VBB_50-2014 by Stichting Vakinformatie Siergewassen

Cover-nw.indd 1

18 Rhein-Maas

10-12-14 15:49

â&#x20AC;&#x153;Ik doe mijn zaken via

eHerkenningâ&#x20AC;?

Ondernemers loggen vanaf 1 januari 2015 in op mijn.rvo.nl of nvwa.nl via eHerkenning. Veilig, betrouwbaar en eenvoudig. eHerkenning is de digitale toegangssleutel die de huidige gebruikersnamen en wachtwoorden op mijn.rvo.nl en nvwa.nl vervangt. Heeft u nog geen eHerkenningsmiddel aangeschaft? Doe dit dan zo snel mogelijk bij een van de erkende aanbieders. Op onze websites vindt u een handig stappenplan.

www.rvo.nl/digitaal-indienen www.nvwa.nl

612491.indd 2

9-12-2014 14:42:17

B 12 ’Ruimte-voor-ruimte moet

Vakblad voor de

Opinie 4

Interview: ’De consument van vandaag moeten we samen bedienen’

Commentaar:

Stelling:

Nieuws 6

16 Hoog kwaliteitsniveau in Zweedse schappen

Vragen:

Ondernemen:

Column:

Afzet:

Markt 24 24 25 26

18 ’Ik teken voor nog zo’n jaar’

36 Tulpenseizoen begint positief

Teelt 28

In beeld:

Gewasbescherming: Kasgeluiden

Energie:

Cymbidium:

Tulp:

Teelttips:

Column: Kees van Egmond

Nieuws 41

Service 41

Kasgenoot: Agenda Voorplaat:

50 (2014)

Inhoud.indd 3

10-12-14 15:49

Opinie Frank van der Heide, directeur Tuinbranche Nederland:

’De consument van vandaag moeten we samen bedienen’ fOtO: tuinbranChe nederland

dragen aan de professionaliteit van de branche. Daarnaast monitort de branchevereniging onder andere het bestedingsbedrag van consumenten. Directeur Frank van der Heide ziet ondanks de dalende trend nog steeds kansen voor groen. „Maar de klant van vandaag verandert snel. Daar moeten we wèl op inspelen.” Cindy van der Zwet cvanderzwet@hortipoint.nl

Hoe populair is groen? „Levend groen wordt al een paar jaar minder goed verkocht. Dit maken wij op uit een onafhankelijk gfk-onderzoek onder 25.000 huishoudens. Deze deelnemers registreren elke week wat zij hebben gekocht en waar zij de aanschaf hebben gedaan. In 2012 werd er 5% minder aan groen besteed en vorig jaar lagen de bestedingen zo’n 15% lager. Groen heeft dus duidelijk minder aandacht van de consument.”

Hoe verklaart u dat? „De crisis speelt hier wellicht een rol in, maar het heeft ook zeker met keuzes van de consument te maken. Vorig jaar was het een heel koud voorjaar en liep de verkoop stroef. De lagere omzet was toen verklaarbaar. Dit jaar was het fantastisch mooi weer en dan verwacht je een beter resultaat, maar dat blijft uit. We zullen dit jaar eindigen met ongeveer een gelijke omzet aan vorig jaar en toen was het natuurlijk al niet fantastisch. We moeten denk ik gaan stoppen met het

praten over de crisis en ons gaan afvragen of dit niet gewoon de nieuwe werkelijkheid is geworden.”

Wat denkt u? „Ik denk het laatste. Consumenten hebben niet zo veel groen meer in huis en in de tuin staan. We hebben dus de opdracht om met elkaar het groen te promoten. We moeten zorgen dat consumenten weer bloemen en planten gaan kopen. Sinds de afschaffing van het Productschap Tuinbouw vindt de promotie versnipperd plaats. Natuurlijk gebeurt er best veel op dit vlak en dat is alleen maar goed. Maar soms is 1+1=3. Ik zou graag zien dat we de promotie meer gezamenlijk oppakken en voor het grotere geheel gaan. We moeten met zijn allen ervoor zorgen dat we relevant zijn en blijven. Daarbij natuurlijk rekening houdend met de consument.”

Hoe ziet de consument er vandaag de dag uit?

„De klant van vandaag verandert snel. Er zijn allerlei ontwikkelingen gaande. We gaan bijvoorbeeld steeds meer van bezit naar gebruik; er ontstaan steeds meer leaseconcepten. Daarnaast zijn duurzaamheid en persoonlijke aandacht belangrijk. Consumenten zijn op zoek naar authenticiteit. Ook de technologie staat niet stil. Vier jaar geleden was er nog geen iPad en in 2013 waren er in Nederland al 8,5 miljoen stuks verkocht. Er zijn meer smartphones dan computers. De consument denkt niet meer aan openingstijden, maar wil 24/7 informatie tot zich nemen. Wat doet dat met het aankoopgedrag? Het is goed om daar bij stil te staan.”

Gaan we meer groen online inkopen? „Veel ondernemers zeggen dat dit niet gaat gebeuren, want je moet planten zien en voelen. Maar natuurlijk zal een groep consumenten ook steeds meer planten digitaal gaan inkopen. Dat gaat gebeuren. Als vlees ook online ingekocht wordt, waarom groen

Commentaar Elbert van den Berg hoofdredacteur evandenberg@hortipoint.nl

e Rabobank ziet uit naar een fase waarin ze

Opinie_NW.indd 4

50 (2014)

10-12-14 15:49

Wilt u uw mening geven? Stuur een brief naar postbus 9324,

Stelling

Jongere generatie moet voor vernieuwing zorgen dan niet? De consument maakt steeds vaker gebruik van de combinatie online en offline. Voor inspiratie en oriëntatie wordt het internet geraadpleegd. Die combinatie van online en offline zal ook voor onze branche de toekomst hebben. Voor de aankoop gaan veel consumenten nog naar de winkel toe. Er blijft altijd een groep klanten die goed geholpen wil worden en voor de persoonlijke aandacht gaat.”

Wat kunnen telers doen met dit gegeven? „Er liggen nog voldoende kansen. Waarom zie ik geen voorbeeldtuinen in bijvoorbeeld tuincentra? Daar kunnen we veel meer mee doen. Consumenten willen geïnspireerd worden. Zij weten vaak niet wat zij precies willen als ze bijvoorbeeld een tuincentrum instappen. Duurzaamheid en authenticiteit zijn daarnaast belangrijk voor de klant van vandaag. Dat moet dan ook verteld worden in het schap. Telers kunnen een verhaal met hun product meegeven, zodat de consument de toegevoegde waarde ook kan begrijpen of zien. Op prijs kun je het niet winnen, je moet daarom meer lading aan het product meegeven. We moeten er met elkaar voor zorgen dat het schap er fantastisch uitziet. Ik geloof sterk in samenwerking. We moeten écht gaan kiezen voor elkaar en samen de consument van vandaag bedienen.’’

„Jongeren kunnen deel uitmaken van een toekomstbestendige sierteelt. Dat betekent dat alle kwekers samen

We moeten af van de talloze merken,

groente gebruikt werd. Dat moet een

samenwerken. Versterken van de marktpositie is een must, overboord zetten. Dat is de basis voor nieuwe markten aan te boren door geza-

kuipplantenvermeerderaar in De Kwakel „Ik vind dat er op dit

ons vak aan de gang of dit komt door te weinig animo of door te weinig welliswaar niet de doelgroep die nu veel van de tuinbouw, maar dat er ook genoeg van de oudere generatie rondlopen

kunnen ze wel alvast opvoeden zodat

chrysantenteler in Kwintsheul ze niet iedere keer weer worden genoemd. Dat kan twee dingen betekenen: of de urgentie voor verandering wordt nog niet door iedereen als zodanig ervaren dan wel één of beide oplossingen

„Ik spreek er liever over der moeten ontwikkelen. -

punten ook koesteren. Het tweede deel van de stelling is een

We zullen een vervolg geven aan de zaken uit anders gebeuren. Een mooie uitdaging voor

50 (2014)

Opinie_NW.indd 5

worden. Maar we kunnen ook wat leren van

10-12-14 15:49

Nieuws Lees meer op de website Op deze pagina’s vindt u een selectie uit het nieuws. Een uitgebreide versie van deze berichten maar ook ander

■ Nieuwe ketenorganisatie tuinbouw eind januari verwacht De oprichting van een nieuwe ketenorganisatie voor zowel de sierteelt als de voedingstuinbouw zal niet per 1 januari 2015 – zoals het streven was – maar waarschijnlijk enkele weken later plaatsvinden. Dat zegt secretaris Richard Schouten van LTO Glaskracht Nederland desgevraagd. Bij de nieuwe ketenorganisatie zullen veilingen handelsorganisaties zijn aangesloten. De nieuwe door Brussel erkende ketenorganisatie, de EU-regels spreken over ’brancheorganisatie’, zal volgens Schouten geen nieuw Productschap Tuinbouw worden en zich in eerste instantie concentreren op de implementering van het Energiebesparingssysteem Glastuinbouw (EBG).

■ MPS introduceert MPS-A+ MPS introduceert vanaf april 2015 de MPS-A+ kwalificatie, een upgrade van MPS-A. Volgens de organisatie is dit noodzakelijk omdat het merendeel van de kwekers in de sierteelt al over MPS-A beschikt. „Het middenveld van weleer is een grote koplopersgroep geworden”, aldus een woordvoerder. Daarnaast zal MPS Natural Protected worden ingevoerd. Dit is MPS-A+ in combinatie met gewasbeschermingsmiddelen die alleen in de biologische teelt toegelaten zijn.

■ Eerste boek gedrukt op papier van tomatenplantvezels Met het eerste boek ter wereld dat is gedrukt op papier gemaakt van tomatenplantvezels, wil de Nederlandse tuinbouw laten zien dat de sector serieus werk maakt van de biobased economy. Het boek, geschreven door Inez Postema, is op 9 december officieel uitgekomen en gaat over duurzaamheid en innovatie in de Noordzeedelta. De tomatenplantvezels voor het boek zijn geleverd door Lans Tomaten uit het Westland.

Volop tulpen met kerst In het Noord-Hollandse Oude Niedorp is personeel van tulpen9 december al volop bezig met de oogst en verwerking van tulpen. en het warme voorjaar van 2014, staan de Hollandse tulpen in de kassen dit jaar eerder in bloei dan in andere jaren. Normaal worden de eerste tulpen van eigen bodem pas rond half december geoogst. Nu is de productie al volop aan de gang. Met name rond de kerst is het oer-Hollandse product razend populair. Daarop is dit jaar dus beter in te spelen. Buiten bloeien de eerste tulpen pas in maart. Zo’n 90% van de stengels is bestemd voor export naar het buitenland, vooral naar werkt 22 tot 25 miljoen tulpen per jaar.

pachters af geen maximumpachtprijzen meer te willen bij nieuwe reguliere pachtcontracten en geliberaliseerde pacht te willen afschaffen. In de glastuinbouw komt reguliere pacht voor als leegstaande kassen worden verhuurd aan derden. In de buitenbloemen wordt wel geliberaliseerde pacht toegepast.

Kwantitatieve Informatie voor de Glastuinbouw, dat op 8 december bij WUR Glastuinbouw uitkwam. Uit de nieuwste kengetallen voor snijbloemen-, potplanten- en groenteteelten komt verder naar voren dat bij verschillende teelten de gemiddelde bedrijfseconomische kostprijs boven de gerealiseerde verkoopprijs ligt.

■ ’Herinvestering in netleverende WKK voorlopig niet interessant’

■ Plantion en bonden komen alsnog tot cao-akkoord

Investeren in een nieuwe netleverende WKK blijft voor glastuinders de komende jaren niet interessant. Pas vanaf 2021 lijkt zo’n investering weer rendabel te worden. Het inzetten van en investeren in WKK voor eigen belichting blijft wél rendabel. Dat stelt EnergyMatters in haar meest recente WKK-barometer die op 5 december is verschenen.

Plantion en de vakbonden zijn op 8 december alsnog tot een akkoord gekomen over een nieuwe cao. Eerder door de bonden aangekondigde acties zijn daarmee van de baan. Overeengekomen is dat het personeel in 2015 een loonsverhoging van 1% krijgt, in 2016 is dat 1,25%.

■ Cactusteler Van den Bos failliet ■ ’WKK zorgt niet langer voor

■ Kabinet komt in tweede helft

2015 met nieuw pachtsysteem In de tweede helft van 2015 komt het kabinet met een wetsvoorstel voor een nieuw pachtsysteem, zo schrijft staatssecretaris Dijksma (EZ) aan de Tweede Kamer. Afgelopen zomer spraken vertegenwoordigers van pachters en ver-

Nieuwskort2.indd 6

Het gebruik van WKK door glastuinders zorgt vanwege de lagere terugleverprijs van stroom niet langer voor een lagere kostprijs van hun producten. Wel leidt een WKK tot een gunstigere CO2-voetafdruk, zo blijkt uit de 23ste editie van het periodiek verschijnend naslagwerk

Cactuskwekerij Van den Bos in Honselersdijk is op 4 december failliet verklaard door de Haagse rechtbank. Het bedrijf, dat stamt uit 1956, kwam eerder dit jaar in het nieuws door problemen met de schimmel Leucocoprinus. Van den Bos richtte om die reden de stichting ’De Grondige Reden’ op, waarmee hij problemen met potgrond wilde inventariseren en col50 (2014)

10-12-14 15:50

FOTO: VIDIPHOTO

Gelezen op Twitter Astrid van der Helm (@astridvdhelm) ■ Kom in de Kas kiest in 2015 muziek als thema De 38e editie van Kom in de Kas op 11 en 12 april 2015 krijgt als thema ’Tuinbouw, daar zit muziek in’. Daarmee willen de tweehonderd deelnemende telers duidelijk maken dat de glastuinbouw een veelbelovende sector is. Lokale muzikanten zullen uitvoeringen geven. De landelijke kick-off van het evenement vindt op 9 april plaats in het Westland.

■

werend verduisteringsdoek Met zijn eerder dit jaar gelanceerde verduisteringsscherm PhormiTex Eclipse heeft Bonar de ITMA Future Material Award gewonnen, in de categorie Best Innovation – Agrotextiel. Volgens de jury gaat het om een commercieel product dat anticipeert op nieuwe wetgeving en marktvraag. Volgens Bonar heeft het nieuwe doek dezelfde lichtdichtheid en slijtvastheid als bestaande ’brandgevoelige’ verduisteringsschermen. lega’s wilde bijstaan die er met hun leverancier niet uitkwamen.

■ Nieuwe berekening ontslagvergoeding seizoenwerkers Werkgeversorganisatie AWVN en de koepel van uitzendbureaus ABU waarschuwen ondernemers goed op te letten met de nieuwe rekenmethode die per 1 juli 2015 gaat gelden voor de berekening van ontslagvergoedingen voor seizoenwerkers. Voortaan wordt meer rekening gehouden met het arbeidsverleden van een werknemer; eerdere tijdelijke contracten worden meegerekend. In extreme gevallen moet een half jaarsalaris worden uitbetaald als er geen nieuw contract meer wordt aangeboden.

■ B & W Leidschendam-Voorburg struikelen over sanering glas De afwikkeling van de sanering van 30 ha glastuinbouw in de Duivenvoordecorridor – een gebied tussen Leidschendam en Voorschoten – heeft het college van B & W van de gemeente Leidschendam-Voorburg op 2 december de kop gekost. Coalitiepartij Gemeentebelangen zegde het vertrouwen op in verantwoordelijk wethouder Mijdam (VVD). Inzet van de discussie was het onverwacht hoge tekort van zeker € 14 miljoen, veroorzaakt door de aankoop van glastuinbouwbedrijven in de afgelopen jaren. Lees meer op pagina 12 en 13.

■ Tweede Kamer wil verbod op neonicotinoïden en glyfosaat

■ Kortstondige brand in WKK-

Een meerderheid in de Tweede Kamer wil een verbod op gewasbeschermingsmiddelen met neonicotinoïden en glyfosaat als werkzame stof. Dat bleek op 4 december tijdens een debat hierover met staatssecretaris Dijksma (EZ). Zowel Dijksma als haar collega Mansveld (Milieu) gaven aan dat er juridische haken en ogen zitten aan een verbod op deze middelen.

In de WKK-ruimte van phalaenopsiskwekerij Optiflor aan de Madeweg in Monster woedde op 2 december kortstondig een brand. De melding kwam om 22.00 uur bij de brandweer binnen, om 22.30 werd het sein ’brand meester’ gegeven. De oorzaak van de brand is niet bekend.

50 (2014)

Nieuwskort2.indd 7

Met de inschrijving van #Anthura doen nu alle veredelaars mee in gewascoöperatie Potorchidee. Veel draagvlak dus van deze kant!

Bisselingskaat (@bisbb) Buigen of barsten. Waarschijnlijk staan meer kleine telers voor dit dilemma. Is het nog rendabel om door te gaan? #kosten #veiling enz.

Rene van Dop (@Solisplant) Vandaag in het diepste geheim overdracht van de voorzittershamer @ SLIJKERMANS van de @AltijdKalanchoe / fpc club!!!:)

Greenport Aalsmeer (@GreenportA) @IntoGreenNL Wat een prachtig voorbeeld! Ik zag ook een enorme groene wand in de @tolhuistuin in Amsterdam- Noord: dit gaat een vlucht nemen.

Corina Duin @MMDuinflowers 13 u13 uur geleden Tijd voor taart!! 1e prijs binnen gesleept met de @FloraHolland Kwaliteitscompetitie Tulp 2014!! :-)

Discussie op LinkedIn Jongere generatie moet voor vernieuwing zorgen Vrijwel iedereen in de sierteelt lijkt ervan doordrongen te zijn dat alleen ingrijpende vernieuwingen de sector toekomstbestendig kunnen maken. Jongeren spelen daarbij een grote rol, zo viel te beluisteren tijdens het vorige week gehouden congres ’Blooming the Future’. Aan de productiekant is het de jonge generatie ondernemers die een innovatiedoorbraak in de sierteelt kan forceren. Aan de afzetkant zijn het de jongeren die op dit moment nog nauwelijks bloemen en planten kopen en dus een potentiële marktkans vormen. Meer inzetten op jongeren dus.

10-12-14 15:50

Vragen Stuur uw vragen naar Postbus 9324, 2300 PH Leiden. U kunt ook bellen, faxen of mailen: Peter van Leth, 071-56 59 688, pvanleth@hortipoint.nl

Ik ben als getuige opgeroepen voor de

n een aanhangige civiele procedure bij de rechtbank wordt er soms een getuigenverhoor gehouden, omdat één der partijen een bewijsopdracht krijgt van de rechter. Ook indien er nog geen procedure in gang is, gezet worden er soms al getuigen opgeroepen. Een partij vraagt de rechtbank dan om een voorlopig getuigenverhoor te houden over bepaalde feiten. Aan de hand van de verklaringen van de getuigen kan die partij vervolgens inschatten of het zinvol is om een procedure tegen de andere partij te beginnen. Het voordeel daarvan is dat er geen hoge kosten worden gemaakt voor het voeren van een procedure, terwijl later kan blijken dat de procedure toch geen haalbare kaart is. ILLustratIe: Peter moorman

Getuigplicht In beide gevallen geldt dat als u opgeroepen wordt, u verplicht bent om te verschijnen en uw verklaring af te leggen, tenzij u een verschoningsrecht heeft op grond van een familierechtelijke betrekking of vanwege uw ambt of functie zoals bijvoorbeeld een huisarts dat heeft. Verschijnt u niet dan loopt u zelfs het risico dat u onder dwang door de politie naar het verhoor wordt gebracht. Ook kunt u gegijzeld worden als u weigert een verklaring af te leggen. De duur van de gijzeling kan zelfs oplopen tot één jaar. U wordt dan in een penitentiaire inrichting opgesloten totdat u wel aan uw verplichtingen als getuige heeft voldaan. Daarnaast kunt u ook worden veroordeeld om een dwangsom te betalen en om de tevergeefs gemaakte kosten van de procespartijen te vergoeden.

Gehele waarheid en niets anders Alvorens u als getuige wordt gehoord dient u de eed of de belofte af te leggen. Mensen die gelovig zijn leggen meestal de eed af en mensen die niet gelovig zijn de belofte. U zweert of belooft de gehele waarheid en

5152vraag.indd 8

niets dan de waarheid te zeggen. Indien u na het afleggen van de eed of belofte een valse verklaring aflegt, kan dit u een gevangenisstraf opleveren die kan oplopen tot zes jaar of een geldboete van ten hoogste € 20.250. Nu kan het uiteraard zo zijn dat u verzocht wordt om verklaringen af te leggen over gebeurtenissen die zich langere tijd geleden hebben voorgedaan. In dat geval kan het zinvol zijn om uw geheugen op te frissen door bijvoorbeeld correspondentie of andere documenten uit die tijd nog eens door te lezen. Uit de wet volgt dat u slechts mag verklaren over feiten die u uit eigen waarneming bekend zijn. Dus als u iets niet meer weet, mag u niet over bepaalde feiten verklaren omdat u er over gehoord of gelezen heeft. In dat geval is het beter om te zeggen dat u het zich de feiten niet meer (goed) kunt herinneren.

Ook kan het voorkomen dat u als getuige opgeroepen wordt in een procedure waarin u zelf bent betrokken. U bent dan een zoge-

naamde partijgetuige. Voor partijgetuigen gelden gedeeltelijk andere regels dan voor getuigen. Zo kan een partijgetuige die weigert te getuigen bijvoorbeeld niet worden gegijzeld. Dat wil uiteraard niet zeggen dat de partijgetuige geen risico’s loopt als hij weigert te getuigen. Omdat deze getuige ook partij is in het proces kan de rechter tengevolge van de weigering, een voor die partij nadelige beslissing in de procedure nemen.

Advies U bent aldus verplicht te verschijnen bij het getuigenverhoor en u zult daar ook de vragen moeten beantwoorden die gesteld worden en waarover u ook daadwerkelijk iets weet. Doet u dit niet dan kunnen de gevolgen behoorlijk vervelend zijn. Ook is het van belang dat u alleen verklaart wat u zelf uit eigen waarneming weet aangezien het afleggen van een valse verklaring ernstige gevolgen kan hebben. <

advocaten, 0174 – 444880, Lid van De vereniging van agrarisch recht advocaten

50 (2014)

10-12-14 10:54

DLV GreenQ gaat verder met Kenniscafés

Foto: JoeF SleegerS

Project ’Samenwerken aan Vaardigheden’ afgesloten einde aan het project ’Samenwerken aan Vaardigheden’. In de laatste sessie vertelden de initiatiefnegen. DLV GreenQ gaat door met kennisoverdracht in Kenniscafés.

Joef Sleegers jsleegers@hortipoint.nl

Eind november was de laatste sessie waarin de initiatiefnemers van ’Samenwerken aan Vaardigheden’ over hun eigen projecten vertelden.

uim 25 onderzoeksprojecten en 75 Arenasessies verder komt er een eind aan ’Samenwerken aan Vaardigheden’. Het project, dat mede werd gefinancierd door het ministerie van Economische Zaken en de provincie Zuid-Holland, was bedoeld om de toepassing van innovaties in de tuinbouw te bevorderen. De Arenasessis zijn wisselend bezocht. Bij de eerste brainstormsessies van elk project waren altijd tussen 10 en 80 mensen aanwezig. ’Samenwerken aan Vaardigheden’ was een initiatief van GreenQ Improvement Centre en is uitgevoerd met Wageningen UR Glastuinbouw, Priva, Certhon en TNO. Eind november was de laatste sessie waarin de partners over hun project vertelden.

Waterberging op kassen Een van de innovaties die onderzoeksinstelling TNO heeft uitgewerkt is waterberging op kassen. Dit idee won vorige week de Waterinnovatieprijs. Het doel is om extra opvangcapaciteit te creëren tijdens hevige regenval. In 2014 heeft TNO-onderzoeker Karl Sewalt dit idee in de praktijk getest bij teler Frank van der Burg, teler van tomaten en poinsettia in Berkel en Rodenrijs. Het principe blijkt te werken. Alleen, als de afwatering verstopt raakt en het water lang staat, treedt vervuiling op van het kasdek. Hier moet nog een oplossing voor komen. 50 (2014)

Samenwerken aan Vaardigheden.indd 9

TNO had nog een ander project lopen: flinterdunne, flexibele zonnecellen. Schermfabrikanten hebben interesse om dergelijke pv-cellen in schermen te bouwen. Er moeten echter nog technische hobbels worden genomen. Hoe staat het met de brandveiligheid? Hoe is stroom af te tappen van een oppervlakte van 1 of 2 ha? Daarvoor moeten nog technieken worden ontwikkeld.

Klimaat direct op de plant regelen ’Als je het gewas zelf in de klimaatregeling zou opnemen, dan kan de regeling veel eenvoudiger worden’, is de filosofie van Priva. Het bedrijf wil dat doen door te kijken naar de veranderingen in de planttemperatuur. Deze houden rechtstreeks verband met de verdamping door de plant. Door grote fluctuaties in de planttemperatuur te voorkomen, zou het gewas regelmatiger groeien en wordt schade vermeden. Dit systeem wordt uitgetest bij ongeveer 15 siertelers.

Het Nieuwe Telen Een onderwerp dat uitgebreid is behandeld in de Arenasessies en de proefprojecten, is Het Nieuwe Telen. WUR-onderzoeker Peter van Weel legde de principes nog eens uit. „Je moet overdag zoveel mogelijk energie toelaten. Hoe meer zonlicht, hoe minder je hoeft te belichten. In de nacht moet je

juist isoleren. Geen kier trekken is de enige manier om van klimaatproblemen af te komen. „Een aparte temperatuur voor de voornacht of nanacht heeft geen zin, alleen in ’het oude telen’”, aldus Van Weel. „Houd de temperatuur zo vlak mogelijk. Wel is het dan cruciaal om te ventileren.”

Invloed van warmtestraling? Leds hebben de toekomst, maar er zijn nog genoeg onderzoeksvragen te stellen. Dat was de boodschap van Maarten Klein, manager onderzoek van het Improvement Centre. „Leds zijn efficiënt, maar missen de stralingswarmte van Son-T lampen. Die stralingswarmte lijkt onmisbaar voor de plant. We moeten nog onderzoeken wat die invloed precies is.”

Kenniscafés DLV GreenQ gaat door met het organiseren van Arenasessies en Kenniscafés. De Arenasessies worden gehouden op basis van vragen uit het netwerk van telers. Hieruit kan nieuw onderzoek voortkomen. De Kenniscafés worden vier keer per onderzoeksproject gehouden. Ze bestaan uit drie onderdelen: een bezoek aan de proef, bespreking van de resultaten en een netwerkbijeenkomst. Er zijn al Kenniscafés gepland voor roos, lisianthus en chrysant. <

10-12-14 10:53

LTO Glaskracht Nederland organiseert eerste GlastuinbouwEvent

Roer moet om in de sector -

Peter van Leth pvanleth@hortipoint.nl

TO Noord Glaskracht, ZLTO en LLTB werken sinds dit jaar samen in LTO Glaskracht Nederland. Het samenwerkingsverband moet de landelijke glastuinbouwactiviteiten op het terrein van belangenbehartiging, vaktechniek en innovatie

krachtig en efficiënt vorm gaan geven. De vorderingen die geboekt zijn, gaf voorzitter Nico van Ruiten weer in zijn openingsspeech op het eerste GlastuinbouwEvent van het samenwerkingsverband. Naast Van Ruiten lieten ook enkele

gastsprekers zich uit over de positie van de glastuinbouw. Veel werd stilgestaan bij de afzetproblematiek in de glasgroenteteelt. Aangedragen oplossingen zijn echter ook van toepassing voor glassiertelers. <

Ruud Huirne, Rabobank Nederland:

„Oplossing voor de huidige malaise in de glastuinbouw

rem geweest op het behalen van betere rendementen

zelf worden onze eigen Vernieuwing van het glastuinbouwareaal staat al

gevreesd worden dat net als de textielindustrie in de jaren zestig de glastuinbouw niet meer is te redden”,

50Glastuinbouwevent.indd 10

50 (2014)

10-12-14 14:36

’Beeld arbeidsmigranten klopt niet’

Vakblad voor de Bloemisteri50 (2014)

50Glastuinbouwevent.indd 11

’Dienstverlening is zeker een verkenning waard’

10-12-14 14:36

Provincie Zuid-Holland evalueert regeling

’Ruimte-voor-ruimte moet De Zuid-Hollandse ruimte-voor-ruimteregeling heeft de afgelopen jaren voor -

qvb@hortipoint.nl

e provincie Zuid-Holland heeft de afgelopen zeven jaar € 27 miljoen aan subsidies gestoken in de sanering van verspreid glas. Het opruimen van deze veelal verouderde kassen moet leiden tot een mooier landschap. Bovendien moet het de greenport Westland-Oostland – en ook de in Noord-Holland gelegen greenport Aalsmeer – versterken doordat sommige kwekers naar een concentratiegebied zullen verhuizen. De vraag is of die doelen inmiddels zijn gehaald. Om dat na te gaan, hebben Gedeputeerde Staten eerder dit jaar adviesbureau Agrimaco een evaluatie laten uitvoeren. Daarbij werden zes saneringsprojecten onder de loep genomen: Brielle, MiddenDelfland, Noordse Buurt (Nieuwkoop),

Sanering verspreid glas.indd 12

Duivenvoordecorridor (LeidschendamVoorburg) en Katwijkerbuurt en Oude Leede (beide in Pijnacker-Nootdorp). En wat blijkt? Het verbeteren van de ruimtelijke kwaliteit is in alle gevallen gelukt. Zo verdwijnen in de Duivenvoordecorridor alle kassen, evenals in Noordse Buurt. Van versterking van de greenports is echter nauwelijks sprake.

„De inzet van ruimte-voor-ruimte heeft tot slechts een handjevol bedrijfsverplaatsingen geleid, vanuit het buitengebied naar een greenport of concentratiegebied”, aldus Cees Moerman, een van de auteurs van het evaluatierapport. De meeste bedrijfsver-

plaatsingen deden zich voor vanuit Noordse Buurt. „Daar is de helft van het glasareaal verplaatst. Zo verhuisde Leliekwekerij De Plas naar Almere – wat het kwakkelende glastuinbouwgebied Buitenvaart natuurlijk een impuls kan geven – terwijl een enkeling in Nieuwkoop bleef en andere kwekers naar omliggende gemeenten vertrokken.” De overige vijf onderzochte projecten hebben volgens Moerman echter nauwelijks bedrijfsverplaatsingen opgeleverd. „Zo gaat het in Oude Leede om kwekers die hun bedrijf beëindigen. Dat is ook het geval in de Duivenvoordecorridor en in Brielle.”

Woningmarkt Daarnaast is de vraag of tuinders met de ruimte-voor-ruimteregeling overweg kunnen. De evaluatie is daar helder over: ruimte-voor-ruimte is voor hen niet ideaal. Grote boosdoener is de lastige woningmarkt. Daardoor zijn de woningbouwkavels die de sloopkosten van het te saneren glas moeten compenseren, slecht verkoopbaar. Die situatie verschilt volgens Moerman per gebied. „In Oude Leede slagen kwekers er aardig goed in hun woningbouwkavel te verkopen. Vaak gebeurt dat in de familiesfeer. In Noordse Buurt en Brielle lukt de kavelverkoop minder goed, terwijl daarmee in de gemeente Westvoorne, in Rockanje, wel weer succes wordt geboekt.” Vanwege de moeilijke woningmarkt zijn gemeenten er bovendien niet meer zo happig op ontwikkelrisico’s te nemen. „In Oude Leede moeten kwekers hun woningbouwkavel bijvoorbeeld zelf aan de man brengen, iets wat ook voor Westvoorne geldt. In Noordse Buurt en de Duivenvoordecorridor is dat niet het geval. Nieuwkoop moet de 50 (2014)

10-12-14 14:36

Foto’s: AgrImACo

Column vankleef@kwic.com

Canada

430 woningen die zij van de provincie mag bouwen, dus nog ontwikkelen. Daardoor kampt zo’n gemeente met forse tekorten op haar begroting. Het college van B & W van Leidschendam-Voorburg is onlangs zelfs gevallen vanwege het begrotingstekort in relatie tot het dossier Duivenvoordecorridor.” Als je als teler zelf je kavel moet verkopen, vergt dat volgens Moerman een mentaliteitsverandering. „Sommigen zijn meer tuinder dan ondernemer en zullen zich erg ongelukkig voelen met zo’n situatie. Je moet immers over veel connecties beschikken. Dat gemeenten niet langer grondposities willen innemen, maakt het er volgens Moerman dus niet makkelijker op voor telers. „Ook hoef je niet te verwachten dat de provincie nog met extra subsidie komt voor ruimte-voor-ruimte, zo vlak voor de Statenverkiezingen van maart 2015.” Ook zullen telers van een reële verwachtingswaarde voor hun kavel moeten uitgaan. „Smalle kaveltjes veengrond in buitengebieden brengen nu eenmaal geen € 20 tot € 40 per m2 meer op”, aldus Moerman.

provincie er goed aan zou doen de regeling aantrekkelijker te maken voor telers om zo een standstill in saneringsprojecten te voorkomen. „Je kunt de regeling creatiever en integraler toepassen door bijvoorbeeld andere ontwikkelingen in een gebied erbij te betrekken. Zo kun je een boer een groter bouwblok geven, mits hij als tegenprestatie elders een kas opruimt. Dus maak stal-voorglas, boerderij-voor-burgerwoning of glasvoor-glas mogelijk”, aldus Moerman. Ook zou er een gebiedsfonds kunnen komen, zoals dat er is in de gemeente Uithoorn en Greenport Duin- en Bollenstreek. Verder zouden gemeenten hun uitvoering van ruimte-voor-ruimte op elkaar kunnen afstemmen. „De zeven gemeenten in Greenport Aalsmeer zijn daar bijvoorbeeld al mee bezig. Je voorkomt zo onduidelijkheid over het herbestemmen van percelen en kunt effectiever handhaven op strijdig gebruik van kassen en gronden.” Wat de provincie met deze aanbevelingen gaat doen, moet begin volgend jaar blijken als de verantwoordelijke Statencommissie zich over het evaluatierapport zal buigen. <

Maatwerk In sommige gemeenten is voor telers enig maatwerk mogelijk bij het toepassen van ruimte-voor-ruimte. Er mogen dan bijvoorbeeld meer compenserende woningen worden gebouwd dan de ene woning per 5.000 m2 gesloopt glas die de provincie aanhoudt. Ook krijgt iemand soms extra subsidie, mag hij een bijgebouw of een beperkte oppervlakte aan kas behouden bij zijn woning, of wordt een grotere inhoud voor de compensatiewoning toegestaan dan de provincie hanteert. Desondanks blijkt uit de evaluatie dat de 50 (2014)

Sanering verspreid glas.indd 13

In het kort ■

10-12-14 14:36

Arie-Frans Middelburg afmiddelburg@hortipoint.nl

Arthur ten Wolde, IMSA en Olivier Hofman, Urban Goods:

’Circulaire economie heeft de toekomst’

Meiny Prins, Priva:

’De jongeren moeten het doen’

Groen-2pag-Tekst-3 kaders-1foto.indd 14

50 (2014)

10-12-14 14:36

Foto: Linda SiBBing/ BLooming BreederS

Een van de tien pitchers was Meiny Prins van Priva. Ze wees de 270 aanwezigen erop dat de jongeren voor een innovatiedoorbraak moeten zorgen.

Jochem Emmen, Finance&Insuring: Jochem Emmen van Finance&Insurance ging

Eric Moor, Sion Orchids:

â&#x20AC;&#x2122;We moeten het schap gaan beherenâ&#x20AC;&#x2122;

Vakblad voor de Bloemisteri50 (2014)

Groen-2pag-Tekst-3 kaders-1foto.indd 15

10-12-14 14:36

Plantenverkoop in Zweden in woord en beeld

cvanderzwet@hortipoint.nl

tensia. „Door de omvang blijven supermarktbezoekers staan om te kijken en te kopen. Impulsaankopen worden bovendien gestimuleerd door speciale plantentasjes, waardoor de producten makkelijk zijn mee te nemen. Dat werkt goed”, merkt Koop.

nog meer verdiepen in deze markt en met eigen ogen zien wat er daar gebeurt. Daarom ging ik mee naar Zweden”, motiveert hij. Het viel De Zoete op dat de hoofdmoot niet alleen wit was, maar dat er ook steeds meer andere kleurtjes in het Zweedse schap staan. Ook het grote aantal meters en de kwaliteit in de supermarkten viel hem op. „Ik heb geen slechte plant gezien. Soms was het niveau zelfs nog beter dan in de tuincentra. De tuincentra hebben een behoorlijke concurrent aan de supermarkten”, heeft hij gemerkt. De Zoete kwam zijn orchideeën ook tegen in het Zweedse schap. Het zag er volgens hem prima uit. Hij vindt het belangrijk dit af en toe met eigen ogen te kunnen constateren. „Nu terug in Nederland weet ik weer dat kwaliteit erg belangrijk is en ben ik er van overtuigd dat we daar als bedrijf goed

Naast supermarkten werden er ook groothandelaren, bloemisten en tuincentra bezocht en ook daar zag de presentatie er verzorgd en netjes uit. „Je ziet bij marktbezoeken nog wel eens planten staan die eigenlijk al weggegooid hadden moeten worden, maar daar was hier geen sprake van”, zegt Rob de Zoete van Aphrodite Orchidee uit Rozenburg. Voor dit bedrijf is Scandinavië een belangrijke markt: zo’n 35 à 40% van de orchideeën gaat die kant op. „Wij willen ons Foto’s: Greenn

en aantal telers bezocht samen met Greenn vorige maand diverse groothandels, tuincentra, supermarkten en bloemisten in de omgeving van Goteborg en Stockholm. Terugkijkend op de reis is met name de goede presentatie in de supermarkten bijgebleven. „In veel landen ziet dit er nog niet zo professioneel uit, maar in Zweden zijn ze er ver mee”, concludeert Maaike Koop van Greenn. Koop organiseert regelmatig voor telers beursdeelnames en marktbezoeken. Het assortiment dat in de Zweedse supermarkten te koop is, is breed en de kwaliteit is goed. Met name bij de grote supermarktketens, zoals een Coop, zijn er veel meters ingeruimd voor het bloemen- en plantenschap. Het assortiment is vrij traditioneel: er staat veel spatiphyllum, groene planten, phalaenopsis, chrysant, cyclaam en hor-

Opvallend was dat in de supermarkten veel ruimte voor bloemen en planten was gereserveerd.

Zweden.indd 16

De Gingko is een winkel in Stockholm waar enkel groene planten staan. 50 (2014)

09-12-14 16:04

in mee kunnen. Ook kunnen we wellicht in bepaalde periodes van het jaar toch wat meer op wat kleuren sturen”, denkt hij.

Volop pasteltinten Een ander bedrijf dat mee was met het marktbezoek was potrozenkwekerij Nolina uit Woubrugge. Vooral de tweekleurige Parade Gigi en de lila Parade Lamy gaan veel naar Zweden toe en de vraag neemt de laatste jaren alleen maar toe. „We willen een goede gesprekspartner zijn, dus je moet met eigen ogen zien hoe die markt in elkaar steekt”, vindt verkoper Michel Wolvers van het bedrijf. Hij is na de reis tot de conclusie gekomen dat de Zweedse markt goed aansluit bij het bedrijf. „Kwalitatief is het een hoogwaardige markt; het ziet er allemaal heel netjes en

verzorgd uit. Wij richten ons op het hogere segment en daar stonden we ook. Bij de groothandel en bloemisten waren onze potrozen aanwezig”, vat Wolvers samen. Hij vindt het zinvol om met eigen ogen de kleuren, het bloeistadium en het aanbod in het schap te zien. Het viel hem op dat er volop pasteltinten aangeboden werden bij de diverse kanalen.

In 2013 ging naar Zweden voor ruim € 162 miljoen aan bloemen en planten; een stijging van circa 13% ten opzichte van het jaar ervoor, zo blijkt uit de statistieken van het HBAG. Ook dit jaar zit de exportwaarde richting Zweden met bijna 6% in de plus. Uit de gesprekken met diverse eindafnemers is volgens Koop gebleken dat Nederland

een sterke positie heeft en dat met name de kwaliteit goed gewaarderd wordt. Er vindt in Zweden ook wel wat lokale productie plaats, dit zijn met name tuinplanten. Daarnaast zijn Deense leveranciers op het Zweedse plantenschap vertegenwoordigd. Koop heeft uit de gesprekken aldaar kunnen opmaken dat eindklanten verwachten de stijgende lijn door te kunnen zetten. Ook zij ziet op deze markt nog voldoende mogelijkheden. Het welvaartsniveau is hoog en dat was volgens haar tijdens de reis ook goed te merken. „Er werd aardig wat gekocht door consumenten, ondanks dat de prijzen relatief hoog zijn. Gemiddeld gaan de producten drie keer over de kop en daar komt nog een btw van 25% bovenop. Gezien dit het hoge prijsniveau, zit er de komende jaren zeker nog potentie in de markt”, concludeert zij. <

Het grootste overdekte winkelcentrum van Scandinavië heet Nordstan. Hier is bloemenwinkel

50 (2014)

Zweden.indd 17

09-12-14 16:04

Ruud Knorr, directeur Veiling Rhein-Maas:

’Ik teken voor nog zo’n jaar’ Tegen alle Nederlandse veilingtrends in groeit de klok bij de Duits-Nederlandse Veiling Rhein-Maas in Straelen-Herongen. Ze zal in de klok blijven investeren. Directeur Ruud Knorr: „Het was al met al een goed jaar. Ik ben er echt tevreden over.” Arie-Frans Middelburg afmiddelburg@hortipoint.nl

vier jaar geleden werd aangegeven. Ze heeft nog een jaar om die ambitie te realiseren. „Maar dat is geen doel op zich, dat was meer een plaagstootje richting de Nederlandse veilingen”, verklaart Knorr, die niet kan zeggen hoeveel winst er gemaakt wordt. Dat is aan de moeders. Maar dat er winst gemaakt wordt en dat het om miljoenen gaat, wil hij wel kwijt. Opvallendste ontwikkeling is dat bij Veiling Rhein-Maas de handel via de klok

groeit. Zowel de aanvoer, als de omzet als de prijs kennen een plus. En dat is tegen alle trends op de Nederlandse veilingen in.

Succes van de klok Volgens Knorr is het succes van de klok allereerst te danken aan een strategische beslissing die vorig jaar is genomen. De inschrijfkosten voor klanten werden in overleg met de kopers en aanvoerders van € 500 naar € 750 Foto: Veiling Rhein-Maas

irecteur Ruud Knorr start het interview met een spervuur aan cijfers waaruit blijkt dat 2014 een goed jaar was voor de joint venture-veiling in Straelen-Herongen. De cijfers wijzen erop dat er iets meer stuks zijn verhandeld, de omzet flink in de plus zit en dat ook de prijzen fors hoger zijn. Dit jaar zal Veiling Rhein-Maas uitkomen op een omzet van € 335 miljoen. Daarmee is ze nog niet de derde exportveiling, zoals

RheinMaas.indd 18

50 (2014)

09-12-14 16:04

Achtergrond

verhoogd. „Het idee erachter was dat als een koper niet bereid is die € 750 te betalen zich moet afvragen of Veiling Rhein-Maas wel de juiste plek voor hem is om bloemen en planten in te kopen.” De veiling koos daarmee voor een duidelijke profilering. „We zijn geen exportklok en geen bloemistenklok. We zijn een bovenregionale veiling, onze klanten zijn maximaal tien uur onderweg om hun klanten te bedienen.” Veiling Rhein-Maas steekt ook meer energie in het binnenhalen van nieuwe klanten. Er werd vorig jaar een tweede relatiebeheerder aangetrokken. In november volgde een derde, voor Franstalige klanten. Dat heeft dit jaar tot nu toe 54 nieuwe klanten (groothandelaren, Nederlandse exporteurs via koa, grote bloemisten, bloemisten met een shop-in-shop en zelfstandig inkopende tuincentra) opgeleverd. „Dat zorgt voor een stuk meer omzet. We proberen daarnaast de inkoopfrequentie van huidige klanten te laten toenemen door meer klantgericht te werken”, legt Knorr uit. Als voorbeelden geeft hij aan dat regelmatig met klanten het assortiment besproken wordt en dat er klanten via ’rond de klok’ worden uitgenodigd om de ’operatie’ van alledag te bespreken. Knorr: „Door de klant goed te bedienen, dienen we de aanvoerder het beste. Een goede, stabiele prijs is daarbij het uitgangspunt.” Volgens Knorr is de prijsvorming op ’zijn’ veiling de afgelopen jaren stabieler geworden. Een klacht van aanvoerders was een paar jaar terug dat de prijzen flink weg konden zakken doordat bloemisten soms afwezig waren. „Het verschil met de exportveilingen is er nog wel. We zijn nog niet waar we willen zijn, want er zijn nog klanten die pas bij de tweede of derde druk meedoen omdat ze niet weten wat de producten de vorige dag deden. De golven in de prijsvorming zijn er nog, maar ze zijn afgevlakt”, aldus Knorr.

Weigeren van aanvoer De golven in de prijsvorming hebben ook met het aanbod te maken. Dat was niet altijd even regelmatig. Daarom werkt de veiling behalve aan een breed en diep assortiment ook aan een regelmatig aanbod. Dit gebeurt onder andere door plantenaanvoerders in een jaaraanvoermelding te laten 50 (2014)

RheinMaas.indd 19

Veiling Rhein-Maas, dat circa 1.600 klanten en circa 2.400 aanvoerders heeft, haalt dit jaar een omzet van € 335 miljoen. Vorig jaar was dat € 315 miljoen en het jaar ervoor -

aangeven wat ze verwachten in een jaar te gaan veilen. Daarbovenop geven aanvoerders op weekbasis aan wat ze in die week gaan veilen. Vanaf december kunnen de aanvoerders van planten deze jaaraanvoermelding digitaal invoeren. „Met die kennis kunnen we het aanbod sturen en excessen in de aanvoer vermijden. Dat moet leiden tot een stabielere prijsvorming”, stelt de directeur van Veiling Rhein-Maas. Hij spreekt bewust over sturen en niet over reguleren, maar helemaal vrijblijvend zijn kwekers niet in het aanvoeren. Aanvoerders wordt verteld hoeveel ze via de veiling kunnen aanvoeren. Overschrijden ze het quotum dan wordt naar de markt gekeken. Als die nog meer aankan, dan mag de teler doorleveren. Kan de markt het niet aan, dan moet de teler stoppen met aanvoeren. „Wij willen door te sturen voorkomen dat er verkeerd gebruik gemaakt wordt van onze marktplaats. Wij willen geen restputje zijn, dat telers alleen bij ons komen als ze hun producten niet kwijt kunnen. Maar we gaan altijd eerst in gesprek. Wordt er niet geluisterd, dan handelen we en weigeren we producten.”

Woche de prijzen dit jaar niet onderuitgingen. De rest van het jaar zijn de prijzen door de week heen stabieler geworden: de weekdagen zitten meer op één niveau. Knorr betreurt het echter dat Veiling Rhein-Maas te weinig kan profiteren van internationale bloemendagen. „Het zou mooi zijn als we meer bloemendagen hebben. Dat kan alleen met internationale klanten.” Knorr geeft als voorbeeld dat Veiling RheinMaas dankzij Franse klanten kan profiteren van de Franse Moederdag en door Poolse en Tsjechische klanten van de Internationale Vrouwendag. Momenteel is de veiling zeer georiënteerd op de regio ten zuiden, noorden en oosten van haar vestiging in Straelen-Herongen. Producten gaan maximaal 1.000 km van de veiling af. In de toekomst probeert de veiling meer internationale klanten te werven in Polen, Slowakije, Tsjechië en Kroatië. En in april doet Veiling Rhein-Maas mee aan Nordic Flower Expo in Zweden. Wellicht dat Scandinaviërs interesse hebben om op de veiling in te kopen.

Klok verder ontwikkelen 160 correcties Dat dit beleid ernst is bewijzen de cijfers die Knorr vervolgens oplepelt. Afgelopen jaar zijn er voor het seizoen 160 correcties doorgevoerd, is er van 135 aanvoerders de aanvoer gestopt op het moment dat ze hun aantallen gehaald hadden en zijn er 35 aanvoerders die te veel A2 en B-kwaliteit leverden geweerd. Dit laatste leidde ertoe dat 59 andere aanvoerders meer konden aanvoeren. Volgens Knorr heeft het sturen van het aanbod reeds effect en reageren aanvoerders er positief op. Knorr: „Het gaat om één belang en dat is de prijsvorming.” Van klanten kreeg hij te horen dat in de Duitse Grüne

Een klantenonderzoek in 2013 wees uit dat de komende vijf jaar 60% van de klokomzet van Veiling Rhein-Maas gerealiseerd wordt door klanten die naar de klok komen. Koa kan maximaal naar 40% van de klokomzet groeien - nu is dat 21,8%. Dat maakt dat Veiling Rhein-Maas in de klok blijft investeren. Eind vorig jaar werd de klokkenwand in de afmijnzaal reeds gemoderniseerd. Boven de acht klokken kwam een projectievlak in LED-techniek. Op dit projectievlak kan de veiling alle kwaliteit- en sorteringinformatie en productfoto’s laten zien. Productinformatie, teksten, productfoto’s en logo’s kunnen dankzij de nieuwe techniek optimaal

09-12-14 16:04

foto: arie-frans Middelburg

gepresenteerd worden. Knorr ervaart dat deze investering vruchten afwerpt. De veiling verhandelt naast Freilandproducten veel producten met toegevoegde waarde als bijvoorbeeld plantenschalen. Van klanten krijgt hij te horen dat dankzij de HD-kwaliteit op het projectievlak veel beter te zien is wat erin zit en dat dit leidt tot een betere prijsvorming. Verder wil Veiling Rhein-Maas via slimme oplossingen de klok verder laten groeien. Knorr noemt een pilot met calluna als voorbeeld. Van een selecte groep aanvoerders zal de premium kwaliteit voorop geveild gaan worden. En van bol-op-pot producten zullen grote partijen - zonder logistiek meerwerk - in kleinere hoeveelheden geveild worden: per laag. Ook is een aantal minimumprijzen - van lavendel, primula en argyranthemum - aangepast. Knorr geeft tevens aan dat de veiling haar ogen niet sluit voor virtualisering. Momenteel heeft de veiling zes fysieke klokken en twee virtuele. „Dat zal zo blijven”, zegt Knorr. Momenteel gaan grote partijen nog onder de klok door. Gekeken wordt - en dat zou logisch zijn - of er een monsterkar onder de klok door kan en de rest achterblijft. Tevens wordt binnenkort gestart met de klokvoorverkoop van de monsterpartijen van planten om de piek in de afmijnzaal weg te nemen. „Maar we gaan niet richting de Nederlandse situatie, dat we over drie jaar een lege afmijnzaal hebben”, zegt Knorr stellig.

geven kopers aan. De koa-omzet zal groeien tot veertig procent.’

de klok overblijft en er assortimentsverschraling optreedt.” Overigens kent Veiling Rhein-Maas niet de ontwikkeling dat planten meer direct worden verkocht. Knorrs verklaring hiervoor is dat de planten - enkele soorten uitgezonderd - op CC-karren in StraelenHerongen geveild worden. Knorr: „Dit past prima in de logistiek van bouwmarkten en tuincentra. De planten hoeven niet omgepakt te worden.”

Te krap Assortiment Aan het assortiment wordt eveneens gewerkt. Knorr beaamt dat enige diepte gemist wordt. Nieuwigheden komen toch eerst in Nederland op de klok. Van klanten komt feedback over wat ze zouden willen kopen en met belangrijke aanvoerders wordt het aanbod besproken. Bij de kamerplanten zijn al grote stappen gemaakt, zegt Knorr. Dit jaar kwamen er 17 miljoen meer bloemen voor de klok, maar de directeur kan nog niet zeggen dat het bloemenaanbod heel veel sterker is geworden. Een product als grootbloemige gerbera vormde een sterk blok, maar is nagenoeg weggevallen doordat het nauwelijks meer geteeld wordt in de regio. „En ik maak me zorgen om het feit dat in Nederland steeds meer bloemen direct verkocht worden, waardoor er minder voor

RheinMaas.indd 20

Veiling Rhein-Maas is te krap. Sinds drie jaar is er een wachtlijst voor klanten die een box zouden willen hebben. Maar er komt wat lucht. Vorige week kreeg de veiling groen licht van moeder Landgard om een extra hal in gebruik te gaan nemen voor kopersboxen. Ook het logistiek servicecentrum gaat erheen. En aan de kop van hal I kunnen klantenboxen worden gemaakt. „In tegenstelling tot de Nederlandse vestigingen van FloraHolland hebben we geen leegstand. We hebben nog steeds klanten die ruimte willen. In Nederland worden gebouwen en gronden afgewaardeerd. Wat dat betreft ben ik tevreden met de tussenoplossing. Dankzij virtualisering zou je zomaar te veel grond of gebouwen kunnen hebben.” Veiling Rhein-Maas is voor investeringen afhankelijk van haar moeders, met name

van Landgard en in mindere mate van FloraHolland. En uitgerekend die moeders leden verliezen. Qua investeringen draait de veiling mee binnen het Landgard concern. „Soms is ons wensenlijstje te lang”, zegt Knorr. Een voorbeeld is dat Veiling Rhein-Maas graag het ongelukkig gesitueerde CC-depot zou verplaatsen. Maar daar komt geen geld voor los. Maar ongelukkig is Knorr niet. „Wij dragen significant bij aan het resultaat van Landgard en dat wordt ook gewaardeerd. Er zijn gelden om te investeren. Voor de LED-wand kwam zeven ton los”, geeft hij als voorbeeld. En wat betreft FloraHolland houdt Knorr de nieuwe strategie nauwlettend in de gaten. Hij draait mee in de focusgroep van FloraHolland en zijn taak is om te bepalen welke spin-offs Veiling Rhein-Maas kan afleiden van de strategie van FloraHolland, maar ook die van Landgard. Twee onderwerpen zijn wat Knorr betreft heel belangrijk. Als eerste is er de roadmap it. Wat betekent de strategie van de moeders op het gebied van digitalisering en virtualisering voor Veiling Rhein-Maas en ten tweede is er de kwaliteitscontrole. Hoe gaat ze daar mee om? Ondanks dat de klok van Veiling RheinMaas afgelopen jaar haar kracht bewees, leunt Knorr niet achterover. Hij houdt de ontwikkelingen in de sector goed in de gaten. <

50 (2014)

09-12-14 16:04

M K Groene planten

2012

2013

2014

2012

Middenprijs in centen

35 30 25 20

Bloeiende planten 2013

2012

2014

150

140

130

Middenprijs in centen

Snijbloemen

120 110 100

39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 week

Vanaf week 45 beweegt de middenprijs zich rond 26 cent. In week 49 gaat er 2 cent af tot 26 cent. In 2013 lag deze ook op 26 cent.

2014

120 110 100 90

2013

39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 week

De middenprijs blijft onveranderd op 105 cent. Dat is 1 cent minder dan in 2012 en 1 cent meer dan in 2013.

39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 week

De daling van de middenprijs zet door in week 49. Er gaat 9 cent af tot 94 cent. Dat is 10 cent lager dan vorig jaar in week 49.

Jaap Houwer:

’Bijeenkomst tulp geslaagd!’ Bedrijf: FloraHolland Week: 49

Maandag

Woensdag

„Maandag is altijd een ’kantoordag’ waarop we zoveel mogelijk afspraken proberen te plannen. Dat lukt vandaag vooral in de ochtenduren. Op maandag sturen we altijd het weekbericht Tulp eruit, dus ook hiervoor de laatste input verwerken. In de middag een afspraak met een aanvoerder om zijn seizoen te evalueren. Ik koppel het marktbeeld van de productgroep aan zijn individuele evaluatie. Terugkijken en vooral vooruitkijken hoe deze aanvoerder het komende seizoen het best kan ondernemen.”

„De gehele dag cursus. We hebben een nieuwe analysetool aangekocht waarbij ik wel wat bijscholing kan gebruiken. Nuttig en gelijk te vertalen naar mijn dagelijkse werkzaamheden.”

Dinsdag „In de ochtenduren bezoek ik twee aanvoerders van Tulp om contracten te laten ondertekenen. Beiden hebben hun gehele productie verkocht voor komend seizoen. Meteen ook werkafspraken gemaakt omdat de aanvoerders in het seizoen graag op de hoogte blijven van marktontwikkelingen. Eens in de vier weken plan ik bij deze aanvoerders een afspraak in om marktbeelden met hen te delen. In de middag tref ik de laatste voorbereiding voor de presentatie van donderdag (Productbijeenkomst Tulp). We hebben nog wat broeischema’s binnen gekregen van aanvoerders afgelopen week die we graag willen verwerken in de seizoensprognose.” 50 (2014)

Markt-1-prijsbeelden-nw.indd 21

Donderdag „Vandaag staat in het teken van de productbijeenkomst Tulp. Vanaf 15.00 uur komen de eerste aanvoerders binnen. Zelf geef ik een presentatie met als onderwerp: seizoensontwikkelingen voor Tulpenseizoen 2015. Het belangrijkste onderdeel is de seizoensprognose. We zijn inmiddels in staat om vanuit broeischema’s een volumeprognose op weekniveau af te geven voor week 1 tot en met 20. Een geslaagde bijeenkomst!”

Vrijdag „In de ochtenduren wat achterstallig werk wegwerken en daarnaast komen er nogal wat vragen binnen over de presentatie van de voorgaande dag. Het is vandaag 5 december dus heb ik beloofd om niet te laat af te sluiten.”

09-12-14 16:04

In de grafieken wordt de procentuele verandering (= index) weergegeven van de prijs en de totale aanvoer ten opzichte van vorig jaar.

Jill Berens

Snijbloemen Ontwikkelingen afgelopen zes weken t.o.v. een jaar eerder 150

in procenten

125

100

49 week

Prijs index

Aanvoer index

Meer snijbloemen, lichte prijsdaling Het snijbloemenaanbod in week 49 steeg bijna 4%. De middenprijs daalde iets (1%) ten opzichte van 2013. De top 8 zorgt voor ruim 50% van de omzet. De onbetwiste koploper roos grootbloemig nam bijna 6% toe in aanbod, maar werd 2 cent lager gewaardeerd. Ook troschrysant daalde 1 cent in prijs bij ruim 4% meer verkochte stuks vergeleken met vorig jaar. Amaryllis kon meer aanbod (3%) aan en noteerde een 2 cent hogere middenprijs. De prijs van lelie OriĂŤntal bleef

gelijk ook bij 16% meer verkochte stuks. De kleinbloemige roos kon de aanbodstijging van 17% aan en steeg zelfs 1 cent in prijs. Germini bracht 3 cent meer op bij een miljoen minder verkochte stuks. Net als vorige week was de aanbodstoename van tulp enkel met 4,5 miljoen stuks het grootst en ging de prijs onderuit (-32%). Cymbidium grootbloemig daalde 13% in aanbod met een prijsstijging van bijna 11% tot gevolg. De totale omzet bij snijbloemen lag 2,5% hoger dan in 2013.

Kamerplanten Ontwikkelingen afgelopen zes weken t.o.v. een jaar eerder 120

in procenten

110

100

49 week

Prijs index

Aanvoer index

Minder stuks en prijsdaling In week 49 lag de index voor kamerplanten lager dan in 2013. In tegenstelling tot vorige week kwamen het aanbod (3%) en de middenprijs (1%) lager uit. Phalaenopsis noteerde 2% minder verkochte stuks en een bijna 5% lagere middenprijs. Nummer 2 stond de kerstster, de middenprijs steeg 4% bij 3% minder aanbod. Seizoensproduct hyacint deed het andersom, steeg bijna 7% in aanvoer en werd 4,5% minder gewaardeerd. De winterplant amaryllis kon het grotere aanbod

(7,5%) opvangen en noteerde ruim +4% als middenprijs. Bij minder aanbod (5%) zag kalanchoĂŤ de middenprijs 2% stijgen. Potanthurium kon het grotere aanbod (6,5%) net niet aan en bracht 1 cent minder op. Ficus en hedera stonden als groene planten in week 49 in de top 15. Na de min vorige week pluste ficus in omzet bij 8% meer verkochte stuks steeg de middenprijs ruim 7%. Hedera bleef stabiel, 2% minder aanbod werd ruim 2% beter in prijs gewaardeerd.

Tuinplanten Ontwikkelingen afgelopen zes weken t.o.v. een jaar eerder 200

in procenten

150

100

44 Aanvoer index

Markt-2-Veilingbijdragen-nw.indd 22

47 Prijs index

49 week

Lichte prijsdaling, meer aanvoer De aanvoer van tuinplanten lag voor de vierde week op een rij hoger dan dezelfde periode in 2014. In de tuinplantenindex van week 49 lag de middenprijs iets lager (1%) bij meer aanbod (6%). De koplopers binnen de tuinplantengroep bleven onveranderd. Helleborus hield stand, de prijs lag ruim 1% lager bij een afnemend maar nog wel 2,4% hoger aanbod dan in 2013. Het miniboompje, tuinplant van de maand schoot omhoog in de aanvoer. Bij de aanvoerpiek van 73% meer verkochte stuks dan

vorig jaar ging de middenprijs van picea onderuit -27%. Chamaecyparis, de dwergcipres kon de bijna 8% toename in aanbod aan en noteerde een 2,5% hogere middenprijs. Bij een dalende aanvoer (-8%) werd de heester skimmia goed gewaardeerd en pluste 22% in prijs ten opzichte van vorig jaar. Ilex stond hoger in de top 10 met een positieve prijsvorming (+35%) bij 5% meer verkochte stuks. De totale tuinplantenomzet in week 49 lag bijna 5% hoger dan in 2013.

50 (2014)

09-12-14 16:04

Nederland

Over de toonbank Zierikzee

Ellie en Rini Bolle:

’Aanbod voor de klok versobert’ gerund door een professionele bloemist, maar wel onder onze verantwoordelijkheid. Je kunt als ondernemer immers niet van alles verstand hebben. Daarnaast hebben we sinds kort ook het lokale postkantoor in ons tuincentrum.”

FOTO: BOLLE DIER EN TUIN

Zijn kamerplanten belangrijk?

Naam: Bolle Dier en Tuin Locatie: Zierikzee Sortiment: 10% bloemen, 15% kamerplanten, 20% tuinplanten Specialiteit: service Aantal medewerkers: 20

Hoe breed is uw assortiment? „We verkopen huisdieren en dierenbenodigdheden - die afdeling is goed voor de helft van onze omzet - en het hele assortiment van tuinen kamerplanten. Voor snijbloemen hebben we een aparte winkel in de winkel, die wordt

Standpunt

Welke planten lopen nu goed? „Uiteraard poinsettia, in alle soorten en maten, van een-koppers tot tien-koppers, met verkoopprijzen van €1,49 tot € 10. En daarnaast cyclamen en azalea. Wit voert bij alle planten de boventoon op het moment. Ook beginnen de kerststukken al goed weg te lopen. Die worden gemaakt door onze bloemist. Kerstbomen verkopen we al mondjesmaat sinds eind november, maar rond Sinterklaas begon het echt storm te

Wordt aandacht trekken belangrijker? „Zeker. Tuincentra hebben het heel lastig, maar wij presteren bovengemiddeld. Waarschijnlijk door ons actieve reclamebeleid, vergaande service en door regelmatig activiteiten te organiseren. Maar ook door het brede assortiment en de impulsaankopen van consumenten die eigenlijk voor iets anders naar binnen komen, zoals voor het postkantoor.”

Koopt u zelf in? „Ik ga twee keer in de week naar de veiling in Naaldwijk, daar koop ik zelf voor de klok en haal ik de bestellingen op bij de groothandel. Het valt me op dat het aanbod voor de klok versobert. De aparte dingen verdwijnen, het draait nu vooral nog om grote aantallen van hetzelfde. Ik koop vaak van kwekers van wie ik weet dat het vakmensen zijn. Dat zie je zo als je langs de karren loopt. Daar staat alleen topkwaliteit op en ze hebben het netjes op de karren staan. Ik zou wel willen dat er meer gemengd in bakken of lagen werd aangeboden. Nu zetten ze vaak hele karren of lagen vol met één kleur.”

’Overheid en sector moeten een marketing-powerhouse maken’

H Jan de Boer, directeur exporteur Barendsen

Mee eens, oneens of denkt u er heel anders over? Reageer dan bij de marktredactie: A.F. Middelburg, 06-23631549 of mail afmiddelburg@hortipoint.nl

50 (2014)

Markt-3-Toonbank-nw.indd 23

„Belangrijk zeker, maar er zit wel een dalende lijn in. De concurrentie van super- en bouwmarkten neemt toe. Maar ook is de consument veranderd. Jongeren zetten hooguit nog twee planten in huis, en daar houdt het mee op. Het is ook geen populair cadeauartikel voor hen. Aan de andere kant doen ze wel vaker herhalingsaankopen. Ze gaan planten niet stekken, terugknippen of vertroetelen. Ze kopen een mooie plant en gooien ’m daarna weer weg.”

lopen. Als straks de kerstbomen weg zijn, houden we een kerstfair.”

et is een verwarde markt en niet alleen de bloemen- en plantensector is op zoek naar een stip aan de horizon. Mensen, bedrijven en overheden zijn op zoek in deze snel veranderende tijd. Wat beteken ik voor deze maatschappij en kan ik mijn belang, mijn bezit, mijn ’zijn’ veilig stellen? Dat is een heel normaal. Mijn idee is om voor de sector een collectieve korting aan de overheid op btw, loonbelasting te vragen en die aan te wenden voor een marketingbudget. Dat budget gaat naar de hele sector. Maak vervolgens een marketing-powerhouse geleid door de overheid en sector. Beschouw dit net als de steun voor

de banken in crisistijd. Want toen hebben zeventien miljoen Nederlanders de banken overeind gehouden. De overheid verdient het geld terug en werkt aan een solide maatschappij. Door de consumptie vanuit een marketing-powerhouse aan te jagen stel je de sector veilig. Dan komt er groei en kun je wereldleider blijven. Ik ben tegen overheidsbemoeienis vanuit mijn politieke overtuiging, maar durf te erkennen dat als banken omvallen je iets moet doen. Als de tuinbouwsector omvalt, moet je ook iets doen en over je eigen schaduw heen kunnen stappen. Bij de banken was de prijs hoog bij de instap, maar Wouter Bos had een

visie en stond met de rug tegen de muur. Onze sector met 150.000 partcipanten staat nu ook tegen de muur. Ik vind dat wij de grootst mogelijke collectiviteit moeten zoeken en moeten borgen. Ik ben niet voor steun aan bedrijven als in de scheepsbouw, Fokker of weet ik wat. Laat in deze tijd de markt zijn werk doen, maar jaag de consumptie van bloemen omhoog! Geen FloraHolland-bureau, geen VGB-bureau, maar een echt Bloemenbureau Holland van ons allemaal met een volwassen budget en geen Mickey Mouse-budget, dat wordt bestuurd door overheid en sector!

09-12-14 16:05

„In een land als Frankrijk is de belangstelling voor snijphalaenopsis heel behoorlijk en kunnen we er aardig wat wegzetten’’, geeft inkoper Arjo den Toom van Hamifleurs aan over de mogelijkheden van deze exclusieve bloem. „Typisch een bloem voor bijzondere gelegenheden en daarvoor kopen we verreweg de meeste snijphalaenopsis rechtstreeks in”, vult inkoper Richard Lammers van Premier & Blenheim aan. Patrick van der Geest, inkoper bij Hortiflower, heeft de ervaring dat snijphalaenopsis in het supermarktkanaal nauwelijks wordt verkocht. „Met bijvoorbeeld cymbidium hebben we ook geen goede verkopen kunnen realiseren.’’ Tot en met november is de aan-

Wit is en blijft de hoofdkleur in het assortiment, dat volgens Den Toom breed genoeg is. „Kleur-

geman Hoek aan over de positie van sandersonia in het aanbod snijbloemen. „Er is geen grote

markt voor”, vult inkoper Eddy van den Eykel van Hoven & De Mooy aan. „Als de Nederlandse er zijn, verkopen we er best veel van”, aldus Rick Molema van Dobbe Flowers. „Nu zijn we aangewezen op import.”

400

300

200

100

’99 ’00 ’01 ’02 ’03 ’04 ’05 ’06 ’07 ’08 ’09 ’10 ’11 ’12 ’13

’12 ’13 ’14 t/m nov

Aanvoer en prijs Hollandse sandersonia op de Nederlandse bloemenveiling sinds 2000 (bron: VBN/FloraHolland).

Markt-4-Snijbloemanalyses-nw.indd 24

daarom steeds belangrijker’’, stelt Danier van der Spek van Ichtus Flowers in Waddinxveen vast. „Hoge prijzen zijn leuk, maar je moet ook productie hebben. We hebben gelukkig een heel goed teeltseizoen gehad”, vult Walter Grootscholten van de gelijknamige kwekerij in De Lier aan. Robbert van Gils van Pulcher Orchidee in Dongen karakteriseert de prijsvorming en de resultaten als acceptabel. „De bomen groeien niet tot in de hemel. Door pieken en dalen in de afzet en de prijsvorming was het een heel wisselend jaar.”

„Klokprijzen waren zeer matig en de rechtstreekse handel wordt

Verkochte aantallen x duizend

Gemiddelde prijs in centen

„Het is een nicheproduct waarnaar een wisselende vraag is”, geeft Jan-Willem Blonk van Din-

voer van snijphalaenopsis per bloem bij de vestigingen van FloraHolland vergelijkbaar met vorig jaar op 11,5 miljoen stuks. Hiervoor werd gemiddeld 34 cent betaald, 1 cent meer dan in 2013 en 6 cent minder dan in 2012. Toen lag het aanbod op 10,2 miljoen stuks. De aanvoer per tak zou met 25% gestegen zijn tot 336.000 stelen, voor een middenprijs van € 4,62. Dat is 8 cent minder dan in 2013 en 33 cent lager dan in 2012, toen dit aanbod eindigde op 282.000 takken. De aanvoeren opbrengstgegevens zijn echter niet volledig en daardoor slechts indicatief.

Foto: De GrAAF VAn Der ZAnDe

Sterkere fluctuaties in prijs snijphalaenopsis

Volgens Arjan van Roessel van Marginpar, die sandersonia in Portugal teelt, is het lastig om de bloem daar jaarrond te produceren. „De zomermaanden bleken te warm voor de knolontwikkeling en de prijzen vielen tegen. We schakelen weer naar aanvoer vanaf november tot mei.” Nederlandse telers boekten tegenvallende resultaten. „De prijzen waren matig dit jaar”, aldus teler Rob van der Zwet in Roelofarendsveen, waar al meer dan

tjes zijn prachtige aanvullingen, maar uiteindelijk is de belangstelling hiervoor matig en is er snel teveel’’, is de ervaring van inkoper Mark Haak van Verbeek & Bol. De meningen over de mogelijkheden van een groene snijphalaenopsis, een kleur die ontbreekt en bij andere gewasgroepen veel voorkomt, verschillen. Zowel Grootscholten als Van der Spek stellen vast dat donkerroze/paarse noviteiten ondanks de sterke voorkeur voor wit, goed zijn opgepakt. „We blijven zoeken naar verbeteringen. Zowel in het assortiment als in bijvoorbeeld verpakkingen, waar onze klanten meer mee kunnen doen”, kijkt Van der Spek vooruit. ■

dertig jaar sandersonia wordt geteeld. Theo van Olijerhoek van kwekerij Divers in Nieuwveen voerde vorige week de laatste sandersonia van dit seizoen aan. „Moeilijk te telen. Leuke prijzen zijn er alleen als er weinig aanvoer is”, constateert hij op basis van twee jaar ervaring. Een teler in Lijnden wil niets kwijt over de resultaten. „Eindelijk heb ik voldoende kennis opgebouwd, dat ga ik niet aan de grote klok hangen”, meldt hij over het kerstklokje. De naam verwijst naar de natuurlijke bloeiperiode voor kerst in Zuid-Afrika, waar sandersonia oorspronkelijk vandaan komt. Bij FloraHolland klom de aanvoer tot en met november dit jaar met 33% net over de grens van 300.000 stelen, tegen gemiddeld 71 cent. ■ 50 (2014)

09-12-14 16:05

Prijs vanda onder druk door minder vraag uit Rusland

„Naar Rusland gaan er tegenwoordig heel wat minder en dat zet de prijs sterk onder druk”, geeft inkoper Arjo den Toom van Hamifleurs aan over de markt voor snijvanda. „Een mooie bloem, goed houdbaar in een brede variatie”, positioneert Eddy van den Eykel van Hoven & De Mooy vanda als snijbloem. „We verkopen ze zo direct mogelijk via de webshop en hebben ze nauwelijks op voorraad.” Ook Verbeek & Bol houdt volgens inkoper Mark Haak vanda zo weinig mogelijk op voorraad. „Maar we bieden ze wel altijd aan en doen er best veel in.”

Aanvoer Na een stijging van 17% tot 12,4 miljoen stuks in 2013 lijkt de aanvoer van snijvanda dit jaar iets af te nemen: tot en met november werden er via FloraHolland 11 miljoen verkocht. Dat is 2% minder dan

vorig jaar, maar deze gegevens zijn opgebouwd uit klokaanvoer en directe verkoop. Daarin zijn behoorlijke verschuivingen. Bovendien wordt snijvanda als bloem geveild en is er ook directe verkoop in stelen. Verder heeft het al dan niet meerekenen van toegevoegde waarde effecten en zijn de gegevens onvolledig. De met 2 cent tot 46 cent gestegen middenprijs geeft daardoor geen compleet beeld van de feitelijke prijsontwikkeling. Illustratief voor de grote fluctuaties en de trekkracht van de Russische markt is de prijsvorming in het vroege voorjaar. In februari dit jaar werd, met Internationale Vrouwendag voor de boeg, voor de klok gemiddeld 67 cent betaald. In maart duikelde dit gemiddelde naar 30 cent. „Als Anco veel via bemiddeling kan wegzetten is dat gunstig voor de klokprijzen. Als dat niet lukt, merken we dat onmiddellijk aan

Foto: De GraaF Van Der ZanDe

te lage prijzen”, meldt John Vollering van Florescencia over producent Anco-pur-Vanda. „Dat is nu eenmaal de prijs- en trendsetter in de markt.”

Werk aan de winkel Steef van Adrichem van Ancopur-Vanda geeft op basis van de resultaten dit jaar aan dat er werk aan de winkel is. „Snijvanda verkopen vergt tegenwoordig meer marketing en overredingskracht. De concurrentie is groter geworden, dat vereist innovatie in de verkoop”, is zijn conclusie over 2014. Nieuw bijvoorbeeld is de vandastick, een losse bloem op

een houten stokje dat daardoor makkelijker in boeketten is te verwerken. Op de site van Ancopur-Vanda is deze noviteit nog niet te zien. „Eerst exclusief voor klanten”, legt Van Adrichem uit. „Als we een witte snijvanda zouden vinden, melden we dat eerst aan potentiële klanten voordat we er de pers mee opzoeken”, geeft hij als voorbeeld aan van de marktbenadering. Omdat hij dit jaar voor het eerst snijvanda aanvoerde, is het voor Tom Scheffers van kwekerij Zeurniet in Honselersdijk lastig om conclusies te trekken. „Volgend jaar breiden we wel uit”, kondigt hij aan. ■

Marktacties Promotie

Bloemenagenda

Woonplant van de maand december: phalaenopsis Woonplant van de maand januari: yucca Woonplant van de maand februari: primula Woonplant van de maand maart: Franse geranium Tuinplant van de maand december: kerstconiferen Tuinplant van de maand januari: dopheide (erica) PurE Seasonal Flowers december: helleborus PurE Seasonal Flowers voorjaar: anemoon, hyacint, ranonkel, iris. sep-jan ’15 Campagne ’Amazing Amaryllis’, initiatief van telers, verenigd in FH-promotiecommissie, uitvoering Fresh Retail sep-mrt ’15 Campagne snijorchidee, initiatief van telers, promotiecommissie en FloraHolland, coördinatie en uitvoering Fresh Retail

Bloemenbureau Holland, VBW en FloraHolland

13 dec Rob’s Grote Tuinverbouwing met onder andere: bol-op-pot, Green is: zamioculcas pot 19, dieffenbachia Green magic pot 17, Cupressus Goldcrest Wilma pot 14, hedera kerstboom, Phalaenopsis Alice adventures en Alice van Oranje, TiSento, Pinus Picea Silver Crest, helleborus Gold Collection, aeschynanthus, amaryllis, potanthurium, paphiopedilum, chichi-Orchid, poinsettia, azalea, schlumbergera, rosa Red Naomi. SBS6 17.00 uur

1 - 28 dec: amaryllis 1 - 31 jan: tulp 1 - 28 feb: roos 1 - 22 mrt: ranonkel 9 -29 mrt: anjer 30 mrt - 30 apr: gerbera

Bloemendagen 25 - 26 dec Kerstmis 31 dec Oudejaarsdag 1 jan Nieuwjaar 7 jan Orthodox kerstfeest (Rus) 13 jan Orthodox Nieuwjaar (Rus) 17 jan NationaleTulpendag 21 jan Grootmoedersdag (Pol) 22 jan Grootvadersdag (Pol) 2 feb Nationale flirtdag (GB) 14 feb Valentijnsdag 15 feb Carnaval (Ned)

Heeft u informatie voor de agenda? Mail naar afmiddelburg@hortipoint.nl

50 (2014)

Markt-4-Snijbloemanalyses-nw.indd 25

09-12-14 16:05

Analyse bloeiende planten Foto: oZ PlAntEn

Exporteur over Rusland

Anthurium: grootbloemig rood in de verdrukking

Welke invloed heeft de dalende roebel?

Tekort aan kleurtjes

„Dat legt een druk op de verkopen. Vóór de sancties betaalden de Russen nog 42 roebel voor een euro, terwijl het nu 66 is. Voor de consument wordt een plantje dus een stuk duurder. Wat ook een probleem is, is dat groothandelaren vaak krediet geven aan detaillisten. Die verkopen minder door de waardedaling van de roebel, maar ze moeten ook nog eens meer roebels terugbetalen aan de groothandelaar dan een paar weken eerder, omdat de waarde intussen is gedaald. Momenteel lijkt de grootste waardedaling gelukkig voorbij.”

„Je zou bijna denken dat het normaal is, zo lang houden de slechte prijzen al aan. Er gaat veel naar de klok; de groep anthurium heeft een veel hoger klokpercentage dan de meeste andere planten in onze categorie”, stelt Eric Weerheim van WE Plants in Bleiswijk. Toch zijn er ook positieve geluiden. Zo zegt Marco van der Goes van RijnPlant in Naaldwijk dat de overige kleu-

Bedrijf: OZ Planten Functie: salesmanager Belangrijkste afzetlanden: Europa, Midden-Oosten Inkoop: direct bij kwekers en (beperkt) klok Aantal medewerkers: 85

Iwona Venema:

’Sancties drukken verkoop Rusland’ Wie zijn uw klanten in Rusland?

Is Rusland een moeilijk exportland?

Hoe ziet u de toekomst? „Als je ziet hoeveel mensen er wonen, zou je zeggen dat het een interessante groeimarkt is. Dat is het ook, maar de schommelende roebel gooit momenteel roet in het eten. Of de logistiek ingewikkeld is in dit grote land? Dat is niet eenvoudig, maar Russen zijn flexibele mensen die denken in oplossingen en niet in problemen. Ze zullen er alles aan doen om een oplossing te vinden en dat lukt meestal ook.”

Markt-5-Exporteur-Afzetzaken-def.indd 26

ren en bloemvormen het in verhouding best goed doen. „Bij ons is het aandeel rood zo’n 50%, van grootbloemig rood 25%. Ook wij zien dat het daar toch lastig is. Maar in kleurtjes lijkt er juist weer een tekort te zijn. Misschien is er te veel van hetzelfde in de markt, zonder duidelijk onderscheid.” Hoewel in deze periode de vraag naar kleurtjes afneemt, heeft dat nog geen prijsopleving voor rood tot gevolg, constateert de handel. „Van een opleving van rood is tot nu toe niets te merken”, geeft Matthé Wesseling van Wesseling Export aan. Hij vreest dat de markt zo gewend is geraakt aan de bodemprijzen van de afgelopen jaren, dat een weg terug moeilijk zal zijn.

Hart voor anthurium Anthurium-kwekers verbonden zich onlangs voor drie jaar aan de Hartstichting. Zoals de anjer onlosmakelijk is verbonden met wijlen Prins Bernhard en zijn Cultuurfonds, wil de anthurium het beeldmerk worden van de Hartstichting. Tijdens de actieweken van de Hartstichting gaat een deel van de opbrengsten van de anthurium-verkopen naar de stichting. De planten zullen in die periodes een bijsteker in de vorm van een hart dragen met de leus ’Voor wiens hart kom jij in actie’. ■

500

19.000

400

18.000

300

17.000

200

16.000

100

15.000

2009

2010

2011

2012

2013

1.4000

Verkochte aantallen x duizend

„Het is in elk geval een feit dat veel zaken er anders lopen dan we in Nederland gewend zijn. Daarom is het voor veel exporteurs een moeilijke markt. Je moet de mensen en de mentaliteit goed kennen. Enkele van onze verkopers zijn van Russische afkomst en dat helpt absoluut.”

Gemiddelde prijs in centen

„Wij verkopen onze planten aan groothandelaren en supermarkten. Het supermarktkanaal is in opkomst, zodat de detaillisten zich steeds meer moeten richten op de exclusievere producten. Daarin is Rusland niet anders dan andere landen. We bieden in Rusland het hele Nederlandse assortiment aan, van goedkoop tot zeer exclusief. Phalaenopsis, rozen en chrysanten zijn veel gevraagd, en dan het liefst met grote bloemen en in felle kleuren. Ook verkopen we er buitenplanten en bloembollen.”

Overproductie, onderconsumptie? Wie zal het zeggen. Feit is dat anthurium voor het zoveelste jaar op rij in de min zit. Kwekers beginnen te wennen aan de ’troostprijzen’ op de klok, die ook de bemiddeling beinvloeden. De klappen vallen vooral in het segment grootbloemig rood, waarbij de 17 cm-pot opvalt in negatieve zin. Zelfs de vraag naar rood voor de kerst loopt achter op andere jaren. Stefan Groenwegen van kwekerij De Groene Tint in Tinte: „Twee jaar geleden wilde iedereen rood. Nu we daar met zijn allen breder op in hebben gezet, is de vraag juist matig, of in ieder geval niet in verhouding met het aanbod. Het is zorgwekkend dat de productgroep weer slechter presteert dan vorig jaar. Met de FPC gaan we nu in kaart brengen waar de knelpunten zitten en hoe het beter kan.”

Verkochte aantallen en middenprijs anthurium via de FloraHolland-veilingen van 2009 tot en met 2013. 50 (2014)

10-12-14 10:40

Foto: Arie-FrAns Middelburg

Afzetzaken

Analyse groene planten

Vernieuwing doet haworthia groeien Het vetplantje haworthia is de laatste tien jaar bezig met een geruisloze opmars. Ze voorziet in een groeiende behoefte

groeit snel. De laatste twee jaar zet dat de markt onder spanning.”

Stoer plantje

Glazen Tulp De nieuwe Spider White is genomineerd voor de Glazen Tulp 2015. Volgens teler Peter Lock in ’s-Gravenzande kan het product die promotie goed gebruiken. ,,De vermeerdering van dit ras gaat via weefselkweek. Daar zit een prijskaartje aan dat de markt bereid moet zijn te betalen.” ■

150

2.000

130

1.800

110

1.600

1.400

1.200

2008

2009

2010

2011

2012

2013

1.000

Verkochte aantallen x duizend

Gemiddelde prijs in centen

Tot en met week 48 werden via FloraHolland ruim 2,1 miljoen stuks haworthia afgerekend, een groei van 36% ten opzichte van vorig jaar. Het is een volgende sprong in de opmars van het vetplantje van nog 427 duizend stuks in 2005 naar al bijna 1,8 miljoen vorig jaar. De middenprijs die bijna tien jaar rond € 1,04 schommelde, duikelt dit jaar voor het eerst naar € 0,89. Volgens Martijn Bentvelsen, projectleider Markt & Product bij FloraHolland, is bij alle plantmaten sprake van een prijsdaling. „De markt zit rond zijn verzadigingspunt”, meldt Ruud van der Geest, verkoper bij marktleider kwekerij Ton van der Hoorn in Nieuwveen. „Het al heel gevarieerde sortiment wordt nog breder en het gebruik van haworthia neemt toe, maar ook het aanbod

Woordvoerders van grote haworthia-kopers zien de afzet van het vetplantje stabiliseren. „Het is een stoer plantje dat goed profiteert van de populariteit van onderhoudsarm groen in kleine potmaten. Het is voor ons een leuk bijproduct. Maar geen groeier”, aldus Cok van Berkel van Noviflora. „De markt voor haworthia stabiliseert”, meldt ook Fons Bon bij Waterdrinker. „Behalve Scandinavië doet ook Duitsland inmiddels goed mee als afzetgebied. Succulenten hebben de afgelopen jaren de markt mee gehad. Haworthia is relatief duur, maar daar staat een breed en nog steeds groeiend assortiment tegenover. En noviteiten als Spider White voegen echt meerwaarde toe.”

Verkochte aantallen en middenprijs van de succulent haworthia via FloraHolland-veilingen van 2008 tot en met 2013. 50 (2014)

Markt-5-Exporteur-Afzetzaken-def.indd 27

Bedrijf: KZ Flowers Aanleiding: Open Dag voor kopers Peter Zwinkels (midden)

Peter Zwinkels Waarom organiseerden jullie een Open Dag? „Meestal gaan we in de periode sinterklaas en kerst richting kopers om een aardigheidje langs te brengen, maar het leek ons ook goed om de kopers eens op het bedrijf te ontvangen. Zo kunnen ze met eigen ogen zien waar het product vandaan komt, hoe wij werken en wie de mensen achter het product zijn.”

Hebben jullie dit eerder gedaan? „Dit was de eerste keer. We hebben de Open Dag samen met santinikwekerij Richard van Schie uit Monster georganiseerd. Mijn compagnon Jack Kuyvenhoven en ik werken op meer vlakken met Richard samen. Door met elkaar samen te werken, kun je profiteren van elkaars netwerk. We zijn tevreden hoe de dag verlopen is. In totaal zijn er zo’n 45 inkopers langsgeweest. Je hebt op deze manier toch even wat meer de tijd om met elkaar te praten en het proces te laten zien.”

„Positief. We hebben hen bijvoorbeeld laten zien hoe wij ons product verwerken. Wij sorteren iedere bos per vijf gram uit en dat doet niet iedere kweker. Ook op rijpheid worden de chrysanten gesorteerd. Daarnaast hebben wij onze kopers gepolst over een nieuw concept.”

Kunt u daar iets meer over vertellen? „Daar ga ik nu niets over zeggen, want dan is het misschien al op de markt voordat wij het gaan introduceren. Het is nog iets te vroeg om daar iets over te vertellen. Maar zo’n Open Dag is in ieder geval een goed moment om de interesse te peilen. Ook hebben wij kopers naar hun mening gevraagd over onze hoezen. Wij leveren de chrysanten nu in een blanco hoes af. De kwaliteit van ons product is goed en wij willen nu graag onze naam hieraan verbinden. Kopers zijn van mening dat we zeker onze hoezen moeten gaan bedrukken, zodat we verderop in de keten ook beter zichtbaar zullen worden. Hier gaan we nu mee aan de slag.”

Hoe gaat het verder met de afzet? „Op dit moment worden witte en gele pluizers slecht betaald. Voor ons is 2014 niet helemaal slecht verlopen. We hebben drie soorten op het bedrijf staan, Resomee Splendid, Anastasia Dark Green en Aljonka, en hierdoor kunnen wij de risico’s spreiden. We spelen bewust in op bepaalde periodes in het jaar. Zo hebben we nu wat meer groen opgezet richting de kerst. Ik ben wel benieuwd naar wat 2015 ons gaat brengen. De Roebel is in waarde flink gedaald en dat merk je wel degelijk. Rusland is een belangrijke markt en ik ben benieuwd hoe dit zich gaat ontwikkelen.”

10-12-14 10:40

Rabobank laat kas afbreken wordt gedemonteerd door

productie genomen omdat er geen kopers waren te vinden.

e kwekerij Australian Palm stond sinds juli 2013 te koop. Na het faillissement in maart 2014 is het bedrijf geveild, maar de minimumprijs werd niet gehaald. Potentiële kopers kregen hun financiering niet rond. „Als de minimumprijs bij de veiling niet wordt gehaald, of om een andere reden niet kan worden gegund, dan wordt het bedrijf tegen de minimumprijs opgekocht door Bodemgoed of Pakhuis, twee vastgoeddochters van Rabobank”, vertelt René Loman, woordvoerder van Rabobank. „In enkele gevallen wordt de kas dan verhuurd tot hij wordt verkocht, om hem in een goede staat te houden. Heel soms, als er ook na de veiling geen interesse is en de instandhoudingskosten erg hoog zijn, wordt het bedrijf gedemonteerd.” Op dit moment heeft de bank veertien glastuinbouwbedrijven opgekocht die tijdelijk in de boeken staan. Daarmee wordt indirect voorkomen dat de prijs van de bedrijven verder onderuit zakt. Australian Palm (2,8 ha) is in 2008 omgebouwd en gemoderniseerd voor de teelt van de Howea-palm. „Intern klopte alles”, zegt teler Arno Mostert. „Helaas is daarna de markt in elkaar gezakt. In combinatie met een hoge hypotheek was dat niet vol te houden.” De opstanden zijn dus behoorlijk nieuw en sterk gespecialiseerd. „Er stond het modernste van het modernste”, zeggen kassenslopers Bas Knijnenburg en Steef Zwirs. „Er wordt nog overlegd met geïnteresseerde partijen. De kans is groot dat de kas als geheel in het buitenland wordt opgebouwd.” <

Tekst en foto: Joef Sleegers jsleegers@hortipoint.nl

Spread wk50.indd 28

50 (2014)

09-12-14 16:05

50 (2014)

Spread wk50.indd 29

09-12-14 16:05

K asgeluiden Peter van Leth, Hans Neefjes, Joef Sleegers

Bestrijding van ziekten en plagen. Hoe gaat dat in de praktijk? Wat houdt telers bezig en hoe gaan ze daarmee om? Wat zijn de geluiden uit de kas? Om de twee weken laat het Vakblad telers vertellen over chemische of geïntegreerde bestrijding.

’Je bent nooit klaar in gerbera’ „Met wittevlieg wil ik nu zo snel

Voor het eerst dit jaar heeft Koning Winter zich geroerd. In de kas -

Stefan van Steekelenburg van Lots of Flowers

de naderende koude. Ook de wittevliegdruk is laag. In de afgelopen maand heeft Stefan van Steekelenburg twee rondjes met Vertimec en Hasten gespoten. De haardjes heeft een mengsel van Conserve, Raptol, NeemAzal en Hasten.

paar weken voor de dagen weer gaan lengen, en daarna zes weken uitgewerkt. Dan is het maart en moet de biologie worden uitgezet.” maal geen probleem. Daar zorgt de Vertimec wel voor.

de zwavel aan staat. Een vak met de gevoelige Suri is in november twee maal met Topaz gespoten. Voor Van Steekelenburg is dit de -

tevreden over de manier waarop de gewasbescherming zich heeft ont-

te zien, nu zeven nachten per week

Plaats: Nieuwerkerk aan den IJssel Teelt: minigerbera onder 7.000 lux Oppervlakte: 38.000 m2

stond biologische gewasbescherming hier nog in de kinderschoenen. bescherming complexer dan in tomaat. Een gerberagewas is dichter. Een ander verschil is dat we gerbera er verschillen tussen cultivars. Het ene vak is gevoelig voor deze plaag, het andere voor die plaag. Je bent nooit klaar in gerbera.”

’Invlieg wittevlieg was even probleem in poinsettia’

Plaats: de Lier Teelt: Potplanten Oppervlakte: nvt

Diverse poinsettiatelers moesten aan het einde van de teelt in actie komen tegen witte vlieg. Zowel de kaswittevlieg als de iets grotere koolwittevlieg kwam door de luchtramen binnen waaien. „Om te voorkomen dat die insecten zich door ontwikkelen en echt problemen gaan veroorzaken, moet je na zulke invlieg snel foggen met middelen als Decis en Sumicidin. De volwassen wittevlieg is hier en daar tevens bestreden door het spuiten met plakmiddelen als ER-II”, aldus adviseur

primula kunnen plaaginsecten actief eitjes af. Naast witte vlieg waren er in de poinsettia geen noemenswaardige problemen met insecten of schim-

Voor de komende periode is hun in het gewas te scouten. „Ook in relatief koele teelten als cyclaam of

winter minder en zal je daarom niet snel op de vangplaten vinden. Op een gewas als primula kan je de eerste typische tripsschade in de vorm van vlekjes op het blad, echter goed ontdekken. Daarom moet je zeker in de wintermaanden goed in het gewas scouten en niet alleen op de vangplaten.”

resultaten hebben behaald met de vlieg. „Ook koolwittevlieg is goed

de witte ronde poedervlekken die

Kasgeluiden-NW.indd 30

50 (2014)

10-12-14 14:36

’Tevreden over het resultaat van afgelopen jaar’

Marco van de Werken Plaats: Brakel Kwekerij De Heuve: 3,8 ha chrysant onder 7.000 lux, waarvan 75% troschrysant Grand Pink en 25% santini (o.a. ’Rossi’)

Daarom denken we erover om

De teler wil benadrukken dat de

voor alle -

’Tweemaal gespoten tegen luis’ Lowie Smolders vervangt in deze

Smolders begeleidt ruim twintig rozentelers in Zuid-Nederland en -

Louis Smolders

Adviseur gewasbescherming Royal Brinkman, o.a. roos

minder breedwerkende middelen en

50 (2014)

Kasgeluiden-NW.indd 31

10-12-14 14:36

Siertelers gaan meedraaien in BiedOptimaal-pilot

Softwaretool neemt APX-biedingen uit handen De slechte sparkspread dwingt telers om zich steeds meer te begeven op de dagmarkt voor elektriciteit, om zo warmte te produceren tegen de laagste kosten. Het bieden op de APX vergt echter tijd, kennis en ervaring. AgroEnergy komt daarom met BiedOptimaal; een softwaretool die automatisch de meest optimale APX-bieding zou genereren. Diverse partijen zien het ontbreken van een onbalansvoorspeller nog wel als een manco. Ank van Lier

de momenten en de omstandigheden waarbij je CO2 wilt doseren, het type WKK en ketel, de grootte van de warmtebuffer, et cetera. Daarbij wil je natuurlijk elektriciteit aanbieden wanneer die het meeste oplevert.”

Vertrouwen nodig Om ondernemers te helpen bij het doen van een optimale APX-bieding heeft AgroEnergy onlangs een nieuwe dienst in de markt

gezet: de BiedOptimaal-tool. „Op basis van bedrijfsgegevens en externe factoren genereert dit programma de meest optimale bieding”, vertelt Chris Feijen, manager EnergieSpecialisten bij AgroEnergy. „De software draait op de systemen van AgroEnergy; van hieruit wordt een koppeling gemaakt met de klimaatcomputer van de teler. Besluit een klant aan de slag te gaan met BiedOptimaal, dan vullen wij samen met de klant zijn bedrijfsgegevens in; de grootte van zijn WKK, ketel en buffer, de benodigde hoeveelheid IllustratIe: agroenergy

elers die zelf elektriciteit opwekken, kiezen de laatste jaren steeds meer voor handel op de APX-dagmarkt. Om de kosten zo laag mogelijk te houden, is het echter zaak om precies op het juiste moment de WKK te laten draaien en elektriciteit aan te bieden. Bieden op de APX is echter niet eenvoudig, benadrukt Sander Peeters, adviseur bij Energy Matters. „Veel factoren spelen hierbij een rol. Bijvoorbeeld de weersomstandigheden en de bijbehorende warmteen CO2-behoefte,

Bied optimaal.indd 32

50 (2014)

09-12-14 16:05

Siertelers gaan meedraaien in BiedOptimaal-pilot

Mening

Softwaretool neemt APX-biedingen uit handen

Telers over BiedOptimaal

De slechte sparkspread dwingt telers om zich steeds meer te begeven op de dagmarkt voor elektriciteit, om zo warmte te produceren tegen de laagste kosten. Het bieden op de APX vergt echter tijd, kennis en ervaring. AgroEnergy komt daarom met BiedOptimaal; een softwaretool die automatisch de meest optimale APX-bieding zou genereren. Diverse partijen zien het ontbreken van een onbalansvoorspeller nog wel als een manco. Ank van Lier bloemisterij@hortipoint.nl

Vertrouwen nodig Om ondernemers te helpen bij het doen van een optimale APX-bieding heeft AgroEnergy onlangs een nieuwe dienst in de markt

De werkwijze van BiedOptimaal. Medio 2015 komt er ook een versie voor de belichte teelten.

Vakblad voor de Bloemisterij 50 (2014)

warmte en CO2. Deze data combineert het systeem met externe gegevens, bijvoorbeeld de weersverwachting en de actuele warmteen elektriciteitsprijzen. Op basis hiervan wordt de meest optimale APX-bieding bepaald.” BiedOptimaal kijkt vier dagen vooruit. Aan de hand van wiskundige voorspelmodellen wordt de benodigde hoeveelheid warmte en CO2 ingeschat per uur en wordt bepaald wat het beste moment is om de WKK te laten draaien. Feijen: „Soms is het bijvoorbeeld interessanter om de WKK vandaag al aan te zetten, in plaats van over drie dagen. Hierbij moet natuurlijk wel rekening worden gehouden met de warmtebuffer en de CO2- behoefte van een teler.” De teler kan ervoor kiezen om de biedingen eerst nog te controleren, of om deze automatisch te laten inbieden op de APX-markt. Het resultaat op de APX wordt vervolgens naar de stuurbox verzonden, waardoor de WKK aangestuurd wordt. „We zien dat telers vooral in het begin nog de behoefte hebben om de biedingen te controleren. Het vergt tijd om vertrouwen te krijgen in dergelijke software.”

Paar maanden terugverdientijd Volgens AgroEnergy kunnen telers hiermee duizenden euro’s per geïnstalleerde MW per jaar besparen. Daarnaast sparen ze tijd uit. Een ondernemer die aan de slag wil met de applicatie betaalt opstartkosten en daarna een abonnementstarief per installatiegroep per kwartaal. De precieze kosten verschillen volgens Feijen per bedrijf. „We streven er echter naar dat de investeringen binnen enkele maanden worden terugverdiend.” Inmiddels hebben enkele tientallen tuinders geïnvesteerd in de softwaretool. Dit zijn met name groentetelers, aangezien BiedOptimaal nog niet geschikt is voor belichte teelten. Medio 2015 komt AgroEnergy ook met een versie voor belichte teelten. Hierin wordt de belichtingsbehoefte meegenomen in combinatie met de optimale inzet van de WKK. Enkele siertelers gaan samen met AgroEnergy ervaring opdoen met een demoversie. AgroEnergy gaat ervan uit dat een groot deel van haar klanten wil investeren in de BiedOptimaal-tool. Vakblad voor de Bloemisterij 50 (2014)

Leen Middelburg Chrysanten in Made is één van de bedrijven die gaat meedraaien in de pilot van ’BiedOptimaal 2.0’, waarin ook de belichting wordt meegenomen. Sinds twee maanden draait de standaardmodule op de kwekerij; hierin is de belichting nog niet geïntegreerd. „Dagelijks was ik een kwartier tot een half uur bezig met het maken van een goede APX-bieding”, aldus Martien Middelburg. „Omdat je met zoveel zaken rekening moet houden, maar ook omdat dit heel nauw luistert; hiermee kun je immers geld verdienen en verliezen. Vanwege deze complexiteit en de belangen die ermee gemoeid zijn, heb ik besloten om deel te nemen aan de pilot.” Omdat de belichting nog niet wordt meegenomen, laat Middelburg de BiedOptimaalbiedingen nog niet automatisch doorgaan naar de APX-markt. Wel checkt hij iedere ochtend het advies. „Om meer vertrouwen te krijgen, houd ik ook in de gaten of de voorspellingen overeenkomen, bijvoorbeeld wat betreft warmtebehoefte en prijsontwikkeling. Meestal ligt dit redelijk in lijn met elkaar. Maar ik wil wel de vinger aan de

Combinatie met onbalanssturing Hoe kijken andere marktpartijen aan tegen dit nieuwe product? En wat zijn de mitsen en maren? Volgens Remco Wiegmink van NIFE Energieadvies is een lerend programma als BiedOptimaal redelijk uniek in de markt. „Er zijn wel programma’s die het mogelijk maken om meerdere dagen achter elkaar eenzelfde APX-bieding te doen, en telers kunnen hun installaties aansturen via stuurboxen. Dergelijke tools gaan echter minder ver dan BiedOptimaal. En omdat de meeste ondernemers zoveel mogelijk ontzorgd willen worden op het gebied van energie, denk ik dat BiedOptimaal zeker een interessant product kan zijn, vooral voor grotere bedrijven. Aangezien je een vast kwartaalbedrag betaalt, geldt: hoe meer elektriciteit je verkoopt, hoe interessanter deze softwaretool wordt.” Ook Sander Peeters ziet een meerwaarde, vooral vanwege de integrale aanpak. Dat het product geen onbalansvoorspeller bevat, die het verschil tussen de aangeboden en afgenomen hoeveelheid elektriciteit in kaart brengt en hierop anticipeert, noemt hij ’jammer’. „De potentiële opbrengsten uit de

pols houden. Vooralsnog is automatisch inbieden geen optie voor mij.” Middelburg hoopt met BiedOptimaal tijd en kosten te besparen. Dat de tool geen onbalansvoorspeller in zich heeft, beschouwt de ondernemer als een nadeel. „De onbalansmarkt biedt kansen om extra opbrengsten te genereren. Om actief te kunnen blijven op deze markt, wil ik hier wat ’elektriciteitsruimte’ voor reserveren en deze buiten BiedOptimaal houden.” Ook spathiphyllumteler Corné Houtepen uit Prinsenbeek gaat meedoen met de pilot. Hij heeft tot nu toe nog geen ervaring opgedaan met de softwaretool. „Iedere dag ben ik een half uur tot een uur bezig met een goede APX-bieding; het is een behoorlijk complexe materie. En soms gaat het ook wel mis, of lukt het gewoon niet om voor half tien ’s ochtends te bieden. Met BiedOptimaal hoop ik dat te voorkomen. Ook verwacht ik de sparkspread te kunnen verbeteren, doordat de WKK altijd op het juiste moment draait en ik daarna niet allerlei kunstgrepen hoef uit te halen om een en ander recht te trekken.”

onbalansmarkt zouden wel kunnen worden meegenomen, wanneer een combinatie wordt gemaakt met de onbalansvoorspellers van stuurboxleveranciers. Het koppelen van BiedOptimaal met een onbalansvoorspeller biedt zeker kansen.” AgroEnergy geeft in reactie hierop aan bewust samenwerking te zoeken met stuurboxleveranciers. Feijen: „Wij zien de stuurbox als een aanvulling op ons product. BiedOptimaal zorgt voor een optimale bieding op de APX-markt, de stuurboxen sturen op de dag zelf op de onbalansmarkt. Beide zaken kunnen elkaar versterken.” <

In het kort n BiedOptimaal genereert een APX-

bieding op basis van bedrijfsgegevens en externe factoren. n Het programma is nog niet geschikt voor belichte teelten. n Medio 2015 komt AgroEnergy met een versie voor belichte teelten. n Enkele siertelers gaan binnenkort aan de slag met de demosoftware.

Hans Neefjes hneefjes@hortipoint.nl

om emissie te beperken. Eerste belangrijke kennisvraag is wat natriumophoping doet met de groei en bloei van cymbidium. Praktijkonderzoek – liefst meerjarig – moet daar duidelijk over geven.

Adviseur Wim van der Ende meldt dat het algemeen bekend is dat cymbidium zoutgevoelig is, net als veel andere orchideeën. „En er zijn negatieve teeltervaringen bij cymbidiumtelers die wegens gebrek aan regenwater in de zomer moesten overscha-

kelen op leidingwater. Het gewas wordt dan doffer en krijgt dode bladpunten. Oorzaak kan de waterkwaliteit zelf zijn geweest, maar ook kunnen de problemen zijn veroorzaakt doordat niet voldoende is doorgespoeld om de EC dan wel het Na-gehalte voldoende laag te houden. Met name effecten op de bloei zie je pas laat. Een scheut die bloeit is namelijk ongeveer een half tot een jaar geleden (afhankelijk van de bloeitijd) aangelegd. Bovendien zie je het effect moeilijk als het alleen gaat om bloemen die iets kleiner zijn. Zelfs 10% minder stelen per vierkante meter zie je pas foto: Hans neefjes

ok cymbidium ontkomt niet aan de afspraken die binnen het platform duurzame glastuinbouw tussen overheden en bedrijfsleven zijn gemaakt over het streven naar een nagenoeg emissieloze glasteelt in 2027. Cymbidiumtelers lozen nu nog bijna allemaal hun drainwater. Legaal, want cymbidiumtelers mochten van de wetgevers lozen bij een natriumgehalte in het drainwater van meer dan 0 mmol/l, en dat is in de praktijk altijd het geval. Bovendien lozen de telers relatief weinig: 500-1.000 liter/ha van 0,6-0,7 EC Recirculatie van drainwater is een manier

cymbidiumnatrium.indd 34

50 (2014)

09-12-14 16:05

Achtergrond

Natrium als je nauwkeurig registreert. En dan nog is het lastig om de exacte reden van een tegenvallende productie of groei te bepalen. Het kan om een specifiek probleem, maar ook om een combinatie van factoren gaan.” Cymbidiumplanten zijn vele jaren in productie en laten zoals gezegd niet snel negatieve effecten zien. Gewasvervanging kost zo’n € 30 per m2 en die investeringslast kunnen veel telers bij de huidige opbrengsten niet dragen. De opvang, hergebruik en ontsmetting van drainwater vergt volgens schatting een investering van € 10 per m2. Een behoorlijk bedrag. En daar komt nog een flink portie arbeid bij voor het tijdelijk verplaatsen van de planten en teeltrekken om zo’n systeem aan te kunnen leggen. Door de vrijstelling in het verleden zijn er op de meeste bedrijven namelijk geen voorzieningen om het drainwater op te vangen. De kas komt bijna nooit leeg om eenvoudig de benodigde aanpassingen te doen. Maar als het nodig is en we weten wat we moeten doen, dan doen we het, ook al lozen we nauwelijks mest, zo redeneren de cymbidiumtelers.

Knelpunten Voordat de telers overgaan op (investering in) recirculatie willen ze meer kennis verzamelen over de mogelijkheden en onmogelijkheden van recirculatie. In 2013 hebben cymbidiumtelers en -adviseurs naast de eerder genoemde knelpunten over kosten en teeltduur nog meer in kaart gebracht dat te maken heeft met de toepassing van recirculatie in de teelt van cymbidium in de praktijk. Duidelijk werd dat er ook in het water zelf elementen voorkomen die recirculatie kunnen belemmeren. Zo is er nog weinig bekend over het risico van gewasbeschermingsmiddelen, herbiciden, of mogelijk zelfs wortelexudaten of andere groeiremmende stoffen die in drainwater kunnen komen. Hopen die zich op en wat zijn dan de gevolgen voor de teelt als je het water recirculeert? Van verschillende virussen en schimmels (zoals phytophthora) is reeds bekend dat ze behoorlijk schadelijk zijn, dus in geval van recirculatie staat buiten kijf dat een goede ontsmettingsmethode noodzakelijk is. Zoals eerder gemeld is door ervaring met leidingwater het element natrium behoorlijk verdacht bij telers. Maar het is nog 50 (2014)

cymbidiumnatrium.indd 35

feiten bekend.

dusver vanuit gegaan dat de concentratie

De grenswaarde voor Na en de opname van Na kunnen per gewas sterk verschil-

10% van EC. Een hoog Na-gehalte geeft een lagere

opnemen.

dere cellen. Om de hoeveelheid natrium niet te laten

welke Na-gehalten negatieve effecten optreden. Voor zoutgevoelige gewassen in

water en natriumarme meststoffen. Bron: Wageningen UR Glastuinbouw/Glastuinbouw Waterproof.

onbekend tot welk niveau het Na-cijfer mag oplopen in de drain en in de plant zonder nadelige groeieffecten. De EC-gift is bij cymbidium heel laag, zo’n 0,7 -0,8 EC. De EC van het drainwater is meestal 0,6-0,7.

relatief grote planten en zijn gietstrategie is afwijkend: grotere beurten dan gemiddeld en een EC van 1-1,2. Onderzoeker Arca Kromwijk: „We volgen daar enkele cultivars en doen metingen aan het drainwater.”

Om te weten welke Na-cijfers het gewas op korte en lange termijn kan verdragen, is in juli 2014 een praktijkproef gestart bij teler Herman Vermeer in Bleiswijk. Een bed – twee goten met planten – is daarvoor in vijf ’kraanvakken’ verdeeld. Daarbij staan een aparte watersilo en vier vaten met een geconcentreerde voedingsoplossing. Bij een gelijke EC van 0,8 EC loopt de natriumconcentratie in de voeding op van 0 – 2 - 3,5 tot 5 mmol/l. In de vijfde behandeling wordt 5 mmol/l Na bovenop de normale voeding gegeven (EC=1,27). vanuit een vat wordt met een pulspompje de geconcentreerde oplossing bij het water gedoseerd tijdens een watergift. De planten in het controlevak krijgen het water en de mest dat teler Vermeer altijd aan zijn planten geeft, dus zonder extra natrium. Het onderzoek wordt uitgevoerd bij twee cultivars, Golden Boy Nevada en Forty Niner Alice Anderson. Per behandeling steeds zeventien planten per cultivar. Tijdens het onderzoek zullen drainmonsters worden geanalyseerd. Daarnaast is er meting aan de gewasgroei en productie. De opname van natrium zal men via gewasanalyses bepalen. Gelijktijdig met dit project zullen er metingen gedaan worden bij Peet Zwinkels in De Lier. Deze teler recirculeert sinds voorjaar 2014 op zijn hele bedrijf het drainwater. Voor het hergebruik wordt het verhit om besmetting te voorkomen. De teler heeft

De praktijkproef kon starten omdat er dit jaar nog geld was van het Productschap Tuinbouw en het ministerie van Economische Zaken betaalt een deel. De bedoeling is om het onderzoek enkele jaren te laten duren. Voor het verzamelen van voldoende info in deze meerjarige teelt is dat ook nodig. De telers binnen LTO Glaskracht Nederland richtten onlangs een gewascoöperatie op om voortgang in onderzoek te houden. Meer dan 30 telers hebben zich reeds aangesloten bij de gewascoöperatie. Zij vertegenwoordigen ruim de helft van de ongeveer 100 ha snij-cymbidium in Nederland. Deelnemende bedrijven betalen € 750/ha, zodat er een basisbedrag voor onderzoek is. Voor co-financiering zullen de telers aanvragen indienen bij overheden en bij de topsector Tuinbouw en uitgangsmaterialen. <

In het kort Recirculatie is een nieuw fenomeen voor cymbidiumtelers. Telers willen kennisachterstand de komende jaren inlopen. Ze richtten mede daartoe een gewascoöperatie op. Vooral effecten van natriumophoping wil men bepalen.

09-12-14 16:05

Nieuws

Tulpenseizoen begint positief Tulp is populair, getuige de aandacht in de media. Komend seizoen werderom veel promotie voor het gewas. De aanvoer zal iets en vroeg genoeg. Hans Neefjes hneefjes@hortipoint.nl

FPC-voorzitter tulp Gerard Reus ziet het wel zitten: tulpen in afwijkende verpakkingen of afwijkende aantallen of gewichten per verpakking, al dan niet inclusief bol. Na afloop van de presentatie van Robbert de Jong van Looije Tomaten herhaalde hij het nog eens. De Jong had verteld dat 20-25% van hun 6 miljoen kilo cherrytomaten als zogenoemde honingtomaat in luxe verpakking dagvers richting steeds meer groentespecialisten/boeren gaat. Dat kost veel tijd, geld en aandacht voor promotie, teelt en marketing, maar het betaalt zich terug volgens De Jong. De boodschap ’wij stellen mensen in staat gezond te genieten’ is volgens Reus een goed vertrekpunt voor het tulpenvak. Binnen de FPC gaan de broeiers er samen met FloraHolland mee aan de slag, zei Reus op de tulpenbijeenkomst om 4 december in Rijnsburg. Zelfs een aantal service supermarkten zijn volgens hem al op zoek naar onderscheidend vermogen en willen naast de standaard tulpenlijn ook een luxere tweede lijn voeren. Reus waarschuwde de ruim tweehonderd aanwezige broeiers voor het komende seizoen. „Controles bij andere bloemen wijzen uit dat 10% van de aanvoer niet deugt. Zorg dat tulp zich positief blijft onderscheiden. Let op zweetblad, waterstelen en pokken. Een slecht blad kan een hele bos waardeloos maken.

Prognose Reus is net als veel leden van de FPC tulp voorstander van openheid. Over het nieuwe marktplan tulp kon nog niet alles gezegd worden. „Maar zodra we iets weten, laten we

pnws tulp.indd 36

De pluktuin op de Dam en medewerking aan diverse evenementen:de tulp is populair.

het horen.” Een kenniscentrum tulp is reeds geformeerd om ook de broeiers van zoveel mogelijk producten marktinformatie te voorzien. Om een inschatting te kunnen maken van het aanbod in de eerste twintig weken van 2015 is aan telers gevraagd om hun broeischema in te leveren. „Een vraag waar ook wij intern op het bedrijf nog even goed nagedacht hebben”, gaf FPC-voorzitter Gerard Reus aan. „Je wilt immers niet dat je bedrijfsgegevens in verkeerde handen terecht komen. Maar we doen mee omdat we voorstander zijn van zoveel mogelijk openheid over marktinformatie.” Uiteindelijk leverden 128 broeiers hun schema’s in. Samen zijn ze goed voor 54% van het totale tulpenaanbod bij FloraHolland. Daarvan gaat 51% via de klok verhandeld worden en 57% betreft de directe stromen als het om tulpenafzet gaat. Bij de prognose is uitgegaan van 2,5% krimp in volume ten opzichte van voorgaand seizoen. Uitval door zuur (fusarium)

is daarvoor de belangrijkste reden. En er zijn relatief veel bollen in de droogverkoop verkocht omdat de prijzen goed waren. Productcoördinator Jaap Houwer concludeerde dat we te maken hebben met een vroeg seizoen. Al in de eerste weken van het nieuwe jaar zullen er van alle hoofdkleuren voldoende aantallen beschikbaar zijn. Vijftig miljoen stelen in week 1 is haalbaar, waar afgelopen seizoen nog geen 18 miljoen stelen in de eerste week van januari van de hand gingen. Er is volgens Houwer sprake van hoge volumes vanaf week 48 t/m week 12 met pieken van 120 miljoen stelen per week richting feestdagen als Vrouwendag en Moederdag (rond week 8/9). Vanaf week 11 (na Engelse Moederdag) zal er een afname in aanvoer van het klokaanbod zijn. In de directe afzet zet de afnemende trend in vanaf week 14, na Pasen. Over de prijsvorming valt nog niet veel te zeggen. Het weer zal weer bepalend zijn voor prijzen op de klok. Er waren reeds

50 (2014)

10-12-14 15:50

foto: Arie frAns Middelburg

heftige discussies over marges bij de tulpen die reeds zijn vastgelegd, bijna een miljard stelen, meestal rond 35 cm lang en 22-24 gram zwaar. De FPC verwacht dat de klok zijn rol blijft houden voor tulp. Er is echter nog wel een ontwikkeling in het vastleggen van zwaardere tulpen. Een logische ontwikkeling volgens de FPC want via directe afzet kunnen vraag en aanbod beter op elkaar worden afgestemd.

Houdbaarheid Egbert van der Does, onderzoeker bij FloraHolland, reikte de prijzen uit van de kwaliteitscompetitie tulp seizoen 2013/2014. Er deden 145 telers mee en zij brachten zo’n 900 bossen met tulp naar de uitbloeiruimte van de veiling. „Toen we in 2007 met deze competitie begonnen was de houdbaarheid van tulp gemiddeld 7 dagen. Nu is dat gemiddeld 7,9 dagen”, aldus Van der Does. Hij typeerde dit als een mooie winst,

50 (2014)

pnws tulp.indd 37

maar haalde tevens recente publicaties van studies onder consumenten en handel aan die beweren dat de houdbaarheid van bloemen gemiddeld 9 dagen moet worden. Rapporten van ABN Amro en het Productschap Tuinbouw, die Van der Does mede gebruikte om enige reclame voor zijn werk te maken. „Het aantal deelnemers begon met 75 en is bijna 200 geweest. De laatste jaren blijft het deelnemersaantal een beetje hetzelfde. Ik denk dat het vak baat heeft bij de uitbloeiproeven. Men moet in ieder geval alvast beginnen met het afvoeren van de cultivars die het slechtst presteren. Ik noem geen namen en wil ook zeker geen afbreuk doen aan het imago van tulp. Het is en blijft een sterke, vrolijke bloem die het voorjaar in huis brengt.” Zijn er dan al tulpen die reeds 9 dagen houdbaarheid halen? Van der Does wil op die vraag wel iets specifieker ingaan: de beste cultivars scoren gemiddeld 8,3 dagen vaasleven. Denk dan aan een Strong Gold. Navraag onder telers leert dat zij steeds vaker op het eigen bedrijf de houdbaarheid van hun tulpen testen. Het levert niet de vermelding op het klokfront op die hoort bij een betaalde veilingdienst als ’Vaasleven getest’, maar dat is niet altijd gewenst. En bij directe afzet hoeven alleen de teler en zijn klant details te hebben over de houdbaarheid van de tulp.

Promotie Onder tulpenbroeiers leeft discussie over de besteding van het geld dat zij afdragen aan generieke promotie via Bloemenbureau Holland (BBH). Wat gebeurt er voor tulpen met de 0,2% die broeiers over hun omzet verplicht afdragen aan FloraHolland? Het antwoord kon op de bijeenkomst niet gegeven worden, maar FPC-voorzitter Reus gaf aan dat er komende maanden meer duidelijkheid over komt. Hij weet dat telers graag zien dat de stichting Tulpen Promotie Nederland (TPN) meer geld krijgt. Broeiers betalen nu 0,05% over hun omzet aan TPN. Met opmerkingen als ’we betalen liever 0,2% aan TPN en 0,05% aan BBH’ onderstrepen de telers hoezeer zij het werk van TPN waarderen. TPN-voorzitter Arjan Smit maakte duidelijk dat de tulpentuin op de Dam in Amsterdam afgelopen jaar 15.000 ’plukkende mensen’

trok en via berichten in diverse media bekend werd bij naar schatting 40 miljoen mensen in binnen- en buitenland. Daarnaast waren er, zoals Smit ze omschreef, betaalde opdrachten in het afgelopen seizoen. Zo werd er samengewerkt met de gemeente Amsterdam toen president Obama naar het Rijksmuseum kwam. Er kwamen ook tulpen in een tulpenpluktuin bij woonmall Villa ArenA en tulpen in de nationale driekleur voor de promofilm van Ilse de Lange en Waylon op het Songfestival 2014. Tijdens nationale- en internationale schaatswedstrijden in Thialf blijft TPN net als voorgaande jaren de tulpen leveren waar de KNSB zelf bloemwerk en boeketten mee maakt.

Rode Kruis De vierde editie van de pluktuin op de Dam gebeurt in samenwerking met Rode Kruis. Smit: ,,Dat doen we onder het motto: Deel blijdschap, geef tulpen’. De bakken met tulpen zullen samen een vlag van 29 bij 26 meter uitbeelden, met centraal in het midden het logo van het Rode Kruis.” De happening is de formele aftrap van het tulpenseizoen, op de derde zaterdag in januari. Dit keer op 17 januari. Vanaf die datum tot Valentijn is er komend seizoen tevens een initiatief in samenwerking met de VBW/Mijn Bloemist. Zij organiseren samen met 200 Nederlandse bloemisten de zogenoemde tulpenweken, inclusief benodigd promotiemateriaal in de vorm van posters, bloemenkaartjes en emmerstekers. TPN zorgt dat er bij 100 bloemisten een bak met tulpen op de toonbank komt; een mini-pluktuin. Smit riep collega's op om bij een deelnemende bloemist langs te gaan om even zelf reclame te maken voor tulp. „Vertel over je vak en over tulpen. Ik weet dat consumenten dat waarderen. Er is vast wel een bloemist bij jou in de buurt waar je terecht kan. Gewoon doen." Nieuw dit seizoen is een stand op het evenement Grüne Woche in Berlijn. ,,Hier komen jaarlijks 400.000 bezoekers en veel beleidsmakers en prominenten. Wij gaan helpen bij de invulling van het Holland Paviljoen. Een Belgische arrangeur gaat hele mooie dingen doen met tulp. Daarnaast zorgen we voor boeketten voor prominenten en gaan we tulpen verkopen in Berlijn." <

10-12-14 15:50

Teelttips HyPeriCum Winterschade De afgelopen drie winters zijn voor de hypericum totaal verschillend verlopen. De winter van 2011/2012 was zeer streng en er zijn toen hypericum planten bevroren. De winter van 2012/2013 was helemaal niet zo koud, maar in het vroege voorjaar vroren de eerste scheuten steeds af vanwege het aanhouden van de nachtvorsten. In de winter

PrimuLa eC Vanaf december worden de laatste primulaâ&#x20AC;&#x2122;s uitgezet. Omdat planten niet altijd meteen zijn uit te zetten, vanwege een kerststerren- of cyclamenteelt, zijn de planten vaak tijdelijk vrij droog opgekweekt om zodoende de groei in de hand te houden. Een lage

LeLie Stevig gewas Door de lage lichtintensiteit in de winter komt het regelmatig voor dat de lelies te lang en te slap worden. Met een aantal teeltmaatregelen is hier wat aan te doen. Houd in de strekkingsfase van het gewas, vanaf opkomst tot het moment dat de knop-

Teelttips-Schoffelen_nw.indd 38

ZomerbLoemen

van 2013/2014 heeft het vrijwel helemaal niet gevroren en was er ook geen schade. Aanstaande winter kan er natuurlijk nog van alles gebeuren. Tegen de schade van voorjaar 2013 is eigenlijk niets te doen. In een strenge winter is schade echter wel te voorkomen. Door de planten voor de winter op de regel af te dekken met een vrij dikke laag compost, kunnen de planten effectief tegen

vorst worden beschermd. In het vroege voorjaar, voordat de scheuten gaan groeien, kan de compost uitgespreid worden, zodat de scheuten goed door kunnen groeien. Afdekken met plastic geeft een onwenselijke vroege groei die de schadekans door nachtvorst vergroot.

EC in de pot is vaak het resultaat. Voor het uitzetten, is het goed om de planten nog een keer egaal vochtig te maken. Zo ondergaan de uitgezette planten een gelijkmatige herstart. Als er in de eerdere gietbeurten minder als 2 EC is meegegeven, is het aan te raden om elke volgende gietbeurt de EC wat te verhogen tot 2,5-3 EC om zo voldoende voeding in de pot op te bouwen tot het moment van bloei. De

natriumkalium-verhouding (N-K) die wordt aangehouden is 1:3.

pen zichtbaar worden een negatieve DIF aan van enkele graden. Bij een negatieve DIF is de nachttemperatuur (donkerperiode) hoger dan de dagtemperatuur (belichte periode). Zorg er wel voor dat de etmaaltemperatuur gelijk blijft. Kijk uit voor een hoge watergift. Direct na planten heeft het leliegewas voldoende vocht nodig, maar zodra de stengelwortels uitgelopen zijn kan er iets droger geteeld worden. Omdat de plant

actief op zoek gaat naar vocht wordt de wortelgroei gestimuleerd. Dit komt de takkwaliteit en de stevigheid ten goede. Te droog telen kan leiden tot bruine bladpunten en vroege bloemknopverdroging van de laatst aangelegde bloemknoppen. Te hoge stikstofgift kan leiden tot een lang en slap gewas.

Henk van den Berg Teelt- en Bedrijfsadvies, 0252-340301

remmen Nu het nog vrij zacht weer is, kan het voorkomen dat er toch nog een keer wordt geremd. Het is aan te raden om de concentraties Tilt dan laag te houden. Bij gebruik van te hoge concentraties bij donker weer en lage temperaturen, kan de remstof moeilijk afbreken. Daardoor kan er een groeistoornis optreden.

Trips Controleer regelmatig op trips. Controleer niet alleen langs het hoofdpad, maar

Winterplanting Vaste planten kunnen, als de grond niet is bevroren, in de winter worden verplant. Let er wel op dat de planten goed worden geplant; druk ze goed aan. Alleen als de grond direct na het planten weer goed rondom de plant is aangesloten en aangedrukt, zal de grond niet indrogen en zal een normaal winterharde plant niet bevriezen. Let er op dat de planten niet uit angst voor bevriezing extra diep worden geplant. Dieper planten zorgt er voor dat de planten later opkomen omdat de grond in de diepere lagen langer koud blijft. Tevens heeft de plant meer kracht nodig om vanuit een diepere laag naar boven te komen. Kortom, in de winter planten moet met veel zorg gebeuren. Henk van den Berg Teelt- en Bedrijfsadvies, 0252-340301

Vocht Bij een naderende vorstperiode is het aan te bevelen om de planten vooraf goed op vocht te zetten. Dit is vooral van toepassing als er in koude kassen wordt gekweekt. Een plant die voldoende vocht beschikbaar heeft en kan opnemen, zal namelijk minder snel bevriezingsverschijnselen vertonen.

ochtenduren de uitstraling van warmte het grootst zijn. Op dat moment is het verstandig om het schermdoek dicht te trekken, waardoor de temperatuur in de kas minder sterk daalt en de plant beter op temperatuur blijft.

Schermdoek Tijdens een vorstperiode zal in de avonden

kijk ook eens wat verder in het gewas. Tripsen kunnen vanuit naburige kassen naar binnen vliegen. Vanuit de plekken waar de tripsen de kas invliegen worden de bladeren en knoppen aangeprikt. Bij het aanprikken leggen de tripsen eitjes in de bladeren en knoppen van de lelies. Door het aanprikken ontstaan de typische ronde plekjes. Zodra de eerste schade door tripsen wordt waargenomen moet gestart worden met de bestrijding. Gebruik

Simon Terpstra, Florensis, 06-53148626

hiervoor Calypso (25 ml/ 100 l water), Mesurol (100 ml/100 l water), Vertimec (50 ml/100 l water), of Gazelle (25 ml/100 l water). Spuit in verband met resistentieontwikkeling alle middelen maximaal drie keer achter elkaar met een interval van zeven dagen. Loksuikers als 0,1-0,2% Attracker versterken de werking van tripsmiddelen.

Hans Kok, DLV PLANT 06-20398266 50 (2014)

10-12-14 10:54

Schoffelen

liSianThuS Brandkoppen Berelex (GA3) wordt jaarrond gebruikt op rassen die moeilijk lengte maken: vlak na het planten 8-10 pillen Berelex per 100 liter water spuiten; soms één tot twee weken later de bespuiting herhalen met 5-8 pillen per 100 liter water. Meestal met toevoeging van iets uitvloeier voor een goed spuitresultaat. De werkzame stof van Berelex bevat het plantenhormoon gibberelline wat de strekking van de cellen stimuleert. Na een bespuiting wordt de gewaskleur lichtgroen door verdunning van de bladgroenkorrels. In praktijkproeven bleek dat Berelex het ontstaan van brandkoppen verergert. Een fysiologische verklaring hiervoor is niet direct te vinden.

Tulp Klimaat Middellangetermijn vooruitzicht is dat het donker en zacht weer gaat worden; bij uitstek omstandigheden waarin problemen als zweten, bladkiepen, scheurblad en waterstelen naar voren kunnen komen. Zet daarom in de klimaatregeling de puntjes op de i. Met een goede klimaatregeling verlaagt u het risico op uitval en opbrengsderving. Het belangrijkste is dat u een actief klimaat realiseert, waarbij er sprake is van voldoende afvoeren van vocht uit het kasklimaat. In Het Nieuwe Telen is inmiddels meerdere jaren ervaring opgedaan met 50 (2014)

Teelttips-Schoffelen_nw.indd 39

Berelex is dominant boven Alar. Berelexresten in een spuittank waar Alar in wordt klaargemaakt kunnen strekking geven in plaats van de gewenste remming van de bloemstelen. Houd daarom voor Berelex een aparte spuittank aan. Komende weken kunnen brandkoppen optreden door te weinig luchten. Ter stimulering van de lengte kunt u in plaats van Berelex spuiten, Styromulkorrels strooien. Vorig jaar zijn hiermee in de winter goede resultaten behaald. Te strooien hoeveelheid is 0,6 m3/100 m2 van de middelste fractie Styromul. Brandkoppen zijn te voorkomen door in de A-bak 25% van de kalksalpeter te vervangen door calciumchlo-

ride. De chloride gebonden aan de calcium zorgt voor een betere opname en intern transport van de calcium. Het beste is A- en B-bak tegelijk te gebruiken of met elkaar af te wisselen. In lisianthus is het gebruikelijk elke dag 5 liter/m2 te gieten. Het beste gietmoment is vlak voordat de assimilatielampen ’s ochtends vroeg aangaan. In de gevoelige fase voor brandkoppen, vlak voordat de hoofdknop zichtbaar is, is het beter om droger te telen (derdevierde week na planten). Het gewas wordt minder welig en de laatste openvouwende blaadjes zijn minder gevoelig voor verbranding.

een andere manier van ontvochtigen en de ervaringen in de praktijk hiermee zijn goed. Het komt neer op het volgende. Zodra de buitentemperaturen boven 4 à 5°C liggen, is het belangrijk om vocht af te voeren via de luchtramen van de kas. De condensatie tegen het dek wordt dan te gering om een actief kasklimaat te realiseren. Volgende stap is het instellen van een minimum raamstand die afhankelijk is van de buitentemperatuur. In het traject 4 tot 9°C buiten komt er dan een minimum raamstand van 5% (plusminus 5 tot 7 cm) aan de luwzijde in. Aanvullend kunt u op zowel luw- als windzijde een extra raamstand er in laten komen naarmate de RV meer boven 75% uitkomt (zeer belangrijk bij zweet en scheurblad gevoelige cultivars).

Verder is het aan te bevelen om geen vochtinvloed op de buistemperatuur in te zetten die de buistemperatuur laat stijgen als het te vochtig wordt. Beter is het dan om met een minimum buistemperatuur te werken die lager mag worden als het klimaat voldoende droog is. Meer stoken op warmtevraag mag uiteraard altijd. Wanneer het buiten kouder dan 8°C is en er is nauwelijks instraling dan kunt u de energiedoeken gesloten houden. Alleen wanneer er een niet-vochtdoorlatend doek in ligt, is het aan te bevelen om te werken met maximum vochtkier van 2%. Probeer midden op de dag altijd minimaal een paar uur de doeken te openen.

Dirk Jan Binnendijk Tuibouwadviezen, 071 - 5416564

Kees van Egmond kees@kees-ineke.nl

Spuitlicentie Ik ben net ingelogd als de telefoon gaat. Een dame van Reed Business aan de lijn. ’Klopt het dat u nu achter de pc zit?’ Ik val haast van mijn stoel. Hoe weet zíj dat? ’Nou, ik lig er nu bijna onder, maar dat klopt ja.’ ’Heel goed, dat wilde ik even controleren.’ Het is weer bijna zover. De houdbaarheidsdatum van mijn spuitlicentie, of beter gezegd: bewijs van vakbekwaamheid, is in zicht. Op 17 mei 2015 verloopt hij, dus is er actie gewenst. En die actie bestaat uit het bijwonen van vier kennisbijeenkomsten. Ik ken het klappen van de zweep, het is namelijk niet de eerste verlenging. De eerste licentie dateert al van 2000, bijna vijftien jaar geleden. Ik herinner me nog hoe ik een aantal avonden richting De Lier moest om kennis op te doen en uiteindelijk examen af te leggen. Je zal toch zakken! Of kon dat niet? Ik weet het niet precies meer. Bij de verlengingsbijeenkomsten vijf en tien jaar later kon dat in ieder geval niet. Daar hoefde je alleen maar aanwezig te zijn en te luisteren. Dan kreeg je uitleg over feromoonvallen. Over spuitdoppen. Of over persoonlijke beschermingsmiddelen. Welke gelaatsmaskers het best waren en hoe vaak je de filters moest vervangen. Iedereen knikte. En als het dan pauze was stond de halve groep snel twee shaggies weg te paffen. Zonder masker. Dat dan weer wel. Ik plande meestal twee bijeenkomsten na elkaar, ’s middags en ’s avonds. Tussendoor een maaltijd met soep, broodjes en kroketten. Gezellig hoor. Even weg van huis, tussen tuinders en hun medewerkers en uiteraard de lesgevende docenten. De een spraakmakend, de ander dodelijk saai. Maar als je er vier had gehad was je ook weer klaar voor vijf jaar. Ideaal! Dit keer dacht ik, laat ik het ook een keertje op de computer doen. In verloren uurtjes inloggen, even een module doornemen, bakkie koffie erbij, lekker relaxed. Maar dat valt nog vies tegen! Om de zoveel pagina’s moet je een aantal vragen beantwoorden. Bovendien ben je verplicht elke module vier bijdragen op een forum te plaatsen. Wat nou gemakkelijk! En dan controleren ze ook nog of je wel zelf achter je pc zit. Nou, ik heb het al gezien hoor. De volgende keer ga ik weer gewoon naar zo’n bijeenkomst…

Alex Buis Tulpenadvies, 06-42388337

10-12-14 10:54

Nieuws

Pionierswerk gewascoöperatie bromelia betaalt zich uit

Eigen platform zomerbloemen

Over het algemeen tevreden geluiden op de allereerste algemene ledenvergadering van de gewascoöperatie bromelia van LTO Noord Glaskracht op 4 december. „Er is heel wat pionierswerk verzet, maar dat begint zich uit te betalen”, zegt voorzitter Sjef van der Velden.

Met het wegvallen van LTO Groeiservice en het niet willen oprichten van een gewascoöperatie binnen LTO Noord Glaskracht overwegen zomerbloementelers en sierheesterkwekers een eigen platform op te richten.

De voorzitter drukt zich nog iets voorzichtig uit, omdat de gewascoöperatie pas officieel vanaf begin april draait. „Wij waren een van de eerste gewasgroepen die anticipeerde op het tijdperk na het Productschap Tuinbouw. Zonder ervaringen van andere gewascoöperaties hebben wij echt pionierswerk geleverd. Er is door veel mensen veel energie gestoken in de nieuwe organisatie, maar het resultaat is er naar. Ik zeg nog niet dat de gewascoöperatie staat als een huis, maar het verloopt redelijk goed”, aldus Van der Velden.

Even wennen Alhoewel de inning van de contributie niet anders loopt dan de inning van de PT-heffing, namelijk via de veiling, was het voor de initiatiefnemers toch afwachten hoe

leden uiteindelijk zouden reageren. Zeker op een inning in tijden die niet rooskleurig zijn voor de meeste bromeliatelers. Alles is echter netjes binnengekomen. Volgend jaar haakt slechts een bromeliateler af. Niet uit ongenoegen, maar omdat hij zijn bedrijf kan slijten aan de buurman die er geen glastuinbouwplannen mee heeft. De teller blijft daarmee op twintig leden staan. Zover Van der Velden weet elke Nederlandse bromeliateler op drie collega’s na. Dit houdt een organisatiegraad in van meer dan 90% en zelfs nog enkele percentages hoger als naar de oppervlakte van de deelnemers wordt gekeken.

Plannen goedgekeurd Zowel de onderzoeks- als promotieplannen zijn unaniem goedgekeurd, meldt Van der Velden. Onderzoek naar kokervorming bromelia wordt afgerond en onderzoek naar vriesea gatenziekte geïntensiveerd. De coöperatie denkt nog na over continuering van haar bijdrage aan het brede tripsonderzoek. Over de promotieplannen kan Van der Velden nog niet veel kwijt, omdat daarvoor nog de punten op de i moeten worden gezet. <

UITGEVER BDUmedia Afdeling Vak- en Publieksmedia Postbus 67, 3770 AB Barneveld, tel 0342-49 42 63, fax 0342 41 31 41 Uitgever: Wiljo Klein Wolterink MBA Verkoopleider: Ron van de Hoef, e-mail: r.v.d.hoef@bdu.nl

Colofon REDACTIE Schipholweg 1, Postbus 9324, 2300 PH Leiden e-mail: bloemisterij@hortipoint.nl www.vakbladvoordebloemisterij.nl

Directeur Elbert van den Berg Secretariaat Linda Laman 071-56 59 678 Alice Hoogenboom 56 59 679 Hoofdredacteur Elbert van den Berg 071-56 59 678 Eindredacteur Jenny Mostert 071-56 59 633 Vakredactie Politiek en economie Quincy von Bannisseht 56 59 637 Peter van Leth 56 59 688 Markt en afzet Arie-Frans Middelburg 56 59 687 Cindy van der Zwet 56 59 630 Teelt en techniek Hans Neefjes 56 59 638 Joef Sleegers 56 59 642

50colofon.indd 40

Deze week zijn zo’n 2.500 tot 4.000 telers van zomerbloemen en sierheesters via een brief van de veiling gepolst of zij iets voelen voor de oprichting van zomerbloemenheesterplatform. „Dit is het moment om het zomerbloemennetwerk stevig neer te zetten als een platform voor een contributie die ondernemers gewend zijn te betalen”, meldt Marco van Ruiten, huidige voorzitter landelijke gewascommissie zomerbloemen. Van hieruit wordt een netwerk opgericht, in de benen gehouden en waar mogelijk versterkt. Voor een lidmaatschap van € 400 wordt geboden: een website met relevant nieuws, aanpak van teeltknelpunten, aandacht voor innovaties, themabijeenkomsten en excursies over teelt-, veredelings- en afzetactualiteiten, kennisuitwisseling over voeding en gewasbescherming met soortgelijk netwerk voor vollegrondsgroente en een gratis spuitlicentiebijeenkomst. <

Bureauredactie Carolyne de Vries Lentsch, Jolanda de Wekker Webredactie Erik Rotteveel Vormgeving Diseno Vormgeving Fotografie Gerdien de Nooy Freelancers Gert van den Berg, Hermen de Graaf, Bernadette Hoefsloot, Harmen Kamminga, Ank van Lier, Astrid Zoumpoulis-Verbraeken

ABONNEMENTENSERVICE Mutaties en bezorging Abonnementen kunnen op elk gewenst tijdstip ingaan. Opgave via vakbladvoordebloemisterij.nl of bij de abonnementenservice. Abonnementen lopen automatisch door, tenzij uiterlijk twee maanden voor vervaldatum bij de abonnementenservice wordt opgezegd. Dit kan schriftelijk, telefonisch of per e-mail. Ook voor informatie over een lopend abonnement en klachten over de bezorging kunt u contact opnemen met de abonnementenservice, BDUmedia, afdeling Vak- en Publieksmedia, Postbus 67, 3770 AB Barneveld. Op werkdagen is de abonnementenservice telefonisch bereikbaar van 8.30 uur tot 14.00 uur op 0342-494844, e-mail: abonnementen@bdu.nl. Prijzen Jaarabonnement: € 349,60. Studenten 25% korting; 65 plussers 15% korting. Jaarabonnement Europa: € 449,65 (België: € 377,70). Jaarabonnement buiten Europa: € 466,50. Genoemde prijzen zijn inclusief 6% btw en verzendkosten. ADVERTENTIE-EXPLOITATIE Verkoopleider: Ron van de Hoef, 0342 - 494263, 06 - 51806325, e-mail r.v.d.hoef@bdu.nl Media-adviseur: Gert-Jan Bloemendal, 0342-494807 e-mail: g.bloemendal@bdu.nl

Vakblad voor de Bloemisterij is een wekelijkse uitgave van de Stichting Vakinformatie Siergewassen en BDUmedia, Vak- en Publieksmedia. Uitgever en auteurs verklaren dat dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld, evenwel kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Uitgever en auteurs aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op bedoelde informatie. Lezers wordt met nadruk aangeraden deze informatie niet geïsoleerd te gebruiken, maar af te gaan op hun professionele kennis en ervaring en de te gebruiken informatie te controleren. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. Algemene voorwaarden: op alle aanbiedingen, offertes en overeenkomsten van BDUmedia B.V. zijn van toepassing de voorwaarden, welke zijn gedeponeerd ter Griffie van de Arrondissementsrechtbanken en de KvK.

Druk: BDU Media

50 (2014)

10-12-14 15:49

Kasgenoten

A genda Binnenland

FOTO: Cindy van der ZweT

FloraHolland Seasonal Trade Fair,

Plantarium, vakbeurs voor de

Leeftijd: 50 Plaats: Rijsenhout Teelt: diverse groene planten Oppervlakte: 2 ha

LTO Glaskracht Nederland

Marcel de Ron Hoe bent u het bedrijf ingerold? Info: www.ltoglaskrachtnederland.nl

Buitenland

Hoe zijn de taken tussen jou en Leslie verdeeld?

Hoe kijken jullie terug op 2014? Zijn jullie tevreden?

Wat is jullie kracht?

Hoe lossen we dat op?

En wat doet u in uw vrije tijd? Onderstaande symbolen hebben de volgende betekenis en verwijzen naar de website vakbladvoordebloemisterij.nl

Documenten en linken naar website

50 (2014)

Kasgenoten agenda_nw.indd 41

Fotoâ&#x20AC;&#x2122;s

Filmpjes

10-12-14 15:50

• Sinds 1958 • Steeds vernieuwend • De specialist in teeltvloeren

QUALITY FLOORS

www.erfgoed.com

FOR EXCELLENT PLANTS

+31(0)79 593 38 00

TEELTVLOER Afvoergoot GEBRUIKTE TUINBOUWMACHINES & MATERIALEN

Giet U-weg

/i °\Êä{£ÈÊÎ ££{ÇÊUÊ v JÃV i iÛ Ã°

WWW.HORTITRADE.COM

WWW.SCHELLEVIS.NL

KASSEN TE SLOOP GEVRAAGD

EC - pH - ºC meter in koffer EPH-119 voor wateren grondmonsters, automatische temperatuur compensatie en ijking.

Voor uitgebreide informatie:

WWW.EUROKAS-BV.EU BERKEL EN RODENRIJS 010 511 32 53

www.meten.nl

E-mail: info@nieuwkoopbv.nl Tel. 0297 325836

BIMAR ASFALT & SERVICES B.V. • Voor alle asfalt op en rond uw bedrijf • Ook zuurbestendig asfalt voor uw voersilo's en voergangen • Wij doen ook vloeistofdichte asfaltvloeren met certificaat en keuring • Wij zijn onbetwist de asfalt en silo-specialist • Reageer nu snel en wij komen bij u langs voor een geheel vrijblijvende offerte • Als u nu reageert voor 1 februari, is de kleef-laag gratis bij een 2 lagen systeem tot 500 m²

Bimar Asfalt & Services B.V. Tel: 06 47728544

www.bimar-leiden.nl

HOEK VAN HOLLAND T 0174 64 20 40 • KASSENSLOOP • (ROZEN)GEWASSEN UITRUIMEN • GEVRAAGD: ASSIMILATIELAMPEN EN WKK-INSTALLATIES • WWW.MUSTANGDEMOLITION.NL

GEZOCHT: Partnerschap/samenwerkingsverband of (in de toekomst) bedrijf ter overname. Ik beschik over internationale ervaring in en buiten Europa, als bedrijfsleider alsmede opzetten van productie bedrijven (perkgoed, zaai- en stekgoed).

KUMA II B.V.

Reacties onder nr 1300 t.a.v. BDU Media Postbus 67 3770 AB Barneveld

Industrieweg 17-21 • 4181 CA Waardenburg Telefoon +31 (0)418 - 652544 • Fax +31 (0)418 - 652084 E-mail sales@kumaplastics.nl

Bloempotten Opzetstukken Inpakstokken Aanverwante artikelen

Gereedschapen matrijzenmakerij Spuitgieten Recycling van kunststof

Voor andere werkzaamheden vraag naar de mogelijkheden

www.kumaplastics.nl

612492.indd 42

9-12-2014 14:41:45

VA N K L I N K

STOOMKETELVERHUUR

VEBU V.O.F. Kasonderhoud - Glasreparatie - Goten smeren - Overspuiten - Goten reinigen - Diverse reparaties Tel. 06-51 35 04 52 e-mail: buddys37@hotmail.com

EVAL: voor elke situatie juiste installatie Een degelijk advies, prima service en een betrouwbare begeleiding… Samen met de klant bedenken onze technici steeds de beste oplossing. Daarbij kijken ze niet alleen naar het optimaal functioneren van installaties, maar ook naar betrouwbaarheid en energieverbruik. Installatieburo E VAL B.V.

;b[ajhej[Y^d_[a

Galglaan 11 s 2311 ND Rijnsburg Tel. 071 402 26 21 s eval@eval.nl

Ae[bj[Y^d_[a

www.eval.nl

Ab_cWWjj[Y^d_[a

MWj[hj[Y^d_[a

The orchid professionals

since 1933

Cyklop Elastiekbinders

De specialist in uitgangsmateriaal van orchideeën +31 (0)251 20 30 60

www.floricultura.com

612493.indd 43

10-12-2014 10:22:51

612494.indd 44

9-12-2014 14:41:14