Hovo zomeracademie 2016 by Hovo Rotterdam

Hovo Zomeracademie en Kinderuniversiteit 2016

Tijd voor verdieping

Programma 21 juni t/m 8 juli 2016 Kindercolleges op woensdagmiddag Voor iedereen vanaf 50 jaar

Hovo Zomeracademie 2016 Hovo Rotterdam Programma’s op niveau, naar uw eigen smaak. In de Zomeracademie kunt u aan de Erasmus Universiteit Rotterdam korte colleges volgen. Bij Hovo Rotterdam kan iedereen vanaf 50 jaar terecht voor programma’s op academisch niveau. Bij ons kunt u wat oudere kennis opfrissen en nieuwe ontdekken! Aanbod In de Hovo Zomeracademie bieden we korte programma’s op het gebied van kunst, economie, geschiedenis, filosofie, geneeskunde en meer. U kunt een workshop Arabisch leren lezen volgen, de stadsgezichten van Parijs op een andere manier benaderen, een reeks volgen over Frank Lloyd Wright. Er zijn programma’s van vier keer, maar ook een aantal eendaagse programma’s. De docenten Onze docenten zijn enthousiaste (emeriti) hoogleraren, docenten en onderzoekers van de Erasmus Universiteit Rotterdam en daarbuiten. Zij hebben hun hart verpand aan het geven van goed onderwijs en vinden in u hun ideale, altijd geïnteresseerde en ook kritische publiek.

Plaats De colleges vinden plaats aan de Erasmus Universiteit Rotterdam op de campus Woudestein. Bij sommige programma’s wordt een excursie aangeboden. U krijgt Bij de prijzen zijn koffie/thee in de pauzes inbegrepen. Bij de dagprogramma’s is tevens een eenvoudige lunch inbegrepen. Details vindt u bij de cursusbeschrijving. Hovo Kinderuniversiteit Samen met uw kleinkinderen, neefjes of een buurmeisje naar de Universiteit? Dat kan bij de Hovo Kinderuniversiteit: een leven lang leren kan immers niet vroeg genoeg beginnen! (pagina 32) Mede namens het Hovo Team wens ik u deze zomer veel plezier bij de Zomeracademie 2016 van Hovo Rotterdam. Lya van Staveren

De Hovo studiegids 2016 - 2017 verschijnt medio juni 2016

Inhoudsopgave Openingslezing 1533BR

Wees hartelijk, omarm het alledaagse!

dr. Awee Prins

Kunstgeschiedenis, architectuur, muziekwetenschap en letteren 1531CR

Igor Stravinsky: muzikaal icoon van de 20e eeuw drs. Kees Wisse

1531FR

Frank Lloyd Wright

dipl.ing. Birgit JĂźrgenhake

1532AR

Verontrustende visioenen: leven en werk van Jheronimus Bosch

drs. Thea Willemsen

1533AR

De transformatie van Parijs en de geschilderde stadsgezichten

drs. Johan Holtrop

1533ER

Hosenrollen, niet voor heren

Mylou Mazali

dr. Yvette de Groot

ir. Karin Anema

1534CR Langs kunstenaarsateliers in en rond Parijs en 1534DR 1534FR

Noorse Nachten met de SĂĄmi en met W.F. Hermans

(Cultuur)geschiedenis 1531DR Heikele kwesties in de Nederlandse geschiedenis

drs. Feico Houweling

1531ER

De Apocalypse van Johannes

dr. John van Schaik

1532DR

Beroemde liefdesverhalen uit drie culturen

drs. Carool Popelier

1534AR

De onstuimige ontwikkeling van Amerika na de Burgeroorlog: Guilded Age en segregatie drs. Bouke de Vos

1534ER

Arabisch leren lezen

drs. Richard Kroes

Economie, psychologie en sociale wetenschappen

1531AR

De geheimen van de psychologie: een zomercursus vol verbinding

dr. Andreas Wismeijer

1531GR

Actualiteit rond vluchtelingen: wat doet het met onze samenleving?

prof.dr. Han Entzinger

Hovo Zomeracademie 2016

1532BR Gentrificatie: waar is ons ‘lelijk’ Rotterdam gebleven?

Freek de Haan MSc

1532CR

Waarom zijn de Fransen zo ongelukkig?

prof.dr. Ruut Veenhoven

1533DR

Economie van vandaag: de actualiteit

prof.dr. Philip Hans Franses

Filosofie 1534GR

Socratisch gesprek: een rondetafelbijeenkomst

drs. Henk Weltevreden

1535BR

Levenslessen van Nietzsche: de mens kan de wereld niet doorgronden

Trixie Hölsgens MA

Exacte wetenschappen 1531BR

Brein en Bewustzijn

prof.dr. Kees Brunia

1535AR

De Coolsingelwandeling - Geologie in de stad

dr. Leo Minnigh

Diverse toponderzoekers van het Erasmus MC

1534BR ERGO Onderzoek Rotterdam

Kinderacademie 1533CK

Helden in de geschiedenis van de luchtvaart

prof.dr. Hugo Roos

1533FK

Spijkerschrift ontcijferd!

drs. Richard Kroes

1533GK

Lenig worden in je hoofd

dr. Awee Prins

1533HK

Wie raakt er nou een graftombe kwijt?

dr. Nico Staring

1533JK

Beestenboel met fantasie

drs. Nelleke Kan - van Dischoeck 37

Inschrijving, bevestiging en betaling

Algemeen

Algemene voorwaarden en annulering

Inschrijfformulier 41

Hovo Zomeracademie 2016

middag • De stadsgezichten van Parijs ZOMERLEZING: • Wees hartelijk, omarm het alledaagse! KINDERUNI: • Helden in de geschiedenis van de luchtvaart

29 juni

• Verontrustende visioenen

28 juni

• Igor Stravinski • Socratisch gesprek • Waarom zijn Fransen zo ongelukkig?

27 juni

• Igor Stravinski • Geheimen van de psychologie (ochtend) • Brein en Bewustzijn (ochtend)

• Actualiteit rond vluchtelingen • Heikele kwesties in de Nederlandse geschiedenis • De apocalypse van Johannes

• Gentrificatie: waar is ‘lelijk’ Rotterdam gebleven? • De onstuimige ontwikkeling van Amerika na de Burgeroorlog • Beroemde liefdesverhalen • Frank Lloyd Wright (middag) • Levenslessen van Nietszche

middag

• Socratisch gesprek • Frank Lloyd Wright (ochtend) • Waarom zijn Fransen zo ongelukkig?

middag

6 juli

5 juli

4 juli

• Frank Lloyd Wright

• Heikele kwesties in de Nederlandse geschiedenis • De stadsgezichten van Parijs KINDERUNI: • Beestenboel met fantasie KINDERUNI: • Wie raakt er nou een graftombe kwijt?

middag

• Socratisch gesprek

• Hosenrollen, niet voor heren • Heikele kwesties in de Nederlandse geschiedenis • De stadsgezichten van Parijs KINDERUNI: • Spijkerschrift ontcijferd! KINDERUNI: • Lenig worden in je hoofd

middag

• Gentrificatie: waar is ‘lelijk’ Rotterdam gebleven? • De onstuimige ontwikkeling van Amerika na de Burgeroorlog • Verontrustende visioenen • Beroemde liefdesverhalen

middag

• Geheimen van de psychologie (middag) • Brein en Bewustzijn (middag) • Heikele kwesties in de Nederlandse geschiedenis • De apocalypse van Johannes

middag

• Igor Stravinski • Economie van vandaag • Socratisch gesprek

23 juni

22 juni

21 juni

middag

• Arabisch leren lezen (middag) • Langs kunstenaarsateliers (middag) • De apocalypse van Johannes

middag

• Arabisch leren lezen (ochtend) • Langs kunstenaarsateliers (ochtend) • Noorse Nachten met W.F. Hermans en de Sámi

7 juli

• Langs kunstenaarsateliers (middag) • Verontrustende visioenen • De onstuimige ontwikkeling van Amerika na de Burgeroorlog • Beroemde liefdesverhalen • De apocalypse van Johannes

middag

• Langs kunstenaarsateliers (ochtend)

30 juni

• Verontrustende visioenen • De onstuimige ontwikkeling van Amerika na de Burgeroorlog

middag

Donderdag

Dinsdag

Woensdag

Maandag

Dagindeling Zomeracademie 2016

• Langs kunstenaarsateliers (middag) • Actualiteit rond vluchtelingen • Levenslessen van Nietszche

middag

• Langs kunstenaarsateliers (ochtend) • Noorse Nachten met W.F. Hermans en de Sámi

8 juli

• Langs kunstenaarsateliers (middag) • De Coolsingelwandeling (excursie) • Levenslessen van Nietszche

middag

• Langs kunstenaarsateliers (ochtend) • Economie van vandaag • De Coolsingelwandeling (college)

1 juli

24 juni

Vrijdag

Zomerlezing Wees hartelijk, omarm het alledaagse! Dr. Awee Prins

Een pleidooi voor ‘loskloppend’ denken en het behoud van de kleine waanzin van het alledaagse bestaan In 2007 verraste Awee Prins ‘vriend en vijand’ met zijn filosofische bestseller Uit Verveling. In de aanloop van het verschijnen van zijn nieuwe boeken Nuchter ben ik zo schuchter en Een kritiek van de onzuivere Rede hebben wij hem bereid gevonden in de Hovo-zomerlezing een tip van de sluier op te lichten. Awee komt ons inwijden in een filosofie van de alledaagsheid. De westerse cultuur is van oudsher (Plato, Christendom en Verlichting) een utopische cultuur geweest. In ons huidige tijdperk heerst naast het utopisme van de vooruitgang in wetenschap en techniek het ordinaire utopisme van een steeds succesvoller, spannender en ‘interessanter’ leven. Het wordt tijd dat wij minder utopisch en meer topisch worden. Let wel: dat is geen ‘nieuwe’ utopie! Wij zijn topisch; de eindigheid is ons domein. En bij een broos leven hoort een broos denken, dat vóór alles een hartelijk denken kan zijn. Wij worden niet volwassen geboren. Dat betekent niet dat wij met Freud naar allerlei ‘jeugdtrauma’s’ moeten gaan zoeken, maar wel dat ieder mens een uniek, eigen-aardig, kwetsbaar wezen is, dat allerlei ‘beklijvende herinneringen’ met zich meedraagt; herinneringen die ons gevormd hebben en soms als kleine duivels op onze schouders zitten. Daar moeten wij niet om treuren of artsen voor bezoeken, maar schik in krijgen: niet alleen in onze eigen ‘kleine waanzin’, maar ook in die van anderen. Dat lukt niet in een wereld waar het enige juiste antwoord op de vraag “Hoe gaat het?” luidt: “Goed!” of (wat eigenlijk heel treurig is): “Druk, druk, druk…”.

1533BR Data Woensdag 22 juni Tijd 14.00 – 15.30 Locatie Woudestein Kosten € 15,Aantal bijeenkomsten 1

Dr. Awee Prins is universitair hoofddocent Fenomenologie & Hermeneutiek aan de Faculteit der Wijsbegeerte van de EUR. Van 1999 tot 2010 was hij Opleidingsdirecteur van die Faculteit. Van 2011 tot 2013 was hij één van de ‘founding fathers’ van het Erasmus University College. Sinds 2014 is hij Dean van de Erasmus Honours Academy. In een ver verleden was hij samen met prof.dr. Jan Sperna Weiland oprichter van Hovo Rotterdam, een initiatief dat hij - zo blijkt - nog steeds een warm hart toedraagt.

Muziekwetenschappen Igor Stravinsky Muzikaal icoon van de 20e eeuw Drs. Kees Wisse

1531CR Data Maandag 27 juni Dinsdag 28 juni Woensdag 29 juni Tijd 10.00 – 12.30 Locatie Woudestein Kosten € 115,Hovo plusprijs € 135,Aantal bijeenkomsten 3

Misschien is hij wel de belangrijkste componist geweest van de 20e eeuw: Igor Stravinsky. Als geen ander wist hij de muziek van de afgelopen eeuw telkens te vernieuwen en te inspireren. Hij verdiepte bestaande stromingen en ontwikkelde geheel nieuwe stijlen, en dat met een ongelooflijke creativiteit en flexibiliteit. Ook als mens was hij een opmerkelijke persoonlijkheid. Opgegroeid in Rusland leerde hij het vak grondig kennen door zijn leermeester Rimsky-Korsakov. Hij nam het mee naar Parijs in zijn eerste balletten voor de Ballets Russes van Diaghilev. Met zijn Sacre du Printemps veroorzaakte hij een schandaal, maar ontketende ook een ongekende revolutie in de muzikale wereld. Hij was een man van uitersten. Hij experimenteerde met alle vormen van atonaliteit en serialisme, maar ook liet hij zich door het verleden inspireren in de door hem bedachte stroming van het neo-classicisme. Hij swingde met het Ebony Concerto, provoceerde met The Rake’s Progress, ontroerde met Le baiser, schreef tango’s, orthodoxe kerkmuziek, ragtimes, muziek voor kinderen, zelfs een ballet voor echte olifanten. Deze korte zomercursus is gewijd aan Stravinsky en zijn muziek. Al luisterend, kijkend en analyserend krijgt u een veelzijdig beeld van deze fascinerende componist. Daarbij is hijzelf ook nadrukkelijk aanwezig, met bijzondere filmopnames van interviews, repetities en concerten. En op de meeste van de gebruikte muziekfragmenten treedt hij zelf op als dirigent of pianist.

Drs. C.H. Wisse studeerde muziekwetenschap aan de universiteit van Utrecht. Lange tijd was hij stafmedewerker bij het Rotterdams Philharmonisch Orkest en artistiek adviseur bij Holland Symfonia. Momenteel is hij freelance musicoloog, geeft lezingen, cursussen, concertinleidingen en schrijft artikelen en toelichtingen op het gebied van muziek.

Hovo Zomeracademie 2016

Architectuur Frank Lloyd Wright Dipl.ing. Birgit M. Jürgenhake

Wereldwijd geldt Frank Lloyd Wright als één van de grootste architecten. Hij bouwde in bijna zeventig jaar tijd meer dan zeshonderd gebouwen. Hij was een architect die zich niet conformeerde aan de bouwstijl van zijn tijd, maar die zijn eigen weg ging. Wright begon zijn architectencarrière als tekenaar op architectenbureaus. Later volgden zijn eerste eigen projecten, bekend als prairiehuizen, die hem ook bekendheid in Europa gaven. In Nederland inspireerde hij de architecten uit de ‘De Stijl’ beweging. De prairiehuizen waren het begin van zijn levenswerk en hij legde toen enkele uitgangspunten voor zijn architectuur vast, waarvan hij nooit meer zou afwijken. Tijdens deze korte lezingenreeks leert u zijn werk kennen en de context waarin hij werkte. Wie waren zijn meesters? Hoe heeft zijn werk zich ontwikkeld en waarom was hij belangrijk voor andere architecten? De lezingen worden afgewisseld met korte discussies. U leert door foto’s, filmfragmenten en tekeningen zijn werk kennen vanaf het begin van zijn carrière tot het einde. Daarbij worden diverse voorbeelden uitgekozen en uitgediept. Wright’s invloed in Europa, vooral in Nederland wordt besproken. Het huis ‘Fallingwater’ is één van zijn meesterwerken en we zullen er uitgebreid op ingaan. Maar ook iets minder bekende projecten komen aan bod. Zijn werk brengt ons onder andere naar Japan en naar vele plaatsen in de V.S. In 1957 schreef Wright zijn architectonisch ‘Testament’, waarin hij vanuit zijn eigen visie de hoofdlijnen voor een nieuwe architectuur formuleerde. Hij benadrukte een architectuur in harmonie met de natuur.

1531FR Data Maandag 4 juli Dinsdag 5 juli (hele dag, inclusief lunch) Tijd 10.00 – 12.30 (4 juli) 10.00 – 16.00 (5 juli) Locatie Woudestein Kosten € 117,- (inclusief lunch) Hovo plusprijs € 137,Aantal bijeenkomsten 2

Dipl.ing. B.M. Jürgenhake is architect en als docent en onderzoeker verbonden aan de TU Delft. Sinds 2002 werkt zij regelmatig voor Hovo.

Kunstgeschiedenis Verontrustende Visioenen Leven en werk van Jheronimus Bosch Drs. Thea Willemsen

1532AR Data Dinsdag 21 juni Donderdag 23 juni Dinsdag 28 juni Donderdag 30 juni Tijd 13.30 – 16.00 Locatie Woudestein Kosten € 135,Hovo plusprijs € 155,Aantal bijeenkomsten 4

Een paar maanden geleden is de tentoonstelling Jheronimus Bosch in Den Bosch met groot succes afgesloten. Het was een prachtige start van het jubileumjaar van de schilder die vijfhonderd jaar geleden overleed. De tentoonstelling gaf een goed beeld van de bijzondere kenmerken van zijn werk: de letterlijk en figuurlijk fantastische schilderijen kwamen goed tot hun recht. Wat op de tentoonstelling vooral duidelijk werd, was dat hij zich niet alleen maar onderscheidde door een overdaad aan raadselachtige details en het scheppen van een omineus wereldbeeld, maar dat vooral de kwaliteit, zijn nauwgezette manier van schilderen vol kleur en expressie, zijn schilderijen deed uitblinken. Een vergelijking met navolgers maakte dit erg aanschouwelijk. De cursist komt in deze vier lessen in aanraking met het totale oeuvre van Bosch. Met speciale aandacht voor de grote triptieken die in Den Bosch niet getoond konden worden. Elke les heeft een ander thema. We gaan terug naar de plek waar de schilder woonde en werkte. We onderzoeken zijn stijl en gaan in op de vele interpretaties van zijn werk in de afgelopen eeuwen. We bespreken ook het oordeel over Bosch van deskundigen uit onze eigen tijd - in de aanloop van het herdenkingsjaar is namelijk veel nieuw onderzoek verricht.

Drs. T. Willemsen studeerde kunstgeschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam en geeft al jaren cursussen en lezingen, onder andere bij diverse Hovo-instellingen. Daarnaast organiseert zij excursies.

Hovo Zomeracademie 2016

Kunstgeschiedenis De transformatie van Parijs en de geschilderde stadsgezichten Drs. Johan Holtrop

Het huidige stadsbeeld van Parijs is wereldberoemd. Vermaard zijn de lange boulevards met uniforme bebouwing die uitlopen in stervormige knooppunten. Deze boulevards zijn het resultaat van een immense stedenbouwkundige vernieuwing die begint in de periode van het Tweede Keizerrijk van Louis-Napoleon in 1853 onder de leiding van Eugène Haussmann, de prefect van de Seine.

1533AR

In deze periode werd de stad sterk uitgebreid en we zien voor het eerst het openlijk toepassen van ijzer in functionele constructies zoals de stations en markthallen. Louis-Napoleon committeert zich echt aan de stad. Hij ziet het nieuwe Parijs als de representatie van zijn autoriteit. Dat nieuwe Parijs levert ook een belangrijke bijdrage aan het ontstaan van het ‘moderne’ leven en heeft een enorme aantrekkingskracht op de moderne schilders. Ook voor de recent ontwikkelde fotografie werd de nieuwe stad een cruciaal onderwerp en de schilders laten zich inspireren door de ‘fotografische blik’.

Tijd 13.30 – 16.00

We analyseren de transformatie van Parijs tegen de achtergrond van de historische ontwikkelingen, de bouwpolitiek en de ontwikkelingen in de architectuur. We bestuderen een aantal nieuwe wijken die onder Haussmann zijn gerealiseerd, zoals het quartier de l’Opéra, het Europa-district en het nieuwe Louvre. We bestuderen de relatie met de schilderkunst aan de hand van casestudies met Monet, Caillebotte, Pissarro, Manet en Vuillard, aangevuld met een aantal nu minder bekende schilders. Het college wordt ondersteund met uitgebreid visueel materiaal, waaronder veel historische foto’s en plattegronden.

Data Woensdag 22 juni Woensdag 29 juni Woensdag 6 juli

Locatie Woudestein Kosten € 115,Hovo plusprijs € 135,Aantal bijeenkomsten 3

Drs. J. Holtrop is kunsthistoricus. Hij werkt(e) onder andere als tentoonstellingsmaker, criticus, schrijver en docent voor verschillende instellingen, zoals voor Hovo vanaf 1996.

Letteren & Opera Hosenrollen, niet voor Heren! Mylou Mazali

1533ER Data Woensdag 29 juni Tijd 13.30 – 16.00 Locatie Woudestein Kosten € 29,-

Met deze korte cursus ‘Hosenrollen, niet voor Heren!’ wil Mylou Mazali het publiek in een middag meevoeren in de wereld van deze ‘Hosenrollen’. Zij zal het ontstaan van het fenomeen castraten uitleggen, vanwaaruit deze speciale ontwikkeling voortvloeide. Door middel van een zeer kleurrijk en soms ook omstreden geschiedenis zal de ontwikkeling tot aan onze huidige counter-tenoren duidelijk worden gemaakt. Ter muzikale illustratie zal gebruik worden gemaakt van speciaal geselecteerd beeldmateriaal en zal Mylou Mazali ‘live’ enkele Hosenrollen ten gehore brengen. Laat u verleiden door deze informatieve, muzikale vertelling over deze fantastische wereld van de opera!

Hovo plusprijs € 49,Aantal bijeenkomsten 1

Mylou Mazali, studeerde aanvankelijk Spaans en Hebreeuws aan de UvA, toen zij een bijbaan nam als figurant bij de Nederlandse Opera. Dit was liefde op het eerste gezicht en al snel ruilde zij haar studie in voor een studie zang met als hoofdvak opera. Zij specialiseerde zich in de zogenaamde ‘Hosenrollen’, waarbij je als vrouwelijke zanger, mannen- of jongensrollen vertolkt.

Hovo Zomeracademie 2016

Kunstgeschiedenis Langs kunstenaarsateliers in en rond Parijs Dr. Yvette de Groot

In deze reeks van 4 colleges gaat u op bezoek bij ateliers van grote meesters die werkten in en om Parijs toen dat nog het onbetwiste centrum van de toenmalige kunstwereld was: de jaren tussen 1850 en 1940. Barbizon We reizen in de voetsporen van de in Dordrecht geboren Ary Scheffer naar Parijs. Daar bewoonde hij uiteindelijk een aangenaam huis met tuin en had twee ateliers om in te werken. Tevens was hij ruimhartig in zijn steun aan andere kunstenaars. Onder meer aan diegenen die werkten in het dorpje Barbizon onder Parijs. Daar had het atelier van Jean-Francois Millet een aanzuigende werking. Kunstenaars die veel in de omringende omgeving schilderden, worden gerekend tot de School van Barbizon. Het Parijs van de Impressionisten Vervolgens bezoeken we ateliers van de Impressionisten en hun voorlopers in Parijs en in de nabije omgeving. Onder meer in Auvers-sur-Oise het atelier van buitenschilder Charles-Francois Daubigny en de naastgelegen Auberge Ravoux waar Vincent van Gogh een kamer had gehuurd en er zijn schilderijen bewaarde. In Giverny bezoeken we het grote atelier dat Claude Monet speciaal liet bouwen voor zijn serie waterlelies uit de vijvers in zijn tuin.

1534CR Ochtendgroep

Data Donderdag 30 juni Vrijdag 1 juli Donderdag 7 juli Vrijdag 8 juli Tijd 10.30 – 12.30 Locatie Woudestein Kosten € 140,Hovo plusprijs € 160,Aantal bijeenkomsten 4

Montmartre Het ateliercomplex Le Bateau-Lavoir in Montmartre was in de periode rond 1900-1910 de plek waar jonge kunstenaars die uitgesproken moderne ideeën over kunst hadden, woonden en werkten. Picasso maakte er zijn kubistische schilderij Les Demoiselles d’Avignon (1907). Andere bewoners waren onder meer Georges Braque en Kees van Dongen. Montparnasse La Ruche was het ateliergebouw in Montparnasse waar zich vervolgens een aantal ongelofelijk getalenteerde kunstenaars vestigden zoals Marc Chagall en Modigliani. Beeldhouwers als Constantin Brancusi en Ossip Zadkine

1534DR Middaggroep

Data Donderdag 30 juni Vrijdag 1 juli Donderdag 7 juli Vrijdag 8 juli

woonden er aanvankelijk ook, maar betrokken na enige tijd in de buurt een eigen atelier. We eindigen de collegereeks met een bezoek aan het atelier in Montparnasse van Piet Mondriaan en het atelierhuis dat Theo van Doesburg bouwde in Meudon, grenzend aan Parijs.

Tijd 13.30 – 15.30 Locatie Woudestein Kosten € 140,Hovo plusprijs € 160,Aantal bijeenkomsten 4

Dr. Y. de Groot is kunsthistorica. Ze was adjunct-directeur van Museum Flehite in Amersfoort. Thans heeft zij haar eigen bedrijf Museumtopics en werkt veel als docent voor verschillende Hovo-instellingen. Voor LabrysReizen begeleidt zij internationale culturele groepsreizen.

Hovo Zomeracademie 2016

Letteren Noorse Nachten met de Sámi en met W.F. Hermans Ir. Karin Anema

In de Noorse liefde van W.F. Hermans reist Karin Anema in het voetspoor van Nooit meer slapen van W.F. Hermans. Zij ontmoet mensen die hij op zijn expeditie in 1961 heeft leren kennen. Eén ontmoeting heeft zo’n indruk op hem gemaakt dat hij 31 jaar later een oproep in de krant plaatste om de vrouw weer te zien.

1534FR

Karin Anema legt Hermans’ werkwijze bloot, met een scherp oog voor wat hij uit het landschap heeft gelicht en hoe hij zijn personages daar op laat reageren. Het onderscheid reisboek en roman lijkt te verdwijnen.

Tijd 10.00 – 12.30

In De laatste grens gaat Anema in datzelfde gebied op een lange, ruige trektocht met Sámi-herders en duizenden rendieren naar het eiland Magerøya. De inheemsen van Noorwegen, waar Hermans weinig mee op had, worden wel het ‘laatste oervolk van Europa’ genoemd. Maar nog meer dan aan de natuur blijkt Karin Anema overgeleverd aan de grillen van haar gezelschap. De Sámi-cultuur is er een van grote contrasten. De laatste grens is het fascinerende en ontnuchterende verhaal van Karin Anema’s ontmoeting met een Sámi-familie die voor haar even weerbarstig als het landschap is.

Data Donderdag 7 juli Vrijdag 8 juli

Locatie Woudestein Kosten € 75 Hovo plusprijs € 95 Aantal bijeenkomsten 2 Literatuursuggesties De laatste grens en De liefde van W.F. Hermans (kunnen ter plekke aangeschaft worden)

Ir. K. Anema is wetenschapsjournaliste en auteur van Mexicaanse sneeuw, De weg naar Villarbón, De Noorse liefde van W.F. Hermans, De groeten aan de koningin – reis door Suriname, De laatste grens – op rendiertrek met de Sámi, Anders dan Afrika – reis naar het hart van Ethiopië en Vandaag koop ik alle kleuren – het levensverhaal van een man en zijn psychoses. Enkele van deze boeken zijn genomineerd voor de Bob den Uylprijs, het beste reisboek. Zie: www.karinanema.com

Geschiedenis Heikele kwesties in de Nederlandse geschiedenis Drs. Feico Houweling

1531DR Data Maandag 27 juni Woensdag 29 juni Maandag 4 juli Woensdag 6 juli Tijd 13.30 – 16.00 Locatie Woudestein Kosten € 135,Hovo plusprijs € 155,Aantal bijeenkomsten 4

De Nederlandse geschiedenis is minder eenvoudig dan op het eerste gezicht lijkt. Waarom is bijvoorbeeld Amsterdam de hoofdstad? Wie heeft dat besloten en wanneer? Zo roepen onze geschiedenisboeken soms meer vragen op dan ze antwoorden geven. In deze cursus wordt onze geschiedenis eens door een andere bril bekeken. We zetten achter allerlei vanzelfsprekendheden een vraagteken en onderzoeken kwesties die gewoonlijk nauwelijks aandacht krijgen. Al doende verwerven we nieuwe inzichten en rekenen we af met versleten clichés. Vier middagen lang gaan we kijken naar allerlei kwesties uit de Nederlandse geschiedenis waarop het antwoord niet zo makkelijk kan worden gegeven, zoals de hoofdstadkwestie. We onderzoeken of Den Haag echt wel een stad is, waarom de voorouders van koning Willem Alexander in Friesland woonden en of het calvinisme echt wel zo Hollands is als vaak wordt beweerd. Rotterdam komt ook aan bod. Neem Kaat Mossel, was zij echt een viswijf of is ze pas later zo afgeschilderd door haar patriottische tegenstanders? Was het bombardement van 14 mei 1940 een terreurdaad of een te rechtvaardigen militaire actie? En lijdt Rotterdam aan een second city syndrome? Aan het eind van deze cursus is uw kennis van de Nederlandse geschiedenis flink uitgebreid. U heeft geleerd dat de Nederlandse geschiedenis nog veel verrassingen biedt en dat we nog lang niet klaar zijn met het onderzoek naar ons eigen verleden.

Drs. F. Houweling studeerde een combinatie van Scandinavistiek en Eigentijdse Geschiedenis aan de Rijksuniversiteit Groningen. Hij is als docent Nederlandse en Europese geschiedenis verbonden aan diverse Hovo-instelllingen.

Hovo Zomeracademie 2016

Godsdienstwetenschappen De Apocalypse van Johannes Dr. John van Schaik

Het laatste Nieuw Testamentische boek is een merkwaardig en ondoorgrondelijk geschrift. Het staat vol heftige visioenen over de eindtijd. De betekenis van de dramatische beelden ontgaat ons vaak. Dat is altijd zo geweest. De Apocalypse van Johannes behoort eigenlijk tot het genre van de joodse apocalyptische literatuur. Joodse gedachten over de eindtijd zijn door de auteur van de Apocalypse in christelijke zin omgewerkt. Misschien is het mogelijk om de Apocalypse van Johannes met behulp van de joodse apocalyptische literatuur beter te begrijpen? We bestuderen onder meer de joodse pseudepigrafische geschriften IV Ezra en de Apocalypse van Baruch.

1531ER Data Maandag 27 juni Donderdag 30 juni Maandag 4 juli Donderdag 7 juli Tijd 13.30 – 16.00 Locatie Woudestein

Maar misschien kan de islamitische literatuur aangaande de eindtijd ons behulpzaam zijn in het begrijpen van thema’s uit de Apocalypse. Want de joodse apocalyptische literatuur is van grote invloed geweest op de islamitische voorstellingen over het einde.

Kosten € 135,-

Tegelijk kunnen we misschien gebruik maken van de interpretaties van de Apocalypse uit de christelijke kunst en literatuurgeschiedenis. Kerkvader Augustinus (354-430) vraagt zich bijvoorbeeld af in welke leeftijd we aan het einde der tijden zullen opstaan. En Jeroen Bosch (ca. 1450-1516) schildert wel zeer lucide voorstellingen over het eindoordeel. Meer recent heeft beeldend kunstenaar Rik Poot (1924-2006) de vier ruiters uit de Apocalypse uitgebeeld.

Aantal bijeenkomsten 4

Hovo plusprijs € 155,-

Dr. J. van Schaik studeerde (kunst)geschiedenis en promoveerde op het godsbeeld van de laatantieke christelijke manicheeërs en de middeleeuwse katharen. Hij heeft vele boeken op zijn naam staan over het gnostische, mystieke en esoterische christendom.

Taal- en letterkunde / vertelkunst Beroemde liefdesverhalen uit drie culturen Drs. Carool Popelier

1532DR Data Dinsdag 28 juni Donderdag 30 juni Dinsdag 5 juli Tijd 13.30 – 16.00 Locatie Woudestein Kosten € 115,Hovo plusprijs € 135,Aantal bijeenkomsten 3

Op verzoek van cursisten keert voordrachtskunstenaar Carool Popelier terug in de Zomeracademie. Dit jaar is de liefde als onderwerp gekozen. In drie sessies zult u kennismaken met drie beroemde liefdesverhalen uit drie verschillende culturen met universele thema’s. Thema’s die niet alleen in de oude tijden speelden, maar die nog steeds actueel zijn. In het eerste uur vindt er een bespreking plaats aan de hand van een thema, waarna een verhaalvoorstelling volgt van de mythe, met woord, beeld en muziekfragmenten. Amor en Psyche (Griekse mythologie) - Psyche als vroege vegetatiegodin. - Louis Couperus en Psyche. - Wat hebben Liefde en Dood met elkaar te maken? Tristan en Isolde (Keltische mythologie) - De ridder en zijn Dame. - Verwachtingen waaraan de ander dient te voldoen. - Trouw blijven aan elkaar, of haalt de toekomst je in? Rama en Sita (Mythologie ZO. Azië) - Intense trouw en je eenmaal gegeven woord niet verbreken, nooit. - Verscheurdheid tussen innige liefde en onkreukbaarheid. - Volhouden tegen alle verdrukking in.

Drs. C. Popelier studeerde Klassieke Taal- en Letterkunde aan de Universiteit Leiden. Na 22 jaar docent classicus geweest te zijn in het onderwijs heeft hij zich toegelegd op het vertellen van Griekse en andere mythen voor een volwassen publiek.

Hovo Zomeracademie 2016

Geschiedenis De onstuimige ontwikkeling van Amerika na de Burgeroorlog Guilded Age en segregatie Drs. Bouke de Vos

De Amerikaanse presidentsverkiezingen komen eraan. De politieke verhoudingen daarbij en de verkiezingsthema’s hebben vaak een langjarige historische achtergrond. Hun oorsprong ligt niet alleen in de Amerikaanse Burgeroorlog, maar ook in de onstuimige periode daarna. Het is de tijd van de Reconstructie - het harde politieke gevecht om gelijkberechtiging van de zwarte bevolking en de transformatie van de Zuidelijke samenleving. Het is ook de tijd van de adembenemende ontwikkeling van de VS tot de grootste economische macht ter wereld, die de basis legt voor de politieke wereldmacht die het land in de 20ste eeuw wordt. In vier lessen gaan we in op deze woelige periode in de Amerikaanse geschiedenis na de Burgeroorlog, tussen 1865 en 1900: 1. Op de oorlog volgt de Reconstructie, de poging om het Zuiden totaal te hervormen en de voormalige slaven gelijke rechten en economische onafhankelijkheid te verschaffen. 2. Na twaalf jaar verwarring, spanning en geweld (Ku Klux Klan) gooien de partijen het op een akkoordje, ten nadele van de zwarte bevolking; hun rechten worden geleidelijk teruggedraaid.

1534AR Data Donderdag 23 juni Dinsdag 28 juni Donderdag 30 juni Dinsdag 5 juli Tijd 13.30 – 16.00 Locatie Woudestein Kosten € 135,Hovo plusprijs € 155,Aantal bijeenkomsten 4

3. Amerika transformeert zich tussen 1865 en 1900 op adembenemende wijze tot economische wereldmacht. Het is de tijd van het rauwe, ongebreidelde kapitalisme. 4. Over de Afrikaanse Amerikanen door de eeuwen: van slavernij naar vrijheid met even de hoop op gelijke rechten, naar een lange donkere periode van rassenscheiding en discriminatie tot 1965, honderd jaar na de Burgeroorlog. Drs. B. de Vos studeerde politicologie (VU Amsterdam). Hij was persvoorlichter bij Wageningen Universiteit. Hij bestudeert de geschiedenis van de VS in de 19e eeuw en vooral de Amerikaanse Burgeroorlog.

Talen Arabisch leren lezen Drs. Richard Kroes

1534ER Datum Donderdag 7 juli Tijd 10.00 – 16.00 Locatie Woudestein Kosten € 82,- (inclusief lunch) Hovo plusprijs € 102,Aantal bijeenkomsten 1 Maximaal aantal deelnemers 20

Niet alleen Arabisch, ook Perzisch en Urdu bijvoorbeeld, maken gebruik van het Arabische schrift. Dat vormt bepaald een hindernis om aan zo’n taal te beginnen. Omdat het Arabisch geen klinkers schrijft, is het lezen van de taal ook lastiger. De lezer ‘herkent’ de woorden uit het schrift eerder dan dat hij ‘leest wat er staat’. Voor dat herkennen moet je de woorden die er geschreven staan dus eigenlijk al kennen. Arabisch leren lezen kan dus alleen goed wanneer je tegelijkertijd ook de woorden leert. Toch is het mogelijk om in het schrift door te dringen zonder eerst kennis te maken met de taal. In het Midden Oosten waren tegenwoordig namelijk grote hoeveelheden westerse leenwoorden rond, die goed herkenbaar zijn: ‘Samsung’, ‘taxi’ en ‘Coca Cola’ bijvoorbeeld. En een Arabisch woord als kebab kunt u ook makkelijk lezen. Tijdens mijn vele reizen naar Iran heb ik een collectie aangelegd van uithangborden, winkelruiten, wegwijzers en andere publieke taaluitingen met daarop makkelijk herkenbare woorden in Arabisch schrift. Daarmee kunt u ‘leren lezen’ zonder ook maar één woord Arabisch te leren. De cursus bestaat uit twee delen. In de eerste helft maakt u kennis met het Arabische schrift, leert u de lettervormen en leest u uw eerste straatborden. In de tweede helft wagen we ons aan het ontcijferen van echte ‘Arabische’ teksten en laat ik u kennis maken met de manier waarop in het Arabisch (toch) alle klinkers kunnen worden geschreven.

Drs. R. Kroes woont in Amsterdam en is historicus en archeoloog. Momenteel is hij werkzaam bij een archeologisch adviesbureau. Daarnaast is hij docent in het volwassenenonderwijs op diverse plekken in Nederland. Zijn specialismen zijn de vroege geschiedenis van de islam, de sji’ietische islam, de kruistochten en alles wat te maken heeft met bijbel en koran.

Hovo Zomeracademie 2016

Psychologie De geheimen van de psychologie Een zomercursus vol verbinding Dr. Andreas Wismeijer

Psychologie is de wetenschap van gedrag. Tijdens deze korte cursus zullen we kennismaken met de belangrijkste psychologische inzichten met betrekking tot ons sociale gedrag. Zo kijken we naar de evolutionaire ontwikkeling van vele hedendaagse gedragingen en leren we dat veel van ons gedrag een sociale oorsprong heeft, zelfs wanneer we dat niet direct zien. Om dit gedrag te begrijpen moeten we goed naar ons verleden kijken. En met verleden bedoelen we dan zo’n 150.000 jaar geleden!

1531AR

Daarnaast is de manier waarop wij naar onze sociale omgeving kijken ook gevormd door onze vroege ervaringen met onze ouders of verzorgers. Die psychologische hechting beïnvloedt in grote mate het soort relaties dat wij aangaan, hoe stabiel die zijn en hoe wij omgaan met liefde en afwijzing. We gaan zien hoe hechting bij kinderen plaatsvindt, wat hechting is, en hoe stabiel een hechtingsstijl is over een mensenleven heen.

Locatie Woudestein

Tenslotte ontdekken we waarom de ander zo’n grote rol speelt in ons eigen leven. We worden blij van aandacht van anderen, we worden er soms zelfs letterlijk (!) warm van en steun krijgen van anderen maakt ons gelukkiger. Sociale steun uit zich op gedrags, emotioneel en zelfs op neuraal niveau. Hoe komt dit? Wat zegt dit over ons? Kortom, een zomercursus vol verbinding waarin veel psychologische onderwerpen naadloos samenkomen. Ik is voortaan meervoud!

Data Maandag 27 juni Tijd 10.00 – 16.00

Kosten € 82,- (inclusief lunch) Hovo plusprijs € 102,Aantal bijeenkomsten 1 Literatuursuggesties Wismeijer, A. & Bots, M. (2014) Geheimen. De psychologie van wat we niet vertellen. Nieuw Amsterdam.

Dr. A. J. Wismeijer is persoonlijkheidspsycholoog en heeft gestudeerd en is gepromoveerd aan de Universiteit van Tilburg. Ook is hij werkzaam geweest aan de Autonome Universiteit van Barcelona. Momenteel werkt hij als docent en onderzoeker aan de Universiteit van Tilburg en Nyenrode Business Universiteit.

Sociologie Actualiteit rond vluchtelingen Wat doet het met onze samenleving? Prof.dr. Han Entzinger

1531GR Data Maandag 4 juli Vrijdag 8 juli Tijd 13.30 – 16.00 Locatie Woudestein Kosten € 75,Hovo plusprijs € 95,Aantal bijeenkomsten 2

De vluchtelingencrisis blijft onverminderd de actualiteit beheersen. In deze korte zomercursus gaan we in op de achtergronden van deze crisis en verkennen we mogelijke oplossingen. Waarom is het aantal vluchtelingen het laatste jaar vrij onverwacht zo snel toegenomen? Waarom heeft Europa zo’n moeite met het ontwikkelen van een gezamenlijke reactie op de ontwikkelingen? Zijn de regels voor het aanvragen van asiel nog wel van deze tijd? Welke alternatieven zijn denkbaar en wat zijn daarvan de voor- en nadelen? Waarom is het zo lastig migranten die niet in aanmerking komen voor een vluchtelingenstatus terug te sturen? En waarom verlopen opvang en integratie van vluchtelingen vaak zo moeizaam? Hoe valt het grillige verloop van de publieke opinie inzake vluchtelingen te verklaren? Is er sprake van een ‘morele paniek’ of is de angst terecht dat een wassende stroom vluchtelingen en migranten onze westerse samenlevingen gaat ondermijnen? Op deze en dergelijke vragen poogt deze cursus een antwoord te vinden, waarbij we ons zullen concentreren op de situatie in Nederland en andere Europese landen. Zowel sociologische, juridisch-politieke als ethische aspecten van het vluchtelingenvraagstuk komen aan de orde.

Prof.dr. H. Entzinger is als hoogleraar migratie- en integratiestudies verbonden aan de Faculteit der Sociale Wetenschappen van de Erasmus Universiteit Rotterdam. Hij is tevens voorzitter van het Wetenschappelijk Comité van het Bureau voor de Grondrechten van de Europese Unie (FRA) te Wenen.

Hovo Zomeracademie 2016

Sociale geografie Gentrificatie: Waar is ons ‘lelijk’ Rotterdam gebleven? Freek de Haan MSc

Rotterdam is in trek. In tegenstelling tot de andere Randsteden stijgt het aantal binnenlandse verhuizingen naar de stad. Als gevolg zijn ook de huren nergens zo hard gestegen als in de havenstad. Het is een nieuwigheid waar haar inwoners nog aan moeten wennen. Rotterdam stond in Nederland altijd bekend als dé stad van de grootstedelijke problematiek. Criminaliteit, armoede en grauwheid zetten er de toon, ten koste van de leefbaarheid. De stad zonder hart was maar het lelijke eendje, ongezellig en moeilijk te navigeren voor buitenstaanders. Inmiddels, met het doorzetten van een algemene herwaardering van het stedelijke leven en de daarmee verbonden esthetiek is het beeld van Rotterdam honderdtachtig graden gedraaid. Middenklassers, expats en toeristen weten hun weg te vinden naar de post-industrieel heruitgevonden stad, aangetrokken door haar ‘brutalistische’ architectuur en Berlijns ‘arm aber sexy’-imago. Op haar eigen manier en in haar eigen tijd volgt Rotterdam daarbij een trend waarin vele steden in de wereld haar al voorgingen. Gentrificatie: een instroom van meer welvarende ruimtegebruikers (in het Engels ‘gentry’) in de binnenstad, met als gevolg een verdringing van de daartoe eertijds veroordeelde armere mensen. Direct in het oog springend zijn de hippe boetiekjes en koffiebarretjes, minder direct zichtbaar zijn de sterk stijgende vastgoed- en consumptieprijzen. Waar dit in het grootste gedeelte van de wereld een symptoom is van de ijzeren wetten van het kapitaal, daar spelen politiek en beleid in Nederland ook een grote rol.

1532BR Data Dinsdag 28 juni Dinsdag 5 juli Tijd 13.30 – 16.00 Locatie Woudestein Kosten € 75,Hovo plusprijs € 95,Aantal bijeenkomsten 2

De gemeente Rotterdam en haar woningcorporaties hebben er de afgelopen jaren alles aan gedaan de stad aantrekkelijk te maken voor het toerisme en de nieuwe middenklasse. Zo is er naast alle grote publieks trekkers als het nieuwe Centraal Station, de Markthal en De Rotterdam van Rem Koolhaas ook Katendrecht, dat met grootschalige plannen een ware make-over heeft ondergaan. Voorheen nog een plek om te mijden met enkel vervallen loodsen, armoede en prostitutie, is nu de Kaap een

klein middenklasse paradijsje met ‘authentieke’ en exotische restaurants, winkeliers en brouwerij. Het beleid lijkt uit te betalen en eertijds ‘lelijk Rotterdam’ krijgt een mooi rapport. ‘Schoon, heel en veilig’, in de top 10 van de Lonely Planet en een groeiende werkgelegenheid. Rotterdam zit duidelijk ‘in de lift’. Naast dat dit smeekt om een meer diepgaande verklaring, rijst echter ook de vraag: Wie zit er in die lift? En vooral ook: Wie niet? In deze cursus gaan we onderzoeken hoe de lokale gentrificatie en de gevolgen ervan voor de Rotterdammer te verklaren zijn in het licht van economische, politieke en culturele ontwikkelingen in Nederland en op mondiaal niveau.

F. de Haan MSc studeerde en doceerde sociologie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, in de richtingen Algemene Sociologie en Grootstedelijke Vraagstukken en Beleid. In zijn huidige functie is hij promovendus en docent aan de Radboud Universiteit Nijmegen.

Hovo Zomeracademie 2016

Sociologie Waarom zijn de Fransen zo ongelukkig? Prof.dr. Ruut Veenhoven

Sinds de jaren ‘60 wordt er onderzoek gedaan naar geluk. Daarbij blijken grote verschillen in gemiddeld geluk tussen landen. Geluk verschilt niet alleen tussen arme en rijke landen, maar ook tussen rijke landen; het verschil in geluk tussen Frankrijk en Nederland is daarvan een voorbeeld. In deze twee colleges wordt dat verschil nader bezien in het bredere kader van de hedendaagse kennis over geluk. Over wat voor geluk gaat het eigenlijk? Is geluk wel meetbaar en vergelijkbaar tussen landen? Welke maatschappelijke factoren blijken het meest bepalend voor het geluk van burgers? Er wordt gezocht naar verklaringen voor het relatief lage niveau van geluk in Frankrijk en stil gestaan bij de vraag of dat eigenlijk wel zo onwenselijk is.

1532CR Data Dinsdag 28 juni Dinsdag 5 juli Tijd 10.00 – 12.30 Locatie Woudestein Kosten € 75,Hovo plusprijs € 95,Aantal bijeenkomsten 2 Literatuursuggesties Ruut Veenhoven World Database of Happiness http:// worlddatabaseofhappiness. eur.nl

Prof.dr. R. Veenhoven is socioloog en emeritus hoogleraar ‘sociale condities voor menselijk geluk’ aan de Erasmus Universiteit Rotterdam en momenteel verbonden aan het instituut Erasmus Happiness Economics Research Organisation Ehero. Veenhoven is directeur van de World Database of Happiness en redacteur van de Journal of Happiness Studies. Zijn onderzoek richt zich op de vraag hoe we geluk kunnen bevorderen, zowel in publieke keuzen als in persoonlijke levenskeuzen.

Economie Economie van vandaag De actualiteit Prof.dr. Philip Hans Franses

1533DR Data Woensdag 29 juni Vrijdag 1 juli Tijd 10.00 – 12.30 Locatie Woudestein Kosten € 75,Hovo plusprijs € 95,-

Economie van Vandaag plaatst huidige actuele economische onderwerpen in een breder perspectief. Een wetenschapper van de Erasmus School of Economics geeft u een kijkje achter de schermen. Wat zijn de oorzaken van en gevolgen van actuele gebeurtenissen? Waarom worden bepaalde beslissingen wel en waarom juist niet genomen en wat zijn de invloeden hiervan? Om nauw aan te kunnen sluiten bij de actualiteit, zijn de exacte onderwerpen op het moment van verschijnen van deze gids (april 2016) nog niet gekozen. Gaat het over de economische gevolgen van anti-Europese sentimenten? De neerwaartse spiraal waarin China zich bevindt? Of wat er op dit moment gaande is bij de banken? De keuze wordt gemaakt door prof.dr. Philip Hans Franses, decaan van de Erasmus School of Economics, en die keuze zal mede gebaseerd zijn op de artikelen die verschijnen op www.economieopinie.nl

Aantal bijeenkomsten 2

Prof.dr. P.H. Franses is hoogleraar Toegepaste Econometrie en hoogleraar Marketing Research aan de Erasmus School of Economics (ESE) van de Erasmus Universiteit Rotterdam. Hij is hier sinds 1987 werkzaam (toen hij begon als AiO bij Prof. Kloek) en staat sinds jaar en dag hoog aan geschreven als Nederlandse econoom. Sinds september 2006 is prof.dr. Franses tevens decaan van de Erasmus School of Economics.

Hovo Zomeracademie 2016

Filosofie Socratisch Gesprek Een rondetafelbijeenkomst Drs. Henk Weltevreden

Het Socratisch Gesprek probeert door systematisch overleg een gemeenschappelijk antwoord te vinden op een fundamentele vraag. Het gaat daarbij niet om abstracte vragen, maar om persoonlijke ervaringen, concrete probleemstellingen die berusten op voor iedere deelnemer toegankelijke ervaringen. In het Socratisch Gesprek wordt dus vanuit een concreet voorbeeld een antwoord gezocht op een algemene vraagstelling. Deze concrete ervaring wordt zo zuiver mogelijk opnieuw ondervraagd. Het waarnemen van een concrete gebeurtenis en dit via taal zo zuiver mogelijk formuleren spelen hier een cruciale rol. Het gesprek zal zo veel mogelijk genotuleerd worden als noodzakelijk didactisch onderdeel van de methode. De achtergronden en relevantie van deze eeuwenoude Socratische Methode, ontwikkeld vanuit het denken van Plato, zal als introductie binnen de cursus naar voren komen.

1534GR Data Dinsdag 28 juni Woensdag 29 juni Dinsdag 5 juli Woensdag 6 juli Tijd 10.00 – 12.30 Locatie Woudestein Kosten € 250,Hovo plusprijs € 270,Aantal bijeenkomsten 4 Maximaal aantal deelnemers 11

Drs. H. Weltevreden studeerde af in de wijsbegeerte, volgde een postdoctorale opleiding in `das Sokratische Gespräch’ op de PhilosophischPolitische Akademie e.V. in Duitsland. Hij gaf les in Japan en de Volksrepubliek China. Hij is (literair) auteur en programmamaker bij de VPRO/NPS/VARA/Humanistische Omroep en de Wereld Omroep. Zie voor meer info: www.henkweltevreden.nl

Filosofie Levenslessen van Nietzsche De mens kan de wereld niet doorgronden Trixie Hölsgens MA

1535BR Data Vrijdag 1 juli Dinsdag 5 juli Vrijdag 8 juli Tijd 13.30 – 16.00 Locatie Woudestein Kosten € 115,Hovo plusprijs € 135,Aantal bijeenkomsten 3

In deze korte zomercursus zal de levensfilosofie van de zeer invloedrijke denker Friedrich Nietzsche (1844 – 1900) besproken worden. Aan de hand van tekstpassages en achtergrondinformatie zal in drie sessies een inleiding verschaft worden waarna de cursist zelfstandig verder kan lezen en de invloed van Nietzsche op 20e-eeuwse dichters en denkers kan ontdekken. Met name de invloed op Thomas Mann zal duidelijk worden. In de bijeenkomsten zullen we Nietzsches kentheorie, esthetica en ethiek bespreken, waarbij een driedeling gehanteerd wordt: - De vroege Nietzsche werd sterk beïnvloed door Wagner, Schopenhauer en de cultuur van het oude Griekenland. Hij gebruikt deze componenten om zijn eigen tijd te bekritiseren. - De tweede periode (ook wel positivistische periode) wordt vooral gekenmerkt door kritiek op metafysica en religie, waar Nietzsche zo beroemd mee is geworden. - De late Nietzsche is de Nietzsche van Aldus sprak Zarathoestra: in dit unieke werk, zowel qua inhoud als vorm, probeert Nietzsche een eigen en radicaal anders waardesysteem op te stellen. Er zal uitgebreid aandacht zijn voor de stijl van Nietzsche, die fragmentarisch en vaak fel is. Centraal staat Nietzsches ‘grondgedachte’ dat er niet één waarheid is, maar dat er slechts sprake kan en mag zijn van perspectivisme: de mens kan de wereld niet doorgronden; wat er aan de mens verschijnt, is enkel een veelheid van met elkaar in strijd zijnde perspectieven.

B.D.L.M. Hölsgens MA is filosoof en germanist en als docent Duitse cultuur- en letterkunde verbonden aan de Universiteit van Amsterdam en de Radboud Universiteit Nijmegen. Daarnaast is zij werkzaam als zelfstandig docent in het volwassenenonderwijs op het gebied van de 20e-eeuwse filosofie en literatuur. Voor meer informatie zie: www.art-weise.nl

Hovo Zomeracademie 2016

Neurowetenschappen Brein en Bewustzijn Prof.dr. Kees Brunia

Onze hersenen wegen ongeveer 1,5 pond en bevatten 87 miljard zenuwcellen, die in allerlei ingewikkelde netwerken ons complete gedrag bepalen. Lopen, fietsen, zwemmen, denken, muziek maken, schilderen, toneelspelen, leren en doceren, huizen bouwen of vliegtuigen ontwerpen, overal zijn onze hersenen voor nodig. Er gebeurt zo veel in ons brein, dat we blij mogen zijn dat niet alles tot ons bewustzijn doordringt. Heel veel in ons gedrag gebeurt automatisch. Een baby beschikt al over een loopmechanisme, al kan een kind pas leren lopen als het kan staan. Als je geboren wordt beschik je al over allerlei reflexen: gedragingen die je niet hoeft te leren en die nuttig zijn voor onze weg door het leven. Ook veel dingen die je leren moet en waar je in het begin bewustzijn voor nodig hebt, verlopen al heel snel automatisch. Ons bewustzijn van de mensen en dingen in de wereld berust op de activiteit van speciale structuren in ons brein. In deze cursus gaan we na wat in de hersenen belangrijk is voor dat bewustzijn en wat niet. We zullen de manier waarop we kijken, analyseren en ontdekken dat wij heel goed op de omgeving kunnen reageren zonder ons bewust te zijn van wat zich daar eigenlijk afspeelt, maar ook dat we in onze bewuste waarneming illusies kunnen hebben, die niet storend zijn in ons handelen. Eigenlijk worden we geconfronteerd met een wonder: hoe kan uit een massa zenuwweefsel iets als de menselijke geest ontstaan?

1531BR Data Maandag 27 juni Tijd 10.00 – 16.00 Locatie Woudestein Kosten € 82,- (inclusief lunch) Hovo plusprijs € 102,Aantal bijeenkomsten 1 Literatuursuggestie HET BREIN van farao tot fMRI (Te verkrijgen bij de docent voor € 30,-)

Prof.dr. C.H.M. Brunia is emeritus hoogleraar Fysiologische Psychologie. Hij is afgestudeerd als arts en psycholoog aan de Rijksuniversiteit te Utrecht en heeft zich gespecialiseerd als zenuwarts aan de Radbouduniversiteit te Nijmegen.

Geologie De Coolsingelwandeling Geologie in de stad Dr. Leo Minnigh

1535AR Data Vrijdag 1 juli Tijd 10.00 – 16.00 (13.30 – 1600: excursie) Locatie Woudestein Kosten € 82,- (inclusief lunch) Hovo plusprijs € 102,Aantal bijeenkomsten 1 hele dag Excursie Een wandeling over de Coolsingel van 13.30 – 16.00 Literatuursuggestie Onvermoede weelde – Natuursteengebruik in Rotterdam 1850-1965; Redactie HendrikJan Tolboom; ISBN 9789053454404

Langs de Coolsingel in Rotterdam staan veel gebouwen waarin natuursteen is verwerkt. Die stenen geven een prachtig beeld van de drie types waarin gesteentes kunnen worden verdeeld: sedimentgesteentes, stollingsgesteentes en metamorfe gesteentes. Dikwijls is in de gebouwen veel meer te zien aan deze gesteentes dan wanneer ze in hun natuurlijke omgeving in het veld worden waargenomen. Tijdens het inleidende hoorcollege zal nader worden ingegaan op de kenmerken van de drie hoofdtypes. Met name de omstandigheden waaronder deze gesteentes zijn gevormd (soms diep in de aardkorst) zal worden belicht. Hierbij zijn druk, temperatuur en chemische samenstelling bepalend. Bovendien zal tijdens het college een aantal van de belangrijkste gesteentevormende mineralen worden besproken. Gedurende de ongeveer 2 ½ uur durende wandeling over de Coolsingel wordt een en ander nader bekeken. Er is een grote variëteit te bewonderen, waarbij de aandacht op het gesteente, de structuren, de mineralen en eventuele fossielen wordt gevestigd. Een korte samenvatting van het college en de gesteentes die tijdens de excursie zullen worden bekeken, zal worden uitgereikt. Na deze dag zult u steden, straten en stenen anders beleven.

Dr. L.D. Minnigh studeerde geologie in Leiden. Hij was visiting professor in Brazilië, heeft bij verschillende geologische adviesbureaus gewerkt en was wetenschappelijk informatie-specialist aardwetenschappen bij de TU Delft. In 2004 verscheen van zijn hand het boek ‘Inventief probleemoplossen’.

Hovo Zomeracademie 2016

Medisch onderzoek ERGO Onderzoek Rotterdam Diverse toponderzoekers van het Erasmus MC

Het Erasmus Rotterdam Gezondheid Onderzoek (ERGO) is een langlopend bevolkingsonderzoek onder 15.000 45-plussers in de Rotterdamse wijk Ommoord. ERGO is een initiatief van de afdeling Epidemiologie & Biostatistiek van het Erasmus MC.

1534BR

ERGO onderzoekt gezondheidsproblemen die op oudere leeftijd veel voorkomen. De wetenschappelijke bevindingen kunnen de weg wijzen aan onderzoekers die nieuwe geneesmiddelen ontwikkelen of leiden tot maatregelen om ziekte te voorkomen. Door ziekten vroegtijdig op te sporen en te behandelen zijn we in staat de algemene gezondheidstoestand langer op een goed peil te houden. We hebben allemaal baat bij die wetenschap. We hopen immers allemaal gezond van onze oude dag te mogen genieten.

Tijd 09.30 – 13.00

ERGO heeft nationaal en internationaal naam gemaakt als een studie die belangrijke nieuwe kennis oplevert. ERGO levert een bijdrage aan een samenleving waarin we gezond ouder kunnen worden. Bij Hovo volgt u drie colleges over recente inzichten uit de ERGO studie.

Hovo plusprijs € 58

Datum Donderdag 7 juli

Locatie Woudestein Kosten € 38

Aantal bijeenkomsten 1

9.30 - 10.30 uur – prof.dr. C.C.W. Klaver 10.45 - 11.45 uur – prof.dr. R.P. Peeters 12.00 - 13.00 uur – dr. A. Ikram

Prof.dr. C.C.W. (Caroline) Klaver is hoogleraar epidemiologie en genetica van oogziekten in het Erasmus MC. Prof.dr. R.P. (Robin) Peeters is internist-endocrinoloog in het Erasmus MC en hoofd van het Schildklier Centrum Rotterdam. Dr. M.A. (Arfan) Ikram is werkzaam bij het Erasmus MC op de afdeling epidemiologie en heeft in 2014 een fellowship ontvangen van Alzheimer Nederland.

Hovo Kinderuniversiteit Kinderen samen met grootouders (ooms, tantes of een buurvrouw) De Hovo Kinderuniversiteit is een uniek initiatief. Samen met een weetgraag kind gaat u naar de universiteit voor een college van een deskundige over een onderwerp dat boeiend is voor jong en oud. De Hovo Kinderuniversiteit bestaat uit een aantal afzonderlijk te volgen colleges van elk één woensdagmiddag.

Voor wie is de Hovo Kinderuniversiteit bedoeld De Hovo Kinderuniversiteit is bedoeld voor kinderen van (ongeveer) 8 tot 11 jaar met een begeleider. Omdat de gewone colleges bij Hovo Rotterdam een leeftijdsgrens van 50 jaar kennen, is dit ook de minimumleeftijd voor de begeleiders. Iedere begeleider mag maximaal twee kinderen meenemen. Inschrijving zonder kinderen is niet mogelijk. Programma Kinderuniversiteit • Helden in de geschiedenis van de luchtvaart woensdag 22 juni Prof.dr. Hugo Roos • Lenig worden in je hoofd woensdag 29 juni Dr. Awee Prins

Duur van het programma De bijeenkomsten zijn op woensdagmiddag, van 14.00 tot 16.00, en duren twee keer 45 minuten met een pauze. Plaats van programma De colleges vinden plaats in een van collegezalen op de Erasmus Universiteit Rotterdam. Kosten Het kindercollege kost € 12 voor volwassenen (minimumleeftijd 50 jaar) en € 8 voor kinderen van (ongeveer) 8 – 11 jaar. In de pauze krijgen de volwassenen een kopje koffie of thee en is er fris voor de kinderen.

• Spijkerschrift ontcijferd! woensdag 29 juni Drs. Richard Kroes • Wie raakt er nou een graftombe kwijt? woensdag 6 juli Dr. Nico Staring • Beestenboel met fantasie woensdag 6 juli Drs. Nelleke Kan

Hovo Zomeracademie 2016

Kinderacademie Helden in de geschiedenis van de luchtvaart Prof.dr. Hugo Roos

Het was in 1903 dat het de beide broers Wright in de Verenigde Staten als eersten lukte om een vliegtuigje met een motor te laten vliegen. Dat was een grote sensatie. Zij waren direct de eerste ‘helden’ in de luchtvaartgeschiedenis, want het was hen gelukt om je in de lucht voort te bewegen. Zij kregen navolgers in Europa, zoals Anthonie Fokker, die erin slaagde in 1911 om met een zelfgebouwd vliegtuigje, de ‘Spin’, rond de kerk van Haarlem te vliegen. Duizenden mensen hebben het schouwspel gezien. Hij was direct een ‘held’. Niet alleen de bouwers van vliegtuigen genoten ervan een ‘heldenverering’ te ondergaan, ook de piloten kregen de ‘heldenstatus’, zoals van der Hoop en Smirnoff, die op de vliegroute van en naar Indië eeuwige roem oogstten. Zonder luchthavens is luchtvaart niet mogelijk. De ontwerpers van lucht havens krijgen de heldenverering niet. Toch is het succes van de Luchthaven Schiphol te danken aan een geniale luchtvaartpionier: Jan Dellaert. In het begin was Schiphol niet meer dan een drassig weiland. Dat is nu, honderd jaar later, niet goed meer voor te stellen.

1533CK Datum Woensdag 22 juni Tijd 14.00 – 16.00 Locatie Woudestein Kosten € 8,- voor kinderen € 12,- voor volwassenen Aantal bijeenkomsten 1

Prof.dr. Hugo Roos heeft al heel veel rondom vliegen en vliegtuigen bestudeerd. Hiervoor heeft hij zelfs een onderscheiding van Prinses Beatrix gekregen!

Kinderacademie Spijkerschrift ontcijferd! Drs. Richard Kroes

1533FK Data Woensdag 29 juni Tijd 14.00 – 16.00 Locatie Woudestein Kosten € 8,- voor kinderen € 12,- voor volwassenen Aantal bijeenkomsten 1

Vijfduizend jaar geleden vonden mensen voor het eerst een manier uit om dingen op te schrijven: het spijkerschrift. Spijkerschrift schreef je niet met pen en inkt op papier, maar drukte je met een spateltje in natte klei. Zo maakte je een kleitablet. Spijkerschrift is drieduizend jaar lang voor allerlei talen in het Midden Oosten gebruikt. Tweeduizend jaar geleden werd het vergeten. Nog maar anderhalve eeuw geleden slaagde een Engelsman erin het schrift weer te ontcijferen. Toen konden we ineens van alles lezen wat destijds door mensen is opgeschreven en wat tweeduizend jaar lang echt ‘kwijt’ was. Want er zijn in het Midden Oosten heel veel kleitabletten gevonden: verhalen, rekeningen, wiskundeboeken, geschiedenis en sterrenkundige waarnemingen. De mensen die spijkerschrift gebruikten schreven van alles op, en nog veel meer. In de les ga ik jullie iets vertellen over hoe het spijkerschrift is ontstaan en hoe het is ontcijferd. Ik ga ook uitleggen hoe spijkerschrift werkt, want spijkerschrift is een hele ingewikkelde manier van dingen opschrijven, véél ingewikkelder dan ons alfabet. Aan het einde van de les gaan jullie zelf spijkerschrift ontcijferen!

Drs. Richard Kroes heeft geschiedenis en klassieke archeologie gestudeerd aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. Hij spreekt ook veel talen, zoals het mysterieuze Hebreeuws en Perzisch. Hij werkt nu als archeoloog in Leiden. Daar adviseert hij mensen die iets willen bouwen, een huis bijvoorbeeld of een stal. En hij vertelt natuurlijk over geschiedenis!

Hovo Zomeracademie 2016

Kinderacademie Lenig worden in je hoofd Dr. Awee Prins

Kun jij denken? Weet jij wat het verschil is tussen ‘slim’-zijn en ‘wijs’-zijn? Vind jij het ook raar dat mensen ‘denkende dieren’ worden genoemd en toch vaak dingen doen die heel dom zijn? Wat is dat eigenlijk: ‘denken’? En hoe kun je dat het beste doen?

1533GK

Dit is een kindercollege voor en met moedige kinderen en moedige volwassenen, die weten dat vragen stellen belangrijker is dan antwoorden geven.

Tijd 14.00 – 16.00

Data Woensdag 29 juni

Locatie Woudestein Kosten € 8,- voor kinderen € 12,- voor volwassenen Aantal bijeenkomsten 1

Dr. Awee Prins werkt bij de Faculteit Wijsbegeerte. Hij is ook de ‘baas’ van de Erasmus Honours Academy, waar de allerbeste studenten van de Erasmus Universiteit lessen volgen. Binnenkort komt een boek van hem uit, met als titel: “Verhalen voor filosofen en andere kinderen”.

Kinderacademie Wie raakt er nou een graftombe kwijt? Dr. Nico Staring

1533HK Data Woensdag 6 juli Tijd 14.00 – 16.00 Locatie Woudestein

De Oudegyptische begraafplaats Sakkara in Egypte is meer dan 3000 jaar lang in gebruik geweest. In die tijd zijn er vele honderden grafmonumenten gebouwd. Sommige van die monumenten zijn meer dan 150 jaar geleden al eens opgegraven. Het gekke is dat die graven daarna langzaam onder het woestijnzand verdwenen en kwijt zijn geraakt! Egyptoloog Nico Staring doet onderzoek naar die ‘verloren’ grafmonumenten. In dit college neemt hij je mee in de zoektocht naar de verloren graftomben en beantwoordt hij de vraag: Wie raakt er nou een graftombe kwijt?

Kosten € 8,- voor kinderen € 12,- voor volwassenen Aantal bijeenkomsten 1

Dr. Nico Staring werkte als egyptoloog aan de Universiteit Leiden en is kort geleden gepromoveerd aan Macquarie University in Sydney, Australië, aan de andere kant van de wereld. Hij graaft mummies op in Egypte en was een paar jaar geleden betrokken bij de herontdekking van een graftombe met mummies die zo’n 150 jaar geleden was kwijtgeraakt. Die vondst haalde toen zelfs het wereldnieuws!

Hovo Zomeracademie 2016

Kinderacademie Beestenboel met fantasie Drs. Nelleke Kan – van Dishoeck

De wereld zit vol met levende wezens: mensen, konijnen, sprinkhanen, giraffen – we kunnen nog wel even doorgaan en reken maar op meer dan duizend soorten. Maar dat schijnt niet genoeg te zijn! Er zijn ook beesten die helemaal niet bestaan. Gewoon verzonnen, draken, zeemonsters en veel meer. Je kunt ze vinden op kunstwerken, schilderijen, hele oude boeken, wandtapijten, fonteinen en zelfs in kathedralen. Jeroen Bosch schilderde ze 500 jaar geleden en die had een fantasie! Karel Appel was ook zo iemand. Dit kindercollege wordt een speurtocht door de eeuwen. Soms kan het eng worden.

1533JK Datum Woensdag 6 juli Tijd 14.00 – 16.00 Locatie Woudestein Kosten € 8,- voor kinderen € 12,- voor volwassenen Aantal bijeenkomsten 1

Drs. Nelleke Kan - van Dishoeck studeerde kunstgeschiedenis. Van kunstwerken weet zij heel wat af en zij vindt het heerlijk om daarover te vertellen. Met een power point erbij, zodat je de kunstwerken zelf kunt zien.

Inschrijving, bevestiging en betaling Aanmelden Aanmelden voor een Hovo-programma kan via onze website www.hovorotterdam.nl, maar kan eventueel ook via het inschrijfformulier achter in deze gids. Plaatsing voor een programma geschiedt op volgorde van binnenkomst. Inschrijfformulieren kunt u sturen naar: Erasmus Academie BV Afdeling Hovo Rotterdam Postbus 1738 – kamer M6-19 3000 DR Rotterdam Bevestiging Bevestiging van aanmelding Na het insturen van een digitaal inschrijfformulier ontvangt u omgaand per e-mail een automatisch gegenereerde bevestiging van uw digitale aanmelding. Dit is niet de bevestiging van plaatsing! Bij het insturen van een aanmelding per post, krijgt u geen bevestiging van deze verzending maar later slechts een bevestiging van plaatsing. Bevestiging van plaatsing De bevestiging van plaatsing in het programma proberen wij zo snel mogelijk te sturen (het streven is binnen twee weken). De bevestiging is tevens het bewijs van toegang. Heeft u na deze termijn geen bevestiging van plaatsing ontvangen, neem dan contact op met het Hovo bureau. Indien u uw e-mailadres op het inschrijfformulier vermeldt, ontvangt u uw post van Hovo zoveel mogelijk per mail, tenzij u expliciet aangeeft dit niet te willen. Indien u geen e-mail adres invult ontvangt u uw bevestiging per post.

Betaling U ontvangt van Hovo Rotterdam digitaal een factuur. Indien u geen e-mailadres heeft, ontvangt u deze per post. Op deze factuur staan alle betaalgegevens (IBAN-rekeningnummer, het betalingskenmerk en de juiste tenaamstelling) om de betaling op juiste manier te voldoen. De factuur wordt kort voor aanvang van de programma’s van de Zomeracademie verstuurd. Let op: Wacht met betalen tot u de factuur van Hovo heeft ontvangen. Alleen met het juiste betalings kenmerk kan uw betaling correct verwerkt worden. Locaties Alle Rotterdamse zomerprogramma’s vinden plaats op de Erasmus Universiteit Rotterdam, campus Woudestein in het Expo- en Congrescentrum (Van der Goot gebouw v/h M-gebouw), tenzij anders vermeld. Op de digitale schermen in de hal van het M-gebouw, vindt u de exacte locatie (het lokaal) van uw programma. Wachtlijst Als het door u gekozen programma vol is, wordt u automatisch op de wachtlijst geplaatst, hiervan ontvangt u bericht. Indien er alsnog een plaats vrijkomt bij het programma van uw keuze, neemt het Hovo-bureau contact met u op. Hovo Weblokaal Het Hovo Weblokaal is de digitale leeromgeving van Hovo Rotterdam. Een uitzondering daar gelaten is ook bij de zomerprogramma’s het Weblokaal exclusief voor de deelnemers van uw cursus geopend waarop presentaties of ander materiaal beschikbaar kan worden gesteld.

Hovo Zomeracademie 2016

Algemeen Hovo Rotterdam Hovo Rotterdam is in 1988 opgericht als initiatief van het College van Bestuur van de Erasmus Universiteit Rotterdam. Sinds 1998 maakt Hovo deel uit van Erasmus Academie BV, onderdeel van EUR Holding BV waarvan de Erasmus Universiteit Rotterdam de enige aandeelhouder is. Erasmus Academie BV biedt postacademische opleidingen, masterclasses en opfrisprogramma’s. Hovo Rotterdam is aangesloten bij Hovo Nederland. Sinds 2012 organiseert Hovo Rotterdam ook programma’s in Den Haag en Dordrecht (niet in de zomerperiode). Hierover vindt u informatie in de reguliere, jaarlijkse studiegids, of op onze website. Literatuur Bij sommige programma’s wordt literatuur aanbevolen. U bent echter niet verplicht tot aanschaf.

Openingstijden Het Hovo Bureau is gehuisvest in het Van der Goot gebouw (v/h M-gebouw). U kunt ons vinden op de 6e etage, kamer M6-19. Hovo is per mail iedere dag bereikbaar en telefonisch iedere werkdag van 9.30-12.00 en van 13.30-14.30 uur. Website Zie voor uitgebreide informatie over Hovo Rotterdam, zoals de Hovo Kennisbon, Hovo Plusprijs, Hovo Steunfonds, Commissie Hovo, Hovo Nederland, Reductiefonds en de faciliteiten op campus Woudestein van de Erasmus Universiteit Rotterdam onze website www.hovorotterdam.nl Vragen Op onze website www.hovorotterdam.nl vindt u nadere informatie. Voor verdere vragen kunt u ons bereiken via hovo@erasmusacademie.nl

Vrienden van Hovo Rotterdam Vrienden van Hovo Rotterdam (SPES) is een stichting met als oogmerk de belangenbehartiging van Hovo-cursisten en het bieden van ondersteuning aan het Hovo Bureau in praktische zin. Vrienden van Hovo biedt extra informatie aan leden en organiseert af en toe speciale ledenactiviteiten. U kunt op het inschrijfformulier aangeven of u zich wilt aanmelden als donateur van Vrienden van Hovo Rotterdam voor € 12 per jaar. Hier kunt u zich ook aanmelden om als cursusbegeleider voor een programma op te treden. Hovo-plusprijs De Hovo-plusprijs komt ten goede aan het FON Steunfonds Hovo Rotterdam. U kunt op het inschrijfformulier per cursus aangeven of u € 20 extra als vrijwillige bijdrage wilt betalen.

Algemene voorwaarden Annuleringsvoorwaarden De annuleringsvoorwaarden zijn gebaseerd op de algemene voorwaarden van Erasmus Academie BV. Kijk voor de volledige versie van de algemene voorwaarden op www.hovorotterdam.nl of www.erasmusacademie.nl. De algemene voorwaarden zijn gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel te Rotterdam onder nummer 24263757. Voor Hovo Rotterdam geldt een aangepast artikel in verband met annulering van de opleiding. 1. Annulering van een programma door een deelnemer is alleen mogelijk na schriftelijke opzegging bij het secretariaat van Hovo Rotterdam. Onder een schriftelijke opzegging verstaan wij een e-mail of een brief. 2. Bij annulering worden de volgende kosten in rekening gebracht: annulering binnen 8 dagen na verzending van de bevestiging is kosteloos. Tot 8 dagen voor aanvang van het programma is de deelnemer, indien zijn deelname door Hovo Rotterdam schriftelijk is bevestigd, 10% van de overeengekomen prijs als administratiekosten verschuldigd met een minimum van â&#x201A;Ź 15. Na het verstrijken van de annuleringstermijn is deelnemer, tenzij sprake is van, door deelnemer aan te tonen, zwaarwegende omstandigheden, waarbij de zwaarwegendheid van de omstandigheden ter beoordeling van Hovo Rotterdam is, het volledige cursusgeld verschuldigd. Het aantal dagen tussen de aanvang van het programma en de annulering wordt berekend vanaf de dag dat de schriftelijke annulering door Hovo Rotterdam is ontvangen. Deze voorwaarden gelden ook indien u kort voor aanvang inschrijft.

3. Indien een deelnemer het gehele programma verhinderd is, kan een vervanger kosteloos worden aangewezen mits dit vooraf schriftelijk aan Hovo Rotterdam is meegedeeld. 4. In het geval dat de omstandigheden hiertoe nopen of dat het aantal aanmeldingen voor een programma onvoldoende is, behoudt Hovo Rotterdam zich het recht voor het programma te annuleren. Zij informeert deelnemers hieromtrent zo spoedig mogelijk. In geval van annulering worden eventueel betaalde cursusgelden volledig en zo spoedig mogelijk gerestitueerd. Annulering van een studiereis of excursie door Hovo Rotterdam geeft geen recht op kosteloze annulering van de bijbehorende hoorcolleges of cursus. 5. Hovo Rotterdam is gerechtigd bij het organiseren van een programma af te wijken van de aankondiging, indien redelijkerwijs van haar niet gevergd kan worden dat zij het programma onverkort uitvoert zoals aangekondigd. 6. Gehele of gedeeltelijke terugbetaling van het betaalde cursusgeld vindt alleen plaats indien het programma wegens bijzondere omstandigheden niet doorgaat. 7. Als een docent door overmacht niet optreedt, zal Hovo een vervangende bijeenkomst organiseren. Als een cursist op die dag verhinderd is, zal geen geld worden gerestitueerd.

Hovo Zomeracademie 2016

Hovo Rotterdam Hovo Zomeracademie 2016

Inschrijfformulier Gegevens deelnemer (in blokletters invullen s.v.p.) Achternaam Voorletters

m/v Titulatuur

Geboortedatum

Straat Postcode

Huisnummer Plaats

Telefoon

Mobiel nummer

E-mail Hoogstgenoten opleiding (alleen bij eerste aanmelding)

Gegevens debiteur Ik betaal de factuur zelf (u hoeft verder niets in te vullen)

Referentie / opdrachtnummer

De factuur wordt betaald door (vul onderstaande gegevens in) Bedrijfsnaam Contactpersoon

Afdeling

Straat

Huisnummer

Postcode

Plaats

E-mail

Prijs

Plusprijs (hiermee steunt u het Hovo Steunfonds)

€

Ik schrijf mij in voor: Cursuscode (zie studiegids)

Titel programma

Totaalbedrag Kinderuniversiteit Naam kind (max. 2)

Leeftijd

z.o.z.

Hovo Rotterdam Hovo Zomeracademie 2016

Inschrijfformulier (vervolg) Overig Vrienden van Hovo Rotterdam behartigt de belangen van Hovo-deelnemers. Ik geef mij op als donateur van Vrienden van Hovo Rotterdam. Ik wil eventueel als cursusbegeleider optreden voor programma(s): Ik wil graag iemand anders attenderen op de cursussen en lezingen van Hovo Rotterdam en ontvang bij een inschrijving van een nieuwe cursist een Hovo Kennisbon t.w.v. â&#x201A;Ź 12,50. Vul naam en adres in: naam van evt. nieuwe cursist adres van evt. nieuwe cursist

Betaling Wilt u Hovo Kennisbonnen gebruiken voor uw betaling, dan kunt u hier aangeven hoeveel kennisbonnen u heeft. U kunt deze separaat aan ons opsturen of bij ons afgeven. Zodra de Kennisbonnen bij Hovo ontvangen zijn, wordt de waarde hiervan op het cursusgeld in mindering gebracht. Na ontvangst van uw Bevestiging van Plaatsing kunt u geen Kennisbonnen meer indienen die u niet van tevoren heeft opgegeven. Aantal bonnen Voorwaarden Hierbij ga ik akkoord met de algemene voorwaarden zoals vermeld op pag. 40 van de Hovo Studiegids Zomeracademie 2016. U gaat hiermee een financiĂŤle verplichting aan. Handtekening

Stuur dit inschrijfformulier volledig ingevuld en ondertekend naar: Hovo Rotterdam Kamer M6-20 Postbus 1738 3000 DR Rotterdam Voor meer informatie kunt u mailen naar: hovo@erasmusacademie.nl of bellen: (010) 408 2465 U kunt zich ook online aanmelden via: www.hovorotterdam.nl/inschrijven

Erasmus Academie BV Hovo Rotterdam Erasmus Universiteit Rotterdam Burgemeester Oudlaan 50 3062 PA Rotterdam Van der Goot gebouw, kamer M6-19 (v/h M-gebouw) Postbus 1738 3000 DR Rotterdam T +31 10 408 2465 E hovo@erasmusacademie.nl www.hovorotterdam.nl www.facebook.com/HovoRotterdam