Opinie Maurits Philippo, accountmanager Royal Lemkes:
’De huidige steeketiketten zijn vaak nietszeggend’ FOTO: GERDIEN DE NOOY
Volgens Maurits Philippo zijn de symbolen die op de steeketiketten staan, puur gekozen uit gemak en niet om de consument zo goed mogelijk van dienst te zijn. Philippo meent dat telers nog veel meer vanuit de eindklant moeten denken. Dit levert verkoopkansen op voor het product.
Cindy van der Zwet cvanderzwet@hortipoint.nl
Hoe belangrijk is de presentatie van een plant?
Waarmee dan wel?
En waar voldoet een goede verpakking aan? Gebeurt dat nu voldoende?
Kunt u een voorbeeld geven van een pakkend etiket?
Commentaar Peter van Leth vakredacteur pvanleth@hortipoint.nl
Markt bepaalt waar glastuinders naar toe
W
ie kent de term Bukman-locaties nog? Het zijn de tien gebieden die het Rijk in 2000 aanwees voor de ontwikkeling van nieuwe glastuinbouw. Oud-landbouwminister Piet Bukman was voorzitter van de commissie die zich daar destijds over boog. Met overheidsgelden, de zogenoemde Stidug-gelden, moest de glastuinbouw worden geherstructureerd. Dat moest oplossingen bieden voor telers die in verouderde glastuinbouwgebieden in West-Nederland geen expansiemogelijkheden meer hadden. In 2002 wijdde het Vakblad nog een artikelenserie aan de Bukman-locaties. Grappig om daarin te
lezen hoe de gebieden zichzelf aanprezen. Maar wat is er van het Stidug-beleid terechtgekomen? In sommige gevallen (nog) niets, zoals bij het Rundedal in Emmen, Waddenglas in Berlikum, Nieuwland in Luttelgeest en Glasparel Zuidplaspolder. De grootste toename van glasareaal is in Agriport A7 in de Wieringermeer geweest. En dat is niet eens een Bukman-locatie. De markt – en niet de beleidsmaker – bepaalt waar telers naar toe verkassen. Is dat niet altijd al zo geweest? Herstructurering van glastuinbouw via Stidug-gelden is daarmee dus mislukt. Zo stellig luidt de eindconclusie van het onderzoek dat Vakblad voor de Bloemisterij 38 (2016)
Wilt u uw mening geven? Stuur een brief naar postbus 9324, 2300 PH Leiden of naar bloemisterij@hortipoint.nl. Reacties moeten maandag voor 9:00 uur binnen zijn. De redactie kan brieven inkorten of weigeren.
Bent u geneigd eerder te kopen van telers die dit alles goed voor elkaar hebben?
Stelling
FloraHolland gaat met Certi over de schreef Er is veel gedoe rondom Certi, het nieuwe consumentenmerk dat Floraholland met exporteur Timmermans in de markt heeft gezet. Handelaren zijn van mening dat FloraHolland hiermee veel te ver gaat. Met Certi houdt de veiling zich namelijk bezig met activiteiten die plaatsvinden ná het aankoopmoment van bloemen en planten door de handel. En dat is volgens handelaren niet de bedoeling. FloraHolland ziet geen bezwaren. De veiling ondersteunt wel vaker initiatieven om de markt te verruimen en de marges van de leden en hun klanten te vergroten.
John Boon, tulpenbroeier in Andijk
Maar willen klanten die etiketten en verpakkingen van telers wel?
„Tja, dat was volgens mij niet zo’n handig bericht in de media. Media moet je ook niet altijd geloven. Ik laat me graag corrigeren, maar zoals ik het begrijp, is Certi een label waaronder goedgekeurde kwekers hun producten kunnen verkopen. Dat kan in winkels van Certi, waar de kweker ruimte krijgt of huurt om zijn product te verkopen. Eigenlijk vult een kweker dus zelf de winkel en
bepaalt zelf prijs en sortiment. De winkel is van een ondernemer, die met advies wordt bijgestaan door de veiling. Wat is daar nu mis mee? Ik vraag me af waarom zo’n concept er nog niet was, want we willen als producent toch dichter bij de klant staan en meer kennis van de markt krijgen? Dat kan met Certi. En degene die klaagt? Volgens mij was die gewoon jaloers en had het idee liever zelf verzonnen. Maar je moet ook niet alles geloven wat ik opschrijf, hoor…”
Piet Evers, leliekweker in Moerkapelle en Luttelgeest
verkassen
„Naar aanleiding van een artikel in het Financieele Dagblad, is deze commotie ontstaan. Wel erg flauw van Marco Van Zijverden dat hij na het lezen van dat artikel boos wordt. Ook de VGB moet er dan iets van vinden. Het lijkt wel of we concurrenten van elkaar zijn, in plaats van elkaars verlengstuk in de keten! Dat hier iets loos is, wat nog komt uit de tijd van Timo Huges, mag ook duidelijk
zijn. Certi is een consumentenmerk en dus geen kerntaak van FloraHolland. De commotie geeft duidelijk aan dat FloraHolland haast moet maken om van oude zaken, kromme constructies die geen kerntaak zijn, af te komen en zich moet focussen op de kerntaken: ons faciliteren in logistiek en in digitale verkopen van kweker naar de klant. FloraHolland zou moeten zeggen: we stoppen hiermee en afspraken waaronder we niet uit kunnen, kopen we waar mogelijk af.”
Maurice van der Hoorn, orchideeënteler in Ter Aar het ministerie van EZ naar Stidug liet uitvoeren echter niet. Uit het rapport blijkt dat tuinders niet in groten getale zijn overgehaald om vanuit het Westland, Oostland en Aalsmeer te verkassen naar de Bukman-locaties. Een rol speelt ook de economische recessie vanaf 2008, de decentralisatie van het overheidsbeleid en de ontwikkeling van het greenportconcept voor de glastuinbouw in Westland-Oostland, Aalsmeer en Venlo. Stidug heeft volgens het rapport wel degelijk bijgedragen aan de duurzame ontwikkeling van de gebieden en de sector als geheel. En zo kan je een mislukt project alsnog goedpraten. Vakblad voor de Bloemisterij 38 (2016)
„Wij doen zaken met Timmermans en werken ook onder de merknaam Certi, wat ons goed bevalt. Welke rol FloraHolland hierin speelt, is mij niet duidelijk. Timmermans heeft namelijk rechtstreeks contact met zijn afnemers en met kwekers. Als dat het is waar het FloraHolland om gaat in haar kritiek op Certi, dan kan de veiling nog heel wat leren. Maar dat geldt op dit gebied niet alleen voor
FloraHolland. Timmermans is een van de weinige klanten die regelmatig komt kijken naar wat wij hebben staan en hoe dat er uitziet. Prijs is nooit een discussie, maar wij moeten wel zorgen dat het goed is. Daar is de prijs ook naar. Wat hierin de rol van FloraHolland is, weet ik dus niet. Wat mij betreft, moet de veiling eens duidelijk maken waar ze nu wel of niet inzit en aangeven wat ze daarvan wil leren en wat het heeft opgeleverd voor de veilingleden.”
5
Nieuws Lees meer op de website Op deze pagina’s vindt u een selectie uit het nieuws. Een uitgebreide versie van deze berichten maar ook ander nieuws vindt u op www.vakbladvoordebloemisterij nl.
n HortiZone als eerste zuiveringsinstallatie gecertificeerd De Beoordelingscommissie Zuiveringsinstallaties Glastuinbouw (BZG) heeft de HortiZone als eerste waterzuiveringsapparaat gecertificeerd. De installatie werkt volledig op basis van ozon- en oxidatietechniek en wordt gemaakt door Agrozone. Er zijn geen verbruiksartikelen zoals actiefkool, waterstofperoxide, chloor, katalysatoren of gecoate keramische korrels nodig. Alleen elektriciteit en perslucht. Er is ook een plusvariant leverbaar die tevens als ontsmetter ingezet kan worden.
n PurE Seasonal Flowers fleurt Prinsjesdag op Drieduizend seizoensbloemen van PurE Seasonal Flowers – waaronder: gladiolen, asters, anjers en clematissen – fleurden de Ridderzaal op tijdens Prinsjesdag. De bloemdecoraties zijn na afloop van de feestelijkheden naar verzorgings- en verpleeghuizen in de regio Den Haag gebracht.
n Vogelaer en Green Well Westland gaan samenwerken Aardwarmte Vogelaer in Poeldijk en Green Well Westland in Honselersdijk gaan samenwerken om mogelijke storingen tussen de dicht bij elkaar gelegen projecten te voorkomen en/ of te minimaliseren. De directies van beide geothermieprojecten hebben daartoe op vrijdag 16 september een zogeheten interferentieovereenkomst ondertekend.
n Nauwelijks telers verkast door Stidug-gelden Het is nauwelijks gelukt telers vanuit het Westland, Oostland en Aalsmeer te laten verkassen naar tien locaties die het Rijk daarvoor in 2000 speciaal had aangewezen. Dit herstructureringsbeleid, ondersteund met zogenoemde Stidug-gelden is nagenoeg mislukt, zo blijkt uit onderzoek door NC Advies in opdracht van het ministerie van EZ.
n Snel internet in Limburgs buitengebied Twaalf partijen, waaronder de LLTB, slaan de handen ineen om in de buitengebieden van zes Limburgse gemeenten snel internet aan te leggen. De afspraken daarover zijn op 14 september in Venlo officieel ondertekend. Het gaat om de gemeenten Leudal, Maasgouw,
6
Green Unplugged in teken van carrièrekansen in Vijf donderdagen achter elkaar maken leerlingen van middelbare scholen in de regio’s Aalsmeer en Rijnsburg kennis met de groene sector onder de noemer ’Green Unplugged’. Doel is om de carrièrekansen in de groene sector beter onder de aandacht te brengen van studenten, docenten, decanen en ouders. 15 september was de aftrap met een rondleiding op het gerberabedrijf van Florist Holland in De Kwakel, waarna de leerlingen de workshop flower design volgden. Marketing, internationale handel, ICT en DNA-toepassingen komen in volgende workshops aan de orde. „Aanvankelijk wilden we scholen bezoeken. Dat hebben we omgedraaid, omdat dat veel effectiever is”, aldus Mariëla van der Meer van Groen onderwijscentrum.
Nederweert, Peel en Maas, Venlo en Weert. Bijna veertienduizend panden van burgers en (agrarische) bedrijven op het Limburgse platteland moeten het nu nog zonder snelle internetverbinding doen.
n Vierde editie The Green Gallery staat online De vierde editie van het online magazine The Green Gallery staat online. Dit keer staat het magazine in het teken van planten. Bloemenbureau Holland zet in het magazine de herfst centraal. Er is aandacht voor de terugkeer van de paarse kamerplant en voor de plant als smaakmaker voor de inrichting.
n Nieuwe leergroepen ’Glastuinbouw IPM Proof’ Dit najaar starten vier nieuwe leergroepen binnen het project ’Glastuinbouw IPM Proof’. Het gaat om leergroepen: Diverse wittevlieg (kas-, tabaks- en koolwittevlieg) in snijbloemen en potplanten, Fusarium in grondgebonden teelten, Ziekten en plagen in bromelia en Rupsen glastuinbouwbreed. Tot nu draaiden er twee leergroepen: Trips in chrysant en IPM Belichte tomatenteelt. IPM staat voor: Integrated Pest Management (geïntegreerde gewasbescherming).
n CBS: ’Nederland heeft nog voor zeventien jaar aardgas’ Als het huidige winningstempo niet verandert, is de aardgasvoorraad in Groningen nog voldoende om Nederland de komende zeventien jaar van gas te voorzien, dus tot in 2033. Dat blijkt uit cijfers van het CBS. Vanwege de aardbevingen in Groningen heeft het kabinet besloten de gaswinning uit het Groningenveld verder terug te schroeven tot 27 miljard m3. Momenteel ligt er een ontwerpbesluit om de gaswinning verder te verlagen naar 24 miljard m3.
n Colombia pakt groter aandeel Britse chrysantenmarkt Colombia is de afgelopen jaren ruim 80% meer chrysanten gaan exporteren naar het Verenigd Koninkrijk. Dat ging ten koste van het Nederlandse aandeel chrysanten op de Britse markt, blijkt uit onderzoek van Royal FloraHolland. Ook de volumes uit Italië en Zuid-Afrika op de Britse markt zijn iets toegenomen. Nederland verliest daarrmee zo’n 20% marktaandeel.
n LLTB pleit voor noodfonds De overheid moet dringend aan de slag met een ’deltaplan voor klimaatadaptatie’ en er Vakblad voor de Bloemisterij 38 (2016)
Kabinet-Rutte Asscher heeft weer ruimte om te investeren
Crisis is voorbij, maar merken tuinders dat ook? „Nederland heeft de laatste jaren weer vaste grond onder de voeten gekregen. De financieel-economische crisis ligt achter ons.” Zo begon koning Willem-Alexander de Troonrede op Prinsjesdag. Het consumentenvertrouwen neemt volgens het kabinet weer toe, bedrijven investeren weer. Maar hoe zit het in de glastuinbouw? Is ook daar de crisis voorbij? Quincy von Bannisseht qvb@hortipoint.nl
D
FOTO: PURE SEASONAL FLOWERS
Extra investeren in bedrijfsleven
Verlaagd tarief energiebelasting
Drieduizend seizoensbloemen van PurE Seasonal Flowers – waaronder: gladiolen, asters, anjers en clematissen – fleurden de Ridderzaal op tijdens Prinsjesdag. De bloemdecoraties gingen na afloop van het gebeuren naar verzorgings- en verpleeghuizen in en rond Den Haag.
8
Vakblad voor de Bloemisterij 38 (2016)
Ethiopische kwekerijen slachtoffer stammenstrijd
’Wij zijn de dupe van een dieperliggende vete’ De ontevredenheid onder de Ethiopische bevolking groeit, protesten breiden zich uit en verbleken het imago van het Oost-Afrikaanse land als ’economisch succes’. Wat is er precies aan de hand in het voorheen zo stabiele land en waarom worden juist bloemenbedrijven aangevallen? Eva de Vries bloemisterij@hortipoint.nl
D
’Veel mensen zien de bedrijven als de vrienden van de regering’
Bloemenbedrijven de dupe Aanvallen in Bahir Dar
Protesten breiden uit
12
Vakblad voor de Bloemisterij 38 (2016)
FOTO: ESMERALDA FARMS
Loui Hooyman, voormalig directeur van Esmeralda Farms Nederland, twee jaar terug onder een boom met Ethiopische medewerkers. Esmeralda Farms besloot na de verwoesting van de kwekerij te stoppen met activiteiten in Nederland en Ethiopië.
Deuk in imago Met harde hand
Compensatie boeren
’De rust is nog niet weergekeerd rond Bahir Dar’
Vakblad voor de Bloemisterij 38 (2016)
13
Op marktbezoek in Warschau
Verwachte groei Poolse markt Een groeiende economie, een bevolking die meer te besteden heeft en gek is op bloemen en planten. Alle lichten lijken op groen te staan in Polen voor bloemen en planten uit Nederland. Toch is een toename van de consumptie van sierteeltproducten in dit Oost-Europese land geen abc’tje. Arie-Frans Middelburg afmiddelburg@hortipoint.nl
O
FOTO'S: ARIE-FRANS MIDDELBURG
Economie groeit
Bloemenkopers op de groothandelsmarkt Bronisze. De groothandelsmarkt toonde eind augustus een beperkt sortiment bloemen en planten. Er stond veel klokhandel uit Nederland.
14
Vakblad voor de Bloemisterij 38 (2016)
niet vanzelfsprekend Flower Store in het winkelcentrum Arkada is een conceptwinkel. Het is een van de uitingen van de vooruitgang in de verkoop van bloemen en planten in Polen.
Gek op bloemen
Toekomst van veel Poolse familiebedrijfjes is onzeker Familiebedrijfjes
Vakblad voor de Bloemisterij 38 (2016)
15
Breder sortiment
Kofferbakverkoop op de Old Flower Market nabij het centrum van Warschau. De groothandelsmarkt staat al twintig jaar op de nominatie om te verdwijnen. Ze is er nog steeds.
Kunstbloemen zijn nog net zo prominent in Polen als acht jaar geleden
Achtergrond
Bronisze en Old Flower Market De twee bekendste en grootste groothandelsmarkten in Warschau zijn Old Flower Market en Bronisze. Old Flower Market, gelegen nabij het centrum van de stad, heeft een lange traditie. Vanaf drie uur ’s ochtends verkopen Polen bloemen, planten, grafstukken al dan niet van plastic vanuit een kraampje, winkeltje of auto. De lokale overheid wil deze groothandelsmarkt al twintig jaar sluiten, maar ze is er nog steeds. Groothandelaren, bloemisten en consumenten kopen er in. Bronisze, twintig jaar oud, is de grootste groothandelsmarkt van Oost- en Centraal Europa. Dit komt met name door de verkoop van groente, fruit en aardappelen door 400 verkopers die er 24 uur per dag
16
Eventplanners
plaatsvindt. Zowel in de hallen als buiten. De verkoop van bloemen, planten en aanverwante producten vindt plaats in twee hallen door 160 verkopers en begint om 3:00 uur ’s ochtends. De Poolse importeurs halen veel van hun bloemen en planten uit Nederland. Bloemisten en groothandelaren zijn de voornaamste klanten. Opvallend op zowel de Old Flower Market als op Bronisze is dat JMP Flowers er een stand heeft. De Poolse producent van roos, anthurium en phalaenopsis koopt ook planten bij in Nederland, zoals bijvoorbeeld dendrobium, cymbidium en bromelia. Het sortiment op Bronisze is – eind augustus – redelijk schraal: er staat veel klokhandel uit Nederland.
Vakblad voor de Bloemisterij 38 (2016)
Feiten
Polen in cijfers n Bevolking: circa 38 miljoen. n Markt voor bloemen: € 736 miljoen n Markt voor kamer- en perkplantenmarkt:
Chrysantentelers
€ 528 miljoen. n Eigen productie: de productiewaarde van Poolse snijbloemen is € 270 miljoen, potplanten € 175 miljoen. n Export Nederland: Nederland exporteerde vorig jaar voor € 67.583.000 aan potplanten en voor € 106.084.000 aan snijbloemen. n Export Nederland 2016: de export van bloemen en planten vanuit Nederland naar Polen had dit jaar tot en met augustus een waarde van € 137.972.000. Vorig jaar was dat in dezelfde periode € 128.300.000.
n Het aandeel Nederland in de Poolse import van bloemen en planten was in 2013 respectievelijk 90% en 75%. Duitsland staat bij zowel bloemen als planten op de tweede plek. n Belangrijkste verkoopkanalen bloemen: bloemist 77%, supermarkt 7%, markt/ straathandel 9%, tuincentra 4%. n Belangrijkste verkoopkanalen planten: bloemist 34%, supermarkt 26%, marktaandeel 8%, tuincentrum 15%, bouwmarkt 7%, kwekerij 4%, overig 4%, online 2%. n Gebruik bloemen: eigen gebruik 35%, cadeau 55%, graf 10% n Gebruik planten: eigen gebruik 73%, graf 6%, cadeau 21%.
Bronnen: Landenrapport Polen van VGB en exportgegevens Floridata. Cijfers zijn uit 2013 mits anders aangegeven.
Jongeren
In Polen worden traditioneel veel kunstbloemen verkocht. Je vindt ze overal, in supermarkten, in bouwmarkten, in bloemenstalletjes, op groothandelsmarkten en bij bloemisten. Ook bij het goed lopende tuincentrum Flora Point.
Vakblad voor de Bloemisterij 38 (2016)
17
Analyses snijbloemen
FOTO: DE GRAAF VAN DER ZANDE
Aanvoertoename bouvardia vergt extra inzet marketing De huidige aanvoertoename met 21% van bouvardia zet volgend jaar door. Meer volume is nodig om de marktpositie te versterken, is kostbaar en brengt niet iedereen rendement.
Voldoende markt?
Langere lengt stuwt prijs
n
Buitentelers agapanthus tevreden over afgesloten seizoen De buitentelers van agapanthus kijken terug op een goed seizoen, voor conclusies over de jaarrondaanvoer is het nog te vroeg. Handelaren zijn redelijk tot goed tevreden.
FOTO: DE GRAAF VAN DER ZANDE
Hogere middenprijs
n
22
Vakblad voor de Bloemisterij 38 (2016)
Zwevende tuin naar Japans idee In de nieuwe serre van de Orchideeënhoeve in Luttelgeest komt een ’zwevende tuin’. De tuin is geïnspireerd op de kersenbloesemperiode in Japan.
D
Peter van Leth pvanleth@hortipoint.nl
Foto: Noordoost.nl/Alex J. de Haan
26
Op 1.100 meter boven zeeniveau, dicht bij de rivier Duero en de stad Soria is een kas van 14,3 ha opgericht voor de teelt van de roos Red Naomi!
rozen uit Zuid-Amerika het meest favoriet. Diens ’hardheid’ en prijs zijn daarvoor de redenen. „Wij willen bewijzen dat we een betaalbare bos rozen kunnen leveren met een houdbaarheid van twee weken.” De consumptie van bloemen is in Spanje niet hoog, gemiddeld zo’n € 20 per persoon. Dat bedrag kan volgens Corella Arroquia omhoog middels kwaliteit in combinatie met gerichte marketing en samenwerking in de afzetketen. Aleia Roses heeft al een marketing- en communicatieplan gemaakt, inclusief merkenbeleid. Het is nog te vroeg om daar veel over te zeggen. „De eerste rozen zullen we pas in november knippen. En dan duurt het bij roos nog een paar maanden voordat er continuïteit in aanvoer van de hoogste kwaliteit is.” De bedrijfsnaam Bionatur zal niet op de verpakking of in de marketing gebruikt worden. Voor de tomaten in Mexico gebeurde dat wel, maar marketeers ontdekten dat de
bloemensector anders in elkaar steekt. De fantasienaam Aleia kwam uit de bus als internationaal goed in het gehoor liggend en met de gewenste ’vrolijke’ associatie. Aan overige merknamen word gewerkt, want het bedrijf wil zijn diverse kwaliteiten in diverse kanalen afzetten, van supermarkt tot topbloemist. Voor het vergaren van kennis over transport, verpakking, afzet heeft het bedrijf al geruime tijd contact met Henk Lammers. Lammers heeft in 1985 groothandel Wesseling Spanje opgezet en werd uiteindelijk directeur bij Wesseling Export in Aalsmeer. Dat laatste bedrijf sloot begin 2016 de deuren. Lammers is nu in dienst bij Bionatur.
Transport In Aalsmeer is inmiddels bij Royal FloraHolland ruimte gevonden voor het veilingklaarmaken van de rozen van Bionatur.
Lammers gaat vanuit daar ook het transport tussen Soria en Aalsmeer regelen. „Het is 1.600 km. Dat kun je met twee chauffeurs in 20 uur overbruggen. Als het verkeer tegenzit, dan moet een derde chauffeur bijspringen. Als je een Nederlandse transporteur neemt, dan is dat goed te organiseren.” Er zullen straks dagelijks zo’n 120.000 rozen geknipt worden. Dat betekent dat er dagelijks 2 of 3 vrachtwagens rozen naar Aalsmeer komen. Lammers: „Feitelijk hebben we voor klokverkoop zo’n 12 uur meer tijd nodig dan Nederlandse telers. Wat we maandag knippen kunnen we woensdag veilen. Wat vrijdagochtend binnenkomt, kan nog richting daghandel in Nederland.” Luis Corella Arroquia stelt dat Aleia Roses zeker de eerste jaren Royal FloraHolland nodig heeft voor de afzet. Je kan er een breed koperspubliek bereiken en onderscheid realiseren. De directeur weet dat de ontwikkelingen op gebied van afzet snel veranderen. Zaken als verkoop via webshops, KOA, digitalisering en de rol van FloraHolland in de afzetketen volgt hij op de voet. „Nederland is leider in de bloemenketen. Voorsprong behouden gaat echter niet vanzelf. Je zult moeten blijven investeren. Dat geldt voor Nederlandse telers, voor FloraHolland, voor handelaren, voor iedereen. Wij willen met Red Naomi! binnen twee jaar een toppositie in de Europese markt bereiken. Daarvoor hebben we goede ketenpartners nodig. Omdat de markt zo snel verandert moet je blijven afwegen of je de juiste keuzes hebt gemaakt.”
Locatie
Kort voor het planten wordt alles nog een keer ontsmet met waterstofperoxide. Hygiëne krijgt tijdens arbeid, teelt en verwerking veel aandacht. Vakblad voor de Bloemisterij 38 (2016)
De zoektocht naar een geschikte locatie voor het bedrijf nam enkele jaren in beslag. Nabij de stad Soria, 40.000 inwoners, werd een vlak stuk land gevonden met geschikte klimaatomstandigheden, voldoende regen (900 mm verdeeld over het jaar) en goed rivierwater in de buurt. De zon schijnt er 2.000 uur meer dan in Nederland, overdag wordt het maximaal 35°C en ’s nachts koelt het af tot gemiddeld 15°C. Het kan dan zelfs vriezen. De hoogteligging, 1.100 m boven zeeniveau, zorgt ervoor het hier niet snel letterlijk Spaans benauwd zal worden. „Vanacht was het 5°C. De gemiddelde etmaaltempera-
31
>
tuur is 19-20°C”, legt Andre Boerlage uit als we een rondje maken door de kas. Boerlage had tot 2005 met zijn broers een rozenkwekerij in Aalsmeer en moest daar stoppen vanwege de aanleg van de N201. Sindsdien heeft hij zijn telerservaring vooral ingezet bij rozenbedrijven in Kenia en Kazachstan. Broer Ben deed hetzelfde bij projecten in Oost-Europa. In Spanje werken ze weer met elkaar. „Ik ben verantwoordelijk voor blok 2 en Andre doet blok 1. Ik ben meer de teler, de man in de kas. Andre heeft meer met klimaat en personeel. Dat was op ons bedrijf in Aalsmeer ook al zo”, legt Ben Boerlage uit. De broers Boerlage krijgen ondersteuning van een Nederlandse rozenadviseur die in week 37 voor het eerst langskwam. Daarnaast zijn er zes Spaanse tuinbouwkundigen die in Nederland een opleiding kregen en nu op de kwekerij in Spanje bepaalde verantwoordelijkheden krijgen. Operationeel directeur is Sergio Moreno Martinez. Hij werkte 12,5 jaar op de tomatenkwekerij van Bionatur in Mexico, en is sinds september 2015, toen de bouw van de rozenkwekerij begon, in Spanje actief. De Spanjaard ziet gelijkenissen tussen tomaat en roos. „Voor topproductie en hoge kwaliteit heb je de beste techniek en de beste kennis nodig. Ook moet je zorgvuldig omgaan met hygiëne en werken volgens protocollen. Zo komt straks alleen het personeel in de kas en zal er aparte bedrijfskleding zijn.”
Bedrijfsgegevens In ’t kort de 14,3 ha kas en benodigdheden voor de teelt van Red Naomi!: Poothoogte 6 m, per 8 m-tralie vijf teeltbedden (2-rijensysteem), diffuus glas in het dek (Albarino High Haze 2AR), twee schermdoeken (Obscura 9530 FRW en Harmony 3315 OFR), 1.200 lux assimilatiebelichting (Agrolux ALF1.000w 2.2), twee ketels van 9,95MWth, buffertank van 3.340m³, bassin van 16.800 m2 (inhoud 48.000 m3), twee koelcellen van 480 m2, twaalf silo’s van 300 m3 voor drain- en voedingswater, twee NoVira LDUV-ontsmetters, luchtbevochtiging, dekberegening, Hoogendoorn klimaatcomputer en arbeidsregistratie en twee Furora bos-/sorteermachines.
32
De broers Ben (links) en Andre Boerlage zijn dagelijks in de kas. Ze regelen samen met een Nederlandse adviseur de teelt.
Instraling Tijdens de rondleiding in week 37 is er volop bewolking, een beetje regen en een koele noordenwind. Als de zon doorbreekt, is het wel direct voelbaar in de kas. „Een instraling van 3.200 Joule halen we hier nu nog wel. In december is 650 J/dag haalbaar. Het is vergelijkbaar met telen in Kazachstan, dat ligt ongeveer op dezelfde breedtegraad”, legt Andre Boerlage uit. Hij is niet bang voor extremen in de kas. Er is diffuus glas en dekberegening, luchtbevochtiging en schermen kunnen worden ingezet voor klimaatbeheersing. Wageningen Universiteit berekende voor de bouw al met het programma KASPRO dat het bij 35°C buiten, in de kas 28°C zal worden. In werkelijk werd het bij die omstandigheden 26°C. Bang voor meeldauw is Boerlage niet, omdat de relatieve luchtvochtigheid in dit gebied laag is, net als in Kazachstan. „De meeste problemen verwacht ik met trips. Spint kunnen we met phytoseilus waarschijnlijk wel goed de baas blijven. Trips is lastiger, maar ook die gaan we vooral biologisch bestrijden. Boven ieder bed wil ik tevens draden spannen en daar gele en blauwe vangplaten aan ophangen. Alles wat je weg kan vangen is meegenomen.” De eerste planten zijn in week 36 op de mat gezet. Komende tijd vertrekken er wekelijks 2-3 vrachtwagens met planten vanuit Schreurs naar Spanje. De veredelaar heeft moerplanten opgezet om de hele opkweek op het eigen bedrijf in De Kwakel te kunnen organiseren. In totaal zijn er 36 trucks nodig om de circa 1 miljoen planten te vervoeren.
Kwaliteit Belangrijk onderdeel in de automatische verwerkingslijn van Bercomex zijn twee
Furora bosmachines, de eerste van een serie voor rozen. Een machine kan 9.500 stelen per uur verwerken en 24 sorteringen maken. Directeur Luis Corella Arroquia: „De eerste snedes zullen nog niet top zijn, maar dat hoort bij rozen telen. We hebben dit ingecalculeerd en zullen er afzet voor vinden. Uiteindelijk gaan we ons met kwaliteit onderscheiden. Onze merken zullen herkenbaar worden middels naam, folie en kragen op de container. Alle bloemen gaan gekoeld en op water de keten in, want daarmee kunnen we ons extra onderscheiden, zeker ten opzichte van rozen uit Afrika en Zuid-Amerika. Droog, langdurig en ongeconditioneerd transport doet afbreuk aan versproducten.” De kwekerij wil op termijn ook CO2 en warmte betrekken van een nabijgelegen centrale die biomassa verbrandt. In het personeelsbeleid heeft opleiding een voorname rol en de beloning zal boven het geldende minimumloon liggen. Op termijn is er werk voor 200 mensen, zowel jongeren als ouderen en zowel mannen als vrouwen. Het is niet verplicht in Spanje om te werken met gehandicapten, maar Aleia Roses wil wel enkele gehandicapten een passende baan bieden. Het is nog niet duidelijk of er in 2 of 3 shifts gewerkt zal worden.
Open vizier Donderdag 22 september was in de Historische Tuin in Aalsmeer een perspresentatie. De nieuwe speler op de rozenmarkt wil met open vizier uitdragen dat ze in Spanje op duurzame wijze baanbrekend zijn met Nederlandse kweektechnologie. Luis Corella Arroquia: „Zie het als Nederlandse rozen met een Spaanse touch.” < Vakblad voor de Bloemisterij 38 (2016)
Noordam Plants stopt, Globe Plant begint
Verschuiving bij opkwekers zomerbloemen Gezonde concurrentie is altijd goed. Het zet ’een beetje druk op de ketel’ of is een ’stok achter de deur’. Met deze algemene reacties reageren telers die plantmateriaal van zomerbloemen uit zaad kopen. Noordam Plants stopt als leverancier en Globe Plant begint. Hans Neefjes hneefjes@hortipoint.nl
I
Relatief nieuw Stoppen
Trouwe telers
34
Vakblad voor de Bloemisterij 38 (2016)
FOTO: HANS NEEFJES
Opkweek van zomerbloemen uit zaad gebeurt bij een paar bedrijven. Noordam Plants stopt 1 november met die activiteit. Omdat Globe Plant er mee begint, blijft er keuze voor telers.
Prijs niet leidend
Vakblad voor de Bloemisterij 38 (2016)
35