de wer
ov er ho
sen ior en ,
Verhalen van
d
and nh
n i m d i l j e
OC Nijmegen an R nv nte de tu rs oo
e
jken op hun le ruitki ven o o v , ve n e rza g m ru e el t d e z
de wereld in mijn hand Hoe hoger de berg, hoe mooier het uitzicht. Maar gaat het wel om die piek of om de reis ernaartoe? In de afgelopen weken hebben studenten van het ROC Nijmegen gesprekken gevoerd met senioren, over de belangrijke mijlpalen in hun leven. Wat waren de pieken en wat waren de dalen? Van wie of wat kregen ze een duwtje in de rug, als het tegenzat onderweg? En zouden ze, met de kennis van nu, een andere weg hebben gekozen? Deze gesprekken vormden het eerste deel van MDT Cultuur & Kunst. Dit programma daagt jongeren uit om meer te leren van anderen dan ze verwachten. Hiervoor gingen de studenten in gesprek met senioren, die we 'vertellers' noemen, om verborgen kennis en verhalen te ontdekken. In dit magazine vind je de verhalen die de jongeren op het spoor zijn gekomen en de beelden die ze daarbij gemaakt hebben tijdens de fotografieworkshop. De verhalen zijn geschreven door de jongeren tijdens de schrijfworkshop en soms (naderhand) nog aangevuld door de vertellers. Er staat nog meer te gebeuren. In het tweede deel van het programma maken de jongeren korte films op basis van de gevonden verhalen. We zijn nu al benieuwd naar het eindresultaat en zien uit naar de eindpresentatie, waar ook weer alle vertellers voor worden uitgenodigd. Maar voordat het zover is... De wereld in mijn hand.
Introductie Wij, leerlingen van Zorg en Welzijn, hebben een interview gehouden met een oudere verteller die ons iets over een belangrijk moment in zijn of haar leven vertelde. Vanuit deze informatie gingen we een mooi verhaal maken. Dit hebben we tijdens een workshop tot een uitgeschreven interview verwerkt. Daarnaast hebben we foto’s gemaakt die bij de verhalen passen. De combinatie van deze twee dingen is dit magazine geworden, een magazine dat we zelf hebben ontworpen. Ten slotte hebben we een high tea voor de vertellers georganiseerd. We vonden dit allemaal ontzettend leuk om te doen, aangezien iedereen met elkaar deelde wat de vertellers gezegd hadden. Soms was het lastig, maar over het algemeen hebben we er iets moois van gemaakt!
martien Seelen Het leven van Martien Seelen Martien is geboren op 10-10-45.
En hij heeft daar eigenlijk van
Hij woont in een appartementen-
alles gedaan. Hij heeft daar veel
complex in Arnhem. Hij is erg
verschillende diensten gedraaid.
enthousiast en actief. Hij is geboren
Martien heeft ook gedoneerd aan
in Helmond, dus heeft een leuke
de bloedbank.
achtergrond. Hij vond het erg gezellig! Hij heeft 2 zonen, eentje
Hij heeft 167 donaties gegeven in
van 52 en de andere van 50. Zingen
de afgelopen jaren. Ook heeft
in het koor vindt hij ook leuk, dat
Martien een certificaat gehaald
doet hij ongeveer elke woensdag.
voor scherpschutter. Dat is een
Hij is ook vrijwilliger in de kerk.
militair die gespecialiseerd is in het
Hij is begonnen bij TINO, dus is hij
raken van een doel op lange
automatisch meegegaan naar
afstand met een enkel
Cultuur en Kunst.
geweerschot. Daarna is Martien overgeplaatst naar de Landmacht
Martien Seelen begon met een
in Ede en daar heeft hij ook de
textielopleiding. Daar heeft Martien
opleiding gehaald. Hij vertelde ook
ook een tijdje gewerkt. Hij is na een
dat hij in een mooie buurt woont,
lange tijd opgeroepen voor
vooral lekker rustig! Martien woont
militaire dienst. Martien zag de
sinds januari 2008 in Arnhem.
verandering aankomen, omdat hij
Martien heeft ook veel hobby’s,
er zelf om heeft gevraagd! Dat
zoals puzzelen en wandelen.
Martien werd gecontroleerd in zijn
Wandelen doet Martien graag met
nieuwe baan, was voor hem een
zijn vrouw Bep. Martien vertelde
beetje lastig.
ook dat hij broccoli graag lust. Martien vindt vlees wat minder.
Door: Romy, Jenna & Amira
petra vale Petra Vale haar levensverandering Petra Vale woont al 8 jaar zelfstandig
Hoe ziet haar leven er nu uit? Petra
in de aanleuningwoning van het
zegt hierover: ’Ik woon zelfstandig in
verzorgingstehuis (Vreedenhoff) in
mijn woonplaats. Wat ik zelfstandig
Arnhem. Ze is door haar enkel
kan is de was doen en de
gegaan en tijdens het vervangen van
boodschappen zelf halen. Het gaat
het gips kwamen de doktoren er
goed met mij, ik help af een toe mee
achter dat ze al langer een
in het verzorgingstehuis met
ontsteking had aan haar enkel, dit
vrijwilligerswerk, zoals in de koffie-
was niet meer te genezen en er
kamer het vervangen van
moest vervolgens een operatie
prullenbakjes op tafel.’
worden ondergaan. Petra heeft veel hobby’s. Ze maakt
Petra is geboren met een hazenlip.
graag mandala’s en vindt het leuk
Ze heeft er veel operaties aan gehad
om zelf kaarten te maken voor de
en is opgegroeid met haar broer en
feestdagen. Ze vindt het ook leuk om
ouders. Petra vertelde dat ze vroeger
muziek te luisteren op de radio. Naast
15 jaar lang in een tuincentrum heeft
deze dingen kijkt ze ook graag
gewerkt. Na het tuincentrum ging ze
natuurfilms op tv.
werken in de kantine. Levensmotto van Petra: ‘Zolang ik veel dingen zelf kan doen haal ik het beste uit mijn leven.’
Door: anne, indie & joliene
henk alards Henk zoekt zijn vader
Henk is net na de Tweede
Ze vertelde hem dat zijn stiefvader
Wereldoorlog geboren. Vroeger
niet zijn biologische vader was. Wat
voelde hij zich als het zwarte
er was gebeurd is dat ze na de
schaap in de familie, maar op een
Tweede Wereldoorlog een
dag, toen hij 10 was, vertelde zijn
Canadese soldaat had ontmoet en
moeder dat degene die hij dacht
omdat de oorlog voorbij was,
dat zijn vader was, niet zijn
gingen ze feesten. Uiteindelijk had
biologische vader was. Dat zette
zijn moeder een onenightstand en
zijn wereld op zijn kop.
was ze zwanger. Maar toen ze erachter kwam en het aan Bill
Henk is vlak na de Tweede
(Henk zijn vader) wilde vertellen,
Wereldoorlog geboren. Vroeger
was hij al vertrokken naar Canada.
voelde hij zich anders dan zijn
Ze wist niet hoe ze hem kon vinden,
familie, omdat de dingen die hij
want ze had alleen zijn naam en
leuk vond, niet leuk waren voor zijn
dat was niet genoeg. Henk wist niet
andere familieleden. Hij voelde zich
wat hij ervan moest vinden en was
anders en moest vaak meehelpen
in shock.
met huishoudelijke taken. Hij houdt heel veel van muziek en
Toen begreep hij waarom hij
sport en dat is iets wat hij niet
anders was dan de rest van zijn
gemeen had met zijn broertjes en
familie. Hij wilde zo graag zijn vader
zussen. Op een dag moest hij
vinden, maar hij had alleen zijn
stofzuigen van zijn moeder. Hij
naam en geen verdere informatie,
stootte zijn teen tegen iets aan, en
dus huurde hij een detective in.
uit frustratie zei hij ‘shit’. Toen zei
Maar die kon hem niet verder
zijn moeder dat hij dat niet moest
helpen en zijn moeder zei dat hij
zeggen en dat hij een groot talent
moest stoppen met zoeken, omdat
had voor Engels. Ze zei dat ze iets al
hij hem toch nooit zou vinden.
langer moest vertellen en dat ze zou wachten tot hij oud genoeg was.
Maar Henk gaf nooit op en bleef
Vier jaar geleden hebben ze elkaar
zoeken naar zijn vader. Hij deed een
ontmoet: Henk ging naar Canada.
DNA-test en daardoor vond hij zijn
Hij kwam erachter dat hij heel erg
nicht, die in Canada woont.
op zijn vader leek en meer gemeen had met zijn broer en zussen van
Hij vroeg haar of ze een oom had
zijn vaders kant. Hij gaat nu met
die een soldaat was en ze zei:
zijn vrouw naar Canada op
‘Ja’. Daarna vroeg hij: ‘Heeft hij
vakantie om zijn broer en zussen
gevochten in Nederland tijdens de
weer te zien. Elke keer hangen ze
Tweede Wereldoorlog?’ en ze zei:
de Nederlandse en Canadese vlag
‘Ja’. Daarna vertelde hij haar dat hij
op. Hij heeft veel geleerd van deze
zijn vader zocht en vroeg hij of ze
situatie.
wist waar hij woonde. Zo kwam Henk erachter dat zijn vader was
De belangrijkste les die hij heeft
overleden toen Henk 21 was. Hij
geleerd, is nooit opgeven en altijd
kreeg het telefoon-nummer van
doorgaan. Dat wil hij doorgeven
zijn oudere zus en hij vond het
aan de jongeren van nu.
spannend om haar op te bellen, want hij wist niet hoe ze zou reageren. Maar toen hij haar belde, moest ze huilen en was ze blij dat haar broer haar had gevonden. Hij kreeg daarna veel contact met zijn andere familie via e-mail of telefoon.
Door: Sucdi, aicha & shakila
Dina Jansen van der Bliek Interview met Dina
Dina is een hele spontane vrouw
In de tussentijd was ze er boos en
en heeft een fijne jeugd gehad.
verdrietig om, maar toch bleef ze
Ze heeft altijd in Rotterdam
positief en nam ze lessen gebaren-
gewoond. Ze heeft 1 dochter.
taal en ging naar een logopediste
Haar man heeft altijd in Arnhem
om spraakafzien te leren (voorheen
gewoond. Later is ze daar ook naar
heette dat liplezen). Ook ging ze
toe verhuisd.
naar een dovensportvereniging.
Alleen is Dina op latere leeftijd doof
Vroeger mocht ze niet veel van
geworden. Ze begon steeds minder
haar moeder, maar toch deed ze
te horen en ging naar het
wat ze wou: haar dromen en
ziekenhuis. Eerst voelde ze zich niet
doelen volgen. Ze wil graag 100
serieus genomen. Later is ze naar
worden.
een academisch ziekenhuis gegaan en werd ze gelijk serieus genomen.
Advies van Dina: ‘Houd vast aan
Haar doofheid bleek een
wat je graag wilt bereiken. Stop tijd
genetische aandoening.
en energie in de dingen die je wèl kunt en niet in wat je niet kunt.’
Ze heeft een cochleair implantaat in het hoofd, waardoor ze beter kan horen. Het implantaat is gekoppeld aan haar telefoon, waardoor ze er goed mee kan bellen.
Door: Lynn & Kim
Theo van ouwerkerk Interview met Theo van Ouwerkerk
We hebben Theo van Ouwerkerk
Theo houdt van mode en van het
ontmoet in Arnhem, in Rozet, de
matchen van kleding. Hij gaat altijd
bibliotheek. Theo is 75 jaar oud en
mee met zijn vrouw om haar
is slechthorend. Hij heeft 14 jaar in
kleding uit te zoeken. Op school
Arnhem gewoond en woont nu in
liep Theo achter met taal. Theo
Didam. Theo heeft geen kinderen
houdt veel van praten en stelde ons
of kleinkinderen. Hij is al 43 jaar
ook vragen. Hij moest vaak nieuwe
samen met zijn vrouw. Theo is een
vrienden maken en oude vrienden
lange man en ziet er nog sportief
achterlaten, omdat hij al 14 keer is
uit. Hij is veel actief buiten de deur.
verhuisd. Theo's familie woont niet in de buurt. Hij houdt ook van
Theo heeft geen moeite gehad met corona, vertelde hij. Theo was ziek in zijn jeugd, waardoor hij geen leuke jeugd heeft gehad. Hij heeft 4,5 jaar in het ziekenhuis gelegen. Helaas is zijn schoonzus een week geleden overleden, maar Theo's vrouw had geen contact met haar zus.
Door: Vienne & Quincy
tekenen, wandelen en fietsen.
dick van brussel Tijd verandert veel Dick van Brussel (83) vond zijn
Door zijn opleiding/werk heeft hij
familie erg warm en lief, maar er
zijn vrouw ontmoet. Ze vonden
zijn ook veel veranderingen
elkaar aardig en hij wilde haar
gebeurd in zijn leven. Het
beter leren kennen. Hij komt uit
belangrijkste was zijn been. Op het
een warme familie en is sinds klein
ene moment fietste hij altijd op een
erg geliefd door de mensen om
gewone fiets en nu rijdt hij op een
hem heen. Zijn levensmotto is:
driewieler. Tijd verandert veel. Na
'Dankbaar zijn dat je elke dag kunt
verschillende opleidingen en
ademen'.
studies vond hij de liefde van zijn leven. Met de conditie van zijn been
Hij neemt ook iedere dag
kan hij helaas niet zo vaak dingen
medicijnen in. Zonder medicijnen
doen die hij leuk vindt, zoals
was hij er waarschijnlijk ook niet
tuinieren, maar toch heeft hij altijd
meer. Ook vroegen wij of hij het
zijn kinderen die hem gelukkig
leven nu beter/leuker vindt dan
maken.
eerst. Hij gaf aan dat het anders is. Hij gaf aan dat oud worden niet
Dick van Brussel is momenteel 83
leuk is. Hij moet iedere dag
jaar. Hij heeft vier mooie kinderen
medicatie innemen en eerst fietste
waar hij erg van houdt. Hij wil aan
hij met een normale
zijn kinderen zijn ervaring delen,
tweewielerfiets en nu rijdt hij op
zodat zij daar ook iets aan hebben
een driewieler. Het verhaal van Dick
voor hun toekomst. Hij vindt iedere
van Brussel is een simpel
dag wel moeilijk om zichzelf oud te
levensverhaal zonder problemen.
zien worden. Hij heeft meerdere
Hij leeft zijn leven gelukkig, met het
opleidingen gedaan, waaronder
gezelschap van zijn kinderen en
mensen helpen.
zijn vrouw.
Door: Urdela & Mikal
mevrouw looten Het leven gaat door Mevrouw Looten is 95 jaar. Haar
Ze vertelde niet veel over haar
grootste verandering in haar leven
ouders en hoe ze haar partner
was haar trouwdag. Ze ging
heeft ontmoet.
trouwen op 20-jarige leeftijd.
Mevrouw Looten zei: ' Toen ik naar
Ondanks dat ze de Tweede Wereld-
buiten keek zag ik allemaal
oorlog heeft meegemaakt blijft
vliegtuigen en mensen eruit
haar trouwdag haar meest
springen. Niemand wist wat er aan
bijzondere dag. Haar man is
de hand was of ging gebeuren.'
overleden aan een hartstilstand. Op
Mevrouw vertelde dat ze moest
haar 14e begon de oorlog. Ondanks
vluchten. Er waren ook kampen.
dat het heftig was, blijft de grootste
Ze zag ook mensen naar 1 van die
verandering haar trouwdag.
kampen gaan, maar ze kwamen
Mevrouw Looten woont nu in een
ook nooit meer terug. Ze was niet
verzorgingstehuis. Mevrouw
voorbereid op wat er allemaal
vertelde dat ze geen partner heeft.
gebeurde. In die tijd sprak ze ook
Die overleed een paar jaar geleden.
over haar gevoelens tegen mensen,
Mevrouw Looten zei dat haar 'leven
omdat er te veel dingen aan de
doorgaat en dat ze ook gelukkig is'.
hand waren. Mevrouw zag ook
Mevrouw heeft 4 kinderen die
mensen op straat liggen die niet
regelmatig langskomen. De tijd dat
meer leefden. Je moest in die tijd
ze haar kinderen kreeg is haar
een foto laten zien of een bewijs
mooiste moment van haar leven.
dat je in je huis woonde, zodat je
Mevrouw was goed in het
spullen kon meenemen, omdat de
huishouden.
mensen onverwachts uit hun huis
Dit deed ze ook met veel plezier.
moesten vluchten.
Mevrouw komt uit Oosterbeek.
Mevrouw is door alle omstandigheden een sterke vrouw die doorzet.
Door: sharina, nika & audrey
familie Roelofs De gelukkigste vrouw van de wereld Mevrouw Roelofs vertelt. “De liefde
Ze gaat verder. “Toen ging hij in
op het eerste gezicht... Ik dacht
dienst en kon ik hem dus moeilijk
daar niet te veel aan, maar door
bereiken. Maar waar ik achter
een ‘eenzame soldaat’ ben ik
kwam, was dat er een foto van mij
compleet veranderd.”
miste. Ik dacht er niet veel aan, maar toen kreeg ik een kaart. Ik
“Ik was 16 jaar toen ik hem leerde
opende de kaart, waar alleen op
kennen. Ik was met mijn
stond geschreven ‘een eenzame
buurmeisje aan het afspreken en
soldaat’. Daar kon ik eigenlijk niks
onderweg naar het huis van mijn
uit opmaken. Maar een paar
buurmeisje en beste vriendin. Ik
maanden later kreeg ik nog een
bleef even buiten het huis staan,
brief, waarop stond ‘hij is terecht.’ Ik
want ze moest even iets halen toen
had langzaam een idee dat het Jan
haar broer naar buiten kwam en
was, maar ik wou niet gelijk de
zei: ‘Je kan ook wel binnen komen
vinger wijzen. Nog een paar
hoor.’ Dus ik kwam even naar
maanden later kreeg ik weer een
binnen en toen leerde ik Jan
brief met een foto erin. Het was de
kennen. Het was echt een lieve en
foto die ik kwijt was... Ik wist het!
zorgzame man en ik was gelijk hoe
Het is Jan!”
ze het zeggen ‘head over heels’ voor hem.”
Toen ze hem weer zag was ze de gelukkigste vrouw van de wereld. Ze zegt “ik wist dat dit voor altijd zou wezen. We zijn nu 61 jaar getrouwd en ik ben nog steeds de gelukkigste vrouw van de wereld.”
Door: Luna, Veerle & Denise
Docent Anne Stalman Docent Dienstverlening ROC Nijmegen In het MDT programma Cultuur en
En… als kers op de taart
Kunst, hebben onze studenten de
organiseerden de studenten een
afgelopen weken de kans gepakt
feestelijke bijeenkomst voor de
om in gesprek te gaan over een
onthulling van dit magazine. Als
belangrijke verandering in het
docent maakt het mij trots om te
leven van mensen buiten hun
zien hoe iedere student voor zich,
eigen ‘bubbel’. Mensen die ze
richting heeft gegeven aan dit
anders nooit zouden hebben
project. En hoe mooi dit magazine
ontmoet. Hoe belangrijk is het voor
ook is geworden, in de
een Dienstverlener in opleiding, dat
leerontwikkeling van de student
zij kennis maken met én zich leren
binnen onze opleiding
verdiepen in de leefwereld van een
Dienstverlening gaat het lang niet
ander. In dit geval: een heel andere
altijd over het behalen van een
generatie. Het is onze studenten
mooi eindproduct of eindresultaat.
gelukt om de levensverhalen die
De weg is niet altijd geplaveid en
aan hen verteld zijn, uit te werken
makkelijk. De studenten stonden
op papier. Als docent heb ik gezien
soms voor uitdagingen en liepen
hoe, onder de bezielende leiding
aan tegen weerstand in zichzelf en
van Jordi, in het proces deze
weerstand bij anderen. Maar ook
prachtige teksten werden
dát is leren. Leren gaat niet
geschreven. De interviews liggen
wanneer weerstand vermeden
nu voor u in de vorm van dit
wordt. De schuring geeft de glans
magazine. Er zit veel liefde en
en maakt je sterker én rijker als
aandacht in, niet in de laatste
mens. Het maakt je bewuster van
plaats van het bevlogen team
je talenten en hetgeen je (niet) wil
gastdocenten dat dit MDT
in het leven. Het brengt je
programma bij onze opleiding
doorzettingsvermogen en
inhoudelijk heeft verzorgd.
weerbaarheid. En dat helpt je om je
Waarvoor dank! De foto’s zijn door
eigen weg te vinden in deze snel
de studenten zelf gemaakt, ze
veranderende maatschappij. De
hebben meegedacht over de lay-
studenten mogen oprecht heel erg
out en de definitieve vormgeving.
trots zijn op zichzelf!
De wereld in mijn hand is een publicatie van MDT Cultuur & Kunst. Deze uitgave presenteert de gesprekken die studenten van ROC Nijmegen hebben gevoerd met vertellers, als onderdeel van hun Maatschappelijke Diensttijd (MDT) programma.
Ontwerp, redactie en lay-out: HUMINT Solutions. Met dank aan: Alle vertellers voor het delen van hun verhalen en docent Anne voor de leuke samenwerking. Meer weten? Ga naar www.mdtcultuurenkunst.nl Copyright © 2023 HUMINT Solutions