VBB_37-2015

B

37

Het succes van lisianthus 30

8

10 Financiering

16 Zwakke euro

28 Resultaten

lastige klus

tart Ethiopische kwekers

onderzoek: wie mag delen in kennis?

maakt duurzaamheid

Cover-nw.indd 1

09-09-15 14:36

The orchid professionals

ÂŽ

since 1933

De specialist in uitgangsmateriaal van orchideeĂŤn +31 (0)251 20 30 60

www.floricultura.com

620520_.indd 2

3

9-9-2015 12:06:30

B 8 BON maakt duurzaamheid

Vakblad voor de

Opinie 4

Interview: ’Belichten op plantbehoefte gaat veel energie besparen’

4

Commentaar:

5

Stelling:

Nieuws 6

Een selectie uit het meest recente nieuws

B

10 Financiering onderzoek lukt wel, maar met moeite

8

Ondernemen:

10

Ondernemen:

12

Vragen:

13

Afzet:

14

Afzet:

15

Column:

16

Afzet:

18

Afzet:

Markt 22 22 23 24 25

14

Teelt

consument in pop-up store

26

In beeld:

28

Onderzoek:

30

Lisianthus:

32

Teelttips:

33

Column:

34

Potorchidee:

Nieuws 36

28 Wie mag delen in kennis uit onderzoek?

Service 37

Kasgenoot: Agenda Voorplaat:

37 (2015)

Inhoud.indd 3

3

09-09-15 15:16

Opinie

’Belichten op plantbehoefte gaat veel energie besparen’ Groeilichtfabrikant Hortilux Schréder en B&W Installaties gaan samen één

fOtO: JOef SleegerS

-

Joef Sleegers jsleegers@hortipoint.nl

Wat is de reden voor de fusie?

Ronald Monster: „Nee, zeker niet. De achtergrond is onze gemeenschappelijke visie dat de toegevoegde waarde voor onze klanten vooral zit in een optimaal werkend groeilichtsysteem. Hortilux ontwikkelt en bouwt armaturen, B&W Installaties ontwerpt en bouwt elektrische installaties. We vullen elkaar aan.”

Arno Wartewig: „Door onze bedrijven samen te voegen kunnen we het hele spectrum bieden, van ontwerp tot installatie en onderhoud.”

Wartewig: „In Nederland is het areaal stabiel. Wereldwijd is er een groei, vooral in Rusland en de voormalige Sovjetstaten.

Daarbij gaat het vooral om hogedruknatriumlampen.”

Waardoor neemt het areaal toe?

Monster: „De vraag naar groeilicht neemt sterk toe door twee trends in de wereld.

In de eerste plaats de verstedelijking die erg hard gaat. Het valt niet mee om verse producten in een miljoenenstad binnen te krijgen. We zien steeds vaker kassen rond die steden ontstaan die gebruik maken van groeilicht. Binnen de steden neemt het gebruik van ledlicht toe door de toepassing in ’urban farming’ en ’vertical farming’.

De tweede trend is dat landen steeds meer zelfvoorzienend willen zijn. Daarbij is de kas een middel om efficiënt voedsel te produceren. In Rusland bijvoorbeeld worden gigantische kascomplexen gebouwd die allemaal groeilicht gebruiken. Ook in de VS zie je vlak bij grote steden enorme kascomplexen verrijzen. In deze ontwikkelingen kunnen wij een grote rol spelen.”

Wanneer wordt ledbelichting rendabeler dan hogedruknatrium?

Monster: „Of led wel of niet rendabel is, wordt snel veralgemeniseerd. Bij een negatieve ervaring in een bepaalde teelt denkt men: o, leds zijn dus niet rendabel. Ook wordt het vaak gezien als een strijd tussen

hogedruknatrium en led. Wij zien dat niet zo. Je moet kijken: wat is slim in een bepaalde situatie? In de ene situatie kun je beter hogedruknatrium gebruiken, in de andere situatie leds, of een hybride oplossing. Voor ons zijn het gewoon diverse lichtbronnen.”

Wartewig: „Leds zijn niet meer weg te denken, maar het gebruik is nog lang niet uitgekristalliseerd.”

ledbelichting?

Wartewig: „Op dit moment wordt er vaak gefocust op het energetisch rendement van de lamp. Elke paar maanden verschijnt er een nieuwe led op de markt die weer zuiniger is. Maar het gaat niet alleen om de lamp.

Er zijn in de komende jaren nog tientallen procenten energie te besparen door slimmer met de installatie om te gaan, afgestemd op de behoefte van de plant.”

Monster: „Die lichtbehoefte varieert per groeistadium, per dagdeel en per seizoen.We willen meer dan alleen technologie leveren.

Het gaat om de vraag: hoe kan een tuinder

Commentaar Elbert van den Berg hoofdredacteur evandenberg@hortipoint.nl

J

e zoekt naar een speld in de hooiberg, en vindt een boerendochter. Zo omschreef de Amerikaanse onderzoeker Julius Comroe het belang van toeval in de wetenschap. Echter, als een onderzoeker alleen maar gefocust is op de speld, bestaat er

van vandaag. Maar om ook in de toekomst concur-

hoofd ziet.

gevraagd van pakweg 10 of 15%. Op dit moment wordt dit onderzoek nog steeds gedaan met het geld van het Productschap Tuinbouw. De bodem van de geldkist is echter in zicht.

teren, of om dingen te onderzoeken die in de toekomst ooit resultaat zullen opleveren, maar misschien ook wel nooit. Onderzoeksopdrachten worden nauwkeurig omschreven en moeten snel

4

Opinie_NW.indd 4

Anders zal de stroom aan nieuwe kennis vroeg voor het grootste deel betaald door de overheid.

37 (2015)

09-09-15 12:38

Wilt u uw mening geven? Stuur een brief naar postbus 9324,

Stelling

zijn groeilicht zo efficiënt mogelijk gebruiken? Daar hoort ook bij dat men tegenwoordig een complete belichtingsinstallatie ’operationeel’ kan leasen. De tuinder hoeft de installatie niet te kopen, hij betaalt alleen voor het gebruik. We garanderen dat het licht altijd op het afgesproken niveau blijft, en alle onderhoudskosten zijn voor ons.

Inmiddels zijn er meerdere klanten die hier gebruik van maken.”

-

-

Marco Alderden, teler van trekheesters in Aalsmeer voorop met innovatie?

Monster: „Met onderzoek en technologie loopt Nederland voorop. Er zijn best gebieden in de wereld waar men ervaring heeft met leds. Maar hier zijn we in staat om te sturen op plantbehoefte, en kunnen we dit koppelen aan technologie.

We hebben nog nooit van buitenlandse klanten gehoord dat ze een Nederlandse kas maar niks vinden en liever iets anders hebben. Alles moet ’Made in Holland’ zijn.”

Wartewig: „De snelheid van innoveren is belangrijk. Om onze leidende positie vast te houden moeten we het tempo erin houden.”

ik niet zoveel met allerlei een beetje als een nieuwe vorm van verzuiling maar hier weer op. Een groot voorbeeld voor

voor en zegt dat je beter geen producten kunt kopen die achter een gesloten hek worden verbouwd. Een keurmerk achter een keurmerk kun je ook goed verschuilen. Leuk voor de bühne en handel maar het staat echte transparantie en dialoog in de weg. Echte vooruitgang wens je iedereen toe en bereik je

„MPS heeft de tuinbouw

Wartewig: „Nederland is onze bakermat.

Hier zit een grote groep klanten en er ontstaan nog altijd heel mooie projecten. We hebben een bedrijf in Noord-Amerika waar ook onderzoek wordt gedaan. Maar de kennis zit hier in Nederland. Dit is het centrum van de kennis voor de hele kassenbouw.”

een groener imago gege-

Soms is het dus nodig de tarieven tegen het licht te houden. Dat ze omhoog -

MPS-organisatie geen gelddrukpers heeft en moet concurreren met andere

klanten in plaats van klagen over een

precies uit komt of wie er nut van zal hebben. En is ook nog lang niet zeker. Dat is ook de reden op keurmerken waar

-

voor is. rendement is te vinden.

MPS groeit en groeit en Er wordt gewerkt aan een brancheorganisatie

ik ook wel. Of we daardoor een beter

deze organisatie rekenen op brede steun vanuit de sierteeltsector.

voor gehouden dat de retail alleen nog

37 (2015)

Opinie_NW.indd 5

gaan brengen. Dan is de discussie over verhoging van kosten ook niet meer zo’n struikelblok. Toch maar hoop houden op

5

09-09-15 12:39

Nieuws Lees meer op de website Op deze pagina’s vindt u een selectie uit het nieuws.

Een uitgebreide versie van deze berichten maar ook ander

■ Minimaal € 20 miljoen schade

door noodweer De zware hagel- en regelbuien die in het weekend van 5 en 6 september over het land trokken, hebben voor minstens € 20 miljoen schade veroorzaakt bij glastuinbouwbedrijven in de Bommelerwaard, rond Uden en tussen Huissen en Bemmel. Het gaat om een voorlopige schatting van teelt- en verzekeringsexperts. Chrysantenteler Peter van de Werken uit Nederhemert zette op 8 september een filmpje op YouTube dat de schade op zijn bedrijf toont.

Meer hierover op pagina 36

■ LTO Noord Glaskracht tegen branchevreemde activiteiten in glastuinbouwgebieden LTO Noord Glaskracht ziet niets in het plan van Gedeputeerde Staten (GS) van Zuid-Holland om bestaande ’niet-glastuinbouwbedrijven’ uitbreidingsmogelijkheden te geven in glastuinbouwgebieden. De organisatie heeft bezwaar ingediend tegen een aanpassing van die strekking van de Provinciale Verordening Ruimte.

LTO Noord Glaskracht is bang dat er daardoor minder ruimte overblijft voor teeltgerelateerde bedrijven.

■ Britten en Fransen kopen vaakst

bloemetje via internet Vergeleken met Nederlanders en Duitsers kopen consumenten in het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk het vaakst een bloemetje online, zo blijkt uit onderzoek van FloraHolland. De meeste online boeketten zijn bestemd voor een verjaardag. Circa 37% van de Britten en 32% van de Fransen zegt het afgelopen jaar wel eens een bloemetje online te hebben gekocht.

Dat is een stijging van 10% ten opzichte van 2010, toen een soortgelijk onderzoek werd uitgevoerd. In Nederland en Duitsland ging het om respectievelijk 12% en 23%, wat vergelijkbaar is met de resultaten van 2010

■ Holland biedt Vaticaan bloemstuk aan op Expo 2015 Op de Expo in Milaan heeft het Holland-paviljoen op 6 september het naburige paviljoen van het Vaticaan een floraal werkstuk cadeau gedaan. Het bloemstuk verbeeldde met bromeliabloemen de vleugels van een engel en

6

Nieuwskort2.indd 6

Aster van natte akker In het Noord-Groningse kerbouwer Foppe Jan land. De zavelgrond is verzadigd door de regen. Maar met een licht trekkertje en een maaibalkje lukt het hem toch om vlot bossen te knippen. Als de platte de nieuwe aardappelmen veilingklaar maken. „We telen dit jaar voor het eerst zomerbloemen. Een experiment in de nieuwe teelt. Naast asters telen ze bupleurum, beide op ongeveer 2.000 m2. Of ze volgend jaar weer zomerbloemen telen, weten ze nog gemengde callistephus ieder geval prima.

symboliseerde grootouderdag Festa dei Nonni en de dag van de beschermengelen.

voortbestaan van FloraCulture International was onzeker vanwege een belastingschuld.

■ Geranium en hibiscus Balkonen Terrasplant van 2016

■ Gelderland roept tuinders Bommelerwaard op bouwplannen kenbaar te maken

Geranium en hibiscus zijn respectievelijk tot Balkon- en Terrasplant van het Jaar 2016 verkozen. Beide zomerbloeiers spelen een belangrijke rol in de mediacampagne van mooiwatplantendoen.nl die in april 2016 start.

■ Schultz maakt afspraken over zoetwater Minister Schultz (I&M) heeft op 7 september afspraken gemaakt met onder meer LTO Nederland, waterschappen en provincies over te nemen maatregelen om de beschikbaarheid van zoetwater voor de lange termijn veilig te stellen. Het Rijk steekt hier via het Deltafonds € 150 miljoen in.

■ FloraHolland koopt FloraCulture International FloraHolland heeft het internationale sierteeltmagazine FloraCulture International gekocht.

Blad en website blijven onafhankelijk. Het

Gedeputeerde Staten (GS) van Gelderland roepen glastuinders in de Bommelerwaard op de komende tijd met concrete bouwplannen te komen als ze hun bedrijf willen uitbreiden of zich willen nieuwvestigen in de aangewezen intensiveringsgebieden. Uit de onlangs door GS vastgestelde beleidsregels blijkt dat het college zoveel mogelijk wil komen tot één wijzigingsplan per gebied. Vóór 1 januari 2017 moeten er ontwerp-wijzigingsplannen op tafel liggen.

■ Testwinkel VoorKeur opent deuren in Utrecht Op 2 oktober opent de testwinkel VoorKeur zijn deuren in winkelcentrum Hoog Catherijne in Utrecht. Vijf telers of veredelaars zullen in deze tijdelijke winkel producten testen bij de consument. In november wordt een tweede pop-up store geopend in Den Haag.

Lees meer op pagina 14-15.

37 (2015)

09-09-15 15:44

FOTO: EGBERT JONKHEER

Gelezen op Twitter Mike Duivenvoorden (@mikeduif) week is een sectorbreed plan van aanpak opgesteld om te komen tot een tripsvrije afzet van bloemen en planten. Aanleiding daarvoor was de aankondiging van Rusland om Nederlandse bloemen strenger te controleren op trips.

■ Santini Madiba bestaat tien jaar Dit najaar is het tien jaar geleden dat Dekker Chrysanten de santini Madiba introduceerde.

Dit nieuwe type santini viel op door de grote grote hoeveelheid (30 tot 40) kleine (circa 2 cm) bloemen per tak. De productie is sindsdien vertienvoudigd.

■ Komst Floriade 2022 naar Almere bezegeld

■ Ride for the Roses haalt € 854.000 binnen voor KWF Bijna negenduizend deelnemers aan de Ride for the Roses in Aalsmeer en omgeving hebben op 6 september € 854.000 binnengehaald voor KWF Kankerbestrijding. Het geld wordt dit jaar besteed aan onderzoek naar huidkanker.

■ Eerste uitgave magazine 365 Dagen Bloemen verschenen Het inspiratiemagazine 365 Dagen Bloemen is vanaf nu verkrijgbaar. Het tijdschrift over seizoenproducten, uitgegeven door PurE seasonal flowers, wordt in een oplage van ruim 28.000 exemplaren verspreid onder bloemisten en is verkrijgbaar in het Nederlands, Engels en Duits.

Zie ook pagina 25.

De gemeente Almere, de Nederlandse Tuinbouwraad en de International Association of Horticultural Producers hebben op 1 september drie overeenkomsten ondertekend die de komst van de Floriade 2022 naar Almere bezegelen.

■

boegbeeld topsector T&U Loek Hermans blijft de komende vier jaar het boegbeeld van de Topsector Tuinbouw & Uitgangsmaterialen (T&U). Zijn benoeming is tot en met 31 december 2019 verlengd, zo heeft minister Kamp (EZ) besloten.

■ WUR verwacht eind dit jaar

resultaten zuiveringstechnieken WUR Glastuinbouw verwacht eind dit jaar te weten hoe een aantal eerder onderzochte technieken die 75 tot 99% van de gewasbeschermingsmiddelen in afvalwater van glastuinbouwbedrijven kunnen afbreken, het beste in de praktijk kan worden toegepast.

■ Op verzoek van LTO Glaskracht Nederland is een tijdelijke vrijstelling afgegeven voor Winner ter bestrijding van volwassen Californische trips in de teelt van een groot aantal bedekte bloemisterijgewassen. Vorig jaar was er ook een tijdelijke vrijstelling voor Winner. Die liep van 28 augustus 2014 tot 26 december. Vorige 37 (2015)

Nieuwskort2.indd 7

■ Bloemenbezorger Bloomon haalt € 3,5 miljoen groeikapitaal op Bloomon, dat via internet bloemen verkoopt en gratis bezorgt, heeft € 3,5 miljoen opgehaald bij investeerders. Met het groeikapitaal wil Bloomon uitbreiden naar andere landen. Nu is het bedrijf nog voornamelijk actief in Nederland en Duitsland.

You don’t get it by wishing, staring, or hoping. You don’t get it easy. You get it by working your ass off every single day. #sales

andre westendorp (@awestendorp) Welke collegakwers denken dat een stapelwagen als stijger gebruikt kan worden #floraholland #nietfijn pic. twitter.com/huBfNlZbXB

Adrie Klaasse Bos (@MtsBosdeVries) @awestendorp ook erg in trek als sta-tafel gezien de hoeveelheid (koffie) bekertjes die er vaak tussen de bledden zitten. (in antwoord op Andre Westendorp)

Lucas Vos (@LucasVos_FH) Vandaag bij Bart & Patrick van Bloomon.nl. Mooie startup in sierteeltland. Deze jongens gaan ver @ FloraHolland #yam

Bauke Kramer (@BaukeKramer) Eerste schooldag in Moskou bloemen voor de juf #mooietraditie #ruslandbelangrijkemarkt #ondanksderoebel

Discussie op LinkedIn Kosten MPS rijzen te veel de pan uit Leuk en aardig dat MPS garant staat voor een ’licence to produce’. Maar de kosten voor het label worden er niet minder op. Vooral telers met MPS-GAP en MPS-SQ krijgen fors hogere kosten dit jaar in rekening gebracht. Zij en diverse andere MPS-telers vragen zich in toenemende mate af wat er tegenover staat. Het label is immers onzichtbaar voor de consument. Met de recente invoering van MPS A+ kunnen telers zich alleen onderling van elkaar onderscheiden.

Dit zou de consument een rotzorg zijn. Nee, MPS moet meer gaan leven verder in de keten.

7

09-09-15 15:44

-

-

Peter van Leth pvanleth@hortipoint.nl

O

prichter Henri Potze spreekt tegen dat Benefits of Nature (BON) de zoveelste duurzaamheidshype is. „Duurzaamheid is onderhand een wollig containerbegrip geworden. Daar kan BON niet onder worden geschaard, omdat het duurzaamheid inzichtelijk maakt op zowel bedrijfs-, proces- als productniveau. En dat alles aan de hand van data die verifieerbaar

Mening

zijn. Zoveel mogelijk specifieke data en zo min mogelijk referentiedata. Voor iedereen helder en hetzelfde. Met BON valt niet te sjoemelen”, redeneert Potze.

Is BON niet een al te grote ambitie? Potze geeft toe dat de uitdaging erg groot is. Hij

Jan Benninga, LEI economisch onderzoeker

Als Jan Benninga, LEI economisch onderzoeker,

2

is heilig overtuigd van de kans van slagen als voldoende ketenbrede data van de grond komen. „Links- of rechtsom zal de sierteeltsector aan een footprint moeten geloven. Dan kun je gaan afwachten dat die door handelskanalen wordt opgelegd, of er zelf mee starten. En zo aanpakken dat de gehele keten, zowel verticaal als horizontaal eraan meedoet. Zo kom je tot een uniforme standaard footprint en niet verscheidene.

Natuurlijk heb ik me zelf afgevraagd of het niet onbegonnen werk is, maar soms is het beter om maar te beginnen”, meldt Potze.

Tot dusver wordt de commercieel directeur bevestigd dat hij een juiste stap heeft genomen. „Sinds zes maanden timmeren we hard aan de weg. We komen bij kwekers, veredelaars, kennisinstituten en andere ketenpartijen over de vloer. Ons bevlogen verhaal krijgt voet aan de grond. Steeds meer. De BON-belofte groeit, en de toegevoegde waarde wordt zichtbaarder. Prachtige opdrachten die vervolgens ook weer een spin-off realiseren naar gekoppelde partijen in de tuinbouwketen. Onze olievlek wordt zo steeds groter.”

-

Zowel verticaal (toeleveranciers) als horizontaal (van veredelaar tot consument) specifieke data verkrijgen in plaats van

8

3715BenefistofNature.indd 8

37 (2015)

08-09-15 17:35

foto: Benefits of nAture

Achtergrond

Potplanten als vertrekpunt Sinds een aantal jaar bestaat er een internationale geaccepteerde methodiek om de milieubelasting van de productie van een product te berekenen. Deze methodiek heet Life Cycle Analysis (LCA), dus levenscyclusanalyse. EcoChain heeft hier een Nature op voortborduurt en geschikt wil maken voor de tuinbouw.

Er wordt gestart in de potplanten, waarin het streven is in 2017 te komen tot een footprint gebaseerd op 27 milieufactoren waaronder CO2-emissie, klimaatverandering, waterverbruik, uitputting grondstoffen en inzet fossiele brandstoffen. Hierna zullen bloembollen, zomerbloemen en boomkwe-

referentiedata, lijkt een gans onmogelijke opgave. Lijkt, benadrukt Potze: „Er zijn al veel specifieke data. Elke MPS-deelnemers legt ze zo op tafel, evenals telers die Milieukeur, GlobalGAP of welk keurmerk dan ook voeren. En vergis je niet, niet alleen de sierteeltsector buigt zich over een footprint.

Toeleveranciers bijvoorbeeld die er aan mee willen of kunnen werken, juichen een footprint op specifieke data toe. Ook zij zien immers hun kans schoon om zich ermee te onderscheiden. Hé, hé eindelijk die cowboys eruit, was een reactie van een potgrondleverancier. En zo denken meerdere ondernemers in de gehele keten erover.”

Concreter worden over verscheidene opdrachten, daar gaat Potze vooralsnog niet dieper op in. Enerzijds om niet al te hoog van de daken te schreeuwen, anderzijds om processen niet te frustreren. Inmiddels anderhalf jaar lopen er pilots op drie potplantenbedrijven: Ter Laak Orchids, potchrysantenbedrijf SV.CO en VDE Plant.

Om daar openheid van zaken over te geven is voor hem geen enkel probleem.

MPS te weinig onderscheidend Zonder MPS af te willen vallen, vindt Karin van der Eijk, eigenaar van VDE Plant in Woubrugge, dat duurzaamheid onvoldoende tot uiting komt in dit keurmerk. „Wij 37 (2015)

3715BenefistofNature.indd 9

instantie dus gericht op sierteeltsectoren; agf-sectoren volgen in een later stadium.

Het inzicht uit de footprintberekening wordt gebruikt om een plan voor verduurzaming gehouden met zowel ecologische als economische aspecten. Dit kan variëren en duurzaam inkopen tot marketingadvies en productontwerp.

zetten veel in op biologische bestrijding; we zijn inmiddels gehalveerd in het inzetten van chemische gewasbeschermingsmiddelen. We zijn en blijven echter MPS-A.” Het bedrijf recirculeert al sinds 1994 en het verbaast Van der Eijk dat er nog steeds bedrijven zijn die niet op deze golflengte zitten. Met het meedoen aan de BON-pilot hoopt ze zich wel op den duur te kunnen onderscheiden. „Iedereen beweert ondertussen dat ze duurzaam bezig zijn.”

Veel inspanningen heeft het haar niet gekost, omdat ze als MPS-deelnemer data voorhanden heeft. Bovendien heeft ze goede registratieprogramma’s. Voor haar dus een voorwaarde dat BON hierop voortborduurt.

Anders worden haar inspanningen een heel ander verhaal. „Op meer administratieve rompslomp door BON zitten ondernemers niet te wachten. Dat is dus ook niet ons uitgangspunt. We willen specifieke data, geen nieuwe data”, vult Potze aan.

De footprint is een tool die concreet meet

leidt tot een getal, waarmee ondernemers kunnen verbeteren. Dit moet gaan leiden tot een hoger rendement van bloemen en planten en hogere marges voor alle ketenschakels. En dat alles gebaseerd op vraaggerichte productie aan de hand van gerichte consumenteninformatie. Om de omslag van aanbodsgericht naar vraaggericht produceren te kunnen maken, ziet ketenintegratie, verduurzaming en innovatie.

Hierdoor verbetert niet alleen de waarde van het product, maar ook het hergebruik van grondstoffen neemt af, evenals de waardevernietiging.

LEI Wageningen UR, EcoChain en Waterdrinker. Inmiddels heeft zich een breed netwerk achter het initiatief geschaard van kwekers, veredelaars, kennisinstituten, handels- en andere ketenpartners.

Van der Eijk hoopt dat met BON ook een eind komt aan het woud aan keurmerken.

Ze durft niet te beweren dat BON het antwoord daarop is. Een bewering die Potze wel voor zijn rekening durft te nemen.

Al 10% winst Ten opzichte van de nulmeting heeft VDE Plant al een verbetering van de BONscore van 10% over de gehele linie kunnen presteren met de focus op clusia in potmaat 12. Die winst is vooral geboekt doordat een kleinere plantdichtheid wordt aangehouden.

Van der Eijk verwacht dat de BON-score over 2015 nog gunstiger uitpakt, omdat ze samen met Koppert een nieuwe opkweekstrategie heeft ontwikkeld. VDE Plant heeft de stekfase dit jaar zelf in huis gehaald en wil met natuurlijke in plaats van chemische middelen de groei reguleren en zo hopelijk te komen tot minder uitval van planten. <

9

08-09-15 17:35

Financiering onderzoek lukt wel, maar met moeite Het Productschap Tuinbouw bestaat niet meer, dus moet het tuinbouwbe-

Quincy von Bannisseht qvb@hortipoint.nl

V

Foto: Quincy von Bannisseht

oor nieuwe onderzoeksprogramma’s voor de glastuinbouw is nog zo’n € 4 miljoen aan bijdragen beschikbaar vanuit het begin dit jaar opgeheven Productschap Tuinbouw (PT). Het gaat daarbij om onderzoek in bekende innovatieprogramma’s als Kas als Energiebron, Glastuinbouw Waterproof, Plantgezondheid en Energie en CO2. „Maar eind 2016, of mogelijk halverwege 2017 zullen die gelden echt op zijn. Als we dat collectieve onderzoek dan willen voortzetten, zullen telers bereid moeten zijn daar financieel aan bij te dragen”, stelt Nico van Ruiten, voorzitter van het topconsortium voor Kennis & Innovatie (TKI Tuinbouw).

10

TKI Tuinbouw.indd 10

Het TKI Tuinbouw werd in 2012 door het kabinet in het leven geroepen om de onderzoeksprogramma’s van de Topsector Tuinbouw & Uitgangsmaterialen (T&U) op de rit te zetten. Daarbij gaat het enkel om de relatief grote projecten met een gemiddelde omvang van € 100.000 tot € 200.000 en een looptijd van vier jaar. Voor kleinschaliger onderzoek – zoals haalbaarheidsstudies – kunnen ondernemers een beroep doen op de MKB-Innovatiestimulering Regio en Topsectoren (MIT).

Via een jaarlijkse ’call’ vraagt het TKI bedrijfsleven en kennisinstelllingen met ideeën voor onderzoek te komen. Als er vanuit het bedrijfsleven bereidheid is om dat onder-

zoek voor de helft te financieren, betaalt het Rijk de andere helft en is er sprake van een publiek-private samenwerking (PPS).

Vorig jaar zijn er op die manier 38 PPS’en opgezet die in 2012 en 2013 waren geselecteerd. De ’call’ voor 2015 leverde 57 nieuwe onderzoeksprojecten op, ter waarde van in totaal € 30 miljoen, voor uitvoering in de periode 2015–2018. Op 14 september sluit de ’call’ voor 2016.

Gewascoöperaties Op zich is Van Ruiten tevreden over de resultaten die het TKI tot nu toe geboekt heeft. „Ik vind het heel positief dat er vanuit het telerscollectief TTO, elf gewascoöperaties en sinds kort ook FloraHolland initiatieven zijn genomen om onderzoek te financieren. Ook ben ik blij met het werk van de negen innovatiemakelaars die, samen met de Kamer van Koophandel, ondernemers helpen in de contacten met onderzoekers en het opzetten van een onderzoeksproject.” Hij noemt daarbij als voorbeeld het recent tot stand gekomen masterplan Trips. „Hoewel daar nog veel PT-geld in zit, dragen gewascoöperaties nu ook bij.”

Toch zijn er nog wel punten van zorg.

Zo kent de procedure van het indienen tot uitvoeren van een projectidee een behoorlijk lange doorlooptijd. Volgens het jaarverslag van het TKI gaat het gemiddeld om minimaal tien maanden. Inmiddels is op dat terrein volgens Van Ruiten verbetering geboekt. „Projectideeën kunnen nu in september worden ingediend, waarna eind december wordt beslist over de financiering.

Initiatiefnemers hoeven zich dus niet eerst meer verplicht te laten adviseren, wat toch enkele maanden tijdwinst oplevert.”

37 (2015)

09-09-15 13:36

Foto: GerdIen de nooy

-

Communicatie Ook kan de communicatie vanuit het TKI naar de tuinders toe beter. „Het is belangrijk dat ondernemers weten welke projecten die op fifty-fifty basis zijn gefinancierd – waar zij dus aan meebetalen – er lopen. Ondernemers die betrokken zijn bij onderzoek in bijvoorbeeld een bepaald gewas, worden op de hoogte gehouden van (tussentijdse) resultaten. Tegelijkertijd weten zij niet wat er gebeurt in onderzoeken over bijvoorbeeld biobased economy waar ze niet bij betrokken zijn. In het verleden maakte het PT keurige overzichten van alle onderzoeken, die vervolgens in de vakbladen belandden en via LTO Glaskracht werden verspreid. Nu moeten we dat als TKI zelf gaan doen.”

Thema’s Ander zorgpunt is de verdeling van het onderzoek op de vier thema’s waar de topsector T&U zich op richt (Meer en beter met minder; Samenwerkende waardeketens; Gezondheid en welbevinden; Voedselveiligheid en Voedselzekerheid). „Het merendeel van de via het TKI gefinancierde onderzoeksprojecten valt onder het thema Meer en beter met minder. Daarbij gaat het vaak om technische projecten rond duurzame productie, zaken die bepalend zijn voor de ’license to produce’ van bedrijven en dus ook gefocust zijn op kortetermijnresultaten”, aldus Edwin de Jongh, programmacoördinator van het TKI. Voor de andere thema’s is beduidend 37 (2015)

TKI Tuinbouw.indd 11

minder aandacht vanuit het bedrijfsleven.

Daar moet volgens Van Ruiten verandering in komen. „Er vindt al veel onderzoek plaats op het gebied van Het Nieuwe Telen, energiebesparing en plantgezondheid. We moeten nu als sector op zoek naar de ’game changers’. Die liggen toch aan de opbrengstkant. Hoe kun je als tuinder je producten vernieuwen? Hoe kom je tot samenwerking in de keten? Hoe kom je tot echte marktinnovaties? Dat zijn vragen die onder het thema Samenwerkende waardeketens vallen.

Daar moeten we nu meer op gaan inzetten.”

Ook aan het thema Gezondheid en welbevinden moet volgens Van Ruiten harder getrokken worden. „Uit onderzoek weten we bijvoorbeeld dat er van planten in klaslokalen een positief gezondsheidseffect uitgaat.

Maar wat is het effect van groen in verzorgingstehuizen of instellingen voor begeleid wonen voor autistische kinderen? We weten het niet en dat zouden we moeten onderzoeken. Maar ja, zulk onderzoek moet wel betaald worden uit rendement van telers.”

moet dat via collectieven van ondernemers gebeuren. Maar een chrysantenteler zal waarschijnlijk niet willen meebetalen aan onderzoek dat vooral interessant is voor de gerberateelt en andersom.” In die zin staat „de succesformule van de Gouden Driehoek, (bedrijfsleven-onderzoek-overheid, red.) die model stond voor het topsectorenbeleid, voor de topsector T&U op de tocht” zo meldt het TKI in zijn jaarverslag.

Een mogelijke oplossing ziet Van Ruiten in een brancheorganisatie naar Europees model. Voor de sierteelt wordt momenteel gewerkt aan de oprichting daarvan: het Bureau Brancheregelingen Sierteelt (BBS). „Met zo’n brancheorganisatie – voor de voedingstuinbouw is er al een – kun je heel doelgericht, voor een bepaald onderzoeksprogramma en afgebakend in de tijd, financiële bijdragen ophalen. Maar daar moet dan wel een meerderheid van de telers vóór zijn. Ook is politieke goedkeuring nodig.”

De voorwaarden voor een PPS op het gebied van fundamenteel onderzoek zijn volgens De Jongh ook minder zwaar dan voor toegepast onderzoek. „Bij fundamenteel onderzoek hoeft slechts 15% privaat gefinancierd te worden. Daarvan mag de helft in cash en de helft ’in kind’ zijn (bijdrage in menskracht of materiaal, red.).”

Volgens Van Ruiten zijn nu vooral toeleveranciers, zaadbedrijven en FloraHolland bij zulke PPS’en betrokken. „Eigenlijk zouden telers ook kunnen bijdragen. Als het om een algemeen project plantgezondheid van bijvoorbeeld € 2 miljoen zou gaan en er moet 15% uit de sector komen, betekent dat een bijdrage van € 15 tot € 30 per hectare.

Dat moet toch te doen zijn?” <

In het kort

Fundamenteel onderzoek Van Ruiten signaleert verder dat er vanuit het bedrijfsleven weinig aandacht is voor financiering van fundamenteel/strategisch onderzoek. „Ondernemers onderkennen het belang ervan, maar hebben vaak niet de bereidheid om er aan mee te betalen.”

Toen het PT er nog was, kon op bestuursniveau worden bepaald dat iedereen meebetaalde aan dit lange termijn onderzoek. Nu

-

-

11

09-09-15 13:36

Vragen Stuur uw vragen naar Postbus 9324, 2300 PH Leiden.

U kunt ook bellen, faxen of mailen: Peter van Leth, 071-56 59 688, pvanleth@hortipoint.nl

Is vaker werkoverleg zinvol?

-

W

erkoverleg wordt doorgaans gebruikt voor informatieoverdracht en het op elkaar afstemmen of oplossen van zaken. Maar het werkoverleg kan ook een belangrijke bijdrage leveren aan de ontwikkeling van de deelnemers.

Het antwoord op uw vraag is afhankelijk van waar u het werkoverleg voor wilt gebruiken en hangt ook af van het belang dat u hecht aan ’empowerment’ van uw meewerkend voormannen, de leiderschapsstijl van uw bedrijfsleider en het takenpakket van uw meewerkend voormannen.

Empowerment De term ’empowerment’ wordt binnen bedrijven vooral gebruikt voor het proces van delegeren van bevoegdheden naar het lagere kader en de vaste medewerkers met als doel hen te versterken. De gedachte achter empowerment is dat medewerkers, die over meer zaken worden geïnformeerd, van wie meer wordt verwacht en die over meer zaken mogen meepraten sterker gaan functioneren en daarmee ook van meer waarde zijn voor het bedrijf. Goed functionerend werkoverleg speelt hierbij een belangrijke rol. Het is de vraag hoe belangrijk het op gang brengen van een dergelijke ontwikkeling op dit moment voor uw bedrijf is.

Wanneer een bedrijfsleider de overtuiging heeft dat zijn meewerkend voormannen in toenemende mate als verlengstuk van het management moeten gaan functioneren, zal hij ze tijdens het werkoverleg niet alleen voldoende moeten informeren, maar hen ook stimuleren om zelf oplossingen te bedenken en zelf verantwoordelijkheid te nemen voor zaken waar ze tegen aan lopen. Hierdoor krijgt het werkoverleg ook meerwaarde voor de ontwikkeling van de deelnemers: ze leren wat het betekent om hun positie in te nemen binnen het bedrijf. Dit vraagt overigens wel van een bedrijfsleider dat hij in staat is

12

3715vraag.indd 12

IllustratIe: Peter moorman

de juiste vragen te stellen of de juiste reactie te geven.

Wanneer een bedrijfsleider de overtuiging heeft dat het efficiënter en effectiever is wanneer hij zelf alle vragen beantwoordt, dan beperkt de waarde van het werkoverleg zich vooral tot informatieoverdracht en afstemming.

Taken meewerkend voorman Binnen veel bedrijven is het takenpakket van meewerkend voorman in ontwikkeling: in toenemende mate wordt van hen verwacht dat zij collega’s aanspreken op de kwaliteit en kwantiteit van het werk en op hun werkhouding. Wanneer tijdens een werkoverleg aan deze ontwikkeling met enige regelmaat aandacht wordt besteed, versterkt dit het bewustzijn en het zelfvertrouwen van de meewerkend voormannen om collega’s ook daadwerkelijk aan te spreken.

Tot slot geldt dat meewerkend voormannen meestal geen vast team hebben, maar

werken met medewerkers die ook geregeld voor andere meewerkend voormannen werken. Om collega’s aan te kunnen spreken als meewerkend voorman is het van belang dat je onderling één lijn trekt, zodat jouw collega niet per ongeluk afbreekt wat je zelf net bij een medewerker hebt opgebouwd of omgekeerd. Werkoverleg biedt de mogelijkheid om te komen tot gezamenlijke afspraken hierover.

Eerst visie Kortom de vraag naar de frequentie van werkoverleg lijkt praktisch te beantwoorden, maar het begint met het bepalen van uw visie ten aanzien van wat u verwacht van uw meewerkend voormannen en de wijze waarop u daar samen met uw bedrijfsleider invulling aan wilt geven. < Hanneke Westerop, training & advies aan leidinggevenden in de agrarische sector, info@hannekewesterop.nl

37 (2015)

08-09-15 17:34

Plantion geeft bloemen en planten cadeau FOTO: PLANTION

Van 23 september tot en met 3 oktober organiseert Plan-

Cindy van der Zwet cvanderzwet@hortipoint.nl

I

n 2014 introduceerde Plantion de consumentencampagne ’Kleurrijke Verhalen’.

De veiling in Ede ontwikkelde zelf een promotieprogramma, omdat de plannen van Bloemenbureau Holland destijds te weinig aansloten bij de leden en klanten (Nederlandse bloemisten en tuincentra).

Vorig jaar zomer ging de promotiecampagne van start. Tot nu toe lag de focus vooral op bewustwording en het bekendmaken van Kleurrijkeverhalen.nl. Op het platform zijn opvallende verhalen over bloemen en planten gedeeld. Met deze campagne wil Plantion de consument ervan overtuigen dat een bloemetje of plant meer is dan zomaar een product. Het afgelopen jaar hebben zo’n 8 miljoen mensen de campagne gezien, maar dit heeft zich niet direct tot extra verkopen op de winkelvloer vertaald.

Die stap wil Plantion nu gaan zetten.

afzet in de bloemenwinkels en tuincentra een impuls geven. Elke consument die in de actieperiode minimaal € 25 besteedt aan bloemen of planten, krijgt er een boeket of een plant ter waarde van € 20 gratis bij. Deze weken wordt er via radiocommercials, abri’s, huis-aan-huisfolders, op internet (kleurrijkeverhalen.nl) en via de sociale media bekendheid gegeven aan deze actie.

Volgens Plantion-directeur Peter Bakker gaat het niet om alledaagse producten die weggegeven gaan worden. Kiest de consument voor een gratis plant, dan krijgt hij een tacca. En in het boeket zijn ook speciale seizoensbloemen verwerkt. „Geen standaardplant en -boeket dus. Bij de vakman kan de consument terecht voor de meer bijzondere bloemen en planten en dat wilen we met deze actie uitdragen.”

Consumenten die minimaal een bedrag van

Geen extra investering Afzet impuls geven Plantion geeft deze maand een actiematig vervolg aan de campagne en wil hiermee de

Alle klokinkopers van Plantion, en dat zijn er ongeveer 600, doen automatisch mee aan de campagne. Zij ontvangen

Achtergrond ’Hier zijn consumenten wel gevoelig voor’

37 (2015)

Plantion.indd 13

POS-materiaal en krijgen, naar rato van bestedingen bij Plantion, de weg te geven boeketten en planten aangereikt. Ook klanten van het groothandelscentrum en groencentrum kunnen deelnemen aan de actie; zij moeten zich hiervoor aanmelden. Naar verwachting zullen rond de 700 detaillisten inhaken op deze campagne. Zij hoeven daarvoor geen extra investering te doen; de campagne wordt gefinancierd uit de promotiegelden. Plantion houdt jaarlijks over het productbedrag 0,2 % bij de telers en 0,13 % bij de kopers in. In totaal heeft Plantion € 300.000 per jaar te besteden voor de campagne Kleurrijke Verhalen. Plantion wil de komende jaren doorgaan met deze promotiecampagne, maar geeft aan wel meer de samenwerking op te zoeken met Bloemenbureau Holland en VBW Centrale Vereniging Bloemendetailhandel. <

13

08-09-15 17:35

consument in pop-up store

Cindy van der Zwet cvanderzwet@hortipoint.nl

T

elers moeten de smaak van de consument kennen, voordat zij een product op de markt brengen. Het is een helder advies, maar in de praktijk is het niet altijd eenvoudig om erachter te komen waar de consument nu precies behoefte aan heeft. In de nieuwe conceptstore VoorKeur kunnen telers hun producten testen en input krijgen van de consument. „Hierdoor kan er veel gerichter geproduceerd gaan worden”, aldus Paul Ras van Sense Marketing & More. Hij is samen met BureauSierteelt.nl initiator van dit project.

Afgelopen jaar zijn zij druk bezig geweest met het zoeken van partners en deelnemers. Deze zijn gevonden en het moment is nu daar om met de eerste winkel te starten. Op vrijdag 2 oktober opent de

eerste pop-up store van VoorKeur in Hoog Catherijne in Utrecht haar deuren.

FloraHolland, Waterdrinker en Corn Bak zijn officiële partners van de conceptstore.

Dit partnership betekent dat de drie bedrijven financieel en inhoudelijk hebben geparticipeerd in de opzet, ontwikkeling en uitvoering van ’VoorKeur’. „Een partij als FloraHolland wil van deze winkel in algemene zin leren. Dit initiatief sluit goed aan op de nieuwe strategie en het feit dat ze de consument beter willen leren kennen”, motiveert Ras hun deelname.

Naast partners zijn er ook individuele deelnemers die hun producten in de con-

Mening

De Bromelia Specialist ziet deelname aan de conceptstore ’VoorKeur’ als ideale gelegenheid om in vroeg stadium nieuwe producten te testen. „Regelmatig hebben

kunnen we de meningen peilen van de convoor is”, zegt Carly Bunnik.

De Bromelia Specialist laat in Utrecht een nieuwe toepassing van de bromelia zien. Dit ten hoe de consument erop gaat reageren. „We gaan dit een maand testen in Utrecht

14

VoorKeur.indd 14

onderzoek kan doen en we straks met een onderbouwd verhaal de ketens kunnen benaderen”, stelt Bunnik.

De Bromelia Specialist is benaderd door conceptstore. Volgens Bunnik een uitgelezen kans. „De behoefte aan consumenteninformatie is groot. We moeten echt meer met de consument gaan doen; hier liggen kleinschalig ook wel eens iets, maar dat is dan niet zo representatief. Nu kunnen

interessant.”

ceptstore testen. Voor de eerste winkel in Utrecht hebben vijf veredelaars en telers zich aangemeld: KP Holland, Top Color Breeding, Bromelia Specialist, More Lips en Vireo. In de winkel krijgen deze partijen alle vijf de ruimte om hun nieuwe product of collectie te presenteren bij het winkelend publiek. Met behulp van tablets vraagt het winkelpersoneel vervolgens naar de mening van de consument. „Uit onderzoek dat we hebben uitgevoerd, blijkt dat consumenten het prima vinden om hun medewerking te verlenen aan een enquête. Vaak vinden zij het leuk om als eerste nieuwe producten te zien en hun mening daarover te mogen geven. Als er dan ook nog daadwerkelijk iets gedaan wordt met hun advies, dan zijn ze vaak trots als het product waar zij aan bijgedragen hebben in de winkel te koop is”, geeft Ras weer.

In de winkel is, in overleg met de telers of veredelaars, ook de mogelijkheid om de planten van de deelnemers te kopen, maar dat is niet het hoofddoel van de testwinkel. „Het draait bij ’VoorKeur’ niet om de verkoop, maar om het onderzoek. Wij nodigen de consumenten uit om lid te worden van onze online community, zodat wij ze later eventueel ook nog wat vragen kunnen stellen over producten. We willen dus een tweede onderzoeksmodel ontwikkelen, zodat we dicht bij de consument blijven staan”, aldus Ras.

Telers die deelnemer willen worden, betalen dit jaar maandelijks € 3.750. Dit is all-in, en dat betekent dat alles, zoals het personeel en de analyses van het consumentenonderzoek, inbegrepen zijn. „Voor de winkel in Utrecht hebben we nog een plek over. In totaal is 37 (2015)

09-09-15 15:34

Column Cok Harteveld

Mening

cok@vandenberg-roses.com

China

Menno van Es: ’Feeling met de consument is welkom’

Foto: VoorKeur

In de conceptstore kunnen telers de mening peilen van de consument over noviteiten, collecties of concepten. De winkel karakter; telers kunnen voor een maand deelnemer worden.

er plek voor zes deelnemers. Voor de eerste editie zijn de kosten € 500 lager”, geeft Ras aan.

Geïnteresseerden kunnen ervoor kiezen om een maand deel te nemen, maar het is ook mogelijk om een verbintenis voor langere tijd aan te gaan. De volgende testwinkel zal in Den Haag geopend worden. Daar zal VoorKeur twee maanden lang een pop-up store in het centrum hebben. En wat Ras betreft is er dan ook plek voor bloemen en groente en fruit, de groepen die in Utrecht nog ontbreken. „Van bijvoorbeeld bloementelers hoor ik vaak dat zij een halffabrikaat hebben en er wordt daar ook nog veel via de klok verhandeld. Voor veel bloementelers is de afstand tot de markt dus nog groot. Maar ook voor 37 (2015)

VoorKeur.indd 15

bloementelers is het natuurlijk relevant om de behoefte van de consument te leren kennen om beter in te kunnen spelen op de behoeftes”, vindt Ras. <

In het kort ■

15

09-09-15 15:34

’De zwakke euro is echt negatief voor ons’ -

Arie-Frans Middelburg afmiddelburg@hortipoint.nl

E

thiopische aanvoerders op FloraHolland zijn een groeiende groep, hun aanvoer stijgt en de kwaliteit neemt toe, schetste Rens Buchwaldt. De financieel directeur van FloraHolland opende op 3 september de bijeenkomst tussen Ethiopische kwekers en kopers van FloraHolland. Het geheel werd georganiseerd door Bouwman Snijder Importservice (BSI), dat bloemen van buitenlandse kwekers veilklaar maakt. Zo’n twaalf klanten uit Ethiopië gaven acte de presence. Rozenveredelaars toonden hun nieuwe soorten.

De woorden van Buchwaldt werden bevestigd door de eigenaar van BSI, Rinus Bouwman. De Ethiopische sierteelt is volwassen geworden en het aandeel van de Ethiopische aanvoer op de veiling neemt volgens hem toe. Ter illustratie gaf hij wat cijfers. Het marktaandeel van de Ethiopische klanten van Bouwman was dit jaar tot eind juli 4,5% van de totale aanvoer van roos.

Vorig jaar was dat in die periode 3,7%. Hij maakte daarbij de aantekening dat hij alleen de ’echte’ Ethiopiërs in zijn klantenbestand heeft. Kwekers van Nederlandse komaf in Ethiopië verwerken hun bloemen veelal zelf op de veiling.

In de voorgaande jaren laat de omzet van de totale Ethiopische aanvoer echter geen stijging zien. In 2014 werd voor €178 miljoen aan Ethiopische bloemen verhandeld via de veiling. Een jaar eerder was dat nog € 180 miljoen. Een daling van 1,1%. Ethiopië is daarmee wel nummer twee van de importlanden op FloraHolland. Nummer 1 is Kenia met een omzet van € 315 miljoen in 2014. Nummer 3 is Israël, dat met € 60 miljoen in 2014 op grote afstand van Ethiopië volgt. Cijfers van EPHEA, de Ethiopische or-

16

Ethiopie.indd 16

ganisatie van bloemenkwekers en bloemenexporteurs, vertellen dat Ethiopië in 2014 1.426 ha bloemen telde. De exportwaarde was $ 211 miljoen; 85% tot 90% werd afzet in de Europese Unie. Veel hiervan wordt dus via de veiling verkocht. Cijfers schetsen de afhankelijkheidsrelatie tussen Ethiopische kwekers en FloraHolland.

De telers die in 2004 startten kwamen vooral op het grote geld af en wisten dankzij een gebrek aan kennis bij de regering ruim te profiteren van de soft loans, vertelde Bouwman. Het ging hen vooral om het potje van € 500 miljoen dat beschikbaar was leeg te eten, van de bloementeelt hadden ze geen kaas gegeten. Naar verluidt ging er zelfs een ’teler’ met de poet vandoor zonder maar een m2 kas gebouwd te hebben. „De kwekers die in 2004 begonnen zijn allemaal failliet gegaan”, zei Bouwman. „Ze hebben zich nooit geconcentreerd op het telen van bloemen. Maar nu zijn de serieuze kwekers over gebleven.” Ze moeten ook wel, want de regering is heel streng geworden, laat zich niet meer in de luren leggen.

Regering en bank houden nauwlettend in de gaten wat de Ethiopische kwekers in Nederland veilen en die veilingomzet dient voor 100% terug te komen naar Ethiopië.

Gebeurt dat niet dan krijgt een bedrijf geen exportvergunning meer. „Een exportvergunning wordt maandelijks afgegeven”, legde Bouwman uit.

Het niet betalen van royalty’s behoort ook nagenoeg tot het verleden. Viel bij de veredelaars te beluisteren. De veredelaars toonden nieuwe rassen, veelal middelgroot-

bloemigen, die mogelijk voor Ethiopië geschikt zijn. De kwekers zullen ook wel moeten betalen anders krijgen ze geen nieuwe rassen meer.

Sjenn Kragtwijk van Jan Spek Rozen die Ethiopië in het rijtje van de vier belangrijkste afzetmarkten voor rozenveredelaars: Colombia, Ecuador, Kenia en Ethiopië, schaart: „Het gaat stukken beter met het betalen van royalty’s door Ethiopische kwekers. Ze realiseren dat ze nieuwe rassen nodig hebben.

Nieuwe rassen zijn van levensbelang voor hen.” Ook volgens Kragtwijk is de tijd van de cowboys in Ethiopië voorbij. Bedrijven die er zijn hebben het rozenkweken in de vingers.

Zwakke euro Royalty’s’ en de strenge regering zijn niet de voornaamste zorgen die kwekers hebben.

Dat zijn de prijsvorming en de zwakke euro, vertelden ze. Mimi Morda die ZK Flowers (9,5ha in Debre Zeit) vertegenwoordigde, vertelde dat iedereen in de Ethiopische sierteeltindustrie het over de prijsvorming en de zwakke euro heeft. „We doen 100% via de veiling en de prijzen zijn veel lager dan de voorgaande jaren. Soms zijn niet eens de transportkosten gedekt.”

Factoren die volgens Morda en Abebe Shiferaw Workneh van Tana Flora (40 ha in Bahir Dar) meespelen zijn de zwakke Russische Roebel en de aangekondigde strengere Russische controles op bloemen uit Nederland. Indirect hebben de Ethiopiërs daar last van. „En er is uitbreiding geweest van de productie, terwijl de vraag niet is toegenomen.” Ook telers in Ethiopië hebben uitgebreid. „Maar nu is er een aarzeling”, zei 37 (2015)

09-09-15 12:07

Foto: ArIe-FrAns MIddelburg

Workneh, die vertelde dat er in Ethiopië 82 bloementelers zijn. Naast uitbreiding op bestaande bedrijven, waaronder in Ziway, zijn er nieuwkomers uit India, Kenia en Ecuador.

Bij alle stands viel te beluisteren dat de euro zorgt voor lagere inkomsten. De Ethiopiërs krijgen minder birrs en dollars voor de euro’s die ze via de veiling ontvangen voor hun bloemen. En die birrs en dollars hebben ze nodig om hun kosten te betalen. Zoals de salarissen van hun werknemers (in birrs) bijvoorbeeld en de kosten voor transport.

De transportkosten liggen nu op 1,95 dollar per kilo en dat is wat hoger dan in Kenia. In de winterperiode ligt dat weer gelijk, aldus Bouwman.

Worstelen „De zwakke euro is echt negatief voor ons.

We hebben onze inkomsten in euro’s en kosten in birrs en dollars. We zijn aan het worstelen”, liet ook een vertegenwoordiger van Enyi Ethio (27 ha in Addis Abeba en Awash) weten. Het bedrijf werd in 2002 opgericht en is daarmee een van de oudste bloemenbedrijven in Ethiopië. Van 7 ha groeide ze naar 15 ha en later kwam er in een ander gebied 12 ha bij. Volgens de vertegenwoordiger wordt er nog winst gemaakt, maar is het een kleine winst. De Ethiopiërs hadden daarom alle reden om op de beurs 37 (2015)

Ethiopie.indd 17

te zijn om contact te zoeken met de handel. „We kunnen laten zien dat we sterke en betrouwbare bedrijven zijn die een kwaliteitsproduct telen. Dat we het veel beter doen dan tien jaar geleden. We kunnen bovendien veel informatie van de handel krijgen over de markt en over onze producten. Zij geven feedback en wij kunnen daar van leren.”

En ja, de kwekers kijken naar andere markten dan afzet via de veiling. Er is wat directe afzet naar het Midden Oosten of in Europa. Van Tana Flora, dat als overheidsbedrijf in 2010 werd gevestigd om te zorgen voor werkgelegenheid in een regio 500 kilometer ten noorden van hoofdstad Addis Abeba, gaat 70% van de 40 tot 50 miljoen rozen die op jaarbasis worden geproduceerd naar de veiling in Nederland en 30% naar het Midden-Oosten en direct naar klanten in Europa.

Mimi Morda, 100% van ZK Flowers gaat naar de veiling, sprak over de Verenigde Staten, het Midden-Oosten en Japan als mogelijk nieuwe markten. De hoge transportkosten zitten afzet naar de VS voorlopig in de weg.

Concurrentiepositie

de zwakke euro. En de transportkosten in Ethiopië zijn in het zomerseizoen weliswaar hoger maar op andere vlakken wint Ethiopië het van haar buur, volgens de telers.

Salariskosten liggen aanzienlijk lager.

Opvallend positief zijn de kwekers daarbij over hun regering. Dankzij de overheid is er goedkoop pachtland, internet, water en elektriciteit. De overheid stimuleert bovendien de zoektocht van kwekers naar andere markten. Op bijna elke sierteeltbeurs wereldwijd staan kwekers uit Ethiopië, signaleert Rinus Bouwman. In de Verenigde Staten, Azië en Rusland. Deelname wordt mogelijk gemaakt door een grote sponsorbijdrage van de Ethiopische overheid. De reden? De bloemenbusiness is ook voor de Ethiopische overheid een goede inkomstenbron. <

In het kort ■ ■ ■ ■

-

Al met al zijn de Ethiopische kwekers wel positief over hun concurrentiepositie.

Concurrent Kenia worstelt eveneens met

17

09-09-15 12:07

V

Vooral snijbloemen stellen teleur in augustus Het grillige weer in augustus was ongunstig voor de afzet. Het einde van de zomervakanties, de start van het nieuwe schooljaar in Rusland en Maria Hemelvaart zorgden nauwelijks voor betere prijzen.

D

Teun van Turenhout

e totaalomzet via FloraHolland daalde deze maand met 6,8% ten opzichte van vorig jaar, bij een 4,3% hogere aanvoer. De omzetstijging in 2015 tot nu toe is daarmee verdwenen. Vooral de snijbloemen stelden met 12,2% minder omzet teleur. De middenprijs daalde met 4 cent tot 19 cent, bij 4,9% groter volume.

Tabel. Omzet FloraHolland-veilingen augustus 2015.

Snijbloemen totaal

Kamerplanten

Omzet

€ 147.723

Omzet

% Toe-/afname* Aanvoer

-12,2%

760.233

% Toe-/afname* Aanvoer

% Toe-/afname* Prijs ’15 Prijs ’14

4,9%

Vooral roos, chrysant, gerbera en hortensia leverden flink in en opzichte van 2014. De aanvoer van roos steeg met 1,4%, maar de prijs daalde met 3 cent. Troschrysant leverde 7 cent in bij 11,7% meer aanvoer; pluizers daalden maar liefst met 9 cent, wat tot 30,3% minder omzet leidde. Gerbera vertoonde hetzelfde patroon: 7,8% groter volume en 19,7% lagere omzet. Hortensia leverde 9 cent in bij 4,2% groter aanbod.

Als enige bloemen uit de top 15 lieten de anthurium en anjer een lichte prijsverbetering zien. Daar stond wel een lager aanbod tegenover. Seizoensbloemen als delphinium en dahlia kwamen door het warme weer vroeger op de markt.

Cyclaam en zantedeschia in plus

(Aanvoer x 1.000 stuks en omzet x € 1.000 ) Snijbloemen

Wel plus voor anthurium en anjer

€ 0,19

€ 0,23

% Toe-/afname* Prijs ’15 Prijs ’14

De afzet van kamerplanten vertoonde niet veel verschil met 2014: 1,1% minder volume en 0,3% minder omzet. Phalaenopsis scoorde iets beter: 2,7% minder aanbod en 1,3% minder omzet. Ook dendrobium en overige orchideeën presteerden relatief goed. Potroos boekte goede resultaten: 3,1% hogere omzet met 9,5% minder volume.

Prijsverbeteringen waren er ook zichtbaar bij anthurium, bromela, ficus en dracaena.

Lichtpuntjes zijn zichtbaar bij cyclaam en zantedeschia. Het aanbod van cyclamen steeg met 11,6% en scoorde 11,2% meer omzet. Zantedeschia steeg met 16,6% in aanbod en scoorde 17,6% hogere omzet.

Vroege start bolchrysant

Kamerplanten totaal

Tuinplanten

Tuinplanten totaal Totaal

18

Veilingcijfers.indd 18

€ 114.134

Omzet

-0,3%

69.583

-1,1%

€ 1,64

€ 1,63

%Toe-/afname* Aanvoer % Toe-/afname* Prijs ’15 Prijs ’14

€ 17.966

1,7%

17.266

3,1%

€ 1,04

€ 1,05

€ 279.823

-6,8%

847.081

4,3%

€ 0,33

€ 0,37

De gehele productgroep tuinplanten scoorde een iets lager rendement; 1,7% meer omzet bij een 3,1% hoger volume. Augustus zorgde voor een vroeg startend seizoen van bolchrysanten; 28,8% groter aanbod leverde 24,2% hoger omzet op. 12,2% meer aanbod pothortensia realiseerde 22,3% hogere omzet. Hebe steeg 12 cent in prijs bij 9,5% kleiner volume. Van platycodon kwamen er 42,8% meer stuks. De omzet steeg daarbij met 30%. Overige perkplanten liepen klappen op: bij 23,4% meer aanbod halveerde de prijs naar 72 cent. De opvallende aanbodstijging bij aster (77,5%) had weinig invloed op de prijs, de omzet steeg met 68,6%. Ook het cyclamenaanbod steeg: +24,7%; de prijs liep mede daardoor wel met 4 cent terug. < 37 (2015)

08-09-15 17:46

M K Groene planten

Snijbloemen 2013

35

2014

2015

2013

2015

160

2013

2014

2015

150

25 20 15

Middenprijs in centen

120 Middenprijs in centen

Middenprijs in centen

2014

130

30

10

Bloeiende planten

110 100 90

26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 week

De middenprijs van snijbloemen lag vorig week 5 cent onder de middenprijs van vorig jaar.

80

140 130 120 110 100 90 80

26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 week

Groene planten zaten in week 36 met een middenprijs van € 1,17 een cent lager dan in 2014.

26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 week

De gemiddelde prijs voor bloeiende planten daalde vorige week tot onder de middenprijs van vorig jaar en kwam op € 1,19 uit.

John Nevado:

’De kans op oproer wordt steeds groter’ Bedrijf: I Love Roses, Ecuador Week: 36

Maandag „Net als je denkt dat het niet slechter kan met Ecuador wordt het getroffen door een volgende catastrofe. Ze wordt geconfronteerd met een ’Perfect storm’. Voor kwekers kunnen de consequenties ver reiken. Ik lees over El Nino, die voornamelijk de westkust van Noord- en Zuid-Amerika raakt. Tot nu toe zorgde ze voor een nat eerste half jaar.

Dinsdag „Een paar weken terug ontwaakte de Cotopaxi, de hoogste actieve vulkaan van de wereld. Ze spuugde rook en as mijlenver de lucht in.

Gelegen in het midden van de Cotopaxi-provincie, het op een na grootste bloemenproductiegebied in Ecuador na Cayambe, brengt de vulkaan 325.000 mensen in gevaar. Het is niet de vraag of ze uitbarst, maar wanneer. Als dat gebeurt zal ze de sierteeltlogistiek serieus ontregelen. De laatste keer dat we een grote eruptie hadden was Quito bedekt met een 8 cm dikke laag as. Het duurde een paar weken om de stad schoon te maken en het vliegveld weer te kunnen gebruiken.

Woensdag „Woensdag is mijn sociale media dag. Deze week focussen we op videofeeds van farms en winkels. Waarom verbinden zo weinig mensen de 00 (TEMPL)

Markt-Prijsbeelden-nw.indd 19

echte en virtuele wereld van hun merken met hun klanten. Waarom hebben zo weinig websites live video’s van het mooie werk dat ze dagelijks doen? Het is zo goedkoop om vandaag de dag klanten en authentieke ervaringen te koppelen.”

Donderdag „Ik spreek een vriend in de oliebusiness. Met olie van veertig Amerikaanse dollars per vat is de begroting van Ecuador in gevaar. Het betekent voor de kwekers dat de kans op oproer groter wordt. Als de inkomsten van de olie deze regering niet ondersteunen dan is het voor president Correa nog moeilijker om de economie te stabiliseren en hij staat dan bloot aan meer straatprotesten.”

Vrijdag „Ik ontmoet de beroemde chef-kok Dominique Ansel, de Franse uitvinder van de Cronit, een mix tussen een croissant en een donut. Hij brengt zijn creaties op smaak met rozenwater en ik hoop dat hij een volgende klant wordt van ILoveRoses.com. We moeten het evangelie van rozen en bloemen in alle hoeken en gaten van de culinaire wereld verspreiden. Als u in New York of Tokyo bent: vergeet niet een van zijn gebakwinkels te bezoeken.”

19

09-09-15 12:08

In de grafieken wordt de procentuele verandering (= index) weergegeven van de prijs en de totale aanvoer ten opzichte van vorig jaar.

Jill Berrens

Snijbloemen Ontwikkelingen afgelopen zes weken t.o.v. een jaar eerder 150

in procenten

125

100

75

50

31

32

33

Aanvoer index

34

35

36 week

Prijs index

Prijs blijft onder niveau In week 36 lag de totale snijbloemenomzet ruim 15% lager dan dezelfde week vorig jaar. Al vier weken op rij bleef de middenprijs met -16%, 4 cent lager, bij ruim 1% meer verkochte bloemen.

De hele top 20 noteerde, op gypsophila na, lagere middenprijzen.

Koploper op afstand, roos grootbloemig kwam met 2% meer verkochte stuks uit op -17% in middenprijs.

Chrysant staat deze periode centraal op de Bloemenagenda. Bij ruim 4% meer aanbod van tros-

chrysant daalde de middenprijs 17%. Hydrangea werd 20% lager gewaardeerd dan in 2014 bij14% meer aanbod. Een forse omzet-en prijsdaling noteerde Germini; de prijs bleef bijna 38% achter bij 7% meer verkochte stuks.

Lisianthus gevuld zorgde voor een positieve wissel in omzet (+8%) door 26% meer aanbod, de prijs daalde 7 cent (-14,5%).

Ook de omzet van helianthus bleef op niveau ten opzichte van 2014, 11% meer verkochte stuks resulteerde in 9% prijsdaling.

Kamerplanten Ontwikkelingen afgelopen zes weken t.o.v. een jaar eerder 120

in procenten

110

100

90

80

31

32

33

Aanvoer index

34

35

36 week

Prijs index

Aanbod en prijs blijven in evenwicht De totale kamerplantenomzet lag op het niveau van week 36 in 2014. Aanbod (+4%) en prijs (-4%) bleven in evenwicht.

Bij ruim 4% minder verkochte stuks van phaleanopsis steeg de middenprijs 1 cent. Potchrysant steeg fors in aanbod (+33%) en moest 8,5% inleveren op de prijs. Potanthurium kon de 9% aanvoerstijging goed opvangen, de middenprijs lag ruim 3% hoger dan dezelfde week vorig jaar.

Bijna 20% meer verkochte stuks van kalanchoĂŤ resulteerde in een

7% lagere middenprijs.

Cyclamen noteerden een omzetstijging; bij18,5% meer aanbod lag de prijs wel 7% lager dan in 2014. In week 36 steeg het aanbod groene planten overig fors (52,5%) en omzet (49,5%).

Bij 3% minder verkochte stuks werd ficus 7,5% lager gewaardeerd. De middenprijs van dracaena lag 2 cent lager ondanks 20,5% minder aanbod. Opvallend was de aanvoerstijging (+51%) van dendrobium, de middenprijs daalde 15%.

Tuinplanten Ontwikkelingen afgelopen zes weken t.o.v. een jaar eerder 120

in procenten

110

100

90

80

31 Aanvoer index

20

Markt-2-Veilingbijdragen-nw.indd 20

32

33

34 Prijs index

35

36 week

Forse stijging aanbod top 3 In week 36 lag het tuinplantenaanbod 1% hoger, de middenprijs bleef 2% achter vergeleken met vorig jaar. Het aanbod van de top 3 steeg fors in de verslagweek.

Calluna, als struikheide tuinplant van de maand, daalde 5,5% in prijs bij bijna 38% meer verkochte stuks. Hebe kon de 22% meer aanbod goed aan, de middenprijs steeg 16,5%.

De forse toename van hydrangea (+59%) resulteerde in een prijsdaling van 17%. Buxus daalde 29% in verkochte stuks en leverde

14% in op de middenprjs.

Bij 14,5% minder aanbod werden de nazomerse violen 11% lager gewaardeerd. Gaultheria noteerde -21,5% verkochte stuks en een 13% lagere prijs. De totale tuinplantenomzet lag cumulatief bijna 2% lager dan dezelfde periode in 2014.

37 (2015)

08-09-15 17:34

Nederland

Over de toonbank Wierden

Jeroen Kip:

’Rommel kun je maar één keer verkopen’ mijn klanten willen en mijn leverancier weet wat ik wil. Er telt een ding en dat is kwaliteit. Kwaliteit wint altijd. Mijn opa zei het vroeger al: ’rommel kun je maar één keer verkopen.”

FOTO: GERDIEN DE NOOY

Kunt u voldoende kwaliteitsproducten vinden?

Naam: La Difference Bloemsierkunst Locatie: Wierden en Rijssen Sortiment: 80% bloemen / 20% planten / overige artikelen Specialiteit: Vakmanschap en kwaliteit Aantal medewerkers: 7

Hoe koopt u in? „Er komt vier keer in de week een lijnrijder voorrijden. Ik heb jaren zelf voor de klok ingekocht, maar dat doe ik nu niet meer. Je kunt je tijd maar een keer besteden. Zo gaat het goed.

Het is een kwestie van ervairng; ik weet wat

Standpunt

Dus Hollandse rozen? „Ik ben tevreden over de Nederlandse kwaliteit.

Zo vind ik Red Naomi de beste roos die er is, en die koop altijd bij Marjoland in. Ook White Naomi verkoop ik veel. Ik koop op naam in; dan weet ik dat het goed is. En daar wil ik dan ook best wat meer voor betalen. Maar ik koop ook buitenlandse producten, zoals rozen uit Ecuador. Ook reis ik regelmatig naar Italië en bezoek ik daar telers. Daar haal ik, soms in combinatie met andere bloemisten, weer producten zoals citrus en olijfbomen, vandaan.

„Ik denk dat kwekers en bloemisten in de toekomst meer moeten samenwerken. Telers zouden bloemisten nog meer op de hoogte kunnen houden van nieuwe producten en ook de nieuwigheden bij ons bijvoorbeeld kunnen testen. Ik denk dat het wel die kant op moet.

Als specialist willen wij ons graag onderscheiden. Supermarkten timmeren ook steeds meer aan de weg, wij moeten het hebben van mooie en bijzondere handel.”

Hoe promoot u uw winkel? „Wij zijn actief op Facebook en daar hebben we 4.000 volgers. Dat werkt echt. Wat ik nieuw in de winkel heb, dat plaats ik daarop en wordt vaak ook al via Facebook verkocht. Verder doen wij veel aan klantenbinding. We willen heel dicht bij de klant staan. Als we bijvoorbeeld horen dat een klant ziek is, zorgen we voor een attentie. En ook kinderen krijgen bij ons een prinsessenroos met glitters mee naar huis. Hierdoor komen klanten toch weer bij je terug. We hebben daarnaast een kapsalon en dat zorgt voor een win-winsituatie. Veel klanten van de kapsalon zijn hier klant en bruidjes die hun kapsel daar laten doen, regelen vaak hier het bruidswerk. Dat werkt wel goed.”

’Octrooi op natuurlijke eigenschappen zorgelijk voor sierteelt’

B

Maaike Raaijmakers, projectleider bij Bionext

Mee eens, oneens of denkt u er heel anders over?

Reageer dan bij de marktredactie: A.F. Middelburg, 06-23631549 of mail afmiddelburg@hortipoint.nl

37 (2015)

Markt-3-Toonbank-nw.indd 21

„Jazeker, maar ik ben daar zelf ook altijd fanatiek naar op zoek. Ik bezoek heel regelmatig kwekers en ben altijd op zoek naar bijzondere producten. Zo was ik vorige week nog bij veredelaar Lex+ en daar zag ik een mooie roos.

Dezelfde week had ik deze nog in de winkel staan. Je moet als bloemist constant vernieuwend bezig zijn, anders ga je het niet redden.”

Heeft u nog tips voor kwekers?

edrijven als Syngenta en Monsanto vragen steeds vaker octrooi aan op natuurlijke eigenschappen van groentes. Daarmee worden ze eigenaar van alle zaden, vruchten en planten met deze eigenschap en mogen andere bedrijven deze eigenschap niet meer vrij gebruiken. Het gaat al lang niet meer alleen om gentechgewassen, ook op klassiek veredelde gewassen worden steeds vaker octrooien aangevraagd. Een ontwikkeling waarover veel wetenschappers, politici, veredelaars, telers en burgers zich zorgen maken. Octrooien belemmeren de innovatie, omdat het plantaardig materiaal niet meer vrij beschikbaar is voor andere veredelaars. Op

de langere termijn neemt daarmee de diversiteit aan rassen voor onze voedselproductie af. Dat leidt tot minder keuze voor boeren en consumenten en brengt uiteindelijk de voedselzekerheid en agro-biodiversiteit in gevaar.

Bionext voert actie tegen deze octrooien en wil dat de Europese wetgeving wordt aangepast. Een octrooi op een eigenschap die gewoon in de natuur voorkomt, zou niet mogelijk moeten zijn!

Bionext heeft tegen een aantal van de octrooiaanvragen in de groente bezwaar aangetekend. De paprika is de showcase, hierin werken we met partners vanuit heel Europa samen.

Sinds de Hoge Kamer van Beroep van het Europees Octrooi Bureau begin dit jaar heeft uitgesproken dat octrooien op klassiek veredelde gewassen toegestaan zijn, worden steeds meer aanvragen goedgekeurd.

De voorbeelden zijn afkomstig uit de groenteteelt, maar we verwachten dat in de sierteelt het octrooirecht op planteneigenschappen ook gaat spelen. Nu zijn daar nog veel veredelingsbedrijven, zeker vergeleken met de groentesector, maar ook daar maken veredelaars zich zorgen over de toenemende machtsconcentratie en de beperking van de innovatie.

Kijk voor meer informatie op www.bionext.nl/hartvoorbiodiversiteit.

21

08-09-15 17:34

A

Foto: De GrAAF VAn Der ZAnDe

Hollandse eremurus rondt dit seizoen positief af De meeste Nederlandse telers van eremurus hebben met

„Naar de buitenlandse cash-andcarry’s sturen we niet veel eremurus, want transporttechnisch is het duur. In het binnenland is de bloem zeer gewild”, is de ervaring van inkoper Kees Dijkhuizen van Floris Holland met eremurus (Naald van Cleopatra). Inkoper Lennard Enthoven meldt dat de klanten van het op Amerika gespecialiseerde Holex juist lange eremurus willen hebben. „Voor gebruik bij events en in hotels. We hebben voor het luchttransport speciale bloemverpakkingen.” Voor John Diemeer, inkoper bij FleuraMetz, volstaat lengte tot 90 cm. „En nog iets korter is nog leuker.” Volgens Milko Portier, inkoper bij ouquetnet is eremurus vanwege lengte en prijs niet geschikt voor

„Het loopt nog goed, zowel de vraag als de kwaliteit”, stelde inkoper Maurice Snels van Floris

het retailsegment. „We doen er niets mee.”

Het eremurusseizoen loopt tegen het einde en is volgens Diemeer ’heel gewoontjes’. „Er was best veel vraag, vooral als de prijzen wat lager werden.” De toegenomen afzet richting Amerika schrijft Enthoven toe aan de gestegen koers van de dollar. In het luxere hotel- en evenementensegment is volgens exporteur Marc Boers de vraag sterk fluctuerend. „Dit jaar bijna niets, soms bij vlagen. Je moet als arrangeur wel creatief zijn om zo’n speciale bloem goed toe te kunnen passen.”

Tot en met augustus lag de aanvoer van Nederlandse eremurus

Holland eind vorige week vast over de markt voor braam (rubus). Harold Pauli, inkoper bij

bij FloraHolland met 2 miljoen stelen op een vergelijkbaar niveau als vorig jaar. Tien jaar geleden lag de aanvoer nog op zo’n 5 miljoen stelen, sinds drie jaar ligt die op zo’n 2 miljoen per jaar.

De middenprijs kroop dit jaar 2 respectievelijk 9 cent per steel omhoog in vergelijking met 2014 en 2013. Vorig jaar verwisselde de goedkoopste variant tegen gemiddeld 20,8 cent per steel van eigenaar, voor de duurste werd gemiddeld vier keer zoveel betaald.

Wil Reijnen-Rijks kwalificeert het bijna afgesloten seizoen voor Bloemkwekerij Rijks in Heythuysen als ’het beste in jaren’. „Vorig jaar was ook al goed,

FleuraMetz, was iets minder enthousiast. „Het loopt door”, matigt hij. Voor Pim Leeuwenburg, inkoper bij Tuning, is braam geen interessant product. „Ze mogen niet naar Amerika en naar Rusland duurt het transport te lang.

We doen wel wat, voor lijnrijders op Duitsland en dat zijn minimale aantallen”, omschrijft hij de markt.

Foto: De GrAAF VAn Der ZAnDe

Met tot en met augustus 1,5 miljoen takken bij de vestigingen van FloraHolland lijkt het erop, dat de verwachte stijging tot 2 miljoen niet te worden gehaald.

De aanvoerstatistieken zijn vertekend, omdat er veel directe handel is. „We halen braam ook uit Italië”, aldus Pauli. Snels is ingenomen met het steeds vroegere

22

Markt-4-wk37-Snijbloemanalyses-nw.indd 22

het jaar ervoor slecht.” Maarten Duin van kwekerij De Buitenmeer in Uitgeest, die het seizoen heeft afgesloten en uitsluitend zelf veredelde rassen teelt: „Het was ietsje beter dan vorig jaar en redelijk goed.” Zijn plaatsgenoot Arie Rodenburg van A.P.M. Rodenburg, die een afbouwtraject heeft ingezet, is tevreden. „De productie viel wat tegen, de prijzen waren beter.”

Bloemenhandelaren hebben het idee dat het assortiment smaller is geworden. Recente introducties zijn Yellow King en de ook gele Bolero. Geel is de hoofdkleur, gevolgd door wit.

Het evenwicht met de vraag is voor apartere kleuren als roze en oranje fragiel. ■

aanbod van bramen. „Verlating is welkom, het is toch een echt herfstproduct.”

Qua prijs stond zowel het Nederlandse als het importaanbod dit jaar onder druk. „We zijn wel redelijk tevreden, maar de resultaten zijn niet voldoende.

We stoppen met braam en gaan helemaal door met rozenbottels”, meldt teler Michael Kool in Wilp.

Peter Baars van Baars Bramen in Eck en Wiel is redelijk tevreden. „Nu de aanvoer minder wordt loopt de prijs weer op”, stelt hij vast. Dat is ook de ervaring van Frans Verhoeven van Verhoeven Bloemen in Zaltbommel.

Pauli bepleit meer aanvoer van kortere takken. „Maar juist de langere worden beter betaald”, schetst Baars een dilemma. ■

37 (2015)

08-09-15 17:34

„Niet geschikt, heel af en toe met een speciale actie en dat is sporadisch”, is het stellige oordeel van inkoper Milko Portier van Bouquetnet over de mogelijkheden van anthurium in de retailmarkt. Als drempels noemt hij de koudegevoeligheid, waarvoor in de logistiek geen oplossing is gevonden en het relatief hoge prijsniveau. Arnold Spros, inkoper bij de op Amerika gespecialiseerde exporteur Holex, noemt de temperatuureis voor vliegbestemmingen de grootste belemmering. Dat melden ook exporteurs op Rusland. Het is het klassieke probleem voor anthurium. „Het imago is ouderwets”, voegt exporteur Marc Boers, die op het topje van de evenementenen hotelmarkt mikt, toe. „Alleen de groene Midori is hiervoor geschikt.”

Kees Heemskerk en Wilfred Dekkers, inkopers bij H. Star

Bloemengroothandel en Premier & Blenheim, noemen het toegenomen aanbod van hortensia een extra concurrent voor anthurium. „Dat is in boeketten een moderner ogende eyecatcher”, argumenteren zij. Dekkers: „Nu is er ook veel buitengoed en bijvoorbeeld een overvloed aan germini’s. Daarvan heb je er drie tot vier, voor de prijs van een anthurium.’’ Volgens Heemskerk is de kwaliteit van anthuriums tegenwoordig altijd goed. „Dat geldt ook voor de houdbaarheid. En het koeltraject is dankzij onze werkwijze en ervaring geen probleem.”

Trend zet door De dalende trend in de aanvoer van anthuriums, die zich al zeven jaar aftekent, zet door. Tot en met augustus kromp de aanvoer bij FloraHolland dit jaar met 11% tot 28,5 miljoen stelen. Daarvoor werd per steel gemiddeld 49 cent

Foto: De GraaF Van Der ZanDe

Foto: De GraaF Van Der ZanDe

Bij lager aanbod betere prijs anthurium nog niet genoeg

betaald, 5 cent meer dan in 2014 en 3 cent meer dan in 2013. Het duidt op de lang verwachte trendbreuk in de prijsvorming en wordt mede toegeschreven aan de herstellende Zuid-Europese markt. „Maar het is gemiddeld nog niet genoeg”, vindt Eugene Peelen van de gelijknamige kwekerij in Meerloo.

Zijn collega Peter Kouwenhoven in Naaldwijk hoopt dan ook dat de stijging nog even aanhoudt.

Als reactie op de marktontwikkelingen heeft hij de afgelopen jaren het assortiment vervangen, met vorige week de nieuwe rode Arena als laatste. „En ik ben aangesloten bij de afzetvereniging Decorum”,

vult hij aan. Peelen zoekt onderscheid door zich te specialiseren op de zoetroze Candy sinds 2012 en sinds vorig jaar de rode Eterno.

Naast productie en uitstraling is de koudetolerantie van deze noviteit een pluspunt.

Na twee cycli van drie jaar moeten telers binnenkort beslissen over voortzetting van de collectieve promotie. André van der Knaap, voorzitter van de promotiecommissie, meldt dat samenwerking met telers van potanthuriums daarbij wordt overwogen.

Dat zou een primeur zijn en de wens komt uit de koker van de veredelaars. ■

Marktacties Promotie

Bloemendagen

Woonplant van de maand september: vleesetende planten Woonplant van de maand oktober: begonia Tuinplant van de maand september: struikhei (calluna) Tuinplant van de maand oktober: bladhoudende heesters PurE Seasonal Flowers herfst: helianthus, callistephus, hypericum, rozenbottel, dahlia 21 mei - 21 nov Campagne Trending in de Tuin Mooiwatplantendoen.nl 21 mei - 21 nov Campagne Trending in the Garden Pflanzenfreude.de 5 okt - 31 okt Campagne #Lievelingsbloem van Mooiwatbloemendoen.nl 12 sep Rob’s Grote Tuinverbouwing met o.a.: buxus, ceropegia African Parachute, PUUR biologische kruiden, helianthus Vincent’s Choice en Vincent’s Fresh, hydrangea Strong Annabelle en Pink Annabelle, acer J.Jewels, tuinbloeiers, TiSento. SBS6, 17.00 uur.

13 sep Ziekendag (Ned, Bel) 20 sep Dank-, boete- en gebedsdag (Zwi) 24 sep Dank-je-wel Dag (Dui) 26 sep Dag van de Klant (Bel) 27 sep Nationale Feestdag van de Franstalige gemeenschap (Bel) 1 okt Nationale Vergeet-ze-niet-dag (Ned) 5 okt Dag van Leraar, een 10 voor de juf (Ned) 14 okt Lerarendag (Pol) 26 okt Nationale Feestdag (Oos) 28 okt Grootoudersdag (Rus) 31 okt Halloween (Ned, Bel, Dui, Fra, GB) 31 okt Hervormingsdag (Dui) 1 nov Allerheiligen 2 nov Allerzielen 4 nov Dag van de Eenheid (Rus) 8 nov Remembrance Sunday (GB) 10 nov Dag van de Mantelzorg (Ned) 11 nov Bevrijdingsdag WOI (Fra), Wapenstilstand (Bel), Onafhankelijkheidsdag (Pol) 15 nov Feestdag Duitstalige gemeenschap (Bel)

Bloemenagenda Bloemenbureau Holland, VBW en FloraHolland

31 aug - 1okt: chrysant 1 okt - 18 okt: alstroemeria 12 okt - 8 nov: lisianthus 2 nov - 29 nov: orchidee Heeft u informatie voor de agenda? Mail naar afmiddelburg@hortipoint.nl

37 (2015)

Markt-4-wk37-Snijbloemanalyses-nw.indd 23

23

08-09-15 17:34

Analyse bloeiende planten Foto: VAn DuyVEnVoorDE FlowErs AnD PlAnts

Exporteur over Engeland

Bedrijf: Van Duyvenvoorde Flowers and Plants Functie: hoofd inkoop/ mede-eigenaar Flower Vision Belangrijkste afzetlanden: Engeland, Polen, Rusland Inkoop: FloraHolland, rechtstreeks bij kwekers en eigen import Aantal medewerkers Nederland en Engeland: 250

Krijn van der Spijk:

’Afzet op Engeland zit duidelijk in de lift’ Zo, dat klinkt positief… „Ja, het gaat duidelijk beter met Engeland, we merken dat het allemaal wat gemakkelijker gaat dan een aantal jaren geleden. Nou hebben we natuurlijk ook de stijgende koers van het Engelse pond mee, waardoor onze bloemen goedkoper zijn geworden. Maar los daarvan is er veel meer positiviteit in de markt.”

Geen vuiltje aan de lucht dus? „Nou ja, zo wil ik het ook weer niet stellen. Momenteel baart het transport ons grote zorgen. De opstoppingen in Calais zorgen voor flinke vertragingen. De ene dag een paar uur, de volgende dag niets en de dag erna twaalf uur. Je kunt er geen peil op trekken, dat maakt het ook ingewikkeld. Onze klanten weten van de problemen, maar ze willen anderzijds gewoon dat we op tijd zijn.”

Wie zijn uw klanten in Engeland? „Wij hebben, onder de naam Flower Vision, zeven cash-and-carry’s in Londen, Bristol, Birmingham en vier andere grote steden.

Wij doen dit samen met plaatselijke partners. Onze uiteindelijke klant is dus de bloemist. We verkopen er eigenlijk het hele Nederlandse assortiment, aangevuld met producten die wij zelf importeren. Engelsen zijn gek op noviteiten.”

Volumekrimp medinilla levert nog niet gewenste resultaat -

Volgens producenten van medinilla was 2014 een rampenjaar. De middenprijs zakte weg naar 375 cent. Vergeleken met vorig jaar, zijn de resultaten van 2015 beter, maar nog altijd matig. „Het gaat de goede kant op, maar gezien de krimp in het aanbod, hadden we eigenlijk meer verbetering verwacht. De eerste maanden van het jaar waren best goed, maar april en mei vielen tegen en ook de warme zomer belemmerde een gezonde prijsvorming”, analyseert Chris Kester van kwekerij Laguna in Wateringen.

Na de zomer draait de productie weer op volle toeren en zijn vraag en aanbod in constante strijd om evenwicht. „Er is weinig stabiliteit in de markt. Het is onmogelijk in te schatten wat je de volgende week gaat afzetten en de prijzen schommelen mee”, constateert Marjolein Scheffers van Atlantis in Monster.

Deze kwekerij is dit jaar minder gaan produceren en leverde in de zomer vrijwel alleen nog op aanvraag.

Vernieuwingsgolf De aanhoudende vernieuwingsgolf trekt aandacht in de markt.

Nieuwe variaties in roze tinten, langere bloei en minder rui zijn de kenmerken waar de nieuwelingen op inzetten. Atlantis komt volgend jaar weer met twee nieuwe soor-

ten. Laguna ziet de vraag naar de laatste innovaties – Flamenco en Florinilla Bella – toenemen. „Met vernieuwing proberen we de afzet te stimuleren en een bredere markt te bereiken. De nieuwe rassen worden goed opgepakt”, zegt Kester.

Vraag trekt aan Nederland is een belangrijke afnemer van de medinilla. Bij Intratuin loopt de plant jaarrond goed mee, weet inkoper Vincent Homan. „Na de zomer voeren we de aantallen in de winkels op. De afgelopen weken hebben we er nog wat acties mee gedraaid tijdens de opruiming. Na september neemt de vraag doorgaans snel toe.” Homan is blij met de vernieuwing in het assortiment en hoopt op meer. „Het zou mooi zijn als er een witte of een rode bij kwam. Belangrijker is nog dat het uniforme planten zijn die mooi compact blijven.”

Ook bij Gimall Plants trekt de vraag naar medinilla weer aan. „Maar ook in de zomer liep het in een lagere versnelling lekker door. We selecteren vooral op zware planten en onderscheidende kracht. Leuk vind ik de medinilla mix met drie verschillende rassen in een tray. Die doet het goed bij onze afnemers. In Frankrijk is de medinilla een geliefde plant, maar heeft die nog wel een exclusief imago.” ■

Hoe staat het met de concurrentie? „Die is uiteraard fors, maar de laatste jaren hebben de verschillende exporteurs wel zo’n beetje hun eigen weg gevonden. Iedereen heeft z’n eigen klantengroep en doet z’n uiterste best die zo goed mogelijk te bedienen. Er is dus wat meer rust in de tent.”

24

Markt-5-wk37-Exporteur-Afzetzaken-nw.indd 24

600

1000

550

900

500

800

450

700

400

600

350

2010

2011

2012

2013

2014

500

Verkochte aantallen x duizend

„Ja daar staan ze wel open voor. De webshop wordt druk gebruikt, meer dan bijvoorbeeld door Duitse klanten. Zelf maken we ook zo veel mogelijk gebruik van de digitale mogelijkheden. Zo loopt elke ochtend een van onze mensen door het aanbod en zet via een app meteen interessante noviteiten in het systeem. Dat geldt ook voor seizoensproducten, zodra ze weer op de markt zijn. Interessante info voor bijvoorbeeld de inkopers van de cash-and-carry’s.”

Gemiddelde prijs in centen

Zijn de Engelsen digitaal ingesteld?

Verkochte aantallen en middenprijs van medinilla op de FloraHolland veilingen van 2010 tot en met 2014.

37 (2015)

09-09-15 12:07

Foto: ConCept FACtory

Afzetzaken

Analyse groene planten

Lucky Bamboo goed voor daghandel en retail

Foto: orientAl group

Lucky Bamboo handhaaft zich als cadeau- en impulsartikel voor Chinees Nieuwjaar en retailmatige afzet. Op kleine schaal is Dracaena sanderiana er ook als kamerplant.

In de statistieken van FloraHolland is de productgroep Dracaena ’overig’ de laatste jaren goed voor een jaaromzet van zo’n € 7 miljoen. Tien jaar geleden was dat ruim het dubbele, een krimp die overeenkomt met het beeld bij veel groene kamerplanten.

De omzet van Dracaena ’overig’ komt voor ongeveer tweederde voor rekening van D. sanderiana Lucky Bamboo. Dat was wel eens meer dan 80%. Ook de populaire oosterse arrangementen hebben blijkbaar wat terrein verloren.

Mix-karren dracaena hebben daardoor in de totalen nu een groter aandeel.

Mixen

Lucky Bamboo blijft beeldbepalend voor Dracaena ’overig’. Dit product lijkt zich de laatste jaren te stabiliseren. Het resultaat lijkt wel in toenemende mate afhankelijk van enkele weken voor Chinees Nieuwjaar en enkele kleinere pieken door het jaar heen, kennelijk retailacties met een oosters tintje. Joost Nieboer van Oriëntal Growers in Bleiswijk bevestigt dat retail bij Lucky Bamboo nu de halve omzet genereert. ■

200

7000

180

6600

160

6200

140

5800

120

5400

100

2008

2009

2010

2011

Concept Factory

Jacqueline Doornekamp Waarom een magazine?

Chinees Nieuwjaar

2012

2013

2014

5000

Verkochte aantallen x duizend

Gemiddelde prijs in centen

Die mixen bestaan ook deels uit Dracaena sanderiana, maar dan in de vorm van bontbladige potplanten. Een kwekerij als Duyn-

plant in De Lier levert ze bijvoorbeeld met gevlochten stammetjes of in cylindervorm. „Dat is maar een heel klein product voor een heel kleine markt. Er is wel wat vraag naar, maar lang niet iedereen kan betalen wat zo’n product door de hoge transportkosten vanuit Sri Lanka nodig heeft”, aldus teler Martin van Duyn.

Ook als kleine potplanten – zoals 12 of zelfs 5,5 cm – worden compacte, bonte sanderiana’s in beperkte mate verhandeld, bijvoorbeeld voor toepassing in plantenschaaltjes. „Ze gaan bij ons enkel weg in mengsels”, aldus Jos Gorissen van handelskwekerij Van der Velden in SintOedenrode. „Op soort worden ze nauwelijks gevraagd."

Wat voor magazine is het?

Het is ook online beschikbaar?

Wat gaat er verder gebeuren onder PurE seasonal flowers?

Verkochte aantallen en middenprijs van de productgroep Dracaena ’overig’ via FloraHolland van 2008 tot en met 2014.

37 (2015)

Markt-5-wk37-Exporteur-Afzetzaken-nw.indd 25

25

09-09-15 12:07

Dolen door labyrint van bloemen 125.000 zonnebloemen, 6.400 fusten en 24 vrachtwagens vol. De nieuwe entree van het Van Gogh Museum werd afgelopen weekend zonnebloemenlabyrint.

I

n een paar dagen tijd werd vorige week het Museumplein omgetoverd tot een een groot zonnebloemenlabyrint. Het productiebedrijf Xsaga was verantwoordelijk voor de organisatie. Zij kregen de opdracht om iets feestelijks te organiseren rondom de afgeronde renovatie van het Museumplein en het nieuwe entreegebouw van het Van Gogh Museum. Het Van Gogh Museum heeft nu, net als het Stedelijk- en Rijksmuseum, de hoofdingang aan het Museumplein.

Het Van Gogh Museum hanteert de marketingslogan: ’Van Gogh houdt je bezig’. Dat was vorige week wel heel letterlijk het geval. Takii Europe, telers, FloraHolland, Zuidkoop en timmerbedrijven waren druk met het realiseren van het doolhof van 800 meter lang. Onder regie van Takii Euope waren er 125.000 zonnenbloemen gezaaid bij vijf telers. Deze moesten vorige week allemaal verwerkt worden. Bij ForaHolland werden door het bedrijf Zuidkoop de zonnebloemen in het fust gestoken. En deze 6.400 fusten werden vervolgens in 24 vrachtwagen vervoerd naar Amsterdam en in 500 getimmerde bakken op het Museumplein geplaatst.

Volgens Maarten Hogenhuis van Xsaga is het weekend goed verlopen. In totaal hebben ruim 40.000 mensen het labyrint bezocht. Aan het einde van het weekend werden de zonnebloemen gratis uitgedeeld aan de mensen in het labyrint. Alleen al in het eerste uur waren er volgens Hogenhuis zo’n 6.000 mensen aanwezig. „Het hele labyrint was snel leeggeplukt. Er was geen bloem meer over.” < Cindy van der Zwet

cvanderzwet@hortipoint.nl

Foto: Jorrit Lousberg

26

Spread.indd 26

37 (2015)

08-09-15 17:46

37 (2015)

Spread.indd 27

27

08-09-15 17:46

Wie mag delen in kennis?

Leden van gewascoöperaties willen de resultaten van onderzoek het -

Joef Sleegers jsleegers@hortipoint.nl

F

ree riders – het blijft voor leden van gewascoöperaties een heikel punt.

Telers die niet meebetalen aan onderzoek, maar toch voordeel hebben van de kennis die het oplevert. Daarom willen leden van gewascoöperaties het onderzoek waar ze aan meebetalen zo veel mogelijk afschermen. Want als kennis weglekt naar niet-leden, ondergraaft dat de positie van de coöperatie. Leden haken af, want ze krijgen de informatie toch wel op een andere manier.

Het ministerie van Economische Zaken, dat aan veel onderzoeken meefinanciert, ziet het liefst dat alle tuinders van de resultaten profiteren. Ook komt het af en toe voor dat toeleveranciers en adviseurs meebetalen, en zij hebben er eveneens belang bij om de kennis zo veel mogelijk te verspreiden. „Het is een discussie waar gewascoöperaties tegenaan zijn gelopen – en nog steeds tegenaan lopen”, zegt Geert van Oosterhout, development manager ondernemerschap bij LTO Glaskracht Nederland. „Vroeger betaalden alle telers mee via het Productschap Tuinbouw. Maar nu gewascoöperaties het onderzoek deels zelf financieren, willen ze dat de kennis alleen beschikbaar komt voor de leden die meebetalen.”

Geheimhouding Adviseurs vervullen bij de verspreiding van onderzoeksresultaten een centrale rol.

Vanwege hun kennis werden ze vaak bij onderzoek betrokken en kregen ze ook wel een vergoeding voor hun inzet in een begeleidingscommissie. Maar sinds het verdwijnen van de collectieve heffing zijn de verhoudingen anders komen te liggen. In toenemende mate wordt aan adviseurs gevraagd om de resultaten geheim te houden.

28

Adviseurs.indd 28

„Dan krijg je de situatie dat een adviseur bij teler A wel over een onderwerp mag vertellen, maar bij teler B niet. Het is lastig om daar afspraken over te maken als er ook publiek geld in het onderzoek zit”, vindt Van Oosterhout. „Als de adviseur internationaal werkt wordt het nog ondoorzichtiger. Je kunt het de adviseur niet kwalijk nemen dat hij zijn kennis wil verkopen, maar je kunt het de leden van de gewascoöperatie ook niet kwalijk nemen dat ze de kennis – die deels door hen is betaald – exclusief willen houden. Het zou goed zijn als deze groepen zich elkaars positie zouden indenken.”

Oplossingen Tot nu toe zijn er een paar oplossingen voorgesteld, maar geen enkele stelt alle partijen tevreden. „Toch zullen we er wel uit komen”, verwacht Van Oosterhout. „Het is een kwestie van goed nadenken hoe we dit zo eerlijk mogelijk kunnen regelen. We komen heus wel tot een structuur die acceptabel is voor gewascoöperaties en adviseurs.”

Een mogelijkheid is om adviseurs te laten betalen voor het lidmaatschap van een coöperatie. Daarna zijn ze vrij om met de kennis te doen wat ze willen. Dat voorkomt echter niet dat kennis weglekt, en daar zit voor gewascoöperaties het grootste bezwaar.

Een andere mogelijkheid is om niet-leden extra te laten betalen aan een adviseur voor bepaalde kennis. Dat is in de praktijk echter moeilijk te handhaven. Bovendien voelen adviseurs er niets voor om incassowerk te gaan doen voor gewascoöperaties.

Veel hangt er dus van af wie het onderzoek financiert. Wie betaalt, bepaalt. Veruit het

meeste onderzoek van dit moment wordt nog deels gefinancierd met oud PT-geld of met bijdragen uit de Topsectoren – van het ministerie van Economische Zaken dus. „Het is duidelijk dat onderzoek, betaald met publiek geld, openbaar moet worden”, zegt Leo Oprel, senior beleidsmedewerker bij het Ministerie van Economische Zaken. „Als onderzoek geheel is gefinancierd met private middelen, mag men daar zelf over beschikken. Bij mengvormen ligt dat ingewikkelder.”

Volgens Oprel zijn programma’s als Kas als Energiebron bedoeld voor alle glastuinders in Nederland; ook de telers die niet zijn aangesloten bij een gewascoöperatie. „Het is dus van belang dat zij daar kennis van kunnen nemen.” Hij maakt daarbij geen onderscheid tussen telers uit Nederland en het buitenland. „Je kunt alleen een voorsprong behouden door te blijven innoveren.

Niet door kennis af te schermen, want dat is praktisch onmogelijk. Bovendien vinden in andere landen ook ontwikkelingen plaats waar Nederlandse telers van kunnen profiteren.”

Eigen onderzoek Jacco van der Wekken, directeur van DLV Plant GreenQ, komt de discussie over geheimhouding nog weinig tegen. „Wij hebben een eigen onderzoekslocatie en betalen vaak zelf mee aan onderzoek. Daarmee is de kennis dus ook voor ons beschikbaar. Een paar keer is het gebeurd dat we onderzoek puur in opdracht van telers hebben gedaan.

In die gevallen hebben we geheimhouding getekend. Dit komt echter zeer zelden voor.

In de toekomst zal het misschien vaker op die manier gaan werken. Ik zie dat niet als een probleem.”

37 (2015)

08-09-15 17:33

Foto: JoeF SleegerS

Desondanks lopen de eerste gewascoöperaties tegen deze discussie aan. Inmiddels beginnen zich ook de contouren van een oplossing af te tekenen. „Het zou ons voorstel zijn dat onderzoeken die deels zijn gefinancierd door gewascoöperaties tussentijds geheim blijven”, zegt Nikos van Aelst, netwerkcoördinator bij LTO Glaskracht. „Zolang het onderzoek loopt mogen adviseurs er alleen met leden over praten. Zodra het eindrapport klaar is, is de informatie openbaar.”

Met deze oplossing heeft het lidmaatschap van een gewascoöperatie nog altijd een meerwaarde. Een lid heeft namelijk inspraak in het onderzoek en zit veel dichter bij de resultaten.

Buitenlandse telers betalen helemaal niet mee aan Nederlands onderzoek; niet via de gewascoöperatie en niet via publiek geld.

Daarom overweegt bijvoorbeeld de gewascoöperatie gerbera om hen de mogelijkheid te geven om lid te worden. Voor bepaalde onderwerpen zou dat zinvol zijn. Op welke voorwaarden buitenlandse telers lid zouden 37 (2015)

Adviseurs.indd 29

worden is nog niet duidelijk; het is bijvoorbeeld de vraag of ze mogen meebeslissen over onderzoek.

Op een soortgelijke manier zouden ook toeleveranciers en fabrikanten de gewascooperatie kunnen steunen. „Maar we moeten eerst eens kijken hoe het gaat”, zegt Van Aelst. „We moeten eerst succesjes behalen om twijfelaars over de streep te trekken. Als dat goed gaat, kunnen we denken aan een uitbreiding met buitenlandse leden.”

Het lidmaatschap van een gewascoöperatie is altijd gekoppeld aan een lidmaatschap van LTO Glaskracht. Ook voor buitenlandse telers is dat mogelijk, zegt Nico van Ruiten, voorzitter van LTO Glaskracht Nederland. „Dit is altijd op te lossen via maatwerk. Er zijn al enkele Belgische telers lid van LTO vanwege de vaktechniek. Ik verwacht echter niet dat dit om grote aantallen zal gaan. Het zal geen trend worden.”

gaan er scheve situaties ontstaan. Niet alleen tussen telers van hetzelfde gewas, maar ook van verschillende gewassen. Stel dat een gewascoöperatie in de sierteelt bijdraagt aan een onderzoek dat ook interessant is voor tomatentelers, die niet meebetalen. Het rapport is straks voor iedereen beschikbaar.

Hoe gaan we daarmee om?”

Dings hoopt dat er toch een manier komt om geld verplicht collectief te innen. „Anders ontstaan er eindeloze discussies.

De kracht van de Nederlandse tuinbouw is innovatie. Het zou jammer zijn als dat om dergelijke redenen zou stagneren.” <

In het kort ■

Alle gewascoöperaties opereren op zichzelf.

Ook over de kwestie van adviseurs beslissen ze zelf. Eugenie Dings, adviseur bij FloriConsult, vindt echter dat er algemeen geldende regels moeten komen. „Anders

29

08-09-15 17:33

Het geheim van lisianthus Lisianthus heeft de laatste twee jaar een flinke groei van het areaal doorgemaakt. De prijs heeft daar niet onder geleden. Integendeel, er wordt nog steeds behoorlijk betaald voor de bloem. Waaraan is dit succes te danken?

jsleegers@hortipoint.nl

D

is inmiddels dubbelbloemig, blijkt uit cijfers van FloraHolland. De prijs van een dubbelbloemige is ietsje hoger dan die van enkel, en dat is de reden dat het areaal iets groeit. De kostprijs ligt echter ook hoger.

Dubbelbloemigen zijn wat lastiger te telen en hebben meer uitval. „Ik verwacht dat deze lijn nog wel even doorzet”, zegt Jos van Baalen, vertegenwoordiger bij plantenkweker Van Egmond Lisianthus. „Het zou me niet verbazen als het areaal enkelbloemig uiteindelijk uitkomt op 15 tot 20% van het totaal.” Wereldwijd worden overigens het meest dubbelbloemigen geteeld.

Van Baalen denkt dat er altijd wel een plekje op de markt blijft voor enkelbloemige lisianthus. Volgens hem is het nu wachten op een verbetering van het sortiment. „De grootste verbeteringen hebben plaatsgevonden in het sortiment dubbelbloemigen. In de enkelbloemigen is in de afgelopen tien jaar weinig gebeurd. Dit jaar worden nieuwe soorten uitgetest. Daarmee hopen we betere en zwaardere kwaliteit te krijgen.”

Met zijn mooie prijzen staat de lisianthus behoorlijk in de schijnwerpers. „Sommige Foto: JoeF SleegerS

e laatste tijd gaat het best redelijk in de snijbloemen. Dat geldt zeker voor lisianthus. In twee jaar tijd is het jaarrond areaal uitgebreid van 28 naar bijna 38 ha; een groei van ongeveer 30%.

Blijkbaar kan de markt het hebben, want de prijzen zijn sindsdien met ongeveer 2 cent per tak gestegen. In 2014 werden er ongeveer 120 miljoen takken verkocht.

De uitbreiding heeft vooral plaatsgevonden in de dubbelbloemigen. Een jaar of vier terug werden enkelbloemigen en dubbelbloemigen nog in de verhouding 2:1 aangevoerd. Tegenwoordig is die verhouding omgedraaid. Tweederde van de aanvoer

30

Lisianthus in de lift.indd 30

37 (2015)

08-09-15 17:33

Achtergrond

Eustoma, Lovelylisi en The Special Flower -

chrysantentelers vragen zich af of ze niet beter kunnen overstappen”, merkt Van Baalen.

Hij vindt het daarom goed om een paar kanttekeningen bij het succes te zetten. Het zaad voor populaire soorten is bijvoorbeeld maar beperkt beschikbaar. De opkweek is duur en lastig en kampt met een hoge uitval en ongelijkheid. En daarbij heeft de lisianthus een hoge kostprijs. „Je kunt er dus niet zo maar instappen”, waarschuwt Van Baalen.

Ook voor gelegenheidstelers is het lastiger geworden om mee te komen met de kwaliteitsverbetering. Zij zijn de laatste jaren in aantal afgenomen. „Omdat ze niet belichten en geen CO2 doseren blijven de uniformiteit en de knopvorming van het gewas achter”, zegt adviseur Dirk Jan Binnendijk. „Bovendien is het voor gelegenheidstelers lastig om steeds opnieuw een plekje op de markt te veroveren. Daarentegen weet de handel wat hij van een jaarrondteler kan verwachten.”

Potentie om te groeien Een uitbreiding van een paar hectare tikt in de lisianthuswereld meteen flink aan. Tot nu toe heeft de markt een dergelijke uitbreiding kunnen opvangen, beaamt Binnendijk. „Vergeleken met teelten als roos, chrysant en gerbera staat er natuurlijk nog helemaal niks. De meeste mensen hebben nog nooit een lisianthus in huis gehad.” En het gewas heeft volgens de adviseur de potentie om te groeien. Niet alleen in Nederland. In alle landen met sierteelt, zoals China, Korea, Vietnam en Zuid-Amerika wordt het areaal lisianthus uitgebreid. „De bloem heeft een natuurlijke uitstraling; hij appelleert aan een veldboeket. Bovendien is hij in een breed spectrum verkrijgbaar: verschillende kleuren, enkel- en dubbelbloemig, klein en groot.”

Teler Wim van den Berg (Berg Lisianthus) uit Naaldwijk is op dit moment bezig met een uitbreiding van 1,5 ha. „Als we zorgen dat we een goede, zware kwaliteit handhaven kan de markt de extra productie wel hebben”, is zijn visie. „Rustig uitbreiden, niet te snel. Meer dan 10% per jaar zou niet handig zijn.”

Betere kwaliteit De betere kwaliteit heeft ertoe geleid dat de lisianthus nog meer dan in het verleden een bloemistenbloem is geworden. In 2009 werd 37 (2015)

Lisianthus in de lift.indd 31

-

88% via de bloemist verkocht; in 2014 was dat 92%, blijkt uit de statistieken van FloraHolland. De verkoop via de supermarkt daalde van 11% naar 7%.

De gewichten in de jaarrondteelten nemen onder meer toe doordat de telers zijn overgestapt op trager groeiende rassen. Met de snel groeiende rassen van een paar jaar geleden werden te snel knoppen aangelegd en bleef het gewas te kort, met name in de zomer en onder de assimilatielampen. De huidige kwaliteitsverbetering betekent wel dat het aantal stuks terugloopt en dat de kostprijs toeneemt.

Verder is de kwaliteit aanzienlijk verbeterd door belichting, CO2-dosering en door het toevoegen van voorbehandelingsmiddel bij de aanvoer naar de veiling. Dat laatste heeft de houdbaarheid met een dag of vijf verlengd. „Dat heeft nieuwe markten geopend”, zegt Binnendijk. „Rusland, Scandinavië, Frankrijk en Italië – landen waar de lisianthus tot voor kort een onbekende bloem was – zijn belangrijke markten geworden.”

Overigens hebben de lisianthustelers sinds een paar weken wel last van de moeizame handel met Rusland; een combinatie van de boycot en de zwakke roebel. Normaal gaat een procent of tien die kant op, nu is dat wat minder. Daardoor ligt de prijs tien cent lager dan vorig jaar rond deze tijd.

land. „Dan is er veel te bereiken. En omdat het een kleine groep is, kunnen ze snel schakelen en besluiten nemen.”

Door de promotie is lisianthus buiten zijn territorium gestapt, stelt Rudi Tuinman, mede-eigenaar van marketing- en conceptenbureau 2Dezign. „Samen met kwekers en veredelaars hebben we ervoor gezorgd dat de lisianthus een jaarrondbloem is geworden die nu in een periode zoals kerst erg goed verkoopt.”

Eind dit jaar loopt de huidige campagne af. Over een nieuwe driejarige campagne wordt eind dit jaar gestemd. Deze is, net als de vorige, met name gericht op de bloemist.

Teler Robbert Kester uit ’s-Gravenzande vindt het belangrijk om aan promotie te blijven doen, zeker nu het areaal is uitgebreid. De bijdrage voor promotie is 0,15% van de omzet per tak. Daarmee ligt het budget op ruim een ton per jaar. Bij een uitbreiding van de aanvoer gaat ook het budget omhoog. „Maar de beste promotie”, zegt teler Wim van den Berg, „blijft toch een goed product.” <

In het kort -

Eensgezindheid Hoewel de club lisianthustelers maar een man of vijftien groot is, timmert ze flink aan de weg met promotie. „Bij een dergelijk klein gewas is het belangrijk dat de telers eensgezind zijn”, zegt Gerard Gardien, projectleider markt en product bij FloraHol-

De markt kan een rustige uitbreiding

31

08-09-15 17:33

Teelttips ZomerbLoemen bemesting najaar Omdat veel zomerbloemen worden geteeld van vaste planten, is het belangrijk dat de planten dan ook inderdaad als uitgangsmateriaal worden behandeld.

Omdat het grootste deel van de ondergrondse groei van vaste planten pas plaatsvindt, als de plant bezig is af te sterven, is het belangrijk dat de plant in deze periode van het jaar niet te arm staat. Let

TuLp Tussentemperatuur Op dit moment hebben de meeste tulpen stadium G bereikt. We kunnen

LeLie Klimaat Bij de meeste bedrijven is het krijt inmiddels verwijderd van het dek. Wanneer dat nog niet gebeurd is, dan wordt het de hoogste tijd om dat alsnog te doen.

Op dit moment worden de dagen snel korter en de stralingssom loopt snel terug. Hoewel het overdag nog behoorlijk zonnig kan zijn, wordt de mogelijkheid om hoge dagtemperaturen ’s nachts te compenseren

32

Teelttips-Schoffelen_nw.indd 32

echinops

er op dat de bemesting er niet op is gericht om veel gewas te creëren. De bemesting is puur bedoeld op vitaliteit van de planten.

Probeer, als er stikstof wordt bijgemest, dit altijd in combinatie met kali te doen. Dit kan het makkelijkst met de geprilde meststof Multy K Mg. Eigenlijk is dit gewoon een strooibare vorm van kalisalpeter.

Dit houdt dus in dat als de plant aan het afsterven

is, deze ondergronds nog niet is uitgegroeid. Laat het gewas er dus zo lang mogelijk op staan.

sclerotinia

Henk van den Berg Teelt- en Bedrijfsadvies, 0252-340301

Henk van den Berg Teelt- en Bedrijfsadvies, 0252-340301

qua bloemaanleg spreken van een laat jaar waarbij het stadium G vaak twee weken later dan vorig jaar bereikt werd en een week later dan het langjarig gemiddelde. Over het algemeen is er sprake van een normaal tot goede spruitontwikkeling. Er is dan ook geen aanleiding om

alle tulpen extra tussentemperatuur te geven.

Incidenteel is er sprake van partijen met een erg kleine spuit. Voor dergelijke partijen is het aan te bevelen om extra tussentemperatuur te geven. Wanneer er sprake is van extreem gegroeide partijen of erg rauw gerooide bollen,

is het ook aan te bevelen om extra tussentemperatuur te geven.

met lagere temperaturen steeds groter. Probeer na het verwijderen van het krijt op scherpe momenten wel het schermdoek te gebruiken op de jonge aanplant.

Tussen 11.00 en 15.00 uur kan het scherm gesloten worden 50 tot 65 % boven een instraling van 300 w/m2. Bij de grotere gewassen is schermen niet meer nodig en in sommige gevallen zelfs af te raden in verband met de stevigheid of bladkleur.

Bij koude nachten kan het zinvol zijn om gebruik te maken van het energiescherm. Zeker wanneer er in de nanacht niet wordt belicht, kan dit scherm

een handig hulpmiddel zijn om de temperatuur bij heldere nachten niet te veel onderuit te laten gaan. Het is wel belangrijk dat er bij gebruik van het energiescherm wordt gestookt om een dood klimaat te voorkomen. Afhankelijk van kastype en leeftijd kunt u het scherm zo tussen de 9 en 11 graden buitentemperatuur laten sluiten.

Probeer overmatig vocht af te voeren door ruim te luchten boven het doek. Bij vochtige en zachte omstandigheden geeft een vaste doekstand van 98% de beste resultaten. Wanneer het buiten kouder wordt kan het doek beter geheel

gesloten worden, want bij een vochtkier is er dan wel een groter risico op temperatuurverschillen en dus bloeiverschillen tussen voorin en achterin het vak vergeleken met een situatie zonder vochtkier.

Rattenkeutelziekte of sclerotinia kan in echinops een zeer groot probleem zijn. Tijdens de teelt is de schimmel het beste te bestrijden als de sclerotiën nog niet zijn gevormd.

In dit stadium is de ziekte herkenbaar aan het slap gaan van ogenschijnlijk gezonde takken. Op die stengels zit dan onderin weelderig, zuiver wit schimmelpluis. Op dat moment is bestrijding nog vrij goed mogelijk via onderdoor spuiten met Rovral. Als de sclerotiën eenmaal zijn gevormd, lukt dit niet meer. Een bespuiting voorkomt dan wel snelle uitbreiding. De sclerotiën zijn te bestrijden met het biomiddel Contans; dit schimmelpreparaat kan de aantasting van komend jaar deels voorkomen.

Alex Buis Tulpenadvies, 06 42388337 Wilfried Poland Bloembollenadvies, 06 31698070

Lange dag (LD) behandeling Het is aan te bevelen om de daglengte aan te vullen tot minimaal 16 uur maar liever 18 uur. Op deze manier voorkomt u dat er straks een groot gat valt in de productie. Begin september start u dan met de LD behandeling. Het verlengen van de dag wordt in de praktijk meestal gedaan

door bijvoorbeeld om 2.00 uur ’s nachts te starten met belichten tot zonop. Het gaat hierbij niet om maximaal groeilicht, want dat krijgen de lelies nog ruimschoots voldoende. Het gaat vooral om het stuurlicht effect. Stel u heeft een belichtingsinstallatie van bijvoorbeeld 6.000 lux, dan volstaat het ruimschoots door met een kwart van het vermogen te belichten.

Wilfried Poland Bloembollenadvies, 06-31698070

37 (2015)

09-09-15 12:07

Schoffelen

groeNe eN boNte PlaNteN klimaat Groene en bonte planten kunnen in deze periode nog lekker groeien. De buitenomstandigheden belemmeren de groei niet meer en het is wat makkelijker om het kasklimaat te handhaven.

Zorg dat licht en CO2 nu in voldoende mate aanwezig zijn. Vooral het licht wordt nu vaak niet volledig benut.

Qua lichtintensiteit is het niveau vergelijkbaar met eind maart. Dit houdt in dat de scherminstellingen ook vergeleken moeten worden met die periode. Op veel bedrijven wordt er nu nog te snel en vooral te lang geschermd. De stralingsintensiteit en de daglengte nemen nu snel af en in de namiddag zal een hoge straling niet snel voor problemen

Perkgoed Nieuw oppotseizoen Primula is nu voor een groot deel al opgepot. Violen en tweejarigen worden de komende tijd weer opgezet.

Het zijn allemaal producten die nu een relatief lange tijd op het bedrijf staan.

Dit vraagt extra aandacht voor de kwaliteit van de potgrond. Stem de kwaliteit van uw potgrond af op uw watergeefsysteem. Eb- en vloedsystemen vragen heel andere fysische eigenschappen van de potgrond dan onderbevloeiing- en regenleidingsystemen. Veel bedrijven laten extra bemesting of hulpstoffen toevoegen aan de grond. Stem dit af met 37 (2015)

Teelttips-Schoffelen_nw.indd 33

zorgen. Afhankelijk van het gewas en het eventueel aanwezige schermdoek kan het krijtscherm nu van het kasdek verwijderd worden.

Het zonlicht is ook een belangrijke warmtebron en een krijtscherm gaat ten koste van de kastemperatuur en men moet dus sneller bij stoken om gewenste temperatuur te halen.

In deze periode is er vaak een hoge RV in de kas en om het gewas en de opname te activeren is het belangrijk het klimaat actief te regelen vooral in de vroege ochtend. Dit is te bereiken door de kastemperatuur in de vroege ochtend wat te verhogen en de ventilatietemperatuur kort op de verwarmingstemperatuur te zetten. Wat extra

uw leverancier, niet alle toevoegingen vallen onder het RHP keurmerk.

In het najaar en de winter is de watergeeffrequentie veel lager en is het moeilijk om de benodigde elementen in de plant te krijgen. Daarom is het van groot belang om direct bij het begin van de teelt te starten met een goede bemesting. Denk hierbij vooral om de moeilijk opneembare elementen zoals magnesium, calcium, ijzer en mangaan. Al deze elementen spelen een belangrijk rol bij de opbouw van de cellen en vereisen een hogere dosering. Een plant met goede sterke cellen is de belangrijkste basis voor een gezonde teelt.

Start voor de groeiregulatie met de wat mildere middelen zoals CCC of Alar, eventueel in een mix. In een latere fase van de teelt kan er

verwarming kan geen kwaad en komt verdamping en dus groei ten goede

kees van egmond kees@kees-ineke.nl

eetbaar

gewasbescherming Diverse bedrijven hebben last van hardnekkige plaaginsecten, vooral met spint maar ook trips. Nu er wat minder geventileerd wordt, is de kans op invlieg minder. Kortom de tijd om een grote opruiming te houden in samenspraak met uw gewasbeschermingadviseur.

Stel een plan op om voor de winter de kas en het gewas vrij te krijgen van dierlijke parasieten. Werk daarbij zo veel mogelijk in blokken van drie behandelingen met één middel en wissel dan af.

Arie van Bostelen, 06-51312208

gemengd worden met Bonzi of Tilt. Gewassen hebben allemaal hun eigen groei eigenschappen, vaak ook nog met sterkte verschillen tussen de rassen, daarom is een algemeen advies erg moeilijk. Overleg met uw toeleverancier/teeltadviseur over de te volgen strategie en concentraties. Let bij het remmen ook goed op de omstandigheden in de kas, zoals temperatuur en instraling.

Schimmelziekten zijn in najaar en winter de meest voorkomende aantastingen.

Klimaatomstandigheden spelen een grote rol. Er wordt veelal preventief bestreden. Daarbij is goed afwisselen tussen middelen uit de verschillende groepen essentieel.

Schneider Youngplants, 06-53281711

Ken je dat? Dat jaloerse gevoel richting groentetelers? Zo’n tomatentuinder kan tenminste onder het loopje door nog eens een hap nemen van zijn product. En wordt er een jaar droog brood verdiend in de paprika’s dan kunnen ze in ieder geval nog een stoplichtsalade op tafel zetten.

Nee, groente telen heeft zo z’n voordelen.

Dat is met bloemen en planten toch een heel ander verhaal. Ik weet niet hoe het u vergaat maar onder het oogsten een matricariabloemetje in je mond steken is niet echt een feest. En ik gok dat het bij de gemiddelde chrysant, tulp of lelie niet anders is. Om over narcissen maar te zwijgen. Die zijn écht niet te nassen. Je krijgt per direct ontzag voor rupsen en ander ongedierte.

Wat een paardenmaag moeten die beestjes hebben! Een rolletje pepermunt in je zak is zo’n gek idee nog niet.

Maar de tijden veranderen. Ineens lees en hoor ik overal om me heen verhalen over eetbare bloemen. Knapperige leeuwenbekjes. Goudsbloemen met amandelsmaak. En wat denk je van rucola? Nee, niet het groene blad maar de gele bloemetjes. Schijnt heel pittig en nootachtig te smaken. Of Oost-Indische kers, heemst, blauwe violiertjes en viooltjes. Zelfs als er geen smaak aan zou zitten is het al een feestje op je bord.

Vandaar dat vooral chef-koks ermee bezig zijn.

Die willen altijd wel wat nieuws op de kaart zetten. (Tussen twee haakjes, gek idee eigenlijk hè, dat een bord aardappels met spruiten en een schep jus ooit ook voor het eerst ergens op een menu heeft gestaan?) Maar ze hebben het niet gemakkelijk. Want dan zijn ze in het wild aan de kust op zoek naar lamsoor of zeeaster maar dan mag dat weer niet. Beschermd. Als ik een tuintje vlak bij de kust had dan wist ik het wel.

Zeeasters kweken.

Zelf heb ik me ooit in vegetarisch gezelschap laten verleiden tot een gerecht met artisjokken.

Geen spijt van gehad! Als ik m’n ogen dicht deed dan was het net alsof ik een stukje vlees in m’n mond had. Nee, mochten we ooit de overstap wagen dan staat de Cynara cardunculus hoog op mijn lijstje.

Tjongejonge, ik voorspel een revolutie. Kennismaken met de ouders van je vriendin. Een bos eetbare bloemen mee. En dan zeggen: ’Uw dochter is als dit boeket. Om op te vreten.’

33

09-09-15 12:07

Dag van de Orchidee

’Zorg dat je de Tiësto in de potorchideeën wordt’ Phalaenopsis is nog steeds veruit de belangrijkste potorchidee en de totale groep boekt ook dit jaar stijgende cijfers in omzet en stuks. Maar de gloriejaren zijn voorbij en er zijn signalen dat het beter kan en moet. Op de ’Dag van de Orchidee’ deelden vakgenoten daarover informatie bij veredelaar Floricultura in Heemskerk.

Hans Neefjes hneefjes@hortipoint.nl

34

Groen-2pag-1foto-1kader.indd 34

samengesteld. Bij veredelaar Floricultura in Heemskerk waren ruim honderd vakgenoten getuige van een humoristisch maar ook scherp betoog van De Vries. „Je moet consumenten niet vragen welke kleur orchidee ze willen. Ze weten het toch niet en ze liegen. Je moet als sector of als bedrijf gewoon uitgaan van je eigen kracht. De beste zijn in wat je doet. Vragen wat de klant wil is niet nodig. Niet meer van deze tijd.

Vergelijk het met dj’s. Tiësto vraagt zijn publiek toch ook niet of ze verzoeknummers hebben. Hij draait wat hij wil en de mensen pikken het. En Tiësto blijft verbeteren en zoeken naar wat het beste werkt voor zijn

publiek. Dat moeten jullie ook doen. Zorg dat je de Tiësto in de potorchideeën wordt.”

Kleur voorspellen Wouter de Vries refereerde aan een betoog eerder die middag over het ontwikkelen van een kleurenmonitor. Modekleuren voorspellen kan niemand volgens hem. Toch is het ontwikkelen van een kleurenmonitor een belangrijk onderdeel in het nieuwe marktplan Orchidee dat medewerkers van FloraHolland (verenigd in de producttafel orchidee) samen met telers maakte. Onderzoek wees namelijk uit dat bloemkleur

foto: Hans neefjes

E

en klant liegt alles bij elkaar. Als je vraagt of hij voor of tegen plofkippen is, dan zegt hij tegen. Ondertus” sen stopt hij die kip wel in zijn winkelwagen. Echt waar. De verkoopcijfers tonen aan dat op het hoogtepunt van die bekende actie van Wakker Dier de meeste plofkippen zijn verkocht.” Spreker Wouter de Vries, marketeer, en de man achter www. dienstenmarketing.nl, draaide er niet om heen. Hij sloot donderdag 3 september de Dag van de Orchidee af. Het collectief Orchidee Nederland had samen met de productcommissie potorchidee van FloraHolland en veredelaars een breed programma

37 (2015)

09-09-15 13:38

Achtergrond

Orchidee van het jaar OrchiDiva uit Amstelveen won de verkiezing ’Orchidee van het jaar’. Het promotieplat-

– passend bij het interieur – een grotere rol speelt dan de prijs van orchidee. Voorkeuren verschillen per land.

Het in kaart brengen van de gewenste kleuren en daar de aantallen op afstemmen, dat is een belangrijke kans, zo is de redenatie. In de belangrijkste vijf afzetlanden worden wekelijks vragen voorgelegd aan consumenten; in totaal ruim 30.000 consumenten per land per jaar. Met bestaande en nieuwe gegevens over de kleur probeert FloraHolland te voorspellen wat de kleurbehoefte in de nabije toekomst is. Dat kunnen telers verwerken in hun teeltplan.

Een eerste inventarisatie van de kleurconsumptie is november 2015 gereed. Op de bijeenkomst werd alvast verteld dat de drie meest favoriete kleuren de afgelopen zeven jaar dezelfde waren: wit, wit met rode kern (red lips) en wit met roze kern (harlekijn).

Per land verschilt de plek die deze kleuren in de top drie hebben. Een exacte kleurenranglijst per land is in de maak.

Marktplan orchidee Het aanbod in kleur en aantal beter afstemmen op de voorkeur van de consument is een belangrijk doel in het marktplan orchidee. Het stimuleren van herhalingsaankopen is eveneens geformuleerd als doel. Onderzoek wees namelijk uit dat een aanzienlijk aantal consumenten minder tevreden was over hun laatst gekochte orchidee. En er zijn nog meer redenen waarom er minder vaak een herhalingsaankoop is.

Inspelen op de vijf belangrijkste factoren die herhalingsaankopen stimuleren of belemmeren, kan vanaf het tweede kwartaal 2016 gedegen gebeuren. Dan zijn de eerste resultaten van onderzoek beschikbaar.

Nu al is bekend dat Fransen de presentatie van orchidee op de winkelvloer zeer bepalend vinden. Duitsers kopen op basis van unieke kleur en houdbaarheid. „Orchidee is gewoon te goed houdbaar. Dat remt de herhalingsverkoop”, reageerden enkele telers in de zaal toen ze dit hoorden. Tijdens de bijeenkomst werd vanuit de werkgroep kwaliteit inderdaad gemeld dat het met de houdbaarheid, rijpheid en percentage bloei de goede kant op gaat bij orchidee. Cultivars die in testen minder dan acht weken '’vaasleven’ vertonen, die willen de betref37 (2015)

Groen-2pag-1foto-1kader.indd 35

jaar voor dat mensen via een speciale pagina op Facebook konden stemmen op een brede selectie van verschillende

gaat niet snel in cymbidium en OrchiDiva zoekt het met 125 cultivars in potmaat 14

-

hem niet laten zien, want Cali Night bloeit in

verhouding tot phalaenopsis is cymbidium een klein product. Het voelt toch een beetje

meer exemplaren beschikbaar, maar het

deerd wordt.”

fende veredelaars van de markt halen, werd gemeld.

Winkelvloer observeren Via workshops kunnen telers en handelaren dit jaar al op de winkelvloer in een supermarkt en een tuincentrum gaan observeren hoe de consument zich gedraagt. Het moet ze helpen om marktgerichter te telen. Het past bij het derde doel in het marktplan: beter in balans brengen van vraag en aanbod tussen week 22 en week 50. Dat kan via acties die de verkoop stimuleren, bijvoorbeeld door de orchidee nog meer als cadeau te positioneren. Consumptie en aanbod per land wordt nu in kaart gebracht en mogelijke productconcepten worden geformuleerd en ontwikkeld in overleg met telers en handelaren.

Het stimuleren van onlineverkoop van orchidee is een vierde doel, maar daarvoor zullen de eerste initiatieven pas vanaf 2016 van start gaan. Dat is te laat, als het aan spreker Wouter de Vries ligt. „Begin als eerste met het veroveren van internet. Het is bedroevend hoe weinig hits je krijgt bij Google als je potorchidee intikt. Hebben jullie overigens geen mooiere naam voor dit product. En weten jullie een site waar je snel en makkelijk jullie potorchidee online kan kopen? Ga maar een zoeken op internet. De keuze is heel beperkt.”

Rondje orchidee De eerste donderdag van september is vier jaar geleden uitgeroepen tot Dag van de Orchidee. Het is onderdeel van de imago-

campagne Art of Life. Marketingbureau Fresh Retail draagt daarin voor de telers de centrale boodschap uit: Orchideeën maken het op een makkelijke manier bijzonder.

Voor het eerst vond er deze dag een ’Route van de Orchidee’ plaats in Amsterdam, Londen, Parijs en Keulen. De link tussen orchidee en een luxe trendy leefstijl werd daarin benadrukt. In onze hoofdstad waren op vier locaties in het gebied 9 Straatjes, nabij de Jordaan, orchideeën te bewonderen in een hip hotel, een beautysalon/nagelstudio en twee winkels die trendy tassen en andere accesoires verkopen. Plekken waar de doelgroep, de modebewuste, welgestelde vrouw van 30-40 jaar, rondloopt.

Een saxofonist vermaakte het publiek, een sneltekenaar (Mimi Nizan) maakte desgewenst een schets van een persoon en voegde daar als enige kleurelement een orchidee aan toe. Nagels gratis laten lakken in de kleuren van die bloem kon ook. Of op de foto voor een fleurige wand met orchideeën waarbij een stylist het publiek uitlegde wat er allemaal mogelijk is met die planten.

Geen grootschalige actie op straat met veel bombarie , zoals bij de Tulpendag op De Dam in A’dam, maar redelijk intiem in de betreffende vier panden. Een bewuste keuze, zei de organisatie, marketingbureau Fresh Retail. Ze was tevreden met de 15 vertegenwoordigers van mode-/trendbladen en bloggers die op het speciale persmoment afkwamen. „Daarom houden we de actie in Amsterdam, daar zitten veel redacties. Elders in het land is de kans veel kleiner dat de pers tijd vrijmaakt om naar een evenement te komen. Dat is onze ervaring”, zei Natasja van Ruiten van Fresh Retail. <

35

09-09-15 13:38

Nieuws

Schadeherstel na noodweer duurt nog weken Gebrek aan materiaal en mankracht in combinatie met veel schade maken dat de gevolgen van noodweer in het weekend van 29-30 augustus nog lang niet hersteld is.

In het zwaarst getroffen gebied, de Bommelerwaard, zijn telers medio week 37 nog steeds in afwachting van glas om het kasdek te repareren. De paar kisten die ze zelf op reserve hadden staan, die zijn op. Glas van buren of collega’s elders in het land heeft vaak niet de juiste maat. Het is daarom wachten op de ruiten die bij de leveranciers besteld zijn. Ondertussen gaan diverse beglaasploegen door met het verwijderen van het kapotte glas. Een tijdrovende klus, want de grote hagelstenen hebben zeer verspreid gaten in het kasdek geslagen.

Een grove inschatting is dat er in de Bommelerwaard 20.000 ruiten te repareren zijn.

De stichting Coördinatie Calamiteitenbestrijding Glastuinbouw (CCG) stelt dat de schade groter is dan 12.500 m2 glas, meer dan 25 bedrijven zijn getroffen. Verzekeraar Interpolis ontving meer dan 125 meldingen van glastelers. Zestien taxateurs bezochten de getroffen gebieden. Naast diverse plekken in de Bommelerwaard ging het om bedrijven in de omgeving van Bergerden/Huissen en Uden, want daar trokken de hagelbuien

ook over. Bij zeker vier bedrijven ontstond op het dek en aan overige materiaal en gewassen onherstelbare schade. Daar resteert sloop en herbouw.

De stichting CCG stelde op 4 september de reparatieregeling voor de glastuinbouw in werking. De extreme weerssituatie in het betreffende weekend riep ze uit tot calamiteit, zodat reparatie gecoördineerd en versneld kan plaatsvinden. CCG beseft dat door beperkte beschikbaarheid van kundige

UITGEVER BDUmedia Afdeling Vak- en Publieksmedia Postbus 67, 3770 AB Barneveld, tel 0342-49 42 63, fax 0342 41 31 41 Uitgever: Wiljo Klein Wolterink MBA Verkoopleider: Ron van de Hoef, e-mail: r.v.d.hoef@bdu.nl

Colofon REDACTIE Schipholweg 1, Postbus 9324, 2300 PH Leiden e-mail: bloemisterij@hortipoint.nl www.vakbladvoordebloemisterij.nl

Directeur Elbert van den Berg Secretariaat Linda Laman 071-56 59 678 Alice Hoogenboom 56 59 679 Hoofdredacteur Elbert van den Berg 071-56 59 678 Eindredacteur Jenny Mostert 071-56 59 633 Vakredactie Politiek en economie Quincy von Bannisseht 56 59 637 Peter van Leth 56 59 688 Markt en afzet Arie-Frans Middelburg 56 59 687 Cindy van der Zwet 56 59 630 Teelt en techniek Hans Neefjes 56 59 638 Joef Sleegers 56 59 642

36

ColofonVbb-nieuws 1 artikel.indd 36

beglazers, andere reparateurs en benodigd materieel het herstelwerk desondanks nog weken kan duren. Daardoor zal er in diverse kassen tevens langere tijd niet optimaal belicht, verduisterd, gestookt of gelucht kunnen worden. Dat heeft gevolgen voor de teelt. Een voorzichtige raming van de totale schade is nu minstens € 20 miljoen.

Leerpunt is dat op een dek met gehard glas zelfs hagel ter grootte van een kippenei geen schade kan geven. <

Bureauredactie Carolyne de Vries Lentsch, Jolanda de Wekker Webredactie Erik Rotteveel Vormgeving Diseno Vormgeving Fotografie Gerdien de Nooy Freelancers Gert van den Berg, Hermen de Graaf, Bernadette Hoefsloot, Harmen Kamminga, Ank van Lier, Astrid Zoumpoulis-Verbraeken

ABONNEMENTENSERVICE Mutaties en bezorging Abonnementen kunnen op elk gewenst tijdstip ingaan. Opgave via vakbladvoordebloemisterij.nl of bij de abonnementenservice.

Abonnementen lopen automatisch door, tenzij uiterlijk twee maanden voor vervaldatum bij de abonnementenservice wordt opgezegd. Dit kan schriftelijk, telefonisch of per e-mail. Ook voor informatie over een lopend abonnement en klachten over de bezorging kunt u contact opnemen met de abonnementenservice, BDUmedia, afdeling Vak- en Publieksmedia, Postbus 67, 3770 AB Barneveld. Op werkdagen is de abonnementenservice telefonisch bereikbaar van 8.30 uur tot 14.00 uur op 0342-494844, e-mail: abonnementen@bdu.nl.

Prijzen Jaarabonnement: € 349,60. Studenten 25% korting; 65 plussers 15% korting. Jaarabonnement Europa: € 449,65 (België: € 377,70). Jaarabonnement buiten Europa: € 466,50.

Genoemde prijzen zijn inclusief 6% btw en verzendkosten.

ADVERTENTIE-EXPLOITATIE Verkoopleider: Ron van de Hoef, 0342 - 494263, 06 - 51806325, e-mail r.v.d.hoef@bdu.nl Media-adviseur: Gert-Jan Bloemendal, 0342-494807 e-mail: g.bloemendal@bdu.nl

Vakblad voor de Bloemisterij is een wekelijkse uitgave van de Stichting Vakinformatie Siergewassen en BDUmedia, Vak- en Publieksmedia.

Uitgever en auteurs verklaren dat dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld, evenwel kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Uitgever en auteurs aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op bedoelde informatie.

Lezers wordt met nadruk aangeraden deze informatie niet geïsoleerd te gebruiken, maar af te gaan op hun professionele kennis en ervaring en de te gebruiken informatie te controleren.

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever.

Algemene voorwaarden: op alle aanbiedingen, offertes en overeenkomsten van BDUmedia B.V. zijn van toepassing de voorwaarden, welke zijn gedeponeerd ter Griffie van de Arrondissementsrechtbanken en de KvK.

Druk: BDU Media

37 (2015)

09-09-15 15:16

Kasgenoten

A genda Go Loopbaancafé, werk verandert, verander mee!, 16.30-19.30 uur, Wellantcollege, Aalsmeer. Info: wellant.nl Seed meets Technology, bij Proeftuin Zwaagdijk. Info: seedmeetstechnology.com Weken van de Nederlandse roos.

Info: www.mijnbloemist.nl/nederlandseroos Homogeen kasklimaat, themabijeenkomst, Hoorn. Info: www.greenportnhn.nl Westland Event, Tuinbouw in transitie: de kracht van veranderen, gemeente Westland.

Info: www.gemeentewestland.nl IFTF handelsbeurs, Vijfhuizen.

Info: www.iftf.nl

LTO Glaskracht Nederland ALV gewascoöperatie roos, 13.00-18.30 uur, Bleiswijk.

Hortensia goes USA, buitenlandbezoek naar Amerika.

Webinar milieuzaken in de praktijk, 20.0021.00, online.

Tuinplantendag, locatie nog niet bekend.

Businessledenbijeenkomst, 12.00-16.00 uur, Dekker, Zoetermeer.

Gewasbijeenkomst chrysant, 15.00-20.00 uur, Westland. Thema: gewasgezondheid.

Kantinebijeenkomst Het Nieuwe Telen potplanten, locatie nog niet bekend.

Themabijeenkomst water, emissie en techniek, 14.0017.00 uur, Aalsmeer/Lisse (8/10), Luttelgeest (13/10), Bommelerwaard (10/11), Westland (12/11), Limburg (24/11), Oostland (26/11), Heerhugowaard (1/12).

Handelsmissie Columbia met bezoek aan Proflora.

Gewasbijeenkomst cyclaam, 13.30-16.30 uur, locatie nog niet bekend.

Seminar Het Nieuwe Telen, 13.00-20.00 uur, Bleiswijk.

Glastuinbouwevent, locatie nog niet bekend.

Info: www.ltoglaskrachtnederland.nl

Buitenland Flora Trade Show, Rimini Fiera, Italië.

Info: www.floratrade.it.

Handelsbeurs Iberflora, Valencia, Spanje. Info: www.iberflora.feriavalencia.com Zuhoor, internationale bloemen & tuintentoonstelling, Abu Dhabi, Verenigde Arabische Emiraten. Info: www.zuhooruae.ae

Onderstaande symbolen hebben de volgende betekenis en verwijzen naar de website vakbladvoordebloemisterij.nl

!

Documenten en linken naar website

37 (2015)

Kasgenoten agenda_nw.indd 37

Foto’s

Filmpjes

FOTO: Quincy vOn BannissehT

Binnenland

Leeftijd: 40 jaar Plaats: Hoek van Holland Teelt: freesia en violier Oppervlakte: 4 ha

Dennis van der Meer Zo, dat is een bijzondere schuurgevel... „Ja, die heb ik zelf gebouwd. De poort is een origineel onderdeel van een ziekenhuis dat in Bussum heeft gestaan. Het dateert van 1915. Van jongsaf aan verzamel ik authenjaar geleden ben ik daarmee ook dingen gaan bouwen. Inmiddels heb ik een schuur, garage, overkapping en dus de gevel van onze loods gebouwd. In de kas heb ik één

ons fotoreportages maken.”

Hebt u nog wel tijd voor de kwekerij?

2 ha. Aan de Nieuwlandse Polderweg kweken we jaarrond freesia in een kas uit 1998 van 6 m hoog, voorzien van belichting, verneveling, CO2-doseersysteem, dubbele oudere kas met een koude freesiateelt en violier in het voorjaar.”

Hoe loopt de afzet tot nu toe?

en lagen er in april al mensen op het strand te zonnen. Het afgelopen seizoen kwam

Wat deden de tv-beelden met u van het levenloze driejarige jongetje Aylan dat vorige week op de Turkse kust is aangespoeld? „Dat was erg zielig om te zien, een rot gezicht, het doet je wat. Ik denk dat het vluchteoptie vanwege het gevaar van IS, maar ja, wat kan er wel worden gedaan?”

Sinds dit jaar levert u freesia gemengd aan op de veiling. Bevalt dat? „Voorheen konden afnemers onze bloemen slechts per tien bosjes in één kleur kopen.

Het is bijna Prinsjesdag. Hoe kan het kabinet u blij maken? „Door er nu eens écht voor te zorgen dat de regeldruk voor tuinders omlaag gaat.”

37

09-09-15 15:16

Roelofarendsveen info@klinkstoom.nl

620517_.indd 38

9-9-2015 12:06:42

620518_.indd 39

9-9-2015 12:08:22

620519_.indd 40

9-9-2015 12:07:07