حق اور باطل کے راستے - The Paths of Right and Wrong (Urdu)

Page 1


2


‫�ﹻ ْﺴ ﹻﻢ اﷲﹻ اﻟ ﹽﹷﺮ ْﺣ ٰﻤ ﹻﻦ اﻟ ﹽﹷﺮﺣ ﹻ ْﻴ ﹻﻢ‬

‫ن‬ ‫ڑ‬ ‫ى ت‬ ‫�وع ا� � �ام � � � ب ر �ا ��ابن �ب ر� وا� �‬

‫‪3‬‬


‫� و �با�‬ ‫�را�‬ ‫� ى ر� �ر ر�‬

‫ و�  ا� �)��م(‬

‫‪4‬‬


‫ﺎب ﴿ ‪﴾۴۱٪‬‬ ‫ْ� �ﹻي ﹷوﻟ ﹷﹻﻮاﻟ ﹷﹻﺪ ﹽﹷي ﹷوﻟﹻﻠ ﹹْﻤ ْﺆ ﹻﻣﻨﹻ� ْ ﹷن ﹷﻳ ْﻮ ﹷم ﹷ� ﹹﻘ ْﻮ ﹹم ا ْﻟﺤ ﹷﹻﺴ ﹹ‬ ‫ﹷرﺑﹽﹷ ﹷﻨﺎ اﻏ ﹻ ْ‬

‫اے �ورد�ر �ب )�ب( � دن � � اور �ے �ں  ا�بپ � اور ��ں � �ت �۔ ‬ ‫)�رة ب‬ ‫ ا�را�۔‪(۴۱‬‬

‫�ا� ��اب� ى‬ ‫ ا� �رة �� �ھ �‬ ‫بر‬ ‫ا� �  و�  � �‬

‫�� �د‬ ‫� �ہ    ‬

‫و�ا��‬ ‫� �  ‬ ‫و�� �‬ ‫ا�ف �  ‬ ‫�� و� �م ا�‬

‫� �با�  � � �‬

‫ا� �ى  و�  � �‬ ‫اور �م �� و ��ت � روح � � د�‬ ‫ﺎح اﻟﺬﹽﹹ لﹽﹻ ﹻﻣ ﹷﻦ اﻟﺮﹽﹷ ْﺣ ﹷﻤﺔﹻ ﹷوﻗﹹﻞ ﹽﹷر ﹽﹻب ْار ﹷﺣ ْﻤ ﹹہ ﹷﻤﺎ ﹷﻛ ﹷﻤﺎ ﹷرﺑ ٰﹽﹷﻴ�ﹻ ْي ﹷﺻﻐﹻ� ْ ﹱ�ا‬ ‫ﹷو ا ْﺧﻔ ْﹻﺾ ﹷﻟ ﹹہ ﹷﻤﺎ ﹷﺟ ﹷﻨ ﹷ‬

‫﴿‪﴾ؕ۲۴‬‬

‫�‬ ‫�و� اے ف �ورد�ر � ا�ں �   ‬ ‫اور �و �ز � ان � آ� � ر� اور ان � � � د�   ‬ ‫� � )� �( �ورش � � � � ان )� �ل( � ر� �ر�۔) � ا�ا�‪( ۲۴‬‬

‫‪5‬‬


‫ن‬ ‫ت‬ ‫ا�اؑء "‬ ‫" �ار� ب ى‬

‫ت‬ ‫� ى  ر�و �ر�‬

‫‪� :‬ر ر�‬

‫وب� ئ ٹ‬ ‫ٹ‬ ‫ى ب ‬

‫‪:‬‬

‫ڈ‬ ‫ىا�ڈ�‬

‫‪ :‬ا ّول‬

‫�ل �‬

‫�اد‬ ‫ت‬ ‫�ر�‬

‫‪� :‬رى۔‪2014‬‬ ‫‪https://issuu.com/hyderraza‬‬

‫" � و �اب� �را�"‬

‫ز‬ ‫‪ :‬ى‬ ‫ا� ہ �رار‬

‫‪� :‬رف ر� و  �� ر�‬

‫�ل �‬

‫‪� :‬۔ ‪2011‬‬

‫وب � ئ ٹ‬ ‫ى ب‬ ‫ٹ‬

‫‪:‬‬

‫�‬

‫ڈ‬ ‫ىا�ڈ�‬

‫‪� :‬ھنىكاا��ز‬ ‫‪https://issuu.com/hyderraza‬‬

‫"ا� � �ر�� �"‬

‫‪ :‬ا ّول‬ ‫ز‬ ‫‪ :‬دو ہ �رار‬

‫�اد‬ ‫ت‬ ‫�ر�‬

‫‪� :‬رف ر� و  �� ر�‬

‫�ل �‬

‫‪� :‬رچ  ۔‪2010‬‬

‫�‬

‫وب � ئ ٹ‬ ‫ى ب‬ ‫ٹ‬

‫‪� :‬ھنىكاا��ز‬ ‫‪:‬‬

‫‪https://issuu.com/hyderraza‬‬

‫‪http://books.aliwalay.com/books.php?catid=5‬‬

‫‪6‬‬


‫� �ر‬

‫�ان‬

‫� �‬

‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪11‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪13‬‬ ‫‪14‬‬

‫��‬

‫‪8‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪11‬‬ ‫‪13‬‬ ‫‪16‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪21‬‬ ‫‪25‬‬ ‫‪27‬‬ ‫‪33‬‬ ‫‪35‬‬ ‫‪40‬‬ ‫‪43‬‬ ‫‪47‬‬

‫ف� �؟‬ ‫�� و  ا�ب� �را�ا� � �  ‬ ‫ا���ٰ � �ت‬ ‫ ‬ ‫ا�ب� � و�د‬

‫ت‬ ‫ن‬ ‫ى ت‬ ‫ى‬ ‫آب ا� �� �دسبعغب بىب(‬ ‫ا� �ب � � ق ّصہ)�ا�ن �ہ ‪��4�،‬ى ر‬

‫ش‬ ‫� اور �اب� � شكلبىں‬

‫� اور  ا�ب� � � رو� �‬ ‫ن‬ ‫ا�ء ��م‬ ‫ب ىا‬ ‫�ت ى‬ ‫ ��ر� �  م� ق ّصہ‬ ‫ا�م � �ر��ہ‬

‫ا�م � �� ��ہ‬ ‫ف‬ ‫ �ق ‬ ‫�ر اور��ں � �ں � ر‬ ‫ن‬ ‫ب� ��‬ ‫��‬

‫‪7‬‬


‫��‬

‫� � �‪�،‬ام  � ‬ ‫� ��  "ا�  � �ر�� �"اور"�  و  �اب�  � را�"   � ��  ‬ ‫ا��‪  ،‬‬ ‫ ‬ ‫ن‬ ‫ت‬ ‫�اور  ا� ��ٰ � �فت ىقاات �� � � ى‬ ‫ ء"� � � �� � � ‬ ‫ا�   ‬ ‫ ا� اور �وش"�ار� ب ىؑا‬ ‫�� ا�ا  ‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ �� ّ‬ ‫ا�ب"‬ ‫ ‬ ‫ �د  �با�ر  �  � ا��  � �ب  "�  ‬ ‫ت‬ ‫���خد� �۔ اس �ب  � �م وا�ت ا‬ ‫ّ‬ ‫ق‬ ‫ف‬ ‫�‬ ‫ ا�   ء  � ز�� �ا�ال �� �رآن   �   ‬ ‫� �  �  ۔  �  � �ف ا� �ش  �  �  � ب ىؑا‬ ‫�   ‬ ‫ ا�� � ��‪� � � � �� ،‬ش � � � ‬ ‫ �� � �ب � وا�ت � ى  ‬ ‫�ن �� � ان � اور ا‬ ‫ّ‬ ‫ت‬ ‫ب�  � � �  � � ‬ ‫ان وا�ت  � ا�� � اور آ�ن �ں � �ن � �� �ا� اس �  ‬ ‫ن‬ ‫اور ب ىا‬ ‫ ا�ؑ ء � ز�� � � �� ��۔ا� � � ان وا� � � � �ىا � وا� ��ا� �  د‬

‫ �� � �ب "�ت ا�ب" � �� ����۔‬ ‫�‪ � ،‬ا‬ ‫ّ‬ ‫ت ن‬ ‫ا�ء اور ان � ا�ال ز�� � اس �ح �ن ‬ ‫اس �ب � � � �ش � � � � �ار�  ب ى اؑ‬ ‫خ‬ ‫� �� � ى‬ ‫ ا�ء �  ا�برے � �با�� �ن � اور �� � � � �ن �� ا� ��ٰ ‬ ‫ ا� �م �  �م ب ىؑ ا‬ ‫ئخ‬ ‫ن‬ ‫ف خض ت‬ ‫ ا��ت � �� �‪،‬اور � و ‬ ‫ ��ح � ا‬ ‫ ��وں � ا�ٰ �م  اور  ئى�ب ر� � �باو�د �  ‬ ‫� � ى د‬ ‫خ‬ ‫ ا�ء � � ا�ن د� اور ان � � �۔اس �ب � � � � �� � �� � � ا� ‬ ‫� �م  ب ىا‬ ‫ن‬ ‫ت‬ ‫ف‬ ‫ ��� ‪  ،‬ب ب‬ ‫ ا��ت � � � �م � � � ‬ ‫ � �� ان ا‬ ‫ ا��ت � � ا‬ ‫��ٰ �ف ا� � �وں   �� ا‬ ‫ئز ت‬ ‫ر��  �  ۔‬ ‫��� اس  � �ر  � �‪ ،‬اور  � ا� ��ٰ ا� ��ں  � ���   � �از�ا�ٰ �م   � �� ا ‬ ‫ت‬ ‫نش‬ ‫ا�اءا�‪� � ،‬ب � �ى � ��ں � �ح آپ � �� � بثآب �� اورآپ � � و � � ‬ ‫ث‬ ‫�‬ ‫ �� � �� � � � ��  � ا  ‬ ‫ف�  ‬ ‫� ا�� � �با� ��  ‪-‬اس �ش � ا� �ى �  ‬ ‫ت ت‬ ‫ �� �ں � � �ور ا�ع ��‪ � ،‬آپ � ‬ ‫ا� � �� � �ر �� �� آپ � �  در�ا� آ‬ ‫��ار �� ۔‬ ‫ف‬ ‫ف‬ ‫ا� ��ٰ � � را� � �� ر�اور د� � � �� � �ر��� � �� �ر��‪ ،‬آ�‬

‫� ى ر�‪�:‬ر ر�  و�  ا� �)��م(‬ ‫ ‬ ‫‪hyderraza@yahoo.com‬‬ ‫ ‬ ‫را� اى �‪:‬‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫�� �‪http://cityislam.com/quran.htm  :‬‬ ‫ �� �ں �   ‬ ‫�ا� ‪�:‬رآن � اردو ر‬ ‫‪8‬‬


‫� و  ا�ب�‬

‫�� و  ا�ب� �را�ا� � �ف � �؟‬ ‫�ﹻ ْﺴ ﹻﻢ اﷲﹻ اﻟ ﹽﹷﺮ ْﺣ ٰﻤ ﹻﻦ اﻟ ﹽﹷﺮﺣ ْﹻﻴ ﹻﻢ‬

‫ت‬ ‫ن‬ ‫ڑ‬ ‫ى ت‬ ‫ �ب ر� وا� �‬ ‫ �ا � ا�بن‬ ‫�ر�‪� ،‬وع ا� � ا �م � � � ب ر‬

‫ن‬ ‫ى‬ ‫ا� �م اور �دہ ا�ان � و �اب� دو�ں � ا� ��ٰ � �ف � د�� دو ‬

‫� ��ں   � را�  �اور  دو�ا�اب�  �  �  او  ر‬ ‫� وہ  را�  �   ‬ ‫را���۔�   ‬ ‫ن‬ ‫��ں �را� �۔ اب  � �دہ ا�ان ا�  ذ� دارى  �ف ا�  �  �  � وہ   �  � ‬ ‫ن‬ ‫ا� �  ا�ان  �  ا�� ‬ ‫را�  �  ��  ر�  اور  �اب�  �را�  �  دور  ر�۔  �ً ى  ‬ ‫ن‬ ‫�‬ ‫� � دو�ں را� وا� ا� ��ٰ   � �ف  �  د��  را� �۔ا  ‬ ‫��ا��  ‪   � ،‬‬ ‫ض‬ ‫نت‬ ‫وا�  ا�  �  ��ا�  ��ٰ    �  ب  ‬ ‫�‬ ‫� ا�ان  ا�  ��ٰ    �  �  ‬ ‫� و  �  �ں  ��؟   ‬ ‫ں‬ ‫� �� ��‪ �  �  �  ،‬را�  ‬ ‫خدا  ‬ ‫� �ر  �  � اور �� �م  �  �� �  ‬ ‫�آ  ‬ ‫�ا�ب �د ��� �۔‬

‫ن‬ ‫ت‬ ‫دو�ے‪ ،‬ہ �را�ان  � �    �� � ا� ��ٰ   � �ف  � ��ا�‪ �،‬ا� ‬ ‫ن‬ ‫ن‬ ‫�‬ ‫ا�� �اس ا�ان  �  �   ‬ ‫ا� ��ٰ   �   � ا�ان  �  �  �  �اب�  � را�  � د�ى  ‬ ‫� � � وہ � � را� � ا�ر ��‪ ،‬اور ب ب‬ ‫ � ا� ��ٰ   �� � � � � اس � ‬

‫اس �ابت � �ا �ں �؟ اور وہ � ��ار ��ا  ؟‬ ‫‪9‬‬


‫ ���ا� ��ٰ ‬ ‫ ‬ ‫�� �اب� �را� ا� ��ٰ �‬ ‫ت� ا�رى   ‬ ‫س �ا ب  ‬ ‫ا� � ا  ‬ ‫ى‬ ‫ �� ا�� � � � ا� ��ٰ � � � د  ‬ ‫� � دورا� �ں ��۔ اس � ب ر‬ ‫ت‬ ‫�� وہ �را  �ً � �ے�‪ ،‬اور ب ب‬ ‫ ��۔   �‬ ‫ �ا� � ا‬ ‫ۓ  � اس ج ر ‬ ‫�ً � �  ‬ ‫ � ��  � �را  ‬ ‫ن‬ ‫نت‬ ‫� � �م �ا� ا�ان  �  ا�ى �ى ��  �  � ��ر ‬ ‫ �  �� دار  � ��  ؟  ‬ ‫� وہ ج  ‬ ‫ت‬ ‫ دےر�‬ ‫ ‬ ‫ ��� �� ا� ��ٰ � � اس �‬ ‫� �‪ ،‬اور وہ �م � ا� اس ا�ر � ا ‬ ‫ن‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ا�‬ ‫��� � �ً وہ ا� اس ا�ر   ��  ا �ى� ا�ل ��  ‬ ‫ا�ى ا ‬ ‫�۔اب �� ا�ان � �ى  ‬

‫ف‬ ‫� �  ا�  ��ٰ  �  �  ‬ ‫دےر� �۔ا�  ا�ر  � �  ا�ل   ‬ ‫ ‬ ‫�ا�  ��ٰ  �  اس  � ‬ ‫جنت‬ ‫�� ا� ��ٰ ‬ ‫�ا�م ��ار�� �� � � � � ��اورا� ا�ر  �� ا�ل   ‬ ‫ ��ا��ار�� �� � � � � ��۔‬ ‫ ‬ ‫� �ف‬

‫ﹽﹷ‬ ‫ﹷ�ﺑ ﹹ ْﻮ ﹷن ﹹو ﹹﺟ ْﻮ ﹷہ ﹹہ ْﻢ ﹷو ﹷا ْدﺑﹷ ﹷﺎرہﹹﻢ�ْ�ۚ‬ ‫�وا�ۙاﻟ ﹷْﻤﻠٰٓ�ﹻﻜﹷ ﹹﺔ � ْ ﹻ‬ ‫ﹷوﻟ ْﹷﻮ ﹷﺗﺮٰٓي اﹻذْ ﻳﹷ ﹷﺘ ﹷﻮ�ي ﹽﹷاﻟ ﹻﺬ ْﻳ ﹷﻦ ﹷﻛ ﹷ ﹹ‬ ‫ﷲ ﹷﻟ ْﻴ ﹷﺲ‬ ‫اب اﻟ ﹷ ﹻ‬ ‫ْ� ْﻳ ﹻﻖ ﴿‪ ﴾۵۰‬ذٰﻟ ﹷﹻک ﺑ ﹻ ﹷﻤﺎ ﻗ ﹽﹷﹷﺪ ﹷﻣ ْﺖ ﹷا ْﻳﺪﹻ ْﻳﻜﹹ ْﻢ ﹷو ا ﹽﹷﹷن ا ﹷ‬ ‫ﹷوذﹹ ْوﻗ ْﹹﻮا ﹷﻋ ﹷﺬ ﹷ‬ ‫ﺑﹻﻈﹷ ﹽﹷﻼمٍ ﻟﹽﹻﻠ ﹷْﻌب ﹻ ْﻴﺪﹻ ﴿ ۙ‪﴾۵۱‬‬ ‫ﹹﺳ ْﻮ ﹷرةﹹ ْاﻻﹷ�ْﻔﹷﺎ ﹻل‬

‫ف‬ ‫ف‬ ‫ت‬ ‫ت ت‬ ‫�ر�‪ ،‬اور �ش � اس و� )� �( د�۔ ب ب‬ ‫ �� ��روں � �� �� ‬ ‫ � ر‬ ‫� ان � ��ں اور �ں  � )�ڑے اور �ڑے و�ہ( �ر� )� اور  � ‬

‫�(  � )اب(  �اب آ�  )�  �ززہ(  �  ﴿‪  �  ﴾۵۰‬ان )ا�ل(  �  �ا  �  � ‬ ‫ت‬ ‫ �� ‬ ‫�رے ��ں � آ� � �۔ اور � )�ن ر�( � �خدا �وں � � � آ‬

‫﴿‪﴾۵۱‬‬

‫�رة ٴا�أ�ل‬

‫"ا� ��ٰ � ذات � �ق � � ��ہ ��� �ن � �د اس ‬ ‫ت‬ ‫�ق � ا�� ���ا�"‬

‫‪10‬‬


‫ک ﹻﻣ ْﻦ ﹷﺳ ﹽﹻﻴﺌﹷ ٍﺔ ﹷﻓﻤﹻ ْﻦ‬ ‫ک ﹻﻣ ْﻦ ﹷﺣ ﹷﺴ ﹷﻨ ٍﺔ ﹷﻓﻤﹻ ﹷﻦ اﷲ�ِ�۫ ﹷو ﹷﻣ ۤﺎ ا ﹷﹷﺻﺎﺑﹷ ﹷ‬ ‫ﹷﻣ ۤﺎ ا ﹷﹷﺻﺎﺑﹷ ﹷ‬ ‫س ﹷر ﹹﺳ ْﻮ ﹱﻻ�ؕ ﹷو ﹷﻛ�ٰي ﺑﹻﺎﷲﹻ ﹷﺷہﹻ ْﻴ ﹱﺪا ﴿‪﴾۷۹‬‬ ‫ک�ؕ ﹷو ا ْﹷر ﹷﺳ ْﻠﻨٰ ﹷ‬ ‫ﹽﹷ� ْﻔ ﹻﺴ ﹷ‬ ‫ک ﻟ ﹻﻠ ﹽﹷﻨﺎ ﹻ‬ ‫ﹹﺳ ْﻮ ﹷرةﹹ اﻟ ﹽﹻﻨ ﹷﺴ ٓﺎ ﹻء‬

‫ت‬ ‫�ر�‪  ،‬اے )آدم زاد( �   �� ��ہ � وہ �خدا � �ف � � اور � �ن � ‬

‫وہ �ى  � )ا�ل(  � و�  �  � اور )اے �ﷺ(  �  �  �  � ��ں )� ‬ ‫ى ت‬ ‫�اب( � � � � � � � اور )اس �ابت �( �خدا � �اہ �� � ﴿‪  ۷۹‬‬ ‫﴾‬

‫ا� ��ٰ � �ت‬

‫ � �اور اس  �  �  � ��  �اب� ‬ ‫ا� ��ٰ  � ذات  � �ف  �  �  ‬ ‫ش ت‬ ‫�� �۔ وہ ا� �دل � � �ل � �‪ ،‬وہ �� ��� � �  ‪،‬‬ ‫�� و�د�ش�بہہ   ‬ ‫ت‬ ‫وہ رازق  �  � رزق  � �‪ ،‬وہ ��  �  � �م  � �۔ اس  � ب �ر� وہ  �  � ا ‬ ‫ ��‬

‫�‬ ‫�� � �اب� � اور وہ اس � ذات   �� � �۔ ا� �ح وہ �� � ��  ‬ ‫ت‬ ‫��اس � ذات � � � �۔‬ ‫ا�  ‬ ‫��� �ب  ‬ ‫ ‬ ‫ﹽﹷ‬ ‫�ة ﹻ‬ ‫ﹷو ﹷﻻ ﹷﺗﻠْﺒ ﹻ ﹹﺴ ْﻮا ا ْﻟ ﹷﺤ ﹽﹷﻖ ﺑﹻﺎﻟ ﹷْﺒﺎﻃﹻ ﹻ‬ ‫ﻞ ﹷو ﹷﺗﻜْﺘ ﹹﹹﻤﻮا ا ْﻟ ﹷﺤﻖ ﹷواﹷ� ﹷ� ْﻌﻠ ﹹﹷﻤ ْﻮ ﹷن ﴿‪ ﴾۴۲‬اﻟ ﹷْﺒ ﹷ ﹷ‬ ‫ت‬ ‫��ابت � �ن �� � � �ؤ ﴿‪﴾٤۲‬‬ ‫�ر�‪ ،‬اور �   � ا�ب� � �� � �ؤ‪ ،‬اور   ‬

‫ﹷاﷲﹹ ﹷ ۤﻻ اﹻﻟ ٰ ﹷہ ا ﹻ ﹽﹷﻻ ہﹹﻮ�َ�ۚ ﹷا ْﻟ ﹷ� ﹽﹹي ا ْﻟ ﹷﻘ ﹽﹹﻴ ْﻮم�ُ��� ﹷﻻ ﹷﺗﺎْﺧ ﹹﹹﺬ ٗہ ﹻﺳ ﹷﻨ ٌﺔ و ﹷﹽﹷﻻ ﻧ ﹷ ْﻮ ٌم�ؕ ﹷﻟ ٗہ ﹷﻣﺎ �ﹻي‬ ‫ﹽﹷ‬ ‫اﻟﺴ ٰﻤ ٰﻮ ﹻ‬ ‫ض�ؕ ﹷﻣ ْﻦ ذﹷا ﹽﹷاﻟ ﹻﺬ ْي ﹷ�ﺸْ ﹷﻔ ﹹﻊ ﻋﹻﻨْ ﹷﺪہۤٗ ا ﹻ ﹽﹷﻻ ﺑﹻﺎﹻذْﻧ ٖﹻہ�ؕ ﹷ� ْﻌ ﹷﻠ ﹹﻢ‬ ‫ت ﹷو ﹷﻣﺎ �ﹻي ْاﻻ ْﹷر ﹻ‬ ‫ﹷﻣﺎ ﺑﹷ� ْ ﹷن ﹷا ْﻳﺪﹻ ْﻳ ﹻہ ْﻢ ﹷو ﹷﻣﺎ ﹷﺧ ْﻠ ﹷﻔ ﹹہﻢ�ْ�ۚ ﹷو ﹷﻻ ﻳﹹﺤﹻ ْﻴ ﹹﻄ ْﻮ ﹷن ﺑﹻ�ﹷ ْي ٍء ﹽﹻﻣ ْﻦ ﻋ ﹻ ْﻠﻤﹻ ۤ ٖہ ا ﹻ ﹽﹷﻻ ﺑ ﹻ ﹷﻤ ﹷ‬ ‫ﺎﺷ ٓﺎء�َ�ۚ‬ ‫ﺮﻛﺳ ﹽﹹﹻﻴ ﹹہ ﹽﹷ‬ ‫اﻟﺴ ٰﻤ ٰﻮ ﹻ‬ ‫ت ﹷو ْاﻻ ْﹷر ﹷض�ۚ ﹷو ﹷﻻ ﹷﻳ ٔـ ﹹ ْﻮ ﹹد ٗہ ﺣ ﹻ ْﻔ ﹹﻈ ﹹہ ﹷﻤﺎ�ۚ ﹷو ﹹہ ﹷﻮ اﻟ ﹷْﻌ� ﹽﹹﹻي اﻟ ﹷْﻌ ﹻﻈ ْﻴ ﹹﻢ‬ ‫ﹷو ﹻﺳ ﹷﻊ ﹹ ْ‬ ‫�رة ا�ة‬ ‫﴿‪﴾۲۵۵‬‬ ‫‪11‬‬


‫ت‬ ‫ �� � �( اس � �ا �� �دت � �� � ز�ہ � ‬ ‫�ر�‪� ،‬خدا )وہ �د ب ر‬

‫ �‬ ‫��  � ب  ‬ ‫ر� وا� ا� � او� آ�  � � �  � � آ��ں  � اور  � � ز  ‬ ‫ا� � � �ن � � اس � ا�زت � � اس � )� �( �رش � � � � ‬

‫ رو�و � ر� � اور � � ان � � �� � ا� ب‬ ‫ � �م � اور وہ ‬ ‫��ں � ب ر‬ ‫ت‬ ‫اس � ��ت  �  � � � � د�س ��  �  � � �ں  � �ر وہ �� ‬ ‫ش‬ ‫د�� )اور �( آ�ن اور ز� ب‬ ‫ �  � ‬ ‫� )ا� �ر �م �ا د� �( اس  �  آ�ب آ‬ ‫ڑ‬ ‫�‬ ‫ �ا �� ر� اور � ا�ر   ‬ ‫ى� اور ا� ان � �� � � د�ار � وہ ب ر‬ ‫�و  ‬ ‫﴿‪  ۲۵۵‬‬ ‫﴾‬

‫�رة ا�ة‬

‫اب ا� ��  �  �  �  �  �  � اور  �اب� دو�ں ا� ��ٰ  � �� �  ‬ ‫ۓ‬

‫� � وہ  �  � ��� ا� ��ٰ �� ا� ��  �  �  �  � �داس  � ذات   �‬ ‫را�   ‬ ‫ثث‬ ‫ت‬ ‫�  �  �۔  � ً�ا ب ب‬ ‫� �را�  � ‬ ‫���  �  اور�  �  ‬ ‫�  وہ  �د  �  �  �  �  ا‬ ‫ن‬ ‫ن‬ ‫ �� � ر� د�  � �اس  � و� ر� ‬ ‫���‪�،‬اب� ا� �ح  � ��  � ّصوور�  ى ر ‬ ‫ت‬ ‫خ‬ ‫ ر�‬ ‫�� اور اس � و�  ‬ ‫�  ‬ ‫ �۔�ا� ��ٰ � اس ��ت �   ‬ ‫د� � �ا� ا�پس ��ا  ‬ ‫د  ا�ى� � ا� �پاس ��د �۔‬

‫ۖ ﹷﻋـﻠ ﹻ ﹹﻢ ا ْﻟ ﹷﻐ ْﻴ ﹻﺐ ﹷو ﹽﹷ‬ ‫ﹽﹷ‬ ‫ﹽﹷ‬ ‫ۖ ﹻ ه ﹷﹹﻮ اﻟﺮﹽﹷ ْﺣ ﹷﻤـ ٰ ﹹﻦ اﻟﺮﹽﹷﺣ ﹻﻴ ﹹﻢ﴿‪﴾۲۲‬‬ ‫اﻟﺸ ﹷهـ ٰ ﹷﺪة‬ ‫ه ﹷﹹﻮ اﷲﹹ اﻟ ﹻﺬى ﹷ ٓﻻ إﹻﻟﹷـ ٰ ﹷه إﹻﻻ ه ﹷﹹﻮ ٰ‬ ‫وس ﹽﹷ‬ ‫ه ﹷﹹﻮ اﷲﹹ ﹽﹷاﻟ ﹻﺬى ﹷ ٓﻻ إﹻﻟﹷـ ٰ ﹷه إ ﹻ ﹽﹷﻻ ه ﹷﹹﻮ اﻟ ﹷْﻤﻠ ﹻ ﹹ‬ ‫اﻟﺴﻠﹷـ ٰ ﹹﻢ اﻟ ﹹْﻤ ْﺆ ﹻﻣ ﹹﻦ اﻟ ﹹْﻤ ﹷه ْﻴﻤﹻ ﹹﻦ‬ ‫ﻚ ا ْﻟ ﹹﻘ ﹽﹹﺪ ﹹ‬ ‫ﹹون﴿‪ ﴾۲۳‬ه ﹷﹹﻮ اﷲﹹ‬ ‫اﻟ ﹷْﻌﺰﹻﻳﺰ ﹹ ا ْﻟ ﹷﺠﺒﹽﹷﺎ ﹹر اﻟ ﹹْﻤ ﹷﺖڪ�ﹷﺑﹽﹻۚﺮﹹ ﹹﺳ ْﺒ ﹷﺤـ ٰ ﹷﻦ اﷲﹻ ﹷﻋ ﹽﹷﻤﺎ � ْ ﹻ‬ ‫ﹹ�ڪ� ﹷ‬ ‫ۚ � ﹷﹹﺴ ﹽﹻﺒ ﹹﺢ ﹷﻟهﹹۥ ﹷﻣﺎ �ﹻ� ﹽﹷ‬ ‫اﻟﺴ ﹷﻤـ ٰ ﹷﻮٲ ﹻ‬ ‫ۖ ﹷﻟهﹹ اﻷْ ﹷ ْﺳ ﹷﻤ ٓﺎ ﹹء ا ْﻟ ﹹﺤ ْﺴ� ٰﹷ�‬ ‫ا ْﻟ ﹷﺨـٰﻠ ﹻ ﹹﻖ اﻟ ﹷْﺒﺎرﹻ ﹹئ اﻟ ﹹْﻤ ﹷﺼﻮﹽﹻ ﹹر‬ ‫ت‬ ‫ﹹﺳ ْﻮ ﹷرةﹹ اﻟﺤ�‬ ‫ۖ ﹷوه ﹷﹹﻮ اﻟ ﹷْﻌﺰﹻﻳﺰ ﹹا ْﻟ ﹷﺤﻜﹻﻴ ﹹﻢ﴿‪﴾۲۴‬‬ ‫ض‬ ‫ﹷواﻷْ ﹷ ْر ﹻ‬ ‫ت‬ ‫ڑ‬ ‫ �ا ��ابن ‬ ‫ ��� �� وا� � وہ ب ر‬ ‫�ر�‪ ،‬و� �خدا � � � �ا �� �د �۔ ��ہ اور ہ ر ‬ ‫ش‬ ‫ى ت‬ ‫ � � �ا �� �دت  � �� �۔  �باد�اہ ‬ ‫�ت ر� وا�  � ﴿‪ ﴾۲۲‬و� �خدا  �  ‬ ‫ت ڑ‬ ‫ �� ب‬ ‫ )� � �( �� ا� د� وا� �ن ب‬ ‫ ز�رد� ب �را� وا�۔ ‬ ‫)�(  �پاك ذات ہ ر ‬ ‫‪12‬‬


‫�خدا ان ��ں  �  ى‬ ‫�� �ر ��  �  �پاك  � ﴿‪ ﴾۲۳‬و� �خدا )�م ��ت �( ‬ ‫ن‬ ‫��۔ ا�د وا�اع �� وا� �ر� �� وا� اس � ب‬ ‫ � ا� � ا� �ام �۔ � ‬ ‫��  آ��ں  اور  ز�  �  �  ب‬ ‫�  اس  �  �  ��  �  اور  وہ  ب‬ ‫��  �  وا�  � ‬

‫﴿‪﴾۲٤‬‬

‫�اب� � و�د‬

‫ﹹﺳ ْﻮ ﹷرةﹹ اﻟﺤ�‬

‫ت‬ ‫ �� ہ‬ ‫ا��روہ � � �اب� � اورا�وہ ا� ��ٰ � �ف � ‬ ‫اب �ال � �ا‬

‫ر��‪ ،‬اس �� � � � �ں ‬ ‫� � � � اس ��� �ن � اور وہ � و�د  ‬

‫�‬ ‫�  �  و  �اب�  � �ا�  � �‪�  ،‬ىا�  �  � �� ��  �اب� ��  � اس د�   ‬ ‫ثث‬ ‫�‬ ‫�آ� �‪�ً � ،‬ا � اور �‪ ��،‬اور�م‪ � ،‬اور �ل ‪ ،‬رو� � �� ا��ا۔ ا�   ‬ ‫� ا�ب� �� ا� � ٰ �� �ف � � � �� ان   ���  �ن �؟‬ ‫ب ‬

‫�� � � �اب� � ‪�،‬ىا � اور�� ‬ ‫ �ً ا� ��ٰ � � � �ق � �   ‬ ‫خ‬ ‫� را� � � ��ىا ۔  ا� ��ٰ � ب ب‬ ‫�‬ ‫�� �   ‬ ‫�� اس �   ‬ ‫�� �  ‬ ‫ � ا�ان � �   ‬ ‫ز‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ ��� را�  �‬ ‫ ‬ ‫�ار�� � �ً وہ‬ ‫�۔ اب ا� �� ا�ان � �دوررہ � ز��  ا ‬ ‫�   ‬ ‫خ‬ ‫خ‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫�� �‪ ،‬اور  � ��   �را� �د ا�ان  � ��ى‬ ‫ا�ا�� �۔ ب ب‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ � وہ ا�ان  � �� �� ‬ ‫ت‬ ‫�‬ ‫ ا� �ح  � رو� آ�  �   ‬ ‫ �� � �� �‪  ،‬ا�ب�  ‬ ‫ ‬ ‫� �پاس  �‬ ‫�  � اس   ‬ ‫ف‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ ��� �۔اس  � ا� ��ٰ  � �رآن  �  � �ر��ىا  � ب ب‬ ‫�‬ ‫�� �  ا�ب  ‬ ‫ �  �  آ  ‬ ‫آ‬ ‫ا��ا‬ ‫ٹ‬ ‫��۔‬ ‫ ‬ ‫� �‬

‫‪13‬‬


‫  ﹹﻗ ْﻞ ا ﹻ ﹽﹷن ﹷر� � ْي ﹷ� ْﻘ ﹻﺬ ﹹف ﺑﹻﺎ ْﻟ ﹷﺤ ﹽﹻﻖ ۚ ﹷﻋ ﹽﹷﻼ ﹹم ا ْﻟ ﹹﻐ ﹹﻴ ْﻮ ﹻب ﴿‪ ﴾۴۸‬ﹹﻗ ْﻞ ﹷﺟ ٓﺎ ﹷء ا ْﻟ ﹷﺤ ﹽﹹﻖ ﹷو ﹷﻣﺎ‬ ‫ﹻﻞ ﹷﻋ� ٰي ﹷ� ْﻔ� ْﹻي ۚ‬ ‫ﻳﹹ ْﺒﺪﹻ ﹹئ اﻟ ﹷْﺒﺎﻃﹻ ﹹﻞ ﹷو ﹷﻣﺎ �ﹹ ﹻﻌ ْﻴ ﹹﺪ ﴿‪ ﴾۴۹‬ﹹﻗ ْﻞ ا ﹻ ْن ﹷﺿ ﹷﻠﻠ ﹹْﺖ ﹷﻓﺎﹻﻧ ﹽﹷ ﹷﻤ ۤﺎ ﹷاﺿ ﹽﹹ‬ ‫ﹹﺳ ْﻮ ﹷرةﹹ ﹷﺳـ ﹷﺒﺎ ٍ‬ ‫� ْﻳ ٌﺐ ﴿‪﴾۵۰‬‬ ‫ﹷو ا ﹻ ﹻن اہْ ﹷﺘ ﹷﺪ ْﻳ ﹹﺖ ﻓﹷﺒ ﹻ ﹷﻤﺎ ﻳﹹ ْﻮ� ْۤﹻي اﹻ� ﹷ ﹽﹷي ﹷر��ي�ۡ ؕ اﹻﻧ ﹽﹷ ٗہ ﹷﺳﻤﹻ ْﻴ ٌﻊ ﹷ ﹻ‬ ‫ت‬

‫�ر�  ‪ � ،‬دو  �  � آ� اور )�د(  آ�ب�  �  �  �  آ�بر �ا ��  � اور  � دو آ�برہ �ا ‬

‫�ے  � ﴿‪ �  ﴾٤۹‬دو  � ا�  � �اہ �ں  � �ى �ا�  � �ر  �  � �۔ اور ا� ‬ ‫ت‬ ‫�� �ا �ورد�ر �ى �ف و�  � �۔ �� و  ہ‬ ‫�اب � �ں  �  � اس  �  �   ‬ ‫ى  ‬ ‫زز‬ ‫زز‬ ‫�رة ب‬ ‫رد�� ﴿‪﴾۵۰‬‬ ‫� وا� )اور( � ى  ‬ ‫�أ ٴ‬

‫خ‬ ‫ت خ‬ ‫�� �   �ورى  �  � ى‬ ‫�‬ ‫ ا� ا�ان �د  �  �اب  ‬ ‫� ا ‬ ‫اب اس  �ابت  � و�  ‬ ‫ن‬ ‫را� � ��� �‪� ،‬ىا � اس را� � � � �۔ �اب� اس �  � �ام � �ں � ‬ ‫ت‬ ‫�‬ ‫ آ�� �‪ ،‬ا� ا��ے �  آ�ب  ‬ ‫ �� رو� � � � ا��ا و�د � آ‬ ‫� رو� � �اور ب ب  ‬

‫� �۔  ا��ے  � و�د  � ��  ���ف اور �ف رو�  � را�ں  �  � ‬ ‫ت‬ ‫ز ت‬ ‫��ا��ا�۔ د� � � � �وں � رو� �ا � �� �  ج‬ ‫�‬ ‫�آ� د� � �� ا  ‬

‫�� را�ں   �‬ ‫�ا�د�  � � �  � ا��ا �ا��� �ا� اس  �  � رو  ‬ ‫ف‬ ‫ت‬ ‫ ��  م‬ ‫��� ا��ا و�د  � آ�۔� ا��ا �ف اور �ف رو�  � �� ا‬ ‫�  � � ا‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ں� ا��ا � ���ا� ۔‬ ‫ �� �و�  ‬ ‫� اور �ں رو� � و�د ا‬

‫ت‬ ‫ ��� �"‬ ‫"�ں  �ا� ��ٰ �د� � رو� �� � و�ں �  ا�ب� �ا��ا � ا‬ ‫ا� ٓا ﹻء ْﻳ ﹷﻞ‬ ‫ﹷو ﹹﻗ ْﻞ ﹷﺟ ٓﺎ ﹷء ا ْﻟ ﹷﺤ ﹽﹹﻖ ﹷو ﹷز ﹷہ ﹷﻖ اﻟ ﹷْﺒﺎﻃﹻ ﹹﻞ�ؕا ﹻ ﹽﹷن اﻟ ﹷْﺒﺎﻃﹻ ﹷﻞ � ﹷ ﹷ‬ ‫ﺎن ﹷزہﹹ ْﻮﻗﹱﺎ﴿‪﴾۸۱‬ﺑﹷ� ْۤﹻي ْ ﹷ‬ ‫ت‬ ‫ن‬ ‫ن‬ ‫�ر�‪ ،‬اور � دو � � آ� اور  آ�ب� �آ�د ��۔ ��  آ�ب� �آ� د�� وا� � ﴿‪﴾۸۱‬‬

‫� ْو ﹷن ﹷواﹷ� ﺗﹹ ْﺘ�ٰي ﹷﻋ ﹷﻠ ْﻴﻜﹹ ْﻢ �ﻳ ٰ ﹹﺖ اﷲﹻ ﹷوﻓ ﹻ ْﻴﻜﹹ ْﻢ ﹷر ﹹﺳ ْﻮﻟﹹ ٗہ�ؕ ﹷو ﹷﻣ ْﻦ‬ ‫ﹷو ﹷﻛ ْﻴ ﹷ‬ ‫ﻒ ﹷﺗﻜْ ﹹ ﹹ‬ ‫� ﹻل ﻋ ْﹻﻤﺮٰ ﹷن‬ ‫�ا ٍط ﹽﹹﻣ ْﺴ ﹷﺘﻘ ﹻ ْﻴﻢٍ ﴿‪﴾۱۰۱‬‬ ‫ﹽﹷ� ْﻌﺘﹷﺼﹻ ْﻢ ﺑﹻﺎﷲﹻ ﹷﻓ ﹷﻘ ْﺪ ہﹹﺪ ﹷﹻي اﹻ�ٰي ﹻ ﹷ‬ ‫‪14‬‬


‫ت‬ ‫�‬ ‫�� �و � � � � �خدا � آ� �ھ �ھ � �� �� � اور   ‬ ‫�ر�‪  ،‬اور � �  ‬ ‫ت‬ ‫ �اب � ر�(  � �ط  �  �  وہ ‬ ‫� � �خدا )� ى  ‬ ‫� اس  �  � ��د  � اور   ‬ ‫�� ر� � � ﴿‪﴾۱۰۱‬‬

‫�رة آ�ان‬

‫ت‬ ‫� ��د�� ‬ ‫�� �  و  ‬ ‫ ‬ ‫اب  ��  �  د�  �  �  �  اور ‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫� وہ  �م  ��ا�  ��د  اس  �  �ف  �   ‬ ‫��ا‬ ‫� ا��ے  �  رہ  �  ہ ر ‬ ‫�ا��  ‬ ‫ت‬ ‫�اور  ب ب‬ ‫����  �  ا�  �� ٰ‬ ‫ا‬ ‫�  وہ  اس  ا��ے   � �دى  اور  �  �  ز�ىادہ  �� ‬ ‫ت‬ ‫ت �را�  �  � ‬ ‫�  ا�  �  �ا��ے  �  ر�  د�  �  اور  ا�  �ا ى  ‬ ‫��  ا�  �  �  �  �د�  �۔ا�ح  ا�  �  �  �اب�  �  را�  �  � ‬ ‫ر��۔ ‬

‫ى ت‬ ‫"� � � � � � ا��� � ب ب‬ ‫ �اب � ‬ ‫ � ا� ��ٰ اس � ا�‬ ‫را�ں � ��دے"‬

‫اﻟﻈﻠﹹﻤﺖﹻ ا�ﹻ ﹷي اﻟ ﹽﹹﻨ ﹹﻮرﹻؕ‬ ‫� ْۤوا‬ ‫ﹷاﷲﹹ ﹷو� ﹻ ﹽﹹي ﹽﹷاﻟ ﹻﺬ ْﻳ ﹷﻦ � ﹷﻣﻨﹹ ْﻮا�‬ ‫ۙ ﻳﹹ ْ ﹻ‬ ‫� ﹹﺟ ﹹہ ْﻢ ﹽﹻﻣ ﹷﻦ ﹽﹹ ٰ‬ ‫۬� ﹷو ﹽﹷاﻟ ﹻﺬ ْﻳ ﹷﻦ ﹷﻛ ﹷ ﹹ‬ ‫ﹷا ْوﻟ ﹻ ٰٓﻴﺌﹹ ﹹہ ﹹﻢ ﹽﹷ‬ ‫ک ا ْﹷﺻ ٰﺤ ﹹﺐ‬ ‫اﻟﻈﻠ ٰﹹﻤﺖﹻ �‬ ‫اﻟﻄﺎﻏ ْﹹﻮتﹹ �‬ ‫ۙ ﻳﹹ ْ ﹻ‬ ‫� ﹹﺟ ْﻮﻧ ﹷ ﹹہ ْﻢ ﹽﹻﻣ ﹷﻦ اﻟ ﹽﹹﻨ ْﻮرﹻ اﹻ� ﹷي ﹽﹹ‬ ‫ؕ اﹹوﻟٰٓـ� ﹻ ﹷ‬ ‫�ة ﹻ‬ ‫ۚ ہﹹ ْﻢ ﻓ ﹻ ْﻴ ﹷہﺎ ٰﺧﻠ ﹻ ﹹﺪ ْو ﹷن ﴿ ‪﴾۲۵۷٪‬‬ ‫اﻟ ﹽﹷﻨﺎرﹻ�‬ ‫ﹹﺳ ْﻮ ﹷرةﹹ اﻟ ﹷْﺒ ﹷ ﹷ‬

‫ت‬ ‫ت‬ ‫ �ر�‪� �  ،‬گ ا�ن �� � ان � دو� �خدا � � اُن � ا��ے � �ل   ‬ ‫�‬ ‫ف‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ �� �  اور  � ��ر  �  ان � دو� �ن  �  � ان  � رو�  � ‬ ‫رو�  �  � ا ‬ ‫�ل  � ا��ے  � � ��  �  � �گ ا� دوزخ  �  � اس  �  � ر� ‬ ‫�رة ا�ة‬ ‫� ﴿‪ ﴾۲۵۷‬‬

‫ﹷﻓ ﹹﻐﻠ ﹻ ﹹﺒ ْﻮا ﹹہ ﹷﻨﺎﻟ ﹷﹻک ﹷوا�ْ ﹷﻘ ﹷﻠ ﹹﺒ ْﻮا ٰﺻﻐﹻﺮﹻﻳْ ﹷﻦ ﴿ ۚ‪﴾۱۱۹‬‬

‫ت‬ ‫�ر�‪  ،‬اور وہ �ب �� اور ذ� �� رہ � ﴿‪  ۱۱۹‬‬ ‫﴾‬ ‫‪15‬‬

‫ﹷ�افﹻ‬ ‫ﹹﺳ ْﻮ ﹷرةﹹ ْاﻻ ْ ﹷ‬ ‫�رة ٴا�أ�اف‬


‫س‬ ‫�ا� ��ٰ ا� � �وں � ا�ن � � � ا  ‬ ‫�  ‬ ‫�ں � �و  ر� �   ‬ ‫ت ت‬ ‫�‬ ‫ و��  ا� ��ٰ  �  �   ‬ ‫�  �  �  � ڈال د��اور� د���  � �ہ �  ‬ ‫ن‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ى ت‬ ‫�� ى‬ ‫ىب � �ب ‬ ‫آب ا� �� �دسبع غب ب  ‬ ‫ل � �ر � ‬ ‫ ا� وا�  �  ‬ ‫ر�ا �۔ � پ ر ‬ ‫ن‬ ‫ت‬ ‫�ا�ن �ہ ‪  4�،‬‬ ‫�‬ ‫��   ‬ ‫ا�� � �   ‬ ‫ ا�� �ب � ب ر ‬ ‫�� �ر��ں‪ � � ،‬ى  ‬ ‫خ‬ ‫ت‬ ‫�‬ ‫� � اس  �  � اس   ‬ ‫راددو� � و  ‬ ‫ ‬ ‫� � �� ��  � ا�‬ ‫‪ ،‬را�  � اس �   ‬ ‫�‬ ‫�� �ر� �۔� ا� ��ٰ   ‬ ‫�دى ��   ‬ ‫�دل � ا� ��ٰ   ‬ ‫�واہ � � اور اس   ‬ ‫ت‬ ‫اس  � ى‬ ‫ ا�  � ا�ن  � ڈا� ا ��  �  �  �  ا� ��ٰ  � دى �� �م �ں  � �  ر‬ ‫� �ے اور ان � � �� � ا�س � �ے  ۔‬

‫ى‬ ‫ا� �ب � � ق ّصہ‬

‫ى‬ ‫� �  ۔  �ے ��   ‬ ‫‪3000‬‬ ‫ � �  � �  ‬ ‫� �  �  ‪  �،‬‬ ‫ا� ا� ��   �  ‬

‫��‬ ‫�  ‬ ‫ ا�  ‬ ‫د�ر  ‪ ��،‬اور ��ى � ز�رات � �ں  � �‪ �  �  � ،‬ى  ‬ ‫ب ت‬ ‫� اس � �و� �ل �‪ .‬ب ب‬ ‫� �  �۔ ب ب‬ ‫�  � ‬ ‫ ���  �  ‬ ‫ ‬ ‫ ��‬ ‫ �  �‬ ‫تت‬ ‫��‬ ‫ا�� ��  ا�س �ا  � �ا �  رہ  ��‪  .‬‬ ‫ ‬ ‫و�ں �  �  � دور��� � ‬ ‫ذ‬ ‫ت ت‬ ‫ت‬ ‫�� � �اور � ‬ ‫ب ‬ ‫ ��  ‬ ‫دو� � �‪�  .‬ذذا  �  � وا� ا‬ ‫ ‬ ‫�ے�پاس  اس و� ‬ ‫ن‬ ‫ � �� �  ا� ‬ ‫�� اور   � �  �ے ��  ‬ ‫� �  � �ش  �  �  �ورى �  ا ‬ ‫ ‬ ‫ت‬ ‫وا���ا۔‬ ‫�  ‬ ‫��� ا� �  ‬ ‫ت‬ ‫ � ا� �ؤں وا� آ�ىا�  �  �صبيببب  � ��� ۔�ا �ر  ا‬ ‫� �  �  ‬ ‫ب ب ‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫�رو�ابر اور  �م �ل  و دو�  آ� آ�  �  �� �  �ں �  �  � ��ں   � �وض ‬ ‫‪16‬‬


‫ن‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫�� ��  ‪�.‬ى �م �ت و ا�ام   � � � ا ��  ‪،‬دو�ں د� �  �� � ا� �وع ‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫ ا�‬ ‫� �  �  ‬ ‫ ��  �وع  � د�ىا‪ ��� ،  .‬اور د�  � و  ‬ ‫�� اور��ں ���ہ ا‬

‫�ؤں�ڑد�ىااور �� � روا� ��۔‬ ‫��اور  ‬ ‫آ آ�ب� �ؤں �ڑ� � �  ر  ‬

‫ڑ‬ ‫ٹ‬ ‫دوران��ے  ا�پس �ف  ى‬ ‫ا� � ا� � ��ى � �ں   ��� � �  ب ڑ�ى ا�ط ‬ ‫ ‬

‫ا� �ؤں  �  ى‬ ‫�‬ ‫ا�  رات   ‬ ‫�  �  ��ا�ل  �ر�  �۔  دوران  �  �  �  ى  ‬ ‫خ‬ ‫�‪  ��،‬ى‬ ‫ا�‬ ‫ر���   ‬ ‫���  ‬ ‫ ا�  ‬ ‫ا� �ہ اور  ب�ر�� رات �‪،‬اس رات � � � ى  ‬ ‫خ‬ ‫ن‬ ‫ت‬ ‫اور‬ ‫�� �راب �� �   ‬ ‫���� �ا� � و  ‬ ‫ ‬ ‫�ى � ���‪ .‬ا�� �ى �ى � ‬

‫� ى‬ ‫��د�  ‪،‬‬ ‫ ‬ ‫�� اس � � �� � � ‬ ‫ى�   ‬ ‫ا� ��� د�ى  ا۔�ى �  ‬ ‫�ى �ى   ‬

‫ن‬ ‫� � ����۔اب �ے  ا�پس  � �  �ر�  � �‪ �،‬ا  ‬ ‫ور� وہ ���  ‬ ‫ت‬ ‫�ں � ��  ى‬ ‫�‬ ‫در�ا��   ‬ ‫ ‬ ‫�وا� � دروازے � �‪�،‬ى �ابر �اب  ر� ‬ ‫ا� �ى   ‬ ‫ف‬ ‫ت‬ ‫ا� ��ت  �  و��  �  او  ر  ‬ ‫�‬ ‫� دروازہ  ��‪  �  �  .‬اس  �   ‬ ‫�ى �روش   ‬ ‫ ‬ ‫اس ‬

‫ ا�� � �رى � � د� اور ‬ ‫��ے  ا�پس رہ � � اس � دےد�‪ .‬اس � ى  ‬ ‫خ‬ ‫خ‬ ‫ى‬ ‫ ا�� � �ر  ‬ ‫ ‬ ‫�� ��ر��  � �ف آر�  �  �‬ ‫ ‬ ‫‪،‬وہ �  � �رى ‬ ‫�  �دےد ا�ى  ‬

‫�ت � ‬ ‫ ‬ ‫�ے �� �  � �  اور �  � �را �ے ��ں  � ���ٹ �۔   ‬ ‫�‬ ‫ن‬ ‫�‬ ‫�وع �د�ىااور زور زور �  چ چل�ا  ‬ ‫ ‬ ‫� �د  � �ول  �  � �‪ ،‬اور ا�   �ے  � ا‬ ‫ �ر�‬ ‫ ‬

‫�۔‬

‫ق‬ ‫ �اس ‬ ‫�� �ن �ں اور �ں  ‬ ‫�  ‬ ‫�  ‬ ‫ا�� � �� �� اور در�ىا  ‬ ‫�ر�  ى  ‬ ‫ت ت‬ ‫ا�‬ ‫رات  � و� زور زور  �  چ چل�ارہ �ں  اور   ��ں  �  ��ن �ر� �ں۔  �  �   ‬ ‫��ت  ‬ ‫ ‬ ‫اس� �ا�ً ��ىا اور � � � اور �ى �ى � �ك � � ر� �‪� � ،‬ى ‬ ‫ن‬ ‫ ا� �  �اب�  �   وہ  � ‬ ‫�� ��  � ان  �  � ��ا  � � ��‪� ،‬ے  ا�پس  � ى  ‬ ‫‪17‬‬


‫ن‬ ‫ ا�‬ ‫�ف ��ى  � ى  ‬ ‫ ‬ ‫رو� اور �  ر� ‬ ‫اب �� �۔  اس  �  � ��  ‪ �" ،‬آپ �  ا ‬ ‫ت‬ ‫ت ت‬ ‫�‬ ‫� �صبيببب   ‬ ‫و�  ‬ ‫�   "�  " �  ا�  �  �  �  اس   ‬ ‫����‪   �  �  .‬‬ ‫ا� ��  � �  �  ۔ �  � اس ���ىا  �  � ى‬ ‫ ا� �ل   �  � �ر  �‬ ‫��ں ور�  �   ‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ �‬ ‫ و�� �اب� ا�س  ‬ ‫�� ��اس  ‬ ‫‪3000‬د�ر � �ا �ا �  ا  ‬ ‫��ز�رات اور   ‬ ‫ ‬

‫ ا� �  �   � �۔  اس  �  �  � ��  � �ے ‬ ‫� �ا  �  � آج �ے  � ى  ‬ ‫ت‬ ‫نش‬ ‫�‬ ‫ � ��  � و  ہ � ��ف ��  � �ش   ‬ ‫ى �ان �‪  �  .‬‬ ‫ ا�ز  ‬ ‫�ہ �  � �� ى ا‬ ‫نش‬ ‫س� و  ہ‬ ‫ ���ىا  ۔ا  ‬ ‫�  �� � ا�ا� �   ��ان ��بارے  ‬ ‫س� ا�ار   ‬ ‫�‪ � ،‬ا  ‬ ‫ر�  ‬ ‫خ‬ ‫ڈن‬ ‫ى‬ ‫ ��ى �  ‬ ‫��ش �� او  ر� ا� �� ا�ر��‪ �،‬ا� ��ڈى ���ر���  ‬

‫اور � �� ا� � � �ا�۔‬

‫�‬ ‫ �  رات �  �  اس  �  � �ن ر�۔   �  اس  �  �  � د�ر  ‬ ‫ب ت‬ ‫�� ب‬ ‫ �ں۔‬ ‫ ‬ ‫ رہ �‬ ‫ � � �ى �ى ��ياب  � ���  � اس  �  �  �  ‬ ‫د�اور   ‬ ‫� روز وہ  �  � د�ر د  ا�ى‬ ‫ دن �  �  �  دو�ں را� ��۔ا� �ح  ہ ر‬ ‫اس �ح دس  ‬ ‫ت‬ ‫���‪ � .‬ى‬ ‫ دناس � ��  �ے � � �بارے � ��‪ .‬ب ب‬ ‫ � � � ا� ‬ ‫ ا�  ‬ ‫ا‬ ‫ہ ت‬ ‫ا��ں۔ � اس � � � � ى‬ ‫��ىا � � ى‬ ‫ ا� �رو�ابر �وع �� � � د  �ىا‬ ‫ ��ر � ب ر ‬ ‫ ا�‬

‫ �وع�دوں۔‬ ‫ ‬ ‫اور � � � � � �� �رو�ابر‬

‫پش ش‬ ‫س� � � �� � ى‬ ‫ � �‪ .‬‬ ‫� �ہ �رو�ابر �� � � ‪ � � ،‬ا� ا  ‬

‫� اور ى‬ ‫ا�  �  � آ�ىآ  � و�  �  �  �  �  �  �  � ��ا  � ‬ ‫وہ دو�ے �ے  � �   ‬

‫�‬ ‫�� �ش آ آ�ى �اس � � ��ىا �   ‬ ‫��� � �ش � �‪  ،‬ب ب  ‬ ‫�ا �۔� � د� �   ‬ ‫تن‬ ‫� �  ا� ��ٰ  � �ادا  � اور ‬ ‫ �۔  ‬ ‫� اس  �  �  � اور اس  � ا�ب  � �ر  � ر� �ا  ‬ ‫‪18‬‬


‫ا� آ آ�ب� �ؤں  وا�  آ �‪  .‬آ� آ� ا� ��ت  � �� ��  � اور ى‬ ‫ ا�  آ�بر  �� ‬ ‫ى‬ ‫ا� ا� آد� � �۔‬

‫ﹹﻛﺘ ﹷﹻﺐ ﹷﻋ ﹷﻠ ْﻴﻜﹹ ﹹﻢ ا ْﻟﻘ ﹻ ﹷﺘﺎ ﹹل ﹷوہﹹ ﹷﻮ ﹹ ْ ﹽﹷ ﹹ‬ ‫�ہﹹ ْﻮا ﹷﺷ ْﻴﺌﹱﺎ ﹽﹷوہﹹ ﹷﻮ ﹷﺧ� ْ ٌ�‬ ‫ﺮﻛ ٌہ �ﻜ ْﻢ ۚ ﹷو ﹷﻋ ٰٓ�ي ا ْﹷن ﹷﺗ ْ ﹷ‬ ‫ﷲ ﹷ� ْﻌ ﹷﻠ ﹹﻢ ﹷو اﹷ� ﹷﻻ ﹷ� ْﻌﻠ ﹹﹷﻤ ْﻮن‬ ‫ﹽﹷ�ﻜﹹ ْﻢ ۚ ﹷو ﹷﻋ ٰٓ�ي ا ْﹷن ﺗﹹﺤ ﹽﹹﹻﺒ ْﻮا ﹷﺷ ْﻴﺌﹱﺎ ﹽﹷو ﹹہ ﹷﻮ ﹷ ٌﹽ� ﹽﹷ�ﻜﹹ ْﻢ ؕ ﹷوا ﹹ‬ ‫َ‬ ‫�ة ﹻ‬ ‫﴿ ‪﴾۲۱۶٪‬‬ ‫ﹹﺳ ْﻮ ﹷرةﹹ اﻟ ﹷْﺒ ﹷ ﹷ‬ ‫خخ‬ ‫ت‬ ‫ن‬ ‫ �ض �د ا �ى�  � وہ � �ا�ار  � ‬ ‫�ر�‪�) � �  (��)  ،‬خدا  � ر� �( ��ا ر‬

‫ى� اور وہ �رے �  � �  � اور  � ‬ ‫ ا� �  �  � ب �ر  ‬ ‫�� �  �  �  � ى  ‬

‫ ا� �  �  �  �  � اور وہ �رے  �  � �۔ اور ان  �با�ں �( �خدا  � ‬ ‫�  � ى  ‬

‫� �� � اور � � �� ﴿‪﴾۲۱٦‬‬

‫�رة ا�ة‬

‫ﻟﹻـيﹹ ْﻨﻔ ْﹻﻖ ذﹹ ْو ﹷﺳ ﹷﻌ ٍﺔ ﹽﹻﻣ ْﻦ ﹷﺳ ﹷﻌﺘ ٖﹻہ ؕ ﹷو ﹷﻣ ْﻦ ﹹﻗﺪ ﹷﹻر ﹷﻋ ﹷﻠ ْﻴ ﹻہ رﹻزْ ﹹﻗ ٗہ ﹷﻓ ْﻠيﹹ ْﻨﻔ ْﹻﻖ ﹻﻣ ﹽﹷﻤ ۤﺎ‬ ‫ﷲ ﹷ� ْﻌ ﹷﺪ ﹹﻋ ْ�ٍ‬ ‫ﷲ ؕ ﹷﻻ ﻳﹹ�ﹷﻠﹽﹻ ﹹ‬ ‫ﷲ ﹷ�ﻔ ﹱْﺴﺎ ا ﹻ ﹽﹷﻻ ﹷﻣ ۤﺎ � ٰﺗٮ ﹷہﺎ ؕ ﹷﺳ ﹷﻴ ْﺠ ﹷﻌ ﹹﻞ ا ﹹ‬ ‫ﻒا ﹹ‬ ‫� ٰﺗٮ ﹹہ ا ﹹ‬ ‫ﹹﺳ ْﻮ ﹷرةﹹ اﻟ ﹽﹷﻄ ﹷﻼ ﹻق‬ ‫�ا ﴿‪﴾٪ ۷‬‬ ‫ﹽﹷ� ْ ﹱ‬

‫خ ئ‬ ‫خ‬ ‫ت‬ ‫ب‬ ‫ �� � ہ� �ئئے۔ اور  �  � ‬ ‫� � ا� و�  � �� �رچ ا‬ ‫ ‬ ‫��  و‬ ‫�ر�‪ ،‬‬ ‫خ‬ ‫رزق  �  �  � وہ  � �خدا  � اس  � د ا�ى  � اس � �ا� �رچ �ے۔ �خدا  �   �‬ ‫�  � د�  � ا�  � ��  � اس  � د ا�ى �۔ اور �خدا ى ب‬ ‫ �ب  �  �  � ‬ ‫�رة ا�ط�اق‬

‫�� � � ﴿‪﴾۷‬‬

‫‪19‬‬


‫ش‬ ‫� اور �اب� � شكلىىں‬

‫�  �ابت  �  � ��  ا� ��ٰ  � �ح  ا�  � د�ىا �ا  � �را�  � �ف ‬ ‫ت‬ ‫ا�� �۔�اب� �و�د � �ں  � ��� � � �ف ى‬ ‫ت‬ ‫ ا� ��ا�۔ اس �اب  ‬ ‫ى  ‬ ‫ز‬ ‫ت‬ ‫ �‬ ‫ا� �ل د���ں �� ا�� دن  � دس  ‬ ‫ر� و��  �  �   � �ں  �   ى  ‬ ‫� � ى د‬ ‫تت‬ ‫ش‬ ‫ت‬ ‫س‬ ‫�� ا  ‬ ‫ �  ‬ ‫�� � �اب �۔� � �  ‬ ‫� ��ں � و� �م �� � �ا ى د‬ ‫ت ت‬ ‫�‬ ‫� � اور  �  �ں   ‬ ‫� �  �  � دن  �  �بارہ  � ر  ‬ ‫ن �   � � ر�  �۔   ‬ ‫و� د  ‬ ‫ت‬ ‫ت ت‬ ‫�‬ ‫ٹ �ىا  �اب�  �  �   ‬ ‫� � اس و� رات  �   دس   � �‪�� ،‬ىا �  ‬ ‫ �  ‬ ‫�اب دے  ‬

‫� ا �ى � �ف ى‬ ‫ ا� �� وہ  �  �   دن  � دس  � ر� ��اور ب ب‬ ‫س‬ ‫ � ا  ‬ ‫��  �  �   ‬ ‫ٹ‬ ‫�‬ ‫�ابت � �� � �ى و�ہ � ى ب �ا�� � �م �ٹ  ا �ى�اب� � �� �اور   ‬ ‫ش‬ ‫ت‬ ‫�� � �ف ى‬ ‫ �� �  ۔‬ ‫ ا� ا‬ ‫��اب� � � سكلئىں ��   ‬ ‫�ف رہ ���۔  ‬

‫ت‬ ‫ت‬ ‫ ����"‬ ‫ آ�� �  آ�ب� � آ‬ ‫�� آ ‬ ‫"ب ب ‬

‫ﺎس ﹷﻗ ْﺪ ﹷﺟ ٓﺎ ﹷء ﹹﻛ ﹹﻢ ا ْﻟ ﹷﺤ ﹽﹹﻖ ﹻﻣ ْﻦ ﹽﹷرﺑﹽﹻﻜﹹﻢ�ْ�ۚ ﻓ ﹷﹷﻤ ﹻﻦ اہْ ﹷﺘ ٰﺪي ﹷﻓﺎ ﹻﻧ ﹽﹷ ﹷﻤﺎ‬ ‫ﹹﻗ ْﻞ ﻳٰٓﺎﹷﻳﹽﹹ ﹷہﺎ اﻟ ﹽﹷﻨ ﹹ‬ ‫ﹻﻞ ﹷﻋ ﹷﻠ ْﻴ ﹷہﺎ�ۚ ﹷو ﹷﻣ ۤﺎ ﹷاﻧﹷﺎ ﹷﻋ ﹷﻠ ْﻴﻜﹹ ْﻢ‬ ‫ﻳﹷ ْہ ﹷﺘﺪ ْﹻي ﻟ ﹻ ﹷﻨ ْﻔ ﹻﺴہ�ٖ�ۚ ﹷو ﹷﻣ ْﻦ ﹷﺿ ﹽﹷﻞ ﹷﻓﺎ ﹻﻧ ﹽﹷ ﹷﻤﺎ ﹷ�ﻀ ﹽﹹ‬ ‫ﹹﺳ ْﻮ ﹷرةﹹ ﻳﹹ ْﻮﻧ ﹷﹹﺲ‬ ‫ﺑ ﹻ ﹷﻮﻛ ﹻ ْﻴ ٍﻞ ﴿‪﴾  ۱۰۸‬‬ ‫ت‬ ‫�ر�‪ �  ،‬دو  � �� �رے �ورد�ر  � �ں  � �رے  �پآس  � آ�  �  �  � ‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ى ت‬ ‫ى ت‬ ‫�اب  � ا�  �  �  � �� ��ا �۔ اور  � ‬ ‫ �� �  � ‬ ‫ �ات �� ا ‬ ‫��‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ �� �۔ اور  � �را و�  � ‬ ‫ �� �  � �ا�  � ا�  � �ن ا‬ ‫�ا� ا�ر ا ‬ ‫�ں ﴿‪  ۱۰۸‬‬ ‫﴾‬

‫�رة �ي و�‬

‫‪20‬‬


‫ﹷﻟ ﹷﻘﺪﹻ اﺑْ ﹷﺘ ﹷﻐ ﹹﻮا ا ْﻟ ﹻﻔت ْ ﹷﻨ ﹷﺔ ﹻﻣ ْﻦ ﹷﻗ ْﺒ ﹹﻞ ﹷوﻗ ﹽﹷﹷﻠ ﹹﺒ ْﻮا ﻟ ﹷ‬ ‫ﹷک ْاﻻ ﹹ ﹹﻣ ْﻮ ﹷر ﹷﺣ� ٰﹽي ﹷﺟ ٓﺎ ﹷء ا ْﻟ ﹷﺤ ﹽﹹﻖ ﹷوﻇﹷ ﹷہ ﹷﺮ ﹷا ْﻣﺮﹹ‬ ‫ﹹﺳ ْﻮ ﹷرةﹹ اﻟ ﹽﹷﺘ ْﻮﺑﹷﺔﹻ‬ ‫ﺮﻛہﹹ ْﻮ ﹷن ﴿‪﴾۴۸‬‬ ‫اﷲﹻ ﹷوہﹹ ْﻢ ٰ ﹻ‬

‫ت‬ ‫ٹ‬ ‫�ر�‪ � � �  ،‬ب‬ ‫ �ا� � ‬ ‫ �� �د ر� � اور � � �با�ں � �رے  ‬ ‫ت‬ ‫ � �  � آ� اور �خدا  �  � ب‬ ‫ �ا ��  � ر  ہ‬ ‫ �� �ا اور وہ ب ر‬ ‫�� ر� �۔ �ں  ‬ ‫ة‬ ‫�رة  ا�ببة‬ ‫� ﴿‪﴾٤۸‬‬

‫� اور �اب� � � رو� �‬

‫ت‬ ‫ آ�� اورا�� � � ا�پس � �د�ىا ‬ ‫� �را� �ف � � رو� � � آ‬

‫�‬ ‫�� � �را� �ش �  ��۔ � ��� � � � �وہ   ‬ ‫� � � وہ   ‬ ‫ت‬ ‫س‬ ‫�� �� � ا  ‬ ‫ �� اور وہ �   ‬ ‫�� � ��ا �� � ا� ��ٰ � ذات � ّ  ‬ ‫ ‬ ‫ت ت‬ ‫ � � ہ �ر��  �  �  �  �   � � ا�ل  �  � ��۔� ى‬ ‫�‬ ‫ ا� �� �  ‬ ‫ن‬ ‫ثث‬ ‫ت‬ ‫��  ا �ى �  ا�ل  ى‬ ‫ن �  ا�  � ‬ ‫���� �‪ ً �  ،‬ا�  ىا�  ��ا  ‬ ‫ا ‬ ‫ا�  ا�ان ‬ ‫ن‬ ‫�دو�ےا�ا�ں �ىا ا� ��ٰ � � اور �ق ���ے��ا�� �ا�ل � ‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫�‬ ‫�� �  � وہ  �  � را�  � ��ا�‪ � ،‬و� ��ان ا�ا��  �  �  � �ن   ‬ ‫ا ‬ ‫ت‬ ‫�‬ ‫� ا�ل �ے � وہ �اب� � را� � ��ا�اور � اس � �د�� � ا�ى �ا �اب� را  ‬ ‫ت‬ ‫ث ت‬ ‫��ا �� اس � �ا ��۔ � � � باب �ا � � � � �� � ا�ل  ا �ى� � � ‬ ‫ا�ل اس � � �اب� �د� �۔ ‬

‫ﷲ ﹷﻳ ْہﺪ ْﹻي ﻟ ﹻ ْﻠ ﹷﺤ ﹽﹻﻖ�ؕ‬ ‫�� ﹷ ٓﺎ‪Ò‬ﹻﻜﹹ ْﻢ ﹽﹷﻣ ْﻦ ﻳﹽﹷ ْہﺪ ْۤﹻي ا�ﹻ ﹷي ا ْﻟ ﹷﺤ ﹽﹻﻖ�ؕ ﹹﻗ ﹻﻞ ا ﹹ‬ ‫ﹹﻗ ْﻞ ﹷہ ْﻞ ﹻﻣ ْﻦ ﹹ ﹷ‬ ‫ﹷاﻓ ﹷﹷﻤ ْﻦ ﻳﹽﹷ ْہﺪ ْۤﹻي ا�ﹻ ﹷي ا ْﻟ ﹷﺤ ﹽﹻﻖ ﹷا ﹷﺣ ﹽﹹﻖ ﹷا ْن ﻳﹽﹹت ﹽﹷ ﹷﺒ ﹷﻊ ﹷا ﹽﹷﻣ ْﻦ ﹽﹷﻻ ﻳﹷہﹻ ﹽﹻﺪ ْۤي ا ﹻ ﹽﹷ ۤﻻ ﹷا ْن ﻳﹽﹹ ْہ ٰﺪي�ۚ ﻓ ﹷﹷﻤﺎ‬ ‫ﻒ ﹷﺗ ْﺤﻜﹹ ﹹﻤ ْﻮ ﹷن ﴿‪﴾۳۵‬‬ ‫ﹷ�ﻜﹹ ْﻢ‬ ‫ﹹﺳ ْﻮ ﹷرةﹹ ﻳﹹ ْﻮﻧ ﹷﹹﺲ‬ ‫۟ ﹷﻛ ْﻴ ﹷ‬ ‫‪21‬‬


‫ت‬ ‫�� � � � ر� د��۔  � ‬ ‫�ر�‪� �  �  ��  ،‬رے ��ں  � �ن ا  ‬ ‫ت‬ ‫س‬ ‫ �� �  � اُ  ‬ ‫دو  � �خدا  �  � � ر� د��ا �۔  �  � � � ر� د�� وہ اس ب  ‬ ‫ب ت‬ ‫ �� �� ا� ر� � �� ر� � �پا�۔ � �   �� �ا ‬ ‫ى� ��  ا�ى وہ � ب  ‬ ‫� �و  ‬ ‫﴾‬ ‫� � ا�ف �� �؟ ﴿‪  ۳۵‬‬

‫�رة �ي و�‬

‫ا� ��ٰ  � ذات  ہ�ر�ح  � ب �را�  �  �پاك �اور اس  �  �  �  �  � وہ ‬

‫ب‬ ‫ �� �اور �ق ���ے � � �۔ ا� ��ٰ � �� �� �� � اس ‬ ‫� � ب  ‬ ‫ت ت ت‬ ‫ب ت‬ ‫و� � � �ق � �ن � �� ب‬ ‫ � � اس � اس � �م � � � ا�ى �ے �ىا � ‬ ‫ت‬ ‫ثث‬ ‫ ر� � اور اس � ‬ ‫�  �� � ا ‬ ‫اس   �� ا�ل �  � �ے‪ ً � ،‬ا�ا� �� �م � � �  ‬ ‫ں� ا� ‬ ‫�� � � وى و�ہ � � �� �دو۔اب � � � وى � �م �زو  ‬ ‫��  ‬

‫�‬ ‫ں � دو�بارہ   اس   � وى  � وا  ‬ ‫دے اور  � ان �زو  ‬ ‫ا� �� ا�ا� �ح �ف �  ‬

‫�‬ ‫�� اور � � ان � �� ا�� �‪ ،‬اس   ‬ ‫�دے۔ � � اس � � ان �زوں � �  ‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫�� �ف ان �زو  ‬ ‫ در�  ‬ ‫ ‬ ‫� ا� � � �� �م �م‬ ‫�‬ ‫ں� �ر� �ل دى۔ اب   ‬ ‫ش‬ ‫خ‬ ‫ �� ا�ل � اب ا�ل � ب‬ ‫� وى � � ت � ب‬ ‫�‬ ‫�  ‬ ‫ �� � ر� اور �ا� اب ��اك �  ‬ ‫ت‬ ‫ث‬ ‫�‬ ‫ �� � اب �اب� � �۔�اب  ‬ ‫اور آگ �  � آ�ب� � � ��۔� � � وى � �  ‬ ‫ن‬ ‫ا� �ح  ب ب‬ ‫س‬ ‫� ا�ى ا  ‬ ‫ ��ا� ��ٰ � �� �� �وں � �� �وع   ‬ ‫ ‬ ‫ � ا�ان ا� � �‬

‫�اس  � �م   � ا�  � ��  � ��  �  �  � وہ  �اب�  �  � اور �ن د  ہ‬ ‫��۔‬

‫ن‬ ‫ت‬ ‫ى‬ ‫وں � ا� �� �� �وع  � د  ‬ ‫ �ر� �  ‬ ‫ ‬ ‫�ں �  � اب ا�ان  �‬ ‫ثث‬ ‫� � و  ‬ ‫�� �ر� �م � �� �‪ ً � ،‬ا� �� � ��‪ ،‬آب و �ا � ��‪ ،‬و�  ہ‬ ‫ز‬ ‫خ‬ ‫و�ہ۔  � ب‬ ‫ � ��ں �د ا�ان  � �ا �دہ �۔ ا�ان  � اس ز�  � �ا  � ا� ‬ ‫ف‬ ‫ش‬ ‫�� ��ىىكى ىوول � �ر� �اد � �رق �ا‪ � ،‬ا� ��ٰ � � ‬ ‫ �� �د�ىا � � و  ‬ ‫د�اں ا‬ ‫‪22‬‬


‫�‬ ‫ا�   � �ل)او    زون(�  ��ىا  �ا  �  ‪،‬اس  �  �  دن  رات  �ر�  ��ں  �  ‬ ‫ف‬ ‫ب ب‬ ‫ ز�  �‬ ‫�‪ �،‬ان �  �رق �ا    ��رج � رو� �� ر�وٹ � ز� � آ� � �  ‬ ‫ض‬ ‫�‬ ‫�  ‬ ‫�� �ر �  ‬ ‫ ا�ن �د �   ‬ ‫ں� � ا�� �� �۔ اب � ا‬ ‫�� � �� اور �ر�  ‬ ‫�ا � د�اں � �و اور �ر��ں  � �پا�ى �ؤ  ۔‬

‫ﹽﹷ‬ ‫ﺮﻛ‬ ‫ک ﹻﻣ ْﻦ ﹷرﺑ ﹷ‬ ‫ﹷاﻓ ﹷﹷﻤ ْﻦ ﹽﹷ� ْﻌ ﹷﻠ ﹹﻢ ﹷاﻧ ﹽﹷ ﹷﻤﺎ اﹹﻧ ْﺰ ﹻ ﹷل ا ﹻ ﹷﻟ ْﻴ ﹷ‬ ‫ﹽﹻک ا ْﻟ ﹷﺤ ﹽﹹﻖ ﹷﻛ ﹷﻤ ْﻦ ہﹹ ﹷﻮ ﹷا ْﻋ ٰ� �ؕ ا ﹻﻧ ﹽﹷ ﹷﻤﺎ ﻳﹷ ﹷﺘ ﹷﺬ ﹹ‬ ‫ﺎب ﴿ ۙ‪﴾۱۹‬‬ ‫ﹹﺳ ْﻮ ﹷرةﹹ اﻟﺮﹽﹷ ْﻋﺪﹻ‬ ‫اﹹوﻟﹹﻮا ْاﻻﹷﻟ ﹷْﺒ ﹻ‬

‫خ‬ ‫� � � � �� � � � � �رے �ورد�ر � �ف � � � ا �زل �ا � � ‬

‫� وہ اس � � �ح � � ا�� � اور � � و� � � � � ﴿‪  ۱۹‬‬ ‫﴾ ا��‬

‫خ‬ ‫�‬ ‫� ا� ��ٰ  � �ف ا�ان  �  �  � اور اس  � �ورت  �   ��  �   ‬ ‫ ‬ ‫غ‬ ‫ت‬ ‫ ر� ؟‬ ‫ ��  ‬ ‫در�ر � وہ اس � � د�ىا ا� � � ا�ان � � � و� �اس �ح � �ں ا‬ ‫ذت‬ ‫ت‬ ‫ � ب ا‬ ‫�‬ ‫ ��  ۔  ا� ��ٰ   ‬ ‫را�ر� � � ا ‬ ‫"�"  ا� ��ٰ  ذرہ ب � ب  ‬ ‫ ��  اور �  �  �  �  � ّ‬ ‫خ‬ ‫خ‬ ‫� �م ا�ان � � �� � �ا� ا�ان � � � اس � � ى‬ ‫ �‬ ‫ ا� �� � �  ‬ ‫ف‬ ‫خ‬ ‫�  � دو�ے ا�ان  �  � �‪� �،‬ف  �  � اس ا�ان  �  � دے�اس � �م ‬ ‫خ‬ ‫�ق  � ا�ف  � �د ا�ى۔  ا� ��ٰ  � ب ب‬ ‫ � �ا�ان  �  �  � ���  � اس  � وہ �م ‬ ‫ذ‬ ‫ اور�‬ ‫ت  ‬ ‫� ‪ �  ،‬اس  �  �  � ذر�ا�ان  � ا�ن  � ب ب  ‬ ‫� دےد ا �ى � اس  � �ور  ‬ ‫ن‬ ‫خ‬ ‫ن‬ ‫�� � اس � اس ا�ان � �م �ق � ا�ف � د�ىا  ۔� ا�ان ا� � ‬ ‫ا�ان ��ب �  ‬

‫�� � و  ہ‬ ‫�ق � ا� � � �ف اور �ف � � �د �۔اور اس �� � اس � د ا �ى  ‬ ‫خ‬ ‫�د�  ا� �� � � �ن ��اور ب ب‬ ‫ � � ا�ان ا� �� � � �ح �ن � ‬ ‫�� � اس � �ى �� �۔‬ ‫ ‬

‫خ‬ ‫ ا�ن � �ى � � �� ا� �� � � �ن � �"‬ ‫"� ا‬ ‫‪23‬‬


‫ﹽﹷ‬ ‫ﹽﹷ ﹹ‬ ‫� ﹷﺿ ﹹہ ْﻢ ﹷﻋ� ﹷي اﻟ ﹷْﻤﻠٰٓ�ﹻﻜﹷﺔ�ِ�ۙ ﹷﻓ ﹷﻘﺎ ﹷل ﹷاﻧْۢﺒﹻﺌ ْﹹﻮ� ﹻ ْي ﺑﹻﺎﹷ ْﺳ ﹷﻤ ٓﺎ ﹻء‬ ‫ﹷو ﹷﻋﻠ ﹷﻢ � ﹷد ﹷم ْاﻻﹷ ْﺳ ﹷﻤ ٓﺎ ﹷء �ﹹﻠ ﹷہﺎ ﺛ ﹽﹷﻢ ﹷ ﹷ‬ ‫ک ﹷﻻ ﻋﹻﻠ ﹷْﻢ ﹷﻟ ﹷﻨ ۤﺎ ا ﹻ ﹽﹷﻻ ﹷﻣﺎ ﹷﻋ ﹽﹷﻠ ْﻤت ﹷ ﹷﻨﺎ�ؕ‬ ‫ہٰٓ ﹹﺆ ﹷ ٓﻻ ﹻء ا ﹻ ْن ﹹﻛﻨْ ﹹﺘ ْﻢ ٰﺻﺪﹻﻗﹻ� ْ ﹷن ﴿‪ ﴾۳۱‬ﻗﹷﺎﻟﹹ ْﻮا ﹹﺳﺒْ ٰﺤ ﹷﻨ ﹷ‬ ‫ک ﹷاﻧ ْ ﹷﺖ اﻟ ﹷْﻌﻠ ﹻ ْﻴ ﹹﻢ ا ْﻟ ﹷﺤ ﹻﻜ ْﻴ ﹹﻢ ﴿‪ ﴾۳۲‬ﻗﹷﺎ ﹷل ﻳٰٓﺎ ٰ ﹷد ﹹم ﹷاﻧْۢﺒﹻﺌْ ﹹہ ْﻢ ﺑﹻﺎﹷ ْﺳ ﹷﻤ ٓﺎ‪Ò‬ﹻہﹻﻢ�ْ�ۚ ﹷﻓ ﹷﻠ ﹽﹷﻤ ۤﺎ‬ ‫اﹻﻧ ﹽﹷ ﹷ‬ ‫ﹷاﻧ ْۢ ﹷﺒﺎﹷہﹹ ْﻢ ﺑﹻﺎﹷ ْﺳ ﹷﻤﺂ‪ Ò‬ﹻ ﹻہﻢ�ْ�ۙ ﻗﹷﺎ ﹷل ﹷا ﹷﻟ ْﻢ ﹷا ﹹﻗ ْﻞ ﹽﹷ�ﻜﹹ ْﻢ ا�ﹻ ْۤ�ي ﹷا ْﻋ ﹷﻠ ﹹﻢ ﻏﹷ ْﻴ ﹷﺐ ﹽﹷ‬ ‫اﻟﺴ ٰﻤ ٰﻮ ﹻ‬ ‫ض�ۙ‬ ‫ت ﹷو ْاﻻ ْﹷر ﹻ‬ ‫ﹷو ﹷا ْﻋ ﹷﻠ ﹹﻢ ﹷﻣﺎ ﺗﹹ ْﺒ ﹹﺪ ْو ﹷن ﹷو ﹷﻣﺎ ﹹﻛ ْﻨ ﹹﺘ ْﻢ ﹷﺗﻜْﺘ ﹹﹹﻤ ْﻮ ﹷن ﴿‪ ﴾۳۳‬ﹷو اﹻذْ ﹹﻗ ْﻠ ﹷﻨﺎ ﻟﹻﻠ ﹷْﻤﻠٰٓ�ﹻﻜﹷﺔﹻ ا ْﺳ ﹹﺠ ﹹﺪ ْوا‬ ‫� ْﻳ ﹷﻦ ﴿‪﴾۳۴‬‬ ‫ﺎن ﹻﻣ ﹷﻦ ا ْ�ﻜٰ ﹻ ﹻ‬ ‫ﻻﹻ ٰ ﹷد ﹷم ﻓ ﹷﹷﺴ ﹷﺠ ﹹﺪ ْۤوا ا ﹻ ﹽﹷ ۤﻻ اﹻﺑْﻠ ﹻ ْﻴ ﹷﺲ�ؕ ﹷا�ٰي ﹷوا ْﺳ ﹷﺘﻜْ�ﹷ�ﹷ � ﹷو� ﹷ ﹷ‬

‫ز‬ ‫ت‬ ‫ز‬ ‫�ر�‪  ،‬اور اس � آدم � ب‬ ‫ � )�وں �( ا �م �� � ان � �ر�ں � �� ‬ ‫ف‬ ‫ن‬ ‫�‬ ‫� اور �ر� ا �ى� ا� � � �   �� ان � �ام �ؤ ﴿‪ ﴾۳۱‬ا�ں � �‪  � ،‬ا�پك �۔   ‬ ‫خ‬ ‫� � � � � �‪ ،‬اس � �ا � � �م �۔ � � � دا�ا )اور( � ‬ ‫ت‬ ‫وا� � ﴿‪ ﴾۳۲‬ب‬ ‫ )آدم �( � د  �ىآ� آدم! � ان  � ان )�وں( � �زآم ‬ ‫ )ب( �خدا �  ‬ ‫ف‬ ‫ف‬ ‫ن‬ ‫�ؤ۔ ب ب‬ ‫ � ا�ں � ان � ان � �ام �� � )�ر�ں �( �ر��ىا �ں � � � � ‬ ‫ )�( ��ہ  �اب� �� �ں اور  �  � ہ‬ ‫ ز� � ب‬ ‫ ��ر ‬ ‫�  �  �  �  � آ��ں اور  ‬ ‫��  �  اور  �  ��ہ  ��  �  ب‬ ‫� �  � ‬ ‫)�(  �   � �م  �  ﴿‪  ﴾۳۳‬اور  ب ب  ‬ ‫ف‬ ‫�ر�ں   � � د�ىآ  � آدم  � آ� �ہ �و  � وہ �ے  � � �ے  � �ن  � ‬ ‫غ‬ ‫�رة ا�ة‬ ‫ ��� � ﴿‪  ۳٤‬‬ ‫﴾‬ ‫ا�ر � اور �ور � آ� ر ‬

‫ت‬ ‫ى ت‬ ‫�� ب‬ ‫ ��� � ا� ��ٰ �‪� � ،‬ف ا� �ص ‬ ‫آ�آب � � � وا� آ ‬ ‫�ر  ‬ ‫ت غ‬ ‫ت‬ ‫ �� وہ ��ر � ��ا�۔ا� �ح  �ور � ‬ ‫�ق � د�ىا � اور � �  ا�پس � � � ا‬ ‫ض‬ ‫ف‬ ‫ف‬ ‫�‬ ‫�ن  � اور ا� آ�   � ا�ان ��ر� ���۔ا�  �  �ت  �ؑ ��ر� ا�ى  ‬ ‫ﷺ‬ ‫ �رے �  ‬ ‫ث �� �ں  �  �  � ا� ��"  ا�   �ح ہ ا‬ ‫"� ��  � �ا  ‬ ‫ف‬ ‫ن‬ ‫� �ر� ا �ى� "� �� �و �� � اس � � � ��ا�ے"‬ ‫ہﹹ ﹷﻮ ﹽﹷاﻟ ﹻﺬ ْۤي ا ْﹷر ﹷﺳ ﹷﻞ ﹷر ﹹﺳ ْﻮ ﹷﻟ ٗہ ﺑﹻﺎ ْﻟ ﹹہ ٰﺪي ﹷو د ﹻ ْﻳ ﹻﻦ ا ْﻟ ﹷﺤ ﹽﹻﻖ ﻟﹻﻴﹹﻈْ ہﹻ ﹷﺮ ٗہ ﹷﻋ� ﹷي ﹽﹻ‬ ‫اﻟﺪ ْﻳ ﹻﻦ �ﹹﻠﹽﹻ ٖہ�ۙ‬ ‫ﹹﺳ ْﻮ ﹷرةﹹ اﻟ ﹽﹷﺘ ْﻮﺑﹷﺔﹻ‬ ‫� ﹹﻛ ْﻮ ﹷن ﴿‪﴾۳۳‬‬ ‫ﺮﻛ ﹷہ اﻟ ﹹْﻤ ْ ﹻ‬ ‫ﹷوﻟ ْﹷﻮ ﹷ ﹻ‬ ‫‪24‬‬


‫ت‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫س‬ ‫� � ا�  �  � �ا ىب اور د�  � دے  �  � ا �� ا  ‬ ‫�ر�‪  ،‬و�  �  �   ‬ ‫غ خ‬ ‫)د�( � )د� �( �م د�ں � ب‬ ‫ �� �ا�ش � �ں ﴿‪  ۳۳‬‬ ‫﴾‬ ‫ �� �ے۔ ا�� ر‬ ‫ة‬ ‫�رة  ا�ببة‬

‫ز‬ ‫ز‬ ‫ا� ��ٰ  � ا�  �  � �� ى‬ ‫�‬ ‫ ا� �� �� ہ �رار ��ں  � ا�ان  �  �   ‬ ‫خ‬ ‫ں� اس د� � � � �م ا�ان � � ‬ ‫ن� �‪ � � � ،‬اور  ��  ‬ ‫� ہ �ارے در�  ‬ ‫ض‬ ‫ت ن‬ ‫� �  �  � �وم  � ر�اور  �  � ا�ان  �  �  � �ورت �ى  ‪،‬‬ ‫� ا �� ا�ان   ‬ ‫ت‬ ‫ �‬ ‫ � �   اس  � ا� ب  ‬ ‫ � �ر�‪� ،‬ں  ‬ ‫و� و� ا� ��ٰ ا���ں  � اس د�  ‬ ‫ت‬ ‫خ‬ ‫ا� � �ب �رآن  �  �  �  � ‬ ‫آرےآ�ى  � �ت  �ؐ‪،‬اور   ‬ ‫ر‬ ‫�� ��  ہ �‬ ‫ت‬ ‫ى ت‬ ‫ ��‬ ‫ �اب  �  � �۔�  � �د�  �  � �‪ �  �� �  ،‬اور ��  ‬ ‫ہ�ارى‬ ‫خ ت‬ ‫�� �۔‬ ‫ �")�ت �ﷺ(‬ ‫ ��ں اور �ؑ اس � دروازہ  ‬ ‫"� )�ﷺ(� �  ‬

‫ن‬ ‫ا�اء ��م‬ ‫بى‬

‫ن‬ ‫ن‬ ‫ ا�ء  ى‬ ‫�� � �م ب ىا‬ ‫�‬ ‫ا� �م ا�ان � �ح ��   ‬ ‫� � ��ں � � �   ‬ ‫ف‬ ‫ن‬ ‫ن‬ ‫ت‬ ‫ان  � اور ى‬ ‫ ا�ء  � ى‬ ‫ ا�ن  � �� �رق  � ��ا۔�ً ا� ��ٰ   � �م ب ىا‬ ‫ ا� �م ا‬ ‫ ا� �م ‬ ‫ز‬ ‫ن‬ ‫ن‬ ‫ ��  اً ى‬ ‫ ا�ء � ہ ر‬ ‫� اور � ب ىا‬ ‫�‬ ‫ا� �م ا�ان � ز�� �ار� �‪   ،‬‬ ‫ا�ان � � � �ا   ‬ ‫ن‬ ‫� �م ب ىا‬ ‫�‬ ‫�� ا� ��ٰ � ا� � � �  ‬ ‫ ا�ء ا� ��ٰ � �ف � � وہ �ے �   ‬ ‫ڑ ف‬ ‫ف‬ ‫ن‬ ‫ى ت‬ ‫ �ات � � اس د� � �۔ان � اور ى‬ ‫ى‬ ‫ ا� �م ا�ان � ب �را �رق ‬ ‫ا� �م ا�ان �‬ ‫ف‬ ‫ن‬ ‫ت‬ ‫�� ى‬ ‫ا�ء  � ‬ ‫ ا� �م ا�ان ان  ب ىا‬ ‫ �اب ا�ى� ��   ‬ ‫�  �  �  � ا� ��ٰ   � �ف  �  ى  ‬ ‫ش‬ ‫ت ت‬ ‫�‬ ‫ �ات� �پا �ا�۔�اب� ا� �ح � �� �ا�ہ ا� ا�د � �   ‬ ‫ذر� ا� ��ٰ � ى  ‬ ‫‪25‬‬


‫ن‬ ‫ت‬ ‫را�  ��  �ّ  ‬ ‫ �� ��  �  � وہ ا� ا�د  � ا�د  �  � �‪ ،‬اور  �  � ان  � ب � ب ر‬ ‫آ� آ‬ ‫ا�پ� �۔ � ا� ��ٰ � ��ىا �ا ��ن � اور و� اس �ابت � �ب � � � �   �� ‬ ‫ ا�� ��ىا‪ ،‬ہ‬ ‫ت‬ ‫ ا�� ان � ��  ‬ ‫ ��ر ى  ‬ ‫ ��اً ى  ‬ ‫ �� � ہ ر‬ ‫�ّت دى ��‪ ،‬ا� � اس � ہ ر ‬ ‫ش‬ ‫ثث‬ ‫ز‬ ‫�� ب‬ ‫ � �ر  � ہ �را  ر‬ ‫ ا� �   ‬ ‫� ��   دو�ے  � � �د ا�ى۔  � ً  ا� �م را� ى  ‬ ‫ ا� � �‪  � ،‬م‬ ‫ ا� � �‪  � ،‬م � ى  ‬ ‫را�ں  � ا� �د�ىا۔ا� �ح   �م دن ى  ‬

‫ ا�� �‪ ،‬‬ ‫ ا�� �‪� ،‬م  ا�پ� ى  ‬ ‫ ا�� �‪� ،‬م � ى  ‬ ‫ا�� �‪� ،‬م �ر ى  ‬ ‫� ى  ‬ ‫ف‬ ‫ا� � � آ�  �‪�،‬م �ر�    ى‬ ‫�‬ ‫ا�   ‬ ‫ا� � ��  �‪�  ،‬م  ز�  ى  ‬ ‫� ى  ‬ ‫�م  ذ  ‬ ‫ض‬ ‫�‬ ‫ ا�ء ا� ��ٰ � �ف �   ‬ ‫�‪ �،‬ان � �ت �� � �م ا� �۔ �م ب ىا‬ ‫� ان  � ہ �ارے �رے  � �ت �ﷺ   ا� �۔ �م �ق ا� ��ٰ   � �� ‬ ‫خ‬ ‫��  �  � ا�ان  � ا� � ٰ�   � ا�ف ��ت �د ا�ى‪� ،‬م �� ا�   � � �� ‬

‫�‪� �،‬ا�ام  � �م �وں �ا� �د�ىا۔د�ں  �  �  � دن  � ا� �د�ىا  ‪،‬‬

‫�‬ ‫�ں  � ر�ن ��  �  �  � ا� د�دى۔ �روں  � �و �وہ  � ا  ‬ ‫�د ا�ى۔ �ں � ا� اور ى‬ ‫ �آب زم زم � ‬ ‫ ز�ون � � �� ان � �ّت � دى۔  ا�پ�  ‬ ‫ت‬ ‫�‬ ‫�ّت  دى۔  ذ�  �  ا�  ��ٰ    �  راہ  �  �ر�ابن  �  ��  وا�  ��رں  �  ا  ‬

‫ں� آ�� ��ں � ا� �‪،‬‬ ‫ں� � �� � ز� � �ى دى۔��  ‬ ‫�د�ىا۔ز�  ‬ ‫ق‬ ‫ت‬ ‫اور ان  �  � �رآن  � ��� ر�۔ اب  � �دہ �ن  �ىا �� �� ان �وں  �  � ‬ ‫ذ‬ ‫ذ‬ ‫ت‬ ‫ ا�اء � ذر� اس � � �را � �  ان � � � � ا�ان ا� � ‬ ‫� � ا ‬ ‫ ��� � ب ى‬ ‫ت‬ ‫ �� �  �اب� �وہ   ا��ا  �  �   � �� ��  ا�ى �ر��  ہ‬ ‫ ‬ ‫ اس �  �‬ ‫��۔  �  ‬ ‫ن‬ ‫ �� �� �۔‬ ‫ �� وہ ا‬ ‫او�� � اور ا�م � وہ وہ �� ��  ‬

‫'ا� ��ٰ � ہ �ر � � اس � �م � �� �ّت د� �اس د� � �'‬ ‫‪26‬‬


‫�ت ى‬ ‫ ��ر� �م � ق ّصہ‬

‫ض‬ ‫ق‬ ‫ق‬ ‫ب‬ ‫ى‬ ‫ب‬ ‫ ا���ٰ � ا� ب ؐ ‬ ‫ ى  � ّصہ � اس �ح �ن � �� � �ت ‬ ‫�رآن �  ‬ ‫ى‬ ‫ں‬ ‫��رؑ   � �ر  � ا� �ؤں  � �ا �ں ہ �ر �ف �� ��  �   اور �م  �  � ��  ‬ ‫���‪ �  ،‬ان  � دل  �  �  �ل آ�ىآ  � ا� ��ٰ   اب ان ��ں  � دو�بآرہ �� ز�  ہ‬ ‫�ے�� ان � �� � � ان �� ى‬ ‫ ا� دو�ے � �� آ� � � � ‬

‫�‬ ‫� اور � � � �۔ � ا� ��ٰ � ان � روح � � �� اور ان � �� ان   ‬ ‫ت‬ ‫�� � � �ت دے دى ۔ا� ��ٰ � ان � � ب �رس � �دہ ر�‪ �،‬ان � � ا�  ا�ى‬

‫اور �� � � �� �ےر� � ا�ں � �اب د�ىا � ى‬ ‫�‬ ‫ ا� دن �ىا اس � � �۔ ا  ‬ ‫ف‬ ‫� ب ر�س �ے ر� � اور�� ا� �� � � �وں   �‬ ‫ �  ‬ ‫��ٰ � �ر��ىا � � �  ‬

‫د� � ا� �ت � � �ى � � اور ا� ��  � � د� � �ا �ا � � ‬ ‫ئ‬ ‫�� � ‬ ‫��   ‬ ‫ ��� � � اور اس ��   ��   ‬ ‫� ى  ‬ ‫ﹽﹷ‬ ‫ﹻ‬ ‫� ْو ﹻﺷ ﹷہﺎ�‬ ‫ۚ ﻗﹷﺎ ﹷل ﹷا�ٰﹽي ﻳﹹ ْ�يٖ ہٰ ﹻﺬہ ﹻ اﷲﹹ‬ ‫ﹷا ْو�ﹷﺎﻟ ﹻﺬ ْي ﹷﻣ ﹽﹷﺮ ﹷﻋ�ٰي ﹷ ْ�ﻳﹷ ٍﺔ ﹽﹷو� ﹷي ﹷﺧﺎوﹻﻳﹷ ٌﺔ ﹷﻋ�ٰي ﹹ ﹹ‬ ‫ؕ ﻗﹷﺎ ﹷل‬ ‫ؕ ﻗﹷﺎ ﹷل ﹷﻛ ْﻢ ﻟﹷﺒ ﹻ ْﺜ ﹷﺖ�‬ ‫ۚ ﹷﻓﺎﹷ ﹷﻣﺎ ﹷﺗ ﹹہ اﷲﹹ ﹻﻣﺎ‪ Ò‬ﹷ ﹷﺔ ﹷﻋﺎمٍ ﺛ ﹹ ﹽﹷﻢ �ﹷ ﹷﻌ ﹷﺜ ٗہ�‬ ‫�ﹷ ْﻌ ﹷﺪ ﹷﻣ ْﻮﺗ ﹻ ﹷہﺎ�‬ ‫ک‬ ‫ﻟﹷﺒ ﹻ ْﺜ ﹹﺖ ﹷﻳ ْﻮ ﹱﻣﺎ ﹷا ْو ﹷ� ْﻌ ﹷﺾ ﹷﻳ ْﻮمٍ�‬ ‫ؕ ﻗﹷﺎ ﹷل ﺑﹷ ْﻞ ﹽﹷﻟﺒ ﹻ ْﺜ ﹷﺖ ﹻﻣﺎ‪ Ò‬ﹷ ﹷﺔ ﹷﻋﺎمٍ ﻓﹷﺎﻧ ْ ﹹﻈ ْﺮ اﹻ�ٰي ﻃ ﹷﹷﻌﺎ ﹻﻣ ﹷ‬ ‫س ﹷواﻧ ْ ﹹﻈ ْﺮ اﹻ� ﹷي‬ ‫ک ﹷﻟ ْﻢ ﹷﻳ ﹷﺘ ﹷﺴ ﹽﹷﻨ ْہ�‬ ‫ۚ ﹷواﻧ ْ ﹹﻈ ْﺮ اﹻ�ٰي ﺣ ﹷﹻﻤﺎر ﹷﹻک ﹷوﻟ ﹻ ﹷﻨ ْﺠ ﹷﻌﻠ ﹷ‬ ‫�اﺑ ﹻ ﹷ‬ ‫ﹷک � ﹷﻳ ﹱﺔ ﻟﹽﹻﻠ ﹽﹷﻨﺎ ﹻ‬ ‫ﹷو ﹷ ﹷ‬ ‫ۙ ﻗﹷﺎ ﹷل ﹷا ْﻋ ﹷﻠ ﹹﻢ ا ﹽﹷﹷن‬ ‫ؕ ﹷﻓ ﹷﻠ ﹽﹷﻤﺎ ﹷﺗ ﹷﺒ� ﹽﹷ ﹷن ﹷﻟ ٗہ�‬ ‫ﻒ ﻧﹹﻨْ ﹻﺸﺰ ﹹ ﹷہﺎ ﺛ ﹹ ﹽﹷﻢ ﻧﹷﻜْ ﹹﺴ ْﻮ ﹷہﺎ ﹷﻟ ْﺤ ﹱﻤﺎ�‬ ‫ا ْﻟﻌﹻﻈﹷ ﺎم ﹻ ﹷﻛ ْﻴ ﹷ‬ ‫�ة ﹻ‬ ‫ﷲ ﹷﻋ�ٰي �ﹹﻞﹽﹻ ﹷ� ْي ٍء ﹷﻗﺪﹻﻳْ ٌﺮ ﴿‪﴾۲۵۹‬‬ ‫ا ﹷ‬ ‫ﹹﺳ ْﻮ ﹷرةﹹ ا ْﻟ ﹷﺒ ﹷ ﹷ‬ ‫ت‬ ‫�ر�‪  ،‬ا� �ح اس � � )� د�( � ى‬ ‫ ا� �ؤں � � ا� �ں � �ا �  ا‬

‫ ��‬ ‫� ا�ق �ر �ا۔  � اس  �  �  � �خدا اس )�  �با�وں(  � ��  �  �  ‬ ‫ت‬ ‫ �س � )اس � �دہ ر�( ‬ ‫ز�ہ �ے �۔ � �خدا � اس � روح � �� )اور( � ب ر‬

‫ ا�‬ ‫� اس  � � ا� ا�ى اور ��  �  � �� )�ے(ر�  � اس  � �اب د�ىا  � ى  ‬ ‫‪27‬‬


‫ف‬ ‫ �س )�ے( ر� �۔ اور ا� ‬ ‫دن  ا�ى اس � � �۔ �خدا � �ر� ا�ى )�( � � ب ر‬

‫ى �  �  اور  ا� ‬ ‫� �ت  � �(  �  ‬ ‫��  �  �  �وں   � د�  � )ا  ‬

‫��   �� د� )� �ا �ا �( �ض )ان  �با�ں �(  �  �  �  �  �  � ��ں ‬ ‫نش‬ ‫ �� �� اور )�ں ��( � ��ں  � د� � � ان � ‬ ‫� � )ا� �رت �( ا‬ ‫ش ت‬ ‫ت پڑ‬ ‫ � � ‬ ‫ ��  د� �۔ ب ب  ‬ ‫�� �ڑے د� اور ان  � )� �ح( �� �� ر‬ ‫ت‬ ‫ � �   �‬ ‫ �� �ں  � �خدا ہ ر‬ ‫وا�ت اس  � ��ے  � آ�  � �ل ا�  �  �  � آ‬ ‫�در � ﴿‪  ۲۵۹‬‬ ‫﴾‬

‫�رة ا�ة‬

‫ن‬ ‫ت ت‬ ‫ت‬ ‫ ى  �� �� � � � �م ‬ ‫ �� �  �  � ب ؐ ‬ ‫آ�آب �  �  � بثآب آ ‬ ‫� �ب ى  ‬ ‫�ر  ‬ ‫ز‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ ر� � ��  � ز�ہ ا�ان  � ا ‬ ‫ ��‬ ‫�ق  � �ح  �  � ���ا‪ �  ،‬وہ  � و�  �  ‬ ‫ن‬ ‫خ‬ ‫ت‬ ‫ ىؐ اور ى‬ ‫�۔� ى‬ ‫ ��� �۔�  ى‬ ‫ ا� �م ‬ ‫ ا� �م ا�ان   � � ��  �  �  � ا‬ ‫ا� ب‬ ‫ف‬ ‫ن‬ ‫ف‬ ‫ف‬ ‫ا�ان � �� � � � �رق �� ر� �� � ى‬ ‫ ى� � �� ‬ ‫ ا� �م ا�ان � ب ؐ ‬ ‫ہ ت‬ ‫ى ت‬ ‫ �� �  � ��  � روح  � �ت ى‬ ‫ ��رؑ   � ��  � ‬ ‫ �� آ ‬ ‫ آب  �  �  � ر‬ ‫�۔اس‬

‫� �� � اور ��   �� �ت ى‬ ‫ ��رؑ�� � �� � �ا � � ��   �� ‬ ‫ن‬ ‫ن‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ ىؐ � ا ‬ ‫�� ب ؐ ‬ ‫ ��� ‬ ‫ ��� وہ ا� ��ٰ � �ص ��ہ ا ‬ ‫� �   ‬ ‫ ى� � � � � �ا۔� ب‬ ‫خ‬ ‫خ‬ ‫ن‬ ‫ت‬ ‫اور ى‬ ‫ �� �‪ �� ،‬وہ ب ؐ‬ ‫ ا� �م ا�ان � � ا‬ ‫ا�اء � � ہ �ارے ‬ ‫ ى ز�ہ � �ىا � ۔اور  ب ى‬ ‫ن‬ ‫خ‬ ‫� ى‬ ‫رى � �ت �ﷺ  ا� �۔ اب  ب ب‬ ‫ ىؐ ہ �ارے  �رے  � �ت ‬ ‫آ�  ‬ ‫ ا� �م ب‬

‫ﷺ� � �� � � ى‬ ‫ ا� �م � ان � � �� �۔‬ ‫�  ‬

‫ؕ ﹷو‬ ‫ﺎن ﹹﻣ ﹷﺤ ﹽﹷﻤ ٌﺪ ﹷاﺑﹷ ۤﺎ ﹷا ﹷﺣ ٍﺪ ﹽﹻﻣ ْﻦ ﹽﹻر ﹷﺟﺎ�ﹻﻜﹹ ْﻢ ﹷو� ٰ ﹻﻜ ْﻦ ﹽﹷر ﹹﺳ ْﻮ ﹷل اﷲﹻ ﹷو ﹷﺧﺎ ﹷﺗ ﹷﻢ اﻟ ﹽﹷﻨﺒ ﹻ ٖ� ﹽ ﹷن�‬ ‫ﹷﻣﺎ � ﹷ ﹷ‬ ‫�رہ ��اب(‬ ‫ ) ٴا ‬ ‫ﺎن اﷲﹹ ﺑﹻ�ﹹﻞﹽﹻ ﹷ� ْي ٍء ﹷﻋﻠ ﹻ ْ ﹱ� ﴿ ‪﴾۴۰٪‬‬ ‫�ﹷ ﹷ‬ ‫ت‬ ‫�ر�‪� !�  ،‬رے �دوں  �  �  �  � وا�  �  �  � ا�  �  � اور ‬ ‫�ں )� �ت( � � )� اس � � � د� وا�( � اور ا� ہ �ر � � وا� ‬ ‫�﴿‪﴾40‬‬ ‫ ‬

‫�رہا��اب‬ ‫  ٴ ‬

‫‪28‬‬


‫ؕ ﻳ ٰٓﺎﹷ ﹽﹹﻳ ﹷہﺎ ﹽﹷاﻟ ﹻﺬﻳْ ﹷﻦ � ﹷﻣﻨﹹ ْﻮا ﹷﺻ ﹽﹹﻠ ْﻮا ﹷﻋ ﹷﻠ ْﻴ ﹻہ ﹷو‬ ‫ﷲ ﹷو ﹷﻣﻠٰ�ﹻﻜﹷ ﹷﺘ ٗہ � ﹷﹹﺼ ﹽﹹﻠ ْﻮ ﹷن ﹷﻋ� ﹷي اﻟ ﹽﹷﻨ ﹻ� ﹽﹻي�‬ ‫ا ﹻ ﹽﹷن ا ﹷ‬ ‫�رہا��اب‬ ‫  ٴ ‬ ‫ﹷﺳﻠﹽﹻ ﹹﻤ ْﻮا ﹷ� ْﺴﻠ ﹻ ْ ﹱ� ﴿‪﴾۵۶‬‬

‫غ‬ ‫ت‬ ‫ �� � � دورد � �۔ �� � � ان � درود اور �م ‬ ‫�ر�  ‪،‬ا� اور اس � ر‬ ‫� �و ﴿‪﴾56‬‬

‫�ا ﹽﹷو ﻧ ﹷ ﹻﺬﻳْ ﹱﺮا ﴿ ۙ‪﴾  ۵۴‬‬ ‫ﻳٰٓﺎﹷ ﹽﹹﻳ ﹷہﺎ اﻟ ﹽﹷﻨ ﹻ� ﹽﹹي اﹻﻧ ﹽﹷ ۤﺎ ا ْﹷر ﹷﺳ ْﻠﻨٰ ﹷ‬ ‫ک ﹷﺷﺎہﹻ ﹱﺪا ﹽﹷو ﹹﻣ ﹷﺒ ﹽﹻ ﹱ‬

‫�رہا��اب‬ ‫ٴ ‬

‫ت‬ ‫�ر�‪  ،‬اے � �  �  �  � �ا� د� وا� اور ��ى �� اور ڈرا� وا� �  � ‬ ‫��﴿‪﴾45‬‬ ‫ ‬

‫ڑف‬ ‫خ‬ ‫خ‬ ‫ى ت‬ ‫�‬ ‫�  ‬ ‫ �اب �   ‬ ‫ ا�ء ا� �‬ ‫ا�ء اور �م � � � � � ب ىا‬ ‫دو�ا ب ر �ا ر �ق �  ب ىا‬ ‫خ‬ ‫خ‬ ‫ت‬ ‫ى ت‬ ‫�م � � ب ىا‬ ‫�‬ ‫ ىؐ   ‬ ‫�� �  ا‬ ‫�  ‬ ‫ �اب  � �۔   ‬ ‫ ا�ء � ‬ ‫ ��� � ا� ��ٰ �د� ب‬ ‫ت‬ ‫ن‬ ‫ى ت‬ ‫ا�ء ‬ ‫ �اب د� �۔ �رآن � � ��ت � ا� ��ٰ �  ب ىا‬ ‫�آبت �� �ىآ ا�ا� �پآس �ا� ‬ ‫ن‬ ‫ثث‬ ‫� �  � �م ا�ان  �  �ابت  � �۔  � ً  �ا‬ ‫� ��  �  � �  ‪ � ،‬ا� ��ٰ  �   ‬ ‫ن‬ ‫ہ�ارے ب ؐ ‬ ‫ �ت ��ٰ  � �م  � �ہ �ر   �‬ ‫ ‬ ‫ ى� ا� ��ٰ  � �اج  � �ا�  �ابت �۔‬ ‫ن‬ ‫ز‬ ‫ب‬ ‫ب‬ ‫�ابت �۔  � ى‬ ‫�‬ ‫ ئ � �را�ر   ‬ ‫� �  � ب ؐ ‬ ‫ ا� �م ا�ان  �  �  �ّت  �پا�� وہ   ‬ ‫ن‬ ‫��اور � � ا� ��ٰ � �م ا�ان � اس د� � �ابت �ے �۔‬ ‫ ‬

‫ﺎي�‬ ‫ۚ ﹷا ﹷﺗ ﹷﻮ ﹽﹷﻛ ٔ ﹹﻮ ﹷﻋ ﹷﻠ ْﻴ ﹷہﺎ ﹷو ﹷا ﹹہ ﹽﹹﺶ‬ ‫ﹷو ﹷﻣﺎ ﺗﹻﻠ ﹷ‬ ‫ْک ﺑ ﹻ ﹷﻴﻤﹻ ْيﻨ ﹷﹻک ﻳ ٰ ﹹﻤ ْﻮ ٰ�ي ﴿‪ ﴾۱۷‬ﻗﹷﺎ ﹷل � ﹻ ﹷي ﹷﻋ ﹷﺼ ﹷ‬ ‫�ي ﴿‪ ﴾۱۸‬ﻗﹷﺎ ﹷل ﹷا ْﻟﻘ ﹻ ﹷہﺎ ﻳ ٰ ﹹﻤ ْﻮ ٰ�ي ﴿‪﴾۱۹‬‬ ‫� ﹷو� ﹻ ﹷي ﻓ ﹻ ْﻴ ﹷہﺎ ﹷﻣﺎ ٰرﹻ ﹹب اﹹ ْ ٰ‬ ‫ﺑ ﹻ ﹷہﺎ ﹷﻋ� ٰي ﻏﹷ ﹷﻨ ﹻ ْ‬ ‫ﻒ�‪ ٝ‬ﹷﺳﻨﹹ ﹻﻌ ْﻴ ﹹﺪ ﹷہﺎ‬ ‫ﹷﻓﺎﹷ ْﻟ ٰﻘ ﹷہﺎ ﹷﻓﺎ ﹻذﹷا � ﹻ ﹷي ﹷﺣ ﹽﹷﻴ ٌﺔ ﹷ� ْﺴ�ٰي ﴿‪ ﴾۲۰‬ﻗﹷﺎ ﹷل ﺧ ْﹹﺬ ﹷہﺎ ﹷو ﹷﻻ ﹷﺗ ﹷﺨ ْ‬ ‫� ْج ﺑﹷ ْﻴ ﹷﻀ ٓﺎ ﹷء ﹻﻣ ْﻦ ﻏﹷ� ْ� ﹻ ﹹﺳ ْٓﺆٍ‬ ‫ﹻﺳ� ْ ﹷ� ﹷﺗ ﹷہﺎ ْاﻻ ﹹ ْو� ٰي ﴿‪ ﴾۲۱‬ﹷو ْ‬ ‫اﺿ ﹹﻤ ْﻢ ﹷﻳ ﹷﺪ ﹷک ا ﹻ� ٰي ﹷﺟ ﹷﻨﺎﺣ ﹷﹻک ﹷﺗ ْ ﹹ‬ ‫ک ﹻﻣ ْﻦ �ﻳ ٰت ﹻ ﹷﻨﺎ ا ْ�ﻜﹹ� ْ ٰ�ي ﴿ ۚ‪ ﴾۲۳‬ا ﹻذْ ﹷہ ْﺐ ا ﹻ� ٰي ﹻ ْ� ﹷﻋ ْﻮ ﹷن ا ﹻﻧ ﹽﹷ ٗہ‬ ‫�ي ﴿ ۙ‪ ﴾۲۲‬ﻟﹻنﹹ� ﹻ ﹷﻳ ﹷ‬ ‫� ﹷﻳ ﹱﺔ اﹹ ْ ٰ‬ ‫� � ﹻ ْۤي ﹷا ْﻣﺮ ﹻ ْي ﴿ ۙ‪ ﴾۲۶‬ﹷو‬ ‫ﻃﹷ� ٰي ﴿‪ ﴾٪۲۴‬ﻗﹷﺎ ﹷل ﹷر ﹽﹻب ْ ﹷ‬ ‫ا� ْح � ﹻ ْي ﹷﺻ ْﺪر ْﹻي ﴿ ۙ‪ ﴾۲۵‬ﹷو ﹷ� ﹽﹻ ْ‬ ‫ا ْﺣﻠﹹ ْﻞ ﻋﹹ ْﻘ ﹷﺪ ﹱة ﹽﹻﻣ ْﻦ ﻟﹽﹻ ﹷﺴﺎ� ﹻ ْي ﴿ ۙ‪ ﴾۲۷‬ﹷ� ْﻔ ﹷﻘ ﹹہ ْﻮا ﻗ ْﹷﻮ� ﹻ ْي ﴿ ۪‪ ﴾۲۸‬ﹷوا ْﺟ ﹷﻌ ْﻞ � � ْي ﹷوزﹻﻳْ ﹱﺮا ﹽﹻﻣ ْﻦ‬ ‫‪29‬‬


‫� ْﻛ ﹹہ � ﹻ ْۤي ﹷا ْﻣﺮ ﹻ ْي‬ ‫ﹷا ْہ� ْﹻي ﴿ ۙ‪ٰ ﴾۲۹‬ہﺮﹹ ْو ﹷن ﹷا�ﹻي ﴿ ۙ‪ ﴾۳۰‬ا ْﺷ ﹹﺪ ْد ﺑ ﹻ ۤ ٖہ ﹷا ْز ﹻر ْي ﴿ ۙ‪ ﴾۳۱‬ﹷو ﹷا ْ ﹻ‬ ‫ک ﹹﻛﻨْ ﹷﺖ ﺑ ﹻ ﹷﻨﺎ �ﹷﺼﹻ � ْ ﹱ�ا‬ ‫ﺮﻛ ﹷک ﹷﻛﺜﹻ� ْ ﹱ�ا ﴿‪ ﴾ؕ۳۴‬ا ﹻﻧ ﹽﹷ ﹷ‬ ‫﴿ ۙ‪ � ﴾۳۲‬ﹷ ْي �ﹹ ﹷﺴ ﹽﹻﺒ ﹷﺤ ﹷ‬ ‫ک ﹷﻛﺜﹻ� ْ ﹱ�ا ﴿ ۙ‪ ﴾۳۳‬ﹽﹷو ﻧ ﹷ ْﺬ ﹹ ﹷ‬ ‫�ي‬ ‫ک ﹷﻣﺮﹽﹷ ﹱة اﹹ ْ ٰٓ‬ ‫ﹷک ﻳ ٰ ﹹﻤ ْﻮ ٰ�ي ﴿‪ ﴾۳۶‬ﹷو ﹷﻟ ﹷﻘ ْﺪ ﹷﻣ ﹷﻨ ﹽﹷﻨﺎ ﹷﻋ ﹷﻠ ْﻴ ﹷ‬ ‫﴿‪ ﴾۳۵‬ﹷﻗﺎ ﹷل ﹷﻗ ْﺪ اﹹ ْوﺗ ﹻ ْﻴ ﹷﺖ ﹹﺳ ْﺆﻟ ﹷ‬ ‫ﹹﺳ ْﻮ ﹷرةﹹ ٰﻃ ٰہ  ‬ ‫﴿ ۙ‪﴾۳۷‬‬

‫ت‬ ‫ى‬ ‫�ر�‪  ،‬اور ��ٰ   � �رے دا� ��  �  �  � ﴿‪ ﴾۱۷‬ا�ں  �  �  � �  ‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ �� �ں اور اس � ا� �� فں � � � �ڑ�ا �ں ‬ ‫�� �۔ اس � � �را ا‬ ‫اور اس  � �ے  � اور  �  � ��ے  � ﴿‪� ﴾۱۸‬ر��ىا  � ��ٰ ا� ڈال د  و‬ ‫ن‬ ‫ن‬ ‫ �ب �  � دوڑ�  � ﴿‪� ﴾۲۰‬خدا ‬ ‫‪ �  ﴾۱۹‬ا�ں  � اس  � ڈال د�ىا اور وہ �ا�ں پ  ‬ ‫﴿ ف‬ ‫ف ت‬ ‫ت ٹ‬ ‫ �� د� � ‬ ‫ ��� ا‬ ‫ ‬ ‫� �ر� ا �ى � ا�  � � اور ڈر�ا �۔ � اس  � ا� اس � �‬ ‫﴿‪ ﴾۲۱‬اور ا� �� ا� � � �� وہ � � )و�رى(� � � )� د�( ‬ ‫نشن‬ ‫ت‬ ‫نش‬ ‫ �� )�( ﴿‪� ﴾۲۲‬ا�  �  � ا� � اا�ت  � د�� ‬ ‫� �۔ )�( ف دو�ى ا‬ ‫﴿‪�  �  ﴾۲۳‬ر�ن  �  ا�پس  �ؤ  )�(  وہ  ��  �  ر�  �  ﴿‪�  �  ﴾۲٤‬ے ‬ ‫�ورد�ر )اس �م  � �( �ا � �ل دے ﴿‪ ﴾۲۵‬اور �ا �م آ�ن �دے ‬ ‫ت‬ ‫ب‬ ‫ب‬ ‫� � ﴿‪ ﴾۲۸‬اور ‬ ‫﴿‪ ﴾۲٦‬اور �ى ز ا�ن � �ہ �ل دے ﴿‪ ﴾۲۷‬ا �� وہ  ا�ت  ز‬ ‫�ے � وا�ں � � ى‬ ‫ وز� )� �د�ر( � ضر �ر� ﴿‪ (�) ﴾۲۹‬‬ ‫ )ا� �( �ا ى ر‬ ‫ �� ﴿‪ ﴾۳۱‬اور ا� ‬ ‫�ے �� �رون  � ﴿‪ ﴾۳۰‬اس  � �ى �ت  � �ط ر‬ ‫ت‬ ‫ى� � � �� ﴿‪ ۳۳‬ف﴾ اور � ‬ ‫ ��� ﴿‪ ﴾۳۲‬ا �� � �  ‬ ‫�ے �م � ى  ‬ ‫ )� �ل �( د� ر�  � ﴿‪� ﴾۳۵‬ر��ىا ��ٰ ‬ ‫�ت  �  ا�ىد �� ﴿‪ �  �  �  ﴾۳٤‬ہ ر‬ ‫ ا� ا�بر اور � ا�ن � � ﴿‪﴾۳۷‬‬ ‫�رى د� �ل � � ﴿‪ ﴾۳٦‬اور � � � � ى  ‬

‫۫ ﹷو� ﹷﺗيْ ﹷﻨﺎ ﻋ ﹻ ْﻴ ﹷ�ي‬ ‫ﺎﻟﺮ ﹹﺳ ﹻﻞ�‬ ‫ﹷو ﹷﻟ ﹷﻘ ْﺪ � ﹷﺗيْ ﹷﻨﺎ ﹹﻣ ْﻮ ﹷ�ي ا ْ� ﹻﻜ ٰﺘ ﹷﺐ ﹷو ﹷﻗ ﹽﹷﻔيْ ﹷﻨﺎ ﹻﻣﻦْۢ �ﹷ ْﻌﺪﹻ ٖہ ﺑ ﹻ ﹽﹹ‬ ‫ؕ ﹷا ﹷﻓ� ﹹ ﹽﹷﻠ ﹷﻤﺎ ﹷﺟ ٓﺎ ﹷء ﹹﻛ ْﻢ ﹷر ﹹﺳ ْﻮل ٌۢ ﺑ ﹻ ﹷﻤﺎ ﹷﻻ‬ ‫س�‬ ‫اﺑْ ﹷﻦ ﹷﻣ ْﺮ ﹷﻳ ﹷﻢ ا ْﻟب ﹷ ﹽﹻي ٰﻨﺖﹻ ﹷو ﹷاﻳﹽﹷ ْﺪﻧ ٰ ﹹہ ﺑﹻﺮﹹ ْوحﹻ ا ْﻟ ﹹﻘ ﹹﺪ ﹻ‬ ‫۫ ﹷو�ﹷ ﹻ ْ� ﹱﻘﺎ ﹷ� ْﻘ ﹹﺘﻠ ْﹹﻮ ﹷن ﴿‪﴾۸۷‬‬ ‫ﹷ� ْ� ﹱﻘﺎ ﹷﻛ ﹽﹷﺬﺑْ ﹹﺘ ْﻢ �‬ ‫ﹷﺗ ْہ ٰٓﻮي ﹷا�ْ ﹹﻔ ﹹﺴﻜﹹ ﹹﻢ ا ْﺳ ﹷﺘﻜْ�ﹷ�ْﺗﹹ ْﻢ�‬ ‫ۚﻓﹷﹻ‬ ‫�ہﹻ ْﻢ ﹷﻓ ﹷﻘﻠ ﹻ ْﻴ ﹱﻼ ﹽﹷﻣﺎ ﻳﹹ ْﺆ ﹻﻣﻨﹹ ْﻮ ﹷن ﴿‪﴾۸۸‬‬ ‫ْﻒ�‬ ‫ؕ ﺑﹷ ْﻞ ﹽﹷﻟ ﹷﻌ ﹷﻨ ﹹہ ﹹﻢ اﷲﹹ ﺑﹻﻜﹹ ْ ﹻ‬ ‫ﹷوﻗﹷﺎﻟﹹ ْﻮا ﹹﻗﻠ ْﹹﻮﺑ ﹹ ﹷﻨﺎ ﻏﹹﻠ ٌ‬

‫ت‬ ‫ت‬ ‫ �ب � اور ان  �  �  �  � د�ے  ‬ ‫ �‬ ‫�ر�  ‪ ،‬اور  �  � ��ٰ  � �ب ى  ‬ ‫خشخ‬ ‫� ر� اور  عئ ى�  ئ ٰ� ��   �� � اا�ت  � اور روح ا�س )� ��(  � ‬ ‫‪30‬‬


‫ان � �د دى۔� ب ب‬ ‫ � �� � �رے �پآس ا�  آ�ب� � � آ�‪� � � ،‬را � ‬ ‫ن‬ ‫� �� �‪ �� � �� � � ،‬ر�‪ ،‬اور ى‬ ‫ )ا�اء(   �� �� ر� اور ‬ ‫ ا� �وہ ب ى‬ ‫ى‬ ‫ا� �وہ   � � �� ر� ﴿‪ ﴾۸۷‬اور  � �‪ ،‬ہ �ارے دل �دے  � �۔ ‬ ‫)�( � اﷲ � ان � � � ب ب‬ ‫ � ان � � � ر� �۔ � � �ڑے � ‬ ‫� ا�ن �� � ﴿‪  ۸۸‬‬ ‫﴾‬

‫�رة ا�ة‬

‫ؕ ﺧ ﹹﹹﺬ ْوا ﹷﻣ ۤﺎ � ﹷﺗيْﻨٰﻜﹹ ْﻢ �ﹻ ﹹﻘ ﹽﹷﻮة ٍ‬ ‫اﻟﻄ ْﻮ ﹷر�‬ ‫ﹷو اﹻذْ ﹷا ﹷﺧ ْﺬﻧﹷﺎ ﹻﻣ ْﻴ ﹷﺜﺎ ﹷﻗﻜﹹ ْﻢ ﹷو ﹷر ﹷﻓ ْﻌ ﹷﻨﺎ ﻓ ْﹷﻮ ﹷﻗﻜﹹ ﹹﻢ ﹽﹹ‬ ‫�ة ﹻ‬ ‫ْﺮﻛ ْوا ﹷﻣﺎ ﻓ ﹻ ْﻴ ﹻہ ﻟ ﹷﹷﻌ ﹽﹷﻠﻜﹹ ْﻢ ﹷﺗ ﹽﹷﺘ ﹹﻘ ْﻮ ﹷن ﴿‪﴾۶۳‬‬ ‫ﹹﺳ ْﻮ ﹷرةﹹ اﻟ ﹷْﺒ ﹷ ﹷ‬ ‫وﹽﹷاذ ﹹ ﹹ‬

‫ت‬ ‫ ��  �  �  � � )�( � اور �ہِ ُ �ور   �� � ا� �ا � )اور  � د�ىا  (‬ ‫�ر�  ‪ ،‬اور ب ب  ‬ ‫� �  � دى �‪ ،‬اس  � زور  � �ے ر�‪ ،‬اور  � اس  � )�  (‬ ‫� � �ب  �   ‬ ‫ ‬ ‫ت‬ ‫�رة ا�ة‬ ‫﴾‬ ‫�‪ ،‬ا� �ىاد ر�‪ ،‬ا �� )�اب �( �ظ ر� ﴿‪  ٦۳‬‬

‫ہ�ارے � �ﷺ� ا� ��ٰ � ��  �اج � � اور ان � �ش � �ا� ‬ ‫ل‬ ‫ان � � �۔� �� �اج � � ��ں � � � �ب ہا�ر �‪ ،‬اور � �گ ر�  ‬

‫ﷺ� ى‬ ‫ﷺ� �اج � ى‬ ‫ ا� �  م‬ ‫ �  ‬ ‫ ا� �اب � �‪،‬وہ اس � ا� � � �� وہ  ‬ ‫ ‬ ‫خ‬ ‫ا�ان  �  �  � اور اس  �ابت  �  �  � ر�   ‬ ‫� � ��  �  ا� ��ٰ  �   ا �پ س ‬

‫�‬ ‫�� �ر  �  � �� �۔  � ا�  �   �ت  ��ٰ  � �م  � اس وا� �  ‬ ‫ف‬ ‫�‬ ‫ � �ر��  � ا� ��ٰ  � �ے �د�  � �ا� �ر  ‬ ‫ڈا�  �  � وہ ا� �م  ‬ ‫ �  � ب‬ ‫ � ا� ��ٰ  � �ہ د�� �ا�  �  �  �   � ب‬ ‫�‪،‬اور ب ب‬ ‫ك‬ ‫ �  �  � �  ‬

‫ � �ت ب‬ ‫� �۔ ا� �ح ب ب‬ ‫ ا�را� � �م � آگ � ڈا�  ‬ ‫�‬ ‫�  ‬ ‫ان  ‬ ‫�  ‬ ‫ �� آگ   ‬ ‫ن‬ ‫ت‬ ‫ �� ۔‬ ‫� �� �ن � ��ى  ا۔� � �   �� � �م ا�ان �� ا‬

‫ن‬ ‫ت‬ ‫ا�  �‬ ‫�ﷺ   �� � �م ا�ان � � � �� ان � � � ��ى  ‬ ‫  ہ�ارے   ‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ے‬ ‫��ا �‪ ،‬اور  ا� ��ٰ  � �د ان  �  �  � �رآن  � اس �ح ��  � �"ا  ‬ ‫‪31‬‬


‫ت‬ ‫ت‬ ‫ت ت‬ ‫ﷺ‬ ‫���"   ‪ �،‬اب � ر�ل   ‬ ‫ز�ہ  ا‬ ‫ ز�ہ  ى ر‬ ‫ﷺا� � � �رآن �ر � ا�را�ا �  وہ ى ر‬ ‫ر�ل  ‬ ‫ن‬ ‫� �� �اج � � � ��ا  � � � �� �� � ہ �ارے � ﷺ اس د� � ‬ ‫بث‬ ‫ب ت‬ ‫� ��‪�ّ � ،‬ا ا�� �  �اں � ى‬ ‫��پا�  �� � ب‬ ‫�‬ ‫ � ا�پ  ‬ ‫ �� �اب� �اں  ‬ ‫ �  ‬ ‫ ا�  ا�ب  ‬ ‫آ  ‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ت ت‬ ‫س‬ ‫ ��‪ �  �  �  ،‬ا  ‬ ‫� ا�ر ر�  �  � اس و� � اس  �اب�   � � وزن �س � ا‬ ‫ ‬

‫�‬ ‫�� وزن   �س �  ‬ ‫��پا  ‬ ‫�� اس  �اب�   ‬ ‫�اب� �  �پا�  � �اں �  �پا�   � ا� ��   ‬ ‫ﷺ � �را�   � آ��ں  �  � اور و�ں  � �ر وں ‬ ‫� �۔  �اب� ا� �ح ہ �ارے�  ‬ ‫ن‬ ‫ش‬ ‫ �� �‪ �  �  ،‬اس  �ابت  � �� ��   �   ا� ��ٰ  � ان  � ا�ا�  �  �  � ‬ ‫� ا‬ ‫ج� �۔ ‬ ‫ �� � � �را� � وا�  آ�� �ر� � �ا  ‬ ‫��  ‬

‫ْ�ام ﹻ ا�ﹻ ﹷي اﻟ ﹷْﻤ ْﺴﺠﹻﺪﹻ‬ ‫�ي �ﹻ ﹷﻌﺒْﺪﹻ ٖہ ﹷﻟ ْﻴ ﹱﻼ ﹽﹻﻣ ﹷﻦ اﻟ ﹷْﻤ ْﺴﺠﹻﺪﹻ اﻟ ﹷ ﹷ‬ ‫ﹹﺳﺒْ ٰﺤ ﹷﻦ ﹽﹷاﻟ ﹻﺬ ْۤي ﹷا ْ ٰ‬ ‫ؕ ا ﹻﻧ ﹽﹷ ٗہ ہﹹ ﹷﻮ ﹽﹷ‬ ‫اﻟﺒﺼﹻ � ْ�ﹹ ﴿‪﴾۱‬‬ ‫ْاﻻﹷﻗ ﹷْﺼﺎ ﹽﹷاﻟ ﹻﺬ ْي ﺑٰ ﹷﺮ ْﻛ ﹷﻨﺎ ﹷﺣ ْﻮ ﹷﻟ ٗہ ﻟﹻنﹹ� ﹻ ﹷﻳ ٗہ ﹻﻣ ْﻦ �ﻳ ٰت ﹻ ﹷﻨﺎ�‬ ‫اﻟﺴﻤﹻ ْﻴ ﹹﻊ ﹷ‬ ‫ا� ٓا ﹻء ْﻳ ﹷﻞ‬ ‫ﹹﺳ ْﻮ ﹷرةﹹ ﺑﹷ� ْۤﹻي ْ ﹷ‬

‫وہ )ذات(  ا�پك  �  � ى‬ ‫�ٰ‬ ‫ ا� رات ا� �ے  � �ا�ام  � )� ٴ� �(  �  � ا  ‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ ��  � �دا �د  � � ب �ر� ر� � �  � ا ��  � ا� ا� ‬ ‫)�  � ا�س(  ‬ ‫نن‬ ‫نش‬ ‫�رة ا ٕ�إ�اء‬ ‫﴾  ‬ ‫)�رت �( �ا�ں د��۔ �� وہ � وا� )اور( د� وا� � ﴿‪  ۱‬‬

‫ � �ف � � � � �  آ�ب� � ا��ا ‬ ‫ﷺاس د� � آ� � ہ ر‬ ‫� ہ�ارے �  ‬ ‫ب ب ‬ ‫�  �‬ ‫� ا�ى �ا �۔ ہ �ارے �رے �ﷺ   د�  �  �  �  �  � رو� �آ�  �  آ�ب  ‬ ‫ت‬ ‫ � �  �  � �  اور  �اب�  � ‬ ‫ا��ا  � �� �اور د� � رو� ��‪� ،‬ں  ‬ ‫ت‬ ‫ف ت‬ ‫ر�� ��‪،‬‬ ‫�� ا� ��ٰ �رآن � � آ‬ ‫��۔  ‬ ‫ﻓﹷﺬٰ �ﹻﻜﹹ ﹹﻢ اﷲﹹ ﹷر ﹽﹹﺑﻜﹹ ﹹﻢ ا ْﻟ ﹷﺤ ﹽﹹﻖ ۚ ﻓ ﹷﹷﻤﺎذﹷا �ﹷ ْﻌ ﹷﺪ ا ْﻟ ﹷﺤ ﹽﹻﻖ ا ﹻ ﹽﹷﻻ ﹽﹷ‬ ‫�ﻓ ْﹹﻮ ﹷن ﴿‪﴾۳۲‬‬ ‫اﻟﻀﻠ ٰ ﹹﻞ �� ﹷﻓﺎﹷ� ٰﹽي ﹹ� ْ ﹷ‬ ‫ت‬

‫ �� �۔ اور  �  ا�بت  � ہ‬ ‫�‬ ‫ ��ر ��  � � �ا�   ‬ ‫��‪� �  ،‬خدا  � �را �ورد�ر ب ر‬ ‫ر‬

‫�� ﴿‪﴾۳۲‬‬ ‫�ا � � �؟ � � �ں �ے �  ‬

‫‪32‬‬

‫�رة �ي و�‬


‫� ﹷﻣ ْﺖ ﹷﻋ ﹷﻠ ْﻴﻜﹹ ﹹﻢ اﻟ ﹷْﻤ ْي ﹷﺘ ﹹﺔ ﹷواﻟ ﹽﹷْﺪ ﹹم ﹷو ﹷﻟ ْﺤ ﹹﻢ ا ْﻟﺨ ﹻ ْﻨﺰ ﹻْﻳﺮ ﹻ ﹷو ﹷﻣ ۤﺎ اﹹہﹻ ﹽﹷﻞ ﻟ ﹻ ﹷﻐ� ْ� ﹻاﷲﹻ ﺑ ﹻ ٖہ ﹷواﻟ ﹹْﻤ ْﻨ ﹷﺨﻨ ﹻ ﹷﻘ ﹹﺔ‬ ‫ﹹ ﹽﹻ‬ ‫ﹽﹷ‬ ‫ﹷواﻟ ﹷْﻤ ْﻮﻗ ْﹹﻮذﹷةﹹ ﹷواﻟ ﹹْﻤ�ﹷ�ﹷ ﹽﹻدﻳﹷﺔ ﹹ ﹷواﻟ ﹽﹷﻨ ﹻﻄ ْﻴ ﹷﺤ ﹹﺔ ﹷو ﹷﻣ ۤﺎ ﹷا� ﹷ ﹷﻞ ﹽﹷ‬ ‫اﻟﺴﺒﹹ ﹹﻊ ا ﹻ ﹽﹷﻻ ﹷﻣﺎ ذﹷﻛيْ ﹹﺘ ْﻢ�۟ ﹷو ﹷﻣﺎ ذﹹﺑﹻﺢﹷ‬ ‫ﹷﻋ� ﹷي اﻟ ﹽﹹﻨ ﹹﺼ ﹻﺐ ﹷو ﹷا ْن ﹷ� ْﺴ ﹷﺘ ْﻘ ﹻﺴ ﹹﻤ ْﻮا ﺑ ﹻ ْﺎﻻﹷزْ ﹷﻻم ﹻ�ؕذٰ�ﹻﻜﹹ ْﻢ ﻓ ْﹻﺴ ٌﻖ�ؕ ﹷاﻟ ﹷْﻴ ْﻮ ﹷم ﻳﹷ� ﹻ ﹷﺲ ﹽﹷاﻟ ﹻﺬ ْﻳ ﹷﻦ‬ ‫� ْوا ﹻﻣ ْﻦ د ﹻ ْﻳﻨﹻﻜﹹ ْﻢ ﻓ ﹷﹷﻼ ﹷﺗ ْﺨﺸﹷ ْﻮہﹹ ْﻢ ﹷوا ْﺧﺸﹷ ْﻮ ﹻن�ؕ ﹷاﻟ ﹷْﻴ ْﻮ ﹷم � ﹷ ْﻛ ﹷﻤﻠ ﹹْﺖ ﹷ�ﻜﹹ ْﻢ د ﹻ ْﻳ ﹷﻨﻜﹹ ْﻢ ﹷو ﹷاﺗْ ﹷﻤ ْﻤ ﹹﺖ‬ ‫ﹷﻛ ﹷ ﹹ‬ ‫ﹷﻋ ﹷﻠ ْﻴﻜﹹ ْﻢ � ﹻ ْﻌ ﹷﻤ�ﹻ ْي ﹷو ﹷر ﹻﺿ ْﻴ ﹹﺖ ﹷ�ﻜﹹ ﹹﻢ ْ ﹻ‬ ‫� � ﹻ ْي ﹷﻣﺨ ﹷْﻤ ﹷﺼ ٍﺔ ﻏﹷ� ْ ﹷ�‬ ‫اﺿ ﹹ ﹽﹷ‬ ‫اﻻ ْﺳ ﹷﻼ ﹷم د ﹻ ْﻳ ﹱﻨﺎ�ؕﻓ ﹷﹷﻤ ﹻﻦ ْ‬

‫ﷲ ﻏﹷﻔ ْﹹﻮ ٌر ﹽﹷرﺣ ﹻ ْﻴ ٌﻢ ﴿‪﴾۳‬‬ ‫ﹹﻣ ﹷﺘ ﹷﺠﺎﻧ ٍﹻﻒ ﹽﹻ ﹻﻻﺛْﻢٍ �ۙ ﹷﻓﺎ ﹻ ﹽﹷن ا ﹷ‬

‫اﻟﻤﺎ‪ Ò‬ﹷﹻﺪة ﹻ‬ ‫ﹹﺳ ْﻮ ﹷرةﹹ ﹷ‬

‫ت‬ ‫ش ت‬ ‫�� � �خدا � �ا � اور   �‬ ‫�ر�‪� � �  ،‬ا �ا ��ر اور )�( � اور �ر � �� اور   ‬ ‫ن‬ ‫�‬ ‫ا�م �را �� اور  �  ��ر  � �  �  � �� اور  � �ٹ �  �  � �� اور  �  �  �   ‬ ‫�� اور  �  �  �  �  � ��  � ب‬ ‫� � در�ے �  ڑ‬ ‫ � �ام  � اور وہ ��ر  �   ‬ ‫�  � � )��  � �( ذ� �� اور وہ ��ر  �  � �ن  � ذ�  � �� ‬ ‫��۔  �   ‬ ‫ف‬ ‫ �� �رے د� ‬ ‫ ��فآہ )� �م( � آج ر‬ ‫اور � � � �پا�ں � � �م �و � ب  ‬ ‫ن‬ ‫ت‬ ‫� �اا� � � � � ان � � ڈرو اور � � ڈر� ر� )اور( آج � � �رے ‬ ‫ى � د� اور �رے  � ا�م  � د� ‬ ‫� �را د� ��  � د�ىا اور ا�  �  �  � �ر  ‬ ‫خ‬ ‫خ‬ ‫ �ہ � �ف �� � � � �خدا � ‬ ‫� � �ں � � �ك � ا ��ر � �� )��( ا‬ ‫وا� � ا�بن � ﴿‪﴾۳‬‬ ‫�رة ا��ة‬

‫ا�م � �ر��ہ ‬

‫ت‬ ‫�آب� �� ہ �ر� � � � �� � � ا��ا  اب � ��‪   ،‬ا�ى‬ ‫� آ�ب ى  ‬ ‫�ر  ‬ ‫ف‬ ‫�� �ظ �د ا�ى �  ۔‬ ‫ا� ��ٰ � د� � �� � � ��ں � ��ر وں � �   ‬ ‫ت‬ ‫ �د�ہ د� �رارد  ا�ى‬ ‫� ا� ��ٰ  �   ا�م  � ى‬ ‫�ًا� ��ٰ  � �م   ‪� ،‬م ا�ہى �اور  ب ب‬ ‫ىد‬ ‫ ا�‬ ‫ف‬ ‫�‬ ‫� �  �  ا�  ��ٰ  �  اس  د�  �  ��   ‬ ‫�  ‬ ‫�اور  ��روں  �  ڈر�  �  ‬ ‫ف‬ ‫�‬ ‫�ے�‪ ��،‬د�  � ��  �  � اب �ر �اا� ��اور ا�م  �  �  �   ‬ ‫ت‬ ‫ل� ��‪-‬‬ ‫رددو�  ‬ ‫‪33‬‬


‫ز‬ ‫ت ز‬ ‫�‬ ‫ �ورى� �ں � وا� اب ا�م � �   ‬ ‫ ‬ ‫ ��‬ ‫اس �ابت � � ىر�د و�� ا‬

‫� �� �ہ � ر� �� ا�م ى‬ ‫ ��‬ ‫ ا� د� � � � اب � �� �۔ اب �ر  ‬ ‫ت ثث ق‬ ‫ى‬ ‫�  � وہ اس  �  �  �  � رددو�ل  � ��۔� ً  ا� �رآن ا� ��ٰ  � �ف  � د  ‬ ‫ت‬ ‫ى ت‬ ‫� ى‬ ‫ آب  �ىآ ‬ ‫ ا� �ب �‪ ،‬اب  �ر ��  �  � اس  � �� ��  � ��‪�  �  ،‬‬ ‫ت‬ ‫� � �  ا�ى ز�ىاد� � ��۔ا� �ر � �ف �  ا� �� د ا�ى �� � �� ا�م اس ‬ ‫ ���ب � �� �۔ ‬ ‫�ابت � � � �� �‪ ،‬اور �ر ا� � � �  ‬ ‫۪ ﹷﻮا ْد ﹹﻋ ْﻮا‬ ‫ﹷو ا ﹻ ْن ﹹﻛ ْﻨ ﹹﺘ ْﻢ � ﹻ ْي ﹷر ْﻳﺐٍ ﹽﹻﻣ ﹽﹷﻤﺎ ﻧﹷﺰﹽﹷ ْﻟ ﹷﻨﺎ ﹷﻋ�ٰي ﹷﻋ ْﺒﺪﹻﻧﹷﺎ ﹷﻓﺎْﺗﹹ ْﻮا ﹻ� ﹹﺴ ْﻮ ﹷرة ٍ ﹽﹻﻣ ْﻦ ﹽﹻﻣ ْﺜﻠ ﹻ ٖہ‬ ‫�ة ﹻ‬ ‫ﹹﺷ ﹷہ ﹷﺪ ٓا ﹷء ﹹﻛ ْﻢ ﹽﹻﻣ ْﻦ دﹹ ْو ﹻن اﷲﹻ ا ﹻ ْن ﹹﻛﻨْ ﹹﺘ ْﻢ ٰﺻﺪﹻﻗﹻ� ْ ﹷن ﴿‪﴾۲۳‬‬ ‫ﹹﺳ ْﻮ ﹷرةﹹ اﻟ ﹷْﺒ ﹷ ﹷ‬

‫ت‬ ‫�ر�  ‪ ،‬اور ا�  �  � اس )�ب( �‪ �  �  �  ،‬ا� �ے  )�ﷺ ��(  � ‬ ‫خ خ‬ ‫�ازل �ر��  � � �  �  � ا� �ح � ى‬ ‫�‬ ‫ ا� �رت � � � �ؤ اور �خدا � �ا   ‬ ‫�رے �د�ر �ں ان � � �� ا� � � � ﴿‪﴾۲۳‬‬

‫�رة ا�ة‬

‫�‬ ‫ا� �ح ا� ا�م  � � دو�ے ار�ن  �  � �ر  � �ف  � �  ‬ ‫ثث‬ ‫ردو�ل � �� � �� ا�م اس � � رد �د� �‪  ً � ،‬ا�ا�م � � � �ز �ف د  و‬ ‫ت‬ ‫ر� �‪   ،‬اب ا�  �ر  ‬ ‫�‬ ‫ �� �  � وہ ان ر�ں  �  � �ل   �۔ �  اب د�   ‬ ‫� �  اور ا� �� �  ا� ��ٰ  � ا� ّ‬ ‫ ذ� �ر��۔ اور  اب ا�م  � �ر ‬ ‫�  ‬

‫�  �  �  � �ہ  � ر�‪� �  ،‬ر  � ��ں  �  � �ن  � �‪ �� ،‬ا�م ‬ ‫ا�  � اور   �ن ا�۔اب ��  �  �  �  � ا� ��ٰ  � ��ں  � ��   � � ‬

‫ذ� �ر� �۔‬ ‫ّ‬ ‫اب ﹽﹻﻣ ْﻦ ﹽﹻر ْﺟﺰ ٍ ﹷاﻟ ﹻ ْﻴ ٌـﻢ ﴿‪ ﴾۵‬ﹹﺳ ْﻮ ﹷرةﹹ ﹷﺳـ ﹷﺒﺎ ٍ‬ ‫ﹷو ﹽﹷاﻟ ﹻﺬ ْﻳ ﹷﻦ ﹷﺳ ﹷﻌ ْﻮا � ﹻ ْۤي �ﻳ ٰت ﹻ ﹷﻨﺎ ﹹﻣ ٰﻌﺠﹻﺰ ﹻْﻳ ﹷﻦ اﹹوﻟ ٰٓ� ﹻ ﹷ‬ ‫ک ﹷﻟ ﹹہ ْﻢ ﹷﻋ ﹷﺬ ٌ‬ ‫ت‬ ‫ �ا د� �۔ ان  � ‬ ‫ �رى آ�ں  � �ش  �  �  � ہ ر‬ ‫�ر�‪  ،‬اور �ں  � ہ آ‬

‫� � درد د� وا� �اب � �ا � ﴿‪﴾۵‬‬ ‫‪34‬‬

‫�رة ب‬ ‫�أ ٴ‬


‫ا�م � ��ں ��ہ ‬

‫ں‬ ‫اب د� � ا�� �  � ردو�ل �ىا د� ��� �ہ ��� �  وہ ��  ‬ ‫ ���اً �ن �اور ��ں  �  �  � ‬ ‫� ��   �۔ �� اس  �  �  �  � ہ ر‬ ‫ ‬ ‫ف‬ ‫ش‬ ‫ى‬ ‫ �وا�۔ا� ��  � ��ر ‬ ‫�ا� ��د�  � ردو�ل �ے  �ىا ��ں  � �د ب �ر�پا‬ ‫ف‬ ‫خ‬ ‫ت‬ ‫�‬ ‫ ��ك  �� ��� ��ر   د�   � � د� ��ا ��   �� د� �  ‬ ‫� ز�ىادہ   ا‬ ‫ف‬ ‫ت‬ ‫ �۔ا�‬ ‫ى  ‬ ‫ا���ر د�  � �ن  ��� ���‬ ‫ �� �  �  ى  ‬ ‫ � وہ �م ا ‬ ‫د� �اور ہ ر‬ ‫ت‬ ‫���اً ى‬ ‫�‬ ‫ آ� �اور د�� � � ز�ىآدہ د  ‬ ‫ ا� �ن � ز�ىآدو  �دت �ار � آ‬ ‫�� ہ ر‬ ‫ ‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ ا�‬ ‫�  �اب� ��ا�اور �ز  و �رآن  �  آ�ب� �� �م ��ں  � �اہ ��آ�۔�ر  ‬ ‫ � وہ �م �وا� � ‬ ‫��ں � ا�م د� � � ا�ل �� � اوران � ذر� ہ ر‬ ‫ف‬ ‫�‬ ‫ ��م � �ىا ��ں � �د ب �ر ا�پ �۔ ا� �گ � � د� �� د  ‬ ‫� � ا�م ا‬ ‫ت‬ ‫� ب‬ ‫ ز�رد�  � ��  � �ا� �م �گ ان  � ��دہ ر� اور� د�  � اڑ  � �  م‬ ‫��ں � � � ��ر �۔ ا� �گ آج � د� � ��د � � ا� �ا�دہ � ‬ ‫� ا�م � �ن �ر� �۔‬

‫اﻟﺪﻳْ ﹻﻦ�ۙ ﹽﹷ‬ ‫� ﺑ ﹻ ﹽﹷ‬ ‫ﺮﻛا ﹷہ �ﹻي ﹽﹻ‬ ‫ﺎﻟﻄﺎﻏ ْﹹﻮ ﹻ‬ ‫ت‬ ‫اﻟﺮ ْﺷ ﹹﺪ ﹻﻣ ﹷﻦ ا ْﻟ�ﹷ ﹽﹻي�‬ ‫ۚ ﻓ ﹷﹷﻤ ْﻦ ﻳﹽﹷﻜْ ﹹ ْ‬ ‫۟� ﹷﻗ ْﺪ ﺗ ﹷﺒ� ﹽﹷ ﹷن ﹽﹹ‬ ‫ﹷ ۤﻻ ا ﹻ ْ ﹷ‬ ‫ﷲ‬ ‫ک ﺑﹻﺎ ْﻟ ﹹﻌ ْﺮ ﹷوة ﹻ ا ْﻟ ﹹﻮﺛ ْ ٰ�ي�٭ ﹷﻻ ا�ْﻔ ﹷﹻﺼ ﹷﺎم ﹷﻟ ﹷہﺎ�‬ ‫ﹷوﻳﹹ ْﺆ ﹻﻣﻦْۢ ﺑﹻﺎﷲﹻ ﹷﻓ ﹷﻘﺪﹻ ا ْﺳ ﹷﺘ ْﻤ ﹷﺴ ﹷ‬ ‫ؕ ﹷوا ﹹ‬ ‫�ة ﹻ‬ ‫ﹷﺳﻤﹻ ْﻴ ٌﻊ ﹷﻋﻠ ﹻ ْﻴ ٌﻢ ﴿‪﴾۲۵۶‬‬ ‫ﹹﺳ ْﻮ ﹷرةﹹ اﻟ ﹷْﺒ ﹷ ﹷ‬

‫ت‬ ‫ى ت‬ ‫�ر�‪  ،‬د� )ا�م( � ب‬ ‫ �� اور( �ا  ‬ ‫�‬ ‫ �اب )�ف �ر � ہ ر‬ ‫ ز�رد� � �‬ ‫� ا�  �  �  �  �  �  � �ں  � ا�د  � ر� اور �خدا  � ا�ن �� اس � ‬ ‫خت‬ ‫ا� �ط ر� �� � � � � � � �� وا� � اور �خدا ب‬ ‫ )� �( �ا اور ‬ ‫ب‬ ‫ �رة ا�ة‬ ‫﴾‬ ‫)� �( �� � ﴿‪  ۲۵٦‬‬ ‫‪35‬‬


‫� ْوا ﹻﻣ ﹷﻦ اﻟﺼﹽﹷ ﻠٰﻮة ﹻ�ا ﹻ ْن‬ ‫�ﺑْ ﹹﺘ ْﻢ �ﹻي ْاﻻ ْﹷر ﹻ‬ ‫ﹷو اﹻذﹷا ﹷ ﹷ‬ ‫ض ﹷﻓ ﹷﻠ ْﻴ ﹷﺲ ﹷﻋ ﹷﻠ ْﻴﻜﹹ ْﻢ ﹹﺟ ﹷﻨ ٌﺎح ا ْﹷن ﹷ� ْﻘ ﹹ ﹹ‬ ‫� ْﻳ ﹷﻦ �ﹷﺎﻧ ْﹹﻮا ﹷ�ﻜﹹ ْﻢ ﹷﻋﺪ ﹱﹽﹹوا ﹽﹹﻣبﹻيْ ﹱﻨﺎ‬ ‫� ْوا�ؕا ﹻ ﹽﹷن ا ْ�ﻜٰ ﹻ ﹻ‬ ‫ﺧﹻ ْﻔ ﹹﺘ ْﻢ ا ْﹷن ﹽﹷ� ْﻔت ﹻ ﹷﻨﻜﹹ ﹹﻢ ﹽﹷاﻟ ﹻﺬ ْﻳ ﹷﻦ ﹷﻛ ﹷ ﹹ‬ ‫ﹹﺳ ْﻮ ﹷرةﹹ اﻟ ﹽﹻﻨ ﹷﺴ ٓﺎ ﹻء‬ ‫﴿‪﴾۱۰۱‬‬ ‫ت‬ ‫خ‬ ‫�ر�‪  ،‬اور ب ب‬ ‫ �ہ � � �ز � � �� �� �� � � �ف ‬ ‫ �� � ا‬ ‫ � � � � �ؤ �  ‬ ‫ذ‬ ‫ذ‬ ‫�� ﴿‪� ﴾۱۰۱‬رة ا�ء‬ ‫ �� �رے � د  ‬ ‫ ا�ا د� � �� ر‬ ‫� � ��ر �گ � � ى ذد‬

‫خ‬ ‫ش‬ ‫ �� ‬ ‫�ؐ�  ز��  �  �  �  � ��  �  � ا�م  � ا‬ ‫ آ�ى   ‬ ‫�رے ر‬ ‫ہآ‬ ‫ت‬ ‫ ا�� � ا� ��ٰ اور ‬ ‫ �� ا�ں � ا� ى  ‬ ‫�� ا�م � �ن �ر�� ۔� ں  ‬

‫اس � �ؐ � �� � �ف �� � ۔ ا� ��ٰ �  ا� �رے ر�لؐ � � د�ىا � ان ‬ ‫��ں � دور ر� اور ان � � � �م � � ر�‪ �� ،‬ا� ��ٰ ان � د�ں � ‬ ‫�ل �� �� �۔‬

‫ﹽﹷ‬ ‫ﹽﹷ‬ ‫� ْ�ﻘۢﹱ ﺎ ﺑﹷ� ْ ﹷن اﻟ ﹹْﻤ ْﺆ ﹻﻣﻨﹻ� ْ ﹷن ﹷو‬ ‫� ﹱارا ﹽﹷو ﹹﻛ ْ ﹱ�ا ﹽﹷو ﹷ� ْ ﹻ‬ ‫ﹷواﻟ ﹻﺬ ْﻳ ﹷﻦ اﺗ ﹷﺨ ﹹﺬ ْوا ﹷﻣ ْﺴﺠﹻ ﹱﺪا ﹻ ﹷ‬ ‫ؕ ﹷوﻟ ﹷﹷﻴ ْﺤﻠ ﹻ ﹹﻔﻦﹽﹷ ا ﹻ ْن ﹷا ﹷر ْدﻧ ﹷ ۤﺎ ا ﹻ ﹽﹷﻻ‬ ‫ﷲ ﹷو ﹷر ﹹﺳ ْﻮ ﹷﻟ ٗہ ﹻﻣ ْﻦ ﹷﻗ ْﺒ ﹹﻞ�‬ ‫ا ﹻ ْر ﹷﺻﺎ ﹱدا ﻟﹽﹻ ﹷﻤ ْﻦ ﹷﺣ ﹷﺎر ﹷب ا ﹷ‬ ‫ﹹﺳ ْﻮ ﹷرةﹹ اﻟ ﹽﹷﺘ ْﻮﺑﹷﺔﹻ‬ ‫ؕ ﹷواﷲﹹ ﹷ�ﺸْ ﹷہ ﹹﺪ ا ﹻﻧ ﹽﹷ ﹹہ ْﻢ ﹷ�ﻜٰ ﹻﺬﺑ ﹹ ْﻮ ﹷن ﴿‪﴾۱۰۷‬‬ ‫ا ْﻟ ﹹﺤ ْﺴ� ٰي�‬ ‫� �  �  ر‬ ‫� �  �ا  ‬ ‫� �  �(  �ں  �  اس  �ض   ‬ ‫� �  ا  ‬ ‫اور  )ان   ‬

‫��ں � �� ڈا� اور  � �گ �خدا اور اس  � ر�ل ‬ ‫ ‬ ‫�� اور  � �� اور ‬ ‫ن‬ ‫� � ب � �� � ان �  � �ت � � ��۔ اور � �� � � ‬ ‫ہ�ارا �د � �ف �� �۔ � �خدا �ا� د� � � � �� � ﴿‪﴾۱۰۷‬‬

‫ث ت‬ ‫� �  � باب �ا� ہ �ر � ا� ��ٰ � ��دى � � � �� �� اور ہ �رو  ہ‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫�‬ ‫ ��� وہ ا�ر � �� � ��ا۔ا��� ا� ��ٰ اور اس   ‬ ‫آد� � د� � �ابت ا ‬ ‫� اور��ں � �د � �  ا‬ ‫ � ىا� �م �ن � �اہ  � ��  ‬ ‫د�  �  �اب� �  ‬ ‫ئ‬ ‫���   ۔ � اب ى‬ ‫ ا� �م �  ‬ ‫�‬ ‫ن �  � � ہ� �بئے  � �د  � �ر  �  �  � �ظ ر  ‬ ‫‪36‬‬


‫ت‬ ‫�‬ ‫اورا� د� � ��ں � �ظ ر�۔ ا� ��ٰ � �رآن � � �م � ��ں   ‬

‫�� د ا�ى �۔‬ ‫��اور ان � دور ر�   �  ‬ ‫�ت � ا�ر   ‬

‫ئ‬ ‫" ىا� ��ن � � �ہ �ىئے � �د � �ر � � � �ظ ر� اورا� د� ‬ ‫� ��ں � �ظ ر�"‬

‫� ﺑ ﹻ ﹷہﺎ ﹷو� ْﹹﺴ ﹷﺘ ْہﺰﹷاﹹ ﺑ ﹻ ﹷہﺎ‬ ‫ﹷو ﹷﻗ ْﺪ ﻧﹷﺰﹽﹷ ﹷل ﹷﻋ ﹷﻠ ْﻴﻜﹹ ْﻢ �ﹻي ا ْ� ﹻﻜ ٰﺘ ﹻﺐ ا ْﹷن اﹻذﹷا ﹷﺳﻤﹻ ْﻌ ﹹﺘ ْﻢ �ﻳٰﺖﹻ اﷲﹻ ﻳﹹﻜْ ﹷ ﹹ‬ ‫ﹹﻮﺿ ْﻮا � ﹻ ْي ﹷﺣﺪﹻ ْﻳ ٍﺚ ﻏﹷ�ْ� ۤ ٖﹻہ �� اﹻﻧﹽﹷﻜﹹ ْﻢ اﹻذﹱا ﹽﹻﻣ ْﺜﻠﹹ ﹹہ ْﻢ ؕ‬ ‫ﻓ ﹷﹷﻼ ﹷ� ْﻘ ﹹﻌ ﹹﺪ ْوا ﹷﻣ ﹷﻌ ﹹہ ْﻢ ﹷﺣ� ٰﹽي ﹷﻳﺨ ﹹ‬ ‫‪ ﴾۱۴۰‬ﹹﺳ ْﻮ ﹷرةﹹ اﻟ ﹽﹻﻨ ﹷﺴ ٓﺎ ﹻء‬ ‫�ﻳْ ﹷﻦ � ﹻ ْي ﹷﺟہ ﹽﹷﻨ ﹷﻢ ﺟ ِﻤ ۡﻴﻌ ۨﺎ ﴿ ۙ‬ ‫ﷲ ﹷﺟﺎ ﹻﻣ ﹹﻊ اﻟ ﹹْﻤ ٰﻨ ﹻﻔﻘﹻ� ْ ﹷن ﹷوا ْ�ﻜٰ ﹻ ﹻ‬ ‫ا ﹻ ﹽﹷن ا ﹷ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ز‬ ‫ت‬ ‫ز‬ ‫�ر�‪  ،‬اور �خدا � � )��ں( � ا� �ب � )� �( �ازل �ر��ىا � � ب ب‬ ‫ � � ‬

‫ �‬ ‫)�(  �  � �خدا  � آ�ں  � ا�ر �ر�  � اور ان  �  � اڑا� ��  �  � ب ب  ‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫� وہ �گ اور  �اب� )�( �� �۔ ان  �  �پاس � �۔ ور�  �  � ا� ‬ ‫خ‬ ‫�‬ ‫ � � دوزخ  � ا  ‬ ‫� ��ؤ �۔  �  �  �  � �خدا ��ں اور ��روں ب  ‬ ‫﴾‬ ‫�� وا� � ﴿‪  ۱٤۰‬‬

‫�رة ا�ء‬

‫ت ض‬ ‫اس  �ابت  � و�� ��ا� �ورى  �  � ى‬ ‫ن‬ ‫ ا� �� د�  �  �  �  ‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ ا�  ��  � ��ں   �  �   � ‬ ‫��ا�  ا�ى اس  �  � ردو�ل ��ا �۔�� ى  ‬ ‫ش‬ ‫ت‬ ‫�� ى‬ ‫�‬ ‫ ا� �م  �ن اس � � آد�   ‬ ‫ ���� ‪ ،‬اس و  ‬ ‫ �� آ‬ ‫� آد� � �دہ � � آ‬ ‫ن‬ ‫ �� �وع �د�   �۔ اور  � �� اس �دہ �ن  �  �  �   �‬ ‫ � �ابت  �  � ا‬ ‫� اس  � ہ ر ‬ ‫ن‬ ‫ �� �وع   � د� �۔  � اس ز��  �  �  �  � ‬ ‫��ہ ا�� �� اس  � �اہ ا ‬

‫�‬ ‫� � ا�� ا��ں  � �ف ��  �   � اس  � �� وا  ‬ ‫وا�ت ا�  �   ‬ ‫ن‬ ‫ن‬ ‫ل� �ر � � �ن �ىا ا�ان � ‬ ‫ ��م �ر��� �   ۔ �  ‬ ‫ا�م � آڑ � ا�م � آ‬ ‫ت‬ ‫ن‬ ‫ن‬ ‫�‬ ‫ �� اور وہ  � ا�  � ا �م �� اور  �رآن  � �وت �� �ے۔�  �ً � ا�   ‬ ‫� ا‬ ‫‪37‬‬


‫ت‬ ‫��  � �ں  �   �ا� ر�ل  �  �  � اورا� �ح   ز�آبن ��رآن  � �وت   روا  ‬ ‫ں‬

‫ر�۔آج �  � �� اس ز�� � ��ں  � و� �  � اور ان � �دہ ��ں   �‬

‫� ز�ہ ر� �� �۔‬

‫ﷲ ﹷوہﹹ ﹷﻮ ﹷﺧﺎدﹻﻋﹹ ﹹہ ْﻢ ۚ ﹷو اﹻذﹷا ﻗﹷﺎ ﹹﻣ ْۤﻮا اﹻ� ﹷي اﻟﺼﹽﹷ ﻠٰﻮة ﹻ ﻗﹷﺎ ﹹﻣ ْﻮا‬ ‫ا ﹻ ﹽﹷن اﻟ ﹹْﻤﻨٰ ﹻﻔﻘﹻ� ْ ﹷن ﻳﹹ ٰﺨﺪﹻﻋﹹ ْﻮ ﹷن ا ﹷ‬ ‫‪ �﴾۱۴۲‬ﹹﺳ ْﻮ ﹷرةﹹ اﻟ ﹽﹻﻨ ﹷﺴ ٓﺎ ﹻء‬ ‫ﷲ ا ﹻ ﹽﹷﻻ ﹷﻗﻠ ﹻ ْﻴ ﹱﻼ ﴿ �‬ ‫ﺮﻛ ْو ﹷن ا ﹷ‬ ‫ﹹﻛ ﹷﺴﺎ�ٰي ۙ ﻳﹹ ﹷﺮ ٓا ﹹء ْو ﹷن اﻟ ﹽﹷﻨ ﹷ‬ ‫ﺎس ﹷو ﹷﻻ ﹷﻳ ْﺬ ﹹ ﹹ‬ ‫ت‬ ‫�ر�‪) ��  ،‬ان ��ں  � ا� � ى‬ ‫�‬ ‫خخزد�( �خدا  � د�� د�  � )� اس   �  ‬

‫د�� د� �( وہ ا� � د�� � ڈا� وا� � اور ب ب‬ ‫ � � �ز � �ے �� ‬ ‫� � � اور �� � � )�ف( ��ں � د�� � اور �خدا �  ا�ىد � � �� ‬

‫� � � ﴿‪ ﴾۱٤۲‬‬

‫�رة ا�ء‬

‫ف‬ ‫�‬ ‫�� و�د   ‬ ‫�� ��ں � � �ر� ان ��ں � و  ‬ ‫� � � د�   ‬ ‫ق‬ ‫ ا� اور ا�م ى‬ ‫ ا�‪ � ،‬ى‬ ‫ ا�‪� ،‬رآن ى‬ ‫آ�۔ ور� � � � � � ا� ى‬ ‫�‬ ‫ ا�‪  ،‬‬ ‫ ا� ‪ � ،‬ى  ‬ ‫ن‬ ‫ہ‬ ‫ وا�� ى‬ ‫�۔  �ق ىنناا  �ً � � � ‬ ‫را� ا� ا� �� � � ��   ‬ ‫ ا�م�   ��‬ ‫اس  ‬ ‫�‬ ‫�  �۔� ہ �ارے  �   � ز�  ‬ ‫�ور�  �  �   ردو�ل  �  � اور ��ں  � �اہ   ‬ ‫ف‬ ‫ٹ‬ ‫ت‬ ‫ ا�� � آج � �ر�ں � �  ب ّ‬ ‫� ب‬ ‫ �� د� � ‬ ‫� �ے �۔�ں  ‬ ‫ � �ن ى  ‬ ‫ف‬ ‫ت‬ ‫�‬ ‫آ� �‪� �� �� ،‬ل � �ز �� � � �� �� �اب� ھ �۔ �   ‬ ‫ � آ‬ ‫ار�ن � � �رق  ‬ ‫ت‬ ‫ �� �۔ اب ى‬ ‫ ا� �دہ اور � �  �ن � � � ‬ ‫� � � �� � � �ں  � �با�� ا‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ � ا�  � در� �۔���  �   �ف ى‬ ‫�  ر  �  �   � ب‬ ‫�‬ ‫ �� � اور  �اب�  �   ‬ ‫ ا� ا ‬ ‫ش‬ ‫شكلىىں �� �۔ ‬

‫ض‬ ‫ہ�ر�ن �� �رض � � وہ � � �ش �ےاور اس � � � �ے‬

‫‪38‬‬


‫� ﹷو ﹷﻣﺎ ﹹہ ْﻢ ﺑ ﹻ ﹹﻤ ْﺆ ﹻﻣﻨﹻ� ْ ﹷن ﴿‪﴾ۘ ۸‬‬ ‫س ﹷﻣ ْﻦ ﹽﹷ� ﹹﻘ ْﻮ ﹹل � ﹷﻣ ﹽﹷﻨﺎ ﺑﹻﺎﷲﹻ ﹷو ﺑﹻﺎﻟ ﹷْﻴ ْﻮم ﹻ ْاﻻٰ ﹻ ﹻ‬ ‫ﹷو ﹻﻣ ﹷﻦ اﻟ ﹽﹷﻨﺎ ﹻ‬ ‫ﷲ ﹷو ﹽﹷاﻟ ﹻﺬ ْﻳ ﹷﻦ � ﹷﻣﻨﹹ ْﻮا ۚ ﹷو ﹷﻣﺎ ﻳﹷﺨ ﹷْﺪﻋﹹ ْﻮ ﹷن ا ﹻ ﹽﹷ ۤﻻ ﹷا�ْﻔ ﹷﹹﺴ ﹹہ ْﻢ ﹷو ﹷﻣﺎ‬ ‫ﻳﹹ ٰﺨﺪﹻﻋﹹ ْﻮ ﹷن ا ﹷ‬ ‫اب‬ ‫ﹷ�ﺸْ ﹹﻌﺮﹹ ْو ﹷن ﴿‪ � ﴾ؕ ۹‬ﹻ ْي ﹹﻗﻠ ْﹹﻮﺑﹻہﹻ ْﻢ ﹽﹷﻣ ﹷﺮ ٌض ۙ ﹷﻓﺰﹷا ﹷدہﹹ ﹹﻢ اﷲﹹ ﹷﻣ ﹷﺮ ﹱﺿﺎ ۚ ﹷو ﹷﻟ ﹹہ ْﻢ ﹷﻋ ﹷﺬ ٌ‬ ‫ضۙ‬ ‫اﹷﻟ ﹻ ْﻴﻢ ٌۢ �� ﺑ ﹻ ﹷﻤﺎ �ﹷﺎﻧ ْﹹﻮا ﹷﻳﻜْ ﹻﺬﺑ ﹹ ْﻮ ﹷن ﴿‪ ﴾۱۰‬ﹷو اﹻذﹷا ﻗ ﹻ ْﻴ ﹷﻞ ﹷﻟ ﹹہ ْﻢ ﹷﻻ ﹹ� ْﻔ ﹻﺴ ﹹﺪ ْوا �ﹻي ْاﻻ ْﹷر ﹻ‬ ‫ﻗﹷﺎﻟﹹ ْۤﻮا اﹻﻧ ﹽﹷ ﹷﻤﺎ ﻧ ﹷ ْﺤ ﹹﻦ ﹹﻣ ْﺼﻠ ﹻ ﹹﺤ ْﻮ ﹷن ﴿‪ ﴾۱۱‬ا ﹷ ۤﹷﻻ اﹻﻧ ﹽﹷ ﹹہ ْﻢ ﹹہ ﹹﻢ اﻟ ﹹْﻤ ْﻔ ﹻﺴ ﹹﺪ ْو ﹷن ﹷو�ٰﻜ ْﹻﻦ ﹽﹷﻻ‬ ‫ﺎس ﻗﹷﺎﻟﹹ ْۤﻮا ﹷاﻧ ﹹ ْﺆ ﹻﻣ ﹹﻦ ﹷﻛ ﹷﻤ ۤﺎ‬ ‫ﹷ�ﺸْ ﹹﻌﺮﹹ ْو ﹷن ﴿‪ ﴾۱۲‬ﹷو اﹻذﹷا ﻗ ﹻ ْﻴ ﹷﻞ ﹷﻟ ﹹہ ْﻢ � ﹻﻣﻨﹹ ْﻮا ﹷﻛ ﹷﻤ ۤﺎ � ﹷﻣ ﹷﻦ اﻟ ﹽﹷﻨ ﹹ‬ ‫اﻟﺴ ﹷﻔ ﹷہ ٓﺎ ﹹء ﹷو�ٰﻜ ْﹻﻦ ﹽﹷﻻ ﹷ� ْﻌﻠ ﹹﹷﻤ ْﻮ ﹷن ﴿‪ ﴾۱۳‬ﹷو اﹻذﹷا ﹷﻟ ﹹﻘﻮا‬ ‫اﻟﺴ ﹷﻔ ﹷہ ٓﺎ ﹹء ؕ ا ﹷ ۤﹷﻻ اﹻﻧ ﹽﹷ ﹹہ ْﻢ ہﹹ ﹹﻢ ﹽﹹ‬ ‫� ﹷﻣ ﹷﻦ ﹽﹹ‬ ‫ﹽﹷاﻟ ﹻﺬﻳْ ﹷﻦ � ﹷﻣﻨﹹ ْﻮا ﻗﹷﺎﻟﹹ ْۤﻮا � ﹷﻣ ﹽﹷﻨﺎ �� ﹷو اﹻذﹷا ﹷﺧﻠ ْﹷﻮا اﹻ�ٰي ﹷﺷ ٰﻴ ﹻﻄيْﻨ ﹻ ﹻہ ْﻢ ۙ ﻗﹷﺎﻟﹹ ْۤﻮا اﹻﻧﹽﹷﺎ ﹷﻣ ﹷﻌﻜﹹ ْﻢ ۙ‬ ‫ﷲ � ْﹷﺴ ﹷﺘ ْہﺰ ﹻ ﹹئ ﺑ ﹻ ﹻہ ْﻢ ﹷو ﹷﻳ ﹹﻤ ﹽﹹﺪ ﹹہ ْﻢ � ﹻ ْي ﻃ ﹹ ْﻐ ﹷﻴﺎﻧ ﹻ ﹻہ ْﻢ‬ ‫اﹻﻧ ﹽﹷ ﹷﻤﺎ ﻧ ﹷ ْﺤ ﹹﻦ ﹹﻣ ْﺴ ﹷﺘ ْہﺰ ﹻ ﹹء ْو ﹷن ﴿‪ ﴾۱۴‬ﹷا ﹹ‬ ‫ک ﹽﹷاﻟ ﹻﺬ ْﻳ ﹷﻦ ا ْﺷ�ﹷ�ﹷ ﹹوا ﹽﹷ‬ ‫اﻟﻀﻠ ٰ ﹷﻠ ﹷﺔ ﺑﹻﺎ ْﻟ ﹹہ ٰﺪي�۪ ﻓ ﹷﹷﻤﺎ ﹷرﺑ ﹻ ﹷﺤ ْﺖ‬ ‫ﹷ� ْﻌ ﹷﻤ ﹹہ ْﻮ ﹷن ﴿‪ ﴾۱۵‬اﹹوﻟٰٓ� ﹻ ﹷ‬ ‫ﹽﹻﺗ ﹷﺠ ﹷﺎرﺗﹹ ﹹہ ْﻢ ﹷو ﹷﻣﺎ �ﹷﺎﻧ ْﹹﻮا ﹹﻣ ْہ ﹷﺘﺪﹻ ْﻳ ﹷﻦ ﴿‪ ﴾۱۶‬ﹷﻣ ﹷﺜﻠﹹ ﹹہ ْﻢ ﹷﻛ ﹷﻤ ﹷﺜ ﹻﻞ ﹽﹷاﻟ ﹻﺬي ا ْﺳ ﹷﺘ ْﻮﻗ ﹷﹷﺪ ﻧ ﹷ ﹱﺎرا ۚ‬ ‫ﹽﹷ‬ ‫� ْو ﹷن‬ ‫ﹷﻓ ﹷﻠ ﹽﹷﻤ ۤﺎ ا ﹷﹷﺿ ٓﺎ ﹷء ْت ﹷﻣﺎ ﹷﺣ ْﻮ ﹷﻟ ٗہ ذﹷ ﹷہ ﹷﺐ ا ﹹ‬ ‫ﷲ ﺑﹻﻨﹹ ْﻮرﹻہﹻ ْﻢ ﹷو ﹷﺗ ﹷﺮ ﹷﻛ ﹹہ ْﻢ � ﹻ ْي ﹹﻇﻠ ٰﹹﻤ ٍﺖ ﻻ ﻳﹹ ْﺒ ﹻ ﹹ‬ ‫ْ‬ ‫�ة ﹻ‬ ‫� ﹷﻓ ﹹہ ْﻢ ﹷﻻ ﹷﻳ ْﺮ ﹻﺟ ﹹﻌ ْﻮ ﹷن ﴿ ۙ‪﴾۱۸‬‬ ‫ﹹﺳ ْﻮ ﹷرةﹹ اﻟ ﹷْﺒ ﹷ ﹷ‬ ‫﴿‪ ﴾۱۷‬ﹹﺻ ۢ ٌﹽﻢ ﺑﹹﻜ ٌﻢ ﹹﻋ ْ ٌ‬

‫خ‬ ‫ت‬ ‫ آ�ت � ا�ن ر� ‬ ‫�ر�‪  ،‬اور � �گ ا� � � � � � � �خدا � اور رو ِز ر‬ ‫� ��� وہ ا�ن  � ر� ﴿‪) �  ﴾۸‬ا� �ار �( �خدا  � اور ��ں  � � ‬ ‫د�  �  � )� �( ا� �ا  �   � �  � د� اور اس  �  �  �  � ‬

‫﴿‪ ﴾۹‬ان � د�ں � )� �( �ض �۔ �خدا � ان � �ض اور ز�ىادہ � د ا�ى اور ان ‬

‫� �ٹ �� � ب ب‬ ‫ � ان � د� د� وا� �اب �� ﴿‪ ﴾۱۰‬اور ب ب‬ ‫ � ان � � ‬ ‫ت‬ ‫�‬ ‫��� � ز� � �د � ڈا� � � �‪ � � ،‬ا�ح �� وا� � ﴿‪ ﴾۱۱‬د  ‬ ‫ا ‬ ‫ت‬ ‫� ��  � �‪ �  �  �  ،‬ر� ﴿‪ ﴾۱۲‬اور ب ب‬ ‫ �� �  �  � ‬ ‫ � ان  �  � ا ‬ ‫ ‬ ‫ح‬ ‫��  ‬ ‫�ح  اور  �گ  ا�ن  �  آ�‪  �  �  ،‬ا�ن  �  آؤ  �  �  �‪   �  ،‬‬

‫�و�ف  ا�ن  �  آ�  �  ا�  �ح  �  �  ا�ن  �  آ�؟  �  �  �  � ‬

‫�و�ف � � � �� ﴿‪ ﴾۱۳‬اور � �گ ب ب‬ ‫ � ��ں � � � � � ‬ ‫‪39‬‬


‫ ا�ن � آ� �‪ ،‬اور ب ب‬ ‫ � ا� ��ں � �� � � )ان �( � ‬ ‫� � � ت‬ ‫�‬ ‫�  �  �  مھاارے ��  � اور )�وانِ  �ﷺ �(  �  �  �  � ��  � ‬ ‫ئ ت‬ ‫ت‬ ‫��  �  � ‬ ‫د� ا‬ ‫�� �  اور  ا�  �  ى  ‬ ‫﴿‪  ﴾۱٤‬ان  )��ں(  �  �خدا  �  ا ‬ ‫ت‬ ‫ �ات‬ ‫�ارت و��  � �ے � ر�  � ﴿‪ �  ﴾۱۵‬وہ �گ  � �ں � ى  ‬ ‫خ‬ ‫ت‬ ‫ �اب�ىاب � ‬ ‫ر�ى‪ � � � ،‬ان � �رت � � � � د ا�ى اور � وہ ى  ‬ ‫�ڑ � �ا� � ى د‬ ‫ث ت‬ ‫ )� � ى‬ ‫�� ِب‬ ‫ار� �( آگ ‬ ‫�� �  �  �   ‬ ‫�� ﴿‪ ﴾۱٦‬ان � �ل اس   ‬ ‫��۔ ب ب‬ ‫ � آگ  � اس  � ارد�د  � �� رو�  �   � �خدا  � ان  � رو� ‬ ‫زا�  � دى اور ان  � ا��وں  � �ڑ د ا �ى� �  � د� ﴿‪� (�) ﴾۱۷‬ے ‬

‫�‬ ‫�‪ ،� �� ،‬ا��  �  � )� �ح �� ر�  � �ف( �ٹ  �   ‬ ‫ت‬ ‫�رة ا�ة‬ ‫� ﴿‪﴾۱۸‬‬

‫ف‬ ‫�ر اور��ں � �ں � �رق‬

‫خ‬ ‫ہ�آرےآ�رى ر�لؐ  � ز�� � �ر  �   �  � ��  ۔  � ��ں ‬ ‫جف‬ ‫ت ت‬ ‫ و�� � �ىا � ا� � ہ‬ ‫ے‬ ‫ ��ار  ‬ ‫ �� ��۔�� ��ں �  �اد  اس  ‬ ‫� ��  ‬ ‫ن‬ ‫�‬ ‫ �  ‬ ‫�ؐ � �� � آ� �۔اس � ب �ر� �ر� د� � اور �د �� آ� ج  ‬ ‫جف ف‬ ‫ت ت‬ ‫ �� اور ان   �‬ ‫�� �۔اس و� ا�م � �ہ � ا� � � ‪ ،‬اس  � � ر � � ا‬ ‫خ‬ ‫خ‬ ‫ت ت‬ ‫ �� اس و� � �ورت �‪ �  ،‬ان � �ر�ا اور �د �ز�ہ ر� �  �  ��ں � ‬ ‫� ا‬ ‫ف‬ ‫� �ا��   �۔ا�  � �ن ب ب‬ ‫ � �  � ��  � �آ�  � �ر  � ‬ ‫ �  � ب  ‬ ‫ت‬ ‫�� � �ر � ‬ ‫�ر� � �اد� �ر� د� � اور اس �ابت � �ش �ا�� � �   ‬ ‫ف‬ ‫�را۔� ب ب‬ ‫ � ا� �� � ا�م � � �د�ىا اور � ا� ن � �د�ىا � ��ر اب ا�م � ‬ ‫ف‬ ‫ت‬ ‫�اا� ��  � اور ان  � � ڈرو۔  � وا� ا�  � �ا  � �ر  � �ر ڈال  د ا�ى او  ر‬ ‫‪40‬‬


‫ہ جخ‬ ‫ں‬ ‫�� وہ ا�  ‬ ‫ ��ى �  � �وى۔� ان  � د�ں  �  �  ا�� د  ‬ ‫��ں  � ر‬ ‫ف‬ ‫ت‬ ‫� ��ں � �  د� � �وع �دى  اور � � � و� �م �� � ر‬ ‫ �� �ھت�تے �۔ ‬ ‫� ْوا ﹻﻣ ْﻦ د ﹻ ْﻳﻨﹻﻜﹹ ْﻢ ﻓ ﹷﹷﻼ ﹷﺗ ْﺨﺸﹷ ْﻮ ﹹہ ْﻢ ﹷوا ْﺧﺸﹷ ْﻮ ﹻن�ؕ ﹷاﻟ ﹷْﻴ ْﻮ ﹷم‬ ‫ﹷاﻟ ﹷْﻴ ْﻮ ﹷم ﹷﻳ� ﹻ ﹷﺲ ﹽﹷاﻟ ﹻﺬﻳْ ﹷﻦ ﹷﻛ ﹷ ﹹ‬ ‫� ﹷ ْﻛ ﹷﻤﻠ ﹹْﺖ ﹷ�ﻜﹹ ْﻢ دﹻﻳْ ﹷﻨﻜﹹ ْﻢ ﹷو ﹷاﺗْ ﹷﻤ ْﻤ ﹹﺖ ﹷﻋ ﹷﻠ ْﻴﻜﹹ ْﻢ � ﹻ ْﻌ ﹷﻤ�ﹻ ْي ﹷو ﹷر ﹻﺿ ْﻴ ﹹﺖ ﹷ�ﻜﹹ ﹹﻢ ْ ﹻ‬ ‫اﻻ ْﺳ ﹷﻼ ﹷم‬ ‫ﷲ ﻏﹷﻔ ْﹹﻮ ٌر ﹽﹷرﺣ ﹻ ْﻴ ٌﻢ‬ ‫اﺿ ﹹ ﹽﹷ‬ ‫دﹻﻳْ ﹱﻨﺎ�ؕﻓ ﹷﹷﻤ ﹻﻦ ْ‬ ‫� � ﹻ ْي ﹷﻣﺨ ﹷْﻤ ﹷﺼ ٍﺔ ﻏﹷ� ْ�ﹷ ﹹﻣ ﹷﺘ ﹷﺠﺎﻧ ٍﹻﻒ ﹽﹻ ﹻﻻﺛْﻢٍ �ۙ ﹷﻓﺎ ﹻ ﹽﹷن ا ﹷ‬ ‫اﻟﻤﺎ‪ Ò‬ﹷﹻﺪة ﹻ‬ ‫﴿‪﴾۳‬‬ ‫ﹹﺳ ْﻮ ﹷرةﹹ ﹷ‬ ‫ف‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ �� �رے د�  �  �فآا�  �  �  �  � ان  � � ڈرو اور  �  � ‬ ‫�ر�‪  ،‬آج ر‬ ‫ڈر� ر� )اور( آج  �  � �رے  � �را د� ��  � د آ�ى اور ا�  �  �  � ‬ ‫خ‬ ‫ى � د� اور �رے  � ا�م  � د�  �  � �ں  �  � �ك  � �ا�ر  � ‬ ‫�ر  ‬ ‫خ‬ ‫﴾ ا��ة‬ ‫ �ہ � �ف �� � � � �خدا � وا� � ا�بن � ﴿‪  ۳‬‬ ‫�� )��( ا‬

‫ف‬ ‫ت‬ ‫�ب ب‬ ‫ � ب � ��ں  � ��  �  �  � اس  � ب �ر� ��ا�‪ �� �  ،‬‬

‫�ز�ہ ر�� اور �د � ��وا� � � ا�م � � �� �۔ �� �� ا�  م‬ ‫ت‬ ‫ ��� اور ى‬ ‫ ا�‬ ‫ ا� �دہ �ن اس � � اور  ‬ ‫ے� ا‬ ‫ ��اً ا�� �د  ‬ ‫ �� د� � اور ہ ر‬ ‫ت‬ ‫ ��  �۔ا�  � اس  � �ت �  م‬ ‫�ن   � �� اس  �  �  �م  �  � ر� ا ‬ ‫ث‬ ‫�‬ ‫��ں � � �   ��با� �� اور � � � �ن اس � � �م � � �� ر  ‬ ‫ت‬ ‫�� اس  �اب� را�  �  � ��  ر�ا   � اور  ��  � د�ىا �ا�اب�  �را� ��ں  � ‬ ‫ت‬ ‫ �‬ ‫ �� �۔اس �ح ��ں � �� �م ��ں � ہ ر ‬ ‫ ��� ��پا�۔� ب ب  ‬ ‫�با� رہ ا‬ ‫خ‬ ‫�‬ ‫�� � ب � �� اس � �ر� � ز�ىادہ اس � �اب� را� � � �� � � �  ‬ ‫ � � ب‬ ‫�۔ا� � � ر�لؐ � �  ا�م � �ف � �� وہ ب‬ ‫�‬ ‫ �  ��ں   ‬

‫�‬ ‫�‪ ،‬اس  � ب �ر� �  ‬ ‫��‪،‬اور ان � � �ن  � ��  � وہ آج  � ز�ہ   ‬

‫ز�ہ رہ � � �را � اور آج اس   ��زآم � وا� �� � �۔ ‬ ‫‪41‬‬


‫ﹷوﻟ ﹷﹻﻴ ْﻌﻠ ﹷﹷﻢ ﹽﹷاﻟ ﹻﺬﻳْ ﹷﻦ ﻧﹷﺎ ﹷﻓ ﹹﻘ ْﻮا �� ﹷوﻗ ﹻ ْﻴ ﹷﻞ ﹷﻟ ﹹہ ْﻢ ﹷ� ﹷﻌﺎﻟ ْﹷﻮا ﻗﹷﺎﺗﹻﻠ ْﹹﻮا � ﹻ ْي ﹷﺳب ﹻ ْﻴ ﹻﻞ اﷲﹻ‬ ‫� ﻳﹷ ْﻮ ﹷﻣ� ﹻ ٍﺬ ا ْ ﹷﹷ� ﹹب‬ ‫ﹷاو ﹻا ْد ﹷﻓ ﹹﻌ ْﻮا�ؕﻗﹷﺎﻟﹹ ْﻮا ﻟ ْﹷﻮ ﹷ� ْﻌ ﹷﻠ ﹹﻢ ﻗ ﹻ ﹷﺘ ﹱﺎﻻ ﹽﹷﻻ ﹽﹷاﺗ ﹷﺒ ْﻌﻨٰﻜﹹ ْﻢ�ؕہﹹ ْﻢ ﻟ ﹻ ْﻠﻜﹹ ْ ﹻ‬ ‫ﹻﻣﻨْ ﹹہ ْﻢ ﻟ ْ ﹻﹻﻼﻳْ ﹷﻤﺎ ﹻن�ۚ ﹷ� ﹹﻘ ْﻮﻟﹹ ْﻮ ﹷن ﺑﹻﺎﹷﻓ ﹷْﻮاہﹻہﹻ ْﻢ ﹽﹷﻣﺎ ﹷﻟ ْﻴ ﹷﺲ � ﹻ ْي ﹹﻗﻠ ْﹹﻮﺑﹻہﹻ ْﻢ�ؕ ﹷواﷲﹹ ﹷا ْﻋ ﹷﻠ ﹹﻢ ﺑ ﹻ ﹷﻤﺎ‬ ‫� ﹻل ﻋ ْﹻﻤﺮٰ ﹷن‬ ‫ﹷﻳ ْﻜﺘ ﹹﹹﻤ ْﻮ ﹷن ﴿ ۚ‪﴾۱۶۷‬‬ ‫ت‬ ‫�ر�‪  ،‬اور ��ں � � �م �� اور ب ب‬ ‫ )�( ان � � � � آؤ �خدا � ر  ‬ ‫�‬ ‫خ‬ ‫خ‬ ‫� ب � �و �ىا )��روں �( �ں � رو�۔ � � � � ا� � � �ا� � � �� ‬ ‫ت‬ ‫�  � �ور �رے �� ر�  � اس دن ا�ن �  �  �  � ز�ىادہ �ر ى ب‬ ‫ب  � ‬ ‫� � وہ �اب� � � � ان � دل � � �۔ اور � � � �� � �خدا ان ‬ ‫�ر  ةآل �ان‬ ‫� �ب وا� � ﴿‪﴾۱٦۷‬‬

‫ف‬ ‫ب ب‬ ‫�‬ ‫اور�  ��ں  �  ب�  ��  �  �  دو�ں  �ف  �ن  ��   ‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫�‬ ‫ �ر��� �‪�  ،‬رآن  � �وت   ‬ ‫ا‬ ‫اورا�� �دے  � �� �۔ ��  �   �ز ادا‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ ��� �ىا  ��ں   �� ‬ ‫�� �‪�� � �� �،‬ں � � � �ى � � ر� ا ‬ ‫�ر� ا‬ ‫ف‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ ���ا‬ ‫�� �  ‬ ‫ ا�� � �ىا �دہ �ن �   ‬ ‫�� ��ا ى  ‬ ‫ ��� ۔اب   ‬ ‫�م � �ر�  ا‬ ‫ت‬ ‫ں‬ ‫ ���� � دد�  ‬ ‫� � �ن � � اور �ن �۔ � � � �دہ �ن � � � �ر ا ‬ ‫ �‬ ‫� �‪� � �� ،‬دہ �  ‬ ‫ن دو�ں � ا�م � د� � اور � � �۔ ��� ب ب  ‬ ‫ن‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ ا�� ��ا�۔‬ ‫�� � ى  ‬ ‫ ��� �  ‬ ‫ ا�� � � ا‬ ‫�� �  �� ى  ‬ ‫� �� ب � �  ‬

‫ف‬ ‫جف‬ ‫ب‬ ‫ �‬ ‫"ا�� �روں � � � � ان � � �� � ا�م � � �� �‪ � ،‬ب  ‬ ‫خ‬ ‫��ں � ب � � � ان � � �� � ز ى�ادہ ان � �� ��  ا�ب� ‬ ‫خ‬ ‫ت‬ ‫ �� �۔ "‬ ‫را�ں � � ��ا �ورى ا‬

‫‪42‬‬


‫جن‬ ‫� �� ‬

‫ت‬ ‫ � ى‬ ‫ ا� �  م‬ ‫� ر�لؐ  �   � آل ر�لؐ  � ��ں  ��ف ��‪،‬آج  ‬ ‫�ن � � �� � �� � � �ن � � � اور �ن �اب� �۔ اور ب ب‬ ‫ � وہ � � ‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫� ��پ اا� �� ا� �� ��ش  � ��ا��  �  � �م  � �ن  �  � او  ر‬

‫�۔  � اس  � دو�ں �ف  � ��ں  �  " ر� ا� �� �"  � �وع �د�ىا  ۔‬

‫��� ى‬ ‫�‬ ‫ ا� �ف  ر�لؐ  �  � وا� �� �  � دو�ى �ف وہ �ن‪   �  ،‬‬ ‫� �  � �۔�آج  � �دہ �ن ان ہ‬ ‫ ��رى ‬ ‫آ�ب  اؤ ا�جداد �  � ��ت  � ر�لؐ   ‬ ‫ف‬ ‫ت‬ ‫��ں)��ں ( � �رق � ��پا�ا۔‬ ‫ف‬ ‫ �� �۔ اس � � ى‬ ‫ان � �ں � �  ى‬ ‫ل‬ ‫ ا� �ف آ  ‬ ‫ ���  ب  ‬ ‫ ا�   ‬ ‫ف‬ ‫ �‬ ‫لؐاور ان � �� � و�� � ن �‪ � ،‬دو�ى �ف �� اور ا ��پاك  ‬ ‫ر�  ‬ ‫ز‬ ‫� �گ �۔  ى‬ ‫�‬ ‫ر�  ‬ ‫ ا� �ف  ا�م ��ؑ   �� �ا� ر�لؐ  �  � دو�ى �ف ى � ى د ‬ ‫جن ت‬ ‫ت‬ ‫ �� ر�‪ ،‬اور �ا وہ � ‬ ‫ �� �۔ ا� �ن وہ � � ر�لؐ � � ا‬ ‫� ا� �ن اور �ا � ا‬ ‫ز‬ ‫ز‬ ‫ �� ا�م ��ؑ ‬ ‫ �� � ا�ى۔ ى � ىر�د  � ہ ر‬ ‫� ر�لؐ  �  � �ت �ہ  �ؑ  � � ا�  � ب  ‬ ‫ ��ى � � �� ��‪  ،‬‬ ‫اور ان � ��ں � � �د ا �ى اور ہ ر‬ ‫ت‬ ‫ �ا�م ��ؑ اس �اب  ‬ ‫خ‬ ‫� �� وا�  �  � ب ب‬ ‫ � �  � �دت �� �� �  � ��� ‬ ‫ � ��ں  � ب  ‬ ‫ن‬ ‫�‬ ‫ ��م  � وا�   �ىا اس  � �  � �  ‬ ‫زز� ��ر�  �  �بآو�د آج اس ا‬ ‫�۔ ا�  � ى � ى  د‬ ‫�اب� را� �� وا  � �� � � � اس � ب �  ‬ ‫ر�ا�م ��ؑ��� � � � ‬ ‫�‬ ‫� آج ان  �   �� وا�  �ىآ ا� �� ���  � را�   �  � وا� �رى  د�   ‬ ‫�‬ ‫�۔ آج  �  ا�م ��ؑ   � رو� وا� ہ �ر  � ��د  �‪  � ،‬ا�م ��ؑ  � �  ‬ ‫ز‬ ‫ت‬ ‫ اور� ى�د ز�ہ رہ  �  � ��۔�اب�   ا� �ح  �  � ى‬ ‫�‬ ‫ ��� اور�اب  ‬ ‫ ا� ا ‬ ‫� ز�ہ  � ى ر‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫� � �ں ب‬ ‫ ب � � � آ� � �� � ��آ�  ۔‬ ‫‪43‬‬


‫ؕ ﺑﹷ ْﻞ ﹷا ْﺣ ﹷﻴ ٓﺎ ٌء ﻋ ﹻ ْﻨ ﹷﺪ ﹷرﺑﹽﹻ ﹻہ ْﻢ‬ ‫ﹷو ﹷﻻ ﹷﺗ ْﺤ ﹷﺴ� ﹷ ﹽﹷن ﹽﹷاﻟ ﹻﺬﻳْ ﹷﻦ ﹹﻗﺘﹻﻠ ْﹹﻮا � ﹻ ْي ﹷﺳب ﹻ ْﻴ ﹻﻞ اﷲﹻ ﹷا ْﻣ ﹷﻮا ﹱﺗﺎ�‬ ‫� ْو ﹷن ﺑ ﹻ ﹽﹷﺎﻟ ﹻﺬ ْﻳ ﹷﻦ‬ ‫‪� ﴾۱۶۹‬ﹷ ﹻ ﺣﹻ� ْ ﹷن ﺑ ﹻ ﹷﻤ ۤﺎ �ﺗٰ ﹹہ ﹹﻢ اﷲﹹ ﹻﻣ ْﻦ ﻓ ْﹷﻀﻠ ﹻ ٖہ�‬ ‫ﻳﹹﺮْ ﹷزﻗ ْﹹﻮ ﹷن ﴿ ۙ‬ ‫ۙ ﹷو� ْﹷﺴتﹷﺒْ ﹻ ﹹ‬ ‫ۙ ﹷا ﹽﹷﻻ ﹷﺧ ْﻮ ٌف ﹷﻋ ﹷﻠ ْﻴہﹻ ْﻢ ﹷو ﹷﻻ ہﹹ ْﻢ ﻳﹷ ْﺤﺰﹷﻧ ْﹹﻮ ﹷن ﴿ ۘ‪﴾۱۷۰‬‬ ‫ﹷﻟ ْﻢ ﻳﹷ ْﻠ ﹷﺤ ﹹﻘ ْﻮا ﺑﹻہﹻ ْﻢ ﹽﹻﻣ ْﻦ ﹷﺧ ْﻠ ﹻﻔہﹻ ْﻢ�‬ ‫ﷲ ﹷﻻ �ﹹ ﹻﻀ ْﻴ ﹹﻊ ﹷا ْﺟ ﹷﺮ اﻟ ﹹْﻤ ْﺆ ﹻﻣﻨﹻ� ْ ﹷن‬ ‫� ْو ﹷن ﺑﹻﻨ ﹻ ْﻌ ﹷﻤ ٍﺔ ﹽﹻﻣ ﹷﻦ اﷲﹻ ﹷوﻓ ْﹷﻀ ٍﻞ�‬ ‫ۙ ﹽﹷوا ﹽﹷﹷن ا ﹷ‬ ‫� ْﹷﺴت ﹷ ْﺒ ﹻ ﹹ‬ ‫ۛ‬ ‫ﹽﹷ‬ ‫ؕ�‬ ‫ْ� ﹹح�‬ ‫﴿‪ ٪ۛ﴾۱۷۱‬اﹷﻟ ﹻﺬﻳْ ﹷﻦ ا ْﺳ ﹷﺘ ﹷﺠﺎﺑ ﹹ ْﻮا ﹻﻪﻠﹻﻟ ﹷواﻟﺮﹽﹷ ﹹﺳ ْﻮ ﹻل ﹻﻣﻦْۢ ﹷ� ْﻌﺪﹻ ﹷﻣ ۤﺎ ا ﹷﹷﺻﺎﺑﹷ ﹹہ ﹹﻢ اﻟ ﹷ ْ‬ ‫ﺎس ا ﹻ ﹽﹷن‬ ‫ﻟ ﹽﹷﹻﻠ ﹻﺬ ْﻳ ﹷﻦ ﹷا ْﺣ ﹷﺴﻨﹹ ْﻮا ﹻﻣﻨْ ﹹہ ْﻢ ﹷو ﹽﹷا� ﹷﻘ ْﻮا ﹷا ْﺟ ٌﺮ ﹷﻋ ﹻﻈ ْﻴ ٌﻢ ﴿ ۚ‪ ﴾۱۷۲‬ﹽﹷاﻟ ﹻﺬ ْﻳ ﹷﻦ ﻗﹷﺎ ﹷل ﹷﻟ ﹹہ ﹹﻢ اﻟ ﹽﹷﻨ ﹹ‬ ‫ۖ‬ ‫٭ ﹽﹷوﻗﹷﺎﻟﹹ ْﻮا ﹷﺣ ْﺴب ﹹ ﹷﻨﺎ اﷲﹹ ﹷو� ﹻ ْﻌ ﹷﻢ‬ ‫ﺎس ﹷﻗ ْﺪ ﹷﺟ ﹷﻤ ﹹﻌ ْﻮا ﹷ�ﻜﹹ ْﻢ ﻓﹷﺎ ْﺧﺸﹷ ْﻮہﹹ ْﻢ ﹷﻓﺰﹷا ﹷدہﹹ ْﻢ اﹻﻳْ ﹷﻤﺎﻧ ﹱﺎ�‬ ‫اﻟ ﹽﹷﻨ ﹷ‬ ‫ۙ ﹽﹷو ﹽﹷاﺗ ﹷﺒ ﹹﻌ ْﻮا‬ ‫اﻟ ﹷْﻮﻛ ﹻ ْﻴ ﹹﻞ ﴿‪ ﴾۱۷۳‬ﻓﹷﺎ�ْ ﹷﻘ ﹷﻠ ﹹﺒ ْﻮا ﺑﹻﻨ ﹻ ْﻌ ﹷﻤ ٍﺔ ﹽﹻﻣ ﹷﻦ اﷲﹻ ﹷوﻓ ْﹷﻀ ٍﻞ ﹽﹷﻟ ْﻢ ﹷﻳ ْﻤ ﹷﺴ ْﺴ ﹹہ ْﻢ ﹹﺳ ٌْﺆ�‬ ‫ﹹﺳ ْﻮ ﹷرةﹹ آل ﻋﻤﺮان‬ ‫ﷲ ذﹹوﻓ ْﹷﻀ ٍﻞ ﹷﻋ ﹻﻈ ْﻴﻢٍ ﴿‪﴾۱۷۴‬‬ ‫ان اﷲﹻ�‬ ‫ر ْﹻﺿ ﹷﻮ ﹷ‬ ‫ؕ ﹷوا ﹹ‬ ‫ت‬ ‫�ر�‪� �  ،‬گ �خدا  � راہ  � �رے  � ان  � �ے ��  �  � )وہ �ے ‬ ‫خخ‬ ‫��  � �( � �خدا � � ى‬ ‫رد� ز�ہ  � اور ان  � رزق � ر�  � ﴿‪ �  ﴾۱٦۹‬‬ ‫�‬ ‫� �خدا � ان � ا� � � � ر� � اس � �ش �۔ اور � �گ ان   ‬ ‫ش‬ ‫ ��  � �� ان � � ��ں � ر� ‬ ‫� رہ � اور) � ��( ان � ا‬ ‫ت‬ ‫ف ��  اور  �  وہ  �ك  �ں  � ‬ ‫�  �  )��  �  دن(  ان   � �  �  �  �  ‬ ‫﴿‪ ﴾۱۷۰‬اور �خدا  � ا��ت اور  �  � �ش �ر� �۔ اور اس  �  � �خدا ‬ ‫ت‬ ‫ �� � �خدا اور ‬ ‫ ‬ ‫ �� ﴿‪�  ﴾۱۷۱‬ں  �  �باو�د ز�‬ ‫ ا� ��  � ا‬ ‫��ں  � ج ر‬ ‫ڑ‬ ‫ �ا ‬ ‫ر�ل )� �(  � �ل  �  � �گ ان  � ��ر اور ���ر  � ان  �  � ب ر‬ ‫�اب  � ﴿‪ ﴾۱۷۲‬ب ب‬ ‫ )�( ان  � ��ں  � آ� �ن  �  � �ر  � �رے ‬ ‫)�� �( � � �( � � � � ان � ڈرو۔ � ان � ا�ن اور ز�ىادہ ��۔ ‬ ‫اور  �  �  �  � �خدا ��  � اور وہ  � ا� �ر�ز  � ﴿‪ �  ﴾۱۷۳‬وہ �خدا  � ‬ ‫خ‬ ‫�ں اور اس � � � �� )�ش و�رم( وا� آ� ان   �� �ح � �ر � ‬ ‫ت‬ ‫ڑ‬ ‫ �ے � � �� � ﴿‪﴾۱۷٤‬‬ ‫ى� ا �� ر�۔ اور �خدا ب ر‬ ‫�۔ اور وہ �خدا � ��د  ‬ ‫ آل �ان‬

‫‪44‬‬


‫ن‬ ‫� ‪ �  ،‬ب ب‬ ‫ �  ہ �ارے �رے ر�  ‬ ‫��  �  ب � ��  �  � �  �   ‬ ‫لؐ‬ ‫ن‬ ‫ن‬ ‫�‬ ‫ �� � �  ‬ ‫�� �� � � ان � � �ش �ا�� � � ان � ر� دار ج  ‬ ‫ج  ‬ ‫ت‬ ‫ز‬ ‫�‬ ‫ �ا  ‬ ‫اور ا� � � �ں � ان � �ر� ر� دار �ں‪ ،‬اور ان � �� ز�ہ ر�۔  ب  ‬ ‫ن‬ ‫ات� �ت �۔ � ب ب‬ ‫� ر�  ‬ ‫ � � ب � �  �‬ ‫�ؑ� �دت اس �ب  ‬ ‫لؐ� � �ت �ہ   ‬ ‫بن‬ ‫�  د�   ‬ ‫�‬ ‫�‪ �   � ،‬ا� ا�ب � �  �  �   ‬ ‫��   ا�م ��ؑ  � اس � ب �ر�   ‬ ‫ت‬ ‫خ‬ ‫ �� �� � �ت � ا� ‬ ‫ آ�� ا� ب  ‬ ‫ �� ر‬ ‫ا� �ر� ر� داروں �‪ ،‬اور ب  ‬ ‫ت ت‬ ‫ف� �ہ � �۔‬ ‫ �ؑ  �� � اس و� �  ‬ ‫ �� � �ف ى‬ ‫لؐ‬ ‫ ا� ا�م � � � � � � �ابت ز�� ر�  ‬ ‫ ‬ ‫ا�م�ؑ �‬ ‫بن‬ ‫�‬ ‫اور � ر�لؐ � �ں � ��  �� � وہ � � � ز�� ر�لؐ � � � � �  ‬

‫ �� ب‬ ‫ � �ر � � اور اس  � �زى �� � ��� �‪ �  � ،‬ر�لؐ �  م‬ ‫وہ ب  ‬

‫�‬ ‫ا��  � ��ں �  ��‪ ،‬اور اس   �  � ��  � ��� �۔ اب ا�   ‬ ‫ش‬ ‫ز‬ ‫�‬ ‫ �� د� �ں � �دت � � اور �آ�ز�� � آ�ن � ‪   �� ،‬‬ ‫�� � ب  ‬ ‫ن‬ ‫د�ں  � �ك اور�س  � ��  � ان ��ں  � �� �۔� �� � �ت   آ�  ‬

‫�� � اس ز��   �  � اس �م �ان  � �۔� اب   �  � ى‬ ‫ د�ر  �  � �ا  � ‬ ‫ ‬ ‫ش‬ ‫ا�� � و  ‬ ‫اس �  ا� � �درى � � �اور � ا�ن د�ىا۔ � ى د ‬ ‫�� � ا�م ��ؑ ‬ ‫خت‬ ‫ت‬ ‫�‬ ‫�  � ا�ن  �  � ا� �ر� ر� داروں  � ا�اب �‪ ،‬اور   � ا�ب  ��ؑ    ‬ ‫���۔‬ ‫لؐ  ‬ ‫�دت �� اور � � آل ر�   ‬

‫"�م � ا�م � �م �ا  ء� �ں � � دن �  �ك اور �س � ‬ ‫�باو�د ا� ��ں � �ا� دے� ا�م � �� �۔"‬ ‫‪45‬‬


‫ﻳ ٰٓﺎﹷﻳﹽﹷ ﹹﺘ ﹷہﺎ اﻟ ﹽﹷﻨﻔ ﹹْﺲ اﻟ ﹹْﻤ ْﻄ ﹷﻤ� ﹻ ﹽﹷﻨ ﹹﺔ ﴿ �‪ْ ﴾۲۷‬ار ﹻﺟ� ﹻ ْۤي ا ﹻ� ٰي ﹷرﺑﹽﹻکﹻ ﹷراﺿ ﹷﹻﻴ ﹱﺔ ﹽﹷﻣ ْﺮ ﹻﺿ ﹽﹷﻴ ﹱﺔ ﴿ ۚ‪﴾۲۸‬‬ ‫ﻓﹷﺎ ْدﺧﹹ� ْﹻي � ﹻ ْي ﻋ ٰﹻﺒﺪ ْﹻي ﴿ ۙ‪ ﴾۲۹‬ﹷو ا ْدﺧﹹ� ْﹻي ﹷﺟ ﹽﹷﻨ�ﹻ ْي ﴿‪﴾٪۳۰‬‬ ‫ﹹﺳ ْﻮ ﹷرةﹹ ا ْﻟ ﹷﻔ ْﺠﺮ ﹻ‬ ‫ت‬

‫�ر�‪  ،‬اے ا�ن  ا�پ� وا� روح! ﴿‪ ﴾۲۷‬ا� �ورد�ر � �ف �ٹ �۔ � اس ‬ ‫ش‬ ‫� را� وہ � � را� ﴿‪� � ﴾۲۸‬ے )�ز( �وں � �ا� � � ﴿‪ ﴾۲۹‬اور ‬ ‫�رة ا�‬

‫�� � ﴿‪﴾۳۰‬‬ ‫�� دا  ‬ ‫ ‬ ‫�ى ‬

‫�م�ا ‬ ‫�ا�م �ؑ �  � �ہ �  � ان   ‬ ‫�� اس �ابت � � � �ان �ں �   ‬ ‫ ‬ ‫خ‬ ‫�ؑ� �دت � � ب‬ ‫�‬ ‫ � � آ�ر � �۔ �ت   ‬ ‫� ز�ىادہ �در � � � ا�  م  ‬ ‫ز‬ ‫�‬ ‫� �  �  �  �  �  � �م ز�ابن  � اس ���  � �  ‬ ‫�دت �� �  ب  ‬ ‫ ‬ ‫ا�ؑ    � ‬ ‫ن‬ ‫ن‬ ‫ن ن‬ ‫ � � اس  �  �  � ‬ ‫ج�  � ا �م د�  �۔  �   درا�  � ب �  �  � ��  �  � ب  ‬ ‫ض ت‬ ‫�‬ ‫ ��   ‪ ،‬ا �  ‬ ‫�دت � �ورى ا‬ ‫ ‬ ‫�  � �۔ ا�  �  ا�م  �ؑ   ��ت  � ا�ؑ  �  ‬ ‫ّ‬ ‫ن‬ ‫ت‬ ‫�‬ ‫ �� � � � ج � �۔ ا� � � � ا�م   ��� � �   ‬ ‫�ار�   � �� �  ‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ � دو  ر� �ر�ا �۔‬ ‫�� � ��ا اور وہ ز�� � ہ ر‬

‫ت‬ ‫"�م ا�م درا� ا�م �م ��ا �"‬

‫� ﴿‪ ﴾ۙ ۱‬ا ﹻ ﹽﹷن ْ ﹻ‬ ‫ﺎن ﹷﻟ� ْﹻي ﺧ ْﹹ�ٍ ﴿‪ ﴾ۙ ۲‬ا ﹻ ﹽﹷﻻ ﹽﹷاﻟ ﹻﺬﻳْ ﹷﻦ � ﹷﻣ ﹹﻨ ْﻮا ﹷو ﹷﻋﻤﹻﻠﹹﻮا‬ ‫ﹷواﻟ ﹷْﻌ ْ ﹻ‬ ‫اﻻ�ْ ﹷﺴ ﹷ‬ ‫�‬ ‫ۙ ﹷو ﹷﺗ ﹷﻮ ﹷاﺻ ْﻮا ﺑﹻﺎﻟﺼﹽﹷ �ْ� ﹻ﴿‪﴾٪ ۳‬‬ ‫۬�‬ ‫اﻟ ٰﹽﺼﻠ ﹻ ٰﺤﺖﹻ ﹷو ﹷﺗ ﹷﻮ ﹷاﺻ ْﻮا ﺑﹻﺎ ْﻟ ﹷﺤ ﹽﹻﻖ�‬ ‫ﹹﺳ ْﻮ ﹷرةﹹ اﻟ ﹷْﻌ ْ ﹻ‬

‫ن‬ ‫ ا�ن �ن  �  � ﴿‪ �  ﴾۲‬وہ �گ  � ا�ن �� اور  �  � ‬ ‫�  �  � ﴿‪ �  ﴾۱‬ا‬ ‫ت‬ ‫�� ر� اور آ� � � )�بآت( � � اور � � آ �� �� ر� ﴿‪  ﴾۳‬ا�‬

‫�‬ ‫ � � � ا�� �ں � �� وا� دو�ے �وں �   ‬ ‫�� � ہ ر‬ ‫ش‬ ‫��  ��  وا�  ہ�ر  �  �  � ‬ ‫�دت  ا�پ�  �۔��  ز��  ر�لؐ  �  �ں  �  ا‬ ‫‪46‬‬


‫ت‬ ‫ �‬ ‫�ش �� � � اس � ��� �� � � � ��ا � � وہ � ��� �۔ �ً ہ  ر‬ ‫�‬ ‫ ا�� � � �  ‬ ‫ � ى  ‬ ‫�ن � � �ا� �� � � اس � �دت �‪� � ،‬دت ہ ر‬ ‫ت‬ ‫� �ا� � � ز�ىآدہ �ر �ن �زى � � آ� �۔� �� � اس � ب �ر� �  ‪،‬‬ ‫ش‬ ‫�ں  �دت � � ہ‬ ‫ ا�� � �م � � وہ  �را �� �۔ ا� � ب‬ ‫ � ��ر ا�  م‬ ‫ اور�ر ى  ‬ ‫ن‬ ‫ �� � وہ  � ��۔ ب ب‬ ‫ن‬ ‫ � ا  ‬ ‫� �  �  � ا ‬ ‫�ؑ   � ا� ا�ب  � ا�ن  � اور ان  �   ‬

‫�‬ ‫�� ا� � اس ا�س � � �ر� ��   ‬ ‫�ؑ� ان �   ‬ ‫�� ا�م   ‬ ‫� � � � �   ‬ ‫�  �  � �گ �روار �� �  � � �ے  � وا�ں  �  �  � � ��  �  �ؤ۔ ‬ ‫ت‬ ‫�ب ب‬ ‫�ؑ� � � �دى ا �� ا� �� �  �م � ‬ ‫�� ا�م   ‬ ‫ �  ‬ ‫ � �� � و�ں �  ‬

‫�‬ ‫ ا�  ‬ ‫ � ى  ‬ ‫و� ��   � �ر�  �  � ا��ے  �  � ��‪� � �� �  �  �  ،‬اور ہ ر‬

‫�ؑ � �ت   �� ‬ ‫ ‬ ‫اس ا��ے  � ا� ا� �ر ا� ا�   �د�ں   � ر�  �  ا�م ‬ ‫ن‬ ‫ د� �  � ا� ا� �د  ‬ ‫د�ا ا�ى‪ ،‬اور  � � �� آپ ہ �آرا ا�ن  � ر� �۔ ا� آپ  �  ‬ ‫�‬ ‫� �  � ا�ب  �   ‬ ‫�ؑ �   ‬ ‫ ‬ ‫�ٹ  � آپ  � ��ں  � رك د�۔اس  �  ا�م ‬ ‫نن‬ ‫لؐ� �۔‬ ‫و� � �ے �اب�ا ب� � اور � � � اا� ر�  ‬

‫��‬

‫ن‬ ‫ى‬ ‫ا� �م اور �دہ ا�ان � و �اب� دو�ں � ا� ��ٰ � �ف � د�� دو ‬

‫� � وہ را�  �   ‬ ‫را���۔  ‬ ‫� ��ں  � را� �اور  �اب� وہ   �  � اور ��ں ‬ ‫ن‬ ‫ دارى �ف ا�  �  �  � وہ   �  � را�  � ‬ ‫�را� �۔ اب  � �دہ ا�ان ا�  ذ�  ‬

‫� � دو�ں  را� وا� ا� ��ٰ   � ‬ ‫�� ر� اور  �اب� �را�  � دور ر�۔‪   �  ،‬‬ ‫ز‬ ‫�ف � د�� را� �۔ا� وا� ا� � ��ا� ��ٰ � ا�ان � � �ا  او  ر‬ ‫‪47‬‬


‫جز‬ ‫ت‬ ‫جز‬ ‫ �ا ‬ ‫ ��� � اس � �ا  اور  ر‬ ‫�ا �ں ر�‪ �� ،‬وہ ا� � د� �� را� � � � ا ‬ ‫ر‬ ‫ث ت‬ ‫�‬ ‫ ا�� را� �� �‪ ،‬اور ا  ‬ ‫� �� �۔� � � باب �ا � ا� � �ف � �� ى  ‬

‫�‬ ‫�� � اس � �� �� را� � � ر� � اس � �ا ا� � � � �۔� ا  ‬

‫��ٰ  � �ف  � ى‬ ‫�‬ ‫ ا�  � را� �� �‪ �� ،‬ا�  � ذات  � �ف  �  �  �   ‬ ‫ت‬ ‫ � �ں۔ ا�  ا� �  �ٰ‬ ‫اس  � وہ �ف ان   �وں  � � ا ‬ ‫ ���  � �د اس  � ذات   � ّ‬ ‫�‬ ‫ �؟�ً ا�   ‬ ‫�� � � �اب� � را� � �� �ن  ‬ ‫� �ف � � را� � �   ‬ ‫ت‬ ‫�ف � �اب� را� � �� �� ب ب‬ ‫ ��� � � � � �   �‬ ‫ � وہ �د � � ا ‬ ‫را� � �� �۔‬

‫�‬ ‫� �ں  �  � رو�  �   �  �ىا  �  �  � اس   ‬ ‫�اب� اس ا��ے  �  �    ‬ ‫خ‬ ‫ت‬ ‫ ��‬ ‫ا�  �م  �  � د ا�ى �� اور وہ  �  ا�ب�  � ��  ۔  �اب� را� �د ا�ان  � ��ىا �ا  ا‬ ‫خ‬ ‫خ‬ ‫��  � �د��۔ ب ب‬ ‫�‪ �  ،‬ا�ان   ا�  �  �  � و  ‬ ‫ � وہ ا�ان  � �� ��  �   �‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫اس �  ا�پس �  �اب� � ا��ا� ���ا�۔� � ى‬ ‫ ��� � �اب� � �ں ‬ ‫ ا� ا ‬ ‫ش‬ ‫ت‬ ‫س‬ ‫كلب‬ ‫ى‬ ‫ آ�� �  آ�ب� � � �  ن �ں ب‬ ‫� �� �‪ ،‬اور ب ب‬ ‫ � � � ��  �۔ ‬ ‫ � � آ ‬ ‫ب ب‬ ‫ � �ف � � � � �  آ�ب� � ا��ا ��ىآ �ا ‬ ‫�  ہ�ارے �ﷺ اس د� � آ� � ہ ر‬ ‫د� �  �  �  �  � رو� �آ�  �  آ�ب�  � ا��ا  � ‬ ‫ﷺ  ‬ ‫�۔ ہ �ارے �رے �  ‬ ‫ت‬ ‫ �اور �اب� � ��۔‬ ‫ �� � �  ‬ ‫��اور د� � رو� ��‪� ،‬ں  ‬ ‫�  ‬ ‫ ب ب‬ ‫ � �ف   ا�م  � رو�   � آ�  �  � �ر ‬ ‫� د�   �رى   �ح  �  � اور ہ ر‬ ‫ہ ن‬ ‫ح‬ ‫ ��ى ج � � �دى‪ ،‬اس �  ‬ ‫ا�م � ��س �� � اور ا�ں � ��ں � ر‬

‫�‬ ‫ا�م � �ر � � �ہ � وہ � � �۔ � ��ں � �ر � � �ہ ر�  �۔�  ‬ ‫ش‬ ‫ ��اً �ن  � �ے  �  � ان ‬ ‫ا�م  �  �  � ا� �گ �ا� ��  �   � ہ ر‬ ‫‪48‬‬


‫� دل �ر  � �� �� �‪،‬ا� ��ں  � ��  �  � اور �ر ا� ��ں  � ‬

‫ا�� د� � �را ��ہ ا�� �۔� اب ا�م � ا� �� �ہ � �  ان ��ں � ‬ ‫خ‬ ‫خ‬ ‫خ‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫��ا‬ ‫�� ���  ��ر    د�   � �  د�   ‬ ‫ا� ��  �  ��ر  �  ز�ىادہ      ��اك  ا ‬ ‫�۔ ى  ‬ ‫ ‬ ‫ف‬ ‫ت‬ ‫ا� ��ر  د�  �  �ن ‬ ‫�� �  �  ى  ‬ ‫�‪  ��    �،‬د�  ��  د�  �اور  ہ�ر  وہ  �م  ا ‬ ‫��� ��� �۔‬

‫ �� ب‬ ‫�‬ ‫ � �ر   ‬ ‫ا� �ا�م � ا�ا� دور � � � � �� وہ ب  ‬ ‫خ‬ ‫��۔اور ب ب‬ ‫ �  ب � � � �� � � اس � �ر � � �� � ��ں � � �� ‬ ‫ف‬ ‫�‪ � ،‬ب ب‬ ‫�‬ ‫ � ب � � �� � � � اس � �ن � �دت � � �� �۔�  ‬ ‫ا�  �� � �� �اس � �� ��ں � ہ‬ ‫ ��ر � ��پا� اور ى‬ ‫ ا� �دہ �ن اس   �‬ ‫ن‬ ‫ت‬ ‫ى‬ ‫ا� � ا�ان � �ر� �۔اس �ح اس � ��ىا �ا �اب� را� ��ں � �� رہ ا ‬ ‫ ��‬ ‫جن‬ ‫بخ‬ ‫�۔� ب ب‬ ‫ �‬ ‫ � �   �ر� �  � ان  �  � ��  � ا�م  �  � ��   �  ‪ �  ،‬ا�  ‬ ‫��ں � � � ان � �� �� �اب� را�ں � � �� � �� �۔‬

‫ف‬ ‫ ا�‬ ‫ا�م  �ؑ   � ���  � ب �  �   وہ  � ا�م  �   ��ں  � �� ى  ‬ ‫ف‬ ‫ب� �۔� و�  �فآ�پآك  �  �   ��  �  �  � آ�ب ب‬ ‫�‬ ‫�ؐ    ‬ ‫آؤا�داد�  � ہ �آرے   ‬

‫�‬ ‫ �اور ا� ا�م د� ��ں � �� رواں  ر�  ۔ا�  م�ؑ � ا  ‬ ‫�� � ي  ‬

‫ں‬ ‫اور ا� � وا�ں � ��ں  � �ا� دے� ان ��ں � �ے � �دہ ا��ىا۔ �  ‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ب‬ ‫� �  ا�ں � ا� � �ہ � � � � �وہ � � اور اس � � ا� � راہ � �ر�ان ‬ ‫ق‬ ‫نش‬ ‫�د�ى‬ ‫ا۔�اس �ر�اب� � �م ��ں � � �م �ا �   ‬ ‫ �� �ہ � � � � � �ا� � � ‬ ‫ ‬ ‫ن‬ ‫ �� ��  �۔‬ ‫� � � � ج  ‬ ‫‪49‬‬


‫�‬ ‫ا�م  �ؑ   � ا�ب  �  � دن  � �ك اور �س  �  �باو�د ا�م  � �  ‬

‫� �ڑا۔ اور ا�م �ؑ � � ا� ��ں � ا�م � �ور �د�ىا۔� �� � �� � ‬ ‫ز‬ ‫ت‬ ‫�� �گ ز�ہ رہ � � ��۔‬ ‫ك  ‬ ‫ �ز�ہ � �وہ ا ��پا  ‬ ‫�� آج  ‬ ‫�   ‬ ‫"�م � ا�م � �م �اء � �ں � � دن �  �ك اور �س � �باو�د ا� ��ں � �ا� ‬ ‫دے� ا�م � �� �۔"‬

‫ف‬ ‫ا� �� � � �ح ا�م � � � �� � �ر�� اور اس � �  ‬ ‫ ��‬ ‫ف‬ ‫ث‬ ‫� � �� ��ر��۔ آ� � آ�‬ ‫� �‬

‫‪50‬‬


‫"ا� ��ٰ � ذات � �ق � � ��ہ ��� �ن � �د اس �ق � ا�� ‬ ‫ت‬ ‫���ا�"‬

‫ت‬ ‫ ��� �"‬ ‫"�ں � ا� ��ٰ �د� � رو� �� � و�ں � �با� �ا��ا � ا‬

‫ت‬ ‫ �ا��� � ب ب‬ ‫ � ا� ��ٰ اس � ا� � ىاب � را�ں � ��دے"‬ ‫"� � � � �  ‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ ����"‬ ‫ آ�� �  آ�ب� � آ‬ ‫"�� آ ‬ ‫ب ب ‬

‫"� )�ﷺ(� � � �ں اور �ؑ اس � دروزا �"‬ ‫ �� � اس � �م � �� �ت د� �اس د� � �"‬ ‫"ا� �� � ہ ر ‬ ‫ى‬ ‫ ��� �د � �ر � � � �ظ ر� اورا� د� � ��ں � �ظ ‬ ‫"ا� ��ن �  ‬ ‫ر�"‬ ‫ض‬ ‫ہ‬ ‫ �ض � � وہ � � �ش �ےاور اس � � � �ے"‬ ‫"�ر�ن �� ر‬

‫خ‬ ‫ف‬ ‫جخ‬ ‫ "� �روں � � � � ان � � �� � ا�م � � �� �‪ � ،‬ب ب‬ ‫ �� � ان   �‬ ‫ � ��ں � ب  ‬ ‫ت‬ ‫خ‬ ‫ �� �۔ "‬ ‫ �� �ورى ا‬ ‫� �� � ز�ىادہ ان � �� ��  ا�ب� را�   �� ا‬ ‫ت‬ ‫ �� �"‬ ‫"�م ا�م درا� ا�م �م ا‬

‫ف‬ ‫ف‬ ‫"ا� �� � � �ح ا�م � � � �� � �ر�� اور اس � � �� � � �� ��ر��"‬

‫‪51‬‬


‫ب�را� ��با�  ى‬ ‫��د  ‪،‬‬ ‫�  ‬ ‫���ھ �ا� � و� � �‪� � ،‬ہ   ‬ ‫ا� �رة   ‬ ‫� � و� ا�� اور �م �� و ��ت ��ً �اء اور � او�د ‬ ‫�ات � روح � � د�۔��‬

‫‪52‬‬



Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.