VBB_5152-2014

B

JONG EN ONDERNEMEND

Jong en ondernemend

8 Vos: ’In 2020

12 Kamp belooft

40 Roest in hypericum:

48 Stabilisatie

voor € 1 miljard via virtueel platform’

alleen geld voor onderzoek in 2015

telers staan met lege handen

afzetdaling groene planten in 2014

Cover-nw.indd 1

17-12-14 14:33

ƉƉƉƉƉƉƉ%)ƉakkF )

: k)F k a)c

ƉƉƉƉ cƉ¬

Ɖ% %

Cyklop Elastiekbinders

The orchid professionals

®

since 1933

Wij wensen u prettige feestdagen en een voorspoedig 2015

De specialist in uitgangsmateriaal van orchideeën +31 (0)251 20 30 60

www.floricultura.com

613978.indd 2

1A

17-12-2014 9:19:06

B 8 ’In 2020 voor € 1 miljard via virtueel platform’

Vakblad voor de

Opinie 4

Interview: ’Ik wil graag sparren met jonge ondernemers’

4

Commentaar: Jeugdig elan kan de hele sector verder helpen

5

Stelling: Milieuorganisaties geven sector geen duurzame kans

Nieuws 6

Een selectie uit het meest recente nieuws

T hema Jong en ondernemend 14

12 Kamp belooft voor 2015 alleen onderzoeksgeld

16 24 34

’Honger naar ondernemen is me vooralsnog ontnomen’

44 52

Tuindersdochters, meer dan alleen knappe koppen

B

46 Hypericumtelers met lege handen tegen roest

8

Afzet:

10

Afzet: Voorzichtig herstel van Plantion

11

Ondernemen:

12

Ondernemen:

13

Column:

18

Jaaroverzicht 2014

26

Afzet:

kantelpunt nog niet naar plus

Markt 30 30

Lange lengtes ilex goed gewaardeerd

31 32 33

Skimmia vindt beter evenwicht

Teelt

48 Stabilisatie afzet groene kamerplanten bevestigd

36

In beeld:

38

Gewasbescherming: Kasgeluiden

40

Klimaat: Eerste stapje naar een intelligente kas

42

Vragen:

43

Celosia: Zorgvuldige groei markt gewenst

46

Hypericum: Hypericumtelers met lege handen tegen roest

48

Groene planten:

54

Teelttips: zomerbloemen, pioen, gerbera, chrysant, alstroemeria

55

Column: Kees van Egmond

Service 57

Kasgenoot: Ed Meeuwissen Agenda Voorplaat: Foto’s: Redactie en Fotostudio Gerard Vlekke

51/52 (2014)

Inhoud.indd 3

3

17-12-14 14:32

Opinie

fOtO: QuinCy vOn Bannisseht

’Ik wil graag sparren met jonge ondernemers’ -

qvb@hortipoint.nl

„Ik zag het niet helemaal aankomen, te meer omdat ik mijn paprikabedrijf per 1 november heb beëindigd. Daarom beschouw ik het als een compliment dat men een beroep doet op de ervaring die ik in de afgelopen dertig jaar als tuinder heb opgedaan.”

„Allereerst de kennis en kunde van een paprikateler. Ik had een bedrijf van 6 ha, verdeeld over twee locaties. We wilden gaan uitbreiden met 11 ha, maar zagen daar vanaf toen de economische crisis uitbrak.

De keuze om tijdig te stoppen is echter ook ondernemen. Daarnaast ben ik bestuurlijk actief geweest binnen veiling ZON en de ZLTO-afdeling Someren. En momenteel ben ik bezig een adviseurspraktijk op te zetten voor interim- en verbetermanagement.”

„Het is belangrijk dat we als vakgroepbestuur goed luisteren naar onze leden.

Daarom wil ik leden die op specifieke

gebieden expertise hebben, de komende tijd gaan vragen input aan ons te geven. Dat gaan we heel doelgericht doen aan de hand van belangrijke thema’s als: water, plantgezondheid, milieu, ruimtelijke ordening, energie en CO2, innovatie en ondernemerschap. Ik realiseer me dat in het ZLTOgebied driekwart van de glastuinders actief is in de groententeelt. Maar ik denk dat de bloementelers in onze regio – veelal solitair gelegen bedrijven – veel kennis kunnen uitwisselen met groentetelers. De eerdergenoemde thema’s zijn bovendien voor zowel groente- als bloementelers relevant. Voor mezelf zie ik daarnaast een verbindende rol weggelegd. Ik wil graag de onderlinge verbondenheid van telers stimuleren. Ook wil ik graag sparren met jonge ondernemers.”

„Ik wil er achterkomen wat zij vinden dat ze als tuinder nu nodig hebben om ook in 2020 en 2030 nog ondernemer te kunnen zijn. Het is nu de tijd om je als jonge onder-

nemer te manifesteren. Zelfs in deze tijd kan het een goed moment zijn om als ondernemer te beginnen. Het is wel moeilijker, maar de uitdaging is des te groter om met vernieuwingen te komen. Het kan immers alleen maar beter worden.

Ik voel me vaak enthousiast gemaakt door de manier waarop jonge ondernemers tegen ontwikkelingen aankijken, hoe ze dingen beleven en hoe ze zaken oppakken. Kijk bijvoorbeeld hoe makkelijk ze sociale media gebruiken en wat voor een bereik ze daarmee hebben wat contacten betreft. Als een jongere bij wijze van spreken vandaag een nieuwe groente of bloem ontdekt, verspreidt hij dat direct via Facebook en Twitter naar de kanalen die voor hem relevant zijn.”

„Met jongeren bedoel ik een heel ruime leeftijdsgroep van twintig tot veertig jaar.

Ondernemers die ouder zijn, moeten hen ondersteunen en hun meegeven wat zij hebben meegemaakt en aan ervaring hebben opgedaan. Tegelijkertijd moeten wij als

Commentaar Elbert van den Berg hoofdredacteur evandenberg@hortipoint.nl

J

-

-

-

-

4

Opinie_NW.indd 4

51/52 (2014)

17-12-14 14:33

Wilt u uw mening geven? Stuur een brief naar postbus 9324,

Stelling

Milieuorganisaties geven sector geen duurzame kans oudere ondernemers ook bereid zijn mee te gaan in de vernieuwingsslag zoals de jongere generatie die beleeft en voelt. Jongeren hebben vaak frisse ideeën, ze zijn onbevangen en in die houding zitten vaak nieuwe elementen. Als oudere ondernemer moeten we dat soort vernieuwende ideeën niet direct willen beoordelen op realistische en praktische uitvoerbaarheid. We moeten hun de kans geven om out-of-the-box te denken.

Dat levert onze sector de beste ideeën op. In welke richting die ideeën zouden moeten gaan, ga ik niet zeggen want dan ben ik sturend bezig. En dat zou de spontaniteit ondermijnen en dat wil ik niet.

Met het in gesprek gaan met jongeren wil ik overigens de oudere generatie niet voor het hoofd stoten. De gedachte is dat we elkaar steunen en elkaar tegenkomen. Het is dus een wisselwerking tussen de generaties.”

-

-

Herbert Wooning,

-

ZLTO-gebied anders dan elders? „Zo veel van elders verschilt de sector hier niet. Voor ons als ZLTO liggen de prioriteiten ook op hetzelfde vlak als bij LTO Glaskracht Nederland. Het verschil zit ’m in de uitvoering. Het beleid van de waterschappen bijvoorbeeld zal hier tot een andere uitvoering leiden dan in het Westland. Op energiegebied zie je dat in Brabant bijvoorbeeld geen aardwarmte op grote schaal mogelijk is. Dat betekent dat we ons qua verduurzaming nog meer zullen moeten richten op bijvoorbeeld het gebruik van biomassa en Het Nieuwe Telen en de technieken die dat vereisen.” <

alstroemeriateler in Wervershoof -

-

rozenteler in Almere -

-

-

51/52 (2014)

Opinie_NW.indd 5

5

17-12-14 14:33

Nieuws Lees meer op de website

’Bloeiende planten in de lift’

Op deze pagina’s vindt u een selectie uit het nieuws.

Een uitgebreide versie van deze berichten maar ook ander

In Tuincentrum Ockenburg in Den Haag is de kerstdrukte in volle gang. „De kerstverkopen zitten in

■

eigenaar Andre Kester. „De bloeiende planten, zoals de kerststerren,

Sanering van solitair gelegen glastuinbouwbedrijven in Noord-Brabant via een glas-voorglasregeling zal nauwelijks effect hebben.

De provincie doet er daarom goed aan naar andere oplossingen te zoeken. Dat blijkt uit onderzoek van bureau Pouderoyen Compagnons in opdracht van de provincie.

de belangstelling van de consument. Wel is iets mee te doen; een leuke pot met decoratie geeft een beduidende meerwaarde aan de Kester komt overeen met dat van FloraHolland. Totaal werden er afgelopen week 5,5% meer stuks aangevoerd deld 2,5% hoger dan vorig jaar. Het aanbod in mini’s is fors. Het aanbod 10 cm-potjes is schaarser. Ook ziet de veiling een oplopende markt voor de grote maten.

■ De regionale gastransporttarieven voor grootverbruikers – zoals de glastuinbouw – dalen in 2015 met 4 tot 22% ten opzichte van 2014.

De Autoriteit Consument en Markt heeft dat onlangs bepaald. De regionale transporttarieven 2015 voor elektriciteit kennen eenzelfde tariefdaling. Voor 2016 wordt een verdere tariefdaling verwacht die qua verloop vergelijkbaar is met die van 2015.

■ ■ Hollandplant, een groenteplantenkwekerij in Bergschenhoek, wil naar geothermie boren en de gewonnen aardwarmte ook aan omliggende bedrijven leveren. De exploitatie van de aardwarmtebron zal AgroEnergy voor zijn rekening nemen. Dat moet het ’Warmteproject Bergschenhoek’ aantrekkelijker maken voor investeerders.

Horti Fair is officieel opgeheven. De voormalige internationale tuinbouwbeurs in Amsterdam RAI werd in 2003 opgericht als samenvoeging van de Nederlandse Tuinbouw Vakbeurs en de Internationale Bloemenvaktentoonstelling, maar kwam in de problemen doordat de aantallen deelnemers en bezoekers gestaag terugliepen.

■ ■ Na een zeer moeilijk 2013 presteerde de Belgische sierteelt in 2014 opnieuw ondermaats, ondanks een zonnig voorjaar. De areaal- en productiecijfers over 2013 tonen een dalende trend voor de bloemisterij en een stagnatie voor de boomkwekerij. Dat meldt het Algemeen Verbond van Belgische Siertelers.

Zes op de tien glastuinders bezit momenteel een smartphone, terwijl ruim 44,4% een tablet heeft. Vorig jaar ging het nog om respectievelijk 48,5% en 32,8%. Er is sprake van een duidelijke stijging, blijkt uit onderzoek van AgriDirect.

Het bezit van een smartphone en tablet is het hoogst onder potplantentelers. In deze categorie heeft 76,7% een smartphone en 45,6% een tablet.

■ SMK heeft het certificatieschema Groen Label Kas, GLK.11 2015, gepubliceerd. Het schema is op een aantal punten gewijzigd. Zo zijn de normen voor isolatie en warmteopslag aangescherpt en wordt het gebruik van diffuus glas beloond.

6

Nieuwskort2.indd 6

■ Hoewel Suriname nu slechts drie professionele kasrozenkwekerijen telt, moet het mogelijk zijn dit aantal te verhogen naar tien tot twaalf kwekerijen om daarmee de eigen markt te kunnen

bedienen. Dat stelt voorzitter Binda van Stichting Tuinbouw en Rozen Suriname.

■ De dwangsommen van in totaal € 75.000 die in 2012 aan Satter Roses uit Poederoijen waren opgelegd in verband met het illegaal lozen van fungiciden in een sloot, heeft Waterschap Rivierenland terecht opgelegd. De beroepen daartegen van de potrozenkwekerij zijn op 9 december door de rechtbank in Arnhem ongegrond verklaard.

■ In 2015 stellen het kabinet en provincies gezamenlijk € 55 miljoen beschikbaar voor de zogeheten MIT-subsidie die samenwerkende mkb-bedrijven – inclusief tuinbouwbedrijven – kunnen besteden aan haalbaarheidsstudies en innovatieonderzoek. Vorig jaar bedroeg het budget nog € 32 miljoen.

■ FloraHolland en de VGB steken geen geld in 51/52 (2014)

17-12-14 14:38

FOTO: JOEF SLEEGERS

Gelezen op Twitter DLV Chrysant (@DLVChrysant) ■

Eelde naar nul De partijheffing op de Bloemistenklok in Naaldwijk en de klok in Eelde gaat van 2,05% naar 0%. De algemene ledenvergadering van FloraHolland stemde daar op 11 december mee in. De veiling wil het daarmee aantrekkelijker maken om kleine partijen aan te bieden.

Oei....In één dag van 72 naar 82 roebel voor een euro. Bijna 15%. wisselkoers.nl/russische_roeb…

Dick Hylkema (@dickhylkema) Laatste vergadering PT bestuur Voorzitter Agnes van Ardenne laatste woorden met vuurpijl: "PT gaat in de cloud!"

john boon (@J0HNB00N) ■

voor seizoenarbeid’ Bedrijven die veel seizoenarbeid hebben, kunnen vanaf 2015 in grote financiële problemen raken door de nieuwe rekenmethode voor de ontslagvergoeding. VNO-NCW en MKBNederland roepen verantwoordelijk minister Asscher van Sociale Zaken daarom op met een overgangsregeling te komen.

■ Topsector T&U akkoord met Groene Agenda

het promotieplatform 247Green omdat ze de financiële risico’s te groot vinden. Peter van de Pol, initiatiefnemer van 247Green betreurt de opstelling van de veiling- en groothandelsorganisatie, maar verwacht wel dat het project doorgaat.

■ Trotse Tuinders blad gaat door Tijdens Kom in de Kas en de Libelle Zomerweek in 2015 kunnen consumenten kennis maken met het Trotse Tuinders Magazine. Het is de initiatiefnemers in de afgelopen vijf maanden gelukt de financiering voor het blad rond te krijgen. In het magazine komen zes tuinders aan het woord over hun bedrijf en hun product.

Daarnaast staan er ideeën in voor groene styling en gezond en lekker eten.

De topsector Tuinbouw & Uitgangsmaterialen (T&U) is akkoord met het plan van FloraHolland en iVerde om in 2015 te starten met de uitvoering van de Groene Agenda. Gestart wordt met vier projecten: ’Van Groen naar Gezond’, ’Ecosysteemdiensten van Boomkwekerijproducten’, ’Groen voor Grijs’ en ’Groene gezonde ziekenhuizen’. Later volgen meer projecten.

■ Grootschalig onderzoek ’LED it be’ van start Onder de naam ’LED it be’ start binnenkort een grootschalig onderzoeksprogramma naar energiebesparing en belichting in de glastuinbouw. Bij het programma zijn vijf universiteiten, LTO Glaskracht Nederland en een aantal bedrijven betrokken, zo meldde hoogleraar Leo Marcelis van de WUR op 10 december tijdens het LichtEvent in Bleiswijk.

■ LTO-enquête: ’Meeste siertelers verwachten redementsverbetering’

■ Plantion introduceert meldpunt voor leden in nood

Bijna vier van de vijf snijbloemen- en potplantentelers verwachten zwarte cijfers over 2014. In 2013 sloot de helft het jaar positief af.

Glasgroentetelers houden rekening met een lager rendement dan in 2013, zo blijkt uit de jaarlijkse ledenenquête van LTO Glaskracht Nederland.

Plantion heeft een meldpunt ingericht voor leden die er financieel slecht voor staan en zijn vastgelopen in het overleg met hun bank. Zij kunnen ondersteuning – geen geld – van de Edese veiling krijgen, zo is op 10 december bekend gemaakt.

Meer over Plantion op pagina 10.

51/52 (2014)

Nieuwskort2.indd 7

Wordt weer een toppertje op de dam.

Dat de prijsvorming net zo mag zijn.

Joris Elstgeest (@JorisElstgeest) Zojuist herkozen door de leden van FloraHolland als RvC lid. Allen dank voor uw vertrouwen.

v/d Wilt Gerbera’s (@vdWiltGerberas 2 min2 minuten geleden Middagje bezig geweest met inpakken en vullen van onze #gerbera relatiegeschenken! Daar word je vrolijk van!

Louis Kester (@loukes) @pjvdpol: Gefaseerd maar gerichte stappen voor #nieuwbouw @Schoneveld_ NL. De eerste bomen omgezaagd.

Discussie op LinkedIn Jongere generatie moet voor vernieuwing zorgen Vrijwel iedereen in de sierteelt lijkt ervan doordrongen te zijn dat alleen ingrijpende vernieuwingen de sector toekomstbestendig kunnen maken.

Jongeren spelen daarbij een grote rol, zo viel te beluisteren tijdens het vorige week gehouden congres ’Blooming the Future’, georganiseerd door Blooming Breeders. Aan de productiekant is het de jonge generatie ondernemers die een innovatiedoorbraak in de sierteelt kan forceren. Aan de afzetkant zijn het de jongeren die op dit moment nog nauwelijks bloemen en planten kopen en dus een potentiële marktkans vormen. Meer inzetten op jongeren dus.

7

17-12-14 14:38

’In 2020 voor € 1 miljard via virtueel platform’

Arie-Frans Middelburg afmiddelburg@hortipoint.nl

W

e doen veel te veel”, zei Vos donderdag 11 december op de alv in Naaldwijk ergens halverwege zijn ” speech. „We hebben 340 diensten en voeren 182 projecten”, luidden vervolgens de imposante cijfers. Hij gaf aan dat veel projecten al gestopt zijn of worden afgerond.

FloraHolland doet nu nog 64 projecten en er zijn 130 diensten geïdentificeerd die gestopt gaan worden. De ’opschoning’ is nog niet ten einde, liet Vos weten.

Diensten en projecten van FloraHolland worden voortaan langs de meetlat van de twee ambities in de nieuwe strategie gelegd.

Ze moeten betere marges voor de leden en klanten opleveren of ze moeten ertoe leiden dat meer consumenten in Europa meer bloemen en planten kopen.

Om die ambities te realiseren vertelde Vos de leden op de alv op welke vijf acties de focus van FloraHolland volgend jaar ligt. De belangrijkste noemde hij Lean en Six Sigma, hetgeen zoiets betekent als optimalisering

van de bedrijfsprocessen en afscheid nemen van overbodige bezigheden. Daar vallen dus projecten en diensten onder die niet aansluiten bij de ambities van de veiling.

Niet zonder fouten In het optimaliseren van de bedrijfsprocessen valt volgens Vos nog veel te halen bij FloraHolland. Vos noemde enkele voorbeelden van wat er niet goed gaat bij de veiling.

Zoals de discussie over de plantenklok die al twee jaar loopt en waar nog geen adequate oplossing voor is gevonden. Een ander voorbeeld dat de algemeen directeur gaf was de verandering van het kwaliteitsbeleid dat aanzet tot een hoop negatieve reacties. Vos: „Als de bedrijfsprocessen niet optimaal verlopen dan is dat niet goed voor de manier waarop wij willen veranderen. We mogen niet in de situatie terecht komen dat de strategie goed is, maar dat er bij de uitvoering ervan van alles niet goed gaat.”

Feiten

-

-

8

FloraHolland-alv.indd 8

Naast het optimaliseren van bedrijfsprocessen wordt het nieuwe veilen een van de speerpunten van 2015 voor FloraHolland.

Doel ervan is om de meest optimale en stabiele prijzen te realiseren tegen zo min mogelijk kosten. Hoe dat nieuwe veilen eruit gaat zien wordt volgend jaar bekend. Vos benadrukte dat de klok er nog is in 2020; al moet ze wel zorgen voor een stabiele en goede prijsvorming.

Of het nieuwe veilen er toe leidt dat er een vestiging wordt gesloten de komende jaren werd niet duidelijk op de alv. Op de vraag van delphiniumkweker Jan Nederpel of Rijnsburg open blijft kon financieel directeur Rens Buchwaldt niet bevestigend antwoorden. Buchwaldt ziet in ieder geval geen reden om te stoppen met de co-financiering van de realisatie van de directe aansluiting van de veiling in Rijnsburg op de A44. „Een ontsloten veilingterrein is meer waard”, hield hij de zaal voor.

Een derde speerpunt van de veiling is standaardisering. Dit betreft – zo gaf Vos aan – onder meer productkwaliteit. Wellicht komt er een minimale kwaliteitseis.

Kwaliteit is in ieder geval een ’hot topic’, had Vos gemerkt de afgelopen maanden bij de invoering van het nieuwe kwaliteitsbeleid.

Hij noemde ook de standaardisering van ict en logistiek.

Een vierde onderwerp dat in 2015 bij de kop gepakt gaat worden door FloraHolland is een virtueel platform. „Omdat de wereld snel verandert”, luidde de argumentatie van Vos. Hoe het virtuele platform eruit komt te zien, wordt in de loop van volgend jaar helder. Vos noemde alvast een naam: World 51/52 (2014)

17-12-14 14:33

Foto: Fotostudio Gerard-Jan Vlekke

Flower Exchange. „In 2020 moet er een omzet van € 1 miljard doorheen gaan. Dat is nogal wat.” Momenteel heeft FloraHolland digitale platformen voor bloemen E-Trade en voor planten PlantConnect. Zij zijn goed voor een omzet van zo’n € 50 miljoen.

Daarnaast wordt er voor vele tientallen miljoenen via elektronische order systematiek (eos) volledig digitaal afgehandeld.

Nieuw voor de veiling Een vijfde bezigheid waarop FloraHolland zich gaat focussen is consumentenmarketing. „Onze competenties liggen daar niet”, gaf Vos aan. Eerst zal ForaHolland via onderzoek de consument proberen te begrijpen. Vos: „Dan weten we hoe we die kunnen beïnvloeden.” Het moet ertoe leiden dat Europese consumenten 20% meer geld uitgeven aan bloemen en planten in 2020.

Vos gaf verder aan dat FloraHolland geen mensen aanneemt die zich bezig gaan houden met consumentenonderzoek en consumentenmarketing. De kennis zal ingehuurd worden. Duidelijk werd ook dat FloraHolland en VGB de dag voor de alv de handen ineen hebben geslagen om ’samen iets te doen’ op gebied van promotie. Hoe en wat en hoe de financiering loopt moet in 2015 duidelijk worden om vervolgens in 51/52 (2014)

FloraHolland-alv.indd 9

2016 te starten met de consumentenpromotie. Beide organisaties worden geen partner in 247Green. Mogelijk worden ze wel klant van het promotieplatform.

De focus op voornoemde vijf punten betekent dat er op bepaalde prangende onderwerpen in 2015 niet wordt ingestoken.

Een ervan is het leden-niet-ledenbeleid. Het idee in de conceptstrategie om afscheid te nemen van de 100% afrekenplicht voor leden bleek uit een discussie met adviesraden van de veiling een brug te ver, gaf Vos aan. „Maar we gaan later wel kijken naar andere vormen van lidmaatschap.”

Een andere ontwikkeling die even moet wachten is de regie van FloraHolland over de binnenkomende stromen die Vos in zijn conceptstrategie schetste. Op een van de sheets van Vos viel te lezen dat dit wel een belangrijke actie wordt voor de veiling. In 2020 moeten de kosten voor de aanvoerstromen met 15% omlaag gebracht zijn.

Overigens moet in 2020 het totale kostenniveau van de veiling een derde lager zijn ten opzichte van de kosten van vandaag.

Wie gaat dat betalen?

De kosten voor de vijf speerpunten in 2015 in de nieuwe strategie zijn € 18 miljoen. Dit geld wordt uit de exploitatie van FloraHol-

land gehaald. „Linksom of rechtsom komt het dan bij de aanvoerders vandaan”, erkende Vos. „Maar de liquiditeitsbijdrage wordt er in ieder geval niet voor aangewend”, verzachtte hij de ’pijn’. De € 18 miljoen is het verschil tussen de kosten (€ 343 miljoen) en opbrengsten (€ 361 miljoen) in 2015.

Volgend jaar komt daarom het resultaat van FloraHolland op nul uit.

Het grootste deel van de € 18 miljoen gaat op aan het stoppen van diensten en projecten: € 8 tot € 12 miljoen. Voor het optimaliseren van de bedrijfsprocessen en consumentenmarketing wordt € 4 tot € 6 miljoen gereserveerd. Voor het ontwikkelen van World Flower Exchange, het nieuwe veilen en het invoeren van standaarden € 2 tot € 4 miljoen, rekende Vos voor.

Vos wilde hiermee de leden niet het idee geven dat er alleen in 2015 geld nodig is voor de nieuwe strategie. „Ook in 2016, 2017, 2018 en 2019 is er geld nodig. De implementatie van FloraHolland 2020 gaat over meerdere jaren”, gaf hij desgevraagd aan. Hij vertelde vervolgens dat hij nog niet wist hoeveel er in 2016 nodig is en in de jaren erna. Hij suggereerde in ieder geval dat bekostiging van de strategie uit de exploitatie zou kunnen blijven gebeuren. Vos: „Ik denk dat we in 2020 op een exploitatieresultaat van € 40 miljoen uitkomen.” <

9

17-12-14 14:33

Voorzichtig herstel van Plantion foto: Plantion

Plantion haalt dit jaar een kleine plus in de omzet ten opzichte van vorig jaar. tekend dat 2013 de boeken inging als een rampjaar.

Komend jaar bestaat de

Arie-Frans Middelburg afmiddelburg@hortipoint.nl

V

oorzitter Jos Kersten van Plantion in Ede sprak tijdens de algemene ledenvergadering vorige week woensdag 10 december van een superbegin voor de veiling in 2014. Het hoogseizoen viel echter tegen. Halverwege het jaar lag de veilingomzet zelfs achter ten opzichte van het rampjaar 2013.

Directeur Peter Bakker kwam halverwege dit jaar dan ook met een winstwaarschuwing. Hij zei toen te verwachten dat er dit jaar geen winst gemaakt zou worden terwijl in de begroting rekening was gehouden met een resultaat van € 150.000. Oorzaak van het tegenvallende resultaat was het faillissement van Bloemengroothandel Vianen in mei, een van de bedrijven in het groothandelscentrum van de Edese veiling.

Herstel in nazomer In de nazomer kwam herstel van de handel op Plantion en dat duurt tot op de dag van vandaag, schetste Kersten. Het leidt ertoe dat Plantion in 2014 een resultaat voor belasting haalt van € 10.000. De omzet lag met € 88.450.000 1% hoger dan het jaar ervoor, rekende Peter Bakker voor.

De klokomzet was € 47 miljoen (+3,4%), via bemiddeling werd € 40 miljoen (-1,5%) gerealiseerd en via het groencentrum € 1,45 miljoen (+1,4%). Bakker wees erop dat de klok toch pluste en dat het wegvallen van

Jos Kersten (midden) en Peter Bakker (links) schetsten een licht herstel van Plantion op de alv.

Volgend jaar zet het herstel zich door.

klant Max Bahr/Praktiker bijna geheel werd opgepakt door de bemiddeling.

In 2015 verwacht Plantion een omzet van € 91,8 miljoen en een resultaat van € 182.000. Ze verwacht dat klok, bemiddeling en groencentrum plussen met respectievelijk 3,8%, 2,5% en 3,4%.

De tarieven voor kwekers en kopers blijven komend jaar gelijk. „De kostenverhoging door inflatie zullen we in huis opvangen”, zei Bakker. Hij noemde het een geste naar telers en kopers.

Het lijkt erop dat het herstel van de omzet van Plantion voorzichtig is ingezet. In 2012 haalde de veiling nog een omzet van € 100,7 miljoen en in 2011 € 114,7 miljoen.

De daling werd met name ingezet doordat FloraHolland zich vanaf medio 2012 anders ging opstellen tegenover leden die via Plantion zaken deden met klanten van FloraHolland. Zij moesten die handel voortaan via FloraHolland afrekenen. Uitzonderingen daargelaten.

Komend jaar is er een volgende uitdaging voor Plantion. Een grote klant, het Duitse supermarktconcern Kaufland, wijst nieuwe inkooporganisaties aan voor Nederland en Duitsland en het is de vraag waar die bloemen en planten gaan inkopen. Plantion is in onderhandeling met Gasa Germany en met

de Nederlandse retailspecialist DRC. In 2015 gaat Plantion onder meer investeren in KOA en webapplicaties. „Fysieke handel blijft ons speerpunt, maar we ontkomen er niet aan na te denken over virtuele handel als e-commerce. We moeten naast de klok, bemiddeling en het groencentrum iets klaar zetten voor de toekomst. Wat precies weten we nog niet”, aldus Bakker op de alv.

De focus van Plantion blijft liggen op de bloemist. Afgelopen jaar werden 50 nieuwe klanten ingeschreven, ze heeft nu 650 klokkopers. De omzet is stabiel gebleven doordat klokkopers minder vaak komen, ze kopen efficiënter in, legde Bakker uit.

In het voorjaar van 2015 bestaat Plantion vijf jaar. De komende maanden verrijst een toren (de Kroon) op het gebouw van Plantion langs de A30. De nieuwbouw wordt onder meer ingezet in de consumentencampagne van de Edese veiling. Op de Kroon, dat bestaat uit kantoorruimtes, komen namelijk aan weerszijden twee grote led-schermen van 5 m2 bij 5 m2. Peter Bakker noemde de uitbouw op de alv de kroon op het werk van Plantion. Bij de viering van het vijfjarig jubileum in maart worden de kantoorruimte en de led-schermen gepresenteerd. Er komt tevens een open dag en een bijeenkomst voor relaties. <

10

Plantion.indd 10

17-12-14 14:39

foto: Gerdien de nooy

-

-

Peter van Leth pvanleth@hortipoint.nl

A

fgelopen jaar behoort de stijging van de inkomens van glassiertelers tot de sterkste stijgers in de land- en tuinbouw door met name lagere energiekosten. Veel gewassen noteerden eveneens betere opbrengsten. Dit gold voor de meeste snijbloemen meer dan voor de meeste potplanten. Door stijging van de inkomen gaat het inkomen van snijbloementelers weer naar het gewenste niveau. Het inkomen voor perk- en potplantentelers was al goed en is dus nog beter geworden.

Het LEI hamert er ieder jaar op dat bedrijfsresultaten per bedrijf sterk kunnen verschillen en door verdere schaalvergroting toenemen. Wederom daalde het aantal glastuinbouwbedrijven sterker dan in andere agrarische sectoren: 7,6% tegen gemiddeld 3% in de gehele land- en tuinbouw. Het percentage van 7,6% ligt 1,4% hoger dan het gemiddelde over jaren 2000-2014.

Tegenover € 100 aan kosten boekte het gemiddelde snijbloemenbedrijf € 104 aan opbrengsten. Deze rentabiliteit van 104 ligt drie punten hoger dan in 2013. Daarmee schrijft het gemiddelde snijbloemenbedrijf voor het derde achtereenvolgende jaar zwarte cijfers. Positieve inkomens zijn meer dan nodig om te herstellen van de slechte jaren 2008-2011 met een negatieve rentabi51/52 (2014)

5152LEB2014.indd 11

liteit. Het bedrijfsinkomen is gestegen van € 48.000 naar € 73.000.

Het gemiddelde pot- en perkplantenbedrijf boekte dezelfde rentabiliteit als het gemiddelde snijbloemenbedrijf. De rentabiliteit van 104, 3 punten beter dan in 2013. Al jaren zijn pot- en perkplantenbedrijven de meest renderende bedrijven in de glastuinbouw met stabiele positieve rentabiliteitscijfers. Het bedrijfsinkomen is gestegen van € 49.000 naar € 110.000.

Het LEI komt dus met positievere cijfers voor bloemkwekerijtelers. Glastuinbouwspecialist Gerben Jukema tempert enigszins het optimisme, omdat de liquiditeitspositie slechts licht verbetert. De solvabiliteit van 6% van de snijbloemenbedrijven is echt zorgwekkend en van 16% zorgelijk. Ruim 60% heeft een positieve nettokasstroom, 16% weet dat te bereiken door de helft van de aflossingen uit te stellen. Opmerkelijk is dat meer (9%) perk- en potplantenbedrijven acute liquiditeitsproblemen hebben en bij 11% daarvan is de situatie zorgelijk.

Zeven van de tien bedrijven zitten aan de goede kant van de streep en 11% als ze de helft van aflossingen uitstellen.

Komend jaar verwacht Jukema tevens dat telers die naar Rusland exporteren tegen grotere obstakels aanlopen dan dit

jaar. „Alhoewel bloemen en planten niet door Rusland worden geboycot, gaan deze producten de effecten van die boycot, met name in Rusland zelf, in toenemende mate wel ondervinden. Zolang de roebel blijft kelderen, zullen Russische consumenten bloemen niet meer kunnen kopen.”

De solvabiliteit van het gemiddelde snijbloemenbedrijf ligt op 32%, dat van het gemiddelde potplantenbedrijf op 43%. „Te laag om als familiebedrijf sterke prijsschommelingen op te kunnen vangen”, stelt LEI-directeur Laan van Staalduinen. Dit betekent dat risicomanagement een steeds belangrijker onderdeel is van het ondernemerschap door buffers op te bouwen en contracten en verzekeringen af te sluiten.

Bovendien stellen banken striktere eisen omtrent risicomanagementbeleid voor het verstrekken van kredieten.

Albert Jan Maat, voorzitter van LTO Nederland, zit ook op de golflengte: „Buffers van goede jaren kunnen dan worden benut om tegenvallende bedrijfsresultaten op te vangen. Het draait steeds meer om ondernemerschap en opereren in ketenverband, waarbij een evenwichtige verdeling van marges in de keten een heikel punt blijft. We kunnen nog duurzamer werken, maar niet tegen elke prijs.” <

11

17-12-14 14:48

Kamp belooft alleen onderzo ek

qvb@hortipoint.nl

D

voldoende kunnen waarborgen? En hoe zit het met de bevoegdheden van zo’n nieuwe organisatie, mag die bijvoorbeeld heffingen gaan opleggen en verordeningen uitschrijven zoals het PT dat mocht?

Minister Kamp heeft er alle vertrouwen in dat de tuinbouw er ook na de opheffing van het PT in zal slagen de financiering van het onderzoek veilig te stellen. De bewindsman gaat er vanuit dat de tuinbouw met een branche- of producentenorganisatie voldoende mogelijkheden in handen heeft om zijn bijdrage aan de financiering van het landbouwkundig onderzoek op peil te kunnen houden.

De tuinbouw hoopt in januari een door Brussel erkende brancheorganisatie in de benen te hebben. In feite zal het om een nieuw soort ketenorganisatie gaan, geen tweede PT, maar een soort mini-productschap. Deze nieuwe ketenorganisatie mag dwingende voorschriften en heffingen opleggen waarmee de sector volgens Kamp de financiering van onderzoek kan regelen. „In ieder geval zal ik ook voor het overgangsjaar 2015 zorgen dat de overheidsbijdrage die er anders zou zijn gekomen, er ook dan zal zijn”, beloofde hij de Eerste Kamer.

De minister zegde verder toe „de ontwikkelingen na het overgangsjaar nauwlettend in de gaten te zullen houden”. Hij liet zich echter niet uit over een rijksbijdrage aan het onderzoek ná 2015.

Foto: Ministerie van econoMische Zaken

e Eerste Kamer debatteerde vorige week met minister Henk Kamp van Economische Zaken (EZ) over de opheffing van de bedrijf- en productschappen. Hoewel het debat als mosterd na de maaltijd kwam – de Tweede Kamer heeft de opheffing van de schappen immers al lang en breed in gang gezet – wisten de senatoren toch nog de vinger op enkele zere plekken te leggen.

Want hoe moet het verder met de financiering van het onderzoek in de tuinbouw als de sector het straks zonder het Productschap Tuinbouw (PT) moet doen? De minister mag dan wijzen op de mogelijkheid om een door Brussel erkende branche- of producentenorganisatie op te richten, maar zullen die de financiering van het onderzoek

12

Eerste Kamer PBO.indd 12

51/52 (2014)

17-12-14 12:27

Column

zo eksgeld voor 2015 Algemeen verbindend Een nieuwe tuinbouwketenorganisatie mag alle ondernemers – dus ook zij die geen lid zijn van de onderliggende organisaties – dwingende voorschriften en heffingen opleggen, mits die het sectorbelang dienen.

Kamp moet de betreffende verordeningen dan algemeen verbindend verklaren.

Zo’n algemeenverbindendverklaring (AVV) moet aan Brusselse regels voldoen.

Daarnaast stelt Kamp twee extra voorwaarden. Hij toetst eerst of de zaken die de tuinbouw in de AVV wil opnemen, niet door de overheid geregeld kunnen worden. Ten tweede bekijkt de minister of de regelingen „de ondernemersvrijheid niet onwenselijk beknotten”, oftewel: worden ondernemers niet opgezadeld met onnodig veel extra regels? Omdat deze twee extra eisen de goedkeuring van zowel de Tweede als de Eerste Kamer hebben gekregen, is er volgens Kamp „geen sprake van nationale koppen op Brusselse regelgeving”, zoals LTO Nederland eerder beweerde.

Toch een last Individuele ondernemers kunnen AVV’s volgens Kamp toch als een last beschouwen, vooral als het om heffingsverordeningen gaat. De minister vindt het daarom cruciaal „dat de niet aangeslotenen – die dus verplicht worden iets te doen – óók een voordeel hebben bij het voorschrift waarvoor een financiële bijdrage wordt gevraagd”. Er moet volgens Kamp rekening worden gehouden met de belangen van de niet-aangeslotenen. „Die belangen moeten echter ook worden afgewogen tegen het algemeen belang”.

Democratisch legitiem De kritiek op de productschappen was onder meer dat ze onvoldoende democratisch waren. Wie niet was aangesloten bij een van de dragende organisaties van een schap, had ook geen stem. Tegen die achtergrond vroeg de Eerste Kamer zich af hoe het met de democratische legitimiteit van de nieuwe branche- en producentenorganisaties zit.

Zij kunnen immers ook niet-aangeslotenen regels gaan opleggen via een AVV. Over de democratische legitimiteit hoeft volgens Kamp geen twijfel te bestaan. „Ik moet zorgen dat de organisaties die erkend 51/52 (2014)

Eerste Kamer PBO.indd 13

willen worden, voldoen aan de eisen die in een Europese verordening zijn gesteld.

Vervolgens kan een AVV aan de orde komen, maar daar moet ik als minister over besluiten. Daaruit volgt dat ik door het parlement aanspreekbaar ben op die besluiten, waarmee het ook democratisch legitiem is.”

Kamp kondigde aan van plan te zijn alle besluiten die hij gaat nemen over AVV’s eerst voor te leggen aan de Tweede Kamer.

Rusland

Negen aanvragen Momenteel heeft de bewindsman negen erkenningsaanvragen op zijn bureau liggen: één voor een producentenorganisatie en acht voor brancheorganisaties. Het ministerie van EZ is volgens Kamp bezig de aanvragende organisaties te helpen hun aanvragen volledig en compleet te krijgen. „Nog vóór 1 januari willen wij de producentenorganisatie varkenshouderij, de brancheorganisatie ZuivelNL en de Brancheorganisatie Kalversector erkend hebben. We werken er hard aan om ook de aanvragen voor de brancheorganisaties graan, suiker, aardappelen, OVONED en PLUIMNED vóór 1 januari rond te hebben.”

Deze acht organisaties kunnen dan volgens de minister vervolgens een AVV aanvragen.

Kamp wil de gang van zaken rond de branche- en producentenorganisaties over vijf jaar uitgebreid evalueren. In de tweede helft van 2015 zal hij met een tussenrapportage komen. Daarin zal de minister nadrukkelijk kijken hoe de nieuwe situatie heeft uitgepakt voor de innovatiekracht van sectoren. Mogelijk bekijkt hij dan ook of er nog een mogelijkheid is om de vakbonden een rol te laten spelen in het geheel, een wens van de PvdA. <

In het kort ■

13

17-12-14 12:27

Foto: Peter van Leth

Tuinbouwjongeren zijn ’alive and k ick ing’ als moet worden afgegaan op de woorden van Wouter van den Bosch (links op de foto) en René van Dop (rechts), respectievelijk de voorzitters van Tuinbouwjonge ren Oostland en Tuinbouwjongeren Westland. De jonge generatie speelt nu al een belangrijke rol in de hoognodige vernieuwingen in de glastuinbouw en gaat dat in de toekomst ook zeker doen.

Beide tuinbouwjongerenorganisaties zijn actieve clubs, waar de opkomst

14

T-inleiding.indd 14

goed is als bijeenkomsten worden georganiseerd. In overige geconcentreerde glastuinbouwgebieden als Aalsmeer, Venlo en Emmen is die animo er niet of veel minder. Pogingen daar toe in het verleden komen niet van de grond of zijn gestrand.

Reden waarom een landelijke tuinbouwjongerenorganisatie ook nooit uit de ver f is gekomen.

De glastuinbouw is een k apitaalsintensieve sector, waardoor familiebedrijven eerder dan in andere agrarische sectoren veranderen in

familie - ondernemingen. O ftewel mk b -achtige bedrijven maar wel vaak met behoud van het gezinsk arakter. Bedrijven waar tradities ver vagen en waar opvolging geen automatisme meer is. Nieuwkomers moeten van meer waarde voor het bedrijf zijn.

Door al deze ontwik kelingen weten steeds minder, maar nog altijd wel voldoende jongeren met passie en gewenste capaciteiten zich staande te houden ondanks turbulente tijden.

51/52 (2014)

17-12-14 12:27

JONG EN ONDERNEMEND

Tuinbouwjongeren zijn moeilijk over een kam te scheren. Het maakt immers nogal uit of je uit een ’groente- of sierteeltnest’ komt en of ouders een glas- of vollegrondsbedrijf runnen. Toch bespeuren Wouter van den Bosch en René van Dop overeenkomstige drijfveren: „Tuinbouwjongeren zijn positief gestemd. Ze zien eerder kansen dan problemen of ze nu in het ouderlijk bedrijf werkzaam zijn of in de periferie.”

pvanleth@hortipoint.nl

T

oen René van Dop, ruim acht jaar geleden, voor het eerst in het bestuur kwam van de voorloper van Tuinbouwjongeren Westland (TJW) waren er volgens hem nog acht clubs voor tuinbouwjongeren. Dit aantal is inmiddels geslonken tot twee. Naast TJW alleen nog Tuinbouwjongeren Oostland (TJO). „Zelfs rond Aalsmeer is geen club meer actief ”, meldt Van Dop. Voornaamste reden is volgens hem dat er geen jongeren zijn die de kar willen trekken. „De animo staat en valt bij een actief bestuur. En dan heeft TJW natuurlijk wel makkelijker praten met 350 leden. Vooralsnog staan iedere keer weer nieuwe leden te trappelen om in het bestuur te stappen”, schetst Van Dop. Dat een tuinbouwjongerenclub ook met minder leden actief kan draaien, bewijst TJO met ruim 120 leden. Wouter van den Bosch beaamt dat dit aan een actief bestuur is te danken.

Professioneler en meer gestructureerd Zowel TJW als TJO hebben als drijfveer het organiseren van interessante bijeenkomsten, voornamelijk met thema’s die spelen in de sector. Streven is ongeveer een bijeenkomst per maand. Belangenbehartiging is goed geborgd via vooral LTO Glaskracht Nederland en het Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt (NAJK). Binnen het landbouwbolwerk NAJK heeft eerst Jacqueline van der Burg en vervolgens Jan Enthoven als dagelijkse bestuurslid de tuinbouw wel meer op de kaart weten te zetten. Pogingen om belangenbehartiging puur vanuit tuinbouwjongeren, onder meer via Tuinbouwjongeren Nederland, te organiseren zijn gestrand. „TJO en TJW zijn eigenlijk kleine ondernemingen. Die hun succes hebben te danken aan het meegaan met de tijd. Door verdere professionalisering en gestructureerder te werken, is de vrijblijvendheid van een leuke, sociale club er enigszins af. Daarmee staan de organisaties beter in de steigers dan voorheen en kunnen ze tegen een stootje als even iets minder leden zich actief opstellen”, verwoordt Van den Bosch.

Minder, maar nog steeds voldoende Grootste bedreigingen voor het voortbestaan van tuinbouwjongerenorganisaties vinden Van Dop en Van den Bosch het teruglopend aantal jongeren dat een carrière ambieert in de sector, struikelblokken bij opvolging en het imago van de sector. „Een glastuinbouw51/52 (2014)

T-inleiding.indd 15

bedrijf bestaat inmiddels uit zoveel facetten dat het moeilijk is op alle fronten de regie te houden. Sommige jongeren zien het als een uitdaging binnen het bedrijf daar een bijdrage aan te leveren, sommige haken daarom juist af”, merkt Van Dop op. „In toenemende mate zijn tuinbouwjongeren gewoon in loondienst, ofwel op het bedrijf van hun ouders of van een tuinbouwbedrijf dat hun meer aanspreekt of mogelijkheden biedt”, vult Van den Bosch aan.

Ondanks de kapitaalsintensiteit en complexiteit van glastuinbouwbedrijven zijn er nog voldoende tuinbouwjongeren die een opvolgerstraject beginnen, stellen beide voorzitters. Dat verloopt over het algemeen goed, maar lang niet altijd. Nog steeds doen zich voorbeelden voor dat de oude generatie het niet lukt om de scepter over te dragen aan de volgende generatie. Soms onterecht door het ontbreken van vertrouwen, soms terecht omdat de opvolger toch niet over de benodigde ondernemerscompetenties beschikt. Het is in ieder geval geen automatisme meer dat het bedrijf overgaat van vader op zoon.

Uitdagingen worden aangepakt Tuinbouwjongeren zijn over het algemeen ambitieus en pakken uitdagingen met beide handen aan. Iets wat ze vaak van huis uit meekrijgen. Dat enthousiasme vertaalt zich echter in steeds mindere mate in het zien van uitdagingen in de glastuinbouwsector, constateert zowel Van den Bosch als Van Dop. Daaraan liggen volgens hen meerdere factoren ten grondslag.

Niet op elk bedrijf stralen ouders de positieve boodschap uit dat een toekomst in de tuinbouw een goede keuze is. Begrijpelijk als het meerdere jaren achtereen kommer en kwel is. Maar ook als zwarte cijfers worden geschreven, stimuleren ouders hun kinderen niet altijd tot een carrière in de tuinbouw. Beide voorzitters geven aan dat die ouders het sowieso goed vinden dat hun kinderen ook om zich heen kijken. En jongeren waarderen die opstelling omdat ze zich niet verplicht hoeven te voelen het bedrijf over te nemen.

Het imago van de sector speelt soms parten om een carrière buiten de glastuinbouw te beginnen, ook al weten tuinbouwjongeren dat het beeld van zwaar en vies werken achterhaald is. Verder liggen interesses gewoonweg buiten de sector of komen daar beter tot hun recht. „De glastuinbouw heeft veel te bieden voor jongeren, maar niet voor iedereen. Dat geldt ook voor kinderen van tuinders”, besluiten Van Dop en Van den Bosch.

15

17-12-14 12:27

Foto: Peter van Leth

Lambert Zwinkels:

Levensloop Geboortedatum: 11 mei 1991 Ouderlijk bedrijf: Kwekerij Barreveld Woonplaats: Honselersdijk Opleiding: mbo mechatronica en small business- en retailmanagement aan de Haagse Hogeschool In juli 2015 hoopt Lambert Zwinkels zijn opleiding small business- en retailmanagement aan de Haagse Hogeschool af te ronden en zich dan in het bedrijf van zijn ouders Rien

16

T-Zwinkels.indd 16

en Leny Zwinkels in te werken. Het is de bedoeling dat hij met name de taken van zijn vader gaat overnemen. Dus zich gaat storten op de sales en het aanspreekpunt wordt van het bedrijf naar buiten. Verder gaat hij zich klaarstomen om met de compagnons van het bedrijf, Marijn Koornneef en Vincent Duijvesteijn, het bedrijf voort te zetten. Zij zijn al respectievelijk in 2002 en 2006 toegetreden tot het bedrijf op de

momenten dat kwekerij zich heeft uitgebreid.

Kwekerij De Barreveld teelt nu op 7 ha en op vier locaties kuipplanten (75%) en groene planten (25%). Qua kuipplanten hebben ze zich gespecialiseerd in de potmaten 14 cm (stam en struik) en 19 cm die op verschillende locaties worden geteeld.

Groene planten worden pas drie jaar geteeld. De kwekerij is aangesloten bij Air So Pure.

51/52 (2014)

17-12-14 12:27

JONG EN ONDERNEMEND

Hard werken is er bij Lambert Zwinkels met de paplepel ingegoten. Nee zeggen hoort er nog niet bij. Hij grijpt vooralsnog alles aan wat zijn interesse wekt. Zodoende heeft hij al op zijn 23e een aardige cv opgebouwd met sectoren waar hij heeft gewerkt. Iets waarmee hij zich absoluut niet op de borst wil kloppen. Maar de opgedane ervaringen neemt hij wel mee naar de sector die hem toch het beste ligt: de glastuinbouw.

Peter van Leth pvanleth@hortipoint.nl

Z

oals zoveel tuinderszonen loopt ook Lambert Zwinkels al jaren mee op het bedrijf van zijn ouders. Een bedrijf dat inmiddels niet meer alleen in hun handen is, maar ook van de compagnons Marijn Koornneef en Vincent Duijvesteijn.

Compagnons waarmee hij van plan is het bedrijf voort te zetten.

In een opvolgerstraject zit hij nog niet, maar dat zal niet lang meer duren als hij na voltooiing van zijn studie komend jaar in het bedrijf stapt. Dat heeft altijd al in zijn achterhoofd gespeeld, maar de knoop heeft hij pas 1,5 jaar geleden definitief doorgehakt. „Onbewust ben je continu bezig met in het bedrijf stappen.

Niet voor niets heb ik voor zowel een technische als economische opleiding gekozen. Ondertussen word je bovendien meer en meer betrokken bij managementbeslissingen”, zegt Zwinkels

Dat zijn loopbaan uiteindelijk toch in de glastuinbouw ligt, is nooit een uitgemaakte zaak geweest. „Een ding wist ik zeker over mijn toekomst en dat is dat ik ondernemer wil worden. Waar is lange tijd niet duidelijk geweest. Zoveel dingen in de wereld zijn leuk om te doen”, verwoordt Zwinkels.

In een aantal sectoren heeft hij inmiddels ervaring opgedaan.

Beginnend met een stage om er vervolgens te blijven werken. Zo heeft hij drie jaar gewerkt bij WPS Horti, eerst staand voor Walking Plant Systems nu inmiddels omgedoopt tot We Prove Solutions.

Bij kledingmerk Gaastra brengt Zwinkels nu nog enkele werkuren door. En als zijn neef belt voor hulp in het weekend bij hovenierswerkzaamheden en Zwinkels heeft de tijd dan worden daar de mouwen voor opgestroopt. Toch trekt de primaire tuinbouw hem uiteindelijk het meest.

Over zijn ambities durft hij nog geen uitspraken te doen. Die kunnen nog alle kanten op. „Nu speelt in sierteelt onder glas vooral het inspelen op wat de markt vraagt. He is goed dat veel ondernemers, waaronder veel jonge ondernemers, dat beseffen. Op die koers zitten wij ook en ik hoop daar mijn inbreng in te hebben. Verder zijn bedrijfsprocessen altijd te professionaliseren en te optimaliseren.

Doe vooral waar je goed in bent, want zelfs dat kan altijd beter. Ik 51/52 (2014)

T-Zwinkels.indd 17

staar me nog nergens blind op en hou alle toekomstopties open.

Over 50 jaar telen wij misschien geen kuip- en potplanten meer, maar gewassen die verwerkt worden in de farmaceutische industrie. Wie zal het zeggen. Elke deur, hoe futuristisch ook, moet je altijd op een kier houden”, redeneert Zwinkels.

Zwinkels is bescheiden en blaast niet graag hoog van de toren. Hij laat zich er dan ook niet uit waar hij over tien jaar samen met zijn compagnons staat of wil staan. Hij heeft er ook geen flauw idee van, maar wel dat de nieuwe generatie het weer anders zal doen dan de vorige. Met nadruk op anders, omdat ontwikkelingen daarom vragen of de mogelijkheden bieden. „En dan zit het veel meer in kleine dan grote details. Beter met sociale media om gaan of meer uit ict-ontwikkelingen halen”, geeft Zwinkels aan.

Hij meent dat de glastuinbouw toe is aan een pas op de plaats.

De tijden van groot, groter, grootst zijn wat hem betreft gelukkig voorbij. Zwinkels herhaalt dat iedereen moet proberen te doen waar hij of zij goed in is. Dat dit op sommige terreinen gepaard gaat met ’meer ieder voor zich’, heeft Zwinkels vrede mee. „Open kaart spelen met iedereen past niet bij onderscheidend proberen te zijn. Er blijven genoeg onderwerpen over waarover open en bloot valt te discussiëren. Denk aan algemene sectorontwikkelingen, innovaties en plaagbestrijding.”

Vader Rien en moeder Leny hebben Lambert altijd alle vrijheid gegeven om zelf zijn toekomst te bepalen. Ze hebben hem gestimuleerd om vooral ook over de schutting van het tuinbouwbedrijf te kijken. Toch zijn ze blij dat hij voor het tuinbouwbedrijf heeft gekozen. Des te meer, omdat zijn zussen Lisanne en Anouk voor een totaal andere carrière hebben gekozen. Kwekerij Barreveld is in ieder geval verzekerd van nog een generatie Zwinkels in het management. Dat is dan de derde generatie.

De toekomst in de glastuinbouw ziet Zwinkels met vertrouwen tegemoet. „Ik ben niet de enige. De situatie in de sector is zoals die is. Die lijkt wellicht somber, maar gelukkig niet zo somber dat geen enkele jonge ondernemer er geen heil meer in ziet.”

17

17-12-14 12:27

JAARoVER ZI JANUARI – FEBRUARI LTO GLASKRACHT NEDERLAND

Foto: FloRAhollANd

-

Een WINDHOOS

Dimitri Markidis, human resource manager FloraHolland:

’Het waren heel spannende dagen’

FLORAHOLLAND

-

Tijdens de Valentijnsstaking legden honderden medewerkers van FloraHolland vijf dagen lang hun werk neer. Dimitri Markidis was namens de veiling betrokken als onderhandelaar. „Nu is er veel meer aandacht voor verbinding.”

-

-

Hoe hebt u staking beleeft? „Het waren heel intensieve en spannende dagen. Ik stond continu in contact met de bonden om alles in goede banen te leiden voor zowel de stakers als de werkers. Daarnaast was er veel contact met mensen binnen het bedrijf tijdens de zogenaamde koffiemomenten. Uiteindelijk kwam er een mooi Valentijnsakkoord.”

Als onderhandelaar zag u de staking aankomen? „Ik onderhandelde over het sociaal plan, maar de onvrede zat dieper. Tijdens de staking werd die conclusie ook getrokken. Het was daarom in eerste instantie lastig om tot een akkoord te komen. Later is dat wel gelukt.”

FloraHolland wilde praten. De bonden wilden niet praten. Uiteindelijk vierden de bonden het feit dat ze de laatste ochtend van de staking terug naar de onderhandelingstafel gingen als een overwinning. Wat gebeurde op de achtergrond? „Het heeft niet veel zin om daar nu nog op in te gaan, we moeten vooruit. Het is zoals het gaat tijdens dergelijke gebeurtenissen.”

En toen keerden de stakers terug op de werkvloer? „Daar is heel veel aandacht aan besteed. We hebben dat intensief gestuurd en tegen de werkwillenden gezegd: neem de stakers serieus, zoek ze op. De terugkeer van de stakers op de werkvloer is buitengewoon goed gegaan, er zijn weinig spanningen geweest tussen werknemers en leidinggevenden en werknemers onderling.

18

Jaaroverzicht-jan-dec.indd 18

Een mooi moment vond plaats op de veiling in Naaldwijk waar een staker, een werknemer en een leidinggevenden op een balustrade gingen staan, elkaar de hand reikten en opriepen weer aan de slag te gaan en respect voor de stakers en werkers te hebben. We moeten door en samen aan de toekomst werken.”

Waarom gaat het nu goed tussen werknemers en leidinggevenden? „Uiteindelijk zijn we meer en beter gaan luisteren naar de werknemers. We hebben ze bijvoorbeeld bij de voorbereiding van de nieuwe strategie, FloraHolland 2020, gevraagd hun mening te geven. Daarnaast hebben we nog steeds de koffiemomenten en is de Valentijnsstuurgroep van leidinggevenden en medewerkers doorgezet.

De relatie met de bonden is overigens ook nog steeds goed. Na het akkoord over het sociaal plan is er een nieuwe cao gekomen en een pensioenakkoord.”

GASPRIJS. WKK’S

aan ook in 2014 WERKLOZEN in -

BOMMELERWAARD. BAAS PLANTENSERVICE uit -

Hoe kijkt u nu terug op de staking? „Ik denk dat algemeen directeur Lucas Vos gelijk had met zijn opmerkingen dat we er met zijn allen verantwoordelijk voor zijn geweest.

De veiling is groter en complexer geworden en de afstanden tussen mensen zijn ook groter. Nu is er veel meer aandacht voor verbinding. We moeten samen optrekken. ’Samen’ is ook een van de kernwaarden in de nieuwe strategie en dat komt mede voort uit de acties.” <

WUR GLASTUINBOUW AREND-SOSEF

51/52 (2014)

17-12-14 12:28

R ZICHT 2014 MAART – APRIL De helft van alle glastuinders bezit een TABLET

-

WEST-

LAND

FoTo: JAsPER WEERkAMP

UARI

Johan Weerkamp, mediator en adviseur: Telers van ALSTROEMERIA -

’Familiebedrijf is geen probleem’ 2014 heeft de Verenigde Naties (VN) uitgeroepen tot het ’Internationaal Jaar van het Agrarische Familiebedrijf’. Op velerlei manieren is daar bij stilgestaan. Johan Weerkamp schreef samen met Truke Zeinstra een boek ’Wat de boer niet zegt’, waarin ze beweren dat goede samenwerking binnen familiebedrijven niet vanzelfsprekend is.

ring van het BEELDVEILEN en

WA-

Is het VN-jaar zinvol geweest? „Dat kan ik niet beoordelen. Een jaar van ... of de dag van… zijn nooit een oplossing voor een vraagstuk. Overigens is het familiebedrijf geen probleem, maar juist een verworvenheid en een bedrijfsvorm die grote voordelen kent. Het doet het beter dan andere bedrijfsvormen. Juist ook in de huidige moeilijke tijden voor tuinbouwbedrijven zijn het de families die samen de moed erin houden; puur commercieel zouden eigenaren er al eerder de stekker uitgetrokken hebben.”

TERZUIVERING

Telers van LISIANTHUS

Staan sociaaleconomische aspecten van het familiebedrijf nu beter op de kaart?

LOKALE PARTIJEN een substan-

„Door veel publiciteit en gesprekken is er mogelijk meer zicht op de sociaal-economische verhoudingen. Er is veel over geschreven in vakbladen, het NAJK heeft er een congres aan gewijd, adviseurs hebben er onderling meer ideeën over ontwikkeld en er is een onderzoek geweest van de rol van de vrouw binnen het bedrijf. Tevens is er een voorzichtig discussie gestart over andere financieringsvormen.”

Telers van GERBERA

-

IMPORT-

Welke aspect verdient met name aandacht?

-

„De communicatie in agrarische familiebedrijven.

Het gesprek over de relatie tussen de aspecten familie, bedrijfsvoering en eigendom blijft cruciaal.

Jammer is dat vrouwen daar meer oog voor hebben dan mannen. In vrouwenorganisaties als jonge agrarische vrouwen en LTO Vrouw en Bedrijf wordt daar veel over van gedachten gewisseld.”

JAN KOUWENHOVEN -

Mannen hebben dus nog veel te leren? „Veel mannen kunnen niet goed omgaan met de spanningen die samenhangen met de rollen in het

51/52 (2014)

Jaaroverzicht-jan-dec.indd 19

bedrijf en hun rol in gezin of familie. Vooral ondernemers die terugtreding in het verschiet zien liggen en voor wie de balans tussen loslaten en betrokken blijven moeilijk is te hanteren, raken in verwarring. Als dat gepaard gaat met bedrijfseconomisch moeilijke tijden dan vraagt dat veel van hun spankracht, mentale vermogens, gezondheid, humeur en het behoud van een prettige verhouding met partner en kinderen.”

Worden familiebedrijven familieondernemingen? „Tussen familiebedrijven en familieondernemingen zie ik niet zo’n groot verschil. Gezinsbedrijven met volle inzet van kinderen zijn er door de automatisering al veel minder. Maar de betrokkenheid en de psychologische eigendom blijven bestaan.

Tegelijkertijd zie ik ook wel een risico’s voor het voortbestaan van de zogenoemde gunfactoren.”

Wat bedoeld u daarmee? „Gunfactoren zijn redenen waarom familieleden de overnemer(s) gunnen om tegen andere dan volledig marktconforme voorwaarden het bedrijf over te nemen, ondersteund door de overnamefaciliteiten van de fiscus. De andere kinderen hebben echter soms hun huis onder water staan, verliezen hun baan en willen een bedrijf voor zichzelf beginnen. Steun van de familie, met name van de ouders , daarbij vinden ze dan gewenst.

Van de fiscus of van de bank krijgen ze die niet of nauwelijks. Daar komt dan mogelijk een scheurtje in het gelijkheidsbeginsel dat ouders eigenlijk wel zouden willen toepassen in hun gezin. Dat vraagt voortdurend om communicatie, betrokkenheid organiseren en transparant opereren.” <

19

17-12-14 12:28

jAAROVeR Zi

FOTO: FlORAHOllAndlinks:

mei – juni

Aad van den Enden, manager Bloemisten Services FloraHolland:

’Vertrouwen in de klok groeit’ Op 30 juni kende de Bloemistenklok in Naaldwijk haar eerste veildag. De klok in Bleiswijk ging dicht en in Naaldwijk werd deze nieuwe klok ingericht. Nu, een half jaar later, durft Aad van den Enden, manager Bloemisten Services, te zeggen dat er een balans is gevonden. „Maar het begin is zeker niet makkelijk geweest.”

Hoe gaat het met de bloemistenklok?

Waarom?

„Ik durf nu te zeggen dat er een goede basis staat, maar makkelijk is het niet geweest. De startfase is anders verlopen dan ik van te voren had gedacht.

Het ging moeizaam en het vertrouwen in de klok was de eerste maanden niet groot.”

„Waarom veel karren van bolchrysanten voor de klok zetten als klanten daar niet om vragen? In het verleden kochten grote tuincentra nog in op Bleiswijk, maar een deel daarvan heeft de overstap naar de plantenklok hier in Naaldwijk gemaakt.

Daar kun je veel beter voor grote aantallen terecht. We richten ons echt op de bloemist. We zetten een hoogwaardig assortiment voor de klok. Je ziet producten die we in Bleiswijk niet hadden en we veilen ook steeds meer noviteiten. We hebben hard moeten vechten om tot dit evenwicht te komen, maar nu merk je dat er een balans is en dat het vertrouwen in de bloemistenklok groeit.”

Wat was er aan de hand? „We zijn de bloemistenklok gestart in juni. Eerst stond november op de planning, maar omdat klanten van Bleiswijk het liefst direct wilden verhuizen zijn we versneld gestart. Daarbij leek ons opstarten in een rustige periode prima. Maar commercieel gezien was de zomer helemaal geen handige periode om te beginnen. De vraag ligt stukken lager; veel bloemisten sluiten hun winkel in de vakantie. Daarnaast bleven de prijzen eind augustus flink achter bij de exportklokken. De exportklokken profiteerden van de extra vraag vanuit Oost-Europa en de prijzen op de bloemistenklok bleven daar, logischerwijs, bij achter. Dit alles zorgde in die periode voor onrust en verloop onder telers en klanten.”

Hoeveel telers voeren aan? „We bedienen zo’n 300 klanten per week en er voeren 350 à 400 kwekers aan. Het aanbod telt 300 tot 600 karren per dag. Dat is niet superveel en het heeft best wat moeite gekost om het denken in volume los te laten. Het gaat nu goed. We zien dat we bloemisten goed bedienen en dat er de laatste weken ook aanmeldingen van nieuwe klanten komen.”

LTO GROEISERVICE wordt per 1 mei opgeheven. De taken rond vollegrondsgroenten nemen ZLTO en DLV Plant over. Sierteelten onder glas vallen onder LTO Glaskracht Nederland, evenals zomerbloemen in de vollegrond en bloemzaden.

PRIVA schrapt 34 van de 450 in klimaatbeheersing, kampt met ENERGIEBESPARINGSSYSTEEM dat in 2015 van start zal gaan. Via het systeem zal elke teler aan CO2Bloemengroothandel VIANEN VAN VLIET Telers van BROMELIA richten op 27 mei een gewascoöperatie op voor promotie én onderzoek. De tweederde van de telers.

ZWIRS-KNIJNENBURG een deel van de onderneming onder De gemeente NIEUWKOOP zet een streep door de ontwikkeling van Oost. diensten NAKTUINBOUW, BKD,

de exportpositie van de sector. de HERETIKETTERING van insecti-

BLOEMISTEXCLUSIEF, het on-

Hoe is dit opgelost? „Ik heb een week lang elke ochtend klanten in de afmijnzaal toegesproken, commitment gevraagd en uitleg gegeven over de situatie. En gepolst hoe zij het graag wilden zien. Dat overleg is er nu nog. Dagelijks vragen wij klanten hoe het veilen is verlopen, wat voor producten zij missen, etc.

Hierdoor kunnen wij gericht aanbod zoeken bij de vraag. In het begin lag de focus op kwantiteit en was alles erop gericht om het aanbod vanuit Bleiswijk te behouden. Nu kiezen wij nadrukkelijk voor hoogwaardige kwaliteit.”

20

Jaaroverzicht-jan-dec.indd 20

Maar komt het financieel ook uit? „Ja, omdat we nu onder Naaldwijk werken, kunnen we gebruik maken van de bestaande processen en dat scheelt natuurlijk flink in de kosten. We werken met een heel klein team. Natuurlijk willen we in de toekomst wel verder groeien, en ik weet ook zeker dat dat kan. Als we maar vraaggestuurd gaan werken. We moeten de kweker en de bloemist in de beste positie blijven brengen en dan ontstaat er een goede prijs. Dat is het uiteindelijke doel.” <

renderend genoeg.

TINY AERTS

en vice-voorzitter van LTO Glaskracht Nederland.

51/52 (2014)

17-12-14 12:28

R ZiCHt 2014 juli – Augusttus

FOtO: smit KweKeRijen

Het ministerie van EZ en LTO Glaskracht Nederland komen tot de ’MEERJARENAFSPRAAK energietransitie glastuinbouw 2014–2020’. Vanaf 2020 is de ambitie dat nieuwe kassen klimaatneutraal economisch rendabele manier met de helft minder aardgas toekunnen als in 2011.

LTO Glaskracht Nederland ’GEZOND GEWAS, SCHOON WATER’ waarmee de organisatie tot verdere verduurzaming en een nagenoeg emissieloze kas wil komen in 2027.

Een verlaagd tarief ENERGIEBELASTING Brussel stemt in met een verzoek daartoe van Nederland.

Negen eigenaren van geothermiebronnen in de glastuinbouw verenigen zich in de Dutch Association DAGO).

ZUID-HOLLAND komt een glas-voor-glasregeling, de

in glastuinbouwgebieden binnen Makelaarsorganisatie NVM signa-

-

Kees Pingen, Smit Kwekerijen:

’Het ging om € 70.000’ In juni stemden de leden van FloraHolland tegen het voorstel van de veiling om de helft van de liquiditeitsbijdrage van 2013 aan te wenden om de reorganisatie te bekostigen. Een maand later haalde een nieuw voorstel het wel. Kees Pingen van Smit Kwekerijen: „Het was niet mijn keus om de liquiditeitsbijdrage aan te wenden.”

Wat vond u ervan dat de liquiditeitsbijdrage werd aangewend? „Ik snapte dat er voor een reorganisatie geld nodig is, maar de vraag was hoe de veiling dat wilde financieren. Ik ben bij een voorbespreking geweest. Uiteindelijk heeft de veiling een oplossing gekozen en vervolgens was er eigenlijk geen weg meer terug en hebben ze het aan de algemene ledenvergadering voorgelegd. Het was niet mijn keus. Als kweker werd ik geconfronteerd met het nemen van het verlies in een keer. Uiteindelijk heb ik wel voorgestemd. Het geld voor de reorganisatie moet ergens vandaan komen. Ik zou ook niet blij zijn geweest als de provisie verhoogd was.

De alv stemde tegen. Hoe was uw reactie? alle klokken één minuut stilte ter nagedachtenis aan de slachtoffers VLUCHT MH17 in Scherminstallateur LEEN HUISMAN maakt in afgeslankte vorm onder de naam Huisman Scherming een doorstart.

Van de POOLSE ARBEIDSMIGRANTEN die sinds 2004 naar

door Brabant en de Bollenstreek, zo meldt het CBS. De koude AUGUSTUSMAAND

„Neutraal. Aan de ene kant vond ik het jammer.

Er is veel energie van de veiling aan besteed om tot een oplossing te komen. Aan de andere kant betekende deze oplossing veel voor ons. Het ging voor Smit Kwekerijen om € 70.000. Uiteindelijk kwam er een compromis uit. Niet de helft maar een kwart van de liquiditeitsbijdrage werd ingehouden. Maar ook dit is voor ons veel geld.”

Hoe had u het anders willen zien? „Ik heb wel ideeën hoe de reorganisatie anders gefinancierd had moeten worden, maar de vraag is of dat er doorheen was gekomen. Voor grote kwekers was het verhogen van de contributie interessant geweest, voor kleine kwekers niet. Dat had dus ook weer veel discussie opgeleverd.”

Het tweede voorstel haalde het in juli. „Ik heb me er wel over verbaasd dat deze keer het voorstel het makkelijk haalde. Waarschijnlijk had 51/52 (2014)

Jaaroverzicht-jan-dec.indd 21

de veiling deze keer het voorwerk beter gedaan.

Voor de eerste alv in juni vond een regiobijeenkomst plaats waarin de veiling kenbaar heeft gemaakt hoe ze de reorganisatie wilde bekostigen.

Voor heel veel kwekers waren toen de consequenties nog niet helder. Later is tijdens een bijeenkomst nog wel geprobeerd dat uit te leggen, maar dat is niet gelukt. Voor de ingelaste alv kan ik me geen bijeenkomst meer herinneren. Er is toen wel contact via de mail en accountmanagers van de veiling geweest.”

Is de veiling belangrijk voor Smit Kwekerijen? „Steeds minder. De veiling is niet voor niets bezig met een nieuwe strategie om te zorgen dat ze voor bijvoorbeeld grote partijen interessant blijft. Ze heeft een aantal voordelen. We veilen – niet veel – maar nog steeds. En daarnaast is er de betalingszekerheid.”

Blij met nieuwe strategie van FloraHolland? „De strategie is volgens mij nog niet definitief, het is nog een denkrichting. Ik ben benieuwd wat er uiteindelijk gaat komen. Er zijn zeker veranderingen nodig. De veiling moet er naar toe dat ze een beperkt aantal diensten levert die waarde toevoegen. En die diensten moeten tegen een marktconforme prijs worden aangeboden. Als de veiling weinig toegevoegde waarde levert bij directe handel dan moet ze zorgen dat er een prijs tegenover staat die er recht aan doet. De veiling wil zich gaan richten op de consument en dat is op zich heel goed, maar het moet wel gefinancierd worden. Hoe gaat ze dat doen en blijft ze tegelijkertijd aantrekkelijk voor de kwekers?” <

21

17-12-14 12:28

JAAroVer ZI september – oktober SBS6 zendt vanaf 3 september HOLLANDS BESTE BLOEMSTYLIST

’NIET-LEDEN NIET VEILEN TENZIJ’ Foto: prImALAbeL

-

Elena Kazakova, PrimaLabel:

’Maak me zorgen over devaluatie roebel’ Spanningen tussen Rusland en het westen over Oekraïne leidden tot een boycot van onder meer groente en fruit en tot een zwakke roebel. De export van bloemen en planten naar Rusland werd geraakt. De Russische Elena Kazakova van promotieplatform PrimaLabel : „Ik maak me geen zorgen over de lange termijn.”

Hoe hebt u die dagen begin augustus rond het embargo beleeft? „Het waren turbulente tijden voorafgaand het embargo. Uiteraard is de situatie niet leuk, maar ik heb me geen grote zorgen gemaakt voor de lange termijn. Rusland is een markt met veel fluctuaties. Een embargo is uiteraard niet positief, maar de ervaringen uit het verleden hebben geleerd dat de handel altijd wel zijn route weet te vinden. Via andere landen zullen bloemen, planten, maar ook groente en fruit altijd de Russische consument bereiken. Transportkosten worden daardoor wel hoger, wat een remmend effect heeft. Ik maak me meer zorgen om de devaluatie van de roebel en de gehele politieke situatie dan om de gevolgen van een tijdelijke embargo.”

Vreesde u voor effecten op de handel? „Alles is met elkaar verbonden en het ene heeft uiteraard invloed op het andere. Uiteraard zijn we erg blij dat de bloemen- en plantenexport voort wordt gezet en dat onze klanten nog steeds een redelijke omzet kunnen draaien.”

Hebben Nederlands exporteurs en kwekers veel last van de situatie? „Wij werken veel samen met kwekers, veredelaars en handelaren die zich richten op de Russische markt. Een aantal van onze kwekers maakt daar nog steeds het verschil. Zo vertelde Dekker Chrysanten ons dat ze de gevolgen merkt van de crisis op de Russische markt, echter vooral door de devaluatie van de roebel. Wel ervaren zij dat die markt nog steeds voldoende oplevert om daarin te blijven investeren. Het is immers een immense markt, met 142 miljoen (potentiële) bloemen- en

22

Jaaroverzicht-jan-dec.indd 22

AARDWARMTEBORING

CAO GLASTUINBOUW

plantenliefhebbers. Wel bestellen veel partijen nu een keer per twee weken in plaats van een keer per week. Kwaliteit blijft nog steeds essentieel, liever wat minder, maar dan wel goed.”

Wat merkte uw bedrijf er zelf van? „Ik merkte vooral aan de Nederlandse kant onzekerheid van bedrijven. Aan de Russische kant neemt de belangstelling voor de Nederlandse sierteeltproducten alleen maar toe. Er worden momenteel bij veel scholen in alle steden van Rusland nieuwe bloemisten opgeleid, grotendeels beginnen ze daarna een eigen winkel of een arrangeurbedrijf. Het gebruik van bloemen en planten wordt steeds populairder in Rusland en alle andere Russisch-sprekende buurlanden. Op langere termijn zal de Nederlandse sierteelt er ongetwijfeld meer van profiteren dan nu het geval is.”

CAO OPEN TEELTEN

LIMBURG KAS -

Wat verwacht u van de handel in 2015? „Rusland kent een turbulente geschiedenis van ups en downs als afzetland voor bloemen en planten uit Nederland. Na 2009 volgden drie jaren van enorme groei tot € 252 miljoen eind 2012. Vorig jaar stabiliseerde de exportomzet op Rusland op dit niveau en was het marktaandeel in tien jaar tijd geklommen van 2% tot 4,8%. Dat is met de huidige krimp teruggevallen tot 4,1%. De omzetwaarde komt daarmee tot en met oktober uit op € 200 miljoen. Een flink bedrag wat duidelijk maakt dat het geen onzin is om je te blijven richten op de Russische markt.

We zullen allemaal een lange adem moeten hebben. Maar uiteindelijk blijft het een markt met veel potentie, veel bloemen- en plantenliefhebbers. De middenklasse krijgt steeds meer te besteden, wat op termijn positieve gevolgen heeft voor de sector.” <

NAKTUINBOUW KARUTURI AALSMEER HAVENWARMTE

POTORCHIDEE

51/52 (2014)

17-12-14 12:28

r ZIcHt 2014 november– december Plantenexporteur VIDA VERDE uit -

REGELS in de KAMER VAN KOOPHANDEL

Foto: HAns neeFJes

er

Bart Sosef, toeleverancier Arend Sosef: BOMMELERWAARD INTRATUIN

’Faillisement laat bij iedereen kras achter’ Toeleverancier Arend-Sosef moest 12 februari 2014 alle activiteiten staken omdat de bank het krediet opzegde wegens tegenvallende financiële resultaten. Een week later is Arend-Sosef failliet verklaard. Van de circa 250 medewerkers kon de ’afdeling biologie’ samen met Bart Sosef weer aan de bak bij Biobest Nederland.

U sprak destijds over een volslagen verrassing. Nog steeds?

RUSSISCHE BOYCOT

SNIJCYMBIDIUM

WIM VAN DEN BOOMEN

„Nog steeds. Natuurlijk, we waren bezig met een reorganisatie omdat het bedrijf het niet makkelijk had. Maar de solvabiliteit was ruim voldoende en we hadden een goede naam in de markt. Met service, kwaliteit, kennis en de wijze van bedrijfsvoering heeft Arend-Sosef een positieve bijdrage geleverd aan de tuinbouwsector. Dat horen we nog steeds van mensen die we spreken.”

Waarom dan toch een faillissement? „Waarschijnlijk omdat we ons relatief gezien te lang te veel op Nederland gericht hebben. We hadden een belangrijk marktaandeel in Nederland, maar dat stond niet in verhouding tot de inkomsten en het aantal mensen dat daar mee bezig was. We weten allemaal dat de sector het moeilijk heeft. Als een crisis voortduurt, dan gaat het vet van de botten. Op een gegeven moment krijg je dan bedrijven die afvallen.”

Maakt een faillissement je sterker, zoals vooral Amerikanen wel eens zeggen?

BLOOMING THE FUTURE

„Ik geloof daar niet in. Het laat een kras achter bij iedereen die er bij betrokken is. Het is ongelofelijk hoeveel vermogen er verdampt door een faillissement. Ik zeg vaak: we waren bezig met een mooi verhaal dat helaas een slecht eind kreeg. Ieder huisje heeft zijn kruisje, dat hoort bij het leven.”

MPS-A+

U bleef in de sector actief. Waarom? „Ik hou van de sector, ben er in opgeleid en voel me er nog steeds in thuis. Toevallig heb ik me bij Arend-Sosef ook enkele jaren inhoudelijk behoorlijk verdiept in de biologische gewasbescher51/52 (2014)

Jaaroverzicht-jan-dec.indd 23

ming en bestuiving. Dat komt in mijn nieuwe baan als manager van Biobest Nederland van pas.

Toen de grootste drukte rond de afhandeling van het faillissement voorbij was, ben ik hier begonnen. De schoorsteen in huize Sosef moet blijven roken. Zo simpel is het. De curator rondt alles nu af. Dat kan zomaar twee jaar duren.”

Hoe kijkt u nu naar de sector? „Er is nog niet heel veel veranderd het afgelopen jaar. Het aantal bedrijfsstakingen in de sierteelt is nu groter dan in de groenteteelt, maar in de groente is nog sprake van een leeglopende luchtbel doordat investeringen te veel gebaseerd zijn op GMO-gelden en hoge grondprijzen. De sierteelt heeft vooral wereldwijd concurrentie gekregen.

Telers zijn mkb’ers maar moeten bijna als multinationals opereren. Ze moeten internationaal de concurrentie kunnen pareren en niet alleen op productkwaliteit excelleren. Een taak erbij die geld, durf, drive en creativiteit vraagt van de ondernemer.

Positief is dat FloraHolland zich herpositioneert en enkele samenwerkingsverbanden in de teelt en afzet boeken goede resultaten. Vooral samen kan je zorgen voor slagkracht en continuïteit.”

U blijft positief? „Er blijven kansen en je blijft leren van dingen die goed of fout gaan. Basis voor de prijsvorming in onze sector is nog steeds vooral het spel van vraag en aanbod. In veel gevallen moet er structureel naar oplossingen en kansen op de langere termijn gezocht worden. Dat er betere tijden komen is zeker, de vraag is alleen wanneer en voor wie. Werk en uitdagingen zijn er nog genoeg.” <

23

17-12-14 12:28

Foto: Quincy von Bannisseht

Levensloop 8 januari 1988 Naaldwijk OK Plant Opleiding: vmbo en mbo Tuinbouw phalaenopsis en Ardisia crenata, aster, campanula Addenda, c yclamen, hor tensia, platycodon en Primula obconica Touch me.

5,5 ha Voor Thijs van der Valk kent de glastuinbouw eigenlijk geen geheimen. Zijn opa was teler van

24

T-Van der Valk.indd 24

snijchr ysanten, zijn vader werkte jarenlang op de tomatenkwekerij van zijn broer en twee ooms van Thijs hebben een kwekerij.

Toch k iest Thijs op het vmbo niet automatisch voor een stage in de tuinbouw. Hij blijkt meer interesse voor het schildersvak te hebben en besluit bij een huisschilder stage te gaan lopen.

Vanaf zijn der tiende werkt hij in zijn vrije uur tjes bij OK Plant, een toen in De Lier gevestigde potplantenkwekerij.

In 2005 moet Thijs in het examenjaar nog ĂŠĂŠn stage lopen. In plaats van een schildersbedrijf k iest hij OK Plant als stageplek.

Als eigenaar Rob Olsthoorn hem, na het behalen van zijn vmbo diploma, een vaste baan aanbiedt, grijpt Thijs die k ans met beide handen aan.

In 2009 rondt hij alsnog een mbo -tuinbouwopleiding af, waarna hij een jaar later mede vennoot van OK Plant wordt.

51/52 (2014)

17-12-14 12:28

JONG EN ONDERNEMEND

Toen Thijs van der Valk nog op school zat, wilde hij later het liefst huisschilder worden. Toch bleek het kwekersvak uiteindelijk meer aantrekkingskracht op hem uit te oefenen. OK Plant, de kwekerij waar hij gedurende zijn vmbo-opleiding stage liep, speelde daar een grote rol in. De kansen die dit bedrijf hem bood, deden Thijs besluiten zijn toekomst in de glastuinbouw te zoeken. En zo kon het gebeuren dat hij op zijn tweeëntwintigste mede-eigenaar werd van een kwekerij. qvb@hortipoint.nl

H

ij weet het nog als de dag van gisteren. Hoe zijn vader hem adviseerde eens binnen te lopen bij OK Plant, het bedrijf van potplantenteler Rob Olsthoorn in De Lier. „Ik was dertien jaar en zocht een baantje om wat bij te verdienen.

Dus besloot ik de raad van mijn vader op te volgen. Ik kon direct aan de slag in de weekends en tijdens de vakanties”, vertelt Thijs van der Valk uit Naaldwijk.

Met onkruid wieden, schoonmaken, oppotten, plantjes rapen en inpakken begon het allemaal. „Toen ik eenmaal op het vmbo zat en bij Rob kon stagelopen, leerde ik echter al snel orders klaarmaken, brieven printen en het hele traject naar de klant toe regelen. Dat stukje afleververantwoordelijkheid lag me wel.”

Op het vmbo liep Thijs stage bij twee schildersbedrijven. „Ik wilde eigenlijk graag huisschilder worden. Tijdens die stages ontdekte ik dat schilderen inderdaad een mooi vak is. Aan de andere kant was het niet wat ik over tien jaar nog wilde doen. In die zin opende die stage mijn ogen.”

Bij OK Plant ontdekte Thijs het belang van het contact met mensen, de communicatie op de werkvloer, iets wat tijdens zijn stages in de schilderbranche minder aan bod was gekomen. „Hoe langer ik in de kwekerij werkte, hoe vaker ik ook klanten aan de lijn kreeg, dingen moest opzoeken in het ordersysteem en weer terugcommuniceren. Dat aspect van het werk sprak me erg aan.”

Toen Thijs in het examenjaar van zijn vmbo stage ging lopen bij OK Plant, werden hem nog meer verantwoordelijkheden toevertrouwd. „Met Desiree – Robs vrouw en verantwoordelijk voor de marketing – mocht ik mee naar klanten. Ook heb ik op de Trade Fair gestaan en daar met klanten gesproken.”

Vertrouwen Wat Thijs opviel, was dat Rob en Desiree hem stapje voor stapje bij steeds meer zaken betrokken. „In die tijd was het bedrijf hard bezig met de ontwikkeling van strategieën rond pot-plantcombinaties. Ik werd betrokken in alle gesprekken daarover. Dat gaf me vertrouwen. Het ondernemertje in me, dat is mijn passie, daar geef ik alles voor. De houding van Rob en Desiree motiveerde mij, om me vanuit die passie verder te ontwikkelen.”

51/52 (2014)

T-Van der Valk.indd 25

In 2005 had Thijs zijn vmbo-diploma op zak en vroeg Rob of hij in dienst wilde treden bij OK Plant, een aanbod dat Thijs niet kon laten lopen. „Ik ging een deeltijd mbo-opleiding Tuinbouw doen die het bedrijf betaalde. Elke dinsdag ging ik naar school.”

Het was niet eens zozeer het werk dat Thijs aantrok in de tuinbouw, maar meer de vertrouwenwekkende houding van het ondernemersechtpaar Rob en Desiree. „Zij hebben mij vanaf het begin het gevoel gegeven heel veel vrijheid te krijgen mezelf te kunnen ontwikkelen in het bedrijf. Ik kreeg de ruimte om met eigen ideeën te komen. Ook waren ze oprecht in mijn mening geinteresseerd. Zo werd ik in 2008 betrokken bij de gesprekken over de nieuwbouw van ons bedrijf in Naaldwijk. In dat jaar verhuisde het bedrijf namelijk van De Lier naar Naaldwijk.”

Medevennoot Inmiddels maakt Thijs al zes jaar lang deel uit van het managementteam van OK Plant en is hij medevennoot en dus medeeigenaar. „Het bedrijf bestaat uit twee vof’s: een orchideeënkwekerij en een kwekerij die seizoensproducten teelt. Ik heb een belang in beide bedrijven en ben verantwoordelijk voor de totale verkoop, dus het in de markt zetten van de orchideeën en seizoensproducten. Doordat ik mede-eigenaar ben, moet ik dus nog beter weten waarom ik dingen doe.”

De bedrijfsstructuur van OK Plant waarbij er meerdere eigenaren zijn, past Thijs goed. „Tegenwoordig is een bedrijf in onze sector niet langer in je eentje te managen. Steeds vaker zie je dat bedrijven door drie of vier mensen worden geleid. Zo kunnen de taken beter verdeeld worden. Daarbij gaat het niet alleen om taken binnen het bedrijf. We zijn namelijk aangesloten bij twee telersverenigingen – Addenda en Decorum – wat ook de nodige inspanningen vereist.”

Met name de vrijheid die hij als medevennoot binnen het bedrijf heeft, is Thijs’ drijfveer. „Je moet continu de juiste lijn kiezen en een stukje risico durven nemen. Het blijft ook keihard werken, want het komt je natuurlijk niet aanwaaien. Je moet er zelf veel aan doen om klanten te behouden en nieuwe markten te zoeken.”

25

17-12-14 12:28

Export

Exportwaarde Amerika bij kantelpunt nog niet naar plus De exportwaarde van snijbloemen vanuit Nederland naar Amerika valt dit jaar iets lager uit, maar van krimp lijkt de markt weer te kantelen naar groei. De aanvullende rol als leverancier blijft beperkt en intensievere samenwerking tussen handelaren en kwekers kan de Nederlandse positie versterken.

Hermen de Graaf

Z

bloemisterij@hortipoint.nl

Tabel. Toptien exportlanden bloemen en planten totaal

Pot- en tuinplanten

Jan t/m nov 2014 Waarde Mutatie

Totaal alle landen

4.973.281

2,6

November 2014 Waarde Mutatie

393.311

ónder insecten moeten we vanuit Nederland bloemen „ leveren in Amerika. Dus als daar bijvoorbeeld in bouvardia een roofmijt wordt gevonden die hier door de kwekers is ingezet als biologische bestrijder van luis, hebben we een probleem”, schetst directeur Paul Hoogenboom van Holex Flowers een van de drempels voor export naar de Amerikaanse markt: de fytosanitaire eisen.

Door extra eisen voor de import van Hollandse chrysanten is Amerika voor deze productgroep zo goed als weggevallen. Verder zijn de extra fytosanitaire keuringen van bijna alle bloemen een logistieke en kostenverhogende hick-up. En storend is de willekeur. New York was volgens een exporteur altijd een lastige invoerhaven, die rol lijkt overgenomen door Los Angeles. „Verbetering van de regelgeving kan onze export stimuleren”, vindt Hoogenboom. „De sector zou de lobby daarvoor beter moeten oppakken.”

1,9

Hogere dollarkoers Exportwaarde van snijbloemen vanuit Nederland naar Verenigde Staten vanaf 1997.

160000 140000 120000 100000 80000 60000 40000 20000 0

’97 ’98 ’99 ’00 ’01 ’02 ’03 ’04 ’05 ’06 ’07 ’08 ’09 ’10 ’11 ’12 ’13

Exportwaarde snijbloemen x 1.000 euro

’12 ’13 ’14 t/m nov

De hogere koers van de dollar is een onmiskenbare stimulator voor de toename van de bloemenexport naar Amerika. De afgelopen zeven maanden was er volgens de VGB steeds een stijging. De achterstand van 15% na het eerste kwartaal is tot en met november teruggebracht tot nog geen 4%. Dat betekent nog niet dat Amerika in de plus eindigt. Dan moet de exportwaarde in deze decembermaand 50% hoger uitvallen dan vorig jaar. Toen werd het jaar afgesloten met een daling op Amerika van 7% op € 63 miljoen (zie grafiek).

De totale exportwaarde kromp vorig jaar met 2% tot € 5,2 miljard.

Tot en met november dit jaar is er een totale toename van bijna 3% tot bijna € 5 miljard, zo maakte de VGB bekend op basis van gegevens van Floridata (zie tabel).

Behalve de stuwende kracht van de stijgende dollar is er volgens directeur Gerrit van Dijk van Van Dijk Bloemen ook een positief effect van de herstellende Amerikaanse economie. „Er is weer interesse, meer bloemversieringen bij evenementen en bij bruiloften pakken ze beter uit. Maar de markt is wel veranderd en de budgetten zijn bijgesteld. Naar beneden”, stelt hij vast.

Lager marktaandeel Het Amerikaanse aandeel in de Nederlandse bloemenexport is na de top van bijna 5% vlak voor nine eleven in 2001 teruggezakt naar iets meer dan 1% en van een zesde plek is de vliegbestemming gezakt naar de vijftiende. „Met speciale nichebloemen vervullen we een aardige rol”, meent directeur Burt Groeneveld van Tuning. „Het Hollandse aandeel neemt af. Daarom hebben we nu een kantoor in Amerika, om ons vaste klantenbestand te bedienen met bloemen uit de hele wereld”, licht hij toe. „Amerika blijft een interessante markt, zeker als de economie aantrekt”, is de overtuiging van Hoogenboom. „Dankzij verkoop via webshops nemen Amerikanen ook meer noviteiten af, de toegankelijkheid en zichtbaarheid zijn groter geworden.”

Van Dijk heeft de ervaring dat intensievere samenwerking met kwekers een impuls is voor de afzet. „Dat schept een band en wekt vertrouwen.

Over producten die we direct inkopen, hebben we bijvoorbeeld nooit klachten”, argumenteert hij. <

26

Export.indd 26

17-12-14 12:28

M K

Let op: de lijnen lopen in het volgende jaar over zonder van kleur te veranderen.

Groene planten

’12/’13

40

’13/’14

’12/’13

2014

Middenprijs in centen

Middenprijs in centen

35 30 25 20

Bloeiende planten ’13/’14

2014

150

150

140

140 130 120 110 100

40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 1 week

Een plus van 1 cent tot 27 cent. In dezelfde week in 2012 lag de middenprijs ook op 27 cent en vorig jaar op 29 cent.

80

’13/’14

2014

130 120 110 100 90

90 15

’12/’13

160

Middenprijs in centen

Snijbloemen

40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 1 week

De middenprijs in week 50 krijgt er 15 cent bij tot 120 cent en komt daarmee ruim boven de gemiddelde prijs in 2012 en 2013 in week 50.

80

40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 1 week

De dalende trend is in week 50 doorbroken met een stijging van de middenprijs met 2 cent tot 96 cent.

Daniël van Egmond:

’Na Sinterklaas is het gedaan met de bloemen’ Bedrijf: Van Egmond Bloemenhandel Veiling: Rijnsburg Week: 50

Maandag „Sinterklaas is het land uit en dan is het bij ons in Nederland ’gedaan’ met de bloemen. De winkels waren al in kerstsfeer, nu gaan ook de bloemabonnementen in kerstsfeer de deur uit. De bloemenhoeken zijn vanaf nu gelijk eenderde van normaal. Aan de bestellingen was dat goed te merken, alles was groen, mos en geverfde materialen.”

Dinsdag „Gelukkig wat rouwwerk vandaag. Dan gaan er tenminste nog wat bloemen uit. Op de veiling is al te merken dat kerst eraan komt. Rode en witte bloemen zitten prijstechnisch al in de lift. Dit maakt het nog moeilijker bloemen te verkopen. Ook vandaag worden weer veel groen en andere kerstmaterialen verkocht.”

Woensdag „Bij de bloemisten zijn bijna alle bestellingen in kerstsfeer. De weinige bloemen die verkocht worden zijn amaryllissen. Verder worden rode en witte materialen verkocht. In de verfkleur is dit jaar brons een veel 51/52 (2014)

Markt-1-prijsbeelden-nw.indd 27

gekochte kleur. Ook ilex wordt veel verwerkt in deze tijd. Vandaag is een rustige dag. Wel zo’n dag dat we in het donker van huis gaan en in het donker weer thuis komen. De welbekende donkere dagen voor kerst.”

Donderdag „Een van de twee ’korte’ dagen van de week. We beginnen om 3.00 uur met het laden van de auto. Vandaag een regionaal ritje van bloemisten in de regio Leiden. Het is lekker druk. Behalve de kerstartikelen verkopen we ook nog wel een bloemetje. De winkels hebben veel bestellingen: er is loop in de winkel. Tegen 15.00 uur in de middag zijn we weer terug op de veiling.”

Vrijdag „Na de bestellingen die donderdagmiddag zijn binnengekomen geladen te hebben, gaan we weer op weg. De winkels maken zich op voor het weekend. De verwachting is dat het in het weekend lekker druk zal worden. De kerstartikelen en groene soorten vinden dan ook gretig aftrek.”

27

17-12-14 12:28

In de grafieken wordt de procentuele verandering (= index) weergegeven van de prijs en de totale aanvoer ten opzichte van vorig jaar.

Simone van Tol

Snijbloemen Ontwikkelingen afgelopen zes weken t.o.v. een jaar eerder 150

in procenten

125

100

75

50

45

46

47

48

49

50 week

Prijs index

Aanvoer index

Iets meer aanvoer en matige prijzen Het totale aanbod snijbloemen is in week 50 van dit jaar 5,7% hogeren ten opzichte van 2013 in week 50. De omzet komt in totaal 0,5% lager uit. De afgelopen week zagen we bij chrysant een stabiele, maar matige prijsvorming. Vooral rood, groen en de aparte witte cultivars doen het goed.

Ook kerstproducten als ilex en skimmia per bos deden het redelijk goed. Van ilex werd 11,8% minder stuks aangevoerd en steeg de prijs bijna 20%. Bij skimmia was er juist 5,6% meer aanvoer, maar ook hier

steeg de prijs met 7,6% in vergelijking met week 50 vorig jaar.

Voor tulpen verliep week 50 geheel volgens verwachting. Stijgende aanvoer en een zakkende prijs. 163% meer stuks dan vorig jaar. Dit resulteerde in een prijs die 50% lager uitpakte. Marktgericht produceren komt om de hoek kijken, vraag en aanbod liggen nu niet helemaal in balans.

Het aanbod grootbloemige roos steeg iets met 3,2% meer aanvoer, maar was nog beperkt. De prijs lag iets lager dan vorig jaar in week 50.

Kamerplanten Ontwikkelingen afgelopen zes weken t.o.v. een jaar eerder 120

in procenten

110

100

90

80

45

46

47

48

49

50 week

Prijs index

Aanvoer index

Focus op kerst Bij kamerplanten steeg de aanvoerindex iets en daalt de prijsindex iets. Totaal werd 2,3% meer aangevoerd en lag de gemiddelde prijs 4% lager dan vorig jaar in week 50.

Zoals verwacht waren er oplopende aantallen kerststerren. Het aanbod in mini’s was fors en de prijzen waren wisselend. Van 10 cm-potjes was het aanbod schaarser en waren de prijzen goed. Ook was er een oplopende markt voor de grote maten. Totaal werden 5,5% meer stuks aangevoerd en was de prijs

2,5% hoger dan vorig jaar. Bij hippeastrum groeide het aanbod 14% en was de prijs 1,4% hoger.

De prijs van phalaenopsis daalde met 3,3%, hoewel de aanvoer 8,3% minder was dan vorig jaar in week 50. De producten met een ’kerstlook’ deden het wat beter. Dit gold ook voor de witte phalaenopsis.

Het aanbod cyclamen was schaarser wat zorgde voor een 10% hogere prijs; zo ook bij schlumbergera.

Met bijna 25% minder stuks liep de gemiddelde prijs iets op ten opzichte van vorig jaar in deze week.

Tuinplanten Ontwikkelingen afgelopen zes weken t.o.v. een jaar eerder 200

in procenten

150

100

50

0

45 Aanvoer index

28

Markt-2-Veilingbijdragen-nw.indd 28

46

47

48 Prijs index

49

50 week

Meer aanvoer, minder omzet Ook in week 50 werden minder tuinplanten verhandeld ten opzichte van vorig jaar, in totaal bijna 17% minder stuks. De prijs bleef echter ook achter en zo kwam de omzet 3,7% lager uit in deze week dan vorig jaar.

Ook deed helleborus het deze week nog goed. Er is 5,7% minder aanvoer in stuks dan vorig jaar en de prijs ligt 4,3% hoger dan in dezelfde week in 2013.

Opvallend is dat decoratiemateriaal een prominente tweede plek inneemt op de lijst van tuinplanten voor week 50. Er is ruim 50%

meer verkocht van deze producten dit jaar, maar wel met een 37% lagere prijs gemiddeld.

Gaultheria en skimmia deden het goed deze week. Gaultheria wordt met 28,5% minder aangevoerd in week 50 maar de prijs ligt gemiddeld 7,7% hoger. Bij skimmia blijven de aantallen redelijk stabiel, maar plust de prijs ook met ruim 21%.

Verder zijn het voornamelijk coniferen die worden aangevoerd en blijft het overige aanbod boomkwekerijproducten in de winter schaars.

51/52 (2014)

17-12-14 12:28

IJsland

Over de toonbank Borgarnes

Katrin Huld Bjarnadóttir:

’IJslandse Vrouwendag is grootste bloemendag’ bloemenwinkel, de cadeauwinkel en de B&B. De combinatie werkt perfect.”

U heeft een eigen Vrouwendag?

FOTO: BLOMASETRID KAFFI KYRRD

„Ja, op de eerste dag van de IJslandse Goaperiode, meestal rond 18 februari. Op 25 januari is het hier Mannendag. Onze Vrouwendag - Konugadur - is de grootste bloemendag van het jaar. Niet alleen krijgen vrouwen boeketten en planten cadeau, ook maken we traditioneel kleine bloemenarrangementjes als decoratie voor cadeauverpakkingen, vaak met gerbera.”

Hoe is het weer nu in IJsland?

Naam: Blomasetrid Kaffi Kyrrd Locatie: Borgarnes (IJsland) Sortiment: 70% bloemen, 20% planten, 10% overig Specialiteit: combinatie bloemenwinkel, cadeauwinkel, B&B Aantal medewerkers: 1 oproepkracht

Hoe lang heeft u de zaak? „Mijn moeder begon in 2006. Haar man was in 2005 vergeten om haar bloemen te geven voor de IJslandse Vrouwendag, het jaar erop kocht hij een hele bloemenwinkel voor haar. We runnen de drie-in-een onderneming samen: dus de

Standpunt

Mee eens, oneens of denkt u er heel anders over?

Reageer dan bij de marktredactie: A.F. Middelburg, 06-23631549 of mail afmiddelburg@hortipoint.nl

„Van de groothandel in Reykjavik, die voor een deel importeert uit Nederland. Veel mensen kunnen zich het niet voorstellen, maar de sierteelt in

et Vakblad voor de Bloemisterij nummer 48 stelt onder meer dat het goed mogelijk is dat binnen tien jaar de nodige obstakels voor het uitwisselen productinformatie zijn weggenomen. Mijn mening is dat het vandaag al kan, dus op een veel kortere termijn.

Er is al veel voorwerk gedaan. In 2010 verzocht de sector zelf om betrouwbare, eenduidige en neutrale productinformatie. Met steun van onder andere het PT werd een database opgezet voor potplanten die per plant alle relevante productinformatie, product- en sfeerbeelden en verzorgingstips biedt.

Deze database bestaat sinds 2012 onder de naam Wikiplant.

51/52 (2014)

Markt-3-Toonbank-nw.indd 29

Waar komt de handel vandaan?

Hoe zit het met de concurrentie? „In ons dorp zijn wij gelukkig de enige bloemist.

De meeste dorpen hebben slechts één bloemenwinkel. Voor eigen gebruik kopen steeds meer mensen hun bloemen bij de supermarkt.

Die kunnen bloemen verkopen tegen een prijs waar wij het net van kunnen inkopen bij de groothandel. Wij specialiseren ons dan ook op de cadeaumarkt, huwelijken en begrafenissen.”

Welke andere bloemendagen zijn belangrijk in IJsland? „Kerstmis en Pasen, maar ook heel belangrijk is de periode van diploma-uitreikingen, dan draagt elke student een anjer in zijn knoopsgat en worden er veel boeketten cadeau gedaan. Valentijn is hier minder belangrijk, maar groeit wel.”

’Productinformatie stroomlijnen kan nu al’

H Sander Kroll, Wikiplant

„Het is -10 graden en het sneeuwt. Daarbij komt dat we maar vier uur per dag daglicht zien. Wij zijn eraan gewend en het beïnvloedt de handel dan ook niet echt dramatisch. We hebben afgelopen weekend de hele winkel in kerstsfeer omgetoverd. Het beeld buiten werkt daar gewoon aan mee. We verkopen nu veel kerststerren, amaryllis, tulpen en hyacinten.

Maar ook groene planten zijn hier populair.”

IJsland zelf is omvangrijk, groeiend en jaarrond.

Met veel kunstlicht en verwarming natuurlijk, maar het assortiment en de kwaliteit zijn uitstekend. Snijgroen hebben we echter niet, dat komt allemaal van buiten en voor Vrouwendag kan de lokale rozenteelt de vraag niet aan. De importproducten worden eens per week geleverd. Vooral bij rozen zien we vaak dat de lange transportketen de producten geen goed doet.”

Wikiplant heeft informatie over de planten verzameld en gestructureerd.

Deze data zijn nu te gebruiken voor alle partijen in de keten, van veredelaar tot en met de consument.

Zo kan de veredelaar zijn soorten tonen, de kweker een overzicht geven van zijn producten en de exporteur kan dit koppelen aan zijn bestand en hoeft hij dit zelf niet meer bij te houden.

De bloemist, tuincentrum en de retail kunnen hier onder andere de verzorgingstips uit halen. Dit is heel handig en heeft nog meer voordelen. Er wordt nu eenduidige verzorgingsinformatie gegeven.

Wie nu wel eens de steeketiketten van eenzelfde plant van verschillende

kwekers vergelijkt, zal verbaasd staan over ieders interpretatie van bijvoorbeeld de optimale temperatuur. Dit komt bij de consument vast niet professioneel over.

Wanneer we samen een database omarmen versterken we de informatie die nodig is en gevraagd wordt door de eindgebruiker. Deze informatie wordt goed bijgehouden en is voorzien van een reactie. Immers een plant is niet absoluut en deze is mede gebaseerd op ervaring. Samen staan we sterk en komen we op deze manier nog beter naar buiten.

We hoeven geen tien jaar meer te wachten. Het kan vandaag al. Wie doet mee?

29

17-12-14 12:29

A

„Als het steellengte zou hebben, minimaal 50 cm, is snijhelleborus een interessant artikel voor het retailkanaal. Maar dat kunnen kwekers helaas nog niet garanderen”, weet inkoper Johan Hanemaaijer van Green Partners. „Voor kerst, maar ook erna, willen Amerikanen helleborus graag hebben”, vult Fred Hoogenboom van Holex aan.

Wilco Vletter van Van Dijk Bloemen constateert voor kerst een beperkte vraag naar snijhelleborus. „Als het in de winter en in het voorjaar leuk aan de prijs is, groeit de markt altijd weer.” Wim Kuin, inkoper bij APH Produkter, laat voor de Scandinavische markt een ander geluid horen. „We verkopen het heel weinig, het is daar niet echt gewild.”

Ilex verticillata is een besheester die vooral voorafgaand aan kerst wordt verhandeld: in de afgelo-

Per seizoen, dat loopt vanaf november tot en met mei, loopt de aanvoer van snijhelleborus op.

Dit seizoen kwam het aanbod ook veel eerder op gang.

„We hebben dit jaar zowel in het voorjaar als voor kerst van hetzelfde gewas Anna’s Red geoogst en daar deze maand heel goede prijzen voor gevangen”, meldt André Westendorp van kwekerij Westendorp in Klijndijk. Normaliter brengt hij aan het eind van het seizoen helleborus als zaaddoos op de markt.

Eric van der Meijs van de gelijknamige kwekerij in het Duitse Geldern meldt ook dat de aanvoer van rassen uit de Queenserie, die normaliter na kerst

pen vier seizoenen werd meer dan 90% in november en december verkocht. „Vorig seizoen liep het

Foto: De GrAAF VAn Der ZAnDe

Snijhelleborus nichebloem met meer groeipotentie

start, al is begonnen. „Voor kerst brengen we het stokoude ras Christmas Glory al jaren op de markt. Dat is dit jaar ook goed aan de prijs.”

Jan van Paridon van kwekerij De Kokmeeuw in Noordwijkerhout is dit seizoen niet eerder op de markt. Hij voert alleen nog in Rijnsburg aan. „Daar wordt helleborus nog fysiek geveild, mijn aanvoer is te klein om over meerdere veilingen te spreiden en het is logistiek beter inpasbaar.”

Afgelopen seizoen steeg de aanvoer van snijhelleborus met 7% tot 1,7 miljoen stelen, waarvoor gemiddeld 43 cent werd betaald. Dat is 5 cent meer dan in 2012/2013 en 4 cent meer dan in 2011/2012. Toen stokte de aan-

beter, de vraag kwam dit jaar later op gang”, vindt inkoper Tony van Riel van Premier & Blenheim.

Marc Eveleens, inkoper bij Holex, weet dat de Hollandse ilex in het Amerikaanse supermarktkanaal veel aftrek vindt. „Het meeste daarvoor koop ik direct in en het is alleen een kerstartikel.” Bij de Britse supermarkten werd volgens Wouter Huizer van Green Partners minder ilex verkocht.

Foto: De GrAAF VAn Der ZAnDe

Tot en met november lag de aanvoer van ilex bij de vestigingen van FloraHolland 20% hoger, dankzij het zachte najaar. De middenprijs daarvoor lag beduidend lager dan vorig jaar, maar december heeft volgens telers veel goedgemaakt. Afgelopen seizoen, september 2013 tot en

30

Markt-4-Snijbloemanalyses-nw.indd 30

voer bij FloraHolland nog op 1,4 miljoen stuks.

Vletter heeft de ervaring dat de vroege snijhelleborus Christmas Glory de meeldraden te snel laat vallen. „Dan denken klanten dat het oud is.” Van der Meijs schrijft de goede prijzen dit jaar evenwel toe aan het gebruik van een nieuw houdbaarheidsmiddel, dat ontwikkeld is voor rozen. Het wordt aangeboden aan kwekers van de rassen uit de Queen-serie, op basis van goed uitgepakte onderzoekresultaten. Hoe het middel bij de andere soorten niger, orientalis, foetidus en argutifolius uitpakt, is niet precies bekend. ■

met februari, werd 11% meer aangevoerd tot 15,3 miljoen takken. Daarvoor werd gemiddeld 49 cent betaald, 4 cent minder dan het seizoen ervoor, maar 4 cent meer dan in 2011/2012. „De prijzen waren goed, maar bij ons lag de productie lager door hagelschade in oktober”, aldus Pieter Wijfjes van kwekerij P. Wijfjes in Vrouwenakker. Kees de Boer van de gelijknamige kwekerij in Harderwijk rekent op een goed seizoen, net als vorig jaar. „Lange lengtes worden goed betaald en bijvoorbeeld voor de korte lengtes van Magical Wintergold vangen we 1 cent per centimeter. Dat is best goed.”

De veredeling bij ilex duurt van kruising tot marktwaardig besheester zo’n vijftien jaar, verbeteringen komen eraan. ■ 51/52 (2014)

17-12-14 12:29

Aanbod Euphorbia fulgens beter in balans met vraag

„De kwaliteit is goed, soms wat verdroogd blad. Voor kerst is het altijd een product dat goed loopt”, vindt inkoper Wilco Vletter van Van Dijk Bloemen over Euphorbia fulgens. „In Amerika loopt het goed tot Thanksgiving eind november. Daarna hoef je niet meer met euphorbia aan te komen”, geeft inkoper Fred Hoogenboom van Holex een marktbeperking aan. Hij constateerde dit seizoen meer euphorbia met bladvlekken. „Die kun je niet versturen, want dat leidt gegarandeerd tot klachten. Maar er was voldoende goede kwaliteit beschikbaar.”

Tot en met november dit jaar kromp de totale aanvoer van Euphorbia fulgens bij de vestigingen van FloraHolland met 11% tot 4,3 miljoen stelen. De krimp was bij de veren met 23% tot 1,4 miljoen stuks het grootst. Van de

vertakte werd 2% minder aangeboden tot 2,9 miljoen stelen. Het aandeel van de vertakte fulgens is inmiddels met meer dan tweederde structureel hoger dan van de onvertakte. Sinds de introductie hiervan eind vorige eeuw heeft het aandeel vertakte lang rond 30% geschommeld. Tot vier jaar geleden en anno 2014 zijn de verhoudingen zo goed als omgekeerd (zie grafiek). „En volgend jaar komen er wéér meer vertakte”, voorspelt Kees Ravensbergen van kwekerij P. van Delft in Rijnsburg.

Dit jaar tot en met november werd voor vertakte euphorbia 35 cent betaald. Dat is 4 cent meer dan vorig jaar en 7 cent meer dan voor de onvertakte veren, waarvoor de middenprijs stokte op 28 cent. De hogere kostprijs voor de vertakte, door een lagere productie en meer arbeid, wordt volgens telers gecompenseerd door de hogere opbrengst per tak.

12.000

Verkochte stelen x duizend

Foto: De GraaF Van Der ZanDe

zoen het aanbod Euphorbia fulgens beter in balans met de

Onvertakt

10.000

Vertakt Onvertakt

8.000 6.000 4.000 Vertakt 2.000 0

’99 ’00 ’01 ’02 ’03 ’04 ’05 ’06 ’07 ’08 ’09 ’10 ’11 ’12 ’13

’12 ’13 ’14 t/m juli

Verkochte aantallen vertakte en onvertakte Euphorbia fulgens op de Nederlandse bloemenveilingen sinds 1999 (bron VBN/FloraHolland).

De collectieve promotie, waar alle aanvoerders van Euphorbia fulgens aan meedoen, lijkt zijn vruchten af te werpen. „We proberen met z’n allen op zoveel mogelijk manieren met ons beperkte budget in te haken op de mogelijkheden”, licht teler Lex van Santen van de gelijknamige kwekerij in Maasdijk toe. Het beschikbaar stellen van bloemen voor tv-programma’s, gezamenlijke beursdeelname, een website en een folder en gedurende een kort periode meesturen van labels met verzorgingstips maken

deel uit van de acties. „Maar het belangrijkste is goede kwaliteit van de bloemen”, vindt teler Rob Luiten in Bleiswijk.

Er wordt nog nauwelijks veredeld in Euphorbia fulgens. Daarvoor is de productgroep, met in het topjaar 2001 nog een aanvoer van 15,2 miljoen stelen, inmiddels te klein geworden. Vorig jaar kwam het aanbod uit op nog geen 6,5 miljoen stelen. Via selectie wordt bij de vermeerdering stapsgewijs gestreefd naar verbeteringen.

Grotere bloemen, een betere uniformiteit en productie staan bovenaan. ■

Marktacties Bloemenagenda Woonplant van de maand januari: yucca Woonplant van de maand februari: primula Tuinplant van de maand januari: dopheide (erica) Tuinplant van de maand februari: coniferen t/m pot 17 PurE Seasonal Flowers voorjaar: anemoon, hyacint, ranonkel, iris. sep-jan ’15 Campagne ’Amazing Amaryllis’, initiatief van telers, verenigd in FH-promotiecommissie, uitvoering Fresh Retail sep-mrt ’15 Campagne snijorchidee, initiatief van telers, promotiecommissie en FloraHolland, coördinatie en uitvoering Fresh Retail 20 dec Rob’s Grote Tuinverbouwing met onder andere: hortinno en de Christine collectie, bollen-op-pot, freesia, Green is… Codiaeum Petra pot 21, Beaucarnea recurvata pot 21 en hedera Eva, Aice-adventures pot 12 Ayora, phalaenopsis Alice (wit), Tisento, aeschynanthus, Decorum assortiment, euphorbia wit, lovely’s (Snowy, Princes Alexia Pearl, White Love), lisianthus Rosita White en Alissa White, amaryllis, hypericum Magical Victoria en Magical Ivory, skimmia Magical Finchii ilex Magical Bleu Fantasy, eryngium Magical Green Globe, chrysanten.

SBS6 17.00 uur

Bloemenbureau Holland, VBW en FloraHolland

1 - 31 jan: tulp 1 - 28 feb: roos 1 - 22 mrt: ranonkel 9 -29 mrt: anjer 30 mrt - 30 apr: gerbera

Bloemendagen 25 - 26 dec Kerstmis 31 dec Oudejaarsdag 1 jan Nieuwjaar 7 jan Orthodox kerstfeest (Rus) 13 jan Orthodox Nieuwjaar (Rus) 17 jan NationaleTulpendag 21 jan Grootmoedersdag (Pol) 22 jan Grootvadersdag (Pol) 2 feb Nationale flirtdag (GB) 14 feb Valentijnsdag 15 feb Carnaval (Ned)

Heeft u informatie voor de agenda? Mail naar afmiddelburg@hortipoint.nl

51/52 (2014)

Markt-4-Snijbloemanalyses-nw.indd 31

31

17-12-14 12:29

Analyse bloeiende planten

Bedrijf: HollanDirect Functie: directeur Belangrijkste afzetland: Frankrijk Inkoop: direct bij kwekers en (beperkt) klok Aantal medewerkers: 12

Dirk van der Plas:

’Versheid is onze prioriteit’ HollanDirect, dat klinkt heel direct … „Dat klopt. Wij leveren het overgrote deel van onze producten direct van de kweker, waardoor we de versheid het beste kunnen garanderen. De kwekers zetten hun producten zelf in onze webshop en de klanten kunnen daaruit bestellen. Een winkelier die ’s avonds bestelt, krijgt zo’n 24 uur later de bloemen die diezelfde dag nog zijn gesneden. Verser kan niet. Dezelfde producten staan een dag later pas op de klok.”

Een flinke logistieke uitdaging dus „Zeker. We leveren onze producten in alle uithoeken van Frankrijk, dus de logistiek is een van de pijlers onder ons bedrijf. Maar onze kwekers leveren daaraan ook een flinke bijdrage. Niet alleen door de kwaliteit van hun producten, maar ook door hun flexibiliteit. Ze moeten altijd maar weer zorgen dat hun producten op tijd bij ons in de box staan. Dat zijn zaken waarop we onze kwekers selecteren.”

Wie zijn uw klanten?

Hoe lopen de zaken? „Het is wat moeizaam op het moment. De crisis is in Frankrijk laat op gang gekomen, maar we zitten er nog middenin. De supermarkten zijn een zware concurrent voor de detaillisten, die daar niet altijd even goed op inspelen. Qua prijs kunnen ze niet op tegen de supermarkt, dus ze zullen het in een andere hoek moeten zoeken. Dat gebeurt echter nog maar mondjesmaat. Koppel dat aan de grote concurrentie op Frankrijk onder de Nederlandse exporteurs, dan is het momenteel zeker geen walhalla!”

32

Markt-5-Exporteur-Afzetzaken-nw.indd 32

Zo net voor de kerst is de witte helleborus Niger, ofwel de kerstroos, een populaire plant. Niet alleen voor in de tuin. Speciale binnenhelleborussen, zoals de Verboom Beauty, komen vooral in Scandinavië in de huiskamer terecht; ze noemen de plant daar ook wel kersttafel-orchidee. Dat Scandinavië het hele najaar vorstvrij bleef, droeg bij aan de stabiel doorlopende vraag.

Kwekers die op tijd bloeiende helleborus konden leveren, profiteerden van de vroege vraag. Zij die last hadden van bloeivertraging, zagen een gretige markt aan zich voorbijgaan. „Zelf hadden wij al eerder grotere aantallen beschikbaar en zijn nu al bijna uitverkocht. Het open weer in Scandinavië deed de vraag goed en oogstuitval in Duitsland droeg bij aan relatieve schaarste in de aanloop naar kerst”, analyseert Hans Verboom van Kwekerij Verboom in Zevenhuizen, die de Verboom Beauty met bloeigarantie voor de huiskamer levert.

Uitbreiding Bij kwekerij RC Kuivenhoven zat het juist wat tegen. „Het seizoen begon met veel vraag, maar onze aantallen waren toen nog niet groot.

Het blijft een hele klus om vroege bloei te realiseren. Er wordt veel getrokken en geduwd aan het eerste aanbod, maar je kunt je afvragen

of de markt dat wel aan kan in die tijd, zegt Piet Kuivenhoven. Hij constateert dat in het aanbod van helleborus uit zaad veel uitbreiding plaatsvindt. „Dat aanbod gaat dan wel naar het retailsegment, maar ook wij kunnen daar last van krijgen als de uitbreiding te hard gaat.”

Achterstand inlopen Het is momenteel een en al wit wat de klok slaat in helleborus. Na de kerst nemen de kleurige Oriëntalissoorten een groot deel van de markt over. „De hoofdmoot is nu wit, zo’n 90%. In vergelijking met vorig jaar is er wat meer vraag, maar het aanbod is vrij schraal. We hadden meer kunnen verkopen als er meer was. Het is positief dat kwekers het aanbod verder blijven ontwikkelen naar betere, zwaardere soorten, met name bij de Oriëntalis,” vindt Arjan Bellaart van Waterdrinker.

Ook bij Salomo loopt de handel goed. Johan Kroet: „Voor de kerst verwacht ik geen echte schaarste meer, een paar weken geleden was dat nog wel zo, met name bij de Gold Collection. Nu zijn we die achterstand aan het inlopen, dus ik verwacht juist na de kerst wat grotere aantallen dan normaal.”

Salomo verkoopt zowel helleborus uit zaad als uit meristeem, de eerste vooral voor de actiematige handel. ■

500

1.200

400

1.000

300

800

200

600

100

400

0

2009

2010

2011

2012

2013

200

Verkochte aantallen x duizend

„De grotere bloemist in Frankrijk, ze moeten per keer minimaal twee Deense karren bestellen en dat kan niet iedereen. Nu scheelt het wel dat ze bij ons alles kunnen bestellen wat ze nodig hebben.

Bloemen, planten, maar ook accessoires. Welke producten veelgevraagd zijn? Rozen blijven het belangrijkste, die zijn goed voor bijna een kwart van onze omzet. Qua Nederlandse rozen gaat het vooral om rood en wit; Red Naomi! blijft een topper. Verder verkopen we grootbloemige importrozen, waarbij we ook erg streng zijn op versheid.”

Helleborus profiteert van uitblijven vorst

Gemiddelde prijs in centen

Foto: HollAnDirEct

Exporteur over

Verkochte aantallen en middenprijs helleborus (kamerplant) op de FloraHolland-veilingen van 2009 tot en met 2013.

51/52 (2014)

17-12-14 12:29

Afzetzaken Foto: GerberA United

Analyse tuinplanten

Skimmia vindt beter evenwicht

Foto: VAkblAd Voor de bloemisterij

gelegen, want dit seizoen stijgt de middenprijs 10% verder, terwijl ook de aantallen alweer een toename van bijna 12% lieten zien.

Telers lieten zich onlangs in dit blad (zie Vakblad 49) dan ook positief uit over hun handel dit najaar.

De totale omzet van de productgroep skimmia via FloraHolland bedroeg eind week 49 al € 6,0 miljoen. Dat is 22% meer dan vorig jaar en bijna net zoveel als in 2011, toen de verkochte aantallen zo’n 35% hoger lagen dan nu. Door het wegvallen van enige leveranciers skimmia kromp het aanbod bij met name de kleine potmaten de laatste jaren fors.

Dat verklaart deels de 10% betere middenprijs van €2,51 die skimmia tot en met week 49 noteerde.

300

5.000

260

4.000

220

3.000

180

2.000

140

1.000

100

2008

2009

2010

2011

2012

2013

0

Verkochte aantallen x duizend

Gemiddelde prijs in centen

Ondanks een forse afname van de aanvoer in 2012 en 2013, herstelde de productgroep zich vorig najaar naar de zin van telers nog onvoldoende. Achteraf lijkt dat meer aan een tegenvallende tuinplantenhandel in het algemeen dan aan skimmia te hebben

Niels Feller, die skimmia inkoopt voor Intratuin Groencentrum in Aalsmeer, ziet dit jaar een stabiele tot licht betere vraag bij een kleiner aanbod. „De markt lijkt dit jaar beter in evenwicht. Eindelijk wat meer rust voor skimmia. Hopelijk blijft dat nu een poosje zo, want dit is beter voor iedereen.”

Ook bij tuincentrum Eurofleur in Leusden loopt skimmia dit jaar gewoon goed door, vooral de nieuwere soortjes met bessen en bloemen. Volgens een woordvoerder werden in de loop van het seizoen sommige rassen en kwaliteiten zelfs moeilijk nog voor schappelijke prijzen te krijgen. „Eind vorig jaar deden veel kwekers aan het eind van het seizoen nog mooie handel heel goedkoop weg. Dat zie je dit jaar niet gebeuren.”

Kennelijk had skimmia een jaar langer met een beter najaar nodig om zich na de klappen van de laatste jaren te herpakken. ■

Verkochte aantallen en middenprijs van de tuinplant skimmia op de FloraHolland-veilingen van 2008 tot en met 2013.

51/52 (2014)

Markt-5-Exporteur-Afzetzaken-nw.indd 33

Bedrijf: Gerbera United Aanleiding: trakteerden de grootste klant P. van Dam

Dick Kooij en W.P. van den Berg „Omdat we willen laten zien dat er een heel goede relatie is met P. van Dam. Het is op dit moment - ze nemen tussen 10% en 15% van het totaal aantal stelen af - onze grootste klant en dat willen we onderstrepen met een boeket en een taart. Het had ook wat anders kunnen zijn, maar dat bewaren we voor volgend jaar. Ik denk dat het zowel aardig voor ons als voor onze klanten is; er gaat positivisme vanuit.”

„We hebben de cadeaus bij hun op kantoor aan de eigenaren Leon en Patrick overhandigd. Met hen hebben we het meeste te maken. Volgens mij vonden ze het erg leuk, ze zien er ook de meerwaarde van in. Ik merk dat ze graag zaken met ons doen. We versterken elkaar.”

„Dit is de eerste keer dat we met een klant een ludieke actie doen. We hebben wel dagelijks telefonisch contact met de klanten. We hebben er zeker het laatste jaar veel klanten bij. Het menselijk contact maakt de relatie. Ondanks elektronische systemen is menselijk contact nog heel belangrijk, zeker om een relatie op te bouwen. We gaan deze ludieke actie volgend jaar herhalen. Wat we ook doen is dat we ieder jaar met de kerst klanten een kerstbrood met een kaart erbij geven waarmee we onze blijk van een goede samenwerking willen tonen en dat we daar als Gerbera United blij mee zijn.”

„Ik denk dat we ons als bedrijf steeds beter ontwikkelen en onze doelstellingen waarmaken. We zijn ook steeds beter georganiseerd en gaan steeds beter draaien. We telen bovendien heel veel soorten exclusief en onderscheiden ons daarmee. Ondanks de tegenslagen in gerbera zitten we aan de positieve kant.”

„Nou, wisselend. In het voorjaar waren de prijzen slecht. Toen zijn er wat collega’s gestopt - wat nooit leuk is, want het is een teken dat het niet goed gaat in gerbera. En sinds augustus gaat het wat beter, de prijzen zijn beter in balans, de prijsvorming is stabieler. Eindelijk is er de broodnodige stabiliteit in gerbera, hoewel de rendementen per bedrijf enorm kunnen verschillen. Volgend jaar staat er een flinke uitbreiding in de mini’s op stapel en dan kan ik je op een briefje geven dat de prijzen onder druk komen te staan. Eigenlijk is er structureel een te groot aanbod, maar op dit moment gaat het redelijk.”

33

17-12-14 12:29

Roy van den Nouweland:

Foto: Peter van Leth

’Honger naar ondernemen is me voo ra

Levensloop Geboortedatum: 29 mei 1991 Woonplaats: Leidschendam Ouderlijk bedrijf: voormalig potro zenbedrijf J.G.M. van den Nouwe land Opleiding: middelbare tuinbouwschool, small business- en retailmanagement Haagse Hogeschool en opleiding ondernemen Hoge school Rotterdam

34

T-Nouweland.indd 34

Slechts 1,5 jaar is Roy van den Nouweland eigenaar geweest van een glastuinbouwbedrijf, Grandeland ge naamd. Toen het potrozenbedrijf van zijn vader Koos in Delfgauw in 2011 failliet ging, zag Roy nog wel k ansen en uitdagingen om het bedrijf voor t te zetten. Hij draaide toen al volledig mee in het bedrijf, ook al was het opvolgerstraject nog niet in gang gezet. Juli 2013 heeft Roy alsnog de handdoek in de ring moeten gooien, omdat de bank hem voor de keuze

stelde: kopen of staken. Nog een jaar pachten was hem niet gegund, ondanks dat de bedrijfsresultaten verbeterden.

Na een time - out van ruim een half jaar is, is Roy aan de slag gegaan bij zijn oud-buurman De Hoog Orchideeën, waar hij eveneens stage heeft gelopen. Hij combineer t nu werken met studeren aan de Hogeschool Rotterdam. Op de orchideeënkwekerij is hij medeverantwoordelijk voor de order ver werk ing.

51/52 (2014)

17-12-14 12:29

JONG EN ONDERNEMEND

oo ralsnog ontnomen’

Roy van den Nouweland vindt het tegenstrijdig dat men graag jonge ondernemers aan de slag ziet gaan in de glastuinbouw, maar tegelijkertijd niet tot het uiterste wordt gegaan om ze daarbij te ondersteunen. Dat ondervond hij toen hij het failliete bedrijf van zijn vader wilde voortzetten. „Daar zit een begrijpelijk financieel risico aan, maar de kans kreeg ik niet om het bedrijf er weer bovenop te krijgen.”

Peter van Leth pvanleth@hortipoint.nl

Z

omer 2013 is voor Roy van den Nouweland een keerpunt in de carrière die hij op dat moment voor ogen had in de glastuinbouw. De bank stelt hem voor de keuze zijn bedrijf Grandeland te staken of te kopen. Van den Nouweland is dan net 22 en wel erg jong om deze beslissing voor zijn kiezen te krijgen.

Normaliter houden oudere ondernemers zich met dit vraagstuk bezig. Hij heeft niet voldoende geld en weet ook geen externe financiers aan te trekken. Aan zijn droom om zelf ondernemer te zijn, komt op jonge leeftijd al een eind. „Zeg echter nooit nooit.

Ik hou me nu absoluut niet meer bezig met een eigen bedrijf, maar ik sluit het in de toekomst ook niet uit. Mijn ambitie is wat dat betreft nog weg”, schetst Van den Nouweland.

Route naar ondernemerschap Het pad dat tegenwoordig veel tuinderszonen en -dochters bewandelen alvorens ze in het bedrijf van hun ouders stappen, volgt Van den Nouweland ook. Hij start met een mbo-opleiding tuinbouw om een goede basis voor de teelt onder de knie te krijgen en kiest dan voor een economische hbo-managementstudie. In de tussentijd loopt hij op het bedrijf mee en wordt in toenemende mate betrokken bij managementbeslissingen. Aan deze bedrijfsopvolgingsroute komt abrupt een eind als het potrozenbedrijf van zijn vader eind 2011 failliet wordt verklaard.

De opvolger in spe legt zich er niet bij neer. Hij krijgt van de bank toestemming om het bedrijf te pachten, telkens voor een jaar.

Hij richt een eigen BV op en neemt het personeel over. Met een veel mindere schuldenlast dan zijn vader en met verbeterende bedrijfsresultaten denkt Van den Nouweland het tij te kunnen keren.

De kans om dat te bewijzen krijgt hij echter niet. Het toekomstperspectief vindt de bank onvoldoende om de pacht te verlengen.

De teleurstelling is groot. „De honger om te ondernemen, is me ontnomen”, reageert Van den Nouweland.

Wat het nog zuurder maakt, is dat het bedrijf uiteindelijk van de hand gaat voor een fors lagere prijs dan de prijs die Van den Nouweland biedt. Voor hem het bewijs dat banken niet tot het uiterste gaan om (jonge) ondernemers te helpen. „Iedereen heeft het er maar over dat de glastuinbouw zo vergrijst. En dat dit moet worden tegen gegaan. Maar diverse enthousiaste jonge ondernemers krijgen de kans niet. Wat dat betreft staat mijn verhaal niet 51/52 (2014)

T-Nouweland.indd 35

op zichzelf. Een tegenstrijdigheid die ik niet begrijp”, benadrukt Van den Nouweland. Hij laat zich er in ieder geval niet door uit het veld slaan. Hij denkt dat jongeren nog steeds in staat zijn succes te maken. Is het niet als werkgever dan wel als werknemer.

Over een andere boeg Er liggen meerdere oorzaken aan ten grondslag waarom het bedrijf in de problemen is geraakt. De eerste dreun die het bedrijf te verwerken krijgt, is een brand in de opkweeklocatie in 2009, midden in de langdurige crisis in de glastuinbouw. Een energiecluster waarin het bedrijf zit, komt tevens niet uit de verf door hoge gasprijzen en lage elektriciteitsprijzen. Verder blijken de gekozen potrozensoorten erg gevoelig voor valse meeldauw, zodat zich te veel kwaliteitsproblemen voordoen.

Dit alles wil Van den Nouweland samen met zijn vader Koos het hoofd bieden door uit Denemarken weerbare soorten te halen.

Verder trekt Koos zich terug uit allerlei bestuursfuncties om zich weer volledig te focussen op de teelt. „Nu blijft voor altijd ongewis of deze koerswijziging het bedrijf had kunnen redden. Het percentage A2 door uitval was in ieder geval flink minder en kopers kregen weer iets meer vertrouwen in het bedrijf”, meldt Van den Nouweland.

Korte time-out Het bedrijf moeten staken en met zijn familie naar andere woonruimte zoeken, gaat Van den Nouweland niet in de koude kleren zitten. Hij neemt een half jaar een time-out om daarna weer met hernieuwde energie een nieuwe opleiding te starten en werk te zoeken. Hij klopt aan bij De Hoog Orchideeën in Delfgauw, zijn oude buurman en zijn voormalig stagebedrijf.

Een keuze waarover Van den Nouweland heeft nagedacht. Wat hem aanspreekt in De Hoog Orchideeën is dat het gerund wordt door twee jonge ondernemers (beide ruim dertig jaar) en dat het bedrijf toekomstperspectief heeft met loopbaanperspectieven voor hemzelf. Na zijn studie gaat hij er fulltime werken. „Zolang mij uitdagingen worden geboden die ik ook zelf aangrijp dan heb ik niet de intentie naar iets anders uit te kijken. Nog geen een dag is hetzelfde geweest”, aldus een tevreden Van den Nouweland.

35

17-12-14 12:29

Een immens raamwerk met rode en groene kaartjes sprong in het oog vorige week op de alv van FloraHolland. Algemeen directeur een mooi kunstwerk.”

D

e kaartjes – bevestigd met gekleurde knijpertjes – waren verzameld op de talloze sessies die FloraHolland hield om de conceptstrategie te presenteren en in discussie te gaan met leden, klanten en medewerkers. In al die sessies konden betrokkenen hun mening ook schrijven op rode en groene kaartjes.

Op de groene kaartjes staat wat het publiek goed vond aan de conceptstrategie.

Op de rode staan suggesties ter verbetering ervan.

Een heel kleine greep uit de opmerkingen. ’De stip op de horizon is goed’, ’De klok laten verdwijnen’, ’Het aantal diensten terugbrengen’ en ’De virtuele marktplaats heeft de toekomst’.

Lucas Vos noemde de creatie met de kaartjes in zijn speech, die ging over de definitieve strategie, de kosten ervan en de eerste stappen, een bijna mooi kunstwerk dat de veiling graag houdt.

Aan creativiteit was sowieso geen gebrek tijdens de alv in Naaldwijk. De directeuren rekenden af met gewoontes uit het verleden en lazen niet langer vooraf opgestelde inleiding op vanachter een katheder.

Vos nam daarin het voortouw en kwam van het podium af om dicht bij de leden te staan en deed zijn betoog – slechts met behulp van wat spiekbriefjes – uit het hoofd. Financieel directeur Rens Buchwaldt volgde zijn voorbeeld en deed het met al even veel gemak. Al met al, inclusief het ’kaartjeskunstwerk’, had deze alv een creatievere en aansprekender uitstraling dan voorheen. < Auteur: Arie-Frans Middelburg afmiddelburg@hortipoint.nl

Foto: Fotostudio Gerard-Jan Vlekke

36

Spread.indd 36

51/52 (2014)

17-12-14 13:15

51/52 (2014)

Spread.indd 37

37

17-12-14 12:30

K asgeluiden Peter van Leth, Hans Neefjes, Joef Sleegers

Bestrijding van ziekten en plagen. Hoe gaat dat in de praktijk?

Wat houdt telers bezig en hoe gaan ze daarmee om? Wat zijn de geluiden uit de kas? Om de twee weken laat het Vakblad telers vertellen over chemische of geïntegreerde bestrijding.

’Zo min mogelijk bestreden de afgelopen tijd’

-

Henk Overkleeft

-

Plaats: Maasdijk Teelt: amaryllis en potplanten Oppervlakte: 2,4 ha

’Door dopluis meer chemisch moeten corrigeren’ -

-

Arjen Verwer Plaats: Klazienaveen Teelt: minigerbera onder 7.000 lux Oppervlakte: 2 ha

38

Kasgeluiden-NW.indd 38

-

51/52 (2014)

17-12-14 12:30

’Volwassen trips doden voordat hij weer actief wordt’ De gewasschade die trips mo-

per week op de plekken waar het

Guido Halbersma Adviseur gewasbescherming van Van Iperen, onder andere in chrysant

-

schimmel door klimaatinstellingen

’Jaar eindigt hetzelfde als het is gestart’ Gewasmanager Ed Molkenboer op gen aan het goed onder knie weten manager denkt dat het gehele jaar

Ed Molkenboer Gewasmanager bij C.F.F. Bakker & zn.

mix tegen trips en spint; welke weet -

Plaats: Rijsenhout Teelt: pachira en ficus Oppervlakte: 3 ha -

-

51/52 (2014)

Kasgeluiden-NW.indd 39

39

17-12-14 12:30

Drie gekoppelde systemen adviseren over klimaat

Eerste stapje naar een intelligente kas Een computer die de hele teelt stuurt. Dat is het ideaal voor gerberateler Jan teem dat een eerste stapje zet in die richting. Een groeimodel, een klimaat-

Joef Sleegers jsleegers@hortipoint.nl

Z

ullen groene vingers altijd nodig blijven? Of kan een computer binnenkort de hele teelt overnemen? In de gerberakas van Jan Nell in Klazienaveen staat een systeem dat een stapje zet in de richting van een volautomatische kas.

Een groeimodel voorspelt de groei, een klimaatsimulator berekent de meest effectieve setpoints, en een draadloos sensornetwerk houdt in de gaten of het klimaat overal klopt. Zo wil Nell zijn productie optimaliseren, de kwaliteit borgen en de ziektedruk laag houden; en dat alles met zo min mogelijk energie.

Het groeimodel gerbera is ontwikkeld in opdracht van de Landelijke Commissie Gerbera, door Pieter de Visser van Wageningen UR Glastuinbouw en een groep telers en adviseurs. Het is sinds kort beschikbaar voor telers, maar wordt nog niet veel gebruikt.

Nell was als voorzitter van de gewascommissie een van de voortrekkers van het groeimodel. Hij vindt dat er meer mee moet gebeuren, gezien de mogelijkheden die het biedt. In 2010 begonnen enkele bedrijven en kwekers een onderzoek naar de mogelijkheden van uitgebreide klimaatmonitoring in combinatie met groeimodellen en klimaatvoorspellingen. Dit onderzoek werd gesteund door het Innovatief Actieprogramma Drenthe.

De draadloze sensoren voor de klimaatmonitoring zijn afkomstig van Wireless Value uit Emmen. Dit bedrijf ontwikkelt sensornetwerken, die in 15 Europese landen worden verkocht voor allerlei doeleinden.

Voor de tuinbouw is AgriSensys ontwikkeld, een netwerk van kastjes die temperatuur

40

Automatischekas.indd 40

en luchtvochtigheid meten. De meetboxjes sturen hun gegevens met een radiosignaal door naar een host, bijvoorbeeld een pc.

Het netwerk van Agrisensys draait op dit moment bij 35 telers. In de helft van de gevallen gaat het om een permanente opstelling; in de andere helft om tijdelijk klimaatongelijkheid in de kas in beeld te brengen.

Het netwerk op de kwekerij van Jan Nell bestaat uit 25 sensoren die het klimaat meten op 2,3 ha. Om de verticale verdeling te meten hangt er ook een sensor boven het dek, en ter hoogte van de bloem en een onder de plant. Miedema raadt aan om tevens een sensor buiten de kas en een in de klimaatbox te zetten. Met de laatste is het mogelijk om temperatuurverhoging van de sensor als gevolg van de instraling overdag te corrigeren.

Het systeem kan bijvoorbeeld elke vijf minuten vaststellen waar de laagste RV optreedt. Het kan ook voorspellen op welke plek in de kas er gevaar is voor botrytis.

Klimaatsimulatie Hoe werken het groeimodel, de klimaatsimulator en het sensornetwerk samen?

Dit proces begint met de wens van de teler.

Hij wil een optimale productie met een gewenste kwaliteit.

Het groeimodel voorspelt de toekomstige productie, kwaliteit en ziektedruk. Dat gebeurt aan de hand van het gerealiseerde klimaat, teeltmetingen en de verwachtingen omtrent het klimaat in de toekomst. De teler kan factoren als daglengte, CO2-niveau, lichtniveau en temperatuur in het groeimodel veranderen, om de invloed daarvan op het productieverloop en de kwaliteit te zien.

Op basis hiervan worden de setpoints voor het toekomstig klimaat bepaald.

Vervolgens vertaalt de klimaatsimulator dit advies, in combinatie met het verwachte klimaat binnen en buiten de kas, naar de instellingen van de klimaatcomputer: de stand van de ramen, de schermen en de verwarming. De teler kan daarbij kiezen uit verschillende strategieën, om met zo min mogelijk energie het juiste klimaat te maken. Daarbij houdt het ook rekening met de buitentemperatuur, de wind en de instraling.

De bedoeling is dat de simulator steeds meer rekening houdt met de specifieke eigenschappen van de kas. Hij moet min of meer zelf kunnen leren. Hier is echter nog veel ontwikkeling voor nodig.

Het sensornetwerk van AgriSensys dient ten slotte voor de terugkoppeling. Wat zijn de werkelijke waarden in de kas? Zo kan de teler het klimaat de volgende dag weer bijregelen. Het is een systeem waarmee de teler voortdurend kan bijsturen.

In de toekomst wil Wireless Value een lowcost fotosynthesemeting in haar netwerk opnemen. „Telers kunnen dan zien wat er gebeurt als ze meer CO2 of licht toelaten”, zegt directeur Jouke Miedema.

Gerberateler Jan Nell gebruikt deze drie systemen al sinds 2010. Hij is er enthousiast over. „Sensoren zijn nodig om de klimaatverschillen in de kas in beeld te brengen.

Met het netwerk hebben we bijvoorbeeld ontdekt dat sommige verwarmingskleppen niet functioneerden. Homogeniteit van het kasklimaat is van groot belang om ziektes te voorkomen en om energie te besparen.”

51/52 (2014)

17-12-14 12:30

IllustratIe: Joef sleegers

De klimaatsimulator gaf het advies om meer te luchten. In het verleden dacht Nell – net als veel collega’s – dat er natslag in het hart van de plant zou optreden als de lampen aan stonden. Daarom werd er een hoge minimumbuis aangehouden. „Toen we echter gingen meten, bleek het onderin altijd redelijk stabiel en goed te zijn. De minimumbuis zette juist aan tot verdamping. Daardoor ontstond een heel onrustige regeling die veel energie kostte.”

Door meer te luchten werd de gehele regeling rustiger en hoefde er minder verwarmd te worden voor ontvochtiging.

Sindsdien is het energieverbruik al met een kwart gedaald, en het daalt nog elk jaar.

Nell: „Door de klimaatsimulator ben ik me ervan bewust dat verschillende omstandigheden om een andere strategie vragen.

Ik denk dat we met de juiste instellingen van het klimaat en de installaties nog veel 51/52 (2014)

Automatischekas.indd 41

energie kunnen besparen.”

Nell zou niet meer zonder willen. Elke dag kijkt hij naar AgriSensys om de homogeniteit en de ziektedruk te controleren. Ook de botrytisvoorspeller in het groeimodel gebruikt hij dagelijks. En eens in de zoveel tijd laat hij de klimaatsimulator de setpoints doorrekenen.

Is de teler nog nodig?

Op dit moment bestaat het systeem uit drie losse onderdelen. „Het is de bedoeling dat ze op termijn in één webapplicatie worden ondergebracht”, zegt Nell. Een koppeling met de klimaatcomputer vindt hij nog een stap te ver. „Ik vraag me zelfs af of dat wenselijk is. Als er nu iets fout gaat, kan ik dat zien. Ik krijg graag een advies, maar ik wil dat ook kunnen controleren.”

Dat leidt tot de vraag of computers ooit

de telers zullen vervangen. Onderzoeker Pieter de Visser, die het groeimodel heeft ontwikkeld, denkt van niet. Hij verwacht dat ze alleen een adviserende rol zullen spelen. „Een teelt is te complex om aan een computer over te laten.”

Jouke Miedema denkt daar anders over. „De ontwikkeling staat niet stil. In de Verenigde Staten, Rusland of Turkije worden kassen gebouwd die telers niet meer kunnen overzien.” Hij ziet het als de wet van de remmende voorsprong. „In Nederland zit veel kennis in de hoofden van de telers en consultants. In andere landen ontbreekt die kennis. Daar wordt gewerkt aan geavanceerde systemen om de hele teelt te sturen.

Anderen gaan het anders doen. Overigens maken de mogelijkheden om op afstand te monitoren en te beoordelen het mogelijk om de Nederlandse kennis grootschalig te exporteren.” <

41

17-12-14 12:30

Vragen Stuur uw vragen naar Postbus 9324, 2300 PH Leiden.

U kunt ook bellen, faxen of mailen: Peter van Leth, 071-56 59 688, pvanleth@hortipoint.nl

-

A

chteraf bezien ligt het probleem bij deze ondernemer omdat hij een elektriciteitsaansluiting heeft van maximaal 3x80A en een gasaansluiting met een minimale doorlaat van 40 m3/uur.

Dit betekent dat zijn elektriciteitscontract via de kleinzakelijke afdeling loopt en zijn gascontract via de grootzakelijke afdeling.

Het is bij diverse energieleveranciers echter niet altijd duidelijk welke afdeling je aan de lijn hebt. Vaak komt men bij de klantenservice terecht die alleen vragen met betrekking tot kleinzakelijke aansluitingen kan beantwoorden. In dit geval is duidelijk gesproken met de klantenservice voor kleinzakelijke aansluitingen. Daarvoor geldt standaard een opzegtermijn van 30 dagen na afloop van een contract. Voor contracten van grootzakelijke aansluitingen gelden andere voorwaarden met andere opzegtermijnen.

In het geval van het voorbeeld is zowel voor het elektriciteits- als gascontract een kleinzakelijke contract aangeboden. Dat is niet mogelijk. Bij het verwerken van het contract komt de nieuwe leverancier erachter dat er sprake is van een grootzakelijke gasaansluiting en biedt de ondernemer zonder verdere uitleg een nieuw grootzakelijke contract, dat even snel getekend moet worden met alle afwijkende voorwaarden die daarbij horen.

Ook bij tijdsdruk is het van belang om een energiecontract rustig door te nemen en anders door de leverancier rustig te laten uitleggen. Zo weet u waarvoor u tekent.

Een kleinzakelijke of grootzakelijke aansluiting wordt bepaald door de fysieke grootte van de aansluiting en niet door het verbruik op jaarbasis. Bij een grootzakelijke aansluiting ontvangt u maandelijks zowel een nota van het energiebedrijf als van de netbeheerder.

De opzegtermijn verschilt per leverancier

42

50vraag.indd 42

IllustratIe: Peter moorman

en varieert van nul tot zes maanden. Bij een opzegging is het altijd belangrijk een schriftelijke bevestiging te vragen. Wanneer dit niet wordt gegeven, is het verstandig ook schriftelijk op te zeggen. Zorg ervoor dat u daarvan bewijs hebt.

Bij een contract horen tevens altijd de algemene voorwaarden. Ook voor een ondernemer is het niet altijd duidelijk met welk type contract hij te maken heeft. Bewaar een (digitale) kopie van een contract, zodat u deze er altijd op kan naslaan.

De nieuwe leverancier is in dit geval ook niet duidelijk welk type aansluitingen de ondernemer heeft. Op het moment dat de nieuwe energieleverancier de switch gaat inzetten, komt deze er in dit geval achter dat er nog een contract op rust en kan de switch niet doorzetten. Helaas heeft de

nieuwe energieleverancier geen verdere actie ondernomen. De oude leverancier meldt de ondernemer dat hij niet heeft opgezegd en dus een lopend contract heeft.

Met beide leveranciers valt bijna nooit tegelijkertijd te praten. Contract is immers contract. De oude leverancier blijft zich in alle gevallen star opstellen. Zij behouden de ondernemer altijd als klant. Gezien het doorlopende traject en de onduidelijkheden bij het ondertekenen kun je van de nieuwe energieleverancier echter wel enige coulance verwachten, en mogelijk afspraken maken om het contract dan maar een jaar later in te laten gaan. Mogelijk met herziening van de tarieven. Zo is het uiteindelijk ook bij deze ondernemer opgelost. <

51/52 (2014)

17-12-14 12:30

Zorgvuldige groei van celosiamarkt gewenst foto: Hans neefjes

Hoeveel celosia kan de markt hebben? Telers spraover met veredelaar Evanthia en FloraHolland. Groei verlenging via winterteelt

Hans Neefjes hneefjes@hortipoint.nl

Een grote plug voor de winterteelt van celosia, opgekweekt in een 176-gaats tray. Winterteelt is

V

ertegenwoordiger Jan Noordam van Noordam Plants stelde op donderdagmiddag 11 december dat de huidige aanvoer van celosia een stuk lager is dan pakweg 10 jaar geleden. Met name de laatste 4-5 jaar kromp het aanbod omdat telers stopten of gelegenheidstelers namen celosia niet meer in hun teeltplan op. „Een zestal telers heeft celosia nu een flink aantal maanden in hun kas. Zij gaan voor continuïteit in aanbod en kwaliteit.”

Noordam levert zo’n 90% van het plantmateriaal dat Nederlandse telers gebruiken.

De Act-serie (cristata’s ofwel kamvormige celosia’s) van veredelaar Evanthia is daarin leidend. Op basis van de bestellingen is de inschatting dat komend jaar ruim 10% meer planten zal worden uitgeleverd dan in 2014, toen zo’n 13 miljoen plantjes de kas van Noordam Plants in ’s-Gravenzande verlieten. „Groei is goed en 10% groei per jaar moet mogelijk zijn. Maar wees voorzichtig met nog meer uitbreiding”, zo gaven telers aan.

Productcoördinator Gert-Jan Jungerius van FloraHolland zei dat er afgelopen jaar 1,7 miljoen (23%) meer stelen uit de Actserie verhandeld zijn dan in 2013, terwijl de middenprijs 2,5% kromp. „Bijna alle kopers in de top 20 noteerden een groei in celosia aankopen”, aldus Jungerius. Hij was het eens met de telers die een Aalsmeerse handelaar als zeer bepalend typeerden. Die nam naar schatting eenderde van de stelen uit de 51/52 (2014)

pnws celosia.indd 43

markt omdat ze celosia in een boekettenlijn richting Engelse retail stopten. „Als die vraag er niet zou zijn geweest, dan had ik nog moeten zien hoe het jaar 2014 voor ons was afgelopen”, vertelden meerdere telers.

Maar hij wees erop dat gestoomd land, minimaal 20 uur zoveel mogelijk licht per etmaal en minimaal 21°C kastemperatuur, belangrijke vereisten zijn.

Aanvraag In de discussie werd duidelijk dat het retailkanaal belangrijk is, al was het maar omdat men aanneemt dat de zogenoemde bloemistenmarkt krimpt. Maar voor het behoud van het exclusieve imago van celosia en een voldoende hoge middenprijs is de bloemist wel degelijk belangrijk, concludeerden de aanwezigen. Voor 30 cent gemiddeld kan je geen celosia maken, spraken de telers.

Een teler die deze winter als eerste en enige op beperkte schaal (1-2 karren aanvoer per dag) doorgaat met celosia, die zei dat hij blij was dat de middenprijs de laatste dagen rond de 45 cent lag. „Dat komt in de buurt van wat ik nodig heb. Tot nu toe valt de winterteelt niet mee qua prijsvorming, maar als je niets probeert dan weet je ook niets.”

Voor de teelt in de donkere maanden van het jaar zaait Noordam Plants in grotere pluggen. Vanaf half november gaat de groei van celosia namelijk hard achteruit. Met een grotere plant in een grotere plug zal naar verwachting ook in de winter een goed eindresultaat haalbaar zijn. Tot op heden is de teler over de oogstbare takken tevreden.

Grote vraag is hoe de handel celosia komend seizoen oppakt. Telers gaan daarover nog in gesprek met afnemers, net als Jungerius van FloraHolland. Noordam Plants gaf aan dat er nog regelmatig nieuwe aanvraag is voor uitgangsmateriaal van celosia. Directeur Nico Grootendorst van Evanthia zei dat het benodigde zaad bij hem voorradig is.

Telers begrijpen dat zowel de veredelaar als de vermeerderaar afzetgroei nastreven.

Ze proberen zelf ook te groeien als dat mogelijk is. Iedereen was het eens met de stelling dat zorgvuldigheid noodzakelijk is als het gaat om uitbreiding. De open discussie over de markt en de geprognotiseerde aantallen werd daarom gewaardeerd, wetende dat nieuw sortiment van Evanthia en veredelaar Ball in aantocht is.

De twaalf aanwezigen in ’s-Gravenzande stelden vast dat er nog werk aan de winkel is als het gaat om promotie en standaardisering van de kwaliteit. Communicatie is daarbij belangrijk. Ook om klanten te vertellen dat het huidige sortiment, nieuwe fungiciden en een verbeterde teeltwijze er nu al voor zorgen dat smet veel minder problemen geeft dan voorheen. <

43

17-12-14 12:30

Foto: Peter van Leth

Tim Sonneveld:

Levensloop Geboortedatum: 29 mei 1993 Woonplaats: Bleiswijk Ouderlijk bedrijf: Sonneveld Hydrangea Opleiding: havo, HAS INHolland richting Greenpor t business en retail Als Tim Sonneveld in juni 2014 afstudeer t, liggen er maar liefst drie banen voor hem voor het oprapen.

Hij k an toetreden tot Sonneveld Hydrangea het bedrijf van zijn vader en ooms, hij k rijgt een baan aangeboden bij zijn laatste stagebe dijf en hij wordt benaderd door een

44

T-Sonneveld.indd 44

bemiddelingsbureau om in Berlijn aan de slag te gaan als filiaalmanager van een cash-and- carr y.

Na een vak antie van een maand k iest Sonneveld voor Hoogeveen Plants in Hazerswoude. Hij gaat als brandmanager aan de slag en geeft deels uitvoering aan de aanbevelingen uit zijn eigen afstudeeropdracht: de vier productgroepen(k limplanten, helleborus, fruitplanten en grassen, varens en bamboe) die het bedrijf heeft een uitstraling geven die consumenten aanspreekt. Daarnaast is hij medeverantwoordelijk voor de

verkoop van de vier productlijnen in tuincentra.

O f hij uiteindelijk deel uit gaat maken van de snijhor tensiakwekerij van zijn vader en ooms is nog maar de vraag. Het is zeker niet uitgeslo ten, maar dat zal ook afhangen van de ontwik kelingen die de kwekerij zelf door gaat maken. En wanneer het huidige relatief jonge manage ment toe is aan de scepter overdagen aan de volgende generatie. Ge sprek ken zijn er al wel over gaande.

51/52 (2014)

17-12-14 12:31

JONG EN ONDERNEMEND

Afgelopen zomer zit Tim Sonneveld aan tafel met zijn vader en twee ooms die de snijhortensiakwekerij Sonneveld Hydrangea in Bleiswijk runnen. Gezamenlijk komen ze tot de conclusie dat de kwekerij op dat moment geen interessante uitdaging heeft voor een net hbo-afgestudeerde. Wat niet is, kan nog komen. Een carrière in het ouderlijk bedrijf is voor Sonneveld nog zeker geen gesloten boek.

Peter van Leth pvanleth@hortipoint.nl

A

ls Tim Sonneveld zou moeten zeggen vanaf wanneer hij al in de tuinbouw wil werken, zegt hij spontaan: „Al als tienjarige jongetje.” Prachtig vond hij het om met zijn vader de kas in te mogen, allereerst tussen de paprika’s later tussen de snijhortensia’s. Het is dan ook niet verwonderlijk dat hij naar de havo, kiest voor de opleiding business en retail aan de Hogeschool INHolland.

Na voltooiing van zijn studie besluit hij om niet direct in het bedrijf van zijn vader en ooms te stappen. Dat heeft twee oorzaken.

Enerzijds biedt zijn laatste stagebedrijf, Hoogeveen Plants, hem een aantrekkelijke baan aan. Anderzijds heeft Sonneveld Hydrangea met drie nog relatief jonge ondernemers (de oudste is net 50 geworden) aan het roer, een hbo-afgestudeerde anno 2014 weinig te bieden. „De keuze was op dat moment simpel. Kies ik voor een bedrijf van ruim 20 ha met veel uitdagingen of voor een bedrijf van 4,5 ha met vooralsnog weinig uitdagingen”, aldus Sonneveld.

Tijdens de lesuren in de schoolbanken, heeft Sonneveld zich wel eens afgevraagd wat hij daar doet. Hij denkt er weinig op te steken, maar gaat gaandeweg de vierjarige opleiding toch beter waarderen. „Vooral tijdens stages merk je dat een brede sectorgerichte opleiding je ver kan brengen. En dat je meer bagage meeneemt dan dat je in de schoolbanken realiseert”, merkt Sonneveld op.

Het meest illustrerend is wel zijn afstudeeropdracht bij Hoogeveen Plants in Hazerswoude. Hij krijgt de opdracht hun vier productlijnen (klimplanten, helleborus, fruitplanten en grassen, varens en bamboe) een betere uitstraling naar de consument te geven. Hiervoor adviseert hij een paraplumerk te ontwikkelen met daaronder vier submerken. Niet wetende dat hij aan zijn eigen adviezen uitvoering mag gaan geven. Hij krijgt een functie aangeboden als brandmanager. „Dat is uniek te noemen. En geeft tevens aan dat hogeropgeleide jongeren meer dan welkom zijn in de sector”, uit Sonneveld. De functie spreekt hem zo erg aan dat hij niet lang hoeft na te denken over het aanbod. De uitdaging grijpt hij met beide handen aan, waarbij vrijheid en collegialiteit tevens drijfveren zijn en daarna pas het salaris.

Verdere ambities heeft Sonneveld nog niet. Hij houdt alle opties open en blijft uiteraard de ontwikkelingen op het ouderlijk bedrijf volgen. Als daar bijvoorbeeld uitbreiding in binnen- of buitenland 51/52 (2014)

T-Sonneveld.indd 45

zich gaat voordoen dan is het moment daar om de stap in het ouderlijk bedrijf te overwegen. Tot die tijd blijft het ouderlijk bedrijf profiteren van de ervaringen die Sonneveld opdoet buitenshuis. „Die blijf ik gewoon delen aan de keukentafel”, aldus Sonneveld.

Zijn zus Esther studeerde een jaar eerder af en heeft dezelfde opleiding gedaan als Tim. En dan is er nog neef Henry die binnenkort een hbo-studie afrondt aan HAS INHolland, maar dan meer gericht op teelttechniek en veredeling. Zus en neef hebben afgelopen zomer eenzelfde soort gesprek gehad met het management van Sonneveld Hydrangea over hoe zij hun toekomst zien op het bedrijf. Sonneveld weet dat zijn zus er net zo in staat als hij.

Eerst maar eens buiten het bedrijf kijken alvorens uitspraken te doen over toetreding tot het ouderlijk bedrijf. Ze werkt momenteel bij Flower Trade Consult.

De vraag of hij eventueel zou kunnen samenwerken met zus en neef vindt Sonneveld te voorbarig. „Mijn relatie met mijn zus is uitstekend, ook al hebben we totaal andere karakters. We praten veel over de tuinbouw en zitten dan veel vaker wel dan niet op dezelfde golflengte. Dat zegt iets, maar tegelijkertijd niets over de verstandhouding als we besluiten allebei in het bedrijf te stappen”, motiveert Sonneveld.

Voorlopig heeft Sonneveld het erg naar zijn zin bij Hoogeveen Plants en ziet er nog voldoende uitdagingen. „Mijn ouders hebben mij altijd gestimuleerd mijn vleugels zeker buiten het bedrijf uit te slaan. Daar ben ik nu een half jaar mee bezig en wie weet hoe lang.

De tijd zal het leren. Ik zal er in ieder geval naar blijven streven elke dag met plezier naar mijn werk te gaan. Daartoe zijn kansen genoeg in de tuinbouw”, meent Sonneveld.

Of zijn toekomst ooit op het ouderlijk bedrijf zal liggen, daarvan zegt Sonneveld ook: de tijd zal het leren. Hij weet dat zijn ouders totaal geen verwachtingen hebben, maar wel graag het bedrijf overdragen aan een volgende generatie Sonneveld. „En die kans is natuurlijk groter met drie broers in het bedrijf. Er zijn nu drie potentiële gegadigden, maar het zou zo maar een ander familielid of -leden kunnen worden. Sommige neven zijn nog erg jong.”

45

17-12-14 12:31

Hypericumtelers met lege hande Roestschimmels veroorzaakten deze zomer de nodige onrust in de teelt van hypericum. Ook enkele resistent gewaande cultivars werden zwaar aangetast. Telers hopen met goed scouten en een weerwant het huidige pakket chemische middelen biedt onvoldoende steun.

Harmen Kamminga

J

an Visbeek teelt bij Franeker zo’n 8 ha hypericum. In twintig jaar zag hij roestschimmels nooit zo tekeer gaan in dit gewas als het afgelopen jaar. „De meeste jaren is mijn gewas voldoende weerbaar tegen schimmels en insectenvraat. Toepassing van plantversterkende middelen, biologische bemesting en bladmeststoffen hebben daar voor gezorgd. Als het niet hoeft, spuit ik geen chemische middelen.

Zowel ik als de maatschappij wil het niet.

We moeten het in hypericum bovendien

Mening

doen met een te smal en verouderd middelenpakket dat onvoldoende werkt als het er als dit jaar op aan komt.”

Ook andere kwekerijen in Nederland kampten het afgelopen teeltseizoen met een hoge infectiedruk van hypericumroest (zie kaders). Telers wijzen weersinvloeden aan als roestbevorderende factor. De zachte winter maakte dat roest al vroeg in het teeltseizoen de kop op stak, waarna een natte augustus de problemen verergerde.

Ook in andere gewassen speelde roest

dit jaar opvallend op. „Op veel plaatsen in Europa zagen we dit jaar zware aantasting in tarwe door Puccinia striiformis”, meldt Ralf Vögele, professor in de fytopathologie aan de universiteit van Hohenheim in Stuttgart. „Dat is verrassend, want die zagen we de laatste tientallen jaren buiten de Britse eilanden nauwelijks. Problemen op het vasteland hebben veelal Puccinia triticina als oorzaak.”

Een sluitende verklaring voor de roestepidemie heeft Vögele nog niet. „We moeten afwachten wat er in 2015 gebeurt. Mijn

Dick van der Meer, buitenbloementeler in Oude Ade:

’Wat als dit overslaat naar andere rassen?’

Dick en Cobi van der Meer oogstten deze nazomer slechts tweederde deel van hun 0,5 ha hypericum. We hebben heel veel last gehad met roest. Met name één groot ras, den als roestongevoelig, liep dit jaar helemaal onder de roest. We zagen het vroeg in het jaar al opkomen en hebben er werken met een aangepaste veldspuit, zodat we ook goed onderdoor in het gewas kunnen spuiten. We hebben dit jaar veel meer gespoten dan anders. En nog was er

46

Roesthypericum.indd 46

geen houden aan. De aangetaste vakken

huishouden in hypericumrassen die daar

twee keer in de week tegen de roest spoten. Om te voorkomen dat de besmetting naar andere vakken zou overslaan hebben we aangetaste vakken afgemaaid.”

geschrokken van wat ik dit jaar in dat eerder ongevoelige ras heb zien gebeuren.

komend seizoen. „Door het zachte najaar

vallen.”

Dat in het Nederlandse klimaat roest kan

dit volgend jaar niet met andere goede rassen ook kan gebeuren? Ik heb tien jaar met veel voldoening hypericum geteeld, maar als dit de komende jaren overslaat naar de huidige resistente rassen, dan Nederland over een paar jaar nog bestaat.”

51/52 (2014)

17-12-14 12:31

Foto: HEnk van dEn BErg

anden tegen roest Ervaring Gert Koiter, teler van hypericum in Emmeloord:

de bespuitingen toch niet over durven te hypericum. „De zachte winter bood voor roest optimale omstandigheden. We telen ook granen en al heel vroeg in het jaar

Dat betekent volgens Koiter niet dat je in een hypericumteelt veel tegen roest moet

Dan weet je dat je ook in hypericum last

Koiter startte twee weken eerder dan

weer. Wat je vooral niet moet overslaan is heel goed scouten. Want als je de paar

hypericum. „Ook in het seizoen hebben we nog best enkele soorten vaker moeten

de voor deze teelt beschikbare middelen

baar is gebleven. „Maar je moet heel alert

voorspelling is dat de normale situatie zich herstelt. Als dat zo is, mogen we aannemen dat de epidemie van 2014 het gevolg was van uitzonderlijke klimatologische condities.”

Meer aan de hand Volgens zomerbloemenadviseur Henk van den Berg is bij hypericum meer aan de hand. „De natte zomer de schuld geven is te makkelijk. Vorig jaar al zagen we bij enkele hypericumrassen die bekend stonden als roestresistent tóch aantasting.”

De adviseur sluit niet uit dat de hypericumteelt de laatste jaren te maken heeft met een ander type roest. „Het ene hypericumras verliest alle blad, in het ras ernaast zie je niks.” Nagaan welke roest nu in hypericum rondwaart, vindt hij een rol voor de veredelaars. En hij waarschuwt telers bij de rassenkeuze niet te vertrouwen op ’roestresistentie’. „Dat is een vervelende boodschap, want we konden al niet meer vertrouwen op de chemie als het gaat om roestbestrijding.

In feite staat de teelt nu met lege handen tegenover roest.”

Geen resistentie Peter Kolster van snijheesterveredelingsbedrijf Kolster in Boskoop, bevestigt dat 51/52 (2014)

Roesthypericum.indd 47

roestresistentie in hypericum geen zekerheid biedt. „Het ene soort is gevoeliger dan het andere, van echte resistentie is soms geen sprake. Een soort van ons waar we al zeven jaar geen roest in hadden gezien, bleek dit jaar plotseling toch erg gevoelig.

Zoiets kan gebeuren. We testen een ras in de veredeling altijd een jaar of vijf. Alles wat in die tijd roest krijgt, gooien we weg.

De rassen die wij op de markt brengen zijn dus geselecteerd op roestongevoeligheid.

Maar ook de schimmel past zich aan en kan soms na jaren een ongevoelig ras toch weer aantasten. Dat is de afgelopen twee jaar ook gebeurd. Wij raden daarom altijd een licht spuitschema aan, dat is ook beter tegen bladvlekken.”

Ook Wim van de Hoogen van veredelingsbedrijf Allplants in Cuijk stelt dat echte roestresistentie in hypericum niet bestaat. „Het ene ras is wel veel minder gevoelig dan het andere”, legt de veredelaar uit die benadrukt dit jaar in zijn snijrassen in Nederland geen roest te hebben gezien.

Nagaan of misschien een nieuwe roest rondwaart in hypericum lijkt beide veredelaars weinig zinvol. „Voor de bestrijding zal dat niet uitmaken”, meent Van de Hoogen.

Wel weet hij dat het met roest snel kan gaan. „We veredelen ook in veronica. Daar zagen we in het verleden nooit roest. Een jaar of wat geleden zagen we het voor het eerst op

Koiter begint extra alert aan 2015. „Als we

één plek in Brabant. Het jaar daarna zat het door heel Nederland."

Voor de bestrijding van roest moeten telers het doen met een beperkt aantal middelen, die bovendien eenzijdig tot dezelfde chemische groep behoren. De kleine hypericumteelt krijgt al jaren geen nieuwe roestmiddelen meer beschikbaar, ondanks aanhoudend lobbywerk voor kleine toepassingen door LTO Glaskracht Nederland. „Wij blijven ons inzetten voor betere middelen, ook voor deze teelt”, stelt Aad Vernooy van LTO Glaskracht Nederland. „Soms hebben we succes. Maar de kans op toelating van sommige zeer goed werkzame stoffen voor de hypericumteelt is op dit moment klein.”

Diverse telers geven aan voor de toekomst meer heil te zien in een weerbaar gewas door een gezonde bodem en toepassing van bijvoorbeeld bladmeststoffen, biologische meststoffen en plantversterkende middelen.

Veredelaar Kolster heeft bedenkingen: „Een gezonde plant heeft zeker meer weerstand, maar telers moeten dat combineren met de middelen die er nog zijn om roest te beheersen. Een minder eenzijdig middelenpakket is wenselijk. Het is te gek dat je sommige middelen wel over voedingsgewassen mag spuiten, maar niet over snijheesters.” <

47

17-12-14 12:31

December Tour 2014 optimistischer van aard

Stabilisatie afzet groene kamerplanten bevestigd Er lijkt een eind te komen aan de jarenlange omzet- en afzetdaling van Nederlandse groene en bonte kamerplanten. Kenners voorspelden al een stabilisatie in 2014, maar keiharde cijfers bevestigen het nu ook. Of dit stand houdt, is uiteraard nog maar de vraag. Ook nu zegt het merendeel van de kenners van wel onder het mom van ’dieper kan de sector niet zinken’.

Peter van Leth pvanleth@hortipoint.nl

H

Zo is ook het concept van de December Tour ontstaan. Dit jaar alweer voor de derde keer. Inmiddels met de vaste kern: Vireo plant sales, Forever Plants, Decorum Plants & Flowers, Green Sales en FloraPlanet (zie kaders). FloraHolland is ook al jaren van de partij. Niet alleen om ruimte beschikbaar te stellen in haar presentatieruimte op vestiging Naaldwijk, maar ook om het gesprek aan te gaan met ketenschakels. Niet anders dan op andere beurzen, maar wel heel nadrukkelijk met groene kamerplanten

in de picture. Vier van de vijf deelnemers tonen daarnaast ook nog bloeiende kamerplanten, maar hebben het toch meer over hun groene assortiment. Dat komt ook in de titel van de December Tour naar voren: ’(Groene) ideeën opdoen!’.

Stabilisatie komt uit Eind vorig jaar hield Kevin van Embden, productcoördinator groene en bonte kamerplanten bij FloraHolland, een preFoto's: Peter van Leth

alf december is nog steeds de beste periode om groene kamerplanten voor het voetlicht te brengen. De kerstkruitdampen zijn dan enigszins aan het optrekken en de daghandel richt zich weer op groene planten. Begin november, wanneer de Trade Fair wordt georganiseerd, is gewoonweg te vroeg daarvoor.

Meestal wordt dan wel met noviteiten een tipje van de sluier opgelicht, maar verkooporganisaties organiseren in december voor de zekerheid toch nog maar een huisbeurs.

48

Decembertourdeel1 fair groen.indd 48

51/52 (2014)

17-12-14 12:31

te creëren’

sentatie over het aandeel kamerplanten in verhouding tot bloeiende potplanten en orchideeën vanaf 2002. De gestage daling tot en met 2012 was duidelijk zichtbaar met een nagenoeg stabilisatie in 2013. Nog niet helemaal, maar Van Embden durfde de bewering wel aan dat die trend toch echt in 2014 wordt bereikt. En nu bevestigen cijfers de stabilisatie. Het aandeel in omzet van groene en bonte planten is uiteindelijk gedaald naar 22%, komend van 40% in 2002. Van Embden ziet dit aandeel ook niet meer groeien, maar de komende jaren ook weer niet verder afnemen. Daarmee zegt hij niet dat er geen groei meer zit in kamerplanten, maar dat de groei van bloeiende potplanten en orchideeën een gelijke tred zullen houden.

Dit jaar komt het aandeel geïmporteerde (halfwas)producten uit op 43%, 1% meer dan in 2013. Nog steeds wordt dus ruim meer dan de helft van groene kamerplanten in Nederland op- en afgekweekt. De voorspelling van sommige insiders dat dit wel eens heel snel zou gaan kantelen, is in 2014 nog geen waarheid geworden. Van Embden is niet iemand die op die golflengte zit en heeft de cijfers voorlopig aan zijn kant. Hij denkt dat ook wat betreft deze verhouding een stabilisatie is opgetreden. Over die redenering voert hij echter nog veel discussie.

De middenprijs van groene en bonte kamerplanten komt bij aanvoer op FloraHolland in 2014 uit op -1,8% bij een omzetdaling van -1,9%. Voor de klok daalt de omzet met 9% en de middenprijs met -0,2%. Dit komt door de fors lagere aanvoer van 8%.

Daaruit is gezien de stabilisatie de conclusie te trekken dat behoorlijke aantallen groene kamerplanten vooral via de directe handel zijn afgezet.

De dip in de gemiddelde prijsvorming van groene kamerplanten heeft drie jaar geduurd (2009 t/m 2011) tegen een jaar (2009) in de bloeiende potplanten. Daarna is er weer behoorlijke groei, waarbij Embden wel twee kanttekeningen plaatst.

Allereerst dat veel meer toegevoegde waarde aan de plant wordt meegegeven wat de prijs opvoert, evenals dat exporteurs qua aantal51/52 (2014)

Decembertourdeel1 fair groen.indd 49

Op de Trade Fair lanceerde Vireo het groene plantenconcept ’Green is......’. De reacties waren positief, maar hoe het concept in de markt zetten? Evenement-manager Pieter Middelkoop weet al langer dat

planten. „Als er maar één bloeiende plant -

vragen. Onder meer via aandacht door het

en etiket van het concept. Dat daarmee het verhaal verteld wordt dat je je goed

In tegenstelling tot de overige deelnemers

len meer voor lagen van deense karren gaan dan voor hele deense karren.

Uitdagingen 2015 Ook al voorspelt Van Embden een langdurige stabilisatie, de tijd van enigszins achterover te leunen is wat hem betreft niet aangebroken. Uitdagingen waar groene kamerplanten vooral voor staan is samen de eindklant bedienen. Het niet van de grond komen van een collectieve promotie-

groene planten”, stelt Middelkoop. Tevens wordt een selectie van het assortiment van 35 telers neergezet met twee tot drie onbekendere telers in de spotlight. „Je moet iets te bieden hebben, anders haken handelaOp wat goed gaat lopen, is volgens Middel-

hoe goed gebogen hedera’s lopen deze kerst. De vraag is veel groter dan verwacht.

trekken door meerwaarde te geven aan deze plant”, meldt Middelkoop.

campagne is daarbij een grote gemiste kans. En als dan reclame-uitingen worden gemaakt, moet daar volgens de productcoördinator wel gehoor aan worden gegeven. „Wel reclame maken via bijvoorbeeld woonplant van de maand of bepaalde planten belichten in bladen, maar vervolgens die producten niet de volgende dag/weken voldoende aantreffen in de schappen. Dat is de plank volledig misslaan.”

Op de volgende pagina’s de bevindingen van de overige deelnemers aan de December Tour.

>

49

17-12-14 12:31

Forever Plants:

’Markt vraagt om heldere productmarktconcepten’

Het assortiment van de Ficus Forever Sales dekte niet meer de lading. Steeds meer niet ficussen gingen onder deze vlag weg, zodat de drie kwekerijen achter het merk besloten al hun merken, ook die van bloeiende en seizoensplanten, sinds een maand onder te brengen onder een salesorganisatie Forever Plants. „Deze helderheid zal ook de verkoop van onze groene planten ten goede komen.

Onder meer met duidelijk te onderscheiden productmarktconcepten, waarvan groene en bonte planten er een van is. Dit zorgt voor een betere afstemming op de markt, waarbij het allereerste doel is hogere middenprijzen realiseren en niet zozeer groei. Voor groei is de markt voor groene planten nog te wispelturig”, meldt John Langeslag.

Met groene planten blijft het nog steeds moeilijk een plekje in het schap te veroveren, ook in 2014, aldus Langeslag. Dit vergt creativiteit met nieuw assortiment, verpakkingen en productontwikkeling. Ficus Tresor is een goed voorbeeld. Het concept waarbij bij aankoop van een ficus een steentje wordt bijgedragen aan een stukje natuurbehoud is pas echt goed gaan lopen toen de fiscussen zijn geleid langs een mosstam.

Ook een schot in de roos blijken mengdozen waarin van iedere plant er minimaal twee zitten. De vraag naar groene miniplantjes is groot, consumenten zetten die

De nieuwe mengdoos met van iedere plant minimaal twee plantjes. Op de achtergrond de traditionele mengdoos.

graag op meerdere plekken in het huis neer.

Een van de aangesloten kwekers, Loek Janssen, is dit jaar overgeschakeld op Milieukeur.

Een meerprijs wordt er niet mee verwacht, wel een betere duurzamere profilering.

Gezamenlijk, met Esperit Plant en Zwethlande, wordt het aanslaan van het keurmerk

nauwlettend gevolgd. „Wellicht dat we als verkooporganisatie daar iets mee gaan doen, maar vooralsnog niet. Dat een van de drie bedrijven er voor heeft gekozen, zegt niet dat de andere twee snel zullen volgen. Want zo eenvoudige omschakeling is het niet”, zegt Langeslag.

FloraPlanet:

FOTO's: PeTer van LeTh

’Leren van collega’s met bloeiende planten’

Met de gekleurde kweekpot More Lips vallen ook groene kamerplanten meer op in het schap.

50

Decembertourdeel2 fair groen.indd 50

De afzet van groene planten vinden ze ook bij FloraPlanet moeizaam verlopen, alhoewel ze bij deze verkooporganisatie ook denken dat de bodem is bereikt. Voor de kamerplanten die zij vooral verkopen (bladbegonia, dracaena en zamioculcas) zien ze een stabilisatie optreden. „Consumenten worden te weinig geprikkeld. In de marktkanalen vallen groene planten te weinig op. Groene kamerplantentelers zouden een voorbeeld moeten nemen aan hun collega’s die bloeiende planten produceren wat betreft verpakkingen, product- en marketinginnovaties”, stelt Helmer van Wezel.

Een goed voorbeeld, en volgens hem uniek voor een kamerplantenkweker, is de keuze van Berghoef Plants uit De Kwakel om zijn bladbegonia’s alleen nog maar te bemiddelen en niet meer voor de klok te

brengen. Planten die de kweker niet weet te slijten, brengt hij niet op de markt. „In een vraagmarkt is de klok een funest verkoopinstrument. Te prijstransparant, en daarmee prijsondermijnend, voor alle schakels in de keten. Klokprijzen zijn een goede referentie en afspiegeling voor de marktprijzen. Zolang echter nog ruim 20% van de kamerplanten voor de klok verschijnt, bepaalt het in te grote mate wel de marktprijs”, meent Van Wezel.

Onder de noemer More Lips heeft FloraPlanet de gekleurde kweekpot geïntroduceerd.

Een aardige schot in de roos, aldus Van Wezel. „Een kleurige toevoeging om onder meer groene planten op te laten vallen in het schap. Vooralsnog alleen om planten in over te potten. Dat ze hierin ook opgekweekt worden, zal wel een brug te ver zijn.”

51/52 (2014)

17-12-14 12:33

Green Sales & Promotions: De overtuiging van Rob Batist van Green Sales & Promotions is dat als telers die voor kwaliteit gaan door de zure appel heen weten te bijten, zij uiteindelijk de concurrentiestrijd zullen winnen van collega’s die het met de kwaliteit minder nauw nemen. „Je ziet dat tuincentra en bouwmarkten steeds vaker voor het hoogste segment gaan. En bovendien gaan ze eisen stellen aan duurzaamheid, zie het recente beleid van Intratuin. Zelfs de retail lijkt die koers in te zetten. Dit jaar een flopper en ze kijken wel uit die het jaar erop nogmaals te maken”, redeneert Batist. „Waar zijn de tijden gebleven dat na kerst in nagenoeg elk bushokje reclame werd gemaakt voor kerstboom eruit, groene plant erin. Jammer dat nu deze collectieve reclame vanuit de telers zelf moet komen, dat die niet van de grond is gekomen. Na twee mislukte pogingen zijn we minstens twee jaar verder voordat wellicht weer een poging wordt gewaagd. Een grote gemiste kans”, beweert Batist. En als de draad ooit weer eens wordt opgepakt met collectieve reclame dan adviseert hij daarin vooral het buitenland te betrekken. Vanuit het oogpunt dat dat de grootste klant is van Nederlandse kamerplantentelers.

Batist beaamt dat kleine groene planten beter lopen dan grote. Als voorbeeld in 2014 van het minder goed lopen van grote

planten, noemt hij de pachira. Hiervan zijn minder aantallen gekweekt, maar dat heeft zich nog niet doorvertaald in betere prijsvorming. Ander voorbeeld is ficus.

Een uitbreiding in aantallen kan de markt onvoldoende aan, met als gevolg slechtere prijsvorming. Dan is er ook de oude wet dat

als er maar even ruimte komt op de markt dit zich direct vertaalt in de prijsvorming.

Kentiapalmen hadden het moeilijk door grote aantallen op de markt, maar doen het in 2014 juist aardig, vooral door het wegvallen van een kwekerij die dit gewas teelde.

Decorum Plants:

Het concept Keen on Green van Decorum Plants wordt tijdens de December Tour 2013 gelanceerd. Niet iedereen binnen het telersverband is er echter klaar voor. Vandaar dat in september dit jaar tijdens Plantarium een hernieuwde lancering plaatsvindt tegelijkertijd met andere productmarktconcepten.

Mede door de vertraagde start vallen de resultaten in Nederland tegen: één thematafel in een tuincentrum. Resultaten in Rusland, Italië en Zwitserland zijn bemoedigender.

Toch is het streven volgens Jos van der Meijs dat komend jaar dertig vakhandelaren in Nederland het concept gaan voeren, hetzij via een thematafel of als onderdeel van hun schappenplan. „Dat is al een mooi resultaat, want daarmee komt er een duidelijk verhaal bij de groene planten te staan. Informatie waarvoor de vakhandel vaak geen tijd heeft 51/52 (2014)

Decembertourdeel2 fair groen.indd 51

om die met consumenten te communiceren”, verwoordt Van der Meijs. Van de drie conceptthema’s (gemak, gezondheid en genieten) heeft hij de grootste verwachtingen van het gezondheidsthema.

Zijn verwachtingen vindt Van der Meijs niet te hoog ingeschat, omdat hij merkt dat tuincentra zich weer willen profileren als groenspecialist. „De rendementen van aanvullende artikelen als meubilair, diervoeding en interieuraccessoires nemen af en consumenten wensen weer meer groen aan te treffen in tuincentra. En dat ze daarin geadviseerd worden door vakkundig personeel. Daaraan dragen complete productmarktconcepten een steentje bij”, stelt Van der Meijs.

Terugkijkend op afgelopen seizoen lopen de kleinere potmaten (tot potmaat 14 en tot 60 tot 70 cm hoog) beter dan de grote. Groene

niches blijven moeilijk aan de man te brengen; het traditionele assortiment doet het nog het best. Dat zal komend afzetseizoen niet anders zijn, menen ze bij Decorum Plants. <

51

17-12-14 12:33

Horticoop komt met zevende editie Knappe Koppen Kalender

Foto's: Fotostudio Gerard Vlekke, knappe koppen kalender 2015 Horticoop :

Tuindersdochters, meer dan alleen kna pp

Het aantal jongeren dat de tuinbouw instapt, neemt af. En als dan toch de stap wordt gezet, zijn jongens nog steeds vele malen in de meerderheid. Dat wil overigens niet zeggen dat tuinbouw niet leeft onder meiden.

Goed voorbeeld is Joyce Lansbergen, mededirecteur van gerberabe drijf LG Flowers uit Pijnacker. Zij vindt de glastuinbouw een fascine rende sector, waar van ze wist dat ze er graag in wilde werken. Dit hoefde niet per se op het ouderlijk

52

T-knappekoppen2.indd 52

bedrijf, maar dat is het wel geworden. Door familieomstandigheden is ze het familiebedrijf ingerold en heeft daar haar eigen stukje ontwik keld. Ze houdt zich voornamelijk bezig met het verzamelen van consumenteninformatie om te achterhalen wie in de gerberaâ&#x20AC;&#x2122;s van LG Flowers is geĂŻnteresseerd en hoe het bedrijf daarop k an inspelen. Deze loopbaan tot dusver heeft haar de titel opgeleverd van meest inspirerende vrouw in de tuinbouw in 2014.

Voor toeleverancier Hor ticoop reden haar de zevende editie van de Knappe Koppen K alender 2015 te laten onthullen. Op de k alender prijken tien dochters waar van de ouders een bedrijf met bloemen of planten runnen. Ze kennen de sector dus van huis uit door en door.

Interessant om dan te vernemen waar hun ambities liggen; binnen of buiten de sector? O f ze in de voetsporen van Joyce Lansbergen treden of hun heil ergens anders zoeken.

51/52 (2014)

17-12-14 12:34

na ppe koppen

JONG EN ONDERNEMEND

Alle dochters die op de Knappe Koppen Kalender 2015 prijken, zijn trots op hun ouders. Trots op hoe ze onder soms moeilijke omstandigheden de passie voor hun (glas) tuinbouwbedrijf behouden. Voor sommige dochters een reden om dit te uiten met een mooie foto op de kalender die inmiddels op een prominente plek hangt op veel bedrijven. Stuk voor stuk hebben de dochters meegewerkt op het bedrijf of doen dat nog steeds. Slechts een enkeling treedt toe tot het bedrijf van haar ouders.

Peter van Leth pvanleth@hortipoint.nl

FOTO'S: FOTOSTUDIO GERARD VLEKKE, KNAPPE KOPPEN KALENDER 2015 HORTICOOP :

J

oyce Lansbergen onthulde dit jaar de zevende Knappe Koppen Kalender met een leuke anekdote. In 2007 probeerde zij als dochter van een gerberakweker op de eerste kalender te komen met toen als thema ’Sterke vrouwen’. Op dat moment sportte Joyce fanatiek en toog dus met haar sportoutfit de kas in om foto’s te maken met de nodige spieren goed in beeld. De uitverkorenen dat jaar bleken toch dochters te zijn die met meer glamour op de foto stonden. Ze is nog steeds jaloers op de meiden die wel een plaats op de kalender hebben bemachtigd.

Kelly de Koning, 18 jaar, sierheesterkwekerij De Koning/Hereijgers in Rijsbergen. Kelly heeft nooit overwogen om op het ouderlijk bedrijf te gaan werken. Zij vindt werken op een tuinbouwbedrijf zwaar en het spreekt haar niet aan. Ze hoopt wel dezelfde passie aan de dag te leggen in haar toekomstige baan, waarmee nu haar vader elke dag in de weer is met zijn bedrijf. Hopelijk in de horeca waarvoor ze nu een mbo-opleiding volgt.

Laura Kleijwegt, 24 jaar, leliekwekerijen Artemis Lilies. Laura werkt parttime bij het kruidentheebedrijf Pluk Kruidje. Een bedrijf van vader Hans, maar niet een van zijn bollen- en bloemenkwekerijen. Op geen van de bedrijven ziet ze haar toekomst. Die ligt meer als stylist in de mode of interieur. Daarvoor doorloopt ze nu de Akademie Vogue. Ze is blij met haar plek op de kalender, maar kijkt er meer naar uit als begin januari haar vader de Tuinbouwondernemersprijs hopelijk in ontvangst mag nemen.

Diana en Vivian van der Meer, 20 jaar, Meer Wandhangers in ’s Gravenzande. De tweelingzussen Diana en Vivian zijn creatief en zoeken in die richting ook hun carrière. Vivian is al fulltime interieurontwerpster bij Woodfever, Diana ambieert na afronding van haar hbo-studie bedrijfskunde een meer commerciële functie in de fashion- of interieurwereld. Werken in de tuinbouw is echt tweede keus. Diana werkt er nog wel met plezier en Vivian heeft het gedaan bij orchideeënkweker Van Dalen. Niet bij hun ouders, omdat die vinden dat werken onder een baas een goede levenservaring is.

Dionne van Veen, 23 jaar, Gebr. van Veen Gerbera in Rijswijk.

Dionne heeft net de HAS Den Bosch afgerond. De kwekerij van haar vader en oom heeft altijd een aantrekkingskracht op haar gehad. Haar kennis van ’internationaal business’ is op het bedrijf 51/52 (2014)

T-knappekoppen2.indd 53

meer dan welkom nu het recentelijk gegroeid is van 3 naar 9 ha.

Voldoende ontplooiingsmogelijkheden dus, ook al zijn er geen plannen om vader echt op te volgen.

Lisa van Ewijk, 19 jaar, potplantenkwekerij A.P. van Ewijk&zn in Ressen. Lisa’s rechtenstudie in Nijmegen geeft wellicht aan dat ze niet bij haar vader gaat werken. Die kans is groot, maar het is ook niet uitgesloten. Het lijkt haar wel leuk een eigen bedrijf te runnen.

Het aansturen van zowel processen als mensen boeit haar. Daar denkt ze nu ook al in mee op de kwekerij en geeft leiding aan stekteams. De zware kanten van het ondernemerschap ziet ze als uitdagingen, maar vooralsnog eerder buiten dan tussen de potplanten.

Rachel van den Bos, 18 jaar, J vd Bos&zn freesia’s en dendrobiums in Poeldijk. Rachel doet eindexamen havo volgend jaar en is nog zoekende welke vervolgstudie ze gaat doen. Hoogstwaarschijnlijk de pabo. Ze is zich ervan bewust dat kiezen voor een groene opleiding veel kansen biedt, maar werken in de sector is toch niet haar ding. Mocht ze echter niet direct aan de slag kunnen, brengt ze met alle liefde werkuren door op de kwekerij van haar ouders.

Danique Moor, 17 jaar, Sion Orchids in De Lier. Voor Danique is genoeg te doen op de kwekerij van haar vader Ron en oom Eric.

Zij assisteert graag bij bijeenkomsten en springt bij waar nodig in de productie en administratie. Haar liefde gaat echter uit naar de hulpverlening. Vandaar haar keuze voor de hbo-opleiding sociale pedagogie. Alhoewel zij zelf die kans niet grijpt, denkt ze wel dat de kansen voor vrouwen in de tuinbouwsector groeien.

Daniëlle Ammerlaan, 18 jaar, Ammerlaan Chrysanten in Bleiswijk.

Daniëlla vindt het vooral gezellig om mee te werken op het bedrijf, maar daarmee houdt het ook wel op. Ze doet het zeker niet voor het geld, maar liefde ervoor heeft ze ook niet. Daniëlle wordt graag kapper of iets anders in de verzorging. De Nederlandse Kappersacademie in Rotterdam is daartoe haar opstap.

Lisa van Wingerden, 20 jaar, limoniumkwekerij Van Wingerden in Kwintsheul. Lisa is geïnteresseerd in de foodbranche, maar dan niet de agrarische foodbranche. Daar in de marketing terechtkomen, hoopt ze met haar hbo-studie commerciële economie te bereiken.

Ze werkt momenteel als salesmanager bij Nespresso.

53

17-12-14 12:34

Teelttips Zomerbloemen Vruchtwisseling Voor het telen van een sterk gewas, is het zorgen voor een goede vruchtwisseling te belangrijk om dit in het voorjaar aan het toeval over te laten. Het wisselen van plantenfamilies die elkaar opvolgen op het perceel, zorgt er voor dat de plant gezonder blijft.

Dit komt omdat verschillende planten uit dezelfde familie vaak gevoelig zijn voor dezelfde ziekten. Door

Freesia Wortelgroei De plantactiviteit is tot een minimum gekomen in de meest donkere tijd van het jaar. Op dit moment worden de kastemperaturen zo laag mogelijk gehouden, waardoor alle plantprocessen traag verlopen. Er kunnen zich nu diverse problemen voor gaan doen.

Chrysant strategie 2015 December 2014, een goed moment om vooruit te kijken naar uw teeltstrategie voor 2015. In de eerste plaats is belangrijk om kritisch te kijken welke strategie bij u past. Gaat u voor zware takken voor de Russische markt, een middengewicht voor de

54

Teelttips-Schoffelen_nw.indd 54

Pioen Winterbespuiting

te wisselen kan het escaleren van een bepaalde ziekte worden voorkomen.

Hiernaast kun je ook aannemen dat planten uit dezelfde familie ook globaal dezelfde voedingsstoffen het meest aanspreken. Nu is dit op het gebied van de hoofdelementen best wel aan te vullen, maar de kennis van de behoefte aan sporenelementen voor de specifieke gewassen is nog

onvoldoende om tekorten met een gerichte bemesting te voorkomen. Tot welke familie de door u geteelde plant behoort, is vrij gemakkelijk op het internet te vinden.

Henk van den Berg Teelt- en Bedrijfsadvies, 0252-340301

Henk van den Berg Teelt- en Bedrijfsadvies, 0252-340301

Aan de ene kant kan de grond duidelijk te nat gaan worden, waardoor de gewassen van de wortel kunnen gaan. Dit gebeurt vooral bij de vakken die tegen de oogst aan staan of waar net in geoogst wordt. De wateropname is op dat moment het laagst, waardoor de grond te nat kan worden. De penwortel is hier het gevoeligst voor.

Deze kan wegrotten waardoor dit een invalspoort wordt voor fusarium. Ga tijdig terug in de watergift.

Een ander probleem is het tegenovergestelde. Als alleen op straling water gegeven wordt, kan de grond te droog worden. Er wordt dan geen rekening gehouden met de afvoer van vocht door het luchten en de verdamping door het gebruik van lampen of verwarming.

Voor de komende tijd is het belangrijk om meer wortelvorming te krijgen, voordat het licht vanaf week 2-3 weer gaat toenemen. Als de plant aan het begin van

het jaar te weinig wortels heeft, zullen de stelen bij toenemend licht snel krom gaan. Ook zal de haakdoorgroei dan kunnen verminderen. Bij te natte gronden is de behoefte van de plant om veel wortels te maken niet aanwezig.

Zorg dat de plant meer gaat verdampen, zodat hij ook de wortels nodig heeft voor de wateropname. De verdamping is op te voeren door vochtafvoer (luchting), luchtbeweging (gebruik nivolatoren) of het toe-

voegen van energie zoals belichting en stoken.

groothandel, of kiest u voor de retail? Bij alle keuzes hoort de zorg voor betrouwbaarheid en continuïteit van kwaliteit. Veel telers kiezen een strategie die niet past. Mijn inschatting is dat 50% van de telers kiest voor bovengemiddelde gewichten voor Rusland, terwijl een aanzienlijk lager percentage takken daar naartoe wordt geëxporteerd. Te zware takken telen gaat daarom deels ten koste van het rendement.

Om uw teeltresultaten te optimaliseren, is terugkijken naar het afgelopen jaar essentieel. Een correcte registratie van de oogstresultaten (gemiddeld gewicht, % 2e-trek, % uitval) en teeltplanning (o.a. plantdichtheid, dagen LD, reactietijd) is onmisbaar. Zonder deze gegevens is resultaatgericht management onmogelijk.

Met deze gegevens is namelijk de lichtbenutting (LBE) per week te berekenen, welke vervolgens

te gebruiken is voor het opstellen van de teeltplanning voor 2015. U bepaalt in eerste instantie welke gewichten per oogstweek u wilt realiseren. Is de raskeuze en productspecificatie (o.a. taklengte, oogststadium) gelijk aan voorgaande jaren, dan kunt u hiermee een basisschema (plantdichtheid, dagen LD, reactietijd) per week opstellen, welke als input dient voor de teeltplanning. DLV gebruikt hiervoor QMS Chrysant. Andere

keuzes in de planning voor 2015 die invloed hebben op de productie zijn: ■ Pieken voor feestdagen, of een stabiele vlakke productie?

■ De zomerproductie: straf doorgaan of verschralen?

Als alles er goed in staat heeft u een productieplanning per week voor 2015.

Hiermee kunt u wekelijks bijhouden of u op schema blijft.

Om aantastingen van botrytis te voorkomen kan het nuttig zijn in de winter in de kas een bespuiting met Thiram uit te voeren. De grond is dan vrij van gewasresten, zodat de op de grond liggende sporen goed worden geraakt. Wintersporen van botrytis zijn minder gevoelig voor de bestrijding.

Toch kan het drogende effect van Thiram de kiemkracht van deze sporen in het voorjaar verminderen. Bijkomend voordeel van Thiram is dat het de mosgroei remt. Er moet dan een dosering worden aangehouden van minimaal 400 gr per 100 l spuitvloeistof. Deze dosering is te hoog om in een groeiend gewas te gebruiken zonder groeiremming, maar op de kale grond is het geen probleem.

Gaasdoekknollen Door het zachte najaar zijn de gaasdoekknollen beduidend eerder rijp dan in voorgaande jaren.

Controleer de rijpheid van de partijen of vraag dit na bij uw preparatiebedrijf. De rijpheid kan invloed hebben op uw teeltplanning.

Hans Pronk, Pronk Consultancy, 06-21231991

René Corsten, DLV Plant 06-53374539 51/52 (2014)

17-12-14 12:34

Schoffelen

alstrOemeria etmaal Door de hoge plantbelasting van laatste weken en het donkere weer zijn de scheutvorming en bloemproductie laag. Gemiddeld is er per week maar zo’n 35-40 mol PAR groeilicht gemeten.

Dit betekent dat de productie komende weken niet hoger kan worden dan 5-6 bloemen/m2. Het heeft dan ook geen zin om een hogere etmaaltemperatuur aan te houden dan 15,5-16°C. U gaat er niet meer bloemen door plukken. De PAR-som bepaalt hoeveel scheuten er aangelegd kunnen worden.

De uitloop van scheuten wordt versneld door een hogere lichtsom of een hogere bodemtemperatuur.

PAR-som en etmaaltemperatuur bepalen echter het

Gerbera Condens Sinds de gerberateelt een verduisteringsdoek gebruikt als energiedoek, zijn er grote stappen gezet in energiebesparing. Er kan echter één nadeel aan dit doek kleven: het bespaart te veel energie.

Tijdens nachten met vorst en veel uitstraling daalt de temperatuur boven het doek sterk. Dit geldt ook voor de doektemperatuur. Hoe koud het doek wordt, hangt af van de kas- en buitentemperatuur en de uitstraling.

Heeft u twee doeken op een apart dradenbed en ligt het andere doek boven het verduisteringsdoek, dan moet dit doek ook gesloten worden, zelfs als het open 51/52 (2014)

Teelttips-Schoffelen_nw.indd 55

bloemgewicht. Forceer de uitloop van scheuten niet; zorg dat de planten suikers overhouden door een niet te hoge etmaaltemperatuur.

Vochtblaadjes Plekken of vakken die minder groeien, hebben nu meer last van vochtblaadjes.

Deze ontstaan door een slechte verdamping (als gevolg van te weinig kieren in het doek, lage instraling, laag lichtniveau), maar worden juist zichtbaar als de verdamping sterk toeneemt (vorst en instraling overdag waardoor buistemperatuur stijgt en RV in de kas daalt).

Ook een aantasting van aaltjes of wortelrot kan ervoor zorgen dat de planten minder goed voedingselementen opnemen waardoor

bandjes heeft. Hierdoor zal de temperatuur van het verduisteringsdoek minder ver dalen. Des te kouder het onderste doek, des te verder de bloemtemperatuur kan dalen. Bij veel uitstraling kan de doektemperatuur dalen tot onder het dauwpunt. Dit is in de ochtend merkbaar wanneer er bij het openlopen van het doek condensdruppels vanaf vallen. Condens is alleen maar te voorkomen door het doek niet al te ver te laten afkoelen. Dit is te realiseren door de temperatuur boven het doek te verhogen. Hiervoor moet een zo klein mogelijke kier in het verduisteringsdoek worden getrokken.

Dit zorgt eveneens voor een betere vochtafvoer. De grootte van de kier hangt af van de installatie. Bekend is dat de kier die de klimaatcomputer aangeeft niet altijd

vochtblaadjes ontstaan.

Stimuleer de opname door een actief klimaat, en geef de gevoelige rassen een wortelstimulans door het inregenen van ProPlant, Ridomil of Prestop (zie spuitadvieskaart voor dosering).

Ook voor slecht groeiende plekken kan deze behandeling ervoor zorgen dat de gevoeligheid vermindert.

Bij vorst is het advies om extra te beregenen om het effect van het droogtrekken van de vochtbladeren te beperken. Door hogere buistemperaturen kan de RV in het gewas sterk dalen, wat feitelijk het symptoom van vochtblaadjes zichtbaar maakt.

Marco de Groot, Flori Consult Group, 06-54695274

overeenkomt met de werkelijke kier in het doek. Dit is zeker het geval wanneer de kierstand direct vanaf dichtlopen wordt bereikt. Er een kier in laten komen nadat het doek eerst geheel gesloten is, is veel betrouwbaarder.

Ook dan is controle in de kas wenselijk.

Als er een kier wordt getrokken en er niet meer energie de kas in gaat, daalt de temperatuur. Op een zonnige dag na een koude nacht moet geprobeerd worden een hogere kastemperatuur te realiseren. Doe dit door de ventilatietemperatuur zo hoog te zetten dat er niet meer op temperatuur wordt gelucht. De ramen mogen alleen nog open op een minimumstand afhankelijk van de buitentemperatuu Martin van der Mei, Flori Consult Group, 06-22684792

Kees van egmond kees@kees-ineke.nl

Opvolging Elk jaar wordt hij er weer door overvallen. Of het in het donkere weer zit of gewoon omdat de dagen korten, hij weet het niet precies. Een somberte die tot in zijn botten voelbaar is. Zijn vrouw merkt het ook aan hem. Dan is hij kortaf tegen haar. Gelukkig gaat het ook vanzelf weer over. Straks, na oud en nieuw.

Waar het hem in zit? Vertel het maar. Zijn gezondheid is goed. Nooit ziek. Ja, af en toe eens een verkoudheid. Een dagje thuis omdat zijn maag van streek is. Maar in bed houdt hij het ook niet uit. Opknappen doe je toch het best in de kas. Tussen je bloemen.

Hij heeft ook geen zorgen om zijn bedrijf. Alle rekeningen zijn weer betaald en er is zelfs nog wat over. Wat wil je nog meer? Natuurlijk zijn er weleens moeilijke jaren geweest, maar hebben ze er ooit een boterham minder om hoeven eten? Nooit. Nee, wat dat betreft voelt hij zich bevoorrecht. Dankbaar ook. Onwillekeurig vouwt hij z’n handen.

En voor de toekomst hoeft hij ook geen zorgen te hebben. Zijn zoon staat klaar om het van hem over te nemen. Die wil wel. Vol met plannen.

Hij moet er weleens om lachen. Herkent het enthousiasme. Zo was hij zelf ook. Dit zou hij anders gaan doen. Dat beter.

Ja, dat was vroeger. En opeens beseft hij dat dit misschien wel de oorzaak van zijn neerslachtige buien is, zo eind december. Want als hij eerlijk is, hij zit niet meer zo boordevol met plannen.

Altijd is er wel dat stemmetje in zijn hoofd dat vraagtekens zet bij nieuwe ideeën. ’Zou je dat wel doen?’

Dat is het nadeel van al jaren meelopen. Dan weet je dat niet elke opborrelende gedachte even succesvol is. Er zit een hoop kaf tussen het koren. En de wereld van nu is toch al zo hyperig. Iedereen rent achter iedereen aan. Zelf nadenken ho maar. Hij hoort het zijn vader nóg zeggen: ’Je moet je goochem gebruiken!’ Haha, hij moet opeens weer lachen.

Ja, daar knap hij zowaar een beetje van op.

Heeft hij zelf ook niet z’n fouten moeten maken om wijzer te worden? Daar is niks mis mee. Jongeren hebben de toekomst. Vers bloed is goed.

En hij kan toch altijd nog een oogje in het zeil houden? Straks in januari toch maar eens werk maken van een gesprek over bedrijfsopvolging. ’Zo, wat loop je te fluiten?’

55

17-12-14 12:34

Nieuws

LTO Glaskracht richt Programmafonds Glastuinbouw op

Uitzendbureau grondig nagaan

LTO Glaskracht Nederland heeft vorige week de Stichting Programma Fonds Glastuinbouw opgericht. In deze stichting wordt het geld van het PT Energiefonds beheerd dat na het opheffen van het Productschap Tuinbouw overblijft.

Ondernemers moeten voortaan zorgvuldig controleren of het uitzendbureau waarmee ze in zee gaan zich aan de regels houdt en in staat is conform cao-loon uit te betalen. Bij grove nalatigheid wordt in eerste instantie het uitzendbureau daarop aangesproken.

In 2014 heeft LTO Glaskracht het programma Kas als Energiebron overgenomen van het PT. Het personeel was al over; het geld zou nog volgen. LTO Glaskracht heeft het geld ondergebracht in een aparte stichting, om het gescheiden te houden van de geldstroom in de eigen organisatie. „Dit geld is immers door de hele sector opgebracht, en niet alleen door de leden”, verklaart Piet Broekharst, programmamanager Kas als Energiebron. „Op deze manier kunnen we energieprojecten voor de sector blijven financieren met het budget dat daarvoor nog bij het PT stond.”

De erfenis vanuit het Energiefonds van het PT is € 5 miljoen. Dat geld wordt in de komende twee jaar uitgegeven aan projecten op het gebied van energiebesparing voor de glastuinbouw. Doordat de overheid hetzelfde bedrag bijlegt, komt het totaal te besteden bedrag op € 10 miljoen.

„Mocht er nog geld over zijn van andere programma’s, zoals Glastuinbouw Waterproof en plantgezondheid, dan zou dat ook in dit nieuwe fonds kunnen worden ondergebracht”, aldus Dick Hylkema, directeur van LTO Glaskracht. „Het is breder te gebruiken dan alleen voor onderzoek op het gebied van energie.”

Nieuwe inkomsten In 2017 is de pot leeg, maar dan komt er mogelijk nieuwe financiering vanuit het Energiebesparingssysteem voor de glastuinbouw (EGB). Dit systeem wordt volgend jaar ingevoerd, maar de eerste inkomsten worden verwacht in 2017. Dit gaat om inkomsten uit de verrekening met de individuele gasverbruiksnorm per bedrijf, die ten goede zullen komen aan onderzoek naar energiebesparing in de sector.

De ondernemersgroep die nu Kas als Energiebron adviseert zal ook in de toekomst adviseren over de besteding van het geld uit het fonds. Het bestuur van de stichting – dat ook het bestuur van LTO Glaskracht Nederland vormt – neemt de uiteindelijke beslissingen. <

UITGEVER BDUmedia Afdeling Vak- en Publieksmedia Postbus 67, 3770 AB Barneveld, tel 0342-49 42 63, fax 0342 41 31 41 Uitgever: Wiljo Klein Wolterink MBA Verkoopleider: Ron van de Hoef, e-mail: r.v.d.hoef@bdu.nl

Colofon REDACTIE Schipholweg 1, Postbus 9324, 2300 PH Leiden e-mail: bloemisterij@hortipoint.nl www.vakbladvoordebloemisterij.nl

Directeur Elbert van den Berg Secretariaat Linda Laman 071-56 59 678 Alice Hoogenboom 56 59 679 Hoofdredacteur Elbert van den Berg 071-56 59 678 Eindredacteur Jenny Mostert 071-56 59 633 Vakredactie Politiek en economie Quincy von Bannisseht 56 59 637 Peter van Leth 56 59 688 Markt en afzet Arie-Frans Middelburg 56 59 687 Cindy van der Zwet 56 59 630 Teelt en techniek Hans Neefjes 56 59 638 Joef Sleegers 56 59 642

56

5152colofon.indd 56

Werkgevers mogen ook niet langer een deel van het minimumloon als onkostenvergoeding uitbetalen of bedragen inhouden op het minimumloon. Sommige werkgevers maken nu nog gebruik van deze constructie om zo minder belasting of sociale premies af te dragen. Verder moeten loonstroken transparanter worden en het minimumloon mag niet meer contant worden uitbetaald.

Werkgevers- en werknemersorganisaties en de Inspectie SZW gaan tenslotte informatie uitwisselen als het vermoeden bestaat dat een werkgever de cao-afspraken niet nakomt.

Dit staat in de Wet aanpak schijnconstructies (WAS).

LTO Glaskracht Nederland staat achter de WAS. Samen met andere werkgeversorganisaties benadrukt ze daarbij wel dat ondernemers niet met onnodige administratieve rompslomp moeten worden opgezadeld. <

Bureauredactie Carolyne de Vries Lentsch, Jolanda de Wekker Webredactie Erik Rotteveel Vormgeving Diseno Vormgeving Fotografie Gerdien de Nooy Freelancers Gert van den Berg, Hermen de Graaf, Bernadette Hoefsloot, Harmen Kamminga, Ank van Lier, Astrid Zoumpoulis-Verbraeken

ABONNEMENTENSERVICE Mutaties en bezorging Abonnementen kunnen op elk gewenst tijdstip ingaan. Opgave via vakbladvoordebloemisterij.nl of bij de abonnementenservice.

Abonnementen lopen automatisch door, tenzij uiterlijk twee maanden voor vervaldatum bij de abonnementenservice wordt opgezegd. Dit kan schriftelijk, telefonisch of per e-mail. Ook voor informatie over een lopend abonnement en klachten over de bezorging kunt u contact opnemen met de abonnementenservice, BDUmedia, afdeling Vak- en Publieksmedia, Postbus 67, 3770 AB Barneveld. Op werkdagen is de abonnementenservice telefonisch bereikbaar van 8.30 uur tot 14.00 uur op 0342-494844, e-mail: abonnementen@bdu.nl.

Prijzen Jaarabonnement: € 349,60. Studenten 25% korting; 65 plussers 15% korting. Jaarabonnement Europa: € 449,65 (België: € 377,70). Jaarabonnement buiten Europa: € 466,50.

Genoemde prijzen zijn inclusief 6% btw en verzendkosten.

ADVERTENTIE-EXPLOITATIE Verkoopleider: Ron van de Hoef, 0342 - 494263, 06 - 51806325, e-mail r.v.d.hoef@bdu.nl Media-adviseur: Gert-Jan Bloemendal, 0342-494807 e-mail: g.bloemendal@bdu.nl

Vakblad voor de Bloemisterij is een wekelijkse uitgave van de Stichting Vakinformatie Siergewassen en BDUmedia, Vak- en Publieksmedia.

Uitgever en auteurs verklaren dat dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld, evenwel kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Uitgever en auteurs aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op bedoelde informatie.

Lezers wordt met nadruk aangeraden deze informatie niet geïsoleerd te gebruiken, maar af te gaan op hun professionele kennis en ervaring en de te gebruiken informatie te controleren.

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever.

Algemene voorwaarden: op alle aanbiedingen, offertes en overeenkomsten van BDUmedia B.V. zijn van toepassing de voorwaarden, welke zijn gedeponeerd ter Griffie van de Arrondissementsrechtbanken en de KvK.

Druk: BDU Media

51/52 (2014)

17-12-14 12:34

Kasgenoten

C orrecties en aanvullingen Rodenticiden per 1 juli 2014 verboden buitengebruik van rodenticiden per 1 juli 2015 niet meer is toegestaan. Dat is echter al per 1 juli 2014 het geval, met vaak nog wel een opgebruiktermijn tot 2015. Per 2015 gelden strengere regels voor buitengebruik.

A genda FOTO: Hans neeFjes

Binnenland uitreiking Tuinbouw Ondernemersprijs, Lisse.

Info: www.tuinbouwondernemersprijs.nl Tuinbouw relatiedagen, Gorinchem.

Info: www.evenementenhal.nl dijk. Info: www.vaktentoonstelling.nl FloraHolland Seasonal Trade Fair, Naaldwijk. 18 maart: 9.00-21.00 uur, 19 maart: 9.00-16.00 uur. wijk,14.00-19.00 uur. Info: www.energiek2020.nl Kom in de Kas, landelijk evenement.

Info: www.komindekas.nl Plantarium, vakbeurs voor de boomkwekerij. Info: www.plantarium.nl

Leeftijd: 65 Plaats: Aalsmeer Teelt: phalaenopsis,Orchids4all Oppervlakte: 4 ha

Ed Meeuwissen U bent nog behoorlijk actief? ste taken. Binnenkort ga ik weer naar relaties inThailand.’’

Altijd in de orchideeën gezeten? „Rond 1968 ben ik begonnen met de teelt van cymbidium. Vanaf eind ’80 heeft phalae-

LTO Glaskracht Nederland Kantinebijeenkomst

Was vroeger alles beter?

en 12/2 Gorinchem. Thema: energiebesparing zonder investeren.

Gewasbijeenkomst poinsettia.

dat het product goed door de keten gaat, en we moeten innovatie koesteren.’’

Info: www.ltoglaskrachtnederland.nl

meer is dan de som van de delen. Samen bereik je meer dan in je eentje. Het is goed

Buitenland

gisteren niet kon, morgen niet hoeft te mislukken.’’

Info: www.ipm-essen.de

U praat over we als het om kennis delen gaat?

Hoe kijkt u naar de ontwikkelingen in uw vakgebied?

„Samen met Jan Post, Hans Bart, de familie Schoone en Floricultura ben ik betrokken -

-

bloemen- en tuinbouwvakbeurs, Kiev, Oekraïne. het interactieve platform Orchipedia met heel veel info over orchidee in acht talen.’’

Orchipedia is voor iedereen toegankelijk? tuintentoonstelling, Abu Dhabi, Verenigde Arabi-

te beschikken. De plant liegt nooit.’’

Onderstaande symbolen hebben de volgende betekenis en verwijzen naar de website vakbladvoordebloemisterij.nl

!

Documenten en linken naar website

51/52 (2014)

Kasgenoten agenda_nw.indd 57

Foto’s

Nog tijd voor andere tijdbesteding, bijvoorbeeld hobby’s?

Filmpjes

57

17-12-14 12:34

René vd Stok

uw o ud e o l ie i s g e l d wa a rd!

schermingen voor aanleg, onderhoud en renovatie T: 0174 - 517897 M: 06 53 437 827 www.renevanderstok.nl

Nie-co-rol

Voor het opbinden van bloemen- en plantentakken, leverbaar in 2 soorten trekkracht.

tel: 0174-768876 i n f o @ v i c t o n b v. n l

• groothandel in olie en metalen • saneren van tanks en k e t e l s ( K I WA ) • afvoeren van brandstofrestanten

Vastzetsysteem betonplaat

AFWATERINGSGOOT

Voor uitgebreide informatie:

www.meten.nl

E-mail: info@nieuwkoopbv.nl Tel. 0297 325836

/i °\Êä{£ÈÊÎ ££{ÇÊUÊ v JÃV i iÛ Ã°

WWW.SCHELLEVIS.NL BIMAR ASFALT & SERVICES B.V.

KASSENBOUW & KASSENSLOOP

WWW.DEBETSSCHALKE.COM

• Voor alle asfalt op en rond uw bedrijf • Ook zuurbestendig asfalt voor uw voersilo's en voergangen • Wij doen ook vloeistofdichte asfaltvloeren met certificaat en keuring • Wij zijn onbetwist de asfalt en silo-specialist • Reageer nu snel en wij komen bij u langs voor een geheel vrijblijvende offerte • Als u nu reageert voor 1 februari, is de kleef-laag gratis bij een 2 lagen systeem tot 500 m²

Bimar Asfalt & Services B.V. Tel: 06 47728544

www.bimar-leiden.nl

KASSEN TE SLOOP GEVRAAGD

• Sinds 1958 • Steeds vernieuwend • De specialist in teeltvloeren

QUALITY FLOORS FOR EXCELLENT PLANTS

www.erfgoed.com +31(0)79 593 38 00

VEBU V.O.F. Kasonderhoud

Voor andere werkzaamheden vraag naar de mogelijkheden

- Glasreparatie - Goten smeren - Overspuiten - Goten reinigen - Diverse reparaties Tel. 06-51 35 04 52 e-mail: buddys37@hotmail.com

613979.indd 58

WWW.EUROKAS-BV.EU BERKEL EN RODENRIJS 010 511 32 53

HOEK VAN HOLLAND T 0174 64 20 40 • KASSENSLOOP • (ROZEN)GEWASSEN UITRUIMEN • GEVRAAGD: ASSIMILATIELAMPEN EN WKK-INSTALLATIES • WWW.MUSTANGDEMOLITION.NL

17-12-2014 9:56:22

VA N K L I N K

STOOMKETELVERHUUR

EVAL: voor elke situatie juiste installatie Een degelijk advies, prima service en een betrouwbare begeleiding… Samen met de klant bedenken onze technici steeds de beste oplossing.

Daarbij kijken ze niet alleen naar het optimaal functioneren van installaties, maar ook naar betrouwbaarheid en energieverbruik.

Installatieburo E VAL B.V.

613980.indd 59

;b[ajhej[Y^d_[a

Galglaan 11 s 2311 ND Rijnsburg Tel. 071 402 26 21 s eval@eval.nl

Ae[bj[Y^d_[a

www.eval.nl

Ab_cWWjj[Y^d_[a

MWj[hj[Y^d_[a

17-12-2014 9:52:32

SlijkermanKalanchoë is het snelst groeiende Kalanchoë-veredelingsbedrijf ter wereld, gevestigd te Heerhugowaard. De juiste kleur, bloemtype en bloemgrootte voor de juiste consument, dat is onze uitdaging. Ons uitgangsmateriaal wordt op verschillende buitenlandse locaties geproduceerd, en wereldwijd worden onze rassen door diverse collega kwekers gekweekt. Onder 50.000m² geautomatiseerde kas produceren wij bloeiende Kalanchoë’s onder het Decorum-label voor tuincentra, full-service retail en groothandelscentra door heel Europa.

Wij vragen:

Wij vragen:

Wij vragen:

Wij bieden voor deze functies:

Untitled-1 1 613981.indd 60

16-12-2014 20:20:36 17-12-2014 9:22:33