VBB_48-2015

Bloemisterij Vakblad voor de

48 70e jaargang 27 november 2015

Profileren met phalaenopsis 35

10 Internationale

12 Voorzichtig

28 Bladbemesting

30 Sortiment en

AIPH: wat is het en wat doet het?

optimisme telers in Zimbabwe

alternatief met beperkingen

wittevlieg centraal op poinsettiabijeenkomst

Cover-nw.indd 1

25-11-15 13:05

The orchid professionals

ÂŽ

since 1933

De specialist in uitgangsmateriaal van orchideeĂŤn +31 (0)251 20 30 60

www.floricultura.com

720905_.indd 2

3

25-11-2015 13:04:56

Bloemisterij Vakblad voor de

8 Als collectief voldoen aan zuiveringsplicht

Opinie 4 Interview: ’Het is het momentum voor bloemen en planten in China’ 4 Commentaar: Phalaenopsis is en blijft bijzonder 5 Stelling: Vier phalaenopsis voor tien euro. We zijn toch niet gek?

Nieuws 6

Een selectie uit het meest recente nieuws

Bedrijf en afzet 8 Ondernemen: Als collectief voldoen aan zuiveringsplicht 9 Column: Victor van Dijk, Ecuador

12 ’Er komen eindelijk weer eens dollars binnen’

10 Afzet: ’Steeds meer telers bewust van AIPH’ 12 Afzet: ’Er komen eindelijk weer eens dollars binnen’ 15 Vragen: Hoe kan ik belasting besparen?

16 Afzet: Exportkrimp op Rusland blijft fors en hardnekkig

Markt 20 Korter tulpenseizoen vergt extra acties in retailkanaal 20 Via de klok mikken tulpenbroeiers op hoger segment 21 Markt pakt meer en betere bouvardia redelijk op 22 Gaultheria op weg naar eindspurt 23 Schaarste doet prijs dracaena licht stijgen

T hema

28 Bladbemesting: sluiproute met hindernissen

35 Phalaenopsis wil bijzonder blijven 38 Phalaenopsis blijft topper voor handel 40 Voordurend ontwikkeling in teelt en afzet

Teelt 24 In beeld: Laatste draden vervangen 26 Gewasbescherming: Kasgeluiden 28 Bemesting: Bladbemesting: sluiproute met hindernissen 30 Poinsettia: Genoeg te bespreken over teelt en assortiment 42 Teelttips: chrysant, gerbera, alstroemeria, freesia, pioen 43 Column: Kees van Egmond

30 Genoeg te bespreken over

teelt en assortiment poinsettia

Nieuws Service 44 Ingezonden brief: Nederlandse exporteurs hebben groot deel

wereldhandel in de vingers 45 Kasgenoot: Bert van Egmond Agenda Voorplaat: Foto: Hans Neefjes

Vakblad voor de Bloemisterij 48 (2015)

Inhoud.indd 3

3

25-11-15 15:04

Opinie Willem Bouwmans, China Project Development:

’Het is het momentum voor bloemen en planten in China’ foto: Willem Bouwmans

Willem Bouwmans is van China Project Development dat het zakendoen met China voor de land- en tuinbouw bevordert. Volgens hem beperken de groeimogelijkheden voor de export van Nederlandse bloemen naar China zich tot de specialty’s. „Ik zie er meer in dat Nederlandse telers in China bloemen en planten gaan telen.”

Arie-Frans Middelburg afmiddelburg@hortipoint.nl

Hoe enthousiast bent u over China als exportmarkt voor bloemen? „Ik kom al langer in China. Los van de mogelijkheden voor de export van Nederlandse bloemen ben ik enthousiast over de Chinese markt van bloemen en planten. In het zuiden en oosten van het land zit in steden een middenklasse van 300 miljoen consumenten met koopkracht. Hun koopkracht groeit sterk. En de middenklasse breidt zich gestaag uit van de grote metropolen naar de kleine steden en het binnenland. Bloemen en planten hebben een goed imago.

Vooral groene planten hebben de wind mee.

Mensen zijn met gezondheid bezig, ook door de smog. Daarnaast is het in China het momentum voor bloemen en planten”.

Waarom is het in China het momentum? „Drie jaar geleden heeft de overheid een anti-corruptiewet aangenomen. Tot dan was de verkoop van bloemen en planten voor 80% een overheidsmarkt. Nu zit de verkoop in fase 2. Er is een omslag geweest

Commentaar Hans Neefjes vakredacteur hneefjes@hortipoint.nl

4

Opinie_NW.indd 4

naar de consumentenmarkt. Daardoor zie je ook een verandering in het type planten dat verkocht wordt. Zoals kleinere potmaten bijvoorbeeld om weg te geven. Ik denk dat die omslag nu achter de rug is en dat er vraag is gecreëerd naar bloemen en planten tegen goede prijzen. En er is grote vraag naar kwaliteit, kleuren en variatie.

Voorheen werd de vraag bepaald door seizoensinvloeden en feestdagen als Valentijn, Chinees Nieuwjaar en Kerstmis. Die vraag is er nog steeds, maar dan voor een betere bloem. Nu is er jaarrond vraag. De online verkoop groeit ook.”

De economie groeit er toch minder hard? „In de verkoop van bloemen en planten merkt niemand in China dat de economische groei minder is dan voorgaande jaren.

Hoeveel de groei werkelijk is kom je ook niet te weten. De middenklasse die bloemen en planten koopt groeit. De vraag is er.”

Wat kan Nederland hiermee?

„De mogelijkheden voor Nederland zijn groot, maar daar zitten wel veel mitsen en maren aan. De potentie voor bloemen en planten zit dus in de vraag van de middenklasse; dat is de grote groeimarkt. De giftmarkt is nu beneden de 5%, maar die groeit. Ook voor festiviteiten wordt er steeds meer geld uitgegeven en is er meer vraag naar kwaliteitsbloemen.

Ook jongeren die ik spreek komen steeds vaker met bloemen aanzetten. Maar daar zit niet de potentie voor Nederlandse bloemen.

De jongeren hebben minder geld te besteden en zullen de bloemen bij een stalletje halen. Daar zijn ze een stuk goedkoper. De vraag is echter hoe Nederlanders aan de vraag van de middenklasse en festiviteiten gaan voldoen. Hoe organiseren ze dat?”

Hoe kunnen ze dat het beste doen? „Export is een mogelijkheid, maar dat is behoorlijk duur. Per vliegtuigzending dient er – ongeacht de grote van de zending – € 400 betaald te worden. Dan dien je je op de betere, duurdere bloemen te richten. Het

Phalaenopsis is en blijft bijzonder Er is werk aan de winkel. De markt begint wat te piepen en te kraken. Het zijn zinnen die je vaker leest en hoort als het gaat om sierteeltproducten. In dit nummer is het van toepassing op phalaenopsis.

Handelaren, veilingmedewerkers en telers schetsen de ontwikkelingen rond deze potplant. Het piept en het kraakt en zelfs de grootste omzetmaker uit Nederlandse kassen met siergewassen heeft er mee te maken. Is dat vreemd? Nee, want het is een open markt waardoor vraag en aanbod per saldo een balans zoeken. Is het een nieuw geluid?

Nee, want al in 1997 waarschuwden vakgenoten voor overaanbod, prijsdaling en devaluatie van het

exclusieve imago van phalaenopis. Een actie bij bouwmarkt OBI gooide destijds olie op het vuur. Nu is er gedoe rond een aanbieding bij de Mediamarkt.

Toen ging het om 4,4 miljoen planten afkomstig van 16 ha. Inmiddels staat er ruim 200 ha phalaenopsis in Nederland en de productie steeg tot 120 miljoen.

De omzet en productie per hectare verdubbelden.

Telers, handelaren, veilingen, bloemisten; velen verdienden geld met de vlinderorchidee. En dat gebeurt nog steeds, maar marges zijn dunner en bekende termen als kostenbesparing, kwaliteitsverbetering, segmentering en professionalisering zijn steeds nadrukkelijker van toepassing. En het is Vakblad voor de Bloemisterij 48 (2015)

25-11-15 15:16

Wilt u uw mening geven? Stuur een brief naar postbus 9324, 2300 PH Leiden of naar bloemisterij@hortipoint.nl.

Reacties moeten maandag voor 9:00 uur binnen zijn.

De redactie kan brieven inkorten of weigeren.

is dan wel zo dat je de concurrentie over je afroept. Chinezen zijn geboren kopieerders.

Als ze zien dat je ergens geld mee verdient dan gaan ze het zelf proberen te telen. Het zal moeilijk voor ze worden om de hoge kwaliteit van de Nederlandse kwekers te telen, maar gezien de hoge vrachtkosten van Nederlandse bloemen naar China zie ik China niet als structurele groeimarkt.”

Stelling

Vier phalaenopsis voor tien euro. We zijn toch niet gek?

Tweetakkers phalaenopsis staan als meepakker bij de Mediamarkt. Vier voor een tientje. Dit zouden we toch niet moeten willen met zijn allen?

Veredelaars, handelaren, phalaenopsistelers niet, en telers van andere planten ook niet. De ’moneymaker’ van de sierteelt wordt zo neergezet als een goedkoop massa-artikel en niet bepaald als ’art of life’ zoals het nobele streven van het promotie-initiatief van kwekers en veredelaars luidt. Koste wat het kost zouden we dit moeten willen voorkomen. We zijn toch niet gek?

Hoe kan Nederland dan verdienen aan China? „Ik zie er meer in dat Nederlandse telers in China bloemen en planten gaan telen. Ik zie daar ook beweging in. Er is wel een aantal aandachtspunten. Hoofdprobleem is schaarste aan management. Je moet een Nederlandse manager hebben; met een Chinees werkt het niet. Voor een Nederlander is het echter lastig uit te houden in Yunnan, het is een uithoek. Probleem is bovendien dat er schaarste is aan Chinezen die in de kas willen werken. Ze trekken weg van het platteland naar de stad.”

Herbert Wooning, kweker van Nobile in Bleiswijk „We zijn wel gek. Én we weten het. Maar wat kun je eraan doen? Samenwerken is lastig, vooral als er veel verschillende belangen zijn. Het gaat tenslotte over geld. Marketingmensen roepen dan natuurlijk gemakkelijk: je moet een merk in de markt zetten, je

moet je onderscheiden. Na zovele jaren snappen wij wel wat ze zeggen. Maar die lastige consument wil niet meewerken. En je echt onderscheiden is rete-moeilijk. Daar kunnen de Unilevers en dergelijke ook over meepraten.

Volgende week zullen er waarschijnlijk dus weer aanbiedingen zijn waarvan de consument blij wordt.”

Initiatieven uit Nederland stokten de afgelopen jaren.. „Er is een tijd geen aanwas geweest van Nederlandse tuinbouwbedrijven in China.

Maar ik heb de Nederlanders die in China actief zijn gesproken en bij hen is optimisme over marktpotentie van de middenklasse.

De consumentenvraag is aan het groeien en daar zetten de Nederlandse bedrijven in China op in. De groei van de vraag naar meer variëteiten en kwaliteit begint net, maar gaat een vlucht nemen.”

John Boon, tulpenbroeier in Andijk „Zeker zijn we niet gek.

Weer een verkoopkanaal erbij? Dat is toch geweldig? Ik zie niet in dat verkoop bij de Mediamarkt het imago van bloemen en planten beïnvloedt. Als je tegen de verkoop door Mediamarkt bent, dan heb je boter op je hoofd en erger, je gedraagt je als Don Quichot. Verloren energie,

want je kunt er toch niks aan doen.

Beter is het om deze klant te behandelen zoals het hoort: als koning en vragen hoe de verkoop verder geoptimaliseerd kan worden. Misschien dat er dan iets moois opbloeit. Mediamarkt verkoopt sinds enige tijd ook al fruit. Beschikbaar vanaf € 9,95 maar ook van € 2.674. Ik denk niet dat de apple-tjes producent bezwaar heeft.”

Roland Duyvesteijn, strelitziateler in Zevenhuizen geen publiek geheim dat ook phalaenopsisbedrijven bekend zijn bij de afdeling Bijzonder Beheer van banken. Bijzonderder is dat het nog steeds mogelijk is om te verbeteren en vernieuwen, zowel teelttechnisch als in aanbod. Zit daar de kracht van phalaenopsis? Of zijn houdbaarheid, sierwaarde en makkelijke verzorging doorslaggevende factoren? Feit is dat betrokkenen al geruime tijd ’werken aan de winkel’. Op allerlei fronten. Zo krijgen ze als eerste promotiegeld uit Brussel. Dat kwam niet aanwaaien. De wind zit niet altijd in de zeilen. Ook niet bij phalaenopsis.

Maar het blijft een bijzondere plant.

Vakblad voor de Bloemisterij 48 (2015)

Opinie_NW.indd 5

„Tussen de oren van de consument ontstaat nu het beeld dat phalaenopsis planten niet meer mogen kosten dan € 2,50 per stuk. Een consument ziet geen kwaliteitsverschil en ook niet of het gaat om een-, twee-, drie- of viertakkers.

Als een bloemist nu voor een viertakker

een hogere prijs vraagt, wordt hij wantrouwend door de consument aangekeken met als gevolg dat de prijs van alle planten nog verder daalt. Een prachtige promotiecampagne van de Mediamarkt en een kweker die alleen in kortetermijnresultaten geïnteresseerd is. Kortom je bent niet gek, maar knettergek om je product zo te promoten.”

5

25-11-15 15:16

Nieuws Lees meer op de website Op deze pagina’s vindt u een selectie uit het nieuws.

Een uitgebreide versie van deze berichten maar ook ander nieuws vindt u op www.vakbladvoordebloemisterij.nl.

n Kamervragen over tegemoetkoming ruimingskosten rozengewas Tweede Kamerlid Geurts (CDA) heeft staatssecretaris Van Dam (EZ) op 19 november schriftelijke vragen gesteld over het vergoeden van de opruimkosten van met bruinrot besmette rozenkassen. Aanleiding voor de Kamervragen is de mededeling van keuringsdienst NVWA dat in rozenkassen de bruinrotbacterie is aangetroffen, waardoor vernietiging van gewas en ontsmetting van opstanden en water nodig zijn. Ruimen is verplicht als de bruinrotbacterie Ralstonia solanacearum, een quarantaine organisme, in het spel is. Geurts wijst erop dat er ook rozenbedrijven zijn die nog vóór definitieve vaststelling van de bacterie, vrijwillig hebben geruimd. In beide gevallen is volgens hem een tegemoetkoming in de ruimingskosten aan telers mogelijk op basis van Artikel 4 van de Plantenziektewet.

’Alles zit dit jaar mee’ Op 2 ha containerveld teelt Kuivenhoven Poeldijk twintig verschillende soorten helleborus. De teelt laat nauwelijks ruimte om het met een andere teelt te combineren. Medewerkers sorteren half november helleborus op formaat en aantal bloemen voor een Scandinavische retailer die de producten in verhouding tot andere klanten graag wat rijper ziet verschijnen. „Helleborus is een raar product waarvan de bloei eigenlijk maar moeilijk te plannen is”, zegt kweker Piet Kuivenhoven. „Dit jaar zijn we met het hele sortiment bijvoorbeeld wat vroeger dan andere jaren. In combinatie met het huidige open weer zorgt dit voor prima omstandigheden om handel te doen. Wat dat betreft zit dit jaar tot nu toe alles mee.”

n Van Ruiten vraagt Van Dam om beter toelatingsbeleid Er moet in Nederland een beter toelatingsbeleid komen voor gangbare en groene gewasbeschermingsmiddelen. Dat heeft voorzitter Van Ruiten van LTO Glaskracht Nederland op 24 november naar voren gebracht in een kennismakingsgesprek van de federatieraad van LTO Nederland met Van Dam, de nieuwe staatssecretaris van EZ. Volgens de glastuinbouwvoorman zijn Nederlandse telers de meest duurzame telers ter wereld, maar kunnen zij straks binnen de grenzen van de wet geen schone producten meer telen. Dat brengt de export in gevaar. „Glastuinbouwondernemers willen zich verder ontwikkelen op gebied van geïntegreerde gewasbescherming, maar lopen tegen grenzen aan”, aldus Van Ruiten.

n Kabinet betrekt sociale partners

bij WW Sociale partners krijgen een wettelijk vastgelegd adviesrecht over de hoogte van de WWpremies. Ook krijgen ze het recht om het kabinet te adviseren over mogelijke toekomstige wijzigingen in de werknemersverzekeringen.

Anders dan in het verleden beslist de overheid uiteindelijk over de WW. Dat heeft minister Asscher van Sociale Zaken bekendgemaakt in reactie op het SER-advies ’Werkloosheid voorkomen, beperken en goed verzekeren’. Daarin

6

Nieuwskort2.indd 6

adviseert de SER Asscher de regie van de sociale partners te vergroten voor, tijdens en na de WW. De grotere rol geldt alleen tijdens de eerste twee WW-jaren.

n Tuinders Alton verenigen zich Tuinders in glastuinbouwgebied Alton bij Heerhugowaard gaan een eigen ondernemersvereniging oprichten. Bedoeling is dat die tot een gebiedsakkoord komt met de provincie NoordHolland, de gemeente Heerhugowaard, het waterschap, Greenport Noord-Holland Noord en banken over verduurzaming en herstructurering van het gebied, zo meldt Ontwikkelingsbedrijf Noord-Holland Noord. De telers laten ook haalbaarheidsonderzoek uitvoeren naar het plan om een 7 km lange aftak te maken van het Alkmaarse HVC-warmtenet naar Alton. Begin 2016 moet er een businesscase op tafel liggen. Inmiddels hebben dertien ondernemers uit Alton aangegeven een intentieovereenkomst met HVC te willen sluiten.

n LTO Glaskracht wil compensatie verhoging energiebelasting gas LTO Glaskracht Nederland vindt dat het kabinet de aangekondigde verhoging van de ener-

giebelasting op aardgas moet compenseren, bijvoorbeeld via verhoging van het budget voor de MEI- of de IMM-regeling. De verhoging van de energiebelasting op aardgas betekent voor de glasbouw dat de prijs van een kuub gas met 0,82 cent omhoog gaat over de eerste 170.000 m3. Dat leidt volgens LTO Glaskracht tot een lastenverzwaring voor de glastuinbouw van ruim € 3 miljoen. Voor de overige kleinverbruikers, bedrijven met een jaarlijks gasverbruik tot 170.000 m3, komt de verhoging neer op een stijging van 5 cent per m3.

n Amerikaans marktmodel beste optie voor Warmterotonde De Warmterotonde – een netwerk waar Westlandse glastuinders warmte uit kunnen afnemen en waar de Rotterdamse haven en andere aanbieders warmte op kunnen invoeden – lijkt een stap dichterbij te komen. Uit onderzoek van CE Delft blijkt namelijk dat voor zo’n rotonde een passende open handelsplaats mogelijk is. Het Amerikaanse marktmodel PJM komt daarbij als beste uit de bus om vraag en aanbod bij elkaar te brengen via het ’knooppuntenmodel’. Eerder dit jaar werd al duidelijk dat de Warmterotonde financieel haalbaar is, mits de overheid bijspringt.

Vakblad voor de Bloemisterij 48 (2015)

25-11-15 15:25

FOTO: GERDIEN DE NOOY

Gelezen op Twitter john boon (@J0HNB00N

nieuwe videorubriek Bloei! geïntroduceerd.

In deze videoserie, die de komende dertien weken op de site is te zien, verrassen mensen anderen met bloemen. De deelnemers, die onder andere via een oproep op de site zijn gecast zijn, stellen samen met een bloemist een boeket samen waarna ze dat aan iemand overhandigen.

■ Handboek over Het Nieuwe Telen gepresenteerd

■ Dümmen Orange bezoekt handel Dümmen Orange rijdt sinds deze week met het nieuwste assortiment gerbera’s langs handelaren. Het bedrijf heeft een vrachtwagen omgetoverd tot bloeiproef met meer dan honderd van de nieuwste gerberarassen voor 2016. Maar ook de huidige collectie is te zien. Dümmen Orange wil zo de behoeftes van de kopers beter in beeld krijgen en de handel laten meedenken en meebeslissen over de gerberaselectie van het assortiment voor 2016.

■ Westvoorne vordert met opruimen verspreid liggend glas In de Zuid-Hollandse gemeente Westvoorne verdwijnt opnieuw verspreid liggend glas. Het gaat om de sanering van 4 ha kassen, waarbij de betrokken kwekerij verhuist naar een perceel van 6 ha in Tinte en daar de mogelijkheid krijgt tot 4 ha uitbreiding. Met zes andere kwekerijen werden eerder dit jaar afspraken gemaakt over de sanering van 1,71 ha fysiek en 5,28 ha ’papieren glas’.

■ Nieuwe videorubriek BBH Bloemenbureau Holland (BBH) heeft op 20 november op Mooiwatbloemendoen.nl de Vakblad voor de Bloemisterij 48 (2015)

Nieuwskort2.indd 7

Het handboek ’De basisprincipes van Het Nieuwe Telen’ is op 19 november officieel gepresenteerd aan de glastuinbouw. Met de uitgave – die zowel in boekvorm als digitaal verkrijgbaar is – krijgen telers een compleet overzicht van de achtergronden van HNT en de ervaringen die er de afgelopen jaren mee zijn opgedaan.

Bij het volgen van een cursus over HNT kan het handboek volgens de samenstellers als gids worden gebruikt. Ook dient het als naslagwerk voor telers en teeltadviseurs bij het toepassen in de praktijk en als inspiratiebron voor onderzoekers en alle andere belangstellenden om samen verder te bouwen aan de kennisbasis van HNT.

■ Ook Midden-Delfland doet mee aan Ondernemingsdossier In navolging van het Hoogheemraadschap van Delfland en de gemeenten Westland, Lansingerland en Pijnacker-Nootdorp doet nu ook de gemeente Midden-Delfland mee aan het pilotproject Ondernemingsdossier. LTO Glaskracht Nederland en de gemeente tekenden daarvoor op 18 november een intentieovereenkomst.

Inmiddels werken sinds de zomer ruim vijftig glastuinbouwondernemers in Zuid-Holland met het Ondernemingsdossier.

■ Floricultura wint publieksprijs Gezond & Vitaal Werken Orchideeënveredelaar en -vermeerderaar Floricultura uit Heemskerk heeft op 17 november de publieksprijs gewonnen van de Stigas Gezond & Vitaal Werken Prijs. Binder Groenprojecten werd door de jury uitgeroepen tot winnaar. Floricultura kreeg de publieksprijs doordat het bedrijf de meeste likes kreeg op Facebook.

Vanavond weer mooie dingen gehoord van floraholland. Wanneer gaan we het uitvoeren? #floraholland #hetnieuweveilen #haastigespoedisgoed

Rens de Jonge (@Revisto_Online) @WestlandMrktng @hortivalley bij #mesoptafel weet iig al 1 op de 3 hoe ons tuinbouwgebied heet.

Pieter v/d Schee (@PvdSchee) Ben benieuwd wat de eerste tweet wordt van @InaTillema :-)

Jos van der Knaap (@josvdknaap) Enkele feiten:de agr.sector is goed voor 45% vd hernieuwbare energie.De energiebesp. vd glastuinb.is maar liefst 8% vd totale doelstelling

andre westendorp (@awestendorp) Wordt al regelmatig gebeld wanneer we komen met #helleborus. Lijkt mij een goed teken

mattijs bodegom (@mattijsbodegom) Berkelse teler: ’Krijg nou wat: mijn bloemen naast Obama!’ Anthuriums bij G-20 wereldtop. Mooie exposure @ AnthuraBV s.

Discussie op LinkedIn Telen van inhoudsstoffen is een goudmijn Bloemen en planten kunnen geteeld worden vanwege hun sierwaarde, maar ook voor het winnen van plantinhoudsstoffen voor gebruik in geneesmiddelen en cosmetica.

Goedbeschouwd is dat eigenlijk een goudmijn. Nederlandse telers zijn immers als geen ander in staat tot het efficiënt telen van deze gewassen. Niet voor niets steekt de provincie ZuidHolland € 300.000 in een subsidieregeling die telers op weg moet helpen met het opstarten van zo’n teelt.

7

25-11-15 15:25

Honderdste collectief meldt zich aan bij LTO Glaskracht

Als collectief voldoen aan zuiveringsplicht Nagenoeg alle glastuinders moeten per 1 januari 2018 aan de zuiveringsplicht voldoen. In veel gevallen is het mogelijk om met een groep tuinders een collectieve zuiveringsinstallatie te exploiteren. Dat kan goedkoper uitvallen dan investeren in individuele zuiveringsapparatuur. Telers moeten echter zelf het initiatief nemen tot zo’n collectief en dat vóór 1 december aanmelden.

Quincy von Bannisseht qvb@hortipoint.nl

A

vastbesloten is tot invoering van een algemene zuiveringsplicht met zo min mogelijk uitzonderingen.

Collectieve zuivering De zuiveringsplicht staat op dit moment slechts één uitzondering toe: collectieve zuiveringsinstallaties kunnen – waar nodig – meer tijd krijgen voor het voldoen aan de verplichting, tot maximaal 1 januari 2021.

Voorwaarde is wel dat zo’n collectief vóór 1 december is aangemeld bij LTO Glaskracht en dat daarbij wordt aangegeven waarom de realisatie en ingebruikname van de installatie pas na 1 januari 2018 mogelijk is.

Maar wat wordt precies onder een ’collectief’ verstaan? Volgens beleidsmedewer-

Foto: Quincy von Bannisseht

lle glastuinbouwbedrijven, ook bedrijven die op de riolering zijn aangesloten, moeten per 1 januari 2018 aan de zuiveringsplicht voldoen.

Misschien komt er nog uitstel voor kleine bedrijven (zie kader: Wie moet voldoen aan zuiveringsplicht?), maar de kans daarop is klein.

Zo antwoordde toenmalig staatssecretaris van Economische Zaken Sharon Dijksma vorige maand op een vraag vanuit de Tweede Kamer, geen uitzondering te willen maken voor biologische tuinders die slechts in sporadische gevallen gewasbeschermingsmiddelen gebruiken. Ook het Ctgb ziet niets in uitzonderingen omdat het college met algemene toelatingen werkt. LTO Glaskracht Nederland leidt daaruit af dat de wetgever

Tijdens de Waterdagen – die in november en december verspreid over het land plaatsvinden – worden glastuinders door LTO Glaskracht Nederland en diverse toeleveranciers voorgelicht over de zuiveringsplicht en daaruit voortvloeiende investeringen.

8

Zuiveringscollectief.indd 8

ker Daan van Empel van LTO Glaskracht moet er in elk geval sprake zijn van een groep tuinders die met hun bedrijven dicht bij elkaar zijn gevestigd, die bereid zijn met elkaar samen te werken en die een gezamenlijk idee hebben voor waterzuivering. „In theorie kan een collectief dus uit slechts twee bedrijven bestaan. Ik verwacht in dat geval echter niet dat je maximaal drie jaar respijt zult krijgen, want waarschijnlijk hoeven die twee bedrijven maar enkele tientallen meters leiding aan te leggen, iets wat natuurlijk makkelijk vóór 1 januari 2018 te realiseren is.”

Voordelen collectief Tot drie jaar uitstel of niet, aansluiting bij een collectief kan volgens Van Empel voor veel tuinders om meerdere redenen voordeliger uitpakken dan investeren in een individuele zuiveringsinstallatie. Niet voor niets heeft LTO Glaskracht de afgelopen weken al honderd aanmeldingen van collectieven binnengekregen.

Zo kan een collectief volgens hem als voordeel hebben dat een teler wordt ontzorgd. „Door deel te nemen aan het collectief weet je dat je aan de zuiveringsplicht voldoet”, aldus Van Empel. Verder kan deelname aan een collectief goedkoper uitvallen dan investeren in een individuele zuivering.

Ook is de storingsgevoeligheid van een collectief kleiner, vergeleken met individuele installaties, zo stelt hij.

Daartegenover staat dat een individuele zuiveringsinstallatie ook voordelen kan hebben. „Je hebt daarmee immers zelf alles onder controle. Bovendien is de installatie helemaal aangepast op jouw specifieke bedrijfssituatie.”

Vakblad voor de Bloemisterij 48 (2015)

25-11-15 13:06

Column Victor van Dijk

Mening

vvandijk@fleurametz.com

Ecuador

Wie moet voldoen aan zuiveringsplicht?

In het ’Hoofdlijnenakkoord waterzuivering glastuinbouw’ – dat vorige maand openbaar werd gemaakt – hebben Rijk, waterschappen, gemeenten, Ctgb, Nefyto en LTO Glaskracht Nederland afgesproken dat elk glastuinbouwbedrijf dat afvalwater met gewasbeschermingsmiddelen op het oppervlaktewater of de riolering loost, per 1 januari 2018 moet voldoen aan de zuiveringsplicht. De waterstromen die vanaf die datum gezuiverd zullen moeten worden, zijn: drainwater (substraatteelten), drainagewater (grondteelten) en filterspoelwater (behalve als er gebruik wordt

Regionale situatie Voor collectieven zijn er verschillende zuiveringsmogelijkheden. Veel hangt volgens Van Empel af van de regionale situatie. „De afgelopen jaren zijn er diverse initiatieven opgezet om te voldoen aan de nagenoegnulemissie. Denk aan het nieuwe glastuinbouwgebied in Dinteloord, waar bij de aanleg rekening is gehouden met een aparte spuiwaterleiding, inclusief buffercapaciteit.

Hier draait een proefinstallatie. Ander voorbeeld is de Bommelerwaard waar de haalbaarheid van een aparte spuiwaterleiding met centrale zuivering wordt onderzocht.”

Verder is AquaReUse in Bleiswijk volgens Van Empel mogelijk te kopiëren in gebieden die al goed gerioleerd zijn. „Dit systeem verzamelt afvalwater via de ’standaard riolering’, zuivert het tot gietwater en biedt een oplossing voor bestrijdingsmiddelen.”

Ook wordt gekeken of een centrale aanpak mogelijk is via een extra zuiveringsstap op de bestaande afvalwaterzuivering Nieuwe Waterweg in Hoek van Holland. Verder staat er in Klazienaveen een proefopstelling met biologische zuivering.

Daarnaast wordt de mogelijkheid bezien van mobiele zuivering of centrale zuivering met aanvoer van afvalwater per tankwagen. „Dat zijn wellicht interessante opties voor solitair gelegen glastuinbouwbedrijven of bedrijven met zeer weinig restwater – minder dan 100 m3 per jaar – om te lozen.”

Zuiveringsrendement De zuiveringsplicht gaat uit van een minimaal zuiveringsrendement van 95%, een eis die ook voor zuiveringscollectieven geldt.

Nog dit jaar moet duidelijk zijn hoe wordt bepaald of een installatie dat zuiveringsperVakblad voor de Bloemisterij 48 (2015)

Zuiveringscollectief.indd 9

gemaakt van schoon giet- of regenwater).

De partijen die het bestuurlijk akkoord overeenkwamen, zijn nog in overleg over mogelijke uitzonderingen of bijzondere regelingen. Zo wordt overwogen om kleine bedrijven (tot 2.500 m2 en/of een jaarlijkse stikstofemissie van maximaal 25 kg per ha) de tijd te geven tot 1 januari 2021 om te voldoen aan de zuiveringsplicht.

Voor bedrijven die te maken hebben met veel kwel en inzijging, wordt nagedacht of het mogelijk is een oplossing te vinden waardoor het te zuiveren volume kan worden beperkt.

centage haalt. „Een werkgroep met vertegenwoordigers van overheden, NVWA, WUR en LTO Glaskracht werkt aan een beoordelingssystematiek voor zuiveringsinstallaties.

Met behulp van dat protocol kan dan bepaald worden of een installatie voldoet aan de 95%-norm. Goedgekeurde installaties komen op een lijst. Tuinders moeten dan aangeven dat hun installatie daarop staat.”

Businesscase Collectieven die vóór 1 december bij LTO Glaskracht zijn aangemeld, zullen door de brancheorganisatie als kansrijke locatie voor collectieve zuivering aan de waterschappen en gemeenten worden voorgelegd. „Vervolgens is het aan de telers – niet aan ons – om de plannen voor hun collectief uit te werken. Daarbij is het aan te bevelen om samen met waterschap en gemeente het bestaande afvalwatersysteem in kaart te brengen, zodat er in 2016 een businesscase op tafel ligt.

Waterschappen en gemeenten zullen daar uiterlijk op 1 januari 2017 hun oordeel over geven. Geven zij groen licht, dan kan de zuivering worden aangelegd.” <

In het kort n Zuiveringscollectieven moeten vóór 1 december bij LTO Glaskracht Nederland zijn aangemeld. n In 2016 dient elk collectief over een businesscase te beschikken. n Waterschappen en gemeenten geven daar uiterlijk op 1 januari 2017 hun oordeel over. Er resteert nog maximaal vier jaar om de zuivering aan te leggen.

Beursmaand ’Hoe was het? Beetje zaken kunnen doen?’, vraagt m’n collega, terwijl ze een strakke bak koffie voor me neerzet. Die komt natuurlijk een verse stroopwafel halen! ’Pak er maar één, hoor.’ Daar had ik ze per slot van rekening voor meegebracht. Ze zijn er hier gek op. Uit mijn laptoptas tover ik een flinke stapel nieuw verworven visitekaartjes en ook aan bedrijfsfolders ontbreekt het niet. Na Proflora in Colombia en aansluitend de IFTF in Nederland, ben ik inmiddels weer veilig teruggekeerd op mijn thuisbasis. Het waren een paar productieve weken.

Na alle sombere verhalen van de afgelopen tijd in Ecuador, was het fijn om ook weer eens wat positiefs te horen. Er leek in Colombia zelfs af en toe wel een hosannasfeer te heersen. Na jaren van bezuinigen en lage rendementen, wordt er nu eindelijk weer geld verdiend en vooruit gekeken. Alle seinen staan op groen: het aantrekken van de Noord-Amerikaanse markt, de waardedaling van de peso (ruim 50% in de afgelopen 12 maanden ten opzichte van de USD) en de aanhoudende lage brandstofprijzen. De Ruslandcrisis was nog wel voelbaar op de beurs, maar kwekers breiden weer uit en er wordt geïnvesteerd.

Eigenlijk het enige waarover echt geklaagd werd, dat was het verkeer. Wat een vreselijke stad is Bogota toch! Acht miljoen inwoners en overdag is er geen doorkomen aan. Eén bonk file! Gelukkig is het ’s avonds een stuk gezelliger, wanneer het bruisende nachtleven op gang komt en de vele barretjes en boutique restaurants Bogota van zijn beste kant laat zien.

Met twee beurzen zo kort op elkaar was het de moeite niet om eerst nog terug te vliegen naar Quito. Dus gelijk maar doorgegaan naar Nederland. En dat pakte eventjes goed uit: maar liefst 18°C en volle bak zon bij aankomst in Amsterdam. Was dat even genieten, en dat nog wel de hele week lang. Dan is zo’n week natuurlijk al meteen geslaagd. Klimaatverandering? Nou, dat kan mij niet snel genoeg gaan.

Want als ik ergens niet van houd, dan is het wel dat gebruikelijk gure Hollandse novemberweer.

Zondagmiddag zijn we nog even naar Schipluiden gefietst. Onderweg kon een korte stop natuurlijk niet ontbreken, voor een strakke bak koffie met een heerlijk stroopwafeltje erbij.

Victor van Dijk, vestigingsmanager Zuid-Amerika FleuraMetz

9

25-11-15 13:06

Nieuwe voorzitter Bernard Oosterom over AIPH:

’Steeds meer telers bewust van AIPH’ Bernard Oosterom werd in oktober gekozen tot voorzitter van de Association Internationale des Producteurs de l’Horticulture (AIPH). Een internationale vereniging voor brancheorganisaties in de sierteelt die onder producenten weinig bekend is. „Ik merk wel dat steeds meer telers zich meer bewust van ons worden doordat ze vaker internationaal actief zijn.”

Arie-Frans Middelburg afmiddelburg@hortipoint.nl

O

osterom spreekt deze donderdag in het kantoor van FloraHolland in Naaldwijk bedachtzaam. Hij praat rustig en zoekt naar de juiste woorden.

Recent werd de voorzitter van de RvC van de veiling voorzitter van AIPH, een organisatie die in 1948 werd opgericht en er is voor producenten van bloemen, bomen en planten wereldwijd, maar die onder telers waarschijnlijk redelijk onbekend is. Dat denkt ook Oosterom, die daarvoor drie jaar lang vice-voorzitter was van AIPH. Het interview moet dan ook niet over Oosterom gaan. Eens. Want wat doet AIPH? Waarom is ze er? Telers kennen ongetwijfeld het fenomeen AIPH International Grower of The Year. In januari worden op IPM in Essen de winnaars bekend gemaakt. Maar verder?

Promotie Twee belangrijke doelen van AIPH zijn promotie van planten, bomen en bloemen (voor binnen en buiten) en het beschermen van de producenten daarvan wereldwijd, legt Oosterom uit.

Wat promotie betreft zijn er wereldtuinbouwtentoonstellingen waar AIPH bij betrokken is. Ze geeft haar goedkeuring aan een tentoonstelling en monitort. Expoorganisaties moeten rapporteren aan AIPH over de plannen en de voortgang. „We bezoeken de tentoonstellingen gedurende de voorbereiding en zien toe of ze aan de regels voldoen. Met name gaat het er dan om of de tentoonstellingen de tuinbouw voldoende zichtbaar maken.” Daarnaast levert AIPH kennis en verbindt mensen die veel ervaring hebben aan expo’s. Oosterom: „Een expo heeft tientallen commissies, daar brengen

10

AIPH.indd 10

we veel kennis en ervaring in.”

Is de goedkeuring en monitoring door AIPH eigenlijk essentieel voor een tuinbouw­expo? „Ja”, stelt Oosterom. Als licentiehouder van Bureau International des Expositions (BIE) mag ze goedkeuring geven aan tentoonstellingen. „Dankzij die goedkeuring kunnen de tentoonstellingen landen uitnodigen om deel te nemen. „Zonder goedkeuring kan dat niet”, benadrukt hij. En met de goedkeuring kan een expo tevens overheden benaderen wat er mogelijk toe leidt zij investeren in de expo.

Expo ieder jaar Voor Nederlandse kwekers is Floriade de bekendste wereldtuinbouwtentoonstelling. „Ieder jaar is er wel ergens op de wereld zo’n tentoonstelling”, stelt Oosterom. Floriade heeft als doel de rol van de tuinbouw richting consument positief zichtbaar te maken. In met name Aziatische landen gaat dat anders, signaleert Oosterom. „Daar gaat het niet zozeer om de promotie van de tuinbouw, maar om de behoefte van grote steden om de natuur dichter bij de consument te brengen en ze te verleiden zelf groen te gaan gebruiken. Veelal heeft zo’n expo het doel om er een permanent park aan over te houden.” Indirect is er de promotie van de tuinbouw: van binnen- en buitenproducten.

Green City Met de insteek van expo’s in Aziatische landen slaan we een bruggetje naar Green City, een tweede promotieactiviteit van AIPH. De wereldbevolking groeit en een groter deel daarvan woont of gaat wonen in steden. „De uitdaging is om al die mensen een woon-,

werk- en leefomgeving te bieden die bijdraagt aan hun welzijn”, aldus Oosterom. „In Nederland zijn meerdere partijen actief met de Groene Stad. AIPH heeft al veel jaren de Green City-gedachte omarmd”, vervolgt de voorzitter. Rond dat thema wordt jaarlijks ergens ter wereld een seminar georganiseerd waar bestuurders, stadsontwikkelaars en landschapsarchitecten worden voorzien van input over hoe je steden kunt vergroenen en wat groen met de mens doet.

Volgens Oosterom kan groen enorm veel voor mensen betekenen. „Het heeft me verbaasd dat ook in Nederland de temperatuur in steden soms 6°C hoger ligt dan op het platteland. Groen doet iets met het klimaat.

Bovendien ontmoeten mensen elkaar makkelijker in een groene omgeving; het is goed voor de sociale contacten. En groen leidt tot minder criminaliteit, dat is bewezen.”

Ook op de gezondheidszorg kan groen effect hebben, vertelt Oosterom. Een groene omgeving bevordert het herstelproces van zieke mensen. Op de jeugd heeft groen ook impact. Groene schoolpleinen nodigen uit tot meer bewegen. „Wereldwijd wordt er veel geld uit gegeven aan gezondheid en gezondheidszorg. Met de tuinbouw kunnen we een antwoord geven en de kosten beïnvloeden die met gezondheid gepaard gaan. Dat hebben wij als sector te bieden.

Uiteindelijk dient AIPH dus de sector met de promotie. Het is aan de sector om er mee aan de slag te gaan.”

Beschermen We komen bij het tweede doel van AIPH: beschermen van producenten van bloemen, planten en bomen. De onderwerpen zijn kwekersrecht, milieu en plantgezondheid.

Vakblad voor de Bloemisterij 48 (2015)

25-11-15 15:16

Foto: Floraholland

Onder leiderschap van voorzitter Bernard Oosterom gaat AIPH zich komende jaren onder meer bezig houden met het ontwikkelen van een internationale visie op de sierteelt.

Grensoverschrijdende onderwerpen. „Vanuit internationaal perspectief laden we die onderwerpen en delen de kennis met onze leden, 35 brancheorganisaties in de tuinbouw, zodat de leden hun verantwoordelijkheid kunnen nemen richting overheden.”

Even terug naar de uitspraak van Oosterom dat ’het aan de sector is om met de promotie die AIPH doet aan de slag te gaan’.

Gebeurt dat afdoende? „We zijn ons bewust dat wat wij doen niet gemakkelijk beschikbaar komt bij de producent. Ik weet ook niet of individuele ondernemers veel tijd en energie moeten stoppen in hetgeen wij doen”, zegt de nieuwe voorzitter van AIPH. Oosterom merkt wel dat steeds meer telers zich bewust worden van AIPH doordat vaker telers internationaal actief zijn. Telers zullen volgens hem daarbij ook antwoorden moeten vinden op vragen hoe ze hun producten kunnen gebruiken in relatie tot ontwikkelingen als urbanisering en duurzaamheid. „Daarbij zullen er nieuwe vormen van samenwerking ontstaan en daar kan AIPH de spoorrails voor leggen. Het is verder aan de brancheorganisaties om hun kennis en hun netwerk te gebruiken om de leden verder te helpen. Met andere worden: AIPH hoeft niet zo zichtbaar en herkenbaar te zijn voor producenten. Als organisaties Vakblad voor de Bloemisterij 48 (2015)

AIPH.indd 11

die lid zijn er maar gebruik van maken.”

Doen ze dat afdoende? Oosterom: „Het is moeilijk om daar volmondig ’ja’ op te zeggen. Dat kan zeker beter.” AIPH is bezig om te kijken naar vormen die het voor de leden makkelijker maken info van AIPH te delen met de achterban.

Moeilijke periode AIPH kende een moeilijke periode waarin leden afhaakten. De afgelopen twee jaar is er groei. Brancheorganisaties uit grote bloemenlanden als Kenia, Ethiopië, Ecuador en Colombia zijn geen lid. „Sommige organisaties hebben minder geld en bemanning en moeten daardoor keuzes maken”, verklaart Oosterom. Hij voegt eraan toe dat AIPH samenwerkt met de internationale veredelingsorganisatie Ciopora en de internationale organisatie van bloemen- en plantengroothandelaren Union Fleurs. „Met een aantal onderwerpen trekken we gezamenlijk op. Afrikaanse landen en Zuid-Amerikaanse landen zijn wel lid van Union Fleurs.”

Internationale visie Behalve de ’ongoing business’ is AIPH de komende jaren bezig met de ontwikkeling

van een internationale visie op de sierteelt.

Ze gaat kijken wat de belangrijkste productielanden zijn en hoe die zich ontwikkelen.

Zijn er mogelijk nieuwe productiegebieden?

Ook de markt voor bloemen, bomen en planten wordt onderzocht. Hoe zit ze in elkaar en ontwikkelt ze en waarom? Is die ontwikkeling te beïnvloeden?

AIPH kreeg de opdracht van de VBN die het als project in de nadagen van het PT indiende bij het dat productschap. Oosterom: „Er zijn veel rapporten, maar die zijn erg Nederlands georiënteerd.”

Laat AIPH zich gebruiken als vehikel van FloraHolland dat nagenoeg synoniem is voor VBN? Oosterom reageert: „Bij FloraHolland is er de behoefte om op basis van een internationaal beeld van de ontwikkelingen van de sierteeltproductie en de markt een internationale strategie te ontwikkelen.

Maar ik weet zeker dat die behoefte ook bij andere landen aanwezig is.”

Oosterom wijst er verder op dat de internationale visie weliswaar gefinancierd wordt vanuit Nederland, maar dat ze geladen wordt met internationale data en dat ze openbaar wordt. „Het is aan de organisatiekracht van landen en het ondernemerschap van producenten om er gebruik van te maken.” <

11

25-11-15 15:16

Voorzichtig optimisme Zimbabwaanse kweker Aart Nugteren

’Er komen eindelijk weer eens do Als een van de weinige overgebleven rozentelers in Zimbabwe, hield de Nederlander Aart Nugteren zijn hoofd met moeite boven water. Na onstuimige jaren zijn hij en zijn Zimbabwaanse collega’s voorzichtig optimistisch: „We zijn niet bang meer dat de boerderij wordt geclaimd. De komende jaren gaan we zelfs uitbreiden en kunnen we eindelijk weer geld gaan verdienen”.

Eva de Vries bloemisterij@hortipoint.nl

H

Nugteren, duizenden kilometers verderop.

Of het transport voor morgen wel geregeld is. „Whatsapp, e-mail, telefoon, het stopt nooit, we zijn constant in contact met elkaar”, Mahomed lacht.

Half in Nederland „In 1985 emigreerde ik naar Zimbabwe.

Het land was toen net onafhankelijk, had een verlichte leider en er waren volop

mogelijkheden.” Aan een grote houten tafel in de woonkamer van zijn huis in Aerdenhout vertelt Nugteren over zijn turbulente leven in het Afrikaanse land. Hij zette een aantal bedrijven op in de bloementeelt. De landbouwsector bloeide en de zaken liepen als een tierelier. Totdat president Mugabe, inmiddels een stuk minder populair, zijn omstreden landhervormingen (zie kader) doorvoerde. Pas in 2008 begon de boel echt te wankelen. „Ook al raakte ik mijn Foto’s: Eva de Vries

et terrein van Luxaflor Roses strekt zich uit tussen de heuvels ten noorden van de hoofdstad Harare. Bij de bosrand, in de verte, graast een groep gnoes. De witte kassen blinken in het felle zonlicht. Mede-eigenaar Yakub Mahomed en dagelijks manager Trevor Royston lopen langs de rijen met rozen. Om ons heen wordt hard gewerkt. Planten worden bewaterd. Takken gesneden. Karren vol bloemen afgevoerd. Royston’s telefoon gaat. Het is

Aart Nugteren woont in Aerdenhout en Zimbabwe. „Door mijn aanwezigheid in Nederland staan we dicht bij onze klanten.”

12

zimbabwe.indd 12

Vakblad voor de Bloemisterij 48 (2015)

24-11-15 16:57

ns dollars binnen’ bedrijven kwijt, ik wilde per se in Zimbabwe blijven. Ik had zoveel geïnvesteerd, dit was mijn leven.”

In 2003 verhuisden zijn vrouw en kinderen naar Nederland. Deze keuze had deels met veiligheid, en deels met de opleiding van zijn kinderen te maken. Zelf brengt hij sindsdien steeds zes weken in Zimbabwe door en vervolgens weer zes weken bij zijn gezin in Nederland. „Als ik in hier ben ga ik naar de bloemenveiling, bezoek ik de importeur en heb ik afspraken met klanten”, vertelt Nugteren. „Deze constructie en werkverdeling heeft veel voordelen”, vindt ook Mahomed, „We staan dichtbij onze klanten en kunnen rechtstreeks schakelen.”

Bak ellende Nugteren kreeg in 2011 de kans om Luxaflor Roses over te nemen. Hij ging op zoek naar een lokale partner met geld zodat ze het bedrijf gezamenlijk konden kopen. „Zonder dat we elkaar kenden ging ik met Mahomed in zee. We hebben een bak ellende over ons heen gekregen, dat wil je niet weten.” Na de overname kwam een oorlogsveteraan ons land opeisen met een offerletter. In de brief stond dat de persoon in kwestie officieel eigenaar van de boerderij was. „Lang verhaal kort, we zijn aan alle kanten besodemieterd.”

De verontwaardiging is nog steeds in Nugterens stem te horen. „We konden twee dingen doen; opgeven of doorpakken. We hebben doorgepakt.”

Mahomed maakte slim gebruik van zijn politieke contacten en uiteindelijk kregen hij en Nugteren de papieren in handen om Luxaflor Roses verder op te bouwen. „De onstuimige jaren hebben onze band sterker gemaakt. Nu zijn we een geoliede machine”, vertelt Nugteren, „Royston is een kweker in hart en nieren en verantwoordelijk voor de productie, Mahomed heeft de kennis op financieel en politiek vlak en ik doe de marketing.”

Puin ruimen Dat het nu een stuk beter gaat, betekent niet dat het bedrijf uit de rode cijfers is. „Het personeel, ongeveer 250 mensen in totaal, is al die jaren gebleven. Om hun salarissen te kunnen betalen hebben wij veel eigen geld in het bedrijf gestopt”, vertelt MahoVakblad voor de Bloemisterij 48 (2015)

zimbabwe.indd 13

Achtergrond

De Zimbabwaanse Landkwestie Ooit was Zimbabwe de ’graanschuur’ van Afrika. In 2000 ging het roer om. President Mugabe wilde iets doen aan de oneerlijke verdeling van landbouwgrond. 80% was destijds in handen van blanke boeren en slechts 20% werd gebruikt door zwarte collega’s. Hij voerde landhervormingen door. De blanke boeren werden op brute wijze van hun land verdreven. De boerderijen kwamen voornamelijk in handen van familie van Mugabe en leden van zijn partij, ZANU-PF. De nieuwe eigenaren waren echter geen boeren en konden de productie logischerwijs niet overeind houden. In een paar jaar tijd stortte de landbouwsector

med. „We zijn nog steeds bezig om dit te compenseren.” Ook de rozenproductie kreeg flinke klappen te verduren. Voor de overname werd de boerderij verwaarloosd.

Er waren vooral problemen met de irrigatie en bodemvruchtbaarheid. Terwijl we door de kassen lopen laat Royston zien dat de impact hiervan nog steeds zichtbaar is. „Hier is te zien dat de wortels zijn beschadigd”, hij knielt neer bij een struik met gele rozen. „Het duurt heel lang voordat de kwaliteit van de bodem en de bloemen weer optimaal is. Nog steeds hebben deze tegenslagen uit het verleden invloed onze productie”, legt Royston uit, „Gelukkig is er eindelijk weer licht aan het einde van de tunnel.”

Talloze cultivars ’Gina, geplant op 27 augustus’, ’Alcazar, geplant op 27 augustus’, staat er op de bordjes.

De steriele ruimte is gevuld met rozenplantjes in een vroeg stadium. IJverig sproeien twee mannen in witte pakken de kwetsbare stengels. Allerlei variaties worden hier getest.

In een kamer verderop staan emmers met volgroeide bloemen: La Bell, Bell Rose en Glow. „We proberen hier alles, maar het hangt van het klimaat af welke rozen goed

volledig in. Anno 2015 verkeert het land nog steeds in een diepe economische en politieke crisis. Veel mensen kijken reikhalzend uit naar het moment dat de inmiddels 91-jarige Mugabe de macht overdraagt.

In de florerende jaren ’90 waren er zo’n veertig Nederlandse boeren in Zimbabwe, nu zijn er nog zeven.

In 2000 groeiden er in Zimbabwe op 1.000 ha bloemen. Nu, in 2015, zijn dit 60 à 70 ha. In totaal zijn er ongeveer tien bloemenkwekers, Aart Nugteren is de enige overgebleven Nederlandse bloementeler. De meeste bedrijven produceren alleen voor de export, een enkeling verkoopt ook lokaal.

groeien”, vertelt Royston. „Hoe meer rozen per vierkante meter, hoe beter. Ons beste product is de combinatie van vijf kleuren rozen, die wordt veruit het meest verkocht.”

Export naar Nederland „Op deze plek worden alle rozen op maat gesneden en verpakt in fairtrade dozen.”

Aan lange tafels zijn tientallen medewerkers met de bloemen in de weer. De vloer is bezaaid met stengels en bladeren. „Drie keer per week transporteren we de bloemen naar het vliegveld en exporteren we ze naar Nederland”, legt Mahomed uit. Veel andere producenten werken met een agent in het land van de klant, daarin verschilt de constructie van Luxaflor Roses. „Er zit geen tussenpartij tussen teler en koper, dus beter en goedkoper kan het niet”, verheldert Nugteren.

Van de rozen wordt 60% opgekocht door groothandelaar Gedi. Die levert onder andere aan de Duitse supermarktketen Edeka.

De overige bloemen gaan naar FloraHolland. „Ik moet er erg bovenop zitten want Zimbabwaanse rozen zijn niet zo bekend meer.” In vergelijking met de grote telers in Kenia en Ethiopië produceert Zimbabwe

>

13

24-11-15 16:57

Vervolg van pagina 13.

een schijntje. „We onderscheiden ons omdat de soorten rozen die wij telen uitstekend aansluiten bij de wens van supermarkten en we vernieuwen ons assortiment continu.”

Tweesporenbeleid Nugteren en Mahomed willen het herstelproces van hun bedrijf graag versnellen door in te zetten op een tweesporenbeleid.

Enerzijds gaan ze de rozenproductie op het Luxaflor-terrein verder uitbreiden, anderzijds is het de bedoeling om ook zomerbloemen te gaan telen. Nugteren is optimistisch: „De laatste vijf weken hebben we 33% meer takken gesneden dan in dezelfde vijf weken vorig jaar.” Dit komt overeen met de cijfers op het briefje dat Royston uit zijn zak tovert.

In 2011 werden er dagelijks ruim 20.000 stelen geproduceerd. Dit jaar schommelt het gemiddelde rond de 50.000 stelen. „We hopen uit te komen op ruim 16 miljoen stelen aan het einde van het jaar, tegen ongeveer 7 miljoen in 2011. Het gaat echt de goede kant op.”

Heet hangijzer Maar ook de weg naar groei en herstel verloopt niet zonder obstakels. Om te kunnen groeien heeft een bedrijf financiële injecties nodig. Zimbabwaanse banken geven op dit moment echter nauwelijks leningen. „Er

Dagelijks manager Trevor Royston in de kas van Luxaflor. „We hopen uit te komen op ruim 16 miljoen stelen aan het einde van het jaar, tegen ongeveer 7 miljoen in 2011.”

is geen geld”, legt Nugteren uit. Luxaflor konden hij en Mahomed met eigen geld aanschaffen dankzij de zeer lage aanschafwaarde van de aandelen. Een ’schijntje’ noemt Nugteren het bedrag dat hij en Mahomed er voor neertelden. „Dit land dondert in elkaar van ellende”, vervolgt Nugteren. „De infrastructuur is slecht, de riolering en stroomvoorziening moeten op de schop. En in Harare is de watervoorziening ronduit waardeloos.” Hulp is dringend nodig. Maar zolang Mugabe aan de macht is willen donors en investeer-

Aan lange tafels zijn tientallen medewerkers met de bloemen in de weer. Drie keer per week worden de rozen naar Nederland geëxporteerd. Groothandelaar Gedi koopt 60%.

14

zimbabwe.indd 14

ders hun vingers liever niet branden aan Zimbabwe. Nugteren denkt dat de inmiddels 91-jarige president juist onderdeel van de oplossing moet zijn. Bijvoorbeeld door een soort ’landbank’ op te zetten met vraag en aanbod, zodat vakkundige boeren de landbouw nieuw leven in kunnen blazen. „Maar dit gaat hij nooit doen. Land is een politiek heet hangijzer hier. En dat blijft zo tot Mugabes dood. Tot die tijd gaat er weinig veranderen.”

Rooskleurige toekomst „Tot die rij bomen daar”, Mahomed wijst in de verte. „Daar gaan we de nieuwe kassen bouwen”. Hij is positief over de huidige ontwikkelingen in het bedrijf. „We hoeven niet bang meer te zijn dat iemand beslag legt op deze boerderij”, licht hij toe, „En eindelijk komen er weer dollars binnen.” Ook Royston, zichtbaar gepassioneerd over zijn vak, lijkt een rasoptimist. „We moeten ons niet te veel op de politiek richten, en vooral kijken welke invloed we zelf hebben.”

Ook Nugteren straalt vertrouwen uit.

Hij verwacht dat de agrarische sector er uiteindelijk weer bovenop komt. „Als je vandaag zaait, kun je in principe over drie maanden oogsten. Het is snel winstgevend, heel anders dan de mijnsector bijvoorbeeld.”

Nugteren is dus ook allerminst van plan zijn geliefde Zimbabwe achter zich te laten. „Ik ga echt niet weg. Als ik door de kassen loop, geniet ik met volle teugen. Het is en blijft mijn ziel en zaligheid”. < Vakblad voor de Bloemisterij 48 (2015)

24-11-15 16:57

Vragen Stuur uw vragen naar Postbus 9324, 2300 PH Leiden.

U kunt ook bellen, faxen of mailen: Peter van Leth, 071-56 59 688, pvanleth@hortipoint.nl

Hoe kan ik belasting besparen?

Als ondernemer bouw ik vermogen op. Nu wil ik voorkomen dat mijn partner en kinderen na mijn overlijden te veel successierechten over dit vermogen moeten betalen. Welke mogelijkheden zijn er op dit gebied?

B

ij een erfenis is de verkrijger in beginsel successierecht verschuldigd.

Ook bij schenkingen moet belasting worden betaald. Dit kan tot flinke bedragen oplopen. Er zijn wel enkele mogelijkheden om belasting te besparen. Dit noemt men vermogenplanning. Doel hiervan is het vermogen dat de ene generatie heeft opgebouwd, met zo min mogelijk belasting over te dragen aan de volgende generatie.

Bij vermogensoverheveling van de ene op de ander generatie kunnen de betrokkenen tegen twee belastingen aanlopen: successierecht en schenkingsrecht. Bij allebei moet over de verkrijging van geld of goederen belasting worden betaald. Schenkingsrecht is verschuldigd bij verkrijging van iemand die nog leeft en successierecht bij verkrijging van een overledene.

Illustratie: Peter moorman

Progressief tarief Beide belastingen hebben een progressief tarief. Hoe meer de betrokkene verkrijgt, des te hoger het percentage dat hij aan belasting moet betalen. Het tarief is ook afhankelijk van de familierelatie: hoe dichter de verwantschap tot de schenker of de overledene, des te minder belasting verschuldigd is.

Echtgenoten en kinderen zijn het minste kwijt.

Daarnaast kennen het successierecht en schenkingsrecht ook vrijstellingen. Tot bepaalde bedragen, die elk jaar iets worden verhoogd, hoeft er over een schenking of een erfenis überhaupt geen belasting te worden betaald. Door een juiste planning van de vermogensoverheveling kan optimaal gebruik worden gemaakt van de vrijstellingen en de laagste tarieven. Er zijn daarbij twee momenten waarop vermogen van de ene generatie op de volgende kan worden overgeheveld: tijdens het leven of na overlijden.

Bij leven Zoals gezegd gelden bij schenkingen ook vrijstellingen. Eén van de mogelijkheden Vakblad voor de Bloemisterij 48 (2015)

4815vraag.indd 15

van vermogensoverheveling is om gedurende een aantal jaren een zodanig bedrag te schenken dat elk jaar ten volle gebruik wordt gemaakt van de vrijstelling. Er zijn vele manieren om te schenken, bijvoorbeeld door een bedrag aan contant geld te geven of een bedrag te schenken in de vorm van een lening, ook wel schenken onder schuldig-erkenning genoemd.

Behalve door te schenken, kan vermogen tijdens leven ook op andere manieren worden overgedragen. Zo is het bijvoorbeeld mogelijk een levensverzekering af te sluiten op het leven van de ouders, waarbij de kinderen zelf de uitkering ontvangen. De ouders kunnen de premies die de kinderen moeten betalen vervolgens schenken. Daarmee is de uitkering onbelast.

Als echtenoten in gemeenschap van goederen zijn getrouwd, hebben zij samen één vermogen. Zijn echtgenoten onder huwelijkse voorwaarden getrouwd, dan hebben zij beiden in ieder geval een eigen vermogen. Het kan zijn dat de ene partner een veel groter vermogen heeft dan de andere. Als de rijke partner overlijdt, moet de andere over het gehele vermogen van die partner

successierecht betalen. Als zij echter een zogenaamd finaal-verrekenbeding in hun huwelijkse voorwaarden opnemen, hoeft de achterblijvende partner veel minder belasting te betalen. Bij een finaal verrekenbeding wordt er bij overlijden gedaan alsof er een gemeenschap van goederen was.

Na overlijden Successierecht kan ook voorkomen worden door gebruik te maken van testamenten.

Door middel van een testament kan men het vermogen van de langstlevende partner op papier aanzienlijk verlagen.

Er zijn vele soorten testamenten, het reikt hier echter te ver om deze nu te behandelen. Wil men niet gebonden zijn aan het wettelijk erfrecht, en wil men zelf bepalen wie wat verkrijgt en op welke wijze, dan biedt het testament de mogelijkheid om de heffing van successierechten aanzienlijk te beperken. <

Jan Koning, Fiscaal adviseur Alfa accountants en adviseurs, jkoning@alfa.nl

15

24-11-15 16:57

Export

Exportkrimp op Rusland blijft fors en hardnekkig De export van bloemen en planten vanuit Nederland naar Rusland staat op een achterstand van 27% in vergelijking met vorig jaar. De gekelderde roebel en verslechterde economie zijn de oorzaken. Exporteurs verwachten op termijn een stabilisatie en voorlopig geen omzetgroei.

Hermen de Graaf bloemisterij@hortipoint.nl

E

en jaar geleden begon de export van snijbloemen en potplanten naar Rusland fors te krimpen: in oktober 2014 was de daling 26%. De krimp tot en met september was toen nog beperkt op 6%. Uiteindelijk daalde de exportwaarde in 2014 met 10% tot € 227 miljoen. Daarmee kwam een

Tabel. Toptien exportlanden bloemen en planten totaal

Jan t/m okt 2015

Waarde Mutatie

Duitsland

Oktober 2015 Waarde Mutatie

einde aan een spectaculaire groei (zie grafiek). In 2000 namen de Russen voor € 46 miljoen aan bloemen en planten uit Nederland af, in 2003 was dat al verdubbeld. Door fytosanitaire hobbels kromp de export in 2004 met 10%. Daarna zette weer een groei in, onderbroken door de financiële crisis in 2009 om vervolgens weer te klimmen tot € 252 miljoen in 2012.

In 2013 stagneerde de exportwaarde richting de turbulente Russische markt

1.351.160

-4,2

103.518

-2,6

Verenigd Koninkrijk

781.162

15,3

66.268

5,6

Heftig

Frankrijk

613.442

11,3

59.230

5,8

Italië

249.366

7,6

38.659

8,3 12,2

Een heftige roebelcrisis was er ook in 1998, waardoor in 1999 de exportwaarde met 60% daalde en dat werd in 2000 alweer goedgemaakt met eenzelfde stijging. Dit keer is de situatie complexer. De roebeldaling is hardnekkiger, de Russische economie staat bovendien door gedaalde olieinkomsten extra onder druk en de politieke situatie is instabiel, met een permanente oorlogsdreiging.

De exportstatistieken, die de VGB baseert op de door Floridata verzamelde gegevens, geven aan dat Rusland inmiddels op de achtste plaats staat in de top-10 afnemers (zie tabel). Volgens aanvullende gegevens van de groothandelsorganisatie is de bloemenwaarde tot en met oktober met 24% gedaald tot € 115 miljoen en die van de pot- en tuinplanten met 35% tot € 32 miljoen. Dat brengt de totale krimp op 27%. In de voorjaarsmaanden maart, april en mei dit jaar leek de daling mee te gaan vallen tot zo’n 15%, de afgelopen maanden was de verslechtering weer forser met in augustus een record van -37%. „In stuks en volume is de daling

België

193.361

1,3

19.942

Polen

152.514

13,4

12.106

5,8

Zwitserland

152.183

2,6

12.859

-1,9

Rusland

146.481 -26,7

10.739

-34,2

Zweden

143.823

1,0

15.276

2,7

Oostenrijk

108.674 -15,8

10.793

5,5

Overig

823.258

77.323

1,8

3,0 € 426.713

1,5

Totaal alle landen € 4.715.424

7,8

Waarde x duizend euro. Mutaties t.o.v. dezelfde periode in 2014 (in %).

Bron: Floridata/publicatie VGB

Exportwaarde van snijbloemen en pot- en tuinplanten vanuit Nederland naar Rusland vanaf 1997.

300000 240000 180000 120000

’97 ’98 ’99 ’00 ’01 ’02 ’03 ’04 ’05 ’06 ’07 ’08 ’09 ’10 ’11 ’12 ’13 ’14

Bloemen en planten (Exportwaarde x 1.000 euro) Waarde x duizend euro.

Bron: HBAG/Floridata

16

Export-oktober.indd 16

20

0

13 20 t/m 14 o 20 t/m kt 15 o t/m kt ok t

60000

minder groot”, meldt directeur Eddie den Dekker van E. den Dekker. „Het assortiment is opgeschoven richting goedkopere planten, vooral bij de orchideeën. En in boeketten gaan wat minder stelen.”

Volgens directeur John Vork van Verbeek & Bol handhaven de Russische afnemers hun kwaliteitseisen. „Gelukkig wel. Dat is beter voor de markt dan achteruitgang.”

Omslag „Op korte termijn verwachten we zeker nog geen omslag naar stabilisatie of weer groei”, kijkt Vork vooruit.

Divisiedirecteur Marco Vermeulen van de Dutch Flower Group: „Elk land komt altijd weer uit een recessie en dat geldt ook voor Rusland.”

Den Dekker vindt het een meevaller, dat bloemen en planten anders dan andere agrarische producten niet onder economische sancties vallen die Rusland vorig jaar instelde. „Dat leek er even op maar is ons gelukkig bespaard gebleven. Betalingen zijn ook geen probleem”. Dat laatste melden ook andere exporteurs. Daarnaast zien zij een verdere internationalisering van de bloemenhandel waardoor ook de concurrentie in een krimpmarkt als Rusland toeneemt. Den Dekker:„Landen als Kenia, Colombia Italië en in Afrika ontwikkelen steeds verder.” „Het sterkste punt van Nederland is de accuratesse waarmee we kunnen leveren, niet meer de breedte van het assortiment”, verwoordt Vork.

Vermeulen heeft waardering voor de manier waarop Nederlandse kwekers inspelen op marktontwikkelingen. „Daarmee leggen ze een goede basis voor bloemen- en plantenafzet.” < Vakblad voor de Bloemisterij 48 (2015)

24-11-15 17:52

Markt Klok prijsbeelden Groene planten

Snijbloemen 2013

35

2014

2015

2013

2015

2013

160

2014

2015

150

25 20 15

Middenprijs in centen

120 Middenprijs in centen

Middenprijs in centen

2014

130

30

10

Bloeiende planten

110 100 90

37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 week

De gemiddelde prijs van de snijbloemen kwam in week 47 uit op € 0,28. Dat is een centje hoger dan vorig jaar. De klokaanvoer lag 2,6% lager.

80

140 130 120 110 100 90

37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 week

Bij de bloeiende planten zat zowel de prijs als aanvoer in de min. De prijs daalde van € 1,09 naar € 1,03. Er werden 3% minder stuks verkocht afgelopen week.

De week van de lijnrijder

80

37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 week

Ook bij de groene planten kwamen er 3% minder planten voor de klok. De prijs lag iets hoger. Gemiddeld brachten groene planten € 1,00 op; tegen € 0,96 vorig jaar.

Bron: FloraHolland

Daniël van Egmond:

Foto: Vakblad voor de Bloemisterij

’Amaryllis en euphorbia doen het in deze tijd goed’ Bedrijf: Van Egmond Bloemenhandel Veiling: Rijnsburg Week: 47

Maandag

Donderdag

„Sinterklaas is weer in het land, en dat betekent dat langzamerhand de winkels in kerstsfeer gaan. De winkels hebben in het afgelopen weekend aardig verkocht dus de verkoop rommelt lekker door. Wel is te merken dat er weinig orders bij de winkels zijn. Het is dat de winkels aardig los zijn gegaan en dat ze daardoor weer wat bloemen moeten kopen. Ook komen de eerste vragen naar kerstgroen.”

„Vanochtend vroeg beginnen we met het laden van de vrachtauto. Er staat een mooie stal bloemen en groen in de wagen. Amaryllis en euphorbia zijn seizoensbloemen die het op dit moment goed doen in deze tijd.”

Dinsdag „Ook vandaag mogen we niet mopperen wat de verkoop betreft.

Ondanks dat het assortiment schaars is/wordt, ga ik met een tevreden gevoel rijden. Ik heb toch nog wat leuke ’snuffies’ kunnen vinden op de klok die het assortiment net wat leuker maken. Zo hebben we niet alleen de standaard ’dingen’ in de auto.”

Vrijdag „Naar het weekend toe zie je dat er weer wat mensen in de winkels komen. Voor de bloemen is het nog steeds niet druk. Kerstartikelen zijn deze week toch wel de artikelen die het beste doen. Wij hebben daar niet zoveel aan. Het zijn voornamelijk hardware producten. Onze kerstartikelen gaan voornamelijk in kerstarrangementen. En dat gaat rond 5 december beginnen.”

Woensdag „Het is vandaag erg rustig. Er zijn weinig bestellingen en de rit verloopt ook vlot. Op een enkele winkel na zijn alle bloemenwinkels nu dan ook wel in de kerstsfeer. Dat zie je in deze periode dan ook gebeuren, winkeliers hebben er alle tijd voor omdat het rustig is in de winkels.”

Vakblad voor de Bloemisterij 48 (2015)

Markt-1-prijsbeelden-nw.indd 17

17

25-11-15 12:56

In de grafieken wordt de procentuele verandering (= index) weergegeven van de prijs en de totale aanvoer ten opzichte van vorig jaar.

Cathelijne Doerrleben cathelijnedoerrleben@floraholland.nl

Snijbloemen Ontwikkelingen afgelopen zes weken t.o.v. een jaar eerder 140

in procenten

120

100

80

60

42

43

44

Aanvoer index

45

46

Prijs index

47 week

Prijs grootbloemige roos fors gestegen In week 47 is het aantal verkochte snijbloemen gedaald met 0,1% terwijl de totale prijs in vergelijking met dezelfde week in 2014 is gestegen met 3,2%. De prijsdalingen zaten in de top 20. De grootste gemiddelde prijsstijger was grootbloemige roos met 25,5% bij 3,8% minder stuks verkocht. Ook bij ilex een stijging van 13,2%. Kleinere prijsstijgingen zijn terug te zien bij troschrysant met 9,3%, tulp enkel met 5% en als laatste hydrangea met 2,1%. De grootste prijsdalin-

gen zijn bij gerbera: minigerbera met -32,4% en grootbloemige gerbera met -32%. Ook freesia enkelbloemig (-19,2%), lilium (-19%) en alstroemeria (-10,5%) zagen een daling in prijs ten opzichte van 2014. Bij veel producten is een positief verschil te zien in het aantal verkochte stuks. De grootste stijging was bij de groep lisianthus gevuld met 35,5%. Hydrangea steeg zoals eerder gezegd niet alleen in prijs, maar ook in het aantal verkochte stuks met 34,1%.

Kamerplanten Ontwikkelingen afgelopen zes weken t.o.v. een jaar eerder 120

in procenten

110

100

90

80

42

43

44

Aanvoer index

45

46

Prijs index

47 week

Prijsstijging bij overige kamerplanten Vorige week zijn iets meer kamerplanten verkocht dan in 2014: een stijging van 1,7%. Dat is vooral terug te zien bij de groep arrangementen (52,2%), roos (35%) en echeveria (30,3%). Kleinere verschillen waren onder meer bij hippeastrum met 13,7%, dendrobium met 7,4% en phalaenopsis met 5,8%. Er zijn vorige week ten opzichte van vorig jaar 21% minder ficussen verkocht. Ook zijn er minder hyacinten (-10,9%) en dracaena (-9%) verkocht.

De prijzen voor de kamerplanten

zijn met 2,2% gedaald. Waar roos en phalaenopsis eerder stegen met het aantal verkochte stuks, zien ze een daling wat betreft prijs. Roos daalde met 24% en phalaenopsis met 9,7%.

Behalve prijsdalingen, was er bij een aantal groepen ook een positief verschil in prijs in vergelijking met 2014. Met name in de groep overig kamerplanten was dit te zien. De prijs is hier gestegen met 46,5%. De prijzen voor dendrodium en dracaena stegen respectievelijk met 11% en 11,9%.

Tuinplanten Ontwikkelingen afgelopen zes weken t.o.v. een jaar eerder 130

in procenten

120

110

100

90

42 Aanvoer index

18

Markt-2-Veilingbijdragen-nw.indd 18

43

44

45 Prijs index

46

47 week

Meer verkocht en betere prijzen Zowel de prijs als het aantal verkochte stuks is gestegen bij de tuinplanten. Er was vorige week een prijsstijging te zien van 8% en er zijn 6,6% meer tuinplanten verkocht dan in week 47 van 2014.

Dat de prijzen zijn gestegen was met name bij ilex te zien: 68,6%.

Verder een positief verschil bij buxus met 26,3% en picea met 8,4%. De prijzen in de groep decoratiemateriaal steeg met 20,2%.

Een negatief prijsverschil was bij de overige groepen in de top 10 te zien, waaronder een daler met 21,2% bij calocephalus. Ver-

der daalden ook de prijzen voor skimmia met 15,2% en gaultheria met 14,3%.

Wanneer gekeken wordt naar het aantal verkochte stuks voor de tuinplanten is bij de meeste producten een positief verschil te zien. Dit is met name bij de groep overig droge bollen. Dit was een groot verschil ten opzichte van vorig jaar: +105,2%. De prijs daalde daarentegen met 33,6%.

Ook het aantal verkochte stuks bij helleborus steeg met 84,8%, calocephalus met 45,3% en gaultheria met 36,2%.

Vakblad voor de Bloemisterij 48 (2015)

24-11-15 16:58

Nederland

Over de toonbank Alblasserdam

Bas van Mourik:

’Dit jaar komen we weer uit op een plusje’ tensia, helleborus en witte azalea’s. En natuurlijk boeketten en kerststukken.”

Waar koopt u uw handel in?

FOTO: PAULA VAN DER HULST

„Ik kom wel eens op de Pyramide, ik koop in bij kwekers en er koopt een commissionair uit Rijnsburg voor ons in. Dat gaat prima. Als ik wat nodig heb, haalt hij dat bij. Alles is voorhanden. Over de kwaliteit heb ik geen klachten. En als het niet goed is, krijg ik mijn geld terug.”

Hanteert u dit principe ook in de winkel?

Naam: Bas van Mourik Locatie: Alblasserdam Sortiment: 10% aardewerk, 10% planten, 80% bloemen Specialiteit: Creativiteit en kwaliteit Aantal medewerkers: acht part- en fulltimers

Bloemisten kleden hun winkel weer aan voor de kerst...

Ja, ook hier zijn wij bezig met de kerst. Het is best een belangrijke periode. Niet voor de groene handel, maar wel voor bloeiende planten. Ik verkoop dan met name poinsettia, hor-

Standpunt

Wat koopt u bij de telers in? „Ik koop rozen, snijorchideeën, orchideeën, hortensia’s en chrysanten direct bij de kweker.

De groothandel heeft geen snijorchideeën en de planten neem ik ook van deze kweker mee.

Dat is toch voordeliger. Rozen, hortensia en chrysanten koop ik in voor een kraam die ik in het weekend buiten heb staan. Daar verkoop ik de ’snelle handel’. Het hele jaar door neem ik producten af tegen vast afgesproken prijzen.”

„Naast mij zit een Albert Heijn en die verkoopt al een hele tijd bloemen en planten. Natuurlijk is het een concurrent. Wat de consument daar besteedt, geven ze immers niet bij mij uit.

Maar toch ben ik ook wel van mening dat het naast elkaar kan bestaan. We zitten duidelijk in een ander segment. Voor bijzondere creaties, cadeaus, rouw- en trouwwerk gaat de consument toch eerder naar een bloemist.”

Hoe beoordeelt u 2015?

We moeten nog een maandje, maar ik verwacht dit jaar, net als 2014, weer op een plusje uit te komen. Het trekt allemaal weer wat aan. Consumenten geven wat makkelijker geld uit.

Gelukkig hebben we op de bedrijvenmarkt nooit echt ingeleverd. Voor volgend jaar zullen we wat meer inzetten op onze internet. Deze kan professioneler en toegankelijker worden gemaakt; hij is nu gedateerd. En je merkt toch dat veel klanten daar op kijken. Er worden ook best wel boeketten op besteld.

Ook willen we meer inzetten op Facebook en Twitter om bloemen en planten en de winkel meer tussen de oren te krijgen.”

’Promotie is goed, maar niet over de top alstublieft’

M

Bernhard Nanninga, Agrado Marketing & Strategie

Mee eens, oneens of denkt u er heel anders over?

Reageer dan bij de marktredactie: A.F. Middelburg, 06-23631549 of mail afmiddelburg@hortipoint.nl

Vakblad voor de Bloemisterij 48 (2015)

Markt-3-Toonbank-nw.indd 19

„Natuurlijk. Als een klant een klacht heeft, ongeacht hoe het is gebeurd, dan krijgt hij de bloemen of planten vergoed. Dat gebeurt overigens nauwelijks hoor.”

Hoe kijkt u aan tegen de retail?

et ontzettend veel plezier ben ik over de FloraHolland Trade Fair rondgelopen en mocht weer veel personen spreken. Netwerken is hier een uitgelezen mogelijkheid om contacten te versterken en ook weer nieuwe contacten op te doen. De beurs is in essentie een hotspot aan vraag en aanbod waarin het menselijke contact centraal staat!

Toch wil ik ook een kanttekening plaatsen. Het valt mij op dat het de laatste jaren steeds meer een competitie lijkt tussen kwekers om te laten zien dat ze ertoe doen vanuit een overdreven show waarin de boodschap verloren gaat. Fijn voor alle

communicatiebureaus en arrangeurs om deze opdrachten te mogen vervullen, maar marketing heeft toch echt meer inhoud dan jaarlijks de show stelen op de beurs. Ik stel voor om de beurs weer terug te brengen naar de essentie waar het om moet gaan.

Vraag en aanbod bij elkaar brengen in de juiste sfeer waarin het versterken van het netwerk centraal staat! Het budget aan overdreven ’mooimakerij’ kan naar mijn idee beter worden besteed aan de gezamenlijke afzetmarkt van de sierteelt om de taart bij de consument groter te maken. Hier liggen nog heel veel kansen en de focus van de kweker moet in essentie

hierop zijn gericht en niet op de buurman of concurrent. Ik stel voor om bij de volgende FloraHolland beurs in maart te zoeken naar de essentie van de beurs. Kom tot zaken met een interessant en gewild productaanbod in een goede kwaliteit met een onderscheidende waarde op je marktkraam waarin de boodschap en meerwaarde op een heldere manier worden overgebracht naar de handelsbedrijven en ketenpartners. Ik zeg doen!

19

25-11-15 10:06

Er komen meer tulpen, de aanvoer komt later op gang en het seizoen is door de vroege Pasen korter. Dat vraagt om extra acties voor broeiers die op de retail mikken.

„Er komen er zat, het aanbod is vertraagd en daarom zal het begin van het seizoen prijstechnisch wel aan de bovenkant zitten”, verwacht directeur Ron Hogenboom van Nic. den Heijer voor de tulpen, waarvan het retailseizoen nog op gang moet komen. De meeste retailers starten in januari, de eerste lijn via Nic. den Heijer begint in week 53 dit jaar. Hogenboom schat zo’n 90% te hebben vastgelegd voor het seizoen 2015/2016. „Er zijn weinig kwekers die alles vooraf willen verkopen en wij willen ook nog enige flexibiliteit inbouwen”, licht hij toe. Inkoper Martin van Rijn van Van Dijk Flora: „Wij leggen alles voorafgaand aan het seizoen vast en onze leverancier vult dat in door

in te kopen bij andere kwekers.”

Beide handelaren verwachten door met name het samenvallen van de feestdagen Internationale Vrouwendag en de Engelse Moederdag én de vroegere Pasen een bijzonder seizoen.

Directeur Joost Leeuwenburg van L & M vindt het moeilijk om vooruit te kijken. „De belangrijkste factor is het weer en dat hebben we het minst in de hand.

Niemand kan het zeggen, maar optimistisch ben ik wel.”

Meer aanvoer Dankzij de goede bollenoogst en de structurele areaalgroei zal het tulpenaanbod toenemen en voor het eerst in een seizoen de 2 miljard stelen overschrijden.

Gerekend vanaf september tot

Gemiddelde prijs in centen

Korter tulpenseizoen vergt extra acties in retailkanaal

2.000.000

20

1.800.000

15

1.600.000

10

1.400.000

5

1.200.000

Verkochte aantallen x duizend

Analyses snijbloemen

25

0

/06

05

/07

06

/09

08

1

/10 10/1

09

/12

11

/13

12

/14

13

/15

14

/16

1.00.0000

15

Aanvoer en gemiddelde prijs van tulpen via de Nederlandse bloemenveilingen in de afgelopen tien seizoenen (bron: VBN/FloraHolland).

en met juni steeg de aanvoer bij de vestigingen van FloraHolland, klok en bemiddeling samen, tot iets meer dan 1,9 miljard stuks.

Daarvoor werd per steel gemiddeld 15,1 cent afgerekend. De schattingen over de aanvoerstijging dit seizoen liggen tussen 5 en 10%. Doordat enkele grote broeiers niet meer via FloraHolland afzetten, geven de statistieken een iets minder goed marktbeeld.

Vroegere Pasen Pasen valt extreem vroeg dit jaar, op 27 en 28 maart. Voor veel ketens betekent deze bloemendag het einde van het tulpenseizoen. „Wij gaan met onze klanten wel door, al enkele jaren”, aldus Van Rijn. Hogenboom: „Bij onze

afnemers hangt het af van de prijs. Als inderdaad veel ketens stoppen en een groot deel van de aanvoer nog niet is verwerkt, is het vooruitzicht voor de prijsvorming voor kwekers angstig.”

Robèr de Wit van Ronico in Venhuizen: „Voor de periode na Pasen hebben we extra afzetacties uitgezet, in overleg met onze afnemers en de eindklant.”

Ronico is volledig gericht op retailafzet. „Tot Pasen zal de prijsvorming waarschijnlijk wel goed zijn. Daarna wordt het erg spannend”, verwacht De Wit. Voor het retailsegment ontbreekt volgens exporteurs nog een goede rode cultivar. „Rode variëteiten van Strong Gold moeten zich nog bewijzen”, meent Leeuwenburg. n

Via de klok mikken tulpenbroeiers op hoger segment Meer broeiers die hun tulpen via de klok afzetten mikken daarbij op een hoger kwaliteitssegment. Het seizoen is vertraagd en bij de groothandel leeft de handel nog niet.

Foto: DE GRAAF VAN DER ZANDE

„Het is nog lang geen item en er is nog nauwelijks vraag. Bij onze klanten geloven ze er in de derde week van januari pas in en

20

wk48-Markt-4-Snijbloemanalyses-nw.indd 20

misschien iets voor kerst”, is de ervaring van inkoper John Diemeer van de vooral op Duitsland gerichte cash-and-carryketen

FleuraMetz over de tulpenhandel. „We hebben ze wel staan natuurlijk van bollen van het zuidelijk halfrond, maar het assortiment is klein.” Inkoper Rob Turk van IBH Export kwalificeert het assortiment in de seizoenpiek vanaf januari als goed. „En de vernieuwing is ook goed. In de winkels willen onze klanten aan hun klanten iets nieuws kunnen bieden.”

Ben Jansen van kwekerij Tunezo in Heemskerk is een van de broeiers die standaard nieuwe rassen brengt en via 100% klokverkoop en op het hogere kwaliteitssegment mikt. „Jaarlijks probeer ik tussen twintig en dertig nieuwe soorten en met wat goed wordt opgepakt breng ik lichte veranderingen aan in ons aanbod.” Veel verwacht hij van de vorig jaar

voor de klok geïntroduceerde milkakleurige Kickstart, dit jaar van de roodgele Fairytale.

Accountmanagement De broeiers, verenigd in PolderPride mikken volgens broeier Louis Poel van Poel Bloembollen in De Rijp ook op het hogere segment en vooralsnog volledige klokverkoop. „We starten dit zesde seizoen wel de samenwerking met een accountmanager, die onze naamsbekendheid moet vergroten en inzicht kan gaan geven in aankoopgedrag. We staan open voor uitbreiding en misschien ook wel directe verkoop.”

Hij rekent ook op meer aanvoer, die later op gang komt. „Hoe het uitpakt met de feestdagen wordt nog heel spannend”, verwoordt hij de stemming in de markt. n Vakblad voor de Bloemisterij 48 (2015)

24-11-15 16:58

Markt pakt meer en betere bouvardia redelijk op De middenprijs voor bouvardia is op jaarbasis niet gedaald, ondanks een hogere aanvoer. Dat is te danken aan een betere beschikbaarheid, kwaliteit en assortiment.

inhaalslag te maken.” Liefting: „Vroeger stond bouvardia inderdaad bij wijze van spreken drie dagen, tegenwoordig kan het drie weken worden. Al kopen we wel van de vaste, vertrouwde adressen.”

Foto: De Graaf Van der Zande

„De vraag is redelijk, het artikel is ook beter geworden”, weet inkooproutinier Cees Liefting van FleuraMetz over bouvardia. „Het loopt lekker door, het is een gewild artikel, vooral op verre markten en de kwaliteit is wél goed”, is de ervaring van inkoper Erwin Dol van Barendsen Bloemen. Ook voor het retailsegment is directeur Ron Hogenboom van Nic den Heijer positief. „Er worden tegenwoordig via dat kanaal ook exclusievere boeketten verkocht en daarin is de bouvardia van tegenwoordig goed bruikbaar. Zeker nu het bloemenassortiment schraal wordt”, is zijn ervaring. Volgens Martin van Rijn, inkoper bij Van Dijk Flora, leeft bij zijn retailklanten nog het inmiddels achterhaalde imago van te snel uitvallende bouvardia’s. „Ik zou er wel mee willen werken en onze afdeling productontwikkeling probeert het ook, maar er is nog een hele

Verwachting Tot en met oktober steeg de aanvoer van bouvardia bij de vestigingen van FloraHolland met de verwachte 14% tot ruim 24 miljoen stelen. Daarvoor werd gemiddeld 31 cent per steel betaald, 1 cent meer dan in 2014 en hetzelfde als in 2013. Toen stokte de aanvoer over dezelfde periode nog op 17 miljoen stelen. De uitbreiding van de aanvoer heeft de beschikbaarheid verbeterd, in bovendien een breder assortiment. De aanvankelijke problemen in de toename van het aanbod, met wat door Dol wordt omschreven als ingeschrompeld blad, zijn inmiddels met vallen

en opstaan overwonnen.

Gezamenlijk laten de vijf bouvardiakwekers van dit moment in de komende winter onderzoek uitvoeren naar verbetering van de houdbaarheid. „En alle kwekers doen nu ook mee aan de houdbaarheidstesten van FloraHolland. We promoten gezamenlijk en als individuele bedrijven bouvardia op de beurs in Aalsmeer”, voegt teler Ben Steenks in Gameren twee voorbeelden van samenwerking toe.

Weer uitbreiding Vanaf begin maart volgend jaar breidt de aanvoer naar verwach-

ting weer uit, met ongeveer hetzelfde percentage als de huidige stijging. Bovendien in een breder assortiment, waarmee wederom wordt gemikt op verbreding van de markt. Steenks is vooral enthousiast over de nieuwe dubbele rode Diamond Carol. „Een mooie volle bloemkop”, vindt hij het grootste voordeel voor de consument. Volgend jaar komen kleuren als babyroze, violet en koraalrood op de markt.

De directe handel is nog niet omvangrijk, en neemt wel toe, net als de verkoop via webshops. Zekerheid qua prijs, dagvers en efficiëntere logistiek zijn voordelen. n

Marktacties wk 1 - wk 4: tulp wk 5 - wk 8: roos n wk 9 - wk 12: freesia

Promotie

n

Balkonplant 2016: geranium, vanaf april mediacampagne Terrasplant 2016: hibiscus, vanaf april mediacampagne n Woonplant van de maand november: kerstster n Woonplant van de maand december: hyacint n Tuinplant van de maand november: gaultheria n Tuinplant van de maand december: helleborus n PurE Seasonal Flowers winter: ilex, eryngium, helleborus, aster n 24 sep - 30 nov Campagne Trending in de Tuin Mooiwatplantendoen.nl n 24 sep - 30 nov Campagne Trending in the Garden Pflanzenfreude.de n 3 mrt - 6 mrt Huis&Tuin, consumentenbeurs WTC Expo Leeuwarden

n

n

n

28 nov Rob’s Grote Tuinverbouwing met onder andere: ilex Little Rascal sense, Sense coniferen, helleborus Gold Collection, bol-op-pot (tulp, hyacint, narcis, eucomis, glamini, freesia en sonatini), TiSento, tuinbloeiers (primula), Green is..., rozebottel. SBS6, 17.00 uur.

n

Bloemendagen 29 nov Moederdag (Rus) 30 nov St. Andrew’s Day (Schotland) n 5 dec Sinterklaas (Ned) n 6 dec Sint-Nicolaas (Bel) n 7 dec Nationale Vrijwilligersdag n 8 dec Maria Onbevlekt Ontvangen (Ita, Oos,Zwi) n 25 - 26 dec Kerstmis n 31 dec Oudejaarsdag n n

Bloemenagenda Bloemenbureau Holland, VBW en FloraHolland n n

2 nov - 29 nov: orchidee 23 nov - 27 dec: amaryllis

Heeft u informatie voor de agenda? Mail naar afmiddelburg@hortipoint.nl

Vakblad voor de Bloemisterij 48 (2015)

wk48-Markt-4-Snijbloemanalyses-nw.indd 21

21

24-11-15 16:58

Analyse bloeiende planten Foto: greenex

Exporteur over Duitsland

Gaultheria op weg naar eindspurt Richting kerst neemt de vraag toe en het aanbod af bij gaultheria. Vorig jaar was er voor de kerst geen gaultheria meer te vinden. Dit jaar moet het gek lopen wil hetzelfde zich voordoen.

Willem van den Berg:

’Kwaliteitseisen discount en hogere segment gelijk’ Wie zijn uw klanten? „Wij verkopen gemengde boeketten en monobossen aan supermarkten in Duitsland. Zowel discounters als de duurdere retail. We verkopen boeketten met een consumentenprijs tussen de € 1,99 en € 15,99. En ja, ook voor € 1,99 kunnen we altijd nog een bos bloemen aanbieden. Het vergt wat creativiteit, maar we hebben daar twee medewerkers voor die dat uitstekend doen. En dan leveren we nog kwaliteitsbloemen ook. We ontwerpen elke week acht verschillende boeketten.”

Draait het bij discounters niet vooral om prijs? „Nee. De tijd dat je naar de discount zo goed als alles kon sturen, is al lang voorbij. Het is zelfs zo dat de kwaliteit bij de discount niet onderdoet voor die bij de kwaliteitssupermarkten. Bij ons ten minste. Waar het prijsverschil voor de consument dan in zit? Niet in de zwaarte of de lengte, soms wel in de soorten. Verder natuurlijk in de volumes. Wij kunnen een lagere prijs rekenen op het moment dat we lang van tevoren een grote partij kunnen vastleggen bij de kweker. Als je als supermarkt laat wil bestellen in kleine hoeveelheden, heeft dat natuurlijk een prijs.”

Is Duitsland een moeilijke markt?

Wat merkt u nog van de crisis? „Het klinkt raar misschien… maar we hebben geen last gehad van de crisis, ook niet in het hogere segment. Met de wat duurdere retail zijn we in 2005 begonnen en we zijn er elk jaar gegroeid. De toekomst zie ik dan ook gunstig in, er is nog enorm veel potentie.

De marketingkant is bij de Duitse supermarkten nog niet overal echt uitgebuit. Daar liggen nog veel kansen.”

22

wk48-Markt-5-Exporteur-Afzetzaken-nw.indd 22

De handel legt de lat steeds hoger als het gaat om de kwaliteit van gaultheria. Ze moeten vrij van ziektes zijn, maar ook lang op de winkelvloer kunnen staan, mooi op kleur zijn en een enkel geel blaadje is al uit den boze. „We stimuleren dat ook zelf, die strengere beoordeling. Er is veel kwaliteitsverschil in de markt, dus met topkwaliteit

kun je het onderscheid maken. De handel waardeert de betere planten goed,” zegt Pieter Heemskerk van kwekerij Gebr. Van der Salm in Boskoop. Ook Van der Salm teelt de Big Berry, die zich met een grote bes, felle kleuren en een andere plantopbouw, steeds meer weet af te zetten van de gangbare Procumbens.

Vraag stabiel De komende weken komt gaulthera vrijwel alleen nog uit de kas. Voor buitenplanten wordt het risico te groot. Voor Gedi begint de vraag naar gaultheria nu op te lopen. Leen Hoek: „Ik denk dat de middenprijs wat lager is omdat gaultheria er al vrij vroeg bij was dit jaar, vanwege de weersomstandigheden. In die periode was er nog weinig vraag.

Juist nu de vraag toeneemt, wordt het product schaarser. Daardoor kan de prijs de komende weken nog wel wat oplopen.” Hoek koopt met name de Big Berry. „Klanten vragen er niet specifiek naar, maar ik vind ze gewoon beter ogen.” Ook bij Noviflora wordt gaultheria de komende weken pas echt belangrijk. Sybren Slager: „De vraag is tot nu toe nagenoeg gelijk met vorig jaar. Vorig jaar was de plant tegen de kerst uitverkocht. We hebben nu wel iets meer gereserveerd om die reden.” n

120

6.000

110

5.500

100

5.000

90

4.500

80

2010

2011

2012

2013

2014

4.000

Verkochte aantallen x duizend

„De concurrentie is enorm. Maar bij Duitsers weet je in elk geval waar je aan toe bent. Je moet vooral niet denken dat je wat kunt rommelen in de marge; dan ben je snel klaar. Transparantie is in deze markt enorm belangrijk. Wij werken met een open calculatie.

We zitten dus samen met de klant om de tafel om te kijken wat haalbaar is voor beide partijen. Als je dat kunt waarmaken, gaat het uiteindelijk niet om de laatste cent, ook niet bij de discount.”

Lat steeds hoger

Gemiddelde prijs in centen

Bedrijf: Greenex Functie: directeur Inkoop: 30% veilingklok en 70% rechtstreeks bij kwekers Aantal medewerkers: 39

De vraag naar gaultheria kwam weer wat later los dan vorig jaar.

Het is een trend aan het worden, merken kwekers. Waar een jaar of drie geleden de vraag al in week 34 begon, komt de afzet nu pas in week 38 op stoom. De prijzen zetten laag in en bleven daar lang hangen. Hoewel ze nu iets oplopen, ligt de middenprijs nog altijd 9 cent onder die van 2014. „Een reden kan zijn dat de zomerproducten langer doorgingen in grote aantallen. De handel pakt dan pas later door naar herfstproducten. We hebben wel veel reserveringen voor de kerstperiode, maar de aantallen per klant zijn wat minder dan vorig jaar”, geeft Johan Jansen van Special Plant Zundert aan. Het bedrijf heeft nu nog 20% Procumbens, maar schakelt volgend jaar volledig over op Big Berry’s, die door het hogere afzetsegment goed worden gewaardeerd.

Verkochte aantallen en middenprijs gaultheria op de FloraHolland-veilingen van 2010 tot en met 2014.

Vakblad voor de Bloemisterij 48 (2015)

24-11-15 16:58

Foto: Dümmen Orange

Afzetzaken

Analyse groene planten

Schaarste doet prijs dracaena licht stijgen Na jaren van afnemend aanbod van Dracaena marginata, lijkt dit jaar eindelijk de prijs enigszins te reageren. Telers zeggen echter meer nodig te hebben.

nog wel even zullen voortduren.

We doen ons best om met het beschikbare materiaal de planten te maken die onze klanten vragen.”

Bedrijf: Dümmen Orange Aanleiding: Pop-up store New York en Roadshow

Zorg

Gangbare maten van Dracaena marginata zijn de laatste maanden relatief schaars. De productie van uitgangsmateriaal is de laatste jaren gekrompen. Jarenlange malaise in de Europese afzet, nadelige weersinvloeden en een sterke dollar doen het aanbod aan uitgangsmateriaal in MiddenAmerika krimpen.

Minder aanbod

155

10000

150

9000

145

8000

140

7000

135

6000

130

2010

2011

2012

2013

2014

5000

Verkochte aantallen x duizend

Gemiddelde prijs in centen

Het leidde tot en met week 46 tot een verdere krimp van het Dracaena-aanbod via FloraHolland met 4%. Voor het eerst sinds jaren lijkt de middenprijs te reageren: deze ligt gemiddeld over alle maten 5% hoger dan in 2014. Johan Colijn van kwekerij Marginata in Aalsmeer vindt de marginata’s daarmee het hele jaar goed aan de prijs. „We hebben te maken met tekorten die waarschijnlijk

Bij kwekerij Reijm in Nieuwerkerk aan den IJssel noemt Jaré Reijm de prijzen gemiddeld beter dan voorgaande jaren. Toch uit de teler zich bezorgd: „De huidige prijsontwikkeling lijkt puur het gevolg van schaarste.

Bij potmaten waar voldoende aanbod van is, stijgen de prijzen niet. Het is mooi dat de prijzen niet dalen. Maar door de sterke dollar is onze inkoopprijs de laatste anderhalf jaar 30% gestegen.

Met incidenteel een iets hogere prijs komen we er niet. De prijs moet structureel omhoog.” „Het is als bij zoveel planten: de productie neemt af, maar de prijzen stijgen niet”, analyseert Jan Robbe, inkoper bij IBH Export. „Ik denk dat daar maar één antwoord op past: meer en betere promotie.” „Voor een groene plant doet dracaena het niet onaardig. Het is best een gewild artikel”, vindt Jan Tichelaar van Hamiplant.

Maar ook hij ziet zijn klanten er niet zonder meer een hogere prijs voor geven. „Misschien ooit, als er nog veel minder komt...” n

Verkochte aantallen en middenprijs van de groene kamerplant Dracaena marginata via FloraHolland van 2010 t/m 2014 Vakblad voor de Bloemisterij 48 (2015)

wk48-Markt-5-Exporteur-Afzetzaken-nw.indd 23

Mark Schermer Een pop-up store in New York? „Olivier Giugni nam het initiatief voor deze pop-up store. Hij is een toonaangevende arrangeur en heeft een winkel in New York. Onze CEO was al eens met Giugni in contact gekomen; hij heeft eerder voor ons in de Verenigde Staten demonstraties gedaan. Dit contact is in stand gebleven en hij heeft ons gevraagd partner te willen worden van de pop-up store.”

En het antwoord daarop was direct ja? „Ja. Wij zijn altijd op zoek naar initiatieven om dichter bij de retailer en consument te komen staan. Zo’n pop-up store is dan natuurlijk een uitgelezen kans. Het partnership houdt in dat wij in financiële zin een stuk bijdragen en daarnaast is ons aanbod goed vertegenwoordigd in de shop. Wij leveren niet zelf, maar dat zal via de reguliere keten gaan. Onze mensen zullen vaak aanwezig zijn in de winkel om dit te begeleiden, maar ook om de consument beter te leren kennen.”

Wat doen jullie nog meer om consumenteninformatie binnen te halen? „Dat is een dagelijks proces. We houden de trends en modebeelden in de gaten. Je moet altijd je oren en ogen openhouden. Maar niet alleen bij de consument, ook bij de handel. Die hebben ook een belangrijke rol in het samenstellen van onze portfolio. Afgelopen week hebben we de handel met onze ’roadshow’ bezocht.”

Kunt u iets meer vertellen over die roadshow? „We hebben een vrachtwagen omgebouwd tot een proeftuin van gerbera’s. Die vrachtwagen reed langs verschillende handelaren en op deze manier lieten wij ze kennis maken met meer dan 100 van de nieuwste en veelbelovende rassen voor 2016. Daarnaast was ook het huidige assortiment aanwezig in de vrachtwagen. Handelaren kunnen vanwege het tijdsgebrek niet altijd naar ons toe komen, dus gaan we bij hen op bezoek.”

En wat was de mening van de handel? „Het was een succesvolle route, we hebben veel handelaren in de vrachtwagen mogen ontvangen. Natuurlijk weegt de reactie van de handel zwaar mee in onze keuzes; zij werken dagelijks met onze producten en spreken veel klanten. Als de handel iets aanwijst, dan is dat een positief signaal. Dat geeft in ieder geval aan dat ze er mee willen gaan werken.

Zo’n roadshow hebben we al eens eerder gedaan bij andere producten en dat blijven we ook in de toekomst doen. Wij vinden het een goed middel om met elkaar in contact te blijven en input te krijgen voor ons assortiment.”

23

24-11-15 16:58

Laatste draden vervangen Nu alle kapotte ruiten zijn vervangen bij Van de Westeringh, na de hagelbui eind augustus in de Bommelerwaard, worden de laatste schermdraden opnieuw getrokken.

I

n de Bommelerwaard begint de schade door de hagelbuien van eind augustus langzaam te vervagen. Vorige week zijn de laatste ruiten geplaatst in de chrysantenkas van John van de Westeringh in Varik. Aanvankelijk was het aantal gesneuvelde ruiten geschat op 1.200, maar het bleken er meer te zijn. Door het afwisselend warme en koude weer zijn kleine stipjes in zo’n 100 ruiten uitgegroeid tot grote scheuren. Die ruiten zijn nu ook vervangen. In het begin was het moeilijk om aan professionele beglazers te komen.

Later ging dat beter, vindt de chrysantenteler.

Het scherm was gesloten tijdens de bui.

Toch is het grootste deel van het doek nog bruikbaar. Hier en daar is een nieuw stuk ingenaaid. Alleen een aantal schermdraden moet opnieuw worden getrokken.

Maar dat is niet veel werk meer.

Ondertussen ging de teelt gewoon door, zo goed en zo kwaad als het ging. „We hebben maximaal belicht en extra hoge buis ingezet om het klimaat optimaal te houden. Ook hebben we extra bestrijdingsmiddelen ingezet tegen pythium, roest en insecten”, zegt Van de Westeringh. „Het resultaat valt me niet tegen. De meeste bloemen die we hebben geoogst zijn van eerste soort. Waar de ruiten eruit lagen waren ze tweede soort of verloren.

Het is de extra investering waard geweest.”

De glasschade is door de verzekering naar tevredenheid afgehandeld. Nu hoopt de teler dat hij ook de gewasschade en de extra kosten, die hij heeft gemaakt om de vervolgschade te beperken, vergoed krijgt van de verzekering. < Tekst en foto: Joef Sleegers

jsleegers@hortipoint.nl

24

Spread.indd 24

Vakblad voor de Bloemisterij 48 (2015)

24-11-15 16:58

Vakblad voor de Bloemisterij 48 (2015)

Spread.indd 25

25

24-11-15 16:59

K asgeluiden Bestrijding van ziekten en plagen. Hoe gaat dat in de praktijk?

Wat houdt telers bezig en hoe gaan ze daarmee om? Wat zijn de geluiden uit de kas? Om de twee weken laat het Vakblad telers vertellen over chemische of geïntegreerde bestrijding.

Peter van Leth, Hans Neefjes, Joef Sleegers bloemisterij@hortipoint.nl

’Alle bezoekers een witte overall aan’

Simon Zwarts Plaats: Mijdrecht Teelt: gerbera grootbloemig onder 6.000 lux Oppervlakte: 1,5 ha

’Misschien zit de mineervlieg te laag’, opperde Simon Zwarts zes weken geleden. Dat is bewaarheid geworden. „De diglyphus leek wel uitgestorven. Na een paar dagen zon kwam de mineervlieg behoorlijk op. Dan is het de kunst om niet in paniek te raken. Na verloop van tijd zag ik een golfje diglyphus er achter aan komen. Het is een soort rollercoaster. Als dit op het verkeerde moment gebeurt, kan mineervlieg uit

de bocht vliegen. Maar nu is hij op een laag niveau. Het probleem heeft zichzelf opgelost.”

Zwarts is kraamkamers aan het inrichten door bepaalde vakken te spuiten met zachte middelen. Andere vakken worden met zwaardere chemische middelen behandeld. „Zo proberen we de diglyphus een kans te geven terwijl de wittevlieg binnen de perken blijft. En mocht de wittevlieg in de kraamkamers toch uit

de hand lopen, dan stoppen we met chemie in de ’chemische’ vakken en gaan we in de kraamkamers iets agressiever bestrijden, in de hoop dat de biologie verhuist naar de andere vakken.”

Met het donkere, warme weer in november is het onmogelijk om klimaat te maken. De lampen staan aan en de ketel brandt om CO2 te doseren, maar de warmte is grotendeels overtollig. Dat betekent veel luchten, waardoor de CO2 weer uit de kas verdwijnt. „Op zo’n moment zit ik behoorlijk in een spagaat. En botrytis ligt constant op de loer.”

Op veel gerberabedrijven komen tegenwoordig dopluis en wolluis voor.

Bij Zwarts nog niet, en dat wil hij zo houden. Daarom moeten sinds kort alle bezoekers – en met de Trade Fair waren er nogal wat – een witte overall en plastic overschoenen aan. „Ik weet niet of ik het zo kan voorkomen, maar ik wil het wel proberen.”

’Trips neemt ook in moeilijke hoeken af’

Guido Halbersma Adviseur gewasbescherming van Van Iperen, onder andere in chrysant

26

Kasgeluiden-NW.indd 26

In bepaalde hoeken van de kas is trips op enkele bedrijven nog behoorlijk aanwezig. Het gaat volgens adviseur Guido Halbersma meestal om plekken op een bedrijf die de stempel ’moeilijke hoek’ krijgen. „Op die plekken lukt het vaak wel om trips bovengronds te bestrijden. Het gewas kan in de meeste gevallen schadevrij geoogst worden. Er blijft echter altijd een generatie trips in de grond achter die in de volgende planting weer voor plekswijs verhoogde infectiedruk zorgt. Bij een enkel bedrijf tellen we op zulke moeilijke hoeken nog behoorlijke aantallen trips op de vangplaat. In de meeste gevallen lopen de tellingen terug.” Halbersma is blij dat de dalende trend is ingezet. Het is nodig om zo schoon mogelijk de winter door te gaan. Nuancering is dat de trips nu minder actief is en dus minder snel op de vangplaat zal belanden. En hij plant zich nu

minder snel voort. Halbersma wijt de gunstige tellingen ook deels aan een positief effect van de bestrijding in de afgelopen periode. Een groeiend aantal telers heeft daarbij gebruikt gemaakt van spuitstokken. Hiermee is 5 cm onder de kop van het gewas gespoten, zodat vloeistof onder- en bovenop bladeren en knoppen kwam. Trips bivakkeert bovenin het gewas. Middels onderzoek wil Halbersma de techniek met spuitstok-

ken optimaliseren. Voor spintbestrijding moeten spuitstokken tot net boven het gaas het gewas in. Telers die spint nu chemisch bestrijden, merken dat spintmiddelen effectief zijn, vooral omdat ze vanwege de aanwezige phytoseiulus vaak lange tijd niet nodig waren. De adviseur ziet positieve effecten van wekelijks AMX-Ca+Mg toevoegen aan de spuitvloeistof om bladkwaliteit te verbeteren.

Vakblad voor de Bloemisterij 48 (2015)

24-11-15 16:59

’Pleksgewijs ingrijpen en behoorlijk veel remmen’

Edwin Overkleeft Kwekerij Overkleeft Plaats: Maasdijk Teelt: amaryllis en potplanten Oppervlakte: 2,4 ha

In afdelingen met amaryllis is oogsten nu prioriteit nummer 1.

Er zijn dan vaak mensen in de kas en daarom wil Henk Overkleeft in de oogstperiode zo min mogelijk spuiten. Maar hij blijft alert op eventuele aantastingen. Als er tijdens het snijden narcismijt wordt gesignaleerd, dan markeert de teler die plek en pakt de rugketel om plaatselijk Vertimec of Carex toe te dienen.

Als het gaat om enkele aangetaste bollen, dan verwijdert hij die, zeker in nieuwe aanplant. In een afdeling waar trips het moeilijkst te bestrijden was, daar vindt de teler tijdens de oogst de meeste takken met schade. Het zijn er niet heel veel, maar het zette Overkleeft onlangs wel aan tot een extra tripsbehandeling in een vakje waar de eerste knoppen net uit de bollen komen. Daar is onlangs de combinatie Actara, Vertimec, hulpstof Hasten en een suikeroplos-

sing gespoten.

In de afdelingen met perkgoed groeit het voorspoedig. Het jonge materiaal van Gazania, ranonkel, anemoon, bellis en senetti profiteerde optimaal van het relatief warme najaar. „We hebben behoorlijk moeten remmen om het spul in toom te houden. In deze periode van het jaar zien we in het perkgoed nauwelijks ziekten en plagen, hooguit een enkele blaadje met een gang van

mineervlieg. Waarschijnlijk gaan we daarom nog een keer Vertimec spuiten. Dat heeft nu nog zin omdat het nog relatief warm is in de kas. Van december tot eind februari is het tussen de 2-4°C bij het perkgoed, dan staat alles op een laag pitje.

Misschien spuiten we binnenkort ook nog een keer tegen luis, maar dan moeten we die wel signaleren.

Preventief spuiten tegen luis doen we niet.”

’Echinotrips eindelijk onder de duim’

Gerard van Leeuwen VLM Hydrocultuur Plaats: Made Teelt: tropische potplanten Oppervlakte: 2,5 ha

Vakblad voor de Bloemisterij 48 (2015)

Kasgeluiden-NW.indd 27

Als Gerard van Leeuwen het afgelopen gewasbeschermingsseizoen vergelijkt met het vorige dan betitelt hij 2015 als een lastiger jaar.

Dit heeft dan vooral te maken met zijn problemen met enchinotrips.

Deze plaag dook voor het eerst op eind april in met name alocasia en polyscias en bleef maar sluimeren.

Ruim een half jaar later hoopt Van Leeuwen te kunnen zeggen dat hij echinotrips onder de duim heeft.

Half oktober is hij gestopt met blokbespuitingen van Vertimec, Mycotal en NeemAzal. „Het blijft echter alert blijven met deze trips, omdat echinotrips moeilijker is te raken dan andere tripssoorten. Bovendien kan hij zich ook verpoppen buiten de grond in tegenstelling tot andere tripssoorten”, vertelt de potplantenteler.

Verder is het ontzettend rustig op de tuin wat betreft ziekten en plagen.

Er wordt weinig aangetroffen op

vangplaten en in feromoonvallen.

Van Leeuwen is blij dat de biologie grotendeels zijn werk kan doen. Met het verblazen van swirskii worden trips en spint in toom gehouden en met Cryptobug-L de enkele wolluishaarden die hij tegenkomt.

De problemen met wittevlieg waarvan Van Leeuwen hoort dat veel collega’s daarmee te kampen hebben, heeft hij geen last. Dat komt door de hardere potplanten die VLM Hydrocultuur teelt, denkt hij. „Wittevlieg kom ik wel tegen maar dan op het sporadische onkruid op onze tuin, maar ik zie nooit schadebeelden op planten. Wellicht dat swirskii zich er ook te goed aan doet bij gebrek aan ander voedsel.”

Standaard worden halfwasproducten van zowel binnen- als buitenlandse leveranciers in een aparte afdeling bespoten met Conserve tegen trips, Scelta tegen spint en Teppeki tegen luis.

27

24-11-15 16:59

Bladbemesting: sluiproute met hindernissen Voor het toepassen van bladbemesting lijken in de sierteelt op dit moment weinig goede redenen. Voor optimale nutriëntenvoorziening binnen strengere uitspoelingsnormen fungeert bladbemesting in de toekomst misschien nog eens als sluiproute.

Harmen Kamminga bloemisterij@hortipoint.nl

A

kkerbouwers zijn gewend om via bladbemesting tijdelijke tekorten aan sommige nutriënten te verhelpen en de ontwikkeling van het gewas te beïnvloeden. Bladbemesting komt daar in beeld als de bodem, het weer, het wortelstelsel of andere omstandigheden langere tijd niet optimaal zijn voor nutriëntenopname via de wortels. Kunstmestfabrikanten ontwikkelden in de loop der jaren vele formuleringen van bladmeststoffen voor allerlei toepassingen. Ook siertelers kunnen daar gebruik van maken. Voor de toediening van extra magnesium, calcium, ijzer of sporenelementen doen sommige telers dat ook.

Resultaten zijn vaak wisselend. Het gebruik van bladmeststoffen kan zelfs tot aanzienlijke gewasschade leiden. Dat risico tegenover een onzeker voordeel maakt siertelers over het algemeen terughoudende gebruikers van bladmeststoffen. In de goed stuurbare teeltsystemen onder glas lijkt het aanpassen van klimaatomstandigheden, wortelbemesting of bodemgesteldheid in veel gevallen een veiliger en gemakkelijker route om de nutriëntenopname door de wortels te beïnvloeden.

Niet voor gebouwd Dat komt in de eerste plaats omdat planten simpelweg niet gebouwd zijn om minerale nutriënten via het blad op te nemen. Het is weliswaar al lang geleden aangetoond dat over het blad vernevelde bladmeststoffen de concentratie van het gewenste nutriënt in geringe mate kunnen verhogen, maar een mechanisme waarlangs bladeren actief minerale voedingsstoffen opnemen is nooit gevonden. Zelfs waterplanten, die toch

28

Bladbemesting.indd 28

liggen ondergedompeld in hun voedingsoplossing, blijven voor die taak wortels of wortelachtige structuren maken.

Landplanten moeten in de eerste plaats zorgen via hun bovengrondse delen niet te snel uit te drogen. De buitenste huidlaag (epidermis) van planten scheidt daarom een mengsel van wasachtige stoffen af, die de plant omgeeft met een waterafstotend laagje, de cuticula. De cuticula beschermt de vochtige plantenweefsels tegen uitdroging aan de drogere buitenlucht. Tegelijkertijd houdt het waslaagje schadelijke UV-straling en eventuele waterige vuiligheid buiten.

Gebruik hulpstoffen Bladmeststoffen komen nauwelijks door die cuticula heen. Metingen aan de ’opname’ van bladmeststoffen in wetenschappelijk onderzoek leiden tot sterk uiteenlopende schattingen van ongeveer 0 tot 70% effectiviteit. Zelfs het slim formuleren van de bladmeststoffen met behulp van hechters en uitvloeiers is hierop maar beperkt van invloed.

Dat het toch zinnig is om bij bladbemesting zulke hulpstoffen te gebruiken, komt omdat ze het oppervlak tussen spuitvloeistof en het blad vergroten en zo de kans op diffusie van het spuitmiddel naar het inwendige van het blad vergroten.

Die diffusie, de passieve verdeling van een opgeloste stof van plekken met een hogere concentratie naar plekken met een lagere, is het enige bewezen mechanisme waarmee bladmeststoffen in het blad terecht kunnen komen. Bladmeststoffen moeten het daarbij hebben van microscopische gaatjes en scheurtjes in de cuticula. En waarschijnlijk ook voor een belangrijk deel van geopende huidmondjes.

Lage concentratie Zulke gaatjes in de uitdroogverdediging van de plant zijn tevens een belangrijke reden dat de concentratie opgeloste stof in bladmeststoffen niet te hoog kan zijn. Water uit de vloeistof op het blad zal verdampen.

Op het blad blijft hierdoor een steeds hoger geconcentreerde zoutoplossing achter, die steeds sterker water uit zijn omgeving aantrekt. Het zout van de bladmeststof op het blad zal dan door die microscopische gaatjes juist vocht aan de plant gaan onttrekken en zo bijdragen aan verdroging of verbranding van het blad. Zeker bij hoge instraling kan dat snel gaan.

De lage concentratie die daarom vereist is, beperkt de praktische toepasbaarheid van bladmeststoffen. Om in de voedingsbehoefte aan hoofdelementen te voorzien, zouden gewassen meerdere keren per dag met deze elementen besproeid moeten worden. De inzet van bladmeststoffen voor de toediening van sporenelementen ligt daarom meer voor de hand.

Niet enige hindernis De cuticula is echter niet de enige hindernis die bladmeststoffen moeten nemen om verspreid door de plant hun werk te kunnen doen. Eenmaal binnen de cuticula komt de bladmeststof in de ruimte tussen de plantencellen aan de buitenkant van de celwanden terecht. Sommige grote positief geladen ionen, zoals mangaan en calcium, blijven grotendeels in de negatief geladen buitenste celwand plakken. Dat is prima als het op te lossen probleem mild calciumgebrek in de buitenste huidlaag is, zoals kurkstip op appels.

Maar tegen calciumgebrek in delen van Vakblad voor de Bloemisterij 48 (2015)

24-11-15 16:59

Foto: Ingimage

Het laagje vet- en wasachtige stoffen op een blad (de cuticula) is niet de enige hindernis die meststoffen moeten nemen om verspreid door de plant hun werk te kunnen doen. Mede daarom zijn bladmeststoffen nauwelijks nuttig in de sierteelt.

de plant die niet rechtsreeks met spuitvloeistof in contact komen, zal bladbemesting weinig uitrichten. Want voor transport van voedingselementen door de plant en een nuttige werking als bouwstenen in plantencellen, moet de voeding naar het inwendige van de cellen. Daarvoor moeten de nutriënten ook nog de celmembraan passeren. De mate waarin die de ionen doorlaat, verschilt sterk per voedingselement.

maar in beperkte mate bijdragen.

Als ’lapmiddel’ hebben bladmeststoffen dus zo hun beperkingen. Zeker in de sierteelt, waar spuitresidu en sporen van bladverbranding de waarde van het product snel negatief zullen beïnvloeden. Dat is een belangrijk verschil met bijvoorbeeld de toepassing van bladmeststoffen ter correctie in een maïsteelt op een stukgereden akker.

Nog een reden Weing mobiele elementen In de praktijk blijken behalve calcium en mangaan ook zwavel, ijzer, zink, koper, borium en molybdeen in de plant weinig mobiel te zijn. Van bladbemesting met deze elementen zijn daarom ook vooral lokale effecten te verwachten, al kan het opheffen van geringe lokale tekorten soms helpen om het transport van nutriënten vanuit de wortels naar verder gelegen plantendelen met grotere tekorten te verbeteren.

In de praktijk blijken eigenlijk alleen de hoofdelementen stikstof, fosfor, kalium en magnesium redelijk mobiel in de plant.

Maar aan de grote hoeveelheden die planten daar van nodig hebben, kan laag geconcentreerde bladbemesting Vakblad voor de Bloemisterij 48 (2015)

Bladbemesting.indd 29

Maar er is nog een reden waarom telers in de vollegrond meer met bladmeststoffen werken dan telers van siergewassen onder glas. De vollegrondslandbouw heeft zich in de loop der jaren moeten aanpassen aan steeds scherpere mestwetgeving. In de huidige praktijk ontbreekt het akkerbouwers daardoor soms aan (boekhoudkundige) ruimte om nog via de bodem naar wens bij te bemesten. Een onvoorzien nutriëntentekort oplossen met bladbemesting kan dan net het verschil maken tussen oogst en misoogst.

Naar behoefte via de bodem bijbemesten is in de sierteelt onder glas nu nog heel gewoon. Zolang de sierteelt deze ’luxe’ behoudt, lijkt de inzet van bladmeststoffen

en kennis over hun werking voor siertelers maar beperkt nuttig. Toch gaat het volledig afschrijven van bladmeststoffen voor de sierteelt sommige bemestingsspecialisten nadrukkelijk te ver.

Zij stellen dat het ook voor siertelers nuttig kan zijn om eventuele effecten van bladmeststoffen in hun gewas nu al te verkennen. Zodat telers weten wat ze van deze middelen wel en niet kunnen verwachten, op de dag dat zij zich geconfronteerd zien met een mineralenboekhouding waar ook hun teelt niet meer mee uit de voeten kan. Dat zo’n scenario niet ondenkbaar is, bewijst de situatie in de akkerbouw. <

In het kort n Bladbemesting ligt in de sierteelt niet voor de hand, omdat de meeste nutriënten via het blad zeer beperkt ten goede komen aan het gewas. Tevens is er risico op gewasschade. n In andere sectoren is meer toepassing, omdat klimaat-, bodem- of en voedingstoestand daar vaak moeilijker te sturen zijn.

Of omdat mestwetgeving bemesten via de bodem moeilijk maakt.

29

24-11-15 16:59

Gewasbijeenkomst poinsettia van LTO Glaskracht Nederland

Genoeg te bespreken over teelt en assortiment Op de najaarsbijeenkomst poinsettia (kerstster) van LTO Glaskracht Nederland, dit jaar op 19 november in het Westland, is vaste prik het bespreken van het huidige en nieuwe assortiment. En natuurlijk teeltactualiteiten, die het ene jaar spannender zijn dan het andere. Dit jaar is zo’n spannend jaar met de problemen rond wittevlieg die de gemoederen bezighouden.

Peter van Leth pvanleth@hortipoint

D

zijn in geheel Europa. „Zeker later in de teelt bij een dichter gewas is wittevlieg niet meer goed te raken en dan zie je toch de beperkingen van het huidige middelenpakket.

Verder kan Engeland niet een nultolerantie hoog houden onder het mom van dat het land bemisiavrij zou zijn, want er worden met regelmaat uitbraken in eigen productie geconstateerd”, wil Zwinkels bij aanvang kwijt. Bij de drie bedrijfsbezoeken komt de aanpak van de gastheren van wittevlieg uitgebreid aan de orde.

Veel invlieg Zowel de poinsettiakwekers Leo Bol, Peter Boekestijn (Pedro Plant) als Loek van Paassen (Joyplant) zijn nog steeds bezig met de bestrijding van wittevlieg. Alhoewel het insect moeilijker is te raken, durven ze het

Foto's: Peter van Leth

it jaar is de druk van zowel kaswittevlieg als van tabakswittevlieg (Bemisia tabaci) zeer hoog.

Door de lange zomer in 2014 en de hoge temperaturen dit voorjaar kan de biologie in glasgroentegewassen de ontwikkeling van wittevlieg niet bijhouden. Dit najaar kampen diverse poinsettiakwekers mede hierdoor met een hoge wittevliegdruk door meer invlieg. Deze geluiden komen vooral vanuit het Westland.

Henny Zwinkels, voorzitter landelijke commissie Poinsettia van LTO Glaskracht Nederland, deelt tijdens de gewasbijeenkomst mee dat de belangenorganisatie het probleem niet onderschat en zich actief inzet voor de sector. Zowel nationaal als in Brussel wordt aangekaart dat kwekers te zachte middelen tot hun beschikking hebben en dat er een gelijk speelveld moet

risico niet aan om de bestrijding stop te zetten, zeker gezien de nultolerantie betreffende de afzet naar Engeland. Tijdens de discussie zit de angst voor het instellen van een plantenpaspoort er goed in.

Over de oorzaak van de grote populatiedruk van wittevlieg wordt uitvoerig gesproken. De invlieg van buiten wordt vaak genoemd. Een kweker die dichtbij een woonwijk ligt, heeft bijvoorbeeld absoluut geen probleem met het plaaginsect. Bol heeft uit nieuwsgierigheid begin november een vangplaat buiten zijn kas geplaatst. De eerst dag telde hij al 27 witte vliegen, de tweede 57.

Een mogelijke oorzaak ligt volgens verscheidene aanwezige kwekers bij glasgroentetelers die problemen met wittevlieg hebben onderschat en te laat zijn gaan ingrijpen. Zij waren hierdoor soms genoodzaakt eerder te stoppen dit teeltseizoen. Ook voerden deze telers eerder een teeltwisseling door. Wittevlieg kan zich makkelijk van de ene kas naar de andere kas verplaatsen mede omdat de luchtramen relatief lang open stonden door het warme weer dit najaar.

Uitwisseling van ervaringen

Half november worden op vangplaten en -linten nog voldoende wittevliegen geconstateerd.

30

4815poinsettia.indd 30

Normaliter stopt Van Paassen rond 1 oktober met de bestrijding van wittevlieg.

Hij is dan schoon of nagenoeg schoon.

Deze situatie denkt hij nu te hebben bereikt, ruim 1,5 maand later. Bij de aanvang van zijn poinsettiateelt is hij direct gestart met bespuitingen uit te voeren met afwisselend Plenum, Actara en Oberon. Toen kleur op de planten verscheen is Van Paassen gaan foggen met Carex. Dit jaar voor het laatst, omdat hij nog beschikte over deze oude formulering met een opgebruiktermijn tot Vakblad voor de Bloemisterij 48 (2015)

24-11-15 16:59

Bij Pedro Plant ligt de helft van de sortimentsvergelijking poinsettia 2015/2016 op bevloeiingsmatten met een druppelsysteem bij een kastemperatuur van 16 à 17oC. Dit jaar bestaan de verglijking uit 25 rode rassen en van ieder ras 100 planten in potmaat 14.

1 december. De nieuwe formulering, Carex 10SC, is vanaf 1 december niet meer in te zetten tegen wittevlieg, alleen nog één keer per twaalf maanden tegen mijten.

Met zeepsop (RUB-lijst) heeft Van Paassen geen ervaring. De ervaringen van collega’s zijn wisselend. In combinatie met andere middelen zijn sommige ervaringen positief. Sommige telers zijn echter bang voor bladverbranding aangezien zeepsop ureum bevat. Dit geeft dan wel weer als fijne bijkomstigheid dat knoppen en schermen groter zijn en de kleur vaak iets donkerder.

Met toevoeging van schimmelpreperaten is eveneens weinig ervaring. Wanneer telers hiervoor iets zouden voelen, wordt gezien ervaringen wel geadviseerd de RV over een lange periode hoog (minimaal hoger dan 50%) te houden. Een kortstondige hoge RV is te gering voor een goede populatieopbouw van de schimmels.

De twee andere gastheren, Bol en Boeke­ stijn, zijn met het beschikbare middelpakket wittevlieg te lijf gegaan. Boekestijn zelf door kap voor kap regelmatig na te lopen met een handspuit. Later in het seizoen is hij ’s avonds gaan LVM-en met Decis.

Ideale opvuller De algemene redenering onder poinsettia­ kwekers is dat kerststerren een ideale opvuller in het najaar zijn. Goed te combineren met perkgoed, voor de meeste perkgoedtelers is er geen betere combinatie denkbaar.

Vakblad voor de Bloemisterij 48 (2015)

4815poinsettia.indd 31

Rendement wordt in het voorjaar gemaakt met perkgoed of andere hoofdteelten waarmee kerststerren worden gecombineerd, vinden Bol, Boekestijn en Van Paassen.

Van Paassen heeft het meest diverse assortiment aan cultivars in diverse kleuren en specialties, alles in 14 cm-pot. „Voor mij zijn kerststerren geen vetpot, maar ik leg er ook geen geld op toe. Mede door het brede assortiment”, meldt Van Paassen. Hij combineert kerststerren met potlelies, maar de ruimte die deze potplant vrijmaakt in het najaar wordt ook opgevuld met cyclamen en potchrysanten. Waar Boekestijn het van moet hebben, is de teelt van citroengeraniums en statice; Bol van diverse eenjarige zomerbloeiers. „Geen jaar met kerststerren is hetzelfde. Er is altijd wel wat”, meent Bol. Hij is in tegenstelling tot andere jaren nog geen enkele kerstster kwijt via contracten, maar heeft er wel alle vertrouwen in dat ook zijn assortiment zijn weg naar de afzetmarkten zal vinden.

potmaten is. De aanvoer en prijsvorming noemt FloraHolland de afgelopen jaren redelijk stabiel. En als de prijsvorming dan iets beter is dan is dat gelijk te merken aan de aanvoer het jaar daarop. Die ligt dan hoger. Omgekeerd is ook het geval: een lagere prijsvorming resulteert in minder aanbod het haar daarop. De meeste kerststerren vinden hun weg via directe verkoop, circa tweederde van het aanbod. De gemiddelde prijs ligt dan de laatste jaren net boven de euro. De aanvoer voor de klok is grilliger.

Als het aanbod niet de 5 miljoen stuks overschrijdt, ontvangen de telers doorsnee € 0,90 voor hun kerstster.

Kwekers stellen dergelijke informatie van FloraHolland op prijs, maar Chris Vermeulen, senior onderzoeker, stelt er gelijk bij dat deze output betrouwbaar is als de input dat ook is. Aanvoerbrieven zijn echter niet altijd zuiver. Vandaar zijn pleidooi om aanvoerbrieven waarheidsgetrouw in te vullen.

Facebookpagina linken 3% meer Nederlandse productie FloraHolland verwacht dat het Nederlandse aanbod kerstster dit jaar met 1 tot 2% uitbreidt. Dit ligt aanzienlijk lager dan de uitbreiding in 2014 die ruim op het dubbele lag: 4 tot 5%. De handel naar Duitsland verloopt door het mooie weer tot dusver (half november) rustig; de export naar Engeland verloopt vlotter.

Tendens is dat de aanvoer in kleinere

Over informatieverstrekking gesproken, dan heeft Vermeulen nog een tip. En dat is kennissen, vrienden en familie te attenderen op de website en Facebookpagina van ’Stars-for-Europe’. „Daar kunnen consumenten onder meer inspiratie opdoen met kerststerren. En de content waarvan gebruik is te maken, kan een boost betekenen voor de verkoop van kerststerren.”

Lees verder >

31

24-11-15 16:59

Vervolg van pagina 31.

Sortimentsvergelijking poinsettia Bij Pedro Plant en plantenkwekerij Leo Ammerlaan ligt dit jaar de sortimentsvergelijking poinsettia die jaarlijks georganiseerd wordt door de landelijke commissie en de beoordelingscommissie Poinsettia. In totaal zijn er 25 rassen, van ieder ras 100 planten in potmaat 14, opgepot van de vijf veredelaars Beekenkamp, Dümmen Orange, Lazerri, Selecta Klemm en Syngenta. Iedere veredelaar komt met een referentieras. Dit jaar zijn het louter rode variëteiten.

De twee kwekerijen telen de rassen zoals ze gewend zijn hun eigen rassen te telen.

Bij Pedro Plant staan de potten op bevloeiingsmatten met een druppelsysteem bij een kastemperatuur van 16 à 17oC; bij Ammer-

laan op tafels met eb- en vloedsysteem bij een kastemperatuur van 18 à 20oC. De beoordelingscommissie bestaande uit één vertegenwoordiger per veredelaar beoordeelt de rassen op compactheid, stevigheid, vertakking, uniformiteit takken, sprot (zijtakjes), wortelvorming en algemene indruk. Peter Boekestijn (Pedro Plant) en Robbin van den Bosch (plantenkwekerij Leo Ammerlaan) mogen bij afleveren ook hun oordeel geven. „Liefst zie ik dat nog meer telers erbij betrokken zijn. Zij kijken er toch met een ander oog naar, mede omdat ze op verschillende afzetkanalen opereren”, oordeelt Boekestijn.

Na de kweekfase gaan alle planten voor een houdbaarheidstest van zes weken naar

FloraHolland, bestaande uit twee dagen transportsimulatie, vijf dagen winkelfase­ simulatie en vijf weken huiskamersimulatie.

Op 21 januari 2016 staat dan een bijeenkomst gepland waar de winnaar bekend wordt gemaakt.

Het doel van de competitie is tweeledig; enerzijds verbetering van assortiment en anderzijds kwekers vroegtijdig op de hoogte brengen wat er in de pijplijn zit. Een formule die zeer gewaardeerd wordt door zowel kwekers als veredelaars. Laatstgenoemden weten dan welke rassen vooral commerciële kansen maken. En dat klopt over het algemeen: interessante rassen onder nummer zijn inmiddels voorzien van een naam (zie kaders van de vijf veredelaars). <

Lazzeri Young Plants

’Nieuw protocol tegen wittevlieg’ Alvorens twee rassen onder de aandacht te willen brengen, deelt Dimitris Dimitriou mee dat bij Lazzeri Young Plants afgelopen jaar een nieuw protocol in werking is getreden om wittevliegaantastingen beter te controleren, zodat uitgangsmateriaal nog schoner het bedrijf verlaat. Op de vraag of daaronder ook wordt verstaan veredeling op minder gevoelige rassen voor de plaag, antwoordt hij: „Daarin geloof ik niet zo. Minder vatbaarheid inbouwen tegen wittevlieg is volgens mij niet mogelijk. Natuurlijk, als er zachte en harde rassen op een tuin staan, gaat de voorkeur van wittevlieg uit naar zachtere rassen. Dit is uiteraard een raseigenschap, maar deze

eigenschap is niet gebaseerd op weerstand tegen het insect.”

De Futura Brilliant Red prijst Dimitriou aan.

Het ras heeft een intense rode kleur wat mooi contrasteert met de donkergroene bladeren; deze is een beetje later (ongeveer 5 dagen) dan de normale rassen.

Het heeft een reactietijd van ongeveer 8,5 week. De bladeren en bloemschermen zijn relatief klein, wat Futura Brilliant Red vooral geschikt maakt voor de kleinere potmaten (6 tot en met 10,5). Het is verder een uniform ras met een sterk rechtopgaande groeiwijze.

De stengels zijn stevig en daardoor makkelijk in te hoezen en te vervoeren.

Dümmen Orange

’Vanaf nu ook Fair Trade’ De aankondiging die Dümmen Orange op de IPM in februari deed om nog dit jaar te komen met Fair Trade kerststerren heeft het bedrijf kunnen waarmaken. Via strenge controles ziet de jonge plantenkweker erop toe dat geproduceerde aantallen uit importlanden voor Fair Trade niet worden aangevuld met niet gecertificeerde planten.

Dümmen Orange is hiertoe in staat omdat de organisatie Fair Trade haar standaarden heeft aangepast, zodat het eenvoudiger wordt halfwasproducten en uitgangsmateriaal uit ontwikkelingslanden onder het label in westerse landen af of op te kweken. Hiermee wil de organisatie vooral bereiken dat

32

4815poinsettia.indd 32

het assortiment onder het label niet beperkt blijft tot voornamelijk snijbloemen.

Prima Donna die in het seizoen 2013/14 de award won in de sortimentsvergelijking poinsettia is volgens verkoper Piet Burgers uitgegroeid tot een sterk commercieel ras. „Hij heeft zijn potentie meer dan waargemaakt.” Door de goede smalle groeiwijze zijn er volgens hem zo’n 1,5 plant per vierkante meter meer op te zetten. Grote schermen van minimaal 20 cm doorsnede, goede bessen en een goede houdbaarheid maken Prima Donna volgens Burgers tot een aanwinst in het rode assortiment. Donna heeft een reactietijd van 8 weken.

Vakblad voor de Bloemisterij 48 (2015)

24-11-15 16:59

Selecta Klemm

’Teelt vroeger, vraag later’ Een tegenstrijdigheid die René Olsthoorn van Selecta Klemm constateert is dat er in de markt meer vroege soorten staan, maar dat de afzetmarkt zich steeds meer verlaat. Daar hebben veredelaars en vermeerderaars in hun sortimentsvernieuwing rekening mee te houden. Enige anticipatie op deze ontwikkeling denkt Olsthoorn al te bespeuren.

Het nummer SK 117 heeft net de naam Feelings Wonder meegekregen. Bij Leo Bol kunnen de deelnemers aan de gewasbijeenkomst het nieuwe ras beoordelen naast Viking en Titan die op de tuin staan. Omdat hij uit de Feelingserie voortkomt, heeft hij ook een goede houdbaarheid. „Al bij de introductie van Feeling viel zijn houdbaarheid op en het is inmiddels het beste ras qua deze eigenschap op de markt”,

durft Olsthoorn te beweren. Feelings Wonder is net iets eerder rood, is groeikrachtiger, heeft daardoor iets meer lengte (circa 1 cm) en heeft een wat groter scherm in vergelijking met de standaard Feeling.

Selecta is een grote aanbieder van princettia’s. Het jaarrond brengen van dit product is niet echt gelukt, omdat het toch te veel wordt geassocieerd met kerststerren. „Toch neemt de vraag weer toe, omdat het oubollige imago van princettia slijt, meer dan van kerstster”, aldus Olsthoorn. Ondanks de opvallende kleuren, is princettia vooral verkrijgbaar in pasteltinten.

De zoektocht blijft naar hardere kleuren, en dan een goede rode. Een eerste aanzet wordt gegeven met de Pure White en Indian Red.

Beekenkamp Plants

’Goede rode, nu nog een goede witte en aparte kleuren’ „Poinsettia’s zijn tegenwoordig kwalitatief veel beter dan vroeger vanwege de strenge criteria met beoordelen van nieuwe rassen.

Soorteigenschappen worden niet alleen tijdens de teelt in kaart gebracht, maar ook nadrukkelijker in de naoogstfase. Rassen kunnen er nog zo mooi uitzien, als ze onvoldoende uit de houdbaarheidstesten komen verschijnen ze niet eens op de markt. Het is een continue wisselwerking tussen de beste rassen voor de consument en retail, maar die tevens makkelijk te telen zijn voor kwekers”, meldt Richard Saarloos

van Beekenkamp Plants. Het bedrijf kan goed meekomen in het rode segment, maar is volgens hem nog wel op zoek naar een goede witte en aparte kleuren .

Astro brengt Saarloos voor het voetlicht met als sterkste punt de houdbaarheid en uitstekende vertakking. De reactietijd is 7,5 week. De ideale potmaat voor Astro is 12 tot 14 cm, maar kan ook voor de potmaten 10,5 tot 23 cm. De goede V-vorm vergemakkelijkt het inhoezen. „Op elke Europese markt voldoet Astro aan de gewenste specificaties”, uit Saarloos.

Syngenta

’De focus op enkele rassen’ De strategie van Syngenta wat betreft de veredeling en vermeerdering van poinsettia is de focus op enkele rassen die onderscheidend zijn in houdbaarheid en energieverbruik. „Een breed assortiment geeft enkel versnippering. Dus zoeken wij in principe naar rassen voor alle potmaten en die de hele gewenste teeltduur zijn te telen”, stelt Gerton Derksen.

Met Titan Red heeft Syngenta volgens Derksen een echte winnaar in huis. Zowel de rode (2012) als witte (2015) variëteit heeft de LTO sortimentsvergelijking poinsettia gewonnen. Met een reactietijd van

6,5 week, is het een vroeg ras. Door zijn robuustheid geeft Titan in de teelt weinig (uitval)problemen, mede door zijn goede wortelgestel. De houdbaarheid in de rest van de keten is goed. Door een goede Vvormige plantbouw is het ras makkelijk in te hoezen. Onder belichting is ook later in het seizoen een goed product leverbaar.

Voor niet-belichtende telers komt komend seizoen uit dezelfde genetica als Titan de nieuwe cultivar Magma op de markt. De reactietijd van dit ras is een week langer.

<

Vakblad voor de Bloemisterij 48 (2015)

4815poinsettia.indd 33

33

24-11-15 16:59

Nieuws

LTO: agrarisch onderwijs beste thuis bij EZ

Nu wordt het agrarisch onderwijs nog gefinancierd door het ministerie van Economische Zaken (EZ). „Door de koppeling met EZ is er een sterk samenwerkingsverband tussen overheid, agrarische onderwijsinstellingen en het agrarisch bedrijfsleven. Dat is een van de succesfactoren van de agrarische sector als motor van de Nederlandse economie”, aldus LTO-bestuurslid Léon Faassen. Het kabinet kan de motie naast zich neerleggen. Tijdens het Kamerdebat over de EZ-begroting begin december zal duidelijk worden waartoe wordt beslist.

Vanuit één begroting Op 17 november heeft de Tweede Kamer een motie aangenomen waarin het kabinet wordt gevraagd voorbereidingen te treffen voor de overheveling van het groene onderwijs naar het ministerie van Onderwijs. Uit recent onderzoek blijkt dat er geen duidelijke reden meer is om het groene onderwijs

FOTO: AOC Raad

LTO Nederland is niet gelukkig dat een Tweede Kamermeerderheid zich achter een motie heeft geschaard om het groen onderwijs in de toekomst onder te brengen bij het ministerie van Onderwijs.

De Tweede Kamer is voor onderbrenging van groen onderwijs bij het ministerie van Onderwijs.

anders te behandelen. Nu wordt groen onderwijs als enige uit de begroting van EZ bekostigd. Financiering van al het onderwijs via één begroting heeft als voordeel dat stijgende en dalende leerlingenaantallen niet tot overhevelingen tussen begrotingen hoeft te leiden. Ook wordt het makkelijker om cross-sectorale opleidingen tussen groen en regulier onderwijs aan te bieden.

Bezuiniging niet van de baan Volgens Jan-Pieter Janssen, voorzitter van de AOC Raad, is door de motie de bezuiniging op groen onderwijs nog niet van de baan: „Voor 2016 staat nog steeds voor € 28 miljoen aan bezuinigingen op de EZ-begroting.

Dit moet ongedaan worden gemaakt anders komt de continuïteit van het groene onderwijs alsnog ernstig in gevaar.” <

Lucas Vos: ’Waardevernietiging zet ketens onder druk’ Donderdagavond 19 november organiseerde Platform Tuinbouw Veenstreek een bijeenkomst met als thema ’Delen is het nieuwe hebben’. Lucas Vos sprak over collectiviteit en het nut van samenwerking.

Platform Tuinbouw Veenstreek bestaat uit een groep kwekers uit de tuinbouwgebieden van Roelofarendsveen, Nieuwe en Oude Wetering en Woubrugge. Voor het zesde jaar op rij organiseerde dit platform een themabijeenkomst. Lucas Vos, directeur FloraHolland, gaf deze avond zijn visie over de collectiviteit en betrokkkenheid bij de coöperatie. Dit neemt volgens hem iets af. Hij illustreerde dit aan de hand van de opkomst bij de Algemene Ledenvergadering.

Vijf procent van de leden is aanwezig en dat is volgens Vos niet goed. „Een groep telers ervaart dat ze lid moeten blijven. Dat gevoel moet om. Hoe worden wij weer een club waar je graag bij wilt horen? Ik heb het antwoord daar niet direct op, dat laten wij nu onderzoeken onder de jongeren. Door jonge

34

Productpaginas-4-berichten.indd 34

telers, klanten en medewerkers hierover aan het woord te laten en dit uit te werken hopen we dat we de coöperatie ’futureproof’ kunnen maken”, aldus Vos. De collectiviteit is volgens hem niet weg. Het is met name het geld dat de laatste jaren verdwenen is en dit zet de ketens onder druk. „Waardevernietiging creëert onzekerheid. Supermarkten zoeken telers op en de handel vecht om toegevoegde waarde. Ketenpartijen zijn meer op zichzelf”, signaleert Vos.

Gemeenschappelijk doel Samenwerking is volgens de veilingdirecteur belangrijk. Om dit goed te kunnen doen, zijn volgens Vos twee zaken van belang: betrouwbaar zijn en een gemeenschappelijk doel voor ogen hebben. Met FloraHolland 2020 geeft de veiling richting aan leden en klanten. „De vijand ligt op de loer. Daar bedoel ik de cadeaubon mee, maar ook partijen als Unilever, Nestlé en Ikea. Zij hebben macht. Dan kun je als teler of handelaar

nog zo groot zijn, maar in vergelijking met hen ben je niets. Daarvoor moet er samengewerkt worden”, vindt Vos.

Samenwerken in vanilleteelt Ook Joris Elstgeest kwam tijdens de bijeenkomst aan het woord over de zoektocht naar nieuwe, unieke teelten. Elstgeest is nauw betrokken bij het project NederVanille. In dit project werken telers, onderzoeker en afnemers samen om de vanilleteelt in kassen verder te ontwikkelen. Volgens Elstgeest zijn zij nu een jaar onderweg en hij krijgt steeds meer vertrouwen. „De teelt is nog een bottleneck, maar hopelijk zijn we over een tot twee jaar heel wat stappen verder en hebben we een nieuwe teelt in handen.”

Elstgeest heeft ook subsidie ontvangen voor de teelt van Indigo, een kleurstof die voor spijkerbroeken wordt gebruikt. Ook bij deze projectgroep is de kweker uit Nieuwe Wetering betrokken en ook dit wordt komende jaren verder onderzocht. < Vakblad voor de Bloemisterij 48 (2015)

24-11-15 17:01

Phalaenopsis in actie ’Steeds vaker komt het voor dat phalaenopsis in het supermarktka-

Phalaenopsis wil bijzonder blijven Een recente actie met phalaenopsis bij de Media Markt.

Is dat goed of slecht? Een vraag die betrokkenen niet voor het eerst met elkaar bespreken. Actief omgaan met imago- en prijsbehoud hoort bij deze potplant.

naal terechtkomt, al dan niet gestimuleerd door bepaalde producenten.

Meningen over dergelijke acties zijn verdeeld, maar de trend is gezet. Lukraak stunten is volgens betrokkenen uit de sector niet de goede weg.’

Bovenstaande tekst komt uit 1997, toen het Vakblad drie artikelen wijdde aan phalaenopsis. De potplant was exclusief en populair, dus goed betaald. Maar een actie bij de Duitse OBI-bouwmarkt bracht beroering onder telers. Wat speelt er bij phalaenopsis en wat gaat er gebeuren?

Met die vragen ging de redactie destijds op pad. Afgelopen weken gebeurde dat weer.

Hans Neefjes hneefjes@hortipoint.nl Vakblad voor de Bloemisterij 48 (2015)

special opener.indd 35

P

halaenopsis lijkt sinds afgelopen zomer een gewone potplant volgens productcoördinator Cor Middelkoop van veiling FloraHolland. „Maar het is nog steeds de meest bijzondere potplant”, vult hij direct aan. Middelkoop is actief in de productgroep Orchidee, dus zijn opmerking is begrijpelijk. Hij kan hem desgevraagd ook verklaren. „Geen enkele plant heeft zoveel voordelen en zo weinig nadelen. Met collega’s en vakgenoten lopen we het aanbod potplanten wel eens door en zetten plussen en minnen bij punten als houdbaarheid, prijs, kwaliteit, exclusiviteit, aanbod en dergelijke. Dan komt phalaenopsis steeds weer als beste naar voren.

En dat blijft volgens Middelkoop waarschijnlijk zo omdat huishoudens kleiner worden en consumenten meer geld over hebben voor gemak. „Maar afgelopen zomer kwam de klad erin. In alle belangrijke potmaten is de middenprijs gedaald en onder niveau. Wat dat betreft overkomt phalaenopsis nu wat bij ’gewone’ potplanten niet vreemd is.”

Uitbreiding Er zijn verklaringen voor de tegenvallende prijsvorming in de afgelopen acht weken.

Aan aanvoerzijde was een paar procent uitbreiding door intensiever telen voorspeld. (zie ook kader ’Middenprijs blijft achter’.

De productie piekte vanwege het warme zomerweer echter meer dan werd verwacht.

Daardoor kwam er meer voor de klok en dat temperde de prijs, wat uiteindelijk zijn weerslag had in de onderhandelingen in de dag- en weekhandel. Ook waren er meer eentakkers en korte tweetakkers op de markt. Volgens kenners is dat omdat planten te klein waren toen ze de koeling in gingen.

Middelkoop: „In 2009 hadden we ook een dip in de middenprijs. Toen zeiden we als vak: het moet een keer fout gaan. Jaarlijks nam de aanvoer immers met 30 tot 50%

toe. Prijzen bleven redelijk lang op niveau.

Mede door de economische crisis kwam uiteindelijk de prijsdip bij phalaenopsis en sommige bedrijven moesten stoppen omdat investeringen niet voldoende terugverdiend konden worden. Toen kwam het vak in beweging. Het collectief Orchidee Nederland is opgericht om werk te maken van promotie. Er werd 0,18% van de omzet geïnd bij deelnemende bedrijven om een budget te vormen. Promotie doen we nog steeds samen, net als veel andere zaken die positief kunnen zijn voor phalaenopsis.”

Productpromotie is nu geregeld via FloraHolland; als meer dan tweederde van de telers voor is, betaalt de hele gewasgroep een afgesproken percentage van de omzet. Dat percentage is nu 0,1%. Met € 0,5 miljard omzet in potorchidee, is dat een jaarbudget van 5 ton. Maar de productgroep is net als in 2009 voorloper in de organisatie van promotie.”

Er is extra geld vanuit Brussel aangevraagd. EU-subsidie voor drie jaar promotie kent strenge voorwaarden en een tijdrovend aanvraagtraject. „In week 47 werd bekend dat Brussel jaarlijks € 275.000 inleg van telers wil verdubbelen. De groep koos niet voor het maximale. Om enige ’speelruimte’ te houden in de promotie, is besloten om 2,25 ton daarvoor vrij te houden”, aldus Middelkoop.

Sturende rol Orchidee Nederland heeft tegenwoordig vooral een adviserende en sturende rol.

Telers, veredelaars en veilingmedewerkers komen daarvoor eens per maand bij elkaar.

Middelkoop: „We bespreken dan bijvoorbeeld wat we moeten doen als er op sociale media negatieve berichtgeving over phalaenopsis komt. De vermeende relatie tussen de Ehec-bacterie en komkommer leert dat de publieke opinie over een product zomaar om kan slaan. We praten ook over de >

35

24-11-15 17:01

Vervolg van pagina 35.

aanvoer en verkoop van ons product. Is er wel te veel productie, of moeten we vooral efficiënter verkopen? Er zijn immers nog steeds aanvragen van grote orders die niet ingevuld kunnen worden.”

Er zijn vier werkgroepen die zich bezighouden met ketencommunicatie, kwaliteit, promotie of de groep bijzondere orchideeën. Dat levert nuttige info op, zo werd duidelijk op de eerder genoemde Dag van de Orchidee. Uniforme codering van verzorgingstips op etiketten wordt nu zelfs uitgerold naar andere planten. Workshops met telers en handelaren leerden dat gebrek aan kennis en communicatie een voorname reden is voor problemen met planten in de afzetketen. Niet marktgericht produceren – in maat, kleur of kwaliteit – is eveneens niet wenselijk, maar komt wel voor.

Voor de kwaliteit is transport bij 15°C voor de meeste cultivars beter dan 18-19°C. Dit werd duidelijk uit testen. Vervolgproeven moeten uitwijzen hoeveel een plant verdampt tijdens transport. Het nut van ethyleenremmers is al aangetoond. En omdat telers mede door aangescherpte productspecificaties iets rijper aanvoeren, daalt het percentage afgestoten knoppen.

Veilingmedewerkers zien duidelijk een gedragsverandering bij telers ten aanzien van kwaliteit. Dat blijkt ook uit houdbaarheidstesten die op bedrijfs- en cultivarniveau worden gedaan. < Het aanbod phalaenopsis blijft groeien, vooral door verschuiving richting kleinere potmaten.

Sortimentskeuze en het gebruik van vazen en kragen stuwen eveneens de productie op.

Prijsvorming staat nu onder druk.

Phalaenopsis in perspectief Hoe lang gaat het goed met phalaenopsis?

Die vraag stellen sectorgenoten al jaren, getuige ook de artikelen in het Vakblad.

Van een ’bescheiden’ product in 1986 (bijna 400.000 verhandelde planten en 1,6 miljoen veilingomzet) groeide de potplant tot product van enige importantie in 1997 (€ 16 miljoen omzet en daarmee goed voor plek 8 in de veilingstatistieken bij de kamerplanten.

Omzet was op basis van 4,4 miljoen verhandelde stuks, afkomstig van 16 ha).

Phalaenopsis was exclusief en populair, schreven we in 1997, en dat werd vertaald in een middenprijs van zo’n € 3,70 die telers tevreden stemde.

Maar een actie bij de Duitse OBI-bouwmarkt bracht beroering in het vak. Iedereen zag dat het een extra afzetkans was, maar

36

special opener.indd 36

stunten in supermarkten kan op den duur afbreuk doen aan het product. Beter zou het volgens betrokkenen zijn om een andere weg te ’bewandelen’. Het luxe, exclusieve imago van phalaenopsis beter benutten. En dat is mogelijk, zei men in 1997, want het sortiment verbreedt en de mogelijkheden van mengen en toegevoegde waarde zijn nog niet uitgeput. Zinnen met een dergelijke strekking hoor je tot op de dag van vandaag en een rondgang op de afgelopen Trade Fair in Aalsmeer bevestigt dat er nog steeds beweging is in sortiment en concepten.

Opmars Phalaenopsis kwam in 1993 voor het eerst in de bovenste regels van de veilingstatistieken; plek 13. De opmars van de potplant

is genoegzaam bekend. Al jaren is hij lijstaanvoerder als het om veilingomzet gaat bij kamerplanten. De bijna € 0,5 miljard in 2014 is goed voor eenderde van de totale omzet in de productgroep kamerplanten bij FloraHolland. Bij handelaren die actief zijn met potplanten is die verhouding meestal ook aan de orde.

Kalanchoë, potroos en potanthurium volgen phalaenopsis op gepaste afstand in de bovenste regionen van de veilingstatistieken, alle drie zijn ze goed voor circa € 50 miljoen jaaromzet, ofwel 10% van de waarde van de handel in phalaenopsis. In stuks liggen de getallen dichter bij elkaar: 120 miljoen stuks phalaenopsis en respectievelijk 82 en 46 miljoen stuks via de veiling verhandelde kalanchoë en potanthurium in 2014.

Vakblad voor de Bloemisterij 48 (2015)

24-11-15 17:01

Foto: Hans Neefjes

Phalaenopsis zie je tegenwoordig overal voor diverse prijzen. Doet dat afbreuk aan haar exclusieve imago? De productgroep werk hard aan een positieve positionering van de plant. De EU steunt de driejarige campagne die onlangs is gestart.

Middenprijs blijft achter In alle potmaten is de middenprijs gedaald ten opzichte van 2014. Nuancering daarbij is dat 2014 als ’topjaar’ in de boeken is gegaan. Alle feestdagen vielen gunstig en handelsbelemmering door extreme hitte of zwaar winterweer was er nauwelijks in de verkoopgebieden. Alleen de afzet naar Rusland verliep moeizaam door aangescherpte importeisen en devaluatie van de roebel. Vooral topkwaliteit ondervond daar hinder van.

De belangrijkste potmaat bij phalaenopsis is 12 cm. Tachtig procent van de ongeveer 120 miljoen stuks jaarlijks verhandelde planten is hierin opgekweekt. Ontwikkelingen in dit 12 cm-segment zijn daardoor bepalend voor de hele groep phalaenopsis; bijvoorbeeld de uitbreiding van ongeveer 4% in 2014 en 2015. Procentueel zit de meeste groei in de potmaten 6 en 9 cm, ongeveer 10% meer dan in 2014.

Vooral het aanbod in 9 cm-pot groeit snel de afgelopen jaren. In stuks gaat het dit jaar om ongeveer 10 miljoen 9 cm-potten en bijna 5 miljoen 6 cm-potten met phalaenopsis.

Krimp is er in 15 cm-potten: van 2,3 tot 2 miljoen stuks tussen 2014 en 2015, ofwel 15% afname. Alleen topkwaliteit vindt in dit segment nog een klant. Mediterrane landen en het Oostblok waren grote afnemers.

Toegevoegde waarde Middenprijzen zakten 5 tot 15 cent, maar, zoals gezegd, dat is ten opzichte van 2014.

En getallen zeggen niets over de aangevoerde kwaliteit en het percentage planten dat met toegevoegde waarde of in exclusieve vormen als ’Twister’ of ’Cascade’ is verhandeld.

Vakgenoten zijn vooral bezorgd over het feit dat de middenprijzen na de gebruikelijk zomerdip rond week 34 niet opkrabbelden naar een acceptabel, stabiel niveau. De afgelopen acht weken zijn de middenprijzen zelfs onder het niveau dat in een ’normaal jaar’ als 2013 is behaald.

Besteding verhogen In het nieuwste productmarktplan staat omschreven hoe getracht wordt om de be-

steding aan potorchidee te verhogen. Consumenten in Nederland, Duitsland, Frankrijk, Rusland en Engeland, de focuslanden voor potorchidee, is al gevraagd welke kleur hun voorkeur heeft. En wat ze belangrijk vinden op de plek van aankoop. Met al die gegevens over voorkeuren en gedrag kun je verkoopprikkels stimuleren en dat is vooral in de zomermaanden of net voor Kerstmis wenselijk; dan blijft de verkoop achter.

Onwetendheid over de verzorging van de plant blijkt een hele belangrijke reden te zijn om geen potorchidee te kopen. En de plant wordt door velen niet gezien als cadeau.

Prijs is vaak nauwelijks een belemmering.

Promotiecampagne Er zijn verschillen per land, dat is ook te zien in de mate van herhalingsaankoop en de besteding per persoon. „Het is dus niet eenvoudig om phalaenopsis ’top of mind’ te krijgen, maar we werken er hard aan”, aldus Henk van Dongen van Fresh Retail, het bedrijf dat de promotiecampagne voor potorchidee vormgeeft en uitvoert. <

Vakblad voor de Bloemisterij 48 (2015)

special opener.indd 37

37

25-11-15 12:54

Phalaenopsis blijft topper vo Phalaenopsis is voor de handel wat de roos is bij snijbloemen.

Handelaren vinden de positie van de plant onveranderd sterk; van een keerpunt is nog geen sprake. Wel is doorontwikkeling nodig in het hogere segment, nu het onderste naar boven doorschuift. Er is behoefte aan phalaenopsis 2.0.

Astrid Zoumpoulis bloemisterij@hortipoint.nl

V

eilingen, handelaren en de verkooppunten zijn in grote mate afhankelijk geworden van de phalaenopsis.

Met € 443 miljoen omzet in 2014 is deze plant goed voor een kwart van de plantenomzet en 10% van de totale veilingomzet.

De belangen zijn groot, een gezonde markt is cruciaal. In de eerste helft van 2015 was de middenprijs € 3,74, 17 cent onder die van vorig jaar. Marktspecialist Joost Naber van FloraHolland sprak in juli over een keerpunt. „Waar al heel lang voor gevreesd werd, is nu een beetje werkelijkheid geworden. De prijsvorming van phalaenopsis staat onder druk. De groei in het aantal stuks was in voorgaande jaren veel groter, maar toch bleven de prijzen licht stijgen.

Nu lijkt er een kantelpunt bereikt te zijn.”

Toch lijkt de handel zich daar minder zorgen over te maken. Phalaenopsis blijft heer en meester in plantenland en twijfel aan de houdbaarheid van de hype is nergens

Handel: segmentatie is het motto Het aantal 1-takkers loopt fors terug, maar zal niet verdwijnen denken handelaren. Er zullen volgens hen altijd landen en segmenten zijn die uitwijken naar de onderkant van de markt, zoals Rusland nu doet.

De export ziet vooral nog kansen in het grootbloemige meertakkers-segment, in multiflora-types, afwijkende bloemvormen en -kleuren, compacte planten die niet langer worden dan 60 cm en in concepten met toegevoegde waarde voor de cadeaumarkt.

Kwekers zullen volgens de handel vooral bewust moeten kiezen aan wie ze willen leveren en welk assortiment daar bij past.

38

special handelaren.indd 38

te bekennen. Er is wel werk aan de winkel.

Alex Keijzer van Javadoplant verwoordt het zo: „De phalaenopsis behoudt zeker zijn toppositie. Maar de markt begint wel wat te piepen en te kraken. De afzet vraagt meer inzet van de handel. Nu phalaenopsis op elke hoek van de straat verkrijgbaar is, en van steeds betere kwaliteit, moeten we bij tuincentra met een andere propositie komen: exclusieve mixen, aanbod op kleur en op soort, boogvormen, twee stekken per pot.”

Behoefte aan phalaenopsis 2.0 Het succes zal niet vanzelf aanhouden, menen exporteurs. Dennis Vrieling van Hamiplant: „Wat we zien is dat er in 2015 wekelijks onbalans is in vraag en aanbod.

Ik wijt dat niet zozeer aan de vraagkant, aan phalaenopsis-moeheid of de crisis in Rusland, maar meer aan achterblijvende doorontwikkeling in het assortiment. In het hoge segment is behoefte aan phalaenopsis 2.0. Aan nieuwe kleuren, vormen en eigenschappen. Als er geen onderscheid meer te maken is in dat segment, heeft dat gevolgen voor de hele phalaenopsis-markt. De totale productgroep kan dan naar de bulk- en conveniencemarkt gedreven worden.”

Inmiddels is de onderkant van de markt een tree hoger geklommen. Bij veel bouwen supermarkten zijn 1-takkers al uit de gratie geraakt, het aanbod van boven- en ondersegment gaat steeds meer op elkaar lijken. Bovenaan de trap zal er volgens handelaren een treetje bij moeten. Phalaenopsis kan anders de kant op gaan van wat er met anthurium en cymbidum is gebeurd.

De ideale plant Het succes van de phalaenopsis is gestoeld op de luxe en exclusieve uitstraling van de plant, op de lange bloeiperiode en houd-

baarheid en het feit dat hij weinig verzorging eist. Het is de ideale plant voor de gemakzuchtige consument en de niet-gespecialiseerde winkelvloer, maar ook voor de vakbloemist en de high-end stylist. Zolang er geen plant is die al deze eigenschappen overtreft, blijft phalaenopsis wereldkampioen, geven exporteurs aan.

Bij OZ Planten is phalaenopsis goed voor ongeveer 30% van de kamerplanten­omzet.

Elmar van der Park: „De groene-plantentrend die in Scandinavië is ingezet – groen is het nieuwe goud, klinkt het nu in de markt – zal geen echte aardschok teweeg brengen voor de phalaenopsis. Ik zie sowieso geen signalen dat phalaenopsis de top heeft bereikt en op zijn retour is. Het feit dat er steeds meer boogvormen en toegevoegde waarde worden ontwikkeld, lijkt een teken van dreigende verzadiging, maar phalaenopsis blijft de absolute nummer 1.”

De prijsdaling dit jaar komt volgens Van der Park vooral door de aanhoudende recessie in delen van Europa, de roebelcrisis en het falen van prognoses voor bijvoorbeeld Vrouwendag. „Volgend jaar zal het beeld heel anders zijn, nu we prognoses op tijd kunnen bijstellen.”

Marges kleiner Phalaenopsis is voor de handel wat vlees is voor C1000: een klantentrekker. Dus nemen ze krappe marges op grote volumes en halen het rendement uit de rest van het winkelmandje. Nu ook de prijzen dalen, komt die marge verder onder druk te staan. „Eindklanten vergelijken je met concurrenten op wat je met de phalaenopsis doet. Hoe je assortiment eruit ziet en wat de prijzen zijn. Het komt voor dat je orders strategisch inkoopt met een aantrekkelijk phalaenopsisaanbod om ook de rest van de handel binnen te halen”, zegt Van der Park. Dat de marges door de dalende prijzen nog kleiner Vakblad voor de Bloemisterij 48 (2015)

25-11-15 12:26

er voor handel

en nog onontgonnen markt met een passie voor phalaenopsis. En ook in de Baltische staten zou nog groei te realiseren zijn.

Ethyleenproblemen tackelen

Phalaenopsis is voor handelaren nog steeds nummer 1 bij de potplanten. Voor het hoge segment is behoefte aan phalaenopsis 2.0: nieuwe kleuren, vormen en eigenschappen. Dat is goed voor de hele phalaenopsis-markt.

worden, is vooral voor de bulkhandel gevaarlijk, want daar zijn ze al heel krap.

De meeste exporteurs zijn er echter van overtuigd dat de prijzen het komende jaar weer aan zullen trekken en blijven positief.

Ze plaatsen wel hun kanttekeningen bij verdere uitbreiding. „Het aanbod zal moeten stabiliseren of zelfs iets moeten krimpen, Vakblad voor de Bloemisterij 48 (2015)

special handelaren.indd 39

willen we niet in een prijsjesmarkt belanden.

Bij grote overschotten zijn we genoodzaakt om die met stuntprijzen weg te werken en daar is niemand bij gebaat”, vindt Kees Knecht van Gasa Holland. Anderen zien nog wel mogelijkheden voor groei. Want de Nederlandse handel krijgt steeds meer voet aan de grond in Turkije, een immense

Knecht kaart nog een ander punt aan. Om de phalaenopsis in de supermarkt beter te laten gedijen – en daar komt de plant nu eenmaal grotendeels terecht – is het nodig dat er iets aan het ethyleenprobleem wordt gedaan. Groente en fruit zijn bekende bronnen van ethyleen. Dat brengen ze in de supermarkt soms over op planten. Bij phalaenopsis kan dat leiden tot gele knoppen en slappe, afvallende bloemen. Knecht: „Lidl en enkele Zwitserse ketens verplichten hun leveranciers al om phalaenopsis een behandeling tegen ethyleenschade te geven.

Weinig kwekers doen dat nog vanwege de hogere kosten, maar ook omdat zo’n behandeling uiteindelijk niet aantoonbaar is. Het helpt echter prima. Onze taak is om de plant perfect in het schap te zetten, dus stimuleren we dit.” Nog beter zou zijn, zo geven handelaren aan, om in de veredeling te focussen op ethyleenresistentie. Omdat dit niet van vandaag op morgen te realiseren is, zijn behandelingen met ’ethyleenblokkers’ voor velen een acceptabele tussenoplossing.

Kwekers van ’overige’ bloeiende planten voelen zich regelmatig naar de zijlijn gedrukt door de tsunami van de phalaenopsis.

Vooral anthurium, bromelia en cymbidium lijken er door benadeeld. „Natuurlijk zijn er planten die door de populariteit van de phalaenopsis op een tweede plaats zijn beland, maar aan de andere kant profiteren ze er ook van. Want elke order begint met een phalaenopsis en eindigt vaak met veel meer.

Ze liften dus ook mee op de phalaenopsis.

Verder denk ik dat elke productgroep het ook vooral bij zichzelf moet zoeken als die wordt ingehaald,” zegt Chris van Schellingerhout van E. den Dekker. <

39

25-11-15 12:26

Voordurend ontwikkeling in Onderzoek naar de mogelijkheden van stuurlicht is ingezet. Het kan een manier zijn om sneller en energiezuiniger te telen. Over knoppen tellen met 3D-camera’s schreven we onlangs. In de teelt van phalaenopsis is voortdurend ontwikkeling. Dat geldt ook op het gebied van de afzet. Enkele opvallende trends.

Hans Neefjes hneefjes@hortipoint.nl

Substraat en pot op maat

Het is niet meer uitsluitend bark in een pot De variatie aan typen pot is groot in de teelt van phalaenopsis. Je kan al een A4-tje vullen met de variatie op basis van het aantal gaten in de bodem en de vorm en positie van die gaten. En als dat nog niet voldoende is voor de gewenste afwatering, dan komt er in de potbodem een conus of zelfs een dubbele conus. Het laatste is vooral sinds de komst van de pluggen actueel. Een plug blijft vanwege zijn samenstelling vaak natter dan het omringende substraat in de pot. Dat is ongewenst, dus een conus tot dicht bij de onderkant van de plug kan vochtproblemen voorkomen.

Niet iedereen ziet het nut van dit soort oplossingen. Belangrijk nadeel is namelijk dat het volume van de pot vermindert, en daarmee de vochtbuffer. Dat maakt de plant gevoeliger voor droogte en stress, met name in de afleverfase.

Er zijn enkele manieren om de plant voldoende vochtig door het afzetkanaal te loodsen. Een soort substraatmatje onder de pot in de transporttray leggen, bijvoorbeeld.

Teeltbedrijf Butterfly Orchids uit Andel pakte het idee op. Onlangs werd het op een relatiedag van Anthura voorgelegd: een dichte overpot met onderin een laagje water waarmee de plant via een draadje in contact is. Het idee is uitgemond in het concept Undrcover, beschikbaar voor diverse telers.

Het geeft de consument verzorgingsgemak.

In de diverse potcovers is via een klein venster het waterniveau in de gaten te houden.

40

special opmerkelijkheden.indd 40

In de teelt gaat de zoektocht naar verbetering in substraat door. Leveranciers Horticoop en Bas van Buuren mengen naar keuze. Bark blijft het hoofdbestanddeel, maar fractiegroottes verschillen soms per mengsel en steeds vaker worden stukjes veen, gebroken kleikorrels, spagnum en andere zaken toegevoegd. Meer vocht vasthouden en toch goed afdrogen aan de bovenzijde van de pot. Dat is grofweg de trend.

Maurice van der Hoorn teelt al enkele jaren op het mengsel Optimera (foto) dat som-

migen als bagger omschrijven. Inmiddels wordt het op 8,5 ha phalaenopsis gebruikt.

De teler uit Ter Aar heeft op zijn bedrijf Amore Mio 1,5 ha in productie. „Het is een relatief nat substraat. Het aantal gietbeurten konden we daarom halveren. We besparen daardoor 50% op mest en water. En we hoeven minder droog te stoken. Bovendien is de groei goed en de plant krijgt meer vocht mee bij aflevering. Een plant kan 7 tot 14 dagen zonder water. Dat komt mede omdat we het aantal gaten in de bodem van de pot van 9 tot 1 hebben terug gebracht.”

Vakblad voor de Bloemisterij 48 (2015)

25-11-15 14:14

ng in teelt en afzet Zoeken naar klanten

Telers actief met marketing en afzetkeuzes

Kwekers zullen volgens de handel vooral bewuste keuzes moeten maken aan wie ze willen leveren en welk assortiment daar bij past. Telers zijn daar actief mee bezig. Op de onlangs gehouden Trade Fair stonden bijna alle 65 Nederlandse phalaenopsistelers met hun soorten en concepten. Met schijnbaar onbegrensde creativiteit bouwen ze stands om zichzelf ieder jaar weer beter, mooier en chiquer te presenteren aan de

handel. Phalaenopsisbedrijven zijn (samen met hun arrangeurs) sterk in het neerzetten van een bepaalde sfeer en uitstraling. Soms wordt er ingezet op ’details’. Zo benadrukt INCA-Orchids de natuurlijke geur van Orchideeën en Koeleman Potplanten toonde phalaenopsis waarvan behandelde bloemen fluoriserend zijn.

Kwekerij ’t Nieuw Bos uit Nieuwaal gebruikte de beursvloer om de nieuwe huisstijl te promoten. De kleuren groen en geel zijn ingeruild voor diverse tinten paars om via etiketten en covers en de namen ’Trilogy’, ’Quartet’ en ’Quintet’ (foto) aan te geven dat het om planten met respectievelijk 3, 4 of 5 takken gaat. „Wij telen in 12 cm-pot en daarin is veruit het meeste aanbod. We willen ons product een exclusievere, duurdere uitstraling meegeven en richten ons op de

bloemist en de betere tuincentra. De markt verandert momenteel snel. Je moet keuzes maken: ga je voor de retail of voor het topsegment. Daartussen is niets meer te verdienen. Wij zijn iets rustiger gaan telen en kiezen voor een sortiment waarmee we planten kunnen maken met iets grotere bloemen, zwaardere takken, minstens 3 takken per plant en minimaal 25 bloemknoppen. We behandelen alle planten met ethyleenblokkers voordat ze de deur uitgaan en ook dat communiceren we op onze nieuwe covers.

We zetten van oudsher het merendeel via de klok af en dat blijven we voorlopig doen.

De restyling communiceren we daarom de afgelopen weken ook op alle vijf veilingen waar we afzetten”, aldus eigenaar Gerrit van Wijk van kwekerij ’t Nieuw Bos, die sinds 2006 phalaenopsis teelt op 2,5 ha.

Opkweek verandert

Pluggen vervangen stekbak Drie typen plug (Quickplug, Van der Knaap en Jiffy) en een vierde type is aanstaande.

Veredelaars/vermeerderaars maken er hun keuze uit en testen ondertussen of er verbeteringen mogelijk zijn. Pluggenteelt is volop in ontwikkeling en phalaenopsis belandt als weefselkweekplantje steeds minder vaak in de bekende opkweekbakken.

Floricultura levert plantmateriaal inmiddels al volledig uit in pluggen. Anthura is bijna volledig om en Sion en Microflor volgen.

Een plant in een plug is te sorteren en hij zal niet snel letterlijk in de schaduw van een ’grote buurman’ komen zoals in de stekbak.

Voordelen daarom in teeltsnelheid, kwaliteit en uniformiteit. Variatie in stekvolume is phalaenopsis niet vreemd. DLV’er René ’t Hoen komt bij weging van weefselkweekmateriaal verschillen van 1 tot 7 gram per plantje in hetzelfde kuipje tegen. En gedurende het jaar verschilt de maat van uitgeleverde stek.

Opkweek in pluggen kan daar verbetering in brengen, maar de opkweek is anders en dat

Vakblad voor de Bloemisterij 48 (2015)

special opmerkelijkheden.indd 41

vraagt nog enige kennis en aanpassing; het proces verloopt nog niet vlekkeloos. Maar met planten in stekbakken gaat ook wel eens iets mis, volgens telers en adviseurs.

Op cultivarniveau vragen telers soms nog specifiek om plantmateriaal in stekbakken.

Daarnaast pakken telers zelf de opkweek vanuit weefselkweek op (foto).

Teler Gerben van Giessen van kwekerij Butterfly Orchids in Andel bouwde zelfs 0,4 ha. kas erbij. „Plantmateriaal in pluggen is niet optimaal. Er zijn verschillende types plug en er is een te groot verschil in het materiaal

van de plug en het substraatmengsel dat we gebruiken bij het oppotten. We kweken op in trays die we afvullen met kokos. De eerste testen waren heel positief. We hebben inmiddels ook uitval gehad. Ik kan daarom nog niet zeggen of de risico’s en kosten van zelf vermeerderen opwegen tegen de voordelen. We weten dat het mogelijk is op de eigen kwekerij heel mooi en zwaar uitgangsmateriaal te maken. Daarom zetten we door. Met beter uitgangsmateriaal kun je een beter eindproduct maken. Wij blijven werken aan kwaliteitsverbetering.”

41

25-11-15 12:15

Teelttips Zomerbloemen Watergift

Pioen

niet echt droog lijkt, heeft de plant hier toch te kort aan.

Let in deze tijd van het jaar vooral op de glans van de bladeren. Als er een beetje vocht te kort is staan de bladeren doffer, terwijl er verder aan het gewas niets te zien is. Hoewel de plant in deze periode van het jaar vrijwel nooit echt slap zal gaan, is er wel invloed op de uitgroei van bloemen. Bij niet actieve

planten, zal in vrijwel alle gewassen eerder bloemverdroging optreden. Houd er ook rekening mee dat gewassen waar assimilatielampen boven hangen, een veelvoud verdampen ten opzichte van de andere gewassen.

Onkruid

Henk van den Berg Teelt- en Bedrijfsadvies, 0252-340301

Henk van den Berg Teelt- en Bedrijfsadvies, 0252-340301

Een goede start van de teelt is van belang voor een goed resultaat. Het plantmateriaal moet zo snel mogelijk wortels vormen en wel rondom de knolvoet.

Dit kan bij de start nog weleens problematisch zijn, om verschillende redenen.

Het plantmateriaal zal rond

deze tijd wel voldoende rijp zijn. Echter, na het stomen kunnen NH4 en mangaan erg hoog zijn. Hierdoor gaat de ontwikkeling stilstaan. De wortels kunnen rood-bruin verkleuren of zelfs afsterven. In erge mate kan de knol zelfs verrotten. Beluchten na het stomen is dan ook noodzakelijk om dit te voorkomen.

Het afdekken van de grond met doek of plastic mag dan ook niet direct na het planten. Houd drie tot vijf dagen aan alvorens de

grond af te dekken.

Door voor het planten de knollen nat te maken of te dompelen, activeert u de wortels, waardoor de knollen sneller zullen wortelen.

Dompel de knollen minimaal 45 minuten. Korter dompelen geeft minder snelle wortelontwikkeling.

blijft de planttemperatuur beduidend hoger dan zonder schermdoek. De plant zal dan gemakkelijker doorgroeien.

In de ochtend wordt het scherm geopend. Hierdoor valt de koude lucht van boven het doek op de plant. Dit kan leiden tot extra lage planttemperaturen en blauw blad. Het gevolg is losgroeiend blad en eventueel botrytis op het blad. Zorg dat in de ochtend met zeer kleine kier begonnen wordt om

het doek te openen. De koude bovenlucht krijgt dan meer tijd om te mengen met de warmere kaslucht. Wacht met het openen van het scherm tot een maximaal temperatuurverschil tussen nok en kas van 3 à 4°C is bereikt. De buitentemperatuur is niet altijd een goede graadmeter. Boven het scherm kan het nog 2 tot 3°C lager zijn dan de buitentemperatuurmeter aangeeft.

Chrysant

Stap 1 Zicht krijgen op de houdbaarheid van uw chrysanten, bijvoorbeeld door uitbloeitesten bij FloraHolland of het eigen bedrijf uit te voeren. Meten = weten.

n invloed gewasbeschermingsmiddelen op de houdbaarheid?; n invloed Alar/Dazide en Berelex?; n invloeden tijdens oogsten: het moment van de dag, netheid van werken, afstelling machines, enzovoorts; n koeling/logistieke keten: Temperatuur tijdens en na het oogsten en wijze van koeling

welke factoren de meeste invloed hebben op de houdbaarheid. Zoals u kunt zien is de lijst lang en staan er veel vraagtekens. Enkel door er actief mee aan de gang te gaan, individueel of in groepsverband (telersvereniging, ras-groep), is het mogelijk om hier de vinger achter te krijgen. Per bedrijf/ras kan de zwakste schakel in de houdbaarheid verschillend zijn.

Stap 3 is het verzamelen van teeltdata om te kijken

René Corsten, DLV Plant 06-53374539

In deze periode van het jaar is het veel minder makkelijk te bepalen of een in de grond geteeld gewas in de kas water nodig heeft.

Door de geringere verdamping is het niet meer zo duidelijk aan het gewas te zien dat het ’makkelijke water in de grond’ op is.

Door de geringere activiteit laat de plant dit niet zo makkelijk zien. Hoewel de grond soms nog helemaal

Freesia Beworteling

Houdbaarheid Recent is door FloraHolland een houdbaarheidstest met een 200-tal vazen uitgevoerd. De uitkomst daarvan geeft stof tot nadenken: de resultaten waren wisselend, er is nog veel te verbeteren. Hoe dit traject nu verder als individueel bedrijf in te vullen?

42

Teelttips-Schoffelen_nw.indd 42

Stap 2 Inventariseer welke punten van invloed zijn op de houdbaarheid van uw chrysanten. De lijst is lang: n genetische invloed; n assimilatiebelichting (bij hogere lichtniveaus een betere houdbaarheid?); n teeltsnelheid (geeft sneller en weelderiger telen

Openen schermdoek Bij lage planttemperaturen zullen plantprocessen en de groei van haken stilvallen. Door het gebruik van schermdoek in de nacht

makkelijker problemen?); n gerealiseerde etmaaltemperatuur (balans assimilatie/dissimilatie); n minimumbuis/RV (vocht balans); n doekregeling (vochtbalans, balans assimilatie/ dissimilatie); n CO2 (balans assimilatie/ dissimilatie); n watergift en grondstructuur (optimale groei en daardoor beter houdbaar?); n bemesting: EC, pH, Ca/K, enzovoort;

Nu de pioenen helemaal zijn afgestorven kan het onkruid makkelijk dood gespoten worden met de nog beschikbare afbrandmiddelen. Wees echter zeer terughoudend met Roundup. Zeker als de onkruiden groot zijn en bij de aanwezigheid van straatgras, kan dit middel schade geven aan de pioen. Er lijkt een duidelijk verband te zijn tussen het volume van het onkruid en de te verwachte schade aan de planten. Vooral bij straatgras is de kans dat het middel via de wortels naar de neuzen van de plant trekt te groot.

Schade door dit middel kan jarenlang in pioen te zien zijn.

De schade is te herkennen aan spitsige bladeren met een lichte, vaak roze verkleuring.

Hans Pronk, Pronk Consultancy, 06-21231991

Vakblad voor de Bloemisterij 48 (2015)

24-11-15 17:52

Schoffelen

Alstroemeria Vochtafvoer Laatste weken is het herfstweer bijzonder zacht en donker geweest. De meeste bedrijven hebben gewerkt met grote raamstanden en warme buizen, om de overtollige warmte van de WKK vlot af te voeren. Daardoor was het klimaat actief.

Dat gaat nu veranderen. Het is veel kouder geworden en het regent meer, waardoor er minder makkelijk kan worden gelucht. Bovendien is er meer uitstraling in de avond en nacht doordat er minder bewolking is. Om een te snelle afkoeling van het gewas te voorkomen, zullen de energiedoeken minimaal een half uur voor lampen uit/ zononder moeten sluiten.

Hoe dicht is een doek? De enkele energiedoeken die in

Gerbera pH sturing in winter Nu de groei fors afneemt wordt het duidelijk dat de pH in veel gewassen aan het zakken is. De ervaring leert dat pH’s langdurig onder de 5 het wortelstelsel kunnen verzwakken.

Belangrijk om te weten is dat er in iedere kilo vaste kalksalpeter een ’vervuiling’ van 10% ammoniumnitraat zit. Dit betekent dat er met een dalende pH eerst alle ’zuivere’ ammoniumnitraat uit moet. Als de pH dan nog steeds te laag is, moet het aantal kilo’s vaste kalksalpeter vervangen worden door een zelfde aantal liters vloeibare.

Het pH-verloop in de herfst Vakblad voor de Bloemisterij 48 (2015)

Teelttips-Schoffelen_nw.indd 43

de alstroemeriateelt worden gebruikt, laten bij volledige sluiting altijd nog zo’n 30 gram vocht per m2 per uur door. Dit is ruim drie keer de verdamping van een alstroemeriagewas in de nacht.

De diffusie van vocht door het doek hangt vooral af van het verschil in absoluut vocht (AV) onder en boven het doek. Door het doek volledig te sluiten in de nacht en boven het doek te luchten op temperatuur en vocht, wordt het AV-verschil vergroot. Hoe koeler de lucht boven het doek, des te lager het AV. Als het te warm en te vochtig wordt onder het doek (als bijvoorbeeld de lampen aan gaan net na middernacht), is het advies om te starten met luchten aan de windzijde. Aan de wind-

zijde kan meer temperatuur en vocht worden afgevoerd, met minder raamstand dan aan de luwe zijde. Bovendien ontstaat door de combinatie van een gesloten doek en een raamstand windzijde een stabieler klimaat. Als er onvoldoende gelucht kan worden door regen of wind, kan in tweede instantie besloten worden om een kier in het doek te trekken.

Ook bij vriezend weer kan beter een kleine kier worden getrokken, om te voorkomen dat het doek te koud wordt.

De kop van het gewas straalt namelijk uit naar het doek erboven. Als dit te koud wordt, kan de plant alsnog te ver afkoelen.

en de winter kan een aantal oorzaken hebben. n Door de afnemende groei wordt er minder voeding opgenomen, waardoor de makkelijk opneembare kali en ammonium de voorkeur hebben van de plant. Hiermee worden meer kationen opgenomen en daalt de pH verder. n Er wordt minder gespoeld doordat er veel minder water gegeven wordt; niet zozeer op plantniveau, maar in het watergeefsysteem.

Gedurende de ’stilstand’ in de leidingen zakt de pH door invloed van organische stof en dalende zuurstofgehalten. De pH kan ’s ochtends wel een punt lager uit de druppelaar komen dan bij de unit weggestuurd. n Sturing van de pH bij de unit richting plant is instabieler door grote hoeveelheden aangezuurd drainwater of

het ontbreken van buffering in het druppelwater.

Om de pH te beheersen is het beste om de hoofdleiding voor de eerste beurt ’s ochtends volledig te spoelen en zo te verversen met vers zuurstofrijk water. Indien dit technisch niet mogelijk is, kan er met een lichte dosering van ureum (1 kg /100 x geconcentreerde bak van 1.000 liter) ook gestabiliseerd worden. Ureum wordt namelijk in drie stappen omgezet naar ammonium, waarbij de eerste stap de pH verhoogt. Hierdoor stabiliseert de pH in de leiding.

De balans in opname van elementen moet gestuurd worden door proactief elementen als kali en ammonium te verlagen in de gift en te vervangen door calcium.

Marco de Groot, Flori Consult Group, 06-54695274

Eugenie Dings, Flori Consult Group, 06-52695289

Kees van Egmond kees@kees-ineke.nl

Arbeidsongeschikt ’Dag meneer, kleed uzelf maar even uit, onderbroek en sokken mag u aanhouden. Als u klaar bent loopt u hier naar binnen.’ Ik knik hem toe en begin mijn overhemd los te knopen. Schoenen uit, broek en even later stap ik wat onwennig de ruimte van de radioloog binnen. ’Gaat u daar maar even staan. Met uw rug tegen de glazen wand, zo ja, nog ietsje naar rechts, prima!’ Er wordt een lichtstraal op me gericht. ’Als ik het zeg haalt u diep adem, vervolgens even inhouden en daarna weer rustig uitademen.’ De radioloog verschuilt zichzelf achter een scherm, hij wel, en geeft me instructies. ’Haal adem! Vasthouden! En weer uitademen! Heel goed!’ In die drie seconden heeft hij de röntgenfoto gemaakt en daarna mag ik het volgende kunstje vertonen.

Toen wij in de jaren 80 begonnen met onze tuin was wel of geen arbeidsongeschiktheidsverzekering geen item als ik me goed herinner. Het bedrijf dat wij kochten was ooit van een tuinder die op een kwade dag van de ketel was gevallen. En dat was nog altijd te zien aan de manier waarop hij liep. Mank. Daarom was het gewoon een kwestie van gezond verstand. We hadden nog een leven vóór ons.

Zo hebben we heel wat jaren premie betaald en komt inmiddels de einddatum in zicht. En daarmee de vraag: Hoelang gaan we nog door met werken? En is het dan nog wel de moeite om voor die jaren een nieuwe AOV af te sluiten?

Wat is het risico en wil je dat lopen? En hoeveel kost het aan premie als je bijvoorbeeld tot je 67ste wil of moet blijven werken? Veel geld ja, dat is snel duidelijk. En misschien betaal je het wel voor niks. Blijf je gezond. Op zich veel beter. En misschien is er dan een ander mee geholpen. ’U mag hier gaan liggen op uw linkerzij, dan stel ik het apparaat weer in.’ De hele procedure herhaalt zich met dien verstande dat ik nu uitzicht heb op een kale ziekenhuismuur. En ik kom tot de conclusie dat ons echtelijk bed een stuk gerieflijker ligt dan deze plank. Maar het is voor de goede zaak zullen we maar zeggen. ’Zo meneer, de foto’s zijn gelukt, u mag uzelf weer aankleden. Ik denk dat u binnenkort wel meer zal horen via uw verzekering.’ En nu maar hopen dat ze mijn rug accepteren. Want brandende huizen...

43

24-11-15 17:52

Wilt u uw mening geven? Stuur een brief naar postbus 9324, 2300 PH Leiden of naar bloemisterij@hortipoint.nl.

Reacties moeten maandag voor 9.00 uur binnen zijn.

De redactie kan brieven inkorten of weigeren.

Brieven

Nederlandse exporteurs hebben groot deel van de wereldhandel in de vingers VGB-voorzitter Herman de Boon reageert op de column Schoffelen van Kees van Egmond over China. Hij tempert het enthousiasme van FloraHolland en Van Egmond over China.

Bovendien vindt hij het niet terecht dat de handel te kijk wordt gezet.

Het is risicovol om op een column te reageren. Ironie, fictie en werkelijkheid lopen vaak door elkaar. Deze keer voel ik mij genoodzaakt te reageren. Kees van Egmond had een droom, maar werd gelukkig op tijd wakker zegt hij. Hij was diep onder de indruk van het staatsbezoek van Willem Alexander en Maxima aan China, de berichtgeving in de media, de vlog van Lucas Vos en het ontbreken van exporteurs bij deze missie.

Laat ik daar een paar dingen over zeggen.

Ten eerste was ook de VGB middels Robert Roodenburg vertegenwoordigd op deze missie. Minder zichtbaar zoals de handel betaamd en zonder ondersteunend PR instrumentarium. Ten tweede is mijn ervaring dat staatsbezoeken en missies van ministers veelal gekenmerkt worden door het tekenen van opgespaarde contracten en nietszeggende MOU’s om aan te tonen hoe succesvol de

missie is. Ten derde weet de handel daarom dat de effectiviteit van deze missies niet groot is. Als je mee gaat, weet je als ondernemer dat je eigenlijk al te laat bent. Ten vierde hebben bloemenhandelaren deze markt al lang verkend en daarbij de volgende conclusies getrokken: n voor klassieke Nederlandse export is een aanvullende rol voor specialties aan de bovenkant van de markt weggelegd. Die kansen worden keurig door de Nederlandse exporteurs benut; n de Chinese ’lokale’ productie omvat 16% van de wereldproductie (Europa 34%).

Deze lokale productie kan nog aanzienlijk meegroeien met de toename van het besteedbaar inkomen en de verdergaande verstedelijking. Voor Nederlandse bedrijven uit de gehele bloemenketen liggen er kansen in deze ’local for local’-ontwikkeling. Internationaliseren dus; n recente disruptieve technologische ontwikkelingen bieden wellicht mogelijkheden via webshops op Chinese internetplatforms en distributie via internationale logistieke serviceproviders. Of we dan voldoende competatief zijn moet nog blijken; n China is heel groot, de afstanden zijn er

UITGEVER BDUmedia Afdeling Vak- en Publieksmedia Postbus 67, 3770 AB Barneveld, tel 0342 - 49 42 63, fax 0342 - 41 31 41 Uitgever: Wiljo Klein Wolterink MBA Verkoopleider: Ron van de Hoef, e-mail: r.v.d.hoef@bdu.nl

Colofon REDACTIE Schipholweg 1, Postbus 9324, 2300 PH Leiden e-mail: bloemisterij@hortipoint.nl www.vakbladvoordebloemisterij.nl

Secretariaat Linda Laman Alice Hoogenboom

071-56 59 678 56 59 679

Eindredacteur Jenny Mostert 071-56 59 633 Vakredactie Politiek en economie Quincy von Bannisseht 56 59 637 Peter van Leth56 59 688 Markt en afzet Arie-Frans Middelburg 56 59 687 Cindy van der Zwet 56 59 630 Teelt en techniek Hans Neefjes 56 59 638 Joef Sleegers 56 59 642

44

ColofonVBB-Brieven.indd 44

enorm, de distributiestructuren zijn complex, de zakencultuur is hard en risicovol, de overheid is oppermachtig en je moet behoorlijk diepe zakken hebben om zo’n markt te bewerken.

Tenslotte nog dit: er wordt op dit moment te vaak en te veel geroepen dat wij de consumptie door meer promotie met 20% zullen laten groeien, dat wij de verre markten zoals China en USA gaan veroveren, dat wij een eigen World Flower Exchange zullen beginnen met miljarden omzet. Aan ambities en woorden geen gebrek, maar het komt aan op daden. De handel wordt te kijk gezet, zoals Kees in zijn column doet, als ondernemers die te traditioneel acteren, die zich beperken tot ’om de kerk’ markt, die internationale kansen laten liggen, die achterover leunen en een beetje lui zijn geworden en het nog te gemakkelijk verdienen. Niets is minder waar. De Nederlandse exporteurs zijn de efficiëntste en effectiefste tractordrivers van de producenten en hebben een groot deel van de huidige wereldhandel in hun vingers en willen dat behouden. Kees ga jij maar naar je plaatselijke Chinees, om hem te vragen hoe het moet, en ga daarna dan zelf maar de boer op. Wij gaan in ieder geval niet met je mee! <

Bureauredactie Carolyne de Vries Lentsch, Jolanda de Wekker Webredactie Erik Rotteveel Vormgeving Diseno Vormgeving Fotografie Gerdien de Nooy Freelancers Gert van den Berg, Hermen de Graaf, Bernadette Hoefsloot, Harmen Kamminga, Ank van Lier, Astrid Zoumpoulis-Verbraeken

ABONNEMENTENSERVICE Mutaties en bezorging Abonnementen kunnen op elk gewenst tijdstip ingaan. Opgave via vakbladvoordebloemisterij.nl of bij de abonnementenservice.

Abonnementen lopen automatisch door, tenzij uiterlijk twee maanden voor vervaldatum bij de abonnementenservice wordt opgezegd. Dit kan schriftelijk, telefonisch of per e-mail. Ook voor informatie over een lopend abonnement en klachten over de bezorging kunt u contact opnemen met de abonnementenservice, BDUmedia, afdeling Vak- en Publieksmedia, Postbus 67, 3770 AB Barneveld. Op werkdagen is de abonnementenservice telefonisch bereikbaar van 8.30 uur tot 14.00 uur op 0342-494844, e-mail: abonnementen@bdu.nl.

Prijzen Jaarabonnement: € 349,60. Studenten 25% korting; 65 plussers 15% korting. Jaarabonnement Europa: € 449,65 (België: € 377,70). Jaarabonnement buiten Europa: € 466,50.

Genoemde prijzen zijn inclusief 6% btw en verzendkosten.

ADVERTENTIE-EXPLOITATIE Verkoopleider: Ron van de Hoef, 0342 - 494263, 06 - 51806325, e-mail r.v.d.hoef@bdu.nl Media-adviseur: Gert-Jan Bloemendal, 0342-494807 e-mail: g.bloemendal@bdu.nl

Vakblad voor de Bloemisterij is een wekelijkse uitgave van de Stichting Vakinformatie Siergewassen en BDUmedia, Vak- en Publieksmedia.

Uitgever en auteurs verklaren dat dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld, evenwel kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Uitgever en auteurs aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op bedoelde informatie.

Lezers wordt met nadruk aangeraden deze informatie niet geïsoleerd te gebruiken, maar af te gaan op hun professionele kennis en ervaring en de te gebruiken informatie te controleren.

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever.

Algemene voorwaarden: op alle aanbiedingen, offertes en overeenkomsten van BDUmedia B.V. zijn van toepassing de voorwaarden, welke zijn gedeponeerd ter Griffie van de Arrondissementsrechtbanken en de KvK.

Druk: BDU Media

Vakblad voor de Bloemisterij 48 (2015)

25-11-15 11:33

Kasgenoten

A genda Binnenland

LTO Glaskracht Nederland 1 dec Waterdagen, 14.00-17.00 uur, Heerhugowaard 2 dec GlastuinbouwEvent, 15.00-20.00 uur, Dordrecht 8 dec Webinar Energie, 16.00-19.45 uur, online 9 dec LichtEvent, 13.30-17.30, locatie onbekend 10 maa PlantgezondheidEvent, Wageningen UR Glastuinbouw, Bleiswijk 7 apr EnergiekEvent, Bleiswijk 9 jun WaterEvent, Bleiswijk Info: www.ltoglaskrachtnederland.nl

Buitenland 1-5 dec Zuhoor, internationale bloemen & tuintentoonstelling, Abu Dhabi, Verenigde Arabische Emiraten. Info: www.zuhooruae.ae 26-29 jan IPM, Essen, Duitsland.

Info: www.ipm-essen.de 16-18 feb Salon du Végétal, Angers, Frankrijk.

Info: www.salonduvegetal.com 24-26 feb Myplant & Garden, Milaan, Italië.

Info: myplantgarden.com 26-28 feb HortiExpo, horti- en mechanisatiebeurs, Pune, India. Info: www.hortiexpo.com 15-17 maa Nordic Flower Expo, Malmö, Zweden. Info: www.nordicflowerexpo.com 12-14 apr Flower Expo Ukraine 2016, Kiev, Info: www.flowerexpo-ukraine.com 22 apr-1 mei Floraliën, bloemen- en planten­ expositie, Gent, België. Info: www.floralien.be 13-15 jun Hortivation by IPM Essen, Essen Duitsland. Info: messe-essen.de 29 jun-1 jul Vakbeurs Öga, Koppigen, Zwitserland. Info: www.oega.ch

FOTO: Joef Sleegers

30 nov Webinar Wet Aanpak Schijnconstructies (WAS), 16.30-17.30 uur, online.

Info: www.werkgeverslijn.nl 10 dec Robotica in tuinbouw, IDC event, Demokwekerij Westland, Honselersdijk.

Info: www.demokwekerij.nl 2-3 apr Kom in de kas, landelijk evenement.

Info: www.komindekas.nl 14-16 jun GreenTech Tradeshow, Beurs, Amsterdam RAI. Info: www.greentech.nl

Leeftijd: 57 Plaats: Bleiswijk Teelt: matricaria Oppervlakte: 2,4 ha

Bert van Egmond Krijgt u wel eens reacties op de column van uw broer Kees? „Alleen positief. De column heet dan ook ’Schoffelen’ en niet ’Schofferen’. Zelf denk ik wel eens, als Kees schrijft over problemen in onze teelt: ’Dat had van mij niet gehoeven’. Aan de andere kant kan ik het wel waarderen dat hij zo eerlijk is.”

Is een bedrijf van 2,4 ha niet te klein voor drie gezinnen? „Voor 1991 hadden mijn broers Kees, Piet en ik samen één bedrijf van 1,1 ha, waar we met drie gezinnen van rond moesten komen. Lelies en tulpen die te weinig opbrachten en veel arbeid kostten. Daarom zijn we uitgebreid naar twee locaties met in totaal 2,4 ha en zijn we overgestapt op matricaria. We hebben echter geen drang om te groeien voor het groeien. Dat zit een beetje in onze geloofsopvoeding: je moet niet altijd streven naar meer, maar tevreden kunnen zijn met wat je hebt.”

Hoe belangrijk is het geloof voor u als ondernemer? „Uitermate belangrijk. Ons dagelijks werk doen we voor de Here en in afhankelijkheid van Hem. Ondernemen heb ik altijd fijn gevonden omdat we daarmee zelf verantwoordelijk zijn voor ons bedrijf. Ook in ethisch opzicht. Vanuit ons geloof willen wij bijvoorbeeld goede werkgevers zijn. We hebben drie man personeel: een Bergschenhoeker, en twee voormalige vluchtelingen, namelijk een Somaliër en een Sri-Lankees. Die werken hier al 17 jaar en we zouden niet meer zonder hen kunnen. Schrijf dat maar op.”

Zit daar een boodschap in? „Ik kan me goed voorstellen dat Nederlanders op dit moment huiverig zijn voor de mensen die ze binnen halen. Maar wij hebben er goede ervaringen mee. We moeten oppassen dat we niet het kind met het badwater weggooien. En als ik de verwoestingen in Syrië zie, kan ik me heel goed indenken dat mensen op de vlucht slaan. Geert Wilders denkt dat er een makkelijke oplossing is, maar die is er niet.”

Aan de prijzenkast in de kantine te zien houdt u van sport... „Die bekers zijn uit onze sportieve tijd. Voetbal, volleybal, hardlopen, en zelfs dammen geloof ik. En verder een paar prijzen voor het veilingklaar maken van lelies, uit 1988.

Voetballen doe ik nog altijd, samen met Kees in een bedrijvencompetitie op zaterdagavond. We mogen meedoen zo lang we de zaalhuur sponsoren, haha.”

Hoe komt u als voetballiefhebber de zomer van 2016 door?

Onderstaande symbolen hebben de volgende betekenis en verwijzen naar de website vakbladvoordebloemisterij.nl

!

Documenten en linken naar website

Vakblad voor de Bloemisterij 48 (2015)

Kasgenoten agenda_nw.indd 45

Foto’s

Filmpjes

„Voor mij is het geen enkel probleem dat Nederland niet naar het EK gaat. Eigenlijk vind ik het wel hilarisch dat de grootspraak van die gasten, die zo ontzettend veel geld verdienen, een keer is ingedamd. En er zijn ergere dingen op de wereld. Ik ga in de zomer gewoon genieten van het voetbal van andere landen.”

45

25-11-15 12:26

Roelofarendsveen 071-3313356 • 06-22196960 info@klinkstoom.nl • www.klinkstoom.nl

720906_.indd 46

25-11-2015 13:06:15

Treft het ?

Bloemisterij Vakblad voor de

720907_.indd 47

Bel 0342 - 49 48 89 voor de advertentie-

een uitgave van

mogelijkheden, wij geven u graag advies.

25-11-2015 12:50:34

720908_.indd 48

24-11-2015 13:06:05