Wonen en woonbeleid binnen Babylonische beleidsstructuren Thema-‐avond Sociaal en betaalbaar wonen 28 november 2011 Elcker-‐ik
Wonen: een blijvend maatschappelijk probleem in variabele vormen en een blijvend cruciale beleidsopgave.
Probleemstelling 1 Wonen en woonbeleid in Vlaanderen: uitdrukking van het recht op wonen? 2 Wonen en woonbeleid in Vlaanderen: uitdrukking van beter bestuurlijk beleid? 3 Wonen en woonbeleid in Vlaanderen: een schaalprobleem 4 De prakDjk in de ‘sociale’ woonsector Beleidssuggesties
Wonen en woonbeleid binnen Babylonische structuren
2
Twee basisprincipes als uitgangspunt
• Herhaalde plechDge ambiDeverklaringen rond het recht op wonen voor iedereen, veronderstellen een woonbeleid met bijbehorende reële poliDeke en budgeMaire prioriteiten; • Een land en een regio die conDnu de nadruk leggen op efficiënDe en verantwoordelijkheid moeten een beleidsstructuur opzeMen die de realisaDe van hun poliDeke en budgeMaire prioriteiten ten volle garanderen.
Wonen en woonbeleid binnen Babylonische structuren Probleemschets
3
1 Wonen en woonbeleid in Vlaanderen:
uitdrukking van het recht op wonen?
1.1 De elementaire en intrinsieke veroudering van het woningpark 1.1.1 Fysieke veroudering & onvoldoende nieuwbouw 1.1.2 Intrinsieke veroudering -‐ demografisch perspecDef -‐ energeDsch perspecDef -‐ wooncultuur 1.2 De spanning tussen vraag-‐ en aanbodkarakterisDeken op de woningmarkt 1.2.1 Demografische verschuivingen 1.2.2 Grond-‐ en woningprijzen binnen crisiscontouren -‐ eigendomsverwerving -‐ huurproblemaDek 1.3 De betaalbaarheidsproblemaDek 1.3.1 Woningtekort genereert een slinkende private huurmarkt 1.3.2 Energieprijzen als verzwarende factor 1.3.3 Verarming veroorzaakt een uitdijend betaalbaarheidsprobleem Wonen en woonbeleid binnen Babylonische structuren Probleemschets
4
2 Wonen en woonbeleid in Vlaanderen:
uitdrukking van beter bestuurlijk beleid? (1/2)
2.1 De bestaande lokale samenwerkingsverbanden -‐ de woonsector een onsamenhangende collecDe van werkgebieden 2.2 De komende regionalisering van de private huurwoningmarkt -‐ Vlaanderen bijkomend verantwoordelijk voor 425.000 (25 %) extra woningen = van gemiddeld bedenkelijke kwaliteit = met de zwakste bewonerscategorieën 2.3 …
Wonen en woonbeleid binnen Babylonische structuren Probleemschets
5
2 Wonen en woonbeleid in Vlaanderen:
uitdrukking van beter bestuurlijk beleid? (2/2) … 2.3 De toenemende sociale complexiteit van de woonproblemaDek
-‐ complexe en volaDele huishoudstructuren -‐ complexe en problemaDsche doelgroepen (armen, migranten, senioren, …) -‐ wassende vraag naar geïntegreeerde beleidscombinaDes (veiligheid, welzijn, wonen, zorg, …) 2.4 Wonen als gemeentelijke beleidsverantwoordelijkheid -‐ recent appèl op de gemeenten, maar … = geen tradiDe = beperkte deskundigheid = ‘bescheiden’ (!) budget
Wonen en woonbeleid binnen Babylonische structuren Probleemschets
6
3 Wonen en woonbeleid in Vlaanderen: een schaalprobleem (1/3)
3.1 Het schaalniveau als beleidsproblemaDek in Vlaanderen -‐ De Belgische staatshervorming -‐ De Vlaamse ‘interne staatshervorming’ (BBB, ViA, …) i.f.v. een duurzame, performante, efficiënte en effec8eve EU-‐topregio tegen 2020
Wonen en woonbeleid binnen Babylonische structuren Probleemschets
7
3 Wonen en woonbeleid in Vlaanderen: een schaalprobleem (2/3)
3.2 Het subsidiariteitsprincipe “Vanuit een interne Vlaamse staatshervorming moet er per beleidssector een reduc3e komen van het teveel aan bestuurslagen en -‐vormen. Het principe van de subsidiariteit moet daarbij consequent worden aangehouden. Ook de versnipperde bevoegdheden tussen het federale en het Vlaamse niveau zijn een belangrijke bron van inefficiën8e en ineffec8viteit. Interbestuurlijke samenwerking en het benuKen van synergiën moeten de efficiën8e en de effec8viteit verhogen. [...] Daarbij moet men ophouden met de crea3e van diverse oneigenlijke extra subregionale beleidsniveaus.” Commissie Efficiënte en EffecDeve Overheid, 2009. Wonen en woonbeleid binnen Babylonische structuren Probleemschets
8
3 Wonen en woonbeleid in Vlaanderen: een schaalprobleem (3/3)
3.3 De prakDjk in de woonsector 3.3.1 De Belgische staatsstructuur 3.3.2 De intergemeentelijke samenwerking rond wonen vóór het BVR 21.09.2007 (Decreet 06.07.2001) 3.3.3 Zones voor posiDef grootstedelijk beleid 3.3.4 De stedelijke gebieden in Vlaanderen binnen het RSV 3.3.5 En wat met de streekpacten? 3.3.6 En de Regionale Landschappen? 3.3.7 Naar nieuwe, vrijwillige fusies van gemeenten in Vlaanderen? 3.3.8 De grensoverschrijdende samenwerkingsverbanden Wonen en woonbeleid binnen Babylonische structuren Probleemschets
9
4 De prakDjk in de ‘sociale’ woonsector 4.1 Vlabinvest 4.2 Wonen in eigen streek van het decreet grond-‐ en pandenbeleid 4.3 De lokale sociale huisvesDngsmaatschappijen 4.4 De Sociaal Verhuurkantoren 4.5 De Huurdersbonden
4.6 BVR 21.09.2007 houdende subsidiëring van projecten ter ondersteuning van het lokaal woonbeleid 4.7 Wijziging subsidiëring van intergemeentelijke projecten lokaal woonbeleid 4.8 De intergemeentelijke woonprojecten ‘Lokaal Woonbeleid’ Wonen en woonbeleid binnen Babylonische structuren Probleemschets
10
Wonen en woonbeleid in Vlaanderen • BeleidssuggesDes
1 Gevraagd: Een solidair woonbeleid, ook op lokaal én bovenlokaal niveau
• Voorrang voor de zwakste en meest kwetsbare bewoners • Aandacht voor efficiënte (fiscale) regelgeving • Aandacht voor efficiënte (territoriale) organisaDestructuur • Lokale én bovenlokale verantwoordelijkheden in acht nemen • …
Wonen en woonbeleid binnen Babylonische structuren BeleidssuggesDes
12
2 Gevraagd: Wonen als homogeen Vlaams bevoegdheidsterrein • De implicaDes van de volledige regionalisering van het woonbeleid • • • • •
Eigendomsverwerving Private huursector Meer aandacht voor stedelijk wonen Meer aandacht voor (bewaking van) de woningkwaliteit …
• …
Wonen en woonbeleid binnen Babylonische structuren BeleidssuggesDes
13
3 Gevraagd:
Een Vlaams behoesen-‐gerelateerd woonbeleid
• Een behoesen-‐gerelateerd woonbeleid i.p.v. • een electoraal geïnspireerd middenklassenbeleid • een insDtuDoneel-‐bureaucraDsch gedreven woonbeleid • HeroriëntaDe van het doelgroepenbeleid -‐ Concreet • Voldoende omvangrijke woningproducDe • Prioriteit voor de (private) huursector • HeroriëntaDe van de overheidssteun aan parDculieren • Prioriteit voor de betaalbaarheid • SubstanDële huursubsidies • Maximum woonfactuur • Prioriteit voor kwaliteitsbewaking (toezicht!) • Aangepaste, d.i. eerlijke terminologie • … Wonen en woonbeleid binnen Babylonische structuren BeleidssuggesDes
14
4 Gevraagd: Prioriteit voor kwetsbare bewonerscategorieën
• Uitgangspunt: Kostprijs van ondermaats wonen? • Vlaams DALO gevraagd (huurders, daklozen, … vs. spaarders!?) • MinuDeuze sociale woningbouwprogrammaDe • … • Herhaaldelijk herijken van de doelgroepprofielen • Ouderen, lage inkomens, migranten, alleenstaanden, ...
Wonen en woonbeleid binnen Babylonische structuren BeleidssuggesDes
15
5 Gevraagd: Voldoende garanDes rond betaalbaar wonen voor iedereen
• Marktcorrigerend grond-‐ en pandenbeleid • (SelecDeve) maximum woonfactuur • Betaalbare seniorenhuisvesDng (OCMW – Service flats -‐ …) • SubstanDële huursubsidies • Verzekering gewaarborgd wonen voor huurders • Pro-‐acDeve introducDe en behandeling van subsidiedossiers • …
Wonen en woonbeleid binnen Babylonische structuren BeleidssuggesDes
16
6 Gevraagd: Een sociaal verantwoord woningaanbod
• Toekomstgerichte verkenning van het woningpark (vergrijzing – hh-‐types) • WoningmarktevoluDes (vraag/aanbod: huur – koop – bouw) • Marktcorrigerend grond-‐ en pandenbeleid • Opgedreven woningbouwprogramma • SubstanDële uitbreiding van het (privaat en sociaal) huurwoningpark • CollecDeve ( jaarlijkse) aanbesteding van sociale nieuwbouwprogramma’s • … Wonen en woonbeleid binnen Babylonische structuren BeleidssuggesDes
17
7 Gevraagd: Een duurzaam woonbeleid
• Onderzoek naar vraaggericht hergebruik van het naoorlogs woningbestand • Toekomstgericht flexibel bouw-‐ en renovaDebeleid • Massale axraak van niet-‐ renoveerbare woningen gecombineerd met vervangende nieuwbouw • Principiële keuze voor passiefwoningen • Sociaal verantwoorde ondersteuning van energievriendelijke woninginvesteringen • Geen eigen prefinanciering voor bescheiden inkomens • … • ...
Wonen en woonbeleid binnen Babylonische structuren BeleidssuggesDes
18
8 Gevraagd: InsDtuDoneel gecoördineerde samenwerking(-‐sterritoria)
• Behoesengeoriënteerde, gecoördineerde en geharmoniseerde indeling in woningmarktgebieden • Groepering naar complementaire/vergelijkbare gemeenten? • Bijbehorende insDtuDonele aanpassingen (SHM – SVK – Huurdersbond -‐ …) • Nieuwe fusie van gemeenten • Fusie van SHM’s • Complementaire taakverdeling voor de woonactoren: • Gemeenten coördineren • SHM’s bouwen en beheren • OCMW’s (ver-‐)zorgen • Samenlevingsopbouw empoweret • VOB adviseert (in) bewoners(dossiers) Wonen en woonbeleid binnen Babylonische structuren BeleidssuggesDes
19
9 Gevraagd:
Een respectabel databeheer en een volwaardig kadaster • Naar een respectabel , permanent geactualiseerd alternaDef voor de ‘Volks-‐ en woningtelling’ • ten dienste van lokale en bovenlokale beleidsverantwoordelijken • Een eigen Vlaams professioneel kadaster • Geactualiseerde en realisDsche dataverzameling – en verwerking • Publiek toegankelijke (geanonimiseerde) databanken • ‘Eerlijke’ KI’s
Wonen en woonbeleid binnen Babylonische structuren BeleidssuggesDes
20
Met dank voor de aandacht
EINDE Wonen en woonbeleid binnen Babylonische structuren BeleidssuggesDes
21