bijvoorbeeld het CO2-sectorsysteem te kunnen verbeteren. De sector werkt aan de invoering van een privaat systeem per 2015 als aanvulling op het CO2sectorsysteem. Dit moet het mogelijk maken 14 (2014)

02-04-14 13:31

dse technieken FOTO: IBO GULSEN

Gelezen op Twitter Niels Jonker (@jonkerflowers) met landbouwjournalisten zei Ruud Huirne, directeur Food en Agri van de Rabobank, vorige week dat hij het aandeel aan nieuwe leningen in de glastuinbouw vindt meevallen.

Precieze cijfers over de ontwikkeling van het financieringsvolume in de bloemisterij ontbreken door gewijzigde coderingen. De inschatting van de bank is dat het financieringsvolume in de bloemisterijsector (in 2012 € 3,4 miljard) licht is gedaald.

■

afspraken over q-organismen

om individuele telers die succes boeken in het terugdringen van hun CO2-uitstoot, op bedrijfsniveau te belonen, iets wat in het huidige CO2sectorsysteem niet kan. De sector ziet zo’n privaat systeem het liefst algemeen verbindend verklaard worden, zodat het voor de totale glastuinbouw geldt.

De rijksoverheid en de agrosector gaan intensiever samenwerken om de insleep en verspreiding van plantenziekten te voorkomen en om de risico’s af te dekken voor het geval een plaag of ziekte een gewas treft. Staatssecretaris Dijksma (EZ) en zeven partijen uit de agrosector hebben daarover op 27 maart een intentieverklaring ondertekend.

Doel van de afspraken is te komen tot een stelsel van preventie en risicoafdekking. De komende tijd zullen de partijen de gemaakte afspraken verder invullen en uitwerken. Aanleiding voor de samenwerking zijn recente uitbraken van quarantaineorganismen, zoals de uitbraak van Clavibacter in tomaten, de paprikasnuitkever in de paprikateelt en de uitbraak van de Oost-Aziatische boktor in de boomkwekerij.

■ LTO roept agrariërs op onnodige regels en lasten te melden

■ Roos behoudt goede kwaliteit na lange zeereis

LTO Nederland roept boeren en tuinders op onnodige en knellende regels en administratieve lasten bij haar te melden. De organisatie stuurt de klachten door naar het ministerie van EZ dat zal bekijken of bepaalde regels kunnen worden afgeschaft of aangepast.

Inmiddels heeft LTO Nederland al enkele tientallen reacties binnengekregen. Het insturen van reacties is tot 15 april mogelijk. Aanmelden kan via: www.lto.nl/knelpuntregelgeving.

Met ’lange-duur-zeetransport’ kunnen rozen dezelfde of zelfs een betere kwaliteit behouden dan met vervoer door de lucht. Dat blijkt volgens GreenCHAINge na intensief en herhaald testen van rozen die vanuit Kenia in geconditioneerde containers per schip aangevoerd zijn.

De zeereis van de rozen duurde 25 dagen.

Daarna volgden acht dagen exportsimulatie naar diverse Europese bestemmingen (twee dagen koelcel, twee dagen in fusten en vier dagen in de winkel), om ten slotte de houdbaarheid in de vaas te testen. Het gemiddelde vaasleven van de rozen bedroeg tien dagen.

Daarmee doen zij volgens GreenCHAINge niet onder voor per vliegtuig vervoerde rozen, waarbij in tegenstelling tot het zeetransport de temperatuur vaak slecht is te sturen.

■ Rabobank: ’Half miljard aan nieuwe leningen in 2013’ De Rabobank heeft in 2013 zo’n € 500 miljoen aan nieuwe leningen verstrekt in de glastuinbouw. Dat is 9,6% van het totale uitstaande zakelijk krediet in die sector. In een bijeenkomst 14 (2014)

Nieuwskort2.indd 7

Ik weet niet waar de noodklok voor #tulpenbroeiers hangt, maar bij deze wil ik hem luiden wat een drama prijzen voor zo’n mooi product!!

Dynaplant (@DynaplantNL) We kijken terug op een zeer geslaagd bezoek van de Minister president! #MarkRutte

PenningFreesia (@PenningFreesia) Een bijzonder jubileum vandaag: op deze dag is Martien Penning 65 jaar werkzaam bij ons bedrijf. Dat mag in de krant.

Rene van Dijk (@volante67) Voor het eerst in mijn telers bestaan de Toptelers prijs gewonnen! Met de freesia rassen Clementine en Red beauty.

Peter Bakker (@PBakkerPlantion) Accountantsverklaring vandaag afgegeven door #Flynth aan Bestuurders #Plantion. Resultaat positief in een moeilijke markt.

Ratio’s verbeterd.

Het Vakblad op LinkedIn Deense kwekers moeten niet zeuren Deense kwekers hebben hun beklag gedaan bij ACM over het nieuwe leden-/niet-ledenbeleid van FloraHolland. De veiling zou hun voortbestaan in gevaar brengen en de prijzen van bloemen en planten opdrijven. Logisch toch dat de veiling eigen leden en regelmatige aanvoerders meer voordelen geeft boven niet-leden en onregelmatige aanvoerders. Moeten die Denen ook maar lid worden en naast de lusten ook de lasten van de veiling dragen.

7

02-04-14 13:31

Energiemarkt Het Vakblad brengt elke maand de ontwikkeling van de energieprijzen in de rubriek ’Energiemarkt’. Een deskundige analyseert de belangrijkste ontwikkelingen en een teler vertelt hoe hij met de markt omgaat.

Olieprijs Dollar per vat ruwe Brent-olie 120

’Kas zonder gas bespaart omgerekend 40% aan energie’ In de glastuinbouw orienteren veel telers zich door aanhoudend duur gas op alternatieve mogelijkheden voor hun energievoorziening, zoals windenergie, biomassa en aardwarmte.

Daarentegen, door aanhoudend lage elektriciteitsprijzen zijn de laatste tijd ook elektrische warmtepompen behoorlijk in beeld gekomen.

Nieuw is die techniek overigens niet. Zo heeft phalaenopsisteler Maurice van der Hoorn uit Ter Aar in zijn ’Kas zonder gas’ al sinds eind november 2006 ervaring met elektrisch aangedreven warmtepompen. Op de kwekerij van 15.000 m2 draait nu voor het zevende jaar zo’n systeem zodat de vraag voor de hand ligt: is het een geslaagd concept? Van der Hoorn: „Daarop kan ik volmondig ’ja’ antwoorden. Om met het systeem te leren werken en ook het fijntunen heeft de nodige tijd gekost,

maar het werkt goed.” In een excursiegroep met collega’s blijkt keer op keer dat het systeem 40% aardgasequivalenten bespaart.

In het begin was door een betere sparkspread het financiële gewin ten opzichte van WKKtelers kleiner, maar stroom is steeds goedkoper geworden waardoor het warmtepompsysteem steeds meer naar Van der Hoorn toe is gekomen. Op jaarbasis gebruikt de teler zo’n 2,5 miljoen kWh aan elektriciteit voor het warmtepompsysteem. En ook 2,5 miljoen kWh voor de belichting. Dat koopt hij allemaal als groene stroom in, opgewekt door windmolens en biomassa. Daarmee is Van Der Hoorn Orchideeën echt een groene kwekerij, die dus niets met fossiel aardgas heeft te maken.

De warmtepompen gebruiken grondwater dat zich op een diepte tussen de 80 en 100 m bevindt, bij wijze van seizoenopslag.

110 BrOn: FuTurEs.TrAdingChArTs.COm

Maurice van der Hoorn, phalaenopsisteler Ter Aar:

100

90

februari februari

maart maart

Gasprijs Contractprijs voor een jaar (2014) in cent/m3 27

26

25

24

23

februari

maart AgroBudgetgas

TTF

BrOn: EndEx.nl/AgrOEnErgy

FOTO: VAKBlAd VOOr dE BlOEmisTErij

Ervaring

Elektriciteit Contractprijs voor een jaar (2014) voor piekuren in euro/MWh 62 60

Over de gasvoorziening vanuit Rusland richting Europese landen is sinds de ontwikkelingen in Oekraïne en op de De Krim veel gespeculeerd, in allerlei media. De speculaties zijn in de meest recente periode wel weer wat afgenomen. De Nederlandse vestiging van Gazprom Energy heeft geen enkel signaal ontvangen over eventuele onderbreking van de gastoevoer vanuit Rusland. Dat ligt ook niet voor de hand omdat de wederzijdse belangen betreffende de gasvoorziening erg groot zijn. Mochten er zich op dat vlak toch problemen gaan voordoen, dan zal Gazprom alles in het werk stellen om de gasvoorziening te continueren. Kijkend naar de feiten dan valt ten opzichte van pakweg tien jaar geleden te constateren dat in het gastransport van Rusland naar Europese landen sinds 2011 met de ingebruikname van de ’Nord Stream’, ofwel Noord-Europese Gasleiding, een belangrijke rol is gaan spelen. Zo’n 40% van het Russische gas wordt door deze pijpleiding vervoerd van Sint Petersburg naar Kiel in Duitsland, zodat het niet langer getransporteerd wordt door gebieden als Oekraïne en De Krim.

8

Energiemarkt_nw.indd 8

Er zijn ook nog andere factoren die een rol spelen in de huidige gassituatie, waarbij geen sprake is van gebrek. De afgelopen winter was ongewoon warm, en ook de lente is relatief warm gestart. De hierdoor verminderde afname van aardgas zorgt ervoor dat de strategische gasopslagen voor de tijd van het jaar heel erg vol zitten. Met andere woorden: er is voldoende gas op de markt, zodat gasafnemers als de glastuinbouwsector zich geen al te grote zorgen hoeven te maken over de leveringszekerheid. Ofwel: ook voor Gazprom is het business as usual.

De situatie op de elektriciteitsmarkt is relatief stabiel. De stroomprijzen zijn aanhoudend laag door de grote hoeveelheden gesubsidieerde elektriciteit van duurzame energieprojecten (wind- & zonne-energie) die op de markt wordt gedumpt. Door deze lage elektriciteitsprijzen is het nog steed niet lonend om de gascentrales in te zetten voor de elektriciteitsproductie. De voornaamste bronnen van grootschalige elektriciteitsproduktie zijn nog steeds op basis van de inzet van kernenergie en kolen als voornaamste brandstof.

56 54 52 50

februari

BrOn: EndEx.nl

In gasvoorziening ’business as usual’

58

maart

Sparkspread WKK-sparkspread voor 2013/2014 in euro/MWh, gebaseerd op de piekprijs elektra en AgroBudgetGas 22 21 20 BrOn: VAKBlAd VOOr dE BlOEmisTErij

Analyse gazprom Energy

19 18 17 16 15 14 februari

!

maart

Kijk voor de ontwikkeling van prijzen op langere termijn op de site van het Vakblad. Bekijk op de website ook iedere dag de ontwikkelingen van de OTC-stroomprijzen, de TTF- en AgroEnergy-gasprijzen, de olieprijs en de dollarkoers.

www.vakbladvoordebloemisterij.nl /aanvullingen 14 (2014)

02-04-14 11:45

Vragen Stuur uw vragen naar Postbus 9324, 2300 PH Leiden.

U kunt ook bellen, faxen of mailen: Peter van Leth, 071-56 59 688, pvanleth@hortipoint.nl

Kan ik advocaatkosten verhalen?

IllustrAtIe: Peter moormAn

tenleverancier over de levering De leverancier wil dat ik gewoon de rekening betaal en dreigt nu met een proces. Met welke kosten moet ik rekening houden als het op een procedure aankomt en worden die kosten vergoed als ik win?

U

dient er rekening mee te houden dat een procedure u nagenoeg altijd geld kost, ook als u gelijk krijgt. De kosten die u maakt worden meestal niet volledig vergoed door de wederpartij. Over het algemeen dient u in een procedure met de navolgende kosten rekening te houden: griffierecht, deurwaarderskosten en advocaatkosten.

Griffierecht is het tarief dat de rechtbank rekent om als het ware toegang te krijgen tot de rechter. De hoogte is afhankelijk van het geldelijk belang van de zaak en varieert tussen â‚Ź 77 en â‚Ź 6.396. Zowel aan de eisende als de gedaagde partij wordt griffierecht in rekening gebracht. Een uitzondering hierop is de procedure bij de kamer voor kantonzaken zoals bij arbeidsrechtelijke geschillen.

Daar betaalt alleen eiser griffierecht.

Deurwaarderkosten maakt u als eisende partij omdat de dagvaarding waarin de eis wordt omschreven door een deurwaarder moet worden betekend aan gedaagde. Dit kost â‚Ź 94.

De advocaatkosten vormen over het algemeen de grootste kostenpost in een procedure. De hoogte is afhankelijk van het uurtarief dat u met uw advocaat bent overeengekomen en van de complexiteit van de zaak. De meeste advocaten factureren maandelijks en specificeren op de rekening welke werkzaamheden zijn verricht. Soms is het mogelijk een vast tarief af te spreken. Of dit kan is echter afhankelijk van de complexiteit van de zaak.

Proceskostenvergoeding De wet schrijft voor dat de partij die in het ongelijk wordt gesteld in de proceskosten wordt veroordeeld. De rechter kan echter 14 (2014)

14vraagl.indd 9

beslissen om de kosten tussen de strijdende partijen geheel of gedeeltelijk te compenseren. Dat wil zeggen dat beide partijen de eigen kosten moeten dragen, hetgeen in familierechtelijke zaken zoals echtscheidingen voor komt. Ook als beide partijen iets eisen en beiden gedeeltelijk in het ongelijk worden gesteld, komt dit voor.

Als u de zaak wint en de rechter veroordeelt de plantenleverancier in uw proceskosten, dan komen het griffierecht en de deurwaarderskosten volledig op het bordje van uw tegenpartij. Voor het honorarium van uw advocaat wordt echter aan de hand van een puntensysteem een forfaitaire vergoeding opgelegd aan de wederpartij.

De berekening vindt plaats aan de hand van het zogenaamde liquidatietarief. Net zoals het griffierecht is ook dit tarief afhankelijk van het geldelijk belang van de zaak.

Hoe hoger het belang hoe hoger het tarief.

Het aantal punten waarmee dit tarief wordt vermenigvuldigd is afhankelijk van de proceshandelingen die in de zaak hebben plaatsgevonden. Als bijvoorbeeld een groot aantal getuigen is gehoord, is het puntenaantal vaak hoger dan in een standaardzaak.

De ervaring leert dat de toegewezen kosten altijd lager zijn dan de werkelijke kosten.

Soms wordt uw wederpartij ook veroordeeld tot betaling van andere kosten die niet direct samenhangen met de procedure. Dit kunnen de kosten ter vaststelling van schade en aansprakelijkheid zijn zoals de kosten van een deskundige die onderzoek heeft gedaan naar de kwaliteit van de planten. Ook de kosten van het versturen van aanmaningen en dergelijke, de zogenaamde incassokosten, worden soms toegewezen.

Eerst praten dan procederen Omdat uw proceskosten niet volledig worden vergoed, dient u altijd voor ogen te houden dat een oplossing buiten de rechter om goedkoper kan zijn. Een advocaat die zijn vak goed verstaat, zal in beginsel ook aansturen op een oplossing zonder rechterlijke tussenkomst. De gedragsregels voor advocaten bepalen niet voor niets dat een regeling tussen partijen de voorkeur verdient boven een proces. <

mr. ing. J.A.J. (Jeroen) Hendriks, Vogelaar hendriks@vbsadvocaten.nl

9

01-04-14 14:26

bloemenland worden -

Frans van den Houdt

A

ugustine Gasana staat drie keer per week om vijf uur op om bloemen te snijden en naar de Rwandese hoofdstad Kigali te brengen. Hij verpakt zijn bundel bloemen in zwart plastic, gooit het pakket op zijn schouder en loopt ruim 40 minuten heuvelop om de verharde weg te bereiken. Daar neemt hij de bus naar de hoofdstad, waar hij rond het middaguur zijn bloemen aflevert bij een van de stalletjes in de grotere hotels.

Een intensieve tocht, maar alleszins de moeite waard, verzekert Gasana. „Het levert meer op dan koffie, wat ik vroeger verbouwde. Met de drie wekelijkse bestellingen maak

ik 21.000 Rwandese franc (€ 23) winst.”

Gasana is president van Zamuka Mumajyambere, een coöperatie van 67 boeren die in de regio Shyorongi zomerbloemen, buitenrozen en boeketvullers telen. De grootste coöperatie van Rwanda, gevestigd op een lange strook grond van in totaal 6 ha, ingeklemd tussen de voet van de heuvel en een rivier.

Het is een paradijselijke omgeving met luid fluitende vogels, rondfladderende bont gekleurde vlinders en vijftien verschillende soorten bloemen (naast vooral calla’s en witte en blauwe agapanthus onder meer tuberose, eryngium, ornithogalum, mol-

A

Orchidee in Rwanda Om het verschil te maken in de internationale bloemenmarkt moet Rwanda zich toeleggen op een uniek product als orchidee, menen diverse marktanalisten.

Rwanda telt maar liefst 250 verschillende soorten orchideeën, zegt de in Kigali werkzame Canadese pater Jean-Pierre Lebel, groot orchidee-kenner. „Dat betreft dan de dat er in Nyungwe forest nog veel meer te -

commercieel te telen.”

Twee jonge Rwandese botanici, Theo Twizeyimana (29) en Peter Rwibasira (30), product in handen heeft. Om hun plannen verder uit te werken hebben ze het Science

10

Rwanda.indd 10

Promotion Initiative (SPI) opgericht en samenwerking gezocht met de Universiteit van Kigali. In juli hopen ze een speciaal laboratorium in gebruik te kunnen nemen aan de rand van Nyungwe Forest, om te onderzoeken welke soorten het meest

teren. „Daarvoor is het wel nodig dat de Rwandese overheid een vergunning verleent voor het commercieel produceren van orchideeën, want het betreft hier een beschermde soort”, aldus Twizeyimana. bloemen onder licentie te produceren en

lucella, craspedia, ammi visnaga, crocosmia, bupleurum en carthamus).

Gasana werd jaren geleden vertrouwd gemaakt met de bloementeelt door zijn ouders, die er op hun beurt mee in aanraking waren gekomen door een Belgische vrijwilliger, die hen zaaigoed en adviezen gaf. „Bloemen telen is het mooiste wat er is.

De grond is hier vruchtbaar en het klimaat is uitstekend. We hebben altijd voldoende water en zon. En de wegen zijn goed. Waar het nog aan ontbreekt zijn grote volumes die ook voor de export interessant zijn”, aldus Gasana.

Met hulp van NAEB, de National Agricultural Export Development Board, hebben de boeren drie keer een zending zomerbloemen naar Europa gestuurd, maar dat waren vooral proefzendingen, commercieel nauwelijks aantrekkelijk. „Ze wilden 20.000 stelen van een bepaalde soort, maar we konden er nog geen 5.000 leveren.” Gasana en de andere leden van zijn coöperatie zijn echter ambitieus en hopen de productie de komende tijd flink op te voeren. „Een kweker uit Kenia zei dat we op 1 ha met kassen moeten beginnen, zodat we kasrozen voor de export kunnen kweken. Maar dat is voor ons te duur, de kassenbouw kost zo’n 80 miljoen franc (€ 85.000). Voordat we een dergelijke lening afsluiten, moeten we eerst de benodigde deskundigheid opbouwen.”

Wel kopen de boeren binnenkort hun eigen pick-up zodat ze hun bloemen sneller en makkelijker naar de stad kunnen vervoeren.

De plannen van de kleinschalige telers passen goed in het officiële beleid van de Rwandese regering, die de komende jaren 14 (2014)

01-04-14 14:19

Foto: Frans van den Houdt

veel wil investeren in de tuinbouwsector.

Boeren en exporteurs zullen geholpen worden bij het afsluiten van leningen bij de Bank of Rwanda, andere lokale banken en het Business Development Fund. Het rurale wegennet – de grote doorgaande wegen zijn al goed – wordt verder verbeterd en er komt geld voor tractors en irrigatiesystemen. Ook wordt gewerkt aan een betere informatievoorziening voor boeren en exporteurs.

De overheid heeft 650 ha aangewezen voor de productie van bloemen en hoopt dat in 2017 het totale areaal in gebruik is. „De bloemenproductie is nu nog erg kleinschalig”, zegt Olivier Twizewimana, die bij NAEB verantwoordelijk is voor de bloemensector. „Maar daar komt dit jaar verandering in als we van start gaan met Gichari Flower Park, 60 km buiten de hoofdstad, waar 35 ha zijn bestemd voor rozen.” Op de eerste 2 ha worden nu kassen gebouwd en in Kenia wordt plantmateriaal besteld. Later dit jaar hoopt Twizewimana de eerste partij naar de veiling in Nederland te kunnen vliegen. „Er is vraag naar 12 verschillende variëteiten.” Gichari moet uiteindelijk 44 miljoen stelen per jaar produceren.

Op de vraag of het wel zo verstandig is de concurrentie aan te gaan met Kenia, antwoordt Twizewimana zelfverzekerd. „Ik 14 (2014)

Rwanda.indd 11

ben ervan overtuigd dat wij kunnen concurreren op prijs en kwaliteit. Het klimaat en de hoger gelegen landbouwgronden in Rwanda zijn ideaal voor het telen van grootbloemige rozen, waarvoor een goede prijs betaald wordt, terwijl arbeid in ons land goedkoper is dan in Kenia.”

De NAEB-functionaris voegt er wel meteen aan toe dat er nog een groot tekort is aan teeltdeskundigen en inspecteurs en dat de komende tijd daarom veel geld en energie in capaciteitsopbouw gestopt moet worden. Het internationale vliegveld van Kigali beschikt inmiddels over een koelruimte (betaald door Nederland) en wekelijks zijn er twee vrachtvluchten van en naar Rwanda van zowel Martinair als Turkish Airlines. Om in de toekomst grote volumes te kunnen afhandelen en exporteren moet die capaciteit flink wel worden uitgebreid en is extra expertise noodzakelijk voor de vrachtafhandeling.

Marketingafdeling En wat te denken van marketing. Navraag leert dat hoewel NAEB over een heuse marketingafdeling beschikt, de contacten met handelaren en afnemers in Europa nog uiterst miniem zijn. „Met de miljoenen

die de overheid de komende vijf jaar in de sector pompt, is Rwanda in staat is een belangrijke speler te worden op de internationale bloemenmarkt”, aldus Twizewimana.

Hij benadrukt dat het uiteraard niet de bedoeling is dat de Rwandese overheid zelf actief blijft in de tuinbouw en dat de bloemenproductie uiteindelijk in handen moet komen van privé-bedrijven. Zo worden op dit moment de laatste besprekingen gevoerd met East African Growers, een grote Keniaanse producent van bloemen, groenten en fruit, over de overname van het Gichari Flower Park.

Om Nederlandse bedrijven, waaronder bloementelers, enthousiast te maken voor Rwanda, organiseert de Nederlandse ambassade in Kigali af en toe een handelsmissie.

En op verzoek van de Rwandese regering is een haalbaarheidsstudie uitgevoerd, waaruit bleek dat er goede mogelijkheden zijn voor een op de export gerichte bloemenindustrie.

Er moet weliswaar nog veel geïnvesteerd worden in capaciteitsopbouw, maar de klimaatomstandigheden zijn ideaal, de infrastructuur is goed, mensen zijn bereid hard te werken, afspraken zijn afspraken, dus investeerders weten waar ze aan toe zijn, ook voor de lange termijn en het geldverkeer kent nauwelijks belemmeringen. <

11

01-04-14 14:19

’FloraHolland misbruikt haar dominante positie’

Arie-Frans Middelburg afmiddelburg@hortipoint.nl

D

man, potplantenteler Jorgen Andersen, trekt het dossier en krijgt daarbij ondersteuning van Dansk Gartneri.

De Denen doen in het schrijven aan ACM hun beklag over het nieuwe beleid van de veiling waarin per 1 januari 2014 leden meer voordelen krijgen boven niet-leden. Dit zou ertoe leiden dat niet-leden hun producten niet meer kwijt kunnen op de veiling, dat de Deense bedrijven daardoor niet meer levensvatbaar zouden zijn en dat de prijzen op de Nederlandse en Europese sierteeltmarkt omhoog gaan. De Denen beklagen zich er bij de ACM over dat het leden/ nietledenbeleid van het dominante FloraHol-

Foto: Arie-FrAns Middelburg

ansk Gartneri, een organisatie voor de Deense sierteelthandel stuurde 24 januari jl. een brief met haar beklag over het nieuwe leden/niet-ledenbeleid van FloraHolland naar ACM (Autoriteit Consument & Markt, een fusie tussen NMA en OPTA). De brief was opgesteld door Erik Bertelsen van het advocatenkantoor Kromann Reumert.

Dansk Gartneri – zo’n 500 leden – vertegenwoordigt ook de Danske Prydplanter, telers van potplanten en snijbloemen die veel van hun productie via FloraHolland afzetten. Een telefoontje naar Kristian Madsen, voorman van Dansk Gartneri leert dat met name de Deense telers van Danske Prydplanter grote moeite hebben met het nieuwe beleid van FloraHolland. Hun voor-

Links de brief van de Denen aan FloraHolland en rechts de brief aan ACM waarin ze hun grieven uiten over het nieuwe leden/ niet-ledenbeleid van de veiling.

12

Denemarken.indd 12

land concurrentiebeperkend werkt. En dat mag niet. De consument, Deense en andere telers zijn er slachtoffer van. Bovendien zou de veiling volgens de Denen haar leden hebben gevraagd de productie te beperken.

In de brief schetsen de Denen aan de hand van cijfers de dominante positie van FloraHolland in de afzet van sierteeltproducten in Europa en producten van buiten Europa. Ze lijken zich ervan bewust dat het weinig zin heeft om de veiling aan te klagen vanwege een monopoliepositie. Eerder – in aanloop naar de fusie van VBA en FloraHolland deed NMA daar al onderzoek naar.

De Denen wijzen er echter en passant wel op dat FloraHolland sinds de fusie ook een joint venture is aangegaan met een andere grote partij in de afzet van bloemen en planten: Landgard.

De Deense schets van de belangrijke positie in de afzet van bloemen en planten van FloraHolland dient om aan te geven dat het nieuwe leden/niet-ledenbeleid invloed heeft op de prijsvorming op de Europese markt.

Er is altijd al een verschil geweest tussen leden en niet-leden, maar daar konden Deense telers mee leven, geven ze aan. Nu de verschillen groter worden, vrezen ze echter voor hun toekomst. Gastzenders kunnen namelijk alleen nog op de veiling terecht als hun product aanvullend is op dat van leden en aspirant-leden. Jorgen Andersen noemt potroos in 6 cm-pot als eerste slachtoffer. Na 1 februari jl. zouden die niet meer mogen worden aangevoerd op FloraHolland. Andersen: „We kunnen alleen maar raden welk product volgt.”

Nu kunnen de Denen al dan niet via een 14 (2014)

02-04-14 10:39

Column Angelle van Kleef

Reactie

vankleef@kwic.com

Canada

FloraHolland: ’We reageren niet via de media’

Voorjaar

aspirant lidmaatschap lid worden van de veiling, maar – zo stellen ze – het lidmaatschap is niet aantrekkelijk voor hen. Dan moeten ze uiteindelijk alles wat ze verhandelen afrekenen via de veiling en dan worden de veilingkosten te hoog voor ze.

Niet alleen kwekers zonder aanvullende producten worden getroffen, stellen de Denen. Ook de tarieven voor niet-leden zijn verhoogd naar 5,5% plus 0,3% contributie met een maximum van € 3.000. Daardoor is het voor niet-leden sowieso niet meer aantrekkelijk om via de veiling af te zetten.

Volgens de Denen heeft het nieuwe leden/ niet-ledenbeleid een anticompetitief effect.

En dan zou de veiling leden ook nog eens hebben geadviseerd minder aan te voeren.

De prijzen zullen door dit beleid omhoog gaan en dat is in het nadeel van kopers en de consument. Volgens de Denen misbruikt de veiling haar dominante positie om de aanvoer terug te dringen en zo prijzen te verhogen. Ze vragen AMC om een onderzoek omdat ze ervan overtuigd zijn dat het gedrag van FloraHolland concurrentiebeperkend is en dat het onwettelijk is.

Zonder succes De weerstand van de Denen tegen het nieuwe ledenbeleid speelt al langer, geeft Andersen aan. Volgens hem proberen ze al elf maanden zonder succes in contact te komen met voorzitter Bernard Oosterom. Hij wijst daarbij ook op een brief van 30 mei 2013 die Kristian Madsen naar toenmalig directeur Timo Huges en Oosterom stuurde.

Daarin zegt Madsen dat er nauwelijks gediscussieerd is met de Denen over het nieuwe leden/niet-ledenbeleid en dat het ze simpelweg op 7 mei 2013 is medegedeeld. „De afgelopen vijftien jaar heeft FloraHolland Deense kwekers verwelkomd als gastleden en het is onze indruk dat de kwekers te vertrouwen zijn.”

14 (2014)

Denemarken.indd 13

Madsen noemt het nieuwe ledenbeleid een radicale verandering en niet overeenkomstig de ambitie van de veiling om een internationaal dienstennetwerk te zijn dat vraag en aanbod bijeen brengt. Hij geeft verder aan in contact te willen komen met de veiling om oplossingen te zoeken, zodat Deense kwekers nog een deel van hun productie via FloraHolland kunnen afzetten. Volgens Andersen hebben de mislukte pogingen tot contact met FloraHolland ertoe geleid dat er een brief is gestuurd naar ACM. De Denen willen nog steeds een dialoog met de veiling en zoeken daarom ook de pers op, laat de voorman weten.

Ondertussen hebben de Denen ook contact met gastzenders in landen als Kenia, Duitsland, België en Nederland. Andersen: „We vinden de situatie met FloraHolland erg problematisch. De veiling verandert niet alleen de condities voor haar klanten, maar ook voor haar Nederlandse en buitenlandse aanvoerders. Maar in wiens voordeel?”

ACM heeft na de ontvangst van de brief uit Denemarken contact opgenomen met de Denen en vroeg meer informatie over het leden/ niet-ledenbeleid van de veiling. „Sindsdien zijn we in gesprek met ACM en we geloven dat ze wil ingaan op ons verzoek voor een onderzoek”, aldus Andersen. <

In het kort

13

02-04-14 10:39

Aad van den Enden, concernmanager binnenlandse markt:

’Bloemistenklok is goede investering voor onze klant’ Eind juni gaat de bloemistenklok bij FloraHolland in Naaldwijk van start. Tot die tijd wordt er nog gesleuteld aan de klokfronten en de kettingbanen. Met de aanvoer en koopkracht zit het volgens Aad van den Enden wel goed. „Met zo’n 300 kopers op deze tribune kun je wel degelijk een prijs zetten.”

Cindy van der Zwet cvanderzwet@hortipoint.nl

A

tomatisch gestuurde voertuigsysteem, zoals dat nu voor de Bleiswijk-klokken draait, geïnstalleerd. Er zijn dus nog een paar hobbels te nemen, maar volgens Aad van den Enden ligt alles goed op schema en wordt de deadline van eind juni gehaald. Dan gaat de bloemistenklok in Naaldwijk live.

Assortiment onder druk Er is de laatste weken discussie over de bloemistenklok ontstaan in diverse media, maar

concern manager binnenlandse markt van FloraHolland gelooft zeker dat de nieuwe klok in de behoefte gaat voorzien. „We hebben voorafgaand aan dit besluit natuurlijk diverse onderzoeken gedaan en gesprekken met bloemisten en tuincentra gevoerd. Er moest iets gebeuren, want het assortiment op Bleiswijk kwam steeds verder onder druk te staan. Telers gaan steeds meer direct verkopen en dan is een karretje naar Bleiswijk afsturen relatief duur. Ook werd duidelijk dat klanten het liefst doorgaan op de huiFoto: Gerdien de nooy

fmijnzaal A in Naaldwijk is deze ochtend hermetisch afgesloten.

Je kunt er niet zomaar een kijkje nemen. Na een telefoontje gaan de deuren open en is te zien hoe alle stoelen met plastic afgedekt zijn en werklui bezig zijn om de tribune om te bouwen. Het oude klokfront wordt deze dag verwijderd, zodat er later een derde klokfront aangebracht kan worden. Verder wordt komende periode ook de kettingbanenloop van de exportklokken aangepast en wordt het au-

-

14

Bloemistenklok.indd 14

14 (2014)

02-04-14 13:07

Mening Teler Lennart van den Berg:

’Voor ons gaat het iets meer kosten’ dige manier. Zij willen een totaal assortiment kunnen inkopen in één afmijnzaal en producten fysiek blijven zien”, ervaart Van den Enden.

Een andere belangrijke aanleiding voor de bloemistenklok is het landelijk veilen. Op de exportlocaties wordt er steeds meer virtueel geveild en veilblokken worden samengevoegd. „Kleine en middelgrote klanten kunnen niet allemaal met die ontwikkeling uit de voeten. Ook dat sterkt ons in de gedachte dat er een klok moet blijven waar producten gewoon voorbij komen”, legt hij de keus uit.

Beginnen in rustige periode FloraHolland gaat indikken op een plek waar er veilcapaciteit is vrijgekomen door alle virtuele ontwikkelingen en door het teruglopende aanvoervolume voor de klokken. En dat is hier in Naaldwijk. Van den Enden geeft aan dat het de laatste jaren niet is gelukt om het volume uit te breiden op Bleiswijk, maar door te concentreren op Naaldwijk verwacht hij daar wel meer koopkracht en aanbod naar toe te trekken. „Telers ondervonden op Bleiswijk toch vaak een te groot prijsrisico. Veel kwekers voeren al aan in Naaldwijk en kunnen nu zonder moeite ook een kar naar de Bloemistenklok sturen. Het is een kwestie van aangeven op de aanvoerbrief, maar verder kost het niks extra. En zo kande veiling ook goedkoper gewerkt”, stelt hij.

De afgelopen periode heeft FloraHolland acht bijeenkomsten bij kwekers in de kantine gehouden en aan aanvoerders toelichting gegeven op de nieuwe bloemistenklok. Dit is volgens Van den Enden positief verlopen. „Een aantal telers reageert aanvankelijk met: ’alweer een veilingklok erbij’? Maar feitelijk gebruiken we juist minder klokken door de sluiting in Bleiswijk en door de concentratie die bij het landelijk veilen bij de exportklokken plaats gaat vinden. We maken slim gebruik van de beschikbare afmijnzaal en verdeelruimte.”

Van den Enden geeft aan dat de telers die nu in Bleiswijk aanvoeren sowieso aan willen voeren op de nieuwe bloemistenklok in Naaldwijk. Dat is de basis en de komende maanden gaat FloraHolland stap voor stap dit aanbod parallel aan de verwachte koopkrachtuitbreiding uitbouwen. „We beginnen in de rustige zomerperiode, als er weinig 14 (2014)

Bloemistenklok.indd 15

Gerberateler Lennart van den Berg (rechts) uit Berkel en

niks te klagen”, zegt Van den

tenklok gaan aanvoeren. Voor

verloopt naar tevredenheid.

dat gaat goed. De bloemen

klok gaat verhuizen, maar als het zo gaat

spanning op staat. Je hebt in de startfase toch vaak te maken met kinderziekten en onwennigheid. We bouwen langzaam het spel op. Het voornaamste is in het begin het evenwicht tussen vraag en aanbod te bewaren. Daar gaan wij in begeleiden; we zullen gaan werken met aanvoerreguleringen. We willen ervoor waken dat we het in de startfase over de kop jagen. Maar uiteindelijk zal de bloemistenklok zich natuurlijk gaan ontwikkelen naar een vrije markt.”

Voldoende koopkracht Aanbod is één. En koopkracht is twee. Hoe staat het daarmee? Hoeveel kopers zullen op deze tribune plaats gaan nemen? Zoals het er nu naar uitziet gaat 95% van de klanten

uit Bleiswijk mee naar Naaldwijk; de overige 5% stopt met het inkopen. Ook zullen er naar verwachting ongeveer honderd kleinere tot middelgrote klanten uit Naaldwijk en Rijnsburg plaats gaan nemen op de tribune van Afmijnzaal A. „Dan komen we uit op zo’n 200 à 250 kopers per dag en dat is fors meer dan we in Bleiswijk hebben.

Die kunnen wel degelijk een prijs zetten”, verwacht de manager.

Hij benadrukt dat de bloemistenklok alleen maar een succes kan worden als er voldoende, hoogwaardige koopkracht is.

Belangrijk is om de doelgroep in Naaldwijk goed te faciliteren. De werkwijze en diensten zullen toegespitst worden op de wensen van de bloemist en de zelfstandig inkopende tuincentra. Dit houdt bijvoorbeeld in dat er

Mening Teler Paul Berkhout:

goed betaald’ nog geen 1% van onze aanvoer dat daar heen gaat”, geeft Paul Berkhout aan. De rest van ringen die Berkhout Plants naar deze marktplaats brengt.

en Aalsmeer. Vanaf eind juni zal bloemistenklok gaan aanvoeniet rendabel meer draaien. De ik dus helemaal niet zo’n slecht

Lees verder >

15

02-04-14 13:07

Mening

Henny van der Gugten van groothandel

in het Westland en snapt daarom niet zo goed waarom FloraHolland investeert in een andere manier en dat gaat prima. Wat

Aad van den Enden: „Ik verwacht meer koop-

een groot deel van het jaar vroeg begonnen gaat worden met veilen, omdat klanten nog een winkel te runnen hebben. Ook wordt het transactiebeleid op de doelgroep afgestemd en zullen er maatwerk oplossingen in de logistiek gaan komen. Belangrijk is volgens Van den Enden ook dat bloemen en planten daadwerkelijk voor de klok komen. „Je kan niet verwachten dat deze groep

inkopers het hele aanbod kennen. Het zijn geen inkopers van beroep. Hun rol is winkelier zijn. Zij willen de handel graag zien.”

Binnen drie jaar terugverdiend Al met al zal het inkopen in Naaldwijk voor klanten iets duurder worden. FloraHolland wil niet concurrentievervalsend werken

Mening Bloemist Marcel Gorissen:

Voor bloemist Marcel Goris-

vindt het om deze reden dan

meer rommel wordt aange-

Gorissen heeft wel besloten mee te ver-

liteit van de bloemen en planten verbeterd

16

Bloemistenklok.indd 16

met de groothandel. „Ook dat zijn klanten van ons”, licht Van den Enden toe. Met de nieuwe tarieven kan FloraHolland op een kostendekkende manier werken. De kosten die verbonden zijn aan de verhuizing, zoals het ombouwen van de afmijnzaal en de ICT, worden volgens hem in minder dan drie jaar terugverdiend. Dit is inclusief de kosten van het Sociaal Plan dat van toepassing is voor de werknemers van veiling Bleiswijk.

Die locatie is deze ochtend nog niet ter sprake gekomen, maar vanaf eind juni zal daar niet meer geveild worden. Bleiswijk krijgt volledig de functie van logistiek centrum. Dit betekent dat er naar schatting 30 fte’s komen te vervallen; voor de andere 60 fte’s blijft er in Bleiswijk of Naaldwijk plek. „Wij gaan direct op de arbeidskosten besparen. Al is het voor die grote groep getroffen werknemers natuurlijk een hard gelag”, benadrukt Van den Enden.

De werklui gaan met pauze en ook wij ronden het gesprek af. Van den Enden kijkt uit naar juni. Voor de komende vijf jaar is dit de koers. Hoe de daaropvolgende jaren gaan verlopen, daar kan hij nu nog geen uitspraken over doen. „De tendens is dat de totale klokaanvoer afneemt en dat gaat ook de komende jaren nog door. De behoefte aan fysiek op een klok inkopen is bij kleine tot middelgrote bedrijven echter fors en dat blijft naar verwachting voorlopig zo.”

Waar uiteindelijk het nieuwe evenwicht komt te liggen tussen veilen en direct verkopen aan deze doelgroep weet Van den Enden niet precies. „Wij zien de bloemistenklok in ieder geval als goede investering voor een belangrijke klantgroep en daarmee voor onze kwekers.” < 14 (2014)

02-04-14 13:07

M Vanwege het tuinplantenseizoen worden ook de klokprijzen van deze producten weergegeven. Omdat er ruimte is voor maar drie grafieken, worden de bloeiende en groene planten in één grafiek verwerkt. Week 25 is de laatste week van de tuinplantengrafiek.

K

Groene en bloeiende planten

Snijbloemen '%&'

(*

'%&(

'%&)

'%&'

'%&(

&+%

Tuinplanten '%&)

'%&'

&'%

'*

'%

&(% &'% &&%

( ) * + , - . &% && &' &( &) &* &+ lZZ`

De middenprijs zakt 1 cent tot 17 cent. In de twee voorgaande jaren lag deze op 18 en 20 cent.

.%

-% +% )%

&%%

&*

'%&)

&%%

&)%

B^YYZceg^_h ^c XZciZc

B^YYZceg^_h ^c XZciZc

B^YYZceg^_h ^c XZciZc

&*%

(%

'%&(

(

)

*

+

,

-

. &% && &' &( &) &* &+ lZZ`

De middenprijs noteert een daling bij de groene planten van 5 cent tot 120 cent. Ook de bloeiers zakten in prijs met 6 cent tot 113 cent.

'%

&& &' &( &) &* &+ &, &- &. '% '& '' '( ') '* lZZ`

In week 13 stijgt de middenprijs met 4 cent tot 64 cent. In 2012 lag deze toen op 102 cent en vorig jaar in het koude voorjaar op 38 cent.

Cor van Jaarsveld:

’Vraag verschuift van bloemen naar buitenhandel’ Bedrijf: Lavendel Bloemen & Planten, Driebergen Veiling: Plantion Week: 13

Maandag „Vandaag staan er 1.000 karren. Afgelopen weekend hebben we dankzij het warme weer goed verkocht. Dus ingekocht wordt er wel vandaag. Er staan veel violen en buitenhandel zoals mandevilla, afrikaantjes, vergeetmij-nietjes, dahlia’s, hangpetunia’s en Franse geraniums. Door de grote aanvoer zijn de prijzen normaal. Doordat iedereen buitenplanten koopt zakken de prijzen voor bloemen wat weg.”

Dinsdag „Er staan 450 karren. Bloemen zijn laag geprijsd en planten een beetje hetzelfde als gisteren. Ik merk dat de vraag verschuift van bloemen naar buitenhandel. Ik doe daar zelf ook aan mee. En omdat de consument een euro maar een keer kan besteden - hij koopt of planten of bloemen - heeft dat invloed op de prijsvorming. Ik hoor dat dat op alle veilingen het geval is. Ondanks dat de Engelse Moederdag er aan komt. Als kleine veiling hebben we met die feestdag minder te maken.”

Woensdag „Met 1.000 karren een heel mooi assortiment voor zowel binnen als buiten. Het is allemaal iets duurder dan dinsdag, maar wel goed verkoopbaar. Sinds afgelopen maandag beginnen we overigens een halfuur 14 (2014)

Markt-1-prijsbeelden-nw.indd 17

eerder met veilen. Om half zes wordt er op twee klokken buitengoed geveild. Om zes uur starten twee klokken met bloemen en worden er op een derde klok planten en buitenplanten geveild. De vroege start scheelt in de distributietijd en maakt dat ik eerder thuis ben.”

Donderdag „350 karren voor de klok. Een net assortiment. Bloemen zijn iets duurder, dan merk je dat we naar het weekend toe gaan. Verder is er niets spannends. Donderdag is echt zo’n tussenveiling. De ene keer zakt het lekker weg en een andere keer is het te duur.”

Vrijdag „Een aanvoer van 950 karren. Er zijn veel meer hortensia’s en margrieten.

De hortensia’s zijn absurd vroeg, alles is een maand eerder. Op Plantion leveren wat regionale telers hortensia aan. Sommige zijn wat te hard gegaan en dat merk je aan de kwaliteit. Waar ik altijd van koop heeft mooie kwaliteit. Bloemen zijn gewoon aan de prijs, niet te duur en niet spotgoedkoop. Conclusie is dat het goed verkoopweer is. Het hele voorjaar al. We zitten ook al volop in het buitengoed. Extreem vroeg, maar dat is prima, hoor. Tot nu toe zijn we tevreden.”

17

01-04-14 14:20

In de grafieken wordt de procentuele verandering (= index) weergegeven van de prijs en de totale aanvoer ten opzichte van vorig jaar.

Snijbloemen /NTWIKKELINGENĂĽAFGELOPENĂĽZESĂĽWEKENĂĽT O V ĂĽEENĂĽJAARĂĽEERDER 150

INĂĽPROCENTEN

125

100

75

50

8

9

Aanvoer index

10

11

12

13 WEEK

Prijs index

Ondanks Engelse Moederdag: lage prijs In de week voor Engelse Moederdag kwam de gemiddelde snijbloemenprijs uit op 18 cent, 1 cent lager dan vorig jaar. Vorig jaar viel er ook een feestdag in week 13, maar toen was het Pasen. Door het warme weer was er minder vraag naar tulpen dan vorig jaar, terwijl het tulpenaanbod met 6% aanzienlijk steeg. Deze twee factoren zorgden ervoor dat de tulpenprijs daalde met 22%.

Een ander bolproduct met meer aanvoer was freesia. Het aanbod steeg met 20% en dat was duide-

lijk te veel, want de prijs van een freesia daalde met 25%. Bij troschrysant en lelie was de invloed van de Engelse Moederdag goed merkbaar. De aanvoer van troschrysant steeg met 25% en de prijs met 29%. Bij lelie OriĂŤntal steeg de aanvoer met 40% en de prijs noteerde 9 cent meer dan in 2013. Voor zowel chrysant als lelie resulteerde dit in een omzetstijging van 60%.

Kamerplanten Ontwikkelingen afgelopen zes weken t.o.v. een jaar eerder 150

in procenten

125

100

75

50

8

9

10

11

12

13 week

Prijs index

Aanvoer index

Kamerplantenomzet stijgt fors De kamerplanten behaalden in week 13 een omzet van 35 miljoen. Ruim 4 miljoen meer dan in 2013. Zowel de aanvoer als de gemiddelde prijs waren beide hoger. Ook bij phalaenopsis was de omzet 4% hoger bij een aanvoerstijging van 8%. De Engelse Moederdag had een positief effect op de prijsvorming van potroos die steeg met 40%. Maar de belangrijkste stijgers in omzet waren citrofortunella en campanula. Door het lenteweer is er veel vraag naar deze â&#x20AC;&#x2122;kamerplan-

tenâ&#x20AC;&#x2122; die ook geschikt zijn voor op het terras. Bij beide producten was de omzetstijging meer dan 100%. Een ander product waarbij het weer een positief effect kan hebben op de vraag is hortensia, maar de prijs die met 6% daalde laat dit niet terugzien. De aanvoer van hortensia steeg wel licht. Het seizoen voor narcis is over zijn hoogtepunt heen en het aanbod daalt nu wekelijks snel. Sneller dan vorig jaar met als gevolg een prijsstijging van 16%.

Tuinplanten Ontwikkelingen afgelopen zes weken t.o.v. een jaar eerder 350 300

in procenten

250 200 150 100 50

8

Aanvoer index

18

Markt-2-Veilingbijdragen-nw.indd 18

9

10

11 Prijs index

12

13 week

Verschil met 2013 extreem groot Vorig jaar was de maand maart zeer koud. Dit jaar juist warm en ook nog zeer zonnig. De verschillen met vorig jaar zijn dus extreem en dat zie je uiteraard terug in de omzet van tuinplanten. In week 13 was die omzet 60% hoger dan vorig jaar. Bij bijna alle tuinplanten waren aanvoer en prijs fors hoger, behalve bij viool. Het violenseizoen is na week 11 over zijn piek heen en de aantallen per week zakken nu snel. Vorig jaar moesten de meeste violen na week 13 nog aangevoerd worden.

Cumulatief is de violenomzet in

vergelijking met 2013 67% hoger.

Dit verschil lijkt hoog maar als we een vergelijking maken met 2012 is de omzet door minder productie gedaald met 51%. Het wordt nu de periode van osteospermum waarvan het aanbod de komende weken snel zal stijgen. De prijs viel nog wat tegen en lag maar een paar cent hoger dan in week 13 van vorig jaar. De gemiddelde tuinplantenprijs was in de verslagweek 12 cent hoger dan vorig jaar en kwam uit op 94 cent.

14 (2014)

01-04-14 15:08

Nederland

Over de toonbank

Theo Quekel:

Helmond

’Ik wil vooral snel en veel handel verkopen’ ook vooral het zakelijke aspect niet uit het oog verliezen.”

FOTO: PAULA VAN DER HULST

Hoe koopt u in?

Naam: Theo Quekel Locatie: shop-in-shop Albert Heijn Sortiment: 60% bloemen, 40% planten (soms inclusief potterie) Specialiteit: snelle handel Aantal medewerkers: tien, met daarbij ook weekendkrachten

Uw specialiteit is snelle handel? „Wij willen zo snel mogelijk veel bloemen en planten verkopen. Ik verkoop geen losse bloemen en wij bezorgen niet. Wel verzorgen wij rouwwerk. Ik vraag mij constant af: kan het uit of niet. Je moet met bloemen bezig zijn, maar

Standpunt

Wat zijn de hardlopers? „Ik verkoop nu veel tulpen en bolbloemen. Deze week drie bossen tulpen voor € 5. Tulpen zijn spotgoedkoop; ik zet ze dan ook scherp neer.

Wat het hele jaar goed loopt, zijn rozen. Ik koop met name rozen uit Ethiopië in. Daar heb ik nooit problemen mee; ik koop van een vaste leverancier voor de klok.”

U zit in de Albert Heijn? „Dat bevalt goed. Ik heb altijd gedacht dat de

Merkt u dat het door de crisis drukker bij u is geworden? „Het is in ieder geval niet slechter gegaan. Bij veel exclusieve zaken staat de verkoop onder druk. Ik zie soms bloemen staan; drie keer zo hoog waarvoor ik ze kan aanbieden. Door de grote volumes, kan ik scherper werken. Wij hebben de afgelopen jaren dan ook nog een kleine plus gerealiseerd.”

Heeft u een advies voor telers? „Ik denk dat er meer aandacht moet zijn voor de behoefte van de klant. Soms zie ik dingen voorbijkomen, waarvan ik mij afvraag waarom het nog wordt geproduceerd. Neem troschrysant. Dat is gewoon niet hip. Het is zomaar een voorbeeld, en ik heb de wijsheid zeker niet in pacht, maar verdiepen in de klant is belangrijk.”

’Storytelling is geen doel op zich’

S Jacqueline Doornekamp, Concept Factory

Mee eens, oneens of denkt u er heel anders over?

Reageer dan bij de marktredactie: A.F. Middelburg, 06-23631549 of mail afmiddelburg@hortipoint.nl

14 (2014)

Markt-3-Toonbank-nw.indd 19

„Ik rijd twee keer naar veiling Rhein-Maas in Herongen. Ik koop zelf in; ik bepaal zelf graag mijn prijzen. Als je bij de groothandel inkoopt, zit er toch weer 35% tussen. Prijs is voor mij belangrijk. Kan ik de top kopen voor € 1 en goede handel voor € 0,80, dan ga ik toch voor de laatste. Voor de klok komt het hele aanbod voorbij; er zit altijd wel iets tussen. Twee keer in de week, op maandag en woensdag, laad ik mijn vrachtwagen van tien meter vol. Dezelfde middag staan de bloemen en planten in de winkel.”

supermarkt het kanaal is om bloemen en planten te verkopen. Wij hebben verder niets met AH te maken, maar als zij een aanbieding in de folder hebben, moeten we er natuurlijk wel voor zorgen dat we die in shop hebbben. Anders snapt de consument er niets van. De voordelen van deze locatie zijn groot. Er is veel parkeerruimte; de openingsuren zijn ruim en de supermarkt trekt verschillende mensen.”

torytelling lijkt wel een toverwoord. Het gaat echter om de conversatie; storytelling is een middel om je publiek te raken. Je wilt namelijk je publiek zover krijgen dat ze over je gaan praten… Dat ze je producten waarderen. Dat ze misschien iets van je kopen, dan zal je iets moeten creëren waarmee ze zich kunnen identificeren. Dat is storytelling. Het promotieproject PurE seasonal flowers draait om storytelling. Het gaat om verhalen over seizoensbloemen en hun herkomst.

Storytelling is geen doel op zich. Het draait in onze ogen om de conversatie; het gesprek. Daarom bieden wij elke schakel in de keten conversatie-

materiaal; verhalen, beelden en film.

Het stelt exporteurs, groothandelaren en bloemisten in staat om op een andere manier over bloemen te praten. Een manier die de consument aanspreekt. In de campagne richten we ons op het gevoel van het seizoen en hoe dit kan worden uitgedragen met seizoensbloemen. Met name via de sociale media, spelen we heel bewust in op het seizoensgevoel. Via Facebook stellen wij ons open voor amateur en professionele bloemliefhebbers. We zenden niet klakkeloos, maar luisteren en delen de interesses van onze volgers, maar delen ook de verhalen van exporteurs, bloemisten en kwekers. Sociale media zijn een

perfect medium om verhalen te delen en de conversatie te starten.

Met hulp van de content van PurE seasonal flowers, zie je ook mooie voorbeelden in de keten ontstaan, zoals BG de Mooij. Zij laten zich inspireren door PurE seasonal flowers; gebruiken de verhalen en maken zelf ook content om hun klanten te boeien.

Ook W.K. Heyl is een ketenpartij die hun klanten inspireert met achtergronden van bloemen en hun herkomst.

De promotiecommissie PurE seasonal flowers is continu op zoek naar ketenpartijen die de conversatie over seizoensbloemen willen starten met hun (eind)klanten. Durft u het aan?

19

01-04-14 15:39

A

Cornus op glijdende schaal in aanvoer en prijsvorming

„Als de aanvoer van cornus op gang komt, kopen we in en dan zie je het daarna langzaam uit de voorraad lopen”, omschrijft inkoper Piet Ravensbergen van FleuraMetz de handel in cornustakken. Commissionair Gerard de Ruiter bevestigt dit marktbeeld. „Het hele seizoen valt een beetje tegen. We doen geen grote aantallen.” Jaco de Mooij, directeur van Goedegebuure & de Mooij is positiever. „In het najaar en voor kerst hebben we veel cornus verkocht. Maar de verkoop van de geelgroene die normaliter richting Pasen gewild is, valt tegen.”

Oprekken Het aanvoerseizoen van cornus loopt van september tot maart

en kan dankzij bewaartechnieken die enkele kwekers hebben ontwikkeld worden opgerekt.

Anderen mikken bewust op een specifieke periode, zoals John Veldkamp van Veldkamp Sierteelt in Welsum. Hij teelt Cornus alba ’Sibirica’, de belangrijkste cultivar met koraalrode takken en de Cornus alba ’Kesselringii’, waarvan de takken purperzwart zijn. Hij voert al jaren aan in de kerstperiode. „Afgelopen jaar was het qua prijsvorming behoorlijk minder. Daar hebben we geen verklaring voor.” Paul van den Broek van Bloemkwekerij Paul en Corrie van den Broek in Gemert voert in dezelfde periode aan. „Prijzen waren lager, maar nog best netjes.”

Herman Boon van kwekerij

Foto: Kolster

De populariteit van cornus lijkt af te nemen. Het assortiment is beperkt, klachten over de kwaliteit zijn er nauwelijks, maar wild is de handel in deze snijheester allerminst.

Bowi in Bovenkarspel is ontevreden. Hij is op de markt van september tot en met maart met de kleuren rood, zwart en de geelgroene Flaviramea. „We voeren al twintig jaar cornus aan, maar de laatste twee jaar hebben niets opgeleverd. Ik hoopte nog op betere prijzen voor de geelgroene in deze periode, maar een positieve kentering heb ik nog niet gezien.”

Aanvoerkrimp Op jaarbasis zakte de aanvoer bij FloraHolland in 2013 met 11% tot 2,5 miljoen takken. Dat was een versterking van de tendens die in 2012 inzette met een krimp van 7% tot 2,8 miljoen stuks. De middenprijs bleef op hetzelfde niveau van 9 cent, maar dat zegt niet veel. In topjaren en op top-

dagen in het najaar hebben kwekers in het verleden tot 35 cent per tak gevangen. „En de verschillen per dag kunnen enorm groot zijn”, melden Van den Broek en Veldkamp. Zij verwachten dit jaar minimaal hetzelfde aan te voeren. „Met de planten gaan we het achtste productiejaar in”, licht Veldkamp toe. Doordat de aanvoer in 2013 later op gang kwam, hoefde Veldkamp niet het blad van de takken te plukken. „De kostprijs was daardoor wat lager, dat scheelt iets”, blikt hij terug.

Veredeld wordt er in cornus niet.

Ravensbergen ziet graag een grotere uniformiteit. „Per bos tien takken en per pak vijftig. Klanten willen in kleine aantallen kopen.” ■

Kastanjetakken iets beter in de markt Een klein voorjaarsartikel is de kastanjetak die door professionele telers en vanuit het wild wordt aangevoerd. Handela-

„Onze klanten nemen sporadisch kastanjetakken mee”, is de ervaring van inkoper Huug

Aandewiel van P. van Dam. „Niet spectaculair, misschien is dat wel een trend”, vindt Jaco de Mooij

van Goedegebuure & De Mooij over de markt voor deze voorjaarstak. Datzelfde denkt commissionair Gerard de Ruijter. „Ik wil niet klagen, maar alle takken liggen dit jaar moeilijker.”

Eerder op gang

Foto: de grAAF vAn der zAnde

Door het mooie voorjaar kwam de aanvoer van kastanjetakken (Aesculus hippocastanum of paardekastanje) bij FloraHolland dit jaar eerder op gang. „En de bloesemtakken als prunus en magnolia ook, die verdringen dan wat er aan kastanjes nog is”, weet De Mooij. Vorig jaar kromp het aanbod, maar de veilingstatistieken geven geen compleet beeld. „Ze komen overal vandaan, veel uit Polen, en er is veel directe handel”, zegt De Ruijter.

Adrie van Wieringen van A. van

20

Markt-4-Snijbloemanalyses-nw.indd 20

Wieringen en Zoon in Langeraar veilde dit jaar kastanjetakken, afkomstig van een gesnoeide boom. „Best wel aardige prijzen, beter dan de kronkelwilgen”, vergelijkt hij. Als teler met een gemengd bedrijf van potplanten en onder meer lathyrus, overweegt hij de teelt professioneel op te pakken.

Paul van den Broek van Bloemkwekerij Paul en Corrie van den Broek in Gemert voerde dit jaar voor de tweede keer aan. „Best wel redelijk”, noemt hij het resultaat. Rob Ingenbleek in Siebengewald noteerde een betere prijsvorming dan vorig jaar, maar vond het niveau toch matig. „En de kwaliteit was goed, dan valt het eigenlijk tegen. Van de zeven jaar dat we kastanjes telen is 2014 niet meer dan gemiddeld.” ■ 14 (2014)

01-04-14 14:21

Foto: Kolster

„We gebruiken er veel en het is een geweldig product. Met een, twee of drie bloemen, dan weer een takje groen, dan weer een takje gyps”, omschrijft inkoper Tom van der Meer van Green Partners de retailmarkt voor hippeastrum. „Jaarrond gaan we ermee door en ze gaan de hele wereld over”, meldt inkoper Henk van Pelt van Hilverda De Boer over de groothandelsmarkt voor deze gewasgroep. „In Duitsland hoef je er na kerst niet meer mee aan te komen, in andere landen gaat de afzet door”, voegt hij toe. „Maar dan heb je het wel over minder aantallen”, is de ervaring van inkoper Gersom Wegman van OZ Export.

Meer aanvoer Gerekend vanaf september vorig jaar klom de veilingaanvoer van hippeastrum bij FloraHolland tot en met februari dit jaar met 11%. Dat betekent dat het

seizoensrecord van 2007/2008 met 46 miljoen stelen dit seizoen nipt wordt overtroffen. Bij de start van de aanvoer en prijs per steel in 2002/2003 lag het aanbod op 32,6 miljoen stuks om daarna te klimmen tot het record in 2007/2008. Vervolgens was er drie seizoenen lang een daling, gevolgd door een wisselend aanbod met nu dus weer een toename. Structureel is evenwel de druk op de middenprijs: in 2011/2012 kwam de seizoensprijs uit op 83 cent, in 2012/2013 was er een daling tot 79 cent en dit seizoen tot en met februari is de achterstand 3 cent op 78 cent.

Met 90% van de seizoensaanvoer op de teller is de kans klein dat het gemiddelde verbetert. Dat kan al niet meer goedkomen voor de telers voor wie het seizoen er al op zit. „Er is geen peil op te trekken, waarom de prijzen dit seizoen zijn tegengevallen”, aldus Ewoud Havenaar van Havenaar Ama-

&'%

+%#%%%

&%%

*%#%%%

-%

)%#%%%

+%

(%#%%%

)%

'%#%%%

'%

&%#%%%

%

É%'$É%( É%)$É%* É%+$É%, É%-$É%. É&%$É&& É&'$É&( É%($É%) É%*$É%+ É%,$É%É%.$É&% É&&$É&'

É&&$É&' É&($É&) É&'$É&( idi Zc bZi [ZW

%

KZg`dX]iZ VVciVaaZc m Yj^oZcY

Er zijn een paar jaarrondaanvoerders van hippeastrum, maar verreweg de meesten kijken terug op een matig seizoen. Dat zet een rem op vernieuwing van het assortiment.

<Zb^YYZaYZ eg^_h ^c XZciZc

Weer een matig seizoen voor hippeastrum

Aanvoer en middenprijs hippeastrum (per steel) op de Nederlandse bloemenveilingen vanaf seizoen 2002/2003 (*= gegevens FloraHolland).

ryllis in Berkel en Rodenrijs. Hij voert nog mondjesmaat aan tot en met eind april. Martijn Evers van Evers Van de Sandt in Angeren: „De tegenvallende opbrengsten voor kerst zijn frappant, want alle ingrediënten waren aanwezig voor een goede afzet.” In december 2013 steeg de aanvoer met 19%, waarbij de middenprijs 2 cent lager uitviel dan in 2012 en 13 cent in vergelijking met 2011.

Assortiment Evers en zijn collegatelers constateren dat er op de rode Ferrari na, de afgelopen jaren weinig vernieuwing in het assortiment is.

„Voor nieuwe, aparte soorten is maar een kleine markt”, stelt hij vast. Veredelaars merken dat de financiële ruimte om nieuwe rassen aan te schaffen en in de markt te zetten, te beperkt is geworden.

Van Pelt noemt Popov een aanwinst vanwege de wit-rode vlam.

Van der Meer is gecharmeerd van de dubbelbloemige, witte Arctic Nymph, maar de Nymph-rassen zijn lastig op lengte te krijgen.

Mogelijke nieuwe kanshebbers zijn de rood-wit gespikkelde Maestro en de roze-wit gespikkelde Revelation. ■

Marktacties Promotie Balkon- en terrasplanten 2014: verbena en lantana Lentebloeier 2014: narcis Topolino Woonplant van de maand april: varen Woonplant van de maand mei: calla Tuinplant van de maand april: lavandula Tuinplant van de maand mei: zomerbloeiende vaste planten PurE Seasonal Flowers april: fritillaria PurE Seasonal Flowers mei: ageratum 31 mrt - 26 apr Promotiecampagne Zomertijd, gerbera 28 apr - 7 jun Promotiecampagne Zomertijd, pioenroos 5 apr Rob’s Grote Tuinverbouwing met onder andere: bol-op-pot, tulp, hyacint, narcis, eucomis, glamini en freesia, groene planten, TiSento, Saxifraga Alpino/Touran, Bougainvillea Vera Deep Purple + Vera White, varens, petunia, hortensia’s, Snacker. Voorjaarsbloem gerbera. SBS 17.00 uur.

21 mrt – 13 apr EU-campagne ’Vriendinnen kennen elkaars Lievelingsbloem’. Collectieve consumentgerichte bloemenpromotie van Bloemenbureau Holland in Duitsland, Nederland en het Verenigd Koninkrijk.

13 - 19 mei Libelle, zomerweek, Almere, Almerestrand (Lifestyleevenement) www.libellezomerweek.nl 20 - 23 mei Dutch Lily Days met 16 deelnemende veredelaars, handelaren en exporteurs. www.dutchlilydays.nl 14 - 21 juni Nationale tuinweek ’Tegel eruit, plant erin’ georganiseerd door Groei & Bloei.

Bloemendagen 17 apr Secretaressedag (Bel, Fra, Ned) 18 apr Goede Vrijdag (Dui, GB, Ned, Oos, Zwi) 20 apr Orthodox Pasen (Rus) 23 apr St. George’s Day (Eng) 25 apr Bevrijdingsdag (Ita) 26 apr Koningsdag (Ned) 1 mei Internationale Dag van de Arbeid 4 mei Dodenherdenking (Ned) 5 mei Bevrijdingsdag (Ned) 8 mei Bevrijdingsdag WOII (Fra) 9 mei Dag van de overwinning (Rus) 11 mei Moederdag (Ned, Bel, Dui, Ita, Oos, Zwi) 25 mei Moederdag (Fra)

Heeft u informatie voor de agenda? Mail naar afmiddelburg@hortipoint.nl

14 (2014)

Markt-4-Snijbloemanalyses-nw.indd 21

21

01-04-14 14:21

Analyse bloeiende planten Foto: GEbr. VAn dEr PlAs

Exporteur over

Bedrijf: Gebr. Van der Plas Functie: salesmanager Belangrijkste afzetlanden: Frankrijk, Italië, Engeland Inkoop: klok en rechtstreeks bij kwekers Aantal medewerkers: 512

Niels Kruger:

’Mobieltje belangrijker dan bloemen’ Wat verandert er op de Franse markt? „Vooral de jongere generatie vindt een mobieltje belangrijker dan een bos bloemen. De winkelier neemt dus steeds minder risico en koopt kleiner in. Wij, maar ook andere Nederlandse exporteurs, maken dit mogelijk. Ze kunnen steeds gemakkelijker kleinere hoeveelheden bestellen in Nederland, al dan niet via webshops. De bestelde producten worden voor de deur afgeleverd. Wij beleveren zo bloemisten in heel Frankrijk.”

Hoe is dit rendabel te maken? „Dat is niet eenvoudig. Alles draait om de logistiek. Nederlandse transporteurs brengen de bloemen en planten naar verdeelpunten in Frankrijk, waar Franse transporteurs het overnemen. Zo komen we in de verste uithoeken van Frankrijk. In de dunbevolkte gebieden leveren we maar één of twee keer per week. In de dichtbevolkte delen leveren we elke dag.”

Laten de winkeliers hun lokale grossiers vallen? „Ze blijven er wel kopen, maar minder dan voorheen. Ze beseffen ook dat ze de lokale grossiers nodig hebben voor onverwachte aankopen. Daarom blijven ze daar toch een deel van hun inkopen doen.

Dat is echt Frans, ze laten hun lokale leveranciers niet vallen.”

Markt waardeert potlelie alleen in seizoen

Potlelie heeft het al een tijd zwaar.

De vraag concentreert zich in een korte periode. De gunstige weersomstandigheden hielden de markt in het eerste kwartaal nog redelijk op gang, waardoor de resultaten boven die van vorig jaar uitkomen.

Maar van echte pieken is tot nu toe nog geen sprake. Hoewel de productie zowat jaarrond is, wil de markt daar onder de huidige omstandigheden niet in mee. „De markt drukte ons in 2013 maar weer eens pijnlijk op het feit dat men lelie als een seizoensproduct ziet. Buiten de piekmomenten zijn de prijzen ronduit slecht. We moeten het dan hebben van vernieuwing om de aandacht vast te houden”, zegt Marcel van der Voort van Van Schie Potlelies in Honselersdijk. „Zoals onlangs met White Souvenir, en binnenkort met Magny Course en Roselily, de eerste gevuldbloemige Oriëntal die stuifmeelloos is.” Bij de Aziaten heeft Wetering Potlilium al geruime tijd een gevuldbloemige, stuifmeelloze versie.

Kwaliteitsslag De vraag zou nu langzaam aan moeten aantrekken, maar volgens Marco van de Wetering van Wetering Potlilium uit Den Hoorn, was dat eind maart nog niet het geval. „Het wordt spannend. De

afgelopen jaren zijn heel moeilijk geweest, een ommekeer mag niet lang op zich laten wachten. De afgelopen feestdagen profiteerden vooral de exclusieve Oriëntals van verhoogde vraag en van de weersomstandigheden. Nu moeten we gaan pieken, maar daar merken we nog niet veel van.” De afgelopen jaren heeft er een flinke kwaliteitsslag plaatsgevonden en is het assortiment uitgebreid. Telers zijn de aantallen en potmaten beter gaan afstemmen op de vraag. Nu is het wachten op herstel.

Herbezinning John de Munnik van Vida-Verde vindt dat er te veel potlelie wordt geproduceerd. „Het eerste kwartaal zat alles mee, en dat merk je aan de prijsvorming. Maar dat zegt nog niets over een echte balans in de markt.”

Exporteur Salomo begint langzaam de aantallen op te voeren. Johan Kroet: „De eerste twee maanden was er nauwelijks vraag. Nu loopt het op en gaan Aziaten en Oriëntals in ongeveer gelijke mate weg. De kwaliteit is flink verbeterd de afgelopen tijd, maar toch waardeert de eindklant het product nog altijd onvoldoende. Ik merk ook sterk dat de markt zich herbezint op jaarrond afname en steeds meer het seizoen aanhoudt.” ■

Heeft het grootwinkelbedrijf een groot marktaandeel? „Het grootwinkelbedrijf verkoopt het typische supermarktassortiment dat je in veel landen ziet. Maar je ziet ook steeds meer bloemenwinkels in de galerijen bij de grote supermarkten. Die profiteren mee van het supermarktpubliek, maar hebben wel een goed assortiment en kwaliteit. Ook dat is een belangrijke ontwikkeling: bloemen en planten zijn voor de consument gemakkelijker beschikbaar.”

22

Markt-5-Exporteur-Afzetzaken-nw.indd 22

'%%

&%#%%%

&-%

-#%%%

&+%

+#%%%

&)%

)#%%%

&'%

'#%%%

&%%

'%%.

'%&%

'%&&

'%&'

'%&(

%

Verkochte aantallen x duizend

„Frankrijk blijft een rozenland. Daarnaast zijn seizoensproducten erg belangrijk, of het nou gaat om bloemen of om planten. Noviteiten? Ja, daar doe je ze ook een groot plezier mee.”

<Zb^YYZaYZ eg^_h ^c XZciZc

Welke producten zijn populair?

Verkochte aantallen en middenprijs potlelie op de FloraHolland-veilingen van 2009 tot en met 2013.

14 (2014)

01-04-14 14:22

Foto: MAAtSchAp KreuK

Afzetzaken

Analyse tuinplanten

Gematigde start voor osteospermum In 2012 startte de afzet van osteospermum stormachtig, om later wat te stageneren. In 2013 moest vanaf week 16 nog veel worden goedgemaakt. Seizoen 2014 start meer gematigd.

als zoete broodjes over de toonbank. Opvallend genoeg noteren beide uiteenlopende voorgaande seizoenen in de jaarstatistiek uiteindelijk een vrijwel gelijke omzet van zo’n € 11,5 miljoen.

Foto: SVS

Kapot gevroren

Eind week 13 waren via FloraHolland de eerste ongeveer 1,7 miljoen stuks osteospermum van dit seizoen verhandeld, naar schatting zo’n 10% van de jaarproductie. De middenprijs stond op 63 cent. „Het begint nog niet écht te lopen”, zegt productmarktadviseur Martijn Bentvelzen. „De start is trager dan in 2012. Er is relatief meer aanbod dan toen, maar de prijzen vallen nog niet mee. Er ging tot dusver ook meer handel via de klok."

Gauw beter

.%

&.#%%%

-%

&-#%%%

,%

&,#%%%

+%

&+#%%%

*%

&*#%%%

)%

'%%.

'%&%

'%&&

'%&'

'%&(

&)#%%%

Verkochte stelenx duizend

<Zb^YYZaYZ eg^_h ^c XZciZc

Vergeleken met het koude, zeer late voorjaar van 2013 is het al gauw veel beter. Bentvelsen: „Vorig jaar piekte het seizoen voor osteospermum pas in week 16. Dat is uitzonderlijk laat.” In 2012 gingen de osteo’s in het begin van het seizoen ook groen

Ies Schouten, inkoper bij E. den Dekker, kan zich dat wel voorstellen. „Vorig jaar begon het seizoen laat, maar was er door de strenge winter in Zuid-Europa veel productie kapot gevroren. Nu heeft men daar volop eigen product en is Nederlandse handel pas later en minder aan de beurt. Het ene jaar valt Pasen vroeg, het andere heel laat. Zo zijn er verschillende factoren die het precieze verloop van het seizoen voor zo’n product bepalen. Maar in zijn totaliteit komen de seizoenen vaak zo’n beetje op hetzelfde uit.”

Volgens telers bleef vraag vanuit Duitsland en Nederland tot eind week 13 nog goeddeels uit.

Logisch, vindt Jurjen Rozema, inkoper voor Overvecht. „We verkopen nog volop violen. Door het vroege mooie weer zijn de winkels helemaal vol gereden, die handel is nog niet weg. En na de violen willen veel tuincentra eerst nog een order boomkwekerij-handel. Voor osteospermum is april echt vroeg genoeg.” ■

Verkochte aantallen en middenprijs osteospermum op de FloraHollandveilingen van 2009 tot en met 2013.

14 (2014)

Markt-5-Exporteur-Afzetzaken-nw.indd 23

Bedrijf: Maatschap Kreuk Aanleiding: 1 april-grap: Pop Tulips

Niels Kreuk Even uitleg over de grap. Wat had u verzonnen? „Allereerst was het geen idee van mij; ik ben slechts een ingehuurde acteur. Bloemenbureau Holland wilde iets met 1 april doen; om zo bloemen onder de aandacht te brengen bij de consument. In eerste instantie dachten ze nog aan zonnebloemenpitten in de magnetron, maar uiteindelijk kwamen ze bij de tulp uit en hebben zij mij benaderd. Met het concept Pop Tulips krijg je tulpen door de bollen even in de magnetron te doen.

Dit zorgt voor ’instant happiness’. Heel leuk om hieraan mee te werken.”

Tulpen uit de magnetron. Geloofden mensen dit? „Ik heb er veel reacties op gehad. Zo heeft een Italiaans vakblad mij benaderd. Ook de bloemenwinkel van FloraHolland wilde het concept graag hebben. Daarnaast toonden ook Duitse klanten interesse. Hier in Nederland is de grap in Koffietijd onthuld. Ik heb in de uitzending de tulpenbollen weer in de magnetron gedaan. En toen ik de bollen er weer uithaalde, zat er een papiertje in de zak, waaruit bleek dat dit een 1 aprilgrap was. Mensen die de afgelopen week hun emailadres hebben achtergelaten, krijgen ook nog een mail over dit zogenaamde concept.”

Wat wil Bloemenbureau Holland hiermee bereiken? „Bloemenbureau Holland wil duidelijk maken dat als consumenten geluk in huis willen halen, zij dit met bloemen kunnen doen. In de bloemenwinkel kan de consument allemaal bloemen vinden die voor échte instant happiness zorgen. Uiteindelijk wil de promotieorganisatie bloemen op het netvlies van de consument krijgen.”

Hoe gaat het met uw concept buitenboeket? „Met dit (echte) concept willen wij consumenten een boeket tulpen voor buiten aanbieden, waarvan zij drie weken lang kunnen genieten. Het is lastig om een nieuw concept in de winkels te krijgen. Je moet dit echt samen met de handel oppakken; alleen krijg je het niet voor elkaar. Ik ben nu bezig met een nieuwe verpakkingswijze voor tulpen en heb de samenwerking met FleuraMetz opgezocht. Dit werkt veel beter. Als ik marktintroducties op de manier van Pop Tulips kon doen; dan zou ik er voor tekenen. Zo’n filmpje levert toch veel media-aandacht op.”

Verloopt het tulpenseizoen tot nu naar wens? „Het ging goed, maar net als alle andere bloemen worden tulpen nu slecht betaald. Een probleem is dat er nog vaak getornd wordt aan de contracten. Ik heb klanten die afbestellen, omdat hun klanten minder tulpen verkopen. Hierdoor moet ik iets meer klokken. Gelukkig is er ook nog een aantal klanten die de aantallen wel netjes afnemen.”

23

01-04-14 14:22

Piek in gebruik karren Door het zachte voorjaarsweer is zowel de voorjaarspiek voor product als het gebruik van stapelwagens aangebroken. In deze weken is het karrenbestand maar net voldoende.

N

aast FloraHolland, gebruiken ook Plantion en veiling Rhein-Maas de uniforme stapelwagen. In totaal circuleren er 260.000 karren op en rond de marktplaatsen. Henk Angerman, manager Logistieke Middelen, geeft aan dat er de komende dertien weken sprake is van een voorjaarspiek en dat het gebruik van karren hoog is. Om de piek zoveel mogelijk af te vlakken heft de veiling een piektoeslag op de slotplaat en geldt een interne nachthuurregeling voor handelaren bij het gebruik van stapelwagens in de box. „We sporen handelaren aan bewuster met karren om te gaan. Zo houden het bestand zo laag mogelijk en voorkomen we extra aanschaf en kosten.”

Daarnaast is de onbalans in de karren een aandachtspunt. Stapelwagens kunnen op elke FloraHolland-locatie opgehaald en ingeleverd worden. Hierdoor staan op de ene locatie meer karren dan op de andere. „We rijden heel wat wagens heen en weer. Om kosten te besparen maken we afspraken met partijen om gebruik te maken van lege retourvrachten”, legt Angerman de werkwijze uit.

Ook is er veel aandacht voor controle op het juiste gebruik van stapelwagens.

Uitstroom van karren levert niet alleen de veiling een strop op, ook de handel komt onder druk te staan als stapelwagens verdwijnen. Op diverse manieren oefent FloraHolland controles hierop uit.

Tenslotte is ook het onderhoud van de stapelwagens belangrijk. „Kwalitatief moet alles goed zijn en op de drukste momenten van het jaar moeten karren uiteraard inzetbaar zijn”, besluit Angerman. < Cindy van der Zwet

cvanderzwet@hortipoint

Foto: FloraHolland

24

Spread.indd 24

14 (2014)

01-04-14 14:25

14 (2014)

Spread.indd 25

25

01-04-14 14:25

K asgeluiden Peter van Leth, Hans Neefjes, Joef Sleegers, Bert Vegter

Bestrijding van ziekten en plagen. Hoe gaat dat in de praktijk?

Wat houdt telers bezig en hoe gaan ze daarmee om? Wat zijn de geluiden uit de kas? Om de twee weken laat het Vakblad telers vertellen over chemische of geïntegreerde bestrijding.

’Biologisch evenwicht is weer een hele toer’ -

-

Stefan Steekelenburg

wat invlieg.”

-

van Lots of Flowers Plaats: Nieuwerkerk aan den IJssel Teelt: minigerbera onder 7.000 lux Oppervlakte: 38.000 m2

In de vakken die over drie maanden

’De biologie is in volle gang’ -

Door het mooie weer van de

-

in dat we goed in de gaten moeten

Ton de Geus

-

komt.

Bedrijfsleider bij Leen Middelburg Chrysanten

Plaats: Maasdijk Teelt: troschrysant Oppervlakte: 9 ha aan hen overlaten.

werk doet.

26

Kasgeluiden-NW.indd 26

14 (2014)

01-04-14 15:48

’Meeldauw nu weer onder controle’

-

Guido Halbersma Adviseur gewasbescherming van Van Iperen, onder andere in roos.

-

-

-

-

’Eerste oleanders schoon gearriveerd uit Spanje’ -

Jos van den Berg van kwekerij Sunshine Grow

-

-

-

-

-

Plaats: Voorschoten Teelt: hibiscus, croton en oleander Oppervlakte: 1,5 ha kas en 4 ha land in Spanje voor afkweek oleander

14 (2014)

Kasgeluiden-NW.indd 27

-

27

01-04-14 15:48

Freesiashow Keukenhof

Arie-Frans Middelburg afmiddelburg@hortipoint.nl

H

zevenkoppige jury een politiek oordeel had geveld.

Mede naar aanleiding van het wegvallen van de VKC is er bij diverse gewassen voor gekozen om inzendingen van telers en veredelaars niet meer te beoordelen. Om de show toch vooral een show te laten zijn. Bij freesia zijn er echter nog prijzen te over om te verdelen.

Akerboom Freesia uit Roelofarendsveen haalde de hoogste score in de categorie freesia enkel kwekers met Rubina River. De eerste prijs in de categorie freesia enkel voor veredelaars ging naar Harry Bentvelzen-004, een enkele blauwe freesia onder nummer van P. Hofland uit Maasdijk. Hofland won tevens de standprijs. Penning Freesia had van de drie veredelaars tenslotte met Clementine de mooiste vaas dubbele freesia’s.

Veel belangstelling gaat doorgaans uit naar de Jan Goemanstrofee. Een prijs die in 1977 voor de eerste keer – aan Cote d’Azur

– werd uitgereikt. De winnaar dient nieuw en op onderdelen een verbetering te zijn ten opzichte van bestaande rassen. Voor de 37-ste trofee waren zeven cultivars genomineerd. In oktober waren ze samen met vier referentierassen in de kas van de firma M.C. Zwinkels in Poeldijk geplant en door zeven juryleden uit het vak diverse malen – onafhankelijk van elkaar – beoordeeld.

Jurylid Vincent Kuijvenhoven vertelde dat het ondanks alle waarnemingen niet makkelijk was om direct een winnaar aan te wijzen. Dit kwam volgens hem doordat de vergelijkingsrassen er zo goed bij stonden.

Ondanks de gerede twijfel of er wel verbeteringen tussen de nieuwe cultivars zaten, had de jury uiteindelijk toch een winnaar aangewezen. Dat was Corvette een spierwitte enkele freesia van Penning Freesia. Als sterke punten van Corvette noemde Kuijvenhoven de stevige steel, de strakke kam, de goede knoppresentatie en de voldoende kwaliteit van de haken. De juryleden knipten van 100 knollen 142 koptakken van gemiddeld 29 gram en 64 cm. Er

Foto’s: Arie-FrAns Middelburg

et is allemaal politiek”, klonk het uit de omgeving van René van Dijk „ toen de eerste prijzen van de Freesiashow op Keukenhof vergeven werden, vorige week donderdag 27 maart in Lisse.

Was het Van Dijk zelf die deze opmerking plaatste? Of was het iemand die naast hem zat?

Hoe het ook zij: niet veel later stond de freesiateler uit Naaldwijk tweemaal op het podium. De eerste keer was om de Vakprijs Freesia keukenhof 2014 in ontvangst te nemen voor zijn vaas met de oranje dubbelbloemige Clementine, die met een 9,73 de hoogste score van de show noteerde. En de tweede keer om de Topteler Trofee, een wisselbokaal omhoog te houden en een speldje opgespeld te krijgen door lijnrijder Henk Knipscheer.

Van Dijk kreeg de prijs, omdat hij met twee vazen gemiddeld de hoogste score behaalde. Naast Clementine kreeg zijn rode dubbele freesia Red Beauty een hoge beoordeling: 9,50. De vazen in ogenschouw nemend kon niemand zeggen dat de

Corvette won de Jan Goemanstrofee 2014.

28

keuringfreesia.indd 28

14 (2014)

01-04-14 14:25

Freesia enkel, kwekers

’Rubina River’

Akerboom Freesia, Roelofarendsveen

9,47

Freesia dubbel kwekers

’Clementine’

René van Dijk, Naaldwijk

9,73

Freesia enkel, veredelaars

HB-004

P. Hofland, Maasdijk

9,54

Freesia dubbel, veredelaars

’Clementine’

Penning Freesia, Honselersdijk

9,58

Beste stand

P. Hofland

kwamen 255 haken van gemiddeld 51 cm en 12 gram. Dat zijn bijna vier takken per knol, rekende Kuijvenhoven voor.

Marko Penning van Penning Freesia toonde zich heel verheugd met de prijs. Hij wees erop dat veel cultivars die de prijs wonnen succesvol zijn geweest, dus dat belooft wat.

worden, dan kan freesia een veel langer leven op de vaas hebben en heeft de consument er veel meer plezier van.”

Knipscheer wees erop dat geur van freesia steeds belangrijker wordt voor bloemisten. „Het maakt het freesia natuurlijk, zuiver”, zei de lijnrijder. Geur was ook een van de onderwerpen bij de borrel achteraf. Er schijnt steeds groener gesneden te worden waardoor freesia’s eenmaal in bloei op de

vaas niet meer geuren. Een ander item was het oude hout dat mee gesneden wordt om de bossen meer gewicht en lengte te geven om zo een hogere prijs te scoren. Oud hout was vroeger ’not done’, nu hoort het erbij.

Maar of het freesia ten goede komt?

Tenslotte wees Knipscheer het gehoor erop dat cymbidiumkwekers voor € 1.500 een handige app hebben ontwikkeld.

Dankzij de app kan de lijnrijder zijn klanten alle soorten op kleur laten zien, wanneer ze leverbaar zijn en met welke toegevoegde waarde ze geleverd kunnen worden. Telers hebben een aanspreekpunt aangesteld die in contact staat met alle telers. Volgens Knipscheer werkt de app en is het de toekomst. „Met een investering van een paar tientjes kunt u de hele wereld aan.” <

Tussen het verdelen van de prijzen gaf lijnrijder Henk Knipscheer, net op tijd gearriveerd uit Berlijn, de telers nog wat tips mee.

Hij wees erop - vanuit zijn ervaring met het samenwerkingsverband Stichting Lijnrijdersbelangen (SLB) - dat samenwerking heel belangrijk is. Nu is dat freesiatelers niet vreemd: ze werken al lange tijd samen in telersvereniging Unicum. Knipscheer noemde bovendien, de lange stelen in de showvazen ten spijt 50, 60 cm een uitmuntende maat voor exporteurs en bloemisten.

Wat Knipscheer betreft dient freesia beter geconditioneerd te zijn in de keten van kweker naar consument. Er zijn volgens hem te veel temperatuurverschillen bij de kweker, veiling, handel en onderweg naar de bloemist. „Daar moet echt wat aan gedaan

14 (2014)

keuringfreesia.indd 29

29

01-04-14 14:25

Sporodex verdient een kans foto: hans neefjes

Ervaringen met Sporodex tegen echte meeldauw in gen in het afwisselschema.

Hans Neefjes hneefjes@hortipoint.nl

D

e aanvraag voor tijdelijke toelating van Sporodex was een initiatief van LTO-Groeiservice. Het verzoek was eind 2012 ingediend en kwam onverwacht in week 47 van 2013. De maximale termijn van 120 dagen tijdelijke vrijstelling kon daarom niet optimaal worden benut.

Productie, voorzieningen voor opslag en distributie en voorlichting over het gebruik van Sporodex moesten ineens heel snel geregeld worden. Tel daarbij op dat telers niet snel switchen van een ’vertrouwd en bewezen’ spuitregime, zeker niet als belangrijke verkoopdagen aanstaande zijn.

Zeven rozentelers gebruikten Sporodex uiteindelijk op grote schaal. Sommigen lieten het bij een eenmalige inzet van het biologische product op basis van de gist Pseudozyma floculosa. Anderen gebruikten het driemaal. Volgens de exclusieve leverancier Horticoop zijn er tevens enkele telers die Sporodex op een paar vierkante meter hebben getest. Ervaringen zijn wisselend: van zeer positief tot ’we zien geen effect’ en ’het gebruik is omslachtig’.

Martin Kruisselbrink van Horticoop houdt zich vast aan de positieve ervaringen en vindt dat Sporodex een plek in het afwisselschema tegen echte meeldauw in roos verdiend heeft. Bovendien is het middel biologisch, dus weinig resistentiegevoelig en gunstig voor mens en natuur. Schade aan rozen en biologische bestrijders is de afgelo-

30

Sporodex.indd 30

-

pen wintermaanden niet opgetreden.

Directeur Frédéric Weekers van Artechno, de Belgische producent van Sporodex, wijt de tegenvallende resultaten vooral aan onjuist gebruik. „Het is een natuurlijk product.

Dat vergt meer kennis van de gebruiker dan bij de toepassing van chemie. We hopen op een volledige toelating voor eind 2014. En een makkelijker toepasbare formulering in poedervorm is in ontwikkeling.”

Fred van de Hoorn, verantwoordelijk voor de gewasbescherming bij Olij Rozen in De Kwakel, stelt dat Sporodex werkt. „Maar ik ben er niet echt wild van. Het is betaalbaar, maar heeft geen duurwerking zoals het duurdere, nieuwe middel Luna. Je kunt door het gebruik van Sporodex dus niet terug in het aantal bespuitingen. Wij willen een keer af van die veertig bespuitingen die we jaarlijks tegen meeldauw moeten doen. Spuiten kost tijd, geld en productie.” Van de Hoorn heeft Sporodex ingezet omdat hij altijd op zoek is naar verbetering. „We gebruiken nog steeds Meltatox, dat stamt uit de jaren zestig. Er moet toch een keer iets beters komen?” Het biologische middel is in de eerste en derde week van februari gespoten in de afdeling van 1 ha waar ruim honderd nieuwe cultivars groeien. In de overige 5 ha bleef het standaard spuitregime van kracht.

In de afdeling met noviteiten zag Van de Hoorn al snel dat Sporodex het beste scoort bij lage infectiedruk. „Je moet het inzetten als je redelijk schoon bent.”

Kiemen De gist in Sporodex kiemt op meeldauw bij een RV van minstens 70%. Sowieso moet het blad 2 - 4 uur na een behandeling nat blijven. Met ruim voldoende water verspuiten is daarom aan te bevelen. De tank moet net als de spuitleidingen voor gebruik goed schoongespoeld zijn. Mengen met andere gewasbeschermingsmiddelen raadt de producent af. De gist Pseudozyma floculosa verteert meeldauw (ook sporen) en blijft niet als residu op het blad achter.

Van de Hoorn was niet bang voor schadelijke effecten van Sporodex omdat het een biologisch product is. De toepassing vond hij enigszins omslachtig. Het middel moet in bevroren toestand worden opgeslagen.

Eenmaal ontdooid, moet je het binnen 24 uur gebruiken. „De werking neemt af als je steeds ontdooit en weer invriest. Het beste is een hele verpakking ontdooien en op maken. Dat vergt enig rekenwerk. Ontdooien gaat redelijk makkelijk. De flessen komen in koelboxen op het bedrijf. Als ik ze kort in heet water zet, kan ik ze snel daarna leeg gieten in de tank en de stroperige massa mengen met water.” < 14 (2014)

02-04-14 10:40

foto: Lto GLaskracht NederLaNd

Plant ’sterk’ maken begint in de pot meer dan een groeime-

al dan niet in combinatie -

Hans Neefjes hneefjes@hortipoint.nl

-

I

n veruit de meeste gevallen zijn de potten gevuld met veenproducten. En daar is behoorlijk wat om te doen. Op een bijeenkomst van LTO Glaskracht Nederland en WUR Glastuinbouw werd dat op donderdag 27 maart in presentaties uitgelegd. Veenproducten worden schaars, de winning wordt nauwlettend gevolgd door milieu-organisaties en sommige retailers willen zo snel mogelijk alternatieven voor veen in de potten. Voorbeelden die al langer bekend zijn en diverse partijen hebben aangezet tot het zoeken van oplossingen.

Duurzamere productiemethoden zijn ontwikkeld. Combinaties van veen met andere grondstoffen of zelfs veenloze substraten zagen het licht. Gelijktijdig groeide het besef dat een gezonde groei van planten begint bij het groeimedium. En door toevoeging van specifieke chemische of biologische producten aan het substraat - de hele range van mest en gewasbeschermingsmiddelen tot afdekmaterialen is van toepassing - kan de plant zich nog beter weren tegen ziekten en plagen. Bij de WUR in Bleiswijk kregen zo’n vijftig potplantentelers en adviseurs uitleg over ontwikkelingen rond substraat, plantversterking en weerbaarheid.

preventief oxidatieve en biologische producten worden toegediend. Het suikergehalte in het voedingssubstraat (C/N verhoudingen) is eveneens van invloed op de groei van de schimmel. Praktijktesten moeten uitwijzen wat haalbaar en bruikbaar is voor telers.

Vooralsnog is hygiënisch werken en snel herkennen van symptomen (eerst droge plekken in het substraat en later gele schimmelbolletjes) het devies. Planten sterker maken met silicium is reeds praktijkrijp.

Tenminste, bij kalanchoe gaf het in proeven een goede onderdrukking van phytophthora. Begonia werd na het toedienen van silicium juist vatbaarder voor fusarium. De onderzoekers constateerden ook dat het uitmaakt welk type fusarium in het spel is.

Bij Fusarium foetens zagen ze onvoldoende werking van plantversterkers, maar bij Fusarium oxysporum werkten ze wel.

Phalaenopsis telen onder hoge lichtniveaus, een gift van 1,0 EC en 14 of 20 mMol stikstof was de beste keuze in een proef als het gaat om het hoogste aantal twee-takkers en relatief weinig problemen met ’snottakken’. De geteste bemestingsbehandelingen hadden geen invloed op de weerbaarheid tegen pseudomonas en botrytis.

Plooipaddestoel

Botrytis

Beheersing van de plooipaddestoel (de schimmel leucocoprinus) blijkt mogelijk als

Met cyclaam als pilotgewas hebben WUR Glastuinbouw, DLV Plant en Schoneveld

14 (2014)

productnieuws hans.indd 31

Breeding gezocht naar duurzame strategieën om botrytis te beheersen. Chemische en natuurlijke producten zijn tussen augustus en december 2013 op het bedrijf van Schoneveld in Twello beoordeeld op hun bijdrage aan een lagere aantasting van de schimmel.

Hetzelfde is gedaan met combinaties van natuurlijke producten, substraat, afdekmiddelen als Jaritop en Herbaedeck, een losse opzetrand van Modiform met gaten op de pot. Een niet nader gespecificeerde biologische refentie in combinatie met een specifiek potgrondmengsel van leverancier J.C Bol en Zn plus de Modiform-rand gaf in de teelt de minste problemen met botrytis.

Met uitsluitend de genoemde potgrond zijn eveneens goede resultaten te behalen.

De visie van adviseur Ton Koers van Schoneveld is dat telers het daarom in eerste instantie vooral moeten zoeken in substraat. „Het is de kunst om een mengsel te vinden waarop het goed groeit en waarbij de vochtigheid boven in de pot zo laag mogelijk blijft. En dat moet passen binnen het systeem en de werkwijze die een teler kan hanteren op zijn bedrijf. Een kwestie van testen en dat gaan wij ook doen komend najaar. We voegen dan ook biologische middelen toe, want in de proef is bewezen dat dit nuttig kan zijn. We zullen ook nieuwe biologische producten proberen. Er is perspectief om milieuvriendelijk botrytis te beheersen.” <

31

02-04-14 13:31

Nieuw teeltsysteem moet aan strenge (milieu)eisen voldoen

Naar toekomstbestendige lisianthus, zonder ’maar’ -

Bert Vegter bvegter@hortipoint.nl

W

illen we als lisianthustelers over tien tot vijftien jaar nog een boterham hebben, dan moeten we veranderen. Dát zeggen deze telers zelf, en ze geven aan over opgaven voor de toekomst te hebben nagedacht. „We willen naar een teelt zonder dat daar een ’maar’ aan vast zit”, zei Frank van Holst, voorzitter van de Landelijke Gewascommissie Lisianthus, tijdens de landelijke dag die onlangs bij GreenQ Improvement Centre in Bleiswijk werd gehouden. Belangrijk richting toekomst vinden deze telers om beter om

ruime tijd ’Het Nieuwe Telen’ (HNT). De aftrap daartoe vond in 2010/2011 plaats, door middel van inventarisatie. Het jaar daarop werden substraatproeven gedaan. In 2013 werd het teeltsysteem substraat verbeterd.

Het huidige jaar, 2014, staat in het teken van ’Het Nieuwe Telen naar de praktijk’.

te gaan met gewasbescherming en het beter leren kennen van de lisianthusplant.

Het besef is gegroeid dat die opgaven niet slagen als men aan de huidige grondteelt vast blijft houden. ’Uit de grond’, was niet per se de insteek, maar wil je monitoren dan moet de teelt de grond uit.

Gronddoekgoot, weinig substraat Niet nu pas wordt in de lisianthusteelt onderzoek gedaan. Net als bij menig andere bloemisterijteelt speelt bij lisianthus al ge-

Er werd onderzoek gedaan bij Wageningen UR, waarbij rond 2012 duidelijk werd dat teelt los van de grond goed mogelijk is.

Feiten

Teeltconcept De technologie voor ’Het Nieuwe Telen’ van lisianthus in de nu gestarte proef

lisianthus anno 2014 heeft ambitieuze

Frank van der Helm, gewasspecialist

proef aan de orde, wat telers en onderzoekers van belang vinden om te noemen sinds het wegvallen van de

teelt vindt plaats in gronddoekgoten met -

gen UR Glastuinbouw, lichtte de doelstellingen van de nieuwste proef toe

’energie’ betreft is het kasdek voorzien over drie schermen (twee energiedoeken vanuit de Kenniscoöoperatie Lisianthus en hebben meerdere toeleverende

belichting is in drie trappen schakelbaar Verder wordt ingestoken op een robuust, betaalbaar en betrouwbaar teeltsysteem van herbruikbare materialen, reductie van 2

voorzien van hogedrukverneveling en Ventilation Jet (verticale ventilator plus en Florensis, Certhon, Van Looveren,

bed en een kwaliteit/

Financiering -

32

Lisianthus.indd 32

14 (2014)

02-04-14 10:15

Foto: Bert Vegter

Het nieuw ontworpen systeem van gronddoekgoten met daarin substraat dat nu

Tevens werd duidelijk dat het gebruikte systeem van cassettes nog moest worden doorontwikkeld om het meer geschikt voor de praktijk te maken. De proeven toonden aan dat fijn kokos het beste substraat was en eb/vloed de beste watergiftmethode. Cassettes waren echter te duur en niet praktisch in gebruik. Doorontwikkeling was nodig om het simpeler, goedkoper, eenvoudig en snel herbruikbaar te maken. De plant moest goed oogstbaar zijn zonder vervuiling, robuust/stevig te maken en uiteraard moest de plant er goed op kunnen groeien. Het nieuw

ontworpen systeem van gronddoekgoten kon aan deze eisen voldoen.

Tijdens de afgelopen landelijke dag konden de aanwezige lisianthustelers met eigen ogen zien waar HNT anno 2014 staat. Te bezichtigen was een cassettesysteem waarin met een relatief kleine substraathoeveelheid wordt gewerkt. Met een kleine ceremonie werd deze proefafdeling officieel geopend, en vanuit het onderzoek werd de nodige uitleg over de proef gegeven. Belangrijke doelstellingen bij het huidige HNT zijn 90% besparing op fungiciden en 35% energie-

Label

besparing (zie kader ’Ambitieuze doelstellingen ’Het Nieuwe Telen’ lisianthus’).

Gedurende en na afloop van de proefbezichtiging werd door lisianthustelers en onderzoekers druk gepraat over wat er nu al bereikt is. Ze toonden zich zichtbaar trots, maar duidelijk viel ook te beluisteren dat ze er hiermee nog niet zijn. Zo zal het nog wel enige tijd in beslag nemen voordat de telers weten wat ze precies aan het voorgestelde teeltsysteem hebben. Bijvoorbeeld, hoe houdt zich het kleine substraatvolume zich in de loop van de tijd? <

Achtergrond

Gewascoöperatie continuïteit

Vakblad voor de Bloemisteri14 (2014)

Lisianthus.indd 33

33

02-04-14 10:15

’Onder toplicht met leds is

Joef Sleegers jsleegers@hortipoint.nl

L

ange tijd waren ledlampen alleen geschikt als tussenbelichting. Onlangs hebben de eerste telers deze lampen aangeschaft als topbelichting. Ook in de gerberateelt wordt met interesse naar deze ontwikkeling gekeken. Hoeveel energie zou dit kunnen besparen? En wat betekent dit voor de teelt?

In opdracht van de gewascommissie gerbera van LTO Groeiservice startte vorig jaar een onderzoek naar ledbelichting, met financiering door Kas als Energiebron. Het doel van de proef was om maximaal 45% minder energie te gebruiken: 5% besparing door lichtintegratie, 20% door een betere efficiency van de leds en 20% door minder µmol ledlicht op te hangen. De resultaten worden vergeleken met drie bedrijven in de praktijk via LetsGrow. Alle onderzoek wordt gedaan met het ras Kimsey.

Het eerste belichtingsseizoen zit er bijna op. Tijd voor een tussenstand.

Het onderzoek wordt uitgevoerd in twee kassen bij WUR Glastuinbouw in Bleiswijk.

In de ene kas wordt vooral Son-T licht gegeven: 100 µmol, 80 µmol en 60 µmol per m2.

In de laatste situatie komt daar 20 µmol led tussenbelichting bij, zodat ook hier 80 µmol wordt gegeven.

In de andere kas hangt alleen ledlicht: 100 µmol , 80 µmol, en 55 µmol met 25 µmol tussenbelichting. De bedoeling was eigenlijk 60 mol, maar na metingen bleek dat 55 te zijn. Als compensatie wordt daarom 25 µmol tussenlicht gegeven. Bij de leds is de verhouding tussen rood en blauw 94:6.

Tussen de kassen hangen gevelschermen als de lampen branden. Daardoor komt er

34

Ledsgerbera.indd 34

aanzienlijk minder licht binnen dan in een normale kas.

Het idee achter de tussenbelichting was om de groei van scheuten aan de binnenkant van de rijen te stimuleren. Hierdoor zou de productie kunnen toenemen. Normaal ontwikkelen planten zich meer aan de kant van het pad dan aan de binnenkant van de rij.

De lichtintegratie is gebaseerd op het onderzoek naar ’Het Nieuwe Telen’ in het Improvement Centre. Dezelfde PAR-sommen worden aangehouden om het licht aan en uit te schakelen. Het effect is echter gering. „In totaal hebben we 1,5% minder uren licht kunnen geven dan de telers in de praktijk deden”, vertelt onderzoeker Frank van der Helm. „Daar zijn een paar verklaringen voor mogelijk. We hadden een licht voorjaar, en misschien zijn telers in de praktijk dit jaar ook eerder gaan afschakelen. Bovendien is de kas van WUR Glastuinbouw iets donkerder dan van het Improvement Centre door het vele gebruik van gevelschermen.”

Een van de onderzoeksvragen is: wat gebeurt er met de temperatuur in de kas als de planten alleen ledlicht krijgen? Telers waren vooraf namelijk bang dat de bloemen in de ochtend niet snel genoeg zouden opwarmen, omdat de ledlampen geen warmte uitstralen. En dat zou tot botrytis kunnen leiden.

Het bleek inderdaad dat de Son-T kas in de ochtend sneller opwarmde dan de ledkas.

In de ledkas duurde het een tot anderhalf

uur voordat de temperatuur gelijk was aan de Son-T kas. Het verschil lag in de orde van 0,5°C. Naar het einde van de dag toe werd dit weer gecompenseerd. Op die manier werd de etmaaltemperatuur zoveel mogelijk gelijk gehouden. „Van botrytis hebben we nagenoeg niets gezien”, aldus Van der Helm.

Ook binnen de ledkas waren er verschillen. Onder 100 µmol ledlicht warmden de planten sneller op dan bij 80 µmol. Ledlampen zenden weliswaar geen warmtestraling uit, maar ze voeren nog altijd energie toe naar de plant. Dit wordt uiteindelijk omgezet in warmte.

In de ledkas werd vaak in de ochtenduren een hogere RV gemeten. Mogelijk lag dit aan de lagere planttemperatuur in de ledkas tijdens de opstook. In de Son-T kas was het eerder warm en werd al vroeger gelucht.

In de ledkas lijken de huidmondjes in alle behandelingen meer open te staan; met name in de ochtend en aan het eind van de dag. Of dit een relatie heeft met de verschillen in RV, is nog niet duidelijk. In elk geval werden er bij metingen van de bladfotosynthese geen duidelijke verschillen gezien.

Ledlampen geven geen warmtestraling af.

Daarom werd er in de ledkas meer groeibuis gebruikt dan in de Son-T kas. In januari en februari lag het energieverbruik van het warmtenet 15 tot 20% hoger. Wat het effect hiervan is op het totale energieplaatje, is nog niet duidelijk.

Van der Helm vraagt zich af of dit niet anders kan. „Mogelijk kunnen we met leds 14 (2014)

02-04-14 10:40

Foto: JoeF SleegerS

het klimaat op een andere manier gaan sturen, zodat er minder warmte nodig is. Dit zou ik graag in een vervolgonderzoek willen meenemen.”

Productie iets lager Onder Son-T werden enkele takken meer geoogst dan onder ledlicht. Dit geldt echter alleen voor de winterperiode. „Bovendien is het een tussentijdse meting”, aldus Van der Helm. „Als we dit op een ander moment zouden meten, zou het resultaat misschien net anders uitpakken.”

Opvallend was dat ledlicht langere stelen gaf in de donkere periode. Het verschil was gemiddeld 2 cm. In alle proefvakken waren de stelen hard en stevig.

Het verschil tussen 100 en 80 µmol belichting leverde ook een verschil in productie op van een tiental takken per m2. In de situatie met tussenlicht bleef de productie nog verder achter. „Terwijl we bij hier juist op minder productieverlies hadden gehoopt”, zegt Van der Helm. Het gewas was wel voller en er zaten veel knoppen aan. Het effect zou dus nog kunnen naijlen.

Tussenbelichting geeft een minder goede verdeling van het licht, dus als er niet meer knoppen gevormd zijn, is het niet zo vreemd dat de productie ook minder was.

14 (2014)

Ledsgerbera.indd 35

Langere uitgroeiduur Onder 100 µmol Son-T verliep de uitgroei iets sneller dan onder 100 µmol ledlicht. De uitgroei duurde het langst onder 55 + 25 µmol ledlicht; dat was ook het vak met de laagste productie. „Mogelijk kwam dit wat temperatuur te kort”, oppert Van der Helm.

Met de bloemen uit de verschillende vakken zijn ook houdbaarheidsproeven gedaan.

Daar zijn geen verschillen uit gekomen.

Verder is de CO2-respons gemeten. Boven 800 ppm CO2 is er nauwelijks nog extra fotosynthese door het blad. Het heeft dan ook weinig zin om hogere CO2-niveaus aan te houden.

De ontwikkeling van insecten lijkt sneller te gaan onder Son-T licht. In de Son-T kas werd eerder en zwaardere aantasting met luis, wittevlieg en spint gevonden.

Led als stuurlicht Bij kwekerij Van der Salm in Delfgauw is een proef uitgevoerd met verschillende kleuren leds als stuurlicht: rood, blauw, rood-blauw en verrood ledlicht. En er was uiteraard een blanco waarbij niet extra werd belicht. Omdat gerbera een kortedagplant is, werd het licht alleen gedurende de dag aangezet. De planten werden standaard belicht met 96 µmol Son-T; de intensiteit van het

ledlicht bedroeg 20 µmol per m2.

Blauw, rood en blauw/rood gaven de meeste productie. Dat is verklaarbaar doordat er simpelweg extra licht werd toegevoegd. Verrood licht gaf duidelijk minder productie, zelfs minder dan de blanco waarbij er geen extra licht werd toegevoegd.

Verrood licht werkte hier dus contraproductief.

Bij andere gewassen is stuurlicht vooral in de donkerperiode effectief. Dit kan een andere gewasrespons teweeg brengen dan nu in deze oriënterende proef wordt waargenomen. Daarom wordt in de komende periode verder belicht in het donker. Doordat de daglengte niet te lang mag worden, wordt dit met nabelichting gedaan. <

In het kort ■

-

35

02-04-14 10:40

Air So Pure slaat vleugels uit Het plantenconcept Air So Pure lift mee op de gezondheidstrend in veel landen of probeert dat juist te stimuleren. Met inmiddels zeven producten, zestien kwekers, een brandmanager en intensieve samenwerking met meerdere ketens, groeit Air So Pure uit tot internationaal concept.

Astrid Zoumpoulis

D

e ontwikkelingen bij Air So Pure zijn in een stroomversnelling geraakt. Afgelopen zomer besloot de club om te stoppen met klokverkoop en het concept alleen nog in gesloten ketens aan te bieden. John Zwaan van FloraHolland werd ingezet als brandmanager om die overgang te ondersteunen en om het merk breder in de markt te zetten. Daarbij werden de pijlen ook steeds meer op het buitenland gericht.

In januari presenteerde het samenwerkingsverband een nieuwe huisstijl, in vier talen, met voor de retail en tuincentra aparte uitingen. Waardering bleef niet uit.

In februari won Air So Pure voor de tweede keer de Tuinzaken Retail Award voor het beste concept in levend groen. Met bewuste keuzes en sterke marketing weet het merk

Mening

meer uit de markt te halen en de middenprijs te verbeteren.

Onderscheid De oorsprong van Air So Pure is vaker beschreven. Telers van spathiphyllum werkten samen onder het handelsmerk So Sweet. Kwaliteit stond centraal. Rond 2007 werd extra onderscheid gevonden door het gezondsheidsaspect van spathiphyllum te benadrukken. De club pakte resultaten op van NASA onderzoek dat had aangetoond dat sommige planten lucht goed kunnen zuiveren. Eigen onderzoek door het Leidse bedrijf Fytagoras leerde dat spathiphyllum op een schaal van 10 een 7 scoort als het gaat om het vermogen om in relatief korte tijd in een kast vervuilde lucht zuiveren.

Hans Zuidgeest, Bestplant (spathiphyllum)

’Professionalisering werpt vruchten af’

-

-

De groep besloot dat planten minimaal een 6 moeten scoren om het merk, en dus het predicaat ’bewezen sterk luchtzuiverend’, te mogen voeren. Ook moesten ze voldoen aan strenge houdbaarheidseisen en kwekers moesten bereid zijn om tijd en energie te steken in de marketing en verkoop van de producten. Het concept Air So Pure was geboren en producten werden aan het assortiment toegevoegd. Inmiddels bestaat het uit spathiphyllum, areca, calathea, dracaena, hedera en de varens nephrolepis en phlebodium.

Gezondheidshype Veelal communicerend in de eigen taal, gaat het verhaal achter Air So Pure steeds verder Europa in. Luchtzuiverende planten zorgen voor een betere nachtrust, betere concentratie tijdens het werk of leren, een gezonder leefklimaat en een helder geheugen, zo benadrukken de uitingen rond het merk.

Daarnaast toonde een onderzoek in een Zweeds ziekenhuis onlangs aan dat patiënten sneller genezen in vleugels waar zich veel luchtzuiverende planten bevinden, dan in vleugels waar die niet aanwezig zijn. Met dit soort feiten wil de club ook in omringende landen meer doen.

Brandmanager John Zwaan: „In Nederland spreken deze eigenschappen zeker aan. Ook in Scandinavië en Duitsland is de gezondheidshype omvangrijk en een belangrijk verkoopargument. In Frankrijk en Engeland proberen we dat thema zelf meer op de kaart te zetten om markt te winnen.”

Meer interesse sinds klokverbod In Duitsland is het concept inmiddels breed vertegenwoordigd bij veel tuincentra. Met één keten werkte de club samen aan de uitrol van ’Plant in de klas’ op Duitse basisscholen. In Scandinavië hebben meerdere ketens het concept al actief opgepakt en in

36

Air so Pure.indd 36

14 (2014)

01-04-14 14:26

Foto: gerdIen de nooy

Nederland draaien drie ketens er volop mee. „De interesse is sterk toegenomen sinds we het merk van de klok haalden. Tuincentra en supermarkten kunnen zich nu echt onderscheiden met onze producten. Voorheen kon iedere klokkoper op een slechte veildag een goedkoop partijtje kopen die dan in de straathandel terecht kon komen. Nu bepalen we zelf waar het product heen gaat en hebben we met tafelmanagement de kwaliteit

en de verkopen beter onder controle. Het heeft al bewezen geleid tot een betere middenprijs en meer interesse van tuincentra, omdat afnemers de ongewenste concurrentie kwijt zijn en het rendement per m² hoger ligt”, legt Zwaan uit.

Naast de directe samenwerking met de afnemers, heeft Air So Pure nu ook twee belangrijke service-providers als partner.

Zij dragen het concept uit bij de ketens die

Mening

-

uiteraard goed geholpen. Nu we echt op

bereiken dan individueel.

-

Van areca is er nog een tweede kweker in

het voor de nieuwe producten niet gewenst

ze beleveren en zorgen ervoor dat de Air So Pure tafels er altijd goed en actueel uitzien.

Hoe meer hoe beter De nieuwe producten en kwekers die zich achter het merk schaarden, hebben het concept niet gedevalueerd, maar juist interessanter gemaakt, vindt Zwaan. „We kunnen nu in januari een tafel met groene planten schikken, met moederdag de kleinere maten voor het voetlicht zetten en tafels met leuke kleurvariaties opstellen. We kunnen dus meer spelen met het concept op de winkelvloer. Elke twee maanden veranderen we de Air So Pure-tafels. De consument moet niet gaan wennen aan een bepaalde uitstraling.

Zolang we zuiver houden waar we mee bezig zijn en de lat hoog blijven leggen, is verbreding alleen maar positief. We zijn al weer bezig met twee nieuwe producten.”

Welke dat zijn, laat hij nog in het midden.

Leden (zie kaders) zijn positief over ingezette koers. <

In het kort Air So Pure wil alleen nog via gesloten ketens richting retail en tuincentra in Europa. vergroot en is in beweging.

houden.”

14 (2014)

Air so Pure.indd 37

37

01-04-14 14:26

Teelttips pioen Watergift in de kas De ontwikkeling van de pioengewassen is op dit moment erg grillig te noemen. In veel gevallen ligt de groei in de vaste kas bijna achter met die van buiten. Zeker de stand van de Duchesse de Nemours lijkt buiten beter te ontwikkelen dan binnen. De gewassen zijn vaak ongelijk en groeien niet lekker door. Bij Sarah Bernhardt is nog niet goed

perkgoed Watergeven Het remmen van groei kan op verschillende manieren en is afhankelijk van de productsoort.

In het algemeen kan een behoorlijke groeiremming worden gerealiseerd door zuinig te zijn met watergiften en water op de juiste momenten en hoeveelhe-

Tulp Beworteling late waterbroei Uitval en te veel tweede soort bij de late waterbroei door onvoldoende beworteling is een bekend gegeven. Oorzaak is de bewortelingssnelheid, die na weken van toename weer afneemt tegen het eind van het seizoen. Inhalen met

38

Teelttips-Schoffelen_nw.indd 38

zomerBloemen te beoordelen wat de bloei in de vaste kas gaat doen, maar het ziet er niet echt goed uit. De zachte winter heeft duidelijk zijn invloed op de pioenen die de hele winter binnen hebben gestaan. Bij de rolkassen en tunnel lijkt het beter te gaan. Om er voor te zorgen dat alle knoppen die wel ontwikkelen en niet worden afgestoten tijdens de snelle strekking is het belangrijk dat er voldoende

water wordt gegeven en dat het klimaat rustig wordt gehouden. Als de plant een beetje stress heeft laat hij al bloemen zitten.

Bemesting

Henk van den Berg Teelt- en Bedrijfsadvies, 06 51312207

Henk van den Berg Teelt- en Bedrijfsadvies, 06 51312207

den toe te dienen. Toch zijn er wel verschillen.

Petunia is bijvoorbeeld op deze manier goed op te kweken maar een argyranthemum zal al snel geel blad in het oudste blad krijgen.

Een andere manier om de groei te remmen is door structureel met een hoge EC te werken. Ook hier kleven echter nadelen aan.

Impatiens walleriana kan bijvoorbeeld wel droog gekweekt worden maar niet te zout. Verstening van

de groeipunt ligt dan op de loer.

Met het open weer van de afgelopen tijd is de plant zeer actief waardoor er veel water en voedsel nodig is voor de plant. Met een te hoge EC in de pot kan het voorkomen dat de plant een opnameprobleem krijgt als er te laat een watergift wordt gegeven.

De plant zal ook nu eerst zijn oudste blad leeg trekken met voedingsstoffen.

Bij droge potgrond en een hoge EC in de pot kan

de plant nog moeizamer water opnemen. In extreme gevallen zal dit zelfs verbranding geven en leiden tot verdroging van het jonge blad in het groeipunt.

Osteospernum is goed te kweken met een hoge EC omdat deze planten vaak natter worden opgeweekt.

Knolbegonia en platycodon kunnen warm en licht vochtig worden opgekweekt.

De wortels groeien uit de knol of peen. Sterven de wortels af, dan duurt het bij dit soort gewassen zeker

tien dagen voordat er weer nieuwe wortels zijn aangemaakt.

Een andere manier om groei te reduceren, is een koudeval in de ochtend.

Bij donker weer kan men het beste een temperatuur rond de 12°C aanhouden.

Ook mag het gewas dan droger staan omdat de plant dan weinig verdampt en er niet snel acuut watergebrek zal optreden

weinig wortels wordt dan gevaarlijk omdat er nogal eens te weinig rekening mee wordt gehouden dat richting einde seizoen ook het aantal kasdagen sterk afneemt en wortels dus ook in de kas geringe mogelijkheden tot doorgroei hebben. Dit wordt nog gevaarlijker als we met rauwe bollen te maken hebben die door remstoffen al niet zo snel zijn met bewortelen. Daarom is, zeker bij dergelijke partijen, goed controleren en zo

nodig water verversen aan te raden. Ook oplopende kastemperaturen door zoninstraling moeten we zo veel mogelijk vermijden.

tigheid komen minder voor onder een gekrijt kasdek.

Een ander voordeel van een krijtscherm is het gegeven dat eronder sprake is van minder en diffuus licht. Hierbij gedijen planten nu eenmaal beter dan bij directe instraling.

Diffuus licht dringt dieper door in het gewas, verdeelt zich beter en zal lokaal minder snel tot ’lichtovermaat’ leiden. Aangezien de meeste kassen voorzien zijn van een schermdoek is het niet nodig om zeer

zwaar te krijten. Zo’n 60% scherming is voldoende.

Wanneer sprake is van extreem scherp zonnig weer, kunt u altijd aanvullend het schermdoek gebruiken door het bijvoorbeeld 50% te sluiten. Bij tijdelijk donker weer heeft u profijt van een niet te dik krijtdek; er komt nog voldoende licht voor uw tulpen doorheen.

Om hoge temperaturen en scherpe instralingen buiten te houden is een krijtscherm nu het beste en meest gebruikte instrument. Hiermee houdt u de temperaturen bij mooi weer veel makkelijker in bedwang en ook extreme dalingen van de luchtvoch-

De ontwikkeling van de meeste gewassen ligt duidelijk voor op vorig jaar. Het lijkt er zelfs op dat het ten opzichte van een normaal jaar sneller gaat. Hoewel de ontwikkeling bij veel gewassen wat grilliger lijkt te gaan, moet er bij de meeste gewassen wel eerder extra stikstof worden bemest. De plant gebruikt bij de eerste groei de meeste stikstof, dit moet dus wel op dat moment beschikbaar zijn. Omdat het nog erg vroeg in de tijd is, komt er vrijwel nog geen stikstof uit de organische stof vrij en zal de eerste behoefte dus moeten worden bijgemest. Op de korte termijn is er vooral behoefte aan de wat sneller werkende meststoffen.

Simon Terpstra, Florensis, 06 53 14 86 26

Alex Buis Tulpenadvies, 06 42388337 Wilfried Polan, Holland Agri Consult, 06 31698070

14 (2014)

02-04-14 09:27

Schoffelen

Lisianthus Langer door styromull Afgelopen winter zijn er op diverse bedrijven proeven genomen met het strooien van styromull om de lengtegroei van lisianthus te stimuleren. De witte korrels reflecteren extra groeilicht naar de plant. Door de weerkaatsing krijgt het licht ook een andere rood/verrood-verhouding, waardoor de strekking wordt gestimuleerd.

Ervaringen in chrysanten afgelopen winter gaven een 2 tot 3 gram hoger gemiddeld takgewicht en een verbetering van de uniformiteit van het gewas.

In het lisianthusras Minuet Dark Purple gaf de witte bodembedekking zoveel extra strekking dat dit seizoen een of twee keer moest worden geremd met

Alar. Vorig jaar was dit niet mogelijk. Het idee bestaat ook de komende maanden door te gaan met styromull.

Dit zou een alternatief kunnen zijn voor Berelex.

strakker plannen De kostprijs van elke teelt hangt in belangrijke mate af van de productie per m2. In de lisianthus is de productie per m2 de laatste jaren sterk gestegen door hogere lichtniveaus en de daardoor kortere teeltduur in de winter.

De plantenleveranciers hebben trage rassen sneller gemaakt door voorbehandeling van het zaad.

Toch blijft het zo dat het traagste ras de teeltsnelheid en uiteindelijke productie per m2 bepaalt. Door trage rassen in een grotere plug

te planten kan 3 tot 7 dagen snelheid worden gewonnen.

De verleiding is groot om nieuwe plantingen al te planten in leegliggende vakken, terwijl de trage rassen nog staan af te rijpen. Dit is uit oogpunt van bedrijfshygiëne niet aan te raden. Tijdens de oogst van het trage ras kunnen diverse schimmels de planten die ’in het vooruit’ zijn geplant aantasten.

Zorgt een ras voor structureel oponthoud, dan is te overwegen het in te ruilen voor een meer passend ras.

Een ’specialty’ moet wel erg veel meer opbrengen om de nadelen van productieverlies, extra arbeid en kans op meer uitval te compenseren.

Dirk Jan Binnendijk Tuinbouwadviezen, 071-5416564

Wortelrot

LeLie Bladluizen We zien in de volle grond al volop bladluizen in lelies waarvan de bollen niet in Admire zijn gedompeld.

Dit betekent dat er bij de vollegrondsbroei al vroeg in het seizoen gelet moet worden op bladluizen. In de praktijk zijn ze na opkomst al gevonden in lelies waarvan de spruit nog gesloten was.

Spuit zodra u de eerste bladluizen waarneemt met één van de systemisch werkende middelen Admire of Actara (10 gram per 100 liter water), Calypso of Gazelle (25 gram per 100 liter water). Herhaal de bespuiting na 7 tot 10 dagen.

14 (2014)

Teelttips-Schoffelen_nw.indd 39

Veel telers van lelies in de vollegrond planten in deze en de komende weken het laatste rondje lelies voordat er gestoomd gaat worden.

Afhankelijk van de bodem kunnen problemen ontstaan met bodemschimmels als rhizoctonia, phytophthora en pythium. De belangrijkste bestrijding is ervoor te zorgen dat de grond niet te nat is, dat er geen verdichte lagen voorkomen en dat de zoutconcentratie (EC < 1,3) in de grond niet te hoog is.

Als deze zaken niet aan de orde zijn en u heeft in de laatste fase van de vorige teelt al wortel- of stengelproblemen waargenomen dan kunt u ervoor kiezen om direct na planten een bestrijding uit te voeren met een van de volgende middelen; Ridomil Gold, Paraat, Proplant of Previcur Energy.

Nu de instraling al behoorlijk gaat toenemen is het tijd om de kas te laten krijten.

In een kas met een schermdoek kunt u ervoor kiezen om een krijtdek op te laten brengen dat 50 tot 70% van de instraling wegneemt. Op dagen met veel instraling kunt u met het schermdoek en door te luchten de instraling verminderen en de kastemperatuur laag houden.

Er zijn kwekers die al in maart een licht krijtdek hebben aangebracht en de rest van het krijt in mei laten aanbrengen. Het voordeel hiervan is dat de eerste scherpe instraling al wordt weggeschermd.

Kees van egmond kees@kees-ineke.nl

Reclame ’Goedemorgen, met De Heer ontwaakt! Ik heb hier een luisteraar die onderweg is naar Den Bosch. Hebt u misschien een kopje koffie voor haar? Ze was al vroeg op en snakt naar een bakkie. Wat zegt u? Ja, gratis. Zoveel kost dat toch niet?’

Elke morgen om vijf voor half zeven ontspint zich een dergelijk gesprekje op Radio 2. De laatste maanden hoorde ik er meestal een klein stukje van omdat mijn radiowekker afging, maar sinds een week beginnen we weer om zes uur. En dus kunnen we het hele gesprek afluisteren. Dat is natuurlijk het voordeel van op tijd beginnen. ’U moet het eerst even overleggen? Dat meent u niet! Het gaat om één kopje koffie! U bent aan regels gebonden? Kom op mevrouw, dat overleggen gaat meer kosten dan dat ene bakkie…’

Maar ze hield voet bij stuk. Geen gratis koffie deze morgen. En dus ook geen reclame voor BP-tankstation De Hespelaar.

Nooit van mijn leven zou ik er zelf aan meedoen.

Dat je onderweg bent van A naar B en dan aan zo’n radio DJ vraagt of hij een gratis bakkie pleur kan regelen. Kom je bij een tankstation aan en dan staat zo’n tankbediende je te bekijken van ’Zo, is dat die sloeber die zelf z’n koffie niet kan betalen?’ Tenminste, dat stel ik me zo voor.

Nou drink ik niet zoveel koffie onderweg. Ik ben niet vaak onderweg, vandaar. Meestal zetten wij onze eigen koffie. En dan niet zo’n super-deluxe die ook espresso en cappuccino of zelfs chocomel produceert maar een doodgewoon koffiezetapparaatje. Tijdklok erop zodat-ie precies klaar is als we naar voren komen. En netjes afgepast. Als er gasten komen zetten we er gewoon nog een kopje bij.

Pas nog. Een truckchauffeur. Hij had net de plantjes gelost en liep wat te dralen. Ik dacht, die heeft trek in koffie. ’Wil je een bakkie?’ vroeg ik. ’Nee hoor’, zei hij, ’ik drink altijd thee.’ Ook goed natuurlijk, die hebben we hier op de tuin ook, theedrinkers. Maar hij hoefde niet. Even goede vrienden. ’Heb je misschien een bosje over?’ vroeg hij vervolgens. Aha, dat was het dus! Met een zwaai haalde ik een bos matricaria uit een emmer. ’Kijk eens! Niet droog laten liggen en de groeten aan je vrouw!’ Met een grijns op zijn gezicht stapte hij in z’n cabine. Ja, reclame mag wat kosten.

Hans Kok, DLV Plant, 0620398266

39

02-04-14 09:27

Nieuws

Gerberatelers steunen massaal gewascoöperatie Bijna alle gerberatelers steunen de oprichting van een gewascoöperatie voor onderzoek. Dat bleek tijdens een bijeenkomst van LTO Glaskracht Nederland, vorige week woensdag.

De gewascoöperatie wordt gesteund door in totaal 160 ha; dat komt overeen met 88% van het areaal. „De verwachting is dat we nog boven de 90% uit komen”, aldus gewasvoorzitter Jan Nell. Eerder zijn voor lisianthus en alstroemeria gewascoöperaties opgericht.

De bijdrage voor de gewascoöperatie is vastgesteld op € 1.200 per ha. Een eenvoudige rekensom leert dat er dan een kleine twee ton per jaar beschikbaar is voor onderzoek. „De gewascoöperatie zal zorgvuldig met het budget moeten omgaan”, vindt Nell. Wanneer er meer dan 150% van het budget in kas is, wordt er niet geïncasseerd. „Kenmerkend voor de gerberateelt is dat onderzoeken elkaar zoveel mogelijk opvolgen, zodat kennis wordt doorontwikkeld en resultaten snel in de praktijk worden toegepast”, aldus Nell. Zo ligt er al een voorstel om het gebruik van ledlicht verder te onderzoeken. Een andere onderzoekswens betreft de aanpak van wittevlieg.

Binnen de gerberateelt bestaat veel belangstelling voor elektrolysewater. Enkele telers hebben hier goede ervaringen mee opgedaan, bijvoorbeeld bij het schoonhouden van het gietwatersysteem en de aanpak van wortelziekten.

Voor de productie van elektrolysewater zijn inmiddels tientallen systemen op de markt. Hoe presteert deze apparatuur nu werkelijk in de praktijk? ’Dat zou onafhankelijk onderzocht moeten worden’, was de boodschap van Jantineke Hofland-Zijlstra en Ineke Stijger, onderzoekers bij WUR Glastuinbouw. Volgens Jan Nell wil de gewascoöperatie graag bij dergelijk onderzoek betrokken worden, maar wil ze het niet alleen voor haar rekening nemen, aangezien dit gewasoverschrijdend is.

Tijdens de bijeenkomst werden de gerberakwekers geïnformeerd over de inhoud van de campagne ’Zomertijd, Gerberatijd’. Deze is maandag van start gegaan, bij het ingaan van de zomertijd. Dit valt ook samen met de Bloemenagenda van FloraHolland, Bloemenbureau Holland en VBW Centrale Vereniging Bloemendetailhandel. De gerbera

REDACTIE Schipholweg 1, Postbus 9324, 2300 PH Leiden e-mail: bloemisterij@hortipoint.nl www.vakbladvoordebloemisterij.nl

40

Colofon week 14.indd 40

De trendfolder, gebaseerd op EFSA-trends, wordt verspreid door heel Europa.

UITGEVER BDUmedia Afdeling Vak- en Publieksmedia Postbus 67, 3770 AB Barneveld, tel 0342-49 42 63, fax 0342 41 31 41 Uitgever: Wiljo Klein Wolterink MBA Verkoopleider: Ron van de Hoef, e-mail: r.v.d.hoef@bdu.nl

Colofon

Directeur Elbert van den Berg Secretariaat Linda Laman 071-56 59 678 Alice Hoogenboom 56 59 679 Hoofdredacteur Elbert van den Berg 071-56 59 678 Eindredacteur Jenny Mostert 071-56 59 633 Vakredactie Politiek en economie Quincy von Bannisseht 56 59 637 Peter van Leth 56 59 688 Markt en afzet Arie-Frans Middelburg 56 59 687 Cindy van der Zwet 56 59 630 Teelt en techniek Hans Neefjes 56 59 638 Joef Sleegers 56 59 642 Bert Vegter 56 59 639

staat nu op de agenda tot eind april. Voor de promotie heeft 2Dezign een trendfolder gemaakt, gebaseerd op de ESFA-trends, in de kleuren die dit voorjaar actueel zijn. Deze brochure wordt verspreid via een groot aantal cash-and-carry’s door heel Europa, met de nadruk op Duitsland en Nederland.

In samenwerking met FloraHolland vinden er nu bij diverse cash-and-carry’s productpresentaties van gerbera plaats.

In de tweede helft van mei wordt een volgende folder uitgebracht met zomertrends.

In september volgt nog een folder met najaars- en wintertrends.

Bureauredactie Carolyne de Vries Lentsch, Marrit Molenaar, Jolanda de Wekker Webredactie Erik Rotteveel Vormgeving Bert Hassing, John Jennissen Fotografie Gerdien de Nooy Freelancers Gert van den Berg, Hermen de Graaf, Bernadette Hoefsloot, Harmen Kamminga, Ank van Lier, Astrid Zoumpoulis-Verbraeken

ABONNEMENTENSERVICE Mutaties en bezorging Abonnementen kunnen op elk gewenst tijdstip ingaan. Opgave via vakbladvoordebloemisterij.nl of bij de abonnementenservice.

Abonnementen lopen automatisch door, tenzij uiterlijk twee maanden voor vervaldatum bij de abonnementenservice wordt opgezegd. Dit kan schriftelijk, telefonisch of per e-mail. Ook voor informatie over een lopend abonnement en klachten over de bezorging kunt u contact opnemen met de abonnementenservice, BDUmedia, afdeling Vak- en Publieksmedia, Postbus 67, 3770 AB Barneveld. Op werkdagen is de abonnementenservice telefonisch bereikbaar van 8.30 uur tot 14.00 uur op 0342-494844, e-mail: abonnementen@bdu.nl.

Prijzen Jaarabonnement: € 349,60. Studenten 25% korting; 65 plussers 15% korting. Jaarabonnement Europa: € 449,65 (België: € 377,70). Jaarabonnement buiten Europa: € 466,50.

Genoemde prijzen zijn inclusief 6% btw en verzendkosten.

ADVERTENTIE-EXPLOITATIE Verkoopleider: Ron van de Hoef, 0342 - 494263, 06 - 51806325, e-mail r.v.d.hoef@bdu.nl Media-adviseur: Gert-Jan Bloemendal, 0342-494807 e-mail: g.bloemendal@bdu.nl

Vakblad voor de Bloemisterij is een wekelijkse uitgave van de Stichting Vakinformatie Siergewassen en BDUmedia, Vak- en Publieksmedia.

Uitgever en auteurs verklaren dat dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld, evenwel kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Uitgever en auteurs aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op bedoelde informatie.

Lezers wordt met nadruk aangeraden deze informatie niet geïsoleerd te gebruiken, maar af te gaan op hun professionele kennis en ervaring en de te gebruiken informatie te controleren.

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever.

Algemene voorwaarden: op alle aanbiedingen, offertes en overeenkomsten van BDUmedia B.V. zijn van toepassing de voorwaarden, welke zijn gedeponeerd ter Griffie van de Arrondissementsrechtbanken en de KvK.

Druk: BDU Media

14 (2014)

02-04-14 10:57

Kasgenoten

A genda Binnenland

Info: www.plantarium.nl Nationale zomerbloemententoonstelling, Oude Kerk, Naaldwijk. Info: www.nzbt.nl

LTO Groeiservice Bijeenkomst geïntegreerde teelt zomerbloemen, Leimuiden, 19.30 uur.

FOTO: ank van lier

Kom in de Kas, landelijk evenement.

Info: www.komindekas.nl Bloemendagen Anna Paulowna.

Info: www.bloemendagen.nl Energiek2020, Kas als energiebron, Bleiswijk. www.energiek2020.nu GreenTech Amsterdam, tuinbouwvakbeurs in de Rai. Info: www.greentech.nl Plantarium, vakbeurs voor de boom-

Leeftijd: 30 jaar Plaats: Lüllingen (Duitsland) Teelt: calluna, Erica darleyensis, gaultheria en breed assortiment vaste planten en pot- en perkplanten Oppervlakte: 13 ha (1,4 ha kas)

Keukenhof 8.00-19.30 uur, Lisse - t/m 8 apr Gerberashow - t/m 29 apr show - t/m 4 mei Amaryllisshow en Potplantenshow - t/m 18 mei show, Anthuriumshow, Bromeliashow en Orchideeënshow - 10 t/m 15 apr Rozenshow - 17 t/m 22 apr Narcissenshow en Bijzondere bolgewassenshow - 24 t/m 29 apr Alstroemeriashow en Irisshow - 30 apr t/m 4 mei Snij- en tuintulpenshow - 1 t/m 9 mei Chrysantenshow - 2 t/m 18 mei Vaste plantenshow - 8 t/m 18 mei Lelieshow - 11 t/m 18 mei Anjershow, Callashow en Zomerbloemenshow.

Matthias Hils U woont aan de ’Azaleenweg’. Teelt u ook azalea’s?

bronnen wilden aanboren voordat we dorst kregen, besloten we het roer om te gooien. gestopt en kozen we voor diverse soorten vaste planten en pot- en perkplanten.”

Waarom een breed productenpalet in plaats van specialisatie?

-

vaak een ander product wel goed. Zo was vorig voorjaar heel slecht, maar de herfst

Buitenland

schalen we de productie op en halen we wat slechter loopt uit het assortiment.”

Info: www.flowers-hortech.com

Waar zet u uw producten af? producten worden vooral gekocht door de Duitse handel en minder door Nederlandse handelaren. Duitse ondernemers telen toch anders dan Nederlanders. Wat perkplanten

IFTEX International flower trade show, Öga, vakbeurs voor de groene branche, Koppigen, Zwitserland. Info: www.oega.ch

ene strategie is niet beter dan de andere, maar het is gewoon anders.”

Wat zijn uw toekomstplannen met het bedrijf?

Info: www.messe-essen.de Green is Life, beurs, Warschau, Polen. Info: www.greenislife.pl

„Qua omvang zitten we aan de limiet. Komende jaren wil ik vooral focussen op optihoogwaardige producten aan te bieden en sommige werkzaamheden te automatiseren.”

U bent ook aangesloten bij Hortarier? haal naar buiten te treden en samen afnemers te benaderen. Wie kan een product beter

Wat doet u in uw vrije tijd?

Onderstaande symbolen hebben de volgende betekenis en verwijzen naar de website vakbladvoordebloemisterij.nl

!

Documenten en linken naar website

14 (2014)

Kasgenoten agenda_nw.indd 41

Foto’s

Filmpjes

ik veel vrienden ’down under’. Daarnaast houd ik van het klimaat.”

41

01-04-14 14:27

553360.indd 42

2-4-2014 10:16:20

553361.indd 43

2-4-2014 11:15:06

553362.indd 44

2-4-2014 10:16:42