Chambres des Canaux: The Tolerant Home by amsterdam&partners

C HAM BRE S DE S CAN AUX

THE TOLERANT HOME 1 - 17 november 2013 35 CONTEMPORARY ARTISTS

20 CLASSIC CANAL HOUSES

IAMSTERDAM.COM/CHAMBRES

inhoudsopgave

CON TE NT

INHOUDSOPGAVE Amsterdam 2013: introductie – 04 Het Tolerante Huis – 06 Locaties & Kunstenaars – 15 Praktische informatie – 82 CONTENTS Amsterdam 2013: introduction – 04 The Tolerant Home – 06 Locations & Artists – 15 Practical information – 82

contents

introdcuctie

AM S TER DAM 2O 13

introdcuctie

INTRODUCTIE 2013 is een magisch jaar voor Amsterdam. Enkele jaren geleden werd de grachtengordel officieel toegevoegd aan de UNESCO Werelderfgoedlijst en dit jaar is er opnieuw reden voor een feestje: het is 400 jaar geleden dat men is begonnen met de aanleg van de Amsterdamse grachten. Gedurende het hele jaar staan de jarige grachten centraal tijdens de vele feestelijkheden in Amsterdam. Maar er zijn meer feestjes te vieren in 2013! Bijzondere verjaardagen De grachten vormen niet de enige aanleiding voor het grootse feestjaar in Amsterdam. Ook veel instellingen vieren in 2013 een belangrijk jubileum, wat de aanleiding vormt voor een jaar lang feest en speciale evenementen. Het Rijksmuseum ging in april dit jaar weer open; na een nooit eerder voorgekomen, tien jaar durende restauratie, heeft het een spectaculair, nieuw interieur dat plaats biedt aan duizenden schatten uit de Nederlandse kunstgeschiedenis. Aan de andere kant van het Museumplein viert het Van Gogh Museum na een opknapbeurt zijn veertigste verjaardag; het wereldberoemde werk van Van Gogh, die dit jaar 160 zou zijn geworden, is er weer in volle glorie te zien. Het Koninklijk Concertgebouworkest mag 125 kaarsjes uitblazen, evenals het Concertgebouw, zijn thuisbasis. Ze vieren het in gezamenlijkheid met historische concerten en thema’s. Cultureel centrum Felix Meritis viert het 225-jarig jubileum met de openstelling van het observatorium, vanwaar men uitzicht heeft op de stad en de skyline die zoveel denkers en performers geïnspireerd heeft. Artis is 175 jaar oud en het Frans Hals Museum 100 jaar, wat luister werd bijgezet met een tentoonstelling rond de Hollandse meester en zijn collega’s.

Chambres des Canaux: Het Tolerante Huis Van 1 november tot en met 17 november 2013 brengt een nieuw kunstevenement de Amsterdamse grachtengordel op een unieke manier onder de aandacht. De bij voorbaat spraakmakende tentoonstelling Chambres des Canaux: Het Tolerante Huis werpt een nieuw licht op de grachtengordel en de mensen die hebben bijgedragen aan de ontwikkeling ervan. Diverse hedendaagse kunstenaars lieten zich inspireren door de bijzondere grachtenpanden waar ze hun werk tentoonstellen.

Vier feest met ons Met dit als uitgangspunt nodigen we iedereen uit om op ontdekkingstocht te gaan in Amsterdam. Iedereen, dus bezoekers én inwoners. Amsterdam 2013 wil nieuwe perspectieven bieden om de stad te bekijken door andermans ogen. Maak dus optimaal gebruik van het bijzondere programma en bezoek inspirerende kunsten geschiedenistentoonstellingen, de performances, de optochten en de vele internationale sportevenementen, die een nieuw licht op de stad en haar bewoners werpen. Bijzondere projecten in 2013 Om het programma van Amsterdam 2013 extra kracht bij te zetten, is er aantal bijzondere projecten geïnitieerd. Zo is in 2013 al vijf keer een editie van

In deze uitgebreide programmakrant kunt u veel inspirerende informatie vinden over alle deelnemende kunstenaars, hun werk en de deelnemende locaties.

We hopen dat u zult genieten van Chambres des Canaux: Het Tolerante Huis en de laatste maanden van Amsterdam 2013. Vier feest met ons en de iconen van deze prachtige stad, terwijl we vooruitblikken naar de volgende 400 jaar!

Naast 24H waren ook de vijf succesvolle Concerts in the Park een schot in de roos. Bezoekers konden op grote schermen in parken door de hele stad genieten van gestreamde liveconcerten met grote namen uit zowel de klassieke muziek als pop- en wereldmuziek. Er werden vijf concerten gestreamd: het Koninklijk Concertgebouworkest en Meesterpianisten (beide op het Museumplein), Caro Emerald & het Metropole Orkest (Noorderpark), Buena Vista Social Club (Erasmuspark) en A SummerNight at the Opera (Flevopark). Aan de concerten-reeks lag een unieke samenwerking ten grondslag met de bekendste concertzaal van Amsterdam, het Concertgebouw, en het wereldberoemde Koninklijk Concertgebouworkest.

Bewoners van grachtenpanden, verschillende Amsterdamse musea, kerken en de organisaties Stadsherstel Amsterdam, Vereniging Hendrick de Keyser en filmtheater De Uitkijk stellen 20 iconische grachtenpanden beschikbaar aan de internationale kunstwereld, dit alles ter ere van het 400-jarig bestaan van de Amsterdamse grachten. Gastconservator van deze expositie is kunsthistoricus, architect en voormalig hoofd moderne kunst bij Sotheby’s Amsterdam Siebe Tettero. De geselecteerde kunstenaars zijn allemaal op een of andere wijze verbonden aan lokale kunstinstituten als de Rijksakademie van beeldende kunsten en De Ateliers, of de Prix de Rome. Onder de deelnemende kunstenaars bevinden zich onder meer Marlene Dumas, Joep van Lieshout, Guido van der Werve en Fiona Tan.

Ook wordt er in 2013 stilgestaan bij twee belangrijke herdenkingen rond de afschaffing – 150 jaar geleden – van de slavernij en 400 jaar handelsbetrekkingen tussen Amsterdam en Rusland.

introduction

24H Amsterdam georganiseerd, een nieuw evenement waarbij bewoners en bezoekers van Amsterdam 24 uur lang een deel van Amsterdam (her) ontdekken. In de stadsdelen Centrum, Oost, Zuid, West en Noord openden bekende en onbekende plekken hun deuren voor het publiek en organiseerden speciale evenementen. Aan elke editie namen zo’n 80 theaters, hotels, musea, winkels, buurthuizen en andere instellingen deel.

INTRODUCTION 2013 has been an extra special year for Amsterdam – and it isn’t over yet! Just a few years after the city’s Canal Ring was designated a UNESCO World Heritage site, 2013 provides us yet more reason to celebrate: precisely 400 years ago construction began on the city’s iconic canals. Throughout the year so far, these picturesque waterways have played a pivotal role in the city’s festivities, but there are still many more memorable events to come in 2013. Special anniversaries As well as 400 years of Amsterdam’s canals, many of Amsterdam’s great institutions and organisations are celebrating major jubilees and special anniversaries. The Rijksmuseum reopened in April 2013 following an unprecedented 10-year renovation, unveiling its spectacular new interior and thousands of treasures from Dutch art history. Just across the Museumplein, the Van Gogh Museum also returned in time to mark its 40th birthday, showing off a refreshed home for its world-famous artworks in the year the artist would have turned 160. The Royal Concertgebouw Orchestra blows out 125 candles – as does its home base, the Royal Concertgebouw. Together they celebrate with historic musical performances and themes. Cultural centre Felix Meritis is celebrating its 225th jubilee by reopening its observatory to look outwards across the city and the skyline that inspired its great thinkers and

performers. Artis Royal Zoo, meanwhile, is celebrating its 175th jubilee with a colourful year in bloom; and the Frans Hals Museum in Haarlem celebrated its centenary with a showcase of paintings by the Dutch Master and his peers. There are also two major commemorations taking place during 2013: 150 years since the abolition of slavery in the former Dutch colonies and 400 years of trade and friendship between Amsterdam and Russia. Celebrate with us With these milestones as a starting point, residents and visitors alike have been invited to experience all that the past, present and future of Amsterdam has to offer. Amsterdam 2013 is all about presenting new perspectives and creating opportunities to see the city through the eyes of others. So make the most of the special programming and explore the inspirational art and history exhibitions, the live performances, surprising collaborations and processions, the parades and the variety of international sporting events that are shedding new light on the city and its people. Special projects in 2013 A number of unique projects have been initiated as part of the Amsterdam 2013 celebrations. 24H Amsterdam has showcased all that the city’s diverse neighbourhoods have to offer across five large-scale events in the Centre, Oost, Zuid/Zuidoost, West and Noord. For each edition, around 80 businesses, organisations, hotels, venues, theatres, galleries and shops introduction

Het Tolerante Huis

THE TOLE RAN T HOME opened their doors to the public, hosting special events, tours, workshops and social gatherings. Besides 24H Amsterdam, the city also presented five successful editions of Concerts in the Park, sharing sensational performances from some of the world’s top classical, pop and world music stars by broadcasting them live on big screens in public parks. The five Concerts in the Park included the Royal Concertgebouw Orchestra and piano duo Katia and Marielle Labèque broadcast live on Museumplein, Caro Emerald & The Metropole Orchestra in the Noorderpark, the Buena Vista Social Club in the Erasmuspark and a Summer Night at the Opera in the Flevopark. A unique collaboration between Amsterdam’s most renowned concert hall, the Royal Concertgebouw, and its inspirational Royal Concertgebouw Orchestra laid the foundations for these memorable public events. Chambres des Canaux: The Tolerant Home Following on from these Amsterdam 2013 success stories, the new art event Chambres des Canaux: The Tolerant Home aims to shine new light on Amsterdam’s Canal Ring and the human stories that influenced its development. During this much-anticipated exhibition, a multitude of contemporary artists will show their work inside some of Amsterdam’s most extraordinary canal-side properties, taking direct inspiration from the locations and the legacy of tolerance among the city’s residents. the tolerant home

For the exhibition, the residents of canal-side houses, several Amsterdam museums, film theatre De Uitkijk, and the organisations Stadsherstel Amsterdam and the Hendrick de Keyser Foundation are providing access to 20 iconic properties to great names from the international art scene – all in honour of 400 years of Amsterdam’s canals. Guest curator of this special event is art historian and architect Siebe Tettero. The guest artists are all affiliated with local art institutions in the city, such as the Rijksakademie van Beeldende Kunsten, De Ateliers and the Prix de Rome. The selection includes critically acclaimed and internationally successful artists such as Marlene Dumas, Joep van Lieshout, Guido van der Werve and Fiona Tan. Inside this programme you will find lots of inspiring information about the participating artists, their work and the exclusive locations they are exhibiting in. We hope you enjoy the Chambres des Canaux: The Tolerant Home exhibition and the remainder of Amsterdam 2013. Celebrate with us as we acknowledge the great icons of the city and look forward to the next 400 years!

tecten Herzog & de Meuron, met wie hij het opvallen- Joden tot aan Antwerpse protestanten. Deze toede Nationaal Stadion Beijing ontwierp, bijgenaamd vloed zorgde er op zijn beurt voor dat er een het Vogelnest. tolerant sociaal en cultureel klimaat in de stad ontstond, wat tot aan de dag van vandaag zo Ai Weiwei’s opmerking over het verband tussen gebleven is. macht en tolerantie is gebaseerd op zijn persoonlijke ervaringen. In 2011 werd hij gearresteerd voor beHet Tolerante Huis biedt een selectie van kunstlastingontwijking, een verhulde poging om hem, met werken die op uiteenlopende wijze het thema zijn sterke kritiek op de Chinese overheid, tot zwijgen tolerantie belichten, gemaakt door een brede groep te brengen; tot op de dag van vandaag heeft hij huis- hedendaagse kunstenaars die in het tolerante arrest. Zijn jeugd bracht hij in ballingschap door; hij Amsterdamse klimaat werken of gewerkt hebben. groeide op in een werkkamp in Xinjiang als gevolg van de verbanning van zijn vader, de beroemde Chinese dichter Ai Qing (1910-1966). Ai, met andere woorden, is al zijn hele leven onderworpen aan de TOLERANTIE EN AMSTERDAM tweedeling tussen macht en tolerantie. Hieraan is het voor een groot deel te danken dat hij is uitgegroeid In 1500 publiceerde Desiderius Erasmus (1469-1536) tot een kunstenaar die onbevreesd de mogelijkheden de eerste uitgave van zijn Adagia, een verzameling en beperkingen van tolerantie onderzoekt. klassieke spreekwoorden en in feite een snelcursus leven en denken volgens de humanistische idealen. Amsterdams eigen complexe historische relatie met Met dank aan de net uitgevonden drukpers werd het begrip tolerantie is het onderwerp van deze ten- Erasmus’ levenswerk Adagia een van de eerste ‘besttoonstelling. Waar op het internationale toneel Am- sellers’. Bij zijn dood had hij duizenden spreekwoorsterdam als centrum van de toenmalige Republiek den verzameld. Een van de bekendste is zijn eigen een beleid voerde dat onderwerp was en is voor adagium ‘Wie lacht niet die de mens beziet’. zware kritiek, legde de stad op het thuisfront de kiem voor een humanistische en tolerante samenMet Adagia en vele andere publicaties was Erasmus leving. Deze positie werkte als een magneet op een van de belangrijkste grondleggers van het humavervolgde minderheden, van Spaanse en Portugese nisme, en hoewel hijzelf zijn leven lang door Europa zwierf was het in het Nederland van de zestiende eeuw dat zijn gedachtegoed gedijde als deel van het ontTHE TOLERANT HOME – PREFACE He was arrested in 2011 for alleged tax luikende Lutherse protestantisme. Door dit tolerante 400 years of liberal culture on evasion, a cloaked attempt to silence the Amsterdam canals klimaat zien we vanaf het midden van de eeuw een his strong critique on the Chinese Author Siebe Tettero government, and even now he remains gestage toevloed van vervolgde bevolkingsgroepen. under house arrest. Having already Bekend zijn de Spaanse en Portugese Joden die zich “What other place could you spent his childhood in exile, growing choose in all the world where all up in a labour camp in Xinjiang bevanaf het einde van de eeuw zich in de stad mochten cause of the expulsion of his father, the comforts of life and all the vestigen en handel drijven, maar ook de Asjkenazische the famous Chinese poet Ai Qing curiosities which can be (1910-1996), Ai has been subjected to desired are so easy to find as Joden uit Oost-Europa, die evenwel minder welkom ‘power-tolerance’ dichotomies all his here? What other country whereyou can enjoy such waren vanwege hun beperkte economische belang. life. It is in great part because of this

HET TOLERANTE HUIS – INLEIDING 400 jaar liberale cultuur aan de Amsterdamse grachten Auteur Siebe Tettero “Waar ter wereld kan men al de geneugten des levens en alles wat men maar begeert zo makkelijk vinden als hier? In welk ander land kan men genieten van een zo totale vrijheid?” – René Descartes, 1631

perfect liberty?” – René Descartes, 1631

Tijdens een recent bezoek aan Beijing was ik in de gelegenheid om de dissidente Chinese kunstenaar Ai Weiwei (1957) te ontmoeten. We spraken over tolerantie en hij stelde dat tolerantie niet kan bestaan zonder macht. Tolerantie is volgens Ai de welwillende keerzijde of zelfs een bondgenoot van macht. De zeer productieve Weiwei is een sleutelfiguur in de contemporaine Chinese kunst en wordt internationaal gezien als een voorbeeld van een kunstenaar die kritische vragen stelt over maatschappelijke omstandigheden en de risico’s loopt die een dergelijke houding met zich meebrengt. Hij verwierf bekendheid door onder meer het bewust laten vallen van een 5000 jaar oude urn – als commentaar op China’s snelle transformatie en de invloed van het kapitalisme op het culturele erfgoed en traditionele kunstvormen – alsook zijn samenwerking met de Zwitserse archi06

On a recent trip to Beijing I had the opportunity to talk to dissident Chinese artist Ai Weiwei (1957). We spoke about tolerance and he postulated that tolerance cannot exist without power. Tolerance is the benevolent flipside of power, even a cohort of power. The prolific Ai has become a key figure in contemporary Chinese art and is an internationally recognisable example of the ability, as well as the risk, of an artist to question existing social conditions. He is known for deliberately dropping a 5,000-year-old urn – as a commentary on China’s rapid transformation and the impact of capitalism on cultural heritage and traditional artistic practices – as well as his collaboration with Swiss architects Herzog & de Meuron in designing the remarkable Beijing National Stadium, nicknamed the ‘Bird’s Nest’. Ai Weiwei’s observation on the interrelatedness of power and tolerance comes from very personal experience. 07

that he has become an artist that fearlessly explores the ramifications and parameters of tolerance.

Amsterdam has its own complex historical relationship with the concept of tolerance and it is this that Chambres des Canaux examines. As the centre of the former Republic, Amsterdam can be heavily criticised when it comes to its policies on the world stage, but on the home front the city was sowing the seeds for a humanist, tolerant society. As such, Amsterdam became a refuge for persecuted minority groups – from Spanish and Portuguese Jews to Protestants from Antwerp. This influx in turn gave further rise to a tolerant social and cultural climate in the city, something that is still very much evident in Amsterdam today. Celebrating the wide range of contemporary artists that work (or have worked) in the prevailing tolerant climate of this city, Chambres des Canaux The Tolerant Home features a selection of works illuminating a variety of interpretations of the ‘tolerance’ theme.

De komst van sommige groepen had grote gevolgen voor de stad. Zo was de groep calvinistische Hugenoten die naar Nederland kwamen ruwweg 100.000 man groot en de Hugenoten vormde tegen het einde van de zeventiende eeuw 25 procent van de Amsterdamse bevolking. Een nog grotere groep waren de 150.000 vluchtelingen uit de Zuidelijke Nederlanden, zowel Vlamingen als Franstalige Walen, die naar het noorden kwamen toen Antwerpen bezet werd door koning Filip I. Daardoor werd de Antwerpse bevolking in korte tijd gehalveerd. Het omgekeerde gebeurde in de Republiek. Het aantal inwoners van Amsterdam steeg door de komst van de vluchtelingen van 30.000 in 1578 tot 108.000 in 1622. De welgestelde immigranten brachten hun kennis en vaardigheden mee. De kooplui bleven via hun netwerken verder handel drijven met heel Europa en de rest van de toen bekende wereld. De handwerkslieden, van wie velen werkzaam waren the tolerant home

Het Tolerante Huis

in de textiel- en diamantnijverheid, brachten hun technieken mee en verplaatsten het zwaartepunt van deze economische activiteiten naar het noorden.

Derde Uitleg (1613) De explosieve bevolkingsgroei in Amsterdam vroeg om stadsuitbreiding. Op 28 oktober 1613 kondigde het Amsterdamse stadsbestuur daarom aan dat de De immigratie uit het zuiden had, behalve op de bouw van de nieuwe vestingwerken voldoende gevoreconomie, ook op het culturele vlak een grote imderd was om de oude te vernietigen. Daarmee werd pact. Onder de nieuwelingen waren veel bekende de weg vrijgemaakt voor de derde fase van de kunstenaars, leerlingen en ambachtslieden. Dit Amsterdamse stadsuitbreiding, waartoe in 1610 was klimaat zorgde voor een grote bloei in wetenschap besloten. Toen in 1614 grond geveild werd voor de en schilderkunst. Rembrandt van Rijn is natuurlijk aanleg van de Herengracht werd duidelijk hoe de allerbekendste voorbeeld van iemand die in dit belangrijk de uitbreiding was. Alle kavels werden culturele klimaat gedeide, uit die tijd, maar ook de in korte tijd verkocht en brachten meer dan 500.000 humanist Hugo Grotius (Hugo de Groot, 1583-1645), gulden op. De aanleg van de Prinsengracht en de die voortborduurde op Erasmus’ ideeën, maakte grote Keizersgracht volgde binnen een jaar. Deze uitbreiindruk. Zijn traktaat Over het recht van oorlog en ding buiten de toenmalige stadsgrenzen kwam deels vrede (1625) vormt nog steeds het fundament onder voort uit de angst dat de explosieve bevolkingsaanwas het moderne internationale recht. slechte hygiënische en sociale omstandigheden zou scheppen in het oude stadscentrum met zijn Het humanistische klimaat in het Amsterdam van smalle stegen. de zeventiende eeuw trok verlichte denkers als René Decartes (1596-1650) aan en was een stimulans voor de Gouden Eeuw van economische groei en wetenschappelijk en cultureel onderzoek, met belangrijke figuren als de Nederlandse filosoof van PortugeesJoodse afkomst Baruch Spinoza (1632-1677), een van de aartsvaders van de achttiende-eeuwse Verlichting.

TOLERANCE AND AMSTERDAM In 1500, Dutch humanist Desiderius Erasmus (1469-1536) compiled the first edition of his Adagia, a collection of classic proverbs. The work was essentially a tutorial on how to live and think according to humanist ideals. Through the recently invented printing press, Adagia became a bestseller and it went on to become Erasmus’s lifework. By the time of his death, Erasmus had compiled thousands of proverbs including many still used today, for example “to call a spade a spade” and “God helps those who help themselves”. Through Adagia and numerous other publications, Erasmus became one of the most important founding fathers of humanism. And though he spent his life travelling through Europe, it was in the Netherlands of the 16th century that his philosophy flourished as part of the burgeoning movement of Lutheran Protestantism. Owing to the climate of tolerance, the increasing influence of persecuted communities can be clearly seen in the Netherlands from the mid-16th century onwards. The most familiar groups include the Spanish and Portuguese Jews, who were permitted to set up businesses in the city from the end of the century. Sephardi and Ashkenazi Jews from Eastern Europe also made their way here, but were less widely tolerated due to their limited economic significance. The arrival of some of these groups had an enormous impact on the city. the tolerant home

For example, with numbers in the region of 100,000, the Calvinist Huguenots arrived in the Netherlands, representing a quarter of the Amsterdam population by the end of the 17th century. The 150,000-strong group of refugees coming from the Southern Netherlands was even larger, comprising Flemish (from the Province of Brabant) and French-speaking residents (already known as Walloons). They had headed north when King Philip I took control of Antwerp, reducing the population almost by half in a short space of time. The arrival of these refugees meant that the population of Amsterdam exploded from 30,000 in 1578 to 108,000 in 1622. The wealthy immigrants brought with them valuable expertise and skills, while the merchants used their existing networks to continue trading with all corners of Europe and the rest of the then-known world. Skilled manual workers – many of them active in the textile and diamond industries – introduced new techniques, moving the focal point of these industries northwards. Economics aside, the influence of the influx from the south was equally significant from a cultural perspective. Numerous acclaimed artists, scholars and artisans arrived in Amsterdam, and the climate allowed for exponential growth in the realms of science and art. One of the best examples of an artist living in the liberal culture of his time was artist Rembrandt van Rijn, but also the

lawer and humanist Hugo Grotius (Hugo de Groot) (1583-1645) was making his mark, elaborating on Erasmus’s ideas. His treatise On the Law of War and Peace (1625) still forms the basis of modern international law.

to the fear that the violent growth of the city would lead to poor hygiene and social deprivation in the old city centre, which consisted predominantly of narrow alleyways.

Amsterdam’s 17th-century humanist climate attracted enlightened thinkers, such as Frenchman René Descartes (1596-1650), and promoted a Golden Age of economic growth and scientific and cultural investigation. Baruch Spinoza (1632-’77) – a Jewish-Dutch philosopher of Portuguese descent whose work went on to become a driving force behind the 18th-century Enlightenment – is another notable figure who arrived in Amsterdam during this time.

TOLERANTIE EN NEDERLAND

riek van politici als Pim Fortuyn, Rita Verdonk en Geert Wilders, en de daarop volgende moorden op Net als in de omliggende landen in Europa is het Fortuyn en cineast en schrijver Theo van Gogh. Een tweede millennium in Nederland het decor van een en ander leidde tot de invoering van de Vreemdelinroemruchte geschiedenis. Het is daarom om interes- gen wet door Job Cohen (PvdA) in 2000, en gevangesant te zien dat, in tegenstelling tot die andere landen, nissen die als uitzetcentra voor ongewenste vreemdedie geschiedenis aanleiding heeft gegeven voor de lingen dienen (2003). Pogingen tot een nog strenger reputatie van Nederland als een van de meest toleran- immigratiebeleid worden alleen tegengehouden door te gebieden op het continent. Spreek over Nederland Europese wetten. met een buitenlandse bezoeker en hij of zij zal het zeker over dit stigma (als dat het is) hebben. Daarbij Reputaties zijn hardnekkig; ze kunnen een hoop zullen de meesten de wereld beroemde houding ten hebben. En gelukkig vloeit er ook heden ten dage nog opzichte van euthanasie, en de openlijk verkrijgbare steeds wat humanistisch bloed door de Nederlandse softdrugs als direct bewijs aanvoeren voor de Neder- aderen. De wereldprimeur van de Wet Openstelling landse tolerantie. Huwelijk was iets langer dan tien jaar geleden, maar de uitwerking daarvan is in de rest van de wereld nog Hoewel de humanistische geschiedenis van de steeds voelbaar en haalt bijna dagelijks de media. Gouden Eeuw veel verklaart, blijft het uiteindelijk Evenzo belangrijk is de beruchte Wet Toetsing toch bijzonder waarom die reputatie zo hardnekkig levensbeëindiging op verzoek en hulp bij zelfdoding aan Nederland is blijven kleven. Er zijn genoeg van 2002, waardoor Nederland het eerste land ter bewijzen dat de Lage Landen juist niet uitblonken wereld werd dat bepaalde vormen van euthanasie in tolerantie. legaliseerde. Zo is Nederland het land geweest dat rond 1650 de wereldleider was op het gebied van de slavenhandel. Het is in deze context dat Ai Weiwei’s woorden hun En zelfs toen in 1700 de Engelsen die positie overrelevantie voor deze tentoonstelling bewijzen. Het namen, heeft Nederland tot aan het begin van de ne- lijkt erop dat de wederzijdse afhankelijkheid van gentiende eeuw een belangrijke rol in de slavenhanmacht en tolerantie ook in Nederland opgeld doet, del gespeeld. Tussen 1600 en 1863, het jaar waarin waarbij macht partij lijkt te kiezen voor handel, en Nederland als een van de laatste landen in Europa politiek en tolerantie voor cultuur. officieel de slavernij in zijn koloniën afschafte, heeft het ruim 550.000 Afrikaanse slaven verhandeld - en TOLERANCE AND THE NETHERLANDS nificant Politionele Acties (literally: dit terwijl slavernij in Nederland zelf verboden was. ‘police actions’), or military offenNederland is ook het land dat met twee politionele acties, in juli 1947 en december 1948, meende de Indonesische Nationalistische Opstanden in zijn kolonieën op Java en Sumatra, onderdeel van het huidige Indonesië, het huidige Indonesië, te kunnen onderdrukken, ten koste van 150.000 levens. Dat de naam ‘politionele acties’ een eufemisme was voor puur militair ingrijpen werd in de hele wereld veroordeeld, maar pas toen de Verenigde Staten dreigde met uitsluiting uit de Verenigde Naties was Nederland bereid om de acties stop te zetten. Niet minder triest is het statistische gegeven dat tijdens de Tweede Wereldoorlog uit Nederland, en met name uit Amsterdam, het hoogste percentage Joden van alle West-Europese landen naar de Duitse concentratiekampen is afgevoerd. Van de 140.000 Joden die in 1940 Nederland woonden zijn er 107.000 gedeporteerd (76 procent); in andere door de Duitsers bezette landen was dat ongeveer 40 procent. Onlangs is zelfs ontdekt dat de Amsterdamse Joden die deze deportatie overleefd hadden bij hun terugkeer alle belastingen en rekeningen voor openbare voorzieningen met terugwerkende kracht alsnog moesten voldoen. Onze internationale reputatie van tolerante natie heeft misschien wel de grootste deuk opgelopen (maar is zeker niet verdwenen) door anti-islam-reto-

Third city expansion in 1613 The explosive growth in the Amsterdam population needed to be accommodated. As such, on 28 October 1613, the city council announced that construction of the city’s new fortifications was sufficiently advanced to justify the demolition of the old ramparts. This paved the way for the implementation of the third phase of Amsterdam’s expansion, approved in 1610. When plots of land were auctioned off in January 1614 as part of the construction of the Herengracht, it immediately became clear just how crucial this expansion was. All the plots were sold immediately, raising more than 500,000 guilders. Construction of the Prinsengracht and the Keizersgracht followed within a year. This outward expansion was partly related 08

As is the case with its European neighbours, second millennium Dutch history represents an illustrious chronicle. It is interesting to note, however, that in contrast to those other countries, the Dutch record gave rise to a specific reputation of being one of the most tolerant areas of the continent. If you talk to a typical international visitor about the Netherlands, they are sure to mention this stigma (if that’s indeed what it is). The Netherlands’ famous laws on euthanasia and the ready availability of soft drugs are usually brought forth as evidence to support the argument. While the humanist history of the Golden Age explains a lot, it remains remarkable that this reputation has stuck so steadfastly to the Netherlands. After all, there’s plenty of evidence to indicate that the Low Countries have been anything but tolerant over the years.

Around the middle of the 17th century, for example, the Netherlands was a world leader in the slave trade. And even though England secured that dubious accolade in 1700, the Netherlands remained a powerful force in the slave trade until the early 19th century. Between 1600 and 1863, the country traded in excess of 550,000 African slaves – all while slavery was actually prohibited in the Netherlands. In 1863, the Netherlands became the last country to officially abolish slavery in its colonies. The Netherlands also has two sig-

sives, to its name: the first in July 1947 and the second in December 1948. These military actions to quash resistance in the colonies of Java and Sumatra during the Indonesian National Revolution ultimately led to the loss of 150,000 lives. The name of these ‘actions’ became a euphemism for unadulterated military force and elicited condemnation from all corners of the globe. It was not until the United States threatened the Netherlands with expulsion from the United Nations that the military action was brought to an end. Equally upsetting, during World War II, the highest percentage of Jews from Western Europe deported to German concentration camps were from the Netherlands – Amsterdam in particular. Of the 140,000 Jews who lived in the Netherlands in 1940, 107,000 were deported – 76 per cent, compared to about 40 per cent in the occupied regions surrounding the Netherlands. A sinister recent discovery is that Jews living in Amsterdam who survived deportation were forced to pay backdated taxes and utilities upon their return to the city. The international reputation of the Netherlands as a tolerant country has perhaps been most severely harmed (but by no means destroyed) in recent years by the Islam-related rhetoric of politicians including Pim Fortuyn, Rita Verdonk and Geert Wilders, as well as the subsequent murder of Fortuyn and writer Theo van Gogh. Such rhetoric ultimately resulted in the tolerant home

Het Tolerante Huis

TOLERANTIE EN CULTUUR De twintigste eeuw zal weliswaar de geschiedenis ingaan als de bloedigste eeuw in de geschiedenis van de mensheid, maar was ook een tijd waarin Nederland een traditie hooghield van tolerantie en empathie op sociaal en cultureel gebied. Als voorbeelden mogen dienen de architectuur van de Amsterdamse School (1910-1930), de architectuurstroming die een betere wereld voor ogen had voor de arbeidersklasse, en de beroemde naoorlogse Beeldende Kunstenaars Regeling (BKR), die van 1956 tot 1987 kunstenaars in ruil voor kunstwerken een inkomen verschafte. Vanwege het tolerante klimaat kon Amsterdam zich in de jaren ’60 en ’70 zelfs geruime tijd de hippiehoofdstad van Europa noemen. De zogenaamde Damslapers ‘vestigden zich’ op de Dam, het Vondelpark was een magisch centrum van activiteit, er waren happenings rondom het standbeeldje Het lieverdje op het Spui, en de protestbeweging van de Kabouters en hun Oranje Vrijstaat floreerde.

hun talent kunnen ontwikkelen. De Rijksakademie en De Ateliers zijn er de oorzaak van dat Nederland, en vooral Amsterdam, zo’n vooraanstaande positie in de internationale kunstwereld innemen. Beide instellingen worden door de overheid gesubsidieerd en zijn daarmee een toonbeeld nationale tolerantie. Ze koesteren en ontwikkelen talent en bieden ruimte voor experimenten en nieuwe ideeën. Ze gooien zowel letterlijk als financieel hun deuren open voor de wereld om op die manier culturele uitwisselingen en experimenten te bevorderen. Daarmee zijn ze een uniek fenomeen, geheel in de geest van de Nederlandse tolerantie. Het eerste kabinet Rutte heeft de subsidies echter stopgezet, zonder enig ceremonieel (en zonder een goede afweging te maken). Hiermee dreigt een lange traditie ten einde te komen, en Nederland zijn reputatie als scout en coach voor nieuw talent in de internationale kunstwereld te verliezen.

Als sterkste bewijs Amsterdams blijvende culturele tolerantie gelden echter de twee internationaal zeer gerespecteerde post-academische instellingen die in de stad zijn gehuisvest.

the introduction of the Netherlands Alien Act by Job Cohen of the Dutch Labour Party in 2000, and the introduction of prisons serving as deportation centres in 2003. Further calls to continue to tighten Dutch immigration policy are only being stifled because the limits laid out in European legislation have been reached. But reputations are tough; they can stand up to a lot. And some humanist blood thankfully still flows through the country’s veins. The world’s first Same-Sex Marriage Act passed through parliament here over a decade ago. The ripple effect of this can still be felt around the world, and seen played out in the media practically on a daily basis. Equally relevant is the infamous Termination of Life on Request and Assisted Suicide Act of 2002, through which the Netherlands became the first country to legalise forms of euthanasia. And it is in this context that the words of Ai Weiwei are most relevant to this exhibition’s theme. It seems that power and tolerance are also playing out their intricate co-dependency in the Netherlands, whereby power seem to side with trade and politics and tolerance with culture.

De oudste, de Rijksakademie van beeldende kunsten, is in 1870 opgericht door Koning Willem III als opvolger van de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten uit 1817. In het verleden waren kunstenaars als August Allebé, Antoon Derkinderen, Jan Toorop, Hendrik Berlage, G.H. Breitner, Piet Mondriaan, Constant, Karel Appel en vele anderen verbonden aan de Rijksakademie. In het Rijksakademie Residencyprogramma werken ongeveer 50 professionele kunstenaars uit de hele wereld – waarvan de helft uit Nederland – twee jaar lang in een eigen atelier aan onderzoek, experiment, projecten en productie. De andere instelling is De Ateliers, sinds 1992 gehuisvest in Amsterdam. De Ateliers, voorheen Ateliers ‘63 geheten, is in 1963 opgericht door enkele beeldend kunstenaars in Haarlem, uit onvrede met het toenmalige kunstonderwijs. Onder kunstenaars (en docenten) als Edgar Fernhout, Jan Dibbets, Stanley Brouwn en Carel Visser heeft de Ateliers een internationaal erkende reputatie opgebouwd. Ieder jaar selecteert het instituut 20 deelnemers uit de enorme aantallen kunstenaars die zich aanmelden. Ze krijgend de gelegenheid om maximaal twee jaar te werken in een eigen atelier onder begeleiding van een groep internationale kunstenaars en experts. De Rijksakademie en De Ateliers zijn de meest gerenommeerde postacademische instituten in Nederland. Ze zorgen ervoor dat Nederlands talent floreert en brengen de kunstenaars in contact met de internationale kunstscene, hetgeen cruciaal is. Ze zijn ook een plek waar kunstenaars uit andere delen van de wereld

the tolerant home

TOLERANCE AND CULTURE While the 20th century will go down as the bloodiest in the history of mankind it was also a century in which the Netherlands maintained its strong tradition of tolerance and empathy in social and cultural arenas. In Amsterdam, examples of this include the Amsterdam School architectural movement (1910-’30), which envisaged a better future for the working classes, and the renowned post-war artists’ subsidy policy (the Beeldende Kunstenaars Regeling) that operated between 1956 and 1987, providing artists with a fitting income in return for their services. Thanks to the tolerant climate of the 1960s and ’70s, Amsterdam could also claim the title of hippy capital of Europe for a lengthy period. The so-called ‘Dam sleepers’ took up residence on Dam square; the Vondelpark was a magical hive of activity; there were happenings and dancing around the ‘Het Lieverdje’ statue on the Spui; and the Kabouters protest movement with their ‘Oranje Vrijstaat’ movement thrived. However, the most irrefutable evidence of Amsterdam’s continuing cultural tolerance comes in the form of two post-academic institutions located in the city, both highly respected on the world stage. The oldest is the Rijksakademie van Beeldende Kunsten, founded in 1870 by King William III of the Netherlands as successor to the Royal Academy of Art, which was in turn established as a national academy by 11

royal decree in 1817. Artists associated with the Rijksakademie over the years include August Allebé, Antoon Derkinderen, Jan Toorop, Berlage, Breitner, Piet Mondrian, Constant and Karel Appel, to name but a few. As part of the modern-day academy’s residency programme, in the region of 50 professional artists (about half of whom are from the Netherlands) are provided with their own atelier, or workshop, to dedicate two years to research, experimentation, projects and production. The second institution is De Ateliers, located in Amsterdam since 1992. Formerly known as Ateliers ’63 (after the year of its inception), it was founded by several Haarlem-based artists who were dissatisfied with the standard of art education available at the time. With acclaimed artists (and former tutors) including Edgar Fernhout, Jan Dibbets, Stanley Brouwn and Carel Visser at the helm, De Ateliers has built up a sound reputation that extends the world over. Every year, the institute selects 20 participants from a huge number of registered artists, who are then given up to two years to work in their own atelier under the guidance of an international group of artists and experts in related fields.

develop their talent within our own community. It is because of the Rijksakademie and De Ateliers that the Netherlands, and especially Amsterdam, holds such an acclaimed position in the international art world. Both institutions rely on governmental funding and, as such, they are prime examples of national tolerance. They offer a place that nurtures and develops talent, and space for experimentation and new ideas. To throw open an institution’s doors to the world, in both a physical and a financial sense, to enable cultural exchange and experimentation, is a unique phenomenon that aptly sums up the Dutch spirit of tolerance. However, the first Rutte-Wilders cabinet brought an unceremonious (and ill-considered) end to those subsidies, which threatened to bring a longstanding tradition to an end and severely damage the reputation of the Netherlands in the international art world as a scout and coach for new talent.

The Rijksakademie and De Ateliers are presently the most acclaimed post-academic institutions in the Netherlands. They ensure that Dutch talent flourishes, providing a crucial link to the international art community. And they are also a haven for international artists to come and the tolerant home

Het Tolerante Huis

HET TOLERANTE HUIS – DE TENTOONSTELLING “Art can’t fix anything, it can just observe and portray.” – kunstenaar Steve McQueen, 2012 In de tentoonstelling Het Tolerante Huis, 400 jaar liberale cultuur in Amsterdam, tonen 35 kunstenaars hun werk in voornamelijk private instellingen en huizen in het gedeelte van de grachtengordel dat bekend staat als de Nieuwe Uitleg van 1613. Alle kunstenaars hebben een persoonlijke band met de stad Amsterdam. Sommigen zijn geboren en getogen Amsterdammers, anderen zijn naar Amsterdam gekomen voor een periode van creatief onderzoek aan een van de twee genoemde postacademische instituten Rijksakademie en De Ateliers. Weer anderen hebben Amsterdam eenvoudigweg gekozen als hun woonplaats, of, zoals tegenwoordig niet ongebruikelijk is in de internationale kunstwereld, als een van hun woonplaatsen. De selectie van kunstenaars probeert niet alleen een overzicht te geven van de omvang en reikwijdte van deze internationaal actieve kunstscene en het ongekend hoge niveau waarop zij opereert, maar er is ook geprobeerd om een historische parallel te leggen met de relatieve vrijheid en maatschappijkritiek van kunstenaars uit de zeventiende eeuw. Een kunstenaar als Rembrandt van Rijn maakte optimaal gebruik van zijn ongekende talent en het relatief liberale klimaat om de dwalingen van zijn tijdgenoten onder de aandacht te brengen en zijn maatschappijkritiek te uiten.

Het Tolerante Huis

Of neem Germaine Kruip, die met Aesthetics As A Way Of Survival op subtiele manier een pleidooi houdt voor de economische relevantie van de visuele kunsten. Veel explicieter is het werk van Lonnie van Brummelen en Siebren de Haan. In Monument of Sugar stellen ze vragen over de relatie tussen Nigeria met de Europese Gemeenschap en de dubieuze suikersubsidieregelingen. Gert-Jan Kocken exposeert zijn bekende fotomontage DEPICTIONS OF AMSTERDAM 1940-1945, met landkaarten van onder meer de ambtenaren die toezicht houden op de deportatie van Amsterdamse Joden. Het subtiele geluidskunstwerk We Will Be Here For Ever van Rosella Biscotti is juist weer vluchtig en makkelijk over het hoofd te zien, dus mis het niet (ingang van Herengracht 520). In een privéwoning op Keizersgracht 584 vindt u niet eerder getoond werk van Marlene Dumas uit de M D-light-serie. Daarin onderzoekt de kunstenaar de onzekere positie van de Amsterdamse Wallen. Tenslotte vinden we het geweldig dat filmtheater De Uitkijk op de Prinsengracht 452 ter gelegenheid van de tentoonstelling twee heel toepasselijke films heeft opgenomen in de programmering: Steve McQueens HUNGER (2008) en SHAME (2011).

Bronnen – http://entoen.nu/erasmus/po – http://nl.wikipedia.org – http://www.auschwitz.nl/paviljoen/introductie/ vervolging-deportatie – Jaap Evert Abrahamse; De Grote Uitleg van Amsterdam, Uitgeverij TOTH, Bussum 2011 – Willem de Rooij en Benjamin Meyer-Krahmer; Intolerance, Neue National Galerie, Berlin 2010 Maarten Prak; The Dutch Republic in the Seventeenth Century, Cambridge University Press, New York 2005 – Frans van Burkom e.a.; Leven in toen, Vier eeuwen Nederlands interieur in beeld, Waanders Uitgeverij, Zwolle 2001 – Ed Taverne; In ‘t land van belofte: in de nieue stadt. Ideaal en werkelijkheid van de stadsuitleg in de Republiek 1580-1680, Uitgeverij Gary Schwartz, Maarssen 1978

Met groot plezier zien we dat zo vele Amsterdammers en Amsterdamse instellingen (zowel privaat als publiek) THE TOLERANT HOME – THE EXHIBITION “Art can’t fix anything. It can just observe and portray.” – Steve McQueen, 2012

Met Rembrandt als historisch anker kijken we hoe hedendaagse kunstenaars hun werk doen in een (tot nu toe) tolerante maatschappij, waarin ze hun kritische blik behouden. Bij de keuze van werken is de nadruk komen te liggen op het bestaande oeuvre van iedere kunstenaar. Op deze wijze hebben we geprobeerd om de intrinsieke houding van de kunstenaar jegens tolerantie in al haar facetten te beoordelen. Hoewel thematisch gesproken de hoogte- en dieptepunten van tolerantie in de Amsterdamse en Nederlandse geschiedenis centraal staan, laten de werken een veel bredere benadering van het thema zien; soms is dat slechts heel subtiel en verholen aanwezig.

The exhibition The Tolerant Home, 400 Years of Liberal Culture in Amsterdam features work by 35 artists, displayed in primarily privately owned institutes and houses located within or close to the Canal Ring, which were created during the third city expansion of 1613. All artists have a personal connection with Amsterdam: some of them are bornand-raised Amsterdammers; many others came to the city for a period of creative research at one of the two post-academic institutes mentioned earlier, De Ateliers and the Rijksakademie; while others simply chose to live in Amsterdam or – as is more often the case in the international art scene nowadays – chose it as one of their addresses.

Zo toont David Claerbout zijn prachtig nieuwe film Oil workers (from the Shell company of Nigeria) returning home from work, caught in torrential rain, die volledig gebaseerd is op een enkele anonieme foto van een groep Afrikaanse mannen onder een viaduct in Nigeria. Naast de vraag hoe we deze groep moeten interpreteren, spelen de locatie en hun werkgever een veel subtielere rol. Als een van de bekendste werkgevers van Nederland probeert Shell zich als een ware evenwichtskunstenaar staande te houden in de Nigeriaanse realiteit.

The selection of artists provides an excellent overview of the size and scope of the city’s internationally active art scene and the outstanding level of work being produced. But the selection also attempts to draw historical parallels with the relative freedom and social critique expressed by 17th-century artists. Rembrandt van Rijn made optimal use of his unrivalled talent and the relatively liberal climate to draw attention to the digressions of his contemporaries and to record his social commentary. As such, he provides us with sound historical anchor as we turn our attention to contemporary

the tolerant home

hun deuren hebben willen openen. Vooral Stichting Hendrick de Keyser is enorm genereus geweest en heeft twee van haar panden, waaronder het beroemde Huis Van Brienen aan de Herengracht 284, opengesteld voor deze tentoonstelling. Maar ook het Goethe-Institut, het kantoor van Manifesta en de ambtswoning van de burgemeester van Amsterdam, alle in de beroemde Gouden Bocht, geven een heel duidelijk beeld van de rijkdom en creativiteit waarmee Amsterdam de Derde Uitleg van 1613 en de Vierde van 1662 tot stand brachten. Tegelijkertijd is het feit dat eigenaren van privéwoningen het publiek thuis uitnodigen de ultieme manifestatie van de tolerantie waar deze stad beroemd om is.

artists who go about their work in a (thus far) tolerant society whilst staying true to a critical perspective. The selection of individual works was primarily drawn from the existing oeuvre of each artist in an attempt to examine the various aspects of intrinsic attitudes to tolerance. The highlights and nadirs of tolerance in the history of Amsterdam and the Netherlands form the thematic focus, but the works display a much broader approach to the theme; it is often merely suggested or hidden beneath the surface. For example, David Claerbout presents his fantastic new film Oil workers (from the Shell company of Nigeria) returning home from work, caught in torrential rain, based entirely on a single anonymous photo depicting a group of African men sheltering under a viaduct in Nigeria. The question arises of how we should interpret this group of men, while the location and their employer play a much more subtle role. As one of the Netherlands’ best-known employers, Shell is involved in a complex balancing act to stay afloat in Nigeria. And then there’s Germaine Kruip’s Aesthetics as a way of survival, an examination of the economic relevance of the visual arts. Or, far more explicit is the work of Lonnie van Brummelen and Siebren de Haan. In Monument of Sugar, they use dubious sugar subsidy regulations to question the relationship between Nigeria and the European Union. And there’s Gert Jan Kocken with 12

his acclaimed photomontage DEPICTIONS OF AMSTERDAM 1940-1945, which includes maps of former city officials overseeing the registered deportation of Amsterdam Jews. By contrast, be sure you don’t miss Rosella Biscotti’s subtle audio installation We Will Be Here Forever in the entrance to Herengracht 520. Meanwhile, in the privately owned property at Keizersgracht 584, you’ll find work by Marlene Dumas from her M D-light series. This work has never before been on public display and sees the artist examining the now precarious position of Amsterdam’s Red Light District. We are also delighted that De Uitkijk cinema at Prinsengracht 452 will be including two thoroughly fitting films – Steve McQueen’s Hunger (2008) and Shame (2011) – in its programming during the exhibition.

But it is also the owners of the private residences that will participate and welcome members of the public into their homes that are the ultimate manifestation of the tolerance for which the city is famed.

Bibliography – http://entoen.nu/erasmus/po – http://nl.wikipedia.org – http://www.auschwitz.nl/paviljoen/introductie/ vervolging-deportatie – Jaap Evert Abrahamse, De Grote Uitleg van Amsterdam, Uitgeverij THOTH, Bussem, 2011. – Willem de Rooij with Benjamin Meyer-Krahmer, Intolerance, Neue National Galerie, Berlin, 2010. – Maarten Prak, The Dutch Republic in the Seventeenth Century, Cambridge University Press, New York, 2005. – Frans van Burkom and others, Leven in toen, Vier eeuwen Nederlands interieur in beeld, Waanders Uitgeverij, Zwolle, 2001. – Ed Taverne, In ‘t land van belofte: in de nieue stadt. Ideaal en werkelijkheid van de stadsuitleg in de Republiek 1580-1680, Gary Schwartz Uitgeverij, Maarssen, 1978.

It has been a great joy to see the large number of Amsterdammers and Amsterdam institutions (both public and private) that have agreed to open their doors for the exhibition. The Hendrick de Keyser Foundation has been extremely generous, making two of its properties available, including the well-known Huis Van Brienen at Herengracht 284. And so have the Goethe-Institut, the offices of Manifesta and the Mayor’s Official Residence. All located within the famous Golden Bend of the Herengracht canal, they perfectly illustrate the wealth and creativity that inspired the third city expansion in 1613 and the fourth in 1662. 13

the tolerant home

kunstenaars

35 aR T I S T S

THE TOLERANT HOME – KUNSTENAARS Carlos Amorales Jan Andriesse

Cristóbal León and Joaquín Cociña

Yael Bartana

Matthew Lutz-Kinoy

Rosella Biscotti

Nathaniel Mellors

Lonnie van Brummelen en Siebren de Haan

William Monk

Daya Cahen David Claerbout Marlene Dumas Charlotte Dumas Amie Dicke Zachary Formwalt

Viviane Sassen Marien Schouten

Fiona Tan

Sara van der Heide

Vincent Vulsma

David Jablonowski

Erik van der Weijde

Gert Jan Kocken

Guido van der Werve

Germaine Kruip

Ina van Zyl

Atelier Van Lieshout

Extra programma: Steve McQueen

Matthew Lutz-Kinoy

Jan Andriesse

Nathaniel Mellors

Yael Bartana

William Monk

Rosella Biscotti

Ahmet Ögüt

Lonnie van Brummelen and Siebren de Haan

Amalia Pica

Charlotte Dumas

Julika Rudelius

David Haines

Carlos Amorales

Marlene Dumas

Jan Rothuizen

Sarah van Sonsbeeck in samenwerking met John Snijders

Atelier Van Lieshout

David Claerbout

Amalia Pica

Alicia Framis

THE TOLERANT HOME – ARTISTS

Daya Cahen

Ahmet Ögüt

Cristóbal León and Joaquín Cociña

Jan Rothuizen Julika Rudelius Viviane Sassen Marien Schouten

Amie Dicke

Sarah van Sonsbeeck in collaboration with John Snijders

Zachary Formwalt

Fiona Tan

Alicia Framis

Vincent Vulsma

David Haines

Erik van der Weijde

Sara van der Heide

Guido van der Werve

David Jablonowski

Ina van Zyl

Gert Jan Kocken

Additional program: Steve McQueen

Germaine Kruip

artists

herengracht 68-I

MATTHEW LUTZ-KINOY 1984, New York Studeerde aan de Rijksakademie van beeldende kunsten, Amsterdam Woont en werkt in Berlijn

NATSUKO UCHINO 1983, Kumamoto, Japan Woont en werkt in Parijs

HERENGRACHT 68-1 Bouwjaar 1617, verrijkt in 1765 Dit pand uit 1617 was een van de eerste gebouwen aan de gracht. De eerste eigenaar en bewoner van dit pand heette Jan van Alderwerelt (1586-1636). In 1939 werd een gevelsteen geplaatst die hieraan herinnert (Daer de Werelt voor staet). In 1740 ging het bezit over in handen van Barend Luyking, wiens schoonzoon Hendrik Willem Cramer het in 1765 zijn huidige aanzien gaf met een rechte kroonlijst waaronder vijf consoles met tussenlichten. Tegenwoordig is het pand opgesplitst in appartementen. De huidige bewoner van het appartement is ondernemer en actief in het Amsterdamse politieke leven.

In het keramiekatelier van de Rijksakademie van beeldende kunsten, werkten voormalig artist in residence Matthew Lutz-Kinoy en kunstenaar Natsuko Uchino in het voorjaar van 2011 aan een grootschalige set handgemaakt servies, getiteld Keramikos 2: The Travelling Dinner Party. Ze produceerden het servies ten tijde van een verschuiving binnen de Nederlandse politiek, die resulteerde in verwoestende bezuinigingen op vele culturele instellingen, waaronder ook de Rijksakademie: de helft van de medewerkers en kunstenaars zou moeten vertrekken. Met het oog op deze bezuinigingen organiseerden Lutz-Kinoy en Uchino een diner om het belang en de schoonheid van het keramiekatelier en de creatieve gemeenschap eromheen te benadrukken. Dit diner werd het begin van een tweejarig programma met evenementen, dat een platform vormde voor kunstenaars en andere creatieve denkers.

Openingstijden Dinsdag t/m zondag: 10.00-17.00 uur Maandag gesloten

HERENGRACHT 68-1

MATTHEW LUTZ-KINOY

This building dates from 1617 and was one of the first to be built next to this new canal. The house is named after its first owner and resident, Jan van Alderwerelt (1586-1636), who is still remembered by a gable stone installed above its door in 1939, stating De Wereld (literally: ‘the world’). The depiction on this stone takes inspiration from the building’s description in the old title deeds. Barend Luyking acquired the house in 1740 and his son-in-law Hendrik Willem Cramer gave the property its current appearance in 1765: a straight cornice with five decorative consoles below, leaving space for four small windows to let in light. Nowadays, the building is split into several apartments. The person currently living in this apartment is an active member of the Amsterdam political scene and a successful businessperson. Opening hours Tuesday to Sunday: 10:00-17:00 Closed on Monday

Matthew Lutz-Kinoy Matthew Lutz-Kinoy is een kunstenaar uit New York, die momenteel in Berlijn werkt. Zijn werkwijze is interdisciplinair: zijn meest recente werk omvat keramiek, prints en grootschalige schilderijen. Het werk van Lutz-Kinoy was te zien in het Stedelijk Museum Amsterdam; New Museum, New York; Elaine MGK, Basel; Hayward Gallery Project Space, Londen; Kunsthalle Baden-Baden: en X initiative, New York. Lutz-Kinoy voltooide de internationale artist residency van de Rijksakademie van beeldende kunsten in 2011 en behaalde zijn Bachelor aan The Cooper Union School of Art in 2007. Natsuko Uchino Interdisciplinair kunstenaar Natsuko Uchino woont en werkt in Parijs. Ze is medeoprichter van de Art and Agriculture foundation. Ze werkte eerder als boerin, keramist en filmmaker in de

Het tentoonstellen van Keramikos 2 tijdens The Tolerant Home betekent het einde van dit programma, waarmee de cirkel rond is; de collectie is te zien in de stad waar het werk gemaakt en voor het eerst gebruikt werd. In Amsterdam stellen Uchino en Lutz-Kinoy de vraag: hoe worden creatieve en politieke organisatie beïnvloed door de geschiedenis van (stedelijk) landgebruik? En hoe beïnvloedt dit de productie van sociale platformen? Naast de formele tentoonstelling van het keramiek wordt een nieuwe publicatie gepresenteerd en is er een evenement over georganiseerde ruimtes en het gebruik van land, voor Amsterdammers die werk-

Built 1617, renovated 1765

zaam zijn op het gebied van ecologie, muziek, huisvesting of politiek, of binnen de creatieve sector.

1984, New York, USA Studied at the Rijksakademie, Amsterdam Lives and works in Berlin

NATSUKO UCHINO 1983, Kumamoto, Japan

The presentation of Keramikos 2 in The Tolerant Home marks the close of the collection’s tour, coming full circle to the city where the work was created and first used. In Amsterdam, a city that stands on self-made land, Uchino and Lutz-Kinoy ask: “How is the issue of creative and political

Bronnen – Vivian Ziherl/-METROPOLISM.COM – De kunstenaars

Keramikos 2: The Travelling Dinner Party Performance Collectie kunstenaars Dank aan Pieter Kemink voor zijn begeleiding en expertise.

Keramikos 2: The Travelling Dinner Party Performance Courtesy of the artists With thanks to Pieter Kemink for his guidance and expertise

agriculture. In 2013, she produced ceramics in the ancient Minguei village, Tamba, Sasayama. These pieces are currently in use at Social Kitchen in Kyoto and have been exhibited by the Rocket Gallery, Cook & Co and Sakumotto. Uchino completed the CCA Kitakyushu research programme in 2012 and received her undergraduate degree from The Cooper Union School of Art in 2007.

organisation influenced by the history of land use, and how does this affect the production of social platforms?”

Sources – Vivian Ziherl/METROPOLISM.COM – The artists

Lives and works in Paris

In spring 2011, outside of the Rijksakademie’s ceramics workshop, former resident Matthew LutzKinoy and the artist Natsuko Uchino worked on a large-scale banquet set of handmade tableware titled Keramikos 2: The Travelling Dinner Party. The production actually took place during a harsh shift in the Dutch political climate that caused devastating funding cuts to many institutions in the Netherlands. In the wake of a downsizing that was to halve the number of employees and residents of the Rijksakademie, Lutz-Kinoy and Uchino organised a rehearsal dinner to emphasise and give praise to the bounty and beauty of their creative community. This dinner would begin a two-year tour of events, providing a platform to address the people and places that the artists move through.

Catskills, New York, van 2007 tot 2010. Ze nam deel aan de Tweede Land Art Biënnale in Mongolië en aan de Zevende Global Conference in Evian, waar ze discussieerde over de relatie tussen kunst, ecologie en landbouw. In 2013 maakte ze keramiek in het eeuwenoude Minguei-dorpje Tamba in Sasayama, Japan. Dit werk is momenteel in gebruik in Social Kitchen in Kyoto en was eerder te zien in onder meer de Rocket Gallery, London, Cook & Co en Sakumotto. Uchino voltooide het CCA Kitakyushu onderzoeksprogramma in 2012 en haalde haar Bachelor aan The Cooper Union School of Art in New York in 2007.

Accompanying a formal presentation of the ceramics is a new publication and an event formed around a local trajectory of organised spaces and land use. It brings together a group of individuals from the fields of ecology, music and housing rights, whose work in political and creative fields in Amsterdam creates cultural spaces that thrive on radical positioning and thinking. Matthew Lutz-Kinoy Matthew Lutz-Kinoy is an artist from New York, working in Berlin. His studio method is interdisciplinary and recent projects take the form of ceramics, printmaking, and large-format painting. Lutz-Kinoy’s work has been shown at the Stedelijk Museum, Amsterdam; New Museum, New York; and Hayward Gallery Project Space, London, amongst others. Lutz-Kinoy completed the Rijksakademie international artist residency in 2011 and received his undergraduate degree from The Cooper Union School of Art in 2007. Natsuko Uchino Natsuko Uchino is an interdisciplinary artist living and working in Paris. She is a founding member of the Art and Agriculture foundation and from 2007 to 2010 worked as a farmer, ceramicist and filmmaker in the Catskills, NY. She participated in the 2nd Land Art Biennale in Mongolia and the 7th Global Conference in Evian to debate the emerging relationships between art, ecology and

herengracht 68-I

keizersgracht 123

LONNIE VAN BRUMMELEN Soest, 1969 Studeerde aan de Rijksakadamie van beeldende kunsten, Amsterdam Woont en werkt in Amsterdam

SIEBREN DE HAAN Soest, 1969 Studeerde aan de Gerrit Rietveld Academie & de Universiteit van Amsterdam Woont en werkt in Amsterdam

De installatie Monument of Sugar bestaat uit een zwijgend 16mm-filmessay en een sculptuur van suiker. De installatie onderzoekt het breukpunt van sociale en politieke kwesties aan de hand van artistieke en esthetische praktijken.

KEIZERSGRACHT 123 Huis met de Hoofden Bouwjaar 1622 Het Huis met de Hoofden is een van de drie nog bestaande voorbeelden van een vroeg zeventiende-eeuws huis, compleet met een kleiner zijhuis. De andere voorbeelden zijn Singel 140-142 (De Dolphijn, circa 1600) en Herengracht 170-172 (het Huis Bartolotti, circa 1617). Het Huis met de Hoofden ontleent zijn naam aan zes hoofden van Grieks/Romeinse goden aan de voorgevel ter hoogte van de bel-etage. De bewoner van het pand liet zo impliciet, maar overduidelijk weten, dat hier iemand woonde, die machtig was en de kunsten, wetenschap en handel een warm hart toedroeg.

Uitgangspunt van Monument of Sugar is de suikerhandel tussen Europa en andere landen, die door het subsidiebeleid complex van aard is. Europese suiker blijkt goedkoper buiten de Europese Unie dan daarbinnen. Omdat Nigeria vermoedelijk een van de grootste afnemers van Europese suiker is, onderzochten de kunstenaars de suikerhandel tussen Europa en Nigeria. Ze reisden naar Lagos om het proces in de gesubsidieerde handel om te keren door een teveel aan Europees suiker in dit Afrikaanse land voor een lage prijs op te kopen en te verschepen naar Nederland. Import van suiker naar Europa is echter onderhevig aan belastingrestricties. Om deze barrière te vermijden, importeerden de kunstenaars suiker in de vorm van een ‘monument’. Ze verwerkten suiker ter waarde van 1000 euro in minimalistische sculpturale blokken en importeerden ze onder de zogenaamde ‘Harmonization Code 9703’, een wettelijk reglement waarin staat dat ‘alle monumenten en originele kunstwerken, ongeacht het materiaal waarvan ze zijn vervaardigd’, geïmporteerd mogen worden.

Openingstijden Dinsdag t/m zondag: 10.00-17.00 uur Maandag gesloten

KEIZERSGRACHT 123 House with the Heads Built 1622 Colloquially known as ‘the House with the Heads’, Keizersgracht 123 is one of three surviving examples of an early 17thcentury house complete with a smaller coach house attached. The other examples can be found at Singel 140-142 (De Dolphijn, built c. 1600) and Herengracht 170172 (Huis Bartolotti, built c. 1617). It quickly becomes apparent why the building is known as ‘the House with the Heads’: the six heads at first-floor height on the façade represent Roman/Greek gods. By installing the heads, the resident wanted to implicitly (yet clearly) impress upon people looking at the property that it was home to a powerful person with a fondness for the arts, science and trade.

Het resultaat, twee modules suikerblokjes, wordt vertoond, samen met een filmessay waarin het onderzoek van de kunstenaars naar de suikerhandel te volgen is. Zwijgende documentairebeelden laten het trage, marbeidsintensief productieproces van de suikerblokken zien, evenals de verbouw van suikerriet, de industrie, de markt en het transport. De filmbeelden worden doorspekt met teksten op suikerwitte achtergronden die langzaam over het scherm rollen. Hoewel zowel beeld als tekst hetzelfde kunstproject vertegenwoordigen, zijn ze relatief autonoom. Het één biedt geen tekst en uitleg bij, of verantwoording van, het ander. Lonnie van Brummelen en Siebren de Haan werken sinds 2001 samen aan locatiegebonden tentoonstellingen, essays en filminstallaties. In hun zwijgende films onderzoeken ze klanken, bewegingen en texturen van culturele en geopolitieke landschappen, zoals de nieuwe grenzen van Europa (Grossraum, 2005) en de ‘non-ruimtes’ van cultureel erfgoed (Monument to Another Man’s

Fatherland, 2008). Deze films gaan vaak gepaard met tekstuele toevoegingen die de contingentie van hun veldwerk en onderzoek blootleggen. De kunstenaars zijn betrokken zijn bij alle aspecten van hun werk, van cameravoering en montage tot de teksten en het grafisch ontwerp van hun publicaties. Het werk van Lonnie van Brummelen en Siebren de Haan was te zien in The Project, Dublin; Stedelijk Museum, Amsterdam; Palais de Tokyo, Parijs; Kunsthaus Zürich; Argos, Brussel; SMBA en De Appel, Amsterdam; CCA Vilnius; en de Biënnales van Shanghai en Guangju. Hun werk is opgenomen in de collecties van Les Abattoirs, Toulouse; MUDAM Luxemburg; FRAC Marseille; Museum of Modern Art, New York; Julia Stoschek Collection, Düsseldorf; Hoffmann Sammlung, Berlijn; en Stedelijk Museum, Amsterdam. Bron – De kunstenaars

Monument of Sugar, 2007 16mm-filmessay, kleur, geen geluid, suiker Duur: 67 minuten Collectie kunstenaars en Motive Gallery, Brussel

sugar trade. Silent documentary-type recordings show the slow and laborious process of producing the blocks, and the landscapes of agriculture, industry, market and transit. These cinematic sequences are intersected by slowly scrolling texts on sugar-white backgrounds. Even though text and image both function as representations of the same project, they remain relatively autonomous, not illustrating, explaining nor justifying the other.

Monument of Sugar, 2007 16mm film essay, sugar blocks, colour, silent Duration: 67 min Courtesy of the artists and Motive Gallery, Brussels

Lonnie van Brummelen and Siebren de Haan have collaborated since 2001 on site-specific exhibition projects, essays and film installations.

Opening hours Tuesday to Sunday: 10:00-17:00 Closed on Monday

LONNIE VAN BRUMMELEN 1969, Soest, the Netherlands Studied at the Rijksakademie, Amsterdam Lives and works in Amsterdam

SIEBREN DE HAAN 1966, Dordrecht, the Netherlands Studied at the Gerrit Rietveld Academie & University of Amsterdam Lives and works in Amsterdam

The installation Monument of Sugar consists of a 16mm silent film essay and a sculptural installation of sugar blocks. It explores the intersection of social and political issues with artistic and aesthetic practices. Monument of Sugar takes the complex nature of sugar trade between Europe and other countries – resulting from subsidy policy – as its point of departure.

Having discovered that European sugar is cheaper outside the European Union than within it, the artists decided to investigate the sugar trade between Europe and Nigeria – supposedly one of the biggest buyers of European sugar. They travelled to Lagos with the aim of reversing the flow of the subsidised commodity by purchasing European surplus sugar cheaply in this African country and shipping it back to Europe. In order to avoid the European trade barrier for sugar imports, they transformed the commodity in situ into a work of art: they shaped €1000 worth of sugar into minimalist sculptural blocks and imported these under Harmonization Code 9703, which ensures the duty-free passage of “all monuments and original artworks, irrespective of the material in which they were produced”. The material result of their research – two groups of sugar modules – is shown together with a film essay that charts the artists’ investigations into the

Their silent films peruse the tones, movements and textures of cultural and geopolitical landscapes such as Europe’s new borders (Grossraum, 2005) or the non-sites of cultural heritage (Monument to Another Man’s Fatherland, 2008). These films are often countered by textual supplements, which disclose the contingency of the fieldwork and research. Performing a drifting studio practice, they are involved in all aspects of (re)production, from the handling of the cinema-eye to montage, writing or the graphic design of artist publications. Van Brummelen and De Haan’s work has recently been presented at The Project in Dublin; the Stedelijk Museum in Amsterdam; the Palais de Tokyo in Paris; Kunsthaus, Zurich; Argos, Brussels; SMBA and De Appel, Amsterdam; CCA, Vilnius; and the Shanghai and Gwangju Biennials. It is included in the public collections of Les Abattoirs, Toulouse; MUDAM, Luxembourg; FRAC, Marseille; Museum of Modern Art, New York; Julia Stoschek Collection, Dusseldorf; and Hoffmann Sammlung, Berlin. Sources – The artists

keizersgracht 123

DAVID CLAERBOUT 1969, Kortrijk, België Studeerde aan de Rijksakademie van beeldende kunsten, Amsterdam Werkt en woont in Berlijn en Antwerpen

Dit portret is een minutieuze reconstructie van een gevonden foto en laat een groep Nigeriaanse mannen zien die schuilen voor de moessonregen. Op het eerste gezicht lijkt het of de mensen op het snel genomen snapshot vlug verder zullen lopen zodra de regen ophoudt. Maar sommige foto’s vergen een tweede blik: wie beter kijkt, ziet dat de mensen vast lijken te zitten. Claerbout gebruikt 3D-computertechnieken en een simpele camerabeweging om de zekerheden van de oorspronkelijke foto langzaam te verdrijven.

keizersgracht 123

Wachten is een van de moeilijkste tijdverschijnselen, omdat het betekent dat je improductief bent. En aan minuten, uren en dagen hangt nu eenmaal een prijskaartje. In tijden waarin tijd geld is, is het moeilijk om improductieve tijd te beschouwen als vrije tijd. Voor sommigen betekent wachten een nieuwe ervaring; anderen kunnen het simpelweg niet uitstaan. Droogte, conflicten en armoede hangen boven Afrika als een zwerm vliegen. Ze bepalen het beeld dat we van het continent hebben. Zelden wordt het afgeschilderd als nat, en dat is nou juist het onderwerp van dit werk en het ideale uitgangspunt voor een verhaal over de olie-industrie. “Ik teken en schilder al sinds mijn zevende, en ik neem het de kunstacademie kwalijk dat ze het idee in stand houden dat alleen schilderijen kunst

kunnen zijn. Dat vind ik te zwaarwichtig. Ik zocht naar een kunstvorm die niet uit objecten bestond, dus ik leerde mezelf filmen en fotograferen.” – David Claerbout David Claerbout fotografeert, filmt en tekent, en werkt met geluid en digitale middelen. Hij is vooral bekend om zijn grootschalige videoprojecties waarin hij vaak bewegende en stilstaande beelden combineert, om zo de scheidslijn tussen heden en verleden te doen vervagen. Zijn vroege video’s verlengen een fotografisch moment, waarna het filmmoment gestopt wordt om een perceptie van tijd te bewerkstelligen. In recent werk definieert Claerbout tijd op een bredere, meer formele en panoramische manier. Claerbouts werk was onlangs te zien in solotentoonstellingen in het Tel Aviv Museum of Art; Secession, Wenen; Parasol Unit, Londen (2012); Wiels Centrum voor Hedendaagse Kunst, Brussel; San Francisco Museum of Modern Art (2011); en Pinakothek der Moderne, München(2010). Zijn werk is opgenomen in museumcollecties over de hele wereld. Bronnen – De kunstenaar – Galerie Yvon Lambert

GUIDO VAN DER WERVE 1977, Papendrecht Studeerde aan de Rijksakademie van beeldende kunsten, Amsterdam Woont en werkt in Amsterdam, Berlijn en Hassi, Finland

Het lijkt erop dat Van der Werves kunst is gestoeld op een reeks afwijzingen: de ontkenning om volledig in zijn culturele moment te leven, de afwijzing om volledig te accepteren dat een reis of een overgang van de ene naar de andere toestand ooit definitief tot een einde komt. Zulke ontkenningen worden gedramatiseerd in zijn film Nummer Negen: The day I didn’t turn with the world (2007), waarvoor de kunstenaar van 28 tot 29 april van dat jaar op de Noordpool stond. In een timelapse van negen minuten is die prestatie te zien. Het is natuurlijk de ultieme eenzaamheid – van de 6,76 miljard zielen op onze planeet was hij de enige die 24 uur lang niet om de as van de aarde draaide. En daarmee de enige die vrij was van de tirannie van agenda’s en tikkende klokken. Hij klappertandde er als een metronoom en ervoer een lineaire opeenvolging van gebeurtenissen. Een klein, tijdelijk wonder, al is het er allerminst een die zich laat vergelijken met het stoppen van de tijd.

beneden tevreden het avondeten klaarmaken of het journaal kijken, in de wetenschap dat hij vroeg of laat wel naar beneden komt en het leven gewoon verder gaat. Nummer Negen gaat zoals al zijn films over het uiteindelijke mislukken van het grote gebaar en de vreemde troost die dit ons biedt. Wij mogen dan stilstaan, onze planeet blijft evengoed draaien. Ooit, als het filmmateriaal op raakt of de kou te hard snijdt, moeten we weer met de wereld meedraaien. We hebben deze malle wereld nodig, met zijn vernederingen en teleurstellingen. We kunnen onze dromen nergens anders dromen. Guido van der Werve was ooit klassiek pianist, maar verruilde muziek voor beeldende kunst en leerde zichzelf films maken. Hij studeerde aan de Gerrit Rietveld Academie en de Rijksakademie van beeldende kunsten in Amsterdam. Met zijn films, die hij nummert en waarin hij altijd zelf de hoofd-

Nummer Negen: The day I didn’t turn with the world, 2007 24-uursperformance op 90 graden noorderbreedte, lengtegraad 00 De geografische noordpool, de noordas van de aarde Timelapse-foto, 9 minuten, noordpool Collectie kunstenaar en Juliette Jongma, Amsterdam

Nummer Negen: The day I didn’t turn with the world, 2007 24-hour performance at 90 degrees latitude, 00 degrees longitude The Geographic North Pole; the north axis of the Earth Time-lapse photography, 9 min, North Pole Courtesy of the artisit and Juliet Jongma, Amsterdam

Oil workers (from the Shell company of Nigeria) returning home from work, caught in torrential rain, 2013 HD colour animation, silent Duration: endless Courtesy of the artist and galleries Yvon Lambert, Micheline Szwajcer, and Hauser & Wirth

same, and sooner or later – when the film runs out, or the cold bites too bitterly at our nose – we must once again turn with it. We need this joke world, with its indignities and disappointments. We can’t dream our dreams anywhere else.

DAVID CLAERBOUT 1969, Kortrijk, Belgium Studied at the Rijksakademie, Amsterdam Lives and works in Antwerp and Berlin

Of all the manifestations of time, waiting is one of the most difficult, because it involves being unproductive. The price tag that hangs on minutes, hours and days makes time expensive. When time is money it is difficult to see unproductive time as ‘free’; waiting can be a new experience for some, while others cannot stand it. Drought, conflict and poverty surround Africa like a cloud of flies, determining the picture we have of keizersgracht 123

Satire en ernst gaan hand in hand in het werk van Van der Werve. Terugkerende thema’s in zijn films zijn melancholie, vervreemding en door hem zelf gecomponeerde klassieke muziek. Van der Werve heeft verschillende prijzen gewonnen, waaronder de Charlotte Köhler Award in 2012 en zeer recent een Gouden Kalf. Zijn werk was te zien in het Stedelijk Museum in Amsterdam, De Hallen in Haarlem, Sammlung Goetz in München, het MoMA in New York en het Hirshhorn Museum in Washington.

Van der Werves besluit om op de Noordpool te staan heeft een briljante nukkigheid in zich. Het is het existentiële equivalent van een puber die zichzelf opsluit in zijn slaapkamer, terwijl zijn ouders

Oil Workers (from the shell company of Nigeria), returning home from work, caught in torrential rain, 2013 HD-kleuranimatie, geen geluid Duur: oneindig Collectie kunstenaar en galerieën Yvon Lambert, Micheline Szwajcer, Hauser & Wirth.

Meticulously reconstructed from a found photograph, this portrait shows a group of Nigerian men as they seek shelter from monsoon rains. At first glance, the hastily taken snapshot seems to show people who will quickly walk away as soon as the rain ends. But sometimes photographs speak twice: a second look reveals a sense that these people are stuck. The video uses 3D computer techniques and simple camera movement, setting loose the original image’s certainties.

rol speelt, oogst hij internationale waardering.

a continent. It is rarely portrayed as wet, which is the central subject of this piece and an ideal point of departure for a story about the oil industry. “I have been painting and drawing since I was seven, and I must blame the art academy for perpetuating the idea that only painting could be art. That’s too heavy for me. I was looking for an art that didn’t consist of objects, so I taught myself film and photography.” David Claerbout works in photography, video, sound and digital art, although he is best known for his large-scale video projections, which often combine moving and still images to unsettle the delineation between past and present. His earliest videos prolong the photographic moment and stop the momentum of film in order to sculpt the perception of time. In more recent works, time

is articulated in a broader, more formal and panoramic way. Claerbout’s work has recently been featured in solo exhibitions at Tel Aviv Museum of Art; Secession, Vienna; Parasol Unit, London (2012); Wiels Centre for Contemporary Art, Brussels; San Francisco Museum of Modern Art, California (2011); and Pinakothek der Moderne, Munich (2010). His work is represented in museum collections worldwide. Sources – The artist – Gallery Yvon Lambert

GUIDO VAN DER WERVE 1977, Papendrecht, the Netherlands Studied at the Rijksakademie, Amsterdam Lives and works in Hassi, Berlin and Amsterdam

It seems to me that Van der Werve’s art is built on a set of refusals: the refusal to fully inhabit his cultural moment, to fully accept that a journey, or a transition from one state to another, ever reaches a final end. Such refusals are dramatised in his film Nummer Negen: The day I didn’t turn with the world (2007), for which the artist stood at the Geographic North Pole from 28 to 29 April, a feat chronicled in nine minutes of time-lapse footage. This, of course, is the ultimate solitude – of the 6.76 billion souls on the planet, he was the only one in that 24-hour period who did not rotate around the Earth’s axis, and the only one who

stepped outside the tyranny of calendars or ticking clocks. His teeth chattering like a metronome, he did experience a linear sequence of events, and if his is a temporal miracle, it is a minor one and certainly not of the same order as stopping or repealing time. There’s a brilliant petulance to Van der Werve’s decision to stand at the pole – the existential equivalent of a teenage boy locking himself in his bedroom, while on the floor below, his parents prepare supper or watch the news, content in the knowledge that he’ll emerge sooner or later, and life as they know it will carry on. Nummer Negen, like all of Van der Werve’s films, turns on the ultimate failure of the grand gesture, and the strange comfort this offers us. We may stand still, but our planet keeps turning all the

Guido van der Werve first practised as a classical pianist but switched his focus to visual arts to ultimately dedicate himself to filmmaking. He was educated at the Gerrit Rietveld Academie and the Rijksakademie in Amsterdam. He is internationally recognised for his films, which he numbers in sequence of completion, and in which he consistently takes the leading role. Satire and seriousness go hand in hand in Van der Werve’s films, while he touches on subjects of melancholia, alienation and self-composed classical music. Van der Werve has won several prizes, amongst them the Charlotte Köhler Prijs in 2012 and recently a ‘Gouden Kalf’. His work has been shown in the Stedelijk Museum, Amsterdam; De Hallen, Haarlem; Goetz Sammlung, Munich; the Museum of Modern Art, New York; and the Hirshhorn Museum, Washington DC. Source – The artist

keizersgracht 123

YAEL BARTANA

Tot 13 november

1970, Kfar-Yehezkel, Israël

SARA VAN DER HEIDE

Studeerde aan de Rijksakademie

1977, Busan, Zuid-Korea

van beeldende kunsten, Amsterdam

Studeerde aan De Ateliers in Amsterdam

Werkt en woont in Berlijn en Tel Aviv

Woont en werkt in Amsterdam

Low relief II Binnen de context van de tentoonstelling maakt Low Relief II een krachtige vergelijking tussen de gastvrijheid van Amsterdam ten opzichte van Joodse vluchtelingen aan het einde van de zestiende eeuw, en de tegenwoordige staat Israël. De film toont burgers die tegen de bouw van de ´scheidingsmuur´ en het daardoor veroorzaakte onrecht protesteren. De Israëlische autoriteiten gaven de naam ´scheidingsmuur´ aan de betonnen muur van 700 kilometer lang en acht meter hoog tussen Israël en de Palestijnse Westelijke Jordaanoever. De film laat ook zien hoe de macht van het leger op de burgerbevolking steeds groter is geworden. Het – sterk aangezette - reliëfeffect in dit werk refereert aan klassieke bas-reliëfs waarop historische oorlogen afgebeeld zijn, en aan het gebruik om de kronieken van overwinnaars in steen te vereeuwigen.

“Het kunstwerk […] is allereerst een wordingsgeschiedenis, het wordt nooit uitsluitend als gevolg ervaren.” – Paul Klee in Creative Credo, 1920 Claim to Universality, Colour Theory Exercise 1-20 is gebaseerd op een tekening van Lena Bergner uit 1927. Bergner was een leerling van Paul Klee op de Bauhaus School. De school was opgericht ten tijde van de Weimarrepubliek en stond bekend om zijn invloedrijke theorieën over kunst en design en om zijn liberale karakter. In 1933 sloten de nazi’s het Bauhaus.

De tekening van Lena Bergner heet Belichtung/ Beschattung. Er is een kleine cirkel op te zien, van waaruit verschillende kleuren lichtstralen een grotere cirkel vormen. Met twintig variaties op Bergners tekening wil Van der Heide de fundamentele kenmerken van het aquarelleren onderzoeken: kleur en licht. De tekeningen vormen samen een golvende lijn, terwijl de ruimte ertussen geladen is met ‘kosmische energie’, een begrip uit de methodiek van Paul Klee. Klee wilde niet alleen de zichtbare materiële wereld tonen, maar ook de immateriële: de wereld van ideeën. Sara van der Heide volgde een Master aan De Ateliers in Amsterdam (1999-2001). In 2007 studeerde ze aan het ISCP in New York.

Claim to Universality, Colour Theory Exercise no. 11 (1-20), 2011-2012 Oost-Indische inkt en aquarel op papier 26 x 36 cm © Sara van der Heide Fotografie Johannes Schwartz

Untill 13 november

SARA VAN DER HEIDE 1977, Busan, South Korea Studied at De Ateliers, Amsterdam Lives and works in Amsterdam

Van der Heide gebruikt vaak kleur, licht en woordspelingen (zowel als materiaal als onderwerp) om onze ideeën over de kunstgeschiedenis en historische politieke zekerheden te verruimen.

Bron Galit Eilat, tentoonstellingscatalogus Wherever I am; Yael Bartana, Emily Jacir, Lee Miller; Modern Art Oxford, Oxford, 2004.

Enkele recente tentoonstellingen: Interventions 02: The Goethe-Institut’s Reading Room Pyongyang, Goethe-Institut Amsterdam (2013); de performancereeks Abstract Background with One or Two Figures in het Stedelijk Museum Amsterdam (2012); en Hollands Kabinet (20102012) in De Appel, Amsterdam (2011) en het Van Abbemuseum, Eindhoven (2012).

Ad De ‘lo Yoda Een jongen staat met zijn rug naar de toeschouwer. Hij kijkt naar een ruimte waar orthodox-joodse jongens en mannen hand in hand in een cirkel dansen. De jongere dansers zijn Perzisch gekleed, met gouden zilverkleurige vesten met daaronder

YAEL BARTANA 1970, Kfar-Yehezkel, Israel Studied at the Rijksakademie, Amsterdam Lives and works in Berlin and Tel Aviv

Low Relief II “Low Relief II makes a powerful parallel between the open hospitality shown towards Jewish refugees in late 16th-century Amsterdam and the contemporary State of Israel. The film documents a civil demonstration in protest against the [...] building of the ‘separation barrier’ (a term used by the Israeli authorities for the 700km long, eight-metre high concrete wall separating Israel and the Palestinian West Bank). It also provides a record of the exertion of increased military power over a civilian population. The embossed effect achieved in this work [...] recalls classical bas-relief scenes depicting historic wars, and the chronicle of committing the history of the victorious to stone.”

Claim to Universality, Colour Theory Exercise 1-20 is based on a 1927 drawing by Lena Bergner, a student of Paul Klee’s at the Bauhaus School. The school was founded in the Weimar Republic and was known for its influential theories on art and design and its liberal way of life. In 1933, the Nazis shut the Bauhaus down.

Van der Heide often uses colour, light and word play (both as material and as subject) to enlarge our current spectrum of ideas on art history and historical political certainties.

Amongst others, recent projects include: the intervention Goethe-Institut Reading Room Pyongyang at the Goethe-Institut Amsterdam (2013); the performance series Abstract Background with One or Two Figures at the Stedelijk Museum, Amsterdam (2012); and the durational work Hollands Kabinet (2010-’12), which was on show at De Appel, Amsterdam (2011) and later at the Van Abbemuseum, Eindhoven (2012). Sources – Maxine Kopsa – Conceptual Sex; Modernism Acknowledges Colour. – The artist

keizersgracht 123

Yael Bartana is een videokunstenaar die de beeldtaal van culturele identiteit verkent. In haar foto’s, films en installaties onderzoekt ze met een kritische blik de identiteitsstrijd van haar geboorteland Israël. Bartana studeerde aan de Bezalel Academy of Arts and Design in Jeruzalem, de School of Visual Arts in New York en de Rijksakademie van beeldende kunsten in Amsterdam. Haar solotentoonstellingen waren onder meer te zien in het Moderna Museet in Malmö, het Museum of Modern Art in Warschau, PS1 in New York, het Center for Contemporary Art in Tel Aviv en het Van Abbemuseum in Eindhoven.

Ad De ‘lo Yoda, 2003 Video-installatie, één kanaal Videoprojectie, kleur Duur: 3 minuten, loop Collectie Annet Gelink Gallery, Amsterdam

Claim to Universality, Colour Theory Exercise no.11 (1-20), 2011-2012 Indian ink and watercolour on paper, 26 x 36cm © Sara van der Heide Photography Johannes Schwartz

Sara van der Heide followed the post-graduate programme at De Ateliers in Amsterdam (19992001). In 2007, she was a fellow resident at ISCP in New York.

Bron Yael Bartana, tentoonstellingscatalogus, Der Kunstverein, Hamburg; Hatje Cantz, 2007.

Low relief II, 2004 Video-installatie, één kanaal Videoprojectie, kleur Soundtrack door Daniel Meir Duur: 5:30 minuten Collectie Annet Gelink Gallery, Amsterdam

Bronnen – Maxine Kopsa – Conceptual Sex; Modernism Acknowledges Colour – De kunstenaar

“The work of art […] is first of all genesis; it is never experienced purely as a result.” – Paul Klee, Creative Credo, 1920

Lena Bergner’s drawing is titled Belichtung / Beschattung and shows a small circle from which several rays of light and colour fan out in a larger circle. In her 20 variations on Bergner’s drawing, Van der Heide sets out to examine the fundamental characteristics of watercolour painting: colour and light. The drawings collectively form a waving line and the space between the exercises are charged with ‘cosmic energy’, a concept from Klee’s methodology. Klee did not just want to show the visible material world, but also the intangible: the world of ideas.

witte overhemden; de oudere dansers dragen zwarte pakken en hoeden. In één ononderbroken filmopname registreert de camera hoe Poerim gevierd wordt – een feest dat eraan herinnert hoe het Joodse volk in de vijfde eeuw voor Christus ontsnapte aan het dreigende gevaar in het Perzische Rijk. De viering vindt plaats in een Yeshiva-school in een orthodoxe voorstad van Bnei Brak. De naam van het werk, Ad De’lo Yoda, verwijst naar het Poerim-gebruik om feest te vieren en te drinken ‘totdat men niet meer weet’ (‘ad de’lo yoda’) wat het verschil is tussen de ‘slechte Haman’ en de ‘gezegende Mordechai’. Poerim is het enige feest waarbij orthodoxe Joden alcohol mogen drinken. De jongen op de voorgrond, ook gekleed in Perzische kledij, kijkt vanaf de zijlijn nieuwsgierig toe en het lijkt erop dat hij overweegt mee te doen aan de festiviteiten. De muziek waarop de dansers zich bewegen noch hun stemmen zijn te horen. Ad De’lo Yoda is een van de weinige video-installaties van Yael Bartana zonder geluid.

Source Galit Eilat, exhibition catalogue Wherever I am; Yael Bartana, Emily Jacir, Lee Miller, 2004. Modern Art Oxford, Oxford, 2004. Ad De’lo Yoda “A boy, standing with his back to the viewer, gazes into a room in which Orthodox Jewish boys and men are dancing in a circle holding hands. While the younger dancers are dressed as Persians, with gold and silver-coloured vests over white shirts, the older dancers are wearing black suits and hats. In a single shot, the camera documents the celebrations on the occasion of the Purim festival – an event commemorating the rescue of the Jewish people from the impending danger in the Persian diaspora. The celebration takes place in a Yeshiva school in the Orthodox suburb of Bnei Brak. The title of the work, Ad De’lo Yoda, refers to the Purim requirement to celebrate and drink “until one does not know (ad de’lo yoda) the difference between ‘cursed is Haman’ and ‘blessed 23

Low relief II, 2004 One-channel video installation Video projection, colour Soundtrack by Daniel Meir Duration: 5:30 min Courtesy Annet Gelink Gallery, Amsterdam Ad De ‘lo Yoda, 2003 One-channel video installation Video projection, colour Duration: 3 min, loop Courtesy of Annet Gelink Gallery, Amsterdam

is Mordechai’”. Purim is the only festival during which Orthodox Jews are permitted to drink alcohol. The boy in the foreground, who is also dressed in Persian fashion, observes the scene with curiosity from the sidelines and seems to be waiting and considering whether he should join in […] ‘Ad De’lo Yoda’ is one of the few video installations by Yael Bartana that forgoes audio elements completely.”

and Design, Jerusalem, the School of Visual Arts, New York and the Rijksakademie in Amsterdam. Her solo exhibitions include the Moderna Museet, Malmö; the Museum of Modern Art, Warsaw; PS1, New York; Center for Contemporary Art, Tel Aviv; and Van Abbemuseum, Eindhoven.

Source Yael Bartana, exhibition catalogue Kunstverein in Hamburg. Hatje Cantz, 2007. Yael Bartana is a video artist who explores the imagery of cultural identity. In her photographs, films and installations, she critically investigates her native country’s struggle for identity. Bartana studied at the Bezalel Academy of Arts keizersgracht 123

keizersgracht 123

ATELIER VAN LIESHOUT / JOEP VAN LIESHOUT 1963, Ravenstein Studeerde aan De Ateliers, Amsterdam Woont en werkt in Rotterdam

Samen met zijn Atelier Van Lieshout (AVL) onderzoekt Joep van Lieshout de natuurlijke toestand van de mens en de omstandigheden die hij voor zichzelf heeft gecreëerd. AVL is vooral gefascineerd door het gemeenschapsbestaan van de mens. In zijn doorlopende serie Slave City (2005-) onderzoeken Van Lieshout en zijn atelier terugkerende thema’s als de organisatie van arbeid, machtsstructuren, zelfvoorziening, gemeenschappelijke waarden, ethiek, esthetiek, moraal, voedselproductie, energie, economie, managementen marketingsystemen en de omstandigheden van voortplanting en dood.

In 1995 richtte Van Lieshout zijn Atelier Van Lieshout op, een werkplaats in een pakhuis in de Rotterdamse havens. Het pand, Katoenveem, is een industrieel monument. Het is een van de eerste pakhuizen van gewapend beton. De werkplaats bestaat uit verschillende afdelingen, met glasvezel-, sculptuur-, houten metaalwerkplaatsen. AVL heeft twintig medewerkers, die nauw betrokken zijn bij het productieproces van ieder product. Het hele proces vindt hier plaats in atelier, van ontwerp tot eindproduct.

Piëta, 2010 Foam, Fiberglass, metal 186 x 80 x 130 cm Black Bag (standing), 2008 Schuim, pur-coating 168 x 77 x 65 cm Black Bag (crawling), 2008 Schuim, pur-coating 165 x 75 x 68 cm Man Ripped Open II, 2008 Schuim, pur-coating 182 x 82 x 56 cm Meeting Place, 2008 Schuim, pur-coating 220 x 120 x 27 cm

In het Huis met de Hoofden is een aantal sculpturen te zien die pijn van het menselijk bestaan onderzoeken. De mens heeft de behoefte om te beschermen, maar bezit tegelijkertijd ook het verlammende vermogen om de meest gruwelijke wreedheden te begaan. Sinds Joep van Lieshout in 1992 de Prix de Rome won, staat hij in de internationale schijnwerpers. Hij won negen prijzen, waaronder de Wilhelminaring in 2000 en recent de Stankowski Award van de Stankowski Stiftung in Stuttgart (2009). Hij studeerde aan de Willem de Kooning Academie in Rotterdam en De Ateliers in Amsterdam (1985-1987).

1963, Ravenstein, the Netherlands Studied at De Ateliers, Amsterdam Lives and works in Rotterdam

Bronnen – Galerie Grimm, Amsterdam – De kunstenaar

Het werk van AVL was te zien in diverse solotentoonstellingen, zoals The Butcher I Marseille 2013 in La friche belle de mai in Marseille, Frankrijk; Manufactuur/SlaveCity in het Amsterdamse Grimm (2012); en Infernopolis in de Onderzeebootloods van Museum Boijmans Van Beuningen in Rotterdam (2010). Een greep uit de vele groepstentoonstellingen: Art-O-Rama I Marseille 2013

Tijdens The Tolerant Home toont AVL werk op twee locaties. De grote, subversieve sculptuur Monument 2010 is buiten op een woonboot te zien, aan de Prinsengracht 465-K.

ATELIER VAN LIESHOUT / JOEP VAN LIESHOUT

in La friche belle de mai, Marseille; en Gwangju Biennale in Gwangju in Korea (2011). Het werk van Joep van Lieshout is opgenomen in de collecties van het Museum Boijmans Van Beuningen, Rotterdam; Stedelijk Museum, Amsterdam; en Van Abbemuseum, Eindhoven.

Collectie Atelier Van Lieshout en Grimm Gallery, Amsterdam (alle werken)

Piëta, 2010 Foam, Fiberglass, metal 186 x 80 x 130 cm Black Bag (standing), 2008 Foam, PUR coating 168 x 77 x 65 cm Black bag (crawling), 2008 Foam, PUR coating 165 x 75 x 68 cm

Man Ripped Open II, 2008 Foam, PUR coating 182 x 82 x 56 cm Meeting place, 2008 Foam, PUR coating 220 x 120 x 27 cm Courtesy of Atelier Van Lieshout and Grimm Gallery, Amsterdam

Ever since Joep van Lieshout won the Prix de Rome in 1992 he has stood in the international spotlight, receiving nine major awards including the Wilhelminaring in 2000 and more recently the Stankowski Award from the Stankowski Stiftung in Stuttgart in 2009. In 1995, Van Lieshout established Atelier van Lieshout in Rotterdam after studying at the Academy of Modern Art in Rotterdam and then De Ateliers in Amsterdam in 1985-87.

Atelier van Lieshout is a workshop situated in a warehouse in the harbour of Rotterdam. The building, Katoenveem, is an industrial monument, one of the first warehouses built from concrete. The workshop has different departments, including fibreglass, sculpture, wood and metal workshops. AVL has 20 employees who are closely involved in the manufacturing process of each product. The design and production of the artworks all take place in this workshop. Recent solo shows of AVL include: The Butcher I Marseille 2013 at La Friche Belle de Mai in Marseille; Manufactuur/SlaveCity at GRIMM. Amsterdam, in 2012; and the Infernopolis in the Submarine Wharf of the Museum Boijmans van Beuningen in Rotterdam, in 2010. His many group shows include: Art-O-Rama I Marseille 2013 at La Friche Belle de Mai, Marseille; and the Gwangju Biennale in Gwangju, Korea in 2011. Joep van Lieshout’s work has been included in the collections of the Museum Boijmans van Beuningen, Rotterdam; Stedelijk Museum, Amsterdam; and the Van Abbemuseum, Eindhoven. Sources – Grimm Gallery, Amsterdam – The artist

keizersgracht 123

keizersgracht 114

JAN ANDRIESSE 1950, Jakarta, Indonesië Studeerde aan Ateliers ’63 in Haarlem Woont en werkt in Amsterdam

Het levensverhaal van de zeer begaafde schilder Johannes Torrentius (Johannes Symoonisz. van der Beeck, 1589-1644) illustreert de dubbelhartigheid van de tolerantie van de Nederlandse samenleving ten tijde van de grote stadsuitbreidingen van de zeventiende eeuw. Op het gebied van kunst en wetenschap werden humanistische en seculiere denkbeelden verkend, maar tegelijkertijd was de macht van de kerk en haar predikanten nog altijd erg groot; de kerk schuwde extreme maatregelen niet om haar onderdanen in toom te houden. Torrentius werd geboren in Amsterdam en stierf in diezelfde stad. In de tussentijd leidde hij een wild en losbandig leven, eerst in Amsterdam en later ook in Haarlem, waar hij door zijn levensstijl in de problemen kwam met de kerk. Hij werd gearresteerd en gemarteld en tenslotte, op basis van valse bewijzen, veroordeeld tot een gevangenisstraf van twintig jaar. Al zijn werken werden verbrand. Na twee jaar kwam koning Karel I hem te hulp, samen met de ambassadeur van Oostenrijk. De Engelse koning was onder de indruk van

Torrentius’ werk en benoemde hem tot hofschilder. Torrentius bleef vervolgens twaalf jaar in Engeland, maar vanwege zijn vrije opvattingen over seks kwam hij uiteindelijk ook daar in moeilijkheden. In 1644 keerde hij als min of meer gebroken man terug naar Amsterdam. Hij herstelde nooit volledig van de martelingen die hij had ondergaan. In 1913 werd bij toeval een van zijn schilderijen ontdekt dat aan de vlammenzee in Haarlem ontsnapt was. Dit schilderij, Emblematisch stilleven met kan, glas, kruik en breidel uit 1614, is opgenomen in de collectie van het Rijksmuseum in Amsterdam. Het is het enige nog bestaande werk van Torrentius. In deze prachtige korte film onderzoeken de Nederlandse schilder Jan Andriesse en journalist en filmmaker Maarten de Kroon het leven van Torrentius en zijn enige overgebleven schilderij.

Ondanks het feit dat het gesitueerd is in een van de vroegste stadsuitbreidingsgebieden, dateert dit pand uit circa 1800. Het is een klassiek ingedeeld grachtenhuis met twee ruimten aan de grachtzijde, een binnenhof en een zaal aan de achterzijde, die uitkijkt op de tuin. Tegenwoordig herbergt het pand appartementen en kantoren.

De Nederlandse schilder Jan Andriesse heeft een grote fascinatie voor ons kijkproces en de complexe manier waarop het oog licht opvangt. Hij werd geboren in Indonesië, een voormalige Nederlandse kolonie, groeide op in El Salvador en verhuisde als jongeman naar New York. Daar begon hij water te schilderen. Sinds zijn terugkeer naar Nederland richt hij zich volledig op de verschillende manieren waarop licht in Nederland zich gedraagt en de rol van licht in de Nederlandse schilderkunst vanaf de zeventiende eeuw.

Openingstijden Dinsdag t/m zondag: 10.00-17.00 uur Maandag gesloten

Bron – De kunstenaar

KEIZERSGRACHT 114 Bouwjaar circa 1800

KEIZERSGRACHT 114 Built c. 1800 Despite being situated in one of the earliest areas of city expansion, Keizersgracht 114 dates from around 1800. This canal-side property is classically arranged, with two rooms overlooking the canal, a courtyard and a hall to the rear of the building looking out onto the garden. Nowadays, the building is home to various apartments and offices. Opening hours Tuesday to Sunday: 10:00-17:00 Closed on Monday

Torrentius, 2013 I.s.m. met Maarten de Kroon Duur: 10’55 minuten Voorstelling elke 15 minuten Collectie kunstenaar Schilderij Emblematisch stilleven met kan, glas, kruik en breidel, 1614, Johannes Torrentius (1589-1644), Rijksmuseum, Amsterdam Muziek Variaties op Yves Klein, Symphonie Monotone Silence (1949/1960), geproduceerd en uitgevoerd door het Qcumber Orchestra

Torrentius, 2013 Created in collaboration with Maarten de Kroon Duration: 10:55 min Screening every 15 minutes Courtesy of the artist Painting Still life with a bridle, 1614, Johannes Torrentius (1589-1644), Rijksmuseum, Amsterdam Music Variations on Yves Klein, Symphonie Monotone Silence (1949 / 1960), produced and performed by the Qcumber Orchestra

JAN ANDRIESSE 1950, Jakarta, Indonesia Studied at Ateliers ’63 Lives and works in Amsterdam

In the figure of Johannes Torrentius (Johannes Symoonisz. van der Beeck, 1589-1644) we find the double standard of tolerance in Dutch society. Although the 17th century was a time when artists and scientists explored humanist and secular ideas, the power of the clergy remained strong, and the Church used extreme measures to keep subjects in check. Torrentius was born and died in Amsterdam, but lived a tumultuous and libertine life – originally in Amsterdam and Haarlem and ultimately in London, as a member of the court of Charles I. In Haarlem, Torrentius was arrested, tortured and sentenced to 20 years’ imprisonment, based on false evidence, and it was decreed that all his works be burned. After two years, King Charles I of England came to his rescue. Charles, impressed with Torrentius’s work, appointed him court painter, after which he stayed in England for 12 years.

Credits Camera Sander Snoep Grip André Plug Licht Erno Das Assistent camera Flip Bleekrode Visuele effecten en grading Ruud Kouwenberg/ Martin Klein Geluid Ronald & Jeroen Nadorp, Bob Kommer Sound Studios Productie Get Organised Met dank aan Zbigniew Herbert, Rijksmuseum Amsterdam

Ultimately running into more trouble because of his liberal sexual attitudes, Torrentius returned to Amsterdam in 1644 a somewhat broken man, as he never completely recovered from the torture he suffered in Haarlem. A single painting by Torrentius that escaped the flames in Haarlem was rediscovered in 1913 and is now in the collection of the Rijksmuseum, Amsterdam. In this beautiful short film, Dutch painter Jan Andriesse and journalist and filmmaker Maarten de Kroon revisit the life of painter Johannes Torrentius and his sole surviving painting, titled Still life with a bridle.

Credits Camera Sander Snoep Grip Andre Plug Lighting Erno Das 1st assistant camera Flip Bleekrode Visual effects & grading Ruud Kouwenberg/ Martin Klein Sound mixing Ronald & Jeroen Nadorp, Bob Kommer Sound Studios Production Get Organised Special thanks to Zbigniew Herbert, Rijksmuseum Amsterdam

Dutch painter Jan Andriesse is fascinated by the process of looking and the ways the eye captures light. Born in the former Dutch colony of Indonesia, Andriesse grew up in El Salvador and moved to New York as a young adult, where he began painting water. Since coming to the Netherlands, Andriesse has given his full attention to the way Dutch light behaves and the role it plays in Dutch painting from the 17th century onwards. Source – The artist

keizersgracht 114

ERIK VAN DER WEIJDE 1977, Dordrecht Studeerde aan de Rijksakademie van beeldende kunsten, Amsterdam Woont en werkt in Natal, Brazilië

Het werk van Erik van der Weijde werpt licht op gewone, weinig spectaculaire beelden uit ons dagelijks leven – het huis waarin we wonen, een straatlamp, ons toeristisch gedrag, familieportretten en andere veel voorkomende onderwerpen. In zijn nauwkeurige fotoreeksen bewandelt Van der Weijde een weg tussen geschiedenis, cultuur, onderwijs, clichés en alledaagse gewoonten. Door zijn aandacht voor kleine, vreemde details waarachter de grotere onderwerpen schuilgaan, weet de kunstenaar verbanden te leggen. Hij verzamelt en toont beelden die symbool staan voor de onderwerpen die ze verbeelden en laat ons daarmee de waarde en soms vergeten ernst van hun bestaan zien.

Erik van der Weijde studeerde aan de Gerrit Rietveld Academie in Amsterdam en aan de Universiteit van Amsterdam en was vervolgens artist in residence aan de Rijksakademie van beeldende kunsten in 2008.

Enkele tentoonstellingen: Niemeyer and my Wife, Chert, Berlijn (2012); Deer Park, the forever ending story presents Erik van der Weijde’, Wäscherei, Kunstverein Zürich (2011); en Siedlung, Foam, Amsterdam (2008).

Behalve op tentoonstellingen zijn er veel boeken en andere uitgaven waarin Van der Weijdes werk te zien is – in eigen beheer uitgegeven of in samenwerking met befaamde redacteuren. Deze uitgaven benadrukken het idee van herhaling en samenhang zoals dat voorkomt in zijn fotoreeksen. Zijn publicaties maken daarmee onderdeel uit van zijn fotografische onderzoek. Om die reden richtte Van der Weijde uitgeverij 4478zine op.

Bron – De kunstenaar

Der Baum Series, 2010 Inkt op photo rag 50 x 65 cm (acht foto’s) Collectie kunstenaar en CHERT Gallery, Berlijn

Der Baum is een serie van 44 foto’s van bomen, die Van der Weijde op verschillende locaties in Europa en Brazilië maakte. De beschrijvingen bij de foto’s variëren van historische bezienswaardigheden, zoals de basisschool die Adolf Hitler bezocht of de straat waar de ontvoerde Natascha Kampusch werd vastgehouden, tot weinig specifieke plaatsen als ‘school’, ‘weg’ of ‘park’. De fotoreeks Der Baum is geïnspireerd op het boek Der Baum im Bilde der Landschaft, een Duits boek uit 1931 van K.R Langewiesche. Deze titel was onderdeel van een boekenreeks met de naam Der Eiserne Hammer (De ijzeren hamer), bedoeld als goedkoop lesmateriaal voor de ongeschoolde massa. De serie had als motto ‘Das Gute für Alle’ (‘Het goede voor iedereen’). Het boek Der Baum werd uitgegeven door 4478zine. De op het boek gebaseerde fotoreeks was te zien in Van der Weijdes solotentoonstelling Der Baum in galerie CHERT in Berlijn in oktober 2010.

Der Baum Series, 2010 Ink on Photo Rag 50 x 65cm each (8 photos) Courtesy of the artist and CHERT Gallery, Berlin

called Der Eiserne Hammer (The Iron Hammer), which aimed to provide cheap educational tools for the uneducated masses. The series carried the motto ‘Das Gute für Alle (The Good for All)’. Der Baum is published by 4478zine. The series of photographs related to the book was presented in Erik van der Weijde’s solo exhibition Der Baum at CHERT in Berlin, October 2010. Erik van der Weijde studied at the Gerrit Rietveld Academie in Amsterdam and the University of Amsterdam before completing a residency at the Rijksakademie van Beeldende Kunsten in 2008.

ERIK VAN DER WEIJDE 1977, Dordrecht, the Netherlands Studied at the Rijksakademie, Amsterdam Lives and works in Natal, Brazil

Erik van der Weijde’s work shines light upon non-spectacular and common images in our daily lives – the houses we live in, the lamps illuminating the street, family portraits and other popular subjects. Through his accurate series of photographs, he is tracing a path between history, culture, education, cliché and everyday habits; thanks to Van der Weijde’s attention to the small, odd details that each of these is hiding behind, each work traces a link between far entities. By collecting and showing images that become a symbol of the subjects they portray, Van der Weijde is showkeizersgracht 114

ing us the weight and sometimes the forgotten gravity of their existence. Der Baum features 44 photographs of trees, taken by Van der Weijde over the past few years. The list of places where the photographs were taken includes different locations in Europe and Brazil. Their descriptions range from specified historical sites, such as the elementary school Adolf Hitler attended or the street where kidnap victim Natascha Kampusch was held, to unidentified places: ‘school’, ‘road’ or ‘park’. The Der Baum series takes direct inspiration from the book Der Baum im Bilde der Landschaft, a German photo book published in 1931 by KR Langewiesche. This title was part of a book series

Van der Weijde’s photographic work is accompanied by many different books and zines – self-published or in collaboration with renowned editors – which in many cases guide the attention to the idea of repetition and consistency in his photographic series, allowing the research to be fully presented through the publications. For this reason, Van der Weijde founded the publishing house 4478zine. Selected solo exhibitions include Niemeyer and my Wife, CHERT, Berlin (2012); Deer Park, the forever ending story presents Erik van der Weijde, Wäscherei, Kunstverein Zürich (2011); and Siedlung, Foam, Amsterdam (2008). Source – The artist 28

keizersgracht 134

AMALIA PICA 1978, Neuquén, Argentinië Studeerde aan de Rijksakademie van beeldende kunsten, Amsterdam Woont en werkt in Londen

Wellicht kwam Amalia Pica op het idee om te communiceren met humor en speelsheid door de rijke poëtische en surrealistische traditie van de literatuur en het vertellen van verhalen in haar geboorteland Argentinië. Maar laat er geen misverstand over bestaan: zoals ook het geval is met de Latijns-Amerikaanse literatuur, zo schuilt er achter het schijnbaar lichte werk van Pica een diepe, donkere betekenis.

KEIZERSGRACHT 134 Bouwjaar circa 1755 Ondanks het feit dat het pand op de Keizersgracht 134 op het gebied staat van de vroegste stadsuitbreiding, dateert het uit circa 1755. Het is een klassiek ingedeeld grachtenhuis met twee ruimten aan de grachtzijde, een binnenhof en een zaal in het achterhuis, die uitkijkt op de tuin. De stucdecoraties en de zandstenen kroonlijst met kuif boven het vlieringluik zijn origineel. Tegenwoordig herbergt het pand appartementen. Openingstijden Dinsdag t/m zondag: 10.00-17.00 uur Maandag gesloten

KEIZERSGRACHT 134 Built c. 1755 Located in one of the earliest areas of city expansion, Keizersgracht 134 dates from about 1755. This canal-side property is classically arranged, with two rooms overlooking the canal, a courtyard and a hall to the rear of the building looking out on the garden. The stucco decoration and sandstone cornice (with crest above the attic hatch) are original features of the building. Nowadays, the building is home to numerous apartments. Opening hours Tuesday to Sunday: 10:00-17:00 Closed on Monday

Wie de antennes van dichterbij bekijkt, ziet hoe gammel ze in elkaar steken. De hoop op communicatie verdwijnt als je je realiseert dat deze prachtige knutselwerken alleen een enorme stilte zullen uitstralen. Amalia Pica volgde in Buenos Aires opleidingen aan de Escuela Nacional de Bellas Artes P.P. (2001) en het Instituto Universitario Nacional del Arte (2003)en was artist in residence aan de Rijksakademie van beeldende kunsten in Amsterdam (2005).

Bronnen – http://art.newcity.com/2013/05/07/review-amalia-picamuseum-of-contemporary-art/ – JACOB PROCTOR Artforum; Amalia Pica/ 02.08.13-04.07.13 MIT List Visual Arts Center, Cambridge, MA – http://www.bigredandshiny.com/cgi-bin/BRS. cgi?article=2013-02-25-054309573267140318#sthash.KK01Drwm.dpuf – Galerie Stigter Van Doesburg, Amsterdam – De kunstenaar

Voor The Tolerant Home verkende Pica de fijne kneepjes van het communiceren op voor haar onbekende plekken. In Unintentional Monument (A Tribute to the Nagoya TV Tower) reconstrueert Pica bijvoorbeeld de tv-antennes die mensen in Afghanistan maken in een poging om, niettegenstaande hun gebrekkige infrastructuur, toch naar de talentenjacht Afghan Star te kunnen kijken. Ze getroosten zich deze inspanningen niet alleen voor het entertainment, maar, zoals verklaard in het bijschrift, om hun democratische spieren enigszins aan te spannen en deel te nemen aan een vorm van communicatie – het publieke discours dat zo velen van ons voor lief nemen.

Unintenional Monument (A Tribute to the Nagoya TV Tower), 2010 Replica’s van zelfgemaakte antennes voor analoge televisies, gevonden materialen Galerie Stigter van Doesburg, Amsterdam

AMALIA PICA

Unintenional Monument (A Tribute to the Nagoya TV Tower), 2010 Replicas of homemade antennas for analogue televisions, found materials Gallery Stigter Van Doesburg, Amsterdam

1978, Neuquén, Argentina Studied at Rijksakademie, Amsterdam Lives and works in London

It was possibly the poetically rich and surreal tradition of literature and storytelling in her native Argentina that led Amalia Pica to investigate the idea of communication with the wit and playfulness that she does. But let there be no mistake: as with Latin American literature in general, this seeming ease of mind belies a deep and dark tenor.

For The Tolerant Home, Pica is exploring the intricacies of communicating in disputed regions other than her own. In Unintentional Monument (A Tribute to the Nagoya TV Tower), Pica recreates a TV antenna – or more specifically, the type made by Afghanis in an attempt to defeat their inadequate infrastructure and successfully tune into the talent contest Afghan Star. This struggle is not only for entertainment, but, as the accompanying caption points out, to flex, however subtly, their democratic muscle and to engage in a form of communication – the public discourse – which so many of us take for granted. On closer inspection of any of the presented antennas, the ramshackle construction quickly becomes apparent, and hopes for communication dissipate when one realises that only immense silence will emanate from these beautiful fabrications.

Enkele recente solotentoonstellingen: When Attitudes Became Form Became Attitudes in het Museum of Contemporary Art in Detroit en het CCA Wattis Institute for Contemporary Arts in San Francisco; Artificial Amsterdam in De Appel in Amsterdam; en Ruins in Reverse in de Tate Modern Project Space in London en in het Museo de Arte de Lima in Peru. Amalia Pica nam deel aan vele groepstentoonstellingen, waaronder Au loin, une ile! in de Fondation d’entreprise Ricard in Parijs; FRAC Bordeaux in Frankrijk; en Incheon Women Artists’ Biennale in Korea. Haar werk was ook te zien in de Hayward Gallery in Londen, het Stedelijk Museum Amsterdam en het Museo Municipal de Bellas Artes Juan Manuel Blanes, Montevideo, Uruguay.

Pica houdt zich bezig met communicatie voorbij culturele grenzen, met specifieke aandacht voor de koloniale impact op haar geboortecontinent. Ze groeide op in de jaren tachtig in Argentinië, tijdens de laatste jaren van revolutie en dictatuur. Dit verklaart grotendeels de belangstelling van de kunstenaar voor middelen die spraak en gehoor mogelijk maken, evenals haar sympathie voor organisaties die zich wereldwijd inzetten voor vrijheid van meningsuiting. Binnen deze context moeten we Pica’s fascinatie voor het ontsporen – of zelfs de totale onmogelijkheid – van communicatie beschouwen.

Pica is interested in communication across cultural boundaries and specifically that of the colonial impact on her native continent. Growing up in Argentina in the 1980s at the tail end of years of revolution and dictatorship explains much of the artist’s interest in instruments of speech and hearing, and her sympathy for global instances of repressed expression. It is within this context that Pica’s interest in the slippage in communication – or even the sheer impossibility of it – should be considered.

Ze won onder meer het Cisneros Fontanals Foundation’s Grants & Commissions Program in 2011.

Amalia Pica took up a residency at the Rijksakademie van Beeldende Kunsten in 2005 after finishing her studies at Buenos Aires’ Instituto Universitario Nacional del Arte in 2003 and at the Escuela Nacional de Bellas Artes in 2001. Amongst other awards, Pica received the Cisneros Fontanals Art Foundation’s Grants & Commissions Program in 2011. Pica’s most recent shows include When Attitudes Became Form Became Attitudes at the Museum of Contemporary Art, Detroit, and CCA Wattis, San Francisco; Artificial Amsterdam, De Appel Arts Centre, Amsterdam; and Ruins in Reverse at the Tate Modern Project Space, London, and the Museo de Arte de Lima, Peru.

and Museo de Bellas Artes Juan Manuel Blanes, Montevideo, Uruguay. Sources – http://art.newcity.com/2013/05/07/review-amalia-picamuseum-of-contemporary-art/ – JACOB PROCTOR Artforum; Amalia Pica/ 02.08.13-04.07.13 MIT List Visual Arts Center, Cambridge, MA – http://www.bigredandshiny.com/cgi-bin/BRS. cgi?article=2013-02-25-054309573267140318#sthash.KK01Drwm.dpuf – Galerie Stigter Van Doesburg, Amsterdam – The artist

Amalia Pica has participated in many group shows, including Au Loin, une ile!, Foundation Enterprise Ricard, Paris; FRAC, Bordeaux; and the Incheon Women Artists’ Biennale, South Korea. Further shows include the Hayward Gallery, London; the Stedelijk Museum, Amsterdam; keizersgracht 134

keizersgracht 134

141˚E, 2010 Plexiglas vitrine met de helft van een hardhouten schild: reliëfdecoratie, polychroom (zwart, rood wit) Brazzarivier-regio, Oostelijk Centraal Asmat Binnenland, Zuidwest Nieuw-Guinea, Papoea, Indonesië; ongedateerd 230 x 95 x 18 cm

Foto: © Roy Villevoye, 1995

VINCENT VULSMA 1982, Zaandam Studeerde aan De Ateliers, Amsterdam Woont en werkt in Amsterdam en Berlijn

Het werk 141˚E ontleent zijn naam aan de grens van Nederlands Nieuw-Guinea, die in 1848 op 141˚ Oosterlengte werd vastgelegd door de regering van Nederlands-Indië. De westelijke helft van het eiland, dat tegenwoordig Papoea heet, werd door Nederland opgeëist en stond tot 1963 onder Nederlands koloniaal bestuur. Na dekolonisatie werd het in 1963 onderdeel van de Republiek Indonesië en werden de bewoners van Papoea opnieuw onderdrukt, maar nu door de Indonesiërs.Vulsma liet zich inspireren door deze incisie in het politieke vlees van het eiland, en meer in het algemeen door het in kaart brengen van een land als middel om het zich toe te eigenen. Hij zette deze procedure om in een artistieke productie. Zo herverdeelt én herdistribueert hij een Papoea-artefact, in dit geval een soort schild zoals je die vaak tegenkomt bij Nederlandse huiskamers van mensen met interesse voor etnografie. Dit schild werd gemaakt door een houtsnijder in het Citakdorp Amásu, aan de rivier Dairam Hitam in het noordoosten van Asmat. De Nederlandse kunstenaar Roy Villevoye kwam het schild tegen in Amásu tijdens een reis naar Asmat in 1995. Hij verhandelde het met Piet van Mens-

VINCENT VULSMA 1982, Zaandam, the Netherlands Studied at De Ateliers, Amsterdam Lives and works in Amsterdam and Berlin

The work 141˚E takes its cue from the division of the island of New Guinea by the Dutch in 1848 in roughly equal halves along the 141st meridian. The western half of the island – now called Papua – was claimed by the Netherlands and was under Dutch colonial administration until 1963. Then it was incorporated into the Republic of Indonesia as an outcome of decolonisation politics, burdening the Papuan peoples with yet another oppressor. This specific incision into the political flesh of the island, as well as the broader idea of mapping as an instrument for appropriation and the reproduction of claims, has inspired Vincent Vulsma to transpose such procedure to the domain of artistic production. Here it is employed in order to reconfigure and redistribute a Papuan artefact, a type of shield that is not unlikely to be found in Dutch households with a taste for ethnography.

voort, een Nederlandse missionaris in Merauke. Vervolgens werd het schild naar de Missionarissen Van Het Heilig Hart in Tilburg verzonden ten behoeve van hun missie in het Indonesische Nieuw-Guinea. Vervolgens kwam het in handen van handelaren en verzamelaars terecht, waarna Vulsma het voorwerp aanschafte in de museumwinkel van het Rotterdamse etnografische Wereldmuseum. Hoewel het Papoea-schild, na zo vaak van eigenaar te zijn verwisseld, gestaag in marktwaarde was gestegen, werd het in opdracht van Vulsma uiteindelijk in tweeën gezaagd. Die handeling doet denken aan ons koloniale verleden met zijn tactische politieke manipulaties en de gevolgen daarvan, die nog altijd merkbaar zijn. Tegelijkertijd zien we de onheilspellende verschijning van het schild op een nieuwe marktplaats. In zijn sierlijke, maar sobere werken onderzoekt Vulsma de contextuele parameters van kunstproductie; in het bijzonder de geschiedenis en economie van culturele toe-eigening. Vincent Vulsma studeerde in 2006 af aan de Gerrit Rietveld Academie en was artist in residence aan De Ateliers tussen 2006 en 2008, beide in Amsterdam. Zijn werk was onlangs te zien in de tentoonstelling A Sign of Autumn in het Stedelijk Museum Bureau Amsterdam; de zesde editie van de Berlijnse Biënnale; ARS NOVA E5305-B in Galerie Cinzia Friedlaender, Berlijn; en Birds (een installatie van Willem de Rooij) in Cubitt, Londen. Ook nam hij deel aan groepstentoonstellingen als Beyond Imagination in het Stedelijk Museum in Amsterdam en Etna Carrara in het Ludwig Forum für Internationale Kunst in Aken, Duitsland. Bronnen – Ellen de Bruijne Projects, Amsterdam – De kunstenaar

141˚E, 2010 Plexiglas display case containing one half of a hardwood shield; relief decoration, black, red and white polychromy Brazza River region, East of Central Asmat Hinterland, Southwestern New Guinea, Papua, Indonesia, date unknown. 230 x 95 x 18cm

1966, Pekan Baru, Indonesië Studeerde aan de Rijksakademie van beeldende kunsten, Amsterdam Woont en werkt in Amsterdam

“Alle werkelijk bewoonde ruimtes belichamen de essentie van het begrip thuis.” – Gaston Bachelard in The Poetics of Space Fiona Tan werkt binnen het betwiste gebied van representatie. Hoe representeren we onszelf en wat zijn de mechanismen die bepalen hoe we de representaties van anderen interpreteren? Foto’s en film - gemaakt door haarzelf, door anderen of een combinatie van beiden - zijn haar middelen; onderzoek, classificatie en het archief haar strategieën.

Photo © Roy Villevoye, 1995

In his elegant yet austere works, Vincent Vulsma investigates contextual parameters of art production, specifically the histories and economies of cultural appropriation. Vincent Vulsma graduated from the Gerrit Rietveld Academie in 2006 and was a resident at De Ateliers between 2006-’08. Recent exhibitions include: A Sign of Autumn at the Stedelijk Museum Bureau Amsterdam; the 6th edition of the Berlin Biennale; ARS NOVA E5305-B at Galerie Cinzia Friedlaender in Berlin; and Birds (an installation by Willem de Rooij) at Cubitt in London. His group shows include: Beyond Imagination at the Stedelijk Museum, Amsterdam; and Etna Carrara, Ludwig Forum für Internationale Kunst, Aachen, Germany. Sources – Ellen de Bruijn Projects, Amsterdam – The artist

Het werk van Fiona Tan is wereldwijd gepubliceerd te zien en is opgenomen in prestigieuze collecties, waaronder die van het Centre Pompidou in Parijs; Rubell Family Collection in Miami; Stichting De Pont in Tilburg; Hammer Museum in Los Angeles; Museum Boijmans Van Beuningen in Rotterdam; Neue Nationalgalerie in Berlijn; Stedelijk Museum in Amsterdam; en Tate Collection in Londen.

Tan maakte de foto’s tijdens de productie van haar film Cloud Island op het kleine eilandje Inujima voor de Japanse kust. Verlatenheid is een van de onderwerpen waarmee Fiona Tan speelt in deze foto’s. Kathryn Brown schreef een diepgravende tekst over Tans werk. Zo zegt ze over foto 4: “Als we de lijst op de pagina van boven naar beneden volgen, zien we sporen van namen en nummers die zijn uitgewist. Hoewel de telefoon het huis aansluit op een communicatienetwerk, lijkt de steeds korter wordende lijst erop te wijzen dat de groep mensen met wie het mogelijk is te communiceren, steeds kleiner wordt.” Groeiende onbeduidendheid is het lot van alle huizen in deze reeks, die met veel eerbied zijn gefotografeerd.

FIONA TAN 1966, Pekan Baru, Indonesia Studied at the Rijksakademie, Amsterdam

Empty House, 2010 Tien foto’s Sink, Cupboard, Doll, Telephone, Clock, Fan 1, Letters, Broken Glass, Fan 2, Watergod Altar Kleur, pigmentdruk op duurzaam, zuurvrij papier 41,3 x 27,5 cm Collectie kunstenaar en Frith Street Gallery, Londen

Empty House, 2010 Ten photographs Sink, Cupboard, Doll, Telephone, Clock, Fan 1, Letters, Broken Glass, Fan 2, Watergod Altar Colour, pigment print on archival paper Dimensions: 41.3 x 27.5 cm Courtesy of the artist and Frith Street Gallery, London

Lives and works in Amsterdam

“All really inhabited space bears the essence of the notion of home.” – Gaston Bachelard, The Poetics of Space Fiona Tan works within the contested territory of representation: how we represent ourselves and the mechanisms that determine how we interpret the representation of others. Photography and film – made by her, by others or a combination of both – are her media; research, classification and the archive, her strategies. The photographs of the Empty House series touch on the subject of the gaze and the common feeling of impertinence when looking at the intimate world of a stranger’s home. The photographs were taken during the production of Tan’s film Cloud Island on the small islet of Inujima, off the coast of Japan. One of the issues that Fiona Tan plays with in this photo series is abandonment. Kathryn Brown, in her in-depth text on the work, dwells on this aspect when she describes photo four: “As we look down the list and across the page, we see the traces of names and numbers that have been erased. While the telephone places the house within a network of communication, the ever-shortening list implies a shrinking of the group of people with whom it is possible to communicate.” It is this transgression into irrelevance that is the fate of every home that is captured so reverently in this series.

Bronnen – Kathryn Brown, ‘Photography, Building, and Dwelling: Fiona Tan’s Empty House’, Universiteit Tilburg – De kunstenaar

Voor The Tolerant Home exposeert Tan een reeks van tien foto’s waarop interieurs zijn afgebeeld, waarmee ze het gevoel van onbeschaamdheid bij het kijken naar de intieme wereld van vreemden ter discussie stelt.

confronted with the shields sinister appearance in yet another marketplace.

This particular shield was made by a woodcarver in the Citak village Amásu, located along the Dairam Hitam River past Northeast Asmat. Dutch artist Roy Villevoye collected the shield in Amásu on a trip in Asmat in 1995. Villevoye traded it with Piet van Mensvoort, a Dutch missionary based in Merauke, after which it was sent to the Missionarissen van het Heilig Hart in Tilburg who traded such goods for the benefit of their mission in Indonesian New Guinea. The shield subsequently passed through the hands of dealers and collectors before it was acquired by Vulsma in the museum shop of the Wereldmuseum, a museum of ethnography in Rotterdam. Having steadily accumulated market value throughout its displacement among various contexts, the Papua shield was ultimately cut in two according to Vulsma’s instructions. This procedure reminds us of the impact of our past colonial interventionist tactics and its contemporary resonance. At the same time we are keizersgracht 134

FIONA TAN

In 2009 vertegenwoordigde Tan Nederland tijdens de 53ste Biënnale van Venetië. Cloud Island I was een solotentoonstelling die dit jaar te zien was bij het Inujima Art House Project. Tan maakte Cloud Island I aanvankelijk voor de Architectuur Biënnale van Venetië in 2010. Haar nieuwste toevoeging aan de reeks Vox Populi was te zien in de Photographers Gallery in Londen (2012). De reeks (2006-2012) van honderden foto’s in de familiefotostijl geeft inzicht in de levens en levensstijlen van uiteenlopende groepen mensen in grote steden en afgelegen dorpjes.

In 2009, Fiona Tan was chosen to represent the Netherlands for the 53rd Venice Biennale in Italy. More recent solo shows include Cloud Island I, an exhibition shown this year at the Inujima ‘Art House Project’ originally produced for the 2010 Venice Architecture Biennale. Further solo shows include the latest addition to the series Vox Populi, shown at the Photographers Gallery in London (2012). In this series (2006-’12) Tan provides insight into the lives and lifestyles of different groups of people in diverse cities or remote villages through the presentation of hundreds of family-photo-style images.

Stedelijk Museum, Amsterdam; and the Tate Collection, London. Sources – Kathryn Brown, Photography, Building, and Dwelling: Fiona Tan’s Empty House – Tilburg University, the Netherlands – The artist

Fiona Tan’s work has been published worldwide and included in many internationally renowned collections, such as the Centre Pompidou, Paris; the Don Rubell Family Collection, Miami; Foundation De Pont, Tilburg; the Hammer Museum, Los Angeles; Museum Boijmans van Beuningen, Rotterdam; the Neue Nationalgalerie, Berlin; keizersgracht 134

westermarkt 14

DAVID HAINES 1969, Nottingham, Verenigd Koninkrijk Studeerde aan de Rijksakademie van beeldende kunsten, Amsterdam Woont en werkt in Amsterdam en Londen

WESTERMARKT 14 Bouwjaar vroege zeventiende eeuw In de negentiende eeuw is dit pand aanzienlijk veranderd toen de gevel werd vernieuwd en aangepast aan de toen heersende smaak. Dat deze gevel niet geheel paste bij de bestaande structuur van het huis was blijkbaar geen bezwaar. Op 7 september 1756 werd in dit pand Willem Bilderdijk geboren. Hij was geschiedkundige, taalkundige, dichter en advocaat. De blijvende betekenis van Bilderdijk voor de Nederlandse cultuur ligt vooral in zijn werk als privédocent vaderlandse geschiedenis in Leiden. Hier verzamelde hij een groep jonge mannen om zich heen die later belangrijk zijn geweest in het zogenoemde Het Réveil, een internationale opleving in de christelijke wereld aan het begin van de negentiende eeuw. Bilderdijk kan als de geestelijke vader van het Nederlandse Het Réveil worden aangemerkt. Hij is in de Westerkerk begraven, waar een gedenkteken te zien is. Openingstijden Dinsdag t/m zondag: 10.00-17.00 uur Maandag gesloten

“David Haines is een kunstenaar die leeft in en door onze wereld van eindeloze schijnwerkelijkheden, die hij in zijn eigen beeldentaal opneemt: vreemde verlangens, fantasieën en dagdromen. Hij maakt tekeningen, aquarellen en video’s; hij gebruikt potloden, penselen, woorden, geluiden, melodieën, stemmen en acteurs als materialen van zijn gedachten. Tegelijkertijd is hij een kunstenaar die afrekent met technieken en media zoals we die kennen; hij maakt ze vreemd en raadselachtig. Daardoor is zijn werk traditioneel noch experimenteel. Het blikt niet terug, maar ook niet vooruit. Zijn werk verbeeldt een geheimzinnige moderne tijd, doordat hij hedendaagse beelden op een tijdloze manier verwerkt. Dat doet hij zoals renaissancekunstenaars emblemataboeken gebruikten om figuren, dromen en symbolen op te zoeken. Maar in tegenstelling tot de renaissancekunstenaar verwerkt Haines emblemen niet tot een nieuw, samenhangend verhaal, maar brengt hij ons in verwarring met zijn verzamelde vondsten. Dit is de kunst van de actualiteit: het bezorgt ons nieuwe gevoelens, beelden en kortstondige relaties met de beelden.” – Adrian Rifkin.

eigen verhaallijn. Het werk kan gezien worden als een uiting van Haines’ fantasieën en verlangens (grenzend aan een lichte psychopathie), maar ook, twaalf jaar na dato, als een tijdsbeeld van het Amsterdamse leven.

uitgevoerd’ dat de opvattingen van de kunstenaar erin doorklinken. Hierdoor wordt een proces op gang gebracht van visuele verbindingen en taal, waarmee Haines nieuwe, belangrijke, indringende boodschappen blootlegt.

De tekeningen op de tentoonstelling zijn even obsessief van aard als het videowerk, wat te zien is aan het obsessieve oog voor detail en de – op het eerste gezicht – esoterische taal. De kunstenaar gebruikt de symboliek van een website over homofetisjisme om zijn zelfportret te maken. Zo gebruikt hij zijn versleten sneaker als masker, waarmee hij zowel iets zegt over versluiering als over de unieke identiteit van de vuile schoen zelf. Lege flesjes amylnitriet, de afgedankte overblijfselen van de nachten die de kunstenaar in Amsterdamse clubs doorbracht, vormen een gevoelig, melancholiek stilleven. Een obscuur internetmeme (waarin mensen proberen een kip met een aansteker te koken) wordt op een zodanige manier ’her-

David Haines studeerde aan de Camberwell School of Art in Londen en, van 1994 tot 1995, aan de Rijksakademie van beeldende kunsten in Amsterdam. Zijn werk was te zien in het Stedelijk Museum, De Appel en de New Art Space (NASA) in Amsterdam. In het Verenigd Koninkrijk was zijn werk te zien in: Turner Contemporary, Margate; MIMA, Middlesborough; Fruitmarket Gallery, Edinburgh; Drawing Room, London; en Bluecoat, Liverpool. In 2011 was zijn werk onderdeel van de twaalfde Biënnale van Istanbul. Haines’ solotentoonstellingen waren te zien in de Upstream Gallery, Amsterdam en Luisa Strina Gallery, São Paulo. Enkele videofestivals die zijn video’s vertoonden: World Wide Video Festival, Amsterdam; Impakt; Kasseler Dokumentarfilm- und Videofest, Kassel; en The Pandaemonium Biennial in het Lux Centre, Londen. In 2012 ontving hij de Jeanne Oosting Prijs.

Two Boys Kissing, Kerkstraat, Amsterdam, 2011 Potlood op papier 12 x 18 cm Privécollectie No Nacis, 2011 Potlood op papier, ingelijst 13 x 17 cm Privécollectie Infinite Equation X and Y, 2009 Potlood op papier 112 x 120 cm The Ekard Collection

De werken in The Tolerant Home geven inzicht in de schijnbaar hermetische wereld van Haines. Hij gebruikt zowel zijn potloden als, in zijn videowerk, zijn camera als gereedschap. De video The Boys Next Door werd gemaakt vóór de opkomst van sociale media en YouTube. Voor dit werk filmde de kunstenaar drie jaar lang stiekem een groep (veelal allochtone) mannen die elkaar ontmoetten in een Amsterdamse coffeeshop. Hij creëerde daarbij een

WESTERMARKT 14

Two Boys Kissing, Kerkstraat, Amsterdam 2011, 2011 Pencil on paper 12 x 18 cm Private collection No Nacis, 2011 Pencil on paper, 13 x 17 cm, framed Private collection Infinite Equation X and Y, 2009 Pencil on paper 112 x 120 cm The Ekard Collection

Built early 17th century This building changed dramatically in the 19th century when the façade was revised in accordance with the prevailing fashion. It was apparently of little concern that this new façade wasn’t entirely in keeping with the existing structure of the house. Willem Bilderdijk was born here on 7 September 1756. Bilderdijk went on to become a renowned Dutch historian, linguist, poet and lawyer. His most resonant impact on Dutch culture was through his work as a private tutor, teaching Dutch history in Leiden. Bilderdijk taught a group of young men who were destined to play a key role in the early 19th century Christian revival as part of a group known in Dutch as ‘Het Réveil’. Willem Bilderdijk is often recognised as the spiritual father of this movement. He was buried in the Westerkerk and is also memorialised there. Opening hours Tuesday to Sunday: 10:00-17:00 Closed on Monday

DAVID HAINES 1969, Nottingham, UK Studied at the Rijksakademie, Amsterdam Lives and works in London and Amsterdam

“David Haines is an artist who lives in and through our world of endless virtualities and turns them into images of his own, dwelling amongst them; strange desires, fantasies and daydreams. He makes drawings, watercolours and videos; he uses pencils, brushes, words, sounds, melodies, voices and actors as materials of his thought. Yet he is also an artist who undoes what we call techniques and media, making them strange and enigmatic, and in this his work is neither tradi35

Nike Air Sneaker vs Colonel Sanders, 2009 Pencil on paper 181 x 140 cm Courtesy Zabludowicz collection The Boys Next Door, 2001 MiniDV, 18:56 min, colour, stereo Courtesy of the artist and Upstream Gallery, Amsterdam

tional nor is it experimental. It looks neither backward nor to the future. It invents an uncanny present even as, in a timeless way, he calls on the imagery of the contemporary world like a Renaissance artist might once have called upon an emblem book, seeking for figures, dreams, symbols. Yet unlike the Renaissance painter he does not reassemble his emblems into a narrative, but puzzles us with his finding of them, his putting them in a frame together. This is an art of actuality; it brings us news of feelings, images and the momentary relations that they make.” – Adrian Rifkin The works selected for The Tolerant Home give insight into Haines’ seemingly hermetic world. He uses both his pencils and, in his video work, his camera as obsessive tools. The video ‘The Boys Next Door’ was made before the advent of mass social networking and YouTube. Here the artist secretly filmed a group of (mostly immigrant) men meeting in an Amsterdam coffee shop over a period of three years. Weaving his own storyline, the work can be seen as both a statement of the artist’s imaginings and desires (bordering on a velveteen psychopathy) and, 12 years after the events depicted, as a time capsule of Amsterdam life. The drawings exhibited share the obsessive nature of

Nike Air Sneaker vs Colonel Sanders, 2009 Potlood op papier 181 x 140 cm Collectie Zabludowicz The Boys Next Door, 2001 MiniDV, kleur, stereo Duur: 18:56 minuten Collectie kunstenaar en Upstream Gallery, Amsterdam

the video work. The artist uses the language of a gay fetish site to create his own self-portrait: his worn-out sneaker becomes a mask, which speaks as much about obfuscation as the unique identity of the dirty shoe itself. Empty bottles of amyl nitrate, the discarded remnants of the artist’s nights out in Amsterdam’s clubs, form a tender, melancholic still life, while an obscure internet meme (in which people attempt to cook a chicken with a cigarette lighter), is re-staged on the artist’s own terms. This begins a crystallising process of visual connections and language, which reveals new, heavy, insistent messages. David Haines studied at Camberwell School of Art in London and attended the Rijksakademie in Amsterdam from 1994 to 1995. His work has been exhibited in the Stedelijk Museum, De Appel and the New Art Space (NASA) in Amsterdam. In the UK he has shown at The Turner Contemporary, MIMA, Fruitmarket Gallery in Edinburgh, the Drawing Room in London and the Bluecoat in Liverpool. In 2011 he exhibited as part of the 12th Istanbul Biennial. He has had solo exhibitions at Upstream Gallery, Amsterdam, and Luisa Strina Gallery, São Paulo. Video festivals in which his work has been shown include the World Wide Video Festival; Impakt; the Kasseler Dokumentarfilm und videofest; and The Pandaemonium Biennial at the Lux Centre, London. He was awarded the Jeanne Oosting Prize in 2012.

westermarkt 14

prinsengracht 281

ALICIA FRAMIS 1967, Barcelona, Spanje Studeerde aan de Rijksakademie van beeldende kunsten, Amsterdam Woont en werkt in Amsterdam en Barcelona

In haar vroege carrière maakte Alisia Framis werk als Dreamkeeper (1998), waarmee ze probeerde om met haar publiek in contact te komen. Mensen die graag iemand bij zich wilden hebben als ze sliepen, bood Framis haar gezelschap aan.

PRINSENGRACHT 281 Westerkerk Bouwjaar 1620 – 1631 De protestantse Westerkerk aan de Prinsengracht is voor velen het symbool van het oude Amsterdam. De Westerkerk is gebouwd in opdracht van het Amsterdamse stadsbestuur. Het monumentale gebouw is door architect Hendrick de Keyser ontworpen en werd op eerste pinksterdag 1631 in gebruik genomen. Het gebouw was niet de eerste kerk in Amsterdam, maar wel de grootste die als protestantse kerk werd gebouwd. In 1489 gaf de Keizer van Heilige Roomse Rijk Maximiliaan I de stad Amsterdam het recht de kroon in haar wapen te voeren Deze kroon prijkt nu als spits bovenop de beroemde ‘Ouwe Wester’, met zijn 85 meter de hoogste kerktoren van Amsterdam. Meer informatie: www.westerkerk.nl

In 2013 maakte ze Room to Forget, bestaande uit een transparante ruimte gevuld met metyrapone. Dit chemische middel doet mensen vergeten: het blokkeert herinneringen met een emotionele lading, maar laat neutrale herinneringen onaangetast. Het middel wordt gebruikt bij de behandeling van slachtoffers van geweld en soldaten die terugkeren uit de oorlog. Metyrapone zou wellicht gebruikt kunnen worden door iedereen die emotioneel ernstig lijdt. Maar is iedereen bereid om te vergeten? Hebben we onze persoonlijke en collectieve catastrofes niet juist nodig om verder te komen in het leven, om ons ervan bewust te worden wat niet opnieuw mag gebeuren?

Openingstijden Dinsdag t/m zaterdag: 10.00-17.00 uur Zondag: 13.00-17.00 uur Maandag gesloten

Room to Forget vertegenwoordigt een ruimte die volledig in strijd is met de retoriek van de monumenten die sinds de laatste decennia in westerse steden te vinden zijn. Denk aan Peter Eisenmans holocaustmonument in Berlijn, dat met zijn enorme aantal rechthoekige volumes de menselijke maat overschrijdt. Dit monument vormt een retorische parallel met de metyrapon-ruimte: het maakt zo’n overweldigend onderdeel uit van het stadsbeeld, dat het de rol van traumaverwerker op zich neemt. De noodzaak om stil te staan bij het verdriet verdwijnt voor de inwoners van de stad, omdat het monument die taak al volledig op zich heeft genomen. Daarmee doet het monument juist vergeten.

PRINSENGRACHT 281

ALICIA FRAMIS

Westerkerk Built 1620 – 1631 For many, the Protestant Westerkerk on the Prinsengracht symbolises old Amsterdam. The city council commissioned this monumental building, which was designed by architect Hendrick de Keyser. The church was put into use on Whit Sunday in 1631. While it wasn’t the first church to be built in Amsterdam, it was the largest Protestant church built in the city. In 1489, Holy Roman Emperor Maximilian I gave Amsterdam permission to include his imperial crown in its city coat of arms. This crown still sits proudly atop the church tower – known locally as the ‘Ouwe Wester’ – which at 85 metres is the tallest tower in Amsterdam. For more information, visit the Westerkerk website: www.westerkerk.nl Opening hours Tuesday to Saturday: 10:00-17:00 Sunday: 13:00-17:00 Closed on Monday

Met Room to Forget wil Alicia Framis stads bewoners doen terugkeren naar een morele situatie waarin ze een keuze moeten maken: het geheugen confronteren of een deel van hun ervaringen verwijderen – permanent en door middel van kunstmatige middelen, met onbekende en onvoorspelbare psychische effecten. Room to Forget maakt deel uit van een prachtig labyrint van ruimtes waar Framis momenteel aan werkt. Alicia Framis studeerde beeldende kunst aan de Universiteit van Barcelona en aan de École des Beaux-Arts in Parijs. Ze haalde haar Master aan het Institut d’Hautes Études in Parijs en was artist in residence aan de Rijksakademie van beeldende kunsten in Amsterdam. Framis is een multidisciplinaire kunstenaar, die architectuur, design, mode en performance combineert. Ze werkt projectmatig en richt zich op verschillende aspecten van het menselijk bestaan in de hedendaagse stedelijke samenleving. Uitgangspunt van Framis zijn vaak actuele maatschappelijke vraagstukken van waaruit ze fictieve omgevingen laat ontstaan. In samenwerking met kunstenaars uit andere disciplines ontwikkelt ze vervolgens platformen voor interactie.

Studied at the Rijksakademie, Amsterdam Lives and works in Amsterdam and Barcelona

Early in her career Alicia Framis would create works that attempted to connect with her audience. In Dreamkeeper (1998), for example, she offered her company during sleeping hours.

The Room to Forget represents a space completely contrary to the rhetoric of the monument exhibited by Western cities in the past few decades. Peter Eiseman’s Holocaust memorial in Berlin, for example, with its massive multiplication of rectangular volumes that exceed the human scale, proposes a rhetoric parallel to that of the Metyrapone: the monument is so insurmountable within the landscape of the city that it comes to perform the role of the trauma. The monument does the work of remembering for the city’s residents, eliminating their need to work through their grief, thus carrying out the role of forgetting in itself. What Alicia Framis is proposing with her room is to return citizens to a moral position in which they must choose whether to confront memory or to eliminate from their lives a part of their experience, doing so permanently and via artificial means, with 37

Alicia Framis werd in 2000 onderscheiden met de Prix Lleida Contemporary Art (Spanje) en in 1997 met de Prix de Rome.

Room to Forget, 2012/2013 Glas, metyrapone Variabele afmetingen Collectie kunstenaar en Annet Gelink Gallery, Amsterdam

Room to Forget, 2012/2013 Glass, Metyrapone Courtesy of the artist and Annet Gelink Gallery, Amsterdam

1967, Barcelona, Spain

In 2013, the artist produced a work called The Room to Forget, which consists of a transparent space filled with Metyrapone. This is a chemical product that has the effect of making people forget, blocking memories with an emotional content but leaving neutral memories unaffected. It is especially beneficial in the treatment of victims of conflict and soldiers returning from war. It could potentially be applied to anyone who has suffered intense trauma – with one reservation: is everyone prepared to forget? Do our personal and collective dramas not form part of what we need to live through in order to go on and remember that which must not be repeated, that which must not happen again?

Haar solowerk was onlangs te zien in Instituto Cervantes, Beijing; CIAXA Forum, Barcelona; Santa Monica Art Center, Barcelona; en Museum of Design, Zürich.

social dilemmas to develop fictional settings. Collaborating with artists from other disciplines she then develops platforms for interaction. Recent solo exhibitions include the Instituto Cervates, Pekin; the CIAXA Forum, Barcelona; the Santa Monica Art Center, Barcelona; and the Museum of Design, Zurich. Alicia Framis has been awarded the 2000 Prix Lleida Contemporary Art (Spain) and the 1997 Prix de Rome (the Netherlands).

unknown and incalculable effects on the structure of their psyche. The Room to Forget is part of a beautiful labyrinth of rooms on which Framis is presently working. Alicia Framis studied Fine Arts at the Barcelona University and at Ecole de Beaux Arts in Paris. She completed her Master’s degree at the Institut d’Hautes Etudes, Paris and completed a residency at the Rijksakademie van Beeldende Kunsten, Amsterdam. Framis is a multidisciplinary artist who blends architecture, design, fashion and performance. Her work is project-based and focuses on different aspects of human existence within contemporary urban society. Framis often starts out from actual

prinsengracht 281

herengracht 284

DAVID JABLONOWSKI 1982, Bochum, Duitsland Studeerde aan De Ateliers, Amsterdam Woont en werkt in Amsterdam

“Flaming of bashing verwijst naar de vijandige en beledigende interactie tussen internetgebruikers, waarbij godslastering vaak niet geschuwd wordt.” - Wikipedia, 2013 ”Sinds ik berichten plaats op internet, heb ik flame-oorlogen van epische proporties meegemaakt (Brahms Gang versus Tim Maroney) en flame-oorlogen van meer bescheiden aard (MIT versus CIT). Flaming heeft zich ontwikkeld tot een hoogst gestileerde kunstvorm, compleet met ongeschreven regels en richtlijnen. Ik heb geprobeerd om de Kunst van het Flamen te documenteren:

HERENGRACHT 284 Huis van Brienen Bouwjaar 1728-1733 Huis Van Brienen is een uitzonderlijk grachtenhuis met een interieur dat in de top 100 van belangrijkste interieurs in Nederland staat. De tijd lijkt er te hebben stilgestaan. De laatste bewoonster, Angélique van Brienen, gebruikte het huis alleen tijdens de kerstdagen. In 1933 schonk haar zoon het huis aan Vereniging Hendrick de Keyser om het zo voor de toekomst veilig te stellen. Vereniging Hendrick de Keyser is vernoemd naar de beroemde beeldhouwer en bouwheer uit de zeventiende eeuw en zet zich in voor het behoud van architectonisch of historisch waardevolle huizen en interieurs in heel Nederland. De Vereniging doet dit door panden te verwerven en ze vervolgens te restaureren en te verhuren. Meer informatie: www.hendrickdekeyser.nl Openingstijden Dinsdag t/m zondag: 10.00-17.00 uur Maandag gesloten

HERENGRACHT 284 Huis van Brienen Built 1728-1733 The interior of this unique Amsterdam canal-side property is ranked as one of the 100 most significant in the country. It is almost as if time has stood still inside the house. The last actual resident, Angélique van Brienen, only used the property at Christmastime. In 1933, her son ensured the future of the house by donating it to the Hendrick de Keyser Foundation – an organisation dedicated to preserving buildings of architectural or historical value in the Netherlands, named after the leading sculptor and master builder of the 17th century. The foundation acquires buildings and restores them to their former glory before letting them out. For more information, visit the Hendrick de Keyser Foundation website: www.hendrickdekeyser.nl Opening hours: Tuesday to Sunday: 10:00-17:00 Closed on Monday

1. Verzin dingen over je tegenstander: het is belangrijk om je leugens waarachtig te laten klinken. Begin je betoog met het woord ‘duidelijk’. 2. Wees een psycholoog van de koude grond: je bent slim. Je hebt gehoord van Freud. Je hebt een lesje psychologie gevolgd op school. Het is duidelijk, je bent gekwalificeerd om je tegenstander psychologisch te analyseren. 3. Plaats je flames overal: Iedereen op internet wacht met smart op het volgende literaire hoogstandje dat jij plaatst. Van rec.arts.wobegon tot alt.gourmand, iedereen houdt z’n adem in, in afwachting van jouw volgende flame. Laat daarom overal berichten achter. 4. Samenzweringen zijn alomtegenwoordig: als iedereen tegen je gekeerd is, kan de reden gewoonweg niet zijn dat jij een idioot bent. Het mag duidelijk zijn dat er een samenzwering gaande is, en je bewijst het hele internet een dienst door die tot op de bodem uit te zoeken. 5. Dreig met een rechtszaak: dit is regel #4, maar dan omgekeerd. Dreigen met een rechtszaak is altijd goed. 6. Dwing ze om hun beweringen te bewijzen:

DAVID JABLONOWSKI 1982, Bochum, Germany Studied at De Ateliers, Amsterdam Lives and works in Amsterdam

“Flaming, also known as bashing, is hostile and insulting interaction between internet users, often involving the use of profanity.” – Wikipedia, 2013 “In the time I have been posting to the net, I have encountered flame wars of epic proportions (Brahms Gang vs. Tim Maroney), and flame wars of a more modest nature (MIT vs. CIT). Flaming has evolved into a highly stylised art form, complete with unwritten rules and guidelines. Here, I have attempted to document the Art of Flaming: 1. Make things up about your opponent: it’s important to make your lies sound true. Preface your argument with the word ‘clearly’. 2. Be an armchair psychologist: You’re a smart person. You’ve heard of Freud. Clearly, you’re qualified to psychoanalyse your opponent. 3. Cross-post your flames: everyone on the net is just waiting for the next literary masterpiece to leave your terminal. 4. Conspiracies abound: if everyone’s against you, the reason can’t possibly be that you’re a fuckhead. There’s obviously a conspiracy against you, and you will be doing the entire net a favour by exposing it. 5. Lawsuit threats: this is the reverse of Rule #4. Threatening a lawsuit is always considered good form. 6. Force them to document their claims: even if Harry Hoinkus states outright that he likes tomato sauce on his pasta, if Newsweek hasn’t written an article on it, then Harry’s obviously lying. 7. Use foreign phrases: French is good, but Latin is the lingua franca of flaming. 8. Tell ’em how smart you are: why use intelligent arguments to convince them you’re smart when 39

zelfs als Harry Hoinkus hardop zegt dat hij van tomatensaus op zijn pasta houdt, moet je om bewijs vragen. Als Newsweek geen artikel heeft geschreven over Harry’s pastavoorkeuren, liegt Harry overduidelijk. 7. Gebruik buitenlandse woorden: Frans is goed, maar Latijn is de lingua franca van het flamen. 8. Laat weten hoe slim je bent: Waarom zou je intelligente argumenten gebruiken om ze ervan te overtuigen dat je slim bent, terwijl je ze dat alleen maar hoeft te vertellen? 9. Beschuldig je tegenstander van censuur: Als Amerikaanse burger is het je recht om alles wat je maar wil op internet te plaatsen. 10. Zet vraagtekens bij hun bestaan: je hebt je tegenstander nooit in het echt gezien, toch? En aangezien jij het centrum van het universum bent, had je ze inmiddels weleens moeten tegenkomen, nietwaar? Zie je wel, ZE BESTAAN NIET! Dit is de schoonheid van de logica van flamers. 11. Lieg, bedrieg, steel, laat de toiletbril omhoog. 12. Bij twijfel: beledig. Mocht je de andere elf regels vergeten, onthoud dan in elk geval deze. Op een bepaald punt in je prachtige carrière als flamer zul je ongetwijfeld in een flame-oor-

log terechtkomen met iemand die beter is dan jij. Deze persoon brengt je leugens naar buiten en maakt korte metten met je argumenten, kortom: hij zorgt ervoor dat je een idioot lijkt. Op dat moment kun je nog maar één ding doen: beledig die eikel!!! ‘Oh ja? Nou, je moeder doet rare dingen met groenten.’” David Jablonowski studeerde aan de Gerrit Rietveld Academie in Amsterdam, de Kunstakademie Düsseldorf in Duitsland, De Ateliers in Amsterdam en het ISCP in New York. Jablonowski wordt gezien als een belangrijke stem als het gaat om het verbeelden van de huidige digitale cultuur. Sinds 2007 heeft hij vele tentoonstellingen gehad. Jablonowski woont en werkt in Amsterdam. Zijn solotentoonstelling Prosumer is onderdeel van de Debuut Serie van De Ateliers (Gemeentemuseum Den Haag; te zien tot begin november 2013). Bron – De kunstenaar

The Golden Rules of Flaming, 2011-2013 Mixedmedia-installatie, herkomst: onbekend, herziening 1: 2 december 1987 door Joe Talmadge Collectie Galerie Fons Welters en Lüttgenmeijer, Berlijn

all you have to do is tell them? 9. Accuse your opponent of censorship. It is your right as an American citizen to post whatever the hell you want to the net. 10. Doubt their existence: you’ve never actually seen your opponent, have you? And since you’re the centre of the universe, you should have seen them by now, shouldn’t you? Therefore, THEY DON’T EXIST! This is the beauty of flamers’ logic. 11. Lie, cheat, steal, leave the toilet seat up. 12. When in doubt, insult: if you forget the other 11 rules, remember this one. At some point during your wonderful career as a flamer you will undoubtedly end up in a flame war with someone who is better than you. This person will expose your lies, tear apart your arguments, and make you look generally like a bozo. At this point, there’s only one thing to do: insult the dirtbag!!! ‘Oh yeah? Well, your mother does strange things with vegetables.’” David Jablonowski studied at the Gerrit Rietveld Academie in Amsterdam, the Kunstakademie Düsseldorf in Germany, De Ateliers in Amsterdam and the ISCP in New York. Jablonowski is recognised as an important voice in dealing with contemporary digital culture and has exhibited extensively since 2007. His exhibition Prosumer recently opened up at the Gemeentemuseum Den Haag as part of De Ateliers’ ‘Debuut Serie’. Rijnvos, Gerard Brophy, Ivo van Emmerik, Rodney Sharman, Richard Ayres and Clarence Barlow have all composed works especially for Snijders.

The Golden Rules of Flaming, 2011-2013 Mixed media installation, origin: Unknown, Revision 1: Dec 2, 1987 by Joe Talmadge Courtesy of the artist, Galerie Fons Welters & Lüttgenmeijer Berlin

Snijders is particularly interested in drawing connections between contemporary music and contemporary art. He also has a passion for the American avant-garde, particularly for the musical legacy of Morton Feldman and John Cage. From 1988 to 2013, Snijders was the resident pianist of the acclaimed Nieuw Ensemble. He also founded the Ives Ensemble, where he is now artistic director and resident pianist. In 2013, Snijders was appointed Reader in Music Performance at Durham University (United Kingdom). Sources – The artists

herengracht 284

GERMAINE KRUIP 1970, Castricum Studeerde aan de Rijksakademie van beeldende kunsten, Amsterdam. Woont en werkt in Amsterdam en Brussel

Aesthetics as a way of survival kan binnen de context van deze tentoonstelling gezien worden als een onderzoek naar de dichotomie van verheerlijking en afwijzing van culturele elementen in onze samenleving. Waar wij direct bereid zijn om bijvoorbeeld financiële of medische kennis als maatschappelijk relevant te zien, blijven we cultuuruitingen zien als marginale manifestaties. Cultuur is daarom ook een van de grote verliezers in de huidige bezuinigingen. Interessant hierbij is dat de geschiedenis ons leert dat juist culturele aspecten van een samenleving - schilderen beeldhouwkunst, architectuur en muziek - bewaard en beschermd worden en door latere generaties als kenmerkend voor een tijdperk worden gezien.

herengracht 284

Tijdens een reis naar Australië maakte Germaine Kruip een film die het betoverende gedrag van de prieelvogel belicht. In plaats van zijn mooie veren of verleidelijke melodieën te gebruiken om een partner te verleiden, decoreert deze vogel zijn nest, dat op een prieeltje lijkt. De vogel lokt vrouwtjes met een bouwwerkje van takjes, dat hij versiert met kleurrijke patronen van bloemen, bessen, bladeren en materiaal dat hij vindt in de menselijke habitat. Het theatrale baltsritueel dat het mannetje opvoert voor het vrouwtje - hijzelf blijft hierbij vakkundig onzichtbaar - symboliseert zijn kennis en originaliteit. De vogel communiceert door middel van een ingenieus gebouwd nest: een staaltje architectuur waarin kleur, compositie, symmetrie, vorm en eigenheid kwaliteiten zijn waarmee hij de dames kan inpalmen. Germaine Kruip werkte voor haar project samen met de lokale ornithologen Cliff en Dawn Frith, die al dertig jaar onderzoek doen naar deze fascinerende vogels.

Germaine Kruip werd gegrepen door het idee dat esthetiek binnen de natuur zich manifesteert als manier om te overleven, en door de ‘designs’ die daar het gevolg van zijn. Dit gegeven biedt nieuwe mogelijkheden en ingangen om naar kunst te kijken. De noodzaak van kunst wordt vaak getoetst aan direct meetbaar maatschappelijk en praktisch toepasbaar nut. Het volkomen natuurlijke gedrag van de prieelvogel toont echter dat esthetiek noodzakelijk is om voort te bestaan. Het gefilmde materiaal is chronologisch gemonteerd zodat het beeld als het ware ‘aan’ en ‘uit’ gaat. Het geluid speelt hierin een verbindende rol doordat het doorloopt wanneer het beeld zwart is. Terugkerende thema’s in het werk van Germaine Kruip zijn licht, de perceptie en het verstrijken van tijd, natuur versus cultuur, een fascinatie voor kunststroming De Stijl en expliciet gebruik van architectonische ruimten en de kenmerken daarvan.

INA VAN ZYL 1971, Ceres, Zuid-Afrika Studeerde aan De Ateliers, Amsterdam Woont en werkt in Amsterdam

De gefragmenteerde, warm gekleurde schilderijen van Ina van Zyl doen denken aan de flarden van dromen als we net wakker zijn; we kunnen ze ons nog herinneren, maar tegelijkertijd zijn ze al aan het vervagen. De schilderijen bieden ons een kijkje in de onaangetaste wereld van emoties die achter ons bewustzijn schuilgaat. Zoals dromen zich niet laten tegenhouden door conventies of taboes, zo geldt dat ook voor de onderwerpen van Van Zyls werk. De onderwerpen komen vaak voort uit (on)belangrijke voorvallen in haar leven, waarover ze lang nadenkt voordat ze ze verwerkt in een schilderij.

Ze beschouwt deze levende en levenloze zaken als ‘buiten elke context gesitueerd’: ze worden afgezonderd en op een objectieve manier afgebeeld. Haar vormen zijn zwaar, helder, herkenbaar en soms geometrisch. Het volledige oppervlak van het doek is doordrenkt, vol met verf. Elke notie van beweging is afwezig, maar toch is elk schilderij voor haar een implosie van onstuimigheid – verlangens en herinneringen, verdriet en dronkenschap. Elk geschilderd voorwerp is in zichzelf gekeerd. Zoals Van Zyl het omschrijft: ”Elk voorwerp heeft net genoeg beenruimte om te bestaan. Alleen de essentie blijft over: net genoeg voedsel en water en een beker om uit te drinken.” “Zoals een zeeolifant eens per jaar verhaart, maak ik eens per jaar een zelfportret. En ie-

Haar werk was onlangs te zien in onder meer: Parra & Romero, Madrid; List Visual Arts Center in MIT, Boston; Stedelijk Museum, Amsterdam; Art Basel 41; The Approach, Londen; Museum De Paviljoens, Almere; Centro Cultural Montehermoso, Vitoria-Gasteiz, Spanje; Kunstverein für die Rheinlande und Westfalen, Düsseldorf; David Roberts Art Foundation, Londen; Hiroshima City Museum of Contemporary Art; The Drawing Centre, New York; en MARZ Gallery, Lissabon.

Schoot, 2012 Olieverf op linnen, 60 x 60 cm Collectie De Heus-Zomer Dick by Dawn, 2009 Olieverf op canvas, 60 x 50 cm Privécollectie Siblings, 2011 Olieverf op linnen, 50 x 100 cm Privécollectie Instinct, 2011 Olieverf op linnen, 60 x 100 cm Privécollectie Tunnel, 2009 Olieverf op linnen, 24 x 30 cm Pirvécollectie Retour, 2011 Olieverf op linnen, 50 x 60 cm Privécollectie

Aesthetics as a way of survival, 2013 Mixedmedia-installatie Collectie kunstenaar en The Approach Gallery, Londen

Schoot 2012, oil on linen, 60 x 60cm Collection De Heus-Zomer Dick by Dawn 2009, oil on canvas, 60 x 50cm Private collection Siblings 2011, oil on linen, 50 x 100cm Private Collection

Aesthetics as a way of survival, 2013 Mixed-media installation Courtesy of the artist and The Approach Gallery, Londen

GERMAINE KRUIP 1970, Castricum, the Netherlands Studied at the Rijksakademie, Amsterdam Lives and works in Amsterdam and Brussels

Aesthetics as a way of survival is an exploration of the dichotomy between the glorification and rejection of cultural elements in modern-day society. Although we are often instantly prepared to accept financial or medical expertise as socially relevant, cultural manifestations are still viewed as marginal. That’s why culture has taken one of the biggest hits in the financial cutbacks of recent years. One salient point history teaches us is that it is in fact the cultural aspects of a society – art and sculpture, architecture and music – that are ultimately preserved and protected, and that are viewed by subsequent generations as characteristic of a period. While travelling in Australia, Germaine Kruip filmed the bewitching behaviour exhibited by a herengracht 284

bowerbird. Instead of using his handsome feathers or melodious song to attract a mate, this male bird decorates his nest (bower). The bowerbird arranges twigs and decorates the small construction with colourful designs made up of flowers, berries, leaves and other materials he finds in the human habitat. The theatrical courtship ritual (a process in which the bowerbird skilfully remains out of the limelight) symbolises his expertise and originality. Considered use of colour, composition, symmetry, shape and a strong sense of individuality all help to win a mate. The project saw Germaine Kruip work together with local ornithologists Cliff and Dawn Frith, biologists with 30 years of experience in researching these fascinating birds.

Recurrent themes in Germaine Kruip’s work include light, the passage and perception of time, nature versus culture, her long-standing fascination with De Stijl movement and the explicit use of the characteristics of architectural spaces. Kruip’s work has recently been exhibited at: Parra & Romero, Madrid; List Visual Arts Center at MIT, Boston; Stedelijk Museum, Amsterdam; Art Basel 41, Basel; The Approach, London; Museum De Paviljoens, Almere; Centro Cultural Montehermoso, Vitoria-Gasteiz; Kunstverein für die Rheinlande und Westfalen, Düsseldorf; the David Roberts Art Foundation, London; the Hiroshima City Museum of Contemporary Art, Tokyo; The Drawing Center, New York; and the MARZ-Galeria, Lisbon, among others. Sources – The artists

Kruip was intrigued by the idea that aesthetics and representation in the natural world are manifested as a way of survival and by the designs this gives rise to. This notion opens up new opportunities and ways of appreciating art. The necessity of 40

Ina van Zyl woont en werkt sinds het midden van de jaren negentig in Amsterdam. Ze studeerde aan de University of Stellenbosch in Zuid-Afrika en aan De Ateliers in Amsterdam. Van Zyl won verschillende prijzen, waaronder de Koninklijke Subsidie voor Vrije Schilderkunst & Publieksprijs 1998, en de Wim Izaksprijs in 2010. Enkele solotentoonstellingen: Schaamstukken/Shame Pieces in het Gemeentemuseum Den Haag; Ina van Zyl La painter à fleur de peau, Institut Néerlandais, Parijs; Ina van Zy, Dordrechts Museum; en Ina van Zyl Drawing, The Planet Contemporary Art Site, Kaapstad. Ina van Zyl is ook een productief striptekenaar. Bron – De kunstenaar

Bron – De kunstenaar

art is often measured according to instantly quantifiable degrees of social and practical value. However, the bowerbird’s completely natural behaviour illustrates that aesthetic quality is required in order to survive. The recorded material has been edited chronologically, so that the film turns on and off. Audio serves as a constant element in the film, also playing when the screen is black.

der jaar schilder ik mijzelf vanuit een ander perspectief: frontaal, in profiel, van achteren, met gesloten ogen, liggend. Ik registreer er mijn manier van schilderen mee, van jaar tot jaar, en daarmee het vervliegen van mijn tijd.”

Instinct 2011, oil on linen, 60 x 100cm Private Collection Tunnel 2009, oil on linen, 24 x 30cm Private collection Retour 2011, oil on linen, 50 x 60cm Private collection

Untitled 2013, oil on linen, 70 x 50cm Die Mond 2012, oil on linen, 50 x 90cm The Road 2010, oil on linen, 30 x 30cm Pramberg 2012, oil on linen, 60 x 80cm

INA VAN ZYL 1971, Ceres, South Africa Studied at De Ateliers, Amsterdam Lives and works in Amsterdam

Much like the haunting memories of dreams, remembered shortly after having woken but already slipping away, Ina van Zyl’s fragmented and deeply hued paintings give us an insight into the untapped emotional world lurking underneath our consciousness. Unhindered by social conventions or taboos, as dreams can be, so are the subjects Van Zyl touches upon. Often born out of (in-) significant incidents in her life, she broods and contemplates for a long time before she takes up the subject. At that point Ina van Zyl sees these living and lifeless things she paints as situated “beyond any context”; they are portrayed in isolation and in an objective way. Her shapes are heavy, clear and recognisable, sometimes geometric. The entire surface of the canvas is saturated, full of paint. Any sense of action is absent, and yet every painting, to her, is an implosion of turbulence – desires and memories, sorrow and drunkenness. Every painted object withdraws into itself. As Van Zyl

describes it: “Each thing has just enough legroom to exist. Only the essentials remain: just enough food and water, a cup to drink from.” “Just as an elephant seal undergoes annual moulting, I am subjected to a self-portrait once a year. And each year I paint myself from a different perspective: frontally, in profile, from behind, with closed eyes, in a reclining position. By doing this I register my manner of painting from one year to the next, and thus record the lapsing of my time.”

Naamloos, 2013 Olieverf op linnen, 70 x 50 cm Die Mond, 2012 Olieverf op linnen, 50 x 90 cm The Road, 2010 Olieverf op linnen, 30 x 30 cm Pramberg, 2012 Olieverf op linnen, 60 x 80 cm Baken, 2011 Olieverf op linnen, 50 x 50 cm Lul, 2010 Olieverf op linnen, 60 x 40 cm Sy-val, 2012 Olieverf op linnen, 75 x 60 cm Collectie kunstenaar en Galerie Onrust, Amsterdam

Baken 2011, oil on linen, 50 x 50cm Lul 2010, oil on linen, 60 x 40cm Sy-val 2012, oil in linen, 75 x 60cm Courtesy of the artist and Galerie Onrust, Amsterdam

Ina van Zyl has lived and worked in Amsterdam since coming to the Netherlands in the mid-1990s. She studied at the University of Stellenbosch, South Africa and De Ateliers in Amsterdam. Van Zyl has won numerous awards, including the Koninklijke Subsidie voor Vrije Schilderkunst & Publieksprijs 1998, and the Wim Izaksprijs in 2009. Her solo exhibitions include: Schaamstukken / Shame Pieces at the Gemeentemuseum in Den Haag; Ina van Zyl La painter à fleur de peau, Institut Néerlandais in Paris; Ina van Zyl, Dordrechts Museum; and Ina van Zyl Drawing, The Planet Contemporary Art Site in Cape Town. Besides being a well-recognised painter, Ina van Zyl is also a prolific comic artist. Source – The artist

herengracht 284

PRINSENGRACHT 465-K

ATELIER VAN LIESHOUT / JOEP VAN LIESHOUT 1963, Ravenstein Studeerde aan De Ateliers, Amsterdam Woont en werkt in Rotterdam

eerste pakhuizen van gewapend beton. De werkplaats bestaat uit verschillende afdelingen, met glasvezel-, sculptuur-, houten metaalwerkplaatsen. AVL heeft twintig medewerkers, die nauw betrokken zijn bij het productieproces van ieder product. Het hele proces vindt hier plaats in atelier, van ontwerp tot eindproduct. Het werk van AVL was te zien in diverse solotentoonstellingen, zoals The Butcher I Marseille 2013 in La friche belle de mai in Marseille, Frankrijk; Manufactuur/SlaveCity in het Amsterdamse Grimm (2012); en Infernopolis in de Onderzeebootloods van Museum Boijmans Van Beuningen

in Rotterdam (2010). Een greep uit de vele groepstentoonstellingen: Art-O-Rama I Marseille 2013 in La friche belle de mai, Marseille; en Gwangju Biennale in Gwangju in Korea (2011). Het werk van Joep van Lieshout is opgenomen in de collecties van het Museum Boijmans Van Beuningen, Rotterdam; Stedelijk Museum, Amsterdam; en Van Abbemuseum, Eindhoven. Bronnen: – Galerie Grimm, Amsterdam – De kunstenaar

Tijdens The Tolerant Home toont AVL werk op twee locaties. De grote, subversieve sculptuur Monument 2010 is buiten op een woonboot te zien, aan de Prinsengracht 465-K.

PRINSENGRACHT 465-K Woonboot Bouwjaar 1917 Vanaf de jaren vijftig van de vorige eeuw maken woonboten vast onderdeel uit van het stadsgezicht. In die periode was er in Amsterdam grote woningnood ontstaan. Tegenwoordig telt de stad zo’n 2400 huishoudens op woonboten, waarvan 750 in de historische grachtengordel. De woonboot Prinsengracht 465-K is een uit de vaart genomen binnenvaartschip waar in principe weinig aan veranderd is. Met een lengte van 24 meter is deze woonboot even groot als een gemiddeld appartement in Amsterdam.

Openingstijden Dinsdag t/m zondag: 10.00-17.00 uur Maandag gesloten

In 1995 richtte Van Lieshout zijn Atelier Van Lieshout op, een werkplaats in een pakhuis in de Rotterdamse havens. Het pand, Katoenveem, is een industrieel monument. Het is een van de

PRINSENGRACHT 465-K

ATELIER VAN LIESHOUT / JOEP VAN LIESHOUT

Houseboat Built 1917 Houseboats began taking their place as a permanent part of the cityscape in the 1950s, a period of intense housing shortages. Somewhere in the region of 2,400 Amsterdam households now live aboard houseboats – 750 of which are located within the historical Canal Ring. In its previous life, Prinsengracht 465-K was an inland barge, and little has actually changed between then and its current incarnation as a houseboat. At 24 metres long, this houseboat is the same size as an average Amsterdam apartment. Opening hours Tuesday to Sunday: 10:00-17:00 Closed on Monday

Monument, 2010-2012 220 x 205 x 431 cm Foam, fiberglass, horsskeleton Collectie van de kunstenaar en van Grimm Gallery.

Monument, 2010-2012 220 x 205 x 431 cm Foam, fiberglass, horsskeleton

1963, Ravenstein Studeerde aan De Ateliers, Amsterdam Woont en werkt in Rotterdam

Courtesy of the artist and Grimm Gallery.

Joep van Lieshout, together with his workshop Atelier van Lieshout (AVL), explores the natural intricacies of man’s condition, as well as the circumstances he has created for himself. AVL is specifically fascinated with man’s communal existence. Through his ongoing series titled Slave City (2005-present), Van Lieshout and his workshop examine recurring themes such as the organisation of labour, the structures of power, self-sufficiency, communal values, ethics, aesthetics, morals, food production, energy, economics, management and marketing systems, as well as the conditions of procreation and death. For The Tolerant Home, AVL is showing work at two locations. The large and subversive sculpture Monument (2010) will be shown outdoors on a houseboat at Prinsengracht 465-K. At the House with the Heads, a grouping of several sculptures specifically examine the lamentations of man’s existence – in its need to protect, as much as in its stupefying capability to commit the most horrifying atrocities. Ever since Joep van Lieshout won the Prix de Rome in 1992 he has stood in the international spotlight, receiving nine major awards including the Wilhelminaring in 2000 and more recently the Stankowski Award from the Stankowski Stiftung in Stuttgart in 2009. In 1995, Van Lieshout established Atelier van Lieshout in Rotterdam after studying at the Academy of Modern Art in Rotterdam and then De Ateliers in Amsterdam in 1985-87. Atelier van Lieshout is a workshop situated in a warehouse in the harbour of Rotterdam. The building, Katoenveem, is an industrial monument, 43

one of the first warehouses built from concrete. The workshop has different departments, including fibreglass, sculpture, wood and metal workshops. AVL has 20 employees who are closely involved in the manufacturing process of each product. The design and production of the artworks all take place in this workshop. Recent solo shows of AVL include: The Butcher I Marseille 2013 at La Friche Belle de Mai in Marseille; Manufactuur/SlaveCity at GRIMM. Amsterdam, in 2012; and the Infernopolis in the Submarine Wharf of the Museum Boijmans van Beuningen in Rotterdam, in 2010. His many

group shows include: Art-O-Rama I Marseille 2013 at La Friche Belle de Mai, Marseille; and the Gwangju Biennale in Gwangju, Korea in 2011. Joep van Lieshout’s work has been included in the collections of the Museum Boijmans van Beuningen, Rotterdam; Stedelijk Museum, Amsterdam; and the Van Abbemuseum, Eindhoven. Sources – Grimm Gallery, Amsterdam – The artist

PRINSENGRACHT 465-K

LEÓN & COCIÑA CRISTÓBAL LEÓN 1980, Santiago, Chili Studeerde aan De Ateliers, Amsterdam Woont en werkt in Santiago, Chili

JOAQUÍN COCIÑA 1980, Concepción, Chili Woont en werkt in Santiago, Chili

Lucia, Luis & el Lobo bestaat uit twee korte animaties die samen een video-installatie vormen. Het werk is opgenomen in respectievelijk 2007 en 2008 en is het resultaat van een samenwerking tussen de Chileense kunstenaars Cristobal León en Joaquin Cociña. Het tweeluik gaat op verschillende manieren in op de dichotomische kanten van de klassieke

menselijke liefdesrelatie: bezorgdheid en roddels, woede en angst, veroordeling, vernietiging en liefde – allemaal verbeeld vanuit het verschil tussen mannen en vrouwen. De twee video’s stellen twee kanten van een liefdesverhaal voor, uitgedrukt in terloopse, weifelende gedachten. Beide partijen proberen elkaar te tolereren, accepteren en waarderen, maar missen het vermogen om te communiceren, wat te zien is in een unieke combinatie van filmbeelden en tekentechnieken die de angsten van de hoofdpersonen onderstreept. León and Cociña werken voor hun animaties regelmatig samen met filmmaker Niles Atallah (Californië, 1978), waarbij ze allen een even groot aandeel hebben in het productie- en postproductieproces. Alle drie vervullen ze de taken van regisseur, scenarist, fotograaf en editor. Door tekeningen, sculpturen en bewegend beeld

te combineren, hebben ze een reeks werken gemaakt die met een eigen beeldtaal bijdragen aan het cinematografisch gedachtegoed. León & Cociña hebben veel in Europa, Amerika en China geëxposeerd. Momenteel is hun werk te zien op de 55e Biënnale van Venetië (in het Latin Pavillion). Ze zijn onderscheiden met diverse prijzen, waaronder de Grand Prix and Audience Award op het Festival Court-Bouillon in Frankrijk (2010). Cristobal León werd in 1980 geboren in Chili. Hij haalde zijn Bachelor in Design aan de Universidad Católica de Chile, kreeg een beurs van de DAAD in 2007 en vertrok in 2009 naar Berlijn voor een eenjarig studieprogramma aan het UdK. In 2011 werd León deelnemend kunstenaar aan De Ateliers in Amsterdam. Joaquín Cociña werd ook geboren in Chili, in hetzelfde jaar. Hij haalde een Bachelor in Fine Arts aan de Universidad Católica de Chile. Hij nam deel aan diverse tentoonstellingen in Chili en daarbuiten, en was daarnaast schrijver, illustrator en decorontwerper voor theaters. Bron – Upstream Gallery Amsterdam – De Kunstenaar

LUCIA, 2007 door Joaquín Cociña, Cristóbal León & Niles Atallah Duur: 3:50 minuten Collectie Upstream Gallery Amsterdam LUIS, 2008 Door Joaquín Cociña, Cristóbal León & Niles Atallah Duur: 4 minuten Collectie Upstream Gallery Amsterdam

LEÓN & COCIÑA CRISTÓBAL LEÓN 1980, Santiago, Chile Studied at De Ateliers, Amsterdam Lives and works in Santiago, Chile

JOAQUÍN COCIÑA 1980, Concepción, Chile Lives and works in Santiago, Chile

Lucia, Luis & el Lobo is a video installation comprised of two short animated videos. Shot respectively in 2007 and 2008, the works are the result of the collaboration between Chilean artists Cristobal León and Joaquin Cociña. The diptych deals in a variety of ways with the dual facets of a classic human love affair – concern and gossip; anger and fear; judgement; destruction and love – all played out through the male / female dichotomy. The two videos are the two sides of this love story, expressed in passing, inconclusive thoughts. Animated in a unique combination of stage-set film and drawing techniques, the imagery underlines the trepidations of love, the attempts to tolerate, accept and cherish the other party, and the inability to communicate any of this. In many projects León and Cociña work together with the filmmaker Niles Atallah (California, 1978), sharing equal roles in the production and post-production of their film animations. All three act as the directors, screenwriters, cartoonists, photographers and editors. By combining drawing, sculpture and moving image techniques, they have created a body of artworks that, with their own language, contribute to cinematic expression and thinking. León & Cociña have exhibited extensively in Europe, the Americas and China, and recently showed at the 55th Venice Biennale as part of PRINSENGRACHT 465-K

the Latin Pavilion. They have received numerous awards, amongst them the ‘Grand Prix’ and ‘Audience Award’ at the Festival Court-Bouillon in France (2010). Cristobal León was born in Chile in 1980. He finished his bachelor’s degree in design at the Universidad Católica de Chile, obtained a grant from the DAAD in 2007 and left for Berlin for a one-year programme at the UdK in 2009. In 2011, Leon became a participating artist at De Ateliers, Amsterdam. Joaquín Cociña was also born in Chile in the same year. He obtained his bachelor’s degree in fine arts at the Universidad Católica de Chile. He has participated in various exhibitions in Chile and beyond and also worked as a writer, illustrator and a set designer for the theatre.

LUCIA, 2007 By Joaquín Cociña, Cristóbal León & Niles Atallah Duration: 3:50 min Courtesy of Upstream Gallery, Amsterdam LUIS, 2008 By Joaquín Cociña, Cristóbal León & Niles Atallah Duration: 4 min Courtesy of Upstream Gallery, Amsterdam

Sources – Upstream Gallery Amsterdam – The artist

looiersgracht 60

WILLIAM MONK 1977, Kingston upon Thames, Verenigd Koninkrijk Gestudeerd aan De Ateliers, Amsterdam Woont en werkt in Londen

Een van de belangrijkste doelstellingen van de Britse schilder William Monk is het verweven van zijn ideeën met zijn kunst. Met dat doel in gedachten is zijn werk de afgelopen jaren steeds abstracter geworden. How to Stop Whining and Start Living (2005) kan daarom beschouwd worden als een zeldzaam moment: Monk is hierin zowel expliciet als ongrijpbaar, net als de informatie die het werk geeft.

LOOIERSGRACHT 60 Bouwjaar negentiende eeuw Aan de Looiersgracht 58-62 was de Bierbottelarij van die Port van Cleve gevestigd. Kenmerkend voor dit industriële erfgoed zijn onder meer de hoge toogdeuren (waardoor paarden en wagen de fabriek verlieten, afgeladen met bier), de historische lift en de ijskelder met zijn gietijzeren vloerroosters, dat deel uitmaakte van een koelsysteem dat gebruik maakte van ijsblokken uit de Zuiderzee om het bier te koelen. In 1894 vestigde zich hier de kartonnage- en reclamekaartenfabriek van J.F. Schwendemann. Onlangs heeft dit industriële pand, na een zorgvuldige verbouwing en restauratie, een nieuwe bestemming gekregen als projectruimte voor kunst, wetenschap, vormgeving en architectuur. Meer informatie: www.looiersgracht60.org Openingstijden Dinsdag t/m zondag: 10.00-17.00 uur Maandag gesloten

LOOIERSGRACHT 60

WILLIAM MONK

The Die Port van Cleve beer bottling plant was originally housed at Looiersgracht 5862. Architectural highlights of this piece of industrial heritage include the huge arched doorway (used by the horses and carts loaded up with beer), the historical lift installation and the steel basement floor, which formed part of a cooling system that used ice blocks taken from the Zuiderzee to cool the beer. In 1894, it became home to J.F, Schwendemann’s cardboard and advertising cards factory. Following extensive restoration and refurbishment, number 60 is now home to a new project space for art, design and architecture. For more information, visit: www.looiersgracht60.org Opening hours Tuesday to Sunday: 10:00-17:00 Closed on Monday

William Monk werd in 1977 geboren in Kingston upon Thames en woont in Londen. Hij studeerde beeldende kunst aan de Kingston

University en was artist in residence van De Ateliers in Amsterdam van 2004 tot 2006. Hij werd onderscheiden met de Jerwood Contemporary Painting Prize in 2009 en de Koninklijke Prijs voor Vrije Schilderkunst in 2005. Zijn werk was te zien in het Fries Museum, Jerwood Space in London, het Gemeentemuseum Den Haag en in het Van Gogh Museum en de Frankendael Foundation, beide in Amsterdam. Bron – Galerie Grimm, Amsterdam – De kunstenaar

Gelet op de vier verschillende beelden kan het werk geïnterpreteerd worden als een onderzoek naar politieke overtuigingen. In onze hedendaagse samenleving is een dergelijke samensmelting niet ongebruikelijk, want we worden gevoed met een continue stroom van beelden en weten inmiddels onze weg te vinden in hun stompzinnige relaties. De titel van het werk is afkomstig van een Australisch pamflet over anarchisme, gemaakt door het mysterieuze collectief The Question Mark. Het pamflet heeft de ongrijpbare ondertitel How to Make Trouble and Influence People. De anarchistische titel staat in contrast met het beeld van de harmonieuze groep negentiende-eeuwse kolonisten die hand in hand rond een sequoiaboom dansen, vermoedelijk om te vieren dat ze een steentje hebben bijgedragen aan het creëren van de nieuwe wereld (of het veroveren ervan, ten koste van de inheemse bewoners). Het veld vol olieboorinstallaties op de achtergrond kan gezien worden

Built 19th century

als een directe bedreiging voor dit feestje, zowel vanuit ecologisch als geopolitiek oogpunt. Sinds de introductie van de verbrandingsmotor is er namelijk een onverzadigbare behoefte aan olie. Deze grondstof is lang de belangrijkste, zo niet de enige, antagonist in de wereldpolitiek geweest. Het vierde en laatste beeld, of eigenlijk een beeldenreeks, toont een wereldatlas. Monk koos ervoor om niet de kaarten, maar de index van de atlas te gebruiken als achtergrond van het wereldbeeld dat hij schilderde.

How to Stop Whining and Start Living, 2005 Aquarel op papier 187 x 212 cm (203 x 228 cm) In bruikleen van ING Collectie Nederland

How to Stop Whining and Start Living, 2005 Watercolour on paper 187 x 212cm (203 x 228cm) Loan: ING Collectie Nederland

1977, London, UK Studied at De Ateliers, Amsterdam Lives and works in London

To fold his ideas deeply within his work is one of the true aims of British painter William Monk. In that respect, his works have become more and more abstract over the years. How to Stop Whining and Start Living (2005) can therefore be seen as a rare moment in which Monk is explicit, since however elusive the information may be, it still appears. The work can be viewed as an examination of political stance, based on four disparate images. In our contemporary society, such an amalgamation is not unusual, for we are fed a continuous stream of imagery and are used to navigating our way through such images and their obtuse relationships.

The title of the work is taken from an Australian pamphlet on anarchism, composed by a mysterious collective called The Question Mark, and which carries the elusive subtitle How to make Trouble and Influence People. The anarchistic reference of its title is directly juxtaposed by the harmonious group of 19th-century settlers holding hands around a sequoia tree, presumably celebrating the new world they have recently helped to create (or conquer at the expense of native inhabitants). The field of oil drills in the background could be read as a direct threat to this celebration, both from an ecological and a geopolitical point of view. Because the introduction of the combustion engine has created an insatiable need for oil, this commodity has been the world’s prime, if not sole, antagonist in world politics. The fourth and final image, or set of images, is that of a physical world atlas. Monk chose to use the index of the atlas rather than the maps, using them as backdrop to the worldview he has painted. William Monk studied fine art at Kingston University and was a resident at De Ateliers in Amsterdam (2004-’06). He received the Jerwood Contemporary Painting Prize in 2009 and the Koninklijke prijs voor Vrije Schilderkunst in 2005. He has exhibited at the Fries Museum, Leeuwarden; Jerwood Space, London; the Gemeentemuseum, The Hague; and the Van Gogh Museum and the Frankendael Foundation, both in Amsterdam. Sources – Grimm Gallery, Amsterdam – The artist

looiersgracht 60

NATHANIEL MELLORS 1974, Doncaster, Verenigd Koninkrijk Studeerde aan de Rijksakademie van beeldende kunsten, Amsterdam. Woont en werkt in Amsterdam en Londen

Voor haar series Heart-Shaped Hole (2008) en Heart of a Dog (2009) fotografeerde Dumas zwerfhonden in Palermo en New York.

Later in 2012 maakte Dumas een videokunstwerk, gebaseerd op filmbeelden die ze maakte toen ze de paarden fotografeerde. In de tentoonstelling The Tolerant House is deze video te zien. Het toont het geheimzinnige en tegelijkertijd tedere ogenblik waarop de paarden in slaap vallen. We zien het zeldzame moment waarop een levend wezen in een wereld terechtkomt waarvan we niets weten. Een toestand die doet denken aan de dood.

Amsterdam. Woont en werkt in New York en Amsterdam

Naast hun individuele, intrinsieke kwaliteit leggen de foto’s en de video een ander onderwerp vast: ze tonen de tweedeling tussen de neutrale, niet-veroordelende posities van de dieren en de kronkelingen en gecorrumpeerde waarden die kenmerkend zijn voor zowel oorlogsvoering als politiek.

Vorig jaar fotografeerde Charlotte Dumas enkele paarden die zich in voorbereiding op de nacht hadden teruggetrokken in hun stal en op het punt stonden in slaap te vallen. Dankzij de zeer scherpe timing en het zwakke licht werd de ongelooflijke sierlijkheid en kwetsbaarheid van de dieren knap vastgelegd. Hun verschillende rustposities zeggen iets over hun persoonlijkheden en de dieren zijn in al hun schoonheden en oneffenheden te zien. De paarden behoren tot het Derde Regiment Infanterie van het Amerikaanse leger en hun stallen zijn te vinden op de Nationale Begraafplaats Arlington in Washington. Het zijn begrafenispaarden; ze brengen koetsen met daarin gesneuvelde militairen en anderen die de Verenigde Staten dienden naar hun laatste rustplaats.

In 2002 voltooide Dumas haar eerste grote werk, getiteld Four Horses, waarvoor ze vier politiepaarden in Rotterdam fotografeerde. Dit project diende ter inspiratie voor haar volgende fotoreeks in 2004, Day is Done. Hierbij fotografeerde ze paarden van de Carabinieri a cavallo in Rome. In 2006 nam ze voor haar reeks Palermo 7 het onderwerp opnieuw ter hand; dit maal fotografeerde ze racepaarden in Palermo.In 2005 richtte ze haar aandacht op wolven. Ze reisde naar Noorwegen en Zweden om portretten te maken van hun majestueuze hoektanden in de reeks Reverie. Hoewel Dumas in haar foto’s dicht bij de wolven komt, toont ze de enorme afstand tussen de wereld van mensen en die van wolven. In haar werk zijn wolven raadselachtige, niet waarneembare wezens.

CHARLOTTE DUMAS 1977, Vlaardingen Studeerde aan de Rijksakademie van Beeldende kunsten,

In 2011 fotografeerde Dumas de vijftien overgebleven zoeken reddingshonden die de reddingsdiensten hadden ingezet na de aanslagen in het World Trade Center in New York en het Pentagon in Washington op 11 september 2001. Tien jaar later spoorde Dumas de honden op en fotografeerde ze in hun huizen verspreid over de Verenigde Staten – ze woonden nog altijd bij hun eigenaren. De fotoreeks die hieruit voortkwam heet Retrieved. Momenteel werkt Dumas aan een nieuw project, over wilde paarden in Nevada die door de woestijn zwerven. De Londense uitgever Oodee brengt een boek met dit werk uit.

“Ik […] beschouw Pasolini als een soort visionair als het gaat om zijn blik op de West-Europese samenleving. Hij voorspelde een hoop zaken waarmee de westerse economie en maatschappij zich momenteel bezighouden, zoals de ineenstorting van het neoliberalisme en de banken. Hij sprak daarover – wat gebeurt er als het kapitalisme ongereguleerd wordt?” – Nathaniel Mellors Een saprofyt, of detrivoor, is een organisme dat zich voedt met dood, rottend, organisch materiaal. De detrivoor onderscheidt zich van organismen als schimmels doordat het een absorptievermogen heeft en echt voedsel kan verteren. De regenworm is een goed voorbeeld van een detrivoor. De Britse kunstenaar Nathaniel Mellors laat zich sterk inspireren door de Italiaanse cineast Pier

Paolo Pasolini (1922-1975). Volgens Mellors was een simpel idee van Pasolini uitgangspunt van zijn werk The Saprophage: dat van de heilige die spiritualiteit naar Amerika brengt. Drie weken voor het aangekondigde ‘einde van de wereld’ op 21 december 2012 was The Saprophage voor het eerst te zien. De film werd, in samenwerking met Gwendoline Christie, Johnny Vivash en David Birkin, volledig met iPhones opgenomen in Los Angeles, Londen and Griekenland. De video gaat om het personage De Saprofyt (gespeeld door David Birkin). De Saprofyt is een predikant die gebaseerd is op een personage in een onvoltooide film van Pasolini: de heilige Sint Paul die spiritualiteit naar Amerika wil brengen en zich voedt met rot voedsel. Vervolgens verplaatst de actie in Mellors’ eerbetoon aan de Italiaanse regisseur zich naadloos naar de baai van Lindos op het eiland Rhodos, en naar Los Angeles, om te eindigen in een achtertuin in Oost-Londen. De personages, gespeeld door Christie (Shemihaza de Nephilin) en Vivash

Bronnen – Galerie Paul Andriesse – De kunstenaar

(Terry), rouwen om een ‘culturele apocalyps’ die ze mogelijk als enige overleefd hebben. Nathaniel Mellors werd in 1974 geboren in Doncaster, Engeland. Hij woont en werkt momenteel in Amsterdam en Londen. In zijn werk combineert hij experimenten met verschillende artistieke disciplines, zoals film, video, muziek, sculptuur, performancekunst en literatuur. Zijn werk was te zien in: ILLUMInations, de 54ste Biënnale van Venetië; British Art Show 7, Hayward Gallery, Londen en toernee in het VK (2010); Altermodern Tate Triennial, Tate Britain, Londen (2009); en Art Now, Tate Britain, Londen (2008). In 2002 was Mellors medeoprichter van Junior Aspirin Records, een platenlabel zonder winstoogmerk dat in beperkte oplage muziek van kunstenaars uitbrengt. Mellors speelt bas in de kunstrockgroep Skill 7 Stamina 12, samen met Dan Fox, Ashley Marlowe en Maaike Schoorel. Ook bracht hij muziek uit met Toilet, God in Hackney, Mysterius Horse en onder zijn eigen naam. Bron – Frieze/Mike Watson

The Saprophage, 2012 Film Duur: 10:08 minuten Collectie kunstenaar en Stigter Van Doesburg, Amsterdam

ANIMA, 2012 Video en foto’s Collectie kunstenaar en Galerie Paul Andriesse

Anima, 2012 Film and photos Courtesy of the artist and Galerie Paul Andriesse

CHARLOTTE DUMAS 1977, Vlaardingen, the Netherlands

he Saprophage, 2012 Film Duration: 10:08 min Courtesy of the artist and Stigter Van Doesburg, Amsterdam

Studied at the Rijksakademie, Amsterdam Lives and works in New York and Amsterdam

Last year Charlotte Dumas photographed a series of horses in their stables. The grace and vulnerability of the animals is captured in reduced light and acute timing. Their different resting poses speak of their individuality, and the photos capture each horse in all his or her detail, indiscriminate of beauty or blemish. It turns out that the horses belong to the 3rd Infantry Regiment, and are based at the Arlington National Cemetery, in Washington, in the United States. These are funeral horses, they draw the carriages of deceased military men, and others who served the United States, to their final resting ground. Later in 2012, Dumas produced a video work based on film footage she shot while photographing the horses. It is in the video work, shown here, that the uncanny yet precious moment of falling asleep is truly captured. It is here that we can see that rare moment when a being transgresses into a realm of which we know nothing, a state so reminiscent of death. Beyond their individual intrinsic quality, the photographs and the video work collectively capture an even more loaded realm; they show the dichotomy between the non-judgemental position of animals and the convolutions and tainted values embedded in both human warfare and politics alike. In 2002, Charlotte Dumas completed her first major project entitled Four Horses, in which she photographed four working police horses in Rotterdam. This project served to inspire her next looiersgracht 60

NATHANIEL MELLORS 1974, Doncaster, UK Studied at the Rijksakademie, Amsterdam Lives and works in Amsterdam and London

series of photographs in 2004, Day is Done, in which she photographed horses from the Carabinieri a cavallo in Rome. Dumas returned to the subject of horses once again in 2006, photographing racehorses in Palermo. In 2005, Dumas shifted her focus to wolves, travelling to Norway and Sweden to create portraits of the majestic canines in the series Reverie. Despite her close physical proximity to the wolves, in her photographs Dumas reveals the vast distance between her world and theirs, portraying the wolf as an enigmatic, imperceptible being. For the projects, Heart-Shaped Hole (2008) and Heart of a Dog (2009), Dumas photographed stray dogs in Palermo and New York City. In 2011, Dumas set out to photograph 15 of the

remaining search and rescue dogs deployed by FEMA to the World Trade Center in New York and the Pentagon in Washington, DC. Ten years after the terrorist attacks Dumas located the dogs and photographed them in their homes, where they still live with their handlers across the United States. The resulting series was called ‘Retrieved’. Charlotte Dumas is currently working on a project featuring the wild horses of Nevada that roam the inhabited areas of the desert. Oodee publishers in London will publish a book of this work in the autumn. Sources – Galerie Paul Andriesse, the artist

“I […] see Pasolini as a kind of visionary in his reading of Western European society; he predicted a lot of things that we are dealing with in the Western economy and Western society now, following the collapse of neo-liberalism and the banks, he was talking about these things – what happens if capitalism goes unregulated?” – Nathaniel Mellors A saprophage, or detrivore, is the generic name for organisms that feed on decaying and decomposed natural matter, such as earthworms. Distinct from organisms like fungi, the saprophage has the ability to absorb and digest actual food. British artist Nathaniel Mellors is very much inspired by the Italian filmmaker Pier Paolo Pasolini (1922-’75). Mellors claims he was working with a simple idea from Pasolini – that of the saint bringing spirituality to America – for this work. It was first shown three weeks before the heralded ‘end of the world’ on 21 December 2012. It is a kind of post-apocalypse cut-and-paste, shot entirely on iPhones in collaboration with Gwendolin 49

Christie, Johnny Vivash and David Birkin in Los Angeles, London and Greece. The video revolves around the character of The Saprophage (played by David Birkin) – a preacher based on Saint Paul in Pasolini’s unfinished film – who wishes to bring spiritual values to America and who feeds on decomposing matter. As the action in Mellors’ tribute to the Italian director shifts seamlessly from Saint Paul’s Bay in Lindos on the island of Rhodes, to Los Angeles, to a backyard in East London, the characters played by Christie (Shemihaza the Nephilim) and Vivash (Terry) bemoan the passing of a ‘cultural apocalypse’, of which they suppose they might be the only survivors.

In 2002, Mellors co-founded Junior Aspirin Records, a not-for-profit record label releasing music by artists in limited editions. Mellors plays bass in the art rock group Skill 7 Stamina 12 with Dan Fox, Ashley Marlowe and Maaike Schoorel, and has also released music with Toilet, God in Hackney, Mysterius Horse and under his own name. Source – Frieze / Mike Watson

Nathaniel Mellors’ work combines experimentation in different fields of artistic research, including film, video, music, sculptures, performance and writing. He was included in ILLUMInations, the 54th Venice Biennale, Venice; the British Art Show 7, Hayward Gallery, London & UK tour (2010); Altermodern, Tate Triennial, Tate Britain, London (2009); and Art Now, Tate Britain, London (2008).

looiersgracht 60

DAYA CAHEN 1969, Amsterdam Woont en werkt in Amsterdam

Op 11 september van dit jaar publiceerde de Russische president Vladimir Poetin een opiniestuk in de New York Times. Hij besloot President Barack Obama en het hele diplomatieke circus te omzeilen en het Amerikaanse volk direct toe te spreken over het onderwerp Syrië. Los van het feit dat deze stap niet eerder vertoonde is binnen het ingewikkelde politieke spel dat wereldleiders spelen om hun zaak te bepleiten, bevatte dit artikel een op-

merkelijke conclusie: “...we mogen niet vergeten dat God ons allemaal als gelijken heeft geschapen.” Deze opvatting staat in schril contrast met de anti-homo wetten die Poetin slechts een maand eerder had bekrachtigd, en ook met zijn algemene kijk op de suprematie van blanke inheemse Russen. De Nederlandse cineaste Daya Cahen kreeg toestemming om een zomerkamp te filmen van Nashi, Poetins radicale jeugdbrigade, die bekend staat om het geweld tegen opponenten. Het is een kamp waar je zo wordt uitgegooid vanwege alcohol- of drugsgebruik. Goed onderwijs en het ontwikkelen van leidinggevende kwaliteiten staan hoog in het vaandel, samen met traditionele waarden, parami-

Nashi (De Onzen), 2008 HD video Duur: 26 min

litaire discipline, eendracht tegenover de leider en het algemene doel om Rusland de geschiedenis te doen ingaan als ‘s werelds grootste rijk. In haar film Nashi maakt Cahen gebruik van split screen-techniek om de dreiging van naderend fascisme te versterken. Daarmee toont ze hoe een onschuldig zomerkamp een belangrijk instrument kan worden voor indoctrinatie en radicalisering. Haar film geeft inzicht in de gedachtenwereld van de leiders van het systeem en in het systeem zelf. Daya Cahen is geboren in Amsterdam waar ze fotografie studeerde aan de Gerrit Rietveld Academie (2002-2006). Ze fotografeert, filmt en maakt video-installaties. Sinds kort maakt ze ook kleine schilderijen. De belangrijkste thema’s in haar werk zijn propaganda, indoctrinatie en de manipulatie van massamedia. Cahen onderzoekt de iconografie en het symbolisme van macht en politiek. Ze besteedt daarbij aandacht aan de rol van het publiek en het individu. Ze toont de verbanden tussen politiek en het dagelijkse leven, gebruik makend van archiefmateriaal en actuele beelden. Vaak vervagen daarbij de grenzen tussen feiten en fictie. Haar werk is geëxposeerd op diverse tentoonstellingen in binnen- en buitenland, waaronder het Nederlands Fotomuseum in Rotterdam, het Moskou’s Museum Voor Moderne Kunst, de Rotterdamse MKgalerie, het Nationaal Museum voor Schone Kunsten in Taiwan en het Kunstmuseum Bonn. Daya Cahen heeft deelgenomen aan diverse internationale filmfestivals en screenings, onder andere in het arts centre van de Appel in Amsterdam, het WIELS Centrum voor hedendaagse kunst in Brussel, het Platform Garanti in Istanbul, het International Short Film Festival in Oberhausen, het International Film Festival Rotterdam en Rencontres Internationales Parijs/Berlijn/Madrid. In 2007 werd ze genomineerd voor een Gouden Beer op het Filmfestival van Berlijn.

Amsterdam. Woont en werkt in Amsterdam

Centraal punt in zijn werk is het keerpunt in een historische periode, het moment waarop de geschiedenis een radicale wending nam, of op zijn minst de mogelijkheid daartoe had.

ambtenaren de verspreiding van joden per wijk aan met verschillende kleuren. Hoe roder de wijk, hoe meer joden er woonden – tot 1943, toen ze volledig uit het straatbeeld waren verdwenen.”

Het werk van Gert Jan Kocken is een doorlopend onderzoek naar de herinnering aan en visuele representatie van belangrijke gebeurtenissen uit de wereldgeschiedenis. Als die gebeurtenissen eenmaal in het collectieve geheugen zijn gegrift, bestaan ze uit ingewikkelde samenstellingen van feiten en interpretaties, meningen en visuele indrukken. Dit proces van in gedachtenis houden wordt beïnvloed door officiële vertellingen en massamedia, die rechttoe rechtaan verslag doen van gebeurtenissen die toch voor velerlei uitleg vatbaar zijn. Kocken benadert deze verslaggeving kritisch en biedt meerdere invalshoeken om de geschiedenis op een alternatieve manier te interpreteren.

Depictions of Amsterdam 1940-1945 bestaat uit vijftig plattegronden van Amsterdam, gemaakt en gebruikt door de Duitsers, het Nederlandse verzet en de geallieerden. Samen schetsen ze een beeld van de wreedheden die in de stad zijn begaan tijdens de bezetting. Bianca Stigter schrijft over het werk: “Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden heel wat plattegronden gemaakt of opnieuw bewerkt met daarop andere informatie dan gebruikelijk. […] Het bekendste voorbeeld is de ’stippenkaart’. In 1941 plaatste het Gemeentelijk Bureau voor de Statistiek stippen op de kaart van Amsterdam, waarbij elke stip tien joden vertegenwoordigde. Op een andere plattegrond gaven overijverige

Gert Jan Kocken was artist in residence aan de Rijksakademie van beeldende kunsten in Amsterdam (2011-2012). Hij ontving een fellowship van Teva Europa in 2012 en van het Prins Bernhard Cultuurfonds – Straver Fonds in 2011.

1971, Ravenstein Studeerde aan de Rijksakademie van beeldende kunsten,

DAYA CAHEN 1969, Amsterdam Lives and works in Amsterdam

On the 11th of September of this year, Russian president Vladimir Putin published an article in the New York Times as an op-ed contributor. He felt the need to circumvent President Barack Obama and all diplomatic decorum in order to address the American people directly on the subject of Syria. Apart from being an unprecedented action in terms of the intricate dance that world leaders make to advance their cause, this opinion piece contained a remarkable conclusion: “…we must not forget that God created us equal.” This observation is in stark contrast to the antihomosexuality laws that Putin had signed into effect just a month previous, as well as his general view of the supremacy of white native Russians.

In her video work Nashi, Cahen splits the screen to visually multiply the already looming impression of impending fascism, revealing how a seemingly innocent summer camp can become an important tool for indoctrination and radicalisation. Her film provides insight into the forge of the system’s leaders and the system itself. Daya Cahen was born in Amsterdam, the Netherlands, where she studied photography at the Gerrit Rietveld Academie (2002-2006). She produces photographs, video and audio installations and, since recently, also small paintings. The main themes of her work are propaganda, indoctrination and the manipulation of mass media. Cahen explores the iconography and symbolism of power and politics, as well as the roles of the crowd and the individual. She exposes links between politics and everyday individual lives, using archival and contemporary footage, often blurring the boundary between fact and fiction.

Depictions of Amsterdam 1940-1945, 2010 C-print, 296 x 392 x 27,5 cm In bruikleen van het Stedelijk Museum Amsterdam Collectie kunstenaar Foto: Stedelijk Museum

Her work has been shown in various exhibitions in the Netherlands and abroad, including the Nederlands Fotomuseum (Rotterdam); Moscow Museum of Modern Art; MKgalerie (Rotterdam); National Taiwan Museum of Fine Arts; and Kunstmuseum Bonn.

DEPICTIONS OF AMSTERDAM 1940-1945, 2010 C-print 296 x 392 x 27.5cm On loan from the Stedelijk Museum Amsterdam, courtesy of the artist Photo: Stedelijk Museum

She has participated in various international film festivals and film screenings, including at de Appel arts centre (Amsterdam); WIELS Contemporary Art Centre (Brussels); Platform Garanti (Istanbul); International Short Film Festival Oberhausen; International Film Festival Rotterdam; and Rencontres Internationales Paris/Berlin/Madrid. She was also nominated for a Golden Bear (short film) at the Berlin International Film Festival in 2007. Source – The artist

GERT JAN KOCKEN 1971, Ravenstein, the Netherlands Studied at the Rijksakademie, Amsterdam Lives and works in Amsterdam

Dutch artist Daya Cahen was allowed to film inside a summer training camp held by Nashi, Putin’s radical youth brigade, who’re known for using violence against his opponents. It is a camp from which you can easily get thrown out for using alcohol or drugs, while good education and leadership skills are highly prized, along with traditional values, paramilitary discipline, unity towards the leader and the common goal of instilling Russia as the world’s greatest empire.

Gert Jan Kocken’s work is an ongoing research into the remembrance and visual representation of pivotal episodes in world history. When these episodes are committed to our collective memory, they form intricate constellations of facts, interpretations, opinions and visual impressions. This process of memorisation is influenced by official chronicles and mass media, which offer clear-cut accounts of inherently ambiguous events. Kocken critically engages with these accounts, and offers multiple viewpoints that encourage the contemplation of alternative readings and counterfactual histories. Central in his engagements with these accounts is the turning point in the historical episode, the moment in which history took a radical turn, or at least had the potential to take a radical turn. 50

Kocken nam onlangs deel aan de groepstentoonstelling The Glorious Rise and Fall… in KW14 in ’s-Hertogenbosch. Enkele andere recente tentoonstellingenwaren: Identity, Sammlung Hoffman, Berlijn; How much Fascism, Gallery Nova, Zagreb; Extra City, Antwerpen; Kochi-Muziris Biënnale 2012; Positions, Stedelijk Museum, Schiedam, (2010); en Monumentalism, Municipal Acquisitions in Stedelijk Museum, Amsterdam, (2010). Zijn werk is opgenomen in de collectie van onder meer het Stedelijk Museum Amsterdam, Stedelijk Museum Schiedam, Huis Marseille in Amsterdam en Sammlung Hoffmann in Berlijn. Kocken ontving in 2002 de Encouragement Award van het Amsterdamse Fonds voor de Kunst. THE OFFICE nodigde hem uit voor de reeks The world according to…, waarin een kunstenaar het onderzoeksproces uit de doeken doet dat voorafging aan zijn werk. The World according to Gert Jan Kocken werd uitgegeven door Argobooks, Berlijn (2012).

Bron – De kunstenaar

Nashi (de onzen), 2008 HD Video 26 min.

looiersgracht 60

GERT JAN KOCKEN

DEPICTIONS OF AMSTERDAM 1940-1945 comprises 50 maps of the city made and used by the Germans, the Dutch resistance and the Allied Forces, collectively depicting the atrocities carried out in the city during the occupation. Bianca Stigter writes about the work: “During the Second World War, quite a lot of maps were made or reworked that provided other than the usual information […] The most notorious example is the stippenkaart, the ‘dot map’. In 1941, the Municipal Bureau of Statistics put dots on the map of Amsterdam, with each dot representing ten Jews. On another map, zealous public servants indicated the distribution of Jews per neighbourhood by colour. The redder the district, the more Jews living there – until 1943, by which time Jews had vanished from the streets.” Gert Jan Kocken attended the Rijksakademie residency programme (2011-’12). He received a felowship from Teva Europe in 2012, as well as the Prins Bernhard Cultuurfonds – Straver Fonds (NL) in 2011.

Bronnen – Bianca Stigter, Depictions of Amsterdam 1940-1945, 2010 – Rijksakademie van beeldende kunsten, Amsterdam. – De kunstenaar

Museum Amsterdam, Stedelijk Museum Schiedam, Huis Marseille Amsterdam and Sammlung Hoffmann in Berlin, among others. Kocken received the 2002 Encouragement Award Amsterdam fund for the arts, THE OFFICE invited him for the series The world according to…, in which an artist is invited to uncover the research processes that precede his actual artistic work. The World According to Gert Jan Kocken was published by argobooks, Berlin, and released in 2012. Sources – Bianca Stigter, DEPICTIONS OF AMSTERDAM 1940-1945, 2010 – Rijksakademie van Beeldende Kunsten, Amsterdam. – The artist

His most recent exhibition is titled The Glorious Rise and Fall… at KW14 in ’s-Hertogenbosch in the Netherlands. The name is indicative of the long list of exhibitions that characterises Kocken’s thinking and his field of inquisition. Amongst the most recent are: Identity, Samlung Hoffman, Berlin; How much Fascism, Gallery Nova, Zagreb; Extra City, Antwerp; Kochi-Muziris Biennale 2012; Positions, Stedelijk Museum, Schiedam (2010); and Monumentalism, Municipal Acquisitions, Stedelijk Museum, Amsterdam (2010). His work is included in the collection of Stedelijk

looiersgracht 60

keizersgracht 387

ze ook de ogen van de modellen op de foto’s wegsneed – en daarmee hun verleidelijke blikken. Het zijn handelingen die enigszins lijken op die van een voodoopriester.

AMIE DICKE 1978, Rotterdam Woont en werkt in Amsterdam

KEIZERSGRACHT 387 De Vergulde Ster Bouwjaar 1668 Dit koopmanshuis werd gebouwd in opdracht van Coenraad Segers en Catharina van Heyst en ademt nog de sfeer van de verschillende tijdperken van bewoning. Achter een zeventiende-eeuwse gevel bevindt zich een prachtig negentiende-eeuws interieur. In 1955 werd het huis door mevrouw Worst-Kalff nagelaten aan Vereniging Hendrick de Keyser. Vereniging Hendrick de Keyser zet zich in voor het behoud van architectonisch of historisch waardevolle huizen en interieurs in heel Nederland. De Vereniging doet dit door panden te verwerven en ze vervolgens te restaureren en te verhuren. Meer informatie: www.hendrickdekeyser.nl Openingstijden Dinsdag t/m zondag: 10.00-17.00 uur Maandag gesloten

Er bestaat een ideale wereld die kan worden beschouwd als de representatie van onze gezamenlijke verlangens, onze behoefte aan verbetering en vooruitgang, onze angst voor de dood en onze fascinatie voor schoonheid, macht en ego. Deze wereld, die voortdurend mee beweegt met onze collectieve wispelturigheid, openbaart zich het duidelijkst in modebladen en glossy’s. Het is niet alleen een wereld van luxe, jeugdigheid en Botoxschoonheid, maar ook een wereld van yoga, diëten en zelfs van moderne religie en het bedrijfsleven. Een wereld die de sleutel tot ons geluk lijkt. Maar in feite is het een catch 22, want hoewel we deze wereld zelf gecreëerd hebben, wordt het een op zichzelf staande maatstaf. We streven ernaar eraan te voldoen, maar door onze eigen veroordeling of die van anderen, falen we voortdurend, waardoor we eindeloos lijden. Sinds haar afstuderen houdt Amie Dicke zich intensief bezig met het ontsluieren van de mythen en angsten van deze imaginaire wereld. Ze doorboorde foto’s uit mode- en lifestylemagazines met haar nagels en met scherpe voorwerpen, waarmee ze hun schoonheid letterlijk doordrong. Vervolgens verbrandde en verminkte ze de beelden, waarbij

KEIZERSGRACHT 387

In deze tentoonstelling verkent Dicke niet alleen dit bekende thema, maar gaat ze verder: ze onderzoekt ook de illusies achter locaties en beelden. In The Background Men (2012) en andere fotografische werken bijvoorbeeld, waarin ook Dickes bekende verwijdertechniek zichtbaar is. In grootschalige werken als Butterflies IV, 2006 (Corrected Artwork I) uit 2011, gebruikt ze de inkt van BIC-pennen om delen van het beeld te verbergen. Dicke blaast de inkt uit de plastic buisjes van enkele duizenden pennen, zodat deze door middel van haar eigen adem op het doek terechtkomt.

Built 1668 Commissioned by Coenraad Segers and Catharina van Heyst, this building was completed in 1668. The property was home to a succession of residents in the following years and still exudes the character of the various periods. Behind the 17th-century façade, you’ll find an exquisite 19thcentury interior. In 1955, Mrs. Worst-Kalff bequeathed the house to the Hendrik de Keyser Foundation in her will. For more information, visit the Hendrick de Keyser Foundation website: www.hendrickdekeyser.nl

Met dank aan Stigter Van Doesburg, Amsterdam en Anat Ebgi, Los Angeles

own condemnation or that of others, we suffer no end in our failure to live up to its standards.

AMIE DICKE 1978, Rotterdam, the Netherlands Lives and works in Amsterdam

There is an ideal world out there that can be seen as the representation of our combined desires. It is fed by our need for improvement and progress, our fear of death and our fetish for beauty and power and ego. This world, in constant flux to keep up with our fickle collective mind, reveals itself best in fashion magazines and lifestyle glossies. It is not only the world of luxury and youth and Botox beauty, but also the world of yoga and health-food diets – and even contemporary religion and business. It is a world that has become the codex to our happiness.

Bron – De kunstenaar

Butterflies IV, 2006 (Corrected Artwork I) 2011 Collectie kunstenaar Butterflies III, 2006 (Corrected Artwork II) 2012 Privécollectie, Amsterdam Butterflies II, 2006 (Corrected Artwork III) 2013 Collectie kunstenaar The Ring and the Finger, 2012 Privécollectie, Amsterdam X-173- Key, 2013 Collectie kunstenaar

Courtesy of Stigter Van Doesburg, Amsterdam and Anat Ebgi, Los Angeles

Opening hours Tuesday to Sunday: 10:00-17:00 Closed on Monday

Amie Dicke werkt samen met de stichting Castrum Peregrini.

Het werk van Amie Dicke is sinds 2000 erg geliefd bij curatoren en museumdirecteuren. Dit resulteerde onlangs in de grote tentoonstelling Nabeeld in het GEM Museum voor actuele kunst in Den Haag (2012).

Butterflies IV, 2006 (Corrected Artwork I) 2011 Courtesy of the artist Butterflies III, 2006 (Corrected Artwork II) 2012 Private collection Butterflies II, 2006 (Corrected Artwork III) 2013 Courtesy of the artist The Ring and the Finger, 2012 Private collection, Amsterdam X-173- Key, 2013 Courtesy of the artist

De Vergulde Ster

Enkele andere solo- en groepstentoonstellingen: Zabludowicz Collection, Londen (2011); Hiromi Yoshii Gallery, Tokio (2010); Museum of Old and New Art, Tasmanië (2010); Museum voor Moderne Kunst, Arnhem (2009); en Tate Modern, Londen (2004).

Amie Dicke works to uncover the myths and trepidations of this illusory world. Taking images from magazines, she penetrates their beauty with nails and sharp objects. She burns and contorts these images and also uses cut-away techniques to remove eyes and with them their ‘siren-esque’ gaze – actions not entirely unlike those of a voodoo practitioner.

In the works for this exhibition, Dicke explores these familiar themes, but has gone further to address the illusions embedded in the memory of both place and image. Where ‘The Background Men’ – as well as the other photographic works – deals with this theme in Dicke’s familiar act of erasure, in the large-scale works such as ‘Butterflies VI, 2006 (Corrected Artwork I) 2011’, she uses Bic biro ink to conceal imagery. Dicke blows the ink from its plastic tubes on to the surface with her own breath, using several thousand pens to complete an artwork. Since 2000, Amie Dicke’s work has been heavily sought after by curators and museum directors. This culminated recently in a comprehensive show titled Nabeeld (Afterimage) at the GEM Museum of Contemporary Art in The Hague (2012). Other solo and group shows include Zabludowicz Collection, London (2011); Hiromi Yoshii Gallery, Tokyo (2010); Museum of Old and New Art, Tasmania (2010); Museum voor Moderne Kunst, Arnhem (2009); and Tate Modern, London (2004). Amie Dicke also has an ongoing collaboration with Foundation Castrum Peregrini. Source – The artist

It’s a catch-22. For as much as this world is created by us, it becomes an autonomous benchmark to which we then aspire, and by which, either by our 53

keizersgracht 387

CARLOS AMORALES 1970, Mexico-Stad, Mexico Studeerde aan de Rijksakademie van beeldende kunsten, Amsterdam Woont en werkt in Mexico-Stad

Van 1996 tot 2003 werkte Carlos Amorales aan een reeks performance-projecten over de worstelwereld en het gebruik van fictieve identiteiten. In 2003 richtte hij een atelier op in Mexico-Stad, dat uitgegroeid is tot een samenwerkingsverband met grafisch ontwerpers, schrijvers, musici en een psychoanalyticus. Zijn werk ontwikkelde zich in de richting van onderzoek, animatiefilm, verhalen vertellen en installaties. Tegelijkertijd realiseerde hij tussen 2003 en 2009 het project Nuevos Ricos, een platenlabel dat popmuziek uitbracht en in verschillende landen concerten organiseerde. Sinds 2010 richt Amorales zich vooral op abstractie, taal en typografie. Zijn performance-projecten waren te zien in Tate Modern, Londen, (2003), SF MOMA, San Francisco (2003) en Centre Georges Pompidou, Parijs, (2001).

Enkele solotentoonstellingen: Germinal, Museo Tamayo (Mexico); Supprimer, modifier et preserver, Mac/Val, Val-de-Marne, (2011); Remix, Palazzo delle Esposizioni, Rome (2010); Discarded Spider, Cincinnati Art Center and Orange County Museum (2008-2009); en Four Animations, Five Drawings and a Plague, Philadelphia Art Museum (2008). Groepstentoonstellingen: onder meer grote biënnales als Manifesta 09 (Genk, 2012), Performa (New York, 2007) en de Biënnale van Venetië (2003). Bronnen – Museum Boijmans van Beuningen, Rotterdam – De kunstenaar

Amsterdam is een korte speelfilm op basis van een script van Amorales en de Argentijnse schrijver Reinaldo Laddaga. De film onderzoekt en gebruikt non-semantische talen, iets wat Amorales in eerder werk ook al deed. De onbegrijpelijke taal maakte het mogelijk voor de acteurs en regisseur om te improviseren tijdens het draaien. Hoe abstracter de gesproken taal werd tijdens het filmen, hoe meer de lichamelijke expressie van de acteurs de voornaamste vorm van communicatie werd. Op deze manier raak je door het maken van een film in een ‘uitzonderingstoestand’, vergelijkbaar met momenten van sociale anarchie. Uiteindelijk kun je Amsterdam misschien beschouwen als een liefdesverhaal dat van de rails is gelopen. Carlos Amorales studeerde aan de Gerrit Rietveld Academie en de Rijksakademie van beeldende kunsten in Amsterdam (1996-1997). In 2011 ontving hij een beurs van het Smithsonian Artist Research Fellowship (SARF) in Washington en het jaar daarop een Production Residency bij Mac/Val, Val-de-Marne in Frankrijk. Sinds 2008 is hij als adviseur verbonden aan de Rijksakademie van beeldende kunsten in Amsterdam en van 2008 tot 2011 was hij lid van het National System of Art Creators in Mexico-Stad.

amsterdam, 2013 Digitale film, zwart/wit, met geluid Duur: 21 minuten Collectie Museum Bijmans Van Beuningen, Rotterdam Foto met dank aan de kunstenaar

Amsterdam, 2013 Digital film Black and white, with sound Duration: 21 min Collection of Museum Boijmans van Beuningen, Rotterdam Photo: Courtesy of the artist

CARLOS AMORALES 1970, Mexico City, Mexico Studied at the Rijksakademie, Amsterdam Lives and works in Mexico City

‘Amsterdam’ is a fictional film created from a screenplay written in collaboration with Argentinian author Reinaldo Laddaga. It researched and used the non-semantic languages that he has explored in previous works. The obstruction of understandable language allowed for the actors and the director to improvise when shooting the scenes. As spoken language and text became more and more abstract through the filming process, the actors’ physical expressions became the predominant form of communication. Under this premise, the act of filmmaking allows you to experience a “state of exception” comparable to a moment of social anarchy. Carlos Amorales studied at the Gerrit Rietveld Academie in Amsterdam, and the Rijksakademie van Beeldende Kunsten (1996-97) before completing a fellowship at SARF (Smithsonian Artists Research Fellowship), in Washington DC (2011), and a Production Residency at Mac / Val, Val-DeMarne in France in 2012. Since 2008, he has been an adviser to the Rijksakademie van Beeldende Kunsten, Amsterdam, and from 2008-’11, he was a member of the National System of Art Creators in Mexico City.

keizersgracht 387

From 1996 to 2003, Carlos Amorales worked on a series of performance projects related to the wrestling world and the use of fictional identities. In 2003, Amorales established a studio in Mexico City that has evolved into a collaboration with graphic designers, writers, a psychoanalyst and musicians. Consequently, his work developed into researching and making film animations, storytelling and installation. In parallel, from 2003 to 2009 he realised the project Nuevos Ricos, a record label that published pop music and organised concerts in different countries. Since 2010 his interests have focused on abstraction, language and typography. He has presented performances at the Tate Modern, London (2003); SF MOMA, San Francisco (2003); and the Centre Georges Pompidou, Paris (2001).

Solo exhibitions include: Germinal, Museo Tamayo, Mexico; Supprimer, modifier et preserver, Mac / Val, Val-De-Marne (2011); Remix, Palazzo delle Esposizioni, Rome (2010); Discarded Spider, Cincinnati Art Center and Orange County Museum (2008-9); and Four Animations, Five Drawings and a Plague, Philadelphia Art Museum (2008). Group shows include biennials such as Manifesta 09, Genk (2012); Performa, New York (2007); and the Venice Biennial (2003). Sources – Museum Boijmans van Beuningen, Rotterdam – The artist 54

herengracht 366-368

VIVIANE SASSEN 1972, Amsterdam Studeerde aan De Ateliers, Amsterdam Werkt en woont in Amsterdam

“In de tropen moet men bovenal rustig blijven.” – Joseph Conrad, Heart of Darkness

HERENGRACHT 366-368 De Cromhouthuizen / Bijbels Museum Bouwjaar 1662 De Cromhouthuizen zijn gebouwd door architect Philips Vingboons, in opdracht van Jacob Cromhout. Tot ver in de achttiende eeuw bewoonden de Cromhouts de huizen. In 1887 kocht het Nederlands Bijbelsgenootschap een van de panden (nr. 366) en in 1904 ook het buurhuis. In 1975 nam het Bijbels Museum, dat al sinds de negentiende eeuw bestaat en op diverse locaties gehuisvest was, zijn intrek in de Cromhouthuizen. Meer informatie: www.cromhouthuizen.nl en www.bijbelsmuseum.nl

Door haar sociale en visuele interesses te combineren heeft Vivianne Sassen een fascinerende verzameling beelden gecreëerd, en daarmee een uniek idioom. Haar manier van werken, die de ene keer om zorgvuldige compositie en de andere keer om puur toeval draait, draagt bij aan het surrealistische karakter van dit amalgaam van beelden. Sassen bracht haar vroege jeugd door in Kenia en keerde als fotograaf onlangs terug naar Afrika. Dit continent is haar grootste inspiratiebron. Daarnaast speelt in elk van haar werken schaduw een belangrijke rol. Daarover zegt Sassen: “Het spel van schaduwen zorgt voor verschillende invalshoeken. Je kunt ze op verschillende manieren interpreteren. Je moet altijd in staat zijn om een foto op verschillende vlakken te beoordelen – op politiek, sociaal, emotioneel, maar ook op persoonlijk vlak.”

Vivianne Sassen werd in Amsterdam geboren, waar ze nog altijd woont. Een gedeelte van haar jeugd bracht ze door in Afrika, wat haar grote fascinatie voor de visuele en sociale cultuur van dit continent verklaart. Ze studeerde mode aan de Artez Hogeschool voor de Kunsten in Arnhem en aan de Hogeschool voor de Kunsten in Utrecht. Vervolgens was ze artist in residence bij De Ateliers in 1996-1997. Sassen werd onderscheiden met de International Centre for Photography’s Infinity Award (2011) en de prestigieuze Prix de Rome (2007). Enkele van haar vele tentoonstellingen: New Photography in het Museum of Modern Art in New York (2011) en de tentoonstelling In and Out of Fashion in het Huis Marseille (2012). Bij de laatste tentoonstelling verscheen een uitgebreide catalogus met dezelfde titel.

Bron – De kunstenaar

Voor The Tolerant Home werd een selectie gemaakt uit twee groepen beelden, die een eerbetoon vormen aan vrouwen in het Afrika van Sassen. Op elk portret is te zien dat Sassens werkwijze (waarbij ze ideeën over sculptuur, grafiek en sociale kwesties met elkaar vermengt) een zoektocht is naar de kern van Afrika, om voorbij de stilte en ondoordringbaarheid van dit continent te komen. Vooral in de portretten van vrouwen is deze zoektocht tastbaar, want de zoektocht is inherent aan de vrouw; zij is het mysterie, het onderwerp van de mannelijke blik, zij brengt mannen in verwarring.

De Cromhouthuizen / Biblical Museum Built 1662 Commissioned by Jacob Cromhout and designed by architect Philips Vingboons, these houses were completed in 1662. The Cromhout family lived in the houses until well into the 18th century. The Dutch Bible Society acquired number 366 in 1887, adding the neighbouring number 368 in 1904. After being located at numerous locations since the 19th century, the Biblical Museum moved into the Cromhouthuizen in 1975. For more information, visit the websites www.cromhouthuizen.nl and www.bijbelsmuseum.nl Opening hours Tuesday to Sunday: 10:00-17:00 Closed on Monday Only during Chambres des Canaux: The Tolerant Home

VIVIANE SASSEN 1972, Amsterdam, the Netherlands Studied at De Ateliers, Amsterdam Lives and works in Amsterdam

“In the tropics one must before everything keep calm.” – Joseph Conrad, Heart of Darkness In a successful amalgamation of her social and visual concerns, Viviane Sassen has built up a very compelling collection of images and a unique idiom. Sassen’s practice of alternating between the highly composed and the purely coincidental adds to the surreal aura that this amalgamation creates. Her early childhood experiences in Kenya have inspired her return to Africa as a photographer, and she uses the continent as her main source of inspiration. In each of her works, shadow typically features strongly. Of shadow, Sassen says: “The play of shadows allows for multiple interpretations. You can read them at different levels. You should always be able to judge a photograph on different grounds – on political, social, emotional, but also personal grounds.” For The Tolerant Home exhibition, a selection was made from two different groups of images, paying tribute to the female subject in Sassen’s Africa. In each of the portraits, her approach, in which she morphs notions of sculpture with graphics and social issues, reveal Sassen’s quest to delve into the core of Africa, into its stillness and its impenetrability. It is especially in the female portraits that this quest becomes most tangible, most reverent, for the female carries this quest by definition; she is the mystery and the subject of the male gaze and cause of his confusion.

Enkele publicaties: Flamboya (Contrasto, Rome, 2007); Parasomnia (Prestel, München, 2011); Die Son Sien Alles (Libraryman, Zweden, 2012); en Roxane (oodee, Londen, 2012). Sassen is ook een zeer productief modefotograaf. Naast eigen werk fotografeert ze veel in opdracht voor mode- en modegerelateerde merken als Missoni, Diesel en Stella McCarthy. Ook werkt ze voor gerenommeerde magazines als Dazed & Confused en Wallpaper.

Foto’s Bokkie Testament Leaf Heliotrope Darkuman Junction Entebbe CMYK

Openingstijden Dinsdag t/m zondag: 10.00-17.00 uur Maandag gesloten Alleen tijdens Chambres des Canaux: Het Tolerante Huis

HERENGRACHT 366-368

Haar werk is opgenomen in collecties van het Los Angeles County Museum of Art; Museum of Modern Art, New York; Maison Européenne de la Photographie, Parijs; Fotomuseum Winterthur, Zwitserland; en Centre National des Art Plastiques, Parijs.

Menthe Rudebo Spring of the Nile Collectie kunstenaar beelden ©Viviane Sassen, series Flamboya, met dank aan Stevenson Gallery

Photographs Bokkie Testament Leaf Heliotrope Darkuman Junction Entebbe CMYK Menthe Rudebo Spring of the Nile All courtessy of the artist images ©Viviane Sassen, series Flamboya, courtesy Stevenson Gallery

Viviane Sassen was born in Amsterdam, where she still lives. Part of her youth was spent in Africa, which explains her deep fascination for the visual and social culture of the continent. She studied fashion at ArtEZ Institute of the Arts in Arnhem and art at the HKU in Utrecht, before taking up a residency at De Ateliers in 1996-’97. Sassen has won the International Centre for Photography’s Infinity Award (2011) and the prestigious Prix de Rome (2007). Her many exhibitions include New Photography at the Museum of Modern Art, New York (2011) and the exhibition In and Out of Fashion at Huis Marseille, Amsterdam (2012). This show yielded a comprehensive catalogue of the same title. Her work is in the collections of the Los Angeles County Museum of Art, Los Angeles; Museum of Modern Art, New York; Maison Européenne de la Photographie, Paris; Fotomuseum Winterthur, Switzerland; and the Centre National des Art Plastiques, Paris.

Her publications include Flamboya (Contrasto, Rome, 2007); Parasomnia (Prestel, Munich, 2011); Die Son Sien Alles (Libraryman, Sweden, 2012); and Roxane (Oodee, London, 2012). Sassen is also a prolific fashion photographer and works on commissions for fashion and fashion-related brands such as Missoni, Diesel and Stella McCartney, as well as creating high-end editorials for publications including Dazed & Confused and Wallpaper. Source – The artist

herengracht 366-368

herengracht 401

In zijn installatie, deels zichtbaar op de gevel en deels gesitueerd op de begane grond, trekt Ögüt een parallel tussen de jongeren die ondergedoken zaten in het huis dat zij Castrum Peregrini doopten, en de manier waarop Nederland op dit moment met asielzoekers omgaat. Dit alles in het licht van de radicale mentaliteitsverandering van de laatste tien jaar, die zowel bij officiële procedures als bij de man in de straat te merken is.

AHMET ÖĞÜT 1981, Diyarbakir, Turkije Studeerde aan de Rijksakademie van beeldende kunsten, Amsterdam. Woont en werkt in Amsterdam en Berlijn

HERENGRACHT 401 Castrum Peregrini Bouwjaar vóór 1677, verbouwd in 1724 en 1745, en in 1919 Dit bijzondere hoekhuis dateert uit de zeventiende eeuw en is in de loop der jaren meermaals aangepast. Castrum Peregrini was een onderduikplek gedurende de Tweede Wereldoorlog en is vandaag een cultureel centrum vol geschiedenis, boeken en kunst. De thema’s vrijheid, vriendschap en cultuur slaan een brug tussen de diverse generaties en disciplines die het pand bewonen. Gisèle d’Ailly van Waterschoot van der Gracht en Wolfgang Frommel hadden in de oorlog de rol van leraren, beschermers en vrienden. Ze waren de sleutel tot het overleven van de groep onderduikers (in zowel fysieke als spirituele zin) en alle verdere ontwikkelingen van Castrum Peregrini. Meer informatie: www.castrumperegrini.org

Ahmet Ögüt zoekt met zijn werk naar manieren om sociale protocollen te verstoren, door kleine veranderingen aan te brengen. Zo veranderde hij eens één letter in een bordje in de openbare ruimte, waardoor de tekst veranderde in: HIER VINDT 23 UUR VIDEO- EN AUDIOTOEZICHT PLAATS. De verwarring over dit bordje verspreidde zich snel via internet, waar het lang duurde voor iemand de mogelijkheid opperde dat het om een kunstwerk kon gaan.

Voor The Tolerant Home creëerde Ahmet Ögüt een interventie in de Castrum Peregrini-stichting aan de Herengracht. In de Tweede Wereldoorlog was Castrum Peregrini een onderduikadres. Meer dan zes decennia later is het uitgegroeid tot een plek waar geleerden en kunstenaars elkaar ontmoeten om literaire uitgaven te verzorgen en kleinschalige, kwalitatief hoogwaardige culturele evenementen te organiseren.

Openingstijden Dinsdag t/m zondag: 10.00-17.00 uur Maandag gesloten

HERENGRACHT 401

AHMET ÖĞÜT

Built pre-1677, altered in 1724 & 1745 and 1919 This impressive corner house dates back to the 17th century and has been altered numerous times over the years. Castrum Peregrini was used as a hiding place during World War II and nowadays it is a cultural centre bursting with history, books and art. The themes of freedom, friendship and culture form the bridge that connects its various generations and disciplines. Founders of the cultural centre Gisèle van Waterschoot van der Gracht and Wolfgang Frommel took up the role of educators, protectors and friends. They are key to the physical and spiritual survival of the group and any further developments at Castrum Peregrini. For more information, visit the Castrum Peregrini website: www.castrumperegrini.org Opening hours Tuesday to Sunday: 10:00-17:00 Closed on Monday

Ahmet Ögüt is een conceptueel kunstenaar die in Amsterdam en Berlijn woont en werkt. Hij gebruikt een breed scala aan media, waaronder video, fotografie, installaties, tekeningen en drukwerk. In 2009 vertegenwoordigde hij Turkije in het Turkse Paviljoen tijdens de 53ste International Art Exhibition van de Biënnale van Venetië. Ögüt

Meestal gaan Ögüts ingrepen verder dan dit grapje, maar zulke lichtvoetige humor gebruikt hij vaker om zijn soms zware boodschap lichter verteerbaar te maken.

Between Waiting and Hiding, 2013 Banner, gemaakt voor deze locatie 215 x 60cm Collectie kunstenaar

Castrum Peregrini

behaalde in 2003 zijn Bachelor aan de Faculteit voor Beeldende Kunst van de Hacettepe Universiteit, gevolgd door een Master in Beeldende Kunst in 2006 aan de Kunst en Design Faculteit van de Yildiz Technische Universiteit. Ögüt was artist in residence aan de Amsterdamse Rijksakademie van beeldende kunsten in 2007-2008.

Voortdurende performance met Huib Haye van der Werf Geluidsopname: Lawrence Aby Hamdan Bezoek de website voor de programmatijden

Between Waiting and Hiding, 2013 Site-specific banner 215 x 60cm Courtesy of the artist

1981, Diyarbakir, Turkey Studied at the Rijksakademie, Amsterdam Lives and works in Amsterdam and Berlin

Ahmet Ögüt is interested in finding ways of disrupting social protocols by making minor shifts in their basic form. For example, in one work he took the standard security signage that you find in public places and altered a single character so that it anomalously read ‘THIS AREA IS UNDER 23 HOURS VIDEO AND AUDIO SURVEILLANCE’. The confused conversation that emerged bounced around the internet, where the possibility that the announcement was a work of art took a long time to arise. Usually Ögüt’s interventions are more profound than this little prank, but the sweet irony and fun that is embedded in his work is often used to help the medicine go down. For The Tolerant Home, Ahmet Ögüt has created an intervention at the Foundation Castrum Peregrini. This location was a WWII hiding place on the Herengracht in Amsterdam, and for more than six decades since, the community of artists and scholars that emerged from the underground circle that lived and worked there has edited a literary review and organised high-quality, small-scale cultural events.

Ongoing performance with Huib Haye van der Werf Recordings by Lawrence Aby Hamdan For program timing visit the website

In his installation, which is partly visible on the façade and partly located on the ground floor of the foundation, Ögüt draws a parallel between the young people hiding at the house they named Castrum Peregrini and the treatment of contemporary asylum seekers in the Netherlands in view of the radical shift in attitude which has emerged both in official proceedings and in popular viewpoint in the last decade. Ahmet Ögüt is a conceptual artist living and working in Amsterdam and Berlin. He works with a broad range of media including video, photography, installation, drawing and printed media. In 2009, he represented Turkey in the Pavilion of Turkey at the 53rd International Art Exhibition of the Venice Biennial. Ögüt received his BA from the Fine Arts Faculty of Hacettepe University in 2003, and his MFA from the Art and Design Faculty of Yildiz Technical University in 2006. Ögüt was a guest artist at the Rijksakademie van Beeldende Kunsten in Amsterdam in 2007-’08.

herengracht 401

keizersgracht 584

MARLENE DUMAS 1953, Kaapstad, Zuid-Afrika Studeerde aan Ateliers ’63, Haarlem Woont en werkt in Amsterdam

M D-light It’s the pleasures of painting the poses of pleasure the privilege of being looked at the play of seduction the light of the night it’s nothing personal it’s plain delight ”Iemand zei eens dat ik niet tegelijkertijd een Zuid-Afrikaanse en een Nederlandse kunstenaar kon zijn, dat ik niet van twee walletjes kon eten. Ik wil niet van twee walletjes eten. Ik wil van meer walletjes eten.” – Marlene Dumas

KEIZERSGRACHT 584 Bouwjaar 1687 De panden Keizersgracht 584 en 586 maken deel uit van een viertal typisch Amsterdamse grachtenhuizen, gebouwd in 1687. Het interieur is grotendeels in de originele staat bewaard gebleven. De huidige bewoner is een groot ondersteuner van het culturele leven in Amsterdam en heeft dit jaar een koninklijke onderscheiding ontvangen. Het pand aan de Keizersgracht 586 huisvest ook het privémuseum Nihon no hanga met een collectie van bijna 2000 Japanse prenten. Het museum geeft een uitvoerig overzicht van de Japanse prentkunst uit de twintigste eeuw, met de nadruk op de vooroorlogse periode. Meer informatie: www.nihon-no-hanga.nl Openingstijden Dinsdag t/m zondag: 10.00-17.00 uur Maandag gesloten

KEIZERSGRACHT 584 Built 1687 Keizersgracht 584 and 586 are two of four typical Amsterdam canal-side properties built in 1687. Much of the interior of the house has remained in its original state. The current resident of the house is a fervent supporter of the Amsterdam cultural scene and has been awarded a royal honour this year. The private Nihon no Hanga museum is also located in the building, featuring an impressive collection of nearly 2,000 Japanese prints (the name of the museum is Japanese for ‘Japanese prints’). The museum provides an extensive overview of 20th-century Japanese printing with a particular focus on the pre-war period. For more information, visit the museum website: www.nihon-no-hanga.nl Opening hours Tuesday to Sunday: 10:00-17:00 Closed on Monday

Marlene Dumas (1953) groeide op in Jacobsdal in Zuid-Afrika. In 1972 ging ze naar de Universiteit in Kaapstad. Daar behaalde ze een bachelorgraad in beeldende kunst. Met een studiebeurs voor twee jaar koos ze voor Europa, meer specifiek voor Nederland, vanwege de taalverwantschap. Taal is voor Dumas naast kunst een belangrijk uitdrukkingsmiddel. In Nederland werkte zij van 1976 tot 1978 aan Ateliers ‘63 in Haarlem. Twintig jaar later, in 1998, keerde ze als vaste begeleider terug naar de kunstopleiding De Ateliers, inmiddels gevestigd in Amsterdam. Daarnaast heeft Marlene Dumas op verschillende andere Nederlandse kunstinstituten les gegeven. In 1978 werd haar werk voor het eerst tentoongesteld, in het Stedelijk Museum in Amsterdam. Tijdens deze expositie, Atelier 15 (10 jonge kunstenaars), was ook werk te zien van René Daniëls en Ansuya Blom. In 1984 nodigde het Centraal Museum in Utrecht haar uit om haar eerste solotentoonstelling te maken.

Haar eerste grote buitenlandse solotentoonstelling opende drie maanden na de geboorte van haar dochter in de Kunsthalle in Bern. In 1992 waren alle zalen van het Van Abbemuseum in Eindhoven gewijd aan haar tentoonstelling Miss Interpreted. In 1995 was Dumas een van de drie Nederlandse kunstenaars op de Biënnale van Venetië. In 1996 waren onder anderen Mike Kelley, Thomas Schütte, Robert Gober en Rachel Whiteread haar sparringpartners in het Hirshhorn Museum in Washington D.C. Het betrof de tentoonstelling Distemper: Dissonant Themes in the Art of the 1990s. Het oeuvre van Dumas omspant inmiddels meer dan dertig jaar. In 2001 stelde Jonas Storsve van het Centre Pompidou haar eerste retrospectief van werk op papier samen onder de titel Nom de Personne. Deze tentoonstelling was aansluitend te zien in het New Museum, New York en in museum De Pont in Tilburg. Tussen 2007 en 2009 toerde een retrospectief van haar gehele oeuvre in wisselende samenstelling langs drie continenten. In Zuid-Afrika heette de tentoonstelling Broken White; het was de eerste keer dat er zoveel werk van Dumas in haar geboorteland te zien was.

Voor haar activiteiten ontving Marlene Dumas verscheidene prijzen en onderscheidingen waaronder de Sandberg Prijs (1989) en de David Röell Prijs/ Prins Bernhard Cultuurfonds Prijs voor Beeldende Kunst (1998). In 2011 werd zij in Stockholm onderscheiden met de Rolf Shock Prize for Visual Arts. Haar gehele oeuvre werd in 2012 bekroond met de Johannes Vermeer Prijs, de Nederlandse staatsprijs voor de kunsten. Bron – De kunstenaar

Werken uit de serie M D-light (1999-2013) Love, 2013 Olieverf op canvas 100x65cm Met dank aan kunstenaar

1953, Cape Town, South Africa Studied at Ateliers ’63 Lives and works in Amsterdam

Love, 2013 Oil on canvas 100 x 56cm Courtesy of the artist

M-D-light It’s the pleasures of painting the poses of pleasure the privilege of being looked at the play of seduction the light of the night it’s nothing personal it’s plain delight

Fingers, 1999 Oil on canvas 40 x 50 cm Courtesy of the artist Turkish Girl, 1999 Oil on canvas 100 x 56cm Private collection

“Someone once remarked that I could not be a South African artist and a Dutch artist, that I could not have it both ways. I don’t want it both ways. I want it more ways.” – Marlene Dumas

In the Netherlands, she worked at Ateliers ’63 in Haarlem from 1976 to 1978. Twenty years later she returned to take up a permanent position at De Ateliers art school, now based in Amsterdam. Marlene Dumas has also taught at various other Dutch art institutes. Her work was exhibited for the first time in 1978, at the Stedelijk Museum in Amsterdam. Entitled Atelier 15 (10 Young Artists), the exhibition also featured work by René Daniëls and Ansuya Blom. In 1984, the Centraal Museum in Utrecht was the first to invite her for a solo exhibition. 61

Turkish Girl, 1999 Olieverf op canvas 100x65cm Privécollectie

Selected works from the series M D-light, (1999-2013)

MARLENE DUMAS

Marlene Dumas grew up in Jacobsdal, a small farming town in the Free State province of South Africa. She began studying at the University of Cape Town in 1972 and graduated with a BA in Fine Arts. She was awarded a two-year scholarship and set her sights on Europe, and more specifically the Netherlands, because of the language similarity. Alongside visual art, language is a significant means of expression for Dumas.

Fingers, 1999 Olie op canvas 40 x 50 cm Met dank aan kunstenaar

In 1989, The Question of Human Pink, her first major international solo exhibition, opened in the Kunsthalle in Bern just three months after the birth of her daughter. And in 1992, all of the exhibition spaces at the Van Abbemuseum in Eindhoven were devoted to her exhibition Miss Interpreted. In 1995, Dumas was one of three artists selected as the Dutch contribution to the Venice Biennale. Her sparring partners for the 1996 exhibition Distemper: Dissonant Themes in the Art of the 1990s at the Hirshhorn Museum in Washington DC included Mike Kelley, Thomas Schütte, Robert Gober and Rachel Whiteread. The artist’s oeuvre now spans a period of more than 30 years. In 2001, Jonas Storsve of the Centre Pompidou in Paris staged the first retrospective of her works on paper, which subsequently

travelled to the New Museum in New York and Museum De Pont in Tilburg. Between 2007 and 2009, a varying composition of works drawn from her complete oeuvre toured three continents. Presented in South Africa as Intimate Relations, it was the first large exhibition of her work displayed on her native soil. Marlene Dumas has been the recipient of several awards and honours recognising her achievements, including the Sandberg Prize in 1989 and the David Röell Prize/Prins Bernhard Cultuurfonds Prize for Visual Arts in 1998. In 2011 she was awarded the Rolf Schock Prize for Visual Arts in Stockholm. In 2012, her entire works was awarded the Johannes Vermeer Award, the Dutch state prize for the arts. Source – The artist keizersgracht 584

herengracht 470

ZACHARY FORMWALT 1979, Albany (Georgia), USA Studied at the Rijksakademie, Amsterdam Lives and works in Amsterdam

“Ik weet niet of je ooit de ‘beweging’ van de kapitaalmarkten zult vangen, want er valt niet veel te zien…” — Bankier (naamloos hedgefonds)

HERENGRACHT 470 Goethe-Institut Bouwjaar 1669, verbouwd in de negentiende eeuw Herengracht 470 werd in 1669 gelijktijdig gebouwd met nummer 468. De voorgevels van deze tweelingpanden vormden lang een visuele eenheid van tien vensterassen breed. Die werd omstreeks 1875 drastisch verbroken toen nummer 468 werd bepleisterd. Sinds de bouw is het pand in handen geweest van zestien eigenaren, onder wie mr. Jacob Jacobsz Hinlopen (1644-1705), burgemeester en bewindhebber van de VOC. De laatste particuliere eigenaren waren Carolina Janssen en Heinrich Carl Rehbock. De weduwe Carolina Rehbock-Janssen verhuisde in 1939 naar de Oranje Nassaulaan, waarna het pand in gebruik was als kantoor. In 1970 werd het huis gekocht door de Bondsrepubliek Duitsland. Na een verbouwing huisvest het pand sinds 1976 het Goethe-Institut. Meer informatie: www.goethe.de/amsterdam

In Creamier (Phaidon Press, 2010) schrijft Adam Szymczyk: “Als kunst kan laten zien wat anders onopgemerkt zou blijven, doet Zachary Formwalts werk dat met het meest onzichtbare, obscure en ongrijpbare proces: het kapitaalverkeer. De voortdurende circulatie van geld tussen financiële markten is een van de uitgangspunten van de mondiale economie en wordt beschouwd als een fundamentele vrijheid in hedendaagse democratieën.” Met dit citaat als uitgangspunt onderzoekt Zachary Formwalt geldstromen in zijn werk In Place of Capital. Dat doet hij in een tweeledig verhaal. Allereerst gaat hij terug naar het Londen van de negentiende eeuw, waar William Henry Fox Talbot in de lente van 1845 vier foto’s maakte van de Royal Exchange. Deze afbeeldingen laten niet alleen het negentiende-eeuwse pand van een financiële instelling zien, maar ook een beperking van de techniek van de vroege fotografie: het was onmogelijk om voorwerpen in beweging vast te leggen. Met dit beeld van een financieel gebouw en de beperkingen van de fotografie als uitgangspunt

Goethe-Institut Built 1669; renovated 19th century

Bron – De kunstenaar

Zachary Formwalt woont en werkt in Amsterdam, na in 2008 artist in residence te zijn geweest aan de Rijksakademie van beeldende kunsten. Hij studeerde aan de School of the Art Institute of Chicago en de Northwestern University in Evanston, Illinois. Ook volgde hij het Critical Studies Postgraduate Program aan de Malmö

In Place of Capital, 2009 Single-channel HD video with sound Duration: 24:30 min Courtesy of the artist

Herengracht 470 was built simultaneously with number 468 in 1669. For many years, the façades of these twin houses were a single visual entity stretching the length of ten windows. This unity was dramatically split in around 1875 when number 468 received a stucco façade. The building has had 16 different owners since 1669, including city mayor and chairman of the Dutch East India Company Mr Jacob Jacobsz Hinlopen (1644-1705). The last private owners were Carolina Janssen and Heinrich Carl Rehbock. When the widow Carolina Rehbock-Janssen moved to the Oranje Nassaulaan in 1939, the building was repurposed as office space. The Federal Republic of Germany acquired the property in 1970 and following renovation, the Goethe-Institut took up residence in the building in 1976. For more information, visit the Goethe-Institut’s website: www.goethe.de/amsterdam Opening hours Tuesday to Sunday: 10:00-17:00 Closed on Monday Also closed on Friday, 15 November

Art Academy in 2004 en 2005. Zijn soloprojecten waren te zien in het Wexner Center for the Arts in Columbus, Ohio (2010); Casco - Office for Art, Design and Theory in Utrecht (2010); en Kunsthalle Basel (2009). Verder had hij tentoonstellingen in onder meer Witte de With in Rotterdam; Stedelijk Museum Amsterdam; Museu Picasso in Barcelona; Foam Amsterdam; Serralves Museum in Porto; en op het International Film Festival Rotterdam.

In Place of Capital, 2009 Single-channel HD video with sound Duration: 24:30 min Courtesy of the artist

Openingstijden Dinsdag t/m zondag: 10.00-17.00 uur Maandag gesloten Ook gesloten op vrijdag 15 november

HERENGRACHT 470

ontvouwt zich in In Place of Capital een vreemde verstandhouding tussen economische bewegingen en fotografische representatie. De tweede verhaallijn in het werk is gebaseerd op het zeventiende-eeuwse schilderij Gezicht op de Gouden Bocht in de Herengracht in Amsterdam vanuit het oosten (1671-1672) van Gerrit Adriaensz Berckheyde. Het schilderij toont niet alleen de Gouden Bocht, het deel van de destijds gloednieuwe grachten dat het financiële zenuwstelsel was van wereldmacht Nederland, maar door zijn geschiedenis ook de macht van kunstwerken als handelswaar in de wereld van gelden goederenverkeer.

ZACHARY FORMWALT 1979, Albany (Georgia), USA Studied at the Rijksakademie, Amsterdam Lives and works in Amsterdam

“I’m not sure you’re ever going to capture the ‘movement’ of capital markets, because there’s not much to see…” – Bank officer (unnamed hedge fund) In Creamier (Phaidon Press, 2010) Adam Szymczyk writes: “If art has the capacity to make present what would otherwise remain unnoticed, Zachary Formwalt’s work deals with the least visual, most obscure and elusive of processes: the movement of capital. The unhindered circulation of money between financial markets is one of the basic premises of the global economy and is considered a fundamental freedom in modern democracies.” 63

Based on this premise, Formwalt’s work In Place of Capital investigates the movement of money in a two-fold narrative. The first narrative looks at London of the 19th century, where, in the spring of 1845, William Henry Fox Talbot made four photographs of the Royal Exchange. What appears in these photographs is not only the 19th-century edifice of a financial institution, but also an early limitation of the technology of photography itself: its inability to capture and clearly represent objects in movement. Beginning with this image of finance and the limitations of photography, In Place of Capital unfolds in the strange place between economic movements and the realm of pictorial representation after the invention of photography. The second investigation is related to the 17th-century painting The Bend on the Herengracht (De Gouden Bocht in de Herengracht in Amsterdam vanuit het Oosten, 1671-72) by Gerrit Adriaensz Berckheyde. Not only does the painting depict the Golden Bend, the section on the newly dug canals that had become

the central financial nerve of the Netherlands at its pinnacle of world power, but in its history the painting also reveals the power of artworks as commodities within the world of finance and commerce. Zachary Formwalt has been living and working in Amsterdam after completing his residency at the Rijksakademie in 2008. He is a graduate of the School of the Art Institute of Chicago and the Northwestern University in Evanston, Illinois, and attended the Critical Studies Postgraduate Program at the Malmö Art Academy in 2004 and 2005. He has presented solo projects at the Wexner Center for the Arts, Columbus, Ohio (2010); Casco – Office for Art, Design and Theory, Utrecht (2010); and Kunsthalle, Basel (2009). Furthermore, he has showed at the Witte de With Center, Rotterdam; the Stedelijk Museum, Amsterdam; Museu Picasso, Barcelona; Foam, Amsterdam; Serralves Museum in Porto; and at the International Film Festival Rotterdam, amongst many other venues. Source – The artist

herengracht 470

SARA VAN DER HEIDE 1977, Busan, Zuid-Korea Studeerde aan De Ateliers in Amsterdam Woont en werkt in Amsterdam

“Het kunstwerk […] is allereerst een wordingsgeschiedenis, het wordt nooit uitsluitend als gevolg ervaren.” – Paul Klee in Creative Credo, 1920 Enkele recente tentoonstellingen: Interventions 02: The Goethe-Institut’s Reading Room Pyongyang, Goethe-Institut Amsterdam (2013); de performancereeks Abstract Background with One or Two Figures in het Stedelijk Museum Amsterdam (2012); en Hollands Kabinet (20102012) in De Appel, Amsterdam (2011) en het Van Abbemuseum, Eindhoven (2012).

Zur Farbenlehre, Colour and Background (after Goethe) uit 2011 is gebaseerd op Zur Farbenlehre (1805) van Johann Wolfgang von Goethe. Het is een staand scherm met abstracte kleurvlakken. De compositie en primaire kleuren van dit werk doet onmiddellijk denken aan de abstracte schilderkunst uit het begin van de twintigste eeuw, zoals die van Mondriaan. Zur Farbenlehre gaat uit van een van Goethes kleurenschema’s, ontwikkeld naar aanleiding van Sir Isaac Newtons ontdekking dat licht is samengesteld uit deeltjes met verschillende kleuren. Goethe hanteerde een meer contextuele aanpak, waarbij hij aantoonde dat de achtergrondkleur een belangrijke rol speelt bij het tonen van andere kleuren op het moment dat licht door een prisma schijnt. Deze verwijzing naar negentiende-eeuwse wetenschap en esthetiek vormt een levendige herinnering aan de invloed die de Verlichting nog altijd heeft op onze hedendaagse kijk op de wereld.

Bronnen – Maxine Kopsa – Conceptual Sex; Modernism Acknowledges Colour – De kunstenaar

Sara van der Heide volgde een Master aan De Ateliers in Amsterdam (1999-2001). In 2007 studeerde ze aan het ISCP in New York. Van der Heide gebruikt vaak kleur, licht en woordspelingen (zowel als materiaal als onderwerp) om onze ideeën over de kunstgeschiedenis en historische politieke zekerheden te verruimen.

Zur Farbenlehre, Colour and Background (after Goethe), 2011 Olieverf op doek op een tafelpoot 240 x 200 cm © Sara van der Heide Fotografie Johannes Schwartz

SARA VAN DER HEIDE

Zur Farbenlehre Colour and Background (after Goethe), 2011 Oil paint on linen on a table leg, 240 x 200 cm © Sara van der Heide Photography Johannes Schwartz

1977, Busan, South Korea Studied at De Ateliers, Amsterdam Lives and works in Amsterdam

“The work of art […] is first of all genesis; it is never experienced purely as a result.” – Paul Klee, Creative Credo, 1920 Zur Farbenlehre, Colour and Background (after Goethe) is based on Johann Wolfgang von Goethe’s Zur Farbenlehre (1805). It is a folded, standing table screen displaying abstract colour fields. The composition and primary colours immediately bring to mind early 20th-century abstract painting, such as that of Mondrian. Zur Farbenlehre is one of Goethe’s colour schemes, developed in relation to Sir Isaac Newton’s discovery that light is made up of particles of different colours. Goethe took a more contextual approach, showing that background colour plays an important role in making other colours visible when light breaks through a prism. This reference to 19th-century science and aesthetics offers a poignant reminder of the influence of Enlightenment thinking on our own contemporary perceptions of the world.

Sara van der Heide followed the post-graduate programme at De Ateliers in Amsterdam (19992001). In 2007, she was a fellow resident at ISCP in New York. Van der Heide often uses colour, light and word play (both as material and as subject) to enlarge our current spectrum of ideas on art history and historical political certainties. Amongst others, recent projects include: the intervention Goethe-Institut Reading Room Pyongyang at the Goethe-Institut Amsterdam (2013); the performance series Abstract Background with One or Two Figures at the Stedelijk Museum, Amsterdam (2012); and the durational work Hollands Kabinet (2010-’12), which was on show at De Appel, Amsterdam (2011) and later at the Van Abbemuseum, Eindhoven (2012). Sources – Maxine Kopsa – Conceptual Sex; Modernism Acknowledges Colour. – The artist

herengracht 470

herengracht 474

JULIKA RUDELIUS 1968, Keulen Studeerde aan de Rijksakademie van beeldende kunsten, Amsterdam. Woont en werkt in Amsterdam en New York

Het filmische werk van Julika Rudelius, over de dynamiek tussen macht en afhankelijkheid, en tussen roem en kwetsbaarheid, laat zien hoe ons idee over androgynie verandert. Over haar nieuwe film The Embodiment, die in première gaat tijdens de expositie The Tolerant Home, zegt Rudelius:

HERENGRACHT 474 Manifesta Bouwjaar 1669 Gebouwd in 1669, op een kavel dat in 1665 voor 7400 gulden was gekocht. Het is het enige enkele huis - een huis met een gewone breedte - in dit deel van de Gouden Bocht van de Herengracht. In 1979 kwam het pand in handen van het Rijk. Het werd al vanaf 1950 gebruikt door het Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie (RIOD). Na het vertrek van het RIOD naar Herengracht 380-382 werd Herengracht 474 aangekocht door het Prins Bernhardfonds (dat zelf in het buurpand Herengracht 476 is gevestigd). Tegenwoordig biedt het pand onderkomen aan Manifesta - The European Biennial of Contemporary Art en DutchCulture - centre for international cooperation. Meer informatie: www.manifesta.org en www.dutchculture.nl Openingstijden Dinsdag t/m zondag: 10.00-17.00 uur Maandag gesloten

Julika Rudelius is een video- en performancekunstenaar. Haar werk was wereldwijd te zien, onder meer in Tate Modern, Londen; Stedelijk Museum, Amsterdam; Zentrum für Kunst und Media, Karlsruhe; Brooklyn Museum; en MoCA North Miami. In 2009 nam ze deel aan de International Center of Photography Triënnale, de International Incheon Women Artists’ Biennale en de Heartland Exhibition in het Smart Museum of Art, Chicago. Daarnaast werd haar werk geëxposeerd in solotentoonstellingen in het Swiss Institute of Contemporary Art, het Centre Culturel Suisse, het Stedelijk Museum Bureau Amsterdam en het Frans Hals Museum in Haarlem.

Bron – De kunstenaar And i for no woman, 2013 HD–video, Engels gesproken Duur: 12min Collectie kunstenaar

”Ik vind het interessant om te zien hoe sommige jonge transgendervrouwen nieuwe, uitbundige en voluptueuze ideeën ontwikkelen over hoe androgyne mensen eruit kunnen zien. Deze overdreven versierde, wulpse en vrouwelijke look komt voor onder alle seksuele voorkeuren: hetero en homo, voor en na de operatie, transgender en cisgender. In het verleden werd deze look vaak ‘drag’ genoemd, maar het is ook een extravagant en barok schoonheidsideaal dat ik vaak heb gezien bij heteroseksuele vrouwen buiten de transgendergemeenschap.” Zou er een nieuwe plek zijn waarop de twee geslachten elkaar ontmoeten – een voluptueuze, ultravrouwelijke plek in plaats van het dominante mannelijke domein waaraan we voorheen neigden te denken? Hoewel ze streven naar iets dat alledaags is, noemt Rudelius deze jonge groep verantwoordelijk voor de vorming van een nieuwe esthetiek: een sterke, vrouwelijke schoonheidsnorm. Ze wijken af van de gepolariseerde seksebepaalde beelden van de oude transgenderman die mascara aanbrengt in een poging er vrouwelijk uit te zien, en optreedt in louche clubs. Deze nieuwe beweging is onbescheiden en bestaat uit vrouwen die expressief willen zijn, ongeacht hun economische en sociale status.

HERENGRACHT 474

And i for no woman, 2013 HD video English spoken Duration: 12 min Courtesy of the artist

Manifesta Built 1669 Built on a lot acquired in 1665 for 7,400 Dutch guilders, this property was completed in 1669. It is the only ‘single house’ (a normal-width house) in this section of the renowned Golden Bend on the Herengracht. The Dutch State acquired the building in 1979, although the Dutch Institute for War, Holocaust and Genocide Studies had already taken up residence here in 1950. After the institute moved to Herengracht 380-382, the Prins Bernhard Cultuurfonds acquired Herengracht 474 (the Prins Bernhard Cultuurfonds itself is located in the neighbouring building, number 476). Manifesta, the European Biennial of Contemporary Art, currently calls Herengracht 474 home, as does DutchCulture, Centre for International Cooperation. For more information, visit the Manifesta website: www.manifesta.org and www.dutchculture.nl Opening hours Tuesday to Sunday: 10:00-17:00 Closed on Monday

In 2008 won Julika Rudelius de Amsterdam Prijs. Ze studeerde fotografie aan de Gerrit Rietveld Academie in Amsterdam, en was artist in residence aan de Rijksakademie van beeldende kunsten en het International Studio and Curatorial Program in New York.

JULIKA RUDELIUS 1968, Cologne, Germany Studied at the Rijksakademie, Amsterdam Lives and works in New York and Amsterdam

Julika Rudelius’s cinematic work about the dynamics between power and dependency, as well as fame and vulnerability, has led to an interest in the ways in which the idea of androgyny is shifting. Rudelius says of her new film The Embodiment, which premieres as part of the The Tolerant Home: “I’m interested in the way some young transgender women are creating new exuberant, voluptuous and decadent ideas of what androgynous personas can look like. This look exists across sexual preferences: both straight and gay, transgender women preand post-operation, and cisgender women, or anyone sporting this new, excessively 67

ornate, voluptuous and decadent feminine persona. It’s a look popularised with transgender women and frequently labelled in the past as ‘drag’. But it is also an extravagant and baroque beauty ideal that I’ve seen sported by straight women outside transgender communities.” Could there be a new middle ground where the two genders meet – a place that’s voluptuous and ultra feminine as opposed to leaning toward the dominant masculine meeting point that has long held sway? Regardless of their commonplace aspirations, Rudelius finds this young group responsible for forming a strong new aesthetic – a fiercely feminine beauty standard. Instead of the polarised and gendered dichotomies – such as the old transgender man putting on mascara, performing in seedy clubs and trying to look female – this new movement is immodest and made by women who want to be expressive irrespective of economic and social status.

Biography: Julika Rudelius is a video and performance artist who has exhibited internationally. Her work has been featured at the Tate Modern, London; the Stedelijk Museum, Amsterdam; the ZKM, Karlsruhe; the Brooklyn Museum, New York; and MoCA North Miami. In 2009, she participated in the International Center of Photography Triennial, the International Incheon Women Artists’ Biennale and the Heartland Exhibition at the Smart Museum, Chicago. She has held solo exhibitions at the Swiss Institute of Contemporary Art; the Centre Culturel Suisse; the Stedelijk Museum Bureau Amsterdam; and the Frans Hals Museum, Haarlem. Julika Rudelius won the Amsterdamprijs voor de Kunsten in 2008. She studied photography at the Gerrit Rietveld Academie, Amsterdam, and completed residencies at the Rijksakademie van Beeldende Kunsten and the International Studio and Curatorial Program in New York. She currently lives and works in Brooklyn and Amsterdam. Source – The artist

herengracht 474

JAN ROTHUIZEN 1968, Amsterdam Studeerde aan De Ateliers, Amsterdam Woont en werkt in Amsterdam

Jan Rothuizen is een geboren en getogen Amsterdammer en woont nog altijd, naar eigen zeggen met redelijk plezier, in Amsterdam. Hij studeerde aan de Gerrit Rietveld Academie en was vervolgens artist in residence bij De Ateliers (1992-1994). Tussen 1995 en 1998 woonde Rothuizen in New York, waar hij tien jaar later betrokken was bij de tentoonstellingenreeks Museum as Hub in het New Museum in New York (2008). Jan Rothuizen is zeer productief en staat vooral bekend om zijn uitvoerige en speelse topografische verhalen, gebaseerd op zijn aantekeningen bij wandelingen door steden en gebouwen. In de loop der jaren heeft hij een grote verscheidenheid aan stadsplattegronden en tekeningen van ruimtes en andere gestalten van de werkelijkheid gemaakt. Bekende voorbeelden van zijn werk zijn Beyroutes (2009), waarin hij de vernieuwingen van Beiroets binnenstad in kaart bracht, en recent de routing van het nieuwe Rijksmuseum. Verder maakt hij films en animaties en publiceert hij boeken.

Rothuizen werkte in landen over de hele wereld. Zo maakte hij The Last Tourist in het Chinese Guangzhou (2004) en in Caïro, Egypte (2008). Zijn werk is verzameld in de publicatie On a Clear Day You See Forever, die online te bekijken is. Bron: – De kunstenaar

JAN ROTHUIZEN 1968, Amsterdam, the Netherlands Studied at De Ateliers, Amsterdam Lives and works in Amsterdam

Artist Jan Rothuizen was born, raised and presently lives, as he notes, in reasonable happiness in Amsterdam. He attended the Gerrit Rietveld Academie before taking up a residency at De Ateliers (1992-’94). Between 1995 and 1998 Rothuizen lived in New York, where ten years later he was involved in the exhibition cycle Museum as Hub at the New Museum (2008). Rothuizen is a prolific collaborator and observer. He is best known for his elaborate and playful topographical stories, which are based on his walks through cities and

Woongroep Vredenburgh, 2011 Inkt op papier 50 x 65 cm

Slaapkamer Sylvia Willink, 2009 Inkt op papier 50 x 65 cm

Slaapkamer gesneuvelde soldaat, 2011 Inkt op papier 50 x 65 cm

chinese illegaal, 2009 Inkt op papier 50 x 65 cm Collectie kunstenaar

Living community Vredenburgh, 2011 Ink on paper 50 x 65 cm bedroom perished soldier, 2011 Ink on paper 50 x 65 cm bedroom Sylvia Willink, 2009 Ink on paper 50 x 65 cm Chinese illegal, 2009 Ink on paper 50 x 65 cm All courtesy of the artist

buildings. Over the years he has created a great variety of maps of cities and drawings of spaces and other forms of reality. Well-known examples are Beyroutes (2009), where he mapped the city of Beirut as part of the rejuvenation of the inner city, and recently the routing for the new Rijksmuseum. Other mediums include film, book publications and animations. Rothuizen has worked on many projects worldwide, amongst them in Guangzhou, China (2004) and Cairo, Egypt (2008) on The Last Tourist. His works are brought together in the publication On a Clear Day You See Forever, which is available for online viewing. Source – The artist

herengracht 474

vijzelstraat 32

MARIEN SCHOUTEN 1965, Andel Studeerde aan Ateliers ’63, Haarlem Woont en werkt in Amsterdam

“Of we nu uitgaan van het mythische scheppingsverhaal uit Genesis of de hypothese van de moderne natuurkunde, het ontstaan van de wereld zoals wij die kennen ging in beide gevallen gepaard met verdeeldheid. Maar als verdeeldheid het archetype van de schepping is, en de tragiek waaronder wij en de wereld gebukt gaan, dan blijven we voor altijd in zekere mate in de greep van een verlangen naar hereniging.” – Marcel Vos in Division and Unification in the Work of Marien Schouten.

VIJZELSTRAAT 32 De Bazel (Stadsarchief Amsterdam) Bouwjaar 1919-1926 De Bazel, vernoemd naar haar architect K.P.C. de Bazel (1869-1923), is gebouwd voor de Nederlandsche Handel-Maatschappij (NHM), de latere ABN AMRO. In maart 1991 kreeg het gebouw de status van rijksmonument. Het geldt als hoogtepunt in het oeuvre van De Bazel. Het Stadsarchief is het historisch documentatiecentrum van de stad Amsterdam met 35 kilometer archieven, een historisch-topografische collectie met miljoenen kaarten, tekeningen en prenten, een bibliotheek en omvangrijke geluids-, filmen fotoarchieven. Meer informatie: www.stadsarchief.amsterdam.nl Openingstijden Dinsdag t/m zondag: 10.00-17.00 uur Maandag gesloten Alleen tijdens Chambres des Canaux: Het Tolerante Huis

VIJZELSTRAAT 32

MARIEN SCHOUTEN

Built 1919-1926 Named after its architect, KPC de Bazel (1869-1923), De Bazel was built between 1919 and 1926. It was commissioned by the Dutch Trading Society, a predecessor of ABN AMRO bank. The building is seen as the apogee of De Bazel’s oeuvre, and was awarded listed building status in March 1991. The City Archives are Amsterdam’s primary historical documentation centre, home to 35 kilometres of archives, a historical topographical collection of millions of maps, drawings and prints, a library and extensive audio as well as film and photography archives. For more information, visit the Amsterdam City Archives website: www.stadsarchief.amsterdam.nl Opening hours Tuesday to Sunday: 10:00-17:00 Closed on Monday Only during Chambres des Canaux: The Tolerant Home

Schouten woont en werkt in Amsterdam. Zijn werk was op vele tentoonstellingen te zien, zoals recent Nepheline in Galerie Paul Andriesse in Amsterdam. In 2009 nam hij deel aan de groepstentoonstelling De Nederlandse identiteit? in De Paviljoens in Almere (samen met Job Koelewijn en David Jablonowski). De keramische installaties

van Schouten waren te zien in het Bonnefantenmuseum in Maastricht en De Pont in Tilburg. Ook is zijn werk opgenomen in de befaamde collectie van De Pont. Enkele publicaties: Marien Schouten, Kunsthalle Bern, (tentoonstellingscatalogus, tekst door Ulrich Loock en Marcel Vos) en Het vieze tafeltje/The dirty table, Stedelijk Museum Amsterdam (tentoonstellingscatalogus, tekst door Rudi Fuchs en Marcel Vos, 1997). Bronnen – Marcel Vos, Division and Unification in the Work of Marien Schouten, 1992, Kunsthalle Bern – De kunstenaar

De afgelopen drie decennia heeft Marien Schouten uitputtend de grenzen van de beeldhouwkunst, de keramiek en de schilderkunst afgetast, op zoek naar het gebied waar ze in elkaar overlopen. Waar Schouten in zijn eerdere werk naar mediavormen zocht die buiten de gebaande paden traden, heeft in zijn meer recente werk zijn toenemende fascinatie voor het begrip ‘begrenzing’ fysiek gestalte gekregen. Schoutens installatie in het Stedelijk Museum Amsterdam toont zowel voor het eerst een idioom van de gevangenis als grens als van grenzen die niet zichtbaar zijn. Voor The Tolerant Home gaat Schouten tot het uiterste als het om zijn gevangenisidioom gaat: hij creëerde een hermetisch gesloten cel. Andere grenzen gaan de strijd aan met dit krachtige statement. We worden niet toegelaten: we nemen gedwongen de positie van toeschouwer aan; alleen kan onze blik het interieur niet doordringen. Binnenin vinden we een verzameling van thema’s in een nieuwe context. Wat het meest opvalt is het enorme keramische beest van Schouten. Het dient als katalysator voor de meer abstracte gebaren die hij maakt, zoals glazen afscheidingen en schilderijen. Het beest wordt sculptuur, trofee of gered wild dier.

De Bazel (Amsterdam City Archives)

Marien Schouten studeerde aan Ateliers ’63 in Haarlem en werkt momenteel op de faculteit van De Ateliers, de voortzetting van dit instituut in Amsterdam. Schouten is ook bestuurslid van het European Ceramic Work Center in Den Bosch.

1956, Andel, the Netherlands Studied at Ateliers ’63 Lives and works in Amsterdam

“ Whether we are thinking of the myth of Creation from the book of Genesis or of the hypotheses of modern physics, division lies at the beginning of the world as we know it. But if division is the archetype of creation and the tragic aspect under which we find the world and ourselves, then a desire for reunification will never completely lose its hold on us.” – Marcel Vos, Division and Unification in the Work of Marien Schouten Marien Schouten has been scrutinising sculpture, ceramics and painting over the last three decades, exploring the boundaries in a search for their transgressive potential. Where in his earlier work Schouten looked for forms of transgression between the media that captured him, his increasing fascination with the notion of boundary as object has taken a physical form in more recent works. With his installation at the Stedelijk Museum, Schouten introduced both an idiom of the prison as boundary for the first time, and boundaries that were based on notions of translucency. For The Tolerant Home, Schouten pushes his prison idiom to its limits by creating a hermetically sealed cell. Other boundaries play off this powerful gesture. What we are offered here is a denial of entry. We are forced into the position of the spectator, while only our gaze is able to penetrate the interior. Inside we find a collection of re-contextualised themes. Most notably Marien Schouten’s large-scale ceramic beast acts as a catalyst for the more abstract gestures he makes, glazing partitions, painting. The beast becomes sculpture, trophy or saved savage.

kamer 2013 Mixedmedia-installatie Collectie kunstenaar en Galerie Paul Andriesse, Amsterdam

Marien Schouten studied at Ateliers ’63 in Haarlem in the Netherlands and is presently a faculty member of De Ateliers – the continuation of this institute in Amsterdam. Schouten is also a board member of the European Ceramic Work Centre in ’s-Hertogenbosch in the Netherlands.

kamer 2013 Mixed media installation Courtesy of the artist and Galerie Paul Andriesse, Amsterdam

Schouten works and lives in Amsterdam. Amongst his many exhibitions, recent examples include: Nepheline, nieuwe beelden at Galerie Paul Andriesse, Amsterdam; and the group show De Nederlandse identiteit? at De Paviljoens, Almere, with Job Koelewijn and David Jablonowski (2009). Schouten’s ceramic installations have been shown at the Bonnefantenmuseum, Maastricht, and De Pont, Tilburg, and have been included in the renowned De Pont collection. Other publications include Marien Schouten in Kunsthalle Bern (exhibition catalogue, texts by Ulrich Loock and Marcel Vos), and Het vieze tafeltje / The dirty table, Stedelijk Museum, Amsterdam (exhibition catalogue, texts by Rudi Fuchs and Marcel Vos), 1997. Sources – Marcel Vos, Division and Unification in the Work of Marien Schouten, 1992, Kunsthalle Bern – The artist

vijzelstraat 32

herengracht 502

SARA VAN SONSBEECK & JOHN SNIJDERS SARA VAN SONSBEECK 1976, Amsterdam Studeerde aan de Rijksakademie van beeldende kunsten, Amsterdam

JOHN SNIJDERS 1963, Heemskerk

Tolerantie komt vaak voort uit een verhoogde staat van bewustzijn en de mogelijkheid om een bepaalde kwestie vanaf verschillende kanten te bekijken. Sarah van Sonsbeeck en John Snijders behandelen dat idee in een nieuwe performance. De bezoekers worden ontvangen in een statige, halfdonkere kamer, waar de enige verlichting afkomstig is van de glow-in-the-dark-werken van Van Sonsbeeck. HERENGRACHT 502 Ambtswoning van de burgemeester Bouwjaar 1672

In een ruimte naast deze kamer speelt een pianist het nieuwe muziekstuk van John Snijders. Als het licht van de glow-in-the-dark-werken geleidelijk afneemt, wordt tegelijkertijd ook het pianospel zachter. Wat overblijft zijn stilte en een verhoogd

bewustzijn van de ruimte. Deze acute bewustwording is het doel van de kunstenaar en de componist. Sarah van Sonsbeeck Sarah van Sonsbeeck staat bekend als een architect van anti-geluid en een meester van ’ontkoppeling’. Ze portretteert stilte en maakt ons bewust van het gebrek eraan. Van Sonsbeeck (Amsterdam, 1976) richt zich in haar werk op het definiëren en zich toe-eigenen van ruimte. In 2008 schreef ze een brief aan haar buren, waarin ze hen vroeg tachtig procent van haar huur te betalen, aangezien hun geluidsoverlast haar tachtig procent van haar woonruimte kostte. Sindsdien houdt ze zich bezig met de betekenis van geluid, of de afwezigheid ervan. Van Sonsbeeck studeerde aan de TU Delft en de Gerrit Rietveld Academie en was in 2008-2009 artist in residence aan de Rijksakademie van beeldende kunsten in Amsterdam. John Snijders John Snijders werd geboren in 1963 te Heemskerk. Hij studeerde vanaf 1981 piano bij Geoffrey Madge aan het Koninklijk Conservatorium te Den

In 1671 kocht Paulus Godin, koopman en bewindhebber van de West-Indische Compagnie, het perceel Herengracht 502. Meteen na de aankoop van de grond begon hij met de bouw van het huis, dat een jaar later werd voltooid. De vermoedelijke ontwerper was de bekende architect Adriaen Dortsman. In 1907 gaf de toenmalige eigenaar Jacob Theodoor Cremer de architect H.J.M. Walenkamp de opdracht het pand te verbouwen en aan te passen aan de eisen van eigentijds comfort. Cremers opvolger als directeur van de Nederlandsche Handel-Maatschappij, Cornelis Johannes Karel van Aalst, kocht het huis in 1913. Hij schonk het in 1926 aan de gemeente Amsterdam, om dienst te doen als ambtswoning van de burgemeester.

HERENGRACHT 502

SARAH VAN SONSBEECK & JOHN SNIJDERS

The Mayor’s Official Residence

SARAH VAN SONSBEECK

Paulus Godin, merchant and administrator of the Dutch West India Company, bought the lot Herengracht 502 in 1671. Work started immediately on the property, which was finished a year later in 1672. Renowned architect Adriaan Dortsman is the presumed designer of the building. In 1907, then owner Jacob Theodoor Cremer commissioned architect HJM Walenkamp to convert the building and bring it in line with contemporary living standards. Cornelis Johannes Karel van Aalst, the director of the Netherlands Trading Society, bought the house in 1913. In 1926, he gifted the building to the City of Amsterdam, to be used as the Mayor’s Official Residence. Opening hours Performance at 16:00 on the following dates: 1, 2, 3, 6, 7, 8, 9, 10, 14, 15, 16 & 17 November

Snijders is bijzonder geïnteresseerd in het maken van connecties tussen hedendaagse muziek en hedendaagse beeldende kunst. Ook houdt hij zich intensief bezig met de Amerikaanse avant-garde, en dan met name de muzikale nalatenschap van Morton Feldman en John Cage. Van 1988 tot 2013 was hij vaste pianist van het Nieuw Ensemble. Hij is oprichter, artistiek leider en pianist van het Ives Ensemble. In 2013 werd hij aangesteld als hoofd Music Performance aan de Durham University in het Verenigd Koninkrijk. Bronnen – Nicola Bozzi, MetropolisM #1 2012 – De kunstenaars

Increasing Decreasing, 2013 Performance in opdracht van The Tolerant Home Concept Sarah van Sonsbeeck Compositie en uitvoering John Snijders Collectie kunstenaars en Annet Gelink Gallery, Amsterdam

Openingstijden Performance op de volgende data om 16.00 uur: 1, 2, 3, 6, 7, 8, 9, 10, 14, 15, 16 en 17 november.

Built 1672

Haag en studeerde in 1989 af. In 1985 won hij het Berlage concours voor Nederlandse kamermuziek en in augustus 2008 ontving hij de Muziekgebouwprijs voor zijn vertolking van Richard Rijnvos’ NYConcerto voor piano en kamerorkest. Als solist trad hij op met vele orkesten. Diverse componisten schreven speciaal voor hem werken, onder wie Christopher Fox, Richard Rijnvos, Gerard Brophy, Ivo van Emmerik, Rodney Sharman, Richard Ayres en Clarence Barlow.

1976, Amsterdam, the Netherlands Studied at the Rijksakademie, Amsterdam

JOHN SNIJDERS 1963, Heemskerk, the Netherlands

Tolerance often flows from a heightened state of awareness and a conscious ability to contemplate the multitude of perspectives that surround a particular issue. Artist Sarah van Sonsbeeck and pianist John Snijder address this in their new collaboration. Visitors will be led into a stately room where they will be left in relative darkness, the only illumination coming from a number of glow-in-the-dark works created by Van Sonsbeeck. In the adjacent space, the pianist will then perform John Snijders’ new piece for piano. As the light emanating from the glow-in-the-dark works diminishes, so will the music. Silence and a heightened awareness of the room will prevail. It is this acute sense of consciousness that both artist and composer are searching for. Sarah van Sonsbeeck Known as an architect of anti-sound and a master of disconnection, Sarah van Sonsbeeck portrays silence and makes us aware of a lack of it. In her work she concentrates on defining and appropriating space: back in 2008 she wrote a letter to her neighbours asking them to pay 80 per cent of her rent since their noise pollution took up 80 per cent of her living space. Since then she has occupied herself with the meaning of sound, or its absence.

John Snijders In 1981, John Snijders began studying piano under Geoffrey Madge at the Royal Conservatoire in The Hague, and graduated eight years later. Snijders was awarded first prize in the Berlage Competition for Dutch chamber music in 1985 and in August 2008 he won the Muziekgebouw Prijs for his rendition of Richard Rijnvos’ NYConcerto, a three-part concerto for piano and chamber orchestra. Over the years, he has taken the stage as a soloist alongside numerous orchestras. Major names including Christopher Fox, Richard Rijnvos, Gerard Brophy, Ivo van Emmerik, Rodney Sharman, Richard Ayres and Clarence Barlow have all composed works especially for Snijders.

Data (onder voorbehoud): 1, 2, 3, 6, 7, 8, 9, 10, 14, 15, 16 en 17 november De performance begint om 16.00 uur, de deuren openen om 15.30 uur.

Increasing Decreasing, 2013 Performance commissioned for The Tolerant Home Concept Sarah van Sonsbeeck Composition and performance John Snijders Courtesy of the artists and Annet Gelink Gallery, Amsterdam

On 1, 2, 3, 6, 7, 8, 9, 10, 14, 15, 16 & 17 November Performances start at 16:00 doors open at 15:30 (Dates subject to change)

Van Sonsbeeck studied at TU-Delft and the Gerrit Rietveld Academie before completing a residency at the Rijksakademie (2008-’09).

herengracht 502

herengracht 520

CARLOS AMORALES 1970, Mexico-Stad, Mexico Studeerde aan de Rijksakademie van beeldende kunsten, Amsterdam Woont en werkt in Mexico-Stad

Dit papieren labyrint werd voor het eerst geëxposeerd in een voormalige kolenmijn in België tijdens Manifesta 9 (met als thema The Deep of the Modern). Het werk is het product van een machine die tekeningen maakt met houtskool. Omdat een vergelijking wordt gemaakt tussen een ondergrondse mijn en de hel, zouden de herhalende patronen van magische symbolen bedoeld kunnen zijn om demonen te bezweren, maar ze kunnen ook worden beschouwd als voorlopers van de elektronische printplaten in computers. De machine beslaat de volledige tentoonstellingsruimte; de productie neemt met de dag toe. De Coal Drawing

Machine onderzoekt het spanningsveld tussen de handgemaakte kwaliteit van traditionele houtskooltekeningen en het feit dat ze machinaal worden geproduceerd. Het werk refereert aan de mythe van robots en machines met een bewustzijn, zoals die onder meer voorkomen in de roman Do Androids Dream of Electric Sheep? van Philip K. Dick, die later verfilmd werd als Blade Runner. Carlos Amorales studeerde aan de Gerrit Rietveld Academie en de Rijksakademie van beeldende kunsten in Amsterdam (1996-1997). In 2011 ontving hij een beurs van het Smithsonian Artist Research Fellowship (SARF) in Washington en het jaar daarop een Production Residency bij Mac/Val, Val-de-Marne in Frankrijk. Sinds 2008 is hij als adviseur verbonden aan de Rijksakademie van beeldende kunsten in Amsterdam en van 2008 tot 2011 was hij lid van het National System of Art

HERENGRACHT 520

Creators in Mexico-Stad. Van 1996 tot 2003 werkte Carlos Amorales aan een reeks performance-projecten over de worstelwereld en het gebruik van fictieve identiteiten. In 2003 richtte hij een atelier op in Mexico-Stad, dat uitgegroeid is tot een samenwerkingsverband met grafisch ontwerpers, schrijvers, musici en een psychoanalyticus. Zijn werk ontwikkelde zich in de richting van onderzoek, animatiefilm, verhalen vertellen en installaties. Tegelijkertijd realiseerde hij tussen 2003 en 2009 het project Nuevos Ricos, een platenlabel dat popmuziek uitbracht en in verschillende landen concerten organiseerde. Sinds 2010 richt Amorales zich vooral op abstractie, taal en typografie. Zijn performance-projecten waren te zien in Tate Modern, Londen, (2003), SF MOMA, San Francisco (2003) en Centre Georges Pompidou, Parijs, (2001). Enkele solotentoonstellingen: Germinal, Museo Tamayo (Mexico); Supprimer, modifier et preserver, Mac/Val, Val-de-Marne, (2011); Remix, Palazzo delle Esposizioni, Rome (2010); Discarded Spider, Cincinnati Art Center and Orange County Museum (2008-2009); en Four Animations, Five Drawings and a Plague, Philadelphia Art Museum (2008). Groepstentoonstellingen: onder meer grote biënnales als Manifesta 09 (Genk, 2012), Performa (New York, 2007) en de Biënnale van Venetië (2003). Bronnen – De Kunstenaar – Stichting All Art – Manifesta

Bouwjaar 1686, verrijkt in 1726-1727 Het familiewapen in de middenverhoging op de kroonlijst van dit dubbele huis is in 1781 gewijzigd, toen Hendrik Hoeufft en Margaretha Geelvinck het pand betrokken. Het huis staat bij stadsgidsen bekend om de anekdote dat Lodewijk Napoleon hier gelogeerd zou hebben, voordat hij zich vestigde in het voormalige stadhuis, het huidige Paleis op de Dam. Tegenwoordig is het pand in particulier bezit en wordt als kantoor verhuurd.

Coal Drawing Machine, 2012 Installatie met plotter, papier en houtskool Variabele afmetingen Collectie All Art, Amsterdam

Openingstijden Dinsdag t/m zondag: 10.00-17.00 uur Maandag gesloten

Coal Drawing Machine, 2012 Installation with plotter printer, paper and charcoal, variable dimensions Courtesy of Collection All Art, Amsterdam

HERENGRACHT 520 Built 1686, renovated in 1726-1727 This ‘double house’ was built in 1686 and converted in 1726-’27. The coat of arms in the middle of the cornice was altered in 1781 when Hendrik Hoeufft and Margaretha Geelvinck moved in. City guides often tell the anecdote that Louis Napoléon Bonaparte stayed here before moving to what was then City Hall (now the Royal Palace) on Dam Square. The building is now privately owned and is let out as office space. Opening hours Tuesday to Sunday: 10:00-17:00 Closed on Monday

CARLOS AMORALES 1970, Mexico City, Mexico Studied at the Rijksakademie, Amsterdam Lives and works in Mexico City

Exhibited for the first time in a former coal mine in Belgium as part of Manifesta 9 (themed The Deep of the Modern), this paper labyrinth is generated by a machine that draws with coal. Suggesting an analogy between the coal mine’s excavated underground and Hell, the drawings consist of repetitive patterns of esoteric symbols that can perhaps invoke demons – but which also resemble complex electronic circuit boards used in computers. The machine functions throughout the duration of the exhibition, its output accumulating day after day. The Coal Drawing Machine creates tension between the hand-made quality of the coal drawings and the fact that these particular illustrations are industrially produced. It is a piece that recalls the myth of robots and machines becoming sentient – as in the novel Do Androids Dream of Electric Sheep? by Philip K Dick, later filmed as Blade Runner. Carlos Amorales studied at the Gerrit Rietveld Academie in Amsterdam, and the Rijksakademie van Beeldende Kunsten (1996-97) before completing a fellowship at SARF (Smithsonian Artists Research Fellowship), in Washington DC (2011), and a Production Residency at Mac / Val, Val-DeMarne in France in 2012. Since 2008, he has been an adviser to the Rijksakademie van Beeldende Kunsten, Amsterdam, and from 2008-’11, he was a member of the National System of Art Creators in Mexico City. 75

herengracht 520

ROSSELLA BISCOTTI 1978, Molfetta, Italië Gestudeerd aan de Rijksakademie van beeldende kunsten, Amsterdam. Woont en werkt in Amsterdam

In We will be here Forever is een naspeling van een zin van de Afro-Amerikaanse activist en rapper KRS-One (Lawrence Krisna Parker) voortdurend herhaald: “We will be here forever. Do you understand that? We will be here for ever and ever...” Uit de stem spreekt spanning en passief verzet, veroorzaakt door een langdurige, fysieke aanwezigheid. Biscotti’s werk omvat video’s, foto’s en, in mindere mate, sculpturen. Vaak belichten ze de geschiedenis en verhalen van mensen die een bron van reflectie op het individuele of collectieve geheugen en op identiteit zijn; mensen die door hun acties of kritische houding hebben bijgedragen aan belangrijke maatschappelijke en politieke veranderingen. Uitgangspunt van Biscotti’s werk is altijd een maatschappelijke of politieke gebeurtenis – al dan niet uit een ver verleden – waar ze in een archiefmap of krantenbericht op stuit. Vervolgens begint ze aan een nauwgezet onderzoek. Biscotti bewerkt haar bevindingen tot een subtiel samenspel van verborgen of meervoudige identiteiten, fictie en realiteit, en verschillende tijdsperiodes die elkaar overlappen. Met haar werk deelt ze verboden of vergeten verhalen uit onze geschiedenis. Biscotti ziet de waarde in van vertellingen die opnieuw de samenleving ingestuurd worden.

ROSSELLA BISCOTTI 1978, Molfetta, Italy Studied at the Rijksakademie, Amsterdam Lives and works in Amsterdam

We Will Be Here Forever is a re-enactment of a sentence by African-American activist rapper KRS-One (Lawrence Krisna Parker), repeated until the end of the tape. “We will be here forever. Do you understand that? We will be here forever and ever...” repeats the voice, articulating tension and expressing a passive resistance based on the physical presence over time. Biscotti’s work encompasses videos, photographs and occasionally sculptures. They often illuminate the history and stories of people who have become a source of reflection on individual or collective identity and memory – people who have, through their action or critical position, determined important socio-political changes in society. In Biscotti’s art, the starting point of a work is always a social or political event – possibly one in the distant past – which the artist encounters, for example, in the form of documentation or a newspaper snippet and subsequently meticulously investigates. Biscotti employs her works

herengracht 520

Biscotti heeft solo-exposities gehad in het CAC Vilnius (2012), Fondazione Galleria Civica di Trento (2010) en de Nomas Foundation in Rome (2009). Ze nam deel aan groepstentoonstellingen bij dOCUMENTA (13) en Manifesta 9 (2012), MAXXI National Museum for 21st Century Art in Rome (2010–11), Witte de With in Rotterdam (2010) en Museu Serralves in Porto (2010). Ze won de Premio Italia Arte Contemporanea Award (2010). Bron – De kunstenaar to transpose these found documents in a subtle interplay between concealed or multiple identities, fiction and reality, and overlapping layers of time. Her production interprets the sharing of stories that have been banned or forgotten by our history. The artist is interested in the potential of new narratives in the moment in which they start to circulate again within society.

We Will Be Here Forever, 2006 Geluidsinstallatie MP3-speler en –bestand, actieve speakers Collectie Wilfried Lentz Gallery, Rotterdam

We Will Be Here Forever, 2006 Sound installation MP3 player and file, active speakers Courtesy of Wilfried Lentz Gallery, Rotterdam

Biscotti has had solo exhibitions at CAC, Vilnius (2012); Fondazione Galleria Civica di Trento (2010) and the Nomas Foundation, Rome (2009). Group exhibitions include dOCUMENTA (13), Kassel; Manifesta 9, Genk (2012); MAXXI National Museum for 21st Century Art, Rome (2010-’11); Witte de With, Rotterdam (2010); and Museu Serralves, Porto (2010). Biscotti received the Premio Italia Arte Contemporanea Award (2010). Source – The artist

amstelveld 10

JAN ROTHUIZEN 1968, Amsterdam Studeerde aan De Ateliers, Amsterdam Woont en werkt in Amsterdam

AMSTELVELD 10

De Amsterdamse fotograaf en filmmaker Ed van der Elsken (1925-1990) maakte in 1983 een prachtige documentaire van Amsterdam in haar hoogtijdagen als liberale stad, My Amsterdam. De film is volledig op straat opgenomen en laat zien hoe drugsdealers, hippies en bon vivants tussen andere Amsterdammers leven. Van der Elsken wisselt close-ups van voorbijgangers af met totaalbeelden van de stad, die in verhoogde snelheid worden afgedraaid en door hem van commentaar worden voorzien. Kort na het verschijnen van de film veranderde grootscheepse renovaties het imago van de stad voorgoed. Amsterdam werd een keurig aangeharkte toeristische trekpleister. De buitengewone vrijheid waar Amsterdam sinds de jaren zestig om bekend stond, verdween grotendeels. Nooit meer slapen in het Vondelpark.

In 2011 gebruikte Jan Rothuizen de beelden waarin Van der Elsken de stad doorkruist voor een nieuw werk: hij nam de hele route opnieuw op. Het resultaat is een fascinerend tweeluik dat een duidelijk verband legt tussen de ondergang van het vrije denken en het ‘opschonen’ van de stad.

gestalten van de werkelijkheid gemaakt. Bekende voorbeelden van zijn werk zijn Beyroutes (2009), waarin hij de vernieuwingen van Beiroets binnenstad in kaart bracht, en recent de routing van het nieuwe Rijksmuseum. Verder maakt hij films en animaties en publiceert hij boeken.

Amstelkerk Bouwjaar 1668-1670 Om in de onmiddellijke behoefte aan zielzorg te voorzien, werd in 1668 op het Amstelveld een noodkerk gebouwd. De Amstelkerk is de enige overgebleven houten noodkerk in Amsterdam. Het gebouw werd ontworpen door stadsbouwmeester Daniel Stalpaert (1616-1676), die zelf een van de vier kerkmeesters was. Tegenwoordig is in de kerk het kantoor van de Amsterdamse Maatschappij tot Stadsherstel gevestigd, een organisatie die zich inzet voor het behoud en de restauratie van monumentale gebouwen in de stad. De middenruimte van het gebouw wordt verhuurd voor culturele en commerciële activiteiten. Meer informatie: www.stadsherstel.nl

My Amsterdam (nog een keer), 1983-2011 Film Duur: 11:55 minuten Collectie kunstenaar Crew 2011 Jan Rothuizen Stijn van Santen Wendela Scheltema Met dank aan Ed van der Elsken Camalot Audiovisual Facilities Limboland TV Pakhuis de Zwijger

Openingstijden Dinsdag t/m zondag: 10.00-17.00 uur Maandag gesloten NB De binnenruimtes van de kerk zijn gesloten. De kunstwerken kunnen bij de ingang bekeken worden.

AMSTELVELD 10 Amstelkerk Built 1668-1670 This temporary church was built on the Amstelveld in 1668 to address a pressing need for pastoral care in the city. The Amstelkerk is the only remaining temporary wooden church in Amsterdam. It was designed by city architect Daniel Stalpaert (1616-’76), who was one of the four churchwardens. Nowadays, the church is home to the offices of Stadsherstel Amsterdam – an organisation founded to promote the preservation and restoration of monumental buildings in the city. The central area of the church regularly hosts cultural and commercial activities and concerts. For more information, visit the Stadsherstel website: www.stadsherstel.nl Opening hours Tuesday to Sunday: 10:00-17:00 Closed on Monday Interior closed is closed, the work is visible next to entrance.

JAN ROTHUIZEN 1968, Amsterdam, the Netherlands Studied at De Ateliers, Amsterdam Lives and works in Amsterdam

In 1983, the Amsterdam-based photographer Ed van der Elsken (1925-1990) made a beautiful documentary of Amsterdam in the heyday of its liberal and free-loving spirit. The film, entirely shot on the street, shows the world of drug pushers and hippies and bon vivants among regular Amsterdam inhabitants. Van der Elsken switched back and forth between the people and long shots of himself passing through the city (at an accelerated speed), commenting on the locations along the way. Soon after the film was made, gentrification of the city started to change the image of Amsterdam for ever, transforming it into a neatly renovated tourist destination, and much of the extreme freedom for which Amsterdam had been known since the 1960s evaporated – no more sleeping in the Vondelpark, for example. In 2011, Jan Rothuizen took sections of the film and reshot Van der Elsken’s entire route through the city. The result was a very compelling diptych, in which a clear comparison can be made between this demise in freedom of spirit and the gentrification that has taken place. Artist Jan Rothuizen was born, raised and presently lives, as he notes, in reasonable happiness in Amsterdam. He attended the Gerrit Rietveld Academie before taking up a residency at De Ateliers (1992-’94). Between 1995 and 1998 Rothuizen lived in New York, where ten years later he was involved in the exhibition cycle Museum as Hub at the New Museum (2008). Rothuizen is a prolific collaborator and observer. He is best known for his elaborate and playful topographical stories, which are based on his walks through cities and buildings. Over the years he has created a great variety of maps of cities and drawings of spaces and other forms of reality. Well-known examples are Beyroutes (2009), 79

where he mapped the city of Beirut as part of the rejuvenation of the inner city, and recently the routing for the new Rijksmuseum. Other mediums include film, book publications and animations. Rothuizen has worked on many projects worldwide, amongst them in Guangzhou, China (2004) and Cairo, Egypt (2008) on The Last Tourist. His works are brought together in the publication On a clear day you see forever, which is available for online viewing.

My Amsterdam (nog een keer), 1983-2011 Film Duration: 11:55 min Courtesy of the artist Crew 2011 Jan Rothuizen Stijn van Santen Wendela Scheltema With thanks to Ed van der Elsken Camalot Audiovisual Facilities Limboland TV Pakhuis de Zwijger

Source – The artist

amstelveld 10

prinsengracht 452

EXTRA PROGRAMMA STEVE MCQUEEN 1969, Londen Woont en werkt in Amsterdam en Londen

Steve McQueen is een Britse kunstenaar en filmmaker. In The Tolerant Home zijn twee speelfilms van zijn hand te zien. De ene film gaat over de intolerantie die religieuze dogma’s in Noord-Ierland met zich meebrengen. De andere behandelt sociale stigma’s en vooroordelen rondom verslaving. In deze films richt McQueen zich meer op de menselijke aspecten van deze issues dan de sociaal-politieke.

PRINSENGRACHT 452 Filmtheater De Uitkijk Bouwjaar 1630-1631 De Uitkijk is het oudste filmtheater van Nederland. Op de Prinsengracht 452 is sinds 1912 een bioscoop gevestigd. In 1929 adopteerde de avant-gardistische Filmliga deze bioscoop en veranderde de naam in De Uitkijk. De directeur Mannus Franken had grootse plannen. De films zouden door artiesten en filmconnaisseurs worden uitgekozen om de kwaliteit ervan te waarborgen. Franken wilde “een filmtheater creëren in plaats van een bioscoop – een filmtheater dat kunst laat zien, geen entertainment.” Tot op de dag van vandaag doet De Uitkijk zijn best het filmtheater voor alle liefhebbers van goede films voort te zetten. Sinds de heropening in 2007 wordt het gerund door een groep enthousiaste studenten. Meer informatie: www.uitkijk.nl Openingstijden SHAME (Steve McQueen, 101 minuten) 1, 6, 8, 13 en 15 november (zaal open om 14.30 uur, film begint om 14:45 uur) HUNGER (Steve McQueen, 96 minuten) 5, 7, 12 en 14 november (zaal open om 14.30 uur, film begint om 14:45 uur)

University. Hij ontving een ICA Futures Award (1996), een DAAD Artist in Residence Grant in Berlijn (1999), de Turner Prize, Tate Gallery, Londen (1999), en de Sydney Film Prize, Sydney Film Festival (2008). McQueen werd benoemd tot Commander of the Order of the British Empire (CBE) in 2011. Hij nam deel aan Documenta X (1997), XI (2002) en XII (2007) en de Biënnale van Venetië (2003, 2009 en 2013). Zijn werk was meerdere malen te zien in solotentoonstellingen, onder meer in de National Portrait Gallery, Londen (2010), het Art Institute in Chicago (2009), de Fondazione Prada, Milaan (2005), het Musée d’Art Moderne de

Hunger is gebaseerd op een waargebeurd verhaal dat zich in 1981 afspeelde in de Maze-gevangenis in Belfast (Noord-Ierland). De gedetineerden (IRA-leden) werd de status van politieke gevangene ontnomen en werden beschouwd als criminelen. De gevangenen protesteerden hiertegen door hun cellen niet te verlaten en zich niet te wassen. De film ging in 2008 in première op het filmfestival van Cannes, waar McQueen als debuterend regisseur de Camera d’Or won. Daarmee was hij de eerste Britse regisseur die de prijs in de wacht sleepte.

Programmering De voorstellingen beginnen om 14.45 uur (zaal open 14.30 uur) Vr 1 nov: SHAME Di 5 nov: HUNGER Woe 6 nov: SHAME Do 7 nov: HUNGER Vrij 8 nov: SHAME Di 12 nov: HUNGER Woe 13 nov: SHAME Do 14 nov: HUNGER Vrij 15 nov: SHAME

In Shame speelt Michael Fassbender een seksverslaafde New Yorker. Met als uitgangspunt dat porno de katalysator is van onpersoonlijke seks zonder gevoelens, volgt de film een succesvolle stedeling die wegglijdt in een bestaan van obsessief seksueel gedrag en persoonlijk isolement. De film, die daarnaast geïnspireerd is door een mediabeeld waarin seksuele activiteit een maatstaf is voor succes en populariteit, laat zien dat het grootste taboe in de samenleving niet seks, maar eenzaamheid is – een gevoel dat maar weinig eenzame mensen durven toe te geven.

Hunger, 2008 Film Duur: 96 minuten

Steve McQueen studeerde aan de Chelsea School of Art en het Goldsmith College in Londen en aan de Tisch School of the Arts van de New York

Shame, 2011 Film Duur: 101 minuten

Hunger, 2008 Movie Duration: 96 min

De Uitkijk (cinema)

Shame, 2011v Movie Duration: 101 min

Built 1630-1631

Opening hours SHAME (101 min) 1, 6, 8, 13 & 15 November (opens at 14:30, starts at 14:45) HUNGER (96 min) 5, 7, 12 & 14 November (opens at 14:30, starts at 14:45)

Steve McQueens meest recente film, 12 Years a Slave, met Bratt Pitt en Michael Fassbender, verschijnt in oktober dit jaar. De film gaat over negentiende-eeuwse praktijken waarbij vrije Afro-Amerikanen in het noorden van de Verenigde Staten ontvoerd werden en vervolgens als slaaf verkocht in de zuidelijke staten. Bronnen – Marian Goodman Gallery, Paris/New York – The Telegraph, London

PRINSENGRACHT 452

De Uitkijk is the oldest art-house film theatre in continuous use in the Netherlands. It was established in 1912 as the City Bioscoop. In 1929, an avant-garde film organisation called the Filmliga acquired it and changed the name to De Uitkijk (meaning ‘the lookout’). Mannus Franken, the director, had great things in mind for the cinema. The films screened at De Uitkijk were to be selected by actors and film connoisseurs in order to ensure that only the best films hit the screens. Franken wanted to “create a film theatre instead of a cinema – a theatre that didn’t just entertain, but displayed art”. This is an ideal that has endured the test of time and De Uitkijk is still committed to screening high-quality cinematic offerings to film lovers in Amsterdam. Since 2007, De Uitkijk has been run by a group of dedicated students. For more information, visit De Uitkijk’s website: www.uitkijk.nl

la Ville de Paris (2003) en het San Francisco Museum of Modern Art(1998). Onlangs was een retrospectief van zijn werk te zien in het Art Institute of Chicago (2012) en het Schaulager, Bazel (2013).

ADDITIONAL PROGRAM

London (2010); the Art Institute in Chicago (2009); the Fondazione Prada, Milan (2005); the Musée d’Art Moderne de la Ville de Paris, Paris (2003); and the San Francisco Museum of Modern Art (1998).

STEVE MCQUEEN 1969, London, UK Lives and works in Amsterdam and London

In The Tolerant Home, two of British artist/filmmaker Steve McQueen’s feature films are shown in a historic canal-side cinema. The first deals with the intolerance embedded in religious dogma in Northern Ireland, while the second addresses social stigmas and the prejudices surrounding addiction. In both of these films, McQueen concentrates on the human condition rather than a socio-political perspective. Hunger takes place in 1981 and it is based on a true story from the Maze Prison in Belfast, Northern Ireland. Political prisoner status was taken away from the inmates (IRA detainees) and they were deemed common criminals so they protested – by not leaving their cells or washing. This came to be known as the blanket protest, or the dirty protest. The film premiered at the 2008 Cannes Film Festival. McQueen received the Caméra d’Or Award for Hunger – the first British director thus honoured.Shame features Michael Fassbender as a New York-based professional and sex addict. Based on the premise that porn is the catalyst for detached sexual behaviour, the film looks at a successful urbanite slipping into a life of sexually obsessive behaviour and personal isolation. Further fed by the media’s promotion that an active sex life is the measure of success and popularity, the film ultimately deals with the fact that society’s greatest taboo today is not sex, but rather loneliness – to which few sufferers openly admit. 81

A retrospective of his work was recently exhibited at the Art Institute of Chicago (2012) and the Schaulager, Basel (2013). McQueen’s latest film, 12 Years a Slave, starring Brad Pitt and Michael Fassbender, deals with the 19th-century practice of kidnapping free Afro-Americans living in the northern states of America and selling them into slavery in the south. Sources – Marian Goodman Gallery Paris / New York – The Telegraph, London

Steve McQueen CBE trained at the Chelsea School of Art, London, Goldsmiths College, London, and at Tisch School of the Arts, New York University. He was the recipient of an ICA Futures Award in (1996); a DAAD Artist in Residence Grant in Berlin (1999); the Turner Prize, Tate Gallery, London (1999); the Sydney Film Prize, Sydney Film Festival (2008); and the Commander of the Order of the British Empire (CBE) in 2011. He has participated in Documenta X (1997), XI (2002) and XII (2007) and in the Venice Biennale (2013, 2009 and 2003). He has had a number of international solo exhibitions, including at the National Portrait Gallery,

Programming screenings begin at 14:45 doors open at 14:30 Fri 1 Nov: SHAME Tue 5 Nov: HUNGER Wed 6 Nov: SHAME Thur 7 Nov: HUNGER Fri 8 Nov: SHAME Tue 12 Nov: HUNGER Wed 13 Nov: SHAME Thur 14 Nov: HUNGER Fri 15 Nov: SHAME

prinsengracht 452

praktische informatie

I N FO C HAM BRE S DE S CAN AUX practical information

praktische informatie

PRAKTISCHE INFORMATIE Data Chambres des Canaux: Het Tolerante Huis loopt van vrijdag 1 tot en met zondag 17 november. Bijna alle locaties zijn elke dag open, met uitzondering van maandag 4 en maandag 11 november. Openingstijden Bijna alle locaties zijn geopend van dinsdag tot en met zondag van 10.00-17.00 uur op vertoon van de speciale Chambres des Canaux-strippenkaart. Er zijn enkele uitzonderingen. Kijk hiervoor bij de beschrijvingen van de locaties achterin deze programmakrant. Locaties De volgende locaties nemen deel aan Chambres des Canaux HET TOLERANTE HUIS 1. Herengracht 68-I 2. Huis met de Hoofden – Keizersgracht 123 3. Keizersgracht 114 4. Keizersgracht 134 5. Westermarkt 14 6. Westerkerk – Prinsengracht 281 7. Huis van Brienen – Herengracht 284 8. Woonboot – Prinsengracht 465-K 9. Looiersgracht 60 10. De Vergulde Ster – Keizersgracht 387 11. De Cromhouthuizen/Bijbels Museum – Herengracht 366-368 12. Castrum Peregrini – Herengracht 401 13. De Uitkijk (bioscoop) – Prinsengracht 452 14. K eizersgracht 584 15. Goethe Institut – Herengracht 470 16. Manifesta – Herengracht 474 17. De Bazel (Stadsarchief Amsterdam) – Vijzelstraat 32

PRACTICAL INFORMATION The Chambres des Canaux exhibition runs from 1 to 17 November 2013. Almost all participating locations will be open to visitors each day, excluding Mondays 4 and 11 November. Opening hours Almost all participating locations are open Tuesday to Sunday from 10:00 to 17:00. Locations are accessible upon display of a Chambres des Canaux visitor pass. This pass allows access to the complete exhibition and all locations; each location may be visited once. The few exceptions to the regular opening hours are noted in the appropriate location descriptions at the end of this programme booklet. Locations The following locations are participating in Chambres des Canaux THE TOLERANT HOME: 1. Herengracht 68-I 2. Huis met de Hoofden – Keizersgracht 123 3. Keizersgracht 114 4. Keizersgracht 134 5. Westermarkt 14 6. Westerkerk – Prinsengracht 281 7. Huis van Brienen – Herengracht 284 8. Woonboot – Prinsengracht 465-K 9. Looiersgracht 60 10. De Vergulde Ster – Keizersgracht 387 11. De Cromhouthuizen/Bijbels Museum – Herengracht 366-368 12. Castrum Peregrini – Herengracht 401 13. De Uitkijk (bioscoop) – Prinsengracht 452 14. K eizersgracht 584 15. Goethe Institut – Herengracht 470 16. Manifesta – Herengracht 474 17. De Bazel (Stadsarchief Amsterdam) – Vijzelstraat 32

18. Ambtswoning burgemeester – Herengracht 502 19. Herengracht 520 20. Amstelkerk – amstelveld 10 Kaartverkoop strippenkaart Met de Chambres des Canauxstrippenkaart kunt u gedurende de gehele tentoonstellingsperiode de deelnemende locaties eenmaal bezoeken. De strippenkaarten kosten € 13,- p.p. Kinderen onder de 12 jaar mogen de tentoonstelling gratis bezoeken onder begeleiding van een volwassene met een toegangskaart. Kortingskaarten (zoals CJP, Museumjaarkaart, Stadspas etc.) kunnen niet gebruikt worden. De voorverkoop vindt vanaf 1 augustus 2013 plaats via www.iamsterdam.com/chambres en de voorverkoopadressen (zie hieronder). Door alvast online een voucher voor een strippenkaart te kopen weet u zeker dat u gegarandeerd bent van een toegangsbewijs. De voucher moet u omwisselen voor een strippenkaart bij een van de onderstaande voorverkoopadressen. Vouchers die online worden gekocht kunnen vanaf 21 oktober worden omgezet in een strippenkaart.

Kaartverkoop tijdens de tentoonstelling Tijdens de tentoonstelling zijn er, naast de bovenstaande voorverkoopadressen, ook strippenkaarten te koop bij de volgende locaties: – Westerkerk, Prinsengracht 281 – De Cromhouthuizen / Bijbels Museum, Herengracht 366-8 – De Bazel (Stadsarchief Amsterdam), Vijzelstraat 32 – MacBike, Weteringschans 2 (Leidseplein) en Stationsplein 5 (Centraal Station) – VVV/Ticketshop Schiphol, Aankomsthal 2, Schiphol Plaza, tel. 020 702 6000 MacBike fietsverhuur MacBike viert in 2013 zijn 25ste verjaardag. MacBike is een van de grootste fietsverhuurbedrijven van Amsterdam en verwelkomt ongeveer 400.000 bezoekers per jaar. MacBike moedigt hen aan om Amsterdam op een leuke en duurzame manier te ontdekken.

Overige informatie Sommige locaties van Chambres des Canaux zijn privéwoningen. Deze locaties hebben een beperkte capaciteit. Houd daarom rekening met eventuele wachttijden Daarnaast is het bij particuliere huizen niet mogelijk om gebruik te maken van het toilet. Er zijn horeca- en toiletvoorzieningen op de volgende locaties: – De Bazel (Stadsarchief Amsterdam) – De Cromhouthuizen / Bijbels Museum – De Uitkijk – Goethe-Institut – Westerkerk en Castrum Peregrini (geen horeca).

Huur een MacBike tijdens Chambres des Canaux en bezoek zo alle locaties op twee wielen! Kosten (alleen in de tentoonstellingsperiode): €7,13 per dag (09.00-18.00 uur). In combinatie met de strippenkaart voor de tentoonstelling betaalt u €20,13.

VVV/Ticketshop Centraal Station Smits Koffiehuis, Stationsplein 10 (tegenover de hoofdingang van het station) tel. 020 702 6000 VVV/Ticketshop Leidseplein Leidseplein 26 ( in het gebouw van de Stadsschouwburg) tel. 020 702 6000

18. Ambtswoning burgemeester – Herengracht 502 19. Herengracht 520 20. Amstelkerk – amstelveld 10 Chambres des Canaux visitor pass The Chambres des Canaux visitor pass is valid from 1 to 17 November 2013 and may be used to visit each location once (your pass will be stamped at each location). A visitor pass costs €13. Children under 12 can visit the exhibition locations free of charge, but must be accompanied by a paying adult. No other passes (including, but not limited to CJP, Museum Card, City Card) provide valid entry or discounts to the Chambres des Canaux exhibition or participating locations. Advance ticket sales Ensure your visit to Chambres des Canaux and avoid extra waiting by purchasing your visitor pass in advance via: www.iamsterdam.com/chambres Visitors who purchase a ticket online will receive a Chambres des Canaux voucher. This must be exchanged for a valid visitor pass at one of the outlets listed below. Your voucher may be redeemed from 21 October 2013. Visitor Information Centre Central Station KoffiehuisStationsplein 10 (opposite Amsterdam Central Station)Tel: +31 (0)20 702 6000

Ticket sales during the exhibition As well as at the Visitor Information Centres listed above, the Chambres des Canaux visitor pass can also be purchased from the following locations from 1 to 17 November 2013: – Westerkerk, Prinsengracht 281 – De Cromhouthuizen / Biblical Museum, Herengracht 366-368 – De Bazel / Amsterdam City Archives, Vijzelstraat 32 – MacBike, Weteringschans 2 (Leidseplein) and Stationsplein 5 (Amsterdam Central Station) – Visitor Information Centre Schiphol Airport (Holland Tourist Information), Schiphol Airport, Arrivals 2 at Schiphol Plaza Tel: +31 (0)20 702 6000

Additional location information A number of the locations participating in Chambres des Canaux are privately owned houses. Such locations have a limited visitor capacity. Please be aware that due to such restrictions, longer waiting times may result at some locations. In addition, it is not possible to use the toilets in private houses. There are café and/or toilet facilities available at the following locations: – Amsterdam City Archives – De Cromhouthuizen / Biblical Museum – De Uitkijk – Goethe-Institut – Westerkerk and Castrum Peregrini (no café).

MacBike bicycle hire Local bicycle hire specialist MacBike is also celebrating its own significant milestone in 2013, with the company turning 25 years old. As one of the largest bicycle hire companies in Amsterdam, it welcomes 400,000 visitors per year, encouraging them to explore the city in a fun and sustainable way. Hire a bicycle during Chambres des Canaux and visit all the exhibition locations in true Amsterdam style: on two wheels! During the exhibition period, the special rental price is €7.13 (valid from 09:00-18:00). In combination with a visitor pass for the exhibition, the total cost is €20.13.

Visitor Information Centre Leidseplein Leidseplein 26 Tel: +31 (0)20 702 6000

practical information

route

g ra ch t

k ra

Si n

ge l

1. Herengracht 68-I 2. Huis met de Hoofden – Keizersgracht 123 3. Keizersgracht 114 4. Keizersgracht 134 5. Westermarkt 14 6. Westerkerk – Prinsengracht 281 7. Huis van Brienen – Herengracht 284 8. Woonboot – Prinsengracht 465-K 9. Looiersgracht 60 10. De Vergulde Ster – Keizersgracht 387 11. De Cromhouthuizen/Bijbels Museum – Herengracht 366-68 12. Castrum Peregrini – Herengracht 401 13. De Uitkijk (bioscoop) – Prinsengracht 452 14. Keizersgracht 584 15. Goethe Institut – Herengracht 470 16. Manifesta – Herengracht 474 17. De Bazel (Stadsarchief Amsterdam) – Vijzelstraat 32 18. Ambtswoning burgemeester – Herengracht 502 19. Herengracht 520 20. Amstelkerk – amstelveld 10

He ren

Ke i ze r sg

rac

ijk nd we eu Ni

LOCATIES

5. – Westermarkt

6. – Westerkerk

ng r oze

t ach R aadhu

isst raat

Hereng racht

Keizersg racht

Pr insensgracht

Dam

11. – Looiersgracht

10.

g en er H

13.

ei z

t ch ra

s id Le

t ra es

er s

15. 16.

ac ht

Vijzels t raat

12.

17.

18.

19.

14.

in ns se gr ht ac

20. Amstelveld

route

COLOFON

COL OP HO N COLOPHON Chambres des Canaux: The Tolerant Home is a project of the foundation Amsterdam 2013, made possible by the City of Amsterdam. Curator: Siebe Tettero Assistant Curator: Paul Wullems Design: …,staat Project Management & Marketing: Amsterdam Marketing

Board of Amsterdam 2013 foundation

Alexander Rinnooy Kan Onno Meerstadt Annet Lekkerkerker Michael Kembel Simone Richardson Vincent Knoops Fokelien Renckens Stenneberg Hans Bakker

COLOPHON

COLOFON Chambres des Canaux: Het Tolerante Huis is een project van Stichting Amsterdam 2013, mogelijk gemaakt door de gemeente Amsterdam. Curator: Siebe Tettero Assistent curator: Paul Wullems Vormgeving: …,staat Projectleiding & Marketing: Amsterdam Marketing

Bestuur Stichting Amsterdam 2013

Alexander Rinnooy Kan Onno Meerstadt Annet Lekkerkerker Michael Kembel Simone Richardson Vincent Knoops Fokelien Renckens Stenneberg Hans Bakker

Kunstenaars

Carlos Amorales Jan Andriesse Yael Bartana Rossella Biscotti Lonnie van Brummelen en Siebren de Haan Daya Cahen David Claerbout Amie Dicke Charlotte Dumas Marlene Dumas Zachary Formwalt Alicia Framis David Haines Sara van der Heide David Jablonowski Gert Jan Kocken Germaine Kruip Cristóbal León and Joaquín Cociña Atelier van Lieshout Matthew Robert Lutz-Kinoy & Natsuko Uchino Steve McQueen Nathaniel Mellors William Monk Amalia Pica Ahmet Ögüt Jan Rothuizen Julika Rudelius Viviane Sassen Sarah van Sonsbeeck i.s.m. John Snijders Marien Schouten Fiona Tan Vincent Vulsma Erik van de Weijde Guido van de Werve Ina van Zijl

Artists

Carlos Amorales Jan Andriesse Yael Bartana Rossella Biscotti Lonnie van Brummelen and Siebren de Haan Daya Cahen David Claerbout Amie Dicke Charlotte Dumas Marlene Dumas Zachary Formwalt Alicia Framis David Haines Sara van der Heide David Jablonowski Gert Jan Kocken Germaine Kruip Cristóbal León and Joaquín Cociña Atelier van Lieshout Matthew Robert Lutz-Kinoy and Natsuko Uchino Steve McQueen Nathaniel Mellors William Monk Amalia Pica Ahmet Ögüt Jan Rothuizen Julika Rudelius Viviane Sassen Sarah van Sonsbeeck in cooperation with John Snijders Marien Schouten Fiona Tan Vincent Vulsma Erik van de Weijde Guido van de Werve Ina van Zijl

Bedankt

De eigenaren van alle particuliere huizen, ambtswoning burgemeester, Cromhouthuizen / Bijbels Museum, Castrum Peregrini, GoetheInstitut, De Bazel, De Uitkijk, Huis met de Hoofden, Manifesta, Stadsherstel Amsterdam, Vereniging Hendrick de Keyser, Westerkerk, Looiersgracht 60, alle particuliere bruikleengevers, Museum Boijmans van Beuningen, Stedelijk Museum Amsterdam, ING collectie, collectie de Heus-Zomer, Zabludowicz Collection, Ekard collection, Martijn Sanders, stadsdeel Centrum, Rijksakademie/De Ateliers, Nederlandse Museumvereniging, Het Parool, MacBike, Beamsystems, Anything is Possible, Annet Gelink Gallery, Wilfried Lentz Gallery, Motive Gallery. Galerie Yvon Lambert, Micheline Szwajcer, Hauser & Wirth, Galerie Stigter Van Doesburg, Anat Egbi, Galerie Paul Andriesse, Upstream Gallery, Galerie Fons Welters, Lüttgenmeijer Berlin, The Approach Gallery, Frith Street Gallery, Roy Villevoye, Chert Gallery, Galerie Juliette Jongma, Galerie Onrust. En alle enthousiaste vrijwilligers. Speciale dank gaat uit naar: KLM, official carrier van Amsterdam 2013

With thanks to:

The owners of all participating private houses, the mayor’s official residence, De Cromhouthuizen / Biblical Museum, Castrum Peregrini, GoetheInstitut, De Bazel, De Uitkijk, Huis met de Hoofden, Manifesta, Stadsherstel Amsterdam, Vereniging Hendrick de Keyser, Westerkerk, Looiersgracht 60, all private lenders, Museum Boijmans van Beuningen, Stedelijk Museum Amsterdam, ING collectie, collectie de HeusZomer, Zabludowicz Collection, Ekard collection, Martijn Sanders, stadsdeel Centrum, Rijksakademie/De Ateliers, Nederlandse Museumvereniging, Het Parool, MacBike, Beamsystems, Anything is Possible, Annet Gelink Gallery, Wilfried Lentz Gallery, Motive Gallery, Galerie Yvon Lambert, Micheline Szwajcer, Hauser & Wirth, Galerie Stigter Van Doesburg, Anat Egbi, Galerie Paul Andriesse, Upstream Gallery, Galerie Fons Welters, Lüttgenmeijer Berlin, The Approach Gallery, Frith Street Gallery, Roy Villevoye, Chert Gallery, Galerie Juliette Jongma, Galerie Onrust. And all the enthusiastic volunteers. Special thanks go to: KLM, official carrier of Amsterdam 2013