VBB_42-2014

Bloemister캐 Vakblad voor de

36

42 69e jaargang 17 oktober 2014

Basalt als basis

10 Aardwarmte of

18 Polen groei-

20 Op Trade Fair:

34 Laatste PT-

restwarmte uit haven Rotterdam?

markt voor handel en productie

vechten om aandacht handel

b캐dragen naar zeventien projecten

Cover-nw.indd 1

15-10-14 11:25

Dahlia Maxi uw

uw

Nie

Nie

MOBIEL

TABLET

SOCIAL

Y

Cuzumel

Acapulco

O

NIEUWSBRIEF od anb stek

A rteld ts o a Bew 84 ga trays in ling ed e p s

Salinas

Midi Pinta euw

Ni

N Tuvalu

G

w ieu

N

Mini

Lorena

U

Emilio

Cruzilia

Osteospermum

TIJD OM DOOR TE GROEIEN! TABLET Vakblad voor de Bloemisterij is er niet alleen in de papieren versie, maar ook als website en e-magazine. Zo kan je waar en wanneer je wilt via je tablet het laatste vaknieuws lezen.

NIEUWSBRIEF Op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen? Door de nieuwsbrief van Vakblad voor de Bloemisterij ben je op de hoogte van wat er in de sector speelt. Meld je nu aan via www. vakbladvoordebloemisterij .nl/nieuwsbrief en ontvang wekelijks het laatste nieuws per mail.

MOBIEL Nu ook het laatste nieuws 24/7 op je smartphone, via de nieuwe en overzichtelijke mobiele website.

F

Inez

Enya

Felicia

Tosca

Rubina

Elena

Aanbod:

Onbeworteld en beworteld stek in 204 gaats speedling trays

L O W

tact met Neem con meer r o o v ons op e informati

6 pack

E

Adenium

R

SOCIAL Volg jouw vakblad ook via social media. We zijn actief op LinkedIn en Twitter (@ bloemisterij).

Bezoek ons op

Sarah

S

Caroline Aanbod:

Hal: 5 Stand: 5A25

Sandy

Beworteld stek in 40 gaats speedling trays

Tel.: +31 (0)621 274 474 路 jvdb@youngflowers.dk www.youngflowers.dk

601956.indd 2

15-10-2014 13:08:41

Bloemisterij Vakblad voor de

12 Gietwater van kasdaken én daken bedrijfsterrein

Opinie 4 Interview: ’Er is nog wel een rekening open blijven staan’ 4 Commentaar: Juist telers moeten de waarde van greenports (her)kennen 5 Stelling: Alleen met grotere openheid is uit crisis te komen

Nieuws 6

Een selectie uit het meest recente nieuws

Bedrijf en afzet 8 Ondernemen: Greenport Venlo moet telers meer gaan bieden

18 ’Polen is nog altijd een groeimarkt’

10 Energie: ’Haven- én aardwarmte openhouden als optie’ 11 Column: Angela van Kleef, Canada 12 Water: Gietwater van kasdaken én daken bedrijfsterrein 14 Banken: Niet alleen kommer en kwel bij bijzonder beheer 17 Vragen: Wat houdt de aanzegtermijn bij tijdelijke contracten in 18 Buitenland: ’Polen is nog altijd een groeimarkt’ 20 Trade Fair: ’Telers moeten het contact met klant opzoeken’ 22 Export: Engeland stabiele afnemer bloemen en planten

Markt 26 Vraaguitval Rusland drukt rendement pluischrysant 26 Weer wisselende resultaten met symphoricarpos 27 Prijs blijft op niveau bij forse stijging snijhortensia

20 ’Telers moeten het contact met klant opzoeken’

28 Aanbod kalanchoë volgt de vraag met vertraging 29 Zamioculcas verliest gestaag terrein

Teelt 30 In beeld: Welkom in Aalsmeer 32 Gewasbescherming: Kasgeluiden 34 Ondernemen: Laatste PT-ronde: groen licht voor 17 projecten 36 Teeltvloeren: Minder vochtproblemen op basaltvloer 38 Teelttips: vaste planten, lisianthus, primula, lelie, muscari 39 Column: Kees van Egmond

Nieuws

36 Minder vochtproblemen door basaltvloer

40 ’Hoge kosten en kleine markt blokkade voor noviteiten’

Service 41 Kasgenoot: Jan Koolhaas Agenda Voorplaat: Foto: Houdijk den Boer

Vakblad voor de Bloemisterij 42 (2014)

Inhoud.indd 3

3

15-10-14 14:40

Opinie Henk Onstwedder, bestuurder FNV Bondgenoten

’Er is nog wel een rekening open blijven staan’

foto: Peter van Leth

De onderhandeling over een nieuwe cao Glastuinbouw kreeg door de Russisch boycot van onder meer Nederlandse groenten en fruit een totaal andere wending. Vakbonden waren bereid minder hun hakken in het zand te zetten. „Bij de komende onderhandelingen staat daarom nog wel een rekening open”, meent Henk Onstwedder van FNV Bondgenoten.

Peter van Leth pvanleth@hortipoint.nl

Zijn vakbonden tijdens deze caoonderhandelingen mild geweest? „Mild wil ik het niet noemen, meer begripvoller. De onderhandelingen zijn stevig geweest, zeker voor de zomer. De Russische boycot van Nederlandse groenten en fruit heeft wel geleid tot een drastische verlaging van onze looneis. Voor die boycot stonden wij echter op het punt om bij de grote glastuinbouwbedrijven pootacties te houden.”

Vanwaar deze opstelling? „Wanneer bedrijven het moeilijk hebben, is het altijd schipperen tussen behoud van werkgelegenheid en een realistische looneis.

De nullijn die werkgeversorganisaties voorstelden, vond ik echter belachelijk. Vandaar dat we uitgekomen zijn op 1% op driekwart van de looptijd van de nieuwe cao.”

Is het gesprek met de regiegroep van werkgeversorganisaties daarop van invloed geweest? „Ik praat nooit met regiegroepen van werkgeversorganisaties. Ieder heeft zijn eigen

Commentaar Elbert van den Berg hoofdredacteur evandenberg@hortipoint.nl

4

Opinie_NW.indd 4

verantwoordelijkheid. De boycot heeft me van gedachten doen veranderen. En toen de vakbonden duidelijk werd dat die wel een jaar zou kunnen duren, is onze insteek anders geworden. Dan roep je niet dat je niks met deze pijn voor werkgevers hebt te maken. Zo werkt het niet.”

werknemer meer op het bord van de werkgever komt te liggen. En het is goed dat de werknemer meer zekerheid wordt geboden.”

Tuinders verwachten door de wet nog meer arbeid te gaan inlenen.

Wat vindt u daarvan?

Waar hebben jullie vooral water bij de wijn gedaan? „Laat ik voorop stellen dat dit geen flut cao-resultaat is. Onze achterban is in ieder geval ontzettend blij dat oudere werknemers 20% minder mogen werken tegen inleveren van 10% van hun loon. Dit stond bovenaan hun lijstje. Er is echter nog wel een rekening open blijven staan. De vakbonden hebben de werkgevers geholpen en het zou onfatsoenlijk zijn als ze daar bij de volgende onderhandelingen aan voorbijgaan.”

Wat vindt u van de Wet Werk en Zekerheid? „Een prima wet. Het werd tijd dat onder meer de kosten van een zieke flex-

„Nonsens, tuinbouwondernemers zitten al jaren op de golflengte om vaste arbeid te vervangen door flexibelere arbeid. Daar heeft deze wet totaal geen invloed op.”

Denkt u dat de ketenregeling binnen deze wet wordt verruimd? „Van deze uitzondering in de wet willen de werkgevers graag gebruikmaken. Dat ze in plaats van drie tijdelijke contracten in twee jaar zes tijdelijke contracten in vier jaar mogen aanbieden. De termijn van twee jaar is in het voordeel van werknemers, die van vier jaar in het voordeel van werkgevers.”

Hoezo nadelig voor werknemers? „Bij tijdelijk werk in de tuinbouw wordt weinig inhoudelijke werkervaring opge-

Juist telers moeten de waarde van greenpo

I

n Limburg heeft de provincie de regie in handen genomen van de Greenport Venlo. Zoiets wekt de indruk dat er blijkbaar nieuwe impulsen nodig zijn en roept evenzeer de vraag op wat de waarde is van de greenports die door het Rijk als zodanig zijn erkend. Zijn het alleen maar dure, bestuurlijke vehikels of weten ze ook daadwerkelijke dingen te bereiken voor de tuinbouw en in het bijzonder voor de primaire productie? Telers zetten nogal eens hun vraagtekens achter het belang voor hen én de daadkracht van greenports.

In zijn algemeenheid kan worden gesteld dat de greenports een grote rol spelen in het contact met

de rijksoverheid. Met name Greenport Holland en Greenport Holland Overheden overleggen met bewindslieden. Dan gaat het bijvoorbeeld over de aanpak van de herstructurering, de ontwikkeling van nieuwe markten en het programma ’Keteninnovatie tuinbouw’. Voor de rijksoverheid zijn de aanspreekpunten vanuit de tuinbouw helder.

Greenports hebben al veel subsidiegeld weten los te weken uit Den Haag. Waardevol dus.

De vraagtekens van telers bij instituten als greenports kunnen voortkomen uit andere verwachtingen.

Het begrip greenport lijkt te impliceren dat de primaire sector de boventoon voert. Dat hoeft niet zo Vakblad voor de Bloemisterij 42 (2014)

15-10-14 14:56

Wilt u uw mening geven? Stuur een brief naar postbus 9324, 2300 PH Leiden of naar bloemisterij@hortipoint.nl.

Reacties moeten maandag voor 9:00 uur binnen zijn.

De redactie kan brieven inkorten of weigeren.

daan. Als dan bijvoorbeeld een twintiger na vier jaar in plaats van twee jaar aan de kant wordt geschoven, hij of zij een goede aansluiting op de arbeidsmarkt mist.”

Hoe oordeelt u over arbeidsomstandigheden in de tuinbouw? „Ze zijn verbeterd door twee redenen. Verjonging van het bedrijfsmanagement pakt vaak gunstig uit voor het personeelsbeleid.

En strengere handhaving door inspectiediensten heeft het aantal misstanden in de sector doen dalen. De arbeidsomstandigheden zijn desondanks verre van ideaal.

Werknemers moeten hard aanpoten en werkgevers weten nog steeds creatief om te gaan met loonstijgingen, overwerk en jaarurennormen.”

Bent u het er niet onderhand mee eens dat veel Nederlanders niet in de tuinbouw willen werken? „Dat Nederlanders niet gemotiveerd zouden zijn om op tuinbouwbedrijven te werken, is maar waarmee je het vergelijkt. Vergelijken met een Poolse kracht is oneerlijk. Zij willen in korte tijd veel geld verdienen. Er zijn voldoende Nederlanders die 40 uur per week willen werken, maar niet regelmatig 60 uur zoals werkgevers wensen. Daar zit een enorme kloof tussen.”

Wilt u nog iets kwijt? „Ja, ik adviseer werkgeversorganisaties zich meer in te zetten voor moderne werkgevers dan voor de veelal kleine ondernemers die niet vraaggestuurd produceren.’’

eenports (her)kennen te zijn. Het zijn vooral netwerk- en ketenorganisaties. De primaire tuinbouw is via LTO Nederland Glaskracht vertegenwoordigd in greenports.

Daarnaast kan bij telers het zicht ontbreken op het verschil tussen Greenport Holland en de topsector Tuinbouw & Uitgangsmaterialen. Wie doet nu wat en – uiteindelijk – wat heb ik er als teler aan? Als die helderheid ontbreekt, is het absoluut noodzakelijk dat die duidelijkheid wel wordt verschaft. Wat dat betreft, ligt er een duidelijke communicatietaak voor greenports. Ook al omdat primaire producenten juist de basis van de greenports vormen.

Vakblad voor de Bloemisterij 42 (2014)

Opinie_NW.indd 5

Stelling

Alleen met grotere openheid is uit crisis te komen Voor de noodzakelijke herstructurering van allerlei verouderde glastuinbouwgebieden zal geen geld komen vanuit de rijksoverheid. Dat heeft staatssecretaris Dijksma de sector onlangs duidelijk laten weten. Ze wil slechts faciliteren. Ook komt er geen financiële steun voor diverse initiatieven om de marktpositie van telers te verbeteren. Dit alles mogen tuinders dus helemaal zelf gaan aanpakken. Om daarin tot een doorbraak te komen, zullen ondernemers een grotere openheid naar elkaar toe aan de dag moeten leggen.

Gerard Heemskerk, vasteplantenkweker in Noordwijk „Samenwerken is altijd beter, daar is de coöperatieve gedachte voor nodig maar die is vrijwel weg.

De agrarische sector kan veel zelf, zolang de overheid maar niet in de weg zit. Herstructurering kost veel geld, dat de overheid niet betaalt, is wellicht niet erg. Voorwaarde is dan wel dat de

overheid even geen belastingaanslagen meer stuurt, dan kunnen we het zelf ook!

Kortom, de overheid moet ophouden met overdreven regelgeving. De overheid moet agrarische ondernemers gunnen via belastingopschorting het zelf te betalen. Maar ook hier zal Dijksma haar ware gezicht tonen ben ik bang.”

Roland Duyvesteijn, strelitziateler in Zevenhuizen „Meer openheid tussen de kwekers om de crisis te bezweren, is een utopie.

Waarom koopt de consument bloemen, of waarom juist niet? Dat is de essentie. Met deze kennis moeten wij consumenten aanzetten tot het kopen van meer bloemen. Met een collectieve heffing, die ketenbreed afgedragen wordt, kan de de tv-zender 247Green zo snel mogelijk gelanceerd worden. Met de combinatie van onlinemarketing, sociale media en e-com-

merce kan de consument optimaal geïnspireerd en geactiveerd worden. Alle marketingactiviteiten van FloraHolland moeten daarom bij Bloemenbureau Holland ondergebracht worden. Op deze manier waarborg je de transparantie tussen de promotieheffingen en uitgaven. De productpromoties kunnen vervolgens naadloos aansluiten op deze generieke promotie. Direct overleg tussen kwekers heeft alleen zin als de productie onderling op de behoefte van de consument wordt afgestemd.”

Maurice van der Hoorn, orchideeënteler in Ter Aar „Ik weet niet of wij als tuinbouw dé crisis op kunnen lossen. Wij zijn een innovatief volk en kunnen onszelf draaiend houden.

Maar als een minister zegt ons te willen faciliteren, moet de gemeente niet dwarsliggen.

Goede initiatieven moeten toegejuicht worden. Op ruimtelijk gebied, maar ook in andere facetten. Dan wordt samenwerking inderdaad belangrijk. Als je weet wat er gebeurt bij een collega,

hoef je niet het wiel opnieuw uit te vinden. En als er een databank zou zijn, wat je als ondernemer kunt raadplegen, kom je ook in contact met elkaar. In het nieuwe financieren via crowdfunding worden kwekers en investeerders bijeengebracht. Dan hebben we van de overheid geen financiële hulp nodig. Dit moet niet alleen voor tuinbouw gelden, maar voor alle ondernemers en werkzoekenden. Dan krijgen we de economie ook weer gezonder.”

5

15-10-14 14:56

Nieuws Lees meer op de website Op deze pagina’s vindt u een selectie uit het nieuws.

Een uitgebreide versie van deze berichten maar ook ander nieuws vindt u op www.vakbladvoordebloemisterij.nl.

n Havenwarmte voor Westlandse glastuinbouw lijkt kansrijk De levering van restwarmte met een temperatuur van circa 90ºC uit de Rotterdamse haven naar de Westlandse glastuinbouw via een nieuw aan te leggen warmtenet lijkt kansrijk.

Een dergelijk project zou € 250 miljoen kosten.

Dat is een van de conclusies uit de 14 oktober verschenen haalbaarheidsstudie ’Warmtewisselaar Mainport-Greenport’, uitgevoerd door bureau Bloc en ingenieursbureau Grontmij.

Meer hierover op pagina 10 en 11.

n Alsnog handelsakkoord tussen Kenia en EU Op 14 oktober is er alsnog een handelsakkoord bereikt tussen de Oost-Afrikaanse Gemeenschap (EAC) en de Europese Unie.

Het duurt echter nog wel minimaal twee maanden voordat Keniaanse bloemen belastingvrij de EU binnen mogen.

n Vaktentoonstelling reikt tulpenprijs uit De Vaktentoonstelling Tulp in de kassen van Proeftuin Zwaagdijk wordt uitgebreid met de verkiezing van de meest veelbelovende broeitulp. Begin 2015 is de tweede editie van dit gevarieerde, meerdaagse evenement. De winnende broeitulp komt uit de top tien van relatief nieuwe, geregistreerde cultivars die intermediairs van Hobaho en CNB aanleveren.

College Tour Westland gestart Op 9 oktober was bij KP Holland de eerste Greenport College Tour Westland. Diverse docenten van regionale scholen werden vooral geïnformeerd over de vele carrièremogelijkheden die de tuinbouw biedt. De initiatiefnemers beogen dat jongeren bewuster kiezen voor deze innovatieve en duurzame sector, of het nu om een opleiding of carrière gaat. Leraren uit het basisonderwijs en docenten uit het middelbaar onderwijs vervullen hierin een belangrijke sleutelrol. Aad van der Knaap, directeur KP Holland, drukte de docenten op het hart: „Mensen zijn ons kapitaal op dit bedrijf.

Het kennisniveau moet omhoog en we moeten meer jeugd aantrekken in deze boeiende sector.

Daar ligt voor jullie een schone taak.”

n Mobiliteitscentrum breekt record Het Mobiliteitscentrum Glastuinbouw heeft in 2014 tot dusver ruim vierhonderd werkzoekenden met een arbeidsverleden in de sector bemiddeld naar betaald werk binnen of buiten de glastuinbouw. Met dit resultaat wordt het record uit 2013 gebroken. Toen kwam de teller uit op 338 succesvolle bemiddelingen.

n Fiore Anthuriums neemt n Roofwantsen kunnen in gerbera

Wiko Anthurium over

Roofwantsen zijn in staat zich te vestigen in gerbera en bestrijden witte vlieg succesvol, zo blijkt uit recent onderzoek van WUR Glastuinbouw. Er is echter veel onduidelijkheid over de mogelijke gewasschade die deze roofwantsen kunnen veroorzaken.

Sinds 10 oktober vormt Wiko Anthurium uit Honselersdijk (2,9 ha) onderdeel van Fiore Anthuriums uit Berkel (2,5 ha). Fiore Anthuriums blijft gebruikmaken van de kennis van de oud-eigenaar John van Koppen van Wiko Anthuriums. Door de overname kan diens productie en aanvoer bij haar klanten en veilingen doorgaan. Fiore Anthuriums is de naam waaronder het voormalige bedrijf Anthurium Adventure sinds maart verder gaat.

n Subsidie voor verplaatsing tuinders in Bommelerwaard De provincie Gelderland heeft onlangs via de verplaatsingsregeling € 3 miljoen subsidie verstrekt aan drie glastuinders in de Bommelerwaard. Daarmee kunnen de ondernemers zich in de concentratiegebieden van de Bommelerwaard hervestigen.

6

Nieuwskort2.indd 6

n Flynth blijft in rode cijfers Advies- en accountantsbureau Flynth heeft in 2013 een verlies geleden van € 13 miljoen, zo blijkt uit het onlangs gepubliceerde jaarverslag.

In voorgaande jaren zat de organisatie ook al

in de rode cijfers. Ondanks de malaise verwacht Flynth in 2014 weer uit de rode cijfers te komen. Het kantoor staat overigens onder bijzonder beheer van de Rabobank, zo werd begin dit jaar bekend.

n Tuinders kunnen BBL-scholier geen werk bieden Door de crisis zijn glastuinbouwbedrijven nauwelijks meer bereid scholieren aan te nemen die per week vier dagen werken en één dag naar school gaan, jongeren die de zogeheten beroepsbegeleidende leerweg (BBL) volgen.

Zij zoeken daarom de schoolbanken weer op om via de beroepsopleidende leerweg (BOL) alsnog een diploma te halen en in de sector aan de slag te kunnen. Dat meldt de stichting Samenwerking Beroepsonderwijs Bedrijfsleven.

n VGB wil door met Santpoort De leden van bloemengroothandelsorganisatie VGB willen het Santpoortberaad voortzetten.

Dat bleek op 9 oktober tijdens een ledenvergadering waarin VGB-leden unaniem vóór stemden. Het Santpoortberaad wil de concurrentiepositie van de Nederlandse sierteelt behouden Vakblad voor de Bloemisterij 42 (2014)

15-10-14 15:03

FOTO: RICHARD DE KOK:

Gelezen op Twitter john boon (@J0HNB00N) ■ Gewascoöperatie Potorchidee Op 9 oktober is de gewascoöperatie Potorchidee officieel opgericht. De kersverse organisatie vertegenwoordigt ruim 100 ha. De landelijke commissie Potorchidee van LTO Glaskracht Nederland fungeert als bestuur. De coöperatie moet ervoor zorgen dat telers van potorchidee ook in de toekomst gezamenlijk blijven investeren in teelttechnisch onderzoek.

■ PT-medewerkers zoeken nog naar nieuwe baan Enkele tientallen (ex-)medewerkers van het Productschap Tuinbouw (PT) zijn nog op zoek naar een nieuwe baan. Het schap houdt eind dit jaar op te bestaan. Bij het PT werken nu nog twintig personen, waar dat er eind 2011 – toen de Tweede Kamer voor opheffing stemde – nog 150 waren.

■ Dijksma kondigt programma ’Keteninnovatie tuinbouw’ aan en versterken. De groep gaat bekijken hoe de strategie FloraHolland 2020 hierin meegenomen kan worden.

■ Nieuw hightech onderzoekscentrum op voormalig Floriade-terrein Op het voormalige Floriade-terrein in Venlo moet in februari 2015 een nieuw onderzoekscentrum verrijzen voor de teelt onder volledig gecontroleerde omstandigheden. Deze vorm van high-tech tuinbouw maakt het mogelijk in klimaatcellen, onafhankelijk van natuurlijke factoren, op grote schaal planten te telen. Betrokken partijen hebben daartoe op 2 oktober een samenwerkingsovereenkomst ondertekend.

Meer hierover op pagina 8 en 9.

■ Perkgoedkwekers zeggen ’ja’ tegen promotieplan Ledenkwekers van eenjarige zomerbloeiers van FloraHolland hebben op 9 oktober ingestemd met het promotieplan. Een jaar lang wordt er gezamenlijk televisiezendtijd ingekocht. 81,1% van de omzetwaarde van de stemmende leden, stemde voor het promotieplan. Slechts 28% bracht zijn stem uit. Een aantal grote kwekers en heel veel kleine kwekers stemden niet.

Vakblad voor de Bloemisterij 42 (2014)

Nieuwskort2.indd 7

Binnenkort maakt staatssecretaris Dijksma (EZ) het door de Kamer van Koophandel ontwikkelde programma ’Keteninnovatie tuinbouw’ bekend. Per 1 januari 2015 zal zij de Garantstelling Marktintroductie Innovaties openstellen.

Deze regeling is bedoeld om bedrijven die een systeeminnovatie in de markt willen zetten, een duwtje te geven. Dat schrijft de bewindsvrouw in een brief aan de Tweede Kamer.

■ Beurs Ecuador succesvol De vijftiende editie van de vakbeurs Agriflor, die twee weken geleden in Ecuador werd gehouden, overtreft volgens de organisatie voorgaande edities. De beurs was groter, trok ruim drieduizend bezoekers en meer telers hadden een stand. Op de tweejaarlijkse vakbeurs in Quito speelt roos een hoofdrol. Bezoekers kwamen uit Europa en Noord- en Zuid-Amerika, het merendeel was handelaar of eindklant.

■ VGB wil aandeel in 247Green Bloemengroothandelsorganisatie VGB wil aandeelhouder worden in de nieuw op te richten tv-zender 247Green. Dat bleek tijdens een ledenvergadering van de vereniging op 9 oktober. Andere partners zijn Telegraaf Media en Tuvula Media.

Bloemisterij: Telers zien keurmeester graag terug??? Geloof ik niks van. #zehebbenmijweerniksgevraagdzeker

Ter Laak Orchids (@TerLaakOrchids) Wij nemen deel aan Gewascoöperatie Potorchidee: gezamenlijk teeltonderzoek voor de potorchideesector in NL! #trots

DLV Chrysant (@DLVChrysant) Het maar blijven zakken van de Roebel ziet er niet goed uit. Waar stopt het? En wat zijn de konsekwenties voor de export van bloemen?

Bisselingskaat (@bisbb) YES, het certificaat is binnen! #BIOLOGISCH || YEAH! From now on flowers of #Bisselingskaat are certified #ORGANIC

ETRU Bulbflowers (@ETRUBolbloemen) Prijsvorming van de irissen is bijzonder slecht, vanochtend brachten de irissen op de bloemenveilingen gemiddeld vijf (5) cent op ! #Fail

Hans Struik (@Hans_Struik) Op de klok aankondiging dat deze week ook weer een #orchideeënbus rijdt, leuk!

Discussie op LinkedIn Greenports staan te ver van tuinder af De zes greenports (Westland-Oostland, Aalsmeer, Venlo, Duin- en Bollenstreek, Boskoop en Venlo) staan veel te ver af van tuinders. Deze netwerkorganisaties doen ongetwijfeld goed werk, maar wat ze dan concreet voor telers bereiken, is vaak onduidelijk. Aangezien de primaire producenten – de telers dus – de basis van een greenport zijn, mogen deze organisaties zich deze kritiek wel aantrekken. Zonder telers bestaan er immers ook geen greenports.

7

15-10-14 15:03

Provincie Limburg neemt regie in verdere ontwikkeling

Greenport Venlo moet telers meer gaan bieden De provincie Limburg maakte onlangs bekend de regie voor de verdere ontwikkeling van Greenport Venlo naar zich toe te trekken. De bestaande bestuurlijke structuren gaan op de schop en op het voormalige Floriadeterrein komt een kennis- en onderzoekscampus. Dat moet de tuinbouw naar een hoger plan tillen. Maar plukken ook telers hier de vruchten van?

Ank van Lier bloemisterij@hortipoint.nl

I

n Noord-Limburg klonk de afgelopen jaren regelmatig de kritiek dat Greenport Venlo vooral een bestuurlijk bolwerk zou zijn, dat (te) veel geld kostte en qua structuur erg onoverzichtelijk was. Naast Stichting Greenport Venlo en Greenport Venlo Innovation Center speelden uitvoeringsorganisaties Development Company Greenport Venlo en Trade Port Noord een rol in het gebied.

De provincie zet nu het mes in die bestuurlijke structuren. De uitvoeringsorganisaties worden vervlochten tot één ontwikkelbedrijf, waarbij ook Venlo Greenpark kan aansluiten. Het Greenport Venlo Innovation Center en de Stichting Greenport Venlo gaan verdwijnen. Die ingrepen maken volgens de Limburgse gedeputeerde Twan Beurskens van Economische Zaken een

einde aan de huidige bestuurlijke drukte in het gebied en moeten de organisatiekosten omlaag brengen. Gedeputeerde Staten van Limburg stelden dit plan van aanpak eind september vast. Provinciale Staten zullen hierover op 31 oktober een besluit nemen.

Te grote kluif In het plan van aanpak geeft de provincie ook aan te willen investeren in de ontwikkeling van een kennis- en onderzoekscampus op het voormalige Floriadeterrein. De provincie neemt die taak over van de gemeenten Venlo, Venray, Horst aan de Maas, Peel en Maas en Gennep, die de afgelopen jaren hebben geprobeerd zo’n campus van de grond te krijgen.

Zo’n project is volgens provinciewoord-

Achtergrond

’De greenport was een ver-van-mijn-bedshow’ Bloementeler Johan Versteegen uit Wanssum, die gladiolen, tulpen en pioenrozen in de vollegrond teelt, zegt nog nauwelijks iets te hebben meegekregen van de plannen van de provincie. Hij geeft ook aan tot nu toe weinig voordeel te hebben gehad van het feit dat ’zijn’ regio is benoemd tot greenport. „Tot nu toe was dat voor mij een ver-van-mijn-bedshow. Desondanks is meer innovatie nooit verkeerd. Wellicht dat er nu meer ontwikkelingen gaan komen op dit vlak. Je hebt immers een aanjager nodig.

En met alle respect: wanneer een provincie een ontwikkeling oppakt, zit hier meer daadkracht achter dan wanneer gemeenten hiermee aan de slag gaan.”

8

Greenport Venlo.indd 8

Nog geen voordeel Ook rozenteler Sjaak van der Hulst uit Meterik zegt in bedrijfsmatig opzicht nog geen voordeel te hebben gehad van de greenportstatus die zijn regio heeft. „Ik heb deelgenomen aan diverse praatgroepen, maar daar is niets tastbaars uitgekomen. Ik vind het een goede zaak dat de provincie de ontwikkelingen binnen de greenport nu actief gaat stimuleren. Het wordt tijd dat er concreet iets gaat gebeuren. We zitten hier in een enorm belangrijk tuinbouwcentrum, in een regio met potentie, maar we benutten de kansen die er liggen nog te weinig. Daar gaat nu hopelijk verandering in komen.”

voerder Egbert Hanssen echter een te grote kluif voor de regio alleen. „Dit vergt enorm veel van een organisatie, vraagt om veel afstemming én een flinke zak geld.

De provincie, die al ervaring heeft met het ontwikkelen van campussen, neemt daarom nu de regie. Maar we gaan de plannen wel uitvoeren in samenwerking met de Regio Venlo en de Universiteit Maastricht. En de ervaring leert dat als de provincie haar nek uitsteekt, ook andere partijen – bijvoorbeeld banken – bereid zijn te investeren in een ontwikkeling.”

Hanssen benadrukt dat er de afgelopen jaren al het nodige is gebeurd binnen Greenport Venlo. Hij noemt onder meer de realisatie van de Greenportlane – de weg die de A73 en de A67 met elkaar verbindt – en de twee kantoorgebouwen op het Floriadeterrein, de Villa Flora en de Innovatoren.

Ook deze ontwikkelingen kwamen uit de koker van de provincie en de Regio Venlo. „Daarnaast mogen we natuurlijk de Floriade niet vergeten, die de ontwikkeling van deze regio een enorme boost heeft gegeven.”

Ondernemersloket Herman Mertens, woordvoerder van de LLTB, wijst ook op het ondernemersloket, dat werd ingericht bij Greenport Innovation Center. Ondernemers kunnen hier hun onderzoeks- en ontwikkelplannen droppen. „Hier zijn diverse kansrijke ideeën langsgekomen, die inmiddels ook zijn opgepakt. Denk bijvoorbeeld aan een teler van aspergeplanten, die smoothies wil gaan maken uit restproducten.”

Greenport Venlo was volgens Mertens tot nu toe echter vooral een netwerkorganisatie. „Er is daarbij een structuur ontstaan waarin overheden, kennisinstellingen en mkbVakblad voor de Bloemisterij 42 (2014)

15-10-14 11:46

Foto: Inovamedia

Op het voormalige Floriadeterrein in Venlo, met als blikvanger de Innovatoren, wordt de komende jaren een campus gebouwd voor kennis- en onderzoeksinstellingen.

ondernemers elkaar weten te vinden. Dat is positief.”

Campus en ontwikkelbedrijf De provincie Limburg wil op het voormalige Floriadeterrein een campus realiseren met kennis- en onderzoeksinstellingen en bedrijven uit de land- en tuinbouw, voeding, maakindustrie en logistiek. Praktijkkennis moet hier worden gekoppeld aan onderzoeken en wetenschappelijke informatie, waardoor een kweekvijver ontstaat voor nieuwe initiatieven en ontwikkelingen op het gebied van agri, food en logistiek, zo zegt woordvoerder Hanssen. „Greenport Venlo kent enorm veel actieve en vooruitstrevende ondernemers, maar er is nog onvoldoende focus en te weinig sprake van een innovatief klimaat. Ondernemers kunnen op slechts weinig plekken terecht met kennis- en onderzoeksvragen. Ook kan er meer worden samengewerkt. Dat willen wij bewerkstelligen.”

De moeilijke situatie waarin de tuinbouw verkeert, is voor de provincie ook reden om de schouders onder de campus te zetten. „De agrarische sector is belangrijk voor de werkgelegenheid in de regio. De vraag is echter of en hoe ondernemers over twintig of dertig jaar hun brood kunnen verdienen in de tuinbouwsector. De campus, en de Vakblad voor de Bloemisterij 42 (2014)

Greenport Venlo.indd 9

samenwerkingen die hier ontstaan, moeten bijdragen aan nieuwe perspectieven.”

Het nieuwe ontwikkelbedrijf dat de provincie in het leven gaat roepen, draagt vanaf 1 januari zorg voor de uitrusting en verkoop van de percelen op het voormalige Floriadeterrein. Dat gebeurt onder leiding van een kwartiermaker.

Daarnaast komt er een centrale campusorganisatie, Brightlands Campus Greenport Venlo, die zich focust op samenwerking van onderwijs, onderzoek en innovatie.

Dit moet leiden tot nieuwe commerciële producten en diensten.

De provincie pompt in de periode 2016 tot en met 2025 bijna € 100 miljoen in de ontwikkeling. Ook de Universiteit Maastricht, de HAS Hogeschool, Fontys Hogescholen en de Regio Venlo investeren.

Daardoor komt het totale investeringsbedrag op ongeveer € 190 miljoen uit.

Eerste succes Het eerste succes is inmiddels een feit: twee weken geleden tekenden de provincie Limburg, Philips Horticulture LED Solutions, HAS Hogeschool en Botany een overeenkomst om te gaan samenwerken in een onderzoeks- en opleidingscentrum op het voormalige Floriadeterrein in Venlo. Dit centrum is gericht op de teelt in klimaat-

cellen, in een ’Completely Controlled Growing System’. Door gebruik te maken van elkaars kennis en expertise, moet een versnelling in innovatie worden bereikt.

Daarnaast laat Mertens weten dat op de campus ook een Europees centrum voor glutenvrije productie van voedingsmiddelen zal komen, een initiatief van de LLTB, het LIOF en de provincie. „Het is de bedoeling dat op de nieuwe campus meer van dergelijke samenwerkingsverbanden gaan ontstaan”, zegt Hanssen. „Dankzij de Floriade is de samenwerkingsgeest in deze regio versterkt en daar willen we op voortborduren.”

Hanssen benadrukt dat de plannen niet binnen twee jaar zullen zijn gerealiseerd.

Dit duurt volgens hem minstens tien jaar. „Die tijd nemen we ook. Uiteindelijk moet hier een campus komen van internationale allure, die het neusje van de zalm biedt wat betreft onderzoek in agri en food. Dit versterkt de positie van Greenport Venlo, iets waar ook telers wel bij zullen varen.”

De LLTB heeft vertrouwen in de plannen van de provincie. Mertens: „Als LLTB hopen en verwachten wij dat Greenport Venlo de komende jaren concreter vorm zal krijgen. En dat ook ondernemers meer zullen merken en voordeel zullen hebben van het feit dat deze regio is benoemd tot greenport. Kortom: wij staan volledig achter het provinciale plan van aanpak.” <

9

15-10-14 11:46

Discussie over warmtevoorziening Westland-Oostland:

’Haven- én aardwarmte openhouden als optie’ Voor een duurzame verbetering van de energievoorziening van de glastuinbouw in de greenport Westland-Oostland is aardwarmte een optie.

Het gebruik van restwarmte uit de Rotterdamse haven is echter ook een mogelijkheid. Wat is nu de beste optie? Daarover verschillen de meningen, zo bleek tijdens een door Flynth georganiseerde discussie in Honselersdijk.

Quincy von Bannisseht qvb@hortipoint.nl

V

mogelijkheid van havenwarmte bij. Omdat ook die optie de nodige investeringen vergt, is het de vraag waar tuinders in die regio nu op moeten inzetten: aardwarmte of havenwarmte?

’Trias-aardwarmte’ Volgens Mark van Driel, assetmanager bij Westland Infra, is aardwarmte – ondanks een aantal minpunten – te verkiezen boven havenwarmte. Dan moet het overigens wel aardwarmte zijn uit de zogeheten Triasbodemlaag. Hij rekent voor: „Zogeheten onder-krijtprojecten, die momenteel het meest toegepast worden in de glastuinbouw, vergen een investering van zo’n € 10 miljoen per project, wat dan circa 10 MW aan

Foto: INGImage

anuit het nationaal energieakkoord, maar ook vanuit de eerder dit jaar overeengekomen ’Meerjarenafspraak Energietransitie Glastuinbouw 2014–2020’ worden glastuinders aangespoord hun energievoorziening de komende jaren in versneld tempo te verduurzamen. Iedere teler kan daarmee beginnen via Het Nieuwe Telen.

Een andere optie is aardwarmte. Weliswaar vergt dat een zeer hoge investering, maar daar staat ook een veel grotere verduurzamingsslag tegenover. Bovendien lijkt aardwarmte in clusterverband wel degelijk bereikbaar te zijn voor telers.

Vandaar dat aardwarmte momenteel een hot item in de glastuinbouw is. In de greenport Westland-Oostland komt daar de

warmte oplevert. Dat kost je dus € 1 miljoen/MW. Boor je in de Trias-laag, dan ben je per project zo’n € 20 miljoen kwijt, maar krijg je voor 40 MW aan warmte. De kosten bedragen dan dus circa € 0,5 miljoen/MW. Daarmee zijn de kosten van een Triasproject uiteindelijk dus de helft minder dan die van ’onder-krijt’. Bovendien wordt een Trias-project daarmee ook goedkoper dan havenwarmte.”

Bij havenwarmte zit er volgens Van Driel namelijk een addertje onder het gras. „Je denkt bij restwarmte uit de industrie dat het om gratis energie gaat. Dat is natuurlijk niet zo. Er is behoefte aan die restwarmte, waardoor er ook een prijskaartje aan hangt.

Momenteel gaat het daarbij om zo’n € 1 miljoen/MW.” Dat is echter nog niet alles. De grootste kosten bij havenwarmte worden volgens Van Driel gemaakt bij de ’uitkoppeling’ van de restwarmte uit de bestaande installaties van de industrie en bij het transport van de warmte naar het Westland. „Die kosten moet je er nog bij optellen.”

Aardgas blijft nodig

De industrie in de Rotterdamse haven zou prima restwarmte kunnen leveren aan glastuinders in de greenport Westland-Oostland. Aan deze optie hangt echter wel een prijskaartje. Het ’uitkoppelen’ van de warmte uit bestaande installaties en het transport ervan is duur.

10

Haven- en aardwarmte.indd 10

Ook aardwarmte vergt volgens Van Driel een aantal bijkomende investeringen. Zo is een CO2-voorziening noodzakelijk. „Ook zullen telers altijd nog aardgas nodig hebben voor gebruik op piekmomenten. Bedenk echter dat ook havenwarmte nog altijd fossiel is. Eigenlijk druist dat in tegen de geest van het energieakkoord. Daarnaast kun je wel een een compleet havenwarmtenetwerk aanleggen waarop meerdere warmteaanbieders kunnen invoeden, maar dat zal dan toch altijd om laagwaardige warmte moeten gaan, anders krijg je technische problemen.”

Vakblad voor de Bloemisterij 42 (2014)

15-10-14 11:46

Column Angelle van Kleef

Mening

vankleef@kwic.com

Canada

’Met aardwarmte in één klap 5 PJ besparen’ Op 9 oktober organiseerde Flynth Adviseurs en Accountants een minisymposium over aardwarmte en energie in Honselersdijk. Namens het consortium van FloraHolland, HVC en Westland Infra – dat begin 2016 in het Westland naar aardwarmte wil gaan boren in de Trias-grondlaag – hield Mark van Driel een pleidooi voor investeringen in Trias-projecten. Namens het Havenbedrijf Rotterdam zette Sjaak Verburg de voordelen uiteen van havenwarmte.

Vanuit Flynth liet bedrijfsadviseur Peter de Vreede zien dat de glastuinbouw via enkel Het Nieuwe Telen de doelstellingen uit

Ten slotte vreest Van Driel dat havenwarmte telers onvoldoende tot verduurzaming zal prikkelen. „Misschien word je er lui van, als je restwarmte krijgt.”

het energieakkoord en de Meerjarenafspraak Energietransitie niet zal halen. „Als het daarbij gaat om warmte, dan zal het de sector tot 2020 nog wel lukken 5,2 petaJoule te besparen. Maar waar het elektra betreft, zal het lastig worden. Daar halen we waarschijnlijk slechts een besparing van 1,8 petaJoule omdat de verwachting is dat de sector meer en intensiever zal gaan belichten.”

Met aardwarmte kan in één klap 5 petaJoule bespaard worden tot 2020. Datzelfde lijkt te gelden voor op energiewinst gerichte projecten in de regio.

er rond 2020 ligt. „Dat is een belangrijk momentum omdat veel tuinders dan namelijk eerdere investeringen hebben afgeschreven. Ze gaan dan beslissingen nemen over nieuwe investeringen.”

Restwarmte nuttig gebruiken Sjaak Verburg, programmamanager Kabels & Leidingen bij het Havenbedrijf Rotterdam, geeft toe dat havenwarmte niet duurzaam is. „Maar de industrie is er nu eenmaal al. Je kunt er dan voor kiezen de restwarmte die zij produceert nog tientallen jaren lang de lucht in te sturen. Je kunt er ook voor kiezen die warmte nuttig te gebruiken.”

Dat de aanleg van een havenwarmtenetwerk een enorme investering vergt, beaamt Verburg. Hij wijst er echter op dat zo’n infrastructuur wel tientallen decennia dienst kan doen. „In de toekomst zou het zelfs zo kunnen zijn dat er aardwarmte uit het Westland naar Rotterdam gaat, via diezelfde pijpleidingen. Zo bezien is havenwarmte een mooie tussenoplossing.”

Havenwarmte is volgens Verburg een langetermijninvestering die weliswaar een wat lager rendement heeft, maar een hoge zekerheid kent. „Waar de financiering van aardwarmte enorm problematisch is, voorzie ik voor de financiering van een leidingennet voor havenwarmte daarom nauwelijks problemen. Voor banken en pensioenfondsen is havenwarmte een mooie investering, mits er sprake is van een goede businesscase en de overheid met een financiële impuls komt.” Dat laatste is volgens hem noodzakelijk om afname van havenwarmte voor partijen als stadsverwarming en glastuinbouw aantrekkelijk te maken.”

Verder is het volgens Verburg van essentieel belang dat een havenwarmtenetwerk Vakblad voor de Bloemisterij 42 (2014)

Haven- en aardwarmte.indd 11

Grote partijen Onder kwekers lijkt een voorkeur te bestaan voor aardwarmte. De gedachte daarachter werd door een van hen als volgt verwoord: „Je wordt met havenwarmte afhankelijk van grote partijen. Bij aardwarmte werk je met kleine partijen – bijvoorbeeld clusters van kwekers – en houd je zelf dus meer controle op je energievoorziening.”

LTO Glaskracht Nederland wil zowel de optie aardwarmte als de optie havenwarmte openhouden. „Het is niet of-of, maar en-en”, aldus Gaby van der Knaap, beleidsdeskundige Energie & Ondernemerschap. Zij wees erop dat met name de financiering van aardwarmteprojecten momenteel een groot probleem is. Ook de bestaande subsidieregeling SDE+ is niet zomaar aan te passen ten gunste van aardwarmte. „Alleen al daarom moet havenwarmte in de picture blijven.” <

In het kort n Vanuit

de afspraken over verdere verduurzaming van de energievoorziening van de glastuinbouw is aardwarmte een interessante, maar dure optie. n Havenwarmte, ook duur, kan een tussenoplossing zijn, op weg naar verdere verduurzaming. n LTO Glaskracht Nederland wil beide opties openhouden.

Greenhouse Show We zijn op weg naar een jaarlijks terugkerend evenement in Ontario. We rijden over de landelijke route van Highway 3 in anderhalf uur naar het Niagara District. De bomen kleuren rood, oranje en geel en de windmolens draaien langs de kust van Lake Erie. Onze bestemming is de Canadian Greenhouse Conference. Dit is de tuinbouwvakbeurs voor Canadese bloemen- en groentetelers. Bijna iedereen die betrokken is bij de tuinbouw in Ontario en daarbuiten komt dan op twee dagen in oktober bij elkaar om oude en nieuwe bekenden te spreken en nieuwe ontwikkelingen te zien.

Het is een relatief kleine beurs met 194 deelnemende bedrijven. De stands zijn overzichtelijk opgezet in een hal. De beurs is dit jaar levendiger dan voorgaande jaren. De stemming is redelijk optimistisch. Gesprekken op de vloer lopen uiteen van het klimaat in de tomatenkas, klimaatcomputers met voldoende instellingsmogelijkheden, potgrondmengsels voor goede wortelontwikkeling, schermdoeken en hun onderhoud, advies en turnkey projecten, druppelirrigatie bij vollegrondsgroenteteelt en de functie van de banken.

Omdat het klimaat in Canada meer extreem is, blijkt het verzamelen van kennis van levensbelang. In het vroege voorjaar (maart) kan op zonnige dagen bij vorst van -20°C de temperatuur in de kas oplopen tot +30°C. In de zomer kan het boven 30°C worden met hoge RV. Voor het controleren van deze klimaatomstandigheden is kennis onontbeerlijk. Het blijkt steeds opnieuw dat de kennis en ervaring van Nederlandse bedrijven onmisbaar zijn voor de vooruitgang van de tuinbouw in het buitenland.

Het kost Nederlandse bedrijven tijd en volharding om een netwerk op te bouwen en het vertrouwen te winnen van de Canadese markt. Maar als de mond-tot-mondreclame eenmaal op gang komt, lukt dat vaak prima.

In de stands wordt regelmatig Nederlands gesproken. Verschillende bedrijven verwelkomen je met lekkernijen als drop, speculaas en stroopwafels.

Omdat de beurs wordt gehouden in Niagara Falls rijden we langs de watervallen en genieten we van een magnifiek uitzicht en een mooie zonsondergang op weg naar huis.

Angelle van Kleef is teler in Ontario

11

15-10-14 11:46

ABC Westland biedt hemelwater aan kwekerijen aan

Gietwater van kasdaken én daken bedrijfsterrein In Poeldijk ligt het bedrijventerrein ABC Westland. Het hemelwater dat daar op de daken valt, zou prima bruikbaar zijn als gietwater voor de omliggende glastuinbouwbedrijven. Twee bureaus hebben dit idee uitgewerkt en komen nog deze maand met een ruwe businesscase.

Voor € 1 per m3 moet het kunnen, is hun conclusie.

Peter van Houweling bloemisterij@hortipoint.nl

H

et moet over vijf jaar haalbaar zijn: hemelwater dat afkomstig is van de daken van het ABC-bedrijventerrein in Poeldijk en van omliggende kassen, opslaan in een aquifer tijdens het najaar en in de winter, om het ’s zomers als goed gietwater te kunnen gebruiken in omliggende kassen. Hans van den Berg van ingenieursbureau Grontmij en Petrus Postma van adviesbureau BLOC ronden hierover deze maand een eerste, nog ruwe businesscase af.

Beide bureaus zijn ook betrokken bij het gietwaterproject in het nieuw te ontwikkelen glastuinbouwgebied Glasparel+ in Waddinxveen. De aanleg daarvan zal de komende maanden plaatsvinden. Glastuinders kunnen daar het gietwater afnemen voor ongeveer € 0,80 per m3. Die prijs is

mogelijk dankzij een subsidie van het Rijk en de provincie Zuid-Holland.

Als een dergelijk project mogelijk is in een nieuw glastuinbouwgebied als Glasparel+ moet het ook kunnen in een veel groter, bestaand kassengebied zoals het Westland, redeneerden Van den Berg en Postma. Op eigen initiatief ontwikkelden de twee daarop ideeën voor een gietwaterproject rond het Agri Business Centrum (ABC) Westland in Poeldijk.

ABC Westland-directeur Herwi Rijsdijk reageerde enthousiast op de plannen en toonde zich bereid mee te doen. „We doen mee omdat het in het belang is van de tuinbouw”, verklaart hij. Na dit groene licht konden Postma en Van de Berg beginnen met het opstellen van een ruwe businesscase. De gemeente Westland, de provincie

Achtergrond

’Systeem is mooi als back-up tijdens droogte’ Raymond van der Knaap van orchideënbedrijf Optiflor bezocht een bijeenkomst over het plan voor het gietwaterproject. „Ik zou niet met mijn hele bedrijf afhankelijk willen zijn van zo’n systeem. Er zijn ook risico’s. Wie controleert bijvoorbeeld de kwaliteit van het gietwater? Het liefst heb ik als bedrijf ook eigen voorzieningen. Je wilt toch altijd eigen baas zijn. Bovendien hebben onze eigen bassins nu voldoende capaciteit. Die liggen er al.

Alleen als we in de toekomst omgekeerde osmose als ontziltingstechniek kwijtraken, hebben we geen back-up meer. Dan zou het mooi zijn dat je gebruik kunt maken van zo’n systeem, als back-up voor een droge

12

ABCWestland.indd 12

periode. Dan mag het ook wel wat kosten.

Het gietwater dat we nu gebruiken, kost me minder dan € 1 per m3.”

Nieuwe kas „Het liefst zou ik een aansluiting hebben zonder verplichtingen. Misschien zou ik er op de langere termijn wel meer gebruik van maken. Bijvoorbeeld als ik een nieuwe kas bouw en ook de ruimte van de bassins daarvoor goed kan gebruiken. Dan kan ik me voorstellen dat ik zo’n systeem als hoofdvoorziening neem. Maar op dit moment ga ik ervan uit dat ik ook dan wel een eigen watervoorziening zal aanleggen.”

Zuid-Holland en het Hoogheemraadschap van Delfland betalen daaraan mee.

Aquifer onder ABC Westland In de ruwe businesscase zijn verschillende varianten berekend. De basisvariant gaat uit van 140.000 m3 gietwater per jaar, afkomstig van het ABC-dak en van 43 ha aan kasdek.

Verwerking van die hoeveelheid vergt een investering van € 1,7 miljoen. De kostprijs voor het water ligt daarmee op dit moment iets hoger dan € 1 per m3. De kostprijs per m3 kan echter omlaag door opschaling, wat een grotere investering vergt.

Alleen al het ABC-dak kan jaarlijks 80.000 m3 hemelwater leveren aan de aquifer.

Daarvan is minimaal 60% (48.000 m3) terug te winnen als gietwater. De rest sijpelt weg uit de aquifer.

Het water gaat, voordat het in de aquifer wordt gepompt, eerst door een zandfilter om het van organisch materiaal te ontdoen.

Vandaaruit is het jaarrond beschikbaar als schoon gietwater. In de bodem blijft het water koud. Dat is volgens Van den Berg en Postma een extra voordeel in de zomer.

De ontwikkelaars hebben hun plannen ook voorgelegd aan twaalf tuinders met bedrijven rond het ABC-terrein. Ze bespraken met hen de kansen en risico’s van het idee en legden hen de vraag voor: ’Doe je mee voor € 1 per m3 in 2019?’ Elf van de twaalf tuinders antwoordden ’ja’.

Geen brijn meer Niet alleen tuinders hebben baat bij dit project, betogen Postma en Van den Berg, ook overheden zoals de gemeente Westland, het waterschap en het drinkwaterbedrijf. „Want als het overtollige regenwater in de herfst Vakblad voor de Bloemisterij 42 (2014)

14-10-14 16:53

Foto: Gerard Vlekke

Hans van den Berg van ingenieursbureau Grontmij (links) en Petrus Postma van adviesbureau BLOC staan op het dak van bedrijventerrein ABC Westland in Poelwijk. Volgens hen kan het hemelwater van dit dak prima als gietwater gebruikt worden in omliggende kassen.

en winter de aquifer ingaat, hoeft dat niet via de sloten naar de zee. Daardoor ontstaat een gigantisch waterbergend vermogen”, zegt Postma. Het waterschap hoeft daardoor minder te investeren in waterberging.

De beoogde aanpak levert daarnaast een oplossing voor de brijnlozingsproblematiek.

Dankzij het systeem gaat bij de deelnemende tuinders geen brijn meer de ondergrond in. Bovendien gaat het de verzilting van het Westland tegen. Postma: „Je maakt waarde van water. Het is de enige echte oplossing voor brijn, die bovendien marktgedreven is.”

Uitdagingen De voordelen lijken groot. Maar het is volgens Van den Berg zeker nog geen gelopen race. „Er zijn nog genoeg uitdagingen.” Eén daarvan is het leggen van leidingen in de bodem door en onder de bestaande, intensieve Westlandse infrastructuur. Een andere uitdaging is dat tuinders met verschillende teelten ook heel verschillende eisen stellen aan het gietwater.

De techniek is niet de grootste uitdaging. „Het zijn allemaal bestaande technieken”, aldus Van den Berg. „Het unieke is echter de combinatie van de technieken en de grote schaal.”

De vraag is verder wie het systeem gaat aanleggen en wie het gaat exploiteren. PostVakblad voor de Bloemisterij 42 (2014)

ABCWestland.indd 13

ma en Van den Berg ontwikkelden het plan op eigen initiatief, maar andere partijen moeten het realiseren en exploiteren. De exploitatie zou in handen genomen kunnen worden door een collectief van tuinders, het waterleidingbedrijf of het hoogheemraadschap. In elk geval zal het ABC het niet zelf gaan doen, stelt Postma. „Dat heeft er zelf namelijk geen belang bij. ABC doet alleen mee omdat dat in het belang van de tuinbouw is.”

In Glasparel+ legt een projectontwikkelaar het gietwatersysteem aan. Bij bestaande Westlandse kassen ligt dat volgens Postma echter minder voor de hand.

Keihard draagvlak Uit het feit dat de initiatiefnemers deze maand met een ruwe businesscase komen, blijkt al dat er een groot draagvlak is bij diverse partijen. „Er is een hard draagvlak bij tuinders en een keihard draagvlak bij publieke organisaties en politieke partijen”, aldus Postma. Ook het waterschap en de gemeente Westland beoordelen het plan als ’heel belangrijk’.

Later deze maand volgt een nieuwe sessie met dertig tot veertig tuinders en met mogelijke financiers. „We kunnen nog aan een aantal knoppen draaien”, zegt Postma.

Eén knop is het aantal deelnemende tuin-

ders. Dat heeft invloed op de kostprijs. Een andere knop zijn de investeringen in de infrastructuur. Een derde knop is het rendement van de opslag in de ondergrond. Hoe groter de aquifer, hoe efficiënter de opslag.

De Westlandse bodem is bovendien niet geschikt voor kleine aquifers van individuele bedrijven, zo blijkt uit eerder onderzoek.

Postma en Van den Berg zijn optimistisch over de haalbaarheid van hun idee.

Realisatie in 2019 is mogelijk, verzekeren ze. „Ocap was in anderhalf jaar gerealiseerd. Dit is technisch zeker niet complexer dan Ocap”, aldus Van den Berg. Beiden denken nu al aan andere locaties waar dezelfde aanpak mogelijk is, zoals bij FloraHolland in Naaldwijk en het bedrijventerrein Honderdland in Maasdijk. <

In het kort n Het bedrijventerrein ABC Westland in Poeldijk kan mogelijk vanaf 2019 hemelwater aan omliggende glastuinders leveren voor gebruik als gietwater. n Zo’n systeem zou een investering van € 1,7 miljoen vergen. De kostprijs van het gietwater zou dan € 1 per m3 bedragen. n Elf nabijgelegen kwekerijen zijn positief over het idee.

13

14-10-14 16:53

Niet alleen kommer en kwel bij bijzonder beheer Banken en ondernemers vinden het negatieve beeld van de afdeling bijzonder beheer van banken dat de laatste tijd wordt opgeroepen, niet stroken met de werkelijkheid. Leuk is anders, maar verscheidene ondernemers kijken positief terug op de periode dat ze met bijzonder beheer hadden te maken. Hoe opener de opstelling des te beter de relatie.

Peter van Leth pvanleth@hortipoint.nl

John van der Hulst (links) en Henric van der Krogt: ,,Alles draait om vertrouwen.’’

14

BijzonderBeheer-4.indd 14

’Niet aan wilde beesten overgeleverd’

E

In de loop van 2012 bleek dat het heel lastig zou worden om die afspraken na te komen. Het onderpand, onze kwekerij, was inmiddels ook behoorlijk in waarde gedaald.

Zelfs zodanig dat wanneer het bedrijf gestaakt zou worden de bank er veel geld bij in zou schieten”, schetst Van der Hulst.

Op dat moment kwam bijzonder beheer in beeld.

Toen zijn de partners hun licht gaan opsteken bij hun financieel adviseur en een paar andere mensen met kennis van de bankpraktijk. Zij legden uit dat bij de bank het belang van de bank voorop staat, net zoals bij telers het belang van hun kwekerij eerst komt.

igenaren Henric van der Krogt en John van der Hulst van kwekerij Hammestein alstroemeria in Wervershoof hebben zich enigszins geërgerd aan de verhalen over de praktijken van de afdelingen bijzonder beheer van banken. Met name die van de Rabobank in onder meer het Vakblad voor de Bloemisterij. „De strekking is meestal dat wanneer bedrijven bij deze afdeling terecht komen, ze aan de wilde beesten zijn overgeleverd. De bank houdt alleen het belang van de bank in de gaten, bedrijven worden niet geholpen maar juist benadeeld enzovoorts”, meldt Van der Krogt. De ervaringen van Hammestein alstroemeria zijn anders.

Licht gaan opsteken Vertrouwen

„Wij hebben in 2008 heel veel geld geleend van de Rabobank. Wij hebben toen afspraken gemaakt over de rente en de manier waarop we dat geld zouden terugbetalen.

Foto’s: Peter van Leth

E

r is de laatste tijd kritiek op banken, omdat zij de ondernemer in slecht weer onvoldoende zouden steunen. Rabobank betreurt dat. „De kritiek is lang niet altijd terecht. Herkenbaar zijn wel de emoties bij ondernemers die te maken hebben met bijzonder beheer en vechten voor hun bedrijf”, zegt Ruud Huirne, directeur food en agri Rabobank Nederland. Bedrijven waarbij het continuïteitsperspectief in het geding is krijgen bij de Rabobank extra aandacht van bijzonder beheer.

Met als doel het bedrijf te laten overleven. „Vol wordt erop ingezet dat de ondernemer met zijn bedrijf op redelijke termijn terugkeert naar een gezonde financiële situatie. Soms moet echter een ondernemer tegen zichzelf in bescherming worden genomen. Dan zijn we streng en hard, maar tegelijkertijd eerlijk en realistisch. Soms is afbouwen, een overname of faillissement onvermijdelijk. Maar veruit de meeste klanten krijgt Rabobank in goede samenwerking weer terug in het zadel.”

Volgende week is een uitgebreidere reactie te lezen van Ruud Huirne.

Ook werd het hen duidelijk dat het bij de bank, net zoals overigens bij de meeste van hun toeleveranciers, draait om vertrouwen. „Vertrouwen dat zij het krediet dat zij ons verstrekt hebben weer terug krijgen.

Vertrouwen dat wij er alles aan doen om dat te bewerkstelligen. Vertrouwen dat wij het belang van onze kwekerij vooropstellen. En vooral vertrouwen dat wij de capaciteiten hebben om in deze zware tijden aan het roer van ons bedrijf te staan, zoals een oud ABN-er het zo mooi uitdrukte”, verwoordt Van der Krogt. De partners werd op het hart gedrukt niet alleen met een probleem naar de bank te gaan, maar ook een oplossing te formuleren. Laten zien hoe het bedrijf ervoor staat, uitleggen hoe dat zo gekomen is, en uitleggen wat er moet gebeuren om er weer uit te komen. En om

Vakblad voor de Bloemisterij 42 (2014)

14-10-14 16:27

zich s wat is te ge

Duid

Nu de meria snapp geld h terug ze he Logis probe imme waren „De w fractie zijn m negat gaat d tage word verwa der H trouw een m bedrij onde de ha zij da door te ond den m

Henry Bos heeft bijna veertig jaar met veel passie bromelia’s gekweekt. Hij kijkt graag op die manier terug op zijn ondernemerschap dan te somberen over de afloop ervan.

zitten, nemen Bos en zonen toch het besluit te stoppen.

Zachte landing

’Goede beslissing in verkeerde periode’

B zich strak aan afspraken te houden, te doen wat is beloofd. Kortom, volledige openheid te geven.

romeliakwekerij Henny Bos uit Pijnacker belandt eind 2011 bij de afdeling bijzonder beheer. Hij runt op dat moment zijn kwekerij samen met zijn zonen Jacco en Ben. „Bijzonder beheer is niet de oorzaak dat wij moesten stoppen met ons bedrijf, maar een goede kapitaalsintensieve investering, in achteraf gezien een verkeerde periode.” Hij brengt dit graag in een breder perspectief voor het voetlicht.

Duidelijkheid Nu de eigenaren van Hammestein alstroemeria twee jaar verder zijn, beginnen ze te snappen hoe het werkt. Doordat ze heel veel geld hebben geleend en hun afspraken over terugbetaling niet kunnen nakomen, vinden ze het logisch dat de bank komt meekijken.

Logisch ook dat de bank het risico dan probeert te minimaliseren. Wat zouden ze immers zelf hebben gedaan als zij de bank waren? „De waarde van het onderpand is een fractie van wat het was, de rendementen zijn minimaal, de vooruitzichten behoorlijk negatief. Hallo, wakker worden! Natuurlijk gaat de bank dan eisen stellen aan rapportage en financieringsruimte. En natuurlijk wordt dan van alle stakeholders een bijdrage verwacht”, benadrukt Van der Krogt. En Van der Hulst vult aan: „Laat iedereen zijn vertrouwen in het bedrijf maar tonen, dan is er een mogelijkheid om weer naar een normale bedrijfsvoering te gaan. En laat vooral de ondernemers zien dat zij snappen wat er aan de hand is in de sector en het bedrijf, en hoe zij daarop gaan inspelen. En dat doe je niet door te klagen dat je de ruimte niet krijgt om te ondernemen, die ruimte is er in het verleden misschien wel veel te veel geweest.”

Vakblad voor de Bloemisterij 42 (2014)

BijzonderBeheer-4.indd 15

Gunstige uitgangspositie Als Bos met zijn zonen in 2007 besluit naast hun productielocatie een nieuwe kas neer te zetten voor de veredeling en jonge plantenafdeling van bromelia’s, lijkt alles rozengeur en maneschijn. Zeker voor de markt waarvoor zij produceren, namelijk de afzet van afgekweekt en halfwas-product van exclusievere variëteiten. De locatie heeft een toekomstige woningbouwbestemming en ze kunnen aardwarmte afnemen bij de buren. De vraag kent al een lichte terugval, maar baart nog geen zorgen.

Hoe anders is het gelopen. De crisis breekt uit, woningbouw stagneert, de bestemming woningbouw komt te vervallen en afzet van bromelia zakt totaal in. „Chinezen zien bijvoorbeeld de bloeiende plant niet meer als een luxe cadeauartikel uit Nederland.

Nederlandse kwekers krijgen het moeilijk en meerdere bedrijven haken af. Hiermee komt ook de markt voor halfwas-product onder druk te staan.

Al met al factoren waardoor het bedrijf in ander financieel vaarwater komt. Allereerst niet schrikbarend, omdat met extra geld de bank en de ondernemers perspectief zien. Maar de jaren daarna worden doelstellingen ook niet gehaald. „Wij kunnen rekeningen niet meer betalen, mede omdat sommige klanten de rekening niet meer kunnen betalen”, vertelt Bos. Na een jaar bij bijzonder beheer te

Met de bank wordt getracht voor iedereen, ondernemers, bank en schuldeisers, een ’zachte landing’ te realiseren. „Door open communicatie zijn we hierin geslaagd. Dat vergroot de samenwerkingsbereidheid van eenieder”, ervaart Bos. Bos merkt een zakelijke, maar geen klantonvriendelijke opstelling van de bank. „We zijn structureel goed met elkaar blijven overleggen. Niet altijd even gemoedelijk. Doordat belangen uit elkaar liggen, krijgt de discussie soms scherpe kanten”, vertelt Bos. Hij heeft hier begrip voor, ook al ergert hij zich aan de kleine dingen, zoals zonder communicatie een betaalpas blokkeren of een rekening niet tijdig betalen. Verder vindt de bromeliakweker een rentepercentage van 11 tot 12% wrang, maar zet daar niet allerlei vraagtekens bij. Hij houdt ook de realiteit voor de bank in de gaten dat haar onderpand als sneeuw voor de zon ziet verdwijnen. Beide locaties zijn verkocht voor een derde van de in 2007 getaxeerde waarde.

Dat zijn accountmanager minder speelruimte krijgt van de ’mensen van bijzonder beheer’, klopt. Hem wordt echter niet de mond gesnoerd en hij blijft meedenken en het proces positief begeleiden. Op een gegeven moment valt er over te praten dat zoon Jacco het productiebedrijf mag terugkopen voor een redelijke prijs. Daar wordt niet op ingegaan, maar geeft volgens Bos wel aan dat de bank nog steeds bereid is mee te denken.

Positieve instelling Hoe triest zijn bedrijfsbeëindiging ook is gelopen, Bos blijft positief gestemd. „Ik ben dan niet zo iemand die zegt dat hij al die jaren voor niets heeft gewerkt. Nee, ik kijk terug op bijna veertig jaar met passie en plezier bromelia’s kweken.” Hij adviseert collega’s niet bij de pakken neer te gaan zitten en er vooral over te praten. „Natuurlijk is mijn financiële vrijheid minder door de schulden. En hebben mijn vrouw en ik over de toekomst in de rats gezeten, vooral over de gevolgen voor de jongens. Erover praten en delen met andere mensen is belangrijk voor jezelf en je omgeving”, zegt Bos.

15

14-10-14 16:27

Cyklop-elastiekbinders

The orchid professionals

®

since 1933

Meer dan 40 jaar uw vertrouwde partner in bindelastiek!

Advertentie Bloemisterij 1_16 pagina.indd 1

4-6-2014 10:59:15

De specialist in uitgangsmateriaal voor snijheesters, pioenen, Hydrangea, Hypericum, Symphoricarpos, etc.

De specialist in uitgangsmateriaal van orchideeën +31 (0)251 20 30 60

Magical ® Flowers & Plants Rijneveld 122 a, 2771 XR Boskoop www.kolster.nl 0172 217090 info@kolster.nl

www.floricultura.com

3

Beekenkamp: samen voor heT BesTe resulTaaT Drie werkgebieden, drie expertises, drie bedrijven die gezamenlijk hun krachten bundelen. Dat is de Beekenkamp Groep. Een familiebedrijf bestaande uit Beekenkamp Plants - Vegetables & Ornamentals - , Beekenkamp Verpakkingen en Deliflor Chrysanten.

V E R T E G E N W O O R D I G E R (fulltime) m/v

P R O D u c T I E P l a N N E R S I E R G E W a S S E N (fulltime) m/v

Wegens uitbreiding van onze verkoopactiviteiten in de Siergewassen van Beekenkamp Plants zijn we op zoek naar een vertegenwoordiger. Als vertegenwoordiger ben je verantwoordelijk voor alle verkoopactiviteiten in de aan jou toegewezen regio.

Onze afdeling Productieplanning bestaat uit meerdere collega’s ieder met een eigen specialisatie. Zij zorgen voor de planning van moederplanten, kasruimte en productieactiviteiten. Voor deze afdeling zijn wij op zoek naar een productieplanner siergewassen.

Tot het takenpakket behoort onder andere: • Onderhouden van relaties met bestaande klanten en leggen van contacten met prospects in Nederland • Uitvoeren van aftersalesactiviteiten • Geven van teeltadviezen over de door Beekenkamp Plants geleverde producten De kandidaat: • Beschikt over een (bij voorkeur) agrarische HBO-opleiding • Heeft kennis van sierteeltproducten • Is communicatief en commercieel sterk ontwikkeld, kan goed relativeren, werkt zelfstandig en heeft doorzettingsvermogen • Is administratief onderlegd • Heeft bij voorkeur kennis van de moderne vreemde talen Voor meer informatie over de functie kun je terecht bij Ger Odenkirchen, Salesmanager of Monique de Groot, HR-functionaris op telefoonnummer 0174-526100.

Tot het takenpakket behoort onder andere: • Organiseren van bestellingen van stekken, bij eigen productiebedrijven en bij derden • Maken van werkopdrachten voor productie • Bijhouden van voorraden planten en deze inzichtelijk maken • Maken van lange termijn planning voor moederplanten voor stekproductie • Procesbewaking, van het plannen van basismateriaal tot levering van jonge planten De kandidaat: • Heeft een HBO werk- en denkniveau • Heeft kennis van geautomatiseerde systemen en is bedreven in Excel • Heeft een analytisch denkvermogen en een flexibele en dienstverlenende werkhouding • Beheerst de Engelse taal in woord en geschrift • Heeft bij voorkeur ervaring in de glastuinbouw • Werkt accuraat en komt afspraken na Standplaats: Maasdijk (mogelijk 1 of 2 dagen per week op een van de andere locaties) Voor meer informatie over de functie kun je terecht bij Peet Koornneef, Manager Productie op telefoonnummer 0174-526100.

Wil je direct solliciteren op één van deze vacatures, stuur dan binnen 2 weken na verschijningsdatum van deze advertentie een email met c.v. naar Beekenkamp Plants BV, t.a.v. HRM, HRM@beekenkamp.nl Voor meer informatie kijk je op onze website: w w w . b e e k e n k a m p . n l

601957.indd 16

15-10-2014 11:54:30

Vragen Stuur uw vragen naar Postbus 9324, 2300 PH Leiden.

U kunt ook bellen, faxen of mailen: Peter van Leth, 071-56 59 688, pvanleth@hortipoint.nl

Wat houdt de aanzegtermijn bij tijdelijke contracten in?

Ik lees in de media allerlei artikelen over de zogenoemde aanzegtermijn die straks gehanteerd moet worden bij tijdelijke arbeidsovereenkomsten.

Maar wat is dat nu precies?

V

anaf 1 januari 2015 wordt arbeidswetgeving stapsgewijs aangepast.

Eén van de aanpassingen is dat er voor tijdelijke contracten die langer dan zes maanden duren, een aanzegtermijn van een maand wordt ingevoerd. Een medewerker met een tijdelijk contract moet voortaan minimaal een maand van tevoren door de werkgever geïnformeerd worden Wilfred de Vreeze, Flynth adviseurs & accountants, Wilfred.deVreeze@flynth.nl

Illustratie: Peter moorman

of het contract al dan niet wordt verlengd en zo ja, onder welke voorwaarden.

Te laat: vergoeding Bent u te laat met het aanzeggen van de beëindiging of verlenging of vergeet u de aanzegtermijn helemaal, dan moet u de medewerker een vergoeding betalen van maximaal één maandsalaris, naar rato van het te late tijdstip. Bent u bijvoorbeeld twee weken te laat met aanzeggen, dan moet u de

medewerker twee weken loon uitbetalen. De medewerker in kwestie moet hier dan wel zelf binnen twee maanden na het einde van het contract een beroep op doen. Doet men dit niet, dan is er geen betalingsverplichting.

Verstandig om te weten Het is goed om te weten dat bovenstaande spelregels ook al gelden voor huidige tijdelijke contracten die aflopen na 1 februari 2015.

Wat verandert er aan de VAR-verklaring?

Eén van mijn zzp’ers vertelde mij dat de VAR-verklaring 2014 ook geldig is voor 2015, omdat de wet- en regelgeving rondom de VAR-verklaring gaat veranderen.

Wat gaat er veranderen?

V

anaf 2015 komt een webmodule beschikbaar voor het aanvragen van een VAR-verklaring. Op Prinsjes-

Vakblad voor de Bloemisterij 42 (2014)

42vragen.indd 17

dag is aangekondigd dat het wetsvoorstel, dat deze webmodule moet regelen, nog deze maand bij de Tweede Kamer wordt ingediend. Zolang het wetvoorstel nog niet is ingediend, is nog veel onduidelijk. Wel is nu al bekend, dat na invoering van de webmodule u als opdrachtgever medeverantwoordelijk wordt. Ook zal u bij het aanvragen van de VAR-verklaring een aantal vragen mee moeten beantwoorden. Hoever uw medeverantwoordelijkheid gaat, is nu nog niet duidelijk.

Met het oog op de rechtszekerheid voor de huidige VAR-houders heeft de staatssecretaris besloten, dat zij nog geen VAR-verklaring 2015 hoeven aan te vragen. De voor 2014 afgegeven VAR-verklaringen kunnen (als de werkzaamheden gelijk blijven) ook in 2015 nog worden gebruikt, totdat de webmodule ingaat.

Axel Berendse, Flynth adviseurs en accountants Naaldwijk, 0174-637100, axel.berendse@flynth.nl

17

14-10-14 16:28

Langs kwekers en handel in Polen

’Polen is nog altijd een groeimarkt’ Ondanks een goede kwaliteit lijken veel Poolse bloemen- en plantenbedrijven geen lang leven beschoren. Handelaren zien daarentegen het land als groeimarkt voor de export van bloemen. Op bezoek in Polen bij kwekers en handelaren.

Jeroen Kuiper bloemisterij@hortipoint.nl

H

et is een mooie septemberdag in het westen van Polen. De wegen rondom Poznan zijn stampvol met moderne middenklassers. Het is te merken dat de Poolse economie al jarenlang één van de sterkste van Europa is. Aan de rand van de Poolse metropool ligt het bedrijfs­ terrein van Bart Kwiaty, één van de grotere Poolse bloemenimporteurs. Bedrijfsleider is Kees van Rijn, die opgroeide in het Rijns­ burgse. Eigenlijk was hij voorbestemd om het bedrijf van zijn ouders over te nemen.

Het liep echter anders: eind jaren tach­ tig ontmoette hij een Poolse en daarmee begon zijn avontuur in het oosten.

Perfect Pools Van Rijn spreekt na bijna twintig jaar in Poznan min of meer perfect Pools. „We zijn sinds 1996 actief in Polen. De afgelopen jaren zijn we ons naast de import van bloe­ men steeds meer op de transportsector gaan richten. We doen nu ook transport voor

derden. Onze vrachtwagens rijden nooit leeg. We letten heel goed op de logistiek, we zorgen ervoor dat alle lege karren terug­ gaan naar Nederland en dat we ook andere producten naar Nederland vervoeren, zoals karton en zuivel.”

Bart Kwiaty, met zo’n 15 werknemers, heeft dankzij haar uitgekiende logistieke planning slechts één kleine koelcel nodig, volgens Van Rijn. „Alles wat binnenkomt uit Nederland, gaat zo snel mogelijk weer de deur uit.” Hij toont de koelcel, waar tientallen dozen palmbladeren, beargrass en eucalyptus uit Costa Rica, Honduras, de VS en Italië opgeslagen liggen.

Van Rijn is na al die jaren nog altijd positief over zijn tweede vaderland. „Veel Polen die een tijdje in West-Europa hebben gewerkt proberen na terugkomst een be­ drijfje op te zetten. Ik vind dat prima, het is toch goed als je eerst elders probeert wat te leren en het mee terugneemt naar je vader­ land ? Ik ben positief over Polen, er is hier al zoveel veranderd de afgelopen twintig jaar.

Achtergrond

De Poolse bloemensector in een notendop De grootste bloemenmarkt is te vinden in Warschau en heet Bronisze. In het centrum van de hoofdstad is ook nog de oude bloemenmarkt Bakalarska te vinden. Andere grotere bloemenmarkten bevinden zich in Lodz, Poznan, Bydgos­ zcz, Krakow, Tychy, Worclaw, Lublin en Gdansk.

De meeste bloemenkwekerijen in Polen zijn kleine familiebedrijfjes. De grootste

18

Polen.indd 18

kwekerij is JMP Flowers, ten oosten van Warschau (dit bedrijf heeft een eigen toegang tot goedkoop gas). Daarna volgen Roza Marek Dzida (tevens groothande­ laar in Katowice) en rozenkwekerij Haba in Rzeszów, in het uiterste zuidoosten van Polen nabij de Oekraiense grens. Goed functionerende branche-organisaties bestaan niet in Polen.

Ik denk dat je ook een positieve instelling nodig hebt, waarom zit je hier anders? Als je het allemaal maar niks vindt en alleen maar loopt te klagen, kun je beter terug gaan naar Nederland.”

Volgens Van Rijn is Polen nog altijd een groeimarkt. „Uiteindelijk draait het meestal toch vooral om de prijs. Daarom bieden we de rozen bijvoorbeeld voor een deel ook in B-kwaliteit aan. Voor veel grafwerk zijn rozen van een iets mindere kwaliteit geen probleem.”

Rozen vormen met zo’n 40% de hoofd­ moot van de bloemen die Bart Kwiaty verkoopt. Daarna volgen de anjers en dan komen de chrysanten. Van Rijn: „Anjers werden lange tijd als een beetje een oubol­ lig product uit de communistische tijd gezien, maar tegenwoordig zijn ze weer erg populair.”

Wat Van Rijn niet goed begrijpt, is de geslotenheid van Poolse ondernemers in de agrarische sector. „Ze lijken bang voor de buitenwereld. Er zijn ook geen brancheorganisaties, dat is tekenend. In juni dit jaar waren Koning Willem-Alexander en Maxima hier. Nederland promotie op het hoogste niveau. De VGB wilde een aan­ tal bloemenkwekerijen bezoeken, maar uiteindelijk wilde JMP Flowers, de grootste rozenkwekerij van Polen, gewoon niet. Ik begrijp dat niet, Nederland is uiteindelijk ook groot geworden met haar cultuur van openheid?”

Meer dan 100 jaar Het enige Poolse bedrijf dat bereid is om een verslaggever uit Nederland te ontvan­ gen, is Perek, met een verleden van meer dan 100 jaar één van de oudste bloemenbe­ drijven van Polen. Het bedrijf is te vinden Vakblad voor de Bloemisterij 42 (2014)

14-10-14 16:28

Foto: Jeroen Kuiper

Wlodzimierz Perek (rechts) en zijn medewerker Damian Doniak. Perek ziet wel degelijk toekomst voor kleinschalige productiebedrijven in Polen.

in Biala, zo’n 100 kilometer ten westen van hoofdstad Warschau. „We produceren vooral chrysanten, verder sinds een jaar of tien ook gerbera en anjers”, vertelt eigenaar Wlodzimierz Perek. „De anjers worden echter steeds moeilijker te verkopen vanwege de concurrentie uit Colombia.”

Polen telt slechts enkele grote bloemenkwekerijen. De meeste kwekerijen zijn kleine familiebedrijven. Terwijl Kees van Rijn ervan uitgaat dat de meeste van deze kleinere bedrijven uiteindelijk het loodje gaan leggen, ziet Wlodzimierz Perek dit anders. „Een klein bedrijf in Polen betekent 1.000 tot 2.000 m2. Natuurlijk is dat klein, maar het zijn familiebedrijfjes, die kunnen lang overleven.”

Poolse bedrijven zorgen er volgens Perek ook voor dat ze met hun klanten goede persoonlijke contacten hebben. „Ik houd bijvoorbeeld elk jaar in november een open dag, dat werkt erg goed. Ik verkoop ook in Oekraïne, daar heb ik mijn contacten. Veel Poolse bedrijven hebben contacten naar het oosten. Hoe ik die contacten onderhoud?

Dat is geheim, haha!“ De stookkosten zijn voor Poolse bedrijven hoger dan die in Nederland. Maar Perek wil daarbij een kanttekening plaatsen. „In Polen is het weliswaar kouder, maar in de winter hebben soms wel mooi licht in januari en Vakblad voor de Bloemisterij 42 (2014)

Polen.indd 19

februari, terwijl het in Nederland dan vaak bewolkt is.”

Grote exporteurs Eén van de grotere exporteurs naar Polen is Van Duyenvoorde uit Honselersdijk. Volgens Roman Madejczyk, de Poolse verkoper van Van Duyvenvoorde, hebben Poolse kwekerijen het wel degelijk moeilijk. „De prijzen voor bloemen zijn in Polen de afgelopen jaren gelijk gebleven. Vijf jaar geleden kreeg je voor een tulp één zloty, dat is nu nog steeds zo. Maar in de tussentijd zijn de prijzen voor electriciteit en lonen wel gestegen.”

Volgens Madejczyk is de zomerperiode voor Van Duyvenvoorde altijd wat rustiger dan de rest van het jaar. „Polen willen vooral rozen. Tijdens de zomermaanden zijn de Colombiaanse en Ecuadoriaanse rozen iets duurder, terwijl de rozen die in Polen geproduceerd worden dan juist wat goedkoper zijn. Het is dan puur een kwestie van prijs. De kwaliteit van de Poolse rozen doet echt niet onder voor de kwaliteit uit andere landen.”

Een ontwikkeling van de laatste jaren is de opkomst van grote supermarktketens zoals TESCO en Castorama, die ook snijbloemen verkopen. Madejczyk: „Ook de doe-het-zelfmarkten verkopen tegenwoor-

dig bloemen. Ook daar geldt: het enige wat telt is de prijs.“ Anita Kociubinska van OZ Export is het met Madejczyk eens dat Poolse rozen vandaag de dag van goede kwaliteit zijn. Kociubinska: „Veel Poolse bloemen zijn inmiddels echt van wereldniveau. De bedrijven daar hebben natuurlijk veel van Nederland geleerd. Sommige Poolse bloemen vind ik tegenwoordig zelfs een betere kwaliteit hebben dan buitenlandse import.”

Volgens Kociubinska is Polen nog altijd een groeimarkt. „Wat dat betreft kunnen we als bedrijf niet klagen. We verkopen alleen aan groothandelaren. We hebben een heel breed assortiment, dat is ons sterkste punt.

We proberen natuurlijk steeds nieuwe soorten te introduceren, maar klanten nemen niet alles aan. Uiteindelijk willen de meeste Polen toch gewoon rozen.“ Kociubinska werkt sinds zeven jaar voor OZ Export. „Het was het klassieke verhaal: ik kwam oorspronkelijk om twee maanden zomerwerk te doen. Het beviel heel goed, en toen besloot de leiding van OZ Export om me een kans te geven om verder te groeien.

Inmiddels ben ik sales manager en onderhoud ik de contacten met de klanten in Polen. Ik kan me voorlopig niet meer voorstellen naar Polen terug te keren. Ik ben echt verliefd geworden op bloemen, haha.” <

19

14-10-14 16:28

Handelaren over hun bezoek aan de Trade Fair:

’Telers moeten het contact met klant opzoeken’ In november staan er ruim zeshonderd kwekers op de FloraHolland Trade Fair te vechten om de aandacht van de klant. Hoe zorg je ervoor dat het publiek bij jouw stand stopt? Waar is de handel naar op zoek? Een aantal in- en verkopers aan het woord.

Cindy van der Zwet cvanderzwet@hortipoint.nl

D

rie dagen lang hopen telers op de FloraHolland Trade Fair klanten, eindklanten én nieuwe relaties te ontmoeten. Bezoekers van de beurs hopen voornamelijk nieuwe producten tegen het lijf te lopen, zo blijkt uit een belronde. „Dat is toch waarnaar iedereen op zoek is, maar échte noviteiten kom je niet echt tegen”, zegt Ed Mol van Waterdrinker uit Aalsmeer. Hij vervolgt: „Onze inkopers zijn goed op de hoogte van het assortiment en de nieuwigheden, omdat zij veel contact met kwekers hebben. Voor hen is zo’n beurs dus vooral geschikt om te netwerken en misschien wat nieuwe contacten op te doen. Maar voor verkopers en eindklanten is het anders; zij zien zeker wel planten die ze nog niet kennen en dan wordt zo’n beurs soms wel commercieel interessant”, geeft Mol weer.

Bij Waterdrinker komen in de week van de beurs veel klanten over. Samen met de in- en verkopers lopen zij over de beurs en dan is het vooral uitwisselen van ideeën en inspiratie opdoen bij bijvoorbeeld The Vil-

lage. Mol ervaart dat de stands er steeds professioneler uitzien en dat vindt hij positief. „Je stopt eerder bij stands die opvallen.”

Sparren met klanten Dat laatste zegt ook Danny van Bergen Henegouwen. Hij is directeur inkoop bij FleuraMetz. Hij geeft aan dat een mooie stand, die eruit springt in de massa, ervoor zorgt dat je even stilstaat. Hij gaat zelf ook altijd een dag naar de beurs. Voor hem is de Trade Fair een relatiebeurs; hij bezoekt vaste leveranciers. De inkopers lopen volgens hem meer productgericht over de beurs. Samen met de overgekomen filiaal- en verkoopleiders van de verschillende cash-and-carry’s sparren zij over de bloemen en planten. „Je hebt toch andere gesprekken als je met elkaar bent. Dan gaat het niet meer alleen over de prijs, maar ook over wat er lokaal speelt en of producten ook anders verpakt kunnen worden bijvoorbeeld. Je kunt met elkaar goed sparren of iets wel of niet geschikt is voor klanten”, vindt hij.

Achtergrond

FloraHolland Trade Fair Op de FloraHolland Trade Fair zijn dit jaar 650 telers aanwezig, 50 veredelaars en een aantal leveranciers van toegevoegde waarde. Zij tonen hun nieuwste producten of concepten. FloraHolland zet daarnaast ook nog zestien noviteiten in de schijnwerpers. Op de beurs is dit jaar wederom The Village te vinden. Op dit centrale plein wordt een kijkje in de toekomst gegeven.

Hoe koopt de consument in 2020 haar

20

HandelFloraHollandTradeFair.indd 20

bloemen en planten? Welke technologieën zijn dan voorhanden?

Openingstijden De FloraHolland Trade Fair vindt plaats van woensdag 5 t/m vrijdag 7 november in Aalsmeer. De beurs is geopend op woensdag van 9.00 tot 18.00 uur, donderdag van 9.00 tot 17.00 uur en vrijdag van 9.00 tot 14.00 uur.

De inkoopleider geeft aan niet per se naar de beurs te gaan om zaken te doen of om nieuwe contacten te leggen. Het is maar net hoe het loopt. „Nieuwe relaties opdoen is ook best moeilijk. Telers zijn geen professionele standhouders. Zij vinden zo’n beursdeelname niet altijd even makkelijk. Maar wanneer je als teler nieuwe klanten in de stand wil hebben, moet je het publiek toch actief benaderen”, tipt hij.

Overzicht van noviteiten Ook Michiel van Paassen, salesmanager Zuid-Europa bij Vida Verde uit Honselersdijk, vindt het jammer dat sommige telers verscholen achter hun laptop zitten. „Je hebt eerder een praatje met kwekers die actief het contact opzoeken. Je moet jezelf promoten.

Zelf stop ik ook eerder bij stands die flink hebben uitgepakt of een bepaald product in de schijnwerpers zetten. Als je iets nieuws hebt, dan moet je als teler zorgen dat het opvalt en niet wegstoppen in de stand”, adviseert hij.

Vooraf wat meer informatie ontvangen over wat er allemaal te zien is, zou Van Paassen fijn vinden. „Inkopers zijn heel goed op de hoogte van de verschillende producten.

Zij hebben altijd veel contact met telers en zien legio bekenden op zo’n beurs. Voor mij als verkoper is dat minder. Wij lopen met onze klanten over de beursvloer en ik zou het prettig vinden als ik van tevoren al een route kan uitstippelen. Kwekers kunnen ons misschien nog beter op de hoogte houden van de producten die zij in de stand hebben staan en met welke beursaanbieding zij komen. We zijn tenslotte allemaal op zoek naar die mooie, nieuwe producten en leuke koopjes”, meent hij.

Van Paassen ziet hier ook een rol voor de Vakblad voor de Bloemisterij 42 (2014)

14-10-14 16:28

Foto: Gerdien de Nooy

De eerste week van november is het weer dringen op de beursvloer. Handelaren geven aan eerder te stoppen bij een stand die opvalt in de massa. Ook een actieve houding helpt mee. „Dus graag niet verschuilen achter de laptop, maar jezelf actief promoten”, tipt de handel.

veiling weggelegd. De veiling zou bijvoorbeeld ervoor kunnen zorgen dat bij de ingang een formulier met alle noviteiten en beursaanbiedingen klaarligt. „Nu laten we ons leiden door onze klanten en kijken waar zij stoppen”, aldus Van Paassen. Hij geeft aan op de Trade Fair in Aalsmeer meestal niet veel bestellingen te plaatsen. In maart is de Trade Fair voor Vida Verde in interessanter. „Dan komt de drukte er weer aan. Klanten hebben er zin in en willen de tuincentra weer vol hebben. Dan schrijven we echt orders. In november is dat veel minder”

Een ontmoetingsplek Ook Ron Hogenboom, directeur van Nic den Heijer Bloemenexport uit Rijnsburg, geeft aan niet concreet zaken te doen op een beurs. Hij beschouwt de Trade Fair als een relatiebeurs. „Ik kan er vrij snel doorheen.

Mijn collega’s die in de planten zitten, hebben veel meer stopmomenten. Ik loop door de bloemen heen, ik stop bij leveranciers en maak een praatje. Dan heb je het vooral over wat er de komende periode aan zit te komen en dan volgt er na de beurs wel weer contact”, legt hij uit.

Hij is vooral op zoek naar producten die interessant kunnen zijn voor zijn bedrijf of de klant. Dat kan een nieuw product zijn, Vakblad voor de Bloemisterij 42 (2014)

HandelFloraHollandTradeFair.indd 21

of net een andere kleurcombinatie van een product of verpakking. „Het verschilt per klant. Bloemisten in het hogere segment zijn echt op zoek naar bijzondere, nieuwe bloemen. Voor supermarkten geldt dit niet zo; zij hebben volume nodig. En dat is er vaak niet met een nieuw product”, legt hij uit.

De FloraHolland Trade Fair is volgens Hogenboom een mooie plek om elkaar te ontmoeten en bij te praten. De hele internationale sierteeltsector komt bij elkaar. „Mijn Zwiterse klanten komen hierheen en gaan naar Vijfhuizen om ook hun leveranciers uit Afrika te ontmoeten. De beursvloer is echt een ontmoetingsplek”, ervaart hij.

Handje schudden en doorlopen Van Fertiplant in Aalsmeer zijn ook de inen verkopers op de beurs te vinden. Verkoper Harry Loos: „Ik vind het een gigantisch mooie beurs. Het kan me eigenlijk niet groot genoeg zijn, al is het niet meer te doen om alles in een middag te zien. Het is vaak even een handje schudden en weer doorlopen als het aanbod bekend is.” Voor hem is de Trade Fair een goede plek om de telers met wie het bedrijf vaak zaken doet, weer even te spreken en zonodig weer wat afspraken met elkaar te maken over orders die dit najaar gaan lopen. „Een aantal jaren geleden

deed je echt nog wel zaken en werden er orders voor bijvoorbeeld kerst geschreven.

Dat is nu niet meer zo. Klanten lopen over de beurs, noteren het een en ander en na de Trade Fair komen ze daar weer op terug”, geeft hij de werkwijze aan.

Loos hoopt altijd weer nieuwe producten op de beurs in Aalsmeer tegen te komen, maar zegt tegelijkertijd dat je dat niet altijd kan verwachten. „Het zijn vaak de bekende producten die je in de stands terugvindt, maar dan net wat anders gepresenteerd.

Ik maak wel aantekeningen en noteer met welke producten we iets kunnen doen. Voor mij fungeert de beurs dan ook als een geheugensteuntje. Je wordt op zo’n week weer op ideeën gebracht.” <

In het kort n Handelaren

zoeken noviteiten en leuke aanbiedingen op de beurs. n Voor veel bezoekers draait het op de beurs om het netwerken en ideeën opdoen. Echte orders worden niet zo veel meer geschreven. n Bij stands die opvallen en waarbij de kweker een actieve houding aanneemt, stoppen handelaren eerder.

21

14-10-14 16:28

Export

Engeland stabiele afnemer bloemen en planten Engeland is na turbulente jaren van groei en krimp een stabiele factor in de Nederlandse export van bloemen en planten geworden. Dankzij goede weersomstandigheden en de hogere koers van het Britse Pond is er dit jaar een kleine plus. Intensievere samenwerking kan de Nederlandse positie versterken.

Hermen de Graaf bloemisterij@hortipoint.nl

T

Pot- en tuinplanten Jan t/m aug 2014

Waarde Mutatie

Duitsland

€ 1.304.641

S eptember 2014 Waarde Mutatie

4,7 € 112.594

8,9

Verenigd Koninkrijk € 614.686

1,4

€ 62.121

8,5

Frankrijk

7,2

€ 56.436

20,9

€ 495.353

Italië

€ 196.000

0,2

€ 28.519

10,7

Rusland

€ 183.582

-6,5

€ 16.212

10,3

België

€ 173.014

-0,4

€ 15.579

-6,3

Zwitserland

€ 135.254

13,1

€ 12.843

21,8

Zweden

€ 127.564

5,6

€ 14.764

6,2

Polen

€ 123.069

14,5

€ 10.200

10,9

Oostenrijk

€ 118.792

7,1

€ 10.048

15,5

Overig (11-…)

€ 687.642

-4,1

€ 69.638

-4,3

2,6 € 408.954

7,8

Totaal alle landen € 4.159.597

Exportwaarde van snijbloemen en pot- en tuinplanten vanuit Nederland naar Engeland vanaf 1998.

Exportwaarde (x 1.000 euro)

1000.000 900.000 800.000

Tweedeling

700.000 600.000 500.000 400.000 300.000 200.000 100.000

’97’98’99’00’01’02’03’04’05’06’07’08’09’10’11’12’13 ’12 ’13 ’14 t/m sep

Exportwaarde bloemen en planten vanuit Nederland naar UK vanaf 2000 Waarde x duizend euro. Mutaties t.o.v. dezelfde periode in 2013.

Bron: HBAG/Floridata

22

Export.indd 22

ot en met september is de exportwaarde van bloemen en planten vanuit Nederland naar Engeland een procentje gestegen in vergelijking met vorig jaar, waarbij planten het iets beter deden dan bloemen. De omzetwaarde kwam volgens de VGB, die de toptien afnemers maandelijks publiceert op basis van de statistieken van Floridata, uit op € 615 miljoen (zie tabel). Dat is exact dezelfde omzetwaarde als tot en met september in 2012. Het marktaandeel schurkt al drie jaar tegen 15%.

In de crisisjaren 2008 en 2009 leverde de Engelse markt 18% respectievelijk 12% in, daarna volgden drie jaren met groeicijfers rond 6%.

Vorig jaar eindigde de exportwaarde net als in 2012 op € 792 miljoen. Die bestaat voor driekwart uit bloemenomzet en voor een kwart uit pot- en tuinplanten, zo blijkt uit de gegevens van HBAG Bloemen en Planten. Met het opheffen van deze organisatie is de uitsplitsing naar bloemen- en plantenomzet niet meer algemeen beschikbaar.

,,In de retailafzet zien we een soort tweedeling ontstaan. In het lager en in het hoger geprijsde segment zien we een toename van de verkoop, in het middensegment een stagnatie tot een daling’’, neemt commercieel directeur Jan-Paul Rijke van Superflora waar. Het retailkanaal is voor de bloemen- en plantenafzet na de jaren van onstuimige groei eind vorige

eeuw en begin van de huidige eeuw (zie grafiek) in Engeland verreweg het belangrijkste, met een aandeel van zo’n 75%.

Volgens het marktonderzoekbureau Nielsen staan bloemen in Engeland op de vijfde plaats in de lijst van groei van consumentenverkoop via internet. ,,In de groothandel is de verschuiving naar inkoop via internet jaren geleden al ingezet’’, stelt commercieel directeur Hein Schreurs van Premier & Blenheim. ,,Klanten bestellen vaker en in kleinere aantallen om de risico’s te minimaliseren.

Een voordeel is wel, dat Engelsen nu eerder geneigd zijn noviteiten uit te proberen. Die zijn dankzij webshops zichtbaarder geworden, al gaat de vernieuwing in Engeland heel langzaam’’, voegt hij toe.

Gunstige omstandigheden Directeur Ben Lamboo van Holland Indoor Plants vindt dat de weersomstandigheden in Engeland de afzet positief hebben beïnvloed. ,,Praktisch het hele jaar goed weer, dat was vorig jaar wel anders met een koud voorjaar en hete zomer. En de feestdagen vielen gunstig’’, stelt hij. Exporteurs profiteren verder van de hogere koers van het Britse Pond ten opzichte van de euro. Spectaculaire verschuivingen in de directe handel vanuit met name Afrika zijn er ook niet en in dat opzicht is de Engelse markt ook stabieler geworden. <

Vakblad voor de Bloemisterij 42 (2014)

15-10-14 11:45

Markt Klok prijsbeelden Groene planten

Snijbloemen 2012

35

2013

2014

2012

2012

2014

140

20 15

Middenprijs in centen

25

120 110 100 90

31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 week

Ten opzichte van week 40 is de middenprijs 3 cent gestegen tot 26 cent. Dat is respectievelijk 4 en 2 cent hoger dan in 2012 en 2013.

80

2014

2013

150

130 Middenprijs in centen

Middenprijs in centen

2013

140

30

10

Bloeiende planten

130 120 110 100 90 80

31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 week

De middenprijs klimt 2 cent tot 106 cent. In dezelfde week in 2012 en 2013 was dat 113 en 104 cent.

31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 week

Een plus van 3 cent tot 117 cent. De middenprijs is daarmee respectievelijk 3 en 1 cent lager dan in 2012 en 2013.

Bron: FloraHolland

De week van de importeur

Jaap Stelder:

Foto: Vakblad voor de Bloemisterij

’Menselijke factor blijft uiterst belangrijk’ Bedrijf: OZ Import Week: 41

Maandag

Woensdag

„Als ik om 6.00 uur het kantoor binnenloop zijn de verkopers al ruim een uur bezig. Er wordt lekker verkocht. Van de directe verkopen aan het groothandelssegment wordt inmiddels circa 40% via onze webshop en digitale koppelingen verkocht. Voor wat betreft de toeleveranciers van supermarkten blijft het voornamelijk een kwestie van persoonlijk contact en het plannen van langere termijntransacties. De platte verkoop neemt duidelijk af, daarvoor komen slimme verkoopsystemen in de plaats. Onze verkopers worden dus meer accountmanagers. Ons doel is om de klant zo veel mogelijk middels directe transacties te beleveren. Ruim 85% van onze handel verwisselt nu zo van eigenaar en dit neemt verder toe.

„Met collega Arjan werk ik aan het budget voor 2015. Dit proces willen we in oktober afgerond hebben. Naast autonome groei van bestaande leveranciers schatten we de volumegroei van onze marktkansen in.”

Dinsdag „Niet meesturen van originele documenten bij de bloemzending uit Kenia veroorzaakt problemen. Keuringsplichtige gewassen mogen worden gekeurd, maar niet uitgepakt en uitgeleverd. De flow wordt geblokkeerd, juist nu we dat niet kunnen hebben. Kephis (lokale PD-instantie) kan de documenten niet tijdig printen. Met vereende krachten zoeken we naar een oplossing om een deel van de efficiency terug te halen.

Vakblad voor de Bloemisterij 42 (2014)

Markt-1-prijsbeelden-nw.indd 23

Donderdag „Vanuit België krijgen we een lid van de directie en de inkoopmanager van een belangrijke klant op bezoek. Een paar weken geleden zijn we zelf op bedrijfsbezoek gegaan. Met de klant nemen we een aantal zaken door om de samenwerking verder concreet gestalte te geven. Samen willen we bijvoorbeeld de logistieke kosten drukken. Vanaf de bron in dozen afleveren lijkt dan een van de ultieme oplossingen, maar brengt ook weer uitdagingen met zich mee.”

Vrijdag „Tijd voor ons wekelijkse commerciële overleg. Met collega Don de resultaten van de week nog even doornemen. Een mooie voortzetting van een periode van groei. De Meet and Greet van vorige week heeft prima bijgedragen aan het persoonlijke contact met onze klanten, ondanks de digitalisering blijft de menselijke factor uiterst belangrijk in onze wereld!” n

23

14-10-14 16:28

In de grafieken wordt de procentuele verandering (= index) weergegeven van de prijs en de totale aanvoer ten opzichte van vorig jaar.

Jill Berens jillberens@floraholland.nl

Snijbloemen 150

Ontwikkelingen afgelopen zes weken t.o.v. een jaar eerder

in procenten

125

100

75

50

36

37

38

Aanvoer index

39

40

41 week

Prijs index

Prijs omhoog bij minder snijbloemen In week 41 wordt de 2,5% aanbodsdaling van snijbloemen hoger gewaardeerd. De totale middenprijs stijgt 1 cent naar € 0,23 vergeleken met dezelfde week in 2013. Dit beeld laat roos in de drie productgroepen zien. Roos grootbloemig levert 1 cent meer op bij 7,5% minder aanvoer. De kleinbloemige blijft op € 0,11 staan bij een aanbodsdaling van ruim 1%. Trosroos verkocht aanzienlijk minder stuks (-16%) en steeg 7 cent middenprijs tot gevolg. Chrysant laat een wisselend beeld zien.

Tros daalt iets in aanvoer (-1%) en levert 3 cent meer op. Geplozen heeft moeite met de 5% aanvoerstijging, de middenprijs daalt 5 cent. Santini wordt als herfstbloem het beste gewaardeerd, 2 cent meer bij ruim 16% meer aanbod. Orchidee, cymbidium in het bijzonder is de bloem op de agenda. De grootbloemige kan 5% meer verkochte takken niet aan, de middenprijs zakt 18 cent. Dubbelbloemige lisianthus daarentegen vangt met 15% prijsstijging 9,5% meer aanbod goed op.

Kamerplanten Ontwikkelingen afgelopen zes weken t.o.v. een jaar eerder 200

in procenten

150

100

50

0

36

37

38

Aanvoer index

39

40

41 week

Prijs index

Prijs gelijk bij meer aanvoer Kamerplanten totaal kan de 4% toename in aanbod net aan. De middenprijs in week 41 blijft met € 1,70 op het niveau van 2013.

Hetzelfde beeld laat phaleanopsis zien, een gelijkblijvende prijs bij 3,5% meer verkochte stuks.

Potchrysant zet de positieve resultaten van vorige week door.

Bij 4,5% meer aanbod wordt deze woonplant van de maand oktober 9 cent beter gewaardeerd dan in 2013. Potanthurium kan de bijna 6% aanbodstijging niet opvangen en levert 7% in op de

prijs. Potroos doet het andersom, daalt 4,5% in verkochte stuks en de middenprijs schiet 15,5% omhoog. Net als vorige week staan cyclamen in de top 5 kamerplanten; het aanbod stijgt 16,5% maar levert 6 cent in op de prijs. Het 6% dalende aanbod van kalanchoë wordt 5 cent hoger gewaardeerd.

De weekresultaten van de groene planten in de top 15 zijn wisselend. Ficus neemt 3% in aanvoer en middenprijs af. Dracaena daalt 15% in verkochte stuks en levert ook 15% in op de prijs.

Tuinplanten Ontwikkelingen afgelopen zes weken t.o.v. een jaar eerder 200

in procenten

150

100

50

0

36 Aanvoer index

24

Markt-2-Veilingbijdragen-nw.indd 24

37

38

39 Prijs index

40

41 week

Aanbod en prijs omhoog Tuinplanten in week 41 zien zowel aanbod en middenprijs stijgen. Vergeleken met 2013 stijgt het aanbod 6% en de middenprijs 4%. Oktober is de maand van de kleurende najaarsheesters. Calluna is op afstand koploper deze week, met een toename van bijna 23% in verkochte stuks stijgt de middenprijs 9 cent. Het aanbod van skimmia stijgt verder met bijna 20% maar moet 4 cent op de prijs inleveren. Bij gaultheria zorgt ruim 15% minder aanbod voor een positieve prijsvorming en stijgt 7 cent ten opzichte van

vorig jaar. Gunstige weekresultaten ook voor de herfstviolen 1 cent in de plus bij 4% meer verkochte stuks. Een ander beeld laat buxus zien, bij een dalend aanbod van 9% daalt de prijs met 4,5% mee.

Het aanbod van erica stijgt 7,5%, maar levert 7 cent in op de prijs.

Deze week in de top 10 staat chamaecyparis, met bijna 11% meer aanbod wordt deze conifeer 3 cent beter gewaardeerd. Week 41 wordt afgesloten met 11% meer omzet van tuinplanten totaal.

Vakblad voor de Bloemisterij 42 (2014)

14-10-14 16:28

Zwitersland

Over de toonbank

Bern

Sandra Maarsen:

’Rustigste periode van het jaar net achter de rug’

FOTO: BLUMEN MAARSEN

weer leven in de brouwerij. Planten blijven wat achter, mensen kopen vooral snijbloemen om wat kleur in huis te brengen nu de dagen korter worden en het weer omslaat.”

Welke bloemen vooral?

Sandra Maarsen, tweede rij tweede van links, met haar team.

„Het gaat nu met name om chrysanten, rozenbottels, rozen, physalis, protea en leucospermum. Eigenlijk alles wat in de kleuren rood, oranje en geel verkrijgbaar is en aan de herfst doet denken. We hebben zelfs nog wat zonnebloemen en dahlia’s van eigen bodem staan.”

Is lokale productie belangrijk?

Naam: Blumen Maarsen Locatie: Bern Sortiment: 80% bloemen, 15% planten, 5% overig Specialiteit: kwaliteit Aantal medewerkers: 6 vast, 5 parttime, 3 leerlingen

Hoe lopen de zaken momenteel? „Hier in Bern is het gewone leven weer aan het opstarten na een onderbreking van drie weken waarin scholen en werk grotendeels stil lagen.

We hebben de rustigste periode van het jaar nu gelukkig achter de rug en er komt langzaam

Standpunt

Bent u tevreden over het Nederlands aanbod? „Ja. Tweemaal per week komen er zendingen

Waarmee onderscheidt u zich? „Met topkwaliteit, maar ook met de grootte van de zaak die veel mogelijkheden biedt om zowel standaardassortiment als bijzondere dingen te tonen. We doen, behalve met potten en vazen, helemaal niets met aanverwante accessoires.

Bloemen en planten spelen hier echt de hoofdrol. Wat klanten ook erg leuk vinden is dat we bij internetbestellingen altijd een foto van het maatwerkboeket mailen naar de besteller. Je wilt toch weten waar je voor betaalt? Verder denk ik dat het belangrijk is om je vooral te richten op jouw sterke kanten en je niet blind te staren op wat anderen doen of niet doen.”

Merkt u al iets van Allerheiligen? „In de katholieke delen van Zwitserland is dat een belangrijke dag, maar hier in dit kanton speelt het absoluut geen rol. Het is voor ons een dag als alle andere. We leven nu vooral toe naar de kerst.”

’Geen ruimte voor duurzaamheid op Trade Fair FloraHolland’

M Theo de Groot Algemeen Directeur MPS

Mee eens, oneens of denkt u er heel anders over?

Reageer dan bij de marktredactie: A.F. Middelburg, 06-23631549 of mail afmiddelburg@hortipoint.nl

Vakblad voor de Bloemisterij 42 (2014)

Markt-3-Toonbank-nw.indd 25

„Een heel klein deel van mijn klanten hecht daar waarde aan. Wel vinden ze het belangrijk dat bloemen niet nodeloos de wereld rond vliegen en dat er geen kinderarbeid of uitbuiting plaatsvindt op de productiebedrijven. Fair Trade is hier dan ook heel populair. Alleen als er een Fair Trade label aan een Keniaanse roos hangt, zullen ze die van zo ver kopen. Als er geen Fair Trade rozen zijn, dan hebben ze liever rozen uit Nederland dan uit Afrika.”

van een vaste leverancier uit Nederland en dat gaat doorgaans goed. Natuurlijk zit er wel eens een beschadigde roos tussen, maar dat wordt altijd prima opgelost. De prijzen zijn voor ons al een jaar of drie aan de hoge kant vanwege de wisselkoers, maar ook dat went.”

PS, met een kwekersbestand van ruim 3.000 kwekers, krijgt geen ruimte op de Trade Fair van FloraHolland. Kwekers begrijpen dat niet, zo krijgen we te horen, terwijl er wel ruimte is voor bijvoorbeeld potjes en etiketten. En dat terwijl MPS mede door FloraHolland is opgericht met als doel kwekers en handelaren te informeren op het gebied van duurzaamheid zodat ze zich beter kunnen profileren.

Nu duurzaamheid zo’n prominente plaats in het vermarkten van producten en bedrijven inneemt, laat de Trade Fair het afweten. Aan duurzaamheid wordt een grote strategische waarde toegekend door bedrijven. Dat blijkt uit meerdere onderzoe-

ken én uit de marktvraag naar duurzaam geproduceerde producten. Men zegt dat 70% van de totale omzet voor de klok van FloraHolland bestaat uit gecertificeerde producten, maar lang niet alle klanten zijn volledig klaar voor de markt qua certificaten. We hebben nog steeds veel uit te leggen al is het maar over de steeds sneller op elkaar volgende trends op het gebied van eisen van de markt.

Als de sector aangevallen wordt op duurzaamheid, of juist het ontbreken ervan in de bedrijfsvoering, dan moet MPS voor de organisaties de kooltjes uit het vuur halen.

Wij horen van de frisse wind die door FloraHolland gaat waaien. Die wind

heeft kennelijk de FloraHolland Trade Fair nog niet bereikt. Wij zetten frisse wind graag om in duurzame energie en gaan daarover graag in gesprek.

Niet voor niets staat MPS al bijna twintig jaar ten dienste van al die kwekers en zij weten dat we op duurzaamheidsgebied iets hebben te melden. MPS zal alle gelegenheden blijven aangrijpen om dit belangrijke item voor het voetlicht te brengen, zoals de IPM in Essen. We blijven dit doen, maar het is verbazingwekkend dat op het gebied van marketing en profilering de organisatie van de Trade Fair geen ruimte geeft om MPS, samen met de achterban, duurzaamheid beter in de markt te plaatsen.

25

14-10-14 16:29

Analyses snijbloemen

Foto: DE GRAAF VAN DER ZANDEN

Vraaguitval Rusland drukt rendement pluischrysant Minder vraag in met name Rusland lijkt bij pluischrysant de grootste oorzaak voor druk op middenprijs en rendement. De kwaliteit is wisselend tot heel goed. „Helemaal geen klachten”, meldt inkoper Pascal Homan van P. van Dam over de kwaliteit van het aanbod pluischrysanten op de Nederlandse veilingen. „Heel goed”, is de kwalificatie van Mar­ tijn Wolmerstett, inkoper bij Ba­ rendsen, „Al moet je natuurlijk wel weten van welke kweker je koopt.” Hoofd inkoop Marco Verheul van Intergreen vindt het kwaliteitsniveau wisselend „Met name door verschil in de grootte van de bloem en daarmee dus soms onvoldoende uniformi­ teit.”

Druk op prijs Tot en met september is bij Flo­ raHolland gemiddeld 39 cent per pluischrysant betaald. Dat is 2 cent minder dan in 2013 en

5 cent minder dan in 2012, ter­ wijl de aanvoer met zo’n 120 miljoen stelen vergelijkbaar was.

Minder afzet in Rusland lijkt de grootste boosdoener. Tot en met september zakte de totale bloe­ menexport naar dit voor pluis­ chrysanten belangrijke afzetland met 7%. De zwakke koers van de Russische roebel, gestegen trans­ portkosten en meer concurren­ tie van andere bloemen zijn de belangrijkste oorzaken. „De prijzen voor Vrouwendag in maart waren al minder en dat is eigenlijk het hele jaar zo geble­ ven”, meldt Frank van Steekelen­ burg van R. en F. van Steekelen­ burg in Honselersdijk.

De Zuid-Europese markten, voor pluizers ook belangrijke af­ zetgebieden, lijken weer wat aan

te trekken maar de vraag is nog niet overweldigend.

Met 1 november als typische chrysantendag in het vizier komt de specifieke vraag naar pluischrysanten jaarlijks later op gang. „Dan is er wel extra vraag naar andere rassen dan Anasta­ sia, zoals de klassiekers Shoes­ mith, Rivalry en pompomtypes als Boris Becker. Dat speciale as­ sortiment kwam dit jaar eerder beschikbaar en dat is prima”, al­ dus Wolmerstett.

Assortiment Hoewel er in potentie veel ras­ sen beschikbaar zijn, blijven Anastasia en Zembla het aan­ bod overheersen. De ontvangst van nieuwkomer Gagarin was volgens teler André van Ruyven

van VannoVa/J&A Flowers in De Lier en Maasdijk overweldigend. „Er is goed campagne gevoerd en klanten waren er zeer nieuwsgie­ rig naar.” De grootte van de bol­ bloem met het gedraaide hart, de witte kleur, stevigheid van het blad en de houdbaarheid zijn volgens Van Ruiven de pluspun­ ten. „Tussen Zembla en Anatov”, positioneert hij de naar de Rus­ sische ruimtevaarder genoemde bloem.

Volgend jaar wordt het aanbod van Anastasia teruggebracht in de permanente zoektocht naar een betere balans met de markt.

Er wordt ook een minder grote piek voor Internationale Vrou­ wendag op 8 maart verwacht. n

Weer wisselende resultaten met symphoricarpos Het gunstige klimaat zorgde voor een vroege aanvoer van symphoricarpos. Plaatselijk slecht weer in augustus leidde tot uitval en wisselende resultaten. „De kwaliteit is over het alge­ meen goed geweest, ook tegen het eind van het seizoen”, oor­

deelt inkoper Huug Aandewiel van P. van Dam over sympho­ ricarpos (sneeuwbes). Collega’s

Mark de Mooij van A. Heems­ kerk en Erwin Dol van Barendsen zijn het daarmee eens. Volgens Aandewiel is symphoricarpos een typisch artikel dat bij de herfst hoort, De Mooij heeft het idee dat de vraag wat terugloopt en Dol signaleert daarentegen een goede vraag. „Geen wereld­ aantallen, maar in verre landen is er goede belangstelling.” Voor het retailsegment is symphoricarpos niet geschikt. Kwetsbaarheid van de bessen en een korte, ongewisse beschikbaarheid zijn drempels.

Foto: DE GRAAF VAN DER ZANDE

Eerder aanbod Door het mooie voorjaar en de gunstige zomer kwam de aanvoer van sneeuwbes dit jaar eerder op gang. „De markt was nog niet klaar voor zo’n herfstartikel”, al­ dus teler René Dekker in Obdam.

26

Markt-4-Snijbloemanalyses-nw.indd 26

„Door veel regenval in augustus hadden we bovendien uitval in de productie en konden niet de gewenste kwaliteit leveren.” John Veldkamp van Veldkamp Sier­ teelt in Welsum gaat het seizoen goed afsluiten. „Volle besbezet­ ting, kwaliteit en uniformiteit, mede dankzij verwerking via de sorteermachine.”

In het assortiment zijn nieuwe rassen in aantocht, die later te oogsten zijn. „Behalve wit en roze zou rood een mooie aanvulling zijn”, denkt De Mooij. Die komt eraan. Nieuw was dit jaar de rode Magical Temptation, waarvoor een verbeterde versie met langere takken al in een veredelingspro­ gramma is opgedoken. Het aan­ bod op FloraHolland schommelt al drie jaar rond 4 miljoen takken voor gemiddeld 22 cent. n Vakblad voor de Bloemisterij 42 (2014)

14-10-14 16:29

„Er moet volgend jaar niet veel meer bijkomen, want dan kan de middenprijs wel eens een flinke knauw krijgen”, verwacht inkoper Michel Stieva van Barendsen over de markt voor snijhortensia. „De vraag was dit jaar over de hele linie goed. Vooral voor bruiloften werd hortensia massaal ingekocht, het is een trendy bloem”, constateert inkoper Jeroen Beishuizen van Hamifleurs. „Maar hoe lang nog?”, vraagt hij zich af.

Huug Aandewiel, inkoper bij P. van Dam, denkt dat er nog wel meer plek is voor snijhortensia. „Het hogere aanbod is het grootste deel van het jaar goed door de markt opgenomen.”

Prijsvorming Na een moeizame start doordat vroege en middelvroege snijhortensia’s dankzij het mooie voorjaar eerder op de markt kwamen, volgde een redelijke tot goede zomerafzet. Met een

goed naseizoen zijn de meeste telers redelijk tevreden over dit hortensiajaar. Tot en met september kwam de Nederlandse aanvoer uit op iets meer dan 31 miljoen stelen, dat is bijna 20% meer dan in 2013. De middenprijs stabiliseerde in vergelijking met vorig jaar op € 1,02. Gegeven de oplopende prijzen richting eind van het seizoen wordt 2014 het vijfde achtereenvolgende jaar met een middenprijs boven de euro. In 2009 stokte de prijs op 85 cent per steel, toen lag de aanvoer bij FloraHolland op 24 miljoen stelen. Nu komt het seizoensaanbod uit op zo’n 35 miljoen stuks. „Het was qua prijsvorming toch een wisselend seizoen. En over de jaren heen moet wel opgemerkt worden dat de kwaliteit behoorlijk is gestegen”, tekent Henk Sonneveld van Sonneveld Hydrangea in Bleiswijk bij

Gemiddelde prijs in centen

Bij de forse aanvoerstijging van 20% blijft de middenprijs voor snijhortensia dit jaar op een vergelijkbaar niveau als vorig jaar. De handel waarschuwt voor uitbreiding.

125

50.000

100

40.000

75

30.000

50

20.000

25

10.000

0

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

2012 2013 2014 t/m sep

0

Verkochte aantallen x duizend

Foto: DE GRAAF VAN DER ZANDEN

Prijs blijft op niveau bij forse stijging snijhortensia

Aanvoer en gemiddelde prijs snijhortensia op de Nederlandse bloemenveilingen in de afgelopen tien jaar (bron VBN/FloraHolland).

de marktontwikkelingen aan.

Assortiment De structurele verbetering van de kwaliteit schrijven Sonneveld en collega’s toe aan assortimentsvernieuwing, meer kennis, betere faciliteiten en dit jaar een goed teeltklimaat. „Het is voor het retailsegment nog best een puzzel om voldoende snijhortensia’s te vinden waarmee we aan houdbaarheidsgaranties kunnen voldoen, al is het wel een mooi artikel”, stelt hoofd inkoop Marco Verheul van Intergreen vast.

Nieuw dit jaar waren onder meer

pluimvormige snijhortensia's Magical Flame en Magical Fire, die buiten en onder rolkassen worden geteeld. De Royal-serie is uitgebreid met naast Navy, drie nieuwe kleuren. In de pijplijn van deze serie zitten ook witte rassen, die mogelijk een verbetering zijn van marktleider Schneeball. „In veel nieuwigheden zit potentie”, is het oordeel van Sonneveld.

Hoog op de wensenlijst van kwekers staat behalve kleur, vorm en houdbaarheid vooral ook voldoende productie. Inkopers willen de juiste informatie, inclusief actuele partijfoto’s. n

Marktacties Promotie Woonplant van de maand oktober: chrysant n Woonplant van de maand november: kerstcactus n Tuinplant van de maand oktober: herfstplanten, najaarsbladheesters: leucothoe, photinia, viburnum, pieris, osmanthus n Tuinplant van de maand november: helleborus n PurE Seasonal Flowers oktober: anigozanthus n PurE Seasonal Flowers november: euphorbia n

Roselily Elana, freesia Ancona, Asparagus setaseus en Sprengeri, Lisianthus Picotee en Blue Rim, Eryngium Magical. SBS6 17.00 uur n 9 okt - 2 nov EU-campagne ’Vriendinnen kennen elkaars Lievelingsbloem’. Bloemenpromotie door Bloemenbureau Holland in Duitsland, Nederland en het Verenigd Koninkrijk.

Bloemenagenda Bloemenbureau Holland, VBW en FloraHolland

13 okt - 9 nov: orchidee 10 nov - 7 dec: lisianthus n 1 dec - 28 dec: amaryllis n

sep-jan ’15 Campagne ’Amazing Amaryllis’, initiatief van telers, verenigd in FH-promotiecommissie, uitvoering Fresh Retail n sep-mrt ’15 Campagne snijorchidee, initiatief van telers, promotiecommissie en FloraHolland, coördinatie en uitvoering Fresh Retail n 18 okt Rob’s Grote Tuinverbouwing met onder andere: Spathyphillum, luchtzuiverende planten voor gebruik binnenshuis, droge bollen, Vaccinium Red Candy, Mahonia Soft Caress, Hydrangea arb. Incrediball en Invincibelle, buxus, groene planten, favourite roses, orchidee, Calluna Beauty Ladies, schlumbergera, Solanum pseudocapsicum, gardenia, jasminoides, cymbidium. SBS6 17.00 uur. n 19 okt De Bloemenoverval met onder andere: Cymbidium Cocktail, roos Sorbet, Avalanche+,Sweet Avalanche+, Gerbera West Coast, lelie n

n

Bloemendagen 31 okt Halloween (Bel, Dui, Fra, GB, Ned) 1 nov Allerheiligen (Ned, Bel, Spa, Pol, Ita, Dui) n 2 nov Allerzielen n 4 nov Dag van de Eenheid (Rus) n 9 nov Remembrance Sunday (GB) n 10 nov Dag van de Mantelzorg n 11 nov Bevrijdingsdag WOI (Fra), Wapenstilstand (Bel), onafhankelijkheidsdag (Pol) n n

Heeft u informatie voor de agenda? Mail naar afmiddelburg@hortipoint.nl

Vakblad voor de Bloemisterij 42 (2014)

Markt-4-Snijbloemanalyses-nw.indd 27

27

14-10-14 16:29

Analyse bloeiende planten

Bedrijf: Ed de Groot Bloemen Export Functie: verkoper Belangrijkste afzetlanden: Oost-Europa, UK, USA, Verenigde Arabische Emiraten Inkoop: Flora Holland Naaldwijk en via KOA op de andere vestigingen Aantal medewerkers: 50

Rick Rusman:

’Evenementen vereisen speciale aanpak’ Wat doet jullie in Koeweit? „We beleveren er kleinere groothandelaren die op hun beurt weer verkopen aan bloemisten en evenementenplanners. Evenementen vereisen een speciale aanpak en daarom hebben wij daarvoor een aparte tak opgericht binnen het bedrijf. Deze afdeling bestaat uit gespecialiseerde inkopers en een inpakteam. Zij werken wereldwijd, dus niet alleen voor onze klanten in Koeweit.”

Waarin zijn evenementen speciaal? „Voor evenementen moet alles niet voor 100% maar voor 300% kloppen. Je moet voorkomen dat er ergens een gebroken tak in zit of dat er een bosje ontbreekt. Dat bereik je alleen met een gespecialiseerde aanpak. De kwaliteit moet top zijn en je moet zo inpakken dat het risico op schade echt minimaal is. Bovendien moeten de bloemen op tijd zijn. Dat lijkt logisch, maar als je geen enkel risico kunt lopen, moet je toch extra maatregelen nemen.”

Welke bloemen verkoopt u in Koeweit? „Voorheen draaide het bijna alleen rond tulpen, lelies en chrysanten. Tegenwoordig verkopen we er steeds meer seizoensproducten, zoals calla´s, dahlia´s en gladiolen. Rozen verkopen wij er nauwelijks, behalve wat geverfde partijen. Onze klanten halen hun rozen rechtstreeks uit Ecuador en Colombia.”

Welke invloed heeft het klimaat?

Hoe lopen de zaken? „Momenteel is het redelijk stabiel, geen hoogte of dieptepunten qua volumes en omzet. Wel merken we dat het allemaal scherper, sneller en méér moet, voor minder geld. Wat dat betreft is Koeweit goed te vergelijken met de meeste andere landen!”

28

Markt-5-Exporteur-Afzetzaken-nw.indd 28

Het aanbod van kalanchoë loopt met vertraging achter de vraag aan. Nu het de mini’s voor de wind gaat, staat volgend jaar uitbreiding op stapel. De maten 10 en 12 doen het iets beter.

De markt van kalanchoë zit vol.

Toegenomen diversiteit heeft de markt wel verruimd, maar niet veel consistenter gemaakt. Zowel aanbod als vraag maken vaak rare bokkesprongen en zitten zelden gelijktijdig op één lijn. Dit jaar hebben de potmaten 10 en 12 profijt van het mindere aanbod, nadat ze de afgelopen jaren flink onder druk hebben gestaan. De toenemende vraag naar mini’s, doet producenten nu besluiten om daarin uit te breiden. Ook dit jaar waren er al meer van, met name ten koste van de maten 10 en 12. „We lopen met zijn allen toch een beetje achter de feiten aan. Dan gaan we weer massaal naar het één, dan weer naar het ander, afhankelijk van wat vraag en prijzen doen. Helaas is er weinig interesse om met elkaar een goede marktverdeling te maken”, merkt Fred van Luijk van kwekerij De Veranda in Honselersdijk op.

Meer 6 cm-potten Kwekerij GP Powerplants had wat meer 6 cm-potten opgezet voor de actie ’Een 10 voor de juf’, en daar een speciale hoes voor gemaakt.

Maar de vraag viel tegen, geeft Pietro van Genderen aan. „Ik vind het een leuke actie, maar het heeft tijd nodig om het echt tot een geefmoment uit te laten groeien. Ook wij gaan volgend jaar wat meer mini’s

zetten. Maar als veel anderen hetzelfde doen, zal dat best druk op de prijzen kunnen gaan zetten.”

Prijzen vrijwel gelijk Het aandeel enkelbloemige kalanchoë neemt af, bij een groei van het aanbod gevuldbloemigen. De prijzen van de twee segmenten groeien verder naar elkaar toe. Sommige telers hanteren dezelfde prijzen voor hun enkelbloemigen en gevuldbloemigen. Bij enkelbloemige kalanchoë komt soms zelfs schaarste voor. Viona van den Berg van OZ Planten: „Bij vrijwel gelijke prijzen, kiezen afnemers nog weer vaker voor de gevuldbloemige varianten.

Het aanbod enkelbloemigen loopt nu zo sterk terug, dat er bij de 9 cm soms schaarste is. Dan kun je op je vingers natellen dat klanten er juist naar gaan vragen.”Van den Berg ziet de vraag naar 6 cm kalanchoë’s toenemen en kan zich voorstellen dat telers daarin gaan uitbreiden, omdat ze soms niet aan de vraag kunnen voldoen. „Lijkt me een logisch gevolg en wat ons betreft welkom.”

Ronald van Santen van Noviflora denkt dat de vraag naar kalanchoë licht is gegroeid dit jaar. „In de zomer liep de vraag redelijk goed door, in september werd het lastiger. Ook nu is de vraag nog afwachtend. Mogelijk krijgen we tegen de kerst weer een opleving in rood en wit.” n

100

50.000

80

40.000

60

30.000

40

20.000

20

10.000

0

2009

2010

2011

2012

2013

0

Verkochte aantallen x duizend

„Daar moeten we zeker rekening mee houden. In de zomer is het er 45 tot 50°C. Goed verpakken is dus van levensbelang. Er zijn zelfs producten die er niet tegen kunnen als ze tien minuten buiten de koeling staan; die sturen we dan ook niet. Ook de ramadan heeft invloed. Niet alleen tijdens die periode zelf, maar ook de twee weken ervoor en erna. Onze klanten doen dan zo goed als niets.”

Aanbod kalanchoë volgt de vraag met vertraging

Gemiddelde prijs in centen

Foto: vakblad voor de bloemisterij

Exporteur over Koeweit

Verkochte aantallen en middenprijzen kalanchoë op de FloraHolland-veilingen van 2009 tot en met 2013.

Vakblad voor de Bloemisterij 42 (2014)

14-10-14 16:29

Foto: Gerdien de Nooy

Afzetzaken

Analyse groene planten

Zamioculcas verliest gestaag terrein

Foto: Vakblad voor de Bloemisterij

Producenten zien de interesse in zamioculcas geleidelijk afnemen. Verschuivingen in de productie boden dit jaar geen soelaas.

Elke week vier Enkele andere leveranciers geven aan hun productie van zamiocul­ cas alleen op het huidige peil te houden door gebrek aan renda­ bel alternatief. „Maar als duizend tuincentra in West-Europa elke week vier stuks zamioculcas in pot 17 zouden verkopen, zouden we met zijn allen nu al een tekort hebben”, rekent Maarten van der Ende van AtHomePlants in De Lier voor. „Is het echt niet meer mogelijk de consument en onze afnemers zo ver te krijgen?” n

250

10.000

230

9.000

210

8.000

190

7.000

170

6.000

150

2009

2010

2011

2012

2013

5.000

Bedrijf: AltaNova Aanleiding: verkoop in eigen hand

Jan Bos Wat is er wat betreft verkoop veranderd? „AltaNova heeft besloten de verkoop zelf op te pakken. We zijn zeven jaar aangesloten geweest bij verkooporganisatie FloraPlanet, maar gaan nu zelfstandig verder. We hebben de verkoop bovendien gebun­ deld. Dus ik verkoop niet alleen voor AltaNova, maar ook voor twee andere bedrijven: Hoogendoorn Plants en Patio Nova.”

Wat is de link met deze twee andere bedrijven? „Het zijn bedrijven van dezelfde familie en we kennen elkaar dus al langere tijd. AltaNova verkoopt de planten sinds drie jaar onder het merk Blooming Dreams. De producten van de andere twee bedrijven worden nu aan dit label toegevoegd. Als verkoper heb ik nu een breed scala aan producten waarmee ik de kopers bezoek.”

Wat is uw rol? „Ik ben ruim twintig jaar werkzaam bij AltaNova en was vooral bezig met de daghandel. Mijn focus ligt nu op de langetermijnorders en ik werk deels buitenshuis. Ik adviseer de kopers en ga inhoudelijk het gesprek aan over de producten en combinaties. Per seizoen is er telkens weer een nieuw product en dit wekt de interesse van de handel. De daghandel organiseren de drie bedrijven zelf.”

Waarom pakken jullie de verkoop weer zelf op? „Wij zijn van mening dat de klant het meest gebaat is bij direct contact met de kweker. Bij een verkooporganisatie zit er toch altijd een schakel tussen. Het voordeel van een verkoopgroep is dat je kan profiteren van elkaars netwerk. Nu steek ik daar zelf veel energie in. Met een breed assortiment open je makkelijker deuren bij kopers.”

Willen jullie ook voor meer kwekers gaan verkopen?

Verkochte aantallen x duizend

Gemiddelde prijs in centen

Volgens de statistieken van Flo­ raHolland werden tot en met week 41 zo’n 5% minder zamio­ culcas verkocht, de midden­ prijs reageert met 2% toename.

Inzoomen op potmaten geeft volgens product-marktadviseur Martijn Bentvelsen een ander beeld: „Vergeleken met vorig jaar werd dit jaar minder 12 cm en meer 17 cm verhandeld. Die andere verhouding zorgt voor die hogere middenprijs. Afgezien van potmaat 12 realiseren alle belangrijke potmaten een lagere middenprijs.” In totaal werd dus zo’n 3% minder aan zamiocul­ cas omgezet. Daarmee krimpt de zamioculcas-omzet voor het zevende achtereenvolgende jaar, van zo’n € 17 miljoen in 2007 naar waarschijnlijk nog geen € 13,5 miljoen dit jaar.

De gestage neergang van zamio­

culcas baart de producenten zor­ gen. De handel blijft waardering uitspreken voor met name de lange levensduur op transport en winkelvloer, al schijnt voor steeds meer eindafnemers en consumenten het nieuwe van het product af te zijn.

Voor doelmatige aanpassing in het aanbod blijft het aantal pro­ ducenten vooralsnog te groot. „Er zijn nog zeker tien serieuze aanbieders van zamioculcas”, schat Arjan van Oort van kweke­ rij Duynplant in De Lier. „Je kunt als individuele leverancier gaan schuiven in je potmaten, maar de kans dat een ander precies de tegengestelde of, erger nog, de­ zelfde beweging maakt is groot.

Dat houdt de markt onrustig.”

„Nee, dat is niet de bedoeling. Nu is het aanbod voldoende interes­ sant. We hebben de verkoop gebundeld, maar verder houden de drie bedrijven overigens de eigen identiteit.”

Hoe gaat het met de afzet? „Oktober is altijd een lastige maand. Na de zomer heb je een lichte opleving en daarna zakt het weer iets weg. Richting het einde van het jaar zal de handel wel weer iets gaan aantrekken. Nu zijn het dus matige prijzen, maar al vergelijk je de curve met voorgaande jaren, is dit niet verontrustend.”

Verkochte aantallen en middenprijs zamioculcas op de FloraHolland-veilingen van 2009 tot en met 2013.

Vakblad voor de Bloemisterij 42 (2014)

Markt-5-Exporteur-Afzetzaken-nw.indd 29

29

14-10-14 16:29

Welkom in Aalsmeer Langs de N196 staat een prachtig visitekaartje voor tuinbouwend Aalsmeer. Een kas met zulke vruchtbare grond dat de planten door het dek groeien.

H

et warenhuis links van de weg ter hoogte van de Dorpstraat is een van de eerste bedrijven waarmee bezoekers kennismaken als ze Aalsmeer naderen. Wat een fantastisch welkom!

Je zou bijna medelijden krijgen met de automobilisten die de N201 verkiezen om in Aalsmeer te komen. Je zou ook de neiging krijgen om de prachtige bomen en planten te bestellen die door het dek de wereld in kijken.

Toch maar niet, want de kassen maken je nieuwsgierig naar de rest van de Aalsmeerse tuinbouw. Je kunt bijna niet wachten om te zien wat de bruisende tuinbouwgemeente nog meer te bieden heeft. Want hoe mooi moet de rest van de kassen zijn als een wat kleiner complex al zoâ&#x20AC;&#x2122;n enorme allure heeft?

Even zonder cynisme. Het ziet er natuurlijk niet uit die oude, overwoekerde, verrotte kas. Aalsmeer-onwaardig.

En dat afgebrande huis ernaast.

Maar ooit komt er verandering in. Het perceel staat al een aantal jaren te koop bij de regionale agrarisch onroerend goed specialist VMC-OG. Alle vergunningen zijn binnen en als de koop gesloten is dan mag er van alles gebouwd worden. Tot die tijd moet Aalsmeer het doen met dit vreselijke visitekaartje. Want volgens de makelaar heeft de eigenaar geen haast de boel te slopen.

Overigens is Aalsmeer niet de enige gemeente met dergelijk verval op haar grondgebied. In Westland is het nog erger.

Daar hebben bouwvallige kassen het predicaat Rijksmonument gekregen. Die mogen niet eens meer gesloopt worden.

Arie-Frans Middelburg afmiddelburg@hortipoint.nl

Foto: Gerdien de Nooij

30

Spread.indd 30

Vakblad voor de Bloemisterij 42 (2014)

14-10-14 16:29

Vakblad voor de Bloemisterij 42 (2014)

Spread.indd 31

31

14-10-14 16:29

K asgeluiden Bestrijding van ziekten en plagen. Hoe gaat dat in de praktijk?

Wat houdt telers bezig en hoe gaan ze daarmee om? Wat zijn de geluiden uit de kas? Om de twee weken laat het Vakblad telers vertellen over chemische of geïntegreerde bestrijding.

Peter van Leth, Hans Neefjes, Joef Sleegers bloemisterij@hortipoint.nl

’Alert blijven op witte vlieg’

John van Eijk Specialist gewasbescherming bij Biobest Nederland, o.a. in potplanten

Adviseur John van Eijk van Biobest Nederland neemt het stokje over van Dick van Nieuwkoop in deze rubriek.

Witte vlieg in poinsettia is nu actueel bij enkele klanten van Van Eijk. „Een deel hiervan spuit in een regelmatig schema de bekende wittevliegmid­ delen. Zodra de poinsettia’s kleur tonen gaat men over op foggen. Er zijn echter ook telers die kiezen voor geïntegreerde bestrijding omdat ze daar ervaring mee op willen

doen, vanwege de discussie rond neonicotonoïden, het afnemende middelenpakket en omdat het inzet­ ten van biologische bestrijders beter combineert met de dagelijkse werk­ zaamheden dan spuiten of foggen.”

Deze telers gebruiken bij het preven­ tief spuiten middelen als Plenum en voegen daar eventueel PreFeRal en Botanigard aan toe. In veel gevallen gebruikten telers bij de start van de teelt, in juli, iets tegen de sciara,

zeker als het onbewortelde stek betrof. De roofkever Atheta coriaria, de bodemroofmijt Hypoaspis miles of het steinernema-aaltje zijn toen ingezet. In de uitzetfase van de teelt zijn sluipwespen geïntroduceerd. „Afhankelijk van de druk zijn dat wekelijks 2-3 tot 7-8 sluipwespen per m2. Daarbij gaat het meestal om Eretmocerus eremicus en Encarsia formosa. Als er tabakswittevlieg aanwezig is, dan gebruiken we de kleinere E. mundus.

De infectiedruk van witte vlieg is momenteel vrij laag. „Dan vind je het beestje meestal eerder op een gele vangplaat dan in het gewas. Scouten van gewas én vangplaten blijft nodig, want witte vlieg kan ineens opduiken. Is het niet doordat bijvoorbeeld de buurman zijn groentegewas ruimt, dan is het wel een toename vanuit het eigen gewas.” Overige plagen in poinset­ tia zijn er nauwelijks.

’Biologie zit nu ook in de chemische vakken’

Simon Zwarts Plaats: Mijdrecht Teelt: gerbera grootbloemig onder 6.000 lux Oppervlakte: 1,5 ha

32

Kasgeluiden-NW.indd 32

Vijf jaar geleden had Simon Zwarts niet verwacht dat hij nog eens geïntegreerd zou gaan telen. Met zijn eenjarige soorten zou het niet mogelijk zijn om een populatie van natuurlijke vijanden op te bouwen, dacht hij. Maar de strategie van zijn gewasbeschermingsadviseur Bert Duijndam – de kraamvakken – blijkt ook in deze teeltwijze te werken. „Ik was er aanvankelijk sceptisch over”, zegt de teler, „maar ben inmiddels behoorlijk enthousiast geworden.”

Twee maanden geleden zijn de kraamkamers weer opgestart. In deze vakken zijn de bespuitingen stopgezet, om de biologie de ruimte te geven. De kraamkamers hebben precies gedaan wat ze moesten doen. De spintbestrijder feltiella en mineervliegbestrijder diglyphus zijn goed aangeslagen. Het zachte weer met zijn niet te koude nachten heeft daar ongetwijfeld aan bijgedragen.

Tot voor kort werd in de rest van de

kas wekelijks gespoten met Neem­ Azal, Conserve, Match en Vertimec.

Desondanks zijn de natuurlijke vijanden nu ook in de chemische vakken te zien. „Beestjes van eigen kweek zijn toch sterker dan uit een flesje. Mogelijk besluiten we om de bespuitingen in de hele kas te gaan beperken.”

Wittevlieg zit op een laag niveau. „We spuiten wat extra langs de gevels, en verder is het een kwestie

van alert zijn en scouten. Als we een plekje zien, spuiten we het hele vak.”

Hoe de natuurlijke vijanden zich in de komende weken gaan ontwik­ kelen, is nog even afwachten. „ De doelstelling is de hele winter door te gaan met diglyphus en feltiella.

Dat is een kwestie van de vinger aan de pols houden. Als ik net voor de winter eenmaal de biologie op poten heb, dan heb ik in het voorjaar een grote voorsprong.”

Vakblad voor de Bloemisterij 42 (2014)

14-10-14 16:34

’Winterstrategie gaat van start’

Marco van de Werken Plaats: Brakel Kwekerij De Heuve: 3,8 ha chrysant onder 7.000 lux, waarvan 75% troschrysant Grand Pink en 25% santini (o.a. ’Rossi’)

Geen luis, geen spint en wekelijks gemiddeld 0,25 tripsen per vangplaat. Dat is de situatie in de chrysantenkas bij Marco van de Werken. „Een maand geleden telde ik nog gemiddeld 1 trips per vangplaat. Het is ons nu al gelukt om schoon te worden voordat de winter begint. We gaan nog even door met voorspuiten en het inzetten van biologische bestrijders, maar passen wel iets aan.” In de voorspuit-fase zijn integreerbare middelen nu de basis, plus voorlopig nog de hulpstof Hasten. Vertimec gebruikt de teler nu niet meer omdat dit voor bestrijders schadelijke middel in deze tijd van het jaar minder snel afbreekt. Movento is relatief ’scherp’ en daarom zet Van de Werken sinds week 40 het niet meer in vanwege het risico op bladschade in de komende periode. „Om dezelfde reden voegen we bij de rembehandeling

geen Silwet meer toe en wel 10-15 cc Motto. Bij het remmen spuiten we tevens de bladmeststof AMX-ca om extra calcium toe te kunnen dienen.”

Rond de achtste teeltweek krijgt iedere planting een preventieve behandeling met integreerbare middelen tegen luis en rups. Voor de rest moeten de biologische bestrijders het werk doen. De inzet van spintroofmijt Phytoseiulus gaat omhoog van 4-6/m2 naar 8/m2. „Een

zekerheid want hij kan in de winter iets minder actief zijn.” De linten met Amblyseius cucumeris trekt de teler nu niet in de tweede maar in de derde week na het planten tussen het gewas. „Syngenta heeft het recept van de zakjes aangepast zodat de roofmijten sneller uitlopen. Ook is het niet meer nodig om de linten na ontvangst een paar dagen in de schuur te laten ’rijpen’. De kweekzakjes zijn nu direct productief.”

’Toch nog enige tripsschade’

Kees Kouwenhoven Adviseur gewasbescherming Brinkman Agro, o.a. roos

Vakblad voor de Bloemisterij 42 (2014)

Kasgeluiden-NW.indd 33

Rozentelers liepen de afgelopen periode toch enige tripsschade op. „Bij sommigen leek de situatie onder controle. Door invlieg tijdens het warme nazomerweer kwamen er toch tripsen boven in het gewas.

Die raak je relatief makkelijk kwijt met een keer Vertimec bovendoor spuiten. Op die bewuste bedrijven met een lage tripsdruk is Vertimec sinds mei hooguit vier keer ingezet, met tussenpauzes van een week of

vier. Het middel blijft dan effectief.

Als trips tot onder in het gewas gevestigd zit, dan kom je er niet met een paar keer bovendoor Vertimec spuiten.”

Telers die er met alleen Vertimec niet uitkwamen, hebben middelen als Nocturn, Actara, Match en Neemazal gebruikt. Om resistentievorming te voorkomen is Nocturn niet heel veel ingezet. Overmatig spuiten van Neemazal is ook vermeden, omdat

dit uiteindelijk een tik geeft aan biologische bestrijders. „Het is lang niet zo schadelijk als Mesurol, maar je moet oppassen met veelvuldig gebruik. Zit je eenmaal zonder bio, dan ontstaan binnen drie tot vier weken spintproblemen.”

Spint dook de afgelopen periode hier en daar op. De reden is ongewis. Wellicht stierven de biologische bestrijders door gebrek aan voedsel. „Soms is Floramite of Scelta gebruikt. Vaak kwam eerst feltiella en daarna phytoseiulus toch tijdig weer in voldoende aantallen tevoorschijn.”

Meeldauw blijft lastig; soms zijn twee bespuitingen per week nodig. „Het lijkt wel of er altijd ideale omstandigheden zijn voor meeldauw. Pas als het kouder wordt, is het kasklimaat goed stuurbaar.

Nu wisselen we alle beschikbare meeldauwmiddelen al. Soms zit daar een luizenmiddel bij, al komt luis nu minder voor.”

33

14-10-14 16:34

Laatste PT-ronde: groen licht voor 17 projecten Op 14 oktober kwam de commissie Sierteelt & Groen van het Productschap Tuinbouw (PT) voor het laatst bijeen. Ze gaf haar goedkeuring aan 17 projecten. Mocht er nog geld in kas overblijven, dan bepaalt de politiek hoe dat terugvloeit naar de heffingbetaler.

I

n de kas van de PT-financieringfondsen Bloemkwekerijproducten en Bloemisterijhandel zat nog genoeg reserve om dertien projecten te kunnen honoreren.

Hoeveel er precies overblijft, is pas na volledige afbouw van het schap bekend. En wat er mee gebeurt, daarover loopt nog een politieke discussie. Batig saldo vloeit in ieder geval terug naar de heffingbetaler, maar nog onbekend is collectief of individueel.

Het laatste geld uit PT-fonds Energie vloeit naar het programma Kas als Energiebron waarvan de commissie Sierteelt & Groen instemde met drie projecten.

Duurzaam verpakken Een project dat onder beide PT-financieringfondsen valt, is het ’Verduurzamingsplan Verpakkingen Sierteelt’. FloraHolland en VGB hebben het initiatief genomen om dit verduurzamingsplan te schrijven. Voor de opstap krijgen ze € 60.000. In de Raamovereenkomst Verpakkingen is overeengekomen dat sectoren hun eigen plan mogen opstellen om gebruikte productverpakkingen te verduurzamen. Doen ze dat niet dan krijgt de sector doelen opgelegd door het Kennisinstituut Duurzaam Verpakken.

Fonds Bloemkwekerijproducten Uit het PT-financieringsfonds Bloemkwekerijproducten worden onderstaande projecten gefinancierd. Hiermee is bijna € 2 miljoen gemoeid. n Het kwaliteitsplan Roos heeft kasklimaatfactoren naar voren gebracht die bepalend zijn voor het vaasleven van rozen. Met de resultaten proberen telers hun teeltwijze aan te passen die het vaasleven optimaliseren.

34

42PTending.indd 34

Echter met de kanttekening dat dit realiseerbaar is tegen aanvaardbare kosten. Beter inzicht hierin komt ten goede aan de gehele sector. n Het Nieuwe Doen in Plantgezondheid Glastuinbouw tracht doelstellingen uit 2e Nota Duurzame gewasbescherming te halen. Onder meer door verder uitrollen van geïntegreerde gewasbescherming en ontwikkelen van weerbare teeltsystemen. n GreenCHAINge. Voortzetting en uitbreiding van deelname door sierteeltbedrijven aan de ontwikkeling en invoering van het ketenkwaliteitssysteem GreenCHAINge. Gericht op minder kwaliteitsverlies gedurende transport als fysiologische stress en plantenziekten (vooral botrytis). Het systeem kan verder bijdragen aan meer transport van sierteeltproducten en minder CO2-uitstoot. n Kunstmatige Intelligentie in de Sierteeltketen (KIS). KIS is bedoeld om innovatieve oplossingen te ontwikkelen die het commerciële en logistieke proces van de daghandel in bloemisterijproducten vernieuwen.

Met name nieuwe ICT moet de daghandel concurrerender, duurzamer en goedkoper maken. n Glastuinbouw Waterproof. Verscheidene deelprojecten moeten gefaseerd bijdragen aan het beperken van de emissie van meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen.

Nieuwe projecten zijn onder meer: recirculatie amaryllis, recirculatie potorchidee, duurzaam water, emissiemanagement grondgebonden teelten, ziektebeheersing in substraatloze teelten, hergebruik drainagewater grondgebonden teelten, goed gietwater opkweekbedrijven en aanpak normoverschrijdingen. n International Association of Horticultural Producers (AIHP). AIHP is het internatio-

nale platform van landen met ondernemers van sierteeltproducten binnen hun grenzen.

PT-geld is bestemd voor professionalisering van de organisatie zoals oplossen van handelsbelemmeringen, betere informatieen kennisuitwisseling en behoud van kwekersrecht. Gewerkt gaat worden aan een internationale visie op sierteelt en een communicatieplan gericht op telers. n Ondernemersnetwerk gezondheid en welbevinden. De effecten van groene producten op gezondheid en welbevinden worden in toenemende mate wetenschappelijk onderbouwd. De kloof naar de praktijk blijft echter groot. Het ondernemersnetwerk beoogt sierteeltondernemers te enthousiasmeren voor veelbelovende concepten.

Fonds Bloemisterijhandel Uit het PT-financieringsfonds Bloemkwekerijproducten worden onderstaande projecten gefinancierd. Hiermee is ruim € 0,5 miljoen gemoeid. n Deelname aan de Bundesgartenschau Havelregion 2015. De Bundesgartenschau Havelregion is een consumentenevenement waar Nederland uitstekend te promoten is als producent en leverancier van bloemen en planten. Telersverenigingen en veredelaars worden in de gelegenheid gesteld zich te presenteren op Nederlands belangrijkste afzetmarkt Duitsland. Een soortgelijke presentatie op de Landesgartenschau Deggendorf in 2014 heeft veel publiciteit opgeleverd die het imago van de Nederlandse bloemisterijsector ten goede is gekomen. n Importmodule Typisch Groothandel.

De import van bloemkwekerijproducten vertegenwoordigt circa 20% van de handel in bloemkwekerijproducten. Door een imVakblad voor de Bloemisterij 42 (2014)

15-10-14 15:03

Foto: Peter van Leth

In de Raamovereenkomst Verpakkingen is overeengekomen dat sectoren hun eigen plan mogen opstellen om gebruikte productverpakkingen te verduurzamen. FloraHolland en VGB hebben het initiatief genomen om zo’n verduurzamingsplan voor sierteeltsector te schrijven.

portmodule te realiseren binnen het project Typisch Groothandel is importinformatie te verzamelen. Vervolgens is die informatie laagdrempelig en digitaal beschikbaar te stellen aan ondernemers. n Floridata verwerkt momenteel zo’n 70% van de exportwaarde van bloemen en planten. Om ontwikkelingen in de export op totaalniveau, maar ook per land en productgroep (snijbloemen, pot- en tuinplanten) betrouwbaarder te kunnen schetsen, is het noodzakelijk dat het verwerkingpercentage wordt opgeschroefd naar 100%. n Sectoraanpak fytosanitaire (handels)belemmeringen. Het verbeteren van markttoegang bij het verhandelen van snijbloemen en planten (import en export) door fytosanitaire belemmeringen aan te pakken. n Meetlat duurzame inkoop. Ontwikkeling van de tool Meetlat duurzame inkoop beoogt dat zowel individuele bloemenhandelaren als de bloemenhandelsector kunnen meten en dus aangeven hoeveel van hun ingekochte bloemen en planten duurzaam zijn geproduceerd. De sector heeft immers als doel in 2020 het niveau van 90% duurzame inkoop te bereiken. n On-site detectie plantpathogenen. Plant Research International heeft samen met internationale partners gewerkt aan de ontwikkeling van een nieuwe, snelle en Vakblad voor de Bloemisterij 42 (2014)

42PTending.indd 35

laagdrempelige methode waarmee in het laboratorium binnen tien minuten de aanwezigheid en/of de identiteit van een specifieke ziekteverwekker of insect is vast te stellen. In dit project zullen ter plaatse toepasbare testen (on-site detectie) voor plantpathogenen worden ontwikkeld en in de praktijk worden ingevoerd.

Kas als Energiebron Kas als Energiebron (KaE) is overgedragen aan LTO Glaskracht Nederland, maar honorering van projecten in 2014 loopt nog wel via PT-commissies. Drie projecten zijn gehonoreerd, waarmee bijna € 0,5 miljoen is gemoeid afkomstig uit het PT-fonds Energie. Daaruit worden onderstaande projecten gefinancierd. n Het Nieuwe Telen Lisianthus. Het doel is het uitwerken en toepassen van een teeltstrategie voor lisianthus waarbij minimaal 35% energie en 90% gewasbeschermingsmiddel bespaard worden. Er is daarbij minder dan 2% uitval en de kwaliteit en productie zijn vergelijkbaar of beter dan in de praktijk. Randvoorwaarden zijn verder minder afval en materiaal en economisch rendabel. Onder meer teelt op substraat met eb en vloed in plaats van teelt in de grond, diffuus glas, hoge drukverneveling, SON-T

belichting en drie schermen (energiedoek, zonweringsdoek en isolerend schermdoek) zijn onderdelen van de teeltstrategie.

De eerste resultaten zijn bemoedigend.

Bij de voorjaars- en zomerteelt in 2014 op kleine schaal is nauwelijks drainwater gespuid, geen gewasbeschermingsmiddelen gebruikt en veel energie bespaard op warmtegebruik, stomen en belichting. Vrees voor botrytis, fusarium en brandknoppen zijn uitgebleven. n Minder belichten phalaenopsis zonder productieverlies. In de ochtend en de namiddag nagaan hoe daglicht beter is te benutten. Twee strategieën worden getoetst.

Tijdens de vroege ochtenduren en later in de middag de belichting afstemmen op het behalen van de maximale potentiële bruikbare lichtenergie. En tijdens de vroege ochtenduren alleen een lage intensiteit stuurlicht en later in de middag helemaal geen belichting.

Dit kan forse elektrawinst opleveren van 26 tot 40%. n CO2-afvangst uit rookgassen van een houtstookinstallatie. Een praktijktest moet uitkomst bieden om beter CO2 uit rookgassen te halen van een houtstookinstallatie.

Dit bespaart geld en energie. Geld doordat geen vloeibare CO2 ingezet hoeft te worden.

Energie omdat niet apart CO2 geproduceerd hoeft te worden met ketel of WKK. <

35

15-10-14 15:03

Relatief nieuw gesteente in teeltvloeren

Minder vochtproblemen op basaltvloer Bij Boers Tuinbouw hadden ze er enkele slapeloze nachten van. De zoektocht naar een perfecte teeltvloer verliep namelijk niet soepel. Uiteindelijk vond het bedrijf uit ’s-Gravenzande wat ze zochten. Een vloer met basalt als ’medium’. Niet het meest gebruikte materiaal, maar optimaal voor de najaarsteelt cyclamen.

Hans Neefjes hneefjes@hortipoint.nl

J

lijk. Basalt bracht uiteindelijk voor ons de oplossing.”

Natte vloer In de oude situatie bleven de bevloeiingsmatten wel eens twee dagen nat, dus Boers dacht dat vocht niet snel problemen zou geven in de cyclamen. Het pakte anders uit op de nieuwe eb-/vloedvloer die hij in 2010 aanlegde: folie met daarop een bevloeiingsmat, een poreuze mat die zorgt voor een paar millimeter ’ruimte’ en gronddoek. Vier lagen. „De vloer bleef net als voorheen wel eens behoorlijk vochtig. Het kwam voor dat ik drie weken geen water aan de planten hoefde te geven. Uiteindelijk nam het percentage uitval in de cyclamen behoorlijk toe van 0-1% op jaarbasis tot zo’n 10%. Blijk-

baar zit er toch een verschil tussen water geven via bevloeiing met inline slangen of via opzetten middels het eb-/vloedsysteem.

Met het perkgoed dat we van half februari tot begin juli telen ging het overigens wel goed op die nieuwe vloer.”

Boers probeerde van alles om de vloer te verbeteren. Het leidingsysteem werd veranderd en daar kwamen grotere doseerkleppen in. De aan- en afvoer van water moest sneller en gelijkmatiger, onder meer door het aanbrengen van speciaal geperforeerde buizen in de drains, zodat water beter gedoseerd kon worden. „Het bracht onvoldoende. We moesten het in een andere richting zoeken. Mede omdat onze tests met allerlei potten geen oplossing boden. Het lukte ons niet om in de nieuwe kas dezelfde kwaliteit cyclamen te behalen als we gewend waren.”

Foto's: Hans Neefjes en Houdijk den Boer

an Boers doet de techniek binnen het bedrijf Boers Tuinbouw in ’s-Gravenzande. Repareren, monteren en aanleggen is zijn pakkie aan. Broer Gerrit en zoon Leon houden zich met de overige taken bezig. Nieuwbouw in het jaar 2010 zorgde ervoor dat de firmanten gingen nadenken over de teeltvloer in de kas. „We zijn bij collega’s gaan kijken, maar ik wilde liefst een vloer naar eigen inzicht ontwerpen.

We teelden al enige jaren cyclaam in het najaar op folie en bevloeiingsmatten. Water geven deden we met inline-slangen. Dat ging allemaal prima. Om in de toekomst te kunnen voldoen aan de strengere eisen ten aanzien van emissie, was een 100% gesloten teeltsysteem echter onze wens. Dat kan je met een teeltvloer makkelijker realiseren.

De perfecte vloer maken was niet makke-

Het eindresultaat: een strakke eb-/vloedvloer met gunstige eigenschappen voor vochtgevoelige najaarsteelten als cyclaam.

36

teeltvloer.indd 36

Drie slangen voor af- en aanvoer van water per 8-meter kap in de profielen.

Daarover komt nog een kunststof net, basalt en doek.

Vakblad voor de Bloemisterij 42 (2014)

15-10-14 11:44

Bedrijfsgegevens Bedrijf: Boers Tuinbouw Teler: Jan, Gerrit en Leon Boers Gewas: Cyclaam en perkgoed op 4,3 ha (twee lokaties) Bijzonderheden: Voor de teelt van cyclaam zocht Boers Tuinbouw een betere teeltvloer dan degene die hij in 2010 aanlegde met een eb-/vloedsysteem.

Test wezen uit dat een tussenlaag van gesteente gewenst is en daarvoor bleek basalt het meest geschikt. Met speciale apparatuur en eigen arbeid is nu het hele bedrijf uitgevoerd met ’basaltvloeren’.

Foto's: Hans Neefjes en Houdijk den Boer

Jan Boers met basalt, fractie 2-11, dat is gebruikt om met veel zelfwerkzaamheid de teeltvloeren op de 4,3 ha van het bedrijf Boers Tuinbouw in ’s-Gravenzande naar wens te realiseren.

Vele discussies met deskundigen volgden.

In 2012 werd een nieuwe afdeling voorzien van teeltvloeren. Duidelijk was dat er een tussenlaag moest komen om vocht sneller verticaal af te voeren. Maar kies je dan lava, basalt of gravel? En in welke gradaties?

Boers deed een eenvoudige test en stopte 5 kilo lava plus 2 liter water in een emmer en deed met 5 kilo basalt hetzelfde. „Toen goot ik de emmer leeg. In de lava bleeft 50% van het vocht hangen, in basalt 10%.

Duidelijke uitslag. We kozen voor basalt.

Bovendien hadden we toen ook al een kleine partij cyclamen geteeld bij een collega met een lavavloer. Dat gaf niet het resultaat dat we wilden.”

De eerste vloer kwam tot stand met hulp van Broere Beregening uit Waddinxveen en Houdijk den Boer uit Bergambacht. Er werd op 1,6 ha basalt uitgereden. Een machine van Houdijk den Boer, speciaal ontwikkeld om lasergestuurd ’gesteente’ op de vloer te doseren, legde overal een pakket van 5 cm neer. Een jaar later volgde nog eens 1,8 ha op het bedrijf. Toen het perkgoed van afgelopen seizoen geraapt was, is de vloer uit 2010 onder handen genomen. Ook daar ligt nu basalt tussen de doeken.

Technische klussen „Aan het einde van het perkgoedseizoen, ongeveer vanaf half juni hebben we tijd voor technische klussen. Eind augustus begint het cyclamenseizoen weer. De basalt en de meeste andere materialen voor de vloer koop ik zelf in, daar heb ik schik in. Voor die afdeling van 1,8 ha kocht ik een boot vol basalt. Dat was 1.700 ton en hij werd geleverd in Maassluis. Dat is redelijk dicht bij ons bedrijf, dus we konden transportkosten beVakblad voor de Bloemisterij 42 (2014)

teeltvloer.indd 37

sparen.” Er ligt nog steeds een klein hoopje basalt op het erf bij Boers Tuinbouw. Een fractie van wat er in de vloeren is verwerkt. „Het is fractie 2-11. Een mooie mix van fijne en grove delen waardoor de vloer goed vast wordt. Echt vast is hij overigens pas in het tweede jaar. Het materiaal moet altijd een beetje inklinken”, aldus Boers.

De vloer wordt op het bedrijf niet bereden met heftrucks of andere machines.

Transportbanden zijn de voornaamste hulpmiddelen in de logistiek bij Boers Tuinbouw. Toch is de vloer ook voorzien van een kunststof net, zodat hij nog stabieler is. Dat net wordt neergelegd voordat de

strooiwagen de basalt aanbrengt. „We willen een strakke vloer die snel afdroogt en waarop je water snel opzet. Als de basalt er ligt en voor de eerste keer is aangetrild, dan zetten we de vloer op. Door die laag water zie je of er nog oneffenheden zijn.

Die kan je dan met een hark vlak strijken.

Daarna kan het doek erop en trillen we alles nogmaals aan. Het kost allemaal tijd en geld, maar deze eb-/vloedvloer is minder definitief dan een betonvloer of tafels. En door zelfwerkzaamheid kan je besparen op de geraamde investering van €16-17/ m2. Maar het voornaamste is dat de vloer voldoet.” <

Achtergrond

Basalt hooguit 5% marktaandeel Basalt is even duur als lava, zo’n €28-34 per ton. Het verschil in soortelijk gewicht (basalt weegt 1,6 ton per kuub en lava 1,25 ton), maakt dat basalt in aanschaf duurder is.

Voor de verwerking in teeltvloeren maakt het niet uit of je basalt of lava kiest. Lava is poreus en basalt niet en die fysische verschillen bepalen vooral het gebruik, hoewel gewicht op minder draagkrachtige gronden rond Boskoop en Aalsmeer ook een belangrijke rol speelt. De grotere hardheid van basalt is eveneens wel eens een reden om voor dit materiaal te kiezen.

Bij alle gesteentes is de zuiverheid belangrijk, zeker in teeltsystemen met recirculatie van water: balaststoffen als kalk zijn niet gewenst. Basalt houdt geen vocht vast, zodat een vloer kort nat blijft, terwijl je wel een strakke eb-/vloervloer met dit materiaal kan maken. Er zijn telers die het

op een bestaande betonvloer aanlegden.

Met name in het najaar en de winter komen de voordelen van basalt naar voren. Vooral in potgewassen die gevoelig zijn voor overtollig vocht of hoge luchtvochtigheden.

Cyclaam is daar een voorbeeld van.

In het binnen- en buitenland werken installateurs als Houdijk den Boer, Erfgoed, Mastop Totaaltechniek en Broere Beregening als dat gewenst is met lava, basalt, gravel of andere gesteenten. De lokale beschikbaarheid is vaak bepalend. In Nederland bevat hooguit 5% van de ’semi-vaste’ teeltvloeren basalt. De voordelen maken dat telers er steeds meer belangstelling voor krijgen, merkt onder andere Corné Verduijn van Houdijk den Boer uit Bergambacht, die nauw betrokken was bij de vloeren van de firma Boers in het hoofdverhaal.

37

15-10-14 11:44

Teelttips Zomerbloemen Brassica De teelt van sierkool heeft een aantal wat moeilijk stuurbare aandachtspunten. Omdat de lengtegroei niet helemaal te sturen is, moet er in het begin wat vegetatief gestuurd worden. Dit vegetatief sturen heeft echter invloed op de snelheid waarmee de sierkool kleurt. Iets meer groei, betekent een langzamere kleuring. Deze kleuring heeft echter ook te maken

Primula Wortels Nu de primula’s allemaal zijn geplant is het belangrijk de komende tijd de aandacht vooral te richten op een goede wortelvorming.

De wortels zitten ofwel halverwege, of al onder in de pot.

Het is aan te raden om wat droger te kweken omdat

Muscari Bladlengte Het blad van elke bolop-pot moet zich zo veel mogelijk gelijk ontwikkelen.

Een gelijktijdige start van de beworteling is dan ook belangrijk. Een goede methode om dit doel te bereiken is de bollen vlak voor planten te dompelen (in bijvoorbeeld 1%

38

Teelttips-Schoffelen_nw.indd 38

Vaste planten

met de gerealiseerde nachttemperatuur. Omdat de nachten niet altijd koud zijn, is dit dus niet echt te sturen, zelfs niet door de ramen helemaal open te zetten. Het beste wat gedaan kan worden is fouten voorkomen. Kijk uit met water geven als de kool moet gaan kleuren. Let er echter wel op dat de kool niet te droog mag staan, dit gaat zeker ten koste van de kwaliteit. Let op

het eind op de hoogte van het steungaas. Doordat de onderste bladeren afvallen, komt de kool los te staan.

zodoende de wortelvorming wordt gestimuleerd.

Meer lucht in de potgrond leidt namelijk tot meer zuurstof bij de wortels.

Doordat de zon nu aan kracht verliest, zal de plant minder snel stress laten zien (door bijvoorbeeld het vormen van geel blad in de oudste bladeren).

Daarnaast is een goede voedingstoestand in de pot belangrijk om later in de teelt geen problemen te

krijgen met een tekort aan voeding tijdens de bloei.

Securo) en na het planten regelmatig nat te gieten.

De potgrond dient de eerste week na het planten zeker niet uit te drogen.

Een te sterke bladontwikkeling kan de teelt totaal laten mislukken. De volgende aandachtpunten zijn van belang. n Pot de bollen voor bloei tot 1 januari twee weken voor het inhalen op en voor bloei na 1 januari een week. Eerder oppotten veroorzaakt bladgroei tijdens

de koeling. Laat de bollen een week langer bewortelen als ze in de kas bij een hoge temperatuur (18°C) in bloei moeten komen om bloemverdroging te voorkomen. Het bewortelen gaat snel bij een temperatuur tussen 10 tot 12°C. n Geef de bollen een voldoende lange koudeperiode. Voor inhalen in december is dit 15 weken 9°C. Later in het seizoen mag de koudeperiode iets korter zijn. Een te korte

Henk van den Berg Teelt- en Bedrijfsadvies, 0252-340301

EC verhogen De gietfrequentie zal de komende weken sterk afnemen. Dit is dan ook de tijd dat de EC langzaam verhoogd kan worden naar 1.8 >2.5 EC. Hoe snel de EC moet worden verhoogd, is vooral afhankelijk van de stand van het gewas. Vooral voor de jongste plantingen met

In rust gaan Vaste planten die dienen voor de bloementeelt moeten op tijd in rust gaan. Het proces vergt tijd. Het begint rond deze tijd en pas in december is het voltooid. Vegetatieve bemesting verstoort het in rust gaan van de plant, waardoor deze zwakker wordt. Ook het blijven spuiten met middelen die het gewas groen houden kan nu negatief zijn.

Een lange periode van rustig afsterven van de bovengrondse delen is belangrijk, omdat de vaste plant tijdens het in rust gaan, de grootste ondergrondse groei heeft. Het is dus niet zo dat als de plant begint af te sterven de plant is volgroeid; op dat moment begint hij er pas aan. Laat de planten dus rustig afsterven en maai het gewas niet af.

Henk van den Berg Teelt- en Bedrijfsadvies, 0252-340301

relatief weinig wortels is enige voorzichtigheid geboden. Er dient meer met de B-bak te worden gewerkt met een N:Kverhouding van 1:3. Bij een relatief jong gewas is een N:K-verhouding van 1:2 voldoende.

juist gietmoment te bepalen. Bedenk wel dat als u een gietbeurt geeft als het al langdurig nat en koud is, de plant wel extra kwetsbaar is voor botrytis of bladvlekken. In deze periode kan het beter zijn de gietbeurt zo lang mogelijk uit te stellen.

Gewasactiviteit Nu de dagen korter worden, is de plant minder actief. Daarom is het nu ook eenvoudiger om een

Simon Terpstra, Florensis, 06 53148626

koudeperiode geeft een langere kasperiode waarbij het blad zich veel meer ontwikkelt dan de bloem. n Plaats muscari bij het inhalen direct in het licht. n Bij een lage kastemperatuur (<10°C) gaat het blad direct spreiden en blijft het lekker kort.

behandeling: 20°C tot half oktober + 17°C tot half november. Zorg voor een goede circulatie in de cel en houdt de luchtvochtigheid onder 70%. De optimale koudeperiode is 16 weken 9°C. Plant de bollen 4 tot 6 weken voor het inhalen op.

Temperatuurbehandeling Voor de snijbloementeelt van muscari in maart geldt de volgende temperatuur-

DLV Plant, marktgroep bloembollen, 0252-688541 Vakblad voor de Bloemisterij 42 (2014)

14-10-14 16:32

Schoffelen

Lisianthus Uitstraling Momenteel is er geregeld discussie over de vraag wanneer het energiedoek moet dichtlopen. Op bedrijven met veel licht is vaak ruim voldoende warmte en wordt het doek vaak pas rond ’zon onder’ gesloten.

Vaak is de belichting al wat eerder uitgegaan. De gewastemperatuur kan dan al flink onderuit zijn gegaan.

Op de meetbox is dat niet te zien, maar het kost wel groei want als het doek dichtloopt zal de ruimtetemperatuur snel stijgen en kan het gewas natslaan. Een uitstralingsmeter (pyrgeometer) is een goed hulpmiddel om te bepalen of het doek wel of niet gesloten moet worden.

De pyrgeometer meet in het golflengte gebied 4.500 tot

Lelie PlAMV Door afnemende daglengte en lichtintensiteit neemt de trekduur van lelies toe, waardoor de kans op symptoomexpressie door het lelievirus PlAMV kan toenemen. Probeer symptoomvorming zo veel mogelijk te onderdrukken door bij niet te lage kastemperaturen te telen (lager dan 12°C) en voorkom te sterke temperatuurschommelingen door bij een constante temperatuur te telen.

Voorkom een kouval in de ochtend bij het openen van de schermen door voor die tijd de kastemperatuur iets te verhogen. Als de nachten erg koud zijn kunt u er ook voor kiezen om de doeken Vakblad voor de Bloemisterij 42 (2014)

Teelttips-Schoffelen_nw.indd 39

50.000 nm, dus vooral de warmtestraling. Een Kippsolarimeter meet vooral ’zichtbaar’- en groeilicht.

Alles op de aarde is warmer dan het heelal en verliest daarom warmte; het meest bij helder weer, droge lucht en weinig wind. Planten in de kas stralen warmte uit naar het kasdek, dat zelf afkoelt omdat het warmte verliest aan de omgeving. In de winter, bij helder weer is het energieverlies circa 125 W/m2. Als de instraling van buiten minder is dan 125 W/ m2 koelt het gewas dus per saldo af! Schakel de belichting dus niet te snel af bij mooi weer. Bij bewolkt weer (diffuus) is het energieverlies rond de 25 W/m2. In de zomer zijn de waarden van in- en uitstraling hoger.

Doekregeling

een uur na zonsopkomst te openen. Hierdoor kan de koude lucht boven het energiedoek al wat worden opgewarmd waardoor de kouval minder groot zal zijn.

Hetzelfde kunt u doen in de avond door de doeken een uur voor zonsondergang te sluiten. Hiermee voorkomt u een te sterke afkoeling van het gewas. Zorg voor voldoende licht op donkere dagen en streef een actief kasklimaat na. Lelies die groeien in een actief kasklimaat laten minder PlAMVsymptomen zien.

Een PlAMV-infectie kan na de teelt van een geïnfecteerde partij lelies achterblijven in de bodem. Het virus kan achterblijven in gewasresten. Ook in de onkruiden vogelmuur en straatgras, die veel voorkomen onder glas kan PlAMV achterblijven.

Indien u virusvrije lelies in bloei gaat trekken is er

een kans dat de lelies door PlAMV worden geïnfecteerd maar dit zal niet leiden tot extreme symptomen. Dit wordt anders als u bollen plant die al met LMoV en/ of LSV zijn geïnfecteerd.

De kans op een aantasting door PlAMV en heftige symptoomvorming is dan zeer groot. Zorg ervoor dat u de kas zo veel mogelijk vrijhoudt van onkruid. Begin al vroeg met de onkruidbestrijding en voorkom dat het onkruid te groot wordt waardoor het nog lastiger wordt om te bestrijden. Verwijder na de teelt gewasresten zo veel als mogelijk is. Zorg voor een actief bodemleven.

Van een actief bodemleven is bekend dat dit zorgt voor een goede vertering van gewasresten.

Bij helder weer zijn de uitstralingsverliezen dus veel hoger dan bij bewolkt weer.

Dat betekent ook dat het energiedoek bij helder weer tóch op tijd dicht moet. De grens waarbij het doek sluit zou dus beïnvloed moeten worden door mate van uitstraling. Een doek dat normaal gesproken bij 25 W/m2 dichtloopt, zal bij veel uitstraling beter al bij 75 W/ m2 kunnen dichtlopen om afkoeling (en natslaan) van het gewas te voorkomen. De grens voor het sluiten van het doek bij weinig uitstraling zou mogelijk juist wat lager mogen zijn.

Dirk Jan Binnendijk Tuinbouwadviezen, 071-5416564

Hans Kok, DLV Plant, 06-20398266

Kees van Egmond kees@kees-ineke.nl

Markthal ’Het is natuurlijk wel een gaaf gebouw dat weer helemaal bij Rotterdam past. Het staat allemaal lekker schots en scheef, kijk maar om je heen.

Het is hier een ratjetoe aan bouwstijlen. Rooilijnen daar houwen wij ook niet van, wij pleuren alles gewoon neer.’

Ik ben er al geweest. De spiksplinternieuwe Markthal in Rotterdam. En ik was onder de indruk, zeker. Met open mond hebben mijn vrouw en ik naar boven staan kijken. Wat daar allemaal te zien is! Echt schitterend. Een waar kunstwerk, dat plafond. Geen wonder trouwens, met zulke ontwerpers. Die hebben volgens mij op hun lichaam eerst een proef laten tatoeëren.

En dan al die verschillende kraampjes. Nou ja, kraampjes. Versunits. En markt is eigenlijk ook geen goede benaming. Het foodwalhalla van Nederland noemen ze zich op hun website. Boodschappen doen is er een belevenis.

De ondernemers zijn lokale helden, maar ook gevestigde namen uit het land zetelen onder de appartementen en penthouses. Allen opererend met dezelfde passie. Dat is wat mij betreft wel het woord van deze tijd. Als je iets doet, doe het dan vooral met passie.

Natuurlijk was ik vooral nieuwsgierig naar de bloemen en de planten. En ik werd niet teleurgesteld. Er stonden prachtige bloemen in de winkel van Naturals, vrucht van een samenwerking met telersvereniging Decorum. En in een andere unit wil zo’n gepassioneerde ondernemer zelfs eetbare bloemen gaan verkopen. Wauw!

En toch hè, en toch… Ik weet het niet. Ik moet het allemaal nog maar zien gebeuren. Want we zijn wel in Rotterdam. De stad van geen woorden maar daden. Niet lullen maar poetsen. En in de Markthal gaat het wel heel veel over beleving.

Over smaaksensaties. Over verse vis, mals vlees, warme broodjes, ontelbare kaassoorten en groente zo van het land. En daar hangt een prijskaartje aan. Aan zo’n versunit ook trouwens.

Qua huur dan.

Is een Rotterdammer echt geïnteresseerd in kiemgroente van Rob Baan die naar oesters smaakt? Of in eetbare bloemen? Ja, bloemkool misschien. Dat is voor velen al gek genoeg.

Maar om voor tomaten meer dan het dubbele te betalen dan op de markt buiten? Ik moet het nog zien. De tijd zal het leren. Of het echt een Koopboog wordt. Of een Kijkdoos.

39

14-10-14 16:32

Nieuws

’Hoge kosten en kleine markt blokkade voor noviteiten’ Blooming Breeders organiseerde donderdag 9 oktober een bijeenkomst met als thema ’Kleine teelten en de handel’. De opkomst was met zestig aanwezigen hoog.

Stichting Blooming Breeders is in het leven geroepen om er voor te zorgen dat er een breed assortiment in Nederland voorhanden blijft. Ook stimuleren zij samenwerking in de keten, met als doel dat Nederland de regiefunctie blijft behouden.

Op de Breakfast Breeding van 9 oktober waren Niek Nielen van Tjolk en celosiaveredelaar Jan Noordam als gastsprekers aanwezig.

Nielen deed uit de doeken hoe hij van een massa-artikel, melk, een nicheproduct heeft ontwikkeld. „Van melk is er veel en boeren krijgen te weinig. Ik zie wel raakvlakken met jullie sector”, begon Nielen zijn verhaal. Hij constateerde dat er in het schap zuiveldrank, bij de pakjes fristi’s en chocolademelk, weinig vernieuwing had plaatsgevonden de afgelopen jaren. Hij nam het oude merk Tjolk over en positioneerde dat op een nieuwe manier in de markt. Nielen focust zich op kwaliteit, duurzaamheid en gezondheid. Zo gebruikt hij in zijn zuiveldrank Fair Trade-bananen en -chocola. De melk be-

trekt hij van Friese boeren die weidevogels ontzien en de productie vindt in Nederlands plaats. Het in de markt zetten, was volgens Nielen niet eenvoudig. Met het verhaal ging hij naar Albert Heijn en daar werd hij weer weggestuurd. De Jumbo gunde hem wel een plek in het schap. Tjolk is binnenkort bij vier retailers te koop.

Hij adviseert handel en telers om goed de trends in de gaten te houden bij introducties en te achterhalen wat de klant wil. „Duurzaamheid is superbelangrijk. We mogen de aarde niet verspillen.” Ook meent hij dat je een sterkere positie hebt met een merk. „Natuurlijk kan iemand het kopiëren, maar ik heb het merk. De rest is nep.” Om het merk bij het grote publiek bekend te krijgen, doet Tjolk aan sponsoring. Zo sponsort Nielen een schaatsploeg en Jonger Oranje. Ook is de sociale media volgens hem een belangrijk middel om het merk te laden.

Blokkade voor nieuw product Celosiaveredelaar Noordam vindt het lastig een plekje in het schap te veroveren voor zijn nieuwe soorten. Er is volgens hem van alles te maken in de kas, maar de afzetkosten

UITGEVER BDUmedia Afdeling Vak- en Publieksmedia Postbus 67, 3770 AB Barneveld, tel 0342-49 42 63, fax 0342 41 31 41 Uitgever: Wiljo Klein Wolterink MBA Verkoopleider: Ron van de Hoef, e-mail: r.v.d.hoef@bdu.nl

Colofon REDACTIE Schipholweg 1, Postbus 9324, 2300 PH Leiden e-mail: bloemisterij@hortipoint.nl www.vakbladvoordebloemisterij.nl

Directeur Elbert van den Berg Secretariaat Linda Laman 071-56 59 678 Alice Hoogenboom 56 59 679 Hoofdredacteur Elbert van den Berg 071-56 59 678 Eindredacteur Jenny Mostert 071-56 59 633 Vakredactie Politiek en economie Quincy von Bannisseht 56 59 637 Peter van Leth 56 59 688 Markt en afzet Arie-Frans Middelburg 56 59 687 Cindy van der Zwet 56 59 630 Teelt en techniek Hans Neefjes 56 59 638 Joef Sleegers 56 59 642

40

ColofonVbb-nieuws 1 artikel.indd 40

zijn hoog en de markt voor noviteiten is erg klein. „Als ik een kar voor de klok zet van celosia gaat het goed. Doe ik er twee, dan wordt de prijs gehalveerd”, geeft Noordam aan. Ook het betalen van het kwekersrecht is volgens hem soms een blokkade om een klein product op de markt te brengen.

Jan de Boer van exporteur Barendsen geeft aan behoefte te hebben aan nieuwe producten. Samen met zes andere bedrijven heeft hij daarom Blooming Traders opgericht om kleine, bijzondere bloemen in te kunnen blijven kopen. „Als we het niet promoten, dan verdwijnen aparte vormen van de markt”, vreest De Boer.

Communicatie en samenwerking in de keten zijn volgens de aanwezigen belangrijk voor het slagen van noviteiten. Ook promotie richting consument is nodig.

Daarnaast kan de informatievoorziening in de keten verder verbeterd worden. Hier spelen telers een belangrijke rol. „Bij celosia kan de houdbaarheid verbeterd worden bij een constante temperatuur. De bloem mag niet in de koude keten. Dat verhaal is niet bekend. Daardoor gaat dit product onder de markt door in plaats van erboven uit te steken”, meent De Boer. <

Bureauredactie Carolyne de Vries Lentsch, Jolanda de Wekker Webredactie Erik Rotteveel Vormgeving Diseno Vormgeving Fotografie Gerdien de Nooy Freelancers Gert van den Berg, Hermen de Graaf, Bernadette Hoefsloot, Harmen Kamminga, Ank van Lier, Astrid Zoumpoulis-Verbraeken

ABONNEMENTENSERVICE Mutaties en bezorging Abonnementen kunnen op elk gewenst tijdstip ingaan. Opgave via vakbladvoordebloemisterij.nl of bij de abonnementenservice.

Abonnementen lopen automatisch door, tenzij uiterlijk twee maanden voor vervaldatum bij de abonnementenservice wordt opgezegd. Dit kan schriftelijk, telefonisch of per e-mail. Ook voor informatie over een lopend abonnement en klachten over de bezorging kunt u contact opnemen met de abonnementenservice, BDUmedia, afdeling Vak- en Publieksmedia, Postbus 67, 3770 AB Barneveld. Op werkdagen is de abonnementenservice telefonisch bereikbaar van 8.30 uur tot 14.00 uur op 0342-494844, e-mail: abonnementen@bdu.nl.

Prijzen Jaarabonnement: € 349,60. Studenten 25% korting; 65 plussers 15% korting. Jaarabonnement Europa: € 449,65 (België: € 377,70). Jaarabonnement buiten Europa: € 466,50.

Genoemde prijzen zijn inclusief 6% btw en verzendkosten.

ADVERTENTIE-EXPLOITATIE Verkoopleider: Ron van de Hoef, 0342 - 494263, 06 - 51806325, e-mail r.v.d.hoef@bdu.nl Media-adviseur: Gert-Jan Bloemendal, 0342-494807 e-mail: g.bloemendal@bdu.nl

Vakblad voor de Bloemisterij is een wekelijkse uitgave van de Stichting Vakinformatie Siergewassen en BDUmedia, Vak- en Publieksmedia.

Uitgever en auteurs verklaren dat dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld, evenwel kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Uitgever en auteurs aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op bedoelde informatie.

Lezers wordt met nadruk aangeraden deze informatie niet geïsoleerd te gebruiken, maar af te gaan op hun professionele kennis en ervaring en de te gebruiken informatie te controleren.

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever.

Algemene voorwaarden: op alle aanbiedingen, offertes en overeenkomsten van BDUmedia B.V. zijn van toepassing de voorwaarden, welke zijn gedeponeerd ter Griffie van de Arrondissementsrechtbanken en de KvK.

Druk: BDU Media

Vakblad voor de Bloemisterij 42 (2014)

15-10-14 11:47

Kasgenoten

A genda 2-7 nov Waterdrinker in het teken van Our World of Plants, Aalsmeer. Info: www.waterdrinker.nl.

5-7 nov IFTF, vakbeurs, Vijfhuizen.

Info: www.iftf.nl 5-7 nov Trade Fair, Aalsmeer.

Info: www.floraholland.com 11 nov Informatiebijeenkomst Oude Lierpolder, De Lier. www.hhdelfland.nl/projecten/lier 25-27 nov Tuinbouw relatiedagen, Venray.

Info: www.evenementenhal.nl 10-12 feb Tuinbouw relatiedagen, Gorinchem.

Info: www.evenementenhal.nl

LTO Glaskracht Nederland 23 okt Themabijeenkomst energie, 14.00-16.40 uur, Pijnacker.

29 okt Gewasbijeenkomst amaryllis, locatie en tijd nog niet bekend.

30 okt Gewasbijeenkomst potanthurium, Pijnacker.

31 okt Gewasbijeenkomst cyclaam, locatie en tijd nog niet bekend.

31 okt, 5 nov Themabijeenkomst energie, Demokwekerij Honselersdijk (31 okt), Kwekerij Moors Asten-Heusden (5 nov).

5 nov Tuinderscafé, locatie en tijd nog niet bekend.

12 nov Plantgezondheid event, Naktuinbouw, Roelofarendsveen.

13 nov Gewasbijeenkomst bromelia, locatie en tijd nog niet bekend.

19 nov Jaarvergadering sectie Westland, locatie en tijd nog niet bekend.

20 nov Gewasbijeenkomst poinsettie (keurbijeenkomst). locatie en tijd nog niet bekend.

27 nov Waterdag Zuid Oost Nederland.

3 dec Glastuinbouw event, De Glazen Ruimte, Maarssen.

4 dec Gewasbijeenkomst bromelia. locatie en tijd nog niet bekend.

11 dec Themabijeenkomst biologische gewasbescherming, locatie en tijd nog niet bekend.

Info: www.ltoglaskrachtnederland.nl

FOTO: Arie-Frans Middelburg

Binnenland

Leeftijd: 82 Plaats: Bergschenhoek. Oud-potplantenteler en oud-exporteur (Koberg) 8Jan Koolhaas schreef een boek over zijn belevenissen.

Jan Koolhaas Waarom schreef u een boek? „Ik vond het leuk om te doen en er zijn weinig kwekers die zoveel hebben meegemaakt.

Mijn ouders waren mede om economische redenen lid geworden van wat achteraf bleek een verkeerde en uiteindelijk gehate partij. Vanaf 1943/1944 had pa dat ook in de gaten. Hij heeft toen verschillende mensen uit de Arbeitseinsatz gehouden door ze in dienst te nemen. Terwijl hij wist dat ze met ondergrondse activiteiten bezig waren. Toch werd hij op 8 mei 1945 opgehaald om pas vijftien maanden later ondanks de ontlastende verklaringen van de medewerkers vrij te komen. Verder maakte ik als groentekweker elektrische lorries en plukbakken en startte ik als potplantenkweker een handelsbedrijf.”

Hebt u uw roeping gemist als schrijver? „Nee, zo erg is het niet. Het is wel zo dat rond Amsterdam de naam Koolhaas ook voor komt. Daar zit zelfs een schrijver bij, maar of ik daar wat van heb weet ik niet. Toen we de benen onder het lijf hadden ben ik in de autosport gegaan en ben ik in de redactie van een krantje gaan zitten. Het boek Toch terecht gekomen heb ik uit het hoofd geschreven. Ik heb nooit een dagboek bijgehouden.”

U wilde tuinder worden? „Het was meer een kwestie van dat mijn ouders tuinder waren en daardoor ben ik er automatisch ingestapt. Het kwam ook mede door de politieke achtergrond en ik had geen talenknobbel. Ik mocht wel doorstuderen, maar toen ik op de Mulo zakte, ben ik de tuin in gegaan. Ik heb nog wel 25 jaar met heel veel plezier in het bestuur van de bank gezeten, maar ik wilde absoluut niet de politiek in. ”

Buitenland

Heeft u het naar uw zin gehad in de tuin en de handel?

27-30 jan IPM Essen, Duitsland.

Info: www.ipm-essen.de 25-27 feb Myplant & Garden, beurs, Italië, Milaan. Info: www.myplantgarden.com 31 maa-2 apr Flowers & Hortech Ukraine, bloemen- en tuinbouwvakbeurs, Kiev, Oekraïne.

Info: www.flowershortech-expo.com

„Ja, ik heb het altijd naar mijn zin gehad in alles wat ik deed. Hoewel ik van mening ben dat ik dat nooit uitgestraald heb. Ik was altijd heel serieus in hetgeen waarmee ik bezig was. Ik was een redelijk goede kweker; mijn zwakste punt was wellicht het constateren van ziektes. Daar waren anderen scherper op. En ik was inderdaad avontuurlijk.

Noodgedwongen ben ik eigenlijk 23 jaar geleden gestopt toen ik zwaar overspannen werd. Ik ben er 100% bovenop gekomen dankzij onder meer haptonoom Ted Troost en een psychiater. Mijn omgeving adviseerde me toen de boel te verkopen. De tuin heb ik verkocht aan de buurman en het exportbedrijf aan twee hoofdverkopers.”

Wat doet u nu?

Onderstaande symbolen hebben de volgende betekenis en verwijzen naar de website vakbladvoordebloemisterij.nl

!

Documenten en linken naar website

Vakblad voor de Bloemisterij 42 (2014)

Kasgenoten agenda_nw.indd 41

Foto’s

Filmpjes

„Het schrijven is bijzaak. Ik kegel, bridge en ben actief op de beurs. Dit laatste kun je gokken noemen, maar ik doe het op bescheiden wijze. En mijn vrouw en ik trekken er met de caravan op uit. Ik heb nog veel belangstelling voor de tuinbouw, maar ben er op geen enkele manier meer bij betrokken.”

41

15-10-14 14:34

HOEK VAN HOLLAND T 0174 64 20 40 • KASSENSLOOP • (ROZEN)GEWASSEN uitRuimEN • GEvRAAGd: ASSimiLAtiELAmPEN EN WKK-iNStALLAtiES • WWW.muStANGdEmOLitiON.NL

KUMA II B.V. Industrieweg 17-21 • 4181 CA Waardenburg Telefoon +31 (0)418 - 652544 • Fax +31 (0)418 - 652084 E-mail sales@kumaplastics.nl

Bloempotten Opzetstukken Inpakstokken Aanverwante artikelen

Digitale tensiometer

Gereedschapen matrijzenmakerij Spuitgieten Recycling van kunststof

TM-93 revolutionaire vochtsensor met verhoogde nauwkeurigheid en betrouwbaarheid.

Voor uitgebreide informatie:

www.meten.nl

www.kumaplastics.nl

E-mail: info@nieuwkoopbv.nl Tel. 0297 325836

GEBRUIKTE TUINBOUWMACHINES & MATERIALEN

WWW.HORTITRADE.COM BIMAR SERVICES B.V.

E. HORN MONTAGE EN SERVICEBEDRIJF Montage / Service / Onderhoud

· Voor alle asfalt op en rond uw bedrijf · Ook zuurbestendig asfalt voor uw voersilo's en voergangen · Wij doen ook vloeistofdichte asfaltvloeren met certificaat en keuring · Wij zijn onbetwist de asfalt en silo-specialist. · Reageer nu snel en wij komen bij u langs voor een geheel vrijblijvende offerte · Als u nu reageert voor 1 november, is de kleef-laag gratis bij een 2 lagen systeem tot 500 m²

Bimar Services B.V. Tel: 06 47728544

www.bimar-leiden.nl

Installatieburo E VAL B.V.

• Elektrotechniek

Galglaan 11 • 2311 ND Rijnsburg Tel. 071 402 26 21 • eval@eval.nl

• Koeltechniek

www.eval.nl

• Klimaattechniek

602169.indd 42

• Watertechniek

CONTAINERTEELT MET U-WEG VOOR DEENSE KARREN Tel.: 0416 391147 • info@schellevis.nl

WWW.SCHELLEVIS.NL

VEBU V.O.F. Kasonderhoud - Glasreparatie - Goten smeren - Overspuiten - Goten reinigen - Diverse reparaties

e.horn@ziggo.nl Heerhugowaard

E. HORN 06 - 515 11 631

Tel. 06-51 35 04 52 e-mail: buddys37@hotmail.com

VA N K L I N K

EVAL: voor elke situatie juiste installatie Een degelijk advies, prima service en een betrouwbare begeleiding… Samen met de klant bedenken onze technici steeds de beste oplossing.

Daarbij kijken ze niet alleen naar het optimaal functioneren van installaties, maar ook naar betrouwbaarheid en energieverbruik.

U-weg laag

STOOMKETELVERHUUR

KRIJTEN EN REINIGEN Voor andere werkzaamheden vraag naar de mogelijkheden

Tevens alle stoomwerkzaamheden

Wij helpen u graag!

T: 06-18277073

Roelofarendsveen 071-3313356 • 06-22196960 info@klinkstoom.nl • www.klinkstoom.nl

15-10-2014 10:22:20

FloraHolland Trade Fair Aalsmeer 5 - 7 november 2014 Drie dagen lang is deze internationale handelsbeurs dé plaats waar handelaren en producenten van sierteeltproducten elkaar ontmoeten en zaken kunnen doen.

• Meer dan 650 aanvoerders van bloemen en planten presenteren een breed assortiment bloemen en planten.

• Bij de ruim 50 toonaangevende veredelaars van bloemen en planten kunt u het nieuwste van het nieuwste zien op het gebied van productontwikkelingen.

• Vele stands met een breed assortiment van artikelen die van toegevoegde waarde aan het sierteeltproduct zijn van leveranciers van hoezen, vazen, sierpotten en steeketiketten en dergelijke.

• De nieuwste trends, concepten en volop inspiratie in The Village • Vele noviteiten in alle productcategorieën • Nominaties voor de Glazen Tulp 2015 Openingstijden Woensdag 5 november Donderdag 6 november Vrijdag 7 november

14026 P invitePBKL BACK v2-0 NL.pdf

09.00 uur – 18.00 uur 09.00 uur – 17.00 uur 09.00 uur – 14.00 uur

1

09.10.14

Kijk voor meer informatie en bezoekersregistratie op www.floraholland.com/tradefair.

Dit mag u niet missen!

10:54

floraholland.com/tradefair

Plasbokaal 2014 November 4 t/m 7

Wij zijn verheugd u te kunnen uitnodigen voor de Plasbokaal 2014! Al bijna 25 jaar organiseert Kwekerij De Plas deze speciale lelieshow, die de laatste jaren is uitgegroeid tot een fenomeen in Nederland.

De Plasbokaal is ooit begonnen als een wedstrijd om werknemers en kwekers uit te dagen om de mooiste lelies van hetzelfde soort te kweken. Tegenwoordig is het meer dan alleen een wedstrijd. Het is een van de grootste lelieshows van Nederland geworden. Broeiers, exporteurs en veredelaars presenteren met trots hun huidige en nieuwe assortiment.

Vroeger vond de Plasbokaal plaats in september, maar dit jaar wordt het evenement gehouden van 4-7 november 2014. Dit is ook de week waarin de Hortiweek plaatsvindt in Nederland. Op vrijdag 7 november zal om 16.00 uur de winnaar van de mooiste vaas bekend worden gemaakt, gevolgd door een receptie met een hapje en een drankje.

De Plasbokaal wordt dit jaar gehouden in de Japanse Watertuin in Naaldwijk. Tussen al het flora en fauna in deze watertuin zullen de diverse vazen tentoongesteld worden. Wij garanderen u een spektakel. U zult het allemaal aantreffen, van Orientals tot Aziaten en Trompetten. En voor degenen die van heerlijk eten houden tijdens het bekijken van de prachtige lelies: u zult niet teleurgesteld worden!

De slogan van de Plasbokaal is dit jaar: ARTEMIS & FRIENDS. Artemis Nurseries is de moedermaatschappij van Kwekerij De Plas en wij zijn trots te mogen aankondigen dat onze vrienden, Nederlandse exporteurs en veredelaars, actief meewerken om van dit evenement een groot succes te maken, voor zowel een nationaal als internationaal publiek. Onze vrienden zijn:

De Jong Lelies / Marklily / Onings / The Originals / Van den Bos Van Zanten Flowerbulbs / Vletter & den Haan / World Breeding Zabo Plant / Leliekwekerij de Plas / Artemis Lilies

Wij verheugen ons erop u te zien op de Plasbokaal 2014!

ADRES: Grote Woerdlaan 38, Naaldwijk

601958.indd 43

15-10-2014 10:21:08

Het bedrijf overnemen

met vertrouwen in de toekomst.

Samen werken aan een succesvolle agrarische bedrijfsopvolging Bedrijfsopvolging vraagt om goede voorbereiding. Daarom werkt de Rabobank samen met u aan een succesvolle overname. Met het Rabo OpvolgersPerspectief ontdekt u waar uw kracht ligt en welke strategie past bij u en uw bedrijf.

Meer weten? Neem contact op met uw accountmanager.

Samen sterker

601959.indd 44

15-10-2014 11:53:17