VBB_48-2013

Bloemister議 Vakblad voor de

8

48 68e jaargang 29 november 2013

Hoe staan we ervoor?

10 Reacties op

15 NTR w議zigt na

30 Leger roofm議ten

32 Orchidee禱nteler

GMI: regeling meer dan welkom

onderzoek opzet Floriade niet

staat klaar op de bodem

onthutst over hard optreden EZ

Cover-48.indd 1

27-11-13 10:15

LAZZERI is een onafhankelijk, marktleidend familiebedrijf met de hoofdvestiging in ItaliĂŤ, Merano (Zuid-Tirol), die jonge planten produceert voor de sierteelt.

We zijn op zoek naar

freelance vertegenwoordigers (m/v) voor de Nederlandse markt.

13 20 3

3 19

535503.indd 2

Lazzeri s.s. agricola Via Piedimonte 8 – 39012 Merano (BZ) Italia for further information please contact Mrs. Vezzali Francesca: Phone +39 0473 246621 (francesca@lazzeri.com)

27-11-2013 12:29:05

Bloemisterij Vakblad voor de

10 ’GMI meer dan welkom’

Opinie 4

Interview: ’Telers kunnen hun product zichtbaarder maken’

4

Commentaar: ’Het Vakblad’ stuurt bij, exclusief voor u

5

Stelling: Milieuregistratie heeft enkel voordelen

Nieuws 6

Een selectie van het meest recente nieuws

Bedrijf en afzet 8

12 Joop Dame: ’Bloemen telen is een spelletje’

Ondernemen: ’Iedereen kan zien dat dit niet houdbaar is’

10

Ondernemen: ’GMI meer dan welkom’

12

Ondernemen: ’Bloemen telen is een spelletje’

14

Vragen: Wat houdt de Subsidieregeling praktijkleren in?

15

Ondernemen: NTR wijzigt opzet Floriade niet

16

Afzet: Export op Denemarken blijft op gemiddelde min

17

Column: Joop Dame, Kenia

Markt

30 Leger roofmijten staat klaar op de bodem

22

Met Nederlandse calla onvoldoende opbrengst

22

Rode cijfers voor rendement Zantedeschia aethiopica

23

Herstel blijft uit na terugval prijs asparagus

24

Hoogseizoen ardisia weer spannend

25

Verwarrend beeld markt rhipsalis

Teelt 26

In beeld: Zonder titel

28

Gewasbescherming: Kasgeluiden

30

Gewasbescherming: Leger roofmijten staat klaar op de bodem

32

Orchidee: CITES-vergunning bij import oncidium: ja of nee?

34

Teelttips: zomerbloemen, agapanthus, chrysant, anthurium, phalaenopsis

Nieuws

32 CITES-vergunning bij import oncidium: ja of nee?

36

Studenten en leerlingen veelzijdigheid sector laten zien

36

Het Nieuwe Telen is niet ’droger telen’

38

Scherm en ventilator: handige hulpmiddelen

39

Gerberatelers lid van Efsa

Service 41

Kasgenoten: Henry Buskermolen en Arianne Schalk Agenda Voorplaat: Foto: Joef Sleegers

Vakblad voor de Bloemisterij 48 (2013)

Inhoud-pogingacht.indd 3

3

27-11-13 15:26

Opinie Helen Maessen, accountmanager bij Tchai:

’Telers kunnen hun product zichtbaarder maken’

FOTO: TCHAI

Telers zouden zich meer moeten profileren op de winkelvloer. Dat vindt Helen Maessen van Tchai. „Door meer beleving aan het product toe te voegen, gaan de verkopen omhoog. Laat zien dat je er bent.”

Cindy van der Zwet cvanderzwet@hortipoint.nl

Hoe vindt u de huidige presentatie van bloemen en planten? „Bloemen en planten worden nu vaak niet gepresenteerd als merken, maar gewoon als bloemen en planten. Een homogene en merkloze presentatie dus. Al loop ik in een tuincentrum, dan zie ik dat er meer mogelijk is. Er wordt namelijk wel beleving toegevoegd bij verschillende andere randartikelen. Zo hebben Riverdale en Bolsius bijvoorbeeld een inspirerende interieurhoek in de Intratuin ingericht. Zij zijn goed zichtbaar op de winkelvloer. Het gebeurt dus wél, alleen nog niet vaak bij de bloemen en planten. En dit is nu net een productgroep waar het merendeel van de consumenten koopt op impuls. Des te meer reden om op te vallen.”

Wie moet dit gaan oppakken? „Ik denk dat telers hier een rol in moeten gaan spelen. Consumenten hebben nu geen uitgesproken voorkeur voor de ene of de andere bloem of plant. Vaak zijn ze niet van elkaar te onderscheiden. Wanneer telers

Commentaar Elbert van den Berg hoofdredacteur evandenberg@hortipoint.nl

4

Opinie_cz.indd 4

merkbeleving en merkvoordelen rondom hun producten meegeven, valt het op de winkelvloer veel meer op. Telers moeten hun product zichtbaar maken. Waar heeft de consument behoefte aan? Wat wil hij?

Geef oplossingen met het product mee en breng dat onder een concept of merk duidelijk naar voren.”

Een merk bij versproducten. Is dat mogelijk? „Ik zeg niet dat het makkelijk is, maar het kan wel. In de groente- en fruitbranche zijn al verschillende succesvolle merken gelanceerd, zoals Tommies tomaten. Of neem Chiquita. Zij realiseren een aanzienlijke verkoopstijging door hun nieuwe presentatiemeubels, waardoor de bananen minder vaak worden vastgepakt en de kans op beschadiging dus is afgenomen. Ook is het logo op de bananen door de manier van presenteren beter zichtbaar geworden.

Dit heeft geleid tot hogere verkopen en een lagere productderving. Er zijn verschillende methoden te verzinnen; ook bij bloemen en

planten. Maar telers moeten eerst eens laten zien dat ze er zijn.”

Maar willen klanten wel al die merken gaan voeren? „Het is verschillende merken gelukt, dus waarom zou het niet bij bloemen en planten kunnen werken? Natuurlijk zijn er restricties bij retailers, maar het is zeker niet onmogelijk om jouw merk daar op het schap te krijgen. Nu willen retailers vaak nog vasthouden aan het eigen merk, maar ik denk dat dat een kwestie van tijd is. Als alle kwekers hiermee aan de slag gaan, dan zullen ze wel moeten. Beleving is de toekomst op retailgebied. Zeker nu online een belangrijk kanaal is geworden, is de winkel nog meer de plek om een merk echt aan te raken en te beleven.’’

Kost het niet veel geld om een consumentenmerk neer te zetten? „Je hoeft niet per se in het groot te denken.

Met sociale media kun je ook veel mooie dingen doen. Wat dacht je van deelname

’Het Vakblad’ stuurt bij, exclusief voor u

D

it keer geen bericht over ontwikkelingen in de sector maar – bij hoge uitzondering – over onszelf. De informatie op onze website is vanaf vandaag exclusief toegankelijk voor u als abonnee. Niet-abonnees die tot nu gewend waren om de digitale informatie gratis te lezen, kunnen dat voortaan alleen als ze zich hebben geabonneerd.

Daarmee zijn ze – net als u – verzekerd van een toegangscode.

De belangrijkste reden voor deze verandering is simpel: van de wind alleen kan ook het Vakblad voor de Bloemisterij niet leven. De redacteuren en medewerkers van het Vakblad zorgen iedere dag

en iedere week voor waardevolle informatie, zowel in dit papieren magazine als via de digitale kanalen.

Die inspanningen kosten geld. En daar moeten inkomsten tegenover staan. In een toch krimpende markt kunnen we ons niet veroorloven om die waardevolle digitale informatie ’zomaar’ weg te geven.

Het Vakblad stuurt dus bij; dat biedt ons tegelijkertijd de kans om nog beter in te spelen op de veranderingen in de wijze waarop u met vakinformatie omgaat. Vrijwel iedereen maakt nu gebruik van internet en bovendien komt er een digitale generatie aan. Daarom kiezen we voor meerdere sporen onder het merk Vakblad voor de Bloemisterij.

Vakblad voor de Bloemisterij 48 (2013)

27-11-13 15:25

Wilt u uw mening geven? Stuur een brief naar postbus 9324, 2300 PH Leiden of naar bloemisterij@hortipoint.nl.

Reacties moeten maandag voor 9:00 uur binnen zijn.

De redactie kan brieven inkorten of weigeren.

aan lokale oogstmarkten om consumenten te bereiken? Ga het product uitdelen en sampelen. Een concept kun je lokaal in de markt zetten of bewust bij een bepaald afzetkanaal.

Natuurlijk kost marketing geld, maar telers moeten bereid zijn om hierin te investeren.

Ook in deze branche zijn miljoenenbedrijven actief. Het is niet ongewoon om een bepaald percentage voor dit soort activiteiten te reserveren. Ik durf te beweren dat die investering zich uitbetaalt.”

Hoe weet u dit zo zeker? „Wanneer meer merkbeleving rondom producten gecreëerd wordt, dan wordt een bloem of plant uniek. Een eigen verhaal, een aantoonbare meerwaarde en een verleidelijke presentatie hebben absoluut effect op de verkopen. En dan wordt ook direct het prijsverschil duidelijk tussen het ene en het andere product. Wanneer je een belofte kan waarmaken en een oplossing biedt voor problemen, dan zijn consumenten bereid meer te betalen voor een product.”

Maar voor de handel is de prijs vaak wel een issue... „Wanneer je als merk minder uitwisselbaar bent, dan ben je eerder in de positie om prijsbepalingen te doen. Met een merk krijg je echt meer grip op de markt. Maar uiteindelijk ligt de macht altijd bij de consument. Die bepaalt. Het is dus zaak om díe behoeften in kaart te brengen en daarop in te spelen.” <

u Een combinatie van het vertrouwde papieren magazine en de digitale uitingsvormen. Per saldo krijgt u meer keuze in de wijze waar, wanneer en hoe u de informatie tot u wilt nemen. Wie dat wil, kan het blad (als e-magazine) op een tablet lezen of het nieuws volgen via een telefoon. Maar wel: exclusief voor abonnees; geen ’freeriders’ meer.

Eén ding is én blijft onveranderd: de redactie van het Vakblad voor de Bloemisterij blijft er vol voor gaan om u voorzien van actuele, betrouwbare vakinformatie die er toe doet. Dicht bij uw vak en journalistiek onafhankelijk.

Vakblad voor de Bloemisterij 48 (2013)

Opinie_cz.indd 5

Stelling

Milieuregistratie heeft enkel voordelen Nu de verplichte milieuregistratie voor substraattelers uitgaat van emissienormen en er voor grondtelers een zorgplicht is, kan geen teler er meer onderuit en staan nut en noodzaak ervan vast. De registratie heeft ook alleen maar voordelen. Zo leidt die mogelijk tot besparingen op meststoffengebruik, maar registratie kan ook een betrouwbaar beeld opleveren van milieuwinst die telers boeken. Daarin liggen prachtige kansen, naar politiek en samenleving toe. Maar milieuvriendelijk produceren is natuurlijk ook een onderscheidende factor in de export.

Huub Custers, kweker van groene en bonte planten in Weert „Milieuregistratie heeft ook nadelen, niet alleen maar voordelen. Voor de uitstraling naar politiek en samenleving, het middelengebruik en het onderscheidend vermogen voor de export, is het inderdaad een voordeel.

Maar ook voor jezelf, voor een goede leefomgeving.

Het gevaar zit er wel in dat de overheid de normen steeds maar aanscherpt en er altijd teelten zullen zijn die moeite hebben om deze normen te halen. Toch vind ik dat je er in deze tijd niet omheen kunt om zo goed mogelijk te registreren.

Klanten willen een eerlijk en betrouwbaar product, en daar hoort openheid bij. Laten zien dat je goed bezig bent.

Dat wordt steeds belangrijker.”

Goos Hofland, lidcactusteler in Naaldwijk „Het is maar net hoe je het bekijkt, ervaart en in welke financiële situatie je je bevindt. Natuurlijk gaat iedere teler voor een zo milieuvriendelijke en duurzame (o, wat een heerlijke term) manier van ondernemen maar of dat nu werkelijk geld oplevert? Dat waag ik te betwijfelen. Als onze overheden dat nu zo graag willen, dan graag wat

meer subsidiemogelijkheden want in een bedrijfstak waar 50% niet rendabel draait, zit men niet te wachten op weer een verplichting die goed is voor de wereld, maar wat wel geld kost voor de ondernemer, die het geld daarvoor eigenlijk niet heeft.

Misschien is het nu ook wat makkelijker te begrijpen waarom telers hun milieuregistratie niet invullen... Wakker worden, de wereld is veranderd!”

Sonia van der Eijk, bromeliakweker in Woubrugge „Nog nooit ben ik iets tegengekomen wat alleen maar voor- of nadelen heeft en dat geldt ook voor dit onderwerp. Voor de toekomst is het zeker noodzakelijk dat we de dingen anders gaan doen dan tot op heden gebeurd is en daar is registratie een hulpmiddel bij.

Ik vind het niet meer van deze tijd om

kunstmest en bestrijdingsmiddelen in de sloot te lozen. Meer dan een kans dus.

Registreren kost wel tijd en geld en dat kan lastig liggen na afgelopen moeizame jaren.

Als consument kies ik bewust voor biologische en duurzame producten en ik merk om me heen dat hier steeds meer mensen kritisch op worden.”

5

27-11-13 15:25

Nieuws Lees meer op de website Op deze pagina’s vindt u een selectie uit het nieuws.

Ruimte voor nog eens 11 ha snij-amaryllis

Een uitgebreide versie van deze berichten maar ook ander nieuws vindt u op www.vakbladvoordebloemiserij.nl.

n ’Stijgende energiekosten voor driekwart glastuinders’ Driekwart van de glastuinders heeft te maken met stijgende energiekosten. Dat zei voorzitter Nico van Ruiten van LTO Noord Glaskracht op 27 november tijdens de jaarvergadering van zijn organisatie in Den Haag. Hij baseerde zich daarbij op uitkomsten van een enquête onder de leden van zijn organisatie.

Bij 44% van de leden van LTO Noord Glaskracht is volgens Van Ruiten sprake van een daling van de opbrengst. „Hierdoor weet maar net de helft van de bedrijven een positief saldo te halen in 2013.” Daarbij komt nog dat een derde van de bedrijven die krediet nodig hebben voor de rekening courant of voor investeringen, volgens Van Ruiten moeite heeft om dat te verkrijgen.

n Aanpak schijnconstructies: opdrachtgever is voortaan verantwoordelijk Niet alleen de werkgever, maar ook de opdrachtgever wordt aansprakelijk voor het betalen van het cao-loon aan een werknemer.

Zo kunnen opdrachtgevers en aannemers worden aangepakt die weten, of moeten weten, dat de werknemer niet voldoende betaald krijgt. Dat schrijft minister Asscher van Sociale Zaken in een brief aan de Tweede Kamer.

Nu geldt deze zogenoemde ketenaansprakelijkheid al in de uitzendbranche voor het betalen van het minimumloon. Ook heeft de Inspectie SZW sinds deze maand vijftien extra inspecteurs aangesteld voor het aanpakken van werkgevers die via schijnconstructies minder loon, belasting of lagere premies betalen.

In de Kamerbrief meldt Asscher in de loop van volgend jaar te zullen komen met een Wet Aanpak Schijnconstructies. Er zijn volgens de bewindsman nu nog veel constructies die weliswaar niet gewenst, maar ook niet illegaal zijn.

n Oppositie kritisch over Blankenburgtunnel De oppositie in de Tweede Kamer is kritisch over de aanleg van de Blankenburgtunnel als nieuwe verbinding tussen het Westland en Rotterdam. Via twee moties wordt verkeersminister Schultz opgeroepen haar plan hiervoor te heroverwegen.

Volgens D66, GroenLinks, SP en Christen-

6

Nieuwskort.indd 6

Personeel van kwekerij J.W. Knoppert en Zn. is druk bezig met het planten van amaryllisbollen op de laatste bedrijfsaanwinst aan de Madeweg in Monster.

In januari moet het voltooid zijn. Dit jaar heeft de snij-amarylliskwekerij naast dit bedrijf (6,8 ha) ook nog een bedrijf in Naaldwijk (4,2 ha) aangekocht.

Daarmee komt de totale oppervlakte met snij-amaryllis op 35 ha, geteeld op zestien verschillende locaties.

Jan Knoppert denkt geen concurrent van zichzelf te worden door een planning aan te houden afgestemd op de vraag uit de markt.

Hij levert jaarrond, maar piekt van november tot Valentijn. Voor dit seizoen heeft hij al zijn stelen aan de man weten te brengen.

FOtO: PEtEr vaN LEth

Unie blijkt uit onderzoek van CE Delft dat de minister bij de aanleg van veel grootschalige infrastructurele projecten, waaronder de Blankenburgtunnel, uitgaat van een veel te ruime inschatting van de verkeersdrukte. De Tweede Kamer stemt volgende week over de moties. In de Kamer is een meerderheid voor aanleg van de Blankenburgtunnel.

n Bezoekersaantal Floriade 2012 fors lager De Floriade 2012 is door 1,7 miljoen mensen bezocht, zo meldt de Commissie Onderzoek Floriade in een 20 november verschenen rapport. Dat zijn ruim 300.000 bezoekers minder dan in oktober 2012 werd gemeld aan het eind van het evenement. De commissie is in het leven geroepen om onder meer antwoord te geven op de tegenstrijdige berichten rond de bezoekersaantallen in relatie tot het geboekte resultaat. Er is altijd vanuit gegaan dat 2 miljoen bezoekers genoeg zou zijn om geen verlies te draaien. Eind 2012 meldde de Regio Venlo echter dat het verwachte exploitatietekort van circa € 9 miljoen zou zijn veroorzaakt door lagere inkomsten en hogere uitgaven.

Meer hierover op pagina 14.

n Bedrijfsopvolgingsfaciliteit geen discriminatie De wetgever mag volgens de Hoge Raad onderscheid maken tussen het belasten van ondernemingsvermogen en het belasten van particulier vermogen. De Hoge Raad heeft op 22 november geoordeeld dat de fiscale vrijstelling van successie- en schenkingsrechten van ondernemingsvermogen niet in strijd is met het gelijkheidsbeginsel. Dus ook de bedrijfsopvolgingsfaciliteit is niet discriminerend. Op grond van de bedrijfsopvolgingsregeling is ondernemingsvermogen voor een groot deel vrijgesteld van erf- en schenkbelasting bij verervingen en schenkingen. Wel moeten de verkrijgers de onderneming gedurende vijf jaar voortzetten.

De regeling is bedoeld om de continuïteit van ondernemingen te waarborgen; voornaamste reden waarom staatssecretaris Weekers van Financiën tevreden is met de uitspraak.

n Minder stoppende glastuinders in 2013 Van alle glastuinders is 7,3% van plan te stoppen met het bedrijf. Dat is het laagste percentage sinds 2006. Dat blijkt uit onderzoek door marktonderzoeksbureau AgriDirect. Bij ondernemers met een glastuinbouwbedrijf van 2 ha Vakblad voor de Bloemisterij 48 (2013)

27-11-13 16:07

is joycelansbergen (@joycelansbergen)

Op naar #Istanbul ik ben erg benieuwd naar de marktontwikkelingen en de beurs!

De groothandel verwacht niet dat deze daling dit jaar nog rechtgetrokken gaat worden.

Sterke groeimarkten ontbreken en krimpmarkten, met name in Zuid-Europa, zijn dit jaar van structurele aard.

Meer hierover op pagina 19.

■

of groter, is het percentage dat wil stoppen met 0,7% gedaald naar 2%. Ook dat is het laagste niveau sinds jaren. Het hoogste aandeel stoppers is te vinden onder snijbloementelers (9%).

Van alle glastuinders is 8,2% van plan het bedrijf uit te breiden. Ten opzichte van vorig jaar is dat ongeveer hetzelfde percentage. Bij ondernemers met meer dan 2 ha glas is het percentage dat wil uitbreiden, gedaald van 13,7% in 2012 naar 13,2% in 2013. In de potplantenteelt zijn de meeste ondernemers met uitbreidingsplannen te vinden (8,4%), gevolgd door de snijbloementeelt (8,2%) en de glasgroenteteelt (8,1%). Vorig jaar hadden telers van opkweekmateriaal nog de meeste uitbreidingsplannen.

■ Herstel export hapert in oktober De groei die in september door de exporterende groothandel gerealiseerd werd, kon in oktober niet vastgehouden worden. De exportwaarde viel in oktober 6% lager uit dan vorig jaar. De snijbloemenexport daalde vorige maand met 5%. Bij de pot- en tuinplanten zat de exportwaarde 6% in de min. Tot en met oktober blijft de exportwaarde 4% achter op vorig jaar.

Vakblad voor de Bloemisterij 48 (2013)

Nieuwskort.indd 7

’Rookgasreiniger altijd aan’

Agro AdviesBuro waarschuwt telers met een WKK die na 1 april 2010 is geplaatst, om deze altijd te laten draaien met de rookgasreiniger aan. In de praktijk draait die namelijk vaak alleen als er CO2-vraag is. Maar volgens het bureau controleren inspecteurs de draaiuren en het ureumverbruik.

Deze waarschuwing is te lezen op www. energiek2020.nu. „Voor WKK’s die na 1 april 2010 geplaatst zijn, gelden strengere emissieeisen dan voor oudere installaties. Dat is nog te weinig bekend”, stelt Erik Bax van Agro AdviesBuro. „Een nieuwe installatie die groter is dan 1 MWe, moet voorzien zijn van een rookgasreiniger of De-NOx-installatie om aan de maximale NOx-uitstoot van 100 mg/Nm3 te voldoen. Daarnaast geldt een maximale methaan uitstoot van 1.500 mg/Nm3”, aldus Bax.

Holland Strelitzia (@RolandDuyv)

Kwekers zijn zelf ook debet aan de crisis in de NL tuinbouw. Wij moeten veel meer het Hollands product promoten.

Bisselingskaat (@bisbb)

Het is kiezen van de juiste soorten.

Inventief zijn. Vertrouwen hebben.

Jouw erf goed beheren. Maar het kan. #Biologisch bloemen telen.

Westland Plant (@P_Zwinkels)

Als je heel stil bent hoor je het groeien! #heerlijk die #november #zon peter de munck (@peterdemunck)

Wijze uitspraak van een 82 jarige Oom “ Het schuim vd Handel is de Room vh Werk.” #enzoishet

LinkedIn

■

Knappe koppen 2014

Niet zoals traditiegetrouw op de Horti Fair, maar op phalaenopsiskwekerij Opti Flor in Monster zijn onlangs met veel toeters en bellen de Knappe Koppen 2014 gepresenteerd.

Zij staan op de inmiddels bekende kalender van Horticoop.

Honderdvijftigduizendste transactie via e-Trade ■

Op 18 november heeft de honderdvijftigduizendste transactie van dit jaar plaatsgevonden via FloraHolland e-Trade. Digitale transacties nemen een vlucht bij de veiling. De 150.000e transactie via e-Trade was er een tussen Gerberakwekerij de Zuidplas uit Moerkapelle en koper Premier & Blenheim. Steeds meer kopers en kwekers zien volgens de veiling de voordelen van digitaal zakendoen. Dit ziet de veiling terug in het aantal digitale transacties.

Het totale aantal transacties via FloraHolland e-Trade is dit jaar met ruim 50% gestegen.

Het Vakblad voor de Bloemisterij is actief op LinkedIn. Eens in drie weken plaatsen we een stelling op dit sociale medium. U kunt meediscussieren. U dient zich daarvoor wel aan te sluiten bij de groep Vakblad voor de Bloemisterij. De discussie die vanaf vandaag speelt is: De veilingklok is een aflopende zaak

De verschuiving van klokhandel naar directe handel zet bij Flora-Holland onverminderd door. Het is onder meer aanleiding voor de veiling om flink te reorganiseren. FloraHolland probeert, omdat ze er veel waarde aan hecht, met allerlei maatregelen de klok sterk te houden. Maar komt het nog wel goed met de klok? Vecht Flora-Holland tegen de bierkaai?

7

27-11-13 16:09

Foto: JoeF SleegerS

Econoom Jaap van Duijn:

’Iedereen kan zien dat dit niet houdbaar is’ De crisis is voorbij en het herstel is begonnen. Dat beweren althans enkele economen. Voor veel siertelers waren het echter geen beste jaren. Hoe staat de sector er voor in vergelijking met tien jaar geleden? Welke factoren waren daarbij belangrijk? Econoom Jaap van Duijn geeft zijn visie op basis van cijfers van CBS en LEI. Joef Sleegers jsleegers@hortipoint.nl

ien jaar geleden werd er over de sierteeltsector gesproken als het ’goudhaantje’ van de economie. De sector zou een prachtige toekomst tegemoet gaan. Inmiddels is dat optimisme voorbij. Veel telers teren in op hun vermogen en zijn al blij als ze een jaar quitte draaien. „Als het goed gaat, bestaat er een onbedaarlijke behoefte om te extrapoleren”, stelt Jaap van Duijn, oud-hoogleraar algemene economie en tuinderszoon. „Het is echter beter om naar de structurele macro-economische omstandigheden te kijken.

Hoe zijn die nu?”

8

Crisis_1.indd 8

A

ls de kosten voor de afschrijving en de arbeid van familieleden meegerekend zouden worden, is de rentabiliteit in de sierteeltsector elk jaar negatief. Dat geldt trouwens voor de gehele land- en tuinbouw. Waarom bestaan glastuinbouwbedrijven dan nog? Omdat familieleden meewerken, maar belangrijker is nog de waardestijging van de grond. Dat is het verborgen kapitaal op basis waarvan bedrijven investeringen kunnen doen.

Rentabiliteit (opbrengst per €100 kosten) Een tuinder wordt 100 vooral rijker door de waar90 destijging van de grond.

Hoewel de grondprijs in 80 de laatste jaren weer iets is 70 gedaald, is hij in de loop 60 van de jaren sterk geste50 gen door de schaarste aan 2005 2008 2011 ruimte.” ,,

Bron: LEI / CBS

T

Vakblad voor de Bloemisterij 48 (2013)

27-11-13 11:26

4.000

0 2000

,,

Bron: CBS

2.000

2008

2013

H

et aantal sierteeltbedrijven is in tien jaar tijd gehalveerd. Als de economie weer aantrekt zal de verkoop van bedrijven nog wel even doorgaan, omdat veel ondernemers wel willen stoppen maar hun bedrijf niet kwijt kunnen tegen een redelijke prijs. Op dit moment lopen veel bedrijven langs de rand van de afgrond. Banken houden bedrijven in leven door te accepteren dat ze niet alle rente en aflossingen betaald krijgen. Grote bedrijven waar banken meer geld in hebben gestopt, zijn belangrijker om overeind te houden. Een klein bedrijf kunnen ze makkelijker laten vallen.”

uitsland, ons belangrijkste afzetgebied, heeft een krimpende bevolking.

In 2040 staan er bijna drie 65-plussers tegenover één werknemer. Er is nog wat immigratie, maar dat zijn geen kopers van bloemen. In Oost-Europa krimpt de bevolking nog harder. Die markten groeien dus niet. En verder gelegen markten zijn lastig te bereiken voor versproducten. De productiviteit per werknemer groeit nog maar heel langzaam. Afgelopen twee decennia is de productiviteit enorm toegenomen door de IT-revolutie.

Nu is die revolutie grotendeels uitgewerkt en moeten we wachten op een nieuwe golf van vernieuwing, wat die ook moge zijn. De schuldenberg daarentegen groeit nog steeds, bij burgers, bedrijven, banken en overheid. Voor de crisis bedroegen de schulden 350% van het bruto binnenlands product, wat al ontzettend veel is. Nu is het 425%. Het afbetalen zijn we constant aan het uitstellen en daardoor

D

Bron: Distrifood

e werkelijke marktmacht ligt bij de grote super,, markten. Zij hebben toegang tot de portemonnee van de consument en knijpen alle leveranciers uit. Niet alleen tuinders, maar ook de fabrikanten van peperkoek of huzarensalades. Als producent probeer je je dan te onderscheiden. Er zijn echter al heel veel soorten bloemen en planten van Marktaandeel supermarkten (%) goede kwaliAlbert Heijn teit. Daardoor Superunie wordt het C1000 steeds moeilijJumbo Aldi ker om onderLidl scheidend te Plus zijn.”

Overig

Vakblad voor de Bloemisterij 48 (2013)

Crisis_1.indd 9

Duitsland

75 50

Nederland

25 0 2000

2025

2050

zo ongunstig hebben ontwikkeld als in de land- en tuinbouw. Dertig jaar later krijg je evenveel voor je product terwijl de kosten verdubbeld zijn.

Je hoeft geen econoom te zijn om te zien dat dit niet houdbaar is.

Waar ligt dat aan? Heineken heeft invloed op de bierprijs, Unilever heeft invloed op de prijs van wasmiddelen. De Nederlandse glastuinPrijsontwikkeling (eurocent per stuk) bouw heeft echter geen invloed 150 op de afzetprijs. De individuele Poinsettia 100 aanbieders hebben daarvoor te weinig marktaandeel en beAlstroemeria 50 Pluischrysant concurreren vooral elkaar. Dat wordt nog erger omdat er steeds 0 meer buitenlandse concurrentie 1975 1990 2000 2010 bij komt.”

olitici en bestuurders roemen altijd het belang en het succes van de sierteeltsector. De tuinder merkt daar echter weinig van in zijn portemonnee. Het belang van de sierteeltsector wordt dan ook overdreven. De totale Nederlandse uitvoer heeft een waarde in de orde van € 400 miljard; de sierteeltsector neemt daarvan € 8 miljard voor zijn rekening. Omdat daar echter een geringe invoer tegenover staat, levert deze sector een grote bijdrage aan de betalingsbalans.

Het cijfer van € 8 miljard zegt echter niet zo veel. Politici kijken naar de omzetwaarde van de uitvoer, telers kijken naar wat ze verdienen.

Nederland mag dan een Exportwaarde (x miljoen euro) grote uitvoerder zijn, 10.000 maar als er geen winst wordt gemaakt, dan Sierteelt heeft de producent er 5.000 weinig aan. De denkGroenten fout is dus dat omzet en winst door elkaar 0 worden gehaald.”

2005

100

n 1985 bedroeg de opbrengstprijs van een alstroemeria € 0,16. In 2013

P

2000

Vergrijzing (% 65+ tov beroepsbevolking)

,, is dat nog net zoveel. Er is geen sector in de wereld waar de prijzen zich

Bron: CBS

,,

I

blijven we veel langer kwakkelen dan nodig is. De westerse economieën zijn behoorlijk ongezond, met hoge schulden, weinig investeringen en dalende inkomens. De kansen voor de sierteelt liggen in onderscheidend vermogen en directe toegang tot de afnemers. Dat kan een kweker in zijn eentje proberen te bereiken of samen met collega’s. Met meer volume en leveringskracht kun je een vuist maken. Echter, de groei van de totale Europese markt zal in de komende jaren beperkt zijn.”

Bron: CBS

6.000

D

Bron: LEI / CBS

,,

8.000

2011

,,

T

uinders zijn voortdurend bezig met de vraag: hoe kunnen we overleven? Het is één grote vlucht naar voren, met schaalvergroting als belangrijkste wapen om de kosten te drukken. Dat heeft echter een negatieve spiraal tot gevolg. Een lage prijs betekent namelijk te veel aanbod. Om de kosten te drukken worden dan de bedrijven vergroot.

Dat leidt echter nog tot meer aanbod, waardoor de prijs verder daalt. Wat een oplossing is voor een individueel bedrijf, is slecht voor de sector als geheel. Overproductie is te voorGemiddelde bedrijfsomvang (ha) komen door 2,0 maatregelen als Potplanten melkquota of, 1,5 zoals vroeger, Snijbloemen 1,0 sierteeltvergunningen.”

0,5 0,0 2000

Bron: CBS

Totaal aantal sierteeltkwekerijen

2008

2013

9

27-11-13 11:26

Discussie over Garantregeling Marktintroductie Innovatie

’GMI meer dan welkom’ Alhoewel staatssecretaris Dijksma van Economische Zaken de Garantregeling Marktintroductie Innovatie (GMI) nog niet heeft gelanceerd, geven twee adviseurs en twee sectormanagers van banken hun mening over de contouren voor de nieuwe garantregling waarmee LEI Wageningen UR half november naar buiten kwam.

Peter van Leth pvanleth@hortipoint.nl

O

ver een ding zijn Bernd Feenstra (sectormanager ABN Amro), Cor Hendriks (sectormanager Rabobank), Erik Bax (adviseur AgroAdviesBuro) en Frank Hollaar (adviseur Flynth adviseurs en accountants) het eens: LEI Wageningen UR geeft een goede analyse van hoe de GMI eruit zou kunnen gaan zien (zie kader). „De GMI kan binnen alle agrarische sectoren de innovatie ondersteunen. De sectoren met in de komende jaren het meest innovatieve karakter zullen er het meest gebruik van maken. De

glastuinbouw staat bekend als kapitaalsintensief en innovatief en GMI zal zeker ook voor deze sector mogelijkheden kunnen bieden”, zegt Hendriks

Grote behoefte Gedurende de laatste jaren, en ook nu nog, is het investeringsanimo in de glastuinbouw over het algemeen gering. Er is daardoor, mede door het hogere risicoprofiel, ook minder aandacht voor innovatie. Temeer nog omdat bij innovaties vooraf het resul-

Achtergrond

GMI welkom naast bestaande garantregelingen Een Garantstelling Marktintroductie Innovatie land- en tuinbouw (GMI) moet ondernemers in staat stellen innovatieve, vaak duurzame systemen en producten op de markt te brengen. Met bestaande garantstellingen (Landbouw en Landbouw Plus) en subsidies zijn ze daartoe niet in staat.

LEI Wageningen UR onderzocht aan welke voorwaarden zo’n GMI moet voldoen. Ze heeft onderstaande aanbevelingen. n Volledige afdekking door de overheid van de meer-investering van de risico’s wanneer marktintroductie faalt en het uitsluiten van hoofdelijke aansprakelijkheid gedurende de eerste vijf jaar. Daarna kunnen dezelfde voorwaarden gelden als de Garantstelling Landbouw Plus, omdat het risico van marktintroductie grotendeels voorbij is. n Openstelling gedurende het gehele jaar. n Beschikbaar budget van € 50 miljoen met een maximumhoogte van de garantstelling van € 2,5 miljoen. De hoogte is ook

10

48.Garantstelling(2)layout.indd 10

maximaal 80% van de investering met de mogelijkheid van een achtergestelde lening. n Hanteer een redelijke provisie. Een optie zou kunnen zijn om de provisie afhankelijk te laten zijn van het kapitaalrisico en de inbreng van eigen middelen. Te denken valt aan een basispremie van 1% oplopend tot 3% naargelang de garantstellinghoogte toeneemt en het percentage eigen middelen afneemt. n Laat aanvragers zelf de meer-investeringen van de innovatie bepalen. Als dat niet eenvoudig gaat, creëer dan de mogelijkheid dat ze deskundigen hierover kunnen raadplegen. n Duidelijk moet zijn welke soort investeringen voor de regeling in aanmerking komen, waarbij is aan te sluiten bij de innovatieagenda’s van de agrarische topsectoren. n De beoordeling van de aanvragen overlaten aan een onafhankelijke commissie van deskundigen.

taat niet vaststaat en een groot risico met zich mee kan brengen. Door het inzetten van de GMI zoals nu is voorgesteld, kan het risico voor de onderneming of ondernemer worden beperkt. Deze woorden van Hendriks onderschrijft Hollaar, omdat ondernemers die willen investeren in duurzame systeeminnovaties behoorlijke risico’s lopen. „Technisch falen, maar ook de marktintroductie van de duurzaam geproduceerde producten kan anders uitpakken dan men beoogt. Krijgt het duurzaam geproduceerde product wel de waardering in de uitbetaalprijs die het verdient, naast de bestaande ook veelal duurzaam geteelde andere producten in het schap?”, zijn volgens de Flynth-adviseur onzekerheden die ondernemers kunnen weerhouden van een dergelijke investering.

Bax en Feenstra vinden het ook een verstandig besluit van Dijksma om met deze garantieregeling te komen. Financiering van innovatieve en duurzame projecten is een lastig traject en extra faciliteiten zijn welkom.

Bestaande garantregelingen De Garantregelingen Landbouw (GL) en Landbouw Plus (GL+) blijken niet voldoende om systeem- en productinnovatie van de grond te krijgen. De benuttingsgraad van Landbouw Plus, die vooral door glastuinders wordt benut, lag in 2007 op 91% bij een budget € 45 miljoen. Daarna is budget verhoogd naar € 80 miljoen maar daalde de benuttingsgraad sterk: 19% in 2010, 35% in 2011 en 17% in 2012 (tot december). Dat bestaande garantstellingen weinig zoden aan de dijk zetten voor systeem- en productinnovaties, komt volgens Feenstra vooral doordat ze gericht zijn op de primaire productie in plaats van op ketenpartners.

Vakblad voor de Bloemisterij 48 (2013)

27-11-13 10:13

Foto: JoeF SleegerS

Het Nieuwe Telen is een innovatie die niet elke teler aandurft; bang erop failliet te gaan. De consument is immers veelal niet bereid te betalen voor de eisen die ze wel aan agrarische ondernemers stellen op het gebied van milieu en waterbeheer bijvoorbeeld.

„De regelingen Landbouw en Landbouw Plus hebben wel degelijk een functie en worden niet altijd goed op waarde geschat.

Agrarische ondernemers kijken dan wel eens jaloers naar de ruimere garantregeling waarop mkb-bedrijven een beroep kunnen doen. De door LEI geschetste GMI valt ongeveer tussen deze en de agrarische garantstellingen in. Een prima zaak; het vult een gat in de markt.”

De hoogte van de provisie (3%) van de huidige GL- en GL+-regeling vormt in de praktijk een belemmering voor de toepasbaarheid van deze regelingen, aldus Bax. Hollaar en Hendriks noemen met name de hoofdelijke aansprakelijk van beide regelingen. „Zeker voor ondernemers die hun aansprakelijkheid in privé al goed hebben afgedekt door een duidelijke BVstructuur en goede afspraken met de bank, is deze hoofdelijkheid wel een nadeel van de regeling. Ondernemers worden hierdoor in privé financieel toch wel veel kwetsbaarder, als de continuïteit van het bedrijf in gevaar komt. Door de meeste ondernemers wordt de hoofdelijkheid in het enthousiasme rond een investeringstraject toch vaak op de koop toe genomen, sterker nog, vaak is de financiering alleen mogelijk met de garantstelling. Ondernemers moeten de beide regelingen gewoon goed kennen voordat Vakblad voor de Bloemisterij 48 (2013)

48.Garantstelling(2)layout.indd 11

geïnvesteerd wordt, een rol voor de banken en adviseurs dus”, verwoordt Hollaar.

Hendriks werkt hier graag aan mee, maar beweert dat zeker banken maar ook ondernemers al goed op de hoogte zijn van de mogelijkheden van GL en GL+. De discussie zal echter anders worden wanneer GMI tot de mogelijkheden behoort. Bax tempert echter te grote euforie bij ondernemers: „Banken zullen ook met deze extra regeling kritisch kijken naar het plan van de ondernemer. De toepasbaarheid van de regeling is sterk afhankelijk van het project en gezien het huidige ontwerp van de regeling kunnen er maar een beperkt aantal tuinbouwbedrijven gebruik van maken.”

Aandachtspunten De deskundigen zijn het erover eens dat vijf jaar niet hoofdelijk aansprakelijk zijn voldoende is. In die periode heeft een innovatie zich in de praktijk wel of niet bewezen. Het budget van € 50 miljoen schatten ze ook in als voldoende. „In deze tijden van crisis is € 50 miljoen te zien als een positief en groot gebaar”, benadrukt Feenstra.

Het zou wel verstandig zijn om ook rekening te houden met ’collectieve’ investeringen in systeeminnovaties waaraan dus meerdere ondernemers deelnemen, uit

Hollaar. „Hoewel het in de verkenning ook nog niet duidelijk is om wat voor systeeminnovaties het dan zou moeten gaan, wordt aardwarmte wel een keer genoemd.

Hiervoor zou in voorkomende gevallen een hogere bovengrens dan € 2,5 miljoen nodig kunnen zijn, maar daar zijn ook vaak meerdere initiatiefnemers.”

Uit de LEI-versie hoopt Feenstra dat de onafhankelijke beoordelingscommissie verdwijnt. Dit tast zijns inziens de laagdrempeligheid aan en maakt de regeling traag, stroperig en bureaucratisch. „Voorheen kwamen er ook bij BF-leningen regionale beoordelingscommissies aan te pas. Die zijn niet voor niets afgeschaft. Dus begin er bij de GMI niet weer aan.” <

In het kort n Deskundigen geven aan dat met de door het LEI Wageningen UR geschetste contouren van een mogelijke GMI sommige glastuinders geholpen zijn bij geplande systeem- of productinnovaties. n De praktische haalbaarheid hangt af van de doorlooptijd van de aanvraag, de beoogde tendering en de hoogte van de provisie.

11

27-11-13 10:13

Joop Dame over zijn carrière in Guernsey en Kenia

’Bloemen telen is een spelletje’ Joop Dame zag een groot deel van zijn teelt de lucht ingaan, had ruzie met zakenpartners en leveranciers, zag zich genoodzaakt zich uit te kopen, had huwelijksproblemen en een hartaanval, maar bleef zijn grote passie altijd trouw: bloemen telen en erover adviseren. In Nederland, op het kanaleneiland Guernsey en sinds 1994 in Kenia.

Frans van den Houdt bloemisterij@hortipoint.nl

H

et telen van bloemen zit Joop Dame (64) in de genen. Hij is er al van jongs af aan mee bezig. „Mijn vader had een eigen kwekerij in Aalsmeer en als hij mij als jongetje van twaalf een zakje met zaadjes gaf, plantte ik ze meteen en verkocht later de bloemen. Van het verdiende geld kocht ik op m’n zestiende mijn eerste brommer.”

Op momenten dat hij geen cent te makken heeft, zal hij altijd alles op alles zetten om zijn bloemen te redden, verzekert Dame. „Ja hoor, je mag het gerust een verslaving noemen.” En moeilijke tijden heeft hij zeker gekend.

Zijn huidige bedrijf, dat hij samen met twee partners heeft opgezet, Deltaflor, is 11 ha groot en gespecialiseerd in snijhortensia’s. Het ligt in het glooiende, groene landschap van Limuru, even buiten de Keniaanse hoofdstad Nairobi. „Met 11 ha zijn we een van grootste kwekers van snijhortensia’s ter wereld”, zegt Dame, terwijl we door de kassen lopen en de planten in

diverse groeistadia bekijken. „De planten zijn minder gevoelig voor ziekten en hebben minder chemicaliën nodig dan rozen, maar ze vreten kunstmest. Ook vergen ze minder arbeid dan rozen. Ik heb genoeg aan één arbeider per 3.000 m2, bij de rozenteelt heb je voor iedere 1.000 m2 iemand nodig. Ik run het hele bedrijf met zeventig werknemers.”

Lange adem Het is een project van de lange adem, vertelt de Nederlander. „We zijn al twee jaar bezig.

De stengels van de eerste bloemen die we sneden, waren maar dertig centimeter, zo’n dertig centimeter te kort. Later dit jaar verwachten we de eerste echte oogst. Want de planten moeten nu centjes gaan opbrengen.

We hebben er al zoveel in geïnvesteerd.”

Voordat Dame negentien jaar geleden in Kenia terechtkwam, woonde en werkte hij zestien jaar op Guernsey, waar zijn zwager een rozenkwekerij had. „Ik heb er mijn eerste gezin grootgebracht. Je verdiende je

Achtergrond

’Hoe durf je dat te schrijven?’

Elf jaar lang schreef Joop Dame om de vier weken een column voor het Vakblad voor de Bloemisterij. Over de sierteelt, maar vaak ook over politiek, corruptie, terreur.

Hij nam nooit een blad voor de mond, was erg sarcastisch, zegt hij zelf. „Andere Hollanders vroegen me wel eens, hoe durf je dat toch allemaal te schrijven, maar ik vond dat ik ook de minder mooie kant van de

12

joopdame.indd 12

Keniaanse samenleving moest laten zien.”

Hij heeft er overigens nooit problemen mee gehad. „Kennelijk vond de overheid het niet de moeite te vertalen wat deze gek allemaal te melden had.”

Na elf jaar vindt hij het tijd om plaats te maken voor een jongere generatie. Elders in dit blad neemt hij afscheid in zijn laatste column.

geld gemakkelijker dan in Nederland. Een prachttijd.” Totdat de goedkopere concurrentie kwam opzetten vanuit India en Kenia en het bewind van Margaret Thatcher zware economische tijden inluidde.

Toen er ook nog eens een orkaan met 108 mijl per uur over het eiland raasde en de helft van Dame’s kwekerij meenam, hield hij het voor gezien. „Ik was altijd eigen baas geweest, maar het werd steeds moeilijker het hoofd boven water te houden. Ik moest een gezin onderhouden, maar zat met een berg schulden. Ik werd een chagrijnige vent.

Mijn vrouw zei daarom, ga alsjeblieft zo ver mogelijk weg.”

Moeilijk in Kenia Hij kreeg een contract voor een jaar bij de kweker van rozenstruiken Noordam in Kenia . „Ik dacht, if you can’t beat them, join them.” Had hij het aanvankelijk moeilijk in Kenia, na verloop van tijd ging het steeds beter en werd zijn contract met twee jaar verlengd. Na die drie jaar kon hij met enkele partners een kwekerij overnemen.

Dame werkte als partner, manager en consultant bij diverse grote bedrijven en reisde door heel Afrika en het MiddenOosten om teeltadviezen te geven. Zijn eerste baantje als adviseur was bij Sulmac, een dochter van Unilever. „Ze waren begonnen met een bloemenkwekerij in Kiambu, maar na twee jaar riepen ze, ’Kenia is niks, je kunt hier echt geen rozen telen’. Later hebben ze het opnieuw geprobeerd aan het Naivashameer en met succes. Dat Naivasha zich sindsdien onwijs heeft ontwikkeld, heeft vooral met die bak water te maken; je zet er een pomp in en je kunt telen.”

Vakblad voor de Bloemisterij 48 (2013)

26-11-13 16:42

Foto: Frans van den Houdt

Joop Dame in de hortensiakas. „Ik hou van het mooie van Kenia en moet de foute dingen maar aanvaarden. Als een dal dat tussen twee bergen in ligt.”

Toch bleef het knagen dat Keniaanse rozen in Nederland vooral werden bestempeld als ’import rotzooi’; mindere kwaliteit en kleinbloemig. „Het gebeurt nog steeds, maar volkomen onterecht.”

Dame nam zich voor het over een andere boeg te gooien; hij ging zich toeleggen op het kweken van een slag betere rozen, voller en mooier. „Speldenknoppen waren er al genoeg, ik ging daarom voor Aqua, Marie Claire en een mutatie die ik Marie Joe noemde, naar mijn vader.” Het was wel een gok, zegt Dame, ’want het was niet gemakkelijk om tegen Kenia’s negatieve imago op te boksen’. Maar de gok, gebaseerd op kennis en intuïtie, pakte goed uit. Handelaren waren enthousiast en andere kwekers doken ook op de productie van kwaliteitsrozen. „Ze wilden allemaal wel anderhalve gulden per steel.”

In Kenia kun je vrijwel alles telen, stelt Dame, en goed geld verdienen als je er maar voor zorgt dat je ’goede producten, zo goedkoop mogelijk produceert’. Zijn devies: In Africa is simplicity the key to success. „Hou het zo simpel mogelijk, zeg ik altijd, dan loop je zo min mogelijk risico. Je kunt wel veel investeren, waardoor je product duurder wordt, maar dat garandeert niet dat je ook meer winst maakt. Het kan zo makkelijk verkeerd gaan in Afrika, met rottigheid als corruptie, diefstal, dagelijkse Vakblad voor de Bloemisterij 48 (2013)

joopdame.indd 13

stroomuitval. Voor je het weet ben je de lul en al je geld kwijt.”

Niet in bejaardenhuis Desondanks wil Dame voor geen goud terug naar Nederland. „Ik zie mezelf niet in een bejaardenhuis zitten, waar ze al moeilijk doen als je een parkietje op je kamer wilt houden. Ik had ooit twaalf honden om me heen liggen. Ik doe al negentien jaar zoals ik het wil. Het mooie van Kenia is dat je met 1000 shilling (10 euro) overal heen kunt, alles gedaan kunt krijgen.”

Het mooie in Kenia, benadrukt Dame, is heel erg mooi. Alles wat mis is in het land, is heel erg mis. „Ik hou van het mooie, en moet de foute dingen maar aanvaarden. Als een dal dat tussen twee bergen in ligt. Dat was in het begin erg moeilijk, maar wordt na negentien jaar steeds makkelijker. Je kunt hier ook echt iets goeds doen voor arme mensen, wat ik belangrijk vind. Ik ben christelijk opgevoed en ben het nog steeds. Oké, soms word je bestolen, zo ben ik een keer al mijn spuitleidingen kwijtgeraakt. Maar wat zou jezelf doen als je niks had en voor een gezin moest zorgen? Ik zou waarschijnlijk de grootste dief zijn.”

Maar naar Nederland terug? „Ik denk het niet hoor, met negen maanden lang de kachel aan.” Maar zeg nooit nooit, voegt hij er

aarzelend aan toe. „Ik ben zo’n acht jaar geleden aan mijn derde gezin begonnen, met een Rwandese vrouw. Zij dringt er steeds op aan naar Nederland te gaan, maar tot nu toe heb ik dat kunnen tegenhouden. Mijn vak is mijn leven en waar ik het goedkoopste goede bloemen kan telen, daar wil ik zijn.”

In Kenia dus, waar hij met zijn snijhortensia’s eindelijk de vruchten wil plukken van jaren van investeringen. „Soms zakt de moed je in de schoenen, maar als je zoveel hebt geïnvesteerd kun je op een gegeven moment niet meer terug. Wij mogen nu niet meer falen.” Alles wijst er inmiddels op dat Deltaflor een succes wordt; de kostprijs van de hortensia’s is veel lager dan in Nederland en de topproductie ligt in de periode november-mei (in Nederland is dat aprilnovember), met belangrijke bloemendagen als Kerstmis, Valentijnsdag en Moederdag. „Ik zie bloemen telen als spelletje. Je moet spelen met vraag en aanbod en prijsvorming. Je moet je afvragen of je bloemen wilt kweken die iedereen heeft, of dat je voor uitzonderlijke kwaliteit wilt zorgen, of voor grotere hoeveelheden of op een tijd wilt leveren dat andere kwekers ze niet hebben.

Je moet in ieder geval kunnen concurreren met collega’s waar ook ter wereld. In ons geval gelden alle factoren. Dat betekent dat wij de regels van het spel bepalen en anderen niet om ons heen kunnen.” <

13

26-11-13 16:42

Vragen Stuur uw vragen naar Postbus 9324, 2300 PH Leiden.

U kunt ook bellen, faxen of mailen: Peter van Leth, 071-56 59 688, pvanleth@hortipoint.nl

Wat houdt de Subsidieregeling praktijkleren in?

Ik heb een erkend leerbedrijf voor BBL-ers. Wat gaat voor mij de nieuwe Subsidieregeling praktijkleren inhouden?

O

p 1 januari 2014 treedt de Subsidieregeling praktijkleren in werking. De nieuwe regeling geldt als vervanging voor de Wet vermindering afdracht loonbelasting en premie voor de volksverzekeringen (WVA) voor het onderwijsdeel. De Subsidieregeling praktijkleren heeft als doel het stimuleren van werkgevers tot het bieden van praktijk- en werkleerplaatsen. De subsidie is een tegemoetkoming voor een werkgever in de kosten die hij maakt voor de begeleiding van een leerling, deelnemer of student. Bedrijven komen in aanmerking voor subsidie als zij leerlingen begeleiden die een leer- en werktraject volgen in het vmbo of als leerlingen in het mbo een BBL-traject volgen. Voor studenten die een hbo-opleiding volgen in de techniek, landbouw of natuurlijke omgeving geldt de subsidieregeling eveneens. Het moet voor hen wel gaan om een leer- en werkcombinatie, zoals duaal of deeltijd hbo. Tenslotte komen ondernemers ervoor in aanmerking die promovendi en technologische ontwerpers in opleiding begeleiden.

Naar verhouding De werkgever ontvangt de subsidie naar verhouding van de periode waarin hij begeleiding heeft verzorgd. Ook als een leerling eerder stopt, krijgt de werkgever naar verhouding een tegemoetkoming in de kosten die hij heeft gemaakt voor de begeleiding.

De werkgever hoeft dus geen volledig jaar begeleiding te geven om in aanmerking te komen voor de subsidie.

Er zijn enkele voorwaarden waaraan voldaan moet worden, wil de werkgever aanspraak maken op de subsidie. Onderstaand staan de voorwaarden zoals deze gelden voor een BBL-traject., het meeste voorkomende traject in de agrarische sector. n Het moet een erkend leerbedrijf betreffen. n Er is een overeenkomst getekend door de werkgever, onderwijsinstelling en leerling.

Hierin is de begeleiding geregeld en de kwaliteiten die de leerling moet realiseren op de leerwerkplaats. Ook moet de werkgever

14

48vraaglayout.indd 14

IllustratIe: Peter moorman

de aanwezigheidsregistratie van de leerling bijhouden. n De leerling volgt een volledig onderwijsprogramma voor een erkend kwalificerend diploma. De opleiding moet zijn geregistreerd in het Crebo.

Subsidiebedrag Het subsidiebedrag voor een werkgever of opleidingsbedrijf per gerealiseerde praktijkof werkleerplaats wordt berekend aan de hand van het beschikbare bedrag voor een categorie gedeeld door het aantal gerealiseerde praktijk- of werkleerplaatsen dat in aanmerking komt voor subsidie binnen die categorie. Het maximum is â&#x201A;Ź 2.700 per gerealiseerde praktijk- of werkleerplaats.

De subsidie is aan te vragen via een digitaal aanvraagformulier van het Agentschap NL. Hierbij hoeven geen aanvullende documenten worden meegezonden, maar deze kunnen wel worden opgevraagd bij eventuele controle. De subsidie kan na afloop van

het schooljaar worden aangevraagd. De aanvraag moet uiterlijk zijn ingediend op 15 september 2014 om 17.00 uur na het studiejaar waarvoor subsidie wordt aangevraagd.

Agentschap NL is uitvoerder Bij deze regeling worden subsidies verstrekt aan bedrijven. Agentschap NL, uitvoeringsorganisatie van het ministerie van Economische Zaken, zal naleving van de regeling controleren. Het agentschap controleert stukken die de werkgever al vanuit andere verplichtingen in zijn bezit heeft. Ook zal worden gecontroleerd of een werkgever over een praktijkleerovereenkomst beschikt die aan alle eisen voldoet en er wordt getoetst of de leerling, deelnemer of student daadwerkelijk volgens de praktijkleerovereenkomst begeleiding heeft ontvangen. <

Maartje Jager, LTO Noord werkgeverslijn, werkgeverslijn@ltonoord.nl Vakblad voor de Bloemisterij 48 (2013)

27-11-13 15:38

NTR wijzigt opzet Floriade niet Foto: JoeF SleegerS

Bevindingen van de Commissie Onderzoek Floriade zijn voor de Nederlandse Tuinbouwraad (NTR) geen aanleiding om het evenement anders te organiseren. De organisatie houdt vast aan de eigen identiteit van de Floriade.

Peter van Leth pvanleth@hortipoint.nl

De NTR is het met de Commissie Onderzoek Floriade eens dat bij de Floriade 2012 te veel de focus ligt op de financiële tekorten en te weinig op de positieve betekenis voor de regio Venlo.

D

e Commissie Onderzoek Floriade heeft op 21 november verslag uitgebracht over het besturingsmodel van en de informatievoorziening en de onderlinge samenwerking tijdens de Floriade 2012 in Venlo. De NTR is daar niet direct bij betrokken geweest, maar vindt hoe wordt aangekeken tegen de afgelopen wereldtuinbouwtentoonstelling treffend weergegeven, evenals de vergelijking met de edities in 1992 (Zoetermeer) en 2002 (Haarlemmermeer). Net als de commissie betreurt de NTR dat in Limburg met name de nadruk ligt op geleden verliezen, vooralsnog geraamd op € 9 miljoen. De Floriades in Zoetermeer en Haarlemmermeer sloten af met vergelijkbare verliezen, maar hebben gefocust op de betekenis voor de regio die lastig in geld is uit te drukken.

Tekenend vindt de commissie in dit verband dat drie van de vier gemeenten die eerder een Floriade hebben georganiseerd, zich nogmaals kandidaat hebben gesteld voor de editie in 2022. Zij adviseert dan ook niet te blijven hangen in het financiële tekort, maar oog te hebben voor de langetermijnopbrengsten. NTR-voorzitter Nico Koomen sluit zich daar volledig bij aan.

BV-structuur met stichtingsbestuur In Venlo heeft de NTR voor het eerst gekozen voor een BV met stichtingsbestuur Vakblad voor de Bloemisterij 48 (2013)

48.Floriadelayout.indd 15

om de Floriade meer een eigen identiteit te geven, waardoor de dynamiek van het evenement beter tot zijn recht kan komen. En dat heeft voldaan. „De ervaringen met dit besturingsmodel zijn positief, onder meer om met vijf deelnemende gemeenten niet te stranden in stroperige overleggen. Reden om dit besturingsmodel in de bidvoorwaarden op te nemen voor de Floriade 2022”, becommentariseert Koomen.

De bevindingen van de commissie zijn voor de NTR geen aanleiding om het besturingsmodel aan te passen. Neemt niet weg dat alertheid geboden blijft bij bezetting en werking van de organisatie. „Deelnemende gemeenten moeten zich betrokken voelen.

Ons komende motto is dat we de tuinbouw naar Almere brengen en Almere naar de tuinbouw”, beweert Koomen.

Eigen bevindingen De NTR heeft de Floriade ook zelf geëvalueerd. Ze spreekt van een succes. Niet alleen wat betreft het gekozen besturingsmodel, maar ook het uitdragen van het ’merk’ Floriade, het aantal internationale inzenders, kwaliteit van de inzenders, communicatie naar bezoekers en de contacten tussen bedrijven onderling. Daarmee zegt de NTR niet dat alles vlekkeloos is gelopen.

Het opbouwen van contacten met het tuinbouwbedrijfsleven blijft een speerpunt.

De ervaringen van de afgelopen Floriade lopen uiteen van redelijk tevreden (boomkwekerij) tot zeer moeizaam (bloemisterij).

De Floriade 2022 in Almere zal vooral bedrijven moeten aanspreken en de inzet moet daarop gericht zijn. Inzetten op zo veel mogelijk internationale inzenders is geen succes gebleken. Wat vermeden moet worden zijn internationale inzenders met een te hoog bazaarkarakter. Om bedrijven over de streep te trekken worden vrijkaarten en vlotte toegang gewaardeerd, maar werken als ’smeerolie’ onvoldoende. Zelf het kosteloos beschikbaar stellen van bijvoorbeeld bloemen en planten moet meer opleveren.

Bedrijven willen aan het evenement iets kunnen verdienen. Hierop zal sterk worden gefocust bij de komende Floriade. Een directeur marketing en communicatie zal dit, samen met de technische directeur, voor haar/zijn rekening moeten nemen. Venlo heeft uitgewezen dat hier veel te winnen is.

Het merk Floriade moet meer gaan leven en niet eens in de 10 jaar voor het voetlicht komen. De eerste stappen daarin zijn tijdens de editie van 2012 al gezet, maar moeten nog sterker uitgedragen worden in de aanloop naar 2022 toe. Onder meer met het organiseren van een JeugdFloriade, een belangrijke doelgroep, wordt hierop ingespeeld. Aan de laatste contouren wordt gewerkt en die komen binnenkort naar buiten. <

15

27-11-13 10:11

Export

Export op Denemarken blijft op gemiddelde min De exportwaarde van bloemen en planten vanuit Nederland naar Denemarken is tot en met oktober dit jaar 4% gekrompen tot € 94 miljoen. Groei wordt nog gerealiseerd in de directe afzet en in het retailkanaal. Efficiënte logistiek en de juiste informatie worden voor producenten steeds belangrijker.

Hermen de Graaf bloemisterij@hortipoint.nl

Tabel. Toptien exportlanden

Snijbloemen

Jan t/m okt 2013

Oktober 2013

Waarde Mutatie

Waarde Mutatie

Duitsland

801,8

-4%

64,7

Verenigd Koninkrijk

514,7

-3%

47,0

1%

Frankrijk

320,9

-6%

30,9

-11%

Rusland

165,3

0%

16,8

8%

Italie

105,0

-11%

16,9

-11%

Belgie

82,3

-5%

9,0

-4%

Zwitserland

76,7

-3%

6,7

-1%

Polen

69,0

2%

6,3

-7%

Oostenrijk

58,7

-6%

5,5

-5%

Zweden

56,7

4%

5,6

-1%

472,3

-4%

49,9

-3%

2.723,4

-4%

259,3

-5%

Overige Landen Totaal Alle Landen

Pot- en tuinplanten

Jan t/m okt 2013 Waarde Mutatie

-10%

Oktober 2013 Waarde Mutatie

Duitsland

545,1

-9%

35,9

-15%

Frankrijk

190,6

-6%

18,5

-4%

Verenigd Koninkrijk

151,1

5%

12,7

7%

Italie

123,0

-6%

15,5

-3%

Belgie

109,4

5%

9,0

-5%

Zweden

77,5

17%

7,7

-3%

Oostenrijk

61,9

-7%

4,2

-6%

Zwitserland

54,9

-11%

5,3

3%

Rusland

53,2

-6%

5,4

0%

Polen

48,1

3%

3,4

-3%

Overige Landen Totaal Alle Landen

322,1

2%

28,1

-8%

1.736,9

-3%

145,7

-6%

Exportwaarde van snijbloemen en pot- en tuinplanten vanuit Nederland naar Denemarken vanaf 1997.

Exportwaarde x 1.000 euro

100.000

Pot- en tuinplanten

80.000

Snijbloemen

Kwaliteitsbewust

60.000 40.000 20.000 0

’97 ’98 ’99 ’00 ’01 ’02 ’03 ’04 ’05 ’06 ’07 ’08 ’09 ’10 ’11 ’12

Snijbloemen

’11’12 ’13 t/m okt

Pot- en tuinplanten

Waarde in miljoenen euro’s. Mutaties t.o.v. dezelfde periode in 2012.

Bron: Hoofdbedrijfschap Agrarische Groothandel Bloemen en Planten.

16

Export-Denemarken.indd 16

M

et de krimp volgt Denemarken de gemiddelde trend, die volgens de statistieken van HBAG Bloemen en Planten in Aalsmeer uitkomt op -4%, tot in totaal € 4,5 miljard. Denemarken is in omvang het elfde afzetland voor Nederlandse bloemen- en plantenexporteurs. Het is ook het enige Scandinavische land met een daling van de exportwaarde. Zweden (+11% tot € 134 miljoen), Noorwegen (+9% tot € 69 miljoen) en Finland (+5% tot € 46 miljoen) groeiden bovengemiddeld.

De terugval in Denemarken drukte de totale gemiddelde groei naar Scandinavië op 5%, die lag vorig jaar nog op 8%. De vijf jaar ervoor, 2007 tot en met 2011, steeg de exportwaarde van bloemen en planten naar Scandinavië met 7%. De totale exportomzet bleef in dat tijdvak door de krimp in de crisisjaren 2008 en 2009 steken op € 5,2 miljard.

Volgens het HBAG zijn de Scandinavische landen een voorbeeld voor het afzetperspectief van bloemen en planten. Sinds de invoering van de euro in 2002 tot 2007 klommen de vier Noord-Europese landen met 35%, bij een totale gemiddelde groei van 14%. De groei op Scandinavische landen temporiseert overigens wel.

„Deense consumenten zijn kwaliteitsbewust. Als we niet aan de standaarden voldoen, staan we in het retailkanaal snel buiten”, is de ervaring van accountmanager Paul Sosef van Green Partners. Bij zijn klanten zit de omzet iets in de lift en dat geldt volgens inkoper Kevin van der Boon ook voor de Deense afnemers van supermarktleverancier Proflora. „Maar

superkwaliteit hoeft in ons segment niet. Dat past prijstechnisch ook meestal niet”, is zijn ervaring.

Manager Steen Klint Hansen van het inkoopkantoor van de tuincentrumketen Plantorama wijst ook op het belang van het handhaven van kwaliteit. „Dat is met innovatie en logistieke snelheid het sterke punt van Nederland als leverancier.” Zo’n 50% van de pot- en tuinplanten voor de Deense markt wordt inmiddels door Plantaroma geïmporteerd. „Uit Duitsland, België en Zuid-Europa, via de Nederlandse draaischijffunctie”, licht Klint Hansen toe.

Groeiperspectief „Nederlandse kwekers krijgen in Denemarken steeds meer bekendheid en dat kan de afzet bevorderen door de persoonlijke contacten te intensiveren en partnerships te bevorderen”, denkt Klint Hansen. Van der Boon denkt dat ook. „Zoek de directe handel op, versterk de relaties en vul de wens in om meer met jaarcontracten te werken”, geeft hij als tips.

Algemeen directeur Arnold Koek van Premier & Blenheim vindt logistieke efficiency een belangrijk pluspunt. „Als bloemisten om 9.00 uur bestellen, moeten onze leveranciers voor 13.00 uur bij ons in Aalsmeer kunnen leveren. Dan heeft de klant het de volgende dag in huis. Toen we twaalf jaar geleden begonnen, leek dat onmogelijk. Nu kopen we al 45% direct in”, licht hij toe.

Aanvoerinformatie moet in de visie van Koek voor 100% kloppen en foto’s accuraat zijn. „Denen zijn modern, maar ook trouw. Daar kunnen we ons voordeel mee doen.” <

Vakblad voor de Bloemisterij 48 (2013)

27-11-13 15:39

Column (Advertentie)

Joop Dame jdc@wananchi.com

Kenia

Wordt het doormodderen met uw bedrijfssoftware?

Kies dan nu voor een écht complete oplossing!

Kwekers die zoeken naar overzicht en nieuwe commerciële kansen, kijken snel op www.match-online.nl of bellen met Eric van ‘t Boveneind, telefoon 0297 28 88 73!

M atc h - O n l i n e i s d e e n i g e g e ï n t e g r e e r d e tOta a lO p lO s s i n g vOOr sneller WerKen, betere Marges en Meer inzicht

Vakblad voor de Bloemisterij 48 (2013)

IM-er-ColumnDame.indd 17

De laatste Het moest er een keer van komen, dit is mijn laatste column. Na elf jaar geef ik het stokje door aan een wat jongere vent. Als ik naar de foto hierboven kijk dan is het ook echt tijd.

Die vent lijkt helemaal niet meer op mij. Mijn laatste stukje gaat samen met Kenia 50 jaar onafhankelijkheid. In 1963 kreeg Kenia zijn vrijheid terug nadat de Mau-Mau jarenlang de Engelsen erg dwars hadden gezeten.

Ik kwam in 1994 in Kenia terecht en ben er nu dus een goede 19 jaar. Er is veel veranderd in die tijd. Sommige dingen zijn echt verbeterd, maar veel niet of nauwelijks. Politiek is het nog steeds een puinhoop. Het land is nog lang niet klaar voor een naar westerse maatstaven herkenbare democratie. Ze proberen het wel maar er komt niets van terecht. Veiliger is het er ook niet op geworden. De wegen zijn beter maar lang niet overal. Het woord ’onderhoud’ komt in het Swahili niet voor en het zal echt wel een poosje duren voordat iemand de moeite zal nemen om er een woord voor te vinden. Wel hebben we nu woorden voor de laatste communicatiemiddelen want daar zit enorme vooruitgang in. Ziekenzorg is geweldig als je centen hebt. Heb je die niet dan is het niet aanwezig. Hetzelfde geldt eigenlijk voor scholing. Elektriciteit en water, toch wel belangrijk voor de mensen en bedrijven, zijn totaal niet betrouwbaar en op heel veel plaatsen niet aanwezig. Corruptie viert nog steeds hoogtij. Als Kenia niet bij de top drie in de wereld zit dan zijn de mensen hier teleurgesteld want ze doen toch echt hun best om nummer 1 te zijn.

In de bloemenwereld is wel veel veranderd.

Van een met minachting aangekeken derdewerldimportland is Kenia nu het meest belangrijke exportland van bloemen geworden.

Sprak men vroeger van ’dat is toch maar import’, nu maken we een product waar op vertrouwd wordt. Dat is een enorme stap vooruit. En dit zal niet veranderen. Integendeel. Kenia is bij uitstek een land waar alles kan en meestal veel goedkoper.

Wat ik het mooiste vind in Kenia? Dat zijn de kinderen met hun gulle lach en de enorme hoop dat het morgen beter wordt. Een prachtig land met eindeloze mogelijkheden.

Problemen zat, maar echt een plek om van te houden.

Joop Dame is adviseur in Afrika.

17

27-11-13 15:39

Markt Klok prijsbeelden Groene planten

Snijbloemen 2011

35

2012

2013

2011

2012

2011

2013

15

Middenprijs in centen

Middenprijs in centen

20

120 110 100

130 120 110 100

90 10

37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 week

De middenprijs noteert een plusje van 1 cent tot 27 cent. Hetzelfde prijsniveau als vorig jaar in week 47. In 2011 was deze 25 cent.

80

2013

140

130

25

2012

150

140

30 Middenprijs in centen

Bloeiende planten

90 80

37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 week

Een stijging van de middenprijs met 5 cent tot 110 cent. In 2011 lag deze op 102 cent en in 2012 op 101 cent.

37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 week

Een daling van de middenprijs met 4 cent tot 114 cent. Dat is respectievelijk 9 en 8 cent meer dan in 2011 en 2012.

Bron: FloraHolland

de week van de buitenlandse teler

John Nevado:

’We kunnen op zijn minst dronken worden’ Foto: JoHn neVado

Bedrijf: Nevado Roses Week: 47

Maandag „Ik ben op de farm met een van de secretarissen-generaal van Fair Trade uit Europa en haar team. De verkopen onder Fair Trade groeien wereldwijd en ik denk dat het een van de belangrijkste onderscheidende factoren is in onze industrie. Fair Trade is echt een van de leidende merken in de bloemenbranche geworden en dat zegt ook wat over de beperkte mogelijkheden voor merken in onze industrie.”

Dinsdag „Het leuke van het werk in een ontwikkelingsland is dat het zich ontwikkelt. De regering overweegt nu om nationale sectorale vakbonden op te zetten. Voor ons betekent het mogelijk dat er een mega-vakbond voor alle werknemers in de agrosector komt. Interessant om te zien of dit werkt, omdat Ecuador al circa 2.000 vakbonden heeft en maar 5% van de arbeiders er lid van zijn.”

Woensdag „Een handelsovereenkomst tussen de Europese Unie en Ecuador is eindelijk in zicht. Ontmoetingen om de overeenkomst te sluiten vinden hoogst waarschijnlijk plaats in Brussel in het voorjaar van 2014. Van Ecuadoriaanse kant is de wil er. Een grote reorganisatie van het minisVakblad voor de Bloemisterij 48 (2013)

Prijsbeelden-Markt-nw.indd 19

terie van handel toont aan dat een overeenkomst met de EU bereikt kan worden.”

Donderdag „Ik heb een ontmoeting om verschillende versies van onze nieuwe Baileys-achtige rozenlikeur uit te proberen. We lanceren het dit jaar in onze ’ILoveRoses’ vlieghavenwinkels en via onze online verkoopkanalen. Altijd als je alcohol nuttigt tijdens een ontmoeting neigt de ontmoeting erg uit te lopen. Hoe dan ook, als het zo moeilijk blijft om rozen te verkopen kunnen we op zijn minst dronken worden door ze op te drinken.”

Vrijdag „Ik bezoek twee fabuleuze nieuwe restaurants in Cumbayá, buiten Quito.

Cumbayá heeft nu als bijnaam Cumba-York vanwege haar kosmopolitische atmosfeer. Het nachtleven en zakencentra komen op. Patria is een nieuw ultra-chique restaurant dat klassieke Ecuadoriaanse gerechten serveert waar men een moderne draai aan heeft gegeven. Daar moet je heen voor cocktails en snacks. Ik stel voor om dan naar CIRE te gaan, een Frans onconventioneel restaurant twee deuren verderop. Waarschijnlijk het beste eten dat ik ooit geproefd heb in Ecuador.”

19

26-11-13 16:43

In de grafieken wordt de procentuele verandering (= index) weergegeven van de prijs en de totale aanvoer ten opzichte van vorig jaar.

Jill Berens jillberens@floraholland.nl

Snijbloemen Ontwikkelingen afgelopen zes weken 2013 t.o.v. 2012 150

in procenten

125

100

75

50

42

43

44

Aanvoer index

45

46

47 week

Prijs index

Prijs bloemen gelijk aan 2012 De gemiddelde prijs van bloemen in week 47 staat precies op het niveau van vorig jaar. Met een daling van 2% lopen volume en omzet nog wel achter op 2012.

Grootbloemige roos blijft in prijs stabiel maar levert bijna 7% omzet in bij 8,5% minder aanbod.

Amaryllis kan de 13% meer aanvoer met bijna 3% meer omzet nog opvangen maar de prijs daalt wel 8 cent. Omgekeerd geldt een 8 cent prijsstijging voor geplozen chrysant die met 8% minder volume ruim 7,5% meer omzet no-

teert. Tulp stond vorige week nog in de min maar deze week wordt bijna 17% meer stuks verhandeld en bijna 8% meer omgezet.

De prijs liep wel 2 cent terug. Met de feestmaand in het vooruitzicht schiet ilex de top 20 binnen en wordt 4 cent beter gewaardeerd.

Met bijna 3% meer aanbod wordt 11,5% omzetgroei gerealiseerd.

Lelie Oriëntal blijft de stijgende lijn volgen en plust ruim 33% in omzet. Bij ruim 5% minder aanbod stijgt de middenprijs 12 cent.

Kamerplanten Ontwikkelingen afgelopen zes weken 2013 t.o.v. 2012 150

in procenten

125

100

75

50

42

43

44

Aanvoer index

45

46

47 week

Prijs index

Kamerplanten beter gewaardeerd Het aanbod kamerplanten steeg vorige week nog ten opzichte van vorig jaar. In week 47 loopt de aanvoer met -2% iets terug en stijgt de middenprijs met ruim 6% naar € 1,60 per stuk. De totaalomzet van kamerplanten neemt bijna 5% toe.

Phalaenopsis noteert bij iets meer aanbod een omzetstijging van 8% maar leverde een paar cent in op de prijs. Poinsettia staat in de top 5 en wordt 7 cent beter gewaardeerd. Vanwege een dalende

aanvoer (-11,5%) loopt de omzet nog achter. Cyclamen laat een ander beeld zien. Met iets minder stuks (-2%) komt de omzet 6,5% hoger uit en de middenprijs neemt met 7 cent toe. Kalanchoë loopt 7,5% in volume terug met een omzetdaling van ruim 2% tot gevolg, ondanks een hogere waardering van 2 cent. Opvallend is de 65% omzetstijging van ficus; er is 14% meer verhandeld tegen een hogere middenprijs (+93 cent).

Tuinplanten Ontwikkelingen afgelopen zes weken 2013 t.o.v. 2012 150

in procenten

125

100

75

50

42 Aanvoer index

20

Veilingbijdragen-Markt-nw.indd 20

43

44

45

Prijs index

46

47 week

Minder tuinplanten, iets hogere prijs De aanvoer van tuinplanten stijgt weer vergeleken met vorige week maar loopt in week 47 nog altijd achter (-5%) ten op zichte van 2012. De middenprijs komt in de verslagweek vier punten hoger uit. Het lagere aanbod leidt bij de meeste planten tot een hogere prijs. Het dalende aanbod van skimmia (-9%) heeft nog steeds een positief effect op de prijs van ruim 60 cent. Bij helleborus is eenzelfde beweging te zien, bij ruim 16% minder aanbod wordt de kerstroos ruim 30 cent beter

gewaardeerd. Het kleinere aanbod (-22%) gaultheria resulteert in een 20% hogere prijs. Ook is er bijna 9% minder stuks van picea verhandeld dat resulteert in een hogere prijs (+20 cent). Het aanbod (+19%) en de omzet (+13%) van chamaecyparis trekt aan bij een dalende middenprijs (-5%).

Ilex zakt deze week weg, bij 8% minder aanvoer gaat de prijs met ruim een euro onderuit.

De totaalomzet van tuinplanten komt 1,5% lager uit.

Vakblad voor de Bloemisterij 48 (2013)

26-11-13 16:44

Nederland

Over de toonbank Leidschendam

Judith Ebbers:

’Het is vanzelfsprekend dat we meedenken met de klant’ doorgevoerd, zoals duidelijke verkeersborden en een aangepaste buitenpresentatie.”

Hoe hebben klanten gereageerd?

FOTO: BLOEMENVINK

„We hebben veel felicitaties en kaartjes gekregen. De betrokkenheid van klanten is groot; ze gunnen het ons echt. Een mooie reactie was: ’Ik ben zo blij dat ik in Leidschendam woon; ik voel me bevoorrecht dat ik bij jullie in de winkel mag kopen.’ Uiteraard hebben we het gevierd in de winkel en een ’Bloemenvinkvaas’ verloot.”

Judith en Bart Ebbers

Naam: Bloemenvink Locatie: Leidschendam Sortiment: 75% bloemen, 15% planten, 10% decoratie Specialiteit: maken van boeketten , bloemwerk en gelegenheidsbloemwerk Aantal medewerkers: 5

Hoe kijkt u aan tegen de verkiezing Mijn bloemist van het Jaar? „We zijn erg blij met onze derde plek! Het heeft ons veel moois gebracht. Je krijgt een spiegel voorgehouden en dat is altijd goed. We staan open voor input en hebben al verbeterpunten

Standpunt

„Wij willen de verbinding leggen tussen schoonheid, creativiteit en vakmanschap. Dit in combinatie met zakelijk inzicht en een grote inzet waardoor er een mooi en gezond bedrijf staat. Dit heeft de jury, denk ik, ook zo ervaren.

Wat we vaak van klanten horen is dat we persoonlijk betrokken zijn en meedenken met de klant. Ik vind dat eigenlijk heel vanzelfsprekend.

We gaan voor blije klanten.”

Hoe organiseren jullie de inkoop? „Ik koop in bij de groothandel, maar ik houd voortdurend mijn ogen open. Als ik iets zie bij collega’s of op beurzen, dan ga ik daar

Heeft u nog tips voor kwekers? „Ik vind het een heel mooie en positieve ontwikkeling dat kwekers en bloemisten steeds meer met elkaar in contact komen. Samen sta je sterker. Wij kunnen echt nog veel van elkaar leren. Bijvoorbeeld over de verzorging. Neem orchidee. We weten allemaal dat die niet veel water nodig hebben. Maar onlangs had ik cascades en die had juist wat meer water nodig.

Dergelijke informatie is erg welkom.”

Hoe gaat het momenteel met de afzet? „Amaryllisbollen, helleborus en orchideeën zijn op het moment favoriet. Wat betreft de toekomst, bekijk ik het positief. We hebben een heerlijk mooi vak. Het is jammer dat door de crisis het vak toch een beetje onder druk staat.

Je moet overal net wat harder aan trekken en je best ervoor doen. Maar er komen vast weer andere tijden aan.”

Dijksma getuigt van scherpe visie en missie

S Bernhard Nanninga, Agrado, Marketing en strategisch advies

Mee eens, oneens of denkt u er heel anders over?

Reageer dan bij de marktredactie: A.F. Middelburg, 06-23631549 of mail afmiddelburg@hortipoint.nl

Vakblad voor de Bloemisterij 48 (2013)

Toonbark-Markt-nw.indd 21

Waarom zijn jullie in de prijzen gevallen?

achteraan. We doen veel moeite om ons te onderscheiden met mooie en aparte producten.

Gelukkig zijn die voldoende voorhanden. We gaan voor een goede kwaliteit en houdbaarheid. Bij nieuwe producten is dat soms wel eens lastig te voorspellen.”

taatssecretaris Sharon Dijksma getuigt van heldere visie met betrekking tot de toekomst van de tuinbouw in haar beleidsbrief aan de Tweede Kamer. Daarin is er een sterke focus op de glastuinbouw waarin zij aanstuurt op verduurzaming en verbetering van de marketing van de ondernemers. Zij ziet scherp de problematiek van de energievoorziening waarin de afhankelijkheid van de in kwaad daglicht staande fossiele energie ten einde gebracht moet worden en een energieneutrale productie per 2020 de nieuwe standaard moet zijn.

De ontwikkelingen ten behoeve van het gebruik van aardwarmte moet

krachtig ondersteund worden en zij wil bezwaren wegnemen. Zij ziet ook scherp hoe de Nederlandse tuinbouw vooral op commodity is gericht en hierdoor haar Europese positie steeds meer verliest.

Er liggen volgens haar grote kansen buiten Europa die beter waargenomen kunnen worden met onze knowhow.

Dat vraagt echter om een gerichte aanpak in de marketing en betere samenwerking in de keten. Haar notitie getuigd van realiteitszin en zij geeft blijk van een heldere kijk op zaken zonder in idealisme te vervallen.

Natuurlijk zijn haar ambities met de huidige stand van zaken niet te bekos-

tigen. Daarvoor trekt ze dan ook de knip om een stimulans te geven. Een toenemend bewustzijn bij de consument over de huidige klimaatproblematiek en daarmee de roep om CO2 neutraal geproduceerde producten zal leiden tot een license to produce.

Daarin passen alleen nog CO2 neutraal geproduceerde producten die met ondersteuning van een krachtig onderscheidend aanbod aan de man moeten worden gebracht. Dat vraagt om een toenemend bewustzijn van de tuinbouwondernemer over zijn positie en meerwaarde in de keten.

21

26-11-13 16:44

Analyses snijbloemen Foto: DE GRAAF VAN DER ZANDE

Met Nederlandse calla onvoldoende opbrengst Voor de Nederlandse telers van calla zit het seizoen erop en gemiddeld zijn de opbrengsten onvoldoende. Handelaren prijzen de kwaliteit en de breedte van het assortiment.

„Het assortiment is geweldig.

Alle kleuren zijn aanwezig en dan ook nog in heel veel verschillende tinten”, oordeelt inkoper Bram van der Meij van Bloomways over het aanbod Hollandse calla’s. Ton van Schie, inkoper bij Van der Hoorn Floristiek, is het daarmee eens. „Maar van de buitencalla’s ben ik niet onder de indruk. Ze kúnnen goed zijn, maar als ik door de aanvoer heen liep zag ik toch te veel van onvoldoende kwaliteit en nog steeds aangevoerd op smerig water”, nuanceert Van der Meij. „In het importaanbod uit Kenia zit ook geweldige kwaliteit. Een paar aanvoerders zijn minder goed en er zijn er ook, die hun bloemen beter niet op de markt kunnen brengen.”

Het Nederlandse aanbod calla’s (officieel zantedeschia overig) kromp bij FloraHolland tot en met oktober met 7% tot 39,5 miljoen stelen. Daarvoor werd gemiddeld 34 cent betaald, 3 cent minder dan in 2012 en 5 cent minder dan in 2011. Toen lag de aanvoer op een vergelijkbaar niveau. Vooral de kleinbloemige types stonden onder druk.

Importaanbod Het importaanbod zakte dit jaar met 14% tot 10,5 miljoen stuks; mogelijk zijn de directe stromen toegenomen. Dezelfde kwaliteit importcalla’s als in de winter kreeg in de zomer keuropmerkingen en dat noopt producenten tot andere afzetwegen.

Van der Meij verwacht niet dat

calla ooit een hoofdproduct wordt. Van Schie vindt het ook een bloem, die tot de luxere categorie behoort. „Calla trekt mengboeketten mooi op en brengt daarmee net iets meer”, is zijn waardering.

Voor het discountsegment is calla minder geschikt, verwoordt een inkoper die niet met naam wil worden genoemd. De bloem is weliswaar mooi, maar niet in voldoende aantallen van dezelfde kwaliteit beschikbaar.

Vernieuwing Bij vernieuwing van het assortiment is volgens veredelaars een hogere productie van eerste kwaliteit het belangrijkste criterium. Met de huidige druk op de prijzen voor zowel uit-

gangsmateriaal als bloem is dat noodzakelijk. Daarna volgen andere kenmerken, zoals ziekteresistentie en bloemvorm en kleur. Het oranje segment lijkt met het doorzetten van Captain Trinity en de aankondiging van de introductie van de knaloranje Beatrix volgend jaar een behoorlijke vernieuwing. „Specifieke soorten werden dit jaar goed betaald, maar alleen als er kleine aantallen van worden aangeboden”, blikt buitenteler Ton Kortekaas van Kallaland in Voorhout terug op 2013. Hij vindt dat de prijsvorming over de hele linie onvoldoende was. „We hebben het goed kunnen maken door een hogere productie”, stelt hij vast. n

Rode cijfers voor rendement Zantedeschia aethiopica Met een fors lagere middenprijs bij een gestegen aanvoer eindigt zantedeschia dit jaar in de rode cijfers. Handelaren hekelen de fluctuerende prijs.

Van der Hoorn Floristik een beperking aan voor Zantedeschia aethiopica. De kwaliteit van deze

300

1.500

250

1.250

200

1.000

150

750

100

500

50

250

0

jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt ’12 ’13

0

Verkochte aantallen x duizend

Gemiddelde prijs in centen

„Zo groot hebben we ze in de mengboeketten niet nodig”, geeft inkoper Ton van Schie van

Aanvoer en gemiddelde prijs Nederlandse Zantedeschia aethiopica op de FloraHolland-vestigingen in 2012 en 2013 tot en met oktober.

22

Markt-Snijbloemanalyses-nw.indd 22

productgroep is volgens zijn collega Bram van der Meij van Bloomways het afgelopen jaar goed geweest. „Maar het assortiment kan wat breder. Bijvoorbeeld met een maatje tussen de grootbloemige Colombe de la Paix of Avalanche en de kleinbloemige types”, merkt hij op.

Bij een 12% hoger aanbod van 5,4 miljoen stelen uit Nederland zakte de prijs tot en met oktober dit jaar met 18% tot 78 cent.

Vooral in april, juni en juli stond de prijs in vergelijking met vorig jaar onder druk. Door het koude voorjaar haalden veel telers hun planning niet, waardoor het aanbod te veel op een hoop kwam. „En de plant is veel te eigenwijs om te kunnen sturen”, vindt Machiel de Roon van Call de Roon in Mijnsherenland.

René Koning van de gelijknamige kwekerij in Hoogwoud meldt met Highwood gemiddeld genomen een redelijk jaar te hebben gedraaid. „Maar een nieuwe kas kan ik er niet van bouwen.”

Voordeel in handelsfase Het voordeel van Highwood in de handelsfase is dat deze bloem opgerold ’als een sigaar’ kan worden vervoerd, net als de roze Flamingo. Dit is een van de weinige niet witte aethiopica’s. „Het duurt lang voordat Flamingo een vaste plaats weet te verwerven”, is de ervaring van Theo Klaver van kwekerij Calla in Heerhugowaard. Hij specialiseerde zich sinds vorig jaar in aethiopica’s.

Koning ruilt volgend jaar een deel van deze teelt in voor snijhortensia. n Vakblad voor de Bloemisterij 48 (2013)

26-11-13 16:44

„Van Nederlandse asparagus kun je op aan. Die ligt tussen goed en fantastisch”, vindt inkoper Ramon van Schaik over dit snijgroen. Jordi Taillie van Bloomways koopt in principe geen importasparagus omdat alleen de Hollandse goed genoeg is voor zijn klanten. „Maar in Aalsmeer is het aanbod onvoldoende en daardoor zijn we genoodzaakt in Westland direct in te kopen”, merkt hij aan. Volgens Jan van der Meij van groothandel en ververij G. de Koning is het aanbod van de mooie kwaliteit onvoldoende en daardoor te duur. „En nu sparen kwekers weer om te profiteren van hogere prijzen voor kerst. Dat is niet bevorderlijk voor de kwaliteit”, voegt hij toe. Rob Leeuwenburg van ververij R. Leeuwenburg Colors tipt om het bij de aanvoerinformatie te vermelden, als de stelen afkomstig zijn van jong gewas. „Dat is inderdaad kwalitatief mooier qua kleur en bezetting,

Gemiddelde prijs in centen

De prijsvorming voor Nederlandse asparagus kwam na een goede start dit jaar snel onder druk. Handelaren zijn tevreden over de kwaliteit, zeker in vergelijking met de import.

maar vaak ook weer dunner en lichter”, weet teler Geert Kortekaas van kwekerij Nieuw Honsel in Honselersdijk.

40

4.000

35

3.500

30

3.000

25

2.500

20

2.000

15

1.500

10

1.000

5

Iets minder aanvoer Tot en met oktober kromp het Nederlandse aanbod asparagus met 1% tot bijna 28 miljoen stelen, waarvoor gemiddeld 14 cent werd betaald. Dat is hetzelfde als vorig jaar, maar per periode zijn de verschillen fors. „Begin dit jaar was het leuk, na de Franse Moederdag in mei zakten de prijzen. De zomer was gewoon slecht, herstel bleef uit en nu is het nog niet goed genoeg”, vindt Sjon Mulder van kwekerij J.C.M. Mulder in Honselersdijk. Richting kerst loopt de prijs voor asparagus altijd op, mede omdat de vraag naar geverfde dan stijgt. „Het is nu al een gekkenhuis”, geeft Leeuwenburg aan, al merkt veilingmeester Alexander Bol van FloraHolland Naaldwijk daar nog weinig van. „De piek

0

500 jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt ’12 ’13

0

Verkochte aantallen x duizend

Foto: DE GRAAF VAN DER ZANDE

Herstel blijft uit na terugval prijs asparagus

Aanvoer en gemiddelde prijs Nederlandse Asparagus setaceus op de FloraHolland-vestigingen in 2012 en 2013 tot en met oktober.

komt ieder jaar later op gang”, constateert hij.

Assortiment stabiel Het assortiment asparagus, in omzet de vierde productgroep in de categorie snijgroen, is stabiel.

De voor de snijcultuur een aantal jaren geleden geïntroduceerde Cwebe is inmiddels ingeburgerd.

Met de noviteit Mazeppa is Kortekaas na een jaar alweer gestopt. „De blauwachtige kleur sprak de handel best wel aan, maar de kwaliteit was niet stevig genoeg en de productie te laag”, is de ervaring van Kortekaas.

„Vernieuwing van het assortiment is altijd welkom”, meent Van Schaik, maar telers verwachten geen innovatie. „Maar door te laten zien wat je er allemaal mee kunt en inzet van moderne, sociale media kan het product worden gepromoot”, vindt Bart Bakker van het in groen gespecialiseerde Adomex. De voor ’rouw en trouw’ bestemde asparagus koopt hij in Nederland, de bulk komt uit Noord-Amerika, Portugal en Guatamala. „Die concurrentie wordt steeds groter”, verwacht Kortekaas. n

Marktacties Promotie

Bloemendagen

n

Balkon- en terrasplanten 2014: verbena en lantana 2014: Narcissus Topolino n Woonplant van de maand november: bromelia n Woonplant van de maand december: hippeastrum n Woonplant van de maand januari: kentia palm n PurE Seasonal Flowers in november: skimmia n PurE Seasonal Flowers in december: eucharis

n

n Lentebloeier

n n n n n n n

oktober - november Campagne Altijd Kalanchoë met de nadruk op de consument in Nederland en Duitsland. n oktober - november Campagne van Bloemenbureau Holland ’Kennen Franse en Duitse vriendinnen elkaars lievelingsbloemen? In Frankrijk van 4 okt tot 4 nov en in Duitsland van 11 okt tot 11 nov. n 30 nov Rob’s Grote Tuinverbouwing met onder andere: bol-op-pot: tulp, hyacint, narcis, eucomis, glamini en freesia, groene planten, Favourite Roses, TiSento, Helleborus Gold Collection, aeschynanthus, maxiwella, halios, Princettia Pearl (indoor), Anthurium Nano Red, Greenbird. Snijbloem: pluischysant. SBS6, 17.00 uur. n 27 feb - 2 mrt Huis & Tuin 2014 vergroot haar aantrekkingskracht met nieuwe floramarkt in WTC expo in Leeuwarden.

n

n n n n n n n n n n n n

27 nov Moederdag (Rus) 30 nov St. Andrew’s Day (Schotland) 5 dec Sinterklaas 6 dec Sint-Nicolaas (Bel) 8 dec Maria Onbevlekt Ontvangen (Ita, Oos, Zwi) 25-26 dec Kerstmis 31 dec Oudejaarsdag 1 jan Nieuwjaar 6 jan Driekoningen 7 jan Orthodox Kerstmis (Rus) 13 jan Orthodox Nieuwjaar (Rus) 21 jan Grootmoedersdag (Pol) 22 jan Grootvadersdag (Pol) 31 jan Chinees Nieuwjaar 2 feb Nationale flirtdag (GB) 14 feb Valentijnsdag 23 feb Mannendag (Rus) 2 mrt Grootmoedersdag (Bel) 3 mrt Rozenmaandag (Dui) 8 mrt Vrouwendag

Heeft u informatie voor de agenda? Mail naar afmiddelburg@hortipoint.nl

Vakblad voor de Bloemisterij 48 (2013)

Markt-Snijbloemanalyses-nw.indd 23

23

26-11-13 16:44

Analyse bloeiende planten Foto: SVS

Exporteur over Bulgarije

Hoogseizoen ardisia weer spannend Ardisia-telers wachten weer met spanning af of ze half december leeg zullen zijn. Na die tijd zakt de prijs van de kerstplant abrupt. De korte afzetperiode is helaas moeilijk te reguleren.

Arnold Koek:

’Bulgaren zijn gek op bloemen’ Houden Bulgaren van bloemen? „Dat kun je wel zeggen. Net als alle Oost-Europeanen zijn ze er gek op. Ze hebben niet veel geld, maar als ze nog een paar muntjes over hebben, besteden ze die vaak nog aan bloemen. Geen bos, maar een of twee stelen, zodat ze in elk geval iets fleurigs in huis hebben of cadeau kunnen geven. Ze kopen hun bloemen vooral in stalletjes langs de weg, ook in de winter want het vriest er nauwelijks. De rijkere mensen kopen ook in bloemenwinkels.”

Een Luilekkerland dus voor een exporteur? „Dat valt jammer genoeg tegen. Het land heeft niet veel inwoners en een groot deel daarvan moet het doen met 250 euro in de maand. Het was al geen rijk land en de crisis deed de rest. De rijkere mensen wonen in de vier grote steden, het platteland is ronduit arm. Bulgarije is dus erg prijsgevoelig. Als de prijzen laag zijn, kun je er grote hoeveelheden bloemen verkopen. Maar in een periode van hoge prijzen verkoop je zomaar helemaal niets.”

Vragen ze wel kwaliteit? „Bulgaren kopen bloemen van een goede middenkwaliteit. Ze komen hun producten zelf in Nederland halen, dus ze zitten lang in de vrachtwagen voordat ze bij het verkooppunt aankomen. Dan kom je niet weg met slechte bloemen. Ondanks dat het prijskopers zijn, nemen ze dus geen producten van inferieure kwaliteit.”

„Chrysant en roos zijn de belangrijkste; die maken zo’n 80% uit van de omzet. Daarnaast gerbera, Oriëntal-lelies, alstroemeria en tulpen. Rozen halen ze ook rechtstreeks uit Columbia en Ecuador.

En anjers uit Turkije, dat ligt relatief dicht in de buurt.”

Wat wilt u nog meer vertellen over Bulgarije? „Dat veel Nederlanders een verkeerd beeld hebben van dit land.

Het ligt aan de Zwarte Zee, waar van oudsher rijke Russen hun vakantie vieren. Ze hebben dus een traditie qua toerisme en het ontvangen van mensen. Dat merk je als je er bent: ze hebben een zuidelijke gastvrijheid, een rijke keuken en een heerlijk klimaat.”

24

Blauw-Markt-Exporteur-Afzetzaken-nw.indd 24

„Het seizoen brak drie weken later dan anders pas goed los. Vanaf half oktober loopt het prima. De prijsvorming op de klok ligt onder het niveau van vorig jaar, maar bij bemiddeling zie je dat men er wel wat voor over heeft om zich van de betere kwaliteit te verzekeren. Toch komt nog zo’n 50% van mijn productie op de klok terecht”, legt Paul Clement van kwekerij Clement in Rijsenhout uit. Van de witte ardisia is dit jaar iets meer aanbod. Behalve

Clement ging ook Van den Bos er dit jaar mee van start. „We waren half november al uitverkocht. De handel ziet het als een leuke aanvulling op het sortiment, vooral aan het begin van het seizoen. Maar het blijft een kleine markt,” aldus Van den Bos. Hij verwacht de komende jaren wat minder ardisia-aanvoerders, omdat de enige leverancier van zaailingen daar waarschijnlijk mee stopt.

Vraag groeit Bij Noviflora is ardisia een belangrijk kerstartikel, waarvan het grootste deel in drie weken wordt verkocht. Ronald van Santen: „We proberen in nauwe samenwerking de partijen te reguleren, zodat we in een korte tijdspanne grote volumes met de juiste kwaliteit kunnen wegzetten. Dat lukt doorgaans goed.” Volgens Van Santen biedt de witte ardisia op de Scandinavische markt nog kansen, mits het vanuit de bron ontstane rassen betreft die correct zijn geteeld. Bij OZ Planten gaat er meer ardisia weg dan vorig jaar. „Voor ons moet de plant knalrode bessen hebben en de opbouw mag niet graterig zijn. We zitten nu midden in het hoogseizoen. Het vergt van zowel kwekers als kopers een hoop ervaring en inzicht om de afzet soepel te laten verlopen”, zegt Remco Hogendoorn. n

500

600

450

500

400

400

350

300

300

200

250

100

200

2007

2008

2009

2010

2011

2012

0

Verkochte aantallen x duizend

Welke bloemen verkoopt u in Bulgarije?

Wit kleine markt

Gemiddelde prijs in centen

Bedrijf: Premier & Blenheim Functie: algemeen directeur Belangrijkste afzetlanden: Europa Inkoop: 45% direct bij kwekers, 55% op de veilingklokken (90% KOA) Aantal medewerkers: 85

Ardisia is in de kerstperiode de enige kamerplant met rode bessen en daardoor gewild. Met een lastige teelt van anderhalf jaar en een afzetperiode van nog geen vier maanden, is het een product waarbij ervaring, stalen zenuwen en goede planning van groot belang zijn. Toch zijn zowel handel als telers terughoudend in het vastleggen van partijen voor de cruciale weken. Dick van den Bos van Van den Bos Premium Ardisia’s in ’s-Gravenzande: „Het proces van bloei tot bes is riskant. Je kan zo een paar procent uitval hebben, of niet volledig aan de gewenste kwaliteit van de klant voldoen. We stemmen wel veel af met de handel, maar echt garanties geven doen we van beide kanten liever niet.” Dat maakt het elk seizoen extra spannend.

Verkochte aantallen en middenprijs ardisia op de FloraHolland-veilingen van 2007 tot en met 2012.

Vakblad voor de Bloemisterij 48 (2013)

26-11-13 16:44

Foto: Meewisse PlAnts

Afzetzaken

Analyse groene planten

Verwarrend beeld markt rhipsalis Ruim een jaar geleden maakte de markt kennis met een nieuwe leverancier van rhipsalis, maar zijn er nu meer of minder planten? Of nam vooral de vraag naar rhipsalis af?

en de middenprijs daalde 8%. „Dat lijkt een trendbreuk met de afgelopen jaren, die steeds vrij stabiel waren.”

Bedrijf: Meewisse Plants Aanleiding: Introductie Bromeliana- the Queen of Colors

Minder of meer

Rhipsalis is geen product voor de maanden oktober en november. „De laatste maanden zijn de prijzen te laag”, vindt teler Jacco de Ruiter van kwekerij Passieplant in Nieuwerkerk aan den IJssel. Een deel van de huidige productie aan rhipsalis houdt Passieplant daarom nu vast voor betere tijden. „Het product groeit nu nauwelijks. En we verwachten dat de vraag in januari weer zal aantrekken.”

Niet goed

200

2.500

180

2.300

160

2.100

140

1.900

120

1.700

100

2007

2008

2009

2010

2011

2012

1.500

Verkochte aantallen en middenprijs rhipsalis op de FloraHolland-veilingen van 2007 tot en met 2012.

Vakblad voor de Bloemisterij 48 (2013)

Blauw-Markt-Exporteur-Afzetzaken-nw.indd 25

John Meewisse Wie is deze dame op de foto? „Dat is een Braziliaanse schoonheid die model staat voor ons merk Bromeliana. Voor dit merk is een feestelijke, kleurrijke en vrolijke uitstraling ontworpen, met een knipoog naar de Zuid-Amerikaanse herkomst van de potplant. Die uitstraling past bij de boodschap die we willen meegeven: dat Bromeliana voor de consument een product is dat kleur en vrolijkheid in huis brengt. Het merk straalt vreugde, schoonheid en trots uit. Het beeldmerk, de Braziliaanse schoonheid met haar gulle lach en de vrolijke kleuren, laten zien dat Bromeliana de Queen of Colors is.”

Waarom hebben jullie Bromeliana opgezet? „Sinds begin 2013 heeft Meewisse Plants de afzet van het product weer in eigen hand genomen. Deze stap hebben wij gezet om beter te kunnen inspelen op de wensen van de belangrijkste doelgroep, de daghandel.

De introductie van een eigen merk voor bromelia is de volgende stap om de dienstverlening aan klanten te optimaliseren. Je wilt iets extra’s doen voor de klanten en bovendien moet je zorgen dat je product opvalt tussen al het aanbod.”

Aan welke eisen moet Bromeliana voldoen? „Alleen de beste planten met de hoogste en zwaarste kwaliteit worden verhandeld onder Bromeliana. De zwaarste sortering is voor ieder soort vastgelegd. De planten worden met zorg geselecteerd en verpakt in de Bromeliana-lijn. Dit kan een fullcolour bedrukte doos zijn of een band om de tray in Bromeliana-stijl. Het geeft een mooie presentatie van de plant.

Bromeliana is een exclusief label en alleen verkrijgbaar via directe handel.

Er is maar een beperkte hoeveelheid planten beschikbaar die past in het profiel van Bromeliana.”

Hoe verliep de introductie op de Trade Fair?

Verkochte aantallen x duizend

Gemiddelde prijs in centen

Martijn Bentvelsen, productmarktadviseur bij FloraHolland noemt de veilingcijfers over 2013 voor rhipsalis ’niet goed’. Tot en met week 47 lag de omzet van rhipsalis bij FloraHolland zo’n 15% onder het niveau van 2012.

Er werd, met ongeveer 1,8 miljoen stuks, 7% minder verkocht

Rhipsalis kent enkele grote en daarna veel kleine kopers. Grote kopers kochten dit jaar schijnbaar wat minder rhipsalis, terwijl vele anderen niet meer gingen afnemen. Dat laatste ligt volgens inkoper Kees Saarloos van Van Vliet Potplanten nogal voor de hand: „Wij doen nauwelijks rhipsalis en dat verandert niet gauw.

Als klanten niet bestellen wat je aanbiedt, doe je daar weinig aan.”

Bij Waterdrinker meent planteninkoper Wim de Jong dit jaar de gevolgen te zien van een toenemend aanbod bij rhipsalis. „Ik heb de indruk dat veel meer is aangevoerd. Bij iets achterblijvende vraag is de markt dan snel uit balans.” Mogelijk doelt De Jong op het toetreden van Esperit Plant als rhipsalis-leverancier, ruim een jaar geleden. Volgens teler Jan van Geest leidde dat echter niet per se tot meer rhipsalis. „Het is een klein product en ik denk dat alle kwekers het afgelopen jaar juist minder zijn gaan zetten”, aldus Van Geest. De veilingcijfers ondersteunen die notie. n

„Bromeliana is daar positief ontvangen. We merken dat klanten behoefte hebben aan iets nieuws. Op de beurs konden bezoekers met de Braziliaanse schoonheid op de foto. Dit werd ook gewaardeerd. De komende periode wordt vooral gebruikt om een grote naamsbekendheid te creëren bij onze klanten.”

Hoe gaan jullie dit doen? „We gaan iets speciaals doen tijdens het Braziliaanse Carnaval en via Facebook en Twitter promoten we het merk. Daarnaast hebben we een consumentensite opgericht. We willen de consument daar inspireren en overtuigen dat bromelia een prachtige plant is. In 2014 gaan we een start maken om tuincentra en bloemisten te inspireren.”

25

26-11-13 16:44

Zonder titel Als een gedreven kunstenaar staat teeltmedewerker Remi van Beest te vegen over het doek. Het resultaat is echter geen abstract kunstwerk ’Zonder titel’, maar een schoon gevelscherm.

V

oor kwekerij Pannekoek Orchideeën in Berkel en Rodenrijs is dit een karwei dat tweemaal per jaar terugkeert: het verwijderen van de natuurlijke graffiti van de ramen en het gevelscherm. De algen groeien alleen in de warme afdeling, waar veel vocht tegen de gevel condenseert. „Dit soort schoonmaakklussen doen we altijd net voor de kerstdrukte begint”, zegt teler Han-Willem Mooij. „We behandelen de ramen en schermen met een chemische gevelreiniger tegen algen, maar dan nog komt het altijd weer terug.”

Het schoonmaken, dat ongeveer twee dagen in beslag neemt, gebeurt niet zozeer vanwege de lichtonderschepping, maar vooral voor de netheid en de hygiëne. „Zo’n dikke laag algen en mos, dat ziet er niet uit. Ook gaan daar bacteriën in groeien die ik liever niet heb.”

Overigens heeft Mooij wel eens nagedacht over de mogelijkheid van algenteelt in de kas, maar dan op een meer gecontroleerde wijze. „We hebben bijvoorbeeld een pad buiten langs de gevel, of een ruimte half onder de transportbaan. Daar komt licht en warmte, maar verder kunnen we niets met die ruimte. Misschien zouden we daar in de toekomst een eenvoudig systeem voor algenteelt kunnen aanleggen.”

Op 12 december houdt Wageningen UR een kennismiddag over algenteelt in de glastuinbouw. < Tekst en foto: Joef Sleegers

jsleegers@hortipoint

26

Spread algen.indd 26

Vakblad voor de Bloemisterij 48 (2013)

26-11-13 16:45

Vakblad voor de Bloemisterij 48 (2013)

Spread algen.indd 27

27

26-11-13 16:45

K asgeluiden Bestrijding van ziekten en plagen. Hoe gaat dat in de praktijk?

Wat houdt telers bezig en hoe gaan ze daarmee om? Wat zijn de geluiden uit de kas? Om de twee weken laat het Vakblad telers vertellen over chemische of geïntegreerde bestrijding.

Peter van Leth, Hans Neefjes, Joef Sleegers, Bert Vegter bloemisterij@hortipoint.nl

’Gewasbescherming is net als wielrennen’

Stefan van Steekelenburg van Lots of Flowers

Drie weken geleden heeft Stefan van Steekelenburg nog een rondje Steward gespoten tegen de rupsen, waaronder duponchelia. Per 1 oktober is het etiket aangepast en mogen nieuwe verpakkingen nog alleen in de groententeelt worden gebruikt.

De teler heeft nog een voorraadje staan dat hij kan opgebruiken, maar dat raakt natuurlijk een keer op. „Dat is jammer. Steward werkt prima en is goed integreerbaar.”

Om hierop in te spelen wil hij de rups biologisch aanpakken. In de komende vijf weken gaat hij de sluipwesp Trichogramma uitzetten; voorlopig op 1 ha bij wijze van proef.

Deze sluipwesp werkt tegen zowel de Turkse mot als ook de duponchelia; de eitjes worden geparasiteerd.

Dit past goed in het plan om biologisch de winter door te gaan.

De natuurlijke vijanden houden zich nog goed staande. Er zijn een paar

Plaats: Nieuwerkerk aan den IJssel Teelt: minigerbera onder 7.000 lux Oppervlakte: 38.000 m2

plekjes met wittevlieg, maar daar zit ook encarsia en delphastus bij.

Mineervlieg is geen probleem. Spint zit heel laag en feltiella is erbij.

Vorige week heeft Van Steekelenburg voor de derde keer cucumeris uitgezet in de hele tuin tegen trips en echinotrips. In één vak heeft hij Teppeki gedruppeld tegen luis in een lage dosering van 300 g/ha. Dat heeft goed gewerkt. De zwavel staat twee nachten per week aan. In een paar gevoelige vakken is meeldauw bestreden met Nimrod.

De gerberateler is ervan overtuigd dat hij in de winter zo door kan gaan. „Het gaat wonderbaarlijk goed. Dat is een kwestie van discipline; overal op tijd bij zijn. Net als wielrennen. Zolang je in het peloton meerijdt, blijf je uit de wind en hoef je alleen een beetje bij te sturen.

Maar als je achterop raakt, moet je hemel en aarde bewegen om weer bij te komen.”

’In jaar met raar klimaat toch zelfde bestrijding’

Wim van Rijlaarsdam Plaats: Nieuwkoop Teelt: forsythia, pioen, zonnebloem, pluischrysant, hypericum Oppervlakte: drie locaties, samen 18 ha

28

Kasgeluiden-nieuw.indd 28

Dit afgelopen teeltjaar was uit het oogpunt van klimaat voor ’buitengewassenkweker’ Wim Rijlaarsdam er een met uitschieters. Gevolgen voor ziekten en plagen én de bestrijding daarvan waren er echter niet zozeer. Er waren niet meer of minder aantastingen dan ’normaal’ en Rijlaarsdam voerde ongeveer dezelfde bespuitingen uit met daarbij aangetekend dat hij de natuur in de vorm van lieveheersbeestjes, gaasvliegen, roofwantsen en dergelijke zo veel mogelijk haar werk laat doen. „Aan insecticiden heb ik zeker niet méér gespoten. Ik ben daarmee ook een zeer matige gebruiker. Met goed kijken, blijven opletten en zoveel mogelijk aan goede beestjes overlaten kun je een heel eind komen.” Bij pioenen wil de kweker niet zeggen dat hij geen last heeft gehad van bladaaltjes, maar dit bij vele pioenenkwekers grote probleem viel bij hem mee. „Hier en daar heb ik een

blaadje gezien. Verder zijn schimmelproblemen bij mijn gewassen ook meegevallen.” Uit het oogpunt van bestrijding heeft de teler uit Nieuwkoop nog het meest moeite gehad om het onkruid voldoende onder de duim te houden. „Sinds het wegvallen van ’brandmiddelen’ als Actor en Reglone kost onkruidbestrijding erg veel aandacht en tijd.

Dat hoor ik ook van collega’s. Het is een steeds grotere kostenpost

geworden”, aldus Rijlaarsdam. In het begin van de teelten kan hij de ongewenste plantengroei nog behoorlijk in toom houden met de schoffelmachine, maar wat later komt er ook veel handwerk aan te pas. De teelt is voor dit jaar klaar op de kwekerij en alles staat nu in het teken van opruimen, schoonmaken en dergelijke. In januari komen dan weer de forsythia’s. Voor de bestrijding is dat zeker geen probleemgewas.

Vakblad voor de Bloemisterij 48 (2013)

27-11-13 15:10

’Toch een beetje tripsschade’

Kees Kouwenhoven Adviseur gewasbescherming Brinkman Agro, o.a. roos

Trips was toch niet overal weg of voldoende onder controle, zoals adviseur Kees Kouwenhoven in zijn vorige bijdrage aan deze rubriek meldde. „Bij een paar klanten zie ik takken met tripsschade in de knoppen. Het zijn er niet veel, hooguit enkele tientallen per dag, maar iedere tak telt, zeker als opbrengstprijzen en kosten toenemen. Omdat we niet weten hoe de tripspopulatie zich gaat ontwikkelen - wellicht hebben we de piek alweer gehad - grijpen we in met een bespuiting. We willen nu van de trips af en niet wachten op een effect van de biologische bestrijders.”

Voor de chemische correctie spuiten telers Nocturn of Vertimec bovendoor. „Omdat de meeste bedrijven die middelen nog nauwelijks ingezet hebben dit jaar, zijn de resultaten van een bespuiting goed.” Sommige telers kiezen voor Neemazal. „Geen

super middel tegen trips, maar je kan het insect er wel mee beheersen via meerdere behandelingen. En het blijft dan veilig voor biologische bestrijders.”

Wittevlieg duikt hier en daar in hele lichte mate op, na maanden van afwezigheid. De bestrijder encarsia blijkt echter ook nog in het gewas te zitten. Hetzelfde verhaal gaat op voor spint en diens bestrijders feltiella en phytoseiulus. „Vooral bij

de rode rozen zien we wel een spint boven in het gewas. De hoge belichtingsniveau’s zijn daar waarschijnlijk voor verantwoordelijk. Omdat de spint in de takken zit, ben je sneller geneigd om te corrigeren. Tot nu toe was dat niet nodig.”

Soms worden Plenum of Tepekki toegevoegd aan de tankmix met meeldauwmiddelen omdat luis opduikt. Meeldauw bestrijden gebeurt met een interval van 5 tot 7 dagen.

’Zelfde, saaie boodschap’

Ed Molkenboer Gewasmanager bij C.F.F. Bakker & zn.

Plaats: Rijsenhout Teelt: pachira en ficus Oppervlakte: 3 ha

Vakblad voor de Bloemisterij 48 (2013)

Kasgeluiden-nieuw.indd 29

Op de vangplaten bij potplantenkweker C.F.F. Bakker & Zn in Rijsenhout worden nauwelijks trips waargenomen. „Sommige afdelingen een of twee, maar ook verscheidene afdelingen helemaal niks”, meldt gewasmanager Ed Molkenboer. Verder neemt hij in de ficussen zo af en toe een spintvlekje waar. „Al maanden vertel ik hetzelfde verhaal. Gelukkig is het een redelijk positief verhaal.

We hebben het ook behoorlijk onder

controle, mede door de aangepaste spuittechniek middels een spuitboom. Ik meld liever dezelfde, saaie boodschap dan een spectaculaire boodschap. Want dan zijn we in de afgelopen twee maanden tegen geen grote of nieuwe gewasbeschermingsknelpunten aangelopen.

Daar zitten we helemaal niet op te wachten. We hebben het al druk zat”, vertelt Molkenboer.

De spuitwerkzaamheden blijven

dus bestaan uit een tweewekelijkse preventieve blokbespuiting tegen trips en spint. Uit het oogpunt van resistentiemanagement wel steeds afgewisseld met andere middelen.

De afgelopen keren is de mix geweest Conserve tegen trips, Scelta tegen spint en Motto toegevoegd als uitvloeier. De keren daarvoor met NeemAzal, Borneo en Actara.

In pachira, de andere potplant op het Rijsenhoutse tuinbouwbedrijf, is het verhaal misschien nog saaier.

Daarin wordt tweewekelijks geremd met Bonsi, waarna een preventieve bespuiting volgt met Vertimec.

Al met al een ’gewasbeschermingsjaar’ waar Molkenboer met een gelukkig gevoel op terugkijkt. Het begin deed anders vermoeden met veel luisproblemen, maar gedurende het jaar deden de preventieve bespuitingen hun werk. „Voor zo’n jaar teken ik volgend jaar weer.”

29

27-11-13 15:10

Leger roofmijten staat klaar op Foto: WUR GlastUinboUW

Een leger van roofmijten dat klaar staat onder het gewas en in actie komt als de plaag toeneemt. Dat hoopt WUR-onderzoeker Amir Grosman te bereiken met zijn onderzoek naar toplagen. De resultaten van een proef in alstroemeria zijn veelbelovend.

Joef Sleegers jsleegers@hortipoint.nl

Een toplaag op de bodem creëert een kleine voedselketen waarin bladroofmijten beter gedijen.

V

oor telers die met biologie werken is het altijd weer afwachten of natuurlijke vijanden ’aanslaan’. Het is frustrerend als er voor honderden euro’s aan roofmijten is ingezet en een paar

weken later niets meer is terug te vinden.

Natuurlijk begint de plaag zich dan net te ontwikkelen. „Bladroofmijten vestigen zich vaak slecht in sierteeltgewassen”, zegt Amir

Effect toplaag op roofmijt cucumeris en plaagdruk 12

Zonder toplaag

80 %

10

Trips & wittevlieg Roofmijten

60 %

8 6

40 %

4

20 %

2

0%

Aantal /m stengel

% besmette stengels

100 %

0 2

4

6

8

Weken na inzet

12

Met toplaag

80 %

10

Trips & wittevlieg Roofmijten

60 %

8 6

40 %

4

20 %

2

0%

0 2

bron: WUR Glastuinbouw

30

Toplaag.indd 30

4

6 Weken na inzet

8

Aantal /m stengel

% besmette stengels

100 %

Grosman, onderzoeker bij WUR Glastuinbouw. „Dat komt voor een belangrijk deel door de lage schadedrempel, die nagenoeg op nul ligt. Zodra er echt iets te eten valt voor de roofmijten, gaat de spuit er over heen.”

Een betere vestiging van roofmijten in de sierteelt is al langer een doel van onderzoek bij WUR Glastuinbouw. In 2009 werd ontdekt dat de toediening van een toplaag de vestiging van bodemroofmijten verbeterde in potchrysant. Het doel was aanvankeljk om bodemroofmijten in de bodem te stimuleren zodat ze daar tripspoppen beter konden bestrijden.

In latere proeven bleek echter dat ook typische bladroofmijten zoals swirskii afdaalden naar de toplaag. „Swirskii voedde zich in de toplaag, maar bereikte hogere dichtheden op het gewas. Daardoor was de bestrijding van trips effectiever”, concludeerde Grosman. En dat was minstens zo interessant als het onderzoek naar bodemroofmijten.

Prooi voor roofmijten De eerste geteste toplaag was Biotop, dat wordt gebruikt als afdekmateriaal tegen onkruid in de boomteelt. Later is de saVakblad voor de Bloemisterij 48 (2013)

27-11-13 11:28

Foto: WUR GlAstUInboUW

op de bodem menstelling veranderd tot een mengsel van bark, zemelen en gist. Dit zijn voedings­ stoffen voor schimmeletende mijten; de voermijten. Deze voermijten dienen weer als prooi voor roofmijten en andere na­ tuurlijke vijanden zoals de kortschildkever.

Zo wordt een kleine voedselketen opgezet.

In 2013 kwam er geld van het Product­ schap Tuinbouw voor een praktijkonder­ zoek naar het nut van een toplaag in alstroemeria en roos. Eerst werd onder­ zocht hoe voermijten zich vestigden in vier teeltsituaties: kokos en grond, beregening en druppelen.

Zonder toplaag bleken de voermijten zich helemaal niet te vestigen in de bodem, behalve een beetje op kokos. Echter, met een toplaag hadden de voermijten zich onder alle omstandigheden na twee weken gevestigd.

De stromijt Tyrophagus putrescentiae, waar cucumeris op gekweekt wordt, kon zich beter in de toplaag vestigen dan Carpoglyphus lactis, de voermijt van swirskii.

Zowel swirskii als cucumeris bleken zich te voeden in de toplaag, en hebben hogere dichtheden bereikt op het alstroemeriage­ was: acht weken na de introductie waren de populaties roofmijten een factor 30 hoger op het gewas in velden met een toplaag.

Zonder toplaag bleven de roofmijtpopu­ laties laag en kon de trips toenemen. Met de toplaag werd de infectie door trips snel gevolgd door een toename van predatoren op het gewas, en werd de trips effectief bestreden. Er was evenveel lichte schade, maar veel minder ernstige schade dan zonder toplaag.

Leger van predatoren „Zo hebben we een leger van predatoren die onderin het gewas klaar staan”, zegt Grosman. „Zodra er bovenin problemen zijn, gaan ze er meteen op af.”

De roofmijten blijven dus niet onderin het gewas hangen in de buurt van de voermijten. Tellingen wezen uit dat de toplaag helemaal geen invloed had op de verticale verspreiding van roofmijten door het gewas. Op de bodem wemelt het van de predatoren in allerlei soorten. Mogelijk is het gewas een veiligere plek voor roofmij­ ten, bijvoorbeeld om eieren af te zetten.

Vakblad voor de Bloemisterij 48 (2013)

Toplaag.indd 31

Achtergrond

In de praktijk leven nog veel vragen Onder alstroemeriatelers is het onderzoek positief ontvangen. Er leven echter nogal wat vragen over de praktische toepassing. „Het is bijvoorbeeld nog niet bekend hoe vaak de toplaag of de voermijten moeten worden uitgezet”, zegt Maurice Olsthoorn, teeltmanager bij Together2Grow, waar het onderzoek werd uitgevoerd. „Het lijkt me een hele klus om dit te verspreiden.”

Ook Kees Kouwenhoven, adviseur bij Brinkman Agro, is voorzichtig positief. Hij heeft bij een teler bij wie de biologie slecht aansloeg voorgesteld om dit eens te proberen. Op kleine schaal, want er zijn nog volop vragen. „Gaat de toplaag bijvoorbeeld niet schimmelen als hij constant vochtig wordt gehouden door de druppelleiding? Is het elke twee weken

De toplaag bleek ook andere predatoren aan te trekken zoals de spontaan optreden­ de bodemroofmijten en kortschildkevers. „Dit zijn generalisten die spontaan in kas­ sen voorkomen”, aldus Grosman. „Zonder toplaag worden ze echter weinig terugge­ vonden in alstroemeria. Zo krijgt de teler gratis en voor niets een aantal natuurlijke vijanden erbij.” Bij WUR Glastuinbouw loopt op dit moment onderzoek naar de bijdrage van kortschildkevers bij de bestrij­ ding van tripspoppen in de grond.

uitstrooien van een toplaag goedkoper dan elke maand zakjes met bladroofmijten ophangen? Want uiteindelijk draait het om de kosten. Het onderzoek heeft aangetoond dat er mogeljkheden zijn. De tijd zal leren of dit de moeite waard is.”

Volgens Grosman zijn dit vragen voor vervolgonderzoek. „In proeven met potchrysant, roos en alstroemeria is de toplaag om de vier à vijf weken toegediend.

Mogelijk kan dit minder vaak of alleen in bepaalde periodes, zoals voor de vroege introductie van roofmijten. Ook moet onderzocht worden of het effectiever is dan zakjes. De proeven tot nu toe suggereren echter dat we hiermee veel hogere dichtheden van roofmijten op het gewas kunnen bereiken.”

onderzoek werd het materiaal in hoopjes op de druppelleiding gelegd.

Een ander punt zijn de soorten voermij­ ten. De voermijten die in het onderzoek zijn gebruikt voor de groei van swirskii, zijn minder geschikt. Grosman overweegt daarom om het onderzoek van een andere kant te benaderen: „We zouden een toplaag kunnen strooien zonder voermijten, en dan kijken wat er in komt. Van die voermijten zouden we er een of enkele kunnen selecte­ ren als geschikte prooi voor roofmijten. <

Andere gewassen Het idee is onderzocht voor potchrysant en alstroemeria. Voor roos, waar de proef nog loopt, zien de voorlopige resultaten er goed uit. Maar het zou ook voor andere gewassen kunnen werken, denkt Grosman.

De enige moeilijkheid is dat er in sommige gewassen weinig plek is voor een toplaag, omdat ze het hele oppervlak van de pot be­ slaan. Grosman bekijkt of het in dergelijke gevallen mogelijk is om de toplaag ergens anders te plaatsen, bijvoorbeeld in potten tussen het gewas.

Sowieso is het goed om de toplaag niet los over de bodem te verspreiden, omdat hij dan snel uitdroogt. In het alstroemeria­

In het kort n In een speciale bodemtoplaag voelen voermijten zich goed thuis. n Bladroofmijten dalen af naar de toplaag om zich daar te voeden. n Zodra er in het gewas een plaag actief wordt, trekken de roofmijten het gewas in. n Dit zou een steun in de rug kunnen zijn voor de biologische gewasbescherming. n In de praktijk leven nog veel vragen.

31

27-11-13 11:28

Orchideeënteler onthutst over hard optreden ministerie EZ

CITES-vergunning bij import oncidium: ja of nee?

Moet een kweker die weefselkweekplanten van oncidium importeert daarvoor een CITES-vergunning hebben of niet? Het ministerie van Economische Zaken vindt van wel, maar kwekerij Meeslouwer uit Stompwijk dacht daar anders over. De rechtszaak die volgde, leidde voor het bedrijf weliswaar niet tot financiële schade, maar kende toch een onbevredigende afloop.

Adrie van der Wel bloemisterij@hortipoint.nl

M

land ontbrak volgens het ministerie de vereiste CITES-vergunning (zie kader: Wat houdt de CITES-regeling in?). In de ogen van EZ was de import daardoor illegaal.

Drie partijen van in totaal ruim 135.000 kweeksels werden door het ministerie in bewaring genomen, waarbij ze wel voorlopig op de kwekerij konden blijven staan.

Later besliste EZ dat Meeslouwer de in bewaring genomen kweeksels op eigen kosten moest laten vernietigen onder toezicht van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit.

De kwekerij wist dat echter te voorkomen door naar de voorzieningenrechter van de Haagse rechtbank te stappen. Die zorgde er

met een opmerkelijke uitspraak voor dat het ministerie met lege handen kwam te staan.

Meeslouwer kreeg alle kweeksels weer terug.

EZ pikte de uitspraak van de Haagse voorzieningenrechter niet en ging in hoger beroep bij de Raad van State. Maar intussen verzuimde het ministerie om via een spoedprocedure de kweeksels voorlopig toch weer in bewaring te krijgen. Die werden intussen opgekweekt en zijn als plant verkocht. Zo viel de financiële schade voor Meeslouwer dus mee.

Onlangs besliste de Raad van State in het hoger beroep dat EZ de kweeksels tóch terecht in bewaring had genomen. Het Foto: Gerdien de nooy

eeslouwer kreeg het aan de stok met het ministerie van Economische Zaken (EZ) vanwege een ontbrekende vergunning voor de import van weefselkweek. De orchideeënkwekerij uit Stompwijk werkt samen met een laboratorium in Thailand. Het bedrijf stuurt daar moederplanten van oncidium naartoe. De ziektevrije puntjes van die planten worden in het lab op een groeimiddel gezet en vermeerderd. De kweeksels komen vervolgens terug naar Nederland en worden door Meeslouwer verder opgekweekt en als planten op de markt gebracht.

Bij de import van de kweeksels in Neder-

Ondanks een uitspraak van de Raad van State tast Robbert Hendriks van kwekerij Meeslouwer uit Stompwijk nog steeds in het duister over de vraag of voor de import van weefselkweekplanten van oncidium een CITES-vergunning is vereist of niet.

32

Oncidium orchidee.indd 32

Vakblad voor de Bloemisterij 48 (2013)

27-11-13 11:28

Achtergrond

Wat houdt de CITES-regeling in?

ministerie haalde dus alsnog zijn gelijk. Voor wat dat nog waard is, want de planten zijn verkocht en Meeslouwer hoeft niet meer te rekenen op een strafmaatregel van EZ.

CITES-vergunning Over de kern van de zaak heeft de Raad van State echter geen oordeel gegeven. Jan van Houtum, raadsman van de kwekerij, vindt dat jammer. Kern van de zaak is volgens hem of Meeslouwer wel verplicht was een CITES-vergunning aan te vragen voor de import van zijn kweeksels uit Thailand. Van Houtum vindt van niet. Die import valt volgens hem onder een uitzonderingsregel, omdat het hier om gekweekte planten gaat.

Het CITES-verdrag beschermt in het wild levende planten en dieren. Oncidium staat ook op de lijst van beschermde planten.

Zulke planten of delen daarvan mogen worden geïmporteerd als daarvoor door de betrokken overheid een CITES-vergunning is verleend. Maar die vergunning is niét vereist voor in-vitro-kweeksels op een vaste voedingsbodem als ze in zogenoemde steriele recipiënten of in houders worden getransporteerd.

Volgens het ministerie kunnen de plantenkweeksels dus vergunningvrij worden ingevoerd als ze worden vervoerd in de oorspronkelijke glazen of kunststof houders waarin ze zijn gekweekt. Voor EZ is erg belangrijk dat de import in de oorspronkelijke houders gebeurt. Dat moet de zekerheid geven dat bij de import geen planten of kweeksels uit het wild worden meegesmokkeld.

Kostenbesparing Kwekerij Meeslouwer importeerde zijn kweeksels niet in de oorspronkelijke houders. Vanwege kostenbesparing is de vermeerdering van zijn planten al uitbesteed aan een lagelonenland. Om op vrachtkosten te besparen, werden de kweeksels vlak voor het vliegtransport naar Nederland overgezet van glazen houders naar veel lichtere plastic houders. Maar daardoor geldt volgens het ministerie niet meer de uitzondering voor vergunningvrije import.

Meeslouwer had wél een CITES-vergunning moeten hebben toen de partijen kweeksels werden ingevoerd.

Vakblad voor de Bloemisterij 48 (2013)

Oncidium orchidee.indd 33

De CITES-regeling is het resultaat van een internationaal verdrag: de Convention on International Trade in Endangered Species of wild flora and fauna (CITES). In dit verdrag hebben honderdtachtig landen afspraken gemaakt over de bescherming van dier- en plantensoorten die met uitsterven worden bedreigd.

Het CITES-verdrag beschermt ongeveer dertigduizend soorten waarin internationaal wordt gehandeld. Die handel wordt geregeld met vergunningen en wereldwijd gebruikte lijsten die het beschermingsniveau aangeven.

De raadsman van de kwekerij vindt dat onzin. Oncidium komt alleen in het wild voor in het Zuid-Amerikaanse Andesgebergte. Het zou volgens hem sterk zijn om van daar wilde planten naar Thailand te smokkelen en daarvan weer delen naar Nederland te halen. „Bij Meeslouwer gaat het om gekweekte planten en hij heeft te goeder trouw gehandeld”, zegt Van Houtum.

De Haagse voorzieningenrechter constateerde dat de CITES-regeling niet letterlijk spreekt van kweeksels in de ’oorspronkelijke’ houder om vergunningvrij te kunnen importeren. Dat is de uitleg die het ministerie er aan geeft. Het woord ’oorspronkelijk’ komt in de regeling niet voor.

Maar volgens de rechter is het wel de bedoeling van de regeling om vergunningvrije import alleen in de oorspronkelijke verpakking toe te staan. Daardoor ziet CITES ook toe op de import van kweeksels, omdat daarbij toch gerommeld kan worden volgens de rechter en het ministerie. Om verdere problemen met het ministerie te voorkomen, laat Meeslouwer nu de laatste fase van de in-vitro-productie weer uitvoeren in glazen in plaats van plastic houders.

Hoger beroep Het hoger beroep bij de Raad van State ging alleen over de vraag of EZ kon afzien van maatregelen tegen de kweker. De voorzieningenrechter vond dat het ministerie ten onrechte de kweeksels in bewaring had genomen. Dat recht had EZ verspeeld omdat Meeslouwer al eerder zonder CITESvergunning kweeksels importeerde en toen had het ministerie daar niets tegen gedaan.

Tegen dat oordeel maakte EZ bezwaar.

Oncidium De orchideeënsoort oncidium is in de CITES-lijsten aangewezen als een beschermde uitheemse plantensoort. Voor de import en export daarvan is dus, afgezien van een uitzonderingsregel, een CITESvergunning vereist.

De vergunningen worden verleend door het CITES-bureau, dat is ondergebracht bij de Dienst Regelingen (het DR-loket) van het ministerie van Economische Zaken.

Kijk voor meer informatie op : www.drloket. nl. Kies het tabblad ’Onderwerpen’, ga naar ’Vergunning en ontheffing’ en kies ’CITES’.

CITES laat volgens het ministerie niet toe dat overtredingen door de vingers worden gezien. De Raad van State is het eens met EZ. Kwekers zijn dus gewaarschuwd. Wie ten onrechte importeert zonder CITES-vergunning is zijn handel zonder meer kwijt.

Juridisch gelijk Voor Robbert Hendriks van Meeslouwer is er nog steeds geen duidelijkheid over de kernvraag: is voor kweeksels een CITESvergunning vereist? Het ministerie mag dan volgens hem juridisch misschien zijn gelijk hebben gehaald, de praktijk is anders.

Volgens Hendriks worden de kweeksels namelijk al tijdens het proces van vermeerderen juist meerdere keren van de ene ’fles’ op de andere ’fles’ overgezet. Daarbij komen ze ook in een andere voedingsbodem terecht. En dat is precies wat men met de CITES-regeling probeert te verhinderen.

De regels staan dus los van de praktijk of de praktijk moet andere regels krijgen. Hendriks: „De kweker is uiteindelijk de dupe van deze onduidelijke regelgeving.” <

In het kort n Voor de import van weefselkweek-

planten is een CITES-vergunning vereist. n Een oncidiumteler uit Stompwijk spande hierover een rechtszaak aan. n De rechter bevestigde de vergunningplicht, maar of oncidium hieronder valt, blijft onduidelijk omdat niet is vastgesteld of het een wilde of gekweekte plant is.

33

27-11-13 11:28

Teelttips ZomErbloEmEn bemonsteren Een grondmonster kan veel inzicht geven in de voedingstoestand. Probeer met regelmaat (elke paar jaar) te bemonsteren. Doe dit zo compleet mogelijk.

Kijk niet alleen naar de grafieken naast de cijfers, maar ook naar de cijfers zelf. Door het nieuwe monster met het oude te vergelijken, is te bepalen of een element nu juist stijgt of daalt. Als het cijfer 10 is en

anthurium Etmaaltemperatuur De etmaaltemperatuur (onbelicht) moet nu tussen de 17,5 en 19,0°C liggen.

De laagste waarde geldt voor rassen die daar het beste tegen kunnen en als er een achterstand in gewaswerkzaamheden is.

Warmteminnende rassen zoals Midori mogen niet

chrysant Vertraging opvangen De enige manier om weer in een goed oogstschema te komen na bloeivertraging is dun planten en sneller beginnen met de korte dag behandeling.

Met behulp van het groeimodel chrysant is op basis van historische teeltgegevens voor ieder bedrijf van

34

Schoffelen-Teelttips-_nw.indd 34

agapanthus

in het vorige monster 8, is er sprake van een stijging.

Was dit cijfer 15 dan is het gedaald. Het cijfer 10 zegt op zichzelf dus niets. Een monster is ook belangrijk voor de organische stofvoorziening. Bij een Pwgetal hoger dan 55, mag 55 kg/ha fosfaat worden aangevoerd. Is dit tussen de 36 en 55 dan is 65 kg toegestaan. Onder Pw 36 mag 85 kg fosfaat. Dit geldt alleen als dit is aan te

tonen met grondmonsters.

Bij Pw onder de 36 is het noodzakelijk deze te verhogen. De wetgeving geeft hier dus ook wat ruimte voor. Aangezien voor de meeste compost een vrijstelling bestaat van 50%, kun je 60 kg fosfaat meer toevoegen, als je door een monster kan aantonen dat de Pw onder de 36 zit.

afdekken

Henk van den Berg Teelt- en Bedrijfsadvies, 0252-340301

Henk van den Berg Teelt- en Bedrijfsadvies, 0252-340301

bij lage temperaturen de winter door. Wanneer er nu een goede balans tussen etmaaltemperatuur en licht wordt aangehouden zal de bloemknopabortie in het voorjaar op z’n minst zijn.

Een lage temperatuur aanhouden is eenvoudig, maar met behoud van een actief klimaat is het een stuk lastiger. Als de buitentemperatuur boven de 8°C komt is er bij lage kastemperaturen nauwelijks warmtevraag.

Zeker niet wanneer het doek dicht blijft op de dag.

Werk met een lage minimumbuis en een ventilatielijn kort op de stook. Zorg dat het VD niet langdurig onder de 1,5 gr/kg (RV boven de 88% bij 18,5°C) komt. Voorkom de situatie dat er gedurende langere tijd geen energieinput is.

en ventilatoren hebben een grote bijdrage geleverd.

Controleer de komende tijd hoe de verdeling is. Dit kan eenvoudig door het groeipunt (uit de zon) met een IR-temperatuurmeter te meten. Wanneer er grote onoplosbare verschillen zijn dan moet daarmee rekening gehouden worden met de temperatuurinstellingen bij de meetbox.

elke plantweek de lichtbenuttingsefficiency (LBE) in gram droge stof per MJ groeilicht te bepalen.

Met de berekende LBE, het gewenste gemiddeld takgewicht en het geplande aantal vegetatieve dagen kan vervolgens worden berekend hoe dun u moet planten. Raadzaam is op plantingen die weinig dagen vegetatief krijgen 24 uur assimilatielicht per etmaal te geven.

Als de vertraging erg groot is, is het soms onmoge-

lijk om in één ronde de planning weer op orde te krijgen. Dan moet u de volgende ronde wederom dun planten. Uitgangspunt bij het herstellen van de planning moet zijn dat u geen concessies doet aan de kwaliteit. Uw klanten mogen eigenlijk niets merken van uw plannings-/ vertragingsproblemen.

temperatuur Er zijn de laatste jaren flinke stappen gemaakt in het optimaliseren van de temperatuurverdeling. Nokschotten, extra gevelisolatie, derde (folie)schermen

relatie plantdichtheid en reactietijd Uit onderzoek is gebleken dat er een verband is tus-

Agapanthus is een niet-winterharde vasteplant. Dit houdt in dat deze plant in een vrij normale winter al behoorlijke vorstschade kan oplopen. In een strenge winter zal de plant compleet wegvriezen in het geval die niet wordt afgedekt.

Hoewel er binnen het sortiment vrij grote verschillen bestaan in vorstgevoeligheid, is het noodzakelijk om alle agapanthuscultivars met een flinke strolaag af te dekken.

In het voorjaar kan een deel hiervan blijven liggen als remming voor de onkruidgroei. Het gehele dek laten liggen kan nadelig zijn voor de groei.

Zonnescherm

wordt geopend in de ochtend en vaak ’s middags té laat dicht gaat. Tussen 9.00-15.30 uur geopend zijn is in deze tijd voldoende. Buiten deze periode is er nauwelijks sprake van enige bijdrage aan de PARsom in de kas. Het aluminiumdoek is zeer waardevol voor het beperken van de gewasuitstraling. Open het doek alleen eerder in de afdeling waar de kaswerkzaamheden starten.

We zien dat het (dichte) zonnescherm te vroeg

André Lont, Bureau IMAC Bleiswijk, 010-5219094

sen de reactietijd en de plantdichtheid. Hoe dunner er wordt geplant, des te sneller is de reactietijd. In de praktijk is dit effect te zien in week 8; de vakken die bloeien voor de Internationale Vrouwendag.

De plantingen die gepland zijn eind week 8, begin week 9 zijn meestal dunner geplant en sneller geteeld om nog te kunnen oogsten voor de afzet in de belangrijke feestdag in Rusland.

De reactietijd van deze plantingen is altijd een paar

dagen sneller dan de vakken die eind week 7, begin week 8 bloeien. Dunner planten resulteert altijd in een kortere reactietijd. U kunt met dunner planten dus zowel in de LD- als in de KD-fase tijd winnen.

En tijdens het ’weer in het schema komen’ kunt u takken van het gewenste gewicht (kwaliteit) blijven oogsten.

Dirk Jan Binnendijk Tuinbouwadviezen, 071 - 5416564 Vakblad voor de Bloemisterij 48 (2013)

27-11-13 14:31

(Advertentie)

PhalaenoPsis afbloeisnelheid Al vanaf de langste dag neemt de afbloeisnelheid af tot de kortste dag. In de maanden november en december is dit effect het sterkste merkbaar. De afbloeisnelheid kan deels versneld worden door de temperatuur te verhogen.

Dit is echter niet onbeperkt mogelijk. Bij een te hoge temperatuur kan er knopval gaan optreden.

Houd in december een maximale etmaaltemperatuur van 21,0°C aan, met een lichtsom van >7,0 mol/ m²/dag. Overdag mag de temperatuur in de afkweek oplopen tot maximaal 23,0°C.

Fusarium De laatste tijd komen er steeds meer meldingen van uitval door fusarium.

Deze schimmel is een zogenaamde ’zwakteparasiet’. Wanneer de planten blootgesteld worden aan stress – door bijvoorbeeld een instabiel klimaat, tijdelijk te veel licht, of juist wanneer de planten net in de koelingafdeling staan – zijn ze zeer kwetsbaar en vatbaar voor een infectie door deze schimmel.

Daarnaast is het zo dat een hoge ’ziektedruk’ een belangijke factor is voor het optreden van dit probleem.

Zorg er daarom voor dat de hygiëne in de kas goed op orde is. Dit begint bij het uitrapen en verwijderen Vakblad voor de Bloemisterij 48 (2013)

Schoffelen-Teelttips-_nw.indd 35

van zieke planten, maar het houdt ook in dat gewas en substraatresten uit de kas verwijderd moeten worden en dat de kas verder schoon is. Algenresten op de vloer en op gevels kunnen ook een voedingsbodem zijn voor fusarium.

schermen December staat nu bijna op de kalender en dat houdt in dat de donkerste zes weken van het jaar zijn aangebroken. In de koeling en afkweek hoeft niet meer geschermd te worden met het LS-10. Alleen op ’energie’ dient deze dicht te lopen. Start hiermee pas wanneer de buitentemperatuur beneden de 5°C is en de instraling beneden de 50 W/m² is. De belichting kan de volledige lichtperiode aangeschakeld blijven, dus 14 uur. Wanneer deze wordt uitgeschakeld, komt de lichtsom te laag uit. In de opkweek geldt ook dat er niet meer geschermd wordt. Het LS-10 ligt uiteraard dicht.

Ook hier geldt: de belichting blijft lang branden en gaat pas uit als het voor langere tijd binnen >200 μmol/s/m² is. Dit komt neer op een instraling buiten van ±150 W/m². Deze instellingen kunnen tot 1 februari aangehouden worden.

Menno Gobielje, Adviseur Bureau IMAC Bleiswijk, 010-5219094

Is uw bedrijfssoftware nog steeds een lappendeken?

Kies dan nu voor een écht complete oplossing!

Kwekers die zoeken naar overzicht en nieuwe commerciële kansen, kijken snel op www.match-online.nl of bellen met Eric van ‘t Boveneind, telefoon 0297 28 88 73!

M atc h - O n l I n e I s d e e n I g e g e ï n t e g r e e r d e tOta a lO p lO s s I n g vOOr sneller werKen, betere Marges en Meer InzIcht

35

27-11-13 14:31

Nieuws

Studenten en leerlingen veelzijdigheid sector lat en

Op 21 november organiseerde de stichting Gezond Beleid in het kader van haar 12,5 jarig jubileum in Naaldwijk de manifestatie (zie kader). Zowel scholieren van vmbo, havo en vwo als mbo- en hbo-studenten kwamen uitgebreid aan het woord hoe zij oordelen over werken in de sector. Een rode draad zat er in de antwoorden niet, maar stuk voor stuk zinvol om te vernemen. Hoe wordt bijvoorbeeld gedacht over al dan niet toestaan van mobieltjes tijdens het werk, wat spreekt aan bij het werven van geschoolde werknemers en hoe staan ze tegenover de aanwezigheid van veel buitenlands personeel op tuinbouwbedrijven.

Wel merken mbo-groenstudenten dat het vinden van een stageplaats lastig is, terwijl de glastuinbouwsector een ruim aanbod heeft aan erkende leerbedrijven. Ze wijden het aan de crisis, zodat ondernemers minder tijd en puf hebben om studenten te begeleiden. Opvallend was verder dat

de arbeidsmarktcampagne ’Tuinbouw, It’s Alive’ weinig tot geen bellen deed rinkelen, zowel niet bij de groenstudenten (mbo, hbo) als niet-groen scholieren (vmbo, havo en vwo). Terwijl de campagne juist aandacht besteedt aan elementen waaraan potentiële jonge werknemers waarde hechten. In de wandelgangen wordt de campagne zeker

niet als verloren beschouwd. Sterker nog, er zijn plannen om de campagne in 2014 nieuw leven in te blazen.

Genoeg te bieden Een eenduidige profilering van de tuinbouwsector als aantrekkelijke werkgever

Foto: Peter vaN Leth

Tijdens de manifestatie ’De medewerker van de toekomst aan het woord’ van stichting Gezond Beleid gaven zowel scholieren als studenten hun visie op de tuinbouw als aantrekkelijke werkgever.

Studenten en scholieren repten tijdens de manifestatie ’De medewerker van de toekomst aan het woord’ niet over een slecht imago van de tuinbouwsector.

Het Nieuwe Telen is niet ’droger telen’ In de gerberateelt zit het eerste jaar praktijkervaring met Het Nieuwe Telen er bijna op. Woensdag 20 november werden de ervaringen gedeeld op een bijeenkomst voor gerberatelers van LTO Groeiservice.

Een grote groep gerberatelers was naar het nieuwe bedrijf van Marius Mans in Brakel gekomen. Adviseurs Marco de Groot (Flori Consult Group) en Stefan Persoon (InnoAgro) vergeleken de resultaten van Mansflowers met die van Holstein Flowers, dat op de nieuwe vestiging Futura een ha heeft aangelegd met HNT. Mansflowers heeft Het Nieuwe Telen op het gehele bedrijf van 3,2 ha toegepast. Van Holstein past dit toe op een afdeling van 1 ha.

Daarnaast zijn er enkele grote verschillen in installatie tussen de bedrijven. Mans wekt 90% van de benodigde elektriciteit zelf op en koopt 10% in, wat het meest overeenkomt met een doorsnee gerberabedrijf. Bij Van Holstein staat slechts 50% WKK vermogen opgesteld. Doordat de andere helft van de

36

Prodnws-Jongeren-HNT.indd 36

elektriciteit wordt ingekocht, is de hoeveelheid restwarmte altijd minder en zal er eventueel aanvullend warmte opgewekt moeten worden. Een besparing is bij Holstein om die reden makkelijker te realiseren. Ook heeft Holstein een tweede helder energiedoek en Mans een tweede diffuus energiedoek.

Hiermee kan Holstein overdag het doek langer gesloten houden met minder lichtverlies dan Mans.

Foute RV-meting Doordat bij Mans de elektronische meetboxen voor de RV-meting een aantal procentpunten te hoog aangaven, is er ontvochtigd terwijl dat eigenlijk niet nodig was. De installateur heeft onlangs de meetboxen vervangen door nieuwe exemplaren. Die werken weer op de ouderwetse manier, namelijk met de droge en natte bol. „Het beeld is nu betrouwbaarder”, vertelde De Groot.

Ook speelde mee dat de capaciteit van de installatie nog te laag is doordat er onder

meer een verdeelleiding langs de gevel te krap is bemeten door de installateur. Het is de verwachting dat dit komend jaar wordt aangepast. Verder is de regeling voor het ontvochtigen nogal ’aan-uit’. Dit geeft een onrustig beeld, wat extra energie kost. Ook deze regeling wordt aangepast om een rustiger verloop te realiseren.

De ventilatoren in de luchtbehandelingskasten bij Mans hebben een bereik van 60 tot 100% van de capaciteit. Momenteel zijn ze echter begrensd op 80% totdat de installateur de benodigde aanpassingen heeft gedaan. Op 100% verbruiken ze namelijk circa driemaal zo veel stroom, terwijl er dezelfde hoeveelheid lucht wordt uitgeblazen. Al deze zaken hebben er toe geleid dat Mans de energiebesparing die hij voor ogen had in dit eerste jaar nog niet heeft bereikt. De kwaliteit van de bloemen is door het Nieuwe Telen verbeterd, evenals de vitaliteit van de gewassen. Ook is er mede hierdoor een hoge productie gehaald.

Bij Holstein ligt de energiebesparing op een procent of 17. Er was geen verschil in producVakblad voor de Bloemisterij 48 (2013)

27-11-13 14:31

lat en zien voor hoogopgeleiden is lastig door de grote diversiteit aan bedrijven, constateert Marjolein Reith in haar afstudeeropdracht ’Be good and tell it’; op weg naar een aantrekkelijke werkgeverschap in de tuinbouwsector’.

Zij deed dat in het kader van haar opleiding Bestuurs- en Organisatiewetenschap aan de Universiteit van Utrecht. Wanneer (nieuwe) initiatieven worden opgezet, beveelt zij aan een onderscheid te maken tussen primaire en niet-primaire productiebedrijven.

In interviews met grote bedrijven is Reith tot de conclusie gekomen dat de tuinbouwsector best een aantrekkelijke werkgever is, alleen niemand weet het. Misschien nog wel in de eigen (regionale) kringen waarin bedrijven zich profileren, maar zeker weinig bij hoogopgeleiden. Zij bevinden zich vaak niet in de tuinbouwregio’s en volgen over het algemeen geen groenopleiding. Dus draag aantrekkelijk werkgeverschap uit door eens deel te nemen aan een carrièrebeurs of doe mee aan een landelijk of regionaal medewerkerstevredenonderzoek. Want de sector heeft wel degelijk iets te bieden waar hoogopgeleiden geïnteresseerd in zijn, als ontwikkelings- en scholingsmogelijkheden, vrijheden, verantwoordelijkheden en uitdagingen binnen het werk, een goede

12,5 jaar Gezond Beleid De Stichting Gezond Beleid is al meer dan 12,5 jaar actief in de tuinbouwsector. Het is in 2001 ontstaan uit een initiatief van enkele ondernemers in de Greenport Westland/Oostland. De stichting bevordert kennisuitwisseling over ondernemerschap en personeelszaken.

werksfeer en prettige werkomgeving en een passend salaris. Deze kenmerken worden vooralsnog met name ingezet om personeel te behouden.

Daarentegen zijn er ook punten waaraan werkgevers dienen te werken zoals doorgroeimogelijkheden en een goede werkprivébalans. Wat betreft een goede werkprivébalans komt het neer op maatwerk die past binnen het bedrijf. Bij veel functies is het onwerkbaar gezien de aard van de werkzaamheden, maar zeker voor enkele algemene functies uitvoerbaar als de teler daarvoor open staat. Doorgroeimogelijkheden zijn beperkt gezien de vaak platte organisatie van tuinbouwbedrijven. Een opleidingstraject voor technische en manage-

mentfuncties door verschillende bedrijven kan wellicht uitkomst bieden. Bij elk bedrijf doet de hoogopgeleide kennis en ervaring op die hij of zij meeneemt naar het andere bedrijf alwaar hij of zij een stap maakt in functieniveau. Een wellicht vergaande aanbeveling moet Reith toegeven gezien de sterke concurrentie tussen tuinbouwbedrijven en de individualisering van bedrijven, maar toch het overwegen waard.

Zinvolle manifestatie Tijdens de manifestatie bleek dat er nog werk aan de winkel is om scholieren en studenten te boeien om in de tuinbouw aan de slag te gaan. Op zich geen nieuw gegeven, maar stappen worden wel gemaakt vinden aanwezigen. „Tijdens bijeenkomsten met als thema boeien en binden van jongeren voor de tuinbouwsector ging het vaak grotendeels over het slechte imago van de sector.

Nu werd dit slechts aangestipt en ging de manifestatie veel meer over hoe jongeren zijn te interesseren voor een carrière in de tuinbouw en welke beweegredenen de huidige scholieren en studenten hebben in hun carrièrekeuze. Dat is winst”, verwoordde een p&o-er. <

Misvatting Het idee dat met Het Nieuwe Telen droger kan worden geteeld, blijkt een misvatting. „Als je meer gaat ontvochtigen, dan gaat de plant ook meer verdampen. Daar schiet je dus niet veel mee op. Overdag is de capaciteit van het systeem sowieso ontoereikend, en wordt vooral via condensatie tegen de ramen en door de raamstand ontvochtigd.

Het is wel zo dat je efficiënter kunt ontvochtigen. Bij Het Nieuwe Telen heb je veel minder Vakblad voor de Bloemisterij 48 (2013)

Prodnws-Jongeren-HNT.indd 37

Foto: JoeF SleegerS

tie of kwaliteit te zien tussen de twee vergelijkingsrassen en de referentie-afdelingen. Ook voor de sporendruk van botrytis maakte het geen verschil.

De energiebesparing kan in de toekomst nog omhoog, verwacht De Groot. „De grootste besparing haal je in de periode met de minste warmtevraag, dus niet in de winter, maar in het voorjaar. In de winter heb je toch een bepaalde warmte nodig die je hoe dan ook in je kas moet hebben.”

Een grote groep gerberatelers was naar het nieuwe bedrijf van Mans in Brakel gekomen.

of geen buis nodig. Zelfs met de buis uit kan in bepaalde situaties dezelfde temperatuur gehaald worden. Het verschil ligt in de kier in het energiedoek, die door het actief ontvochtigen niet meer nodig is. Bij temperatuurvraag gaat eerst de doekkier en de raamstand kleiner, en dan pas gaat de buis omhoog.”

Er werd nog iets merkwaardigs gemeten: in de nacht werd het gewas zwaarder. „We

zouden juist intering verwachten”, aldus De Groot. „Hier hebben we nog geen verklaring voor. Wordt dus vervolgd.”

De metingen bij Holstein en Mans zijn uitgevoerd in het kader van het Innovatie-Prestatie Contract. Bij Holstein worden de metingen in het tweede teeltjaar voortgezet. Bij Mans wordt gewacht tot de benodigde aanpassingen zijn doorgevoerd. <

37

27-11-13 14:31

Nieuws

Scherm en ventilator: handige hulpmiddelen Energie besparen, licht weren of juist diffuus maken. Het kan allemaal met schermdoek. Gelijktijdig goed groeiklimaat realiseren en voldoen aan eisen van overheden en verzekeraars is lastiger.

De fabrikanten Bonar en Ludvig Svensson kregen ieder 20 minuten om hun sortiment schermen te presenteren in de kantine van veredelaar Deliflor in Maasdijk, waar LTOGroeiservice op 19 november een bijeenkomst voor snijbloementelers organiseerde.

Een breed scala doeken is beschikbaar. Het motto van de fabrikanten is: zeg maar hoeveel zonwering of energiebesparing wenselijk is. De doeken die licht diffuus maken zijn populair. Je kan dan tijdens schermuren meer licht toelaten en dat licht komt omdat het diffuus is dieper in het gewas. Telers moeten met watergift en temperatuurinstelling wel rekening houden met het feit dat er zo’n 10% meer groeilicht op het gewas komt ten opzichte van de situatie met tradionele schermdoeken, gaven de adviseurs van Bonar en Ludvig Svensson aan. Op tropische dagen blijft het overigens ruim 2°C koeler onder een doek dat licht diffuus maakt.

Lichtuitstoot Speciale aandacht ging uit naar de verduisteringsdoeken. De grootste partij in de tuinbouw, Achmea Agro, eist namelijk vanaf 1 januari 2017 voor de brandverzekering een vlamvertragend doek of folie. Andere

foto: VakBlad Voor de Bloemisterij

De Verti-Fan blaast de lucht via een slurf naar beneden. Daarna komt menging van alle kaslucht tot stand.

38

Productpaginas-3-berichten.indd 38

verzekeraars stellen vergelijkbare eisen.

Vanaf 1 januari 2010 verzekert Achmea Agro bij nieuwbouw of vervanging van schermdoek het risico van brand alleen nog als bedrijven vlamvertragend schermdoek of folie hebben. Bonar en Ludvig Svensson zijn hier al eerder op ingesprongen. Hun doeken en folies met vlamvertragende eigenschappen zijn herkenbaar aan de respectievelijk merknamen PhormiTex en Revolux. In het sortiment Revolux mist alleen nog een doek voor op de kas.

Groter is het gemis bij Bonar, zo bleek uit reacties van telers: een verduisteringsdoek met vlamvertragende eigenschappen.

Telers willen graag kiezen uit minstens twee producten en doeken van Bonar staan bekend als zeer duurzaam en lichtdicht. De fabrikant kon niet aangeven wanneer hun PhormiTex verduisteringsdoek op de markt komt.

Normeringen Het gros van de telers heeft verduisteringsdoeken die niet voldoen aan de normeringen ten aanzien van brandgedrag zoals die in de NTA 8825 gesteld zijn. Verduisteringsdoeken gaan namelijk lang mee, tot 25 jaar is mogelijk, en nieuwbouw of vervanging gaat de laatste jaren in een matig tempo.

LTO Groeiservice is daarom namens de telers in gesprek met verzekeraars en leveranciers van doeken. Willem Snoeker, sectormanager bij Achmea Agro, bleek gevoelig

te zijn voor de argumenten ’kapitaalvernietiging’ en ’matige financieringscapaciteit’ die telers inbrengen. Het is nog onduidelijk welke oplossingen soelaas bieden. Rookmelders plaatsen of het impregneren van doeken zijn volgens Snoeker geen opties.

Ventilatoren Met een gesloten schermdoek of folie is de meeste energie te besparen. Dat is telers bekend. Te hoge vochtgehaltes, een ’dood’ klimaat of ongelijke temperatuurverdeling onder zo’n gesloten doek komen echter makkelijk tot stand. Een kier in het doek trekken is meestal niet de beste oplossing.

Wachten tot overtollig vocht door het doek gestookt is, is eveneens geen optie. De telers kregen twee oplossingen gepresenteerd die ze in overweging kunnen nemen. Oplossingen waarmee lucht in eerste instantie vooral in verticale richting verplaatst wordt, met als uiteindelijk doel een goed gemengde kaslucht. Optimalere temperatuurverdeling en een actiever groeiklimaat zijn daarvan het gevolg. Bovendien is stoken minder nodig omdat de warmte van lampen beter kan worden benut.

De firma Nivola legde uit hoe hun ventilator, de Nivolator, circa 35 m3/m2 lucht per uur in beweging brengt. De Verti-Fan die de Van de Ende Groep presenteerde verplaatst zo’n 10 m3/m2 per uur. Genoemde volume’s zijn indicaties en gerealiseerd in gewassen die los van de grond staan. In grondgebonden gewassen als chrysant zijn de mogelijkheden met de genoemde types ventilator beperkter is de veronderstelling van zowel telers als installateurs. Veel luchtverplaatsing kan tevens leiden tot een te generatief gewas en verhoogde kans op spint, is de ervaring. Om die reden mengt men lucht middels horizontale ventilatoren of luchtslurven inmiddels zo beperkt mogelijk. Vijf kuub per uur per m2 lijkt een veilige norm. Metingen en teeltervaringen moeten uitwijzen of dit echt zo is, want elke situatie is anders, dat is inmiddels bekend. In roos en gerbera zijn ervaringen opgedaan met Nivolators. Telers van phalaenopsis zetten ze in toenemende mate in voor het snel drogen van hun gewas na een gietbeurt. Verti-Fans zijn ook in enkele siergewassen in gebruik.

Recent zijn proeven opgestart in roos. WUR Glastuinbouw gaat bij Van den Berg Roses in Delfgauw een jaar intensief volgen wat de klimaat-, energie- en groeiverschillen zijn tussen de 1 ha met Verti-Fans en de aanpalende 3 ha zonder die ventilatoren. < Vakblad voor de Bloemisterij 48 (2013)

27-11-13 14:31

Schoffelen

Gerberatelers lid van Efsa Gerbera wordt het eerste verse product binnen Efsa, een organisatie die trends vaststelt voor tuincentra en bloemisten.

Dat vertelde Pascal Koeleman, mede-eigenaar van 2Dezign, op een telersavond.

Feitelijk waren het twee bijeenkomsten voor gerberatelers die vorige week woensdag werden gecombineerd: van de Landelijke Gerbera gewascommissie van LTO Groeiservice en van de FloraHolland Productcommissie Gerbera.

De telers hebben er voor gekozen om hun productpromotie door 2Dezign te laten doen. Pascal Koeleman, mede-eigenaar van het ontwerpbureau, legde uit wat de plan-

nen zijn. Zo wordt de campagne ’Coloured

by Gerbera’ nieuw leven ingeblazen. Dit gebeurt onder meer door de gerbera te betrekken bij de trends van Efsa (European Floral & Lifestyle Suppliers Association).

Deze trends worden afgesproken door een dertigtal Europese producenten van tuinmeubelen, plantenpotten, manden, et cetera.

Ze worden gratis aangeboden aan tuincentra en bloemisten. 2Dezign verzorgt hier de fotografie voor.

Verder willen de telers de campagne ’Zomertijd, Gerberatijd’ voortzetten. Bloemenbureau Holland zal hierbij ondersteunende diensten aanbieden. De nadruk van deze campagnes ligt op de Duitse markt. <

Ctgb bijgepraat door praktijk Woensdag 20 november bracht de directie en het wetenschappelijk College van het Ctgb een werkbezoek aan vijf Westlandse glastelers. Constructief werd er gepraat over geïntegreerde gewasbescherming.

Het achttal (er zijn er negen) leden van de directie en het wetenschappelijk College van het Ctgb begon enigszins kritisch aan zijn werkbezoek, merkte Helma Verberkt, beleidsspecialist gewasbescherming glastuinbouw bij LTO Glaskracht Nederland, op. Vragen als ’Waarom heb je die middelen nodig?’ en ’Hoe zuiver je die dan uit je drainwater?’ werden gesteld. „Op basis van wat ze zagen en hoorden op de bedrijven werden de bezoekers steeds opener en enthousiaster. We konden duidelijk maken dat de glastelers serieus bezig zijn met een systematische aanpak met zorg voor mens en milieu. We hebben ook kunnen benoemen dat we voldoende selectieve correctiemogelijkheden nodig hebben voor succesvolle geïntegreerde gewasbescherming.”

Variatie Jeannette Vriend, LTO-specialist gewasbescherming Glasgroente, was ook aanwezig.

Van 9.30 tot 17.00 uur werden op woensdag 20 november namelijk zowel sier- als groentetelers bezocht. De sierteeltbedrijven waren Leen Middelburg Chrysanten, Batist (gerbera) en SV.CO (potplant en perkgoed).

Met het drietal kon aangetoond worden dat teeltwijze (substraat of vollegrond) Vakblad voor de Bloemisterij 48 (2013)

Productpaginas-3-berichten.indd 39

van invloed is op de systematische wijze waarop telers hun gewas gezond houden.

Tevens werd duidelijk gemaakt dat het nogal uitmaakt of gewassen meermalig, geheel of gedeeltelijk geoogst worden. Die variatie werd in de groenteelt duidelijk gemaakt bij een radijsteler en een tomatenteler. Vanuit LTO Glaskracht Nederland waren Tiny Aerts (portefeuillehouder gewasbescherming) en Jos van der Knaap, voorzitter van de sectie Westland ook de hele dag aanwezig. Voorzitter Nico van Ruiten schoof aan tijdens de lunch. Hij was vereerd met het ’hoge’ bezoek en benadrukte dat LTO Glaskracht Nederland zich sterk maakt voor het behoud van een duurzaam en effectief middelen- en maatregelenpakket.

Veel te bereiken Knelpunten en oplossingen ten aanzien van gewasbescherming werden getoond en besproken. Met hulp van biologische bestrijders en een goed bodemleven is veel te bereiken. Een afdoende oplossing tegen trips in pot- en snijchrysant is er echter nog niet. Positiever is dat sluipwespen en aaltjes respectievelijk wittevlieg en sciara in kerstster steeds beter de baas kunnen.

In gerbera kwam de soms moeizame strijd tegen wittevlieg en trips ter sprake. Het middelenpakket moet voldoende groot blijven om het totale systeem rond plantgezondheid effectief te kunnen ondersteunen, zo was de conclusie. In de markt is namelijk alleen ruimte voor hoogwaardige producten. <

Kees van Egmond kees@kees-ineke.nl

Van de Sint Beste Lucas, goede vriend, laat me je feliciteren daar je in je nieuwe job FloraHolland mag regeren! ’t Is je denk ik niet verteld, maar men heeft een jaar geleden mij eerst voor die baan gevraagd en je snapt vast wel de reden.

Want een veiling in zwaar weer, harde wind en woeste baren, vraagt een goede kapitein.

Eentje waar ze wel bij varen.

En omdat ik met mijn schip keer op keer weer heb bewezen recht door zee te kunnen gaan, vroeg men mij. Maar, niet te vrezen, want ik ben een ouwe man en ik mag dan schimmel rijden toch word ik al wel wat stram.

Dus ik wilde graag vermijden dat men na een jaar of wat zou gaan zeggen: ’t Is gebleken dat we op die goede Sint min of meer zijn uitgekeken.

Dus toen noemde ik jouw naam: Lucas Vos, een pracht carrière tot nu toe, vooral bij Maersk.

En je leeftijd? Geen barrière!

Wel wil ik nog even kwijt dat je niet te vaak moet zeggen dat je doel is, ooit, premier.

Ik probeer het uit te leggen: Ga straks eerst maar aan de slag en dan zul je zelf wel merken hoeveel moeite het soms kost, mensen samen laten werken.

Lukt dat op die veiling daar, en dat moet dus nog maar blijken, zeg maar na een jaar of tien, ja, dan kun je verder kijken.

Veel geluk! Sinterklaas.

39

27-11-13 14:31

Nieuws

Sporodex tijdelijk inzetbaar in roos tegen meeldauw Echte meeldauw kan in een kasteelt het hele jaar voor problemen zorgen.

LTO Groeiservice kreeg in week 47 tijdelijke vrijstelling rond voor toepassing van Sporodex in de teelt van roos onder glas.

Het middel was bij telers al langer in beeld, omdat het in de Verenigde Staten sinds 2003 wordt toegepast. Een Canadees bedrijf is eigenaar van Sporodex, dat gebaseerd is op de natuurlijke gist Pseudozyma floculosa.

Productie voor de Nederlandse markt zal in België plaatsvinden. Over de distributie wordt deze week meer bekend. LTO-Groeiservice kan daarom nog niet alle details prijsgeven. „De productie is in volle gang. Woensdag 4 december zullen we meer bekend maken op een telersbijeenkomst in Roelofarendsveen. Op 11 december willen we een aparte bijeenkomst organiseren voor rozentelers”, meldt Helma Verberkt van LTO-Groeiservice.

Onverwacht De tijdelijke vrijstelling kwam vrij onverwacht, zodat productie en informatie nog

foto: VakBlad Voor de Bloemisterij

Tegen echte meeldauw in roos komt Sporodex tijdelijk beschikbaar in Nederland. Details worden binnenkort bekend gemaakt.

achterblijft. Volgens de formele publicatie in de Staatscourant betreft het een vrijstelling tot 16 maart 2014 in de bedekte substraatteelt van roos om echte meeldauw te kunnen bestrijden. De duur van de officiële vrijstelling is 120 dagen.

Echte meeldauw kan in de bedekte teelt van roos volgens adviseurs het hele jaar problemen geven als er sprake is van sterk wisselende klimaatomstandigheden. De wintermaanden zijn lastig omdat het scherm lang dicht moet om de lichtuitstoot te beperken.

UITGEVER BDUmedia Afdeling Vak- en Publieksmedia Postbus 67, 3770 AB Barneveld, 0342-49 42 63 Uitgever: Wiljo Klein Wolterink MBA Verkoopleider: Ron van de Hoef, e-mail: r.v.d.hoef@bdu.nl

Colofon REDACTIE Schipholweg 1, Postbus 9324, 2300 PH Leiden e-mail: bloemisterij@hortipoint.nl www.vakbladvoordebloemisterij.nl

Directeur Elbert van den Berg Secretariaat Linda Laman 071-56 59 678 Alice Hoogenboom 56 59 679 Hoofdredacteur Elbert van den Berg 071-56 59 678 Eindredacteur Jenny Mostert 071-56 59 633 Vakredactie Politiek en economie Quincy von Bannisseht 56 59 637 Peter van Leth 56 59 688 Markt en afzet Arie-Frans Middelburg 56 59 687 Cindy van der Zwet 56 59 630 Teelt en techniek Hans Neefjes 56 59 638 Joef Sleegers 56 59 642 Bert Vegter 56 59 639

40

ColofonVBB-Nieuws-Hans.indd 40

Het natuurlijke gistproduct is de derde nieuwe meeldauwmiddel in een jaar voor de rozentelers. Begin 2013 kwam Bayer met het preventief werkende Luna Privilege op basis van de werkzame stof fluopyram. Rozentelers mogen het zes keer per jaar toepassen. September maakte Certis de toelating bekend van hun middel Karma voor de rozenteelt. Het is gebaseerd op kaliumwaterstofcarbonaat en werkt zowel preventief als curatief.

Het maximaal aantal toepassingen per jaar bedraagt twintig. <

Bureauredactie Carolyne de Vries Lentsch, Marrit Molenaar, Jolanda de Wekker Webredactie Erik Rotteveel Vormgeving Bert Hassing, John Jennissen Fotografie Gerdien de Nooy Freelancers Gert van den Berg, Hermen de Graaf, Bernadette Hoefsloot, Harmen Kamminga, Ank van Lier, Astrid Zoumpoulis-Verbraeken

ABONNEMENTENSERVICE Mutaties en bezorging Abonnementen kunnen op elk gewenst tijdstip ingaan. Opgave via vakbladvoordebloemisterij.nl of bij de abonnementenservice.

Abonnementen lopen automatisch door, tenzij uiterlijk twee maanden voor vervaldatum bij de abonnementenservice wordt opgezegd. Dit kan schriftelijk, telefonisch of per e-mail. Ook voor informatie over een lopend abonnement en klachten over de bezorging kan contact worden opgenomen met de abonnementenservice, BDUmedia, afdeling Vak- en Publieksmedia, Postbus 67, 3770 AB Barneveld.

Op werkdagen is de abonnementenservice telefonisch bereikbaar van 8.30 uur tot 14.00 uur op 0342-494844, e-mail: abonnementen@bdu.nl.

Prijzen Jaarabonnement: € 349,60. Studenten 25% korting; 65 plussers 15% korting. Jaarabonnement Europa: € 449,65 (België: € 377,70). Jaarabonnement buiten Europa: € 466,50.

Genoemde prijzen zijn inclusief 6% btw en verzendkosten.

ADVERTENTIE-EXPLOITATIE Verkoopleider: Ron van de Hoef, 0342 - 494263, 06 - 51806325, e-mail r.v.d.hoef@bdu.nl Media-adviseur: Gert-Jan Bloemendal, 0342-494807 e-mail: g.bloemendal@bdu.nl

Vakblad voor de Bloemisterij is een wekelijkse uitgave van de Stichting Vakinformatie Siergewassen en BDUmedia, Vak- en Publieksmedia.

Uitgever en auteurs verklaren dat dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld, evenwel kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Uitgever en auteurs aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op bedoelde informatie.

Lezers wordt met nadruk aangeraden deze informatie niet geïsoleerd te gebruiken, maar af te gaan op hun professionele kennis en ervaring en de te gebruiken informatie te controleren.

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever.

Algemene voorwaarden: op alle aanbiedingen, offertes en overeenkomsten van BDUmedia B.V. zijn van toepassing de voorwaarden, welke zijn gedeponeerd ter Griffie van de Arrondissementsrechtbanken en de KvK.

Druk: BDU Media

Vakblad voor de Bloemisterij 48 (2013)

27-11-13 14:58

Kasgenoten

A genda 12 dec Algemene ledenvergadering FloraHolland. Locatie Naaldwijk. Aanvang 19.30 uur. Voorafgaand is er een buffet.

12 dec Seminar tuinbouwsoftware georganiseerd door IndigoSolutions bij Levoplant in Honselersdijk. Aanmelden en info: www.indigosolutions.nl 8-9 jan FloraHolland Winter Fair, handelsbeurs op vestiging Aalsmeer. Info: www.floraholland.nl 4-5 feb Groen Direkt Voorjaarsbeurs, tuinplanten.

Boskoop. Info: www.groen-direkt.nl 11-13 feb Tuinbouwrelatiedagen, Gorinchem.

Info: www.evenementenhal.nl/gorinchem 19-21 maa FloraHolland Seasonal Trade Fair op locatie Naaldwijk.

5-6 apr Kom in de Kas, landelijk evenement.

Info: www.komindekas.nl.

10-12 jun GreenTech Amsterdam, tuinbouwvakbeurs in de Rai. Info: www.greentech.nl

LTO Groeiservice 4 dec Gewasbijeenkomst kalanchoë met bezoek aan Nolet (Ketel 1). Info: Arthur van den Berg, 070-3075016.

4 dec Plantgezondheidsdag, telt mee voor spuitlicentie, Naktuinbouw, Roelofarendsveen, 13.1517.30 uur. Info: Alex van der Heiden, 0703075039.

10 dec Regiobijeenkomst energiebesparing, Kas als Energiebron, IJsselmuiden. Info: Herma Enthoven, 070-3075031.

10, 18 dec Themabijeenkomst water, thema: substraat- en grondgebondenteelt, Brabant, Zeeland en Zuid-Gelderland (10/12), Noord-Holland (18/12). Info: Margreet Schoenmakers, 0703075036.

12 dec Kennismiddag over algenteelt in de glastuinbouw, Bleiswijk. Info en aanmelden: jose.frederiks@wur.nl.

8 jan Landelijke dag potplanten. De toekomst van de glastuinbouw staat centraal. Info: Alex van der Heiden, 070-3075039.

16 jan Landelijke dag snijbloemen. Thema: toekomst van de glastuinbouw. Info: Mark Hoogendoorn, 070-3075029.

Buitenland 28-31 jan IPM, vakbeurs, Essen, Duitsland.

Info: www.messe-essen.de.

4-5 maa Florall voorjaarsbeurs, Gent, België.

Info: www.florall.be.

8-10 apr Flowers & HorTech Ukraine.

Info: www.flowers-hortech.com 22-24 aug Floratec-IPM India, Bangalore, India.

Info: www.messe-essen.de.

FOTO: PeTer van LeTh

Binnenland

Leeftijd: 37 en 32 jaar Plaats: Roelofarendsveen Teelt: pot- en snijagapanthus en winterharde fuchsia Oppervlakte: 1,0 ha

Henry Buskermolen en Arianne Schalk Is bedrijfsnaam Kwekerij Henry nog wel op zijn plaats?

Henry: „Eigenlijk niet sinds Arianne haar baan in 2007 heeft opgezegd en volledig is gaan meedraaien. Sinds 2011 is ze vennoot. Maar een zorgvuldig goed opgebouwde naamsbekendheid geef je natuurlijk niet op.”

Verloopt de samenwerking naar tevredenheid?

Arianne: „Niets te klagen. Wij kunnen heel goed op elkaars lip zitten. Het is ook prima te combineren met ons gezinsleven. Als de kinderen, zoon Devon van 2 en dochter Kyra van 5, op bed liggen, gaat de babyfoon mee de kwekerij in.”

Hoe hebben jullie elkaar leren kennen?

Arianne: „Henry woonde twee huizen van mij vandaan en onze ouders kwamen regelmatig bij elkaar over de vloer. Gezien ons leeftijdsverschil van vijf jaar werd het pas echt serieus toen ik 17 was, maar toen kende ik Henry al 14 jaar.”

Jullie kwekerij lijkt wel in tweeën gebroken. Hoe zit dat?

Henry: „Dit is een voormalige rozenkwekerij die ik heb overgenomen toen ik in Lisserbroek moest wijken voor woningbouw. Ik teelde toen alleen buiten. De bedoeling was op deze stek zowel binnen als buiten te gaan telen. Het slechte middengedeelte van 0,8 ha hebben we toen gesloopt. Maar 1,8 ha runnen met zijn tweeën is geen doen met het brede assortiment dat wij bieden. Dus het middengedeelte is nu een geitenweide.”

Dus geen behoefte om personeel aan te nemen?

Henry: „We houden het graag kleinschalig en financieel onder controle. We stoken niet en kweken onze eigen agapanthus op, hoofdzakelijk voor pot en wat overblijft voor de snij. Dit stelt ons in staat met goede kwaliteit scherp aan de prijs te blijven. Liever 1 ha mooi de deur uit met een recht etiket en verdord blad verwijderd dan 1,5 ha met minder zorg afgezet. Ook de huisverkoop voor particulieren in het voorjaar doen we samen.”

Redelijk tevreden dus?

Henry: „Je hoort ons niet klagen, ook al is het ene jaar beter dan het andere. Vorig jaar was een topjaar, dit jaar weer iets minder. In 2013 viel alles samen, de oogst van poten snijagapanthus en winterharde fuchsia. Dat heb ik nog nooit meegemaakt.”

Nog tijd voor vakanties?

Onderstaande symbolen hebben de volgende betekenis en verwijzen naar de website vakbladvoordebloemisterij.nl

!

Documenten en linken naar website

Vakblad voor de Bloemisterij 48 (2013)

48KasgenotenAgendalayout.indd 41

Foto’s

Filmpjes

Arianne: „Ons seizoen eindigt altijd met de officiële agapanthusdagen half juli bij kasteel Rosendael waar het gehele Nederlande assortiment is te bewonderen. In een klein hoekje houden we speciaal daarvoor onze bijzondere soorten apart. Na dat weekend trekken we er altijd twee weken op uit, meestal naar een warm zuidelijk oord.”

41

27-11-13 11:29

Treft het ?

Bloemisterij Vakblad voor de

535505.indd 42

Bel 0342 - 49 48 89 voor de advertentie-

een uitgave van

mogelijkheden, wij geven u graag advies.

27-11-2013 12:31:42

535506.indd 43

27-11-2013 12:30:22

535507.indd 44

27-11-2013 12:32:52