TINO Traject: mijn bagage als opstap.pdf

MIJN BAGAGE ALS OPSTAP

Eindpublicatie van het TINO Traject voor voormalig dak- en thuisloze personen: hun ervaringen, de TINO methode en de resultaten.

PERSONEN DIE DAKOF THUISLOOS ZIJN GEWEEST... ...dragen vaak nog jaren extra bagage met zich mee. Een tas vol: lastige ervaringen, soms schulden, een kwetsbaar netwerk of schoolachterstand. Maar wat als er in de tas ook onopgemerkte kennis en vaardigheden zitten, die zij 1) juist door hun ervaring hebben verzameld en die 2) waardevol kunnen zijn in hele andere domeinen, zoals op de werkvloer, buiten het zorgdomein?

In de afgelopen maanden maakten 7 deelnemers kennis met de TINO methode, die deze niet-herkende kennis en skills in kaart bracht. De deelnemers hebben hierdoor vollediger zicht gekregen op hun capaciteiten. Vervolgens vertelden zij hierover aan hun omgeving, in een zelfgekozen vorm. Dit deden zij allereerst voor zichzelf en als tweede om het stigma dat op bagage als 'dak- en thuisloos' ligt, te nuanceren.

In deze eindpublicatie maak je kennis met verschillende deelnemers en lees je hun ervaringen. Ook vertelt TINO trainer Florien je meer over de methode en de activiteiten waaruit het traject bestond.

Het is geen dik magazine. Je leest het zo door. Maar het kan je kijk op mensen met bagage (door een achterstand of beperking) wel voorgoed veranderen. Net als de keuzes die je maakt als naaste, onderwijzer, hulpverlener of beleidsmaker in je streven deze mensen te helpen. Beter herkennen wat zij te bieden hebben is niet alleen winst voor deze personen, maar ook voor de samenleving als geheel.

Wil je meer weten? Of een bericht sturen naar een van de voormalig deelnemers? Neem dan vooral contact met ons op.

Veel leesplezier gewenst, namens ons hele TINO Team,

Maya Lievegoed maya@humints.com

Directeur HUMINT Solutions Nederland

ONTDEK...

6

Als eerste: linkerbeen-rechterbeen

8

"Nu heb ik er woorden voor" Lotte over haar traject

12

Ieder traject is maatwerk

14

"Dit is iets voor alle mbo'ers" Pauli over haar traject

17

Voorbeeld van een 'rechterbenen'-overzicht

18

"Schatkisten en spierballen" Siham over haar traject

22

Hoe kijken we erop terug?

26

Wil je meer weten?

5

ALS EERSTE: LINKERBEENRECHTERBEEN De TINO methode waar wij bij het TINO Traject mee werken is gericht op het vinden en benutten van onbenutte hulpbronnen (resources), zoals onopgemerkte kennis en vaardigheden.

Onbewust verzamelt iedereen in de loop van zijn leven, kennis en vaardigheden die niet herkend worden. Dit niet-herkende potentieel ontstaat bijvoorbeeld doordat iemand moet dealen met een buitengewoon lastige situatie. Dit kan bijvoorbeeld een beperking zijn, een crisis op het werk, of zoals in het geval van de deelnemers van dit TINO Traject; dak- of thuisloosheid. Wij leggen dit fenomeen meestal uit door middel van de term 'linkerbeen-rechterbeen'.

Linkerbeen-rechterbeen ‘Linkerbeen-rechterbeen’ verwijst naar het proces waarbij je (veelal onbewust) compensatievaardigheden ontwikkelt. De term 'linkerbeen-rechterbeen' komt uit een metafoor die wij gebruiken waarin een jongen met een zeer zwak linkerbeen als automatisch gevolg daarvan een bovengemiddeld sterk rechterbeen ontwikkelt.

Niet ondanks, maar juist dankzij de moeilijke situatie. Bij de deelnemers van dit traject vorm(d)en situaties voortkomend uit hun voormalig dak- of thuisloos zijn, als het ware een zwak linkerbeen dat ze dwong te compenseren met hun rechterbeen, dat hierdoor extra sterk werd. Rechterbenen zijn dus niet de talenten die zij ondanks hun bagage hebben, maar juist de compensatievaardigheden die zij hebben ontwikkeld door de extra lastige situaties waar ze mee moesten dealen. In dit magazine wordt vaak verwezen naar de term of naar 'rechterbenen' als iemand die ontwikkelde vaardigheden bedoelt.

Meer weten over TINO? In het laatste overzicht staat een lijst met aanvullende informatiebronnen.

6

Iedereen begrijpt dat

je hiervoor compenseert

En wanneer je in een

wanneer je linkerbeen is

met je rechterbeen. Dit

rolstoel zit, dan

verzwakt,

maakt je rechterbeen

compenseer je je benen

extra sterk.

met je armen.

Want door onze

Niet alleen mensen met

We noemen ze extra-

natuurlijke behoefte

een fysieke beperking

abilities omdat het een

om disbalans weer in

hebben extra-abilities,

reactie is op elke vorm

balans te brengen,

iedereen heeft ze in

van een beperking

creëren we allemaal

meer of mindere mate.

(disability).

compensatie-skills .

Door je extra-abilities te

Klik op het plaatje

Meer weten? Lees ons

identificeren, wordt het

hierboven om onze

boek 'De bende van

mogelijk ze ook voor

animatie te zien over

Super-Anders' waarin

andere uitdagingen te

'extra-able' zijn en hoe

hoofdpersoon TINO zijn

gebruiken, zoals in je

dit ook geldt voor teams.

extra-abilities ontdekt.

werk.

7

"NU HEB IK ER WOORDEN VOOR" LOTTE OVER HAAR TRAJECT Binnenkort start Lotte met haar nieuwe baan. Ze gaat aan de slag als junior scrum master bij de NS, een functie waarin ze een aantal van haar unieke vaardigheden zal kunnen inzetten.

Dat ze deze baan heeft gekregen lijkt haar nog steeds een beetje te verrassen. “Nog niet eerder kon ik bij een sollicitatiegesprek zo helder en concreet onder woorden brengen wat mijn kwaliteiten zijn”, zegt Lotte. In dit interview vertelt ze hoe het TINO Traject haar hierin heeft geholpen.

De eerste kennismaking met de TINO methode was een jaar geleden. Het was een koffie-afspraak, voortgekomen uit een persoonlijk berichtje van Lotte aan Maya Lievegoed, directeur van HUMINT Solutions. Lotte had een vraag waar ze nog geen antwoord op had kunnen vinden: “Hoe geef je een pittig verleden een plek en hoe maak je hier iets bruikbaars van?”

Maya vertelde haar over het TINO concept ‘linkerbeen rechterbeen’ en liet haar een aantal maanden later weten dat ze mee kon doen met het traject: ‘Jouw bagage als opstap’.

Daarin zou ze samen met het TINO team enkele van haar eigen linkerbenen én rechterbenen identificeren en naar een vorm zoeken om deze in haar eigen omgeving te gaan claimen en benutten. Lotte koos ervoor om deel te gaan nemen.

Weten wat je waardoor kan Lotte werkte geruime tijd in de IT, een werkveld waar ze ontdekte dat complexe (software) systemen haar liggen. Ze bleek in haar functies al gauw meer dan capabel, maar het

8

Fotografie: Valerie Spanjers

niet afmaken van school en het gebrek aan diploma’s maakten haar onzeker.

Gelukkig bemerkten collega’s haar unieke sociale vaardigheden en werd ze steeds vaker gevraagd om bij teambijeenkomsten te zitten, te verhelderen wat niet duidelijk was en om groepsprocessen in betere banen te leiden.

Maar waarom Lotte dit zo goed kon was echter voor niemand evident, ook voor Lotte niet. “Ik was mij er toen nog niet van bewust hoe mijn uitdagende jeugd gezorgd heeft voor die vaardigheden.” Door het TINO Traject kon ze dit verband leggen.

Inschatten wat nodig is Lotte: “Ik ben opgegroeid als pleegkind en heb op jonge leeftijd veel moeten verhuizen tussen woongroepen. Dit waren groepen mensen met een enorme verscheidenheid onderling. Met elke (grote) verandering hebben mensen moeite en ik probeerde er op iedere plek het beste van te maken”, vertelt ze. “Hiervoor bracht ik in kaart wie wat te bieden had aan middelen en talenten. Vervolgens legde ik als het ware een puzzel met al die mogelijkheden, om bijvoorbeeld aan snacks te komen die niet in huis waren, of net wat meer vrijheid te regelen bij de begeleiders.

Het kostte veel energie om steeds te wisselen, wennen en aan te passen, maar was nodig. Je moet informatie inwinnen, afstemmen op je omgeving en eruit komen met de mensen om je heen, ook als die samenwerking niet vanzelfsprekend is”, aldus Lotte.

Die puzzel legt ze nu ook graag in haar werk, want net als bij de woongroepen toen, zijn er bij teams ook verschillende, soms conflicterende, belangen. Lotte: “Vaak spelen dingen die niet uitgesproken worden”. Toen de samenwerking binnen een van de teams op haar werk gestagneerd leek, werd Lotte erbij geroepen. Samen met een collega initieerde ze allerlei activiteiten om het vertrouwen te versterken.

Van een potluck en speeddates tot creatieve spelletjes om elkaar uit ieders comfortzone te halen. De ongemakkelijkheid onderling ging langzaamaan weg waarna het team gericht aan doelen kon gaan werken.

“Je kan zo goed met alle lagen binnen het bedrijf communiceren en inschatten wat nodig is om verder te komen”, werd Lotte verteld. “Door het TINO Traject begrijp ik nu beter waarom dit kwaliteiten van mij zijn, ook zonder opleiding in bijvoorbeeld organisatiewetenschappen.”

10

Concreet inzicht In ongeveer zeven 1-op-1 gesprekken werd ingezoomd op Lottes levenservaringen en bracht het TINO team in kaart hoe ze hiermee omging. Deze informatie werd steeds specifieker gemaakt en leidde tot een schematisch overzicht van haar rechterbenen. Hierin staan onder andere 'het inschatten van & omgaan met verschillende profielen mensen' en 'het denken in scenario's & hierop inspelen'.

“De methode maakt dingen stapsgewijs zo concreet”, zegt Lotte. "Het is magisch bijna, dat je met deze informatie zoiets bruikbaars kan maken. Ik merk dat deze nieuwe manier van kijken ook doorwerkt in mijn werk, opleiding en persoonlijke leven. Het heeft mij woorden gegeven aan wat ik al vermoedde, maar waar ik niet in durfde te geloven.”

Kwaliteiten op de eerste plaats Het traject was voor Lotte ook een stuk verwerking en gaf een andere blik op haar ervaringen. Lotte: “Wanneer mensen een negatief label krijgen of stigma, kan je ze een minderwaardig gevoel geven. Voor mijn gevoel legt het namelijk de focus op de negatieve aspecten van een bewogen jeugd, beperking of andere achterstand. De positieve ontwikkelingen of kwaliteiten komen vaak pas op de 2e plaats of zelfs helemaal niet. TINO laat de positieve kwaliteiten als eerste zien en dat gun ik elke persoon, in de zoektocht naar wie je bent. Jong of oud.

Met het zicht op mijn waardevolle ‘rechterbenen’ en de vele praktijkervaring die ik heb opgedaan, voel ik me sterker. Mijn verleden heb ik nu een plek kunnen geven.”

TINO Trainer Florien Sjoerdsma: "Toen ik Lotte voor het eerst sprak was ik al onder de indruk van haar kracht. Ze is een intelligente en sterke vrouw en een groot deel van haar vaardigheden gebruikte ze al. Door zich hier bewuster van te zijn en de link ervan met haar verleden te begrijpen, kan ze deze nu meer toe-eigenen, zoals ze ook gelijk al gedaan heeft bij haar sollicitatie. Mensen die door situaties in hun leven unieke kennis en vaardigheden hebben opgedaan, krijgen hiervoor geen diploma’s, terwijl het net zulke echte training is geweest als een studie, vaak nog intensiever.

11

Ik hoop dat Lotte op deze manier naar zichzelf blijft kijken, als iemand met linkermaar vooral ook met sterke rechterbenen. Het 'rechterbenen'-overzicht dat ze heeft ontvangen (zie pagina 17) , vormt hopelijk een goede reminder en kan ze nu naar eigen inzicht gaan delen met anderen. Bijvoorbeeld door hierover te vertellen of door (een aantal) van haar rechterbenen toe te voegen aan haar CV. Dit laatste is bijvoorbeeld wat deelneemster Pauli gedaan heeft (zie pagina 16).

Door Lottes ervaring bij het traject en haar vermogen om hierop te reflecteren, kan ze een inspiratie zijn voor anderen die juist door hun bagage ook unieke kwaliteiten te bieden hebben.

Over het traject De andere deelnemers doorliepen dezelfde fases als Lotte en gaven vaak ook vergelijkbare reacties. Zo begonnen ze meestal wat terughoudend, raakten vervolgens gewend aan onze insteek, werden dan nieuwsgierig naar en uiteindelijk enthousiast over hun rechterbenen. Vaak was er in die laatste fase ook herkenning, of zoals Lotte zegt: 'Nu kan ik er woorden aan geven.'

We pasten de activiteiten wel steeds aan op de deelnemer. Zo zagen we sommigen (op hun verzoek) bij hen thuis of juist in de klimhal en spraken we met de een uitgebreider over de 'linkerbenen' en met de ander juist langer over de gevonden 'rechterbenen'. Het proces eindigde met een presentatie, in een zelfgekozen vorm, van de deelnemer over zijn of haar ervaringen bij het traject. Enkelen gaven een interview, anderen gingen in gesprek met jongeren bij TINO workshops. Elk traject werd zo een gepersonaliseerd programma bestaande uit individuele gesprekken, opdrachten en (het toewerken naar) de eindpresentatie.

"IEDER TRAJECT IS MAATWERK" De reden dat er ook regelmatig werd geklommen is dat wij de klimwand inzetten als symbool voor het leven. Wanneer je met een deelnemer bijvoorbeeld praat over het dragen van extra bagage in het leven, dan begrijpen ze dat zeker, maar tijdens het klimmen met een gewichtsvest vóelen ze dat ook echt. En dat je door die extra ballast je spieren ook automatisch meer traint, is dan een open deur."

12

TINO trainer Florien Fotografie: Bas Losekoot

"DIT IS IETS VOOR ALLE MBO'ERS!" PAULI OVER HAAR TRAJECT De 24-jarige Pauli uit Utrecht had geen idee wat ze moest verwachten van de eerste bijeenkomst over het TINO Traject.

Op nieuwe hulpverleners zat ze zeker niet te wachten.

‘Iedereen wil me altijd maar helpen of advies geven, maar echt gehoord voel ik me niet.’ Met een hoop scepsis liep ze dan ook de Utrechtse klimhal Neoliet in. En tot haar verbazing begon haar groep meteen - zonder een lang verhaal over het traject met de klimsessie. Het enthousiasme van voormalig topklimmer en programmaleider Florien werkte aanstekelijk.

Onbewust Na de klimsessie - toen het ijs goed gebroken was - vertelde Maya over de visie van het TINO Traject en besloot Pauli om mee te gaan doen. Er volgden meerdere 1-op-1 gesprekken waarin ze een aantal van haar rechterbenen in kaart brachten.

Twee daarvan voegde Pauli toe op haar CV, die ze samen met het TINO team vormgaf (zie volgende pagina). Daar werd ook een professionele foto voor gemaakt. Pauli: "Ze hebben me laten herkennen wat ik niet ondanks, maar dankzij mijn verleden allemaal kan.’ Trots: ‘Ik kan goed plannen, ik ben altijd op tijd en kan door mijn jeugd - ik moest altijd alert zijn - en mijn werk in de horeca heel goed multitasken. Ik hou alles in de gaten.’

Het traject is volgens Pauli niet alleen waardevol voor personen die dak- of thuisloos zijn geweest. Pauli: ‘Ik vind eigenlijk dat álle mbo-studenten een TINO Traject zouden moeten volgen. Zij hebben vaak al het gevoel dat ze toch niets kunnen, ze hebben 'máár mbo'. Dat gevoel had ik zelf ook,

14

maar er zitten daar zoveel jongeren met een volle rugzak.’

Het hele artikel met Pauli verscheen oorspronkelijk in de Interviewreeks Lokale initiatieven dak- en thuisloosheid: https://publicaties.zonmw.nl/interviewreeks-lokale-initiatieven-dak-enthuisloosheid/de-problemen-in-mijn-rugzak-bieden-me-ook-kansen/ Fotografie: Bas Losekoot, redactie: Jessica Maas, eindredactie: ZonMw

Pauli Werkervaring Augustus 2016 - december 2021 Tapasbar El Mundo - Gastvrouw April 2015 – augustus 2015 Hema, horeca medewerker

Profiel

Mei 2013- januari 2015 Jumbo- kassamedewerker Vrijwilligerswerk;

Iedereen heeft zijn eigen verhaal en zijn eigen achtergrond! Door te luisteren en te observeren kan ik inspelen op de verschillende behoeftes. ik ben een spontane dame die snel contact maakt met allerlei leeftijden.

Het is bijzonder om te mogen bijdragen aan de ontwikkeling van kinderen. Ik zoek dan ook een werkplek waarbij mijn kwaliteiten tot zijn recht komen.

Rijbewijs B

Juni 2020 – heden U-2B Heard Februari 2015 – augustus 2019 FC Utrecht 2017 -2018 Leger Des Heils ( certificaat)

Opleiding MBO Utrecht Horeca Gastvrouw Niveau 2 Diploma behaald 2015 – 2016 Via Nova College Basis Diploma behaald 2012-2014 Minkema college VMBO tl/havo 2010- 2012

Speciale training: ‘Extra-Able’ TINO Traject ‘Extra-Able’ afgerond bij HUMINT Solutions September 2021 – januari 2022 www.humints.com | www.superanders.nl Geïdentificeerde compensatievaardigheden: Zeer sterk observatievermogen Zeer vaardig in omgang met verschillende profielen mensen

16

(Fictief) voorbeeld van een 'rechterbenen'-overzicht Op basis van de gesprekken met een deelnemer, brachten wij (een aantal van) zijn/haar 'linkerbenen en rechterbenen' in kaart. Het overzicht is geen meetlat en is ook niet bedoeld als vergelijking met anderen. Het overzicht werkt als een denktool die deelnemers kan helpen om: 1) hun zelfobservatie en zelfbeeld te verrijken 2) hun capaciteiten vollediger te communiceren en te onderbouwen naar anderen Met dit overzicht willen we deelnemers vooral een praktisch startpunt geven om hun eigen capaciteiten vollediger te (her)kennen en in te gaan zetten in de samenleving.

Hun ontwikkeling staat natuurlijk niet stil en hun 'linker-en rechterbenen' zullen ook blijven ontwikkelen. Wij stimuleren voormalig deelnemers dus om te blijven verkennen welke compensatievaardigheden ze (nog meer) ontwikkelen en hoe zij die breder kunnen inzetten voor hun eigen toekomst!

Hieronder staat een fictief voorbeeld van een 'rechterbenen'-overzicht. Onderstaande 'rechterbenen' zijn daadwerkelijk bij verschillende deelnemers geïdentificeerd.

17

'SCHATKISTEN EN SPIERBALLEN' SIHAM OVER HAAR TRAJECT “Toen ik TINO leerde kennen, was ik snel overtuigd dat ik dit wilde proberen. Wat mij daarbij hielp is dat het gelijk duidelijk werd gemaakt dat ze geen hulpverleners zijn. Het allermooiste was dat ik er “niks” voor hoefde te doen. Er werd namelijk niets toegevoegd. Ze zouden “simpelweg” een verborgen gedeelte van mij belichten. Een gedeelte van mij dat bovengemiddeld ontwikkeld was, door mijn beperkende ervaringen en situaties in het leven.

Bewuster Ik deed eerst mee met het TINO Traject, dat onderdeel was van het landelijke Actieprogramma Dak-en Thuisloze jongeren. Ik ontdekte daar dat ik naast mijn zware bagage ook waardevolle vaardigheden met mij meedraag. Zo heb ik mij door eerdere ervaringen bijvoorbeeld extra zorgvuldig leren verwoorden.

Ook kan ik goed situaties de-escaleren en met hele verschillende mensen levelen. Ik merk dat ik deze vaardigheden actiever en breder inzet nu ik mij er bewust van ben geworden.

Ervaringen delen Bij het traject ‘Jouw bagage als opstap’ deelden we ook ervaringen met anderen. Zelf ben ik workshops gaan geven aan scholieren en studenten. Vanuit mijn eigen ervaring vertel ik over wat het inzicht in rechterbenen mij gebracht heeft en stimuleer ik anderen hier ook naar op zoek te gaan.

18

Fotografie: Bas Losekoot

Wat mij opviel is hoeveel jongeren zich in mijn linker- én rechterbenen herkenden.

Het verhaal is daarom niet alleen relevant voor voormalig dak- en thuislozen. Denk bijvoorbeeld aan hoeveel jongeren (regelmatig) verhuizen en gedwongen worden zich aan te passen aan een nieuwe omgeving. Ook sprak ik jongeren die van jongs af aan veel moesten oppassen op een broertje of zusje en leerde omgaan met (volwassen) verantwoordelijkheden. Door die gelijkenissen met (delen) van een dakof thuisloos bestaan, gaan mensen zich meer in elkaar herkennen. Maar niet alleen als slachtoffer, ook als iemand met extra kwaliteiten. Dat kan een positieve band scheppen.

Goed voor de groep Bijna iedereen die een rechterbeen bij zichzelf gaat herkennen, is aangenaam verrast. Eerder staan mensen er niet bij stil, maar zodra de vaardigheden boven water komen kunnen ze er niet omheen. Ze weten dat de beperkende situaties echt gebeurd zijn en kunnen de kracht die het vereist heeft om daar doorheen te komen ook niet ontkennen. Ik zie dat de positieve erkenning deelnemers soms verlegen maakt en herken dit ook nog van mezelf aan het begin van mijn traject.

Het is ook mooi wat het doet met de groep. Het onderwerp raakt vaak een laag bij jongeren die ze niet eerder, zeker niet gezamenlijk, hebben besproken. Het vergt kwetsbaarheid om stil te staan bij een beperkende situatie die je hebt meegemaakt.

Klasgenoten horen voor het eerst bepaalde verhalen van elkaar en helpen elkaar bij het herkennen van de stappen die ze verder kunnen helpen.

Groot dromen Mij helpt het geven van de workshops ook. Ik groei in het presenteren, krijg meer zelfvertrouwen en vind de moed om groot te dromen en hiernaar te handelen. Wat zo’n droom is? Ik zou de methode graag naar plekken brengen waar jongeren begeleid wonen. Aangezien zij vaak kampen met een onzeker toekomstperspectief en laag zelfbeeld. Ik wil ze laten zien dat ze meer te bieden hebben dan ze denken, juist ook skills die anderen nooit hebben hoeven ontwikkelen. Ik zie het zo; daar waar bagage en obstakels zijn, zijn ook schatkisten en spierballen! Ik ben vastberaden en zie er ontzettend erg naar uit om die naar boven te halen. Dus tegen degene die dit nu leest zou ik willen zeggen: ‘Werk je bij of heb je contact met jongeren die begeleid wonen? Nodig mij uit om met ze te komen schatgraven!"

20

Deelneemster E. gaat in gesprek met jongeren tijdens een TINO workshop

HOE KIJKEN WE EROP TERUG? ONZE CONCLUSIE & AANBEVELINGEN Met het TINO Traject hebben we de deelnemers en hun omgeving laten zien dat een label als dak- of thuisloze ook een krachtige kant heeft. Ze zijn niet alleen minder in iets, bijvoorbeeld door het missen van een stabiele jeugd. Ze zijn ook beter in iets anders, door de skills die ze juist door de worsteling hebben ontwikkeld. Door die andere kant te belichten kan de persoon zich op een andere manier gaan verhouden tot zijn of haar verleden. Het krijgt een silver lining en is niet langer iets om je voor te schamen. Immers, het heeft je ook extra skills en kennis gebracht.

Andere kijk op ballast & een positiever zelfbeeld De deelnemers geven aan meer vertrouwen te hebben in hun (zelfstandige) toekomst en hun potentie gemakkelijker te kunnen verwoorden, zoals bij een sollicitatiegesprek. Personen of groepen die hun verhalen hebben gehoord kunnen een positiever beeld krijgen van (de capaciteiten van) voormalig dak- en thuislozen. Om te onderzoeken of deze verwachting klopt, zou het interessant zijn een vervolgproject te organiseren waarin het beeld van het publiek van daken thuisloze personen voor en na de presentatie wordt onderzocht, bijvoorbeeld d.m.v. van een vragenlijst.

Quote Siham: “Ik ben veel meer dan de problemen in mijn rugzak.”

Aanbeveling: Breng niet alleen in kaart waar mensen hulp bij nodig hebben maar ook wat zij juist te bieden hebben. Kijk vervolgens niet alleen naar wat iemand wél kan, kijk naar wat iemand extra goed kan door zijn of haar worsteling.

Beter weten wat je te bieden hebt en dit kunnen claimen Het herkennen van hun ‘rechterbenen’ zorgt ervoor dat de deelnemers beter en

22

Deelnemers gingen aan de hand van de klimwand in gesprek over o.a. het maken van stappen. (De persoon op de foto deed eerder mee aan een TINO klimworkshop en was geen deelnemer van dit TINO Traject.)

bewuster weten wat ze te bieden hebben. Zodra ze dit durven te claimen kan dit ook de verhouding met hun omgeving veranderen. Vergelijk het met een diploma dat je behaald hebt en wat je trots toevoegt aan je CV. Wat je te bieden hebt mag je laten zien! Door toe te werken naar een eindpresentatie in een zelfgekozen vorm, stimuleerde dit het vermogen van de deelnemers om in eigen woorden over hun 'rechterbenen' te vertellen.

Quote Lotte: “Nog niet eerder kon ik bij een sollicitatiegesprek zo helder en concreet onder woorden brengen wat mijn kwaliteiten zijn.”

Aanbeveling: Breng systematisch in kaart welke ‘rechterbenen’ iemand heeft en help de persoon deze in eigen woorden te kunnen claimen richting zijn/haar omgeving.

Potentie voor verbeterd contact met naasten Het lijkt erop dat meer inzicht in eigen 'rechterbenen' ook een positief effect kan hebben op het contact tussen deelnemers en hun naasten. Zo zagen wij dat deelnemers de behoefte kregen om naasten op te zoeken, bijvoorbeeld omdat ze 1) trots zijn op hun ontwikkeling en dit wilden delen 2) de kracht voelden het contact weer aan te gaan en uitzien naar een gezondere relatie en/of 3) hoopten hun naasten ook een zetje in de rug te kunnen geven. Meerdere deelnemers hebben in de loop van het traject het contact met naasten daadwerkelijk hersteld of versterkt.

Zo nodigde een deelnemer haar zus uit om ook deel te gaan nemen aan het traject, spraken twee deelnemers (geen familie van elkaar) na lange tijd weer met hun vaders af en herstelde een deelneemster het contact met haar halfbroer.

Quote L.: “Ik heb nu voor het eerst mijn verhaal gedeeld met mijn omgeving. Eerder voelde het niet goed om dit deel van mijzelf te tonen door het grote contrast met mijn huidige leven en het stigma van dak- en thuisloosheid."

Quote Siham: "Totdat ik hieraan meedeed schaamde ik mij ervoor om over mijn verleden te vertellen. Nu ben ik hartstikke trots om te mogen vertellen welke 'rechterbenen' ik juist door mijn jeugd heb ontwikkeld en waar ik extra goed in ben geworden.”

Aanbeveling: Ondersteun de personen bij het communiceren van zijn of haar 'rechterbenen' ter bevordering van contactherstel met naasten.

24

Nieuwe mogelijkheden gaan zien voor je toekomst Als je ontdekt dat je prachtig kan zingen, worden beroepen waar een zangstem voor nodig is een realistisch toekomstbeeld. Door beter en bewuster te weten wat je te bieden hebt, kan je nieuwe mogelijkheden zien. Wij verwachten ook dat dit voor de deelnemers geldt en hopen dat deze verbrede horizon blijft.

Quote Pauli: “Ik kwam achter iets nieuws van mezelf waardoor er meer ideeën komen. Ook zijn dit echt persoonlijke kwaliteiten. Geen algemene dingen!”

Aanbeveling: Ondersteun de personen bij het vertalen van hun ‘rechterbenen’ naar een praktische vraag in de markt en zoek organisaties die openstaan voor deze kwaliteiten.

Tegenwicht voor (alleen) negatieve labels Er is steeds meer aandacht voor de negatieve consequenties van (teveel) labels.* Zo kunnen ‘gelabelden’ zich naar het label gaan gedragen en kan de omgeving bepaalde verwachtingen krijgen en hiernaar gaan handelen.

Met het TINO Traject hebben we de deelnemers en hun omgeving laten zien dat een label als dak- of thuisloze ook een krachtige kant heeft. Wij proberen ze daarmee een genuanceerder en vollediger 'label' te bieden, waarin ook de positieve kanten van de bagage (hun 'rechterbenen') erkenning krijgen.

Quote Siham: “Totdat ik meedeed met het TINO Traject schaamde ik mij ervoor om over mijn verleden te vertellen. Nu ben ik hartstikke trots om te delen wat juist door die situatie(s) mijn rechterbenen zijn en waar ik extra goed in ben geworden.”

Quote Lotte: “Wanneer mensen een negatief label krijgen of stigma, kan je ze een minderwaardig gevoel geven. Het legt de focus op de negatieve aspecten. TINO laat de positieve kwaliteiten als eerste zien en dat gun ik elke persoon."

Aanbeveling: Draag bij aan een completer discourse over personen met extra bagage door 'rechterbenen' net zo serieus te nemen als 'linkerbenen'.

*Zie bijvoorbeeld: -https://www.zorgwelzijn.nl/een-label-mag-geen-belemmering-vormen-1595452w/ -https://fd.nl/samenleving/1438576/kinderen-krijgen-te-snel-een-label -https://www.parool.nl/es-bc3963ea

25

WIL JE MEER WETEN? Een korte video over ons eerdere TINO Traject dat wij in opdracht van MinVWS organiseerden voor voormalig dak- en thuisloze personen.

Ons (engelstalige) magazine over 'rechterbenen', die wij in het engels 'extra-abilities' noemen.

De TEDx presentatie van Maya, over de TINO methode en haar eigen achtergrond als pleegkind.

Onze website, met meer informatie over de methode en ons team.

26

Fotografie: Bas Losekoot

'Mijn bagage als opstap' is een publicatie van HUMINT Solutions. Deze uitgave presenteert de projectresultaten van het TINO Traject dat de organisatie uitvoerde in opdracht van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, als onderdeel van Lokale initiatieven dak- en thuisloosheid.

Ontwerp, redactie en lay-out> HUMINT Solutions Graag bedanken we Lotte, Pauli en Siham voor het openbaar delen van hun verhaal in deze publicatie.

Meer weten> Ga naar www.humints.nl Copyright © 2022 HUMINT Solutions

WWW.HUMINTS.COM info@humints.com