Yürüyüş 75 006

',V' a

8AGIMSIZLlK

DEMOKRASi SOSYALiZM içiN

HAFTALıK Si YASi

HABER

VE YORUM

DERGiSi - SAYı: 6

2 O MAYIS· 1 975

-SAl BASıN

BA�IMSIZLlK DEMOKRASi VE SOSYAliZM içiN

TEFR/KALARA KALDıLAR

'fUHMJ$ ·HAFTALlK SiYASi HABER VE YORUM DERGiSi 2

Sağ boSln

Mil li Eğitim Bakan l ı ğ ı nda Kıy ım Nasıl Tezgahlanıyor Acemi Polisle MC 2 Hukumeti el ele Tarihte Bu Hafta

2

YAıÇi N KÜÇÜK HUkUmet Bunal ımındon Anayasa Sunaitmına

3

Nazi Usu lu Oyunlar Sahnede MC Provokasyonlar DUzenliyor

4

Hacı i le Fetva c ı

6

Bilim Yuvas ından Toplama Kamp ı na MAHMU T TAıi ÖNGÖREN TRT Sorunu

7

8-9

Paray ı Nas ı l Toplama l ı

LO

METiN ÇUlHAO�lU 19 Mayıs Ve Kurtuluj Savcıı

II

Bir de Magnezit Var

II

Üniversiteler Ve Savci Sanayii

ii

Komboçya'ya Yeni Amerikan Saldırısı

12

ABD:Nefesi Kesilen Dev

12

HÜSEYiN BAŞ Demirel Ve Dlj Pa l i tikada Çağdııı l ık

13

ingil tere'de Ortokpazar 14 Kavgosı Mark. Ve Engeı.'in Toplu Eserleri

14

ADALET A�AO�lU Yakınmak Niye ?

15

KEMAL ÖZER inarvno GUvercinlere

15

12 Mart döneminde iyi a l ı ı mıılardı. " Ana'listler Gemi Ba­ tırd ı/arlı II KomUnistler Tiyatro Yaktdor"-çek sekiz sUtuna man ıet. Devri geçti bun lar ı n. Ama bir ı"yler yapmal ar ı do gerek li. " Komandolar adam öldUrdU,o kul bostıll diyemezler ya. Su s&­ fer, bitmez tOkenmez pehlivan tefrikal arı nın yanına birer de "ana'list" tefrikosı yerleıtirdi l er. "Mahir Çayan ve arkadaıla r ı nı Kimler Koçırd ı " -"Gi"zli ör­ gUtUn Alboyı"-"THKO" • . • Anlajılan bu tefrikol ar ı n ya­ zarları Band fi Imlerinden çok etkilenmiıler , yo do Bond i lar­ dan direktif a l ıyorlar. Ama nere de bizimk i l erdeFleming'inkopa sitesi • Ayrıca halkımız bu bey ­ lerin zannettiği gibi geri zek� I ı do deği i öyle • • Daha açık oynay ı n bey ler, i. çinizde kalmasın.

VATANDAŞLAR SAa/Rs/ZLANIYOR NE DURUYORSUNUZ! " E vet. Aynl 1 950 sonrası gUnleri yaılYONZ. Vatandaıipar tiza n , haksız ve usulsUz tayi n edi l miııCHPlye çolııon, voton­ daı iıini görmeyen ve oyıran i devlet kap ı larını mi l lete kopo­ yon , C H P emrindeki kijilerin gö revinden alınmasını istiyor . Bu konuda sabırsız. Fakat, �artlar ı i dUıUnen pek az. HUkUmetin bir koal isyon hukumeti ol duğunu , memurların naki l , tayinıazil ve terfi iıleml erinin çeıitli usul l� re tabi bu lunduğunu,toplu söz­ leyne ve kanunların mevcudiye ti ni dikkate o lan çok az • • ii Son :lavadis-Abdul l ah Uraz iıte böyle say ı n memurlar.Va tandaıın sesine kulak kabartan MC'ciler sizi temiz leyiverecek oma bu kanunlar i usu ller gecik­ tiriyar iıi. Fakat bakın E cevit nas ı l becermiş: " TAYiN VE NAK i llERDE. CUMHURiYET TARi HiNiN RE ­ KORU ECEViT'TE

TARiHTE

lıçi S ı n ı f ı n ı n Ekonamik ÖrgUtleri ve BUtUnl uk

16

21 Mayıs [963

D i S K Kongresi

16

T U R H A N SEıÇUK

5

NEZiH DANYAL

3

diği Anayasa 'nın doğrultusuna gelişlm­

lerln doğurduğu tepkiler sonu cunda Harb Okulu öğrencileri,

Kapa l ı ejOfmanlarla • • . • MC hukUmetinin MS P kanadı 1 9 May ıs' ı n biiyle kutlanmosını i stiyor. Genç k ı z ve erkekleri­ miz törenlere moya yerine kapa Iı ejofmanlarla çıkacaklar ve ·11 teıhir i I l eti ii nden kurtulacak _ lar. MC lnin d i ğer Uyelerinin bu, isteği destekleyip destekleme diklerini bi lmiyoruz.Biz yine de bazı hatırl atmalar yapa l ı m .

DUnyan ı n her yerinde tUm sporlar (buz hokeyi ve binici lik gibi sporlar hariç tutulu"a) o spora uygun mayolarla yap ı l ı r i bu bir. ikincisi,kimse kimseyi aptal bel lemesi n . Seks yayınlar ı , seks fihı leri bilinçli ve sistemli bir �e kilde""rtırı l ı r , tejvik görUrken biiy le iılemlerle gtiz bayanoca­ ğı dUjUnUlmesin. ÜçUncU hatırlatma MSP' li ig­ iıleri Bakan ı Oğuzhan Asi llOrk'e: Kendisi bUyUk ıehirleri n göbeği n de,ana caddelerinuzerinde ser bestçe i� gören rondevu evleri ni n olduğunu bi lmez mi?Yokso herke, ,in (ve bu orada palisin) bi ld i ği ni bilmezlikten mi gelir?

Evli l i ğin yasal sınırlarından kurtulmak isteyenler ,kadın tica retinin suç ortak" l arli kimsenin namusuna dil uzatmasınlar .

devlet ve AtatUrk ıığinln korunması

ilkelerini·

Anloj ı lan, MC i l e acemi pol i . e lele bu Genel MudUr Yard ımcısıının boıını yemeye karar vermiı. Burosl açık . A ­ ma bu zahmete ne gerek var? Daha mertçe boj yiyemezmi siniz?

""LI

.,. ,�.

•.1deri r'l.lvt.ı.1::

"

ır.l'lt1ft.'UNlı(

•• OOO'P··_ c...... "'''''''''..e...

e-J.1y,.,r,u -u:. au ıctı

Uuılıırt"ırt �tlru-ıl.. �ru;

"lEler":

yargılanan çeşıtlı Talat

Ayden!!r ve Fethi Gürcan

i­

dam edildl.

21 Mayıs 1971

masl, Osmanlı uyruklu

per­

sonelin çalıştınlması amacıy la başlattıkları Tramvaygre\i

değerlendirdl ve Parti'nın ka

vay şirketinin grevcller yeri­

patılmasına karar verdL

ne acemi Işçiler

polisin götürmek Istediği greY birik­

miş ücretlerini almak ıçın greve gittiler. Grev, Bahl"lye Nazırı 'nın vaatlerine kanarak

cl Işçiler halk tarafından des­ teklendi ve korundu.

·ı..

't9r:S�.

�t-.,- 1·;1.

'fI�·l

lüm Işçi tarafından

kırılmak

Istenmlş,grevcl lşçllerin karı larının da katıldığı çatışmalar do�muştur.

saldırgan

emellerini gerçekleştirmek a macıyla İtalya ve Almanya am sında askeri işblrllğinl

kU koaıısyon ortaklanndanMIl

22 Mayıs [910

ıı Selamet Partısı'nın öncüsü

İşçilerin, ücretlerin arhrıl-

gören "Çelik Pakt"

a

"yardım" kılıfı altında ortsya atılan Truman Doktrini yürür lüğe girdl. Bu iki ülkeyi dünya kapitalizminin sadık bırer mütterıkl yapmayı amaçlayan ve NATO'nun baberclsl olarak nitelenen "yardımıı, İsmet İn­ kür ederek kutladı.

Mussoıınl ve Hitler, gilçlerl nı birleştirmek ve

22 Mayıs 1947 Türkıye ve Yunanıstan'

önü Amerıkan milletine teşek

22 Mayıs 1939

Işbaşı yapmak Isteyen blr bö­

Anayasa Mahkemesl,bugiln­

kullanmak

Istemesi olayları başlattı

2000 Tersane Işçisi

cezalara çaptırıldılar.

(�) açı k l ı yor.

sırasında olayınr çıktı. Tram­

len subaylann önderliğinde ha

subay ve öğrenciler

13 Mayıs tarihi nde bir mektup gel di . 7 Mayıs'ta yazı Mektup Iip 8 Mayıs'ta Ankara'da adi pastaya ver i l mi ı . " TC Mil li Eğitim Baka n l ı ğ ı K ı z Teknik ÖÖretim Genel MJ­ MudUr durl UğU" ontetli kağıda yaz ı l mlj.A l tına, Genel yard ımc ı l ar ından birinin adı konlTAJl . i mzo yok.

Genel MudUr Yord ı mclS ı , gi z li tlrııUtten (�) ald ılj' gti­ revleri yerine getirdiği n i , hucresini (�) ve hucrenin yerini

clarak

aykı rı bir kuruluş

22 Şubat'ta emekliye sevkedi­

mete bağlı kuvvetlerce bastı­

laik

devrimcl-

22 Mayıs 1876

rekete geçtiler. Hareket hükl>­

Kapak DUzeni: iBRAHiM NiYAZiO�LU

" MAYIS NASIL KUTlANACAK7

Mllıı Nizam PartiSI'ni,

27 Mayıs Devrimi ve getır­

rıldı. Daha sonra

Milli Eğilim Bakanlığında kıyım nasıııeıgahlanıyor: MC HÜkümeli ile acemi polis elele

HAfTA

BU

ters düşen siyasal

�ZCAN KESGEÇ

--ı C HP'ni n 7.5 a yda 3782 YUk_ oek memurun yerlerini değiıtir­ di" TercUman Modem Ecevit yopmıı,o zo man MC'de yapar elbet. Fakat acaba Ecevit'in rekorunu k ıra ­ bi lirler mi?

Hesaplayal ı m . Yuvarlak he .op 30 bakan l ık var desek , he!>" sinde 20 Genel MUdUr ve MU.­ tejOr olsa, eder 600 yUksek me­ mur. 200 de mUıavir olsa eder , 800. 200'de sağdan soldan:IOOa Yok , yok imkansız k ıromazlorlıı rekoru. Bu hesapla daha Uçte bi rini bu l amadık 3782'nin. Hani derler; Ilyo hesap bilmiyorsun , yo do hiç dayak yemedin!!

-

-

1

dılar.

ön­

imzala­

23 Mayıs 1919 İzmirlin Yunanlılar tarafın­

dan lşga i edilmesini protesto etmek amacıyla İstanbul'

da

Sultanahmet'te bUyUk bır gös­ teri yapıldı. Gösteriye birçok Işçi ve Işçi örgUtU katıldı.

YtIRCIYD$ HAFTA l ı K SiYASi HABER VE YORUM DERGi Si SAHiBi: Nihat SARGIN SORUMLU YÖNETME N : Taner TUNCEl TE K N i K SEKRETER: U§ur OKMAN

ADRES: Konur Sakak 1 5,.13 Yenijehir-A NKARA Tel: 1 745 81 ABONE KOşULLARI: Yı l l ık: 200,-Tl. 6 Ayl ık:lOO, -Tl. Dlj Ulke l ere abone bedeli. iki katıdır.

i lAN KOŞUllARI: : 7• .:ı00, -Tl. Arka Kapak Renk li Arka Kapak Siyah Beyaz : 6. 000, -TL. iç Sayfalarda sUtun santimi : 20, -T L .

Iç sayfa lardaki yay ı n i lanları ... 50 i ndirimlidır.

Baskı: Karae a Ofset Motbooc ı l ık

Tesisle ri

Daöıt ım:HUrriye t Gazete Dağıtım A . S. Telefon 28 50 20-istanbu l Kaynak gtlsteri l meden a l ıntı yapılamaz , Gönderı. len yazı ve Fotoğraflar iade edilmez.

Nezih Danyal

--

ne

HUKUMET BUNAlıMıNDAN ANAYASA BUNAlıMıNA Demirel başkanlığında MC hükiimetiniıı kurulmasıyla biçimsel demokrasi kurtarıldı.Hükümet b/ıııalımı çÖziildü. Ancak çöziim de mokrasinin ÖZWlü tehlikeye atmak pahasına sağlaııdı. Anayasa' nııı öziine ters düşen demokratik ilkele1'e saygısız bir azınlık. hiikü mete geldi.

Milliyetçi CePhe hiikümetinin kurulmasına IW1'şı çıkanlm',oria­ daki tehlikenin önemini yeterli anlatamadılar.A/llaması gereken lere aıılatamadılar. Yeterli ölçüde bir açıklıkla ortaya koydular.An cak anlaması gerekenler. aıllmlZamak içi/ı özel bir direnç gösterdi. ısmail Cem olayı ile bu di?-enç sürdüriildU.Cem'in TRT Genel Müdürlüğünden alınması için gerekli yasal ve anayasal koşulların hiç birinin mevcut olmadığı ortaya kondu.DİsK,MÜııeıulis ve Mi­ marOdaları Birliği,TÖB-DER,öğrenciler,öğretim üyeleri/zin çOli büyük bir çoğunluğıı bu girişimlere karşı çıktı. Barolar Birliği Baş­ kanı,girişimi/ı hukuka aykırı olduğunu açıkladı. Hukuk Kurumu ay­ nı yönde gÖ1'üşlerini belirtti.San seçimlerde en fazla oyu almış o­ lan Parti'nin Geııel Başkam,şimdiye kadm' alışılmm1llş bir serılik le,anayasaya aykırı davranışı durdurmak istedi.Ancak büliin buıı­ lar bir sonuç vermedi.Kendileriııe boyun e/,rıııeyen,Imyruk sallama yan herkesi diişmaıı ve taraflı sayaıı MC hükümeti, Cem 'i yerin­ den almayı kararlaştırdı.Cımıhurbaşkaııı 'nın onayı ile bu karar "tekemmül" et/i.

Ve böylece Türkiye'de Anayasa bımalırııı başlamış oldu.Bu bu­ nalımı ve nitelitrini, uz'm süren sessizliğini bozmak ihtiyacını dl/­ yan Anayasa Hukuku Profesöyü nhan Arsel şöyle açıkladı:"Karar­ namenin imza e,lilmesi halinde TRT 'ııin Anayasa ile güvence altı ­ na alınmak istenilen tarafsızlığı ve düriistlüğii kökiiııden ve artık iv lay kolay tamir edilme'/' şekilde yok edilmiş olacaktır,ki bumm yaratacağı tehlikeler hiikümet buhranından da daha vahim olacak ve Türk demokrasisini gerçekten yaralayacaktır:'Karanıame MC Hükümeti sözcülerinin deyişiyle,imzalanarak tekemmiil etti. Böy 1ece anayasa bunalımı başladı.Demirel ve yandaşlarının artık bir anayasa bıınalımı yaratmaksızın hiikümet edemeyecekleri bir kez daha kanıtlanmış oldu. İşin bundan sonraki hııkuk düzeyindeki gelişimi pek önemli de ğil. Yaptığı işin hukuka aykırılığından hiç kuşku duymayanDemirel hükümetinin, Cem 'in yiiriitmeyi durdurma kararını önlemek için "tekemmül"etmiş kararı "tebliğ"etmeyerek çeşitli ma,!evralara baş wrması da hiç önemli değil.Hatta şu şekilde veya bu şekilde yakın bir zamanda veya bir süre �onra,kararın Danıştay'dan dö­ nüp dönmemesi de önemli değil. Önemli olan,bilerek ve bilinç i­ çinde anayasa bunalımının başlatılmış olması. Çiinkü anayasa bunalımı başladılı yerde durmuyor. Çünkü bu­ nalımın başlattılı demokrasiyi yaralama süreci,denetim organla rındaki düzeltme sürecinden daha hızlı gelişiyor.Daha hızlı geliş­ ti.Cem'in görevinden alınmasıyla başlayan girişimler,AnayasaPro fesÖYÜ'nün dediği gibi,daha vahim sonuçlar dolfururak hızla geliş­ ti.

Cem olayı,zaten uyanık olan demokratik güçlerin daha dik ola­ rak başlarını kaldırmalarına ve seslerini duyıırmalarına yol açtı .

Hükümete gelir gelmez iç ve dış sermayeden yana ekonomik poli _ t��larını bir bir uygulamaya koymaya başlayan Demirel hijküme _ tın ı. sıkıştırmaya başladı.Petrolde sıkışan,demir-çelikte kendi .

I'(ınden zorlanan,pamukda tekstil fabrikatörlerinin basıncını duyan ınançsız scsyal adalet sözlerinden sonra banka kredileri/ıi özel ke sime daha çok akıtmaya başlayan hükümet sessizliğe ihtiyaç duy-

maya başladı.Kaçınılmaz olarak demokratik güçlerin direncini kır mak zorunluluğunu duydu.

Vural ÖnselOlayı,işte tam bu zamanda orta�a çıktı. Nesnel o� larak tam zamanında kamu oyunun Ö/ıiinl! geldi.nk bakışta bu ola­ yın MC Hiikiimeti için Tanrı 'mn bir ''liitfu "oldıılımu diişünmek miin ı,ün.Hem Halk Parti'li, hem Tİp'li,hem Tsİp'li hem Mao'cu ve hem de Türk Hukuk Kurı,mu müdammi birisi Demirel'e saldırmı� tı. Saldırırkeıı de bütün belgelerini yanına almıştı. AP'li BakanSe� fi Öztürk olayın anında Vural Önsel 'in niteliklerini ve belgelerini kamu oyuna açıkladı.Olaydan hemen sonra Türkeş,Eskişehir'de • Vural Önsel'iıı Türk Halk Kurtuluş" Cephesi mensubu oldu:''unu bil ­ di.Bir gün sonra da Önsel,Devıet Güvenlik Mahkemesi önünde Tür keş 'i haklı çıkaran açıklamalarda buluııdu.Böylece Tiirkeş'in anteıılerinin giicii belli oldu. .

VurolOnselOlayının da gelişmeleri devam edecek. Öyle anlaş. lıyor. Yargı organları incelemelerine devam edecek. Yalnız şu an­ da işin bu yanı da pek önemli değil.Önemli olan şu:Türkiye demok rasisiniıı bıı tür tertiplerden artık Ile kaybı ne de kazancı olacalı,E cevit'in,olayın ilk gibıwıde büyük bir heyecana kapılarak bu olayın "Türk demokrasisi ve CHP için bi1': ihanet" olacalını söylemesinin aksine,bu olayın dernokrasiyle hiç bir ilgisi yok.Demokratik güç lerin bilinç ve deneyim düzeyi,Int liir tertipleri çoktan aştı.

Yalııız -bıı olaym başka önemli yanları var :Tiirkiye'nin içine gir miş olduğu demokrasi ve anayasa bımalımıyla ilgili önemli yanları.

MC Hükümeti,bu tür olaylardan medet umar durumda. Anayasa ve demokratik düzeni kemirebilmek için nesnel olarak bu tilr olayla ra muhtaç.Bu ihtiyaç,bu tür olayların tekrarlanmasına yol açabi lir.Demokratik giiçlerin bunu bilmesinde yarar var.Bunun bilinip, bu tür olayların paniğe kapılmadan sorumlunun iktidardaki parti ler oldulfunu sık sık söylemesinde yarar var.

CemOlayı ile Vural ÖnselOlayının birlikte ortaya koydulfu ö­ nemli bir nokta da şu:MC Hiikümeti'ni/ı anayasaya ters tu-'umunu sürdürmek için göziinü hiç bir bııdaktan esirgemediği,esirgememe ye devam edeceği anlaşılıyor.MC Hiikümetinin liderlerinin serma­ ye sınıfının siyasal özlemlerini gerçekleştirmek için kendilerini bi le zor duruma diişilrmeye hazır oldukları giin ışılına çıkıyor. Ken­ dilerini zor dZlrımıa diişürmekten çekinmeyenler,başkalarına zor­ luk çıkarmak için neler vat>mazlar?

MC Partileri, anayasa bunalımlarını artırıcı olayları yaratmak tan kaçınmıyor. Bunlara"solcu eylemi"glirilnümü vermek için elm., den geleni yapıyor.Ortaya çıkan her olayı,ilericilerin omuzlarına yiiklemek için gösterdiği çabalara bir sınır tammıyor.

Bu durıımda ne yapmak gerekiyor? Yapılması gerekenlerden bj­ rincisi çok açık.Anayasal ve demokratik düzeni korumak için eski sinden daha çok uyamk ve bilinçli olmak.MC'nin her oyununun üs ­ tiine yimiyerek bımları kitlelere götürmek. Çünkil demokrasi ve a­ nayasa bımalımının başladıkı yerde kitleleri uyanık tutmaktan daha güvenilir bir yol mevcut değil. İkincisi, MC Hükümetinin oyunları nın üstilne yüriirken,gerekli titizliği ve dikkati göstermekle birlik­ te 12 Mart'la birlikte aşırı ölçillere vamıaya başlayan "provokas yon kııruntusımıı" bir kımara atmak gerekiyor. Çünkil anayasa buna­ lımının başladılı yerlerde aşırı provokosyon kuruntusıı billün de­ mok?,atik direnişlerden vazgeçrnek anlamına gelebiliyor. Halbuki bZlgün anayasa ve demokratik dilzeni korumak için her fflrlil demok ratik direnişi göstermek zonmlu.

3

----��--�

NAlI USUlÜ OYUNlAR SAHNEDE

MC PROVOKASYONlAR DOIENlIYOR' "Bakanlar Kurulundançıkar

ken Demirel yumruklandı,bu­ run kemiği kı rıldı!'

"Demirel dövüldU.i'

"Başbakanlık binasında iğ­

renç tecavüz. CHPili saldırgan,Demirelli muşta ile yum­ ",kladı."

"Demirelsaldırıya uğradı."

"Ecevitçi bir ana rşist

De­

mirelle suikast yaptı. " "Türkiye'de ilk dera

baş­

bakan dövüldü. Demirel: Yara önemli değil, hAdise çok

çir­

kin,dedi.."... , Geçtiğimiz haCtanın

Salı

günü saat I-t sularında

Baş­

bakanlık binası içinde

mey­

dana gelen olay bu başlıklarla kamuoyuna duyuruldu.

Olayı

izleyen günlerde başkent

so­

k"ııklarında gelişi güzel kalaba lıklar gösteriler düzenledil... ve bol bol "Kahrolsun Ecevit" "Komünistlere ölüm"

diye

bağırdılar ...

Aynı gün Oyuncular Birliği Tiyatrosunun kapı ve pencere leri kırıldı,gece de ProC

cepheeHerin tasarı ve planla­

rını açığa çıkarması bal)lmın­ dan düşünc1üriicüc1ür. Olay bi r sa�ga7.etenin başyazısında

Uğur Alacakaptan'ın evlerinde dinamitler patladı. Ankara 'da bir öğretmen bıçaklanırken

, Sivas'ta TÖB-DER üyesi Dev

dirilmiştir.

Olay nası i

kapısında

7

evının

kurşunla öldürü L­

du...Eşinin gözü önünde dürülen Öğretmen Esen'

öl­ In

katilleri bulunamadı.

YÜRÜYÜŞ baskıya hazırla­ nırken elde edilen bilgilerbun lar.

Yumruğu" Öyküsü

GeçliKimi' harıanın

"Devlet güçlerine yardımcı lık" adı altında sürdürülen ko mando saldırılarının, yara la­ ma ve öldürmelerin adeta o­

saat

30'da toplanmış ve

heş

saata yakın �alışmıştı.

Saaı

sularında Süleyman Demi+­

rel gazetecl)erc blı' açıklama yapa rak toplantı hakkında bi 1-

giyerdi.Daha 80nı:a.da yanın

sırada,güvenlik görevllleri la rafından kuş uçurtulmayan ko ridor. Demlre!'ln hiç de yaban­ cısı olmadığı bir zat

yedinci haftası bu tablo ilebaş ' ladı.

yanına gidip gelen bu

SUleyman Demirel, başba­

kanlık binası ıçınde,makam 0-

dası önünde ne dediği belirsiz bır kışı taraCından dövUldü

Vural

girdi.

Çeşitli vesilelerle Demirel'in

kişi1).in

adı Vural önsel'di. . .

Önsel

1970

yıllarında yayınla­

nan Sancak dergisinin yurt içi Haberler Müdürlüğü

yapmış

ve dergide Başbakan Demirel ile yanyana çekllmiş Coto�raC ları yayınlanmıştı. Önsel

Önsel·dl. '.'

Vural Önsel bir akıl hastası

zamanlar)n Gençlik ve Bakanı ve AP Aydın

bın maşası mıydı? ller

vekilt tsmet Seıgltı'ln de

ıkı

belirtller

mevc"\lt. Olayı, sıyasal

Istis­

o

Spor

mıydı,yoksa sıyasal bir terti­ Ihtimali besleyen

ına

kam odasına yöneldi..Tam bu

lağanlıştırıldığı Türkiye' de ,

Mllllyetçl Çephe hUkümetinin

yakından tanıdı ı bl l' kişiydi .

�

Hatta beş yıl önce Önsel aile­

de bulan çephecller, daha son

evlenme olayını kullayacak .a

bir

dar da Vural Önsel'e yakındı .

kınlıJı;a düştüıer.Cephenin AP

Ailesi ıçınde ve çevresınde

kanadı Ihaleyi CHP 'ye yükle­

dengesiz halleriyle tanınan ve

rneğe çalışırken, komandabaşı

bu arada Almanya'da hı rsızlık

TUrkeş KUtahya CHP il merke

ve e8rar içme suçlarından bir

zinl ziyaret ederek" Saldırı­

kaç kez haplsha"eye girip Çı­

nm eliP 'ye maledllemiyeceğl

kan Vural önsel önceki

nı" söyledI.CHP na�kanı ola}'

içinde Başbakan SUleyman De

MSP dah, bır orta yol tultur­ mayı tercih etti.

Olay,Türkiye'de demokrasi

hafta

mlrel'den Iş Isıemlştl.

Kar;şık hesabın buruşuk be zl . ..

Başbakanuk görevlı lerı ta­

yı boğazlamak konusundaciddi

rafından erlik tanınmıyordu

karar sahlbl,bUyük sermaye­

Onun IçindIr kı,

nin bır kesimi adına Iş gören

koridoruna girmesi engellen-

4

ve

bo

nitelendi ı-i

girişmiyordu.çantasının i

çine. CIIP Ankara il

Ge�çlik

TSİp

.

başbakanlık

tü zü k ve prog��rrıını

YÜRÜYÜ!) ve ııalkın Sesi. der giterini yerleştirmeyi

nimat

etmiyordu:

yordu.Suçlunun Dev-Gel\ç üye si olduj\u da kesinleşmişt!.Ho ŞI-Minh Coto�rafı ile Vietnam, diğer belgelerden de

dan ibaret kalnııyordu. Alman Sendikalar Birliği bülteni "Sendikalar ve Politiim"

adlı

bir kitap,Metal ııaberler gaw tesi ile Cumhurbaşkanı

Fah­

ri Korutürk'e hitaben kaleme

alınmış 28 sayfalik bir

yazı

da çanı.daydl.

Önsel, "Arıtadaşım"

diye

ba�layan "Devrimciler Patla­ mak üzere" adlı yazısını

da

özenle çantasına yerleştil'mlş tt. Eh, herşey tamam olduktan sonra da sı ra Başbakanı döv­

meye kalmıştı·..."LUlC-u ilah! başbakanın burnu Uzerine

vu

TUlacak bil" yumruita kalıyor­ du: .

du[?:ıı da anlaşılıyordu.."Bütün delill"r eldeyel!:....

Öztürk'ün heyecanlı cikmedi.

Başbakanlığın önüildeid' top tuluk "Kahrolsun Ecevit"." İs mail Cem'e ölüm" diye bağır maya başlamıştı bile...

Ünva�ı "Devlet Bakanı" ola] kurul­

duğundan beri görevi kesinlik­ le saptanamadığı ıçın esash bir

olacak

"icraatl'l fırsat ya

kaladı. Suçlunun çantasından,� kanlar hazine gibiydi'.

ağızda cııp 'yı YU "mak

ilk

hayli

cazip görundU.

Başbakanll1l;ın merdlvenle rinde,suçlunun

cııp

Gençlik

.Kolları taraCından dU"enlenen seminere gırış kartını gazete ctlere ve o .ırada başpakan lıj!ın önUnde blrlkeıı kalabalı­

IP

yılclı.Gazete büroları hani yeni bilgiler

harıl

toplamaya

�"IJşlYQrdu. Tam bu sırada ....... dolu Ajansı gazete bUrolar)na şu önemli atlatma habe�1 ge� ti:

ıni,.l�e

caviıin Vural Önsel adındabir CHP'li olduğu anlaşılmıştır

.

öğ ı'enil(li�ine göre Vural Ön sel/-Be� Uj\ur Ala,cnkaptan '

d." Uğur M\ımcu ve Cem' den emir "Ielım. Ve bu ışı yaptıın, çok plşmıınım-deınjştir.. , ..

Anadolu Ajansının 48 :-lo' lu

haberi i,1uydu.Ok menzile ula­

terslik

gösterdi: "Vural ÖnselCliP

lIydl

Çantadnn neler neler çıkma mıştı? BIr mektupta "Devrln� ci ölür,devrlmler yaşar" ya?ı

HUseyin Taluy bır ,1çıklaınaya par'lk

"Soruşturmanın büyük

bır gl'll1Uk içinde yürUtüldüğü nU,soruştu,rma şırasında sa­ nığın klmsey\e te1"\las ettirll ­ nıediği gibi bu

soruşturmaya

,Iltşkln olarak çıkarılmış bazı s�ylent11erln ve sözl�rjn

tU­

!)lUyle �sılsı� qlduğunu" açık­ la<lı.

Resmf makamlar111 bu açık beyanı karşısında

Anad�hı

;\Jonsı öteden beri huy edlneli­

ğı şu notu geçmek zorunda ka i dı:

"B�günkU Iç haberle!" blU­ tenlmlzi� 23.sayfasındakl"s.l dırgan:emlr aldım,bu ışı yap­

tım başlıklı 48 numaralı hab&o rı Iptnl eclllerek. .. "

Aynı alanda teCeciler,mec>­ ııs kürsüsünden olayı alabileli­ ğince istismara başlamışlardı Olay gerçekten "Lütf-u ilahi " idi! ..

Feyzoğlu aradığını Cazla sıyla bulmuştu.AP Grubu adı­ na konuşan başkan vekili Iıba­ mi Ertem suçlu gencin"Alela­

de bir genç olmadığını" ilan e diyordu. dığı için kurdunu dökemeıken, MSP sözcüsü"Menfur tecavüzU kınamakla" orta bir yol seçi yor.Ustü kapalı olarak CHP'yI işaret etmekle yetiniyoi"du.

CHP'nln Telo,ı

Olay karşısında CHP'

nın

tavrı ne olacaktı.? CHP apaçık

"Başbakan Süleymal\Demlr el'i yumrukla yaralayın

Medıstekı Konu,molor

MHP Mecııste grubu olma­

Cad, KozonJ

Olay bi r anda başkente ya­

oldu. Ankara Emniyet MlldUrU

Kıyamet Kopuyor

Seyrı Öztürk hUkümet

sesi

beklenen sonucu ya ratmada ge

�\YOl"du.Bu arada bir

Sonra olan oluyordu.. .

Doğu

Almanya ile irtibat halinde ol

çantada bulunanlar bunlar­

pek

sine b!r telgraf çekerek

kendı üslObu 1�lnde sUslerken,

fmclan "Önceden bi le rek

düşüni.ilerek'� diye

Mlllet­

mar konusunda altın değerin­ rakl gelişmeler karşısında şl!j

tJra

tim seminerine giriş karlı ile

s,11

günü bakanlar Kurulu

14

50111'3 Tuı�han Feyzioğlu

Kolu ta rafından düzenlenen Eğl

da biı' kısım bakanLarla

"Lutf-u Ilahı ..

Yumruk sahibinin adı:

Or­

Bu.bir hayli ilginçtir.

9.

(:anla I)ulunuyordu. Önsel.Cıah3

len "Tecavüz hareketi" ne eli

olmuştu?

taya <,ıkan somut tablo neydi?

rim ilkokulu Öğretmeni Hüse­ yin Esen geceyarısı

"

Lütr-u ilahr' olarak nite\en­

Muammer Aksoy ile ProC

mecli. Önsel 'in eli!1de siyah bir

mizansen kokan,deli mari(et�

ni nedense Cazla ciddiye alıp le laşa kapıldı.Bır an önce

yük

üstünden gltmeliydi ...

CHP adına konıışan

Genel

Başkan Bülent Ecevit, "

eğer

son zamanlarda sert konuşma larımız olduysa bu her turlU saldırının karşısında olduğu muzdandı r"dlyerek sözUn so­ nuna özür eklerneyi unuttu.

Cephenin bile lçtenltkle 1-

nanmadılı;ı olayla CHP 'nin

i­

lişkisi, CHP Genel Başkanını paniğe slirükledi!'Başkalarına

yapılan saldı 1"1 ,

kendileri­

ne yapılan saldırıdan daha çok

Uzi.iyordu Eoevitli! ..

"Devlet gUçlerine yardım't adı altlılda bir takım silah­ lı zorbalar öğrenci yurtlarını

basacaklar, işçi ve ö!trenel ö� düreceklcr,yurdun her tara fında öğret'11enler kurşunlan&­

cak; CHP bulju bır ölçUde ken dlne yapılmış sayacaktı da , \lu a rada olayların yaratıcı ve teşvlkçlsl cephe başkanı dU _ şUndUrUcU bır miıansenle bur­ nundan yara alınca,aynı CHP

bu snldırının daha çok karşı _ sında olaoaklı.

20 MAYIS

1975

Turhan Selçuk

-----,

kUmet henUz CHP' den dilemiş değildI: ...

özür

TIp Bifdlrlsi

Bu ar.ada rak TUrklye İşçi Partisi' nin görUşUnU bildiren Genel Mer­ kez bllltenlnde"Normal demok rası şa I'tlarında bir başbaka­ na kaba saldırı olmaması ge ­ rektm çirkin bir olaydır. Ama Türldye, bu şa rtlarda bir Ulke olmaktan çıl<arılmış,saldırı ların,yaralama ve öldUrmele­ rin kol gezdiği blr toplum du­ rumuna getirilmiştir. Bu ı:u­ rumun baş sorumlusu da.De­ mirel iktidarı ve bu iktidara katılan p>rtilerdlr" oeniyordu Tİp Genel Merkez Basın Biirasu aracılığıyla yayınla­ nan bUltende. Demirel'in yum ruklandığı gün Sivas ve Anka­ ra'da birçok gencin yaralan dığı bildirilerek, kimliği bi­ linmeyen bir kişinin Başbaka­ nın yanına nasıl sokulabildığı sonıldu.

Tİp Bülteni şöyle devam e diyordu: "Anlaşılıyor ki,olayın ge� ,ek niteli�inin her ne olurSa ct sun ister bir akıl hastasının ki ı:;isel girişimi. ister onun bu dunımund:ın ynr:ırlanılô'lr:ık dü zenlenen biı" siyasi tertip ol :­ sun. iktidar bu olaydan en ge­ niş ölçüde Yô'lrarlô'lnmal, iste­ j!:indeclir.

Olay.AIC partilerinin tam böyle vesileye ihtiya,l:.ırı ol -

BEY.

• . • • • • . . • • . . • • . • • • . .

ınönü Ornefi De Vardı Oysa Demokratik Po rti Ge­ nel Başkanı Ferruh Bozbeyli o laya daha serinkanlı bakmayı becerdi.Sola saldırı kon'ısun­ da cephecilerden hiçbir kalır yanı olmayan Bozbeyli bir ar>­ lamda mlzaosenin ters katla nabileceğl ihtlmaliyle konuş masını serin kanlı sürdürdü .

Bir zamanlar benzer olay İnö­ nU'nün de başına gelmişli.İnö­ nU'ye tabanca sıkan şahıs AP Iiydi.Ama konu kendi özellik­ Leri içinde ele alınmış ve si yasal istismar konusu yapıl mamıştl. Bunun da"siyasi Çı­ kar vasıtası haline getirilrne­ mesi" gerekliydi...

Nitekim i Bozbeyli'nin eneli­ şelerl bir gün sonra,doğrula... dı. Suçlunun CHP'den çok AP , U yöneticilerle yakınlığı belge ve fotoğraflarla doğrulandı.

Vural Önsel bir zamanlar, AP'U Sağlık Bakanı VedalAli Özkan'ın tavassutuyLa Bakır köy Akı i Hastahanesi'nde mU­ şahade altına alınmıştı. AP'li­ ler kendilerine yakın bu gen­ cin akli durumuyla Ilgilenme­ yi Ihmal etmemişlerdI...

Esld,ehirden Alınan Koku MecUste olay hakkında bu görüşmeler "ürerken Eskişe­ hlr':!e de ilginç bır basın top­ antısı yapılıyordu.

Başbakan Yardımcısı ve MlipGenel Başkaru A lpars lan Türkeş Eskişehir'de gaze­ tecilere suçlunun Türkıye Ilak Kurtuluş Ordu"u'na men"up o!­ duğunu söylUyordu, Bu sözler gerçekten IlginçtI. ÇUnkU Tür­ keş '1n bu sözü söyledlğ1 sıra­ larda Ankara'da suçlu ıçın her şey denmlştl.Ic ? tuluş Ordusu mensubu denme­ mlştı.TUrkeş, kokuyu 250 km uzaktan almıştı: ...

EFENDİ

Komandobaşı öbU r gUn Pa i.... tisi'nin Kütahya il Kongresine geçecek ve bu arada CliP il nıerkezini ziyaret etmeyi ih­ mal etmeyecektir. Türkeş'egö re Demirelle yapılan saldın • herhangi bir örgütle ilişkili de ğildi."Bir örgütün tertipIedi aı ikast olsaydı,silah veya patla­ yıcı madde kullanılırdı.... " Bu gibi konular üzerinde tir hayli ihtisas sahibi bulunan LLİr keş, işin yüze göze b�laştırıl­ dığını ima ediyor gibiydi.

Mahkemedeki Sözler Vural Önsel'in olaydan bir gitn sonl'a Devlet GüvenltkUah kemeslne çıkarılması ve ora­ daki ifadeleri gencin" Alelade bır genç olmadıllı" yoltındal<i AP görüşünü doğruluyordu ...

Kendi ·radesıne göre suçlu Türkıye 1 alk Kurtuluş Cephe­ sinden Partisine kaıiar Uyesiy di. Cephedeki arkadaşlarıyınch ha önceden temastn bulunmuş ve kendisine"eyleme geçmesı' bildirilmlştl.O da eyleme geç­ miş,gldip DemIrel'e bir yUm­ ruk vurmuştu.Demirel'I öldür rnek istememişti.Herhalde"ar kadaşinrı" eylemin bu türlü sünden sakınmasını ögUtlemiş lerelLI .. Önsel,duruşma sırasında . mahkemc başkanı Fahri Yücel In. "arkadaşların kim'?" so­ rusuna cevap vermıyorclu. "ar kadaşlarımın acilarını size ve­ remem.lIem onlar şirrelidir söylesem bile si? anlayama7.­ sınız"diyordu.

Mi',ansen böyle"lne komil, bir hal alıp suçlunun MHP1i ol madığı an laşılınca eliP fe 1"1>­ ladı.CIIP Merke•. Yönetim Ku rulu bır bildiri yayınlayarak, "liUkUmetin kendilerinden ö­ zür dllcmesini" Istedi.Du S3tırların yazıldığı anlarda hU-

f

'dUhl " 1 tır. Hem kendi saflarında bir Wrıu gerc...'ekleştireme ljJded. birlip:i ve beraberli�i s:ığla mak, hem de P0\itil, ve sosyal muhn lereti bastı np sustu rnbil mek i,in tasnrlndıklnrı plnn lnl':ı hit" gerek�e hazırlanıiii, pe�inclerti der. şi mdiden I'es­ mi 3h"lzların beyaninn ve ya­ ratılmaya (:alı�ılan hava bunu . ô'lçıkc.:n ortaya koymaktaciı r.. ilerici ve demokratik gU, ­ lerin öniimUzdeki dönemde her zamankinden daha diklmtli ıe uyanık olmaı.. zorunrla olduk­ ları.belirtilen bUltenin son bö­ Himünde"Provokasyonlarn c1üı:; meksizin,azim ve Iwrarlılıl, la,ikı idarın bu olaydan da ya rarlanarak hnzırlanabilecelti , ' yeni tertip ve gayretleri boşa çıkarmalıdır" dendi.

TRT Olayı

Geçtiji;lmiz haftanın snlıgli­ nü meydana gelen"Yum ruk o­ layı", TRT Genel MUdUrU İs ­ mail Cem'in görevinden alın ması işlemini bır süre Için u­ nutturdu.Cumhurbaşkanı rah­ rı KorulUrk Cephe hlikUmeti ta rafından TRT Genel MUdürü Cemlin görevinden alınmasına ilişkIn kararnameyl geçtitti miz haftanın başında pazarte ­ si günü onayladı.

Ancak Korutürk şimdilik , Nevıat Yalçıntaş'ın Genel Mü­ dUrlliğe atanmasınn ilişldn ka­ rarnameyi imza lamach.

Imdi ne olacaktır?İsmail Cem emrI tebellliğ edip, Da nıştay'a gidecektir. Danıştay Cem'ln lehine karar verır de bu süre içinde TRT Genel AIli­ dUrlUğUne bır atama yapılmaz sa Cem pekaLa makamına d� nUp olurabilecektir.Ancnk bu sUre Içinde yeni bir atama ya­ pılıp yapılmayacağını ke"tir ­ rnek gUçtilr.

Bu ararla TRT'ye MC sal­ dırıları hızındnn bır şey kay­ batnıiQ değildir. Şlmciilik sal dırılar hel' ne kadar İsmail

Cem'e yönellkse de amaç TRT nin baştan aşalP, anayasai gö­ ver ve işleyiş1nden uzaklaş lırılmasıdır.

TRT Yayıncılar BirUğI bu konuda kamuoyunun dikkatini çekmiştir.

TRT Yayıncıları saldırı nın esasla kendilerine ve ya yınlara yaplldllPnı bir basın toplantısıyla açıkladılar. 630 TRT'cinin Imzasıyla yayınlanan bir açıklamada yayıncılar "Kişiliği ne olursa olsun hiç bir kiş'i mıza ve meslek hayslyetimize sonımsuzca. belgesiz. kanıtsız hakkına saldırıda bulunmak sahi değildir" dediler.

B/ldiri Ve Imzalar

TRT Yayıncılarının bildiri sine imza koymayan isimler ilginçtir. TRT Haber Merke­ zi il'eri alan bu isimler imza koyma mak gerekçesi olarak" bildI rinin yasalara aykırı olduğu endişesini belirttiler.

Bu bahaneden öte bi r şey değildi.Nihayet yasa i yönden demokratik bir taVlr almak so runuydu.Yayıncılar ,bi Idirile rinde sorunu salt Cem'i savun mak şeldinde almıyorlardı.Da ha gerçekçi ve doğru olarak TRT'nin anayasal ilkelerini ID vunuyorlardı.

Bildiriye imza koymayan lar garip bir raslantı, İsmail Cem Yönetimi tarafından köşe başlarına getirilmiş isimlerdi Cem yönetimi TRT'de her devirde renkten renge giren te melde gerici ve işbirlikçi kad roları pasif görevlere ayırır­ ken bunlardan boşalan yerlere ikinC'İ Il"Hml atamnk gibi bir hataya düşmüştü. Bunlar ara sında Tayyar Şafakı Alerkez lIa"erler .'ube MUdürU). �Ieh met Bican/Merkez Haberler � he Yardımcısı). Cafer Demiral ıRed"ksiyon Şube Müdür Yar­ dımcısı),Ercan San(Parlamen to Haberleri �ube MU,llirü)EI'­ rlinç Sajl;lam(pal'lamenıo Habeı· ler !/Jbe l\lüdüt" Yardımcısı ) vnı"dı.

Cem Yönetimi Ve Ikinci Takım

Aslında snğ basının gösleı" diğ i gibi Cem'in Genel Müdlir oluşundan bu yana TRT 'de 1e­ ğişen pek bır şey yoktu.Kadro lar yerli yerinde durmuş hatta bazı yönetim noktaları daha da gerici unsurlara emanet edil miş'ti.

TRT'nin başına gelecek bır Nevzat 'Yaıçıntaş veya bir baş­ ka benzeri bu konuda fazlacn bir güçlilk çekmeyecektir.Cem kendilerine hazır bir kadro b,.. rakmıştır.

Durun1 yalnız TRT Haber Merkezi için böyle del!;lldir.Ab­ kez Radyolar il ve bölge rad yolarda da durum aynıdır.De­ ğ şmiş hiçbir şey yoktur.

Aslında TRT,gerek radyo, gerekse televi7.yon program lanyla ve Ilkelerlyle 12 Mart öncesi yayıncılığın gel'llerlne dUşmUştUr, TRT Genel yayın Ilkeleri, Musa ÖğUn zamanında değiş tirilmiş esaslar içInde yUrlll'­ lllktedlr.

BüyUk sermayenin TRT ku· şatmasına 12 Mart'tan bu yn­ na bakmak doğru olacaktır. 12 }\101'1'lan sonra yapılan anaya­ sn değişiklikleriyle özerl<1Ii';1 knldırııan TRT, şimdi de ka -

yıt"ız şartsız sermaye bora zanı ha llne getirilmek Isten � mektedlr, .. 801

Spor"

.. 801

Ellence"

Kurum 12 Mart 'tan sonrak:!

Musa paşa yönetimiyle bUyUk hasar gördU, Televizyon şebe­ kesini yaymak faaliyeti ardın­ da TRT'nln habercilik ve prog ramcılık esaslanna hakim 0lan ilkelerden adım adım geri getirildI. 14 Ek:!m seçimlerin­ den aonra bu hasar derhal o­ narıcılığa neredeyse gedlk­ ier kalıplaştırıldı. MusaÖğUn zamarunda pek benimaenen "Bol Spor", "Bol eğlence" ye­ ni yöneticiler tarafından Izle­ nan ilkeler oldu.Gerekçe de , halka televizyonu aevdlrmek sonra da eğitmektl: .. Kininl bala daldırıp yutturmak ala­ turkalığına " Osmanlı halkçı lı­ ğı" rengi vuruldu.

Program ünitelerinin şef lerine"Programların sosyal muhteva laşımaması yolunda emirler verildi.

Teknik seviyede geıışm� ler programlann özüne ve i - çeriğlne yansımadı. TelevIz ­ yon şebekesinin yayılması ve 20 milyon nafusun yaşadığı a­ lanlarda izlenebilmesi olanağı 12 Mart sonrası dönemin baş­ vurduğu bır kolaycılıktı.yön tem aynen izlendI. Hatta bu a­ rada her kordela kesişle Muc: paşa saygıyla anıldL TRT'nln artan mali olanak ları yayınların Içerik yönUne riedense hiç yansımadı. Batı taklidi yöntemler ve lUketim toplumu değer yargılan pr<>&," ramlara sindirlldl.

Tabıı bu arada teknik ola­ naklar programlann salt bi çim yönüne bazı yeniliklerı&­ tirilmedi değiL Bu yenlllkler öze yansımayınca kandırte •• h; r etkı de varatıldı. Tehlike­ olan da buydu:KötUnUn seyrettı rilmesI. .. Amerikalılann"Al>­ mak kutusu" dedlklerl olgu...

Cem yönetiminin miras b� raktığı tablo özeti buydu. Pek:! bu böyleyken sağ niçin Cem'e saldırıyordu sorusunun ceva­ bı basittir.Büyük sermayenin MC'yi organize eden kanadı ke sinlikle"Anti-demokrattk yolu seçmiştIr.Sağduyunun tercih edecegi demokratlk bır Cem, amacı yelmemektedir. Üstelll, bir de büyük suçu vardır: Fa­ şist olmamak Üstelik Faşizmin dünyayı kana buladıgına. sonrada rez il olduğuna ilişkin bir dizi filmi ekranlara getirilmişti. Asım da Batılı ülkelerIn kaynakla rından derlenen dizi film sa ­ ğın büylik tepkl.iyle karşılaştı KöprUler bu olayın iyiden ıyi­ ye atıldı...

Dı,i,lerlnin Sansürü Bu konuyla ilgili olarak ön ceki hafta içinde meydana ge1enler de ilginçtir.

9 �layıs glinü faşizmIn ye­ nilgiye uğramasının 30. yıldö­ nlimüydü.BUtün demokratik ·· 1 kelerde bu giln kutlarur. Git nUn anlam ve önemini iyi bilrn Türkıye Dışişleri Bakanlığınn önceki haftakl telaşı görülm, ye değerdi. TRT nöbetçi hab,',. mlidUrlerine telefonlar yağdı ­ ı'an dışişleri bakanlığı yetk:! lilerI haberlerin yayınlanm:! Tlirk lialk Kur hUkUmet masını, bunun tJOlil ikı sına aykırı dUştUltllnU bildirdi­ ler.

­

ikinci Dünya Savaşı 'nın bill ml ve faşizmin yeni lgiye ultrn

Hükümet tasarısında

maSının 30. yıldönümü do­ layısıyla Dünya Ajansın rının geçtikleri haberler çöp sepe -

kez Bankası Kanunu'nun

tine atıldı.

Dışişleri Bakanlığı

üze ­

rine düşeni fazlasıyla yaptı. Fa şlzmln yeniıışinin 30. yıldöni>­

mü ile ilgili olarak büliJn

50.rrm

sus olmak üzere hazinenin Me.­

gütlU mUcadelecl ve taleplerin

yerek Işçilerin buna izin ver ­

mi lya r

de ısrarlıdır. Dığer emekçi kıt

meyeceklerini ,

Orhan Akbulut da, kamu kesl -

liralık borcunun konsollde edil

: lelerin de, politik bilinci yük­

ilgiıı

bütçenin

Ancak hazinenin aldığı avanam bir sonrald bütçede ödenmesi şartı ds bulunmaktadır.

Finansman Sorunu

rağmen 1961 yı lından bu

Buna yana

Milliyetçi Cephe anti- de ­ mokrat k yolunda hızla ile rle r

hazinenin Merkez Bankasına

ken büyük sorunlarla karşı kar şıyadır. Seçim ekonomısının fi

ya ulaşmıştı.

olan borç a rtığ1 12 milyar lira

1975 mali yılı bütcesinde

,

selmiş , ekonomik ve

ör­

demok­

ratik istem leri belirginleş miştir. Türldye

4 milyara Inmektedir.

hesapta yokken ım�clis koml ...

demir indirimini sübvanse e­

zırladığı bir kanun tasarısı ıw.

yonunda raddedildi.

Hazine ­

nin Merkez Bankasına olan l2 milya r liralık borcunun kon .solide edilmesi (sıfıra Indirll­ meslni)öngören bakanlar kuru lu tasarısı Millet Meclisi Sa nayl ve Teknoloji ve Ticaret Komisyonunds görüşülerek red edildi. Cepbecl partilerin üye­ lerinde bazıları komisyon top­ lantısına gelınemişlerdi. CHP ' liler de taktik olarak toplantı­ nın başınds az üye bulundurup oylama sırasında üyelerini t<p lantıya dahil edince Cephecl ler hiç ummadıkları bir durum la karşıkarşıya kaldılar. Tasa n CHP'li üyelerin oylamasıy­ la reddedildi.

TIII WJlrrı noullE

4 milyar liranın gübre

ve

demeyeceltini dikkate alan r e­ m i rel hükümeti,hazırladığı ta­ sarıyla Hazinenin Merkez Ban­

kasına olan 12 Milyar liralık

borcunun konsolide edilmesini öngörüyordu.

Komisyonda reddedilen ta� sarı buyrili. . .

Sermaye Çıkmazda Durum Türkiye kapita liz -

minin çelişki ve çıkmazIa nnf

göstermektedir.

Çok paritili. seçimli parta veya örtülü faşizan bi r reji min sahnelendiği beli rtilen bil dinde aaı l"hedef işçi sınıfı, o

nun sendika i ve politik ha reke tid.ir. " dendi. Ve [aşizan giri­

şimlerin günden günen

yay ­

demokratik gidişin dış politi ­

I.ten Çıkartmolar Basına gereğince yansı na

maktadır. Ama son günlerin ı.ı la gelişen önemıı bir olayı fab rikalardan toplu işçi çıkart ma olaylandır.

işeileri'!

DİSK'e bağlı olınalan,

onla­

rın işlerine son verilmede et­ ken olmaktadı r.

Geçtiğimiz bafta içinde İs­ tanbul birinci ordu kooperati­ Cinde(ORKO) çalışan 31 işçi de

bu nedenle işlerinden eılilmiıt lerdir. Konuyla ilgili olarak tir açıklama yapan DiSK Gena Bış

kası Başkanı Özcan Kesgeç "Milliyetçi Cephe' nin or­

ğimiz hafta bi r bi Idi ri yayın -

taya çıkması ve ö.ellikle ikti­

layarak konuya Ilişkin görüş ­

dara gelmesinden beri işçi S�

lerini açıkladı.

nıf! ve emekçi halkın üstüne büyük

baskılar yoğunlaşmış bulun -

sermayenin finansman kaynak

maktadır. Sıkıyönetim bölgeı.,.

Il.r.

*rd",u

......... '. 111.

,.... T" _ry _Il t., .,.... 1....1' ol Oc.,ob...

4 __ r on UAlıııı4 "... ,•• ':" __ ,,,.. r.... · ..... ..' ....ahıı COI, ) . ,;.. .. � ... ... . .._ &e .....

WlAh., ,., ......

� 1.' _ tL_ ·

. • _ � ......,. A. lU"Iııc., �TıoH� P..P'HO:.ıı: 11...:. . ..L.l.GIII-U cu...-olUı7lO1\ I"" L "'JKCf. N.W•• w....__.. o c.. IOGS.

•

K-"

KIM au HAC" TRT Genel MUduı() jsmo i l Cem görevinden a l ınd l . Cem'

i n gUnah ve sevapı a r ı Uzerine daha uzunca bir sUre kOnJıu lacak. Şimd i , yeni genel mUdUr odoyı tınemli . Onun do

en

az isma i l Cem kadar tanınması/ b i l i nmesi gere kl i . Yeni a ­

day / Nevzat Yolç ınta�. BJ r de isminin ba�ında .. ProP' var ; Prof. Nevzat Yal ç ı ntaı.

-

DM-I'

FETVACI-CEMAl AYGEN

kan Vekili ve Sosyaı-iş Sendi­

Türktye İşçi Partisi geçti­

Bildiride Türktye'de

ILE

mentolu birITanti-demokratik"

ya da yansıdığı kaydedildi.

borç

HACı

hi karşılayacak ;:ılçte değildir.

bilmesi mümkün bulunmaktadır Fakat 12 m i lyar liralık

mlnde huzursuzluğu n ciddl bo­ yutlara ulaştığını açıklıyordu.

taleplerini kapitalizm çerçeve

çıkan haberler, çaresizliği yan

mahsup oedlldiğinde bu rakkam

vam edeceklerini ekledi.

si içinde beli rü bir ölçüde da

gınlaştığı' iç politikadsld anti­

re ve demir fiyatlarındaki in ­

d.,.

-

yüzde LS üzerinden hesaplana­

dirimi finanse etmek için ha -

demokratik ,

ve yasal mUcadelelerine

bu

,Hazinenin Merkez Bankasından rak 16 mi !ya r li ra avans çeke­

nunda vermemektedirler" di ­

burjuvazisi

işçi ve emekçi Idtlelerin

nansmanı bir türlü sağlanama maktadır.

Geçtiğimiz hafta bu konuda sıtmaktadır. Cepheellerın gül>­

işçiler Uzerine böylesine

kez Bankasına olan 12

mesi hükmü yeralmaktadır

lere girmedi tabll . .

ya­

sal haklarını oyalamakta ve so

baskılar yoltunlaşırken Zıraat Mühendisleri Odası Başkanı

yüzde IS'I kadar avans çekebil

diği kutlama mesajı da bülten

TEPKİsi

"Öte yandan Işçi sınıfı

Bankasından her yıl

da ABD Başkanı Ford 'un Sov­

ci davranmakta, Işçilerin

bulunduğu

ile karşıka rşıya

tanmaması ve bi r defaya ma�

maddesinde hazinenin Merkez

yetler Birliği Prezldyum Baş kanı Leoni� Brejnev'e gönde ...

ZİRAAT

MÜHENDiSLERİNİN

belirtildi ve şöyle dendi :

Söz:; edılen kanunun

berler hükümet politikasına uy gun olarak verilmedi. Bu ara­

rinde grev yasaltı bulundu!;", i­ çin Işverenler, son derece key

desinde yer alan hUkmün uygu

mesi öngörülüyordu.

ha­

U rün­

lerini pazarlayamama durumu

larının yetersizliği ve

12 II

sayılı Türkiye CumhurlyeU ın­

şili devriminin Öğrettikleri

• rene

castillo

• itt belgeleri

)U"UlcU

Dr. A. A...... .. ... .....w...

-nı. W'WlI tc....

Bu ulke çok profestır gördu. Ama san ı r ı z Yal ç ıntaj gibi

si ni pek gtınnedi . ÇUnku btıyle leri koloy bulunmuyor. Ger­ ç i sağ çok adom yetiıtiriyor;oma Ya l ç ı ntoj gibisi i ç in

çok kaıul u n bir oroya gelmesi gerek.

bir

Nevzat Yal ç ı ntaı Ankora'do buyUdU. Ticaret Lisesi ' ne

gi tti . Sonunda bu liselerin yetiıti rdiği nadir !Ucearlardan d

du. D PT Sosyal Planlomo Dairesi Baıkanı iken,Ankaro ' da

ucuz arsa kapatması bu nu n kanı t ı . Her ne y se , Yo l çınta� ' ın

genç l i ğ i , ticcretin yanısıeo , o dönemde moda olon Hitlerc� Turanc ı duygu larlo yoğruldu. Fokir bir o i l e de n gel iy ordu .

Ama hırsl ı yd ı , boıaraca kt ı . Ve boıcr d ı ; evlendi. Hem de o l ­

dukça zengin b i r a i l en i n k ı z ı nı ald ı .

Nevzat erdi ırurad ı na , biz yaıcm tıykuslJnU i zlemeyede

vom ed i le m . 1958-1960 arasında " TUrk Yurdu" dergisineyaz d ığı yoz ı lorlo sivri i d i . Yalçıntaı

-.,...w.

yordu.

Savunucu luktaki boıcr ı s ı , Yalçıntaı'ı uygulayı c ı l ığa )d<

se ltti . Devlet Planloma Teıki lat ı , Sosyal Plan l ama Dai resi

__ " ... ',,",�c �••�.

-. .... � n.u ... ...... .4aU,. .� i _ .... _",reclAu. �r.I.,.

Yal ç ıntaı ' ı n emin e l lerine bırok ı ld l . Nevzat Bey bu doire­

de " mi l i tanca" çal ı�tı . Solcular "kodrol! yeti �ti rir dea ye­

-ı.M.tt.,w.. .:. .- �. """"' :.. •. "" •..a.­ 'Yle. r,..,""

PERSONAL & CONFIOENTlAl

bu dergide kapi ta l i zmin ,

gUçlU bir savunucusu o l arak sosyal i zmi yerden yere vurv -

... . r....ı. ıf uc... ." ... . '" lAI" A,",rtu. ı" 'lıl.,I...ı, ", .. . ... ,. "'cl.. k. _, ••rı.ıu ......r•.

ti�tiremez mi ? D PT'de "kadro"sunu a lu�turdu . Bunun

0 -"

kendine tızgU

ıçın

ytıntemler kul l on ı yordu . Örneğin, DPT girij

sınav ları i l an edilmiyor, özel olarak haber veri lenler s ı nav

loro gi rebi i iyordu . Koza eseri sınav olduğu,.., tığrenen dok­ torol

i

iktisatç ı lar olursa , onlar da Eğitim FakUltesi mezunu

Turane darın parlak ekaıomi bilgi leri kor�ısında sınavı ka­

s:::=»1 i lit4N daglarca, fikret otyam , ömer polat, kemal sülker kemal özer, m. tali öngöre n, n i hat beh r a m

jOSE MARTı SAVAŞÇı ve şAiR P. k. 893 S i R K E Ci/isTANBU L

6

zanamıyordu.

Kodrolor, Planloma Teık i l a t ı d ı ıında da o l uıturuldu . Ne i�e yarod ı k lar ı , neyin dan ı�ılocoğı bel l i o l mayan ııdanı� -

man " lar tutuldu. Kadro mensupları ve aday ları ara�t ırma . proj e leri (� ) karı ı l ığ i devlet bUtçesi nden beslend i .

,

Ya l ç ı n taı Yurt d ıı ı n ıa tınem l i tetkik gezilerine ç ı k t ı ğ ı

bir s ı ro d a H a c ı da oluverd i . Artık s ı r a Ha c ı Nevza t ' ın pro­

festırlUğUne ge Imiıti . Hacı Nevzat, bil i mse i araıtırmolarda kol l ektivi zmi tercih ediyor o lacak ki, Projesörluk k i ta b ı n ı

memurlarına hazırıottı . Ça l ııma kal l ektifti , a"., profesör luk Unvan ı n ı Hocı Nevzat a l d ı .

12 Mort Hocı Nevzat 'a yaromod l . D Pl'deki görevinden al md i. Amo Turk Sonayici ve iıadom ları Derneği bu deiier li Hac ı ' yo kol la r ı n ı aç t ı . Hacı o gUnden beri fokuh••lnde

ve iıadamlar ı n ın kucoğ ında yetenek lerini sergi lemekt.

• Şimdiden bel l i deği l , ama bir aksi l i k o l mo zsa Ankara ' ya dtınecek . TRT'nin boııno geçece k .

2 0 MA Y I S 1975

Cephe Iktidarından tUm ça ­ lışanla nn kuşku du duğ\lmı be li rten Akbtilut"sonımsu z veyn yasadışı gUçlerle 1Ilkede hu­ ıur sağlanarnaz. Toplumumuz da can gUvenUği dUşünce ve fi­ kir özgUrlüğü kalmamıştı r. 1,3

y

mu kesiminde memur kıyımı tuinsafsız ve parti zan bir

tunıln devam etlirilmektedir 'I dedi.

Zi raal Mühendisleri Odası B3$k3nı nynca çalışanıann tir kesımini oluşturan teknık ele ­ mantarn da. sendika h"'\ırma grey ve toplu iş sözleşmesi hakkı tanınması gerckti�nl sa­ vunn rak" Sendikal hakla rı mıza

IE1VACI Hacı Nevzat çok yön l ü bir ki�i . Nerede ne yapılacağı nı b i l i yor. Arabistan'do hocı l ı k, Almanya/do do James Bond luk etti . 1 969 son bahorınca yaptığı Almanya gezisince , zam ın ın Bonn Büyükel ç i si Oğuz Gökmen ' i n de katk ısıyla "komUnist" avına ç ı k t ı , Türkiye ' l i öğrenci lerin faa l i yetleri hakk ında Alman makamlarından bi lgi a lmak i stedi . Ne yrr z ık k i komUnizm teh l i kesini Hac ı Nevzat kadar iyi değer­ Jerdiremeyen Alman makamıarı kendisine gerek l i ve yeter ii kolaylığı göstemıedi ler.

Ha c ı Nevzatl ın bi r turlu sindir�mediği ��y, i � i hoklo­ rı .. Denebi l ir k i Hacı bu hakların en omansız du)manların don biri . Ü cret artı ı ı , i)si z l ik sigortası Ho c ı l n ın hiç anıoya mod ığı konular. Bu IIfıkir" lerini Sosyal Planlama Dairesi !D) kanı ığı sırasında bal bol ortaya koydu . 1968 y ı l ı n da sapta­ nan asgari Ucretleri çok .yüksek bularak i tiroz etti . Top l u Sözle�melerle Ucretler yUksel ince, baıkanı ol duğu Daire'ye bağl ı bir " Ucret dondurma komite si " kunna çabalarına gir­ di . !-beı Nevza t ' ın nitel iği, sosyal görU)leri bunlar. Yeterin ce tanıdık. Bir de akademik hayatındaki baıar ılardan ör nek Verl!lim, tom olsun : Ho c l Nevzat, London School of Eco nomia'e ihtisas yapmaya gittiği nde ,oku l u n Unl ü profesör ­ leri kendisini ancak li sans öğrenci leri düzeyinde bulmu)lar ve onlarla ders o l mas ı n ı sa l ı k vermi )lerdi r. Demek ki Hac ı ' n ı n değerini anlayamoyanlar ya l n ı zca Alman tv\okamları , londradaki iktisad profesörleri ve bir de Türkiye 'nin ii a� ı r ı $O l l l u . A ma anlayanlar d o var. V e üste l i k iktidar d o on l ar ı n , B u kadarı Hacı'ya yetiyor.

TltT KONUSUNDA RAPOR VEREN SIR TAltAFS/Z : OR. CEMAL AYGEN Cemal Aygen , Siyasol Bi lgi ler �akUltesi'nce asistan a­ larak ba�ayıp uzun y ı l lar sonra asistan olarak biten aka demik karyeri sırasında Aydın Ya l ç ı n ' l a yak ınl ık kuıdu Doktorasın ı seçim sistemleri Uzerine yapmı) olon Aygen 1 957 seçimlerinden hemen önce o zamanın gözde dergisi Forumıda 1 957 seçimlerinin sonuçları konusunda bi l i msel ö r i n ce l eme yayınlad ı . Ayd ın Ya l ç ı n, HUrriyet Partisi ' nin i leri gelenlerinden id i . Yak ı n dostu Cemal Aygen, yaptığı b i l i m se l i nceleme i le 1 957 seçimlerinde HUrriyet Partisi ' ni ikti­ dara getird i . Ancak seçim sonuçları aç ıklanınca HUrriyet Port i si ' n in bir· tek m i l letveki l i bile çıkaramad ığ ı be l l i al du.

Ancak Ayge n ' i n Aydın Yal ç ı n i le dostluğu sUrdu.

Bu dostluğun da yard ım ıyla 27 May ıs'tan hemen sonra Anada­ lu Ajansı Genel MUdUrlUğUne getiri ldi .Aygen, AA Gene l MUdı.-IUğUne baılarken o zamanki öğrenci l i d .rlerincenbi risi"i kerdisine yard ımcı· ald ı .

Fakat Aygen ' in AA Ge ne l MUdurlUğU çok uzun sUrme­ d i . 27 Mayıstan sonra AA, Mi l l i Birlik Komitesinden propa­ gandaya çok önem veren TUrkel ve arkadaıl arının karargrr hı haline ge t i ri l d i . Yönetim Kuru lu Boıka n l ı ğ ı nca Türkeı in adamı ve TUrkel' i n TUrk KUltUr Derneği Baıkanı Şahop Harmiı bulunuyordu . Ayge n 'i n zamanında AA Mi l l i Birlik Korniı...i içinde Türkeıçilerin barazanı hol ine getirildi .Ce mal Aygen, i Ik önce buna karıı ç ıkan yard ımc ısını kovmak zorunda kald ı .

Ancak bi r sUre sonra kovulmolar birbirini i z l ed i . Önce Mil l i Birlik Komitesi içinde bir d �rbe i le TUrkel ve arka daıları TUrldye d ııına kovuldu. Sanra Mil l i Birlikçi lere,dev let Çarlcı içinde Türkeı'çi lerin yuvalarını dağ ıtmaya baılrr d ı la r . Bu arada ve k ı ıa bir zaman i ç i nce Cemal Aygen ' de AA'don kaw ldu .

Aygen claha sonra asistan alarak baılad ı ğ ı akademik \«ır yerden asista n al arak ayr ı larak TRT'ye geçti . MJıa ÖğUn ' Un en yak ı n destekçisi oldu. jsma i l Cem, göreve ge l i nce , Aygen'i TRT'den uzcıl<loıtırmak i s!ed i . Ba)bakan Ecevi t, bir batbakan için gerektiğincen çak daho bUyuk bir nezaket göUererek , Cemo l Aygen'i "naklen ve terfian" baıbakan­ l ık mıı,.virliliine atadı . TUrkel ve Aygen'in eski kunIJ ho CGLI Feyzio§lu, bcııbaka nl ığa ge l i nce Cemal Aygen'i " mU ­ I"";r· olarak bul�lar.

CWnaI Aygın,sohbeti yerinde ve iyi niyeti eksik o lma yon bir �i .... . Bol_ Ecevit de Forum Dergisincen tan ıdı­ ğ ı Anııım' in iyi ni,.-linden kuıku duymuyor o l ma l ı . ÇU""U A�... ... u,.e.i .... uç kiıilik "tarafsızlar kurulu " ..... DT '" nwta _ ...... bv Uç ki..,in iyi niy.. ti nden � � k:alim.k 9IINlii ni duydu .

Aygen de iyi ıWYet çak .Anc" baskı IorllSında di ren me gUcU hiç mi hiç yok . Zalen Türk i ye ' de de iyi niyet bol lu/ju karıısınco en k ı t mal l ardan birisi bu direnme gUcU.

kavuşana dek yasal sınırlar i ­ çerisinde uğraşımızı sürdüre­ ce60i z" şek ıınde konu ştu .

Orhan Akbulut bu • rada Gı­ da-Tarım ve lIayvancılık Ba kanlığı'ndaki huzursuzluğa de­ boinerek B.kanlıkta çalışanla­ rın gUvenlikierini y i ti rdikleri­ n ı . teşkilatı. huzur sağlanmaz sa " yasa sınırları içinde kala ­ rak yurt sathında Z i raat Yük ­ sek Mühendisleri eyleme ge­ çecekti r. " dedl

Kadınlara da

Sa.k,

Önceki hafta i çin<ıe kamu oyunu meşgul eden bir başka konu da i cepheci lerin boşanma konusuyla i lgili olarak hazır ladıkları bir yasa değişikUğiy le ilgiliydi. Medeni Kanunun il­ gili maddelerinde değişiklik­ ler yapılarak, boşanma kolay ­ de laştı nlacak, nafaka derdi ort.dan kalkacaktı.'

Kadının kölellği,ger çekya­ şamda somut olayla rla ortaya çıkmaktadır. Kadınlarımız bir mal gibi alınıp saUlmakta.baş lık paraları biçilmekte, sof radaki yerleri öküzden sonra gelmektedir. Burjuvazi a rasn la kadının ye ri kırsal kesim­ dekinden farklı değiL Kadın e rkeğin toplumsal statüsünün bir göstergesi. Daima güzel görünmek, şık olmak zorunda­ dır. Kadınlarımız , bu rjuva tq> lumlında kafası boş bir süs ya da i liğine kadar sömü ro lece!, bi r mal olarak göriilür­ ler. ileri burjuva demokrasi sinin hakim oldu�u ülkelerde durum. bundan fa�klı değildir.

Fa r!"ı olması burjuva toplu munıın özüne aykırı. Bu t op l\l1\ la ..da medeni kanunlarda . ka ­ dınlar ikincLsınır vatandaştır.

Boşanma sınırlandı rılmıştır.

Gayri meş ru çocuklara top ­ lumda yaşam hakkı yoktur.

BILIM YUVASıNDAN TOPlAMA KAMPINA ODTÜ İLERİCi geleneğe sa hıp bir üniversite. Bugiin de bu i le r i c i lij'(lnl sUrdü rliyor ve faşisı komandoların gl reme­ dlj!i tek üniversite olma nHe­ tiğini koı·uyor. Ama Universite yöneticileri , öğrenCi lerine bu i Leririliği ağır bi r fatura i le ödetmek niyetinde görünüyor­ lar. Öğretim yılının başından beri üniversite jandarma işga i i altında. 12 Mart 'tan sonra yurt yönetici liğine geti rilen subay emeklileri yurtlardaki i lerici öğrencilere karşı sert başkı yöntemleri uyguluyorlar .

Son olarak da. eşi benzeri bulunmayan bi r Disiplin YÖ­ netmeliği i"ş leti lerek ilerici . öğrenciler kitle halinde Üni­ versite'den atı lıyor.

JANDARMA baskısı . değil akademik ve bilimsel çalışma ların yapı lmasını normal bir bile yaşam sürdil rülmesini engelliyor. Tam teçhizatlı jan darma erieri. beşer kişilik gruplar halinde sürekli devri­ ye geziynrla r ve yi rmiden faz la öğrenci bir a raya geldiği zaman hemen bu toplu luklar "dağıtıyariar:' ODTÜ'de bir de Jandarma karakoiu var. Başka hiç bir ij ıiversilede böyle bır kara­ kal yak. Bır Başçavuş 12 M a rt ' tan bu yana karakol komutan­ lığı görevini yUrü tüyar. Ken dı

renel ler, saçları sıfır numara traş edilmiş ve giremedlklerl ders ve sınavların agır yUkUy le Ü n lverslteye geri dönüyor­ iar. Tabıı döneb i l i r lerse. Çün kü Başçavuşun "bu gece" ne yapacağı pek belli olmuyor.

YURTLARDA durum · bır başka alem. Ör: rene ile r bl r kışla hayatı yaşamaya zorlanı

da yorla r. Gece saat 2 L 30' yurt kapıları kapatılıyor ve geç kalan öğrenciler yurtlara a tınmıyorla r ve ceza görüyor lar. Yurt oda la rında duvarlara resim ve ayna 8smak kesinUk le yasaklanmış.Ünlverslte ' nlo

diğer bölümle rinde olduğu gl bi yurtlarda da jandarmalar sürekli "devriye" geziyorta r.

ODTÜ yurtlannı toplama k3ll> iarından ayırdeden tek şey tel örgU ve geceleri etrafı ta­ rayan prolektörlerin olmayışı Öğrencilerin, "her kata bir ütü konu lması" veya .. kanUn­ ierden birinin ders çalışmak için saat 24 'e kadar açık tutulması" g:bl istekleri de­ ği i yerinegeti rllmek, yöneticiler tarafından dinlenmiyar bile .

BÜTÜN bu ba skı lar yetmi­ yormuş gibi şımdı de ilerici öğrenciler toplu ba lde dlslpUn kuru luna se vkedi Uy a r la r. Ge­ rekçeler gerçekten ga rıp. Öf:­ ren ci le r a rasına soku l muş po lis alaolarının I hba n ııe ı..­ çavuş ta rafından yakala..n ..

Ş"riot Göı,,,.i MC hükUmetinin boşanma konusundaki kanlın tastajı ­ na gelince bu kanun taslağı nın geç�işi ıo-tl yıl öncesi ­ ne,dayanıyor. Gerekçe ol3rak {ince medeni kanunun" dilinin yenileşti rilmesi" gösterıldl Sonunda kanunun özünde <':e de �işlklikler yapı lma s ı t3s3r iandl. Boşanmanın kolaylaş t ı rılması. Medeni Kanuni daki gerici unsurian değiştlrlei tir nitelik taşıyor. Ne var kı, bu­ gUnkü tas lak . MC hilklimeliBn nitelı!:" icabı özdekl bu i le ri ­ , · i liği ça rpıtm a kta w! ".,rtat ka nun l a rı öz lem inj yansıtma·lda-­ dır. Özünde doğru bir i lke 0lan. boşamnanın kolay�tı nl­ ması. e vlenme ya�ımo ldiçül­ W l me sl ve ömür boyu DIlIfaka ödeme ylIkümlUlUğtinI/o ka 1dmıması gıbı maddeler ek­ lenerek Türkıye toplumunun gerçeklerine ters dilisen bir nitelik almaktadır. Kadınların henli? ekonomık özgUrlükleri­ ni Imznn3-mn":lklan b.ir or­ ıamdayız. Buna , evleome ya�t­ nın küçülWlmesl de ekleolftce kadının kendı kencUne yelE'rll almasının bllinçU bl r şel<llde engellendlği ortadadır. Kadın­ lar , e rke k le re daha çok lıııltınn makta. çağ dıŞı ""ilimIeri çek rnek zomndll ka!mıtlıtırdUta r Hazırlanan kırtIWa d,*", özü kazandı rmak, şe n,ıt gölgesin­ den kurtarmak ıüm dern okı-a­

tık güçlerin görevldl r.

sinden beklenen görevleri hak kıyla yerine geti riyor olmalı ki, deği ş t i rilmesi de pek dü­ şünülmüyol'. :ter sabah evin­ den ka rakola git menin UZ\1n o I:'H'ağını ve zahmetli bi l' iş düşünen başçav\1 . karakolun a rkasında bir de ev yaptu·mış Herhalde tasa rruf eııı;ı:ı yol paralarıyia ynptı rctı bıı evi.

öGRENCiLER

Başçavuşu

çok iyi tanıyorlar. Nnsıl

tanı­ masınlaı· elinde makinalı tü­ fbk, "dajtılın yoksa ateş a<;tırı­ rım" diyen ı n rkasından hemen "erkek"enl? kaçmayın" diye ekleyen Başçavuşu. Buna kar­ şılık Başçavıış da LO OOO'e ya kın ODTÜ öRrenclslnln her­ birini tek tek tanıdığını söyle­ yip övUnüyor. Bu Iddla la nnı ka nıtlamak için de hiç bl r fı rsatı kaçırmıyor. En bUyük tutkusu , öğrencileri şehre götüren oto bü.lerl du rdu r m a k ve kar yağ mur demeden binlerce öğren­ clyl atabUslerden tek tek 1n<l1,·e rek bl.erie kol Itizamında önünden geçiTrnek. Bu arada hangi yetkiye dayandığını be­ l i rt!De7e gerek görmeden ve hlçbl r ge rekçe gö_nnedıon , ÖDeeden mlm ledi� bazı öğ ren elleri göz a ııına alıyo r. garibi , şimdiye dek bu ö�rencııerln hiçbiri mahkeme ler tarafından tutuklanmadı '" hepsi b i r veya ıkı hafta sonra serbest blrakıidı. Böylece öjı;-

�1N

yargı o rganla n

tarafı......

se rbest bı rak ı lan öjtrencller , "ma hkemeye verildI'· gerek­ çesi ile okuldan uzaklaştınlı­ yor. Disiplin kurulu üyeleri ; bu mubbir öğ ren c ile rinDevle t Güvenlik Mahkemesi ya rgıç­

alın­ m ayıp mahkeme .. -salonundan ları ta rafından Ciddiye

çıkanldıkl"rını bilmiyor gibi

davranıyorlar. Tezgah

kııl\ll­

muş:PolIs ajanı ihbar ediyo r ,

başçavuş yakalıyor, Disiplin Kurulu da Işi tamamlıyor. Ör­ neğine pek az ra s lanacak bLr mekanizma.

BASKILARA son ve rilme li! içinöjtrencllerin yaptığı bilitiri

uyarı ve glrlŞlmler,üniverslle

yöneticilerinin vurdumduymaz tutumlanyla ka rş ılaş u. Öf:ren cl ler , kendl le r lne yapılan ba ... kılano, toplumun biiitin dem ok ratlk , I lerici gUçlerlne yönel tl len baBIu la nn bl r parça .. oldul!;uıN bi l iyo rla r. KendU.rt n i savutımak ıçın baş""".III ". ceklerı tek a r aç Ise ııo,tıoUlııt yüzde.. de, dergimi. lıaMJYa verl U rı..n , BÜreıılz ııo,tı... gittlklertni aÇ1kladılar.

� komandolann d1lter ünlvenıtte ve yüksek okuııar­ da yüklendiği görev, ODTÜ 'de Jandarma-yönetici lşblrllğt le gel'çekleştirllmek Isteniyor .

ygmtUŞ 7 - --------------------� �---------------------------------------------------------

IRI

u

mahmut to'j öngören Mill""",; Copho'�ln ��i.., il. on __ -.uı• • • ",ilCot.. ıp.k�;''';n .,.,....I..ı." ° Ion,100' bo.. 1000." .jOMIo" _1..- oç,'I.""" c.. �i o-'l"y)'01o Ip.'çl lçln .\" ",.U,.. ıı� honUı I U Go..I ....�d ... o bi, bo>ıIo ... _,"". f..o' iou ..... ı..I<�ho"'_'<o,n .. ...."'" ..

• ;·,. bit .._ �ıiOl ...1...1.,.... i....ı c•• lptl.ç goıı..... . n ol..... i�i" "l'ı.... ..,"" boıl"'I'" çcol�_ i., •• In')'I ....·lil ... .. ...........0, .. . ..,Ii,iI...bo.. �)"'..,ı ......1..... . . . bo".... "C- Ol.,.,' ..,yı. ..",....o_''''.ÖnlOooUuW'' ""ni.nı. iou oI .,.,n """" . g'oIoOOjlI '" ...._".0...:. .. �1 .1.,,1.11.,10 ..... ç l'ı.,p.._ . IJ"yo...n 06. 0.;1-ı..1o +aı • - -- br.,I"I.. ... bop ....ı. r..";ndo" � . ...1...""1,,'1 olon ıkı 0.".1 MOı:Iu.u ...ıı C...• in ..........,IIiIyI. ı,;, ol.,.. ...., ...,dO...,•• drOin bOYOJ' i.... ..kı. "'di,1 15..,.111", G.,.kt••ı � çcol""'"',I..... blo "eo.. ol.,.," oIoyip di,.. _)'IOOjIi....1 ....ı'•.""'n ul ı.ı..i...-o ii. ....... lik ..........no lI«.i,iI.n "..,mOin . ..""*'''' i"".ı. _Iiyı•• IRI'nln .�"'i�i y'II",_ 'u.. """ i .... ,.... � nıOIYO �I.rinin ....h.. k.I.ı,;I..oI Için to" ,... y'• •""'1........ ... . •ı..... 0/..." ......__il ...O ...,... .... TU Vo..,." &.11L1'1"- için ........1"" ... giri. p..... ...,.1. yo"" """�I' ••...,... 11. 0......"000... " ."lon _ """"1"11o,.k••,m••i... ....1"" ... •• .;,.. ""1. .,1 ,.. do ...onomik bo., • • •i"",,,,,,I... k."', ...... . _ ."ı.. ol., .. ... ı..1w'.1 '''11l)'0 ",hıp ",I,...,�o, • !url< ..._..." " l'V"rl.ı. yolo.... ....... .I...�"" .. ....n ._<OıO' bi, ....... .....,.; """", "," '11«...;.0' . ' ....,.... bo.oIobil-"1o "goıı..Io""',; . ı.;�.oIi••,;, ı..,. . , ..i.. .. LU gibi ...."'iuıl.... ....tl ... doy""I•..,.. . liOI ii. $lOd."n _. I..... ,,,,,h,.......n .Io� .. 11.,10"", ,...ı.,i" �,'"'IU "''''c"luO<>- .ı.i.."i _i,.. 1""1...... yrol'JOl"I_. yo ....�.ı_ ... oi�_ ... ..-a"," 1�I_i 101>_ �i_ '''''' ·"""h.. ..._. gi,," .....bil .. ....Ii . •. • 1.11 "r.,.,,,ıI,�,, 'ot", "'" V••GtdoI<i oç,ı,ı_ S,a.f.ş."," •• V.." n 0I0.1u ...., III Vo",...,n <loOlı�'""'" i�._1 U•• �..k'" ....... bır looonI»'O"'n 21 ""'y" 1969 ,,,,Ihll """""n • .-. oI'_I",.Gıırtılur<>r '1 iou � . .......li6in . __ .1,-1 "",,,10,," bo.ı.,ı",."" I-j, """"'........ .....i.,-.. ....h..I.O.., ........... Io;in 11«' ...." oldu il" t.oli,HIi.,.,..laoIyo .. ..... I.yan ho, �i..... v. ........... Id"""'..,in .. ""lirik"",ı.". 0001< ,,, o l ' """" k.I".O tol,,", .....ı.ı;ı, $It.......n .. ı.. gi!,; ,i """"I bo., ..... ""'" •.,..bll...... .... ..... ",..001 ı..ı..

Iori" -...ı.ı. onloy'ı' Iç...... _'-""I tofi...... u..,. do ",.klid... No _.i e.....1.61" . ....._" ... .,"" .. U)'�ı-" ...... bI'oi.,.,..nlk""'...... , ...... -.ro ii. , • ....ı Iuri< '.1.,.;.,...... �..,,_ bo�", O,,'• •,.., "",""" . '""'ro _""",,i.,,"," ....ı."k ...1"Y,�",ollJ'n...'.... <O' ........ ""'.......I ....l"'" ... . _ı�lndı.o_ıyoıv..a•..ı ....oIo ...... "'n $lt...........oI�I....,...,'O . ....,T .. ...lyo'<IoI<; ,..,... ....çlo"n'" •• ..ı.ııoı 11«11....1 u n • • ı...... . .. .. . ı.....ııı. ...I.,.'ı'....n çOı< <1001". 01..,1, '. '" y.I." ..)"'001 ...."..1,. ilk.dnln ......"""� �ibl ., bi, �ç... lçl..ı. "ı';'I'P .......... "'''........n ç.�'li ... .....,.1_. ı...ı.ıy.'do C_,""I)'I'I" llon_ _ do .9',i, ii ._.,..11" ."ıçl.,.",ıı..ı"ı �ı...ıı,. Ui�. ....... ..y".. ...yaI • • •ı...-iI: .,...1., ..10.,""..... toci".I>I""'. �..I ... ........10 bı, ..'lIdo "i""'''''''� ULOOOL ..Url. bL»O!IIO bl, _, ...-.01 "',I_n 11«1 .......ı . l•• •rr'''''' idıi bo�... oI;tpon ııoo!l.... _ ....ce 0.01..... bitıNit! .bi,"� bi,""O,I_ do ..... d". Eı...-ı �ni""ı. ..,_ dayol.....U..H.. ...,. ..,.., •• ıı..,lcl 010 OOiHo,.hdlr.U... lik _i ol""" OOlri_ y...,I.... """,1--",'• • • •iii"......i . ılHI. ',,10 ıuri u OOii............. .. ".D, ""lıri."

LO. bl. ıwlg Ioof,.....ı.� -'oy" ... y",n ltIt _I• •1. .I_...E....... .ly.lI.... ç.ı..ı... .. , LO. pl""l.

1ıI, 0i)?0'..... 110 "'1'" _,""" .1....� ... •. lı.. iou gibi ....",". 1�lndo .,._ uı..... �" .. .... . . ,...1".106' 0001.' yi.,.._ y.ln.. '1)'0001 .....'....n "" ..,....,_ ....1. 1.,10 11..11 1.:0....1.. 1 ..1'"• •"Iay.. .. ...,...,.. )'0_1 .... .,,_ bi, •...,. 1�1... .....1" IlT Go....I

•

h•• •• ,•• r"

••

(II,.". ı.. " _Ii bi< ".."'Iiı'; �_.....,...". f"., Y<>I�" ""'" tıo,o'thl... II.H,• •"'...... 1�I'nln ii. "••"'I i� ",,,,,I,.onl.,, bi, ... ... ... .. o"',n 11«'1•• •"",,,,c�i...' olduklon.... "... � ki_yı .....N,...,.

••.ı" fob, "'" ".."'Ii. onI....'I'n'� il.;incl k..,_,. no ııoo !'-,'ı dot'I'I.... iki""ı ...._ u)?'" ....... ..- ""•••_)'" O;Olol"n IV _,I.... ..... _ __ .""" .. do.lI.n _..... u_Lo...,,, ç,....,ld,.f. k.' ııo«" iv _o""" Io"n,,, ,.... ,.11«.... rodrrol" doI<i bo" "",,,,,,_,ı..,n .,.." �1",ldo to"I"'klo" _ı..-Io ........ _ 1'._.... dlo....I.1 ...

1I1·"n iiI.; .....ı.!iI ..._n....�'. bu gidl.. du._i.; iıln 6oto bo",," )'OL.... \ooı..........,... .1.; iıi.O""* ..... _ ".... ı.,..ı.. _kı , ...._ . t .. .. "_l0, I.:omlohlmoy. çol,I'ItI ,._ bo",,"I.., ..... . ""'" i.. ""'"1"'.-.... oç ,Id,. U...lik .,.. , t""1..

• ı....,. .."",!or, . d."... 1I1',i Iomk, <>I,""'" ..._ içi. ııı y_ I";"n ...;''01 )'Oldo" ii..li,....

1.. .. ç..I'II ....... ... ......._ """.....-I..obo' """')'0'1.....,. . . .w.... 1",.;,..'<IoI<i �Y"'I ...... . ""'Gi"'.,",', •• 1 2 ",,",,'o )'01<101'""'1".nı ı�ındo DU �� o.. '_ooyon' yap,ld, •• �..,.liO'n 1.locl ko' ...... ·"..In lo <ii...... '''"''Icil.rlo )'O,.." drOlı�,i! di .... QO_. III'.." Do' I.;__'i"� ._ �,,,, 1_ ,...... ,...... ....."'1..." 11'. ",..lon koç....,.......

ur'" i l M._, S.14"'" En """"NO 12 """,, ....ht" .., ••,ildi." .....,,'0 ıı. I""'i,.'o. bo�.rron d....... e••,�lik ko.,...,n,,," kioci • • •n ,.n oh., btıi........- "I'IJ'I....,,, .. .... . dnlikl• ..,Iodl. ...., IILI V_ri.. ("",Lu <1)'01", '" • "'�io"",...... _li",ı..i" .. ._,1...,,, i,;". .... ....ildi .. .. ........ ..1""......1 '""""1.-'-' ''' ...ıi.. oh... olobll..... için ", ))9 "'1" 10 TRI Vo.,,, drOiıli,i!dI."••,.lIk ho.. Ano,....'d"", �.. .. UI V",�""n �,"",Id,," _ . k.id,nlo. ıRI Vii· _i.. (....Iu'",,, .

•.ki ..,..I..i....� _,10'''11'''�''' .... _i"n bo" III .......'i<ii..i .. ",ogr.-<,Io" i.

1;'" ",,_..ı. k.." ....ı'yo b,.....�d,I...·Do.1o • lin '.....Ii'" dı......., _k. ....'... ""in"ti, nı ı.· I••i,,...... i�i'" ....... IooIlY'" ,.."'""",....""1 . • • lik,�o;ok k"",mvI.; ....ı.lin rt<N."Ii�no ...,., _i•• duNmdo oL....• . ... gibi ...;I"...Io"n _co bi, \""od".

15..'klll'. DI...."'I. ....,..., !'oki "......liO,. I.'n'" ..i.-ıi _iOiooi. ....... . i•.., "" i boli,liyoo<iu? S,'"" trltllli", ""'. ... .�. '"'f" i<><Ol_k" ,o"" ••0:1".110.- ııo,i .,....",,1..,1 �i"'oio OL...... gl.,; ı\ri<'yo'd. dr Ioollo,n ...inl.,.._ dilll._n""nI .. _luI...n, __iOi _i..

J'OIO'.Vi.. ho, ...; "'....'",1_1 "Ilk.... .1..... gibi ı"",ı,..·do '" _" �i.. ... """"I...,n "rinii•• I.'; ndo )'O,"" ııo... , k""n ""ii,.,..,... ......1...,'",.1.:01 ., .... konulo, u",IN. dUıo._�nl •• ı.. gibi """n i." ,.............. .......Iu OLOn .111I.rin "'.'"1<00 ç,ı'; _,'" i ..._.io,.i... ...... . ....'" ol....... ""'-II" , """"' •• IV lou e:bl ........1..," U...I.... gid..ı., ....... . ..,..... ..."""•• 0101_..., ...,jI0)"',,"1I'. V.... "..'" lik _or �)1I'01 po""". 011 """-rl.';n ..1'110 •• loy'ı' iiind.n rodyodo<o .. ..1..I.y"""",, ..,ii_,i J bl bl. o"'.y',I. yoN......" •• �ylJ" ..,,,..,._ • .,uı;ı..i" ""'I.""" 1.....;ı,I..i ...yok",. �Io"""' _ i.;to< ol.... .. ....tllllı ... _ ........, ii. y..l... $It'" ,11...1 ooy,I_•• � ...co..,IRI·"n ..rI ...,.",d..,ıı, uıı.. oI.n l""'Ijo.'•• bo.. ."......I..ln; .......,.... • - .1..." II, _u """-'I'''''kl .....",,1 ... ıı....ını. y..i.... ....,ıı...d d\lıUnul""" ol_•. No vo, kı, 1961 ....,..... .. .. m ....,ı, ın Vo'"" ... ...... ... .....11to 010.... 10"0 bl, oç,IJ.ı. 1ı«"_"'1�'.0 hol.

• .11'..... �I.,O......II•••_n, "''''0. Iı/. on · ley,11o ı-i. ........ ı:ıo.)'I ._ı"" O,. )"'_ 11«'1 bo,""" I"" IU"'iy.'nln rrol." "•."ı,lltklo, Ol' ",d.n drOlı•••"""",;ı, ,...,.. .. d. boii'''''I'IIo •• • "",,",,,I...,",, IolO)'Oni., I.. ..,.., k...... .. .�_ '"' ...,.ı )'OIInOOIı """ıwh ı';oi...�ı...ı". ........�, bI, .....

"15.....

....,.r.,,,

0.."'1111" yoıv.... "',II'.�I bl, ...ı.,..�. "'Nlrro p,loblli,.I? -..ıyo •• TV bUyltk kltl.I..1 h"lo....... n, o.... ."'"./On .n ",,",LU kI�. II.H�. ..<Oçlo,"'" .

O ""Ido ....ıy. .. TV ..... . , ",, .. �i� """ "n Y'�''''''

,, .. ....'. "'8''''''- ....,_ 0-0:, ii. çol,,,,,ıod

1""1_ bi. ..,,. 11.,1)'1 .... ...-1'; o...... ...,.. .

I. bl, ."'.,'110 �1_blU .. ... do o",,'" e.......li<l. �1...loc" ";' .....10<1".0..... .1... toci,.. ve IV .....

1�""_ )'Ini dOOO.- y"8'1'" 11«':..0111.. ...'" _bii .... ııl�" ".."' ....,._ .. ..1..,.,.._ �oi ,,,,,ı. ..• .,...,.,• •""'io...."��' ... .... bi, boj<.�ndo,, �...'

01__'", ""..ki,._ yoln.. ı... . y•••rll .-ılildl.

D.....n bi, ki.._n ı.;....,.. oi....n .. boii'..... ,odyo v. iv y....ri.iI ••i.ln,oyn' ••""""". .....'" 1<0101..• ç do ",Mp 01...1.... 110.......1.1....,..""" ,........ boı I_�....n ...... ......ı. ı';%l...·do,...1 TU içinde .. d,�_ pok � ...',,....,.. )'01 _'i .. iou dryi", ..... ho. "'_..,. ......... l�i Iı/loIilll ... ...ndI i...dIOI ",ı",,�. yol<lo....lI.oıl1i oni..- ç'."'I""" ",.O••lIlklo "'''''u ' ç....I., 12 Mo..•.... .,.,. " "• •..... "'1.10,· oIoylml_ �,I.;....r,I.;I." ... do, ..."",..

I, ........., bi< kolkongibl ....1....... 359 "'1" 1 , TRI V_�''' drOi..i';I-'''' do -01_,1.01". _,., .. _ ...."1'10 <IoOi,i,il_i ••Ion ı...".ııu IlT _. .i... 010 ."""", .. iv _....:01.., ...ndlı..l... lkgU .ni." ,lo .. .... '"odôk"" k...... "'_ y.........

I.," IJi>rilıUnU "'.........10 •.ı.i _....kl çi.giyo o' y" """""" on ........1_, . . .. .... i ....u "" "ill·"� .....ı. .....y'ı.", to,,"""" ..... _1_1>1; "'__•• di,..'"" ...1,"'" ",ruo.ı �.....Io,i" y�d," "",,o,,_n "",,_loooo1n1 ��. '.''''''''Il'. ,.4.11.•.

Oy.. "LO'" kolol,· �'i"'i... .. _ome,lo... ....p o ı....,.. "......n lRI.....'" ......'11°' ""'...... .....-.,.0........."",,110,10 ""'_ .. ..ı..i.· • ,.. . ", 1_Y"""n O<aOrce .1....""_, OOOI0.-Iod... (,.,,,,,,,.,,••rId;ti" '" IIıI""i ""I....... .'lJ'n "lo.ok 11!l'0i0 ç."",nI", •• hl ....I.. ...1 1<o'1,I,t,_ po... .1""1... ...."'Ii, _i..... �••"'�. 0....'"""',""'4• fIO'\mok _,'" ...ı.i, drOllI.",i .. ı.o-""'....

010 .�i 1....;\I.i . gibi ....il.o"'... e..''' . ....oy'ı,... "l'?'n ...... ''',iy. _ bi, .....y,.io "'e<>-oo o ' lu,""_.i,, _.ı;...ı...v. ,1.. ' 2 _,'Ion ""­ Ooc. .. ....... i,ı.,ı.. __ ..,TI.n UI _Ii", ı:u...­ i� uy.I.,I .)'<I",ı''''I.' .. prog,ro""',I.. ... _I. yu. .....Iu oldu".",," i_,kh", için hiç bi, <Id.... ,.. • "'ı-"'.i" •••ne"" ı.ıı,ı. bi< {!oor< I�i" ....... T�T· ni• • • •ıboıto D"I.'·in •....ıH.,i... ""... _Ain; d/ _.... çco. ....,I..d".flbr... ,,_ iou �"'Io. ..ho iıin bol"'do Gi....� ... .. III i�;"". " �...toI<lon dili"",n """.ro _ .nl.... ii • •';.i"_m;, .. do!., • ."ınl.,oio >"'P'I"''' ""..k.n pok �" p.. y..l ..

1I«'I,iI_i,i,. ,,,,.01,'. Ç.ı,••• A,,," " .........I._n ....1 lJI "",_U ii. ilgiliydi.O•..... bi, """ . . .u"'i"",...... ,..",...11..... Y"-0odo k,., eo boli"ıı ••• "'.y,ı'" .. lI'l<ıtıUn ı...ı�""",,, 110....;' • TRI "",,,,",,Ii�i� boylo bi, ""1....,1" .. gIIf",* ..nlp .Iabil....ı I�in do "••"'"�i� IRT içı.... Ol, �iıido yo do y""" bK "'ipl4o ...11l1, ..... 1.;"",1",.. ı..lu...ı...ijY .. ..... ...."""..... do ... .......liOi . yoln.. 1.:0�1.; .,.,...,.,. . kuUo,""", ....... .� bo!�'lI_ı;d;,.Oy., lJI ' ni. Ilk �,ii.."''''" ..,..klIOln yotn""" ·0....1 MU<!"" o. cldu� i."iy. MJ,uı""I'U.ÇUn'U o6oı &"" II'yol n" Go..ı ......- oi�, y. doIoo .h \...._...1 po' .....1 do e....."ooo . u,.............tlli. y."'I.'" ....p .,;, _i .....".. onIooI" bol" �'\_"" '''''''' ..lOldo ",*"'Ii• •"Ioy�,.... ..n.p ol' __ _I _g,v" "••"'11. ,"'doini 'ulı• • _ hO,n, •• e.-..�i. 11 Mo" '.n _"..,eo gibl.lk�"'" )"''''1'<0'"' gtIr\lı'... .... ..-011:0:111 I... _ _.111... �,""'If\; 1<0......,� ..,,_ Ioployobiı-k I�:n ("'"_ 61.'" 010"",, 1<0• .... ....... .. ....tl """"I"'.... __... _,..... ol�,. u.�", ....iI,il ""....... .. iı bI,lIl11ni� ...1......

O-- boll,....' "",,yool l>l. �<>i,.... )'OnIr":nl ....1.1 ,1""". ""'''y"",u.O.... )'<I....,;noi. ....1I ",""o.. .h i.'" ,..,1.. . ."...1 .11....1 ....im . 01"'1 ' .. .....,.. .. iv .,...,.,_,10"._,1." .. ..�... .ı_ı..,p ' " _i.k "",_hi" ..., ...."".""*' ... doO'''.)'II ' noli"", ..."ı-.., "'i""-loytI,• ...,,"". _I... po• • _n. T�lndo ",ı......ı...ou &••", .""''''''.ıı«..k y""• . "'i.....k.. ill....1 bok..ı.._ .:ıı ..hlOIoı.,.,I,d" fo., e...k bi, """ . . .uNı"",N. ....i.k .........1I 1ıOıı i. bit .....\e "",,,p ....11•••1 Ill'�;n hI� bi, dil... . :Lo ",""V'S 1915

minde meslek personeline böyle bir hak veri i medi-tilit noktalarına otonmı� belki değerleri bulunan, oma bir kez daha kahramanlar." yaratılmasına neden old� zerklik uygulanması mUmkUn olamayacağı gibi,özerk o yerlerin uzmanl ığ ına sahip olmayon kiıilere dok..,Ustelik ıimdi bu yeni kohramonlorın korumoyo kolko nulmamı) ve bazı önemli görevler ise ancak donı) likten uzak bir radyonun ve televizyonun halka gercakları bir " özerklik" de yok. çek hizmeti götUrmesi de dU�UnUlemez . mon olarak getirilen kimselerin yasalarda ve yönet. TRT Yayınc,Iarı meliklerd. bulunmayon yetki leri sadece sözde kolon Gelelim "Cem Oloyı"no Fokot bu orodo holkın rodyoyo ve özellikle tel ....

"Cem Oloyı"diye odlandırılon TRT ile ilgili son uygulomalor ile yUrUtOlmeye çol llı lmııtır.Oysa TRT' vizyondoki bazı pragramlaro ilgi duymakta olduğunu nin d1ıır'ıdo, ipekçi'"in elonmosındon sonra Kurvm' un gel iımeler içinde bu konular acaba nasıl ele al ınmlt belirtmeden de geçmeyelim. Aynı zamanda Mil liyetyönetimini teslim olanlara yardımcı alabilece� pek tır? Gerçi 12 N\Qrt döneminde son derece sıkı birbos çi Cephe'nin hiç bir mUcadele kuralını gözetmeden ıpekçi Bunların kı altında tutulan TRT, yeni yönetime kovuvnasındon çok eski programcı bulunmaktaydı. ve akl ına gelen her suçlamayı birbiri arkasına ve ona l.Ama ötUrU deği l , I4 Ekim 1973 seçimlerinin TUrkiye'ye geyönetimine hiç bir baıvurması da olmad gClzU dönmUıcesine TRT aleyhine sıralaması ile biri ... tirdiği geçici bir özgurlUk f-ovaSl ile raf-otlamıı ve karı ın, bazıları TRT'ye bir görev verilmek Uzere çağ . ıince,bu ilgi artmaktadır. ÇUnkU çeıitli programlardo . oto görevlere olon sonra do geride kolon baskı dönemi sırasında olu1'1u� ba� le bi bugUn rılabilirler hatta halkın sesi duyulmaktc ve sorunları dile getirilmekte bir birikimin ve TRT'nin hiç bir döneminde gör\.l lme nabi lider ve ba�arı l ı hizmetler verebi lir,l erdi . ',2 dir. Böyle bir görevi yerine getirirken suçlanan kim 1Cem i Ismai bugUn miı ustUnlUklerin verdiği hızla çal ıımaya koyulmuı programcılar bu döneminde Mart seler elbette tutulacak ve ilgi göreceklerdir. Bu gibi tvr. Bi;ikim radyo ve TV programcı larının içindeydi . pekçi'yeyapılan suçlamaların aynıları ile kar�ıla� programlar gerek radyodo, gerekse televizyonda çok Baskıdan sonraki oldukça rahat bir dönem içinde yamıılar, fakat hiç bir davada ya da soruıturmada suç- önceleri de yapıl ıyordu. Fakat kamuoyuna ilk olorak ratıcdıklarını ortaya koyabi leceklerdi . Yeni TRT yölu bulunmamıılardı. Herf-olde ipekçi de bugUn kendi- bu gibi konuların yansıtılması baılangıçta hem rad" netiminin sahip olduğu UstUnlUklerin bo�ındo ise eski sine yöneltilen hiç bir suçlamadan ötUrU ceza giyme ganmı�, hem de o gUnlerde yine sağın "bunlar kötU o TRT dönemlerinden orta kolon sorunları yeterince te� yecek, hatta belki mahkemede hesop vermeye bi le:zor maçlı kj�ilerdir/ böluculuk yapıyorlar" gibi suçlamahis edebilme olanağl,hukUmetin baskısından uzak ko (anmayacaktır .Ama eğer görevden alınması aynı suç ları i�inba�ında olunduğu için bir dereceye değin et larak yeniden örgUtlenmek fırsatı ,program yapımına lamolara dayand ırıl ırsa,yerl .,rine iade etmekten bUkili olabilmiıtir. Fakat aradaki farkı halk 12 M::ı,t dö uygun en yeterli ve etkin yöntemleri uygul,ama �ansı yUk bir titizle kaçındığı bu eski ve gerçekten değep- neminde,bu gibi programların yayımı birdenbire keve geri bıraktırılmı� TUrkiye'de rodyoyu ve televizyo li eski radyo ve TV pragramcılarının dU�tukleri duru si lince anlod l . 14 Ekim 1973 seçimlerinden sonra TRT' nu en olumlu bir anlayl�la kul lanma olanakları ve mo dU�ecektir. Bir yerde TRT i;in önemli olon bu deye yapılan otomalorlo aynı anlayı�la dUzenlenen pcg san TRT Yasası 'nda bulunmayan özerklik kovramını fi:; ğ ildir. Önemli olan,kilit noktalarında bu gibi sağ ramlar tekrar baılayınca, bu kez f-olk TRT'ye sahip değilse uygulama ile geri getirme görevi bulunuyordu lam elemanların bulunmad ığı bir TRT'nin Mi l liyetçi çıkmaya da yöneldi . Halkın TRT'ye gösterdiği bu ilgi Yeni ve genç TRT yönetiminin elinde bir de en bol Cephe tarafından kolayca teslim alınabilecek birdu nin bir ba�ka nedeni daha var.12 Mart cksneminden � parasal olanaklar ve artık odamakıl l ı çoğaltılmı�prcg rumda iki yıldan beri tutulmasıdır. ce televizyon söz konusu programlarıyla sadece Anrom araç ve gereçleri vard ı.

Garip 81r Denge Hesabı karalya yayım yapıyordu. Oysa uzun bir sUre iı ba�ın Bu arada TRT yayımlarında ne gibi geliımeler ol GUnUnU GUn Etme Politikası da kalacağını sanan 12 M::ırt hükUmetieri kendi gö Ne var ki "TRT'nin özerk olmoyı�ını bugüne dek du? ipekçi yönetiminin ilk programları do TRT ' nin rU�lerini yayabilmek amacıyla halka yakın programuygulamada hiç hissetmedik" sözUnUn sık sık kullanıl kurulu�undan sonraki ilk radyo programlarınınkinian ları do önleme yetkisini daima kendinde kalacağın ... dığı 'ismai l Cem ipekçi yönetiminde, "özerk kafal ı " dıran ele�tirilerle karşı la�mı�tır. On yıl lık bir prog dan emin olarak, TV ve radyo yoyım alanlarını dur programcı ların yeti�tirilmesine önem vermek �öyle ramed ık deneyinden sonra yayın planlamasının yapı madan geniıletmeye hız vermiıti . BugUn açılan yeni dursun, programlorın gerçekten halka ula�masını sağ lamamosı yalnız pragramların içeriği Uzerinde durul TV vericileri bi le hala o gUnlerin halkı tek yönde et layobi lecek çal ı�mo yöntemlerinin ve olanaklarının , mosına yol açmadı. Özellikle televizyonu izleyenler kilemeye yönelik çalı�maların birer UrunudUr.Ne var geli�tirilmesi üzerinde bile duru.lmodı . TRT'nin paraprogramlar için yapılan harcamalarlo ilgi lenecekd:!ğ ki 14 Ekim 1974 seçimleri 12 ıV.ort yöneticilerinin ne sal olanakları EurovisionŞork l Yarı�mosı gibi Avrupa in bilinçli olduklarını gösterdiler. Bazı yöneticilerin denli yanıldığını ortaya koymakta gecikmedi . Su ora plak piyasasının hayrına çcrl ı�an faaliyetlere, bol yayım gerisi hizmetleri düzenlemeleri gerekirken,ek do do geniılemi� olan TV yoyım alanı içindeki halk dedikodulara yol açan TRT dı�ında, ama Turkiye için randa görUnme merakına kapılmaları ,açık oturumlotelevizyondon ilk kez kendilerine ait programları gö de yaptırılan dizi filmlere ve yurt dı�ından satın altrın kötU yönEtimi ,yine bu açık oturumiara uzmanl ık rüneeı TRT'nin bu görevinin yeni yönetim tarafından non yabaneı kaynakl ı diğer dizi fi lm ve programlara düzeyindeki ki�i lerin çıkar,ılmaması ve sözde taraf baılai ' ıldığını akıtıldl.Ballangıçta yeni TRT yönetiminin iç yapım- i sızl ığı korumak ve aeayip bir denge kurmak amoeıy- çıkmaktod ır. sanarak radyo ve televizyonuno sahip lara önem veri leceği sanılmı�, hatta yerli dizi lerin )O lo konu�masını bi le bi Imeyen kiıi lerin çağrılmosı , Ayrıca TRT'deki halka yaklaJmanın primini de pılacağı öğrenildiği za,rnon yabancı kaynakl ı prog saçma görU)lerin sunulması ve konuların saptırılması zaten bir tek yöneticinin yada dönemin toplaması da romların azalacağı dUIUnülmüıtü .Oysa iç yapımların ,olun da TRT'den endiı' duymoSlna yol açtı. Ha ııo ru olanak dıııdır.ÇunkU bugUn TRT'nin yaptığı ya do çe genellikle para harcamanın ötesinde pek bir amaca yeni TRT yönetimine veri len kredinin sana erdiğini �itli engellere kar�ın yapmaya çal.Jtığl görev, uzun yönelik olmadığı,üstelik dı� yapımların sayısının do ve artık �iddetli bir ele�tirinin ba�layacağır.· belir yıllardan beri geçirdikleri tecrUbelerin sa..... cunda bi ozalacağı yerde adamakıll ı çoğaldığı görUldü.Bir de tenler de çıkmadı değil . linçlenmiı olan radyo ve TV programcıları torofındon " Gong" adlı yabancı bir gazetenin TUrk Televizyonu Osmanlı Ho/kçı/ı;ı! oluıturuluyor. TRT'nin her döneminde de böyle olmuı . nun Avrupa'da 5. sıraya yUkseidiğini açıkladığı za Üzerinde durulan noktalardan biri de gereksizcr ve Anayasa doğrultusundaki program önerileri daima man, herkes tarafından kısa zamanda eri�i Idiği sanı Osmanı ıeığın özellikle TV ekranlarından yonsımasıy meslek personel i kademesinden TRT'nin Ust kademestlan bu ba�arının iç yUzU ara�tırılmadı. Aeaba bu go d ı . Yalnız pragramlarda deği i ,program aralarında esne yapılmı� ve bu öneri ler de yönetici kademesinin o zete 1971 'den beri hızla ve her hangi bir progromeıki saroy mUziğinin, kaynağl bel li olmayan birtakım gUnlerde içinde bulundukları ho�gtSrU dururn..ı na göre i ık ön lemi alınmadaıı yayım alanı geni�letildjği için görüntUsel motiflerle sergilenmesi de i lerici liği i le ya değerlendirilmi�ler ya da geri çevrilmiJlerdir.Nimi TUrk televizyonunu be�inci sıraya koymuJtu? Hem tanınan ve TRT gibi bir kurululU aneak çağda� bir on tekim TRT yay lıl cılan geçenlerde bir açıklama yapa bundan, hem de progromla rın içeriğinden öturU denil layııla yönetmesi beklenen bu yeni TRT eki�inin hay rak, TRT Genel MUdUrU ismai l Cem ipekçi'ye yöneıli di.Avrupo'daki sayısı bir hayli yüksek 1v eleıtirmeret ve ıaık ml ıkla karlılanmaSlna yol açtl . Aynl anda len hUcumların gerçekte kendilerine de yönelti lmiı nin vardığı /bu sonuç aeaba nasıl al ınmı�tı? Hepsi do gerçekten geleceğe yönelik ve ulkenin sorunlart- olduğunu, çunkü programları bir kiJinin değil,bir eki TUrkiye'ye gelmi�ler ve televizyonumuzun program nı büyUk bir gerçekçilikle yansıtan programların abin olu�tvrduğunu belirtmek gereğini duymuJlardır. larını en a�oğı bir hafta izledikten sanra mı bu yargı rasında yer alan diğer programlarda ise bUyUk birvur Anayas� I Görevler ya varmıı'ardı? Yoksa TUrk televizyonunc'aki yayındumduymazlıkla beyin yıkayıcı ve uyutucu özellikle Son olarok da ıu saruyu sormak to yaror vor: TRT ların yokla�ık olarak yüzde 70'i,ni dolduran ve za re yer veri ldi , ve bu dönemde de 12 Mart'takini andı Milliyetçi haksız yıldırımlarını çeken ran aJırl bir sansüreuluk uygulandı . Öte yanda serma programlarıCepheInin man zaman bu oranın biroz altına dU�en zaman zaile gerçekten yUzde yUz Anayasa doOru 'ye-emek dengesi içinde, TRT'nin sermaye kesimine man do biraz UstUne ç ıkan dı� kaynakl ı programla ·· tusunda yayım yapmakta mıdır?

Bu soruyu olumlu bir daha çok söz f-okkı sağlad ığı da gözden kaçmıyordu. rın ve fi lmlerin odlarına bakarak mı söz konusu so ıekilde yanıtlamak ol-:ukça zor 1,0 genektir. Özellik 0 Nitekim zamanla TRT'nin bu zayıf tarafını sezen nuç açıklanm ııtı? Bu saNiarın üzerinde de durulmale televizyanda dıı yapımlara ağır veren, kendi bOn,ağ cephe maksatlı olarak TRT'yi eleıtirmiı ve bu d ı ve hakl ı olarak televizyonumuzun bir yabancı bayesi içindeki program olanaklarını geliıtirmeye yöne eıe�tiriler kar)ısır ,q a da TRT kendi yolunda ôzgUrce sın organı tarafından belgelenen bo�arısı ile duyulan lik çalı�mayı önemsemeyen/gereksiz yorı�malar için ilerleyeceği yerde, gerilemi�,denge soğlayacoğım ve milyonlar kıvançla yetinildi. Oysa 12 Mart döneminden sonra harcayan, program Uretimi için gerekli olan sağın ele�tirilerini hafifleteceğim dU�Uneesiyle sağ ın çal ı�ma dUzenini TRT Uzerindeki baskının gev�emesiyıe ve TRT'ye gekurmayan/personelinin sosyal hokla gUçlU bir sesi f-oline bile gelme eğil imini göstermiılen genç yönetimin aııladığı hevesi e tiJ yUk bir çaba rını yasalara ve yirminci yuzyıl anlayııına uygun bir tir. Fakat son bir buçuk yıll ık gazeteler karııtırıldığı ıekilde gösteren radyo ve TV programcıları acaba TRT' de dUzenleyemeyen ve bu arada da yıllardan � zaman görUleceği gibi , TRT yine de .,1 basın tarafınhangi koıullar al tında Çal ıııyorlard ı? Bu konu da programcılarının kiıisel çabaları ile oluıtunduğu so dan ve yeterince eleıtirilmemiı ya da özel likle . e- riYlSız TRT dııında hiç aroıtırılnicımııtı . Göstermelik amaçlar az gerçekçi programlarından ötUrU yıldırımları leıtirilerden uzak turulmaya ç.a ' ııılmııtır. lo uzatılan ve ancak bUyUk masraflarla korıılananra:! çekerek iki Uç yılda bir yöneticilerinin değiıtiri lme�unun nedenleri arasında ıpekçi yönetimindeki , yo ve TV yayımlarına program yetiıtirmenin gUçlUkkarıılaıan bir TRT'nin bugUn yUzde yUz AnayoTRT'ye verilen kredi vard ı . ikincisi ise TRT'nin 12 sasi yledoğrultusunda leri bugUn yavaı yavaı kendini duyurmakta ve TRT program hazırlama,ını beklemek � Mart dönemi nde yaptığı yayımlar hala bellekteydi ve ıunadır. içindeki çalııma hızı ve verimlilik gUcU azalmakta 14 Ekim 1973 seçimleri ile TUrkiye'ye kısmen gelen tız ve bundan da en çok yıprananların programcılar ol Kaldı ki, gerek bu yeterlizliği, gerekse yukarda " gurluk havası içinde TRT'nin genç yönetiminin ıyı artık adamakıllı anlalılmaktad ır. Eğerıimdi TRT ralad ığımız diğer yetersizliklerden bazılarını TRT hin -duğu niyetli çabalarının bu gibi eleıtirilerle yararlanması Milliyetçi Cephe'nin karanlık amaçlarına "'slim edisan yöneticilerinin suçuymuı gibi göstermek de bu da gözeti liyordu . Ayrıca 12 Mart öncesinde ve sonra- yUk lecekse,bu kOlU i i ar altında sağcı yöneticilerin kar bir f-okSlzlık olur. TRT'nin bugünkU eksiklerinin , sında TRT'de görevde olan,ama ipekçi iı baıına gel - ve baıarılarının makarııık ve oldukça yıpranmıı ve yönetim Uzerinde kökenini eski dönemlerde oramak ge dikten sonra d o TRT'den ayrılan bir ekibi aratocak i stedikleri gibi oynamaları kolayca mumkUn alacak rekiyor. Hatta Mi IIiyetçi Cephe'nin bugUnkU TRT bir durumun olu�tuğu izleniminin de yaratılmasınd tır. yönetici lerine yönelttikleri amansız suçlamaların c;o-k s h a kn e k M i .. netlminln Eıerl Cem Yo ğunun nedeni de yine geçmiıteki yıllarda yatmakta Y ��ç��:pı����n ipe',:ç��y; d:ğrl\'i:���Z:% ge\ç��' TRT'ye gelebilecek yeni sağcı yöneticiler ayrıca dır. iıte bu nedenle de son aylar içinde TRT ile ilgili dııı suçlamalarla maksatl ı 9iriıimine baılamasından Kurum'da pek çok boı makam ya da san bir yıl içinde bu�n� k TRT t�:; t:; ii: n i n e a n �ii�ir�koft�tni aaık ��:�� �ei aiu�i r:: nla yanlıı ve yeterliz bir onlayııla yapılmıı atamalarıo 0 ece ı �:�:n: ;r :: : : t : :� ���:��i : :��;i � :� y� ı:r:k �= uygun karıılaıaca klar ve böylece kendi kafolarına yı" ' denmesi gerektiğini sanıyoruz. Ç ıkarcl çevrelerin zereydi.Fakat TRT'nin ilk yıllarından itibaren görUIu n t i m d d m r ;:r�11:la!;:� ::!��,: ;��:�e���:� d r:�!� �::I:':�����' :r ��ç%:�:TRT'de ��: ;�:�tı � d:�i�:�����' i : h�:����:a��:y::, � t�i Ö � �::;i��i�, ��:::�� :� çağdaı s�nra lardır. ÇunkU Şubat a1974'ten rultusundaki progromları ile f-olkı si,temli bir ançek dııı , demeçlerdeki mıı kurul�a suçlomalor dUze� ve bir bır de TRT Ge uy�u� anlayııın ık l yayımcı 'oyıı 'a eğitmeye bellamaSlyla san bulacağına da inanel MUdUrlUğU ı. ç .ın gösterdı. g"ı. adayın durumu,TRT'de sırf bır iii. alsu� dıye TRT nın. kı-.

12 Mart dönemin ----de--------------------------------------------------------------------------�__n�lyoruz ��;nM: 9 WRmJŞ .-; _

•

_

•

PARAYı NASil

• TARABYA OTE LiNDE K i SEMiNERDE, F i NANSMAN

i HTiYAÇLAR ı N I N KARŞı LANMASıNDA KULLANMAK içiN SERMAYE PiYASA S ı N I N BiR A N ÖNCE GELi ŞTi Ri L ME S I Ni N YÖNTEMLE Ri Ü Z E Ri ND E DURULDU • • VE HBi KOÇ, BANKALARDA ÖZE L SERVi SLER KURULMASıNı VE SE RMAYE PiYASASı i şi N i BUNLARIN YÜRÜTÜLME S i N i Ö NE RD i .

TOPlAMAli? i�odomları ı devlet yöne tici le ri ve Universite öğre tim Uyel e ­ rinden oluıa" "seçkin" bi r kad-­ rO, geçen hafta istonbul Büyük Tarobya Otel inde dUzenlenen semi nerde bi raraya geldiler. Se minerin konusu "sermaye piya sosın ın sorunlarılı olarak sapto" mı)t ı . " KUçuk tasarruf sahipleri ni n olu)turduk lerı fonlorı, kamu nun ve öze i te�bbUsUn fi nan s­ mon ihtiya c ı n ı n koqılonmosındo kul la nmak için sermaye piyasa­ sının bir on önce ge l i)tiri l me silO konusunda seminere ka t ı l a nlar , 9&U) birliğine vard ı lar . Seminer de pSlI olarak bu iıi n yöntemle­ ri uzerinde duruldu . TÜsiAD Ge nel Sekreteri eski DPT uzman ı ' GUngörUras,bu i ı i ç i n b i r yasa gerekmediğini savunuyordu .Tah v i ller ve hisse senetleri yoluy ­ lo bu iı zoten gerçekleıtiri Imek teyd i . Kamu kuru luılar ı na dU)en görev, bu safhada ko�n <; ıkaro rok piyasay ı dUzenlemekten ön ce piyasayı harekete geçi recek tedbirleri a lmak t ı .

Koç Holding'in e ski genel koordinatörU Hu l ki Al i sboh ise piyosayı geli ıtirmek için değil de dUzenlemek i ç in bir yasa ge

rektiği ni savundu" . A l isbah'a gö­ re , yasa sadece piyasayı dUze� Iemekle kalma mo l ı " mo l i " so runları da birlikte e le almal ı y ­ d l . II N\c 1 i soru nlar ı ldan kas ı t , " ha lka açı kıl �irketlere vergi is tisnaları tanımak , bunların ge l i)Olesini " te�vik" edici tedbir ­ ler almak, kurumlar vergisi uy gulama larını kald ırmak vs. idi .

Bu arada, sermaye piyasas ı n ı n dJ zenlenmesi i ç i n on y d d ı r çaba gösteri ldiği anlatıl arak , bu ko ­ nuda espri ler yapııd I .Kanun ço­ l l)Olalarına ba�land ığl s ı rada annelerinin e l lerinden tutarak , k ısa panto l on l a sokaklardo ge zen çocukların �imdi meseleye sahip ç ıkan kadrolar olorak se­ miner Je yer aldık la r ı ı istanbul Üni versitesi Hukuk FakUl tesi Pro fesörU Reha Poroy tarafından di le geti r i ld i . Hulki A l isboh i se yasa çal ı�malarına ba�ından be­ ri Reha Poroy ' l a bi r l ikte kot ı l d ı ğ ı n ı be l irterek kadronun genç le�esinden memnunluk duydu­ ğunu be li rtti . Al i sboh �eçendı;.. nemde " se rmaye piyasası Kanu­ nu"nun Mecliste kaduk olmasın don yine de memnu n luk duyu yordu. ÇUnkU, bu tasarıda ii ma-

l i konulor" yer ol mamı�t ı . Ken­ di hazırlad ıkları metin de ko misyonda oldukça değiıti r i l mi ı­ ti . Yeni yasa haz ırlan ırken bun lara dikkat edi l mel i yd i .

Tarab)'o Oteli 'nin geni� 50 lanlarında bazen konu�molara a ro veri l i yor , " seçkin kadro ii hUr metkar garson lar ı n sunduğu sul-­ lu kahve ve çayları yudumloyo rak gUnUn konul arı n ı kendi ara larında tortı� ıyorlard ı . Gruplar­ da ıöyle konuımolar geçiyordu: - IIAzi z i m , do�rusu Sel ahat · tin K ıl ıç'a hayran kald ım. insa­ n ı n böy lesi ne cesur ve yarar l ı b i r karar o labi lmesi içi'n tepsi gibi bir ciğere sahip o l mosı ge­ rekir;' Yabancı petral �irke tleri ne 'le ri len fiyattan bohsed i l i yordu .

Sabancı Ho lding ' i n Genel Koor di natörU ve Tarım Bakanı Korkut Özal ' ı n � ardeıi Turgut Özol at ı l d ı : i i HukUmetin bu kararı çok ye rindedir. Zaten,mi l l i kurulu�lar do Irak ' tan oynı fiyata i t halot yapıyorl ord i . Zaten petrol konu surıda önemli olan petrol arama çal ı �mo laı.. , na hız vermektir. Pet rolu bu lal ım önce . A TA Ş'a el

rı " hUr teıebbUs"Un emrine vere konulacak to ne olacak ? " cek amo iıe ortak oldu�u ı ç ı n Aynı Öza l , seminerde bi r ara artık o d a sermayedar say ı l acak " ha l k tosarruflar ı " deyimini ye ve orada çatı ok ses çıkmayacak ri nde bu lmad ı ğı n ı söyledi . " Ku tı . çuk tasarru flar" den i lme l i ydi • Karun çal ııma ları hakk ıroda­ " Zaten hepimi z hal k ızlı d i ye o k i Çeıi t l i 9&Uıleri ise Vehbi l<Dç ç ı kladı gerekçesini . . pratik bir ıek i lde vurgulad ı : Bir iki konu)Olacl i�e senna­ " Kanun çal ıımaları daha 3-5 ye piyasası kanununun çıkması­ yıl sUrebi l i r. Vatandaı i ... henlk nın daho fozla kUçuk tasarruf ıD hisse senedi i l e tahvi l arasında hiplerinin aldat ı / mos ı nı önle­ mek ve boyuna tohvi i ve hisse , k i fark ı n ne olduğunu b i l e bi l ­ miyor. Benim tek l ifim bankalar­ senedi ç ıkararak tasarruf sahip­ da özel servisler kurulsun ve bu lerinin porol arı n ı toplayıp son­ iıi ı i md i l i k bunlar yUrutsUn. ii ra ortadan si l i nen �i rketlere kar B<ıy l e l i k l e , ha l k ı n e l i ndeki pa II tedbir al mok i çin gerek l i ol ­ rOMlr ı toplamanın yöntemleri yi duğunu kopal ı bi r di I l e onuyo ne k ı ... vadeli tedbirlerle çö attı l ar ancak konunun bu yönU zUmlenecek, boyuk sermayeni n ki mseyi i l g i l e nd i rmi yordu . Bu i stediği " ma l i sorunlar" hal/edi i konular pas geçi ldi . TÜSiAD Baı mese bi l e mUnasebetsi z bir ka ­ konı Feyyaz Berker ise konuyu nun o tosorruf sahipl erini koru­ çok daha liok ı l e ı li bir yöntemle yacak tedbirler geti ri l mesi d e ele old ı : e(telenecekti . Bu aroda büyuk - Kamu kesimindeki ve hıx Jennayeni n �imdi l ik Iv\ecli sler­ kesimdeki sınai kuru lu�ların hoi den yasa ç ı korarak meselelerini ko açı l mo ları ve bunun tefViki kllklu bir ıeki lde çözUmleme l:ıek ekonomik açıdan olduğu kadar leyiıi içinde olmad ı ğı da orta­ sosyo i oçıdon do bir zorunluluk ya ç ı kmıı oluyordu. Belki de bu tur. Bu, hızla kalk ınman ın orta­ nun için bu " seçkin kadro" ya ya ç ıkard ı ğ ı sosyal denges i z l i k parlamenterler dahi l edilmemiı l e r i d e ortadan k a l d ı rır:' ti.

Yani halk bir i k tirdiği pa",l�

YENI OlANAKlAR Sermaye sınıfının finansman sorunlarını dikkate alan cephe

.

-Sermaye piya sasındaki ge

v-izler de bu hesaplara

k:ı.ya­

cak.

hükümeti , Ma liye Bakanlığınca

\işmeye bağlı ola rak

yayınlanan Türk Parası

l7

senedi ve tahvil satışı yoluyla

de bu hesaba

sermaye piyasasından ya:: ar­

t a l ı m i n l e ı� arasında.Oe rç-ektcn

sermaye sınıfına yeni olanak­

-Bazı düzenlemeler geLir­

Kıy­

metini Koruma Hakkında

sayılı Karara Ilişkin tebliğ i le lar sağladı.

Mayıs

1975

tarihli Resmi

Ga zetede yayınlanan tebliğler­ le , dövize çevrilebilir

Türk

Lirası mevduat hesabı

açma

ve bunun üzerinden bankalarn sermaye sınıfına kredi

vere­

bilme olanakları doğuyor. Tür klyede veya hariçte

yerleşik

kişiler Türkiye'ye getirilmesi zorun la olmayan dövizler kar şı lığında bu tür hesapla r aça­ b i lecekler. karşılık

Banka la r , munzam

lar çıktıktan sonra , ge r i kalan koşuluyla

miktar aşılmamak

kredi verebilecek. Bu tür kre dilere, Türkiye'de yUrürlükte bulunan faız oranları

uygula­

nacak.

•

Kısa

bır

sUre

önce

ları De rneğınce yayınlanan ra porda;Özel sektör larının

1975 yılında

yatırım­ hızlandırı

labilmesi ıçın en etken teşvik

a racı finansman konusunda ge

tlr!lect.k kolaylıklar olacaktır

Özel sektö;lin 8a�lam ftnan.... man kaynakları Ise; -Mevduat a rtişına dayalı �

larak bankaların

lO

hisse

lanma,

kredlleme

Pet rolc�·i.iIe rin

dövi z lerini!)

kaYF.cağl

bir hüküm var. Avrupa

rnek suretiyle de dış

para­

Piyasasında bu tü r

sermaye piyasasından

borc­

verilen fair. o ranının

lanmadı r.

··denitmekteydi.

Raporun i daha mü reld<ebi kıı

rumadan. cephe iktidarı ,banka ların, kredileme

olanaklarmı

genişletme yolunda adımlar " maya başladı. Dövize çevrile­ bilir mevduat hesabınd:ın k re­ d i açılabitmesi bu amaca yöne lik. Sermaye sınıfına hi7.met lerı geçmişte

kanıtlanmış

Illaliye Bakanı Yılma? E rgene kon, kendisini bakanlık kolluğu na getirenlerin istederini , c;ı­ k a rdıKı bu tür kararLarla kar­ ş ı lıyor.

Ancak, sözkonusu k:ı ra r ban kata rı n k redi olanaklarını belki geliştirecek ama dövt7. sıkın­ asyon söylentllerlnin

rlevalU yoygın­

laştığı bugilnkü ortamda geçer li bır çözüm ola ğa benzemi � yer. YatırıLan dövizler, islen il

cak. Bu durumda

abna

deva lUoayon

söy lentller! lleden.Iyle, döv1z­

ffO'. ve

yurt dı�ına tronsfer edilebile bu­

_MAo'eu FB.L8&Fmd:N (n O el'lM)lZTD BIn'DNA8YONALtZMt lıIASKJtSt ALTIRDA. BItT1ht: HAN ŞOVI:NİzMt VE HEGEMONYAClUK ePROL&TD. D8VRbıI1,MVAŞ VE BARJŞ SORt1N'LAIlJND.A lılARIIIIÇI VE .lılAO'CU GÖRUŞLER ARASINDAKı ZlTUKeMAllDlÇl1.ItlH VI )(AO'CULOOUN DEVLET VE PROLln'AJlYA ixTtD.uu 9ORUNLARl KARŞi­ SrNDAK1 TAVffiLARıeIılAO'CU OÖRUşa GÖRl SOSYAL YAPlNDIVE SıNıF .OCADIlL&SboN lVRbıd IIıIıIAO'CtJ. LUCUN TEORI VE PRA.�. POLtrtKA VE BKONO­ M! ILlŞKIsI.''BUYOJı: PROLETO KULTtIR DEVRİMI" YA DA Ol1RYA KULTURUNE SA.LD1JlL

lunmayan bir nokta , petrolcü­ lerin , döv!zlerini geri çektiğin de ne yapılaca!?;ı. Cephe

Ikti­

da rına böyle bir soru yönelt­ mek yenıı z. K ı b n s bunalımı1">­ da TlI-rldye'ye peırol

verme­

yenıere ne yaptılarsa

bi r

benzeri..ı de burada uygular­ lar. Yalvarı rla r mı

yakarır­

lar mı yoksa A vrupa

Para

P l yasaemdakl faız haddinden

'"; 2 . 7 5 mi f:ızla verirle r ? Ora

, sını onlnr b i l i r.

Bızım bl ldlğ"l m l z , Türkıye ' yt emperya lizmin

kucağına

aımada yenı bl r yolun tezgal>­ lanmayo baş ladığıdı r. Bu yön­ tem , 1ı.irktye 'yi, Sermaye sını fının finansman sorunlarını zebl lmek ıçın

dövız fiatı esas

"; 1. 7 fi

cek. Söz konusıı Teb liğde

kont roluna

gIlnkll

mevcluat:ı

ı"ebilecek. f a i z isteni ldii:ti.nrle

dığınde TUrk Lirasına dönUş­ de hesabın açı ldığı gilnkU değa

Para

lasını Türkiye faiz olarak

ttirillebllecek ve bu dönüşUm­

o

yapılan

lebliKde bunu kanıt layabilecek

tısının baş gösterdiği,

Türk Sanayicileri ve İş Adam

.

olanakla rının genişlem e s i ,

q;

emperyalizmin

daha da

80kma

çabaınıu t<;'\rlyor. Tebll�ler!n

an�ltıDıu ifadesi a"lııııdıı oy

n anan

OlJIID\ ar .çıi!;a çıknnla­

cak "" h:Jlkımızın bağımsızlık

ler bu hesapta devalUosyon ya

demokraırt, sosya lizm doğrul­

pılana dek beklet l U rken, TUr­

tu.ondakl mUcodelesl

klye 'ye gelmesi muhtemel dö

dek sUrecekt i r.

sonuna

Marx Ücret, Fiat ve Kor 1 0, -TL.

Jean Baby Ekonomi Pal i tiğin Temel prensipleri 1 5 , - TL. Pie rre Ja II!e ÜçUncU DUnyan ı n Ya�ması 1 5 , -TL.

Kuusinen Diyolektik Materyalizm 1 0 , -TL. ------- Bosıl makto

_ olan k i taplar: _______

Leni n Materyo l i zm ve Ampiriekri tisizm Moori.ce 8ouvier-Aiom Jean lbarala Nicola. paıquore tl i Ekonomik Sözl uk

ve

Len i n Fel sefe Defterleri Engel.

s..�

SOSYAL YAYı N L A R .

P. K . 71 6 istanbul • 20 MAYIS 1 975

19 MAYIS VE

KURTUlUS SAVASI MUSTAFA KEMA L , 56 yıl önce Sa111S/ll1 'a "ayak bastı ". Bıı olay stadyumlarda geııç kız ve erkeklerimiz taraftııdaıı kZltlanacak. Kul­ lama giys i/e1'i iizeriJldeki tarlışmalar, T9 Mayıs 'ın "ma"a ve ehem­ miyeti"ııi bıı yıl dalııı da geri plana itecek. Giysi lartışmalan, bay­ ram olarak ku Uana" önemli tarihsel olaylara yabaııcılaşmanın bir göstergesi. 23 Nisan 1920 'de Meclisin açılması da çok önemli bir olaydı . Ama bııııda da "Çocuk Bayramı " yabancılaşması söz Iwııusu TARİHE yabal1cılaşmamak için , larihsel olayları yerli yerine olın'tmak gerekiyor. Kimilı , kime, haııgi bayramı "annağan "elliğiıı­ den daha öııemli sorunlar var. önıeğin , Mus ıafa Kemal niçin Sam sım 'a çıktı ?Sonra ";Çiıı Sivas 'a gitti. Kime giiveııiyordu? Ve bu 5 0 rımlardan harekelle, KZlrtZllıış Savaşı neydi , n e değildi ? İTTİHA T ve terakki 'nin Biriııci Diiııya Savaşı 'ııııı sol/mza kadar izlediği politika öııemli sonuçlar verdi. hti plaııda ; birincis i, iis t düzeydeki sermaye birikimiııi (İs tanbZlI) işbirlikçilik katı"a yükselt ti. İki1lcisi , daha düşük düzeydeki yerel birikime (Anadolu) yel/i a­ ln1llar açtı. B u dÖ1lemde İslanbul Ticaret Bıırjuvazisi önemli bi1' gelişme gösterdi. Savaş yıkım getirir, ama kim ilerini de zengiıı e ­ der. Devletin savaş ihtiyaçlarınııı karşılaıımasıızda aracılık etmek üzere, Savaşın sonU/lO kadar İsta1lbui 'da 40 Aııonim şirket kuruldı� İttiJıatçılar yeni girişimleriıı. "milli" olmasım istiY01:du . A ıııa so­ nunda Maliye Nazırı CaVit ' iız dediği çıktı . Bıırjuvazi Iııgiltere ve Fra1lsa 'ya karşı "m illi",A lmanya 'ya işbirW'çi oldu. Demek ki, bii­ rokrasiniıı subjektif terçihleri zonmlu gidişi le1'siııe çevi1'em iyor.

B UNLAR , İttihat ve Terakki politikası/mı islanbııl soııuçlarıydı .

Politika Anadolu 'da da etkili oldu. Emperyalizm Türkiye 'ye girdi ­ ğinde feodalizm gelişim süreciııi tamamlayamaııııştı . Aııadollı ' da modern bir burjuva sınıfı da yoklıı bu nedel/le. Azınlıklarılı dışın daki ilkel sermaye birikim i, geleneksel top,'al, diizeni"üı çö!?ii.şiiy ­ le başlaya" toprak yağmasına dayaızzY01'du . Tan mdaki bu bi1'ikil1l ticaret alamnda mahreç aradığında , engellerle karşılaştı . "ıı bii� yük engel, iç ticaretiıı % 80 'üzi beraberce elleriııde lııtaıı RilI/ı lar ve Ermenilerdi. İttihatçı politika bıı"ları hedef aldı. İç ticarel bü­ yük ölçüde Miisliiman eşraftn eliııe geçli. Bumııı eli belirgin ön/el, ­ leri Erzurum , Adana , Antep çevreleriıı .'e göriiliiy01'.Herlıalde le­ sadii! değil; Mustafa Kema l 'e ilk Kongre fı rsatı veren İl Erzıın",ı . İs lilacılara karşı ardıı destetTi olmadmı ayalllaııa" iller ise Antep , A dana ve Maraş.

ANADOLU eşraftmn özelliği şu: Eşrajlılı , licaret, tefecililı ve küçük imalatçılık türünden faali)'etle1'le la/ıral, sahipliğiıı i bi1' ara­ da barındırıyor. Bu özellik çok önem li; tanıııdal/ ayrı bir sermaye birikimi değil, ters iııe bwıım la iç içe geçmiş çıkarIm' söz koııusu .

Ve o dönemin kQ9ulları , eşrafı islilacı lara Iwrşı miicadeleye ili-

BIR DE MAGMEıh VAR

tekel 1 962 y ı l ı nda " Yoboncı Ser mayeyi Teşvik Kanunu " ndan ya rarlanarak TUrkiye'de " fv\cıg­ nez i t A . Ş" adında 7 mi l yon ser maye l i bir ıirket kurmuı. Amocl " Magnezi t made n ierini işlet mek, ham magneziti işlemek ve i!ıraç et mek. " Bi r boıka deyi ı l e Avusturya'daki ona ıirkete zen gin nite l i k l i magnezit yetiştir­ mek . El i nde sayısı b i l i nmez" a­ rama ruhsa t ı" ve " i şletme imti­ yazı ve ruhsatı" bu l unduranı bv ıirket 1 962 y ı l ından bu yono ye n i sinterle fırınları kurmuı 1970 y ı l ındo 7/5 1 1 sayı l ı korol" TUrkiye geniı ıoogne zit re name i le şirketin sermayesini 20 ge zerv l er i ne sahip. Yakı n bir m i l yona ç ıkarmasına i z i n ver i l­ l e cekte magnezi tin bor tuzları miı. Kararnameyi imza l ayan So­ sırayı UncU ve k romdan 50nra Uç l eyman Demire l . 'olacağı tahmin edi l iyor. Turki ­ Şirketin bunca sinterleme f ı ­ . moden zengin esine l ye'de böy rını kurması nın nedeni aç ı k yotakları olurda yobancı tekel­ " Ham magnezi ti n ol duğu g i bi ler boş durur mu ? Durmaz l ar e t A i hraç edil mesi ho l i nde ödenecek bet. Avusturya 'daki tekel le r ken taşıma giderleri nden yon yarıya d i U l ke l erinde iyi n i te l i kte ITDg kurtu lmok . "Magnez i t A. Ş. özel dezi t leri y i ti r i nce TUrkiye ve i iki e Eskiıehir'deki yatak lorlo i i Yunanistan 'daki rm gnezi tlere gi leniyor. Şirkete bölgedeki göz diktiler. " mUteıebbis modencilerimiz"de yard ı m edi,orlar. Bölgeden Ç ı v E I T SCHER MAGNE Z j TWER kard ık l arı , daha doll ru.u topl a ­ K E ad ı n ı a l an Avusturya kay nok l ı tekel bunlardan biri . Bu _ d ıkiarı çok i y i n i t� l i k l i magnePetrol , borak., fosfat gibi do­ ğal kaynak lorım . . ın yoboncı te kel l er tarafından ne ölçude sö­ mUruldUğU artık bi l i ni yor. Ya bon c ı teke l le r torafından olabil d i ğ i ne sömUrUlen bir oaşka mo­ den var : MAGNEZ j T. Bu olan ­ daki 5C:SmUrU, dönen dolaplar, şim d i ye dek kamu oyuna mal olma m ıı . T. M. M. O . B . 'ye bağ l ı Mo k i na MUhend i sleri Odosı toro .: fından hazı rlanan ll Mognezi t Cbs yası" a d l ı rapor bu olandaki sö mUrUyU bUtUn aç ıkl ığı i le göz l e r önUne seriyor .

yor. İtici unsur, eşrafm , kazandığı ekonomik gücü eski sahipleriııe kaptınna tehlikes i. Bu tehlike, yenilgi ve Mütareke ile qjrliktebaş ­ lıyor. Azııılıkl/lr geri dönüp , kaybettiklerini istiyorlar. Ote yandan , Batı Anadolu 'ya Rtlm göçmenler getirilerek açık kolonileştirmeye gidiliyor.

K UR TUL UŞ SA VA Şl 'lıı değerlendirmedeki yanılgılar da burada başlıyor. Çünkii olup bitenler , klasik emperyalizm -yerli miilegalli­ be işbirliği şemasına uymuyor. Uymayınca , "millici ordu ''nun tek başına mücadele bayrağını 'açması teorileri öne süriiliiyor. Oysa eşraftiı karşı Iwrşıya bulun'luğu tehlike göz önüne alındığında , "mi li" ya"ını altlamak hiç te zor değiL. Enternasyonal tartışmalarının Türkiye !(ıırtuluş Hareketiııe ilişkiıı böliimlerinde bu durum tesbit ediliYQr. Empe1'yalizmin somııt görünümü kOlonileştirme biçimiııi aldığıııda , "m illifeodal aristokrasi "den söz etmek bile mümküni5r neğin , Japonya 'Ilm Çin 'i kolonileştirnıeye giriştiği dönemde Çiıı 'li toprak sahiplerinin önemli bir bölümü Japonya 'ya karşı mücade­ le cephesine katılıyor.

ANAD O L U eşraftm'! daha ortada ordu yokken örgütlenmeye baş lamasınm aıılamı burada . "Müdafayı Hukık "örgütleri, "Samsun 'a. a yak basış " tan daha Önce kuruluyor. Bu örgüllerde eşraf ezici ço­ ğunluğa sahip. Erme"i tehlikesiııi enses iııde duyan Erzurum eş ­ raft Mus tafa Kemal 'i benimseyebiliyor. Eşraf daha sonra ilk Mec­ lis 'te % 30 oramııda sayısal ağırlığa sahip olacaktır.

YANlLGlLARlN liimü eşraftn önem ve payının anlaşılamama sıııda yafmıyor. Kurtıllllş Savaşı 'mn temelindeki sınıft görenleriıı . b ir böliimü de , gördükleri sınıfa sahip olmadıkları nitelikler yakış tırıyorlar, I923 ve soıırasını anlayamamanııı nedeni de bu. İttihatçı yaratıliı Is taııbııl Ticaret Burjuvazisi tek açık yolu izlemiş, daha önce işbirlikçiliği seçmişti. Kimileri, Kurlıtluş Savaşı eşraftna sa­ li,' yiciııitelik yallışlwarak ollu İs taııbul 'un karşısma dikmeyi diişün diiler. Düşiinemedikleri, Kurlıtlıış Savaşı 'mil özel koşulları ortadan kalkınca eşrafın da Istaııbııl Burjuvazisinin yolunu izleme olası ­ lığı. idi. izmir httisat Kongresi, bu olası lığın ilk gerçekleşme bf> ­ lirtileriııdeııdir. Sonuııda bu olasılık gerçekleşti. İstanbııl Ticaret Bıırjııvaz,is i ile A ııadolıı eşraft bir süreç içerisiııde, bir noktada uz . laştı lar :IşbirWıçilikle.

GERÇi bu güçlii bir i,' dinamik değil. Çünkü sııııf/ıır giiçlü değil Ordu ve biirolwasiııiıı ye1' yer sımjlanlaıı bağı msız göriinmesiıı in , Kll1'tl/luş Savaşı 'mil çeşitli yaıpalamalar göstermesiııin nedeni, iç düıamiğiıı zayıjlığı . A ııca!" , çok öııemli bir dış etkeıı var; ve bu et ­ I,en KI/rtl/Iliş Savaşı 'iiiu Imde1'iui beli1'lelllesi açısındaıı çok önemli Bıı etlıeıı, l9I7 Sos valislDetl1'imi.

zitleri bu şirkete sa t ıyorlar.

K Utahya bö l gesinde i se bir baıko yobancı ıirket boy göste­ riyor: COMAG C O N T I N E N TAL MAG NE S I T Ltd . Şti . Şirke­ tin sermaye sinin bUyUk bir k ı s ­ m ı n ı Amerika IIConti nental Ore Company" karı ı l oml ı . 1 964 y ı l ın da kurulon bu ıirket 1968 y ı l ı n­ da " Transturk Ticaret A. Ş" ne dönUımUı· Yabancı tekel l er ve onların paravana şirketleri cirit atarlar ken ul usal kuru l uşl a r ne yapı yor? Magnezi t kaynak larını a­ raştı rma görevi M. T . A . EnstitU sUne veri l m iı. Tuğlo yopma gö ­ revi de SUmerbank ' a e l inde kala ka l a Konya'da ki verimsiz yatak­ lor ko l m lı.MTA ise yobancı te ke l leri n uzanomad ığı bölgelerde kolon yotak lorı aroıtırıyor . Öte yondo n i ıi n i çi ne E tibonk da ka­ den rışmış. Sermayesi ni ABD' kredi alorak oluıturon KOMA Ş ad l ı bi r ıirket de E ti bon k ' ı n Ol" toğı o l muı. Etibonk ' ı n sağlodığı olonak lardon faydo lan ıyor.

Sonuç be l l i . Mogne z i t yurt dı ıına aktor ı l ıyor. Orada i ılenip tuğlo al orak bize satı l ıyor. Ye­ terli hammadde rezerv i ne , bu rezer�lerin yaban c ı l ara peşkeş çek i l mesi yUzUnden sahip olma

yon yer l i kuru lu�lor ı n üre timi ih tiyo c ı karş ı l ayamıyor. Öteki doğal kaynak larımız g i bi mog­ nezit de al obi ldigine sömUrUlü­ yar.

M . M . 0 1 nun haz ırladığı ro por şu söz l er l e bitiyor : IIEm,:ı - r­ yal i zmin yer l i işbir l i kçi leriyle ottok laıo sUrdUrdUğU sömUrU dUzeni ni y ıkmad ıkço , Turkiye

magnez i tleri de bir ' hi ç ' karş ı ­ I ığ ı ndo dııo , ık ıp g idecek ti r .

B i zi m bi r 'magnezit dosya s ı' oç maktaki amac ımız, geneldeki w vaşa , e n azından bi l g i l e nme oç ı s ı ndan kotkıda bulunabilmek ti r. Bu savaş, bu savajl verenle r ce başarıya ulaşt ı r ı l ı ncaya ko­ dar da 'magnezit dosyasın ı ' o _ ç ı k tutocağ ız. ii

üNIVERSITElER VE SAVAS SANAYII Emperyo l i st U l ke l erde i ı çev­ releri-universi te i l i şki lerinin ne den l i ge l i ımiı olduğunu çeı i t l i örnek lerle kan ı t l amak mUmkUn. Bu.tUr i l iş k i l ere me m leketimiz­ de de sık s ı k rastlanır oldu . B u ­ yuk şirketlerin danışmanl ı ğ ı n ı , avukatl ığı n ı yapan Uni versi te öğre tim Uyelerinin say ı s ı .olduk­ ça kaborık . Gene , e mperya l i st ul kelerde son derece geliımiı o­ lan bir boıka tUr i l i ıkiyi TUrkiye de de görebi l i yoruz art ı k : Üni versite-Savai Sanay i i i l iıkisi .

OOTO ve Ankara Fen FokUlte si arosı nda Genel Kurmay Bol kanl ığ ı neo dUzenlenen yarıımo­ yı OOTO F i z i k bölUmU kazandı ve yerıi tip bir bomba mekaniz­ ması gel iştirme işini Ustlendi .

ODTÜ böy lece, b i l i m kadar ö l Um Uretme "onuril u na do ka -

vuşmuş oldu. Ama bu onuru ka -, bul l e nmeyen öğre tim Uyeleri de var. Bomoo yapma n ı n , ne akode mik ça l ı şma, ne de bi l i msel o raştı rma tanımına gi rmeyeceği­ n i , bu yUzden de Universi te koy nak l orı n ı n bu proje uğrundo hor conmas ı n ı n yanl ı ş ve yersiz ol duğunu savunan fiz i kç i ler ço ğunlukto.

Proj e n i n bir d i ğer tlze l l i ği de g i z l i o l ıoo y ll l . O kadar ki , pro ­ j e yönetmeni öğreti m Uyesi ne yard ı m eden öğrenci ler çal ııma l o r ı n ı i htisas tezi olarak Univer si teye sunacaklar. Bu tezler i se di le yen herkes torafından Uni versite ki tapl ı ğ ı nda okunabi l ir .

TUrkiye kapi ta l i zmi n in Univer­ si te-savai sanayi i i l i şk i si de o n c ak bu kadar olur zalen.

ii,

KAMBOÇYA'YA YENI AMERIKAN SAlDıRısı Kamboçya halk i yeniden A merikan emperya l iz m i n i n soldt-­ r ı sıno uğradı . Amerikan emper yal i stl e r i , s ı k ı ya ge l d i k leri za mon bo�V\Jrmoktan çekinmedik­ leri provokasyonlardan bi ri ni ye niden sahneye koydu lo r . Kom s ı n ır boçyo-GUney Vietnam hattındaki bir odan ı n 8 mi l aç ı ğ ı ndo seyreden bir Amerikan t� coret gemisine el konu l ma sı , bu olay ı hiç de It��k ı n l ık lo" koqı lamıı gözUkmeyen ABD yöne t i ­ m i n i n Komboçyo 'yo havodan ve denizden saldırıya geçmesi i ç i n bahane yap ı l d ı .

O l aylar, ABD yönet i m i n i n bu Halay" i ha z ı r l ıks ız karıllamod i ğ ı nı gösteriyordu . 12 fıAo/ ı s ' to ki olağan basın toplant ı sı n ı n � zerinden sadece bi r saat geçtik fen sonra gazete c i l e r yeniden Beyaz Soray'o çağr ı l d ı . Bu "iıe l ikteki bir olayın nonıal olarak Pentagon ya do D ııiıleri Bo konl ıgı ' nco i lan edi l mesi gere­ k i rken B�kon Ford ' u n k e nd i �i u l usal gUvenl i k kan�eyini top l a nt ı ya çağırd ı .

Amerikan emperya l i s t le ı i bu kez sald ırı larını tezgahlamak i ç i n Amerikan yasa l a r ı n ı n �al d ı r g a n , anti-demokratik huk" mle rinden yararland ı lar . ii Su tur durumlarda" Devlet Başkanına s i l a h l ı kuvvetleri k u l l anma yet k i si veren ya�a iıleti lerek ;.,[\1)' nin yeniden Kambeçya ' ya sal -

d / rması Amerikan ka muoyuna , 'zorla kabul ettiri ld i , Amer ika ' n ı n �ald ı r ıs ı n ı n plan Iı bir sald ı r ı olduğu, Çarıamba günü sa/dır ıdan önce Sovunma Bakanl ı ğı yetk i l i l er i n i n söyle d i k leri nden anlaııl ıyordu, Kam­ boçya' n ın hava gücüne sahip o l ma d ı ğ ı ve dananma� ı n ın do bir Ameri kon müdahole�ine kar ıı koyacak güçte o l mad ığı be l ir t i l iyordu. E sk i kukla i hukUmete sadık p i /o t lar, Pnom Pen ' i n düı­ mesinden sonra Tayland havo � 'ıletıerine kat ı l m l llard l . Kamboç ' ya'da kolon uçak lar ı n hemen reF si uçamaz ha l e gel m i�ti , Son Amerikan sa l dır ı s ı y la ABD, Toyland ' ı Ç in Hindi ço t ı ı moları i çi nde tu tmay ı planl ıyar du. Kamboçya toprak lorına yap­ tı ğı den i z ç ı kartması ve bom bord ımon i çi n ABD, Toylond'da­ ki üslerini kul lançl ı . Tay lond hU küme ti . Vietnom ve Kamboçya' n ı n kuı tulmas ı ndan sonra bir sü redenberi Amerikan ü�leri n i n tasfi yesini istiyor , b u yolda ted birler olacağ ı n ı bild iriyoı du.

Amerikan sa / d ı r ı � ı , Tayland , D ııi şleri Bakanl ıg i ' neo bıı "kor san/ık'� ve " ç ı l !J ı n l ı k " olarak ni te/endi , D ı şişleri Bakan l ıg ı yet­ k i l i leri yeni dagan durumda Kamboçya ' n ı n kar) ı l ık vermesi hol ınde bu karşı! ı g ı n Tayland ' a yöne lecegini söylüyordu . Tay land hükümeti . " tv\oyoguez o l �

y ı "n ı n erte�;nde Toyland'a hü­ küme ti n i zni ol madan soku lan 1 1 00 Amerikon deniz p i yadesi n i n ülkeyi der ha l terketmesini is tedi . Ba)Dokan Promoi , buna uyu l mad ı gı takdi rde "ciddi ted birler" a l ınacağ ı n ı , san olay ı n Toylond ' ı n egemenl iğine yönel miş bir �al d ı r ı olduğunu �öyledi, ABD , V i etnam ve Kamboçya' do ki yeni lgisini yeni sal d ı r ı lar ve �ava)ı yayg ınla)tırma yoluyla telafiye ça l ı) ıyordu , ABD' nin yeni bir sal d ı r ı ya bo hane ettiği �on provokasyon, A­ merikan emperya l izmi n i n tari hinde teni bir olay değ i l , 1964' te " Tonkin Körfe zi olay ı " , Viet nam Demokratik Cumhu ıiyeti i n i n bom bal anmasına bahaneedi len bir provoka�londan ba)ka bir)ey deği Idi . Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti 'nin karasu l � r ı nda Am!rikan casus gemisi da " Pueblo"ya e l konulmo�ı ABD sa l d ı r ı sına bir bahane ya­ p ı l m ı)t i , Ha t ırl an ı rsa , " Pue blo" Aa dı) görünü�üy l e t ıpk ı bi r ti ­ caret gemisiyd i . Ka l d ı k i , Kam­ ?oçya'ya son Amerikan sa l d ı r ı �ı Mayaguez gemisinin serbe�t bı­ rak ı l mo � ından sonra başlad ı .

Vietnam v e Kamhoçya ' n ı n kurtulu� �aferinden sonra ASO, yeni lgiyi hazmedemed iğini her ve�i leyle gö�ter"lı ekten çekinme di . A BD yöne t i mi . '/ietnam ve Kamboçya ha l k l a r ı n ı n zafe. i nin

Amerikan emperyal i zmi ni geri ­ lettiğini ve ABD ' n i n emperya l i st dünyanın l iderliği kavgas ı ­ n a darbe vurduğu nu kabul e t mek istemedi l er . Beyaz Soray sözcüsü Richord Young ' ı n " bi z e karşı olabi l ecek herkesin ken­ d i lerine karşı direneceğimizi bi l melerini i stiyorvz" ıek l i ndeki sö zleri . ABD' n i n , Formoza, Gü ­ ney Kore, Endonezya , F i l i pinler vb. gibi ülkelerde gerici d i k ta­ törlükleri destek Iemeye devam edeceğini gösteriyordu . Güney­ dogu Asya'da laos ve Tayland ' da ABD 'ye karıı büyüyen muho l e fetin enge l l enmesi , bu ü l k e l e r i n yeniden � ı cak çatıımalara sü rükl enme�i bu planın bir parç� s l yd l , A BD ' ni n emperyal i �t dünyadaki önderl iğini yiti rmesi ni i stemeyen Maa l ider l ig i nde ­ ki Ç i n yöne t i c i l e r i n i n tutumu , bu tür provokasyonlaı ın uyg.J I a nması i ç i n elveri ş l i b i ı orrom yoı o t ıyordu .

Ford yönetimi , bu n laı ın yant­ s ı ra , 1976'do yap ı lacak Boıkon­ i ı k eçim/eri n i n de hesabı i ç i n­ de. Bu nede nl e , Vietnam ve Kamboçya'da uğran ı la n ıeni lgi n i n üstijnun 6 r r j l me�j . başar ı s ı z I ıg ı n geri dondürülmesi gerek i ­ yoı . Fakat A S D ' n i n kendi i ç i nde anti -mi l i toı i �t muholdetin güÇ'­ l e nmesini engel l eme � , yap ı la ­ cak sold ıı ı l uı ı n " k i ton, na uyd�

ru l mas ınal! bağl ı . Ford yönetimi, son " MoI'Qg.Jez olay ı " n ın , Kanı-­ boçya'ya karşı g i riıi len sa l d ı r ı­ y ı hak l ı göstereceğ ini urruyor.

YÜRÜYÜ Ş dizgiye hazırlandı ğı s ı ralarda gelen haberler, Mo-­ yaguez mUreHaba t ı n ı n "kurta r ı lması " ndan sonra, ABD deniz pi yade l eri n i n çek i l meye haz ır­ land ığı , fakat bu yönde 'omul bir gel i �menin o l ma d ı ğ ı ıekl in ­ deyd i , D ü nyadaki bUtUn demokratik güç lerin a c i l isteğ i , ul usa l ege­ men l ik hak lar ı n ı , ve uluslararası hukuku pervasızca i hl a l ederek baş l atdon bu sal d ı r ı n ı n en k ı sa zamanda san bulmasıd ı r .

Eğer Amerikan emperyal i stleri bu 501 d m y ı çok geçmeden kendi insi­ yatifleriyle durdurvrlars'a , bu n _ don ç ı k ar ı l acak sonuç , Ford yö­ netimi n i n , k ısa döne m l i ç ı karlo­ rının yan ı s ı ra bu sa l dı rı yl a Kam boçya hal k ı n ı n sosya l i z m yolun daki i l erlemesine kar) ı bi r teh­ dj t �avurduğu sonucu olacak . Fo kat ne olursa olsun, bu son pro­ vokasyon ve sal d ı r l , Amerikan emperyali zm(nin uslanmad ı ğ ı n ı , u l usl ararası hukuk d i y e birıey tanımad ığ ı n ı <ıe ç ıkarları tehdi­ de uğrod ı § ı ndo h�r tUrl u del i l i­ ğe boıvurmas ı olası l ığ ı n ın orta­ dan kal kmad ı g ı n ı göstermekte _ d i r.

ABD: NEFESI KESilEN DEV "ABD büyük bir topLu ms,, 1 buna lımın eşiğ"lndedi r. .. nu sL;"'.

Ler ge�en hafta i�Lnde b i r .'\ ­ me rikan senatörü h,l rafınd, ı n söylendi A s l ı n a !):ı k ı l ı rsa . tün düny:ı , hugUne

ka cla r

!)a şI:J rını

Im m n gömmekten brlşka i � yap

maya" A m e l'ika ' l ı l a l'ln a ı'ada i'i r böyle "bi lgece" L a r ı ". et­ mesine a l ı �tı. �aşıran pek oL­ muyor. Kimsenin şaşırmam3sının nedeni , kapita lizmin ge­ neL bunalımının gittikçe derin Leşliğinin a r t ı k

herkesçe gö­ rUnUr bi ı' gerçek o l m a BI .

Bu bunalım yalnız ekonomi a lan ı y la sınırlı kalmıyor, aynı za­ manda topLumsa L ve kUltUreL alanlara da ya y ı lı yor,

Fakat ekonomık bunalım e B kl.lnden çol; daha CazLa ağır­ Lı�ını duyuruyor, Bu buna lımın bel i rg i n yön ü , kitlelerin yok­ sullaşması ve IŞ8iz yığınları nın artmasıyla atbaşı gllme81 ' Kimlerin yok8ullaştıltı ve

kimlerin bu yok8u llaşmadan y.ı

12

--

ra d ı <:ıktı�ı iyice o l't:lıl:ı .\ 1\1>

de y ı l l ı k o l'tn lal)1a fiyat

:ı 1'1 1 "' 1 k:ı i ·

yli zd C' I-I'e u l a sıyor. Bu na

s ı l ı k bilyiik t e k e l l e i'de l\:I rI:ı n n

:ıl'll� ol'�nı H.l7-1 ·Un

i II,

ik

ay­

l ı k döneminde yüzde :!:l. i l ı : ı 1

t ı ayında is e yü z de :! .) oldu. T e m e l t U k e t i m m a l l a rı ü I'C'l('n işletmelerin ı m t 'ün i k i n d ;ı ı­

l ı ayındaki ka r a rt ı ş arnnı yti7. de :;O-(jO a rasında def?;lşlyor Buna ka r ş ı l ı k ülkede i l;i S l z l iI" oranının yU zde 9'a ulaştığı bi i d i rI Uyur. Senatör J a ckso n ' ii göre bu or:1n yıl sonundan önce

yüzde CO'u a ş m ı ş o laca k , İ � 8 i 7.

Leşmentn baş döndürlicü hızını kavramak lçln , yalnız Ma r t �

içinde işsiz sayısmin yn l'ım m i lyon arttı!!;ını son beş ayııı Işsiz saY'8ın,n ıkı buçuk m i l­ yon oLduğunu halırLamak ycıe r lt.

ABD 'de LŞ81zıık öze ı ı i k ij> sa

nayl keBlm lnde etkı l ı Şuba uıy.

Içinde 8anayl sektörlinde iş­ stzLik oranının yUzde 10 i 9 ' dnn

:"I l a rt ay ı n c l : ı yUzde i � t .) ':1 ytlli.­

seleligı hnhcr vel'i Uyol'. i ş s i z ­

i Ikten en <.'ok

etk i l en en

s:ın�ıyl

I�e s i m le r l n l n ise tek s ı l ve oto

mobil

sa nn y l le ı'j o lclu j:tı.ı

Oc:. ı k

:ic:ii�

197-1 'te yU zd e 9 . :! o la n otomobıl sanayllndel<i Iş­ s i z l i k oranı Oca k 7 !i ' t e y Uz ­ landl.

de 21 ' c rı rlarlı, inşaat Be k tö rü

d e işsizlik ornnının en yU k sek

o l d u ğu alanlardan biI'İ :

Gene resmi Istatistiklere göre bu sektörde iş s i z l i k ornm �ubnt ayındn yil7.de Hi , 9 Iken M a ı't : ı y ı nd a yUzde 18 , ı 'e yUk8eLdl

Outltm y:ıI1 I S I I':1 t ş s I 7. 1 l Ii. il$ç'i s ı n ırı n ı n dlll1.lmlınu u:l:;tkn yön le rden de l,öt U l e ş l i l'iyo l·. i � s i ı

t i l{ l n I I\.: Iw rbn nln rı Imd ı n l o l ' .

Zcıı(' \ l e l ' o rrın ı n ı n

d ltl l i yo r

a ı'a s ın dn C ı a i �s iz l l k yU zd e 14 . 5 old·"j:ru h i l � O yaşının n ı ı ı ndo k i

g�nçler , r:ısınd. da

l ş s ı ., ı ı k

OI'ant y U z cle � O 'n i n Uze dnde.

TEKElCI DEVL E T KAPITALIZMI K l m i leı'j işsizllı!;e neden

fN#f

75

IıYOl' İ ş s t ı lil< o ran l a rı n ı n

musınn I'a l?; m en ABD 'Ilin

me i(,'inde olduğlımı k:anıt l ı y a ı: ABD Ih ı'acnt r ı em a la n yetki­ l i l e r i ş i m d iye ka da i ' ihracat sektö rline gi ı'meyen bi l'<,ok A­ m e r ilmn flrmnsının bu yı l dış Ulkele t'C' m n l snltıj.hnı

yoda .., 0-

l n rrı l< IIbe rrıl dış tica rete ko­ nnn sınırlamaları göslerlyoı'.

Fnkat olgul.,· bu I dd lnyı ynlan

rI ı't

son dış t teu ret lstatistilderi ihra­ catın oldukça h ı z l ı bir ge l i ş ­

bildiri

Gel'<:eklen ele A m e ri k a ' nın m a m u L m n L i h ı'a cn t ı 197-1 ' tC' 197:1'e oranın yUzde a • 1 97 � ' ye o l'un ln Ise aşn�1 yuknrı yıv.

20 MAY I S 1 975

DEMIREl VE DIS POliTIKADA ÇAGDISIlIH MC LİDERİ rolündeki Demirel 'iıı Vietnam 'da , salt Çinhindi ' Ilin alınyazısını temelden değiştirmekle kalmayıp, bizzat Amerikan p� ·litikasını büyük dönüşümler öıliine getiren olguları yürekler acısı bir vurduıııduymazlıkla karşılaması, çalIdaş dünya politikasının de­ vindiği bilimsel düzey göz önüne alt1Zdılfında , Türkiye için gerçek bir talihsizlik olarak ortaya çıkmaktadır.

EMPER YALİZMLE misli görülmemi!; bir inatla otuz yıldır bo­ IIuşan Çiııhiııdi halklarının kurtuluş savaşları , bilindiği gibi, De­ mokrasiden, insan özgiirliilIündelı yana olan dünya ulusları içiıı her zamaıı bir saygınlık mihengi olmuştur. Gerçekteli de emperyaliz me karşı her cePhede kıyasıya savaşan Üçüncü Dünya ülkeleriııin giderek /iim mazlum ulus ların haklı davaları yanında yer a lmak , dün oldulIu gibi bugün de, saygııı, söz;i geçeıı politikaların vazgeçil­ mez koşulları olmakta devam etmektedir.

SA YGIN., kişilikli, özgiirliikten ve halfoların gerçek kurtuluşlarııı daıı yana politikaların , böyles iııe politikaları baştacı eden ülkelere neler kazandırdıklarını söylemeye gerek yok. SolIlik Savaş 'tanbıı jU ­ n a olup-bitenlere gözııcııyla bakmakbile, diuıya 'nııı nereden geliP ne reye gittilfilıi anlamak için yeterlidir. DP ve AP dÖlıeminde Orla Dolfu 'daki ileriye dörtük geli!;melere sırt çevirmek, Kore 'de- Kore Nire ? - "BM ideali" yutturmacasıyla A merikan emperyalizmine yurt çocuklarını feda etmek, Uluslararası forıımlarda s istematik bir biçimde mazlum u lus lara kaıı kusturaıı Anglo-Amerikan em­ peryalizm iııin yamnda yer almak Türkiye 'ye, kIlŞkIıSIlZ , hiç bir o­ nur kazandırmamış, hele Ulusal çıkarlarımıza z erre katkıda bıılıııı mamıştır. Tam tersine bu tür icazetli diim6nsuyu politikaları , bi­ zim, ister istemez , potansiyel olarak birlikte olmamız gereken u­ luslar toplululfunun marjına itilmemize yol açmıştır. �?IIlık Savaş m aldatıcı ortamında dış politikaıııız, yine , siirekli ve s is tematik bir biçimde iilkenin gerçek çıkarlarıyle laban tabana zıt tercihlere oturtıılmaya çaba harcanmıştır. Tiirkiye 'nin, bu çalIdışı politika an­ layışı yiizimden, özellikle son on yılda , Sosyalist kapı komşularıyla olan ilişkiler potans iyeline oranla , ne ölçiide yaya bırakıldılfı orta­ dadır. Oysa bizim başkaları hesabına uygıııadılfımız salt kendi kü­ piiJıe zarar veren hırçın politikalara , böylece yaranmak istediği ­ m iz iilkeler bile yan çizmekte, Sosyalist Uilis lar toplıılulfuyla iliş ­ kilerini artırmak için neredeyse birbirlerini ezmektedirler. Acı gerçek, hele, Solfuk Savaş 'ın tarihe gömüliip, kaba kııvvet politika sının artık sem ere vermediği şu dÖlıemde daha da bir açıklıkla ortaya çıkmaktadır. Pasifiğin yitip gilmiş adacıklarında , Büyük Sa­ vaş 'tan otuz yıl sO/ıra bile, dwıyadaıı habersizlilIin traji-komik şaıt kınlılfında hala savaşı siirdiireıı Japon askerleri ömelIi, Tiirkiye Ile Solfuk Savaş 'ın yörttem leriyle politika yapacaklarım sanan cehalet anıtları yok değil. On yılda iilkemize, başkalarına oran la, tarihsel cOlfrafi, kiiltürel a çılardan en ayrıcalı/zlı yerde olmasına ralfmeni-­ lişkiler potansiyeliııe göre ,hiç te layıkolmadılfı bir yeri reva gören­ ler, bugün de, her nasılsa ele geçirdikleri Devlet diimenini,bir kez daha , çalIdışı, dümensuyu politikalarına çevirmeniıı planındadırlar.

ASLINDA buıııı , bir ölçiide dolIal karşılamak gerekir. Ne var ki, çağ(mızd«,en,tutucu iktidarlar bile ,artık,/ıallzları/ltn çıkarlarım kör pormalfın gözüne,açık seçüz satışa çıkartmaktan bııcak bııcak kaçmak ­ ta , yurt satıcı lılfını daha iııce iis tii kapolı yörttemlerle sürdUrmeye bakmaktadırlar. Yurt ve halk çıkarlarını , açık seçik, pervasızca , iç ve dış kapitalizme peşkeş çekmek aııcak, bizde çolfunca görüldiilfii gibi, benden sonra tufan diyen, çalIdışı kafaların, burnunun ucıınıı de 100 bır artış göstererek 97 milyar dolara ulaştı. Ta­ rımsal ürün Ihracatında da aynı tempo gözükUyor. Bunla r ekonomiye canlılık getirmeye yetlyor mu ?Yetmlyor. işte gUnUmUz tekelci devlet kaplta Uzmlnln bır turlU karşı laya maclıltı soru. Bu soru karşıla­ namadığı ıçın, son aylar Için­ de bazı sektör lerde slparlşle rln yUkseimiş olması, Ulkeyl ıçınde bulunduğu ekonomık bunalımdan kurta racak bl r Işaret sayılmıyor.

Ekono mık bunalı mın derln­ alışıl­ leşmes l ve issızU ğln sa madık boyut lara ulaşm ası, rı yöneti cilerin egemenliğin -

Ame rikan den ku rtulam ayan sendika ha reketı Uzerlnde de

olumsuz etkı bırakıyor. Sendl­ kala r , ücret a rtırma talepleri yerine, iş ve ü retim garantiye bağlanması taleplerine ağırlık vermeye başlıyorlar. Örneğin New York'ta bır elektrik flr­ masındaki işçiler a rala nndaki he r beş kişiden birinin her Uç haftada bl r Uc retslz IzlnU sayıl masını kabul etmekte .Pan-A.m Işçileri Ise I ş le rinden atılma­ ma "gUvencesl" karşı lığında

yUzrle II düşUk bl r ücretle Iş sözleşmesi imzalayabilmekte. inşaat dalındak! Işsizler, sen­

dikaLarın oluru i le , yarı Ucret­ lerı karşı lığında Roosevelt dö nemini andıran bı r fon slste­ nlyle birtakım kamu Iş lerin­ de çalıştırılıyor.

Otomobı l , demır-çelık ve kara ulaşımı sektörlerinde bu yıl toplu sözleşme yok.

[967 '

gömıekteıı aciz ilkel zihniyetlerin temsilcilerinin marifetleri ar� smda yer almaktadır. Bu , dünya 'dan, çalfın gerçekleriııden acına cak ölçikle ııasipsiz takım , başıyla ayalfıyla izlemekte sakınca gör­ medikleri diimensuyu politikalarının, çok geçmeden, olayların a­ cımasız gerçeği karşısında, tuzla bUz olup, ihanete varan hatalar su iistiiJıe çıkınca da, pek ders almışa benzemem ekte , hele herhan­ gi bir pişmanlık duymamaktadır. örneğin Kore 'de, tarihiıı en kor­ kımç y utturmacalarından birine balıklama dalarak yurt çocukları­ m ateşe gönderenlerin , oyun tüm çıplaklılfıyla ortaya çıkınca yüz ­ lerinin kızardılfı şüphelidir. Bugim Kore 'de Türk Kurtuluş hareketi nin ruhuna , anlamına taban tabana zıt koskoca bir hiç ulfruna yaban' elde topralIa düşen yılrt çocuklarının hesabı henüz kimseden sorul­ mamıştır. Kuşku yok bu hesap sorulacak , bu tarih yeniden yazıla cak . Ama bugün bütiin bunların, uzakta bir yerlerde, Güney Kore'de Güneyin Amerikan kuklası Vietnam 'ının satılmış larına taş çıkar ve tali , bin kez da/ıa kukla, biıı kez da/ıa satılmış bir ilfrenç dikta halk soyguııcusu rejim içiıı yapıldılfım görenler, azıcık ta olsa u ­ tanmalı değiller m idir ?

NE GEZER . . • Eski Kurmay Başkanı Tura i 'ın açıklamalarına kiı lak veriniz. Orgeneral Tural A P nin Gimey Vietnam 'a da asker gön dermek istediğinden söz ediyor. Tıpkı D P 'n in , Meclise bilesormak gerelfilıi duymadan , yangından mal kaçırırcasına Kore 'ye asker gön derdiği gibi . • A P gönlünde,felsefes inde yatan bu özlemini gerçek ­ leştirmiş olsaydı , şu sıralarda tiksinti verici bir skandalla biten bir savaşta yitip gidecek olan yurt çocuklarının hesabını Türk hal­ kına verecek miydi sanırsınız ?Elbette ki hayır • • İç ve dış serma­ yeniıı tems ilcilerinin fe ls efe leriııde bu tür sorulara as la cevap ver memek, verememek te mevcuttur çiinkü. . • BA Y DEMİREL 'in Kamboç ve Vietnam halklarının tiim ilerici ve demokrat dünyanın bayram ettiği zaferine hayıflandılfı açıktır.

Gazetecilerin bu konudaki sorularına verdiği , D evlet adamulfına ya kışmayan hafiflikteki yanıtlar, tiim anlamsızlılfına ralfmen ,satılmış i Tiyö içiıı , tatlı soygun düzenleri bir anda tarümar olan, aralarında kuşkusuz , mlii i Morrison 'un da bulundulfu irili ufaklı şirket � parababası tüm halk talancıları için yürelfilıiıı iyice yandılfım yet� ri açıklıkla göstermemiş m idir ?

BA Y DEMİREL , kişi olarak, baş tacı ettiği sermaye feısefesi � larak Kamboçya 'nın Vietnam 'ın dwıyanın ezici çolfunlulfunun baAn­ na bas tılfı zaferini tanısa ne olur tanımasa ne olur ?Hiç. Fare dalIa kiiser dalfın haberi olmaz • . Ama Tiirkiye ve ülkenin yüksek çıkar ­ ları için aynı şey as la söz konusu değildir. Çinhindi 'nde olup bi­ tenler Amerikan emperyalizm inin kaba kuvvet politikasının çökü şiinü noktMayan ve hiç kuşkusuz etkilerini tüm diinya politikasında hayati örtemde duyuracak olan bUyük dönüşümleriıı, oluşum ların ifa desidir.Çinhiııdi halk'larının zaferi,aynı zamanda tüm iiçiincü diiJıyahalz larımn da zaferidir. Bu niteliğiyle de diinya ulus lar toplululfunun e ­ zici kes iminde saygmlılfın simgesi, vazgeçilmez koşuludur.BayD� m irel şimdilerde işte bu saygınlılfı heder elmekle meşgu ldür. Böy­ lesine bir saygınlılfın uluslar toplululfunda , Türkiye 'nin tüm ilişki­ lerinde oynayacalfı paha biçilmez rolden acınacak ölçüde habersiz dir. .

E VET, Yirminci yüzyılın son çeyrelfilıde, Türkiye 'niıı ve Türk halkıııın yüksek çıkarlarııım böylesine köhne , böylesiııe çalIdışı bir felsefeııüı temsilcilerinin elinde bıılıınması, kısa bir süre için de olsa, bUyUk talihsiz liktir.

de elde ettikleri "alt ödeme " Isub payı başarı sının üstüne yatan sendikacılar şımdı kara ka 1'8 düşünüyor, Amerika' da işsizlik sızortası normal Uc­ retin ortalama yüzde 3 6 ' Bını karşı lamal(ta. Ne var k i , bu "alt ödeme" çok sınırlı dallar da uygulanabilmekte. Ayrıca Işsizlik sUresi uzadıkça orta­ dan kalkıyor. Örneğin Chrys­ [5 ler'ln 4 0 000 Işsizi ıçın Nisan'da LUkenen bu fon , Gene ral Motors'un 100 000 ıçın bu ay son bu lacak Sadece Ford, lşslzlerlne bu yı l sonuna kadar bu "alt ödeme"yl yapa­ bilecek durumda. . Evet ABD 'de Işçi sınıfının du ru mu he r geçen gUn da ha da kötüleşlyor. Bu hep böyle süre ce,k m l "

[975, buna lımın yoğun

b ı r biçimde etkilediği sektör-

,

le rln pekçoğu ıçın toplu söz­ leşme yılı. Bunların başındach inşaat, demiryolu ve hava ula şımı geliyor. İşveren ve sarı ' yöneticiler bu yıl 605 000'1 .." dıkalı PTT Işçilerini dlnlemd< zorunds. P asifik !ayılarının U man işçileri de "sert" ve Ille

kin" bir mücadele vermeye tn zı rlanıyor. Ama 8S11 demIr­ yolcular bu yılın sendika mü­ cadelesini vermeye aday, Bu sonuncul a r ıçınde çok gUçlU olan bı r sendika , 250 000 Uye­ sı adına Işverenin Uç yıllık bir süreç ıçın öne rdiği yUzde 4 ı ' lik bir Ucret a rtışını ı'edde­

de cek kada r kendini güçlU bu­ labl ııyor. Bu sendikanın Işten çıkarmaları önlemek ıçın LS

N ı san'da aldığı grev kararı Başksn Ford'un mUdahalesly­ le ıkı ay ıçın ertelendi.

ıtUT1��,.

���_w:a 2. Sayı çıi? tı çıkıyor.

3. Sayısı

13

INGilTERE'DE ORTAK

• TEKELLER VE O N LARıN HER TÜRLÜ SiYASAL UZANTı LARı I LE ULUSAL EGEME N Li K TE N VE DEMOKRASi DE N YANA GÜÇLER ARASINDA YOGUN BiR MÜCADE LE VAR .

• i � i PARTisi YÖN ETiMiNiN EGE ME N Sı N ı F LAR YARARıNA

PAIAR KAVGASı Ortak Pazar kavgasınJn sür <lüğü tek· ülke Türkiye değil .

Türkiye'de süregiden kavganın daha kızgını şimdi İnglıız poıı tikasını hallaç pamuğu gibi atı yor. Tekeller ve onların her türtü siyasal uzantıları ileulu sal egemenlikten ve demokra­ siden yana güçler a rasında yo jhm bir mücadele var. Bu mü­ cadelenin sonucunu Ingiltere i nin AET'de kalıp kalmaması konusunda Haziran ayında ya­ pılacak referandum ortaya çı­

ka racak.

B.u mücadelenin Ilginç yan­ la nndan biri, az çok bır bütün görünümü veren siyasal grup laşmalann da bu tartışma i­ (in sanara ayrılmaları. Bun­ ların başında ünlü İşçi Partisi geliyor. İngiliz İşçi Partisi'm iktida rdaki sağ kanalı her za­ manki gibi yine egemen sınıf­ lardan. uluslararası tekeller­ den yana ağırlığıru koyuyor .

1971.'de İngıltere'nin Ortak Pazar'a girip girmemesi için İngi liz Avam Kumarasında oyLama yapılırken, 69 uİşçi " milletvekiıı iktidardaki Mu­ hafaz3karlarla birlikte " Eve!' oyu kullanmı ş , 2 0 kada rının da çekimser kalmasıyla İngıltere nin Ortak Pazar üyeııği kesin leşmişti. İşçi Milletvekillerl,oylanm aldıkları iş�1 kitlelerinin is­ temine aykırı düşen bu tutum içine girmeselerdi, Muhafaza­ karlar bu oylamayı 333'e 287 ' i kaybedecekler ve İngiliz hal kı Ortak Pazar asa lağından kurtu lacaktı. Olmadı. Bugün , tekellerin safında yine aynı cephe kuruluyor. I 971'de W I l ­ son ' u n Heath'in yardımına koş tuğunu hatırlayanlar, şimdi de Bayan Thatcher'in Wilson' un yardımına koşuşunu biraz da tebessümle izııyorlar.

Tf.KELLERLE KOLKOLA Bugün siyasai plandaki AET cephesi nin bileşenlerinın başında Wildon geııyor. Kabinesinin üç te qctsi onunLa bi rlikte. A rka­ sında yüksek memurların bü­ yük Çoğun luğu , Muhafazakar nli lletvekillerinin tümüne ya­ kını, istisnasız tUm Liberal mil letvekilleTi var. Bu . . cep­ he linin a rkasında İngiliz Sa­ nayi Konfederıısyonu"nu görü yoruz. Büyük bir basın- yayın cephesi ise kamuoyunu AET i de'n yan� oLuşturma çabasında Büyük çokuluslu şirketlerin ö denekleriyle beslenen Avrupa Hareketi de bu . kampanyanın mali finansmanıyLa meşgı.ıl İşçi PartiSi'nin sağ kanat yö�eticilerl bu politikalarıyla kesınlıkle İngiliz İşçi Hareke­ ti'nin karşısında yer aldıkları ni ortaya koynluş oluyorla r . İşçi sınıfına I,arşı bu Ipolitika İşçi Partisi'nin bütünıüı:,riinü ciddi biçimde tehdit ediyor Parti yürütücülerinin önemli bir kesi m i , aktiI üyelerin bü­ yük çoğunluF,ı.I , Parti genel kır rulunun ezici <;,pğunluğu, Sen­ dikalar Konfederasyanı ve tüm işçi hereketi Wi lsori'un bu politikasının karşısında, İnglltere'de Ortak Pazar' cı güçlerin gerisinde �im var?

Bunun için bi'r-iki rakama bak mak yeterli. 1000 kada r büyük şirket İngiliz ekonom isinin ha kim gUcü durumunda.

Fak�t küsur sadece elli şirkH, 77 milyar sterlinlik toplam ciro nun yarısından fazlasını kendi hesaplarında tutuyorl.r.

Bu şirketlerin başında BP, Shel� Transport, British- American Tobacco, Unilever, GE C, Esso Dunlop vb. geııyor. Bu şirket­ ler ulusal şirketler olmaktan

SÜRDÜRDüGü PO Li T iKA , i NGi LTERE'DE i şç i HARE KET i N iN �.E L KEMiGiNi OLU Ş TURAN AKTif VE BiL iNÇli i şç i LER UZERINDE KAlıCı BIR ETKI B l RAKIXOR VE B ı RAKACA K.

çıkmış durumda. KArları da uluslararas yatırımları da düzeyde değerlendiriliyor. İktisatçı lar, ingiltere'nin bu n içinde bulunduğu ve enflas yon 've buna lımın nedeninin yatırım az lığı ve sanaylin son yirmi y�lda modernleştirilmE>miş olması oldugunu söylüyorla ı'. Buna karşılık şirket raporları, İngiliz sanayi de\'­ lerinin yurt dışında yaptığı ya ıınmla nn a rtışından tl, (ivün­ me" payı çıkarmakta,

gu

HESAP K ITAP BU6Ün ıngiliz tekellerinin AET 'de kalınmasından bekle­ var. dikleri üç temel yarar Birincisi. ülke içindeki i1<ti­ darlarını pekiştirmek.Bu pe­ ki lirme Brüi.çsel komisyonu­ nun kararları aracılığ'ıyla ola cak. Brüksel 'rteki Ortak Pazar kom isyonunun raporla rını İn­ giliz parlamentpsunun on�yııı­ dan ge('irme zorunlu hır.,ru yok , İngi liz sanayiinin "Urelimi rasyene lleştinne" planları i­ çinde.ü lkenin birçok bölgesinde hayali önemi olan l<ömUr ma­ denlerinden ve bazı temel S9nayilerden vazgeçi tmesi de yer alıyor. Bu tür karar15rtn uygulanabi Imeksi için Pa rla­ mento muha lefetinin kısıtlan­ ması gerekli.

Tekellerin bekledikleri iki n ci yarar, İnglliz halkının, eko­ nominin demokratik ve sosya­ list yöntemlerle planlanması .yönündeki özlemlerini tıkaya­ bilmel<. U lke ekonom isini da­ ha çok dışa baltlı halde getir­ mek.

Varılmak istenen üçünd.l he def ise, Sosyalist dünyanın bU yüyen ekonomik gücüne ve sosya lizmin çekici örneğine karşı Batı Avrupa kapita lizmi nin gliçlerini bl rleşti rmek

• BABEUF " Haya tı, Eserleri

pin 10, -TL.

• S I YASi 'DÜ ŞjNCE , HÜ R ­

RiYETi VE 1961 TÜRK ANAYA­ SASI-Bulent Tan�r 15, �TL. ·

• A TE �-Henr i Borbus..

(GONCOURT EDEBiYAT ÖDÜ LÜ) 30, -TL.

• SOVYET �AiRLERi AN -

TOLOJ iSi-67 Şair (Seroot etti) 1 5 , -TL.

MARKSiZM Ç ıKACAK KiTAPLARIMIZ Marx-engelı-lenin-Sta l i n 20 , • TEKE LLER-Jean Pierre D. TL. l i lez • MARKSizM- LEN i N izM • iSYANCı " KOMÜN c:i.lN i N iDEOLOJ i K VE POLi T i K D Ü �MANI :MAOi ZM-Bi l i m 1,­ LÜGÜ"-Jule. Va l le. ç i leri 15, -TL. • KARL MARX' I N BiYO�­ • TÜRKiYE'DE i LK SE ND i ­ RAFisi-Bi l im iıçileri Kurulu KA " Sarık l ,la'cIo 1932"- ibra­ ÖNCÜ Ki TABEVi-Babıali Cad. him Topçuoğlu 1 0, -T L. Na:8, Ccı1ialağ lu -iıtanbul .

• KAD ı N VE

14

KomIsyonU'nun denetimi altı­ na girecek. Nükleer enerjı sa nayllnln kurulmasından dolay lı vergilerin saptanmasına ka araç dar bir dizi ekonomık AET'nin denetimi a ltına gire­ cek.

ÖZRU KABAHAT/NDf.N aUrUK

İşte İğnglıız Sosyal demokıa sisinin sağ kanatı, ulusal ege menliğin uluş lararası tekel­ K/MDE.W çlKırOR? lere böylesine terkedilmesi Diğer ortak Pazar Uyele riy karşısında direnecekleri yer­ le yapılan pazarlıkLar sonucu de bunun Için elle rinden gele­ elde edi len "tavizler", İngiliı nı eslrgemiyorla r.Üsteıık ö­ " İşçi" hükümetinin hazı rladığı' zUrleri kabahatlerinden büyük bir Beyaz Kitap'ta yayınlandı .

Beyaz Kitap'ta şunu söylüyor­ Bu kitapla \\'i lson yönetimi İn lar: İngıltere'nın egemenıığl giUzleri ' AET'de kalma yönUı zaten örneğin NATO üyeııği de oy kullanmaya çağı rıyordu. tarafından sınırland.ırılış değ Oysa , koparıldığı iddia edilen il m i ? Dikkatli İngi lizler bu tavizlerin hiçbiri tenıel konu özümn gerisinde yatan tesıı lara ilişkin cleği ldi. miyetçillği rahatlıkla görüyor Buna karşılık İngiliZ halkı­ lar:NATO'dan çıkarılrnasınılJ! nın A ET üyetiği pahasına öde- . rektiren bir gerçek nasıl olur diği karşılık hiç de küçüınse­ da bır de AET 'de kalmak Için necek gibi değiL. Örneğin ülke bir gerekçe gösterllebl ıır? nin en büyük üç çelik rabrlkası Tekellerle gerçek demok­ kapanma tehlikesiyle karşı ratlar a rasındaki mücadelenin karşıya. Bunun nedeni, Avrupa sonucu şimdiden beııı değil . Çelik Toplu luğunun İngiliz çe Fa',at belli olan Iki nokta var lik üretimi için tespit tespit Birlncisı,İşçi Partisi yönetl­ ettiği bi r kota. Bu kota ,.İngiliz 'minin eğemen sınıflar yararı sanayiinin ür.e tebilecer.inclenm na sü rdürdüğü bu poııtlka, İn­ az 20 m i lyC!n ton riaha az. Yine glItere'de Işçi ha reketinin bel AET Enerji Komi syonu bir' kemiğini oluşturan aktif ve sü reden beri İngiliz kömür bilinçli işçiler üzerınde kalıcı üretiminin daha az sayıcin ma bir etki bıı akmakia ve bıraka üretilmesi den kul lanılarak ·cak. Çıkarılacak ders, İşçi konusunu tartışıyor. Bunun an Partisi yönetiminin yalnız lam ı , büyük işçi yığın larının AET konusundaki poııtlka"ıııı işsizler ordusuna eklenmesi değil dig'er a lanlardaki politi­ olacak. kasını da Içine a laçak. Ortada ,ödenen karşılık bununla kal . olan ikinci gerçek de, İngll­ m ıyor. Fakat İngi ltere ' nip te re 'de Iş çi sınıfı hareketinin A ET içinde ka lmasıyla bundan bugUn eskisinden daha güçlü, sonra ödenecekler çok daha daha örgütlü, kendisinden daha büyük olacak Ülkenin tum emın, daha bUtünleşmlş ve da­ ekonomık politikaları BIiiksel ha karar�ı olduğu,

MARKS VE EH6BS'IM TOPlU ESERlERI

ve Siyasi Sovunmos ıu-Josette le

• B i R i NC i ENTERNASYO­ • i Z -DÜ ŞÜMÜ-Bo loban 1 5, NAL-Jacgue. Duclos (1971 LE­ T L. N i N N i ŞANI , 1 975 MoylS l<ARL • A YD I N L I K , Henri Borbus MARX ÖDÜLÜ) 20, -TL. se 1 2 . 50 , - T L .

Kapitalist dünyamo ekonomik ve politik bütünleşmesi ise , sosyalizmin gelişmesini engel leyecek bir Avrupalı nUkleet­ temeııni askeri stratejinin oluşturacak. Bu yüzden, İngllc tere'yI AET 'de tutma glrlşlm lerini en başta destekleyen ill ke, A vrupa'dakl en gUçlü Nato üyesi ve Ortak Paza rlın efen. disi olan Batı Almanya.

Bııimsel sosyalizmIn kuru­ cuları Marks ve Engels'In bU­ lUn eserleri İngilizce ola ral, . yayınlanmaya baş ladl.Moskova daki Markslzm-Lenlnlnzm ELLi tıWsü'nün deneilmi a ltında yU rUtulen bu bUyUk proje, ABD ve ıngıltere'nın Marksist ya­ yınevleri. "International Pub­ lishers" ve " Lawrence and Wlshart", ve Sovyetler Blr­ ıığl'nde de "P rogress Pub­ llshers" ta rafından gerçekleş Hrllecek.

Marks ve Engels'In bUtUn basılı yazılarını, mektuplarını ve şimdiye dek başılmamış olah elyazmalarını bır a raya getirecek olan'Toplu Eserler, 50 cılt halinde yayınlanacak

ve LO yılda tamamlanacak. Bu yı i ba şında yayın lanan i ll, cılt te Marks'ın 1835-1843 yılları

a rasında yazdığı mektuplar , şIIrler, Rhelnische Zeltung' da çıkan bazı makaleleri ,doktora tezi ve Yunan felsefesi Uzeri­ ne notlarları var. Nisan a ın­ � da ıyayınlanan Ikinci cılt Ise Eng'lls'ln 1838 ve 1842 yılları a rasındaki çalışmalanna ay­ rılnl' ş . Engels'In 18 yaşından 22 yaşına kada r yazdığı maka leler, mektuplar, şIIrler, kitap eleştirileri ve çevlrller,"Ge,..

Engels" hakkında değerıı bi l­ giler verıyor. ikıncı cildin lçerlğI,Engels' In daha bu kadar gençken bile bııımsel yönteme ne denlı ha-

kim ve çok çeşitli konularda derın bi lgi sahibi oldu�nu gösteriyo.r. İkinci c!ltte Engels In, "İnCil'de ki Çelişkile r " hakkın da bır Incelem esi Schelllng'e karşı Hegel felse­ fesinin savUnulması; Almanya' daki polıtık geUşmeler;Sh akea pea re Uzerine eleştiriler; Al­ man edebiyatının değerlendiri mesi; "Genç Almanya" hare­ ketinin Incelenme sl; yeni ge­ lişmekte olan Alman kapita­ lizminin Işçiler ve özeıııkle Wupperta l halkı üzerindek i et kileri; lB30 Devrimi'nden son ra F ransa ve İngıltere ' deki durum hatılonda çeşltıı yazı­ ları var.

20 MAYI S 1 975

.� KOLTOR

YAKINIAK

SANAl'TA YLJRtMJŞ.

NIYE ?

\LE

:""

İKİlJE BİR; bir Yazar çıkar .ortaya . Bir gazetenin sözümona sanat sayfas�nda .sanatın yilaıı -yanlış ele aluıışından, sanat söm"rüsü yapa,ı ortalama'bir aktiialite dergisüıde sanatın sömiirüldüğüıı 'den, sanatçının '''üvey evlat muamelesi''gördiiğünden yakıııır.Bu ar kadaşlar nasil bir topu"n düzeni içinde yaşadık ıarını ",ıuturlar, ,ıa sıl bir toplumun' sanatçıları, yazarları olduklarını unuturlar; daha. önemlisi, llıııUıidııkları yerin ağırlığını ya olduğımda,ı ağıra, ya 01duğundan hafife alırlar ve hiikii.ınetleri bazei! benzeri hükümetiere, onları da millete. ş ikayet eder dururlar. Sorım larım , siirekli ozara.k o m illetüı Iıenüz yerüıi yolımıı bilmediği kapı larda çözmeye çalışırlar. Erbaka,ı 'm' keııdini t:(evlet sanması gibi, onlar da baş Vll rdlı� ları kapıları gerçektetl devlet sanıp, devletuı sanatı sömürdiiğibı. " den yakıııırlar: Oysa , çoğıı kez baş I/urduk ları , hep aynı çıkar iliş . kileriyle kurulmuş hiikümet ka]nlarıdır.

kongrelerinde çözmeye çalışıyomz da, örgütlerimizi bütünün adına işletmek , gerekli tutumu açıklıkla almak aklımıza gelmiyor. Tiyatrolarımıidmı birüzde bir oyunumuz oynanırsa çogumuzun sesi kısılıyor. Geri çevrilirsek o zaman başında kendimizin bulundugu küçük ve dağı,ıık örgütlerim izi o hedefe do/trll. hareketigeçiriveriyoruz .

Halk bize neden kibrit ve kibrit kutusu yapan kimseler kadar ilgi duy _ muyor,neden bizi bir kibrit kutusima sahip çıktığı. kadar sahip çıkmı _ yordiye gözlerimize yaşlar do luyor da ,bizim denli sağı.nı solunu görme olanağı bulamamış bu 'halka ' nasıl bir örnek oldugumuzu kendi ken dimize hiç sormuyoruz. Biz kendimizi yakmıyonız bile, halkın bir gereksinmesine kibrit kadar cevap veremiyorsak , halk bizimle ilişki kurrr.az. Neden kursım ? Bizim ona vereceğimiz salt bir örnektir. Başka hiç bir şey değil. Ve bu örnek, bir diişüncedir. Bu düşün ce, jlaPıp-etmelerle yazılıp-çi;;; ilenler arasındaki tutarlılık la oluş tt/ruuır. Bımıı di'fiinme'Ve. başlayanlara ise ,yazar arkadaşımızın su,ıabildiği göribıiim şu :" nıanet sanata sanat/an , sanat adamına-gene sanat adamı demesek bile -ayd",ı çevreden geliyor. Herkes bir baş kasının ayağına çelme takmaya çaıişmakla başarı elde etmek peşinde . . . "Görüyor musunuz maıızarayı ? Bımlar hep oluyor ve he meıı lıep bir agızdan bunlar söyleııiyor. Kimdir bu ihaneti yapanlar öyleyse ?Hem nedir başarı eldt! etmek ?Ne adına ?Kim pay alıyor başarı bu başarıdaıı ?Nası l ? Yoksa bireysel bir dlirgunIlik mu bu denen şey ? .

BİN KEZ söyle,ıse yeri var:Hak verilmez , almır. Bu da, temel biiyiik değişimleri amaç ediııniemiş hükümet kapılarından medet umarak,onlarla uzlaşına yolları arayarak değil, bu uygulamalara atavır kesin ve birlikte karşıysak orada kesin tavrı""zı alarak, . larak sağlanır.

BİR ZAMANLAR , Şehir Tiyatrolarına karşı Türk Tiyatro Yazarları Derııe�7i bir boykol kararı almıştı. Sotıal hayatımızın ilkdi; !ii direnmesi idi bu saıııyo17(1)l. Sonra, hiç bir şeycikler değişme m işke,ı boykol lnıldırılıvermişti. Vaadlere kanmak, belki de bazı ları'",zııı işine gelmişti. O gibı Derneğin yönetici üyelerinden biriy genel d i Bilgüıe.'. Bıı gibı de öyledir. Bir oldu bittiye getirilerek , Imrııla boylwhm kaldınldı!,,, bildirilmişti. Tekne böyle böyle batı rılır iş:e. Bir taviz deliği şıırdaıı , bir taviz de liği burdan , derketı ağlaşmaya başlaı/ır.

A tLAMA YAN çOl11ğa i"eıııe verilmeyeceği doğrudur ama el insaf arlıı" biz!er de hala çor/tlısal?:

BU TtJRDEN yakınrnaların en yakııı öyııekle-tüıden birini 4 Ma • yıs 1975 günlü Yeni Ortam Gazetesi 'nuı sanat sayfasında çıkan bir yazıda gördüm ; Oyun yazarları,nızdan Recep Bilginer 'in imzasıııı ifışıyan yazıııın baş lığı ''So",at Sömüriisü "dür. Yazıda , doğruca bir giriş le, sömiiriinibı d.evlett.eıı başladığı , devletin bir uygulayıcısı 0lan hiikümetlerin bu söm iiriisÜJıiiıı, devletin sömürüsii olaralı belir: diği ymısıtılıyor. Sonra geçiliyor yayınevlerinden dert yanılmaya " Ardıtıdan da sıra geliyor aydınıiı aydına ettiğine . A.'dıııdalı ise , ga zeteleruı sanat sayfaları Dil yakınmalardmı payını a lıyor.

SA YıN Bilginer'e göre : "Gazeteler artık sanat dışıdır. O eskiden, eski gü,ılerdeymiş. Şimdilerde , nasılsa bir gazetenin bir köşesini kapmış-her/ıaııgi bir değere sahip olmaktan çok , kişisel i- ' lişkilerinin yardımıyla -sanatın pr.ofesyonel gevezeleri, ellerinde ka lem , sorumsuzca fetva verip durıı yorlar. Hep kendi dostlarındaıı hep kendi k liklerüıdeki kişilerden sözediyorlar. . . " YA LAN MI dedikleri ?Herlıalde değil. Ama, tari/üıi yaptığı saııat sayfası da yazısının yer aldığı sayfaya pek beıız iyor. O zaman, de -' dikleriııe kuşkııyla bakıy'or okııyan. Böyle bir .oyfamn baş köşesinde kendisi de yazısim yayınlatabildiğiııe göre ? İş te, işler hep böylr karışıp dolaşıyor. Devlet tiyatrosuyla s017m larımızı, o'uı yönete,ı i iş başında tutan hiikiimet kapılarında çözmeye kalkıyorıız: Şehir Tiyat rolarıyla takışmalarımızı, bu işin öZÜJıden hiç bir şey anlamıyçıı törenci,Jes tivalci Belediye üyelerüıe duyurııyorıız . Yayınevleriyle i lişkilerim izi, o yayınevleri sa!ıiplerini senden be,ıden çok öııemseyen ya da onları , başıııa bııyrıık koyan hiikümetlerin topladıh yayın

L... ._ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ I nanma GUYerc/n/ere

GUverci nlere inanma

ci

a l a n lardaki kardeıim:

B i l i yorum i na nd ı ğ ın için a l k ı ı l ı yarsun

b i l i yorum kendi ellerinle b ırokm ıı Ilibi

Orhon Kurmuş 2 0 . - T L.

foıkuylo hova lan ıyo, özlemi n .

• Bi LiMS E L SOSYA LiZ�1 YAL DEMOKnASi

Inancın var y o d o hc iyi yo�yacağıno, k ıy ı ndo köıende sak l od ığ ı n umut vor ya,

• AYDıNLAn VE SINIf

çocuklorım kovuıur benim olomadığ llnO

SOS­

I\IÜCADE­

LEsi

çocuklarım edinirler benim todomodığımi

yoıodı ğ ı m kodor yoz o l ma z onlorın yoıoyocoğ ı , i ıte o gUn ge l miı gibi hovo lonıyor

eoıkuyla o l kıılod ı ğ ı n gUverein.

inanma gUvercin lere alanları dolduran kardeıim :

B i r e l i n tu tup tu tup bıroktığı gUvereinlere,

kUrsUlerde konuıup konuıup bir a ğ ı z ı n , sözlere bu lay ı p buloyıp b ı raktığı

P revost/Casaıiova/Metıge rlO. -TL. • DiYALEKTIK V E TARiııi �IATER YALİZ�I Spirkin/Yakhot 15, -TL. •

marksizm ve

maoizm • v� krivtsov

•

KAPiTALi ZMiN E KONOMi POLi

Ticİ nyndina/Chernlkov 25. -TL. • SENDiKAl.An Ü ZE R i N E

B i liyorum i na nd ı ğ ın i ç i n a l k ı ı l ı yorsun

Ma rx IEngels/Lenin 2 5 . -TL.

havalondığı vok i t ok gUvercinler,

b i l i yorum ak olduğu için, gUvercin olduğu için, b i l iyorum bırakmok olduğu i ç in iıin i ç i nde:

Biri seni n bir turlu kirlenmeyen yanıma

biri be rı ıç i tutkun, bir turlu dUıUrhneyen teti ğ i ,

de özgurluk isteğin kendi tutsakl ığ ı na :

inanma karde ıim

•

E NDÜSTni l.F.şME T E M E L SOnUNLAnı Yalçın Küçük 30, -TL.

SÜRECiNiN

sol ınon 9Uvercinlere�1

• iKi AçrnAN T. i. P. DAVASı

Dehlce BoranlNecla Fertan L S , -TL. SINIF -

LAn Jock Woddis 15, -TL.

Ak değ i ld i r arınmanın rengi her zaman ,

i n o n ç b u k od a r k o l oy çel inir mi deme,

• ŞiLi DEVRi MiNiN

yon l ı ı bu kodar gUzel gizleni r mi d e me ,

ÖCRETTiK­

LERi

ÖZER

proll(jln yok edilişi ontl . hümonlzm ve serüvenci polıtıka .kültür devrimi. ve çın Işçi sınıfı «büvük sıçrama, ve sonucları maoculuğun özü ve politikası

MA R Xİ z M V E MAOiZM V. KrltBov 20, -TL.

y o l a n b u kodor içte n s/:lylenir m i d e me ,

maoculuOun temel Ideolollk kaynakları

maocu dış pOlitikanın ıdeolojık temelleri

•

,imgesi gUvercin değ i ld i r,

/:IzgUrlUk değildir sal ıvermenin o n l a m ı !

marksizm ve maoculu� maoculuk ve antı · marksist lelselesi

• FANON VE AFniKA 'DA

edi len söze , veri len umudo

Kemol

VE

Vassine/Cribanovl 8 , -TL:

d i yorsun yo bir gUn ge l i p

dUıUn a l k ı ı lornodan önce:

!:;. -TL.

E M PEnYALi z �liN TÜnKiYE'YE

cini '

baı ı n ın UstUndeki gökyuzune

barııın

F EODAL TOPLmIDA:\ YiH�lii'l.

YÜZYıLA Leo lIuberman (Tükencli) •

hava land ı ğ ı vak i t ak gUverei nler,

biri

•

�adalet agaoglu-

nene Castlllo 12. 5 0 , -TL.

ulusal kurtuluş hareketı

O tllan 15

IsÇI SIN_IFININ _ EKONOMIK ORGUllERI VE BOIONlUK _

�o:ı! özcan

kesgeç

Diinya s istemler denges i gün geçlil'çe değişiy01'. Bıı deifiş imüı işçi sııııfı ı'e ell/ekçi halk yığmla" lIIdml yaııa bir diizeııbı olıışıımıı­ na doğnı Oldll,i{ıı gözle göriilebill/", Emperyalisl -Kapilalisl sistem doğal çökiişiiııe gidiyor. Emekçi yl/..r,lı larlıı deıııolwalik islemleri , bilbıçleri, özgi," ue sömüriisiiz bir diiııyaııııı lohııııı larım r saçı yor.

Yeşeriiyar. Ülkemizde de işçi s llllfmıı z ı'e emekçi hallmııız bıı gelişmeler den dışarda , arkada değil.

Kapitalizmuı çökiişii , e vrensel boyutlar içiııde , bıına ba,Çrı mll , blı yeıpazenuı içüıde yer almı iilkelerde de görüliiyor. Bilinıız sorınıla rı taşınıyor. , Sermaye, diizeııi ile varlığıııı siirdiirebilm eııüı a"'ansız ıı/.."'aş ı ­ n ı veriyor. "Can Iw uli "ile çırpınıyor. ırm' olan s iyasal ekonom iı, , s osyal tiim giiciiııii bıı yolda harcıyor.

Kendi birliğiııi; temelde uzlaşmaz olmayan çelişkileı'iııi" ve ay rı gÖYÜneıı as lwda lemelde bir ue lek olaıı ayrılıklarm ı . b ir vaııa atarak sağlıyor. İş vereıı seııdikolm"! . odalar. işadamlan den/ekle­ ri gibi örgiitsel yapısında da 'tekelleşiueriy01' hemeıı.

28 Nisan 1975 günü işverenler seııdikası. '11111 çağrısı ilc İs lmı bul 'dcr yapılan , Ticaret ve Saııayi Odalarıilm , iş adandan de1'7lelti ­ nin ve bir çok sermaye örgütleriniıı . bıı arada KOÇ ue Eczacı başı ' nın da katı ldığı toplantı , yapılan konıışma /m' allı/aıı kararlar bıııııı göstermiyor mu ? Bıı lür toplantı lardaıı bas!lla Iwpall ve GİZLİ ya­ pılanlar bu yargıyı doğrulamıy01' ıllıı ? İşçi sııııfımız ve emekçi Iwl/nll/ız açıs1l1daıı , oıılann demolna tik s iyasal ve ekonomik örgiitleri aÇ/sıııdml bıı bi/illıli biiliiıısell� ğin oorlığını söylemek elbelte pel' "olay deRi/. Falwl siimlle I)//ııa YÖlıelişin vll rlığıııı gmnek kı Vllllı veriy01·. i Devrim ci s eııdi"alar ve devriıııci seııılilwlıınla ö'-giilleııeıı iş çiler yıllardır bıııııı gerçekleşli,-meııbı ka l'cas/lıı l '{' rdileı'. Bilgiiıı çok ileri aşamalm'a geçme nokıaslluln<lI rlm'.

A çlığın , yokll/ğı/ll , baskınııı, kısaca del/lo�'ras iııilı /iilii l)Oylıllm'! i· le geçerli ve işler olmddığı bir orlamda salı loptıı-iş sözleşıııele­ ri yolıı ile uerileıı ekoııonıü, mileadeleııiıı yelmedi/riııi orlava "oy nıayan işçi ve seııdikaCl 'ya şiiPhe ile baln lıııaS!l1111 baş"a aıılamı var .mı ? _ Işçiye yıllardır s iyasal yapıımı dışıııda kalnıas/lı ı . polililw yap­ masını , özcesi taraf olarak, bZlnZl bile bile. laraf deKi/m işçesiııe dm' ranmasını örgiitleyen . akorts1/z bir yapı içil/de. a/lorllıı bi>' şe vliliş· cesine imaj yaratan Türk-iş 'iıı bitip tiikeıımesiııi baş"a Ilas ı l ' izalı ederiz. işçi sınıfının politik , s iyasal gerçeğini Sa U{(/IOlı ve Ö'rgiilleııme ­ s iııde, ekOlZonı ik mücadele örgiilii olmasıııda bu do/Inıyıı şaş 11laz bir ımsı/la olarak ortaya koyan DİsK 'in (Türkiye Devrimci İş çi Seııdilw ları Konfederasyo!Z1r) bıı imajının gerçekli!iğiııi, işçilerilııizin lJ3� di politikalarının bilim inin gereği oldııltırna illalıdı/llan için DİsK ' e akın ettikleriııi görmeyen göz ler, şüPhe yoklur Id , sermayeııin de -

DISK KONGRESI D i SK ' i n Kongre.i , 21 Mayıs ' to i.ton bu l 'do toplanacak Kan'­ gre hozırl ı k lar ı tamamland ı .

8 y ı l l ık , .\.icodelesi yle iıçi sıntf� n ı n send ika l mUcade lesine ön der l i k eden D i SK , yeni sınavle>­ rın eıi§inde. K" ngre'de TUrkiye ilÇi Horeketi n i n , sendiklıl .arun ları yanısıra demokrasi mUcode lesi nde D i S K' i n yeri ıart, ı ı l ıp , değerl endirilece k . Sermaye Cep hes i karıısındo D i SK'in görev­ le r i saptanacak.

Kuruıu,undan BurUne Gell,en DISK Turl<-iı bUnyesinde gel i ıe" I.J tari i , nomuslu ve kararl ı sendi ­ koc d ık onlay ı�ı, 1 3 . �bal. 1967 de D i S K kuruluıundo somutlan­ d ı . ilÇi çıkerlarına bu ulke ge .. çekıerine ters dUıen TUrk-il' in llsarı sendika c ı l ık" onfoY l j l ,60 kr. luk Ucret zammı için greve giden ve bu nedenle kUr}unla non ZongJldok iıçilerinin dir�

16

n ı ıı i le iyice onlaıdd ı . ?oıabah çe ŞiI" ve Com FFabrikaSlndaki grevi destekleyen sendikaları i 11 5 k r . i çin iıçiyi satanlar" TUrk iı'ten geçici olarak ihraç etti ­ ler. Ar!<osından Monnesmonn B� N fabrikası ndaki sözle ımede , Meden-iı Boıkonı Kemal TUrk ­ ler'in çaba l ar ı na rağmen, TUrk­ iı yöneticileri iıçileri n hakları n ı uyuttulor. Bu gel i �meler Uze­ r i ne ; Maden-iı, Lastik-iı, Gıda­ iı, K i mya-iı, Basın-iı, .endikala rı Turl<-iı'ten ayrılarak D i SK ' i kurdul ar . Bu sendikatar ii niçin ayrı ldık lar ı n ı " ıöyle açıkladı lar: " TUrk-il iç inde kalmak, ytlne timi i�çiden yona olanlara de\!­ retmek yo l lar ı artık tomamen tı konmııtır. TUrk -il çıkarcı sendi­ koc ı l ığ ı n ı i sro fın ve yerli yaban C i ·�mUruculere hizmetin temsil ei Si ol muıtur. 1 I D i SK ' In kurul uıu , ilÇi s ı n ı f ı -

Kildir. Serll/aye bu oluşımııı çok iyi bilmekledir. Maşalandır b1/nu �öre111eyelı. İşçi sınıfııilli mı tleVl'im ci örgiil b irlil!i , DİSK çatısında bittiin leş me aşamasnıa I!elmişlir.

DİSK bağlı seııdikalann yalnızca hııkılk,� al bir kıırııluş1l değil dir.

Devrimci biiliin liiftii içereıı boyutlarda bir bjliinliikti•• · var n /4rJ..

Demo/iralik -merkezi yapısı bilıııli! gereğiLiir. Örgiillell1l1e -ejJilim -yaY1ll -aida/ gibi görevlerin hepsi de DjSK biiliiıı,lii},7ilnii amaçlar.

Genelde ııar olan, var olacal, olan polilil< bii!iil1liik , işçi sınıfının biliıııiıı in politikasiilm biiliinliil,r;idiir.

Siyasal plalf01'lI/da da bıı yapı , işçileri "eııdi s iyasal partilerin­ de biiliilZleşmeye. yÖlze llmeyi ama ,'lar.

DellIoln'alik mücadele . demo/"r((s iııiıı tiim kural ve kı/rum ları i­ le ue tiim içe,-iKi ile işlemes iliiıı sağlaııması mücadeles nde, i tüm y((I,laşımlanm geıı,�l dor,'rudan sapmadan yapar. Sosyalist olmayan s i vasal parlilerle ve diğer demokralik örgiillerle olan ,z,ıyaııışni<'­ sıııda de1l1okrasi kavgası urt1'dır.

Hiç bi>' giiç işçi smıfml/l demokratik iktidarını amaçlamayan , sosya/isı allı/ayaıı biı' s iyasal yapı içuıde tır/sak etmeye yetmez 0 iU/.

İş le bıı özellik/e" i ile, sarı ve gerici sendikacılıktan, işçi sınıfı 1I/1l dell/o/,ral i/, //Iiicadelesiııi saptıran aıılayış tan ayrılmıştır DİSK. 8u yöııle,'i ııe (ııılayışı ile, emekçi halkımızın da gözü DİSK e çevrilmişli'-. Om{/( da Jemohratik miieadelesidir DİSK 'in miicade ­ lesi. İş çi s!ıııfZlZlII s iyasal örgiitii değildir elbet. Siyasal örgiili;,ı ıre ,'el,liliifil/i de bıı bilinçle savl/nur.

DİSK . geçerli bir elwııomik mücadeleıı;,ı demokratik by ortam­ da yapı labilecej{iııi de bilmektedir. Demokrasinilı yaşaması ve sı ıu rlarıııııı gel/iş lelilmesi ve demokrasinin ayııı zamanda işçiler i­ çir, de i'j,erflesiııi sağlamak için buııları engelleyen diizenlemele­ re IUlrşı çıl",ı·. Koı'şı çıl,arl,eıı de Ölıerilerini geti" ir. A çık seçik ka17UI oy/ıııdn layiı ş ı lı r hale sokar. İş te referOlıdZlm "işçilerin özgiir ce s el/dil",lanlıl seçme hakkı " bıll1lar.dan biridir. Bıına karşı olan­ Im' as lında bu özii bildikleriııdeıı , bZl öze karşı olanlardır. işçi söz ı'e I",rar sahibidir yöııeti1l1iııd13-De1l1okratik ilkeler birliiii yöııelim siSlemidi" . , Işte bıııılaYdı r DISK 'i DISK yapaıı , yapacak olan.

Pel, çol' almıda oldıığu gibi; devrimci demokrütik ekOlZomik ör­ gii! 01",(111111 �e,'eklirdiği biilüııselliği sağlı yacaktır. B1I biiliinsellik işçi s !ıılfll1L11 Ö1'giilseIlJiiliil/sellijJiııil1bir öğesi ayrılmaz bir uns1lru­ dur. ffer za'll(QII yeııi ve ileri bir devrim ci aşamOlıın uğraşı vardır , vol' olaeail/ır.

BlIgiilı dilli dehIil , yarıl! elbette bııgibı olmayacaktır.

nın ekonomik ve sosyol mUcode lesi nde bir aıama o ldu . iIÇi hak l orı nı o l mok ve a l ınan hakları korumakta oo)or t l or i D i S K ' in ge I i ıimini h ı z land ı rdı . Bu gel iıi m , sermayeyi karş ısına ol makta pek le i.tek l i o lmayan TUrk -il yöne tkilerini n,oynı zomanda 1961 de kuru lan Ti P kurucuları o l on D iS K yönetici leri hakk ında yo­ l an ve i ftira ko'mponyosı oçm\­ larıno neden oldu . Ama iıçi sınıfı daha iyi Ueret ve çal 'ıma koıu l lar ı , sendika i hakları i ç i n Rabak' la, TUrk Demi r-DökUm " de, Sun!Jurlor' do , Gi5Iov�t' te , 80550 'do, Zonguldak i to, Ai iağa' da direndi . iJverene, iıverenle ­ rin kira l ık katil lerine ve TUrk­ iıle korı ı . O l ayl ardo ı 9revci iı­ çi ler polis ve i andarnıoyı do kor ıııında bu l du lar .

Sonunda sermaye kurtulu� , 274 ve 275 say d ı yasa la"n de­ ğiıliril mesinde buldu . Buna D I sK ve i l erici bağ ım,ız sendikaların çat ı s ı a l tında toplanan iıçiler 1 5-1 6 Hazi ran direnl ıi yle ce­ vap verdi , T i P demokra tik kaza-

n ı mlor ı n ı korumakta kararl ı iı­ çi s ı n ı f ı n ı n yanında IIsendiko Bi me özgurlUğU" i ç i n mUcodele e t t i.. Yasa n ı n iptali için Anayasa Mahkemesine başvurdu . Yasa n ı n önemli maddeleri ip/ol edil di .

1 2 Marl ' ı i zleyen faıi.ı dö nemde grev lerin yasak lanması -

no, i�çi leri n bask ı a l t ı nda tvtu l mosına rağmen D i SK l i sindirme ve dağıtma çabaları sonuçsuz i kal d l . Son bir ydda 2eı peıe bağ ımsız sendikalar Di SK'e k o­ I d ıyor . Di SK kUNluıunun S . y ı ­ i ı n ı doldururken onurlu v e gUç­ lu mUcade lesi buyUyar ve 9O l i ­ ıiyor.

DiSK GENEL BA ŞKANı KEMA L TURKLER

'fUiI7tU$,

..________________________________________�__�aB��se���r mBma ..������. ..... �.. !.... I........