Bij de beesten af

Zingende varkens en volgzaam vee: tijdens het jaarlijkse Opera Forward Festival (3 t/m 12 maart) zie je grensverleggende muziektheaterproducties die je nergens ziet. In dit geval onder meer Animal farm, naar het beroemde boek van George Orwell.

De Italiaanse regisseur Damiano Michieletto wilde Animal farm al langer op het operatoneel brengen, maar het duurde jaren voor een componist zich eraan waagde. In het beroemde boek van George Orwell komen de dieren op een boerderij in opstand tegen de mens: onder leiding van de varkens verjagen ze de boer, nemen ze de macht over en ontstaat er opnieuw een totalitair regime – ‘Alle dieren zijn gelijk, maar sommige zijn gelijker dan andere’. Alexander Raskatov is geboren in Moskou, en dat uitgerekend een Rus deze opera zou schrijven mag ironisch heten, want Animal farm is een scherpe satire op het ontaarden van de Russische Revolutie in 1917, tijdens het regime van Stalin. En er zal ongetwijfeld moeiteloos een lijn te trekken zijn naar het Rusland van nu. Raskatov, bekend van zijn opera A dog’s heart (2010), verwerkt in de opera de nodige toespelingen op de beladen politieke geschiedenis van Rusland.

PAARDENHOOFDEN EN KOEIENKOPPEN

Dat geeft diepte en inhoud aan een voorstelling die in elk geval ook een visueel feest belooft te worden.

Hoe dat eruitziet, 35 dieren op het toneel? Spectaculair, zo tonen de eerste beelden op de website over het maken van de maskers. Elk dier wordt voorzien van een eigen masker en kostuum: een blij varken, een grimmig uitziend varken (dat zal Napoleon wel zijn), paardenhoofden en koeienkoppen. Nadat de dieren de mensen hebben verjaagd, gaan zij laten zien hoe het wél moet. Twee varkens, Napoleon en Snowball, raken verwikkeld in een machtsstrijd, en die loopt totaal uit de hand.

‘Er zijn operaregisseurs die omhelsd dienen te worden omdat ze het onmogelijke voor elkaar krijgen. Tot die laatste categorie behoort Damiano Michieletto’, schreef Het Parool over diens regie van Rossini’s Il viaggio a Reims. Kortom: dat belooft wat.

Een tweede belangrijke gast op het hoofdpodium is de legendarische opera- en theaterregisseur Peter Sellars. Met sopraan Julia Bullock brengt hij een hommage aan de Afro-Amerikaanse superster Joséphine Baker in Perle noire: meditations for Joséphine. Over de echte vrouw achter de Joséphine die in haar bananenrokje in een kooi (!), zingend over haar Afrikaanse roots de wereld veroverde in de jaren twintig en daarna.

AMARA VAN DER ELST

Tussen deze reuzen in het rijk der regisseurs staat als trotse derde de jonge Nederlandse regisseur Mart van Berckel, met de meest ambitieuze titel Ändere die Welt!, oftwel: ‘Verander de wereld!’ Het wordt een collageachtige voorstelling vol muziek die bij een aantal grote maatschappelijke omwentelingen een rol heeft gespeeld, van onder meer de componisten Hanns Eisler, Kurt Weill, Rachmaninov, Shostakovich, Schumann, Auber, Beethoven en Wagner. Gespeeld door een kamerensemble en gecombineerd met hedendaagse klanken van spoken word en elektronische soundscapes. De 21-jarige spoken wordartiest Amara van der Elst, bekend van haar indrukwekkende voordracht tijdens de dodenherdenking op de Dam op 4 mei in 2021, leidt de toeschouwers door de voorstelling en geeft commentaar in de taal van nu. Prijzen variëren tussen de 15 en 103 euro p.p., afhankelijk van de rang. De drie genoemde grote opera’s zijn voor iedereen tot 36 jaar te bezoeken voor 20 euro p.p.