VBB_20-2014 by Stichting Vakinformatie Siergewassen

10 SuperFlora

32 Op stap met

34 Aanpak bladaal

verbindt teler met Engelse retailer

richten zich samen op Britse bloemist

controleurs van het waterschap

en slawortelboorder in pioen

Cover-nw.indd 1

14-05-14 12:26

558822.indd 2

14-5-2014 10:08:24

B 8 Floraliën als inspirator voor vak en consument

Vakblad voor de

Opinie 4

Interview: ’Veel wetgeving die sierteelt aangaat, is Europees’

Commentaar: Verkiezingen in een voortdurend spanningsveld

Stelling: Het nieuwe ledenbeleid is een goede zaak

Nieuws 6

Een selectie uit het meest recente nieuws

10 SuperFlora verbindt teler met Engelse retailer

Floraliën: Floraliën als inspirator voor vak en consument

Afzet: SuperFlora verbindt teler met Engelse retailer

Afzet: Samen op de bres voor het Britse boeket

Column: Cok Harteveld, China

Vragen: Moet ik kopie ID

Markt 18

Koud en warm voorjaar matigen resultaat viburnum

18 19

Sering doet na topseizoen weer een forse stap terug

20 21

Teelt

26 Laatste ’aandachtstrekkers’ op Keukenhof

In beeld: Bol en glas

Gewasbescherming: Kasgeluiden

Keukenhof: Laatste ‘aandachtstrekkers’ op Keukenhof

Energie: Ondanks nadelen opmars laagwaardige biomassa

Milieu: ’Klaar voor eisen in 2027’

Pioen:

Ficus:

Teeltips: pioen, perkgoed, groene en bonte planten, chrysant, lelie

Column: Kees van Egmond

gezonde pioen

Nieuws 40

gezonde pioen

Consumentencampagne Plantion van start

Service 41

Kasgenoot: Agenda Voorplaat:

20 (2014)

Inhoud.indd 3

14-05-14 14:25

Opinie

fOtO: EsthEr dE LangE

’Veel wetgeving die sierteelt aangaat, is Europees’

qvb@hortipoint.nl

„De meeste telers hoef je dat niet duidelijk te maken. Het merendeel van hun omzet wordt gehaald buiten de landsgrenzen. De Nederlandse agrarische sector heeft belang bij een interne markt zonder grenzen met een eerlijk en gelijk speelveld. Daarnaast is veel van de wetgeving die de sierteelt aangaat Europees. Bij het opstellen daarvan heeft het Europees Parlement een steeds belangrijkere stem gekregen. Een recent voorbeeld is het nieuwe promotiebeleid waar ook de sierteelt gebruik van maakt met bijvoorbeeld de Woonplant van de Maand of Lievelingsbloem.”

„Europa heeft ons vrede en stabiliteit gebracht. Maar tijden veranderen. Er is sprake van een vertrouwenscrisis. Deze verkiezingen gaan in feite over herwinning van het draagvlak. Hoe? Ook de Europeesgezinde partijen moeten toegeven dat de

uitbreiding van de EU naar 28 landen te snel is gegaan. De Europese leiders moeten visie en leiderschap tonen. Zeg niet het een en doe het ander, zoals Mark Rutte, die zich in Brussel voorstander toont van Europese integratie, maar zich op nationaal niveau juist heel kritisch opstelt. Nederland kan niet zonder Europa. Voor onze banen, economie, veiligheid en stabiliteit. Het CDA kiest met gezond verstand voor Europa, dat gedeelde problemen oplost waar dat nodig is, maar zich niet bemoeit met zaken die we zelf kunnen oplossen.”

„Een voorbeeld is het dossier Plantgezondheid. Het is logisch dat de EU zich wapent tegen plantenziekten die met import van buiten de EU kunnen binnenkomen. Daar bestaat ook een Europees systeem van controles voor, en dat moet gemoderniseerd worden. Onder aanvoering van Frankrijk wilde een grote groep Europarlementariërs daarvoor het op risico gebaseerde inspec-

tiesysteem vervangen door een gesloten controlesysteem op alle import. Dat zou heel duur uitpakken en alle innovatie doodslaan. Denk daarbij aan onze internationale zaadbedrijven die zaden vanuit de hele wereld importeren. Uiteindelijk hebben we het voor elkaar gekregen dat dit onzalige plan verworpen werd door het Europees Parlement. Na de verkiezingen zullen we er alert op moeten zijn dat de lidstaten die nu aan zet zijn in de wetgevingsprocedure, zich niet voor het karretje van Spanje en Frankrijk laten spannen. Daarnaast zet ik me al jarenlang in voor het behoud van de kwekersvrijstelling. Het lukt steeds beter het Europees Parlement hierin mee te krijgen. Een ander succes heb ik behaald toen Noorwegen vorig jaar de importheffingen op Nederlandse hortensia’s drastisch wilde verhogen. Ik heb daar toen, samen met enkele Scandinavische collega’s van onze EVP-fractie, direct de Europese Commissie op aangesproken en opgeroepen tot harde onderhandelingen met Noorwegen. Uiteindelijk is de importheffing weer omlaag gegaan.”

Commentaar Elbert van den Berg hoofdredacteur evandenberg@hortipoint.nl

Opinie_NW.indd 4

20 (2014)

14-05-14 14:40

Wilt u uw mening geven? Stuur een brief naar postbus 9324,

Stelling

Nieuwe ledenbeleid is een goede zaak Welke Europese issues worden de Nederlandse sierteelt? „Het CDA wil een sterkere positie van ons MKB in Nederland en Europa, waarbij de prioriteit ligt bij het op gang krijgen van de kredietverlening en het verminderen van de administratieve lastendruk. Daarnaast zijn de onderhandelingen over het handelsverdrag met de VS (TTIP) van belang, evenals de herziening van de Bio-octrooirichtlijn. Daarin moet de kwekersvrijstelling worden betrokken.”

Peter van der Plas, -

om hierover te moeten -

u daartegenaan? „Voor wat betreft gewasbescherming hebben wij als CDA ingestemd met het moratorium op drie neonicotinoïden. Afhankelijk van voortschrijdend wetenschappelijk inzicht hoeven die stoffen niet voor altijd de wereld uit. En we hebben het werkbaar gehouden door ze beschikbaar te houden voor bepaalde teelten onder glas. Verder is de zonale toelating, waar we als CDA hard voor hebben gevochten, een grote stap vooruit. Maar nationale toelatingsinstanties hebben toch nog de neiging toepassingen te beperken omdat er sprake zou zijn van specifieke condities. Vermoedelijk doet het Ctgb dat ook nogal eens. Fine tuning oké, maar misbruik om stoffen buiten de deur te houden, dat kan niet. Verder moeten prijsverschillen tussen landen verdwijnen. Nu kan een met ’NL’ gelabeld middel in Nederland veel duurder zijn dan in België.”

ling is met een goede reden jaren geleden gestart en deze reden is van Commissarissen zich onvoldoende

boontjes kunnen doppen. Er is derhalve sprake van een voortdurend spanningsveld als het gaat om Europa en het bestuur daarvan. beschermingsbeleid of een herziening van het

gelden (aandelen) in een veelvoud van

inhoudt? Om het geheugen op te fris-

Marco Alderen, teler van trekheesters in Aalsmeer „Dit is een goede zaak. toekomst een coöperatief afzetkanaal behouden is een hoge mate van loyaliteit nodig. Niet alleen

hun afzet beter en goedkoper zelf te

an ningsveld

eigenaren voor. Als de meerderheid van

producten volkomen machteloos staan. Zodra de vraag vermindert en je handel -

derhouden van goede contacten met de

gen. Alleen met een sterke coöperatie

bromeliakweker in Woubrugge tegemoet van delen en samen sterker van Nederland eerder

aan zouden kunnen kleven. Dat is de makke van het Europese bestuur en dus de makke van verkiezingen voor een een Europees Parlement.

20 (2014)

Opinie_NW.indd 5

14-05-14 14:40

Nieuws Lees meer op de website Op deze pagina’s vindt u een selectie uit het nieuws. Een uitgebreide versie van deze berichten maar ook ander

Eerste planten in DaglichtKas gereden In de nieuwe DaglichtKas de eerste planten naar binnen gereden. Deze kas van TechnoKas is

■ Gelderse verplaatsingsregeling gaat per 1 juni open De provincie Gelderland zal naar verwachting op 1 juni de verplaatsingsregeling voor glastuinbouwbedrijven openstellen. Het budget voor deze subsidieregeling bedraagt naar alle waarschijnlijkheid € 4,4 miljoen. Gedeputeerde Staten nemen hierover eind deze maand een besluit.

■ Handelsmissie naar Vietnam Van 15 tot en met 19 juni vindt er een economische missie plaats naar Vietnam met premier Rutte en staatssecretaris Dijksma van Economische Zaken. De missie focust onder meer op tuinbouw – bedrijven en kennisinstellingen uit deze sector mogen ook mee – en loopt parallel aan het officiële bezoek van Rutte aan Hanoi.

fresnellenzen, die licht bundelen op een zonnecollector. Daardoor komt er alleen diffuus licht de kas in. Toch is het zonnedoek dicht. In de traditionele kas ernaast energiescherm dicht, om de temperatuur van 2829°C te handhaven. In de DaglichtKas is energiedoek niet nodig vanwege dubbel glas. Op dit moment wordt er in beide kassen evenveel licht toegelaten. „We beginnen rustig aan”, zegt Richard ter Laak. „Ik hoop dat we in de zomer en het najaar meer licht kunnen toelaten. Ik verwacht dat we op 30% meer licht uitkomen.”

■ GreenQ-DLV Plant actief in Japan GreenQ-DLV Plant gaat per 1 juli 2014 een joint venture aan met het Japanse bedrijf Seiwa onder de naam GreenQ Japan Co. Het bedrijf gaat zich met name richten op het adviseren van de Japanse glasgroente- en sierteelt. Seiwa heeft een leidende rol in Japan in toelevering van tuinbouwmaterialen.

■ Asscher neemt extra maatregeMinister Asscher van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) neemt extra maatregelen om malafiditeit in de uitzendbranche aan te pakken. De Inspectie SZW, de Belastingdienst en het UWV gaan de branche gerichter controleren en het speciale interventieteam blijft ook na 2014 actief. Ook de sector zelf neemt maatregelen. Zo wordt de toetsing voor het keurmerk onafhankelijker en de lat om als uitzendbureau een certificaat te krijgen komt hoger te liggen. Naleving van de cao wordt een belangrijk onderdeel van het keurmerk. Als uitzendbureaus zich niet aan cao-afspraken houden, krijgen ze geen certificaat. Dat heeft de bewindsman 12 mei in een brief aan de Tweede Kamer geschreven. Ondanks strenge maatregelen in de afgelopen twee jaar gaan, volgens Asscher, nog steeds te veel bedrijven in de fout, ook gecertificeerde uitzendbureaus.

Nieuwskort2.indd 6

■ Tuinders Erica blazen aardwarmteproject af De leden van Aardwarmte Erica hebben na veel onderzoek besloten het huidige aardwarmteproject af te blazen. Onder meer toegenomen risico’s, hogere kosten, langere terugverdientijden en lastige financiering hebben tot die beslissing geleid.

energie te besparen en onderling energie uit te wisselen. Dat meldt het Ontwikkelingsbedrijf Noord-Holland Noord. Er wordt ook gekeken naar mogelijke energie-uitwisseling met het nabij gelegen bedrijventerrein Zandhorst. Eind september worden de resultaten van het onderzoek verwacht.

■ CBS: ’Crisis in sierteelt ■ Platform Duurzame

Glastuinbouw halveert budget Het Platform Duurzame Glastuinbouw – waarin overheden, het glastuinbouwbedrijfsleven en milieuorganisaties bij elkaar zitten om gezamenlijk te komen tot de beoogde nagenoeg nulemissie in 2027 – moet het volgend jaar met de helft minder geld doen. Dat blijkt uit zijn onlangs bekend geworden begroting 2014–2015. De betrokken organisaties hebben steeds minder middelen voor het platform.

■ Tuinders Alton onderzoeken energiebesparing en -uitwisseling Elf tuinders in glastuinbouwgebied Alton bij Heerhugowaard zijn, onder begeleiding van LEI Wageningen UR, gezamenlijk een onderzoek gestart naar de mogelijkheden om

Hoewel het totaal aantal faillissementen in de landen tuinbouw volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) fors is afgenomen in het eerste kwartaal van dit jaar, is zo’n daling in de sierteelt niet aan de orde, waarmee de crisis in deze sector nog niet voorbij lijkt te zijn. Jaarlijks stoppen in de agrarische sector ongeveer 2.000 bedrijven; het merendeel omdat er geen opvolger is. Het aantal bedrijven dat failliet gaat, ligt veel lager, namelijk tussen de 60 en 200, aldus CBS-medewerker Cor Pierik. Met name in de grondgebonden teelten zijn nauwelijks faillissementen. Banken blijven die bedrijven financieren omdat de grond veel waard is. In intensieve glastuinbouwbedrijven zit weliswaar ook veel kapitaal, maar het is volgens Pierik veel moeilijker om voor deze bedrijven een koper te vinden. 20 (2014)

14-05-14 13:10

FOTO: JOEF SLEEGERS

Gelezen op Twitter john boon (@J0HNB00N) hortensia. Bij de planten is inmiddels iets meer dan de helft uitgerold. Half mei wordt het beleid bij de eenjarige zomerbloeiers ingevoerd.

■ Tulpenpluktuin in Vondelpark Van 4 juli tot en met 7 september krijgt het Vondelpark in Amsterdam een tulpenpluktuin, genaamd ’Tulip Island’. Initiatiefnemer is tulpenkweker Jorrit Koeman. „De tulp is hét product van Nederland, maar in het hoogseizoen niet voorhanden. Wij preparen de tulpen en bieden de bezoekers in Amsterdam ijstulpen aan.” De pluktuin wordt gefinancierd door middel van subsidies en eigen kapitaal.

■ Vonnis handel versus

FloraHolland uitgesteld

■ Meeste tuinbouwinnovaties in

De rechtbank in Amsterdam heeft op 7 mei geen vonnis gewezen in de rechtszaak tussen circa vijftig handelaren en FloraHolland over de nieuwe kloktarieven. De uitspraak is uitgesteld naar 18 juni

Westland-Oostland en Aalsmeer De meeste tuinbouwinnovaties vinden plaats in de greenports Westland-Oostland en Aalsmeer. Er wordt daar zelfs meer geïnnoveerd dan op basis van de omvang van de (primaire) sector mag worden verwacht, blijkt uit onderzoek van Bureon en Roots Beleidsadvies.

■ Sinds 8 mei is er op www.ondernemersstem.nl een stemwijzer voor ondernemers beschikbaar, speciaal voor de Europese verkiezingen van 22 mei. De applicatie is een initiatief van LTO Nederland, VNO-NCW en MKB-Nederland.

■ Moederdag zorgde vorige week weliswaar voor extra drukte en afzet bij de groothandelaren in bloemen en planten, maar de prijzen lagen onder die van vorig jaar, meldt brancheorganisatie VGB. Moederdag is wat de bloemenverkoop betreft ingehaald door Valentijn, zeggen sommige handelaren. „Het is niet meer zoals jaren geleden. Valentijn heeft goeddeels de positie van Moederdag overgenomen”, ervaart directeur Lammers van exporteur W.H. Wesseling Export.

■ ■ FloraHolland tevreden over uitrol nieuw kwaliteitsbeleid De uitrol van het nieuwe kwaliteitsbeleid verloopt naar wens. FloraHolland geeft aan dat het aantal klachten dat met prijskorting wordt opgelost, gedaald is. Bij de snijbloemen zijn onder meer orchidee, tulp, hyacint, narcis, muscari, anthurium, gerbera, pioen, ranonkel en lisianthus overschakeld op het nieuwe kwaliteitsbeleid. In mei start FloraHolland met producten als anjer, roos en 20 (2014)

Nieuwskort2.indd 7

Met ventilatoren kan een rozenteler het klimaat in zijn kas onvoldoende sturen. De luchtverplaatsing via de luchtramen en vaste schermkieren is veel groter en daarom bepalend voor de verdeling van vocht en warmte. WUR Glastuinbouw concludeert dit nadat zij vanaf september 2013 bij rozenkwekerij Van den Berg Roses in Delfgauw met meetpalen, draadloze sensoren en rookproeven heeft gekeken naar luchtverplaatsing en temperatuurverdeling in de kas.

naar de veiling: vanuit de adviesraad willen ze advies(?) Van de fpc over hoe streng het lid - niet lid beleid moet zijn. #openmarktplaats.

Ernst Jan Bos (@ErnstJanBos) Genoten van een dag #Floralien. Wat zijn bloemen en planten toch een beleving. Zowel qua zien, ruiken als proeven.

Will Zuiderwijk (@WillZuiderwijk) Vandaag gehoord dat ik mijn rol binnen FloraHolland mag voortzetten, veel van mijn collegas niet. Sterkte aan hun allen!

Marcel van Tol @MarcelvanTol Historische dag! Voor het eerst zijn er bloemen van ons verkocht via het digitale handelsplatform #floramondo @FloraHolland #Nieuwetjden

Kiepflower (@Kiepflower) Genieten van #Nederland op het Eurovisie Songfestival: rillingen zo mooi.....en natuurlijk openen met #Hollandse bloemen!

Tiny Aerts (@tinyaerts) Onderweg gezien:#kamperen bij de #tuinder....Nieuwe #trend? #glastuinbouw

Bernard Oosterom (@Bernardflora) Op de @FloralienNL presenteert de sector zich. #moetjezien

Discussie op LinkedIn Floraliën is geweldig De bloemen- en plantenshow Floraliën die tien dagen lang in Den Bosch plaatsvindt, is een geweldig evenement. De prachtige presentaties van sierteeltproducten zullen het vak en de consument zeker inspireren. Wat vindt u van Floraliën?

14-05-14 13:10

Floraliën als inspirator voor v Een tien dagen durende grote bloemen- en plantenshow om consumenten en vakmensen uit de groene sector in de breedst zin te inspireren. Dat is wat Floraliën in België, Italië en Frankrijk reeds is en in Nederland wil zijn. De vijf werelden van de eerste Floraliën in de Brabanthallen in Den Bosch in beeld. Arie-Frans Middelburg afmiddelburg@hortipoint.nl

Kijk voor meer foto’s op:

www.vakbladvoordebloemisterij.nl

Het gaat om de show In de eerste wereld op Floraliën laten telers en veredelaars uit met name Nederland de internationale bloemen- en plantenpracht zien. Iedere deelnemer heeft een perceel ter beschikking waar de bloemen en of planten op bijzondere wijze gepresenteerd worden. Presentaties moeten aan eisen van de organisatie voldoen en goedgekeurd worden. Het gaat immers om de show. Een van de kwekers, Kwekerij Tass uit Wateringen, toont Calathea Crocata Tassmania in een huiskamer. Door kijkgaten kunnen bezoekers zich laten inspireren. Informatie over de plant staat op de zijwand en kan bij een centraal informatiepunt verkregen worden.

foto’s: Arie-frAns Middelburg

Eettafels met bloemen

Floraliën.indd 8

De derde wereld op Floraliën staat in het teken van de sierteelt, bloemsierkunst en alles om het interieur kleur te geven. Naast creatieve presentaties van telers staan er diverse eettafels die door arrangeurs met bloemen en planten zijn aangekleed. De bloemen en planten zijn door veredelaars, kwekers en exporteurs gesponsord. Ook hier het doel: inspiratie van de bezoekers. Overigens betalen kwekers niets voor een perceel van 25 m2.

20 (2014)

14-05-14 11:41

r vak en consument Geboorte in black box In zogenoemde black boxen, ruimtes afgesloten met lange zwarte gordijnen aan weerszijden van een pad, worden op creatieve wijze belangrijke momenten voor de verkoop van bloemen en planten verbeeld door arrangeurs. Zoals nieuwe woning, trouwen, liefde, examen, verjaardag, vakantie en prettig weekend. Wederom ter inspiratie. Op de foto het thema ’geboorte’ van Han Meerhoff en Dennis Kneepkens.

De groene stad The Green City is de tweede wereld op Floraliën. Hier worden de mogelijkheden van het gebruik van groen in de stad – onder meer op daken en dakterassen– getoond. Annemarie Jorritsma, burgemeester van Almere en voorzitter van de Vereniging van Nederlandse gemeente refereerde ernaar in haar openingsspeech op Floraliën op 9 mei. In gemeenten moet er meer plaats zijn voor groen, vond ze. Ze ging tevens in op Floriade die in 2022 in haar gemeente wordt gehouden. Behalve Jorritsma kwam premier Mark Rutte op 10 mei langs. Hij roemde de exportkracht van bloemen en planten.

Reusachtige pot In de vierde wereld kom je topkoks tegen met proeverijen met vers geplukte groente en fruit uit de tuin en showtuinen. Een van de tuinen is een groot schaakbord. Andere zijn al even ludiek, zoals mannen die over hederaheggen gluren naar een zonnende vrouw of een reusachtige plantenpot met lavendel.

Immens stadspark De vijfde en laatste wereld van Floraliën is een immens stadspark met een grote vijver met waterplanten en beplante borders met onder meer petunia’s, boomkwekerijproducten en fruitbomen. Opvallend zijn de grote bomen die omhangen zijn met doorzichtig doek.

20 (2014)

Floraliën.indd 9

14-05-14 11:41

SuperFlora verbindt teler met Engelse retailer SuperFlora levert bloemen aan de Engelse servicesupermarkten. Maar der transparantie kun je nooit aan goed category management doen.”

Cindy van der Zwet cvanderzwet@hortipoint.nl

ebastiaan Hogervorst, Business Unit Manager bij SuperFlora, ziet en hoort het regelmatig om zich heen. Hij ervaart dat er onvrede is onder sommige telers over het delen en verkrijgen van verkoopinformatie. Telers zouden graag willen weten hoe het met hun product eraan toe gaat in het schap. Hoe zijn de verkopen? Welke kleur liep goed? Hoe hoog was de derving? Welkome informatie, die vaak niet bij telers terechtkomt. Deze gegevens blijven vaak bij de tussenhandel achter; áls zij die gegevens al in huis hebben. SuperFlora hecht veel waarde aan het krijgen en het delen van verkoopinformatie. Hogervorst doet graag uit de doeken hoe dit bedrijf werkt. „Transparantie en samenwerking staan bij ons centraal. Als je niet transparant bent, en geen data hebt om te delen, kun je nooit aan gestructureerd category management doen”, beweert Hogervorst.

In de buidel tasten SuperFlora belevert de Engelse supermarktketens Sainsbury en Waitrose. De verkoopgegevens krijgt SuperFlora niet in haar

schoot geworpen. Integendeel. Om te weten hoeveel en welke bloemen en planten er worden verkocht en door wie, moet het bedrijf in de buidel tasten. SuperFlora betaalt voor het verkrijgen van verkoopinformatie aan een bedrijf dat de klantenkaart van Sainsbury afleest. Achter deze kaart schuilen veel gegevens. Zo kan SuperFlora achterhalen welke klanten bloemen kopen, wanneer dat gebeurt en wie de consument precies is. „Maar we zien ook welke consumenten géén bloemen kopen. Dat is net zo interessant”, legt Hogervorst uit. De helft van wat SuperFlora aanbiedt aan de Engelse klant is van tevoren op papier bedacht. Er is een category analyst in dienst, die fulltime data vertaalt. Zo is hij nu bezig met de cijfers over de Engelse Moederdag. Die analyses gebruikt SuperFlora voor de ontwikkeling van het schappenplan van volgend jaar. „Als een product als violier goed is gelopen, kunnen telers daar volgend jaar meer aantallen van opzetten. Dat product heb je niet in het voorjaar; daar kunnen we dan nu op anticiperen. We werken heel planmatig”, geeft Hogervorst aan.

Achtergrond

SuperFlora in ’t kort SuperFlora is in 2008 opgericht. Deze exporteur richt zich op het beleveren van bloemen en planten aan servicesupermark-

Telers verbinden met retailer kennisuitwisseling, samenwerking en transparantie. SuperFlora is onderdeel van de Dutch

de grootste leverancier (’category captain’) van Sainsbury en Waitrose. boekettenassemblage in Engeland.

Superflora.indd 10

SuperFlora kent de klant van Sainsbury en weet welke behoeftes er leven op het gebied van bloemen. Op deze manier kan men meer potentie uit de doelgroep halen. Zo realiseren zij nu bijvoorbeeld betere verkoopresultaten met de gemengde boeketten. „Voorheen schoten we meer met hagel en deden we het samenstellen van de boeketten op gevoel. Nu selecteren we gericht de bloemen en weten we wat de doelgroep graag koopt”, aldus Hogervorst. Als voorbeeld noemt hij het mengen van lisianthus en roos. Uit analyses bleek dat de belangrijkste kopersgroep vaak deze twee soorten bloemen tegelijk kocht. Besloten is om deze twee soorten met elkaar te mengen. Met succes. Ook het resultaat van introducties of prijsaanbiedingen is uit de gegevens te filteren. „We kunnen achterhalen of we met een prijsaanbieding nieuwe klantgroepen aanboren of dat die klanten bijvoorbeeld eerst iets anders kochten. Ook de derving is bekend en daar spelen wij op in. Per regio verschillen de smaken van de klant van Sainsbury. Ook de piek in de verkopen varieert. Alleen al door op het juiste moment de bloemen in te sturen, kan het dervingpercentage lager uitvallen. Uiteindelijk willen wij de gehele bloemen- en plantencategorie groter maken en daar profiteert iedereen van”, zegt Hogervorst.

Transparantie is volgens SuperFlora een voorwaarde voor groei. Daarnaast is samenwerking een belangrijke peiler binnen het bedrijf. Zo werk de exporteur nauw samen met telers en wil het hen verbinden met de retailer. Door de samenwerking wil SuperFlora de bloemen goedkoper van A naar B 20 (2014)

14-05-14 12:25

Foto: gerdIen de nooy

SuperFlora koopt informatie van de klant van Sainsbury in en weet zo exact wat de eindklant koopt en wat niet. Sebastiaan Hogervorst (links):

krijgen. Kosten die niets toevoegen moeten de keten uit. Ook versheid is een belangrijk thema. Zo zijn onlangs alle kwekers van een type boeket bijeengebracht om ze te laten zien hoe alles in zijn werk gaat van het moment van binnenkomst totdat het naar de klant gaat. „Samen ga je in gesprek hoe we de keten korter en efficiënter kunnen maken, zodat de consument een verser product koopt. Dit overleg vindt niet alleen met kwekers plaats, maar ook met onze klant. Er is altijd winst te behalen. Een voorbeeld? Veel retailers geven vooraf een indicatie van wat zij willen hebben, maar geven pas kort van tevoren de exacte order door. Hierdoor moeten wij voorraad aanhouden, wat zonde is. We hebben met de retailer besproken hoe dit verbeterd kan worden. Nu weten wij langer van tevoren hoe groot een order is en hoeven wij niet onnodig voorraden aan te houden. Dit komt de kwaliteit ten goede”, weet Hogervorst.

SuperFlora vindt het niet meer dan logisch om alle informatie te delen. Telers willen graag weten wat er met hun product gebeurt. Bang dat een aanvoerder zelf aan de slag gaat met de informatie, is het bedrijf niet. „Natuurlijk is er een risico, maar ik 20 (2014)

Superflora.indd 11

denk dat het risico veel groter is, als je telers overslaat. Als je alles voor je houdt, dan voelen zij zich eerder genoodzaakt om langs je te gaan”, verwacht Hogervorst. SuperFlora betrekt 95% van de inkoop van de snijbloemen rechtstreeks bij telers. Het bedrijf doet met name graag zaken met telers die meedenken en flexibel zijn. Soms zijn telers te productgericht bezig, volgens Hogervorst. „Het gaat niet om hoeveel stelen per vierkante meter je produceert. We moeten samen meer bloemen in en uit het schap krijgen”, vindt hij. Er zijn volgens hem ook voldoende kwekers die open staan voor dialoog en met goede ideeën komen om bijvoorbeeld het verpakken te verbeteren. „Wij willen het gevoel hebben dat we samen bezig zijn. Als je gelooft in je product, moet je ook nadenken over de vervolgstappen”, adviseert Hogervorst.

kunnen afstemmen. Nu geven wij wel eens adviezen, maar ontbreekt het soms aan tijd om de adviezen op winkelniveau door te voeren. Als we op locatie zitten, kunnen wij dat zelf regelen met de interne organisatie”, meent Hogervorst. Ook is het bedrijf aan het nadenken hoe zij telers meer gestructureerd van informatie kunnen voorzien. Een maandelijks overleg lijkt momenteel voldoende. „Het is ook niet nodig om het assortiment heel vaak aan te passen. Dat is niet aan de orde. We switchen een aantal keer per jaar; en daarbij heb je ook nog de verschillende bloemendagen. Een klant als Sainsbury heeft 1.000 winkels. Dan gooi je alles dus niet zomaar even om. Bovendien is de Engelse markt vrij stabiel”, besluit hij. <

In het kort ■

SuperFlora noteert sinds de start in 2008 dubbele groeicijfers. Deze groei willen zij doorzetten. Het plan is om in de toekomst nog meer op de stoel van de klant te gaan zitten. Dit houdt in dat zij iemand willen vestigen bij bijvoorbeeld Sainsbury op kantoor. „Op die manier kunnen we onderling nog makkelijker kennis uitwisselen waardoor we de operatie beter op elkaar

14-05-14 12:25

Samen op de bres voor het Britse boeket De promotie is het laatste jaar sterk versnipperd. Producenten brengen pen slaan nu de handen ineen en gaan samen richting de Britse bloemist. Cindy van der Zwet cvanderzwet@hortipoint.nl

et de introductie van de productspecifieke promotie is de promotie sterk versnipperd. Veel productgroepen proberen afzonderlijk van elkaar hun product voor het voetlicht te brengen bij de handel, retailer, bloemist of consument. Marcel Jansen van Strøm Creative Marketing zet vraagtekens bij deze ontwikkeling. Hij denkt dat het niet veel zin heeft om apart van elkaar bij een bloemist aan te kloppen met een eigen productverhaal. „Veel productgroepen willen hetzelfde bereiken. Er is sprake van overlap. Ik denk dat je elkaar juist niet in de weg moet gaan zitten, maar met elkaar de markt moet gaan versterken”, vindt hij. Jansen is betrokken bij de ontwikkeling van de promotiecampagne ’Simply Calla’. De doelstelling is om calla meer toegankelijk te maken en in het dagelijks bloemwerk terecht te laten komen. Ook op de Engelse markt. Jansen besloot contact te zoeken met Brigitte Hagen van Concept Factory

en samen hebben zij een aantal productcommissies bij elkaar gezocht die binnen hun promotieactiviteiten dezelfde doelstellingen voor ogen hebben. „We leveren in feite allemaal een halffabrikaat. Samen ben je veel interessanter en relevanter voor een bloemist. Met elkaar heb je bovendien ook financieel meer slagkracht en kun je gebruikmaken van elkaars communicatiekanalen”, somt Hagen enkele voordelen op.

Met boeket onderscheiden Deze samenwerking heeft tot de campagne ’Bouquet Tales’ geleid. De producten calla, chrysant, Avalanche+, hortensia en anthurium werken in deze promotiecampagne samen en richten zich op de (Britse) bloemist. De vijf productcommissies willen bloemisten stimuleren zich vooral met boeketten te gaan onderscheiden. Daar gaan de producten dan van profiteren. „In Engeland hebben bloemisten het moeilijk,

Mening Hortensiateler Bart-Jan Kolk:

Foto: Bouquet tales

’Gebruik hortensia in Engeland kan hoger’

Bouquet Tales is erop gericht bloemisten te (calla, chrysant, Avalanche+, hortensia en anthurium) jaarrond een commercieel boeket kunnen verkopen.

BouquetTalesjuisteversie.indd 12

„We doen allemaal een kleine duit in het zakje en daardoor kunnen we meer bereiken. Als we met de eigen productcommissie zo’n actie willen opzetten, zou het nooit op deze schaal kunnen. Dat vind ik dus het grote voordeel van deze samenwerking.

hortensia heeft daar nog geen opvallende rol in. De bloem wordt vaak als exclusief gezien. Wat dat betreft liggen er zeker over voor andere promotieactiviteiten. Zo

de start van het seizoen aan te kondigen in Engeland omhoog kan. Er worden veel boeketten in Engeland gebruikt, maar de

promoten.”

20 (2014)

14-05-14 12:25

Column Cok Harteveld cok@vandenberg-roses.com

China

Mening Callakweker Erik Jansen:

Metro

’Grote campagne met klein budget’ „Met een relatief klein budget kunnen we nu toch een grote campagne opzetten. We werken samen met andere

het zeggen.

elkaar dus aan; we concurreren niet.

we de bloemisten te overtuigen van het gebruik van calla’s in boeketten.” alleen door de vanzelfsprekende Chinese

ze voelen de kracht van de supermarkt. Ze zijn zoekende. Supermarkten hebben de consument wel kennis laten maken met boeketten, dus daar moeten bloemisten nu van gaan profiteren. Met creativiteit, boeketten en bijzonder assortiment kunnen zij zich onderscheiden. Onze boodschap is dat ze met deze vijf basisproducten jaarrond een commercieel en verrassend boeket kunnen verkopen. Wij willen samen vooral een oplossing bieden voor de bloemist. Dat is een andere benadering dan dat je jouw specifieke product alleen naar voren schuift. We draaien het om. Dit is nieuwe collectieve sierteeltmarketing”, legt Jansen uit.

Daarmee kunnen en moeten bloemisten echt het verschil en hun ’business’ maken”, benadrukt Jansen. Om dit extra duidelijk te maken heeft Bouquet Tales onder andere een krant ontwikkeld voor de Britse bloemist, waarin alle vijf de producten naar voren worden geschoven en worden gecombineerd in allerlei boeketten. Deze krant biedt ook ruimte voor inspiratie en achtergrondverhalen over de specifieke bloemen en zal bij de vijftien cash-and-carry’s van J. van Vliet verkrijgbaar zijn.

voegen.

enzovoort: één grote chaos. Nu is alles aan

oplet ziet dat er niemand de metro-ingang ingaat of uitkomt. In andere grote steden is

zonder ongelukken weer heelhuids boven de de metro gaan nemen. -

Bouquet Tales werkt samen met Bloomtube. Bloomtube.com is een platform waarop iedereen die geïnteresseerd is in bloemwerk zich kan abonneren. Bloomtube heeft al een groot (sociaal) netwerk en heeft volgens Jansen eenzelfde doel voor ogen: het platform wil ook het gewone bloemwerk toegankelijk maken en maakt daarbij gebruik van foto’s en stap-voor-stap-filmpjes. „Bloomtube is een goede partner om mee samen te werken, het is zonde om weer een eigen site te gaan ontwikkelen. Boeketten met calla, chrysant, hortensia, anthurium en Avalanche+-rozen zullen daar op eigen pagina’s terugkomen, in combinatie natuurlijk met andere seizoensbloemen en bladmaterialen. We willen bloemisten écht inspireren, enthousiasmeren en met boeketten activeren. De grootste omzet bij bloemisten komt immers uit boeketten vandaan.

20 (2014)

BouquetTalesjuisteversie.indd 13

Een ander onderdeel van Bouquet Tales zijn de demonstraties in de cash-and-carry’s van J. van Vliet in Engeland. Arrangeur Tim van Leipsig gaat een peptalk houden en bloemisten uitdagen om met deze vijf jaarrond bloemen een eigen stijl in boeketten te ontwikkelen. „Bloemisten krijgen bloemen mee om dat te doen en gaan de resultaten en hun ervaringen met ons en elkaar delen,” geeft Hagen aan. Half mei gaat de promotiecampagne van start. Elke productgroep participeert in gelijke mate in het project: ieder draagt € 10.000 bij. „Doordat je samenwerkt is er ook nog ruimte voor andere activiteiten binnen de eigen productgroep. Iedereen blijft dus ook gewoon nog zijn eigen ding doen, maar door de samenwerking tussen de productgroepen en diverse partners zoals Bloomtube, Van Vliet en Engelse vakbladen kunnen we veel efficiënter en effectiever werken”, besluit Hagen. <

is dat de boel inzakt en men als een mol on-

Chinezen vertrouwen niemand. Zelfs hun ook geen vertrouwen in de producten die

niet. Laat de metro dus eerst maar eens een me er in waag.

het spoor waardoor de airco van het plafond

14-05-14 12:25

Vragen Stuur uw vragen naar Postbus 9324, 2300 PH Leiden. U kunt ook bellen, faxen of mailen: Peter van Leth, 071-56 59 688, pvanleth@hortipoint.nl

over het maken van een kopie van

ls het om werknemers in uw onderneming gaat, bent u verplicht bij indiensttreding de identiteit van de werknemer te controleren aan de hand van een geldig identiteitsbewijs. Vervolgens moet u van de identiteitskaart of het paspoort van de werknemer een kopie maken die u in de administratie bewaart. Voor uitzendkrachten schreef de fiscus altijd dezelfde procedure voor. Het College bescherming persoonsgegevens (CPB) heeft echter onlangs gemeld dat het maken van een kopie van het identiteitsbewijs (ID) van een uitzendkracht in strijd is met de wet. Daarop heeft de Belastingdienst haar beleid aangepast: het bewaren van een kopie van een identiteitsbewijs van uitzendkrachten is sinds 1 januari 2014 niet langer verplicht. U kunt de identiteit van de uitzendkracht voortaan ook aantonen op basis van persoonsgegevens die u in de administratie opslaat. Daarbij moet u in elk geval opnemen: naam, adres en woonplaats, geboortedatum, BSN, nationaliteit, soort, nummer en geldigheidsduur van het identiteitsbewijs (dit

medewerker loopt binnenkort af. Gezien de hoeveelheid werk, wil ik hem graag nogmaals een wel of wordt het dan automa-

n de huidige wetgeving mag u een werknemer drie tijdelijke contracten geven van in totaal maximaal drie jaar. In de cao Open Teelten en Glastuinbouw is bovendien geregeld dat deze keten wordt

IllustratIe: Peter moorman

mag geen rijbewijs zijn), een specificatie van de gewerkte uren, de eventuele aanwezigheid van een verblijfs- of werkvergunning of VAR en naam-, adres- en woonplaats van het uitlenende bureau. Nu het beleid van de Belastingdienst is gewijzigd, is het bewaren van het identiteitsdocument van ingehuurd personeel volgens het CBP verboden. Het verwerken van persoonsgegevens is volgens de wet namelijk alleen toegestaan als dit noodzakelijk is. En als u personeel inhuurt of werk uitbesteedt,

is dit dus niet langer het geval. Behalve een correcte administratie is het bij het werken met een uitzendbureau van belang om altijd zaken te doen met een gecertificeerd uitzendbureau. Ondernemingen die in het register van de Stichting Normering Arbeid staan, komen de wettelijke regels op het gebied van arbeid na. <

doorbroken als de werknemer meer dan 31 dagen uit dienst is. Als hij na die periode bij u terugkomt, dan begint de keten van tijdelijke contracten weer opnieuw. Wettelijk gezien moet hier drie maanden tussen zitten, maar in de agrarische caoâ&#x20AC;&#x2122;s is deze periode dus verkort. In het wetsvoorstel Wet Werk en Zekerheid zijn echter veranderingen opgenomen over dit onderwerp. In het nieuwe wetsvoorstel staat dat u vanaf 1 juli 2015 een werknemer drie tijdelijke contracten mag geven met een totale duur van maximaal 24 maanden. Deze keten wordt doorbroken als de werknemer zes maanden of meer uit dienst is. Er mag straks niet meer per cao

worden afgeweken van deze tussenperiode. Wel is het mogelijk in de caoâ&#x20AC;&#x2122;s af te spreken dat een werknemer maximaal zes tijdelijke contracten mag krijgen in een periode van 48 maanden. De Tweede Kamer heeft het wetsvoorstel Wet Werk en Zekerheid inmiddels aangenomen. Pas als het wetsvoorstel ook door de Eerste Kamer is aangenomen betreft het een definitieve wet. In de onderhandelingen voor de nieuwe cao Open Teelten en Glastuinbouw worden deze wetswijzigingen uiteraard ook meegenomen. <

20vragenl.indd 14

13-05-14 16:39

M Vanwege het tuinplantenseizoen worden ook de klokprijzen van deze producten weergegeven. Omdat er ruimte is voor maar drie grafieken, worden de bloeiende en groene planten in één grafiek verwerkt. Week 25 is de laatste week van de tuinplantengrafiek.

Groene en bloeiende planten

Snijbloemen '%&'

'%&(

'%&)

'%&'

&+%

'%&(

Tuinplanten '%&)

'%&'

&'%

&(% &'% &&%

. &% && &' &( &) &* &+ &, &- &. '% '& '' lZZ`

In de week voor Moederdag stijgt de middenprijs met 3 cent tot 26 cent. Dat is hetzelfde als vorig jaar in week 19.

-% +% )%

&%%

'%&)

&%%

&)%

B^YYZceg^_h ^c XZciZc

&*%

'%&(

. &% && &' &( &) &* &+ &, &- &. '% '& '' lZZ`

Met de middenprijs van de planten gebeurt niet veel. Bij de groene planten blijft deze op 116 cent en bij de bloeiers gaat er 1 cent af tot 152 cent.

&& &' &( &) &* &+ &, &- &. '% '& '' '( ') '* lZZ`

In week 19 gaat er 2 cent van de middenprijs af tot 63 cent en duikt daarmee onder die van de voorgaande twee jaren.

Bart Henneman:

’Wie wil FloraHolland internationaal zijn?’ Bedrijf: FloraHolland Week: 19

Maandag „’s Morgens bel ik de laatste kwekers over het nieuwe promotieplan groene planten. Samen met de FPC-leden zijn ruim 150 kwekers gebeld om een beeld te krijgen of het plan ter stemming wordt gebracht; woensdag wordt dat in de FPC besloten. Daarna bezoek ik twee kwekers over de impact van het lid/niet-lid beleid, samenwerking en dienstverlening vanuit FloraHolland. Internationalisering en beleid rondom lidmaatschap zijn de komende periode onderwerpen van gesprek.”

Dinsdag „Overnames, faillissementen, ontheffingen voor andere veilingen, enzovoort zijn zaken die goed afgestemd moeten worden met de afdeling coöperatie om vervolgens stappen en afspraken te maken met kwekers. ’s Middags interne discussie over wat ’halfwas’ is en hoe hiermee om te gaan. Een van de onderwerpen waar wij als team een mening over hebben. Goede argumentatie op basis van feiten helpt het management juiste beslissingen te nemen.”

Woensdag

een kweker die lid wil worden van Floraholland. Samen stellen we een plan op om te komen tot zijn lidmaatschap.”

Donderdag „Om 7.00 uur de FPC-vergadering in Bleiswijk. Promotieplan, digitalisering, samenstelling FPC en terugkoppeling uit de adviesraad zijn de belangrijkste onderwerpen. Voor het lid/niet-lid beleid worden extra bijeenkomsten georganiseerd. Zo helpen we de FPC-leden om een beslissing te kunnen nemen. Ook de achterban kan zijn mening geven via hun FPC. Ook is besloten het ’nieuwe’ promotieplan in juni ter stemming te brengen. ’s Middags heb ik een afspraak met een kweker waarin dienstverlening en samenwerking met FloraHolland centraal staan. De kweker wil zijn afzetmarkt beter bedienen. De dienstverlening vanuit het productteam speelt hier een belangrijke rol.”

Vrijdag „De week is gestart en geëindigd met het lid/niet-lid beleid. Wie wil FloraHolland internationaal zijn en wat willen de leden? Een prachtige uitdaging voor de toekomst van de coöperatie met haar leden! ”

„Na wat voorbereidingen voor diverse afspraken spreek ik ’s middags 20 (2014)

Markt-1-prijsbeelden-nw.indd 15

13-05-14 16:40

In de grafieken wordt de procentuele verandering (= index) weergegeven van de prijs en de totale aanvoer ten opzichte van vorig jaar.

Jacco van der Hoeven

Snijbloemen Ontwikkelingen afgelopen zes weken t.o.v. een jaar eerder 150

in procenten

125

100

Aanvoer index

19 week

Prijs index

Meer aanvoer in de moederdagweek In week 19 was het totale aanbod snijbloemen bijna 6% groter dan een jaar eerder en de gemiddelde prijs kwam uit op 24 cent/steel, 1 cent lager. De populairste kleuren in de week van Moederdag waren wit en roze. De totale bloemenomzet steeg met bijna 4%. Grootbloemige roos moest 1 cent inleveren bij 8% meer aanvoer. Troschrysant stond qua omzet op een tweede plek en won juist een aantal centen. Het aanbod kromp met 4%. Ook germini behaalde een hogere middenprijs dan in

2013. Het aanbod nam af met 3%. De aanvoer van pioenroos lag 68% hoger dan vorig jaar. De prijs moest aanzienlijk inleveren maar ligt nog steeds op een acceptabel niveau. De aangevoerde aantallen van hortensia lagen dit jaar fors hoger met 36% en de prijs moest twee dubbeltjes inleveren. Alstroemeria noteerde bij 10% minder aanvoer een hogere middenprijs van enkele centen.

Kamerplanten Ontwikkelingen afgelopen zes weken t.o.v. een jaar eerder 250

in procenten

200

150

100

19 week

Prijs index

Aanvoer index

De kleinere potmaten waren in trek In de week van Moederdag nam het kamerplantenaanbod met 1,3% af ten opzichte van 2013. De gemiddelde prijs noteerde 2 cent meer. Vooral de producten die minder dan 2 euro opleverden lieten een prijsstijging zien. De producten daarboven brachten juist minder op ten opzichte van vorig jaar. Phalaenopsis kon qua aantallen goed profiteren van de vraag voor Moederdag. Deze orchidee liet 15% meer aanvoer zien, maar de gemiddelde prijs nam ruim een dubbeltje af ten

opzichte van 2013. Potroos deed het erg goed met 15% meer aanvoer en kwam de gemiddelde prijs 20 cent hoger uit. Ook kalanchoĂŤ noteerde een hogere middenprijs hoewel het aanbod kromp met 9%. Kleinbloeiend, zoals potchrysant en begonia deden het ook beter wat betreft de prijsvorming. Daarentegen brachten hortensia, bougainvillea en de overige orchideeĂŤn minder op dan vorig jaar.

Tuinplanten Ontwikkelingen afgelopen zes weken t.o.v. een jaar eerder 200

in procenten

150

100

14 Aanvoer index

Markt-2-Veilingbijdragen-nw.indd 16

17 Prijs index

19 week

Minder tuinplantenomzet Door een lage omloopsnelheid staat de winkelvloer in de tuincentra nog behoorlijk vol. Het matige weer in de week van Moederdag hielp de omloopsnelheid ook niet echt te verhogen. De omzet van tuinplanten is in week 19 fors gedaald. De gemiddelde daling kwam uit op 30% ten opzichte van vorig jaar. De aanvoer kromp tevens met 30%, wat betekent dat de gemiddelde prijs gelijk bleef. Wel zijn er grote verschillen tussen de productgroepen onderling te zien. Perkplanten overig bracht 10 cent minder op. Ook

de spaanse margriet, fuchsia en geranium moesten qua prijsvorming aanzienlijk inleveren. De aanvoer van de tuinroos nam met 39% toe. De prijs reageerde hierop met een lagere middenprijs. Het enige andere product uit de top 10 waarvan meer stuks zijn aangevoerd was tuinhortensia (10%). Ook hier moest de prijs behoorlijk inleveren.

20 (2014)

13-05-14 16:40

Nederland

Over de toonbank Amersfoort

Alice van Beest:

„Telers moeten vasthouden aan de seizoenen” gehad van het weer, maar we hebben echt veel bloemen verkocht. Pioenroos is en blijft populair. Met dit soort dagen weet de consument de bloemist gelukkig te vinden.”

FOTO: VAN BEEST BLOEMEN

Hebben jullie last van de bloemenverkoop in supermarkten?

Naam: Van Beest Bloemen Locatie: omgeving Amersfoort Sortiment: 80% bloemen en planten, 20% cadeau-artikelen Specialiteit: vers, betaalbaar en groot assortiment Aantal medewerkers: 100 (veel parttimers)

Hoe is Moederdag verlopen? „Het is de beste bloemendag van het jaar. Ook dit jaar. Ik was wel een beetje bang voor het regenachtige weer, maar gelukkig zijn de mensen er toch opuit gegaan om bloemen te kopen. De buitenplanten hebben wel last

„Het gewone bosje bloemen kun je in de supermarkt kopen en de consument weet dat. Wij verkopen ook veel monobossen, maar doen er net een schepje bovenop, in kwaliteit en assortiment. Wij geven een houdbaarheidsgarantie van zeven dagen mee. Dit deden wij eigenlijk altijd al. Al had de consument een klacht, dan gaven wij een nieuwe bos bloemen. Maar nu communiceren we dit duidelijker. Dit kost geld, maar het levert uiteindelijk een goede en betrouwbare naam op en dat is winst.”

Hoe kopen jullie in? „Wij zitten drie of vier dagen voor de klok in Aalsmeer. Daar kunnen we prima uit de voeten. Voor ons is prijs belangrijk. Voor de klok ben je heel flexibel. We hebben onze favoriete kwekers, zodat we weten wat we in huis krijgen. Sommige producten die we echt moeten hebben, zoals een Avalanche-roos, kopen wij rechtstreeks bij een kweker in.”

Jullie voeren ook het label FFP? „Klopt. Voor ons is dit een label waarmee wij ons kunnen onderscheiden. Ik zat erover te lezen en van veel telers die FFP-gecertificeerd zijn, kochten we al in voor de klok. Alleen communiceerden wij dit nooit. Voor ons is dit een leuk verhaal op de winkelvloer. Een aantal klanten is hier echt in geïnteresseerd en vindt het leuk om te horen.”

Heeft u nog tips voor telers? „Bouwmarkten en andere giganten brengen de massa steeds eerder op de markt. Zij bepalen de prijs en de verkrijgbaarheid voor de rest van het seizoen. Neem perkgoed. Dat is er al in maart. In juni en juli is het lastig te krijgen, terwijl de consument er nog steeds om vraagt. In die periode komen de bolchrysanten alweer op de markt. Telers moeten zich meer gaan vasthouden aan de seizoenen.”

Hoe gaan de verkopen? „Door het goede weer, lopen de verkopen beter. Consumenten zijn positiever. We kunnen niet alles verkopen, klanten willen echt dat het goed is. Daarnaast zie je ook dat het winkelend gedrag anders wordt. Mensen komen minder vaak in de winkelstraten dan vroeger.”

Standpunt

’Zoek de consument op in de Woonmall’

Paul Ras Sense Marketing & More

Mee eens, oneens of denkt u er heel anders over? Reageer dan bij de marktredactie: A.F. Middelburg, 06-23631549 of mail afmiddelburg@hortipoint.nl

20 (2014)

Markt-3-Toonbank-nw.indd 17

e tuinbouw richt zich nog altijd te weinig direct op de eindklant, de consument. Mooie producten en merken bereiken de consument daarom vaak zonder succes. Zoek als producent dus (nog) meer het contact op met de eindconsument. Om te verkopen, maar vooral om direct met consumenten te communiceren. Direct contact met consumenten levert bekendheid op, maar geeft vooral veel inzicht in hun gedrag. Op goede winkellocaties lopen consument in hun normale ’habitat’. Zoek hen vooral daar op. Zo hebben wij met de collectieve promotie kalanchoë onlangs de consument opgezocht

in Alexandrium Woonmall. Met een enorm bereik van circa 20.000 consumenten en nog eens 4,5 miljoen via de media. Deze promotie heeft ons veel geleerd hoe de consument tegen kalanchoë aankijkt en ermee omgaat. Verrassing is dat het traditionele imago van kalanchoë bij jonge mensen nauwelijks meer speelt. Promotie in de Woonmall is effectief en efficiënt. Alexandrium Woonmall maakt onderdeel uit van het grote winkelcomplex Alexandrium in Rotterdam Alexanderpolder, gelegen langs de A20. Het best bezochte winkelgebied van Nederland met 1 miljoen bezoekers per maand.

De Woonmall heeft jaarlijks eigen thema’s waarin zij zelf veel investeren met promotie en communicatie, zoals presentaties, een mega digitaal scherm buiten op het gebouw, de eigen website, social media en advertenties in regionale en landelijke media. Door uw promotie slim aan te laten sluiten en in te laten spelen op de overkoepelende thema’s profiteert u van de investeringen die door de Woonmall zijn gemaakt. Effectief, efficiënt en betaalbaar. Durft u de stap aan? Dan helpen wij u verder.

13-05-14 16:40

KZg`dX]iZ hiZaZc m Yj^oZcY

4.500

Koud en warm voorjaar matigen resultaat viburnum

4.000 3.500 3.000 2.500 2.000 1.500 1.000 500 0

_Vc [ZW bgi Veg bZ^ É&'

_Vc [ZW bgi Veg bZ^ É&(

_Vc [ZW bgi Veg É&)

tatieve aanloopproblemen voor dit seizoen waarin het aanAanvoer en gemiddelde prijs Viburnum opulus Roseum (sneeuwbal) op FloraHolland in 2012, 2013 en 2014.

„De prijzen waren voor onze klanten gunstig en daardoor hebben we meer kunnen verkopen”, blikt inkoper Marco Koehler van Barnhoorn Flowers terug op de seizoenaanvoer van viburnum (sneeuwbal). Zijn collega Tony van Riel van Premier & Blenheim: „Er waren weken dat met name de tweeballers in de korte lengtes vijf en zes extreem goedkoop waren.” Op jaarbasis schommelt het aanbod van viburnum bij FloraHolland rond 10 miljoen stelen, waarvan zo’n 90% van januari tot begin mei.

Aanloopproblemen In januari en februari dit jaar bleef het aanbod bij FloraHolland achter en was de kwaliteit nog niet op het normale niveau.

Telers schrijven dit toe aan het koude voorjaar van 2013, waardoor de gewasontwikkeling vertraagde. En eigenlijk was de herfst te zacht. In maart (+32%) en april (+98%) kwam de aanvoer sterk versneld op gang, terwijl de vraag door het mooie weer tegenviel. Dat veroorzaakte een grote prijsdruk tot een gemiddelde van 43 cent voor de eerste vier maanden van het jaar. Het is het laagste gemiddelde in de afgelopen 15 jaar en een schril contrast met de recordprijzen van 60 cent in 2000 en 58 cent vorig jaar. „Teleurstellend. Van kwaliteitsproblemen in het vroege seizoen hebben we weinig last ondervonden, maar onze aanvoerpiek viel in maart en april toen de prijzen

door het mooie weer onder druk Enkel stonden”, concludeertDubbel Marcel van Tol van firma M.Q. van Tol in Ter Aar. René Heeren van K. Heeren Jzn in Aalsmeer: „Na Vrouwendag waren de prijzen sterk wisselend tot onder de kostprijs. We hebben nog wel rendement gemaakt met viburnum.” Het is zijn ervaring, dat zodra er op weekbasis in het piekseizoen van januari tot en met mei bij FloraHolland meer dan 100.000 takken worden aangeboden, de prijs onder het noodzakelijke niveau zakt.

Kwaliteit Teler Nico van der Vliet van kwekerij Het Donkere Eind in Vinkeveen vond de matige prijs-

vorming in de piekperiode extra teleurstellend. „De kwaliteit was beter, ik schat dat we wel 60% meer vierkoppers hadden. Daardoor hadden we minder sorteerwerk. Aan de andere kant ook meer werk, doordat de productie hoger uitviel.” Teler Johan Buis van Mediaverdi in Aalsmeer is het eens met het oordeel van Van der Vliet over de kwaliteit. Hij schrijft dit gedeeltelijk toe aan meer productie uit jongere struiken, aangeschaft na de uitval door vorstschade in februari 2012. Naast de seizoenaanvoer van januari tot en met mei is er een beperkt aanbod van telers, die vanuit ingevroren struiken voor een jaarrondaanbod van viburnum zorgen. ■

Vraag en aanbod trollius moeten beperkt blijven Trollius is een echt voorjaarsbloemetje, dat kort op de markt is en waar handelaren en telers geen grotere marktpotentie

Bij de zomerbloemen heeft de oranje of gele trollius (kogelbloem, kogelboterbloem of glo-

bebloem) een kleine positie. „Het is een leuk bloemetje”, typeren de inkopers Stefan de Roos van

Premier & Blenheim en Eddy van de Eykel van Hoven & De Mooy deze voorjaarsbloem. Cors Doeswijk, inkoper bij Weerman, vindt het een typische bloem voor liefhebbers. De aanvoer is vorige week langzaam op gang gekomen en loopt door tot in juni. ’Geen hardloper’, ’weinig groei’ en ’nauwelijks navraag’, omschrijven de inkopers de marktpotentie van trollius.

Beperkingen

Foto: Gebr. VAn ruiten, Lisse

Het geringe aantal beschikbare cultivars en de korte aanvoerperiode beperken de marktmogelijkheden voor deze bloem, die lijkt op een ongevulde ranonkel. Maar ook de teelt is niet zo eenvoudig als het lijkt. „Door het mooie voorjaar hebben de bloemen zich sneller ontwik-

Markt-4-Snijbloemanalyses-nw.indd 18

keld en zijn ze korter, ook door tekort aan water. En er zijn wat gespikkelde bloemen, we weten nog niet wat de reden daarvoor is”, geeft teler Raymond van Ruiten van Gebr. Van Ruiten in Lisse aan. Collega Ron van der Zwet van kwekerij R.T. van der Zwet in Roelofarendsveen bevestigt de vroegere aanvoer. „Tegelijk was de aanloop rustig en dat is goed voor het gewas.” De meeste trollius wordt vanuit stek geteeld. Soms is er bloemenaanbod van uit zaad geteelde vaste planten die onverkocht zijn gebleven. Als snijbloem worden onder meer de oranje Juliana en de gele Golden Queen en Orange Globe geteeld, naast de gele Trollius europaeus. Kleinere aantallen per fust en de goede foto’s zijn tips van inkopers. ■ 20 (2014)

13-05-14 16:40

Sering doet na topseizoen weer een forse stap terug

„We hebben een goed seizoen gehad, maar of het prijstechnisch goed genoeg is voor de kwekers vraag ik mij af”, kijkt inkoper Eddy van den Eykel van Hoven & De Mooy terug op het zo goed als voorbije seringenseizoen. Tony van Riel, inkoper bij Premier & Blenheim noemt het een bewogen en heel ander seizoen. „De prijzen waren niet goed op de dagen dat het moest gebeuren, zoals Vrouwendag. En daarna schakelde het mooie weer veel vraag uit”, is zijn analyse.

Na een jarenlange structurele daling van de aanvoer ligt het huidige seizoensaanbod, gerekend van oktober tot en met april, bij FloraHolland 19% hoger dan vorig seizoen. Gezien het tweejarige karakter van de seringencultuur is een vergelijking met het seizoen daarvoor - het aanbod is dan gestegen met 4% - beter.

Het gehele seizoen 2013/2014 lag het aanbod hoger, in februari 24% en in april zelfs 51%. De middenprijs ligt tot nu toe op 73,5 cent. Dat is 10 cent minder dan het topseizoen 2012/2013, fractioneel meer dan seizoen 2011/2012 en 4 cent meer dan het gemiddelde over de afgelopen tien seizoenen. De aanvoergegevens van de maand mei kunnen het totaalbeeld nog beïnvloeden, maar het lijkt erop dat er dit seizoen een einde komt aan de jarenlange terugloop. Waarschijnlijk als onderbreking, want de trekheestercultuur staat onder druk. Gebrek aan opvolgers, nauwelijks mogelijkheden om de efficiency te verbeteren, stijgende kosten en mogelijk ook een krimpende markt zijn oorzaken. Inkoper Cors Doeswijk van Weerman: „Er is wel vraag in het buitenland, maar in Nederland alleen bij lage prijzen.”

Foto: DE GRAAF VAN DER ZANDE

De seringenteelt is een typisch Aalsmeerse cultuur, een klassieker in de Nederlandse bloemisterij. Maar al decennia is er weinig innovatie. De aan speciale veengrond gebonden struikenteelt en de bijzondere forceertechniek voor de bloemen beperken de mogelijkheden. De witte Florent Stepman is de belangrijkste cultivar. Er is wel enige vernieuwing, zoals af en toe een echt nieuw ras. Firma Klaas Joren Gzn biedt inmiddels in kleine hoeveelheden bijna twintig bijzondere rassen aan, ook steeds in korte periodes. „Het duurt door de trage vermeerde-

ring nu eenmaal heel veel jaren voordat je echt aantallen hebt. Als we dat al willen, want tijdelijke beschikbaarheid van steeds iets nieuws kan de vraag ook stimuleren”, licht Jan ten Hoeve van deze kwekerij toe. Sinds twee seizoenen levert de firma W. Kazemier op bestelling rijpere seringen, die een week langer op de struik hebben gestaan. „Prachtig, met extra sierwaarde door de grotere bloemtrossen”, oordeelt Van den Eykel. „Maar door meer werk en hogere transportkosten ook een hogere kostprijs”, stelt kweker Willem Outshoorn van deze firma. ■

Marktacties Balkon- en terrasplanten 2014: verbena en lantana Lentebloeier 2014: narcis Topolino Woonplant van de maand mei: calla Woonplant van de maand juni: anthurium Tuinplant van de maand mei: zomerbloeiende vaste planten Tuinplant van de maand juni: hydrangea PurE Seasonal Flowers mei: ageratum PurE Seasonal Flowers juni: bouvardia 5 mei - 7 juni Promotiecampagne Zomertijd, pioenroos 9 - 18 mei Promotiecampage Altijd Kalanchoë op de Floraliën in Den Bosch 2 - 28 juni Promotiecampagne Zomertijd, lelie 30 juni - 26 juli Promotiecampagne Zomertijd, snijhortensia 17 mei Rob’s Grote Tuinverbouwing met onder andere: bol-op-pot, tulp, hyacint, narcis, eucomis, glamini en freesia, Gerbera Garvinea, patio-gerbera, Petunia Sanguna + Mini, Verbena Lanai, Lavendula stoechas Anouk en Lavendel angustifolia Felice, Favourite Roses TiSento, aeschynanthus, Medinilla J’adore ‘Dolce Vita’, Hydrangea macrophylla Magical, bladbegonia’s, Platycodon Astra, Ficus Ginseng,

lisianthus, pioenroos. SBS 17.00 uur. 13 - 19 mei Libelle, zomerweek, Almere, Almerestrand (Lifestyleevenement) www.libellezomerweek.nl 20 - 23 mei Dutch Lily Days met 16 deelnemende veredelaars, handelaren en exporteurs. www.dutchlilydays.nl 14 - 21 juni Nationale tuinweek ’Tegel eruit, plant erin’ georganiseerd door Groei & Bloei.

25 mei Moederdag (Fra) 26 mei Moederdag (Pol) 29 mei Vaderdag (Dui) 29 mei Hemelvaartsdag (Ned, Bel, Dui, Fra, Oos, Zwi) 2 juni Dag van de Republiek (Ita) 8 juni Vaderdag (Bel) 8 - 9 juni Pinksteren 12 juni Nationale Feestdag (Rus) 15 juni Vaderdag (Ned, Fra, GB) 19 juni Sacramentsdag (Dui, Oos, Pol, Zwi) 23 juni Vaderdag (Pol) 27 juni Einde van het schooljaar (Bel)

Heeft u informatie voor de agenda? Mail naar afmiddelburg@hortipoint.nl

20 (2014)

Markt-4-Snijbloemanalyses-nw.indd 19

13-05-14 16:40

Analyse bloeiende planten Foto: IBH-Export

Exporteur over Zweden

Aechmea lijkt nog niet uit dal Hoewel de eerste drie maanden van dit jaar er wat beter uitzagen voor aechmea, kwam daarna de klad er weer in. De hoop op

Dana Mazilu:

’Zweden focust op verbreding assortiment’ Hoe gaan de zaken in Zweden? „Zweden is een min of meer stabiele markt. Wel merken we dat onze klanten zich meer focussen op assortimentsverbreding. Wij leveren vooral planten aan super- en bouwmarkten en daar blijft de prijs uiteraard belangrijk. Maar ze proberen vaker klanten te trekken met een breed assortiment.”

Dus nieuwe producten zijn belangrijk? „Ja, de mate waarin je als grootwinkelbedrijf nieuwe producten kan aanbieden, geeft aan hoe up-to-date je aanbod is. Je moet telkens met iets nieuws komen. Nederlandse, Duitse en Deense telers zijn daar gelukkig erg goed in, dus we kunnen regelmatig over noviteiten beschikken. De laatste jaren wordt ook de verpakking en daardoor de presentatie van de planten steeds belangrijker.”

Het grootwinkelbedrijf moet het hebben van impulsverkoop? „Dat blijft enorm belangrijk. Naar mijn mening zorgt dit ervoor dat we in Zweden weinig van de crisis merken. Natuurlijk geeft de consument ook in Zweden voorzichtiger zijn geld uit aan luxeproducten als bloemen en planten. Maar doordat we meer aandacht besteden aan een aantrekkelijk assortiment en een goede presentatie, blijven we verkopen.”

Wat betekent dat voor de kwekers?

Zijn Zweedse kwekers een concurrent? „Zweedse klanten houden erg van seizoensproducten en daar zijn de lokale kwekers goed in. Bovendien zijn hun transportkosten veel lager en heeft de consument een voorkeur voor producten in eigen land. Dus ja, Zweedse kwekers bieden wel concurrentie. Maar wij blijven een breed assortiment bieden, in combinatie uiteraard met een goede prijs. Zo blijven we in de markt.”

Markt-5-Exporteur-Afzetzaken-nw.indd 20

„Onze love-mix deed het iets beter voor Moederdag, maar over het algemeen was de vraag niet spectaculair. Met wat grotere partijen dan anders in deze periode, proberen we zo veel mogelijk naar de retail weg te zetten. Dat lukt redelijk. Vooral met onze smart flowerclip, een clip die de bloem wat steviger vastzet zodat die rechtop blijft staan, hebben we bij ketens meer interesse gewonnen”, beschrijft Geert Voois van kwekerij Benefita in Naaldwijk. Volgens John Meewisse van kwekerij Meewisse in Erica heeft met name potmaat 14/15 het moeilijk. De kleinere potmaten, waarvan de volumes veel kleiner zijn, lopen redelijk door. Primera is de meest verkochte aechmea en die staat al lang onder druk. Traditionele afzetmarkten in

Zuid-Europa laten het afweten en Oost-Europa kan dat slechts voor een deel compenseren. „De markt dwingt ons tot innovatie bij Primera. De eerste resultaten daarvan zijn in 2015 zichtbaar”, zegt Siegfried Bunnik van de Bromelia Specialist. Nu richt de teler zich vooral op nieuwe presentatiewijzen. „Door interessante productmarkt combinaties realiseren we nieuwe lijnen bij tuincentra en supermarkten. Dat gaat ten koste van de verkoop aan de groothandel, die vooral generiek in- en verkoopt. De verschuiving van generiek naar specifiek biedt nog perspectief bij aechmea”, aldus Bunnik.

Uit favorietenlijst „Het gaat niet goed met aechmea. Als we planten die voor een bodemprijs van 175 cent worden aangeboden niet kwijt kunnen voor Moederdag, is er structureel iets aan de hand. Zelfs ontwikkelingen in kleurtjes en toegevoegde waarde hebben niet het gewenste effect”, analyseert Jan Robbe van IBH Export. Chris Schellingerhout van E. den Dekker vindt aechmea een lastig product. „Het is een stilstaand product dat het tij in Zuid-Europa tegen heeft. Blue Rain, een exclusief en afwijkend product houdt nog redelijk stand, omdat de aantallen beperkt zijn.” ■

*%%

&#*%%

)%%

&#)%%

(%%

&#(%%

'%%

&#'%%

&%%

&#&%%

'%%.

'%&%

'%&&

'%&'

'%&(

&#%%%

Verkochte aantallen x duizend

„Ook zij zullen zich steeds beter moeten onderscheiden om in de markt te blijven. Veel kwekers begrijpen dat goed en doen veel aan productvernieuwing. Niet alleen nieuwe soorten, maar ook een opvallende overpot, een aansprekend label of een nieuwe verpakking.”

Niet spectaculair

<Zb^YYZaYZ eg^_h ^c XZciZc

Bedrijf: IBH-Export Functie: verkoper Belangrijkste afzetlanden: Scandinavië, Oost-Europa Inkoop: veilingklok FloraHolland en rechtstreeks kwekers Aantal medewerkers: 75

Oost-Europa zoog de eerste maanden van dit jaar nog grote aantallen weg, maar nu die markt wat terughoudender is, ziet het er weer somber uit voor aechmea. Door het warme weer kwamen er op een vroeger tijdstip dan gebruikelijk grotere volumes op de markt. Door de focus op het buitengoed, vonden die maar moeilijk een ’baasje’. De prijzen zakten snel en diep weg en zelfs Moederdag kon daar geen verandering in brengen.

Verkochte aantallen en middenprijs aechmea op de FloraHolland-veilingen van 2009 tot en met 2013. 20 (2014)

13-05-14 16:59

Afzetzaken Foto: KP HollAnd

Analyse tuinplanten

Piek blijft uit bij impatiens Nieuw Guinea Van een piek, die normaal tussen week 16 en 21 valt, is dit

Impatiens Nieuw Guinea genoot in het vroege seizoen van het mooie weer en de relatieve schaarste in bloeiend tuingoed. Bij de aanvang van het tuinseizoen stelt het marktbeeld teleur. De gangbare piekprijzen blijven uit. „Het aanbod in buitengoed is nu zo groot dat kannibalisatie optreedt. Ook zijn er veel tuinplanten overgebleven na de milde winter zodat de consument nog niet naar het tuincentrum gaat. Hoewel de kwaliteit en het sortiment sterk zijn verbeterd en telers beter kijken naar klantgerichte kleurenmengsels, valt de vraag sterk tegen. Planten gaan nu voor 40 tot 60 cent weg voor de klok, terwijl de prijs rond 1 euro moet liggen”, analyseert Marc van Heijningen van FloraHolland. Teler Kees Preesman uit Strijen zegt met zijn middenprijs zo’n 10 tot 15% onder die van vorig jaar te zitten en voor het eerst planten over te houden. De totale productie is qua volume vrijwel gelijk aan die van 2013.

Vernieuwing

Bestellingen Bij Impulse Plants dat op de Engelse markt van tuinplanten levert, vallen de bestellingen tegen. „De vraag staat het hele seizoen al op een lager pitje. We doen momenteel hooguit vijftien karren per week weg, terwijl dat er andere jaren meer waren. Het is niet zo dat alle tuinplanten het minder doen, dus daar ligt het niet aan”, beschrijft Wout van Beek. Niet iedereen is ontevreden. Bij exportbedrijf W. Timmermans is de vraag naar impatiens goed. „Wij reserveren partijen omdat we ze graag wat groter hebben en dus wat langer laten doorkweken. De bestellingen vallen zeker niet tegen. Misschien juist omdat we ons op een specifiek vraagsegment richten; die van de wat grotere planten”, zegt Jan de Rooij. ■

&%%

,#%%%

+#%%%

*#%%%

)#%%%

(#%%%

'%%.

'%&%

'%&&

'%&'

'%&(

'#%%%

Verkochte stelenx duizend

<Zb^YYZaYZ eg^_h ^c XZciZc

Telers moeten het juist van deze periode hebben. De resultaten waren van week 7 tot 15 beter dan vorig jaar, in de piekperiode presteert de plant juist ver ondermaats. „Grote partijen op

de klok trekken momenteel een zware wissel op de daghandel. Misschien dat het staartje van het seizoen beter wordt, als het perkgoed is uitverkocht. Ik denk dat vernieuwing in het sortiment hard nodig is om de interesse voor ons product te vergroten”, vindt Jacco van Dijk van Van Dijk Potplanten in Pijnacker.

Verkochte aantallen en middenprijs impatiens Nieuw Guinea op de FloraHolland-veilingen van 2009 tot en met 2013. 20 (2014)

Markt-5-Exporteur-Afzetzaken-nw.indd 21

Bedrijf: KP Holland Aanleiding: voetbal-actie

Leo de Vries „De tweejaarlijkse voetbal-actie van KP Holland is een bekend fenomeen bij onze klanten. Bij bestellingen via Connect of aankopen voor de klok kunnen inkopers verschillende WK-items winnen en een mooi outfit bij elkaar scoren. Ook ontvangen inkopers bij een bepaalde afname een lot waarmee ze kans maken op een van de hoofdprijzen. Wij tonen op deze manier dat we het Nederlands elftal een warm hart toedragen. Daarnaast is de actie ook een blijk van waardering voor de in- en verkopers van onze trouwe klanten met wie we veel zakendoen.”

„Deze actie duurt altijd vier weken. In de eerste week wordt er altijd iets afwachtend gereageerd. Maar vanaf het moment dat we aan het eind van de eerste week de tussenstand bekendmaken via Twitter en richting de eindfase gaan, wordt er steeds fanatieker gereageerd door onze klanten. Zij willen dan écht de concurrentie voor blijven en zo kans maken op één van de hoofdprijzen. Het lijkt dan net voetbal. En omdat het EK/WK altijd georganiseerd wordt in juni-juli, is de afzetstimulans door deze actie richting zomerperiode natuurlijk mooi meegenomen.”

„Dat is altijd lastig te meten, een dergelijke actie is ook niet slechts een kosten-batenplaatje. Neem nu de hoofdprijs: de ervaring van een rondvlucht boven de grootste Nederlandse voetbalstadions samen met je klant is toch onbetaalbaar?”

„De belangrijkste voorwaarde voor klantentrouw is dat we de juiste producten en service leveren waarmee onze klanten hun klanten kunnen bedienen. Een voorbeeld van klantenbinding is dat wij geregeld de in- en verkoopafdelingen van onze klanten uitnodigen om alle processen in ons bedrijf te bekijken en reeds in een vroeg stadium noviteiten uit de eigen veredeling te beoordelen. Daar krijgen we altijd positieve reacties op en geeft ons tegelijkertijd ook directe feedback waarmee we ons voordeel kunnen doen.”

„Dat gaat naar tevredenheid, hoewel de weersomstandigheden gemiddeld al langere tijd erg goed zijn. Ik had er daarom nog wel iets meer van verwacht. Bij ons Rosalina kalanchoë sortiment wordt ons totaalsortiment goed gewaardeerd, bij spathiphyllum verloopt de introductie van ons CupidoGifts-concept positief.”

13-05-14 16:59

Bol en glas -

et is een eerbetoon aan de hyacint, de tentoonstelling die nog tot en met 14 september 2014 in museum de Zwarte Tulp in Lisse te bewonderen is. Centraal in de expositieruimte staan vitrines met daarin ruim 400 verschillende glazen. Glaswerk waarop een enkele bol in bloei getrokken kan worden. Dat werd al in 1731 gedaan. Het maken van hyacintenglazen werd een heuse industrie. Wereldwijd. Wim Granneman is een van vier particulieren die zijn collectie showt. Het overgrote deel van het glaswerk was al in bezit van het museum. Het is de nalatenschap van de Zwitsere Marianne Wyler-Meyer die in haar leven heel veel bijzonder glaswerk verzamelde, onder andere bloembollenglazen. De techiek (vrij blazen of persen en blazen van glas in een mal) interesseerde haar, net als de variatie in kleuren en versiering. Ieder land en iedere fabriek had zo zijn stijlen, voorkeuren en specialismen. Functionalitieit voor afbroei van een bol was niet altijd het voornaamste. In de tentoonstelling zijn meer materialen en wetenswaardigheden die vertellen hoe het de hyacint verging nadat hij in 1555 voor het eerst werd beschreven. Al meer dan 400 jaar is hij in Nederland in cultuur. In 1734, bijna een eeuw na de tulpengekte, dreigde hyacintenmania. Speculatie dreef de prijs op tot 1850 gulden voor een bol. Onvermeld is welke rol madame de Pompadour (1721-1764) daarin speelde. Wel is bekend dat hyacint de lievelingsbloem was van de maĂŽtresse van de Franse koning Lodewijk XV. Zij bestelde veel bollen in Holland. < Tekst en foto: Hans Neefjes, hneefjes@hortipoint.nl

Spread.indd 22

20 (2014)

13-05-14 16:40

20 (2014)

Spread.indd 23

13-05-14 16:40

K asgeluiden Bestrijding van ziekten en plagen. Hoe gaat dat in de praktijk? Wat houdt telers bezig en hoe gaan ze daarmee om? Wat zijn de geluiden uit de kas? Om de twee weken laat het Vakblad telers vertellen over chemische of geïntegreerde bestrijding.

Peter van Leth, Hans Neefjes, Joef Sleegers, Bert Vegter

’Meeldauw gedraagt zich anders dan anders’ zegt Stefan van Steekelenburg.

Stefan van Steekelenburg

niet te zien. Er is wel iets eigenaardigs aan de hand. In het achterste deel van de kas, waar de meer meeldauwgevoelige soorten staan, is geen meeldauw te bekennen. Suri en Sundee hebben normaal gesproken een lichte kleur en een dunner

van Lots of Flowers nu lekker groen, sterk en stevig.

„Gek genoeg vind ik wel meeldauw in de minder gevoelige soorten in de teler. „Geen idee waar dat aan ligt. Het gewas is donkergroen en Met de Micothon kom ik er goed

In de achterste kas zit wittevlieg. Een aantal vakken gaat er over bespuiten met Gazelle en Vertimec. De andere vakken worden biologisch aangepakt. We hebben montdorensis uitgezet, er zit

te houden met Collis, Rocket en nu Topaz. Na een paar bespuitingen te vinden. Duponchelia wordt goed aangepakt door de sluipwesp tricho-

Plaats: Nieuwerkerk aan den IJssel Teelt: minigerbera onder 7.000 lux Oppervlakte: 38.000 m2

turkse mot is het resultaat minder. „We zien parasitering van rupseneieren, maar nog te weinig. Het is dus om de rupsen te onderdrukken. En verder hopen dat Trichogramma de eieren gaat parasiteren. Het werkt wel, maar het kan beter. We moeten

’Trips vraagt veel aandacht in chrysant’ Adviseur Guido Halbersma gaat tussen week 30 en 35 ontstaat

Guido Halbersma Adviseur gewasbescherming van Van Iperen, onder andere in chrysant

ervaringen delen over de gewasbescherming in chrysant. Trips is het voornaamste knelpunt in dit gewas. Alleen telers die heel schoon met een nieuwe teelt kunnen beginnen, die lukt het aardig volgens Hal-

is om in een geïntegreerde teelt kort na het planten tweemaal te spuiten met Spruzit en Neemazal. Als de linten met de Amblyseius cucumeris deze periode extra behandelingen.

„Is er een beetje infectiedruk van trips, dan wordt het lastig. Het is aaltjes of een blok bespuitingen

met Neemazal. „Als de druk hoog is gebruiken we ook middelen als Verdelen als Actare, Tepekki en Plenum in. Van luis is net als mineervlieg al Mineervlieg kan vooralsnog goed preventief 2 kokertjes (à 250 stuks) diglyphus per ha in te zetten. Tweemaal per teelt 5-6 phystoseilus per m2 is vaak voldoende tegen spint.

cultivars die in de linten of bloemvlekkenvirus (TSWV) aanwezig is, dan is de noodzaak om trips weg te

Het advies is om de tripsdruk zo rond week 20 als de ontwikkeling van trips het hoogst is en de opbouw voor het najaar plaatsvindt.

Kasgeluiden-NW.indd 24

20 (2014)

14-05-14 11:09

’Afgezien van wat plekjes steeds biologisch bezig’

Arjan van Noordt

Plaats: De Lier Teelt: cordyline Oppervlakte: 4,2 ha Bedrijfsleider bij Duynplant -

’Goede koers kunnen behouden’ -

Ed Molkenboer Gewasmanager bij C.F.F. Bakker & zn.

Plaats: Rijsenhout Teelt: pachira en ficus Oppervlakte: 3 ha

20 (2014)

Kasgeluiden-NW.indd 25

14-05-14 11:09

Laatste ’aandachtstrekkers’ op Keukenhof De laatste binnententoonstellingen op de Keukenhof zijn traditiegetrouw voor zomerbloemen, anjers, calla’s en lelies. Wederom weer veel variatie dus in Lisse. Omdat buiten de bolgewassen dit seizoen al nagenoeg uitgebloeid zijn, extra aanleiding om even een kijkje te nemen. Een overzicht van enkele prijswinnaars. Hans Neefjes

Kijk voor meer foto’s op:

hneefjes@hortipoint.nl

Moselle de mooiste

www.vakbladvoordebloemisterij.nl

Allium met WOW-effect

foto’s: hans neefjes

Teler Henri Valstar, die zijn kwekerij in Portugal heeft, heeft met Moselle volgens de driekoppige vakjury de mooiste grootbloemige anjer. ’Goedgevulde, egale bloemen en uniforme rijpheid, een echte teeltprestatie’, meldt het juryrapport. Valstar wint met de cultivar tevens de vakprijs anjer 2014 op Keukenhof. Bij de trosanjers strijkt Ab van Kester uit Monster met de eer omdat zijn Kana de mooiste van de show is. De knopbezetting en takverdeling zijn volgens de jury uitstekend in orde van deze cultivar en de bloemkleur typeert de jury als ’sprekend paars’.

De jury die de zomerbloemen in het Oranje Nassau Paviljoen (ONP) beoordeelde, had een woordgrap voor de winnaar van de vakprijs zomerbloemen 2014. Allium Ambassador is een BOLgewas en dat vonden de juryleden extra ’Keukenhof’-leuk, zo valt te lezen in hun verslag. Jasper van der Zon, ontwerper bij Keukenhof, en Tineke Geerlings, een van de bloemisten die presentaties verzorgt in het ONP, melden tevens dat de allium van de firma A. Langedijk uit Zwaagdijk het WOW-effect heeft door zijn kleur, vorm en grootte van de bloemen.

Hollands tafereel met violier Tegen een van grote decorstukken in het Oranje Nassau Paviljoen - dit jaar grachtenpanden in de kleuren wit en blauw vanwege het jaarthema ’Holland’ - staan violieren. Een oude fiets completeert het geheel. Het betreft de totale inzending van Matthiola Incana in 2014. De violieren zijn allemaal afkomstig van één inzender: firma Bosdijk uit Nieuwe Wetering. De cultivar Figaro Lavender (linksboven op de foto) is volgens de jury de mooiste violier door zijn ’enorm sprekende kleur’. De overige cultivars op de foto zijn Aida (wit), Debora (donkerrose/paars) en de lichtroze Figaro.

Keukenhof zomerbloem.indd 26

20 (2014)

14-05-14 13:23

Kleurschakering in lisianthus Het juryrapport rept over eustoma, maar de bloem is beter bekend als lisianthus. De prijswinnende inzender, kwekerij Montana uit Poeldijk verwoordt het zo op haar site: „Al ruim 20 jaar is Montana Lisianthus gespecialiseerd in het telen van deze bijzondere snijbloem: lisianthus, die toen nog eustoma genoemd werd.” What’s in a name? Het was de cultivar ’Alissa Champagne’ die tussen tientallen inzendingen lisianthus was ruim vertegenwoordigt in Lisse - als beste naar voren kwam. De eigenaren van de jaarrondkwekerij, Corine en Frank van Holst, hebben dat al een paar keer eerder ervaren op Keukenhof. Nu was het vooral de kleurschakering en de variatie in bloeistadia van ’Alissa Champagne’ die goed was voor de hoofdprijs in keurgroep lisianthus.

Solomio is een aparte anjer Het is familie van de anjer, deze Solomio Vin die teler Andre van Kester uit Monster toont in Lisse. Samen met teler Henri Valstar is hij een van tien telers die dit jaar Solomio’s gaan aanvoeren. Valstar is de enige die dat vanuit Portugal doet. Veredelaar HilverdaKooy meldt dat zij al zo’n vier jaar werkt aan een sortiment ’anjerachtigen’ die onder de merknaam Solomio op de markt wordt gezet sinds vier jaar. Ze vallen onder het concept Sparkz, waar de veredelaar uit De Kwakel nog enkele afwijkende anjertypen onder schaart. Green Trick is de grootste en bekendste vertegenwoordiger van die groep. Solomio’s - er zijn inmiddels tien cultivars - nemen telers hooguit met een paar honderd vierkante meter op in hun sortiment. De jury was zo vol van de aparte bloeivorm, dat zij een eervolle vermelding gaf aan deze groep. Ze overweegt een aparte groepsprijs in 2015.

Simply Calla De telers en veredelaars van calla besloten om dit jaar anoniem hun producten in te zenden. Calla moet geshowd worden en meer niet. Ook geen keuring. Wel een vermelding van de campagne waarmee ze hun product promoten, Simply Calla. En wel een vakavond compleet met sprekers en een hapje en een drankje. Een samenzijn voor telers, veredelaars, handelaren en wie er nog meer met calla’s actief zijn. Een van de bezoekers op de Keukenhof kon het gebodene waarderen en deed wat velen tegenwoordig doen: een selfie maken. Simpelweg. Met calla.

Grillige celosia Een prijswinnaar op tentoonstellingen is celosia Rima. Het is een van de soorten Celosia cristata uit de Act-serie die teler Feiko Sonneveld uit Monster in zijn kas heeft. De jury was kort in haar oordeel: ’Prachtige kleurovergangen’ en daarom de winnaar bij de celosia’s.

20 (2014)

Keukenhof zomerbloem.indd 27

14-05-14 13:23

’Bewegende’ lathyrus Kweker/veredelaar Willem Prins uit Honselersdijk won met zijn lathyrussen twee prijzen. Cultivar Misty Striped Purple viel de jury op omdat de tekening in de bloem beweging simuleert. De totale inzending van Prins kende zoveel aparte, vernieuwende soorten dat de jury ook de standprijs 2014 aan de Honselersdijker toekende. Bovenden deden alle cultivars in sierwaarde en kwaliteit niet voor elkaar onder. Het is een gave inzending, aldus de jury.

Prominente plek voor beste lelie Royal van Zanten won de Vakprijs lelie 2014 met haar witte oriental Signum. De veredelaar uit Hillegom had twee vazen van de cultivar ingezonden. De meest uniforme en zware takken en bloemen vormden samen met de cultivars Mateo (roze), Vestaro (wit) en Kathay (roze) een viertal in aparte nis van het Willem Alexander Paviljoen. Royal van Zanten maakte zelf duidelijk dat zij de beste lelie in het paviljoen hadden. De Vakprijs stond pal naast de winnende vaas. Veruit de meeste lelies in het paviljoen zijn ingezonden door veredelaars of handelsbedrijven. Soms zijn ze in bloei getrokken door hun klanten. Slechts een enkele teler showt onder zijn eigen naam een vaas lelies.

Fraaiste limonium

foto's: Hans neefjes

De mooie rijpheid en de volle bloeiwijze bracht limonium K003 de prijs voor de fraaiste limonium van de show. Veredelaar HilverdaKooy uit De Kwakel had nog een roze noviteit ingezonden, de K008, en een nieuwe apricotkleurige, K013. Kortom, sortimentsontwikkeling in dit gewas staat niet stil.

Niet alleen mooi blad Dahlia Karma ’Lagoon’ van de firma Koppert VOF in Valkenburg viel de jury op door zijn perfect gezonde blad. De bloem mag er ook zijn, getuige deze foto. De cultivar was de mooiste dahlia van de zomerbloemenshow in Lisse. Meerdere cultivars gaven daar aan dat het gewas een grote variatie aan kleuren en vormen kent. Lees verder >

Keukenhof lelie calla.indd 28

20 (2014)

14-05-14 13:56

558826.indd 29

14-5-2014 11:10:24

Ondanks nadelen opmars laagwaardige biomassa Prijzen van biomassa zijn de laatste jaren gestegen. Het rendement van bioenergie-installaties staat hierdoor onder druk. Veel telers oriënteren zich daarom op mogelijkheden van goedkopere, laagwaardige biomassa als zeefoverloophout, (berm)maaisel, olifantsgras, riet of champost. Ondanks nadelen die hieraan kleven, zal laagwaardige biomassa aan terrein winnen.

ons land diverse grote biomassacentrales in aanbouw, die straks ook een beroep doen op de houtvoorraad”, zegt Peeters. „De prijs van bijproducten, die samen met mest worden vergist in een covergistingsinstallatie, ging nog harder omhoog. Zo rijst de prijs van maïs, glycerine en tarweachtige restproducten de pan uit. Vaak betaalt een ondernemer meer dan € 80 per ton maïs. Dit komt vooral doordat landen als Duitsland een gunstiger en consistenter subsidieklimaat hebben voor alternatieve energieopwekking. Buitenlandse ondernemers kunnen zo een betere prijs neertellen.”

Laagwaardiger biomassa De geschetste ontwikkelingen leiden ertoe dat steeds meer telers met een houtstook- of vergistingsinstallatie zoeken naar mogelijkheden om het rendement van hun installatie te verhogen. Laagwaardige biomassa is dan één van de opties. Dit is goedkope biomassa met een lage energiedichtheid. Er zijn diverse vormen van laagwaardige biomassa beschikbaar, die volgens de wet ook mogen dienen als input voor een houtstook- of vergistingsinstallatie. Telers met een houtstookinstallatie kunnen in plaats van verse houtsnippers bijvoorbeeld foto: Ank vAn Lier

eel covergistingsinstallaties in ons land draaien rode cijfers, weet Sander Peeters van energieadviesbureau Energy Matters. Dit heeft onder meer te maken met de explosieve prijsstijging van hoogwaardige biomassa. Ook de prijs voor A-hout – de enige houtsoort die mag worden verstookt in een houtstookinstallatie – ging in vijf jaar tijd met 30 tot 50% omhoog. „Sinds ongeveer anderhalf jaar is de prijs redelijk stabiel en is houtstook nog rendabel ten opzichte van gasstook. Maar de kans is reëel dat de prijzen in de toekomst verder zullen stijgen. Er zijn in

Biolaagwaard.indd 30

20 (2014)

13-05-14 16:43

Achtergrond

kiezen voor riet, zeefoverloophout (de houtige fractie die overblijft na het zeven van compost), olifantsgras of stronkhout. Navraag leert dat aan verse houtsnippers gemiddeld een prijskaartje van € 38 tot € 40 per ton hangt, zeefoverloop of stronkhout is al beschikbaar voor € 20 à 25 per ton. „Stronkhout gaat vrijwel direct vanuit het bos naar de ondernemer toe, terwijl houtchips worden gechipt en gezeefd en worden opgeslagen om te drogen. Al deze bewerkingen kosten geld”, licht Marc van Bemmel van houtketelleverancier Wes Wood Drying & Energy Systems toe. Bij een covergistingsinstallatie kan een ondernemer bijvoorbeeld zijn toevlucht zoeken tot gras, bermmaaisel of champost (champignonmest). Ook hierbij geldt een richtprijs van € 20 à 25 per ton. Volgens Sander Peeters is laagwaardige biomassa in voldoende hoeveelheden beschikbaar voor tuinders die hiermee aan de slag willen. „Veel hout van mindere kwaliteit wordt nu weinig benut. Of wordt bijvoorbeeld geëxporteerd. Naast groeninzamelaars zijn ook gemeenten, waterschappen of landschapsbeheerorganisaties een interessante partij als het gaat om de inkoop van bijvoorbeeld maaisel, gras of snoeihout. Steeds meer lokale overheden realiseren zich dat lokale afzet kan bijdragen aan het realiseren van hun duurzaamheidsdoelstellingen.”

Mitsen en maren Hoewel laagwaardige biomassa een fors prijsvoordeel geeft en in voldoende mate beschikbaar is, is het niet alleen goud wat er blinkt. Zo is een doorsnee houtstook- of vergistingsinstallatie meestal niet geschikt voor deze soorten biomassa. „Zeefoverloop of stronkhout zit bijvoorbeeld vol met zand, daarnaast zitten hier vaak grote, grove brokstukken tussen. Dat vraagt een robuustere installatie”, zegt Peeters. Bij vergisting moet de laagwaardige biomassa bijvoorbeeld ook worden voorbewerkt, om de installatie te kunnen laten draaien. Hierbij wordt het grove materiaal fijngemalen. Berm- en natuurgras moet, om verstoppingen te voorkomen, worden gehakseld op een lengte van circa 5 cm. Daarnaast moet bij het gebruik van laagwaardige biomassa vaak het volume van de vergister worden vergroot, aangezien deze biomassa minder biogas produceert. „Eén 20 (2014)

Biolaagwaard.indd 31

Iristeler Nico Karsten in Hoogwoud exploiteert, samen met een veehouder in de buurt, een covergister-WKK. Hierin wordt mest in combinatie met groenafval van restwarmte wordt optimaal benut. Nu is een tweede vergistingsinstallatie in aanbouw. wil de eerste vergassingsinstallatie met WKK in de Nederlandse tuinbouw realise-

stroom en in restwarmte die maximaal wordt benut in de teelt. In plaats van compagnons goedkoper grasmaaisel gaan vergisten. Omdat de energiedichtheid lager is, moet het vergistervolume worden vergroot en wordt een extra vergisterreactor gebouwd. Groentetelers Geert Bouten en Sjraar vorig jaar een houtketelinstallatie van 5 MW

Zwarts is nog met leveranciers in gesprek Aardbei- en aspergeteler Arno Loos in Moerstraten exploiteert samen met twee melkveehouders en een akkerbouwer een zet mest en biologische restproducten – met name energiemaïs – om in groene

ton energiemaïs levert zo’n 180 tot 200 kuub biogas op. Bij gras is dat maximaal 60 tot 80 kuub. Je hebt dus meer nodig. Ook blijft er meer digestaat over.” Het aanpassen van een bestaande installatie is bij houtstook meestal geen optie; de ondernemer moet op het moment van investeren de keuze maken of hij al dan niet laagwaardige biomassa wil verstoken. „De meeste houtstokende telers hebben kleinere ketels, die doorgaans alleen geschikt zijn voor een topkwaliteit houtchips”, zegt Van Bemmel. „Om ook laagwaardigere houtstromen te kunnen verwerken, is een grotere, meer flexibele installatie nodig, die een brede range aan houtsoorten aankan. Hier hangt echter ook een ander prijskaartje aan.” Inmiddels draaien er in de Nederlandse tuinbouw drie van zulke installaties, onder meer bij VuurSaam in Horst (zie kader). Aan het verstoken van grovere biomassa, zitten echter nog meer mitsen en maren. Zo slijt de ketel sneller en is meer onderhoud nodig, vanwege de schurende werking van zand en andere grove deeltjes. Daarnaast levert laagwaardige biomassa meestal meer as op. „Ook treden vaker storingen op”, geeft Van Bemmel aan. „Dit komt vooral doordat klanten geneigd zijn om de grenzen op te zoeken van de materialen die in de installatie kunnen.”

Kat- en- muisspel Algemene verwachting is dat desondanks steeds meer telers hun toevlucht zullen

Hiermee voorzien beide tuinders in hun eigen warmtebehoefte en wordt warmte ge-

Meer informatie: www.energiek2020.nu/ duurzame-energie/bio-energie

zoeken tot laagwaardige biomassa. Volgens deskundigen wegen de genoemde nadelen namelijk niet op tegen het te realiseren kostenvoordeel. „Wanneer je een rekensom maakt, ben je onder de streep meestal goedkoper uit. En dat is wat telt”, zegt Gerard Prinsen van houtketelproducent Kara Energy Systems. De vraag is wel hoe lang deze laagwaardige biomassastromen soelaas bieden voor de tuinbouw. Enkele jaren geleden leken hoogwaardige biomassastromen immers ook volop toekomstperspectief te bieden. Peeters: „Ook laagwaardige biomassa voor energiedoeleinden heeft een uiterste houdbaarheidsdatum. Zodra er meer vraag komt, gaat de prijs omhoog; het is een soort van kat- en-muisspel. Anderzijds zullen bij een toenemende vraag waarschijnlijk ook meer biomassareststromen beschikbaar komen voor energieproductie.” <

In het kort Laagwaardige biomassa heeft een lagere energiedichtheid. Per eenheid bevatten deze soorten biomassa minder energie dan hoogwaardige biomassa. Een bestaande vergistingsinstallatie kan tot op zekere hoogte worden aangepast voor verwerking van laagwaardige biomassa, een houtketel niet.

13-05-14 16:43

’Klaar voor eisen in 2027’

jsleegers@hortipoint.nl

Foto: JoeF SleegerS

e nieuwe locatie van kwekerij Brakelsbos draait ongeveer een jaar. De kwekerij is voorzien van de nieuwste snufjes op het gebied van Het Nieuwe Telen. Eigenaar Kees Mans wil op een milieuvriendelijke wijze een goed en schoon product kweken. Want een goed imago is positief voor de vraag naar producten uit de Nederlandse tuinbouw, vindt hij. De controleurs Piet Lugtigheid en Corné Pruijsen lopen al een tijdje mee in de glastuinbouw. Lugtigheid, handhaver bij de waterschappen Hollandse Delta en Rivierenland, stond als onderzoeker aan de wieg van de Denarkas. Pruijsen, medewerker bij Omgevingsdienst Rivierenland, komt van oorsprong uit de hovenierssector. Bij de handhaving werken waterschappen en

milieudiensten vaak samen. Dat is het landelijk beleid: de één-loket-gedachte, zodat de tuinder minder verschillende diensten op zijn bedrijf krijgt. Tijdens een controle is een goede communicatie erg belangrijk, vinden Lugtigheid en Pruijsen. Wat ze ook belangrijk vinden, is dat handhavers goed op de hoogte zijn van de bedrijfsvoering in de glastuinbouw. Het komt nog wel eens voor dat dat niet het geval is, en dat kan bij beide partijen frustraties tot gevolg hebben.

„Dit jaar schenken we veel aandacht aan de milieuregistratie”, vertelt Lugtigheid. „Dat is al jaren verplicht, maar het is nog altijd

een zorgenkindje.” Verder controleren ze of alles volgens de vergunning is gebouwd. En wat nog belangrijker is: komt de verleende vergunning overeen met de wet? „We komen nogal eens tegen dat een tuinder een vergunning heeft voor iets dat in strijd is met de wet. Dan moet de zaak achteraf weer worden aangepast. Zo liet een tuinder trots zien dat hij een goot van voor tot achter door het bedrijf had lopen. Ook door de ruimten waar met bodembedreigende stoffen werd gewerkt, zoals meststoffen. Als dan de schooljeugd met een heftruck door die ruimte rijdt, en per ongeluk de meststoffenbak lek steekt, loopt alles direct het riool in. De vergunningverlener had hier niet bij stilgestaan. Wij moeten dan de nare boodschap overbrengen: breek de zaak maar weer open. Want als een verleende vergunning niet overeenstemt met de wet, gaat de wet altijd voor.” Want vaak worden bouwtekeningen gecontroleerd door iemand achter een bureau, die zelden of nooit in de praktijk komt. „Daarom is het belangrijk dat de handhaver al bij de bouw wordt betrokken”, vinden Lugtigheid en Pruijsen. „Dan komt de teler achteraf niet met extra kosten te zitten.”

Bij de controles gebruikt elke waterschap en omgevingsdienst een eigen checklist. LTO Glaskracht Nederland zou graag zien dat er één lijst was, omdat het dan makkelijker is om de knelpunten eruit te halen en daar onderzoek naar te doen. „Het is echter heel moeilijk om alle partijen op een lijn te krijgen”, merkt Lugtigheid. „Bijvoorbeeld doordat elk gebied zijn eigen problemen heeft. Maar in grote lijnen zijn de lijsten gelijk. Het doel is de afvalwaterstromen van mest en gewasbeschermingsmiddelen te ver-

Rivierenland.indd 32

20 (2014)

14-05-14 11:53

Foto: JoeF SleegerS

minderen. Dus registreren, recirculeren en het voorkomen van lozingen.” Ook de Bommelerwaard kent een paar specifieke problemen, waarop extra wordt gecontroleerd. In de rozenteelt gaat het vooral om lichtuitstoot en lozingen. Dat heeft er onder meer mee te maken dat rozentelers weinig recirculeren uit angst voor groeiremming, en dat het rioolstelsel soms onvoldoende capaciteit heeft om al het spuiwater af te voeren. Bij chrysantentelers is het probleem meer het gewasafval dat achter het bedrijf ligt opgeslagen. „Daar kan rottingswater uit lopen, en dat mag niet in de bodem of de sloot terechtkomen”, vertelt Lugtigheid.

100% recirculeren Op deze dag gaan de handhavers een opleveringscontrole doen bij Brakelsbos. In de gerberateelt zijn geen specifieke problemen, zeggen de handhavers. Eerst nemen ze in de kantine samen met de teler het bedrijf door aan de hand van een checklist. Kloppen alle bedrijfsgegevens die bij de UO bekend zijn? Er is nogal wat verwarring doordat Brakelsbos twee locaties heeft. De verwarring zal nog wel even blijven: binnenkort wordt de naam van de kwekerij veranderd in iets wat Engelse kopers makkelijker kunnen uitspreken. Het blijkt dat Mans 100% van zijn gietwater recirculeert. Hij heeft zelfs geen mogelijkheid ingebouwd om drainwater te lozen. „Vroeger waren we bang dat er groeiremming zou optreden door wortelexudaten. Dat is echter uitgebreid onderzocht en er is 20 (2014)

Rivierenland.indd 33

nooit iets aangetoond.” Mans doseert sinds kort ECA-water in het voedingswater om groei van bacteriën en schimmels tegen te gaan. „Het is daardoor eenvoudiger om volledig te recirculeren zonder groeiremming. Zolang we de insleep van natrium maar beperken. Daarvoor gebruiken we een extra groot regenwaterbassin en natriumarm 6% ijzerchelaat. Als we 3% ijzer gebruiken, dan zien we het natrium snel oplopen. Verder is het een kwestie van hygiënisch werken.”

Checklist Aangezien al het gietwater wordt gerecirculeerd, zou je denken dat de controleurs snel klaar zijn. Toch willen ze een aantal ruimten op het bedrijf nalopen. Daarbij vallen de volgende punten op: In de waterruimte zijn bij de meststoffen de zuren en de basen keurig gescheiden. Ook staat er een pallet met jerrycans waar ooit zwavelzuur in heeft gezeten. Op twee meter afstand is een afvoerputje naar het riool. De jerrycans zijn leeg, maar dat maakt voor de handhavers geen verschil. Leeg fust dat niet is gereinigd, dient te worden behandeld als vol. De teler kan kiezen: of hij zet de jerrycans in een lekbak, of hij sluit het schrobputje af. De afsluiting kan dan tijdelijk weer open als er water op de vloer staat. Ook moeten er absorberende korrels in de buurt zijn om de bodembedreigende stoffen op te zuigen. Deze moeten dan worden afgevoerd als verontreinigd afval. Uit de WKK komt condenswater, dat naar de riolering gaat. „We dachten altijd dat dat schoon was”, zegt Pruijsen. „Er blijken echter

zware metalen in te zitten, zoals chroom, nikkel en zink. Het water condenseert in de schoorsteen en blijft dan in plasjes staan in de uitlaat. Het is behoorlijk zuur, waardoor zware metalen worden losgeweekt. Nieuwe schoorstenen worden zo geplaatst dat er geen water in kan blijven staan.” Op de kwekerij gaat dit water naar de riolering. „Dat is de minst kwalijke oplossing”, menen de handhavers. „Lozen op het oppervlaktewater mag in elk geval niet.” Het condenswater van de kas wordt apart opgevangen van het regenwater, via een kokergoot met een inwendige ruimte voor het condenswater. Het condenswater gaat naar de drainwatersilo; het regenwater naar het bassin. Op deze manier worden er geen gewasbeschermingsmiddelen geloosd via het condenswater uit de kas. Het filter voor organische stoffen wordt gespoeld met regenwater uit het bassin en het spoelwater wordt geloosd in de dagvoorraadsilo. Dit om te voorkomen dat er meststoffen worden geloosd. Op het erf staat een container met plantenresten. Om te voorkomen dat rottingswater in het oppervlaktewater terechtkomt, is enkele meters verderop een afvoerputje naar de riolering gemaakt. Daarnaast staan echter twee opslagtanks voor olie en afgewerkte olie. Deze staan op betonnen platen, maar er is twijfel of deze breed genoeg zijn. Bij het vullen en wegpompen kan er olie naast het beton op de grond worden gemorst. De grond moet dus worden bestraat met een vloeistofkerende laag, zoals een goed gesloten klinkerverharding. De silo van de dagvoorraad blijkt een beetje te lekken. De handhavers wijzen Mans daarop, omdat dit het begin kan zijn van een groter probleem.

Eisen voor 2027 De uitkomst van de controle: Mans hoeft alleen een paar vierkante meter te bestraten en een schrobputje af te dichten. Daarmee voldoet zijn bedrijf aan alle eisen op het gebied van emissie, zelfs al voor het jaar 2027, als de glastuinbouw nagenoeg niets meer mag lozen. Met een gerust hart kan hij naar de volgende afspraak: er is een touringcar met bezoekers gearriveerd voor een rondleiding op het bedrijf. <

14-05-14 11:53

Hans Neefjes hneefjes@hortipoint.nl

oe het kan, weet niemand, maar afgelopen seizoen heeft de slawortelboorder veel nakomelingen verwekt in percelen pioen. Bij verscheidene telers openbaart zich dat in planten die niet of matig boven de grond komen. Teler Pieter Bijlsma uit Hoofddorp vraagt zich af of het komt door de paardenmest die hij in 2013 in het voor- en najaar over zijn perceel verspreid heeft. „Voor de rest heb ik niets anders gedaan dan andere jaren en de oudste gewassen staan hier al negen jaar. Voor de eerste keer is er uitval door slawortelboorder”, sprak Bijlsma op 7 mei tijdens een avondbijeenkomst van LTO Glaskracht. Op een avond daarvoor in Opheusden, bij teler Frans Winkel, werd ook geen duidelijke verklaring gevonden voor de kaalslag die de mot dit seizoen veroorzaakt in pioen. Tweemaal kwamen er zo’n 35 vakgenoten bijeen. „Een mooie groep om informatie uit te wisselen”, aldus netwerkcoördinator Aad Vernooy van LTO Glaskracht. Het ging ook over bladaaltjes. En onkruid. En hoe de bestrijding van die ongemakken in elkaar grijpt. <

e larven van de mot Hepialus lupulinus,

De slawortelboorder is alleen als mot -

Botanigard

Veel Vooral op relatief luwe plekken, achter een schuur,

schade slawortelboorders in een seizoen kunnen

Foto’s: Hans neeFjes

Vorig jaar stond het gewas hier

Pioen.indd 34

20 (2014)

14-05-14 14:18

Bladaal veroorzaakt matige uitgroei en geknepen, vaak misvormd blad.

Oppassen voor bladaal -

of beregenen (zoâ&#x20AC;&#x2122;n 10 mm) is gewenst. -

Een goed teken Veel water -

UV-licht.â&#x20AC;? -

20 (2014)

Pioen.indd 35

Oppassen bij nat gewas

13-05-14 16:44

hneefjes@hortipoint.nl

zak heeft, geen dure campagnes of ingehuurde marketingbureau’s om zijn ficussen aan de man te brengen. Hij probeert low budget aan de weg te timmeren. „Ik kon meedoen aan de Floraliën in Den Bosch. Ik heb tekeningen voor een stand gemaakt, want je moet serieus op dit soort zaken ingaan. Daarom ging ik ook nadenken over het nut van de deelname. Wat houdt die beurs in, wie komt daar? Mijn conclusie was dat het een leuk uitje is voor consumenten en een winsituatie voor de organisatie, niet voor telers. Bezoekers zien heel veel moois en als ze weer buiten staan, dan zijn ze het meeste weer vergeten. De vakavonden zouden interessant kunnen zijn. Maar wie van de handel komt daarop af? Ik was niet voldoende overtuigd om mee te doen.” Foto’s: Hans neeFjes

arc Aarts geeft tijdens het gesprek herhaaldelijk aan dat de rol van marketing in de sierteelt overschat wordt. „We verwachten er te veel van. Denk niet dat we consumenten kunnen bereiken en een pull-strategie kunnen realiseren. Ik geloof meer in samenwerking met handelaren. Zij kunnen naar afzetketens gaan met ons product met de boodschap ’ik heb wat moois voor jullie’. We moeten de handel meekrijgen. Pushen werkt niet bij consumenten en handelaren. De meeste grote orders die ik draai komen tot stand omdat kopers naar iets op zoek zijn. Niet omdat ik tien keer per jaar bij ze op de stoep sta. Ik moet natuurlijk wel blijven werken aan tevreden klanten en een goed product.” Voor Aarts, die een diploma Nima-A op

De Trade Fair is voor Aarts een belangrijke plek om zich te profileren. Net als deelname aan een huisbeurs van handelaren en de monsterbus van FloraHolland. „Je moet als bedrijf iets doen om zichtbaar en interessant te blijven. Mijn grootste etalage blijft echter de klok. Ik vind het heel kwalijk dat telers en handelaren zo negatief over de klok praten. De klok is voor velen geen dumpplek of een plek waar je moet zijn om iets nog goedkoper te bemachtigen dan je concollega. Het is een verzamelplek van heel veel aanbod waar veel afnemers mee aan de slag kunnen gaan. Stel dat alle telers rechtstreeks contact gaan zoeken met de handel. Dat wordt chaos.” Tien jaar was Aarts lid van het collectief Ficus Forever. Hij kon zich uiteindelijk niet langer vinden in de besluiten die werden genomen op gebied van marketing en verkoop. Nog drie van de zeven leden volgden zijn voorbeeld en stapten uit het collectief. De overgebleven telers gingen verder, bundelden hun verkoop onder Ficus Forever Sales en breidden hun aanbod ficus uit met grote potmaten. „Ik blijf me voorlopig richten op zes cultivars ficus in potmaat 27 en hoogte 1,40 tot 1,80 cm. Voor de markt is het niet verkeerd dat ficus in Nederland niet meer synoniem is voor Ficus Forever. Handelaren hebben nu meer keuze. Als ze niet voldoende kunnen kiezen in ficus, dan kiezen ze wellicht een andere groene plant.”

Aarts stelt dat zijn ficus onderscheidend is en de verhouding prijs-kwaliteit is gunstig. Hij is smaller dan die van collegatelers, maar houdbaarheidsproeven leren hem dat ze sterker zijn. Ze verliezen hun blad minder snel. „Dat komt door mijn teeltwijze. Een

ficus.indd 36

20 (2014)

14-05-14 10:05

2013 zelfstandig onder het merk FicusXL en het concept O2 afzet.

smalle plant benut het licht optimaler en ik jaag de planten niet op, stook met de buitenomstandigheden mee. Als er geen licht is, dan hoeft het in de kas niet zo warm te zijn. In de winter is een etmaaltemperatuur van 16 °C heel normaal bij ons. In 2008 verstookte ik bijna tweemaal zoveel gas dan nu. En toen was ik met 30 m3/m2 al zo’n tien kuub zuiniger met gas dan mijn collega's. Tegenwoordig red ik het met 17 m3/m2. En toch kon ik de productie de afgelopen jaren verhogen met dezelfde inzet van arbeid. De specialisatie in potmaat en gewas levert teelttechnische voordelen en de ruimtebenutting is bijna 100%.” De ficus bij Aarts wordt niet alleen energiezuinig geteeld. Hij behoeft volgens de teler ook minder mest omdat recirculatie actueel is en gewasbescherming beperkt is. Kwaliteit plus duurzaamheid zorgen volgens Aarts voor het predicaat ’eerlijke ficus’. Toch is zijn concept gestoeld op een andere planteigenschap. Ficus zuivert de lucht en staat in de lijst planten die de NASA ooit aanmerkte

als ’positief voor de leefomgeving’. „Omdat ik uit de telersvereniging ging, moest ik op zoek naar een eigen identiteit en etiketten. Ficus XL werd de merknaam en het O2-concept heb ik daaraan gekoppeld, kijk maar naar de vorm van het etiket en de tekst op de achterkant. Ik denk dat er nog meer te halen is uit de luchtzuiverende eigenschappen. Daar ben ik mee bezig. Niet samen met Air so Pure of zo. Voor hun concept is mijn ficus letterlijk te groot.”

Toekomst In een paar kappen test Aarts of fatsia, dizygotheca, dieffenbachia en philondendron in een 24 cm-pot. „Het is wat anders en leuk om te proberen. Wellicht vind ik iets dat past. Ik test ze bewust in de wintermaanden en het teeltrecept van de ficussen is leidend. Als ze dat doorstaan, dan is het misschien iets voor de toekomst. Dieffenbachia en dizygotheca lijken het goed te doorstaan. Nu nog afwachten hoe de handel ze oppakt.

Het concept O2 komt terug in de vorm van het etiket. Voor bemiddeling per cultivar een eigen etiket. Een universeel exemplaar voor klokverkoop. 20 (2014)

ficus.indd 37

Natuurlijk zorg ik vooraf dat zij weet dat die planten er zijn.” Voor het contact met de handel gebruikt Aarts zoals gezegd enkele beurzen en dagelijks zet hij producten voor de klok in Naaldwijk en Aalsmeer. Klokverkoop geldt voor 65% van de productie. Kopers krijgen maandelijks een nieuwsbrief. De site is actueel, net als de accounts op Facebook, Twitter en LinkedIn. In vier webshops staat het aanbod. Aarts vindt dat de handel hem moet kunnen vinden via de kanalen die hen past. „Daar gaat het om. Ze weten inmiddels dat ze met mij in principe alle kanten op kunnen.” Hij is elke dag met zijn ficussen in Naaldwijk en Aalsmeer. Als het moet kan hij in de zomermaanden tweemaal per dag leveren. „Desgewenst ga ik ook ficus in de potmaten 17 en 21 maken. Als we maar uitgaan van een prijs waar zowel de teler als de handel goed mee kan werken. Positief blijven en samen de consument verleiden met ficus, dat moet de insteek zijn.” <

Op beperkte schaal test Aarts of andere groene planten te combine-

14-05-14 10:05

Teelttips Pioen knopbotrytis Nu het vroege voorjaar langzaam een normaal jaar begint te worden, kun je bij pioenen wachten op problemen met botrytis. We weten uit ervaring dat de grootste kans op knopbotrytris zich aandient als de knoppen erg lang op de plant staan zonder dat ze echt doorgroeien en afbloeien. In die periode sterft het hele kleine blaad-

Perkgoed teeltmaatregelen Door de weersomslag is er nu een totaal ander kasklimaat dan enkele weken geleden en schimmels zijn weer actueel. Vooral botrytis in de eindfase van de teelt geeft veel kwaliteitsverlies. Zorg dat de gewassen niet te dicht komen te staan en probeer het klimaat te

Chrysant Management gewasbescherming Gewasbescherming is moeilijk, en dat is nog voorzichtig gezegd. Toch is het nog verbazingwekkend hoeveel verbetering er in het management van de gewasbescherming op het gemiddelde bedrijf mogelijk is.

Teelttips-Schoffelen_nw.indd 38

zoMerbloeMen je net onder de knop af en vormt zo een ideale invalspoort voor botrytis. Als de relatief koude periode dan ook nog eens erg nat is, is een knopbotrytis probleem geboren. Tegen deze schimmel lijkt een preventieve bespuiting met het middel Teldor vanwege zijn lange werking het beste te werken. Zit er eenmaal knopbotrytis in dan is dit middel niet meer

sterk genoeg en moet u voor een meer curatief middel kiezen. Spuit tegen knopbotrytis altijd het gewas van twee kanten. Alleen dan is de knop helemaal rondom te raken. U kunt beter met weinig water van twee kanten spuiten dan met meer water van één kant.

roest

Henk van den Berg Teelt- en Bedrijfsavdvies, 0252-340301

Henk van den Berg, Teelt- en Bedrijfsadvies, 0252-340301

activeren met een minimum ventilatie-instelling. Houd een minimum raamstand aan van ten minste 5% dag en nacht. Houd voor bestrijding van botrytis een preventief schema aan. Gewassen als Impatiëns walleriana, cineraria en ook veel vaste planten zijn gevoelig voor valse meeldauw. Het betreft vaak heel soortspecifieke aantastingen. Bestrijd gevoelige gewassen preventief in de eindfase twee keer met Ridomil Gold, dat is de beste garantie voor

een gezond gewas bij de afnemers. In kasteelten was er een watertekort bij veel kwekers maar dat zal nu wel opgelost zijn. Pas hier uw bemestingsstrategie op aan. Regenwater is minder generatief in het schema, dus geef meer aandacht aan de generatieve elementen zoals S, Mg en K. De vasteplantenteelt op de containervelden heeft zoveel water gehad dat er niet veel voeding meer beschikbaar is in de pot. Met langzaam werkende

meststoffen zijn er minder problemen, maar ook in die situatie is er niet veel direct beschikbaar voor de plant. Ondanks dat de potten nu kletsnat zijn, is het beter toch regelmatig te bemesten. Een te laag voedingsniveau in de pot geeft veel kwaliteitsverlies. U kunt ook de gewassen buiten spuiten met een ureumhoudende bladmeststof. Dat voorkomt een tekort op de korte termijn. Let bij de toepassing van insecticiden in de buitenteelt goed op de toelating.

Veel middelen zijn buiten maar zeer beperkt toegelaten en dat maakt het niet eenvoudiger een effectieve insectenbestrijding uit te voeren. Tegen schimmelziekten zijn meer middelen beschikbaar. Wissel deze middelen wel goed. Ook buiten is het verstandig een preventief bestrijdingschema aan te houden, vooral bij wisselvallig weer.

Enkele aandachtspunten: ■ Voer twee keer per week een gewascontrole uit en registreer de resultaten van deze controle in een excelbestand, zodat het verloop van de aantastingen duidelijk zichtbaar wordt. In dit excel-bestand registreert u ook de wekelijkse tellingen van de signaalplaten. Voor het bezoek van uw adviseur denkt u na over de te volgen strategie, zodat u tijdens zijn bezoek optimaal met hem kunt sparren. ■ Zorg dat u per vak dui-

delijk in beeld hebt hoe de status qua ziekten en plagen van dit vak is, maar ook wanneer welke gewasbescherminghandelingen zijn uitgevoerd. Denk aan de inzet van bio en het toepassen van biociden en chemie. Bij het nemen van beslissingen is dit essentieel. ■ De eerste drie tot vier weken van de teelt schoon doorkomen is het halve werk. Daarom tijdens de gewascontrole extra aandacht voor de jonge aan-

plant. Weet u wat er op de moeren in Afrika is gespoten en of er problemen met ziekten en/of plagen zijn? Voert u steekproefsgewijs een ingangscontrole plantmateriaal uit? Controleert u in de eerste twee weken van de teelt extra op ziekten en plagen. Signaleert u problemen, dan kort erop zitten. ■ Compartimenteer als er problemen op de tuin zijn. Gebruik dan de tussenschermen. Op deze manier kunt u verspreiding van

aantastingen tegengaan. Een andere manier om herinfectie tegen te gaan en schoon te starten is kort stomen voor elke teelt.

Let bij roestgevoelige gewassen nu extra goed op aantastingen. Door het stugge weer is de groei minder, terwijl er al veel gewas op de meeste planten staat. Momenteel staat er meer gewas op de planten dan andere jaren. Zeker ten opzichte van vorig jaar is het stadium waarin de planten zich bevinden verder. Hierdoor zijn de planten eerder in een gevoelig stadium voor roest. Deze gevoeligheid heeft meer te maken met het stadium dan met de datum. Probeer de gevoelige gewassen te spuiten voordat ze dicht staan. Zo wordt de onderkant van het blad door het terugkaatsen via de grond beter geraakt.

Schneider Youngplants, 0653-281711

Voer bovenstaande punten consequent uit, en de kans op problemen in de gewasbescherming is kleiner. Bedrijven die problemen hebben, maken er overigens niet standaard ’een rommeltje’ van. René Corsten, DLV Plant 06-53374539 20 (2014)

13-05-14 16:44

Schoffelen

Groene en bonte pLanten teeltmaatregelen In deze periode worden er weer veel groene en bonte planten opgezet voor afzet na de zomer. Veel bedrijven combineren een teelt van zomerbloeiers met de teelt van kamerplanten. Let in dat geval goed op de opkweekomstandigheden. Vooral als maar een gedeelte van het bedrijf wordt gebruikt. Tuinplanten vragen nu eenmaal een ander klimaat dan kamerplanten. De groene en bonte planten vragen een hogere opkweek temperatuur en een hoge RV voor een vlotte weggroei. Voor een goede start moet dus verwarmd worden. Een te lage temperatuur geeft een trage start. Tropische gewassen vragen ten minste 18°C. Geef een gewas

LeLie Storende laag Het komt nog steeds regelmatig voor op leliekwekerijen dat er een storende laag zit in het bodemprofiel. Door een storende laag wordt de ontwatering bemoeilijkt en is er veel sneller een probleem met verzilting van de grond. Dat gaat bijna altijd ten koste van de groei en er zijn veel sneller problemen met ziekten als Pythium en Rhizoctonia. Meestal zitten de storende lagen op 25 tot 70 cm diepte en is die storende laag niet dikker dan 5 tot maximaal 10 cm. Het onstaan van de storende laag is vaak een sluipend proces. Wanneer er zware machines gebruikt worden 20 (2014)

Teelttips-Schoffelen_nw.indd 39

als ficus en codiaeum een hogere temperatuur en gewassen als hedera en fatsia kunnen met minder toe. Houd met de samenstelling van de potgrond rekening met de pH-gevoeligheid van gewassen. Een verkeerde pH in pot geeft vaak veel problemen. Tijdens de teelt bijsturen valt niet mee. Het beste is om direct bij de start te zorgen voor de juiste pH in de potgrond. Geef direct bij de start van de teelt een goede bemesting. Op veel bedrijven was er gebrek aan goed gietwater maar dat zal inmiddels een stuk beter zijn. Gebruikt u oppervlakte- of bronwater, controleer dan de pH van het gietwater. Probeer een pH van 5,8 – 6,2 te realiseren, vooral bij

bovendoor watergeven. Dit voorkomt residu. Start met een vegetatief schema en laat regelmatig uw potgrond analyseren ter controle van uw bemesting. De plaagbestrijding vraagt weer aandacht. Door het mooie weer van de laatste maand zit er veel trips in de gewassen. Ook spint is volop actief, vooral in gevoelige gewassen zoals codiaeum en hedera. Iedere plaag vraagt een eigen aanpak en goed bestrijden is belangrijker dan hoger doseren. Controleer het effect van uw behandeling in het gewas. Meer spuitvloeistof gebruiken is vaak veel effectiever dan hoger doseren.

in de tuin kan de dieper gelegen grond gemakkelijk vast gereden worden, zeker wanneer de grond tijdens de grondbewerking aan de natte kant is, en dit gebeurt vaker dan men zich realiseert. Probeer bij voorkeur lichte machines (twee wielen) te gebruiken. Als het onvermijdelijk is om zware machines te gebruiken probeer dan de bandenspanning zoveel mogelijk te verlagen om de bandendruk over een grotere oppervlakte te verdelen. Probeer verder om de bewerkingsdiepte van de grond te variëren zodat niet altijd dezelfde laag blijft vastzitten. Elke teeltronde een stukje dieper bewerken wordt vaak gedaan. Blijkt er geen verdichte laag meer te zitten dan is 25 cm bewerkingsdiepte veelal voldoende. Het is altijd (zeker voor de

stoomronde) belangrijk dat de storende laag gebroken wordt om de ontwatering en het ’bodemklimaat’ te herstellen. Afhankelijk van de profielsamenstelling kunt u hierbij kiezen voor diepspitten of lostrekken met een vaste tand. Doe dit wel als de grond voldoende droog is om verdichting ten gevolge van de bewerking te voorkomen. Indien u de onderlaag onderin wilt laten zitten dan kunt u beter kiezen voor de vaste tand en als vermenging van onder- en bovenlaag geen probleem is, dan kan er diep gespit worden. Let op dat u vooraf de diepte van de drainering, overige bekabeling en buizen vaststelt zodat u deze niet kapot trekt met de vaste tand.

Arie van Bostelen, 06-51312208

Kees van egmond kees@kees-ineke.nl

Gaming Bedachtzaam kijkt hij naar het bord. Zijn hand onder z’n kin. De andere hand gaat naar zijn kopje koffie op tafel. Mis. Hij merkt het en lacht zachtjes. De anderen kijken verstoord op. ’Ssst…’ klinkt het. Dan zegt er een opeens: ’Hé kom op, we gaan aan het werk! We zitten al langer dan een halfuur!’ Dat artikel over Work is Gaming heb ik wel een paar keer zitten lezen. Toch geweldig dat het idee van een spel onder werktijd weer herontdekt is? Natuurlijk, tegenwoordig hebben we bijna allemaal wel een smartphone waarop spellen zijn te spelen. Maar dat doe je alleen tegen een virtuele tegenstander. Nee, dit is het echte werk. Een gezelschapsspel. Oude tijden herleven, wat ik je brom. Ik zie ons weer zitten, begin jaren tachtig. Rijnsburg. Op ouderwetse, afgedankte bankstellen en rookstoelen. Tussen ons in damborden. En tijdens elk bakkie werd er niet gepraat maar geschoven. Met damstenen. En als het weer tijd was om te werken dan prentte je de bordstand in je hoofd zodat je tijdens je werk kon nadenken over het vervolg. Zou hij erin tuinen, in de Haarlemmerzet? Nee, ga nu niet zeggen dat dat iets heel anders was dan Work is Gaming. Vooruit kijken, plannen, zorgen dat je steeds beter wordt, het zat er allemaal in. Denk je nu echt dat het planten van chrysantenstek volgens het dambordmotief uit de lucht is komen vallen? Echt hoor, dat ontstond tijdens koffietijd. Bij ons bleef het niet bij een potje dammen trouwens. Er lag ook altijd een volleybal in de schuur. Na de koffie even overspelen. Opzetten, slaan en passen hield ons fit. Heb je weleens gedoken op een betonnen vloer? Ik wel. Fysiotherapie? Onnodig. Elke dag een halfuurtje sportief zijn was genoeg om topfit te blijven. En sjoelen natuurlijk. Lijkt op damstenen maar dan iets groter. Uren hebben we ermee gevuld. Work is Gaming? Geloof me, wij draaiden het zelfs om. Gaming was ons werk geworden. Slecht betaald, maar toch. We kwamen er ’s morgens vaak een uur eerder voor uit bed. Nee, ik juich het van harte toe. Super dat het nu ook gefinancierd wordt. Dat maakt het nóg aantrekkelijker. Ik zie slechts één maar: let even op dat je de tijd niet vergeet. Want er moet natuurlijk ook nog gewerkt worden.

Wilfried Poland, Holland Agri Consult, 06-31698070

13-05-14 16:44

Nieuws

Consumentencampagne Plantion van start

Onderhouds- en renovatieservice transportbanden

Nieuw ’kwekersrechtboek’

Plantion start op 10 juni met een consumentmarketingcampagne om bloemen en planten te promoten. De campagne draagt de naam Kleurrijke verhalen.nl. Dit maakte Peter Bakker dinsdag 13 mei bekend op een bijeenkomst over sortimentsverschraling bij Takii in De Kwakel. Plantion doet de campagne samen met haar klanten. Doel is om de consument vaker naar de winkel te krijgen voor de aankoop van bloemen en planten. Bakker hoopt door de campagne met name de verkoop door klanten, voornamelijk bloemisten, van de veiling uit Ede te vergroten. „Het is makkelijker om de 300 klanten die we dagelijks in huis hebben meer te doen laten kopen dan onze klantenkring uit te breiden.” Verder gaf hij aan dat het niet een promotie van sec Plantion is en het niet om productpromotie gaat. „We willen de taart in zijn geheel groter maken”, aldus Bakker. Op 10 juni gaat een website live. Bovendien komen er van 10 tot 17 juni posters te hangen in abri’s in heel Nederland. Van 10 tot 24 juni en twee weken lang in oktober komen er spotjes op de regionale radio en landelijke televisie. In de campagne speelt het vertellen van verhalen over bloemen en planten een belangrijke rol. Bakker: „Het gaat niet om de verhalen over welke teler achter een product zit of hoe een product gemaakt wordt. Het worden bijzondere verhalen met een kwinkslag die de consument moeten triggeren.” <

UITGEVER BDUmedia Afdeling Vak- en Publieksmedia Postbus 67, 3770 AB Barneveld, tel 0342-49 42 63, fax 0342 41 31 41 Uitgever: Wiljo Klein Wolterink MBA Verkoopleider: Ron van de Hoef, e-mail: r.v.d.hoef@bdu.nl

Colofon REDACTIE Schipholweg 1, Postbus 9324, 2300 PH Leiden e-mail: bloemisterij@hortipoint.nl www.vakbladvoordebloemisterij.nl

Directeur Elbert van den Berg Secretariaat Linda Laman 071-56 59 678 Alice Hoogenboom 56 59 679 Hoofdredacteur Elbert van den Berg 071-56 59 678 Eindredacteur Jenny Mostert 071-56 59 633 Vakredactie Politiek en economie Quincy von Bannisseht 56 59 637 Peter van Leth 56 59 688 Markt en afzet Arie-Frans Middelburg 56 59 687 Cindy van der Zwet 56 59 630 Teelt en techniek Hans Neefjes 56 59 638 Joef Sleegers 56 59 642 Bert Vegter 56 59 639

ColofonVBB-2Nieuws_nw.indd 40

Voort Chrysanten

Bureauredactie Carolyne de Vries Lentsch, Jolanda de Wekker Webredactie Erik Rotteveel Vormgeving Diseno Vormgeving Fotografie Gerdien de Nooy Freelancers Gert van den Berg, Hermen de Graaf, Bernadette Hoefsloot, Harmen Kamminga, Ank van Lier, Astrid Zoumpoulis-Verbraeken

ABONNEMENTENSERVICE Mutaties en bezorging Abonnementen kunnen op elk gewenst tijdstip ingaan. Opgave via vakbladvoordebloemisterij.nl of bij de abonnementenservice. Abonnementen lopen automatisch door, tenzij uiterlijk twee maanden voor vervaldatum bij de abonnementenservice wordt opgezegd. Dit kan schriftelijk, telefonisch of per e-mail. Ook voor informatie over een lopend abonnement en klachten over de bezorging kunt u contact opnemen met de abonnementenservice, BDUmedia, afdeling Vak- en Publieksmedia, Postbus 67, 3770 AB Barneveld. Op werkdagen is de abonnementenservice telefonisch bereikbaar van 8.30 uur tot 14.00 uur op 0342-494844, e-mail: abonnementen@bdu.nl. Prijzen Jaarabonnement: € 349,60. Studenten 25% korting; 65 plussers 15% korting. Jaarabonnement Europa: € 449,65 (België: € 377,70). Jaarabonnement buiten Europa: € 466,50. Genoemde prijzen zijn inclusief 6% btw en verzendkosten. ADVERTENTIE-EXPLOITATIE Verkoopleider: Ron van de Hoef, 0342 - 494263, 06 - 51806325, e-mail r.v.d.hoef@bdu.nl Media-adviseur: Gert-Jan Bloemendal, 0342-494807 e-mail: g.bloemendal@bdu.nl

Vakblad voor de Bloemisterij is een wekelijkse uitgave van de Stichting Vakinformatie Siergewassen en BDUmedia, Vak- en Publieksmedia. Uitgever en auteurs verklaren dat dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld, evenwel kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Uitgever en auteurs aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op bedoelde informatie. Lezers wordt met nadruk aangeraden deze informatie niet geïsoleerd te gebruiken, maar af te gaan op hun professionele kennis en ervaring en de te gebruiken informatie te controleren. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. Algemene voorwaarden: op alle aanbiedingen, offertes en overeenkomsten van BDUmedia B.V. zijn van toepassing de voorwaarden, welke zijn gedeponeerd ter Griffie van de Arrondissementsrechtbanken en de KvK.

Druk: BDU Media

20 (2014)

14-05-14 13:11

Kasgenoten

A genda Binnenland

Dutch Lily days, open dagen,

GreenTech Amsterdam, tuinbouwvakFlowerTrials in Westland, Aalsmeer en

Plantarium, vakbeurs voor de boom5-7 nov

FOTO: JOeF SleegerS

FlowerEvent Summer edition, Pyramide,

Leeftijd: 47 jaar Plaats: Maasbree Teelt: gloriosa, mandevilla en tacca op 1,9 ha

Antoine Hoeijmakers

5-7 nov

Wat is het meest opvallend aan uw bedrijf?

LTO Glaskracht Nederland Bijeenkomst Energie Besparingssysteem Glastuinbouw, 19 mei Aalsmeerderbrug,

Hebt u bewust voor nicheproducten gekozen?

Studiegroep bio-energie door en voor glastuinders, in samenwerking met Energy Mat-

Keukenhof show, Hortensiashow, Anthuriumshow, Bromeliashow, Orchideeënshow, Vaste plantenshow, -

Hoe reageren mensen die voor het eerst tacca zien?

Buitenland

Öga, vakbeurs voor de groene bran-

Wat doet u met Het Nieuwe Telen?

Hebt u voordeel van uw locatie aan de grens? Green is Life, beurs, Warschau, Met Paletti Growers, waar ik bestuurslid van ben, proberen we de Duitse markt beter te

Onderstaande symbolen hebben de volgende betekenis en verwijzen naar de website vakbladvoordebloemisterij.nl

Documenten en linken naar website

20 (2014)

Kasgenoten agenda_nw.indd 41

Foto’s

Hebt u nog een tip voor Louis van Gaal?

Filmpjes

14-05-14 11:42

558824.indd 42

14-5-2014 10:08:28

558825.indd 43

14-5-2014 10:48:40

558823.indd 44

14-5-2014 11:10:45