Heimwee naar Turkije

Van Podium Mozaïek tot Patron Stage: Amsterdamse podia programmeren steeds vaker Turkstalig theater. Waar komt die plotselinge opmars vandaan?

tekst Nuri Kurnaz foto Les Adu

Jarenlang was Turks publiek met geen mogelijkheid het theater in te krijgen, maar er lijkt een kentering gaande: de Turkstalige shows die in Amsterdamse podia opgevoerd worden, trekken volle zalen. En dat niet alleen: de kaarten zijn razend snel uitverkocht. Volgens freelance programmamaker Altay Demirci, die sinds 2012 theatershows organiseert en onlangs een reizend theatergezelschap van het Turks nationaal theater invloog voor een show in de Meervaart, is die populariteit deels te verklaren doordat de groep Amsterdammers met Turkse roots groter is geworden. Naast de verschillende generaties Turkse Nederlanders –naar schatting zo’n 44.000 – hebben de laatste jaren ook veel hoogopgeleide Turkse expats hun weg naar Amsterdam gevonden. ‘Turks publiek bleef jarenlang weg uit het theater, omdat er niets voor ze werd bedacht. De theaterwereld is nog altijd roomwit en er is te weinig aandacht voor diversiteit. Daarom gaan mensen naar Turkstalig theater; ze willen uitgaan en hebben behoefte aan wat humor.’

WIN-WIN-WINSITUATIE

Bekende en ook minder bekende theatermakers uit Turkije spelen hier steeds vaker op in. Zo hebben Podium Mozaïek en De Meervaart in hun programmering geregeld een Turkstalige show. Demirci: ‘Mensen willen sinds corona geen enkele show meer missen en zijn dankzij sociale media snel op de hoogte van de uitagenda. Voor de artiest is het ook fijn, want die krijgt een geïnteresseerd publiek.’ Bijkomende verklaring voor het succes van Turks theater: de eurokoers is aantrekkelijk. Een theatershow in Europa levert bijna tien keer zoveel geld op als in Turkije. Demirci: ‘Het is win-win-win. De programmamaker, het publiek, de acteurs: iedereen wint.’

Vooral Turkse acteurs die bekend zijn van Turkse tv gaan geregeld op een Europese tour om de grote

Turkse diaspora te ontmoeten. Zoals Hasan Can Kaya, die een goed bekeken praatprogramma in Turkije heeft en vorig jaar mei met z’n stand-upshow in een uitverkochte RAI stond. Of het succesvolle optreden in november van theatergroep Çok Güzel Hareketler, bekend van een Turkse comedyshow, in Theater Amsterdam. Demirci: ‘Het publiek kent ze allemaal van Turkse tv. Als die mensen dan hier live optreden, wil íedereen daarbij zijn.’

Wat Verlichting

De Turkse acteur Hüseyin Avni

Danyal, die op 19 maart in Podium Mozaïek staat met de voorstelling

Kelepçe Kullanma Kılavuzu (zie kader), denkt dat de populariteit ook te maken heeft met een verlangen naar het vaderland. ‘Je eigen taal en cultuur weerspiegeld zien op het podium, kan de heimwee misschien wat verlichten. Als acteur is het fijn om dat verlangen deels weg te kunnen nemen.’

Op De Rol

Kelepçe Kullanma

Kılavuzu

Wat? Maatschappijkritische theatervoorstelling (vrij vertaald: ‘een gebruiksaanwijzing voor handboeien’; een politieverhoor van een slimme en intellectuele vrouw, tegenover een niet zo snuggere koppige politieagente.

Waar? Podium Mozaïek Wanneer? 19 maart Prijs? 36,50 euro

Cem Işçiler

Wat? Beroemde stand-upshow van comedian Cem Işçiler waarmee hij al ruim 500 keer optrad in Turkije Waar? Comedyclub Patron Stage (Potgieterstraat 63)

Wanneer? 17 maart Prijs? 40 euro