Bloemisterij 28-2014

B

8

Duurzame Glastuinbouw

12 ’Ondernemen

14 Blooming

30 Aanpak trips

34

in Spanje is geen kinderspel’

Traders zoekt naar krenten in de pap

vereist combinatie technieken

zwakke markt tuinplanten bloot

Cover-nw.indd 1

09-07-14 12:32

The orchid professionals

ÂŽ

since 1933

De specialist in uitgangsmateriaal van orchideeĂŤn +31 (0)251 20 30 60

www.floricultura.com

585766.indd 2

3

9-7-2014 9:48:26

B 14 Blooming Traders op zoek naar krenten in de pap

Vakblad voor de

Opinie 4

Interview:

4

Commentaar:

5

Stelling:

Nieuws 6

B

30 De puzzel van tripsaanpak

8

Ondernemen:

12

Ondernemen:

14

Afzet:

15

Column:

16

Vragen:

17

Afzet:

18

Afzet:

Markt 22 22 23 24 25

32 Uniforme seringen en unieke strategieĂŤn

Teelt 26

In beeld:

28

Gewasbescherming:

30

Gewasbescherming:

32

Sering:

34

Perkplanten:

36

Teelttips:

37

Column:

Nieuws 38 38

34

zwakke markt perkgoed bloot

40

Service 41

Kasgenoot: Agenda Voorplaat:

28 (2014(

Inhoud.indd 3

3

09-07-14 14:46

Opinie Nils Klemm, voorzitter van Fleuroselect:

fOtO: fleurOseleCt

Voorzitter van Fleuroselect Nils Klemm, die veel waarde aan deze internationale organisatie voor veredelaars toedicht, is niet negatief over de schaal-

Arie-Frans Middelburg afmiddelburg@hortipoint.nl

„Als ik ons vergelijk met andere organisaties zijn we een bredere organisatie en meer internationaal. Aanvankelijk waren we voor veredelaars van planten uit zaad en dat is vijftien jaar geleden geopend voor veredeling van planten van stek. Ons voornaamste doel is om sierteeltproducten te promoten en de hele keten met elkaar te verbinden: veredelaar, leverancier van jong plantmateriaal, handelaar in uitgangsmateriaal. En we proberen ook telers en verkoopkanalen te bereiken.”

„We houden bloeiproeven waar we nieuwe variëteiten naast bestaande zetten. De noviteiten worden beoordeeld door een deskundige jury en eventueel beloond met een Gold Medal. De bloeiproeven geven veredelaars en telers cijfers en feiten. Daarnaast promoten we de Gold Medal-winnaars. Een paar jaar geleden hebben we een nieuwe award, FleuroStar, in het leven geroepen.

Daarachter zit het idee van de Oscar voor

Commentaar Elbert van den Berg hoofdredacteur evandenberg@hortipoint.nl

4

Opinie_NW.indd 4

planten. Hierbij draait het erom wat de consument van een noviteit vindt. De winnaar dient de wow-factor voor de consument te hebben. Ook dit communiceren we naar de diverse afzetkanalen.”

„Een aantal leden van Fleuroselect doet ook mee aan FlowerTrials. Wij volgen producten door het seizoen bij onze leden. En FlowerTrials focust op week 24. Het conflicteert niet. Het is eerder het tegenovergestelde.

Er is symbiose. FleuroStar vindt plaats op FlowerTrials.”

„Met het oog op FleuroStar voeren we daar discussie over. FleuroStar is gericht op week 24 en gerelateerd aan de perkplanten. Als je kijkt naar de Oscar waar in verschillende categorieën prijzen worden uitgereikt dan is denkbaar dat we een FleuroStar voor beste nieuwe potplant of beste bloem uitreiken.

Dan kunnen we ook door het jaar heen met een verhaal richting retailer komen.”

„Heel belangrijk. Bij Fleuroselect zijn niet alleen veredelaars aangesloten, maar ook producenten van jong plantmateriaal en distributeurs. We houden vergaderingen en conventies. Er zijn twee redenen waarom leden naar de conventies komen. Vanwege de onderwerpen die op het programma staan en de mogelijkheden om te kunnen netwerken. Dat kan bij de bloeiproeven ook, maar als je twee dagen met elkaar ’vast’ zit in een hotel dan geeft dat weer andere kansen.”

„Het zegt iets over de volwassenheid van een industrie. Als veredelaars groter worden dan krijgen ze meer toegang tot kapitaal en technieken. En de veredeling wordt aantrekkelijk voor mensen met ambitie. Maar dat is wellicht puur theoretisch. En ik generaliseer.

Wat er in groente gebeurt geeft een idee van wat ons in de sierteelt te wachten staat. Met dit verschil dat er in de sierteelt veel meer

Klimaatneutraal én economisch rendabel

N

28 (2014(

09-07-14 14:34

Wilt u uw mening geven? Stuur een brief naar postbus 9324,

Stelling

Keuringsdiensten horen soorten zijn en er altijd niches zullen blijven van goede kleine bedrijven.”

Het kabinet wil de plantaardige keuringsdiensten, waaronder Naktuin-

U ziet dus geen probleem? „De vraag is: hoe gaan we er mee om? Van de week sprak ik met een klant over de ontwikkelingen in Europa. Ik zei dat Spanje en Italië moeilijke markten waren vanwege de crisis. Hij zei: „Er is geen crisis, er is een nieuwe realiteit.” Dit gaat ook op voor de veredeling. We moeten het beste er uit halen. Voor sommige betekent het dat ze moeten samengaan met een ander bedrijf, een ander moet onafhankelijk blijven, weer een ander moet specialiseren of een breder sortiment gaan voeren. Maar door een enorme hoeveelheid aan soorten zijn er heel veel kansen. Wat dat betreft is het in de sierteelt anders dan in groente, daar gaat het heel erg om kwantiteit.”

„Dat is wel de reflex na elke fusie of overname in de veredeling. Maar het hoeft niet noodzakelijk zo te zijn. Ik denk dat het ook mogelijkheden biedt om door nieuwe technieken soorten te ontwikkelen waar jaren terug niemand aan dacht binnen de sierteelt. Een voorbeeld van vernieuwing is calibrachoa. Midden jaren negentig werd ze geïntroduceerd. Nu is het de nummer twee van de perkplanten in de Verenigde Staten.

In Europa staat ze ook in de top 5. Ik denk dat bedrijven blijven kijken naar vernieuwing. Het verdwijnen van niches is daarom niet mijn eerste zorg, maar ik wil het ook niet negeren.”

-

Gerard Heemskerk, -

-

Marc Rutgrink, zomerbloementeler in Lisse -

-

-

Bart Oostveen, kuipplantenvermeerderaar in De Kwakel nieuwe manieren vinden om haar aandeel in de

-

28 (2014(

Opinie_NW.indd 5

5

09-07-14 14:34

Nieuws Lees meer op de website

Aanstormend tuinbouwtalent

Op deze pagina’s vindt u een selectie uit het nieuws.

Een uitgebreide versie van deze berichten maar ook ander

Leerlingen van de eerste klassen van Lentiz MBO poseerden dinsdagmiddag 8 juli enthousiast in de aula op de laatste dag van dit schooljaar.

Ze deden dit nadat ze geslaagde presentaties hadden gegeven over ven. Aanleiding hiervoor waren de bezoeken aan de klanten van Carl Grootscholte van Carl Sales Support. Volgens een deskundige jury blonken de toekomstige

■ Het kabinet maakt de komende vier jaar in totaal € 155 miljoen vrij voor een pakket maatregelen die mkb-bedrijven – inclusief glastuinbouwbedrijven – moet helpen aan extra financiering te komen. Dat blijkt uit het ’Aanvullend actieplan mkb-financiering’ dat minister Kamp (EZ) op 8 juli naar de Tweede Kamer heeft gestuurd. Aan directe steun steekt het kabinet € 100 miljoen in het investeringsfonds DVI. Daarnaast gaat er voor € 500 miljoen aan garantstelling naar een fonds voor achtergestelde leningen. Ook gaat er € 40 miljoen naar financiering van ondernemingsplannen die nog in een vroege fase zitten, advisering van mkb’ers, verbetering van de kredietwaardigheid en voorfinanciering van mkb’ers.

Colin Verbeek en Luc van Veen en de aanstormende handelaren Kaylee van de Voet, Kaylee Mostert en Floor Dekker uit. De eerste groep bracht verslag uit over in Amsterdam en de tweede groep bezocht

■ LTO Nederland is overwegend positief over de gewijzigde Natuurwet die onlangs aan de Tweede Kamer is voorgelegd, maar is kritisch over de daarin voorkomende term ’bijzondere nationale natuurgebieden’. LTO is bang dat rond zulke gebieden dezelfde strenge regels gaan gelden als voor Natura2000-gebieden, wat beperkend kan werken voor omliggende agrarische bedrijven. De gewijzigde Natuurwet voegt de Natuurbeschermingswet, de Flora- en Faunawet en de Boswet samen.

■ De website www.orchids-info.com is vernieuwd. Onder de noemer ’Snijorchidee, Cymbidium in het bijzonder’ vormt de website een podium voor bloemisten en vakhandel met inspiratie en informatie over snijorchidee. Op de site staat ook nieuws over de campagne voor snijcymbidium.

■ Tot en met mei ligt de exportwaarde van bloemen en planten vanuit Nederland op € 2,6 miljard, dat is 1,2% meer dan in 2013. Dat heeft de VGB bekendgemaakt op basis van de exportstatistieken van Floridata. In twaalf van de top-15 exportbestemmingen werd een toename gerealiseerd, vorig jaar was dat slechts

6

Nieuwskort2.indd 6

Teun Valstar in Honse-

in vijf landen het geval. In mei kromp de exportomzet met 4% tot € 587 miljoen en deden de snijbloemen (-1% tot € 346 miljoen) het beter dan de planten (-7% tot € 246 miljoen). Over de eerste vijf maanden kromp de bloemenwaarde met 1% tot € 1,6 miljard en klom de plantenwaarde met 5% tot € 1 miljard. De ontwikkelingen in de top-5 exportbestemmingen, goed voor tweederde van de exportwaarde, zijn met een plus van 1,3% een goede weerspiegeling van de totale export.

■ Vijf glastuinders uit Noord-Holland Noord overwegen te verkassen naar glastuinbouwgebied Alton bij Heerhugowaard. Dat blijkt uit een enquête onder 71 telers in Heerhugowaard, Alkmaar, Schermer, Langedijk, Schagen, Koggenland, Opmeer en Hollands Kroon, meldt Ontwikkelingsbedrijf NHN. De achterblijflocaties van de telers die naar Alton willen verhuizen, zijn niet door te verkopen als glastuinbouwlocatie, blijkt uit de businesscases die vier van de vijf telers hebben gemaakt. Om de bedrijven toch te kunnen verplaatsen, zouden die locaties volgens het ontwikkelingsbedrijf een alternatieve bestemming moeten krijgen

met voldoende economische waarde. Met de betrokken gemeenten wordt daarom de komende maanden onderzocht of dat kan. Ook wordt de mogelijkheid van een regionale compensatielocatie bekeken, zodat er niet op de achterblijflocatie hoeft te worden gebouwd.

■ Shell heeft op 11 juli alle 13.000 inwoners van Moerdijk, Klundert, Strijen en Zevenbergen een gratis boeket aangeboden. Het bedrijf wilde daarmee haar excuses aanbieden voor de overlast die vorige maand ontstond als gevolg van een explosie bij een Shellcomplex in Moerdijk.

■ De onderhandelingen over een nieuwe cao Glastuinbouw hebben tot nu toe geen resultaat opgeleverd. De looneis van 1,5% die de vakbonden stellen, zit de werkgevers dwars. De bonden zien niets in het werkgeversvoorstel om ouderen- en leeftijdsdagen te bevriezen en om een zevendaags collectief rooster in te voeren. „LTO Glaskracht Nederland en Plantum 28 (2014(

09-07-14 14:41

FOTO: MARJO GROOTSCHOLTE

Gelezen op Twitter Sandra Burik (@Sandra_Coert) Contract voor 2,3 milj. stelen Avalache+! de aanleg van huidmondjes afneemt bij hogere CO2-concentraties. Nu is onderzocht hoe de plant dat regelt. Maar het duurt jaren voordat zoiets op praktische schaal toepasbaar is.”

■ Aardwarmtepioniers verenigen zich in DAGO

kunnen, gezien de financiële positie van het merendeel van de glastuinbouwbedrijven, niet instemmen met de gevraagde loonsverhoging van 1,5%”, zegt werkgeversonderhandelaar Leo van der Zon. Het plan van werkgevers om bedrijven de mogelijkheid te bieden via een collectief rooster mensen één dag per week naar huis te sturen om hen bijvoorbeeld op een zaterdag weer te kunnen inzetten, is niet enthousiast ontvangen door FNV Bondgenoten en CNV Vakmensen. „Dit gebeurt zonder overwerk of toeslagen.

Dus dat gaat de werknemer veel geld kosten”, aldus FNV-onderhandelaar Henk Onstwedder.

■ Amerikaanse onderzoekers ontdekken genen huidmondjes Amerikaanse onderzoekers hebben de genen geïdentificeerd die de aanleg van huidmondjes regelen in reactie op de CO2-concentratie in de lucht. Naarmate de CO2-concentratie stijgt, neemt de dichtheid van de huidmondjes af. Het onderzoek is gepubliceerd in het gezaghebbende wetenschappelijke tijdschrift Nature.

Onderzoeker Arie de Gelder van WUR Glastuinbouw verwacht dat veredelaars van glastuinbouwgewassen hier in de toekomst mogelijk iets mee kunnen. „Het is al jaren bekend dat 28 (2014(

Nieuwskort2.indd 7

Negen eigenaren van geothermiebronnen in de glastuinbouw, pioniers op het gebied van diepe aardwarmte, hebben zich onlangs verenigd in de Dutch Association Geothermal Operators (DAGO). De kersverse vereniging gaat de individuele ervaring die de aangesloten bedrijven met geothermie hebben opgedaan, bundelen.

Bij DAGO is Martin van der Hout als kennismedewerker en eerste aanspreekpunt aangesteld.

Voorzitter van de vereniging is tomatenteler Rik van den Bosch. Hij benadrukt dat DAGO zijn kennis ook bij partijen in het buitenland zal gaan zoeken.

Bij DAGO zijn aangesloten: A&G van den Bosch, Ammerlaan TGI, Duijvestijn Tomaten, Energie Combinatie Wieringermeer, Floricultura, Aardwarmtecluster Koekoekspolder, GreenWell Westland, Harting Holland, Wijnen Square Crops en GeoPowerOudcamp (aspirant-lid).

Mark-Jan Terwindt (@MarkJan11) Makkelijk marktonderzoek: Als iedereen tijdens de vakantie in de super daar ter plekke een foto maakt, maken wij een marktbeeld. #FHfoto

Adrie Klaasse Bos (@MtsBosdeVries) Ook de vogels houden van onze #Eryngium ’Purple Surprise’.

Alweer het derde nestje wat we ertussen vinden #FlowersNL

andre westendorp (@awestendorp) altijd leuk als een koper de moeite neemt om ruim 230 km heen en terug te rijden om onze kwekerij te bezoeken

uffelenjohn (@uffelenjohn) Betekent #duibra Duitsland-Brazilië of Duitsland - Brabantse boys :)

■ De bloembollenbemiddelingsbureaus, verenigd in de bond B4, gaan prijsinformatie niet openbaar maken. Ze volgen daarmee het advies op van een werkgroep die stelde dat er geen behoefte aan is omdat objectieve prijsinformatie niet bestaat.

B4, CNB, Hobaho, IGH en Floralia, constateren dat de vraag naar prijsinformatie in het bollenvak groot is. Desondanks vinden zij dat er geen behoefte is aan openbare prijsinformatie omdat objectieve prijsinformatie feitelijk niet bestaat. Een bedrag en aantallen zeggen volgens hen lang niet alles over een transactie.

Bovendien kan vrijgegeven prijsinfo een marktverstorende werking hebben.

Negentig tulpentelers delen vrijwillig informatie over verhandelde partijen bollen met elkaar via het digitale platform Marktradar. Deze telers vertegenwoordigen 15 tot 20% van de markt.

Nog steeds sluiten telers zich aan bij Marktradar. Streven is om 40% van de tulpenmarkt te vertegenwoordigen.

Discussie op LinkedIn Bloemistenklok is een aanwinst voor de veiling Het is nog even wennen zo in het begin, die bloemistenklok. Klanten van FloraHolland krijgen te maken met veel veranderingen tegelijkertijd. Zoals een nieuwe laadplek, het bekijken van de producten voor de veiling, het inkopen in de nieuwe afmijnzaal, het ontvangen en verwerken van de producten en het inleveren van fusten. En de ervaringen met het geveilde assortiment zijn wisselend. Maar dat zijn de kinderziekten die alle veranderingen kenmerken. Het komt wel goed met de Bloemistenklok, het is een aanwinst.

7

09-07-14 14:41

Klimaatneutraal en minder fossiele brandstof Vanaf 2020 moeten nieuwe kassen klimaatneutraal zijn. Bestaande bedrijven moeten 50% minder aardgas verbruiken vergeleken met 2011. „We hebben geen andere keuze. Het is in het belang van onze eigen portemonnee, de maatschappij verlangt het en de markt vraagt erom”, zegt voorzitter Van Ruiten van LTO Glaskracht Nederland over de Meerjarenafspraak Energie.

Quincy von Bannisseht qvb@hortipoint.nl

V

Nederland en LTO Nederland – vastgelegd hoe zij de energievoorziening van de glastuinbouw de komende jaren versneld willen verduurzamen op een economisch rendabele manier. „De toekomst van de glastuinbouw in Nederland staat of valt met een steeds duurzamere manier van produceren. Deze meerjarenafspraak is een belangrijke mijlpaal daarnaartoe en moet er uiteindelijk toe leiden dat de sector in 2050 volledig klimaatneutraal produceert op een economisch rendabele manier”, stelde

staatssecretaris Sharon Dijksma (EZ) in een toelichting op het convenant.

’Lifeline naar toekomst’ Voorzitter Nico van Ruiten van LTO Glaskracht Nederland spreekt van een ’herijking’ van het energiebeleid van de glastuinbouw met ’een vernieuwde focus op onderzoek en innovatie, behoud en versterking van het kennisnetwerk, risicobeheersing en aantoonbare verbetering van het rendefoto: Gerdien de nooy

orige week vond in Den Haag de ondertekening plaats van de ’Meerjarenafspraak Energietransitie Glastuinbouw 2014–2020’. Decor van deze officiële gebeurtenis was het gebouw van het voormalige ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, dat sinds 2010 bij het ministerie van Economische Zaken (EZ) hoort.

In de meerjarenafspraak hebben de rijksoverheid en het glastuinbouwbedrijfsleven – vertegenwoordigd door LTO Glaskracht

-

8

Meerjaren.indd 8

28 (2014(

09-07-14 12:36

Achtergrond

Ruim € 60 miljoen beschikbaar voor uitvoering

ment’. „We hebben geen andere keuze. We moeten als glastuinbouw in versneld tempo verder verduurzamen en minder afhankelijk worden van fossiele energie. Dat is in het belang van onze eigen portemonnee, de maatschappij verlangt het en de markt vraagt erom. Het is voor telers de lifeline naar de toekomst.”

In de meerjarenafspraak is daarom overeengekomen vol in te zetten op continuëring van het innovatieprogramma Kas als Energiebron en op het versneld toepassen van de oplossingen die daaruit voortvloeien.

Dat zal gebeuren via vier sporen: versnelde toepassing van Het Nieuwe Telen; versnelde toepassing van aardwarmte; behalen van energiewinst in de regio; verder onderzoek om tot innovatiedoorbraken te komen.

Deze strategie kan volgens Van Ruiten op instemming rekenen van veel telers omdat vrijwel iedereen van de noodzaak ervan doordrongen is. De uitslag van de ledenenquête die zijn organisatie eind vorig jaar heeft gehouden, toonde dat al aan. „Driekwart van de leden gaf aan dat de ontwikkelingen op de energiemarkt een negatief effect hebben op hun bedrijfsrendement.

Zo’n 80% vindt onderzoek naar duurzame vormen van energie daarom belangrijk.”

’Te weinig rendement’ Tegelijkertijd geeft de glastuinbouwvoorman toe dat bedrijven er niet altijd in slagen de benodige investeringen te doen om tot verdere verduurzaming van de energievoorziening te komen. „Dat komt omdat veel bedrijven te weinig rendement hebben”, aldus Van Ruiten.

Juist om die reden zijn, volgens hem, in de meerjarenafspraak tal van stapsgewijze maatregelen opgenomen, zodat bedrijven ook via het nemen van kleine stappen het einddoel kunnen bereiken.

’SDE+ sluit onvoldoende aan’ Hoewel er met de meerjarenafspraak gezamenlijke ambities en maatregelenpakketten op tafel liggen, zijn er ook punten waarover de glastuinbouw nog graag wil doorpraten 28 (2014(

Meerjaren.indd 9

In totaal is voor de uitvoering van de Meerjarenafspraak Energietransitie Glastuinbouw 2014–2020 ruim € 60 miljoen beschikbaar.

Het ministerie van Economische Zaken (EZ)

tuinbouw. Ook is er vanuit EZ € 3 miljoen beschikbaar voor onderzoeksprojecten naar innovatiedoorbraken. Bovendien stelt het ministerie € 10 miljoen meer beschikbaar voor de garantieregeling aardwarmte.

voor de periode tot en met 2017 elk in totaal € 10 miljoen beschikbaar voor onder-

Agrosectoren

om € 2,5 miljoen per jaar.

Daarnaast zet EZ € 38 miljoen in voor twee subsidieregelingen: Marktintroductieregeling Energie-innovaties (MEI) en Energie-ef-

met EZ en waarover nu dus ook geen overeenstemming bestaat. Zo’n punt is bijvoorbeeld de Stimuleringsregeling Duurzame Energieproductie (SDE+), die in zijn huidige opzet, volgens Van Ruiten, onvoldoende aansluit op de behoefte van telers die in aardwarmte willen investeren.

De SDE+ is vooral gericht op wat hij noemt de ’achterkant’, de exploitatiefase van een aardwarmteproject. „De SDE+ is een exploitatiesubsidie die gedurende vijftien jaar een bijdrage geeft indien er een negatief saldo is ten opzichte van een referentie.

Hiervoor wordt bij een positieve beschikking een budget gereserveerd over die jaren.

Bij aardwarmteprojecten in glastuinbouw zit de bottleneck echter aan de ’voorkant’, de financieringsfase.”

Banken vragen in die fase 30 tot 40% inbreng van eigen vermogen. Tegelijkertijd moeten er nog diverse risico’s worden afgedekt. Die risico’s zijn groot, terwijl de omvang ervan soms slechts gedeeltelijk bekend is, waardoor ze niet volledig afgedekt kunnen worden. Bij elkaar opgeteld leidt dat ertoe dat banken, volgens Van Ruiten, huiverig zijn te investeren in aardwarmteprojecten in de tuinbouw. „LTO Glaskracht Nederland wil daarom graag met EZ verkennen of het voor de SDE+ gereserveerde budget zo ingezet kan worden dat het helpt de problemen aan de voorkant van aardwarmteprojecten op te lossen. Ook de gemeente Westland is hierbij betrokken”, aldus Van Ruiten.

De glastuinbouwvoorman verwacht dat EZ niet zal staan te juichen om de SDE+ op een andere wijze in te zetten. „Daarmee zou immers worden afgeweken van de generieke regels. Daarnaast zouden ook andere indieners van SDE+-aanvragen, dit willen.

De meerjarenafspraak is onderdeel van het overkoepelende convenant ’Schone en Zuinige Agrosectoren’ uit 2008. De afspraken sluiten ook aan op het CO2-convenant dat de sector in 2012 met de overheid sloot en op het Energieakkoord dat vorig jaar met sociale partners werd gesloten.

Vandaar dat we EZ ook om een verkenning vragen. Dan kunnen we kijken wat precies de bezwaren tegen een andere inzet van de SDE+ zijn en of die opgelost kunnen worden.”

Productschap Tuinbouw Voor de financiering van de uitvoering van de meerjarenafspraak gaan zowel EZ als het glastuinbouwbedrijfsleven verplichtingen aan (zie kader ’Ruim € 60 miljoen beschikbaar voor uitvoering’). Voor de periode 2014–2017 gaat het daarbij om financiering op fifty-fifty basis.

Het bedrijfsleven zal op dit punt te maken krijgen met de consequenties van het wegvallen van het Productschap Tuinbouw (PT) vanaf 2015. Voortaan zal er voor de private financiering van het programma Kas als Energiebron moeten worden aangeklopt bij individuele glastuinbouwbedrijven en/of toeleveranciers. Zij kunnen geld storten of een ’in kind’ bijdrage leveren door personele of materiële inzet.

In de meerjarenafspraak staat echter ook „dat de sector zich zal inspannen om private middelen van alle glastuinbouwondernemingen beschikbaar te krijgen”. Daarmee wordt gedoeld op de mogelijkheid die Brussel biedt om via een nieuw soort ketenorganisatie (financierings)regelingen algemeen verbindend te verklaren.

Denktank Over de aanpak, inhoud en de te financieren projecten zullen EZ en het glastuinbouwbedrijfsleven zich laten adviseren door een soort denktank van vooruitstrevende ondernemers. Deze groep zal samengesteld

9

09-07-14 12:36

Speciaal label

dat retailketens daar al om vragen.”

Ook Van Ruiten signaleert die tendens. „Ik denk dat die markt er is. Ook zien we dat het in maart gelanceerde consumentenlabel Geo-Well volgens de betrokken telers een succes is.” Het Geo-Well-label moet consumenten duidelijk maken dat de betreffende tuinbouwproducten zijn geproduceerd met gebruikmaking van duurzame milieuvriendelijke aardwarmte.

In de meerjarenafspraak is tevens opgenomen dat EZ en het glastuinbouwbedrijfsleven, samen met andere organisaties, tot afspraken willen komen over een speciaal ’duurzame-energielabel’. Daarmee kunnen telers zich dan in de markt onderscheiden, mits zij producten telen met gebruikmaking van duurzame energie of als zij daarvoor sterk energiebesparende concepten toepassen.

Staatssecretaris Dijksma verwacht dat er vanuit de markt steeds meer vraag zal komen naar producten met een dergelijk ’duurzame-energielabel’. „In het Verenigd Koninkrijk, Duitsland en in Oostenrijk zie je

Versnellingsplan Het Nieuwe Telen

foto: gerdien de nooy

worden uit het ondernemersplatform dat nu nog door het leven gaat bij het huidige PT en uit drie telers van de ondernemersgroep Energie & CO2 van LTO Glaskracht Nederland.

Zo zal een adviesgroep van zo’n vijftien ondernemers ontstaan, waarbij ook gelet zal worden op spreiding over de verschillende gewassen en regio’s. „Het zullen telers zijn met veel affiniteit, interesse en kennis in het onderwerp energie(verduurzaming)”, aldus Van Ruiten.

De denktank zal volgens hem gaan adviseren over projecten die Kas als Energiebron gaat uitvoeren, zoals recent nog is gebeurd rond de belichtingsproef in gerbera.

Het Versnellingsplan Het Nieuwe Telen (HNT) onderscheidt drie opeenvolgende gradaties: HNT-

Met het Versnellingsplan Het Nieuwe Telen (HNT) wordt beoogd om te komen tot economisch rendabele (teelt)technieken en -concepten voor klimaatneutrale nieuwe kassen in 2020 en tot 50% energiebesparing in bestaande kassen ten opzichte van 2011.

Daarbij zal een grote groep ondernemers vele kleine stappen moeten zetten.

In het Versnellingsplan HNT komt het onderscheid terug tussen besparen op warmte, energie en CO2, zoals dat ook binnen Kas als Energiebron wordt gehanteerd.

Verder gaat het versnellingsplan uit van drie opeenvolgende gradaties: HNT-0, HNT-1 en HNT-2.

HNT-0 staat voor een basis HNT waarbij nagenoeg geen of beperkte investeringen nodig zijn. Om het energieverbruik voor warmte te verminderen, zijn bij HNT-0 bijvoorbeeld investeringen vereist van hooguit € 1 à € 2 per m2. Het gaat daarbij om meer isoleren door meer uren het beweegbare scherm te sluiten en bijvoorbeeld om een extra folie voor de winter. Ook gaat het om het minimaliseren van het gebruik van de verwarmingsbuis voor extra gewasverdamping en het achterwege laten van ’s zomers stoken om CO2 te maken. Qua elektra kan er bespaard worden door minder te schermen of te krijten en bewuster gebruik van groeilicht.

HNT-1 vergt voor besparingen op warmte investeringen van enige omvang vanwege de aanschaf van een tweede beweegbaar scherm en LBK-apparatuur om droge (opgewarmde) buitenlucht te doseren in het gewas. Voor besparing op elektra gaat het bijvoorbeeld om investeringen in diffuus glas of kasconstructies met hogere lichtdoorlatendheid. Bij de belichting gaat het om combinaties van led en SON-T-belichting en installaties op gelijkspanning.

10

Meerjaren.indd 10

09-07-14 12:36

foto: QuIncy von BannIsseht

Bij HNT-2 zijn innovatiedoorbraken noodzakelijk waarbij soms radicaal de teelt, het teeltsysteem en de kas opnieuw ontworpen worden. Vaak worden daarmee niet alleen grote stappen vooruit gezet op energiegebied, maar ook bijvoorbeeld op het terrein van water, bemesting, plantgezondheid en gewasbescherming.

Deze drie opeenvolgende gradaties zijn een nieuwe aanvulling op de bestaande 7-stappenbenadering die in 2009 werd gelanceerd voor HNT.

Versnellingsplan Aardwarmte Een optimaal gebruik van aardwarmte kan 10 tot 20% van het energiegebruik in de glastuinbouw duurzaam maken, staat in het Versnellingsplan Aardwarmte. Om dat uiteindelijk te bereiken, is in het versnellingsplan de ambitie afgesproken om in de periode 2014–2017 jaarlijks vier tot vijf aardwarmteprojecten in de glastuinbouw te realiseren, een ruime verdubbeling van het huidige aantal.

Momenteel is er in de tuinbouw, maar ook in Nederland in het algemeen, een tekort aan kennis en ervaring over aardwarmte. Bovendien is de kennis die er is, versnipperd en beperkt beschikbaar. Een van de actiepunten is daarom zoveel mogelijk aardwarmtekennis en -data te verzamelen door bij de olie- en gasindustrie te rade te gaan en bij partijen in het buitenland. Zo heeft Frankrijk al dertig jaar ervaring met aardwarmte, waarbij het opzetten van een professionele aardwarmteketen vijftien jaar heeft geduurd. Zo’n keten bestaat bijvoorbeeld uit: telers, boorbedrijven, adviesbureaus, kennisinstellingen, financiers en verzekeraars.

Ander actiepunt is het verbeteren van de nu nog moeizaam lopende financiering van aardwarmteprojecten. Daarbij wordt onder meer gekeken naar verruiming van bestaande garantstellingsregelingen, maar ook naar aansluiting bij de door EZ aangekondigde Garantstelling Marktintroductie Innovaties.

Ook aan mogelijk negatieve veranderingen in de publieke opinie over aardwarmte wordt aandacht besteed. Hoewel veel mensen nu nog positief zijn over aardwarmte, kan dat veranderen onder invloed van het publieke debat over bijvoorbeeld onder-

28 (2014(

Meerjaren.indd 11

-

grondse CO2-opslag, aardbevingen door gasboringen en schaliegas.

Energiewinst in de regio Met het Plan van Aanpak ’Energiewinst in de regio’ willen rijksoverheid en glastuinbouwbedrijfsleven de specifieke rol van de regio – gemeenten en provincies – betrekken bij energie in de glastuinbouw en die rol versterken vanuit het landelijke beleid. De regio staat namelijk tussen het landelijke beleid en de individuele bedrijven en clusters van bedrijven.

Nu al lopen er in verschillende regio’s projecten rond bio-energie, geothermie, restwarmte en CO2-voorziening. Bedoeling is dat nog dit jaar wordt geïnventariseerd waar de meeste synergie en energiewinst is te behalen. Vervolgens kan worden nagegaan hoe er verbindingen kunnen komen met en (financiële) steun vanuit het landelijke beleid.

Innovatiedoorbraken Ten slotte is er nog het Plan van Aanpak ’Innovatiedoorbraken energiebesparing en duurzame energie’. Om in 2050 klimaatneutraal te kunnen produceren, moet de glastuinbouw tot vergaande energiebesparing komen en de resterende energiebehoefte invullen met duurzame energie. Dit vereist innovatiedoorbraken oftewel systeemsprongen, zo staat in het plan. Voorbeeld van een systeemsprong is HNT omdat daarmee met

30% minder energie kan worden geteeld.

Ook geothermie is een innovatiedoorbraak.

Dergelijke doorbraken zijn alleen te realiseren als innovatief georiënteerde telers, uitvinders, onderzoekers, toeleveranciers en beleidsmedewerkers de krachten bundelen.

Daarbij gaat het om de ontwikkeling van fundamentele kennis rond plantfysiologie (fotosynthese en gewasverdamping), isolatie van kassen, kas- en schermdoekmaterialen en bijvoorbeeld teeltkunde. Vervolgens komen er demonstratieproeven en praktijkexperimenten. De uitdaging is om inspirerende en haalbare concepten te bedenken voor een breed scala aan teelten en bedrijven.

Innovatiedoorbraken borduren dus voort op HNT, waarbij wordt ingezet op een optimaal gebruik van daglicht en forse besparingen op gas- en elektragebruik voor warmte en assimilatiebelichting. Ook wordt gestreefd naar een optimale afstemming van geothermie, bio-energie, warmte-koudeopslag en elektra uit wind of zon. <

In het kort Om tot vergaande verduurzaming van vier actieplannen opgesteld.

De versnellingsplannen ’Het Nieuwe plannen van aanpak ’Energiewinst in de Regio’ en ’Innovatiedoorbraken’, te downloaden van www.energiek2020.nu.

11

09-07-14 12:36

Chrysantenteler Gert van de Werken:

’Ondernemen in Spanje is geen kinderspel’ die productie in Spanje kan bieden. Met name Andalusië is in trek: het gematigde Middellandse zeeklimaat biedt kansen om het seizoen op te rekken -

Ank van Lier

C

liep dat goed. Daarna was er door de crisis minder vraag en lag de kas deels leeg. Sinds twee jaar produceren we alleen in de zomer iets minder. Die ruimte kunnen we goed gebruiken om te pieken rond Allerheiligen.”

dus je moet het zoeken in de kustgebieden.

De Nederlandse telers die hier actief zijn hebben een eigen bedrijfslocatie, of werken samen met een Spaanse ondernemer die halfwas producten voor hen maakt.”

Geschikt ’sierteeltklimaat’

Oriënteren

Van de Werken is een van de naar schatting vijf Nederlandse siertelers die produceren in Spanje. „De meesten zitten in Andalusië, vanwege het gunstige Middellandse zeeklimaat”, zegt Jelle Moree, die namens DLV Plant Spaanse telers adviseert. „Het binnenland is te warm voor sierteeltproducten,

De laatste jaren oriënteren steeds meer Nederlandse siertelers zich op de kansen die Andalusië kan bieden. Vooral zomerbloementelers, maar ook pot- en kuipplantentelers tonen belangstelling. „Op deze manier hopen ze onder meer productiekosten te kunnen verlagen”, zegt Van de Werken, bij wie de laatste jaren diverse zomerbloementelers aanklopten voor hulp bij hun ’Spanje-avontuur’. „Met name duurzame productiemiddelen – kas, installatie, et cetera – zijn fors goedkoper. En ook de energieprijs ligt lager. Daarbij hebben we, vanwege het warme klimaat, minder energie nodig. Op ons bedrijf liggen de totale kosten per geproduceerde steel bijvoorbeeld 8 à 9 cent lager dan in Nederland.”

Het klimaat biedt de mogelijkheid voor seizoensverlenging. Er zijn zelfs zomerbloemen die je in de regio Cádiz jaarrond kunt telen. Chipiona ligt in een inham in de Atlantische oceaankust, waardoor het klimaat mild is, maar niet zo droog als aan de Middellandse Zee. Er valt hier fors meer neerslag. Ook zijn er veel verschillende grondstructuren, waardoor bijna ieder gewas hier kan worden geteeld.

Diverse Andalusische regio’s zijn geschikt voor het telen van sierteeltproducten, benadrukt Moree. „Je hebt hier hele mooie winters, waardoor diverse soorten kuipplanten vroeg bloeien, ze zijn ook vaak voller

Foto: ton olsthoorn

hrysantenteler Gert van de Werken uit Delwijnen begon in 2002 een bedrijf in de Zuid-Spaanse provincie Cádiz. „Toentertijd werd in Nederland nog maar weinig onder groeilampen geteeld, waardoor we in de winter niet alle soorten konden leveren. Het Spaanse klimaat maakte dit wel mogelijk”, zegt Van de Werken.

De ondernemer heeft, samen met een Spaanse compagnon, een 1,1 ha groot chrysantenbedrijf in de kustplaats Chipiona.

Sinds 2008 produceert hij voor de lokale markt. „Het assortiment breidde uit van drie naar vijftien soorten. De eerste jaren

Ton Olsthoorn teelt onder andere adenium in de Andalusische provincie Almería. Eerder op de

12

SierteeltSpanje.indd 12

28 (2014(

08-07-14 14:21

Foto: Gert van de Werken

municeren en afspraken maken moet in het Spaans. Ook moet je de ingangen weten en op de hoogte zijn van wat er zoal moet worden geregeld. Ik run mijn bedrijf samen met een Spaanse ondernemer, die me in de beginfase heeft geholpen. Inmiddels begeleid ik zelf Nederlandse telers die ’iets’ willen in Spanje. Omdat ik in Nederland geen bedrijf meer heb, ben ik vaker daar en heb ik er meer tijd voor.”

Mentaliteit

en beter van kwaliteit. Bijkomend voordeel is dat de wet- en regelgeving in grote lijnen overeenkomt met Nederland, aangezien Spanje tot de Europese Unie hoort. Daarnaast is er een goede infrastructuur.”

Eerder op de markt Ton Olsthoorn woont en werkt al 26 jaar in El Ejido in de Andalusische provincie Almería. Hier produceert hij onder meer dipladenia en adenium. „In de winter heb je hier al snel 35.000 tot 40.000 lux aan licht te pakken; net zoveel als in het Nederlandse voorjaar. Hierdoor kunnen we eerder op de markt zijn met bloeiend spul dan andere Europese telers. Daarin ligt de belangrijkste plus van ondernemen in Spanje. Overigens zie ik hier voor snijbloemen minder mogelijkheden, aangezien er veel landen zijn waar deze nog goedkoper geproduceerd kunnen worden tegen eenzelfde kwaliteit als in Spanje.”

In de provincies Cádiz en Almería is al deccennialang sierteelt aanwezig is; in het verleden bijvoorbeeld veel anjers. Hierdoor is het voorzieningenniveau toegerust op de sierteeltsector. „In de omgeving Chipiona zitten bijvoorbeeld veel transporteurs – ook Nederlandse – en een breed scala toeleveranciers”, zegt Van de Werken. „Daarnaast zijn de mensen ’bloemenminded’, ze kennen de sector en hebben een bepaalde basiskennis. Dit biedt voordelen bij het zoeken van en het werken met personeel.”

Ook het vinden van een Spaanse zakenpartner vormt volgens Van de Werken geen 28 (2014(

SierteeltSpanje.indd 13

probleem. Veel voormalige bloementelers die, in de jaren dat de bomen tot in de hemel groeiden, aan de slag gingen in de bouw, willen namelijk graag weer aan het werk in de tuinbouw. „Maar ook zonder Spaanse partner kun je in Andalusië een bedrijf beginnen. Dan moet je als ondernemer echter wel veelvuldig in Spanje kunnen of willen zijn. Dat is een persoonlijke keuze.”

Struikelblokken Volgens de experts is het niet alles goud wat er blinkt. Telen in Zuid-Spanje is bijvoorbeeld op geen enkele manier te vergelijken met Nederland. Van de Werken plaatste een tweedehands glazen kas: prijstechnisch vergelijkbaar met een uitvoering in plastic maar veel duurzamer. Zo’n glazen kas vindt Olsthoorn geen optie. „Deze zijn ontworpen voor het West-Europese klimaat, terwijl het in Andalusië overdag heel warm is en ’s nachts behoorlijk koel. Dat past niet. Je moet dus in de vollegrond of in plastic tunnelkassen telen. Dat houdt wel in dat je veel meer gebonden bent aan de mogelijkheden die het klimaat biedt en de productie ligt minder hoog dan in Nederland. Ook het verkoopsysteem is hier anders: er is geen veiling is, dus je moet de afzet helemaal zelf regelen.”

Ook de cultuur en mentaliteit in Spanje verschillen significant van Nederland. Het vergt tijd en energie om hiermee te leren omgaan. „Ik heb me hier behoorlijk op verkeken”, bekent Gert van de Werken. „De bevolking spreekt geen Engels, dus com-

Ook de Spaanse mentaliteit kan voor problemen zorgen, benadrukt Van de Werken. „Sommige Nederlanders zijn gewend om met grote stappen snel thuis te zijn. Dat werkt hier niet. De Spanjaarden zijn gemoedelijk van aard: wat vandaag niet komt, komt morgen wel. En ’s middags om vier uur hoef je echt geen meststoffen of andere spullen te bestellen, want dan houdt men siësta. Daarnaast doen Spanjaarden alleen zaken met mensen die ze mogen. Daarom is het belangrijk om een vertrouwensband op te bouwen. Er zijn dus meer verschillen dan je in eerste instantie wellicht denkt: het heeft mij vijf tot tien jaar gekost om te wennen.

Ondernemen in Spanje is geen kinderspel: dit vergt een serieuze aanpak. Vandaar dat de meeste telers die de laatste jaren belangstelling toonden voor Spanje, nog geen concreet bedrijf hebben. Het kost tijd om alles goed op de rails te krijgen.”

Olsthoorn is van mening dat een teler het vooral ook leuk moet vinden om in Spanje te zijn, om te ondernemen in een andere cultuur. „Anders houd je het niet vol. Jezelf aanpassen is een must om te voorkomen dat dit avontuur eindigt in een deceptie.” <

In het kort

13

08-07-14 14:21

Blooming Traders op zoek naar kr hebben de handen ineen geslagen en Blooming Traders opgericht. Samen

Cindy van der Zwet cvanderzwet@hortipoint.nl

H

onderscheidende producten, heeft hij een aantal partners erbij gezocht. De Aalsmeerse bedrijven Hukra, Nijssen Junior, Floris Agora Group en Hans Visser onderstreepten het verhaal van De Boer en sloten zich aan bij Blooming Traders.

Grote casino De bedrijven aangesloten bij Blooming Traders leveren allemaal aan het hoge segment.

Zij zijn allemaal op zoek naar onderscheidend vermogen voor de klant en zetten samen in meer dan zestig landen af. „We concurreren niet, maar helpen elkaar. Richting telers heb je nu een heel ander verhaal dan wanneer je als individueel bedrijf het gesprek aan gaat”, ervaart De Boer.

De Boer benadrukt dat het concept niet is opgehangen aan strenge regels en eisen. De partners zijn vrij om te bepalen of zij iets af willen nemen en in welke mate zij dat doen.

Verplichte afname werkt volgens De Boer niet. „Je moet flexibel zijn. Dat is handel.

Maar op deze manier zijn handelaren en telers in ieder geval wel minder afhankelijk van het grote casino”, vindt De Boer.

De groep gaat samen op zoek naar bijzondere soorten en maakt met telers en veredelaars afspraken over aantallen en tegen welke prijs de bloemen afgenomen worden.

Het gaat dan bijvoorbeeld om nieuwe soorten. „Al loop je bij veredelaars rond zie je genoeg moois staan. En er zijn nog voldoende telers die een showkas hebben waar zij leuke soorten uitproberen. Het hoeft overigens

Foto: gerdien de nooy

et was exporteur Jan de Boer die aan de bel trok. De assortimentsverschraling baart hem al langere tijd zorgen. Hij ziet steeds meer kleine, bijzondere producten van de veiling verdwijnen, omdat naar zijn idee FloraHolland het kostenmaker = kostendrager-principe te ver doorvoert. „De veiling is gericht op de massa en het buitenland en niet op de kleinschalige telers en producten. Voor telers met kleine, leuke partijtjes is het aanvoeren op de veiling lastig en op een gegeven moment ook niet meer rendabel.

Dit kun je met lede ogen aanzien en niets doen, maar je kan natuurlijk ook proberen om nog wat te redden”, motiveert De Boer.

Omdat het bedrijf Barendsen te klein is om telers afzet te kunnen garanderen voor

14

Blooming-colHarteveld.indd 14

28 (2014(

09-07-14 12:41

Column Cok Harteveld cok@vandenberg-roses.com

ar krenten in de pap niet altijd nieuw zijn. Het onderscheidend vermogen kan bij Blooming Traders ook zitten in de sortering, bijvoorbeeld een zware kwaliteit of een bepaald rijpheidstadium.

Als wij net de krenten uit de pap krijgen, dan kun je hiermee ook toegevoegde waarde creëren. Onze klanten verwachten dit van ons. Als wij geen onderscheid kunnen bieden, dan kunnen ze net zo goed zelf richting de veiling gaan”, legt De Boer uit.

Speciale verpakking Erik Jaap Kroone, eigenaar van Nijssen Junior, is deelnemer en blij met het initiatief.

Deze exporteur gelooft in dit nieuwe samenwerkingsverband. Ook hij signaleert dat er steeds meer telers stoppen en dat er steeds meer exclusieve producten van de veiling verdwijnen. Zijn Duitse klanten zijn juist op zoek naar bijzondere producten en zijn daar bereid om daar ook een paar centen voor te betalen. „Mijn klanten wil ik ook in de toekomst blijven verrassen met leuke producten. Ze zijn er zat, maar je moet ze alleen zoeken en het risico durven nemen.

Samen kunnen wij de telers die een leuke hoek met producten hebben staan, nu een afzet garanderen.”

De bloemen worden herkenbaar, in een speciale verpakking, op de markt gezet.

De naam Blooming Traders is op de hoes zichtbaar. In de toekomst wil de groep marketingmateriaal beschikbaar stellen bij de producten. „Elke dag, elke seizoen willen wij zorgen voor herkenbare kwaliteit. Klanten moeten ervan uit kunnen gaan dat het altijd goed is”, streeft Kroone na.

Deze exporteur is tot dusver positief.

Het eerste seizoen zijn er goede ervaringen opgedaan. Zo had hij dit voorjaar bijzondere tulpen en narcissen in zijn assortiment, die bij zijn klanten goed aansloegen. Deze bloemen waren afkomstig van Arno Kroon van de Floratuin in Julianadorp.

ben heel klein en als je met een nieuw soort komt, wordt je voor de klok vaak afgestraft.

Ik vind het ergens ook wel logisch, want klokkopers weten niet wat er voor de klok gaat komen”, merkt hij op. Kroon veilt het liefst zo weinig mogelijk. Hij geeft aan dat dat vorig seizoen aardig gelukt is: zo’n 75% van zijn bloemen heeft hij afgezet via Blooming Traders.

De bloemenbollenkweker is ook werkzaam bij de CNB als bemiddelaar. Die combinatie werkt voor hem goed. „We hebben met Blooming Traders nu een afspraak gemaakt over een aantal narcissen die zij graag volgend jaar willen hebben. Ik kan niet alles tegelijk, dus kan vanuit mijn netwerk daar weer andere broeiers voor zoeken die dat willen doen.”

Naast telers zijn inmiddels ook veredelaars aangesloten bij Blooming Traders.

Paul Schoorl, productmanager bij Royal van Zanten, kwam een jaar geleden in contact met de groep. „We hebben een aantal monsters geleverd van nieuwe soorten alstroemeria. Dat ging prima. De volgende stap is dat die lijntjes nu voortgezet worden met de telers die deze nieuwe alstroemeria’s zijn gaan zetten. Ik ben benieuwd hoe dat verder gaat lopen”, geeft Schoorl aan. Hij ervaart dat de telers soms nog wat voorzichtig zijn met het vastleggen van aantallen.

Toch gelooft Schoorl wel dat dit een goed instrument is om noviteiten op de markt te brengen. „Er is heus wel vraag naar nieuwe soorten, maar het is heel belangrijk dat je het juiste kanaal erbij zoekt. Voor de klok brengt het regelmatig te weinig op. Blooming Traders zet het exclusief af en dan kan er een prijs gemaakt worden. Daar wordt uiteindelijk iedereen wijzer van: de veredelaar, handelaar en telers”, vindt Schoorl. <

China

Mooiste evenement

-

In het kort -

Voor klok afgestraft Teler Arno Kroon vindt Blooming Traders een welkom afzetinstrument. Hij sloot zich graag bij de groep aan. Kroon heeft een pluktuin waarin hij veel consumenten, maar ook exporteurs kennis laat maken met een breed assortiment aan bloeiende gewassen.

Kroon voert aan op FloraHolland, maar dat gaat volgens hem niet makkelijk. „Ik 28 (2014(

Blooming-colHarteveld.indd 15

15

09-07-14 12:41

Vragen Stuur uw vragen naar Postbus 9324, 2300 PH Leiden.

U kunt ook bellen, faxen of mailen: Peter van Leth, 071-56 59 688, pvanleth@hortipoint.nl

Welke regels gelden rond vakantiekrachten? krachten, maar verneem graag

J

ongeren mogen vanaf hun dertiende jaar werken. Wel zijn er strengere regels met betrekking tot werkzaamheden en werktijden voor jongeren tot achttien jaar. Wat voor vakantiewerk een vakantiekracht mag doen hangt af van de leeftijd. Hoe ouder de vakantiekracht, hoe meer soorten werk de vakantiekracht mag doen.

Dertien- en veertienjarigen mogen niet zelfstandig werken. Zij mogen maximaal drie aaneengesloten weken klusjes doen of iemand helpen bij het werk. In vakanties mogen zij zeven uur per dag werken, maar nooit meer dan 35 uur per week en niet meer dan vijf dagen achter elkaar. Dertienof veertienjarigen mogen niet voor 07.00 uur werken en niet na 19.00 uur. Tussen twee werkdagen moeten de vakantiekrachten minstens veertien uur kunnen uitrusten en op zondagen mogen zij nooit werken.

IllustratIe: Peter moorman

Voor vijftienjarigen geldt dat zij al behoorlijk zelfstandig mogen werken. Het werk moet wel licht zijn en zij mogen niet werken met machines of in de buurt van machines.

In vakanties mogen vijftienjarigen maximaal vier weken aaneengesloten acht uur per dag werken, maar nooit meer dan 40 uur per week en niet meer dan vijf dagen achter elkaar. Ook vijftienjarigen mogen niet voor 07.00 uur werken en niet na 21.00 uur. Op zondagen mag de vakantiekracht werken als het in het bedrijf voor iedereen gebruikelijk is om op zondag te werken.

Tussen twee werkdagen moet hij minstens twaalf uur kunnen uitrusten.

er wel een deskundige volwassene aanwezig zijn om de vakantiekracht te helpen en om in te grijpen als dat nodig is. Bij gevaarlijk werk dient de werkgever van tevoren de risicoâ&#x20AC;&#x2122;s van het werk aan de vakantiekracht uit te leggen. In vakanties mag een zestien- of zeventienjarige negen uur per dag werken, maar nooit meer dan 45 uur per week. Per vier weken mag de vakantiekracht maximaal 160 uur werken. Op 39 zondagen per jaar mag de vakantiekracht werken wanneer dit in het bedrijf voor iedereen gebruikelijk is. Ook zestien- en zeventienjarigen moeten tenminste twaalf uur tussen twee werkdagen kunnen uitrusten.

Vakantiekrachten van achttien jaar of ouder mogen alle soorten werkzaamheden doen. Per dienst mogen zij niet langer werken dan twaalf uur en per week is de maximale werktijd 60 uur. Over een langere periode gezien, namelijk per 16 aaneengesloten weken, mag er niet meer dan gemiddeld 48 uur per week worden gewerkt.

Tussen twee werkdagen moet de werknemer tenminste elf uur kunnen uitrusten.

Oudere vakantiekrachten

Niet alles

Wanneer een vakantiekracht zestien of zeventien is mag hij bijna alle soorten werk doen. Bij veel werk of gevaarlijk werk moet

Jongeren die nog geen achttien jaar zijn mogen enkele werkzaamheden niet uitvoeren.

Ze mogen bijvoorbeeld niet werken met

16

Vragen-1tekst.indd 16

gevaarlijke stoffen of in een lawaaiige omgevingen. Ook mogen jongeren niet werken met bestrijdingsmiddelen. Is een gewas met bestrijdingsmiddelen bespoten, dan mogen jongeren 14 dagen niet met dit gewas in aanraking komen. Ook mogen jongeren niet werken met of aan kuipen, bassins, leidingen of reservoirs met daarin een of meer giftige stoffen, zoals bestrijdingsmiddelen.

Beloning op basis cao Vakantiekrachten dienen te worden beloond op basis van de cao. In de meeste gevallen mogen zij het wettelijk minimumloon betaald krijgen, maar soms is het (hogere) cao-loon van toepassing. Voor dertien- en veertienjarige is er geen wettelijk minimumloon. U kunt op basis van de percentages van jeugdige werknemers berekenen hoeveel een dertien- of veertienjarige kan verdienen.

Een vijftienjarige verdient 30% van het minimumloon, u kunt een veertienjarige bijvoorbeeld 26% van het minimum loon betalen.

28 (2014(

09-07-14 14:34

Export

Exportplus op Spanje nog geen omslag naar groei Tabel. Top 15 exportlanden

Snijbloemen

Jan t/m mei 2014

Mei 2014

Waarde Mutatie

Waarde Mutatie

Duitsland

512.521

3,0

108.582

1,5

Verenigd Koninkrijk

282.517

-1,7

53.661

-3,6

Frankrijk

185.172

-2,8

51.454

5,9

Rusland

92.990

-9,4

12.621

-14,0

Polen

52.199

23,6

12.404

14,2

Zwitserland

52.061

8,3

10.285

-8,1

Italië

48.529

-9,6

10.013

-11,1

België

45.845

-3,9

12.521

-4,9

Oostenrijk

36.910

4,7

9.550

12,9

Zweden

33.146

1,6

7.878

-10,6

Verenigde Staten

31.679

-10,7

8.456

8,4

Denemarken

30.178

-3,3

8.329

5,2

Tsjechische Rep.

22.566

3,9

5.223

23,2

Noorwegen

17.604

-7,4

5.008

-3,8

Spanje

13.452

5,2

3.294

26,7

136.091

-8,2

27.195

-14,6

1.593.460

-0,8

346.474

-0,8

Overige landen Totaal alle landen

Pot- en tuinplanten

Jan t/m mei 2014 Waarde Mutatie

Mei 2014 Waarde Mutatie

Duitsland

358.479

8,3

86.300

Frankrijk

112.258

1,9

30.209

4,4

Verenigd Koninkrijk

85.731

7,6

19.338

-5,2

Italië

67.441

8,9

14.943

-7,2

België

66.562

4,0

14.964

-26,6

Zweden

43.137

3,4

12.108

-13,7

Oostenrijk

39.950

-0,3

9.116

-13,5

Zwitserland

35.021

9,0

8.707

14,0

Polen

32.886

17,8

8.873

18,5

Rusland

30.627

-7,4

4.855

-29,0

Denemarken

26.010

10,1

4.493

-31,5

Noorwegen

21.266

9,2

4.489

-13,9

Spanje

18.906

3,6

2.748

-15,3

Tsjechische Rep.

15.362

9,3

3.699

5,1

Oekraine

14.393

0,9

1.403

-29,3

101.310

-1,8

19.804

-9,5

1.069.339

5,4

246.049

-6,6

Overige landen Totaal alle landen

-2,6

Exportwaarde van snijbloemen en van pot- en tuinplanten vanuit Nederland naar Spanje vanaf 1999.

Exportwaarde x 1.000 euro

60000

50000

40000

30000

20000

10000

ei ei i 9 0 1 3 4 5 7 3 8 9 2 6 0 1 2 199 200 200 200 200 200 200 200 200 200 200 201 201 201 201 2 tm m3 tm m tm me 201 201 2014

Snijbloemen

Pot- en tuinplanten

Tabel: waarde x duizend euro. Mutaties t.o.v. dezelfde periode in 2013.

Bron: HBAG/Floridata.

Tot en met mei klom de exportwaarde op Spanje met 4% tot € 32 miljoen. Exporteurs denken, dat de daling misschien is omgeslagen in een stabilisatie. De bloemen- en plantenafzet kampt met structurele problemen en in Spanje draait het nu vooral om lage prijzen.

Hermen de Graaf bloemisterij@hortipoint.nl

M

oeizaam’’, karakteriseert accountmanager Ismael de Feijter van Hilverda De Boer „ de Spaanse markt voor snijbloemen.

Volgens in- en verkoper Gert Klootwijk van Hans Visser Plantenexport is dat ook het perspectief van deze Zuid-Europese markt. Directeur Fred Jansen van Vida Verde relativeert de groei van de exportwaarde met 4% tot € 32 miljoen tot en met mei dit jaar: „Spanje komt uit een diep dal.’’ Zijn collega Kees Guichelaar van Wesseling Bloemenexport is het daarmee eens. „Hooguit stabiliseert de markt, een kentering is het nog niet.’’

Groei bloemen en planten De exportwaarde van de pot- en tuinplanten klom volgens de gegevens van Floridata met 4% tot € 19 miljoen. De snijbloemen deden het iets beter met een stijging van 5% tot € 13,5 miljoen.

In 2013 kromp de plantenomzet tot en met mei met 19% en eindigde de teller op een daling van 16% op jaarbasis. Bij de bloemen was het beeld hetzelfde, met een daling van de waarde van 34% tot en met mei en 24% op jaarbasis.

De Feijter hecht minder waarde aan tuinplanten de secde statistiekenPotvanenFloridata, tororganisatieSnijbloemen die het verzamelen van exportresultaten heeft opgepakt omdat HBAG Bloemen en Planten ophoudt te bestaan. „Niet alle exporteurs doen mee, dat is jammer. HBAG had een dekking van 100%”, licht hij toe.

Op een plusje van 2% na in 2010 zakte de bloemen- en plantenexport sinds de economische crisis van € 116 miljoen in 2007 tot € 71 miljoen vorig jaar. De bloemen leverden het meeste in, van € 57 miljoen tot

€ 33 miljoen. De planten vielen terug van € 59 miljoen tot € 38 miljoen.

Structurele problemen Bij de positieve geluiden over een herstel van de economie en terugdringen van de nationale schuldenlast kampt de Spaanse markt met structurele problemen. De btw op bloemen en planten is verhoogd tot 21% en kan door toeslagen oplopen tot 26%. „Kredietverzekeringen zijn nauwelijks af te sluiten”, verwoordt De Feijter de mening van de exporthandel. „Grote klanten zijn gestopt of failliet. Kleinere afnemers groeien wel, maar kunnen dat verlies niet compenseren’’, stelt Klootweg. Guichelaar: „Het duurt wel even voordat een economisch herstel zich vertaalt in meer bloemen- en plantenconsumptie. Spanjaarden hebben ingeteerd en moeten daarvan eerst herstellen.’’ Bij de relativering van de huidige groei tekent Jansen aan, dat het consumentenvertrouwen iets herstelt. „Al hebben we natuurlijk voor de tuinplantenafzet een mooi voorjaar gehad”, voegt hij toe.

Markt veranderd De prijs van bloemen en planten is nu voor Spanjaarden veel belangrijker dan voor de crisis. „Meer klok- en daghandel, omdat afnemers geen risico’s meer willen lopen. Daardoor zien we sterkere prijsfluctuaties”, aldus Jansen. Berichten over concurrentie door lokale productie verschillen. „Met Valentijn en Moederdag doen we niet meer mee door de hoge prijzen, terwijl uit Colombia en Ecuador bloemen tegen stabiele prijzen worden aangeboden”, noemt De Feijter als voorbeeld. <

17

28 (2014( 0

Export.indd 17

09-07-14 14:34

V

Juni: hogere omzet bloemen en planten, krimp perkgoed Juni werd positief afgesloten met een omzetstijging van 3,1% bij 3,1% meer stuks. Het verschil met mei, toen de omzet daalde met 17%, is groot. Bloemen en planten scoorden plussen, perkgoed een min.

J

Martijn Bentvelsen

uni telde net als vorig jaar twintig veildagen. Het weer was wel totaal anders.

In 2013 was juni koel en somber, dit jaar warm en zonnig. Effect hiervan op de markt is lastig vast te stellen. Bij tuinplanten zorgde het er niet voor dat de vraag groter was dan vorig jaar, want zowel de aanvoer als de prijs lagen onder het niveau van 2013.

Prijs bloemen net boven vorig jaar Gemiddeld brachten de snijbloemen 0,3 cent meer op dan vorig jaar. Pioen leverde hierin een aanzienlijke bijdrage door een prijsstijging van 10 cent. Vorig jaar was het pioenaanbod in juni veel hoger door het late seizoen wat toen de prijs drukte. Ook gerbera noteerde een betere prijs, ruim 2 cent meer bij gelijkblijvend aanbod. Kantekening hierbij is dat een gerbera een maand eerder nog 16 cent opleverde. Een positieve uitschieter is lisianthus. Ondanks 10% meer verkochte stuks, bracht een steel 3 cent meer op.

In de top 10 daalden alleen roos en chrysant gemiddeld in prijs. Dit geldt overigens niet voor Nederlandse rozen. Die brachten gemiddeld 6 cent meer op dan vorig jaar.

Tabel. Omzet FloraHolland-veilingen juni 2014

(Aanvoer x 1.000 stuks en omzet x € 1.000 ) Snijbloemen

Snijbloemen totaal

Kamerplanten

Kamerplanten totaal

Tuinplanten

Omzet

€ 171.930

Omzet

€ 103.865

Omzet

% Toe-/afname* Aanvoer

5,5%

833.916

% Toe-/afname* Aanvoer

4,1%

64.908

% Toe-/afname* Prijs ’14 Prijs ’13

3,7%

€ 0,206

€ 0,203

% Toe-/afname* Prijs ’14 Prijs ’13

1,6%

€ 1,600

€ 1,561

%Toe-/afname* Aanvoer % Toe-/afname* Prijs ’14 Prijs ’13

Tuinplanten totaal

€ 30.719

-10,8%

30.828

-9,6%

€ 0,996

€ 1,010

Totaal

€306.514

3,1%

929.652

3,1%

€ 0,330

€ 0,329

18

Veilingcijfers.indd 18

Meer planten, betere prijzen Kamerplanten brachten in juni 4 cent meer op dan het jaar ervoor bij een aanvoerstijging van 1,6%. De stijging van het aanbod (+9%) phalaenopsis had hier een belangrijk aandeel in; de prijsdaling bleef beperkt.

Kalanchoë noteerde een 16 cent hogere prijs bij een lichte aanvoerstijging van 1%. Ook de kamerhortensia bracht 13 cent meer op ondanks een aanvoerstijging van 9%. Bij de bloeiende planten boekte anthurium (woonplant van de maand juni) de hoogste aanvoerstijging (+12%). Dit resulteerde in een lagere prijs, maar de omzet pluste desondanks 5%. Opnieuw een tegenvallende maand voor zantedeschia. Minder aanvoer en een prijs onder het niveau van 2013.

Dracaena behaalde, als enige niet bloeiende kamerplant in de top 10, de hoogste aanvoerstijging met 36%.

Minder tuinplanten, lagere prijzen In de maand mei daalde omzet van tuinplanten met 27%. In juni trok de markt wel wat aan maar bleef de omzet toch nog 10% achter op vorig jaar. De middenprijs bleef net onder de € 1 en het aantal verkochte stuks daalde met 10%. Deze daling in verkochte aantallen was vooral het geval bij producten die buiten de top 10 vallen zoals dianthus, platycodon en osteospermum.

Opvallendste stijger was tuinhortensia met 38% meer stuks; de prijs kelderde met meer dan een euro. < 28 (2014(

09-07-14 12:36

M K Groene planten 2012

35

2013

2012

2014

Middenprijs in centen

Middenprijs in centen

30 25 20 15

Bloeiende planten 2013

170

150

160

17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 week

130 120 110 100

De gemiddelde prijs voor snijbloemen daalde vorige week naar 22 cent. Dat is hoger dan de jaren ervoor.

80

2013

2014

150

140

140 130 120 110 100 90

90 10

2012

2014

160

Middenprijs in centen

Snijbloemen

17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 week

Groene planten zetten vorige week de jaarlijkse neergaande lijn in. De middenprijs lag net boven een euro.

80

17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 week

De prijs voor bloeiende planten was in week 27 € 1,11. Dat is hoger dan vorig jaar, maar lager dan in 2102.

Daniël van Egmond:

’Klanten huiverig voor voorspelde warmte’ Bedrijf: Van Egmond Bloemenhandel Week: 27

Maandag „Het weekend zit er weer op dus mogen we weer. Vandaag heb ik een lange rit met klanten in Leiden, Rotterdam en omgeving Breda. Na de winst van het Nederlands elftal merk je een stijgende lijn in de verkoop van de oranje bloemen. De winkels hebben het in het weekend rustig gehad dus de verkoop is dan ook niet super. Tel daarbij op dat de bloemen duur zijn. Dus al met al een lastig verhaal.”

Dinsdag „Twee keer in de week heb ik een korte rit, vandaag is er een van. Ik rijd alleen in de buurt van Leiden. De klanten hebben allemaal veel grafwerk en andere bestellingen, waardoor de verkoop lekker loopt vandaag. Wel zijn ze huiverig voor de voorspelde warmte aan het einde van de week.

Daardoor merk je dat de prijzen onder druk staan.”

Woensdag „Vandaag weinig bestellingen en ook de klanten staan niet te springen om handel, helaas. Maar daar laten we ons niet door uit het veld slaan dus zorgen ervoor dat we een mooi gesorteerd stalletje bloemen hebben.

28 (2014(

Markt-1-prijsbeelden-nw.indd 19

Vandaag weer een lange rit dus een hoop werk voor de boeg. Met de lange rit ben ik meestal pas rond zeven uur in de avond thuis.”

Donderdag „Nadat ik de auto geladen heb vroeg in de ochtend rijd ik rond half zes in de ochtend van de veiling af. Na eerst een bestelling afgegeven te hebben, heb ik rond kwart over zes de eerste klant in de wagen. Ook vandaag weer een mooi gesorteerd vrachie. Dat is wel onze kracht. Doordat je een goede band met de klant heb, weet je waar een klant graag mee werkt en daar houd je dan dus rekening mee als je de auto laadt.”

Vrijdag „Na gisteren en ook vandaag een warme dag voor de boeg merk je dat de handel rustig is en de klanten echt afhankelijk zijn van de bestellingen.

Gelukkig liggen de prijzen van voornamelijk de rozen iets makkelijker en dat merk je dan toch wel in de verkoop. Het loopt lekker door vandaag, omdat er gelukkig wel het een en ander besteld is. Na alle klanten weer tevreden gesteld te hebben, wordt de auto alvast afgeladen voor de maandag en is het weer weekend.”

19

08-07-14 14:22

In de grafieken wordt de procentuele verandering (= index) weergegeven van de prijs en de totale aanvoer ten opzichte van vorig jaar.

Jill Berens

Snijbloemen Ontwikkelingen afgelopen zes weken t.o.v. een jaar eerder 150

in procenten

125

100

75

50

22

23

24

Aanvoer index

25

26

27 week

Prijs index

Beter gewaardeerd In week 27 worden net als de afgelopen weken snijbloemen beter gewaardeerd dan dezelfde week vorig jaar. De gemiddelde prijs stijgt 2 cent en komt uit op € 0,22.

Het aantal verkochte stuks daalt met 2,6%, ofwel 5 miljoen minder aanbod. De snijbloemen totaalomzet valt 2,7% hoger uit. In de top 20 lijst zijn geen echte grote schommelingen. Aan het einde van het pioenenseizoen zien wij een verschuiving naar hydrangea en helianthus. Hydrangea stijgt ruim 23% in verkochte stuks en

brengt 8 cent meer op. Het aantal verkochte stuks van helianthus stijgt 54,5% mede door een lichte productie-uitbreiding. Ondanks deze aanbodstijging stijgt de middenprijs nog 4 cent tot € 0,32 per stuk. Koploper op afstand blijft roos grootbloemig; 3% meer stuks verkocht, zorgt voor een lagere middenprijs (-€ 0,02).

De troschrysant levert 2% in op verkochte stuks en zakt 1 cent in prijs per stuk. De 8% daling van het aanbod germini vertaalt zich in een 2 cent hogere middenprijs.

Kamerplanten Ontwikkelingen afgelopen zes weken t.o.v. een jaar eerder 200

in procenten

150

100

50

0

22

23

24

Aanvoer index

25

26

27 week

Prijs index

Minder aanbod, prijs iets hoger Het aantal verkochte stuks kamerplanten is ruim 5% gedaald in week 27 vergeleken met 2013.

De middenprijs per stuk ligt bijna 2% hoger en komt uit op € 1,52. De logische prijsstijging bij een kleiner aanbod of andersom zien we in de hele top 15 terug.

Kalanchoe is ook deze week een stijger in prijs per stuk met bijna 18%, bij een daling in het aanbod van ruim 12%. De middenprijs van anthurium zakt 11,5% bij een lichte aanbodstijging van bijna 2%. Potchrysant noteert

een middenprijsstijging van 4% bij 2,5% minder verkochte stuks.

Kamerhortensia houdt de prijsstijging van vorige week niet vast en daalt 4% prijs per stuk bij 1% meer aanbod. Potorchidee houdt de middenprijs op peil met +2% bij iets meer aanbod van 0,6%.

In week 27 ligt de totale kamerplantenomzet 3,7% lager dan in dezelfde week vorig jaar.

Tuinplanten Ontwikkelingen afgelopen zes weken t.o.v. een jaar eerder 200

in procenten

150

100

50

0

22 Aanvoer index

20

Markt-2-Veilingbijdragen-nw.indd 20

23

24

25 Prijs index

26

27 week

Prijs en aanbod onder niveau In week 27 zakt de prijsindex bij de tuinplanten weer onder de 100 punten en komt uit op -1%. De gemiddelde prijs ligt 1 cent lager dan in 2013. Ook het aantal verkochte stuks daalt met ruim 5% en ligt nog steeds onder het niveau van 2013.

Deze week is hydrangea in omzet nog koploper, maar bij ruim 55,5% aanvoerstijging gaat de prijs per stuk met -26,6% onderuit. Lavendel noteert de grootste omzetstijging, ook cumulatief, en ziet in week 27 bij 5,5% minder verkochte stuks de middenprijs

bijna 48% stijgen. Platycodon behoudt haar derde positie en wordt 21 cent per stuk beter gewaardeerd bij een bijna gelijkblijvend aanbod. Buxus kan de ruim 25% meer aanvoer niet aan en daalt ruim 10% in prijs per stuk. De totaalomzet bij de tuinplanten ligt nog altijd bijna 6% lager onder het niveau van week 27 in 2013.

28 (2014(

08-07-14 14:22

Dundee

Over de toonbank

Schotland

Sarah Patullo:

’Herkomst bloemen is niet belangrijk voor mijn klanten’

FOTO: FLOWERS AT DAWN

een slinkend segment nu de consument geen tijd meer heeft voor de verzorging van planten, of die tijd er niet meer voor over heeft. We laten dat segment dus graag over aan de vele tuincentra en de supermarkten in de omgeving.”

U bezorgt gratis?

Naam: Flowers at dawn Locatie: Dundee Sortiment: 80% snijbloemen, 20% overig Specialiteit: gratis bezorging Aantal medewerkers: 2

Hoe typeert u uw winkel? „We zijn gevestigd in het centrum van de kuststad Dundee, de op drie na grootste stad van Schotland. We specialiseren ons in verse bloemen van hoge kwaliteit en creatieve arrangementen. Planten verkopen we niet. Het is

Standpunt

Wie zijn uw klanten? „Naast een vast aantal particulieren uit de omgeving, is voor ons de zakelijke markt erg belangrijk. Ook daar geldt dat het gratis bezorgen een enorme prikkel heeft gegeven.”

Welke bloemen gaan nu het hardst? „Jaarrond zijn dat rozen, lelies en anjers. Nu het trouwseizoen in volle gang is, gaan er veel calla’s, cymbidiums en pastelkleurige rozen

Waar komen ze vandaan? „Onze bloemen komen voor 95% van een vaste Nederlandse exporteur met eigen cash-andcarry’s in Schotland, J. van Vliet. Ik ben daar heel tevreden over. Als je vaste lijnen en goede contacten hebt, kun je over en weer nog wel eens een potje breken. De samenwerking verloopt uitstekend en de kwaliteit die ze leveren, is super. En als er iets voorvalt, lossen ze dat binnen een mum van tijd op.”

Klagen uw klanten dat u geen lokaal aanbod heeft? „Daar hoor ik nooit iemand over. Voor mijn klanten gaat kwaliteit boven alles. Het is voor hen niet belangrijk waar het vandaan komt, als het maar goed is.”

Is het al vakantietijd daar? „Ja, die is hier ook aangebroken. Maar we hoeven ons niet te vervelen hoor. Trouw- en rouwwerk gaan gewoon door en vakantievierende klanten bellen geregeld om een boeketje te bestellen voor hun geliefde thuisblijvers. Ik heb niet te klagen.”

’Weet met wie je zaken doet!’

J

Mark Weitjens, Agro-Check.nl

Mee eens, oneens of denkt u er heel anders over?

Reageer dan bij de marktredactie: A.F. Middelburg, 06-23631549 of mail afmiddelburg@hortipoint.nl

28 (2014(

Markt-3-Toonbank-nw.indd 21

„Boven een bepaald bedrag bezorgen we gratis. Hiermee onderscheiden we ons en dat geeft een enorm concurrentievoordeel. Geen enkele bloemist in de regio biedt die service. We hebben inmiddels twee bestelbusjes die vrijwel constant onderweg zijn. We krijgen de bestellingen steeds vaker telefonisch of via de website door. Het scheelt mensen tijd en ze worden niet belemmerd door de extra kosten.”

weg. Het traditionele sortiment loopt hier goed.”

e kunt niet zonder je klanten, zij leveren je tenslotte geld op. Jammer genoeg kost het soms ontzettend veel moeite om de rekeningen betaald te krijgen. Soms lukt het zelfs helemaal niet om ze te innen, dat is de laatste jaren steeds vaker gebleken.

Wanbetalers, of in ergere gevallen zelfs oplichters, verpesten de markt en brengen jaarlijks veel kwekers en handelaren in financiële problemen.

Hoe betrouwbaar een nieuwe klant ook overkomt, maak geen uitzondering in de procedure en behandel elke nieuwe klant op dezelfde manier.

Goed debiteurenbeheer is heel belangrijk! Wat ik aanraad, is nieuwe klanten vooraf altijd te controleren

bij informatieverstrekkers die meer kunnen vertellen over jouw potentiële nieuwe klant. Bijvoorbeeld branchegerichte databases kunnen goede aanvullende informatie leveren. Zo weet je vooraf met wie je zaken doet en of er in het verleden eventueel al betalingsachterstanden, incassoprocedures of andere problemen zijn geweest. Zorg tevens voor goede afspraken en nog belangrijker, maak een schriftelijke betaal- en leveringsovereenkomst en laat deze voor de eerste levering tekenen door uw nieuwe klant. Pas op met het leveren op teveel krediet bij nieuwe klanten, dit is namelijk vragen om problemen en voor je het weet ben je veel tijd kwijt aan het innen van

je vordering(en). Heb je toch te maken met betalingsachterstanden, stop dan met leveren! Vervolgens meld je de klant dat conform de gemaakte afspraken de betalingstermijn binnen de afgesproken limieten dient te zijn.

Beperk je verliezen! Doorgaan met leveren verhoogt beslist het risico.

Heb je toch te maken met een wanbetaler, wacht dan niet te lang en schakel op tijd een ervaren incassobureau in, welke bekend is met de branche. Hoe sneller je erbij bent, des te groter is de kans dat de openstaande rekeningen nog kunnen worden geïnd. Zorg dus eerst dat je weet met wie je zaken doet, dit komt ten goede aan je debiteurenbeheer.

21

08-07-14 14:29

A

Foto: De GrAAF VAn Der ZAnDe

Iets meer aanvoer drukt prijs Oriental lelies snel Kan vernieuwing van het assortiment de markt verbreden?

„De vraag ligt in Frankrijk zeker op hetzelfde niveau als in het verleden en is in België van oudsher wat minder”, schetst inkoper Wim Ton van Floris Holland een deel van de markt voor Oriental lelies. „In Duitsland is de vraag mager, maar in het Verre Oosten goed”, voegt inkoper Jeroen Beentjes van Nijssen Jr. toe. Volgens Frederique Slothouber van Finlay Flowers is de vraag in Engeland stabiel, maar in de zomer afkalvend. „Zuid-Europese landen komen nu weer op omdat de lokale productie achter de rug is of door de warmte terugvalt in kwaliteit”, meldt inkoper Martijn Wolmerstett van Barendsen.

Blijvende prijsdruk In 2012 lag de middenprijs

voor Orientals na zes maanden op 72 cent bij een aanvoer van 67 miljoen stelen bij FloraHolland. Vorig jaar was dat 71 cent bij een aanbod van 68,5 miljoen stuks, dit jaar stokte de steelprijs op 69 cent bij een aanvoer van 71,2 miljoen. „Er is te veel op de markt”, stelt teler Jaap Moerman van kwekerij J.A. & J. Moerman in De Lier vast. „Het is niet megaslecht, maar bij dit prijsniveau komen we tekort”, zegt Mike Groenewegen van De Adelaar in Kwintsheul en Natuurlijk Goed in Maasdijk en ’s Gravenzand.

Volgens broeiers is de kwaliteit goed, maar Ton heeft daar lichte bedenkingen over. „Het is niet optimaal. Als inkoper moet je toch elke dag de aanvoer beoordelen, ook de goede kwekers la-

ten steekjes vallen. Bijvoorbeeld qua sortering”, is zijn ervaring. „Maar er is veel hele goede handel. Van de topkwekers zetten we hun naam bij onze aanbiedingen, dan weten klanten ook waarom die Orientals duurder zijn”, legt Beentjes uit.

Assortiment Slothouber koopt in Nederland aanvullend bij als de Keniaanse eigen productie van Finlay niet kan leveren wat retailers vragen. „Onze vaste leveranciers zijn betrouwbaar en het Nederlandse assortiment is breed”, licht zij toe. Van de zuiver witte Signum wordt dit jaar meer aanbod verwacht. Pluspunten zijn naast de kleur de steelstevigheid, goede

transporteerbaarheid en het lange vaasleven. Een van de noviteiten dit jaar is de zachtroze Emanie, met als kenmerken de snelle afbroei, compacte vorm en goede knopkleuring.

Wolmerstett is gecharmeerd van de dubbelbloemige Roselilyserie, die in Nederland door twee broeiers in meerdere kleuren wordt aangevoerd. De veredelaar, vermeerderaars en broeiers geven hiervan hoog op vanwege de stuifmeelvrijheid. Het verleden, met voorgangers als Tiara en Vendome, geeft aan dat alleen deze eigenschap niet voldoende is. „Maar de sierwaarde is fantastisch, al duurt het even voordat de klanten hiervan overtuigd zijn”, weet Wolmerstett. ■

Krimp aanbod longiflorum houdt aan

Foto: De GrAAF VAn Der ZAnDe

„De kwaliteit is goed en de aanvoer constanter”, meldt inkoper Wim Ton van Floris Holland

22

Markt-4-Snijbloemanalyses-nw.indd 22

over het aanbod longiflorums.

Martin Wolmerstett, inkoper bij Barendsen, karakteriseert de

vraag als sterk wisselvallig en de klanten van Nijssen Jr. hebben volgens Jeroen Beentjes alleen behoefte aan eenpitters. „In de wintermaanden uit Israël, de rest van het jaar Nederlandse.”

Op een kleine opleving na in 2012 daalt de aanvoer van longiflorums sinds 2006. Toen lag het aanbod bij de Nederlandse veilingen op bijna 80 miljoen stelen, vorig jaar was het gekrompen tot 31,5 miljoen. In de eerste zes maanden dit jaar daalde bij FloraHolland de aanvoer met 18% tot 13,5 miljoen stelen. Daarvoor werd gemiddeld 47 cent betaald, 5 cent meer dan in de twee voorgaande jaren. „Maar dat is nog niet goed genoeg”, vindt Kees van Dijk van Bloemkwekerij C.P.M. van Dijk in De Lier.

In het assortiment groeit het aan-

deel longiflorums met rechtopstaande bloemknoppen. Tot en met juni verdubbelde de aanvoer van Watch Up en na de zomer komt er met Illusive een nieuwe bij, in beperkte aantallen, om te kijken hoe de markt dit oppakt. „Pink Heaven is er voor het eerst jaarrond, daar hebben we veel verwachtingen van”, meldt broeier Piet Evers van kwekerij Brede Fleur. Er komen in de Global-serie ook voor de Nederlandse broeierij geschikte rassen beschikbaar, zoals Global Harmony waarvan de grote, kaarsrechte bloemen en het ranke gewas pluspunten zijn. En over enkele jaren met Global Justice ook een stuifmeelloze variant. „Klanten moeten nog aan rechtopstaande longi’s wennen”, is de ervaring van Ton. ■ 28 (2014(

08-07-14 14:22

Minder en constanter aanbod LA’s en Aziaten ligt beter

„Het aanbod is veel stabieler en dezelfde of vergelijkbare kleuren zijn jaarrond te krijgen. Dat is een groot voordeel voor de handel”, aldus inkoper Wim Ton van Floris Holland over de aanvoer van LA- en Aziatische lelies.

Jeroen Beentjes, inkoper bij Nijssen Jr. bevestigt dit beeld. „De vraag in Duitsland is niet echt groot, maar we zorgen er wel voor dat we continu kunnen leveren uit een mooi assortiment”, voegt hij toe. Ook Martijn Wolmerstett, inkoper bij Barendsen, noemt de vraag beperkt. „De middenprijs ligt dit jaar wel wat hoger, misschien is dat ook een reden?”, vraagt hij zich af.

Hogere middenprijs Tot en met juni dit jaar lag de middenprijs voor LA’s en Aziaten op 43 cent per steel, dat is 5 cent meer dan in 2013 en 8 cent meer dan in 2012. De aanvoer kromp dit jaar met 6% ten op-

zichte van 2013 en 11% in vergelijking met 2012. Broeiers van deze leliegroep verwachten dat de aanvoerdaling doorzet. „Er is ook nog ruimte voor een betere middenprijs. En als op termijn de kwaliteit verder verbetert, kan dat doorzetten. Kwaliteit kan altijd beter, maar er is een grens aan de kostprijs die daarmee samenhangt”, aldus Piet Evers van kwekerij Brede Fleur in Moerkapelle en Luttelgeest.

Volgens handelaren is de kwaliteit van de LA’s en Aziaten goed. „De grote, professionele kwekers weten waar ze mee bezig zijn”, vindt Ton. Frederique Sothouber, inkoper bij Finlay Flowers karakteriseert het kwaliteitsniveau als zeer goed. „In het segment waar wij in gespecialiseerd zijn, kan de vraag dan ook nog groeien”, meldt zij over de Engelse retailmarkt.

Mike Groenewegen van de kwekerijen Natuurlijk Goed in

Foto: De GraaF Van Der ZanDe

Foto: De GraaF Van Der ZanDe

In stuks een lager en in een patroon een constanter aanbod LA-hybriden en Aziatische lelies ligt beter in de huidige markt. De vraag is niet overweldigend.

Maasdijk en ’s Gravenzande en De Adelaar in Kwintsheul schrijft een deel van de betere prijsvorming toe aan de retailmarkt. „Als ook de bloemen van gelegenheidskwekers in de directe afzet goed worden verkocht, komen overschotten niet voor de veilingklok. Dat is gunstig.”

Assortiment Inkopers vinden het assortiment goed. „Deze lelies worden op kleur gekocht, niet op naam”, meldt Beentjes. „Een echte roze, dat zou een aanwinst zijn”, vindt Wolmerstett, „hoewel we nooit klachten krijgen over Brindisi”, voegt hij

over de marktleider toe. Evers verwacht met een nieuw ras te komen, dat qua teelt- en handelseigenschappen kan wedijveren met Brindisi.

Groenewegen hoopt op verbreding van het aanbod rode cultivars, die voor meerdere broeiers beschikbaar komen. In de veredelingslijnen zijn roze en rode verbeteringen zichtbaar, maar het gaat nog jaren duren of de geschiktheid hiervan wordt bewezen. En dan ook nog eens in alle schakels van de keten: bollenteelt, jaarrond in de broeierij, in de handelsfase en op de vaas bij de consument. ■

Marktacties Promotie

Bloemendagen

Balkon- en terrasplanten 2014: verbena en lantana Woonplant van de maand juli: dieffenbachia Woonplant van de maand augustus: echeveria Tuinplant van de maand juli: hibiscus Tuinplant van de maand augustus: groot fruit, appel, peer, kers PurE Seasonal Flowers juli: gladiool PurE Seasonal Flowers augustus: tanacetum

Bloemenagenda Bloemenbureau Holland, VBW en FloraHolland tot en met 27 juli: hortensia 28 juli tot en met 7 september: zonnebloem 1 september tot en met 12 oktober: chrysant 13 oktober tot en met 9 november: orchidee 10 november tot en met 7 december: lisianthus 1 december tot en met 28 december: amaryllis

11 juli Feest van de Nederlandstalige Cult. Gemeenschap (Bel) 14 juli Nationale Feestdag (Fra) 21 juli Nationale Feestdag (Bel) 1 aug Nationale Feestdag (Zwi) 15 aug Maria Hemelvaart (Bel, Dui, Fra, Ita, Oos, Pol, Zwi) 25 aug Summer Bank Holiday (Groot-Brittanië) 1 sep Eerste schooldag (Rus, Pol) 14 sep Ziekendag (Bel, Ned) 21 sep Dank-, boete- en gebedsdag (Zwi) 25 sep Dank-je-wel Dag (Dui) 27 sep Nationale Feestdag van de Franstalige gemeenschap (Bel) 27 sep Dag van de klant (Bel)

Heeft u informatie voor de agenda? Mail naar afmiddelburg@hortipoint.nl

28 (2014(

Markt-4-Snijbloemanalyses-nw.indd 23

23

08-07-14 14:23

Analyse bloeiende planten Foto: GrEEn ConnECt

Exporteur over bladproducten

Hibiscus: te weinig aandacht voor terrasgebruik buiten-assortiment van de tuincentra. Daardoor is de positie

Hoe komen de producten in Nederland terecht?

Verbeterde kwaliteit

„In gekoelde zeecontainers. Die doen er lang over, twee tot zes weken, maar de producten blijven door de conditionering vers.

Containervervoer is zelfs beter dan luchttransport, omdat er nergens tijdens het transport temperatuurswisselingen zijn. De container gaat pas weer open als hij in Nederland is.”

Het leidt ertoe dat hibiscus een relatief klein product blijft. Ook Dion Overdevest van exportbedrijf Opex kan zich daar druk over maken. „Het blijft me verbazen dat de markt geen grotere volumes hibiscus aankan. Het is een prachtig, kleurvast product voor een leuke prijs. De kwaliteit is sterk verbeterd de afgelopen tijd, ze blijven langer bloeien en toch neemt de vraag niet toe. Het kan niet alleen aan de extra verzorging liggen, want dan zou de retail in de

Bedrijf: Green Connect Functie: commercieel manager Belangrijkste afzetlanden: Rusland, Frankrijk, Polen Inkoop: rechtstreeks bij kwekers in vooral Noord- en Zuid-Amerika Aantal medewerkers: 48

Daniël Ros:

’Concurrentie in bladproducten blijft hevig’ Bladproducten, een aparte markt…

Welke producten zijn het belangrijkst? „Ledervaren en salal. Ook verkopen we aralia, berengras, aspidistra en roebelini. Het assortiment blijft de laatste jaren ongeveer hetzelfde, er is weinig innovatie, of het moet gaan om verpakkingen en marketing. Maar nieuwe producten zijn er zelden.”

Is er veel concurrentie?

Hoe ziet u de toekomst? „Een belangrijke ontwikkeling is dat onze klanten steeds vaker vooraf met ons ’meebestellen’. Dat betekent dat zij rechtstreeks contact hebben met onze leveranciers, en dat wij de door hen bestelde producten meenemen in onze containers. Voordeel voor ons is dat deze producten dan al zeker verkocht zijn, dus geen voorraadrisico. Het voordeel voor de klant is duidelijk: ze krijgen exact wat ze willen en op het juiste moment tegen een scherp tarief.”

24

Markt-5-Exporteur-Afzetzaken-nw.indd 24

rij staan voor de hibisQs Longlife, die langer doorbloeit, maar ook dat is volgens mij niet zo.”

Grotere maten Hibiscus-telers spreken van een teleurstellend seizoen. Hoewel ze na de slechte resultaten bij de kleine maten vorig jaar wat meer op de grote maten zijn gaan inzetten, heeft dat geen zoden aan de dijk gezet. Mini’s zijn zelfs volledig van het toneel verdwenen. „De productie loopt elk jaar weer wat terug, maar nog altijd trekt dat de prijs niet op. Reguliere klanten bestellen wel, maar steeds minder. Ik geloof niet dat acties de oplossing zijn. Zo vecht je elkaar met promo’s de tent uit. Ik zie het meer in assortimentsvernieuwing en vraaggerichte productie. Volgend jaar komen we met een nieuwe lijn uit eigen ontwikkeling. Aparte soorten met grote, zware bloemen”, kondigt Marco van Koppen van kwekerij Groenhof in Poeldijk.

Ook Mark van der Knaap van WK Plant in Naaldwijk noemt het een moeizaam seizoen. „We gaan in deze periode bewust terug van 10.000 naar 6.000 stuks per week.

Hoewel we met onze Longlife meer interesse krijgen vanuit de retail, omdat ze er minder omkijken naar hebben, loopt het daar ook in de zomer geen storm.” ■

280

3500

260

3400

240

3300

220

3200

200

3100

180

2009

2010

2011

2012

2013

3000

Verkochte aantallen x duizend

„Ja, de concurrentie is hevig. Toen Florimex failliet ging, hebben we wat meer klanten gekregen, maar er zijn ook weer nieuwe partijen opgestaan. De concurrentie blijft aanwezig. Wij hebben uiteraard ook last van minder afzet door de economische ontwikkelingen, maar we groeien nog, en vooral op Rusland. Rond Vrouwendag was het even moeilijk, maar nu zit het weer in de lift.”

Gemiddelde prijs in centen

„Ja, we werken anders dan de exporteurs van bloemen en planten.

Wij zijn eigenlijk de connectie tussen de buitenlandse kweker van groen en onze afnemers. Dat kunnen zowel buitenlandse importeurs zijn als Nederlandse exporteurs. Onze producten komen voornamelijk uit Guatemala, Costa Rica en Noord-Amerika.”

Hibiscus is vooral een kamerplant, maar doet het ook op het terras bijzonder goed. Telers proberen dat al jaren bij de handel tussen de oren te krijgen, maar dat wil niet lukken.

Daardoor neemt in de zomer de vraag flink af en gaat de productie noodgedwongen op een lager pitje verder. Vooral de tuincentra nemen vanaf juli gas terug. „Hibiscus is een ideaal product voor tuin en terras, maar zelfs als collectieve kwekersgroep kunnen we de markt daar maar niet van doordringen. Tuincentra kijken alleen naar het extra werk dat de plant oplevert, omdat ze er wekelijks bloemetjes uit moeten halen. Alles wat extra arbeid kost, zien ze als een hobbel”, zegt Martin Hogenboom, verkoper bij kwekersgroep Vireo.

Verkochte aantallen en middenprijs van hibiscus rosa-sinensis op de FloraHolland veilingen van 2009 tot en met 2013.

28 (2014(

09-07-14 11:07

Afzetzaken Foto: orchids4All

Analyse tuinplanten

Hortensia te veel van het goede vraag, is de typering voor het tuinhortensiaseizoen.

Foto: VAkblAd Voor de bloemisterij

verlaagd. Op deze manier kan niemand met dit leuke product nog een fatsoenlijke opbrengst halen.”

Orchids4all

Prijzen dalen

350

6000

340

5600

330

5200

320

4800

310

4400

300

2009

2010

2011

2012

2013

4000

Verkochte stelen x duizend

Gemiddelde prijs in centen

„Tuinhortensia is een interessant artikel, waar zeker nog muziek in zit”, meent Niels Feller, bij Intratuin Groencentrum in Aalsmeer verantwoordelijk voor de inkoop van bomen en heesters. „Maar dan moet de productie wel omlaag. Want het aanbod is dit voorjaar veel te groot. Baas Plantenservice viel weg, kwekers werden onzeker, er werden bij voorbaat lagere prijzen onderhandeld, maar sommige kwekers breidden ook hun productie verder uit. Nu gaan voor de klok mooie planten in 5 l-pot rond de twee euro weg.

De klok werkt enorm verstorend.

Door hortensia voor een habbekrats aan te bieden, verpesten kwekers zelf de waarde van hun product. Wij hebben voor onze tuincentra de adviesprijs voor hortensia onder druk van de markt met meer dan de helft

Volgens Martijn Bentvelsen, product-marktadviseur bij FloraHolland, was de prijsvorming bij tuinhortensia tot week 20 nog best aardig. „Maar sindsdien zijn de prijzen gaan dalen en dat doen ze eigenlijk nog steeds.’’ De statistieken van FloraHolland wijzen uit dat tot en met week 26 zo’n 18% meer hortensia’s verkocht zijn dan vorig jaar. Het aanbod via Connect kromp echter met 10%. Alle groei zat dus op de klok, waar het aanbod bijna verdubbelde ten opzichte van 2013.

Volgens Laura van Marrewijk, verkoper bij Sjaak van Schie Hortensia in Maasdijk, was er de laatste weken vooral meer aanbod omdat de hortensiaproductie door de zachte winter vervroegd en wat in elkaar geschoven is. In haar beleving laat de consument het dit voorjaar afweten. „We moeten meer doen om de consument te overtuigen dat je met een hortensia altijd een goede koop doet. Als de consument er meer vertrouwen in krijgt, is de handel meer bereid om risico te nemen met het product.’’ ■

Orchid House

Ewoud Meeuwissen

-

-

Verkochte aantallen en middenprijs van de tuinplant hydrangea op de FloraHolland-veilingen van 2009 tot en met 2013.

28 (2014(

Markt-5-Exporteur-Afzetzaken-nw.indd 25

25

09-07-14 11:07

Met recht ’Ville Fleurie’

I

n het centrum van het toeristische Colmar nabij de Duitse grens staan er een stuk of vijf. Enorme appelgroene potten vol met perkgoed en bomen.

Trendvolle potten die recent op Floraliën in Den Bosch te zien waren, maar daar waren ze paars.

De potten vormen vast een van de redenen dat Colmar het label ’Ville Fleurie’ mag dragen. Een label dat ooit in Frankrijk in het leven werd geroepen om de ontwikkeling van groen in gemeenten te bevorderen. Gemeenten krijgen het label niet zomaar. Ze moeten aan diverse criteria voldoen. Het draait daarbij onder meer om de kwaliteit van de ontvangst, respect voor de omgeving en het behoudt van sociale banden, als we de officiële website van het label mogen geloven.

Colmar is niet de enige gemeente in Frankrijk die het label draagt. Er zijn meer dan 4.000 dorpen en steden die zich Ville Fleurie of Village Fleurie mogen noemen. Het onderscheid tussen de gelabelden zit hem in het aantal bloemetjes dat een stad of dorp achter de naam krijgt. Colmar heeft de ’max’ van vier.

De liefde voor bloemen houdt in Colmar namelijk niet op bij de reuzenpotten op pleinen. Aan bruggen over de grachten hangen bakken vol met bloemen en geraniums sieren de gekleurde gevels van de vele vakwerkhuizen.

Overigens timmert Colmar in folders aan de weg als klein Venetië. En laten die nutteloze ondiepe stroompjes in de het centrum nu niet zo gek veel voorstellen.

Ze worden overschaduwt door de pracht van de bloemen en de vakwerkhuizen. < Tekst en foto: Arie-Frans Middelburg

afmiddelburg@hortipoint.nl

26

Spread_arie.indd 26

26 (2014)

08-07-14 14:23

26 (2014)

Spread_arie.indd 27

27

08-07-14 14:23

K asgeluiden Bestrijding van ziekten en plagen. Hoe gaat dat in de praktijk?

Wat houdt telers bezig en hoe gaan ze daarmee om? Wat zijn de geluiden uit de kas? Om de twee weken laat het Vakblad telers vertellen over chemische of geïntegreerde bestrijding.

Peter van Leth, Hans Neefjes, Joef Sleegers, Bert Vegter

’Meer werk aan grote beesten dan aan de kleine’ het punt gestaan om de chemische spuit te pakken. Het waaide echter steeds een beetje, en daarna waren er al zo veel pioenen afgeoogst dat

droge omstandigheden gesneden om verspreiding te voorkomen.

Doordat we niet hoefden te spuiten hebben we ook kosten vermeden.”

Door het groeizame weer is alles

Wim

werd. De kweker uit Nieuwkoop gelukkig nog niet zo’n probleem

Plaats: Nieuwkoop Teelt: forsythia, pioen, zonnebloem, pluischrysant, hypericum Oppervlakte: drie locaties, samen 18 ha

begonnen aan de oogst van de zonnebloemen en heeft volop werk aan het pluizen van de chrysanten.

Groeizaam weer betekent ook dat

het onkruid de grond uit schiet. De om dit in bedwang te houden. Het meeste gebeurt met de schoffel; een klein deel wordt met de spuit gedaan. Spuiten is een nauwkeurig werkje omdat de chrysanten niet geraakt mogen worden. Dit mogen maar een of twee man doen.

Ook is het een hele klus om de hazen uit de percelen te houden. gewassen heb ik niet zo veel problemen, wat ook komt doordat ik na-

de grote beesten waar ik het meeste werk aan heb. We hebben rond de zonnebloemen en de chrysanten meer dan een kilometer kippengaas moeten zetten, want anders slopen de hazen alles. Het gekke is nog dat ze de planten afvreten en vervolgens weer laten vallen. Ze lusten het niet eens.”

’Ondanks het warme weer loopt het lekker’ onkruid worden gewied. Dat doet de hele ploeg elke dag een uurtje

Ondanks het warme weer loopt het lekker met de gewasbescherming in de kas van Arjen Verwer. De spint dreigde een maand of twee geleden uit de hand te lopen, maar die is helemaal door feltiella overgenomen.

ergste plekken worden met Rocket

Arjen Verwer

ras. Hoewel Verwer het eerst niet

probleempjes, maar we hoeven

Plaats: Klazienaveen Teelt: minigerbera onder 7.000 lux Oppervlakte: 2 ha

als de nieuwe plantjes de kas in worden gereden. Dat zal Verwer dan

roofkever delphastus uitgezet op de ergste plekken – zo’n 50 m2. Dat

rupsen en de mineervlieg rustig.

In de oudere vakken moet af en toe

geven aan de nieuwe bos- en sorteermachine.

we het wel mee. Meeldauw is dit De trips is nog steeds aanwezig, maar rustig. Volgende week zal er

want je moet dit werk niet de hele dag doen.”

-

het erop dat encarsia en delphastus het probleem binnen enkele weken dan alleen nog de roetdauw van de bladeren te spuiten met Cropclean.”

Hier en daar zit wat aardappeltopluis. Deze is tot nu toe steeds pleks-

dopluis langzaam uit. Die wordt misDe meeldauw wordt eens in de twee weken gefogd met Topaz, en de

28

Kasgeluiden-NW.indd 28

28 (2014(

08-07-14 14:43

’Voorlopig gaat het nog redelijk goed'

Guido Halbersma Adviseur gewasbescherming van Van Iperen, onder andere in roos.

-

-

-

-

’Niets nieuws onder de zon’ -

-

Ed Molkenboer

-

Gewasmanager bij C.F.F. Bakker & zn.

Plaats: Rijsenhout Teelt: pachira en ficus Oppervlakte: 3 ha

28 (2014(

Kasgeluiden-NW.indd 29

29

08-07-14 14:43

De puzzel van tripsaanpak

Gerben Messelink en Joef Sleegers Gerben.messelink@wur.nl; jsleegers@hortipoint.nl

T

rips is een groot probleem bij veel snijbloemen zoals alstroemeria, amaryllis, anjer, chrysant en roos. In chrysant en alstroemeria kunnen ze ook nog eens het tomatenbronsvlekkenvirus overdragen. In dat geval valt er bijna geen trips te tolereren in het gewas. Chemische bestrijding is lastig, want er blijven steeds minder middelen over en die zijn meestal niet integreerbaar. Er zijn verschillende niet-chemische alternatieven, maar niet alles werkt even goed. Daarom zal in de meeste gevallen een combinatie van maatregelen nodig zijn. De nieuwste mogelijkheden liggen op het gebied van plantweerbaarheid, verbeterde vestiging van natuurlijke vijanden en het wegvangen van trips. Hierin valt nog veel te verbeteren.

Er is altijd gedacht dat 90% van de trips verpopt in de bodem. Uit recente studies blijkt dat trips zich ook op de plant verpopt en dat dit afhankelijk is van het gewasstadium, de aanwezigheid van bloemen en de RV. Trips heeft vocht nodig om te verpoppen. In chrysant kunnen ze verpoppen in buisjes in de bloem of in kleine bladknopjes.

Het omslagpunt ligt bij een RV van 80%.

Daaronder verpopt de meeste trips in de bodem. Dit is onder meer afhankelijk van het stadium waarin het gewas zich bevindt.

In het eindstadium staat er een dichter, vochtiger gewas. In die periode verpopt de meeste trips waarschijnlijk in de plant.

Dit verpoppingsgedrag heeft gevolgen voor de biologische bestrijding. Zo bleek onder droge omstandigheden dat bodemroofmijten heel goed de tripsdruk konden verlagen. In een later onderzoek onder

30

Tripsaanpak.indd 30

vochtige omstandigheden was er bijna geen effect, waarschijnlijk omdat toen de tripsen in de plant verpopten.

Over de levenscyclus van trips is veel bekend. Op het gebied van bestrijding ontbreekt echter de basale informatie.

Bijvoorbeeld, waar houden de verschillende stadia van trips zich op, afhankelijk van het groeistadium van het gewas? In welke stadia moet je welke maatregelen nemen? Moet je de bestrijding op de kop van het gewas richten, of juist onderin? Of misschien wel op de bodem?

Trips is heel flexibel in zijn gedrag. Hij past zich snel aan aan de omstandigheden.

Bovendien is hij een omnivoor: hij eet stuifmeel, spint, maar ook eieren van roofmijten.

Verder kan de trips zich in spinthaarden verschuilen voor natuurlijke vijanden. Roofmijten kunnen er dan niet bij.

Er bestaan goede natuurlijke vijanden tegen trips, zoals de roofmijten limonicus, swirskii en montdorensis, en in mindere mate cucumeris. Ook de roofwants orius is een heel goede predator. Dan zijn er nog bodemroofmijten zoals hypoaspis en macrocheles, en roofkevers als atheta. Er zijn dus al heel veel goede bestrijders beschikbaar. De uitdaging is nu hoe we deze predatoren kunnen benutten in teelten waar ze niet goed aanslaan.

Het is verstandig goed te kijken naar alle behoeften van natuurlijke vijanden. Welk voedsel hebben ze nodig? Welk microklimaat? Waar kunnen ze hun eieren afzetten?

Alstroemeria heeft bijvoorbeeld een heel

glad blad, terwijl roofmijten haren nodig hebben om de eieren af te zetten. Daarom wordt er geĂŤxperimenteerd met het verblazen van stuifmeel en met het aanbieden van alternatieve prooien in de toplaag van de bodem. Dat laatste lijkt succes te hebben: de roofmijten lijken heen en weer te lopen tussen de plant en de bodem.

In de paprikateelt is het tripsprobleem zo goed als opgelost met de roofwants orius.

In combinatie met roofmijten biedt deze een geweldige bescherming. Zoiets zou in de sierteelt ook moeten kunnen. Een gewas als roos is echter te houtig voor orius. De roofwants zet zijn eieren alleen af in het zachte weefsel van de bloemstelen. De stelen worden afgevoerd en dan is de orius ook weg. Zo lukt het nooit om een populatie op te bouwen.

Van roofvliegen werd veel verwacht, maar hierbij was geen enkel effect te zien.

In de sierteelt is de plaagdruk heel laag, want alles moet er spic en span uitzien. Dat betekent dat er weinig voedsel voor de natuurlijke vijanden aanwezig is. Daarom wordt gekeken hoe natuurlijke vijanden zich beter in stand kunnen houden door bijvoeding, zoals stuifmeel. Die voedingsbronnen kunnen echter ook door trips worden gebruikt.

In een onderzoek naar het bijvoeden met stuifmeel bleek trips bijvoorbeeld drie maal zo veel eieren te leggen.

Door bij te voeren groeide de populatie trips aanvankelijk dus drie maal zo snel. In de beginfase is dat een voordeel voor trips.

Zeker in een jong gewas is dit een risico.

Maar hoe pakt dit op langere termijn uit?

Uit proeven van Wageningen UR Glastuin28 (2014(

09-07-14 13:44

Foto: Gerben Messelink

bouw bleek dat dit risico al snel omslaat in een voordeel voor de biologische bestrijding. De reden is dat roofmijten zich zeer snel kunnen ontwikkelen op het stuifmeel, wat al snel tot een beter tripsbestrijding leidt. Verder zijn er mogelijkheden om speciaal voedsel voor natuurlijke vijanden te ontwikkelen waar de trips niet van profiteert.

adulten, die niet meer vervellen, zijn het meest vatbaar voor deze schimmels. Tripsen moet dan wel in contact kunnen komen met de sporen. Dit kan een probleem zijn, omdat de tripsen zich goed schuilhouden in het gewas. Bovendien overleven de sporen maar kort op het blad. Mogelijk kunnen bepaalde hulpstoffen de kiemkracht van sporen verbeteren.

Parasitaire aaltjes

Vangplaten

Afhankelijk van waar de tripspoppen zitten, zou een bespuiting met parasitaire aaltjes een bijdrage kunnen leveren. Aaltjes werken op de immobiele stadia van de trips. Ze zijn het meest effectief tegen poppen. Aaltjes zijn echter heel kwetsbaar: ze hebben vocht nodig.

Een maatregel die effect lijkt te hebben is het massaal wegvangen van trips met blauwe of gele vangplaten. Hele bedrijven worden er mee volgehangen. Het is echter niet duidelijk welk percentage van de trips er wordt weggevangen. Ook kan er gekeken worden of trips met geuren en lokstoffen geactiveerd kan worden om daarmee de vangsten te verhogen.

Pathogene schimmels Pathogene schimmels, zoals Beauveria bassiana (Botanigard, Naturalis) of Metarhizium brunneum (Bio 1020), kunnen de trips infecteren. Zodra het insect echter gaat vervellen is hij de schimmel kwijt. Er is een zekere aantasting bij larven en poppen, maar dat is slechts een klein percentage. De 28 (2014(

Tripsaanpak.indd 31

Plantweerbaarheid Planten kunnen minder gevoelig worden voor trips door resistentieveredeling. In de sierteelt is dit echter een lastig verhaal.

De veredelingstrajecten duren lang en zijn vooral gericht op de sierwaarde.

Een andere manier om de weerbaarheid van de plant verhogen is door inzet van endofyten. Dit zijn schimmels en bacteriĂŤn die binnenin de plant groeien zonder daarbij schade te geven. In grassen zijn er veel gevonden. Ze komen algemeen voor in de natuur. Voor de plant leveren ze onder meer groeibevordering op, en in sommige gevallen bescherming tegen ziekten en plagen.

Het is bijvoorbeeld bekend dat bepaalde endofyten de groei van rupsen vertragen.

Verder liggen er mogelijkheden om planten weerbaarder te maken via de bemesting.

Silicium kan bijvoorbeeld de ontwikkelingssnelheid van plagen omlaag brengen. In dat geval kunnen de biologische bestrijders het beter bijhouden. Dit is geen definitieve oplossing, maar het zou een onderdeel kunnen zijn. <

larve 1

blad, bloem

roofmijten, orius

larve 2

blad, bloem

roofmijten, orius

Pop

bodem, plant

aaltjes,

Adult

blad, bloem

bodempredatoren schimmels, orius

bron: Wageningen Ur Glastuinbouw

31

09-07-14 13:44

Uniforme seringen en unieke strategieën Ze telen allebei seringen, op een steenworp afstand van elkaar. Toch kozen de kwekers Jan ten Hoeve en de gebroeders Harm en Willem Outshoorn

Harmen Kamminga

S

ering is een niche-product bij uitstek. Opkweek van deze trekheester voor de bloementeelt is zeer tijdrovend en arbeidsintensief. De teelt is het ambachtelijke restant van een bedrijvigheid die al generaties plaatsvindt op de voormalige legakkers rond de Westeinder Plassen. Alle ongeveer vijfentwintig overgebleven kwekers kennen elkaar. Via de rond Aalsmeer geconcentreerde bloemenhandel vinden de kostbare bloemtakken tussen december en eind april hun weg naar exclusief bloemwerk overal ter wereld.

Zelfs binnen deze nicheteelt van de seringen hanteren ondernemers verschillende marktbenaderingen. Zo is het sortiment van de firma Kazemier van de broers Harm en Willem Outshoorn geheel ingericht op het leveren van uniforme kwaliteit en een regelmatige aanvoer voor de klok en Connect. Daarentegen heeft de firma Klaas Joren met firmant Jan ten Hoeve meer dan twintig exclusieve seringenrassen in productie, waarvan sommige slechts een paar dagen per jaar bloemen geven. <

’Constant, kwaliteit, vaste dagen’

H

arm (56) en Willem (52) Outshoorn

gelmatige aanvoer van uniforme kwaliteit de

zeker

zowat alle seringen voor de klok wit”, aldus Harm. „Andere rassen doen er in de teelt

Je bent een heel jaar bezig om te pieken in

in de ontwi

ressant”, vult Willem aan. „De sering is wit sen de oren en dus vraagt die daar naar. Dat

Het ene jaar ben je vroeg, het andere laat.

bedre takken. Vorig jaar viel het niet mee. Maar

hebben in het seizoen onze handen al meer dan vol aan het verwerken van één soort.”

zou s

winter konden we mooie zeskoppers oogsten. Maar zelfs daar was nu te weinig vraag naar.” Seringen moeten per tak heel wat opbrengen. Anders is niet goed te maken

-

-

iets v

uitvalt, dat struiken pas na zes jaar de eerste paar oogstbare takken geven en vervolgens elke twee jaar een paar meer of betere. Voor ze oogsten hebben de telers een struik al

Hoev

keuze

sortim

Fot0’s: anita panthus

beste

Harm (rechts) en Willem Outshoorn: handen vol aan één soort.”

32

SeringTweeluik.indd 32

28 (2014(

08-07-14 14:23

Jan ten Hoeve: „Voor

’We hebben elke week iets unieks’

O

-

takken aan die maar enkele dagen leverbaar -

-

-

seringen voor de trek. Dat is een bewuste ning en veel leergeld. Nu onderscheidt het ons

zeker twintig keer in handen gehad.

onze bloemen hebben ze iets dat niemand in de arbeidsintensieve seringenteelt, vinden ontwikkelingen in het sortiment, de teelt of

een stage verslingerd aan de seringenteelt. met de Nederlandse kwaliteitsbloemist.

Ook aanwas van geschikte jonge struiken toekomstbestendig was. „Voor een boterham tussen kwekers en bloemisten. Dat bracht

bedreiging wat de broers betreft aan de vraagkant. „Elke betere bloemist in Holland

mee weg. Erg jammer dat dit initiatief lek ging

iets voor over, maar ze moet ze wel te zien gevoel de toekomst. „Voor schaalvergroting is teriaal van een sortimentsreis naar Canada en

veilingklok voldoet voor kwekers die niet meer

commerciële levensvatbaarheid van ’s mans keuze voor een breed sortiment van onge-

Dan kom je wel weg met de mazzel of de ziet brood in het commercialiseren van die

-

Is het een vroeg of laat ras, hoeveel taklengte geeft het, hoeveel bloemen, welk vaasleven, hoe ziektegevoelig is het, hoeveel voorbloei

bestellingen aannemen en die voor elf uur men van aan. Soms. „Van sommige soorten

Naam

Fot0’s: anita panthus

: Aalsmeer : Aalsmeer heb je minstens twee of drie kasjes vol nodig.

28 (2014(

SeringTweeluik.indd 33

33

08-07-14 14:23

-

Harmen Kamminga

S

lecht weer kan de verkoop van planten voor tuin en terras flink negatief beïnvloeden. Vorig jaar nog draaiden bij FloraHolland 4,7 van de 38,6 miljoen aangevoerde violen door vanwege het koude, natte voorjaar. Dit jaar startte het tuinplantenseizoen beter. Zowat alle violen werden normaal verkocht. Toch hield de hoopvolle stemming slechts enkele weken aan. Eind maart werd al gesproken van een stagnatie in de afzet, die naar men hoopte tijdelijk zou zijn.

Het weer bleef overwegend goed, maar de handel moeizaam. Ook in april, mei en juni.

Nu is het juli en terwijl consumenten hun koffers pakken, zetten tuincentra alle zeilen bij om nog iets van het seizoen te maken.

Om echt grote aantallen planten gaat het niet meer, dus de balans kan alvast worden opgemaakt. De omzet van de tien tuinplanten met de hoogste omzet bij FloraHolland geeft een aardige indicatie (zie tabel).

In 2013 was de top 10 tussen week 1 en week 26 goed voor een omzet van € 117 miljoen. Dit jaar werd bijna de € 107 miljoen gehaald, een verlies in omzet van 9%. Dit terwijl de verkochte aantallen met 128,6 miljoen stuks ongewijzigd bleven. De grootste productgroep, ’overig perkplanten’, verloor in zijn eentje al € 8,7 miljoen omzet, zo’n 35% van 2013, bij een nog geen 3% kleinere aanvoer. Het weer de schuld geven kan deze keer niet. Wat ging er dan mis?

Voor de rubriek marktanalyse bevroeg het Vakblad de afgelopen maanden wekelijks diverse betrokkenen bij de handel in buitenplanten over hun actuele visie op de markt.

Dat het gemiddeld niet goed ging, werd elke week duidelijker. Over oorzaken wilde aanvankelijk niet iedereen speculeren: ’We hebben nog even om het recht te trekken’,

34

TerublikPerk.indd 34

’Wie zal het zeggen?’, ’Ik zie geen aanwijsbare reden’, ’Een samenloop van misschien wel twintig omstandigheden!’, ’Heb je even?’.

Ja. Want wie dagelijks in deze branche actief is, kon deze bui niet zien aankomen?

„We hébben de bui zien aankomen”, verzucht perkplantenteler Peter van der Plas, tevens voorzitter van de FPC Eenjarigen. „Vorig jaar nazomer al. Toen Max Bahr en Praktiker in Duitsland omvielen, riep de veiling de kwekers bij elkaar met de waarschuwing dat we hier allemaal last van gingen krijgen. We hadden toen de productie kunnen aanpassen, of bijvoorbeeld meer promotie op de Duitse markt kunnen richten.

Sommigen wilden wel. Maar de algemene teneur was: ’bij mooi weer verkopen we alles toch wel, bij lelijk weer is elke moeite te veel’.

En we hebben niets gedaan.”

„Onderschat de invloed van het wegvallen van Baas Plantenservice niet”, stelt ook Eric Stuyt van Florahuis, plantengroothandel voor met name tuincentra in Nederland. „Die legde jaarlijks in het Westland zo’n honderd hectare perkplanten vast. Alleen met een supergoed seizoen kun je als branche zo’n klap opvangen. Als je dan de zachtste winter ooit krijgt, kan het eigenlijk al niet meer goed komen.”

Ook in de analyse van Nick Nieuwenhuyzen, productcoördinator Bloeiend Seizoen bij FloraHolland, maken deze twee factoren dit tuinplantenseizoen uitzonderlijk. „Exporteurs die omvielen hebben we meer beleefd, maar de impact van een eindklant die ophoudt te bestaan is groter.

Nu vielen werkelijk winkelmeters weg. En bijvoorbeeld ook de vele advertenties voor

perkplanten die Max Bahr in het seizoen verzorgde. FloraHolland heeft afgelopen najaar nadrukkelijk gewaarschuwd voor de gevolgen die dit in de markt zou hebben.

Telers hebben naar mijn mening te weinig geanticipeerd op deze waarschuwingen anders dan elkaar te beconcurreren op prijs. Daardoor stonden prijzen al onder druk voor de daghandel kon beginnen. En in 2013 profiteerde het perkgoed nog van het mislukken van het violenseizoen. Door de zachte winter was dat dit jaar niet aan de orde. Ook zal de vervangingsvraag bij consumenten kleiner zijn geweest.”

In de ogen van Winfried Hoogenboom van Ranzijn is de zachte winter slechts een klein deel van de verklaring voor de terugloop in de plantenverkopen bij de tuincentra in Nederland. „We hadden dit voorjaar over de hele linie te maken met een duidelijk achterblijvende omzet. De consument kwam net zo vaak als anders, maar besteedde gemiddeld zo’n 20% minder per bezoek. Ik zie daar toch de recessie in. In onze branche slaat die pas toe nu het dieptepunt van de crisis voorbij lijkt en de mensen alsnog hun uitgestelde grote uitgaven gaan doen.

Kennelijk is daarna het geld weer op en slaat men de tuin dan maar een jaartje over.”

Bij andere tuincentra bevestigt men dit beeld. Ook de export van perkplanten naar Duitsland zou met teruglopende consumentenbestedingen zijn geconfronteerd. Volgens sommige plantenexporteurs en telers speelt een toenemende schaalvergroting en professionalisering van lokale tuinplantenteelt ook een rol bij de terugloop van de export uit Nederland. „Wij zien bij klanten elders in Europa die wij sinds kort jonge planten leveren, dat zij snel stappen maken. En we horen hoe zij inspelen op het feit dat 28 (2014(

09-07-14 14:49

Foto: gerdien de nooy

1. overig perkplanten

25.240

-3

24.436

-4

15,9

- 35

2. Pelargonium

25.341

-4

25.079

-5

13,2

- 17 + 31

3. Viola

33.778

-1

33.568

+ 14

12,0

4. osteospermum

17.156

+1

17.091

+1

10,7

-6

5. overig bomen/heesters/klimplanten 3.121

-5

3.102

-5

10,6

- 10

6. Hydrangea

3.223

+ 18

3.216

+ 18

10,1

+2

7. Lavandula

7.070

+ 13

7.060

+ 14

9,7

+ 21

8. Buxus

4.112

- 18

4.049

- 17

9,0

- 14

9. Mandevilla

2.228

+ 13

2.226

+ 13

8,3

+ 10

10. Petunia

11.743

0

10.861

-5

7,2

- 11

Bron: FloraHolland

retailers meer lokaal willen inkopen”, aldus teler en plantenleverancier Peter van der Plas. „Zoiets ontstaat niet plotseling van het ene jaar op het andere, maar het is wel een ontwikkeling waar perkplantentelers in Nederland een antwoord op moeten vinden.”

Verdringing Nog een blik in de veilingcijfers leert dat ook binnen het Nederlandse aanbod sprake is van verdringing. In zowel 2013 als in 2014 werden 128,6 miljoen stuks van de tien grootste productgroepen verhandeld.

Door de goede seizoensstart zaten daar dit jaar echter 4,2 miljoen meer violen bij. Een ’goed’ violenseizoen gaat blijkbaar deels ten koste van bijvoorbeeld het ’overig perkgoed’. Andere groeiers in aantallen waren osteospermum en hydrangea, die overigens wel omzet verloren, en met name lavandula en mandevilla. Bij een krimpend aantal winkelmeters lijkt het onvermijdelijk dat traditioneel belangrijke productgroepen 28 (2014(

TerublikPerk.indd 35

als ’overig perkplanten’, pelargonium en petunia dan inleveren.

Kant-en-klaar Toenemend marktaandeel voor producten als lavendel en mandevilla past in de trend naar gemakkelijke kant-en-klare producten die verschillende plantenhandelaren en telers benoemen. „We hebben in WestEuropa nu een generatie consumenten die niet meer uit zichzelf met een schepje en een tray plantjes door de tuin gaat kruipen”, realiseert teler Van der Plas zich. Toch is hij niet pessimistisch. „We hebben enkele jaren geleden met een paar kwekers violenpromotie opgezet en binnen twee jaar weer heel wat reuring in die markt gekregen. Zo snel kan het gaan. Als we snel serieus werk gaan maken van promotie en marketing, is het tij voor de perkplanten nog te keren. Daar ben ik van overtuigd.”

Nieuwenhuyzen van FloraHolland ziet ondanks de bedreigingen ook een positief

gevolg van het huidige slechte seizoen. „Perkgoedtelers legden zich altijd redelijk snel neer bij de weersafhankelijkheid van hun afzet. Onder druk van de huidige situatie komen we nu meer onderling in gesprek over zaken als marktonderzoek en promotie. FloraHolland ondersteunt daarin. Dat is nog pril, maar wel nodig voor de langetermijnaanpak die de markt kan verdiepen.

Op dit moment is het enige alternatief dat ieder voor zich probeert in te breken op prijs. We hebben dit jaar gezien waar dat toe leidt.”

Voor een oplossing van de problemen in de perkplantenmarkt, zal die prille ontwikkeling snel vastere vormen moeten aannemen. Inkopers voor tuincentraketens zeggen voor komend voorjaar stevig te bezuinigen.

Dit betekent dat ze minder seizoensproducten vastleggen en zich richten op een beperkter assortiment. Voor telers is het dus hopen op een volgend voorjaar met minimaal drie maanden fantastisch weer. Anders is deze bui in 2015 nog niet voorbij. <

35

09-07-14 14:49

Teelttips zOMerblOeMeN Water geven Bij water geven in buiten teelten worden vaak fouten gemaakt met de verdeling. Als het waait, is niet goed in te schatten waar het water terecht komt.

Met een regenleiding kunnen er zomaar aan de ene kant van de leiding twee bedden water krijgen en aan de windkant tien niet.

Zeker als de sproeiers erg omhoog gericht zijn om ver weg te spuiten, slaat vaak

Muscari T-behandeling op pot Gebruik normaal rijp gerooide bollen. Te vroeg gerooide bollen zijn ongeschikt voor de broeierij.

Droog de bollen na de verwerking circa 2 weken lang goed na bij 25°C om bewaarschimmel tijdens de koeling te voorkomen.

De temperatuurbehandeling daarna hangt af van het gewenste bloeitijdstip: ■ bloei januari: 20°C tot

Tulp Ontwikkeling spruiten Enkele jaren geleden waren er tijdens het broeiseizoen problemen met afwijkingen aan loofblad en/of de bloemen. Dit betrof vooral cultivars als Strong Gold, Cheirosa, Yokohama, Brigitta en Yoko’s Dream. In de meest

36

Teelttips-Schoffelen_nw.indd 36

de wind eronder en wordt het water gewoon teruggegooid op de regenleiding.

Met de haspel is dit effect minder maar nog steeds aanwezig. Let dus op de wind met het kiezen van de plaats van de regenleiding of het bed waar de haspel door wordt getrokken.

Beregenen met stil weer is altijd verreweg het beste.

Een veel gemaakte fout is dat de eerste sproeier niet direct aan het begin

koeling (vanaf eind augustus), 16 weken 9°C; ■ bloei februari: 20°C tot koeling, 15 weken 9°C; ■ bloei maart-april: 20°C tot koeling, 14 weken 9°C. Door middel van stadiumonderzoek is het vroegste tijdstip te bepalen, waarop de partij geschikt is om te koelen. De bloemvorming van te vroeg gerooide partijen verloopt uiterst traag.

Pot de bollen voor bloei tot 1 januari 2 weken en voor bloei na 1 januari 1 à 2 weken voor het inhalen op.

Bij te vroeg oppotten wordt het blad te lang en blijft de bloem in het blad zitten.

ernstige gevallen begon het euvel al tijdens de droge bolbewaring met een verdroging van het loofblad. Het topje van de spruit was verdroogd en de verdroging trok steeds verder naar beneden, waarbij ook de bloem verdroogde. De verdroging van de spruit was in de winter te zien als bladmisvorming. Een deel van het blad groeide niet goed uit waardoor de bladvorm afweek. De bloem was

piOeN van het bed staat. Omdat de grond wel tot voor nat wordt, lijkt het onterecht of er goed water is gegeven.

De eerste sproeier moet vooraan (en achteraan) staan en moet de volgende sproeier raken. Zo wordt elke plek door twee sproeiers geraakt. Gebruik voor de voorste en achterste eventueel sectorsproeiers.

Droogte

Henk van den Berg Teelt- en Bedrijfsadvies, 0252-340302

Henk van den Berg Teelt- en Bedrijfsadvies, 0252-340302

Te vaak wordt er in deze periode bij pioen te weinig water gegeven. Juist vanaf deze periode is voldoende vocht bij pioen van levensbelang.

In de komende weken wordt bij pioen de bloem voor het volgende jaar aangelegd en als het te droog is gaat dit minder goed. Als er dus een tijdstip is waar water extreem belangrijk is, dan is dit de komende weken. Een buitje van 5 mm vanuit de lucht is dus echt onvoldoende.

Narcis Voorkom rhizopus Rhizopus (zacht bolrot) ontstaat bij een hoge RV en een hoge temperatuur. De ziekte treedt vooral op tijdens het drogen (zowel op het land als in de schuur) bij hoge temperatuur en tijdens de 34°C-behandeling voor de vroegbloei. Binnen enkele dagen kleuren bollen vanuit verwonde plekken of vanuit de bolbasis grijsbruin. Er kunnen ’nesten’ van rotte bollen ontstaan. Daaroverheen groeit een grof, op spinrag lijkend schimmelweefsel.

De schade door rhizopus kan erg groot zijn. Tref ter voorkoming van rhizopus de volgende maatregelen: ■ zorg dat de bollen droog de warmte ingaan; ■ schep niet op bij warm weer.

■ stuur de ventilatie op RV; ■ bij behandeling in kisten is 500 m3 circulatie per uur per m³ bollen nodig; ■ voorkom zowel zonnebrand als beschadiging van bollen; ■ doe gaasbakken niet te vol.

DLV Plant, team bloembollen, 0252- 688 541

dan vaak ook verdroogd.

Meestal keren komt echter alleen (gedeeltelijke) bloemverdroging voor, maar heeft het blad in de kas geen afwijkingen. Deze planten met verdroogde bloemen bloeien iets eerder, waardoor het tijdens de eerste pluk lijkt alsof alle bloemen gedeeltelijk zijn verdroogd. Deze verdrogingen ontstaan als de ontwikkeling van de spruit in de grond al ver is gevorderd. Bij drogen of

bewaren bij hogere temperaturen kan dan de bloem verdrogen. Tot nu toe is de ontwikkeling van de spruiten over het algemeen niet ver gevorderd en konden veel partijen een 34°C ondergaan. Toch is afgelopen periode wel gebleken dat sommige partijen weer ver in ontwikkeling zijn.

Hierbij zijn stadia gevonden van A2+ bij Strong Gold, Strong Love en Cheirosa.

Bij dit soort partijen is het belangrijk om niet te veel

warmte te geven tijdens het drogen en te bewaren bij 20°C. Bij hogere temperaturen is de kans op bloemafwijkingen duidelijk groter, zoals ook PPO in proeven heeft aangetoond.

Als deze cultivars worden gerooid is het raadzaam om er een aantal op stadium te laten bekijken om zo het risico op mogelijke afwijkingen in te schatten.

Alex Buis Tulpenadvies, 0642388337 28 (2014(

09-07-14 11:07

Schoffelen

groene en bonTe planTen Water en bemesting Op veel bedrijven is door de aanhoudende droogte de regenwatervoorraad tot het minimum gedaald. Het is beter tijdig water in te laten en bij te mengen, dan plotseling in zijn geheel over te schakelen naar oppervlakteof bronwater. Oppervlaktewater bevat vaak veel Na en Cl terwijl bronwater vaak erg ijzerhoudend is. Ook het bicarbonaat (HCO3) gehalte is een punt van aandacht. Compenseer te veel bicarbonaat met zuur.

Bij gebruik van de regenleiding veroorzaakt een hoog HCO3-gehalte vervuiling van het blad en bij gebruik van een druppelsysteem heeft u snel verstopping.

Als de kwaliteit van het oppervlakte- of bronwater

perkgoed Schone start De meeste perkgoedbedrijven schakel nu weer naar najaars- en winterproducten.

Een goede gelegenheid om alles weer eens goed schoon te maken en te ontsmetten. Onkruiden en algen laten zich gemakkelijk verwijderen. Ziektebronnen van bijvoorbeeld rhizoctonia en fusarium zijn veel moeilijker schoon te maken.

Belangrijk is om eerst alle hoeken en randen goed te ontdoen van vervuiling zoals grondresten, algen en mossen. Ontsmet daarna de teeltvloeren of -tafels met een waterstofperoxide- of chloorverbinding. Er zijn veel mogelijkheden informeer bij 28 (2014(

Teelttips-Schoffelen_nw.indd 37

niet bekend is, laat dan dit dan analyseren. In het bijmestschema kunt u de eventueel aanwezige elementen corrigeren.

Een goed groeiend groene plantengewas vraagt veel voeding. Wie regelmatig de potgrond laat analyseren ziet dat het voedingsniveau na een paar weken plotseling snel kan dalen. Dit komt deels doordat de aanwezige meststof in de potgrond opgebruikt is en doordat de plant veel opneemt. Pas de EC hier op aan. Let bij de samenstelling van het bijmestrecept goed op de pHgevoeligheid van het gewas.

Sommige gewassen zijn erg gevoelig voor een te lage pH terwijl andere juist erg gevoelig zijn voor te hoge pH. De pH in de potgrond

uw toeleverancier. Sluit bij het reinigen van teeltvloeren de reststromen van water met schoonmaakmiddelen af van uw recirculatiewater.

Loos dit niet op het oppervlaktewater maar vang dit op in een apart bassin of loos indien mogelijk en toegestaan op de riolering.

Het zorgvuldig reinigen en ontsmetten van teeltvloeren en tafels is geen garantie dat er geen nieuwe ziektehaarden ontstaan. Voor een heftige besmetting met ziekten als fusarium en rhizoctonia is eigenlijk geen oplossing, deze ziekten kunnen in een rusttoestand nog een lange tijd overleven om vervolgens weer de kop op te steken als omstandigheden gunstig zijn.

Dierlijke plagen zijn in een lege kas een minder groot probleem, alleen wolluis en mijt kunnen gemakkelijk

kunt u het beste vooraf met uw potgrondleverancier afstemmen. Tijdens de teelt de pH in pot corrigeren is moeilijk en dus is een goed begin het halve werk.

plagen De plaagdruk is weer fors, spint en trips voeren de boventoon en laten zich moeilijk bestrijden. Veel bedrijven zijn bezig met een geïntegreerd systeem maar als de druk toeneemt en zich niet laat beheersen, wacht dan niet te lang met een chemische correctie. Spint en trips geven veel schade in het gewas met als gevolg ernstig kwaliteitsverlies en problemen in de afzetketen.

Arie van Bostelen, 06 51312 208

overleven zonder planten maar met goed schoonmaken zijn deze problemen goed te bestrijden.

Regelmatig wordt ook de vraag gesteld over het ontsmetten van recirculatiewater. Er komt nieuwe regelgeving aan en de verwachting is, dat er in de toekomst 0% geloosd mag worden. Nu mag er bij problemen zoals een te hoog zoutgehalte in het recirculatiewater nog beperkt geloosd worden.

Belangrijk dus om hier al vast goed over na te denken. Het volledig reinigen en ontsmetten van recirculatiewater is kostbaar en vraagt veel extra voorzieningen zoals extra bassins en ontsmettingunits. Houd hier rekening mee bij nieuwbouw of vervangingsinvesteringen.

kees van egmond kees@kees-ineke.nl

Topsport We zijn achterin de kas aan het oogsten. Terwijl ik de bloemen op de band leg zie ik hoe buiten een man naar me staart. Even later komt er een collega bij staan. Ze kijken gefascineerd toe hoe snel mijn handen hun werk doen. Ik doe er nog een schepje bovenop. Na tien minuten houden ze het voor gezien. Maar het zal die week nog een paar maal gebeuren dat we publiek hebben.

Het is wel genieten hè, met al die sport op tv.

Het begon afgelopen winter al. De medailleoogst was groot. En ook qua voetbal is er weinig te klagen deze zomer. Wellicht nemen nu de wielrenners het stokje over. Het is een tijd geleden, een Hollandse gele trui.

Als je thuis op de bank zit kan het gevoel je bekruipen dat er toch wel een grote kloof zit tussen zulke sporters en jou. Natuurlijk zitten we weleens te mopperen als Oranje een keer minder speelt. Weten we precies wat Mollema had moeten doen in de bergen. Wijzen we feilloos aan waar Kramer het heeft laten liggen op de 10 kilometer. Maar we beseffen ook dat zulke jongens ons mijlenver de baas zijn. Wij zijn goedwillende amateurs. Zij beoefenen topsport.

Maar toch hè? Vergis je niet. Robben kan niet veel meer dan heel goed voetballen. Bauke Mollema is er toevallig achter gekomen dat hij razendsnel trappers kan ronddraaien. En als Sven rechtsom moet rijden in plaats van linksom, nou, dan zijn z’n rondjes echt niet zo snel meer.

Laat staan als je zulke gasten eens in de kas aan het werk zet. Voel je hem?

Want kijk nou eens naar je dagelijks werk.

Chrysanten bossen op topsnelheid. Tulpenbollen poten in een razend tempo. Rozen knippen.

Delphinium oogsten. Op tempo stokjes steken bij planten. En dat alles van ’s morgens vroeg tot diep in de middag. Trainingen op halve kracht om te herstellen? Ja doei, elke dag een wedstrijd zul je bedoelen!

Dus voel je niet minder dan die voetballers, wielrenners en schaatsers op tv. Zij zijn uniek in hun soort, maar er is haast geen mens in de wereld die jouw dagelijks werk net zo snel doet als jij!

Topsport is het, niets minder dan dat. ’Je hebt mooi praten’, hoor ik je denken, ’maar zij verdienen een stuk meer’. Ja, dat is waar. Ze trekken meer publiek. Misschien moeten we wat tribunes bijbouwen?

Schneider Youngplants, 06 53281711

37

09-07-14 11:07

Nieuws

Roos groeit prima in proefproject

Projectleider Arie de Gelder van Wageningen UR telt zijn zegeningen. „Een maand geleden zag het gewas er heel anders uit.

Toen hadden we last van meeldauw en ontstond botrytis in de uitbloeifase. Telers uit de begeleidingscommissie zeiden: als het mijn rozen waren, dan zou ik nu spuiten. In een proefkas is het soms niet zo makkelijk om direct te reageren als de infectiedruk oploopt. Dan kunnen problemen ontstaan.

Soms wil je ook niet direct ingrijpen. Het blijft immers een proef.”

Adviseur Edwin van der Knaap van DLV Plant nuanceert de impact van de schimmelproblemen die het gevolg waren van hoge vochtgehaltes en iets te laat spuiten. „Als alles in deze proef perfect zou verlopen, dan zou de productie in kilo’s wellicht 1-2% hoger liggen. Eigenlijk gaat het best goed.

We liggen momenteel zelfs een halve kilo boven de berekende productie. Waardoor weten we niet precies. Wellicht komt het door het diffuse glas in het dek. Of de combinatie van diverse technieken in de proefkas heeft meer impact dan we dachten.”

Goed rozengewas Twintig belangstellenden waren donderdag 3 juli op de bijeenkomst in het GreenQ Improvement Centre. In week 9 2013 ging daar het project ’de Perfecte Roos’ van start in een afdeling van 1.000 m2. Het eerste jaar is niet bezuinigd op energie.

Een goed rozengewas van de cultivar Red

Naomi! opbouwen was de voornaamste doelstelling. In het tweede proefjaar wordt wel gekeken hoe kwaliteit (zowel intern als extern) en timing van productie zich verhouden tot energiebesparing. Doelen in 2014 zijn: ■ 20% reductie op stroomverbruik (refentie: 500 kWh/m2/jr);

foto: HaNs Neefjes

Telers gaven complimenten voor de gewasstand in het project Perfecte Roos.

Tijdens de derde openbare bijeenkomst vielen de lange stelen, dikke knoppen en glimmende bladeren op.

Registratie van de geoogste kilo’s gewas in het project ’de Perfecte Roos’ leert dat de productie een halve kg per m2 boven de prognose ligt.

WUR behoudt alle expertises na reorganisatie Er worden geen expertises geschrapt tijdens de reorganisatie bij Wageningen UR Glastuinbouw en Praktijkonderzoek Plant en Omgeving (PPO). Kennis is voorlopig geborgd volgens Sjaak Bakker, business unit manager van Wageningen UR Glastuinbouw.

Het zal volgens Bakker nog wel een aantal jaren duren voordat echt merkbaar is dat het tuinbouwkundig onderzoek in Nederland wegens bezuiniging en reorganisatie aan capaciteit heeft ingeleverd. „Het is net als met een pijpleiding: draai je de kraan bij de aanvoer dicht dan stroomt er nog wel een tijdje wat uit. Maar uiteindelijk wordt de waterstroom minder of stopt helemaal.”

Op 1 juli 2014 is formeel de reorganisatie begonnen bij de businessunits Glastuinbouw (vestigingen in Bleiswijk en Wagenin-

38

Productpagina hans.indd 38

gen) en PPO Bloembollen, Bomen en Fruit (vestigingen in Lisse en Randwijk).

Klappen Op bijna alle werkterreinen vallen volgens Bakker klappen. Zo’n dertig personen, ongeveer 20% van de onderzoekscapaciteit, krijgen nu 15 maanden de tijd om een andere baan te vinden. ,,We kunnen dus niet evenveel blijven doen, het wordt minder op alle werkterreinen en daarnaast pakken we een paar nieuwe zaken op met beperkte capaciteit. Een voorbeeld daarvan is ’Kas als Apotheek’; inhoudsstoffen ontwikkelen ter bevordering van gezondheid. We gaan geen expertises schrappen. Kennis blijft geborgd in het team dat overblijft. Veelal is de kennis bij meerdere medewerkers aanwezig, binnen de eigen Unit of geheel Wageningen UR.”

Privatisering Bakker stelt dat de rek in onderzoekscapaciteit niet oneindig is. Door wegvallende geldelijke steun van de overheid kan tuinbouwkundig onderzoek uiteindelijk zelfs geheel verdwijnen. Die situatie is actueel in Engeland weet Bakker. In Duitsland, Engeland en Frankrijk is de overheid nog wel nauw betrokken bij onderzoek en onderwijs in de tuinbouw. „Nederland is een voortrekker als het gaat om privatisering. Kijk naar de zorg en de NS. Het onderzoek moet ook steeds meer privaat geld binnen halen. Op zich is dat een goede zaak, maar we moeten ervoor waken dat een kritische massa aan onderzoekscapaciteit in de benen blijft. Als dat niet lukt, dan raak je achterop. De gevolgen merk je niet direct, maar wel na een jaar of tien. En dan is er geen weg terug”, aldus Bakker. <

28 (2014(

09-07-14 13:44

■ 30% reductie op warmteverbruik (ref: 40

m3/m2/jr); ■ 50% reductie op CO2 verbruik (ref: 140 kg/m2/jr); ■ de referentieproductie is 275 stuks/m2 of 15kg/m2 per jaar.

Alleen de doelstelling voor stroomreductie lijkt door het verbruik van de AVS en OPAC niet haalbaar. De productie verloopt goed.

De afgelopen 26 weken is 8,13 kg/m2 aan rozen geknipt, verdeeld over 137,7 stuks.

Van der Knaap: „Een prima resultaat voor Red Naomi!. Het takgewicht ligt nu tussen de 55 en 60 gram. Dat is het minimum wat we nastreven. Ten opzichte van de praktijk is het een zware kwaliteit voor deze periode, en de takken zijn langer.”

De afgelopen weken is volgens planning sporadisch belicht, hooguit zo’n 10 uur.

Het blijkt overigens dat vooral de PAR-som bepalend is voor de groei; de input aan millimolen door ledtussenbelichting draagt net als de SON-T lampen boven het gewas rechtevenredig bij aan de productie. Door de geringe belichtingsuren is de nachttemperatuur in de kas meestal rond de 15°C. De RV liep aanvankelijk flink op. Het lukte niet om de RV met een minimum buis of de

Glastuinders die subsidie willen voor investeringen in energie-efficiëntie en/of hernieuwbare energie kunnen hiervoor van 14 juli tot en met 8 augustus subsidie aanvragen bij de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO). In totaal is € 7 miljoen beschikbaar.

De investeringen waarvoor subsidie kan worden aangevraagd zijn: ■ tweede energiescherm (maximaal € 50.000); ■ verticale ventilatoren (maximaal € 50.000); ■ luchtbehandelingssysteem via warmtewisseling (maximaal € 187.5000); ■ diffuus glas met antireflectiecoating (maximaal € 125.000); ■ aansluiting op een warmtenetwerk of – cluster (maximaal € 150.000);

28 (2014(

Productpagina hans.indd 39

ontvochtigingsinstallatie (Actief Ventilatie Systeem of AVS; warmtewisselaars met slurven onder het gewas) overal voldoende te verlagen. Dat komt mede doordat de buitenlucht vrijwel evenveel vocht bevatte als de binnenlucht. Onder het gewas zakte de RV bij het ontvochtigen wel snel tot 80-85%. Onderin wordt het niet snel te vochtig. Daarom kan ook de minimumbuis nog verder terug dan gedacht. Minder stoken is gunstig, want dan stimuleer je de gewasverdamping minder.

De relatieve luchtvochtigheid onderin zegt weinig over de situatie bovenin. Het kan daar makkelijk 90% of hoger zijn omdat het gewas verdampt. De hoge luchtvochtigheid in de nacht en vaak ook overdag, zorgde ervoor dat het vaasleven van de rozen daalde van 18 naar 9 dagen. Er ontstond meer botrytis en er moest 30 tot 35% vaker met fungiciden worden behandeld. Nog steeds blijft het in de nacht makkelijk te vochtig. De bedoeling is ook het verbruik van fungiciden te minimaliseren. Het bedrijf Cleanlight stelt hun apparatuur en kennis beschikbaar om het gewas met UV-lampen te behandelen. Als daarmee 50% reductie op middelenverbruik is te behalen, dan is de toepassing kostenneutraal. Er is dagelijks een half uur per 1.000 m2 nodig om de apparatuur door de paden te rijden. De hele afdeling gaat behandel wor-

■ aansluiting op een biogas of

CO2-netwerk of -cluster (maximaal € 50.000); ■ biomassaketel of -kachel met de code 251105 (maximaal € 225.000).

De subsidie wordt verstrekt voor de kosten (exclusief btw) die zijn gemaakt voor: ■ de aanschaf van nieuwe machines en apparatuur; ■ de installatie van de investering die onder de subsidie valt; ■ kostenonderdelen die noodzakelijk zijn voor de werking van de apparatuur, installatie of machine.

den omdat bekend is dat je overal de infectiedruk met de UV-lampen moet reduceren.

Pleksgewijs behandelen werkt niet.

Er wordt nu een groot deel van de dag gekoeld en soms ook in de avond en nacht.

Dat hielp om de RV te beheersen, want in de koelmodus wordt de kas ontvochtigd. Daarnaast is vocht afgevoerd door te verwarmen met Opac’s bij geopende luchtramen. Omdat Opac’s convectiewarmte afgeven en geen stralingswarmte (zoals verwarmingsbuizen), zal de impact van die actie op de gewasverdamping volgens Van der Knaap niet groot zijn. De Opac’s bieden volgens hem overigens meer mogelijkheden dan de AVS, al blijft het zonder koel- of warmtevraag lastig om de RV in bedwang te houden. „Je kan meer met de Opac’s. Per saldo oogsten we er zelfs meer warmte mee, dan we nodig hebben in de teelt.”

Bewust verwarmen met Opac’s bij geopende luchtramen bleek effectief om vocht af te voeren. Een nieuwe manier van ’stoken met de ramen open’. Telers opperden dat het simpeler en goedkoper is om de lampen aan te zetten tegen vochtproblemen. Met de Opac is er wel een mogelijkheid bijgekomen als het gaat om klimaatbeheersing. <

nimaal € 5.000 en maximaal € 50.000. Voor de investering in luchtbehandelingsysteem, diffuus glas, aansluiting op een warmtenetwerk of een biomassaketel gelden andere maximale subsidiebedragen.

Het totaal beschikbare subsidiebedrag van € 7 miljoen wordt verdeeld op basis van loting als blijkt dat het budget niet toereikend is voor alle aanvragen.

De subsidie is binnenkort aan te vragen via https://mijn.rvo.nl. Kijk daar rechtsboven onder ’Direct regelen’. <

Telers krijgen maximaal 25% vergoed van de kosten die onder de subsidie vallen. Het subsidiebedrag per aanvraag bedraagt mi-

39

09-07-14 13:44

B Nederlandse chrysant weer naar USA

Celieplant neemt Bouquetnet over

Mprise neemt sierteeltafdeling Prodware Nederland over Cursus ‘Telen Zonder Daglicht’ Concept Factory en Florpartners werken op projectbasis samen

Verdere professionalisering Air So Pure

UITGEVER BDUmedia Afdeling Vak- en Publieksmedia Postbus 67, 3770 AB Barneveld, tel 0342-49 42 63, fax 0342 41 31 41 Uitgever: Wiljo Klein Wolterink MBA Verkoopleider: Ron van de Hoef, e-mail: r.v.d.hoef@bdu.nl

Colofon REDACTIE Schipholweg 1, Postbus 9324, 2300 PH Leiden e-mail: bloemisterij@hortipoint.nl www.vakbladvoordebloemisterij.nl

Directeur Elbert van den Berg Secretariaat Linda Laman 071-56 59 678 Alice Hoogenboom 56 59 679 Hoofdredacteur Elbert van den Berg 071-56 59 678 Eindredacteur Jenny Mostert 071-56 59 633 Vakredactie Politiek en economie Quincy von Bannisseht 56 59 637 Peter van Leth 56 59 688 Markt en afzet Arie-Frans Middelburg 56 59 687 Cindy van der Zwet 56 59 630 Teelt en techniek Hans Neefjes 56 59 638 Joef Sleegers 56 59 642 Bert Vegter 56 59 639

40

ColofonVbb-nieuws 1 artikel.indd 40

Bureauredactie Carolyne de Vries Lentsch, Jolanda de Wekker Webredactie Erik Rotteveel Vormgeving Diseno Vormgeving Fotografie Gerdien de Nooy Freelancers Gert van den Berg, Hermen de Graaf, Bernadette Hoefsloot, Harmen Kamminga, Ank van Lier, Astrid Zoumpoulis-Verbraeken

ABONNEMENTENSERVICE Mutaties en bezorging Abonnementen kunnen op elk gewenst tijdstip ingaan. Opgave via vakbladvoordebloemisterij.nl of bij de abonnementenservice.

Abonnementen lopen automatisch door, tenzij uiterlijk twee maanden voor vervaldatum bij de abonnementenservice wordt opgezegd. Dit kan schriftelijk, telefonisch of per e-mail. Ook voor informatie over een lopend abonnement en klachten over de bezorging kunt u contact opnemen met de abonnementenservice, BDUmedia, afdeling Vak- en Publieksmedia, Postbus 67, 3770 AB Barneveld. Op werkdagen is de abonnementenservice telefonisch bereikbaar van 8.30 uur tot 14.00 uur op 0342-494844, e-mail: abonnementen@bdu.nl.

Prijzen Jaarabonnement: € 349,60. Studenten 25% korting; 65 plussers 15% korting. Jaarabonnement Europa: € 449,65 (België: € 377,70). Jaarabonnement buiten Europa: € 466,50.

Genoemde prijzen zijn inclusief 6% btw en verzendkosten.

ADVERTENTIE-EXPLOITATIE Verkoopleider: Ron van de Hoef, 0342 - 494263, 06 - 51806325, e-mail r.v.d.hoef@bdu.nl Media-adviseur: Gert-Jan Bloemendal, 0342-494807 e-mail: g.bloemendal@bdu.nl

Vakblad voor de Bloemisterij is een wekelijkse uitgave van de Stichting Vakinformatie Siergewassen en BDUmedia, Vak- en Publieksmedia.

Uitgever en auteurs verklaren dat dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld, evenwel kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Uitgever en auteurs aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op bedoelde informatie.

Lezers wordt met nadruk aangeraden deze informatie niet geïsoleerd te gebruiken, maar af te gaan op hun professionele kennis en ervaring en de te gebruiken informatie te controleren.

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever.

Algemene voorwaarden: op alle aanbiedingen, offertes en overeenkomsten van BDUmedia B.V. zijn van toepassing de voorwaarden, welke zijn gedeponeerd ter Griffie van de Arrondissementsrechtbanken en de KvK.

Druk: BDU Media

28 (2014(

09-07-14 14:35

Kasgenoten

A genda Binnenland

Info: www.plantarium.nl Nationale zomerbloemententoonstelling, Oude Kerk, Naaldwijk.

Info: www.nzbt.nl Autumn Fair, Naaldwijk.

Info: www.floraholland.com Aanmelden voor Tuinbouw Ondernemersprijs via www.tuinbouwondernemersprijs.nl Start Masterleergang Hortibusiness 2014-2015, Wageningen.

Info: www.wageningenur.nl IFTF, vakbeurs, Vijfhuizen.

Info: www.iftf.nl Trade Fair, Aalsmeer.

Info: www.floraholland.com Kom in de Kas, landelijk evenement. Info: www.komindekas.nl

LTO Glaskracht Nederland

FOTO: ArTline

Mechatronica en robotisering event, Demokwekerij Westland.

Info: www.demokwekerij.nl 9 aug Flower Parade Rijsburg.

Info: www.rijnsburgscorso.nl Plantarium, vakbeurs voor de boom-

Leeftiid: 64 jaar Plaats: Kessel Teelt: breed sortiment perkplanten, verder violen, lithodora en lavendel Oppervlakte: 21.000 m2 glas (inclusief verkoopruimte van 4.000 m2) en 8.000 m2 containerveld

Wim Hendriks Waardoor is particuliere verkoop uw belangrijkste afzetkanaal?

violen, lithodora en lavendel zetten we met name af via Veiling Rhein-Maas en FloraHolland

Waarin schuilt de kracht van uw winkel?

Meer informatie: www.ltoglaskracht.nl

Buitenland Sierteeltvakbeurs OFA Short Course, Ohio, Verenigde Staten. Info: ofa.org Internationale tuinbouwvakbeurs

Een deel van de productiekas is verkoopruimte. Gaat dat samen?

Info: www.flora-ol.cz

, waar we alleen

2

Info: www.messe-essen.de

gedurende het perkplantenseizoen met name ’s avonds of vroeg in de teelt. Maar ook

Info: www.florall.be

Hoe is het afgelopen perkplantenseizoen verlopen?

Polen. Info: www.greenislife.pl Four Oaks Trade Show, Cheshire.

Info: www.fouroaks-tradeshow.com

óf veel regen óf was de temperatuur juist veel te hoog. Om de omzet en het aantal klantbezoeken te verhogen, willen we ons assortiment wellicht uitbreiden met de verkoop van Info: www.agriflor.com

Wat doet u in uw vrije tijd?

Info: www.ipm-essen.de

vrouw en ik een weekendje weg. Ook gaan we soms weg met onze kinderen en/of klein-

Meestal doen we dan een verre én warme bestemming aan: voor komend jaar staat Costa Onderstaande symbolen hebben de volgende betekenis en verwijzen naar de website vakbladvoordebloemisterij.nl

!

Documenten en linken naar website

28 (2014(

Kasgenoten agenda_nw.indd 41

Foto’s

Wordt Nederland wereldkampioen voetballen?

Filmpjes

41

09-07-14 12:36

A

A @ ` @ @

U-weg laag

CONTAINERTEELT MET U-WEG VOOR DEENSE KARREN

Voor andere werkzaamheden vraag naar de mogelijkheden

/iÂ?°\Ă&#x160;ä{ÂŁĂ&#x2C6;Ă&#x160;Ă&#x17D;Â&#x2122;ÂŁÂŁ{Ă&#x2021;Ă&#x160;UĂ&#x160;Â&#x2C6;Â&#x2DC;vÂ&#x153;JĂ&#x192;VÂ&#x2026;iÂ?Â?iĂ&#x203A;Â&#x2C6;Ă&#x192;°Â&#x2DC;Â?

WWW.SCHELLEVIS.NL

VEBU V.O.F. Kasonderhoud

VA N K L I N K

STOOMKETELVERHUUR

Voor uitgebreide informatie:

www.meten.nl

E-mail: info@nieuwkoopbv.nl Tel. 0297 325836

Tel. 06-51 35 04 52 e-mail: buddys37@hotmail.com

WILT U OOK ADVERTEREN OP DEZE PAGINA? BEL: 0342-494290

KUMA II B.V. Industrieweg 17-21 â&#x20AC;˘ 4181 CA Waardenburg Telefoon +31 (0)418 - 652544 â&#x20AC;˘ Fax +31 (0)418 - 652084 E-mail sales@kumaplastics.nl

Bloempotten Opzetstukken Inpakstokken Aanverwante artikelen

Nie-co-rol

Voor het opbinden van bloemen- en plantentakken, leverbaar in 2 soorten trekkracht.

- Glasreparatie - Goten smeren - Overspuiten - Goten reinigen - Diverse reparaties

Gereedschapen matrijzenmakerij Spuitgieten Recycling van kunststof

www.kumaplastics.nl

ASFALTEERBEDRIJF ASVEBO B.V.

VOOR AL UW ASFALT EN VERHARDINGEN DOOR GEHEEL NEDERLAND

Wij asfalteren bij bedrijf en particulier. Ook leveren wij zuurbestendig-asfalt t.b.v. voersiloâ&#x20AC;&#x2122;s en voergangen. En leggen wij ook vloeistofdichte Zoab-asfaltvloeren aan met keuring en certificaat. Wij zijn onbetwist de asfalt en silo-specialist.

Dus bel nu snel voor een vrijblijvende prijsopgave en wij komen binnen 48 uur bij u langs voor een geheel vrijblijvende offerte.

M.V.G. ASVEBO-B.V. Morsweg 55 C1 - 2312 AB - Leiden tel: 06-47813340 www.bimar-leiden.nl

585767.indd 42

EVAL: voor elke situatie juiste installatie Een degelijk advies, prima service en een betrouwbare begeleidingâ&#x20AC;Ś Samen met de klant bedenken onze technici steeds de beste oplossing.

Daarbij kijken ze niet alleen naar het optimaal functioneren van installaties, maar ook naar betrouwbaarheid en energieverbruik.

Installatieburo E VAL B.V.

Â&#x161; ;b[ajhej[Y^d_[a

Galglaan 11 s 2311 ND Rijnsburg Tel. 071 402 26 21 s eval@eval.nl

Â&#x161; Ae[bj[Y^d_[a

www.eval.nl

Â&#x161; Ab_cWWjj[Y^d_[a

Â&#x161; MWj[hj[Y^d_[a

HOEK VAN HOLLAND T 0174 64 20 40 â&#x20AC;˘ KASSENSLOOP â&#x20AC;˘ (ROZEN)GEWASSEN UITRUIMEN â&#x20AC;˘ GEVRAAGD: ASSIMILATIELAMPEN EN WKK-INSTALLATIES â&#x20AC;˘ WWW.MUSTANGDEMOLITION.NL

9-7-2014 10:58:45

585768.indd 43

9-7-2014 9:48:55

Betere houdbaarheid Hortensia met Florissant 810 â&#x20AC;&#x153;Vorig jaar hebben we uitgebreid vaasleven onderzoek gedaan met verschillende rassen onder verschillende omstandigheden. Florissant 810 gaf steeds het beste resultaat en de verschillen in houdbaarheid met andere middelen waren groot, tot 300%.â&#x20AC;?

Arie en Elly Slingerland Snijhortensiakwekerij Slingerland van Buren BV

Arie en Elly telen 12 verschillende soorten snijhortensia op 2Ha en hebben bijna 8 jaar ervaring. Kwaliteitsconcessies worden niet gedaan want een tevreden consument is in hun ogen goud waard.

Dergelijke voortrekkers heeft Florissant nodig omdat toegevoegde waarde wordt erkend. Specialisten van toeleverancier Benfried speelden ook hier een cruciale rol bij de kennisoverdracht.

810

www.benfried.com

585769.indd 44

De veiling verplicht het gebruik van Florissant 600 in het aanvoerwater, dit product bevat echter aluminiumsulfaat waardoor sommige rassen van kleur kunnen veranderen. Florissant 810 is hier vrij van en heeft tevens de perfecte samenstelling om zowel kruidachtige als verhoutte Hortensia stelen een betrouwbare houdbaarheid te geven.

www.florissant.nl

9-7-2014 9:10:25