GİRİŞ
Bizdə“Ahikarhekayəsi”ndəinsandüşüncəsininvə müdrikliyininənqədimmənbələrindənbirivar.Onun təsiriniQuran,Əhdi-CədidvəƏhdi-Cədiddədaxil olmaqlabirçoxinsanınəfsanələrivasitəsiləizləməkolar.
AlmaniyanınTrevesşəhərindətapılanmozaikada dünyanınmüdrikadamlarıarasındaAhikarobrazıtəsvir edilmişdir.Buduronunrəngarəngnağılı.
Buhekayənintarixicanlımüzakirəmövzusunaçevrildi. ElmadamlarınəhayətbunuBirinciƏsrhaqqında söylədilər,ozamansəhvolduqlarısübutolunduki, eramızdanəvvəl500-cüiləaidbirarameypapirusunda Elephantinexarabalıqlarıarasındaçıxdı.
Hekayəaçıq-aydınuydurmadır,tarixdeyilƏslində oxucu“Ərəbgecələri”ninəlavəsəhifələrindətanışola bilər.Parlaqşəkildəyazılmışdırvəhərəkət,intriqavə darqaçışladolupovestdiqqətisonaqədərsaxlayır Təsəvvürazadlığıyazıçınınənqiymətlisərvətidir
Yazıdördmərhələyəbölünür:(1)Hekayə;(2)The Teaching(Məsəllərinəlamətdarseriyası);(3)Misirə səyahət;(4)Bənzətmələrvəyaməsəllər(Axikarsəhv edənqardaşıoğlununtəhsilinibununlatamamlayır)
FƏSİL1
AşşurunbaşvəziriAhikarın60arvadıvar,amma taleyinəoğluyoxdurBunagörədəqardaşıoğlunu övladlığagötürürOnuçörəkvəsudandahaçoxhikmət vəbiliklədoldurur
1PadşahSanxeribinvəziriMüdrikHaykarınvəMüdrik HaykarınbacısıoğluNadanınəhvalatı
2AşşurvəNinevapadşahıSərhədumoğluSanxeribin dövründəHayqaradlımüdrikbirvəzirvaridivəo, Sanxeribpadşahınınvəziriidi
3Onunyaxşı,var-dövlətivəçoxlumal-dövlətivaridi, bacarıqlı,müdrik,filosof,elmdə,fikirdəvədövlətdəidi, altmışqadınlaevlənmişvəhərbiriüçünbirqala tikdirmişdir.
4Bütünbunlarabaxmayaraq,onunheçbirindənövladı olmadı.onunvarisiolabiləcəkbuqadınlardan.
5O,bunagörəçoxkədərləndivəbirgünmünəccimləri, elmadamlarınıvəsehrbazlarıtoplayıbonlaraöz vəziyyətinivəqısırlığınıizahetdi.
6Onlaronadedilər:“Get,allahlaraqurbankəsvə onlardanyalvarki,sənəbiroğlanuşağıversinlər”.
7O,onlarındediyikimietdi,bütlərəqurbanlartəqdim etdi,onlarayalvarıbyalvarıbvəyalvardı.
8Onabirkəlmədəcavabvermədilər.O,kədərlivə məyushaldagetdi,ürəyindəağrıiləayrıldı.
9O,qayıdıbUcaAllahayalvardıvəimangətirdivə ürəyindəbiralovlaOnayalvararaqdedi:“EyUcaAllah, eygöylərivəyeriyaradan,eybütünyaradılmışların Yaradanı!
10Sənəyalvarıramki,mənəbiroğlanverki,onun tərəfindəntəsəlliedimki,mənimistiliyimdəolsun, gözlərimiyumsunvəmənidəfnetsin”
11Ondaonabirsəsgəldi:“Nəqədərki,sənilknövbədə oymabütlərəgüvənmisənvəonlaraqurbanlar gətirmisən,bunagörədəömrünboyuövladsız qalacaqsan.
12AmmabacınınoğluNadanıgötür,onuözövladınet, onaözelminivəyaxşınəsliniöyrətvəöləndəsənidəfn etsin”.
13O,bacısınınbirazsüdverənoğluNadanıgötürdü. Onusəkkizsüdbacısınatəslimetdiki,onuəmizdirib böyütsünlər.
14Onudadlıyemək,zəriftərbiyə,ipəkpaltar,bənövşəyi vəalqırmızıiləböyütdülər.O,ipəktaxtlardaoturmuşdu.
15Nadanböyüyübhündürsidrağacıkimiböyüyüb yeriyəndəonaədəb-ərkanı,yazmağı,elmvəfəlsəfəni öyrətdi
16BirneçəgündənsonrapadşahSanxeribHayqara baxdıvəonunçoxqocaldığınıgördüvəonadedi.
17“Eymöhtərəmdostum,bacarıqlı,etibarlı,müdrik, vali,katibim,vəzirim,kanslerimvəmüdirim;Həqiqətən, sənçoxqocalmısanvəyaşlaağırlaşmısanvəsəninbu dünyadangedişinyaxınolmalıdır
18Mənədegörüm,səndənsonraqulluğumdakiminyeri olacaq”Heyqaronadedi:“Eyağam,başınəbədiolsun! Nadanvarbacımınoğlu,mənonuövladımetmişəm 19Mənonuböyütdüm,hikmətimivəbiliyimiona öyrətdim”
20Padşahonadedi:“EyHeyqar!Onuyanımagətirki, onugörəmvəəgəronuuyğungörsəm,onuözyerinə qoy;dincəlməkvəömrününqalanhissəsinişirin istirahətdəyaşamaqüçünözyolunagedəcəksən”
21SonraHaykargedibbacısınınoğluNadanıtəqdim etdiVəehtirametdivəonagücvəşərəfarzuladı
22OnabaxıbheyranolduvəonasevindivəHayqara dedi:“EyHaykar,busəninoğlundurmu?Allahonu qorusundeyəduaedirəmSənmənəvəatamSərhəduma necəqulluqedirsənsə,qoybuoğlunmənəqulluqetsin, mənimöhdəliyimi,ehtiyaclarımıvəişlərimiyerinə yetirsinki,məndəonahörmətvəqüdrətverəcəyəm”
23Hayqarpadşahatəzimedibdedi:“Başınsağolsun,ey ağampadşah!Səndənistəyirəmki,oğlumNadanasəbr edəsənvəonunxətalarınıbağışlayasanki,o,sənəlayiq olduğukimixidmətetsin”.
24Ondapadşahonaandiçdiki,onuözsevimlilərininən böyüyü,dostlarınınənqüdrətlisiedəcəkvəhərcür hörmətvəehtiramlaonunyanındaolacaq.Vəonun əllərindənöpübonuyolasaldı.
25O,Nadanıgötürdü.bacısınınoğlunudayanında oturtduvəgecə-gündüzonuçörəkvəsudançoxhikmət vəbiliklədolduranaqədəröyrətməyəbaşladı.
FƏSİL2
Qədimgünlərin"ZavallıRiçardınAlmanaxı".Pul, qadınlar,geyim,iş,dostlarlabağlıinsandavranışının ölməzqaydaları.12,17,23,37,45,47-ciayələrdə xüsusiləmaraqlıatalarsözlərinərastgəlinir.63-cüayəni günümüzünbəzikinsizliyiiləmüqayisəedin
1Beləcəonaöyrətdivədedi:“Oğlum!danışığımaqulaq asınvəməsləhətləriməəməledinvədediklərimi xatırlayın
2Eyoğlum!Əgərbirsözeşidirsənsə,qoyürəyindəölvə onubaşqasınademəki,o,dirikömürəçevrilib,dilini yandırıb,bədənindəağrıyasəbəbolmasın,rüsvayçılıq qazanıb,Allahqarşısındautanıbrüsvayolursan.adam.
3Eyoğlum!Əgərxəbəreşitmisənsə,onuyayma.Əgər birşeygörmüsənsə,demə.
4Eyoğlum!Bəlağətinidinləyiciyəasanlaşdırvəcavab verməyətələsmə.
5Eyoğlum!birşeyeşitdiyinizzamanonugizlətməyin.
6Eyoğlum!möhürlənmişdüyünüaçma,açma, açılmamışdüyünübağlama.
7Eyoğlum!zahirigözəlliyətamahetmir,çünkio,sönür vəkeçibgedir,lakinşərəflizikrəbədidir.
8Eyoğlum!Qoyaxmaqqadınözsözüiləsəni aldatmasın,yoxsasənölümlərinənbədbəxtikimiöləsən vəosənitorasalıbtoradüşəcəksən.
9Eyoğlum!Paltarvəməlhəmlərləyatmış,ruhunda alçaqvəaxmaqolanbirqadınistəməyinVayhalına, əgəronaözmalındanbirşeyversən,yaxudəlindəolanı onatapşırsan,odasənigünahasövqetsə,Allahsənə qəzəblənsin
10Eyoğlum!badamağacıkimiolmayın,çünkio,bütün ağaclardanəvvəlyarpaqlar,hamısındansonrayeməli meyvələrçıxarır,lakinbütünağaclardanəvvəlyeməli meyvələr,hamısındansonraisəyarpaqlarverəntutağacı kimiolun
11Eyoğlum!başınıaşağıəy,səsiniyumşal,nəzakətliol, düzyoldaget,axmaqolmaGülərkənsəsiniqaldırma, çünkiəgərucasəsləbirevtikilsəydi,eşşəkhərgün çoxluevlərtikərdiƏgərqüdrətləşumsürülsəydi,şum heçvaxtdəvələrinçiyinlərininaltındançıxarılmazdı
12Eyoğul!Ağıllıadamladaşgötürmək,peşmanbir adamlaşərabiçməkdənyaxşıdır
13Eyoğlum!şərabınısalehlərinməzarlarıüzərinətök, cahil,alçaqinsanlarlaiçmə
14Eyoğlum!Allahdanqorxanvəonlarkimiolan müdriklərəbağlanvəcahillərəyaxınlaşmaki,səndə onunkimiolubonunyollarınıöyrənəsən
15Eyoğlum!Sənəyoldaşvəyadosttapdıqda,onusına, sonraonuyoldaşvədostet;Onuimtahansız tərifləməyin.vəhikmətiolmayanbiradamlasözünü pozma.
16Eyoğlum!Ayaqqabınınayağındaqaldığıhalda, onunlatikanlarınüstündəget,oğluna,evinəvə övladlarınayoldüzəltvəgəminidənizdə,onun dalğalarındavəbatmadanəvvəlbərkit.xilasoldu.
17Eyoğlum!varlıilanyeyərsə,deyirlər:“Bu,onun müdrikliyiilədir”,yoxsulyeyirsə,xalq:“Acından” deyirlər.
18Eyoğlum!o,səningündəlikçörəyindənvəmalınla kifayətlənir,başqasınınmalınatamahetmir.
19Eyoğlum!axmaqlaqonşuolma,onunlaçörəkyemə, qonşununbaşınagələnbəlalarasevinmə.Əgərdüşmənin sənəzülmetsə,onayaxşılıqet.
20Eyoğlum!Allahdanqorxanadamdanqorxvəona hörmətet.
21Eyoğlum!nadanyıxılıbbüdrəyər,müdrikisə büdrəsədəsarsılmaz,yıxılsadatezayağaqalxar,xəstə olsacanınıqurtararOkiqaldınadan,axmaqinsana, onunxəstəliyinədərmanyoxdur.
22Eyoğlum!Əgərözündənaşağıolanbirkişisənə yaxınlaşsa,onuqarşılamaqüçünirəligetvəayaqüstə dur.
23Eyoğlum!oğlunudöyməkdənçəkin,çünkioğlunun ovuşdurmasıbağçayapeyinkimidir,pulkisəsininağzını bağlamaqkimi,vəhşiheyvanlarınbağlanmasıkimi, qapınınqıvrılmasıkimidir.
24Eyoğlum!Oğlunupislikdənçəkindir,onaədəböyrət, osənəqarşıüsyanetməzdənvəsənicamaatarasında rüsvayetməzdənəvvəlbaşınıküçələrdəvəməclislərdə asıbonunpisəməllərinəgörəcəzasınıçək.
25Eyoğlum!etdiyinhərişinmüqabilindəözünəsünnət dərilikököküz,dırnaqlarıiləböyükbireşşəkalvə böyükbuynuzluöküzalma,hiyləgəradamladostluq etmə,davakarqul,oğrukənizalma.onlarıməhv edəcəklər.
26Eyoğlum!ata-ananınsənilənətləməsinvəRəbb onlardanrazıolsunÇünkibelədeyilmişdir:“Atasınavə yaanasınaxorbaxan,ölümləölsün(məngünahın ölümününəzərdətuturam)vəata-anasınahörmətedənin ömrünüvəömrünüuzadacaqvəbütünyaxşılıqları görəcəkdir"
27Eyoğlum!silahsızyoldagetmə,çünkisənbilmirsən ki,düşmənsəninlənəvaxtqarşılaşacaqki,onahazır olasan
28Eyoğlum!çılpaq,yarpaqsız,bitməyənağackimi olmayın,yarpaqlarıvəbudaqlarıiləörtülmüşağackimi olun;çünkinəarvadı,nədəövladıolankişiyarpaqsızvə meyvəsizağackimidünyadarüsvayolub,onlaranifrət edir
29Eyoğlum!yolkənarındakıbarlıağackimiolun, meyvəsiniyoldankeçənlərinhamısıyeyir,səhra heyvanlarıkölgəsindədincəlirvəyarpaqlarından yeyirlər
30Eyoğlum!yolundanazanhərqoyunvəyoldaşları canavarüçünyemolur
31Eyoğlum!“Ağamaxmaqdır,məndəmüdrikəm” deməvənadanlıqvəsəfehliksözünüsöyləmə,yoxsa onunqarşısındazəlilolarsan.
32Eyoğlum!rəbblərinin:“Bizdənuzaqlaş”dediyi bəndələrdənolma,“yaxınlaşvəbizəyaxınlaş” dediklərindənol.
33Eyoğlum!qulunuyoldaşınınyanındasığallama, çünkisənonlardanhansınınsəninüçündahadəyərli olacağınıbilmirsən.
34Eyoğlum!SəniyaradanRəbbindənqorxma,yoxsaO sənisusdurar.
35Eyoğlum!Sözünügözəlet,dilinişirinet;və yoldaşınasəninayağınıbasmağaicazəverməki,başqa vaxtsəninköksünübassın.
36Eyoğlum!müdrikadamıhikmətlisözlədöysən,bu, onunsinəsindəincəbirutanchissikimigizlənər;Əgər cahilləriçubuqlaovuşdursan,nəbaşadüşər,nədəeşidər.
37Eyoğlum!Əgərehtiyacınüçünbirmüdrikadam göndərsən,onaçoxəmrvermə,çünkio,səninişini istədiyinkimiedəcəkonaəmret,osəninistədiyini
etməz.Əgərsəniişüçüngöndərsələr,onutezyerinə yetirməyətələsin.
38Eyoğlum!Özündəngüclübirinsanadüşmənetmə, çünkio,səninölçüsünüvəqisasınısəndənalacaq.
39Eyoğlum!Əmlakınıonlaraverməmişdənəvvəl oğlunuvəqulunusınağaçək,yoxsaonlarıələ keçirməsinlər.çünkiəlidoluolanasəfehvənadanolsa belə,müdrikdeyilir,əliboşolanaisəmüdriklərin şahzadəsiolsabelə,kasıb,cahildeyilir.
40Eyoğlum!Kolosintiyedim,aloyiuddum, yoxsulluqdan,yoxsulluqdanacıbirşeygörmədim.
41Eyoğlum!oğlunaqənaətcilliyivəaclığıöyrətki, eviniyaxşıidarəetsin.
42Eyoğlum!cahillərəmüdriklərindiliniöyrətmə,çünki buonunüçünağırolar.
43Eyoğlum!Dostunaözhalınıbildirmə,yoxsaonun yanındazəlilolarsan.
44Eyoğlum!Qəlbinkorluğugözlərinkorluğundandaha ağırdır,çünkigözlərinkorluğuaz-azhidayətolunabilər, lakinqəlbinkorluğuhidayətolunmurvədüzyoldan çıxıbəyriyollagediryol
45Eyoğlum!adamınayağıiləbüdrəməsin-indiliilə büdrəməsindənyaxşıdır
46Eyoğlum!yaxındostuzaqdaolandahagözəl qardaşdanyaxşıdır
47Eyoğlum!gözəlliksönür,öyrənməkisədavamedir, dünyasönürvəpuçolur,ammayaxşıadnəpuçolur,nə dəsönər
48Eyoğlum!rahatolmayanadamınölümühəyatından yaxşıdır;vəağlamasəsinəğməsəsindənyaxşıdır;Çünki qəmvəağlamaq,əgərAllahqorxusuonlardadırsa, nəğməvəşadlıqsəsindənyaxşıdır
49Eybalam!səninəlindəkiqurbağanınbuduqonşunun qazanındakıqazdanyaxşıdır;Sənəyaxınolanqoyun uzaqdakıöküzdənyaxşıdırSəninəlindəbirsərçəuçan minsərçədənyaxşıdırToplananyoxsulluqçoxluruzi səpilməkdəndahayaxşıdırvədiritülküölüaslandan yaxşıdır;birpudyunisəbirfuntsərvətdənyaxşıdır,yəni qızılvəgümüşdən;Çünkiqızılvəgümüşyerüzündə gizlənib,örtülüdürvəgörünmüryunisəbazarlardaqalır vəgörünür,onugeyənəgözəllikolur
50Eyoğlum!kiçikbirsərvətsəpələnmişsərvətdən yaxşıdır.
51Eyoğlum!diriitölükasıbdanyaxşıdır.
52Eyoğlum!yaxşıişgörənkasıbgünahiçindəölmüş varlıdanyaxşıdır.
53Eyoğlum!Ürəyindəbirsözsaxla,busənəçoxolar vəehtiyatlıol,sənözdostununsirriniaçırsan.
54Eyoğlum!Ürəyinləməsləhətləşməyincəağzındanbir sözçıxmasın.Mübahisəedəninsanlararasındadayanma, çünkipissözdənixtilaf,ixtilafdanmüharibə,döyüşdən dədöyüş,sənşahidliketməyəməcburolarsan;amma oradanqaçvədincəl.
55Eyoğlum!Özündəndahagüclübirinsanatab gətirmə,ammaözünəsəbirlibirruh,dözümvədüzgün davranışqazan,çünkibundangözəlbirşeyyoxdur.
56Eyoğlum!ilkdostunuzanifrətetmə,çünkiikinci dostunuzdavamedəbilməz.
57Eyoğlum!müsibətindəyoxsullarıziyarətet,Sultanın hüzurundaondandanışvəonuaslanınağzından qurtarmaqüçünsəygöstər
58Eyoğlum!Düşmənininölümünəsevinmə,çünkibir müddətsonrasənonunqonşusuolacaqsanvəsənə istehzaedənəhörmətvəehtiramgöstərvəonunla əvvəldənsalamlaş.
59Eyoğlum!Əgərcənnətdəsudayansa,qaraqarğa ağarsavəmirrabalkimişirinləşsəydi,cahillərvə axmaqlaranlayıbmüdrikolabilərdilər.
60Eyoğlum!Əgərmüdrikolmaqistəyirsənsə,dilini yalandan,əlinioğurluqdan,gözünüpislikdənçəkindir. sonrasənəmüdrikdeyiləcəklər.
61Eyoğlum!Qoymüdriksənidəyənəklədöysün, ammaaxmaqsənişirinməlhəmləməshetməsin. Gəncliyindətəvazökarolvəqocalıqdaşərəflisən.
62Eyoğlum!qüdrətligünlərindəinsana,daşqın günlərindəçayatabgətirmə
63Eyoğlum!arvadıntoyundatələsmə,çünkiyaxşı olarsa,odeyəcək:“Ağam,mənimüçünbirazlıqet”; Əgərxəstələnsə,onasəbəbolanşəxsəqiymətverəcəkdir
64Eyoğlum!kimlibasızərifdirsə,danışığıdaeynidir; Kiminlibasıalçaqdırsa,danışığıdaeynidir
65Eyoğlum!Əgəroğurluqetmisənsə,bunuSultana bildirvəondanbirpayverki,ondanxilasolasan,yoxsa acıyadözərsən
66Eyoğlum!əlidoymuşvədoymuşadamıdosttut,əli bağlıvəacadamladosttutma
67Dördşeyvarki,nəpadşahın,nədəordusununəminamanlığıyoxdur:vəzirinzülmü,pishökumət,iradənin təhrifedilməsivərəiyyətəzülm;vədördşeyigizlətmək mümkündeyil:ağıllılar,ağılsızlar,varlılarvəkasıblar”
FƏSİL3
AhikardövlətişlərindəfəaliştirakdanuzaqlaşırO,vardövlətinixainqardaşıoğlunaverirBudur,nankorbir müstəntiqinsaxtakarlığaçevrilməsininheyrətamiz hekayəsiAhikarınqarmaqarışıqbirhiyləsionunölümə məhkumedilməsiilənəticələnirGörünür,Ahikarın sonu
1HayqarbelədedivəbacısınınoğluNadanabuəmrləri vəməsəlləribitirdikdənsonraonlarınhamısını saxlayacağınızənnetdivəbilmirdiki,onunəvəzinəona yorğunluq,nifrətvəistehzagöstərir.
2BundansonraHayqarözevindəsakitoturduvəbütün mal-dövlətini,qullarını,cariyələrini,atlarını,malqarasınıvəsahibolduğuvəqazandığıhərşeyiNadana təslimetdi.əmrvəqadağagücüNadanınəlindəqaldı.
3Hayqərevindədincəldi,hərdən-birgetdi,padşahı ehtirametdivəevəqayıtdı.
4Nadanəmrvəqadağagücününözəlindəolduğunu başadüşdükdə,Hayqarınmövqeyinəxorbaxdıvəona istehzaetdivəhərgörünəndəonuqınamağabaşladıvə dedi:“ƏmimHayqaronunixtiyarındadır.vəindiheçnə bilmir”.
5O,nökərlərivəcariyələridöyməyə,atlarıvədəvələri satmağavəəmisiHaykarınsahibolduğuhərşeyiisraf etməyəbaşladı.
6Nənökərlərinə,nədəəhli-beytinərəhmetmədiyini görənHayqarqalxıbonuevindənqovduvəmalınıvə azuqəsinisəpələdiyinipadşahaxəbərverməküçünadam göndərdi.
7PadşahqalxıbNadanıçağırıbdedi:«Heyqarsağsalamatolduğumüddətdəheçkimonunmalına,evinəvə mülkünəhökmranlıqetməz».
8NadanınəliəmisiHayqardanvəbütünmaldövlətindənçəkildivəo,nəiçərigirdi,nədəçöləçıxdı, onasalamdavermədi.
9BundansonraHayqarbacısınınoğluNadanlaçəkdiyi zəhmətdəntövbəetdivəo,çoxkədərləndi.
10NadanınBenuzardanadlıkiçikbirqardaşıvaridi, onagörədəHayqaronuNadanınyerinəözünəgötürdü vəonuböyükhörmətləböyütdüvəhörmətləqarşıladı.O, bütünvar-dövlətinionatəslimetdivəonuevinəvali təyinetdi.
11Nadanbaşverənlərianlayandapaxıllıqvəpaxıllıq hissikeçirdivəondansoruşanhərkəsəşikayətetməyə vəəmisiHaykarıələsalaraqdedi:“Əmimmənievindən qovduQardaşımıməndənüstüntutdu,ammaUcaAllah mənəqüdrətversə,onunbaşınaöldürülməkmüsibətini verərəm”
12Nadanonunüçünhansıbüdrəməqurabiləcəyibarədə düşünməyədavametdiVəbirmüddətsonraNadan bunufikrinəçevirdivəFarspadşahıMüdrikşahınoğlu Akişəməktubyazıbbelədedi:
13Eyböyükpadşah,AşşurvəNinevapadşahı Sanxeribdən,onunvəzirivəkatibiHaykardansənəsülh, sağlamlıq,qüdrətvəşərəf!Qoysəninləmənimaramda pensolsun
14Buməktubsənəçatanda,qalxıbtezNisrindüzünə, AşşurvəNinevayagetsən,padşahlığıdöyüşsüzvə döyüşcərgəsiolmadansənətəslimedəcəyəm”
15O,MisirpadşahıfironaHayqarınadınabaşqabir məktubyazdı“Qoysəninləmənimaramdasülholsun, eyqüdrətlipadşah!
16BuməktubsənəçatandaqalxıbAşşuravə Nineviyaya,Nisrindüzünəgetsən,padşahlığı müharibəsizvədöyüşsüzsənətəslimedəcəyəm”
17NadanınyazısıəmisiHaykarınyazısınabənzəyirdi
18SonraikihərfiqatlayıbəmisiHaykarınmöhürüilə möhürlədi.bunabaxmayaraqonlarpadşahınsarayında idilər.
19SonragedibpadşahdanəmisiHayqarabeləbir məktubyazdı:“Mənimvəzirim,katibim,kanslerim Hayqarasalamolsun.
20EyHaykar,buməktubsənəçatdıqda,yanındaolan bütünəsgərləritopla,paltarvəsaycakamilolsunlarvə beşincigünNisrindüzündəmənimyanımagətir.
21Oradasənətərəfgəldiyimigörəndətələsinvə mənimlədöyüşəcəkbirdüşmənkimiqoşunumənəqarşı hərəkətəkeçir,çünkiMisirpadşahıfironunelçiləri yanımdadırki,onlarbizimgücümüzügörsünlər.qoşun vəbizdənqorxsun,çünkionlarbizimdüşmənimizdirvə bizənifrətedirlər”.
22Sonraməktubumöhürləyibpadşahınnökərlərindən biritərəfindənHayqaragöndərdi.O,yazdığıdigər məktubudagötürübpadşahınhüzurunayaydıvəona oxuyubmöhürügöstərdi
23Padşahməktubdayazılanlarıeşidəndəçoxçaşqın olduvəböyükvəşiddətliqəzəbdənqəzəbləndivədedi: “Ah,mənözmüdrikliyimigöstərdim!MənHayqaranə etmişəmki,o,buməktublarıdüşmənləriməyazıb?Bu, mənimonaverdiyimfaydalaragörəondanaldığım mükafatdırmı?”
24Nadanonadedi:“Kədərlənmə,eypadşah! qəzəblənməyin,ammagəlinNisrindüzünəgedəkvə görəknağıldoğrudur,yayox”.
25BeşincigünNadanqalxıbpadşahı,əsgərlərivəvəziri götürdüvəonlarsəhraya,Nisrindüzünəgetdilər.Padşah baxdıvəbaxdı!Haykarvəordudüzüldü.
26PadşahınoradaolduğunugörənHayqaryaxınlaşıb qoşunaişarəetdiki,döyüşdəolduğukimihərəkətetsin vəməktubdagöstərildiyikimipadşahaqarşıdüzülərək vuruşsun,o,Nadanınnəüçünquyuqazdığınıbilmirdi. Ona.
27PadşahHayqarınəməlinigörəndəonutəşviş,qorxu vəçaşqınlıqbürüdüvəböyükbirqəzəbləqəzəbləndi.
28Nadanonadedi:“Gördünmü,eyağampadşah!bu bədbəxtnəedib?ammaqəzəblənmə,qəmginolma,əzab çəkmə,evinəgetvəöztaxtınaotur,məndəHeyqarı zəncirləvəzəncirləsəninyanınagətirəcəyəmvə düşməninizəhmətçəkmədənsəndənqovacağam”
29PadşahHayqaragörəqəzəblənərəktaxtınaqayıtdıvə onunhaqqındaheçnəetmədiNadanisəHaykarın yanınagedibdedi:“Vallah,əmim!Padşahsəninüçün böyüksevincləsevinirvəsənəəmretdiyinəgörəsənə təşəkküredir
30İndio,mənisəninyanınagöndərdiki,sənəsgərləri özvəzifələriniyerinəyetirməküçünburaxasanvəəllərin arxancabağlı,ayaqlarınzəncirlənmişhaldaonunyanına gələsənki,fironunelçiləribunugörsünlərvəpadşah Onlardanvəpadşahlarındanqorxurlar”
31Heyqarcavabverdi:“Eşitməkitaətetməkdir”O, dərhalqalxıbəlləriniarxadanbağladıvəayaqlarını zəncirlədi
32Nadanonugötürübonunlabirlikdəpadşahınyanına getdiHeyqarpadşahınhüzurunadaxilolduqdansonra yerdəonunqarşısındasəcdəetdivəpadşahaqüdrətvə əbədiömürarzuladı
33Padşahdedi:“Eykatibim,işləriminvalisi,kanslerim, dövlətiminhökmdarıolanHeyqar,degörüm,sənənə pisliketdimki,buçirkinişinəvəzinimənəverdin”.
34Sonrayazılarındakıvəmöhürüolanhərfləriona göstərdilər.BunugördükdəHayqarınəzalarıtitrədi,dili dərhalbağlandıvəqorxusundanbirsözdeyəbilmədi. lakino,başınıyerəsalıblalidi.
35Padşahbunugörübəminolduki,buişondandırvə dərhalqalxıbbuyurduki,Heyqarıöldürsünlərvə şəhərdənkənardaonunboynunuqılınclavursunlar.
36Nadanqışqırıbdedi:“EyHayqar,eyqaraüz!Buişi padşahaetməkdədüşünməyinvəyagücününsənənə faydasıvar?
37Nağılçıbelədeyir.QılıncustasınınadıisəƏbu Samikidi.Padşahonadedi:“Eyqılıncustası!Qalx,get, evininqapısındaHayqarınboynunukəs,başını bədənindənyüzqulackənaraat”.
38Hayqarpadşahınqarşısındadizçökübdedi:“Ağam padşahəbədiyaşasın!Əgərməniöldürməkistəyirsənsə,
qoyistəyinyerinəyetsin.Mənbilirəmki,məngünahkar deyiləm,ammapisadamözpisliyiüçünhesabverməyə hazırdırbunabaxmayaraq,eyağampadşah!Səndənvə dostluğundanyalvarıram,qılıncustasınaicazəverki, mənimbədənimiqullarımaversinki,mənidəfnetsinlər vəqulundasənəqurbanolsun”.
39Padşahqalxıbqılıncustasınaəmretdiki,onunla istədiyikimidavransın.
40O,dərhalnökərlərinəəmretdiki,Hayqarıvə qılıncçınıgötürübçılpaqgetsinlərki,onuöldürsünlər.
41Heyqaronunöldürüləcəyinidəqiqbildikdəarvadının yanınagöndəribdedi:“Çıxmənimləgörüşvəsənin yanındaminbakirəqızolsunvəonlarabənövşəyipaltar geyindir.ipəkki,ölümümdənəvvəlmənimüçün ağlasınlar.
42Qılıncustasıvəonunnökərləriüçünsüfrəhazırlayın. Çoxluşərabıqarışdırınki,içsinlər”.
43O,onunəmretdiyihərşeyietdiVəo,çoxmüdrik, ağıllıvətədbirliidi.Vəo,bütünmümkünnəzakətvə öyrənmənibirləşdirdi.
44Padşahınordusuiləqılıncustasıgələndədüzülən süfrəni,şərabıvədəbdəbəlişirniyyatlarıgördülərvə onlardaralıbsərxoşolanaqədəryeyib-içməyəbaşladılar 45SonraHaykarqılıncçınıdəstədənayrıgötürübdedi:
“EyƏbuSamik,sənbilmirsənki,Sənxəribinatası padşahSərhədumsəniöldürməkistəyəndəmənsəni götürübmüəyyənbiryerdəgizlətdimpadşahınqəzəbi soyuduvəsəniistədi?
46MənsəniOnunhüzurunagətirəndəo,səninləsevindi vəindisənəetdiyimyaxşılığıxatırla
47Bilirəmki,padşahmənimüçüntövbəedəcəkvə mənimedamolunmağımaqəzəblənəcək
48Çünkiməngünahkardeyiləmvəsənmənionun sarayındaonunhüzurunaçıxarandaböyükbəxtlə qarşılaşacaqsanvəbilki,bacımınoğluNadanməni aldatdıvəmənəbupisliketdipadşahməniöldürdüyünə görəpeşmanolacaq;indiisəeviminbağçasında zirzəmimvar,ondanheçkiminxəbəriyoxdur
49ArvadımınxəbəriiləmənioradagizlətBirdə həbsxanadaöldürülməyəlayiqbirqulumvar
50Onuçıxarıbmənimpaltarımıgeyindirvənökərlərə sərxoşolandaonuöldürməyiəmret.Kimi öldürdüklərinibilməyəcəklər.
51Başınıbədənindənyüzqulacuzağaatvəcəsədini qullarımaverki,basdırsınlar.Səndəmənimləböyükbir xəzinəyığacaqsan.
52QılıncustasıHayqarınəmretdiyikimietdivə padşahınyanınagedibdedi:“Başınəbədiolsun!”
53SonraHeykarınarvadıhərhəftəgizləndiyiyerdəona bəsedərdivəbunuözündənbaşqaheçkimbilmədi.
54ArifHeyqarınnecəöldürüldüyüvəöldüyüxəbəri xəbərverildi,təkrarlandıvəhəryerəyayıldıvəoşəhərin bütünəhalisionunüçünyastutdu.
55Onlarağlayıbdedilər:“Vayhalına,eyHeyqar!və öyrənmənizəvənəzakətinizəgörə!Sənəvəelminəgörə necədəkədərlidir!Səninkimibaşqasınıharadatapmaq olar?vəsəninyerinidoldurmaqüçünsənəbənzəyəcək qədərağıllı,buqədərelmli,hökmsürməkdəmahirbir insanharadanolabilər?
56LakinpadşahHaykardantövbəetdivətövbəsiona heçbirfaydavermədi.
57SonraNadanıçağırıbdedi:“Getdostlarınıdaözünlə apar,əmiHaykarüçünyastutvəonunxatirəsiniyad edərəkadətolduğukimionunüçünağla”.
58Ağılsız,nadan,daşürəkliNadanəmisininevinə gedəndənəağladı,nəkədərləndi,nədəfəryadetdi, əksinə,ürəksizvəruhdandüşmüşadamlarıyığıbyeyibiçməyəbaşladı.
59NadankənizlərivəHayqaraməxsusolannökərləri tutmağabaşladı,onlarıbağladı,işgəncəverdivəonlara əzabçəkdi.
60O,əmisiniözoğlukimiböyüdənarvadınahörmət etmədi,ammaonunonunlagünahabatmasınıistədi.
61Heykarisəgizləndiyiyerəkəsilmişdi,qullarınınvə qonşularınınağlamasınıeşidib,RəhmanolanAllaha həmdedib,şüküredib,həmişəUcaAllahaduaedib yalvarıb
62QılıncçısığınacaqdaikənvaxtaşırıHayqaragəldi, Hayqargəlibonayalvardı.Vəonatəsəlliverdivəxilas olmasınıarzuladı
63BaşqaölkələrdəMüdrikHayqarınöldürülməsixəbəri yayılanda,bütünpadşahlarkədərləndilərvəpadşah Sanxeribdənnifrətetdilərvətapmacalarhəlledən Haykarüçünağladılar
FƏSİL4
"Sfenksintapmacaları"AhikarınbaşınanəgəldiOnun qayıdışı
1MisirpadşahıHayqarınöldürüldüyünəəminolduqdan sonradərhalqalxdıvəpadşahSanxeribəməktubyazdı vəməktubdaona“sülh,sağlamlıq,qüdrətvəehtiram haqqında”xatırlatdımənimsevimliqardaşım,padşah Sanxerib
2Məngöyləyerarasındabirqəsrtikməkistəyirəmvə istəyirəmki,səndənmənəbirmüdrik,ağıllıadam göndərəsənki,onumənimüçüntiksin,bütünsuallarıma cavabverəsənüçilərzindəAşşurunvergilərivə gömrükrüsumları”
3SonraməktubumöhürləyibSanxeribəgöndərdi
4O,götürüboxuduvəvəzirlərinəvəsəltənətinin zadəganlarınaverdivəonlarçaşqınvəutandılarvəo, böyükbirqəzəbdənqəzəbləndivənecədavranacağına çaşqınoldu.
5Sonrao,qocaları,alimləri,müdriklərivəfilosofları, falçılarıvəastroloqlarıvəözölkəsindəolanhərkəsi topladıvəonlaraməktubuoxuduvəonlaradedi: “Sizdənkimbunuedəcək?Misirpadşahıfironunyanına gedibonunsuallarınacavabver?
6Onlaronadedilər:“Eyağamızpadşah!bilki,sənin səltənətindəvəzirvəkatibinHeyqərdənbaşqabu suallardanxəbərdarolanyoxdur.
7Bizəgəlincə,buişdəheçbirbacarığımızyoxdur,əgər bu,onunbacısınınoğluNadanolmasaydı,çünkiona bütünhikmətini,biliyinivəbiliyiniöyrətdi.Onuyanına çağır,bəlkəbusərtdüyünüaçsın”.
8PadşahNadanıçağırıbdedi:“Buməktubabaxvə oradanəolduğunubaşadüş”.Nadanonuoxuduqdadedi:
“Eyrəbbim!Kimgöyləyerarasındaqalatikməyə qadirdir?”
9PadşahNadanınnitqinieşidəndəböyükvəağrılıbir kədərləkədərləndivətaxtındanenibküliçindəoturdu vəHayqaragörəağlayıbfəryadetməyəbaşladı.
10Deyərək:“Eyqəmim!Eysirlərivətapmacalarıbilən Haykar!vayolsunsənə,eyHaykar!Eyməmləkətimin müəllimivəsəltənətiminhökmdarı,səninkimisini haradantapım?EyHayqar,eyməmləkətiminmüəllimi, səninüçünharamüraciətedim?vayhalınıza!Mənsəni necəməhvetdim!mənisəbiliyi,dini,kişiliyiolmayan axmaq,nadanbiroğlanınsöhbətinəqulaqasırdım.
11Ah!vəyenəözümüçünAh!Kimsənimənəbircə dəfəverəbilər,yoxsamənəxəbərverəbilərki,Haykar sağdır?padşahlığımınyarısınıonaverərdim.
12Bumənimüçünharadandır?Ah,Haykar!Sənibircə dəfəgörümki,sənəbaxıbsəndənzövqalıbdoyum.
13Ah!Eymənimqəmimsənəhərzaman!EyHaykar, səninecəöldürdüm!Mənişinsonunugörməyincəsənin işindəqalmadım”.
14Padşahgecə-gündüzağlayırdıQılıncustasıpadşahın qəzəbinivəHayqaragörəqəm-qüssəsinigörəndəürəyi onaqarşıyumşaldıvəhüzurunayaxınlaşıbdedi:
15“Eyağam!qullarınaəmretki,başımıkəssinlər”
Sonrapadşahonadedi:“Vayolsunsənə,ƏbuSamik, günahınnədir?”
16Qılıncustasıonadedi:“Eyağam!Ağasınınsözünə ziddolanhərbirqulöldürülür,məndəsəninəmrinə zidddavranmışam”
17Padşahonadedi“Vayhalına,eyƏbuSamik,nəilə məniməmriməziddhərəkətetdin?”
18Qılıncustasıonadedi:“Eyağam!SənmənəHeyqarı öldürməyiəmretdinvəmənbildimki,səndənonun barəsindətövbəedəcəksən,onazülmedilibvəmənonu biryerdəgizlətdimvəonunqullarındanbiriniöldürdüm vəo,indisağ-salamatdırMənəəmretsən,onusənin yanınagətirərəm”
19Padşahonadedi“Vayolsunsənə,eyƏbuSamik! Mənəistehzaetdinvəmənsəninağanınam”
20Qılıncustasıonadedi:“Xeyr,ancaqbaşınıncanına andolsun,eyağam!Haykarsalamatdırvəsağdır”
21Padşahbusözüeşidəndəəminoldu,başıyelləndivə sevincdənhuşunuitirdivəHeyqarıgətirməyiəmretdi.
22O,qılıncustasınadedi:“Eyetibarlıqul!Əgərsözün doğruolsaydı,mənsənizənginləşdirərvələyaqətini bütündostlarındanüstüntutardım”.
23Qılıncçısevinərəkgetdi,Nəqədərki,Haykarınevinə gəldi.O,gizləndiyiyerinqapısınıaçıbaşağıdüşdüvə gördüki,HeyqarıoturubAllahahəmdvəşüküredir.
24O,onaqışqırıbdedi:“EyHayqar,mənənböyük sevinc,xoşbəxtlikvələzzətgətirirəm!”
25Heykaronadedi:“Nəxəbərdir,eyƏbuSamik?” Fironhaqqındaəvvəldənaxıraqədəronadanışdı.Sonra onugötürübpadşahınyanınagetdi.
26Padşahonabaxandaonuyoxsulvəziyyətdəgördü, saçlarıvəhşiheyvanlarkimiuzun,dırnaqlarıqartal caynaqlarıkimiuzanıb,bədənitozlaçirklənib,üzünün rəngidəyişibsolmuşduvəindikülkimiidi.
27Padşahonugörəndəkədərləndivədərhalayağa qalxıbonuqucaqlayıböpdüvəonunüstündəağlayıb dedi:“Allahahəmdolsun!Səniyanımakimqaytardı”
28Sonraonatəsəlliveribtəsəlliverdi.O,cübbəsini soyundu,qılınclıyataxdıvəonaçoxlütfetdivəona çoxluvar-dövlətverdivəHayqararahatlıqverdi.
29OzamanHayqarpadşahadedi:“Ağampadşahəbədi yaşasın!Bunlardünyaövladlarınınəməlləridir.Mən özüməbirxurmaağacıyetişdirdimki,onasöykənim,o, yanaəyildivəməniyerəyıxdı.
30AmmayaRəbbim!Mənsəninqarşınaçıxdığımüçün sənisıxışdırmayaq!Padşahonadedi:“Sənəmərhəmət göstərən,haqsızlıqedildiyinibilən,sənixilasedənvə səniöldürülməkdənqurtaranAllahahəmdolsun!
31Ammaistivannayaget,başınıqırx,dırnaqlarınıkəs, paltarınıdəyişvəqırxgünəylənki,özünəyaxşılıqetsin, halınıvəüzününrənginidüzəldəsən.sənəqayıdabilər”.
32PadşahbahalıpaltarınısoyunduvəHayqara geyindirdivəHaykarAllahaşüküredibpadşahatəzim etdivəUcaAllahahəmd-sənaedərəksevincvəşadlıqla özməskəninəgetdi
33Evindəkiləronunlabirlikdəsevindi,dostlarıvəonun sağolduğunueşidənhərkəsdəsevindi
FƏSİL5
“Tapmacaların”hərfiAhikaragöstərilirQartallar üzərindəoğlanlarİlk"təyyarə"gəzintisiMisirəyola salınAhikar,müdrikadamolmağınhəmdəyumorhissi var(27-ciayə)
1O,padşahınonaəmretdiyikimietdivəqırxgün istirahətetdi
2Sonrao,özününəngözəlpaltarınıgeyindivəqulları arxadavəönündəsevinərəkvəsevinərəkpadşahın yanınagetdi
3BacısınınoğluNadanbaşverənləribiləndəonuqorxu vədəhşətbürüdüvəo,nəedəcəyinibilmədənçaşqın oldu
4Heyqarbunugörübpadşahınhüzurunadaxilolub salamverdivəsalamınıqaytarıbonuözyanında əyləşdiribdedi:
“EysevgilimHaykar!Misirpadşahınınöldürüldüyünü eşitdikdənsonrabizəgöndərdiyiməktublarabax.
5Onlarbiziqəzəbləndirdilərvəbizəqalibgəldilərvə ölkəmizdənçoxluadamlarMisirpadşahınınbizdəntələb etməküçüngöndərdiyivergilərdənqorxaraqMisirə qaçdı.
6SonraHaykarməktubugötürüboxuduvəiçindəkiləri başadüşdü.
7Sonrapadşahadedi.“Qəzəblənmə,yaRəbbim!Mən Misirəgedəcəyəm,cavablarıfironaqaytaracağamvəbu məktubuonagöstərəcəyəm,vergilərbarədəonacavab verəcəyəmvəqaçanlarınhamısınıgerigöndərəcəyəm. SəninpadşahlığınınxoşbəxtliyinaminəUcaAllahın köməyiilədüşmənləriniutandıracağam”.
8PadşahHayqardanbusözüeşidəndəçoxsevindi,ürəyi genişləndivəonalütfetdi.
9Hayqarpadşahadedi:“Mənəqırxgünmöhlətverki, buməsələninəzərdənkeçirimvəhəlledim”.Padşah bunaicazəverdi
10Hayqaronunevinəgetdivəovçularaəmretdiki, onunüçünikiqartalbalasınıtutsunlar,onlardaonları tutubyanınagətirdilərikiminqulacuzunluğundaidivə dülgərlərigətirdivəonlaraikiböyükqutudüzəltməyi əmretdivəonlarbunuetdilər.
11Sonraikibalacaoğlangötürdüvəhərgünquzular kəsməklə,qartallarıvəoğlanlarıbəsləməklə,oğlanları qartallarınbelinəmindirməkləkeçirdivəonlarımöhkəm düyünləbağladıvəipiayaqlarınabağladı.qartalları götürünvəonlaröyrəşiböyrədilənədəkhərgünyavaşyavaşonqulacməsafəyəuçsunlar;vəonlarsəmaya çatanaqədəripinbütünuzunluğuboyuncaqalxdılar; oğlanlararxalarındadırlar.Sonraonlarıözünəçəkdi.
12Heyqararzusununyerinəyetdiyinigörəndəoğlanlara əmretdiki,onlargöyəqaldırıldıqdaqışqırıbdesinlər:
13“Bizəgilvədaşgətirinki,padşahFironüçünqala tikək,çünkibizboşuq”.
14Heyqaronlaraənyüksəkhəddəçatanaqədəronlara təlimvəməşqetmədi.
15Sonraonlarıqoyubpadşahınyanınagetdivəonadedi: “Eyağam!işsəninistəyinəuyğunolaraqtamamlanır Mənimləqalxki,sənəmöcüzənigöstərim”
16PadşahayağaqalxıbHayqarlaoturduvəgenişbir yerəgetdivəadamgöndərdiki,qartallarıvəoğlanları gətirsinonlaraöyrətmişdiSonraonlarıözünəçəkiböz yerlərinəqoydu
17Padşahvəonunyanındaolanlarçoxtəəccübləndilər vəpadşahHayqarıgözləriarasındanöpübdedi:“Salam get,eysevgilim!Eysəltənətiminqüruru!Misirəgetvə fironunsuallarınacavabvervəUcaAllahıngücüiləona qalibgəl”
18O,onunlavidalaşdı,qoşunlarını,ordusunu, cavanlarınıvəqartallarınıgötürübMisirməskənlərinə tərəfgetdigəlibçatandapadşahınölkəsinətərəfdöndü
19Misirxalqıbiləndəki,Sanxeribfironlasöhbətetmək vəonunsuallarınacavabverməküçünözməclis üzvlərindənbiradamgöndərib,xəbəripadşahfirona çatdırdıvəo,özməclisüzvlərindənbirdəstəgöndərdiki, onuonunhüzurunagətirsinlər
20O,gəlibfironunhüzurunagirdivəpadşahlaralayiq olduğukimionadasəcdəetdi
21O,onadedi:“Eyağampadşah!PadşahSanxeribsəni çoxlusülh,qüdrətvəizzətləsalamlayır.
22O,qullarındanolanmənigöndərdiki,sənəsuallarına cavabverimvəbütünarzularınıyerinəyetirim.göyvə yer.
23MənUcaAllahınköməyi,Səninəzəmətlilütfünvə ağampadşahınqüdrətiiləonusəninüçünistədiyinkimi tikəcəyəm.
24Ammaeyağampadşah!üçilərzindəMisirin vergilərihaqqındadediyinşey-indibirsəltənətin sabitliyisərtədalətdirvəəgərsənqalibgəlsənvəmənim əlimsənəcavabverməkbacarığınamalikdeyilsə,ağam padşahsənisənəgöndərəcək.qeydetdiyinizvergilər.
25Əgərsuallarınacavabversəm,dediyinhərşeyiağam padşahagöndərməksənəqalacaq”.
26Fironbusözüeşidəndəheyrətləndivədilinin azadlığınavəsözününxoşluğunaçaşıbqaldı.
27PadşahFirononadedi:“Eyinsan!səninadınnədir?' Odedi:“SəninqulunƏbiqamdır,mənisəpadşah Sanxeribinqarışqalarındanbirbalacaqarışqayam”
28Firononadedi:“Ağanınsəndənüstünolanıvarmıki, mənəcavabverməkvəmənimləsöhbətetməküçün mənəkiçikbirqarışqagöndərib?”
29Heyqaronadedi:“Eypadşahağam!UcaAllahdan istərdimki,səninfikrindəolanıyerinəyetirim,çünki Allahzəiflərlədirki,güclüləriçaşdırsın”.
30Fironəmretdiki,Abiqamüçünbirevhazırlasınlar, onayemək,ət,içkivəlazımolanhərşeyiversinlər.
31İşbaşaçatdıqdanüçgünsonrafironbənövşəyivə qırmızıpaltargeyinibtaxtınaoturduvəbütünvəzirləri vəpadşahlığınınmöhtərəmləriəlləriçarpaz,ayaqlarıbirbirinəsıxvəbaşlarıaşağıəyilmişvəziyyətdə dayanmışdılar.
32FironAbiqamıgətirməküçünadamgöndərdivəona təqdimolunduqda,onunqarşısındasəcdəetdivəonun qarşısındatorpağıöpdü.
33PadşahFirononadedi:«EyƏbiqam,mənkimə bənzəyirəm?vəpadşahlığımınəyanlarıkiməbənzəyir?”
34Heyqaronadedi:“Eyağam,mənsənbütkimisən, Səninsəltənətininəyanlarıdaonunxidmətçilərikimidir”
35O,onadedi:“Getvəsabahburaqayıt”Heykar padşahFironunəmretdiyikimigetdi
36ErtəsigünHayqarfironunhüzurunagetdivətəzim etdivəpadşahınhüzurundadayandıFironqırmızıpaltar geyinmişdi,əyanlarisəağgeyinmişdilər
37Firononadedi:“EyƏbiqam,mənkiməbənzəyirəm? vəpadşahlığımınəyanlarıkiməbənzəyir?”
38Əbiqamonadedi:“Eyağam!səngünəşkimisən, bəndələrindəonunşüalarıkimidir”Firononadedi:“Öz evinəgetvəsabahburagəl”
39FironözsarayınaağpaltargeyinməyiəmretdiFiron daonlarkimigeyinibtaxtınaoturduvəonlaraHeyqarı gətirməyiəmretdiO,içərigirdivəqarşısındaoturdu
40Firononadedi:“EyƏbiqam,mənkiməbənzəyirəm? vəməniməyanlarım,onlarkiməbənzəyirlər?”
41Əbiqamonadedi:“Eyağam!sənaykimisən, zadəganlarındaplanetlərvəulduzlarkimidir”Fironona dedi:“Get,sabahburadaol”
42Fironözqulluqçularınamüxtəlifrənglipaltarlar geyinməyiəmretdi,fironisəqırmızıməxmərpaltar geyinibtaxtınaoturduvəonlaraƏbiqamıgətirməyiəmr etdi.O,içərigirdivəonunqarşısındasəcdəetdi.
43Odedi:“EyƏbiqam,mənkiməbənzəyirəm?və mənimordularımkiməbənzəyir?”Vədedi:“Eyrəbbim! sənaprelayıkimisən,ordularınonunçiçəklərikimidir”.
44Padşahbunueşidəndəçoxsevindivədedi:“Ey Əbiqam!ilkdəfəsənmənibütBələ,əyanlarımıisəonun qullarınabənzətdin.
45İkincidəfəmənigünəşə,zadəganlarımıisəgünəş şüalarınabənzətdin.
46Üçüncüdəfəsənməniaya,zadəganlarımıisə planetlərəvəulduzlarabənzətdin.
47Dördüncüdəfəməniaprelayına,əyanlarımıonun çiçəklərinəbənzətdin.Ammaindi,eyƏbiqam!Mənə deyin,ağanız,padşahSanxerib,okiməbənzəyir?və onunəyanlarıkiməbənzəyir?”
48Heyqərucasəsləqışqırdıvədedi:“Məndənuzaqol, sənöztaxtındaoturanağampadşahınadınıçək.Amma ayağaqalxki,ağampadşahınkimə,əyanlarınınkimə oxşadığınıdeyim”.
49Firondilininazadolmasındanvəcavabverməkdə cəsarətindənçaş-başqaldı.Firontaxtındanqalxıb Hayqarınhüzurundadurduvəonadedi:“İndimənəde ki,səninağanınpadşahınkimə,onunəyanlarınınkimə bənzədiyinianım”.
50Heyqaronadedi:“RəbbimgöylərinAllahıdır,onun əyanlarışimşəklərvəildırımlardır.
51O,göygurultusunuəmredir,şimşəkçaxıbyağış yağır,günəşitutur,oözişığınıvermir,ayavəulduzlara, onlardövrəvurmurlar.
52O,qasırğayaəmredir,o,əsir,yağışyağır,apreldə tapdalayır,çiçəklərinivəevləriniməhvedir».
53Fironbusözüeşidəndəçoxçaşqınolduvəböyük qəzəbdənqəzəbləndivəonadedi:“Eyinsan!Mənə doğrusunusöyləvəsəninəslindəkimolduğunumənə bildir”.
54O,onahəqiqətisöylədi“MənkatibHaykaram, padşahSanxeribinməclisüzvlərininənböyüyüyəm, məndəonunvəziri,səltənətininvalisivəkansleriyəm”
55O,onadedi:“SənbusözlədüzdedinAmmabiz Hayqarhaqqındaeşitmişikki,padşahSanxeribonu öldürüb,ammasənsağvəsağsandeyəsən»
56Heyqaronadedi:“Bəli,beləoldu,ammaqeybibilən Allahahəmdolsun,çünkiağampadşahməniöldürməyi əmretdivəo,azğınadamlarınsözünəinandı,lakinRəbb xilasetdiMənvəOnatəvəkküledənnəbəxtiyardır”
57FironHayqaradedi:“Get,sabahburadaolvəmənə özəyanlarımdan,səltənətiminvəölkəminxalqından eşitmədiyimbirsözsöylə”
FƏSİL6
HiyləuğurqazanırAhikarfironunhərsualınacavab verirQartallarüzərindəoğlanlargününkulminasiya nöqtəsidirQədimYazılardanadirhallardarastgəlinən ağıl34-45-ciayələrdənaziledilmişdir 1Hayqərgetdiiqamətgahına,Birməktubyazıborada belədedi:
2AşşurpadşahıSanxeribdən.vəNinevaMisirpadşahı firona.
3“Salamolsunsənə,eyqardaşım!vəbununlasənə bildirdiyimizbudurki,birqardaşözqardaşınavəbirbirininpadşahlarınamöhtacdırvəmənsəndənümid edirəmki,sənmənədoqquzyüztalantqızılborcverəsən, çünkionaehtiyacımvar.əsgərlərdənbəziləriki,onlara sərfedim.Birazsonraonusənəgöndərəcəyəm”.
4Sonraməktubuqatlayıbsabahfironatəqdimetdi.
5Bunugörəndəçaşıbqaldıvəonadedi:“Həqiqətən, mənheçkimdənbudilkimibirşeyeşitməmişəm”.
6Heyqaronadedi:“Doğrudanda,bu,sənağampadşaha borclusan”.
7Fironbunuqəbuledibdedi:“EyHeyqar,bu, padşahlaraxidmətdədürüstolansəninkimidir.
8Sənihikmətdəkamiledən,fəlsəfəvəelmləbəzədən Allahahəmdolsun!
9İndi,eyHayqar,səndənistədiyimizbirşeyqaldıki, səngöyləyerarasındaqalakimitikəsən”.
10SonraHaykardedi:EşitməkitaətetməkdirSənin istəyinəvəseçiminəgörəsənəbirqalatikəcəyəm;amma, eyağam,mənözümüzəəhəng,daş,gilvəfəhlələr hazırlayıramvəsəninüçünistədiyinkimitikəcək bacarıqlıinşaatçılarımvar”.
11Padşahhərşeyionunüçünhazırladıvəgenişbiryerə getdilər.Heyqarvəoğlanlarıorayagəldilərvəo, qartallarıvəcavanlarıdaözüiləapardı.padşahvəbütün əyanlarıgetdivəbütünşəhərtoplandıki,Haykarınnə edəcəyinigörsünlər.
12SonraHayqarqartallarıqutulardançıxartdı,cavanları kürəyinəbağladı,ipləriqartallarınayaqlarınabağladıvə onlarıhavayaburaxdı.Onlargöyləyerarasındaqalana qədəryuxarıqalxdılar.
13Oğlanlarqışqırmağabaşladılar:“Kərpicgətirin,gil gətirinki,padşahınqalasınıtikək,çünkibizboş dayanmışıq”.
14Camaatheyrətvəçaşqınlıqiçindəqaldıvə təəccübləndilərPadşahvəonunəyanlarıtəəccübləndilər 15Hayqarvəonunnökərləriişçiləridöyməyəbaşladılar vəpadşahınqoşunlarınıçağırıbqışqırdılar:“Bacarıqlı işçilərəistədiklərinigətirinvəonlaraişlərinəmane olmayın”
16Padşahonadedi:“Səndəlisənkimbuməsafəyəbir şeygətirəbilər?
17Heyqaronadedi:“Eyağam!havadaqalanecətikək? Ağampadşahburadaolsaydı,birgündəbirneçəqala tikərdi”
18Firononadedi:“EyHayqar,getözevinə,dincəl, çünkibizqalatikməkdənəlçəkmişikvəsabahyanıma gəl”
19SonraHaykarözevinəgetdivəertəsigünfironun hüzurunaçıxdıFirondedi:“EyHeyqar,ağasının atındannəxəbərvar?Çünkio,AşşurvəNineva diyarındaqonşuolandavəbizimmadyanlaronunsəsini eşidəndəbalalarınıatırlar”
20Heyqarbusözüeşidənkimigetdivəbirpişiyi götürdüvəonubağladıvəMisirlilərbunueşidənəqədər onuşiddətlişallaqlavurmağabaşladılarvəgedib padşahaxəbərverdilər.
21FironHeyqarıgətirməküçünadamgöndərdivəona dedi:“EyHeyqar,nəüçünbulalheyvanıbelə şallaqlayırvədöyürsən?”
22Hayqaronadedi:“Ağampadşah!Həqiqətən,o,mənə qarşıçirkinbirişgörübvəbuəzabçəkməyəvə şallaqlamağalayiqidi,çünkiağampadşahSanxerib mənəgözəlbirxoruzvermişdivəo,güclüsəsivaridivə gecəninvəgündüzünsaatlarınıbilirdi.
23Pişikeləbugecəqalxıbbaşınıkəsdivəgetdivəmən dəbuəməlinəgörəonubusərxoşluqlamüalicəetdim”.
24Firononadedi:“EyHeyqar,bütünbunlardan görürəmki,sənqocalırsanvəözixtiyarındasan,çünki MisirləNinevaarasındaaltmışsəkkizparasanqvarvəo, bugecənecəgedibyolukəsdi?xoruzununbaşını götürübqayıtmısan?
25Heyqaronadedi:“Eyağam!MisirləNinevaarasında beləbirməsafəolsaydı,ağampadşahınatıkişnəyib
balalarınıatandasəninmadyanlarınnecəeşidəbilərdi? atınsəsiMisirənecəçatabilərdi?
26Fironbunueşidəndəbildiki,Haykaronunsuallarına cavabverib.
27Firondedi:“EyHeyqar,səndənmənədəniz qumundaniplərdüzəldəsən”.
28Heyqaronadedi:“Eyağampadşah,onlaraəmretki, xəzinədənmənəbirkəndirgətirsinlərki,məndəona bənzərbirinidüzəltməyim”.
29SonraHayqarevinarxasınakeçibdənizinnahamar sahilindədeşiklərqazdıvəəlinəbirovucqum,dəniz qumugötürdüvəgünəşçıxıbdəliklərəgirəndəsəpdi. günəşdəqum,ipkimitoxunmuşkimioldu.
30Heyqardedi:“Qullarınaəmretki,bukəndirləri götürsünlər.
31Firondedi:“EyHeyqar,bizimburadadəyirman daşımızvar,o,sındırılıbvəmənsəndənonutikməni istəyirəm”
32Heyqəronabaxıbbaşqabirdaştapdı.
33O,Fironadedi:“Eyağam!Mənəcnəbiyəm:tikiş üçünheçbiralətimyoxdur
34Mənsəndənistəyirəmki,sadiqçəkməçilərinəbu daşdanbüzüyükəsməyiəmredəsənki,mənodəyirman daşınıtikim»
35FironvəonunbütünəyanlarıgüldülərOdedi:“Sənə buağılvəbiliyiverənUcaAllahahəmdolsun”
36FironHaykarınonaqalibgəldiyinigörübcavablarını onaqaytardı,o,dərhalhəyəcanlandıvəonlaraüçillik vergiləriyığıbHaykaragətirməyiəmretdi
37O,paltarlarınısoyundu,Heyqara,əsgərlərinəvə nökərlərinəgeyindirdivəyolxərclərinionaverdi 38O,onadedi:“Salamget,eyağasınıngücüvə Həkimlərininqüruru!sultanlardanbəyəndiyinizvarmı?
AğanınpadşahSanxerivəsalamımıçatdırvəonanecə hədiyyələrgöndərdiyimizisöylə,çünkipadşahlaraz şeyləkifayətlənir»
39SonraHaykarqalxıbpadşahFironunəllərindənöpdü vəqarşısındatorpağıöpdü,onagüc,davamlılıqvə xəzinəsindəbolluqarzuladıvəonadedi:“Eyağam! Səndənistəyirəmki,bizimsoydaşlarımızdanheçbiri Misirdəqalmasın”
40FironqalxıbMisirküçələrindəcarçılargöndərdiki, AşşurvəNinevaxalqındanheçbiriMisirtorpağında qalmasın,onlarHaykarlagetsinlər.
41Hayqargedibpadşahfironunyanındanayrıldıvə AşşurvəNinevatorpağınıaxtarmağagetdi.vəonunbəzi xəzinələrivəçoxlusərvətivaridi.
42PadşahSanxeribəHayqarıngəldiyixəbəriçatandao, onuqarşılamağaçıxdıvəonunüçünçoxsevindivəonu qucaqlayıböpdüvəonadedi:“Evinəxoşgəl,eyqohum! səltənətiminqüdrəti,səltənətiminiftixarıolanqardaşım Hayqar.
43Padşahlığımınvəmal-dövlətiminyarısınıistəsənbelə, məndənnəyəsahibolacağınısoruş”.
44Heyqaronadedi:“Eyağampadşah,əbədiyaşa!Lütf et,eyağampadşah!MənimyeriməƏbuSamikə,çünki mənimhəyatımAllahınvəonunəlindəidi”.
45PadşahSanxeribdedi:«EysevgilimHayqar,sənə şərəf!MənƏbuSamikinməqamınıqılıncustasıedəcəm.
46Padşahondansoruşmağabaşladıki,ilkgəlişindən fironunhüzurundanayrılanaqədəronunlanecə münasibətqurduğunu,bütünsuallarınanecəcavab verdiyini,ondanvergilərivədəyişikliklərinecəaldığını soruşdu.paltarvəhədiyyələr.
47PadşahSanxeribböyüksevincləsevindivəHayqara dedi:“Buxəracdannəistəyirsənsə,al,çünkihamısı səninəlindədir”.
48Heyqərortada:“Padşahəbədiyaşasın!Mənağam padşahınsalamatlığınıvəəzəmətinindavametməsindən başqabirşeyistəmirəm.
49Eyağam!sərvətvəonunbənzəriilənəedəbilərəm? Əgərmənəyaxşılıqedərsənsə,bacımınoğluNadanı mənəverki,onunmənəetdiyininəvəziniverim,qanını mənəvervəmənibuişdəgünahsızsayım”.
50PadşahSanxeribdedi:“Onugötür,onusənəverdim”. VəHaykarbacısınınoğluNadanıgötürdüvəəllərini dəmirzəncirlərləbağladıvəözevinəapardıvəayağına ağırbirqandalvurduvəonusıxbirdüyünləbağladıvə onubağladıqdansonrabeləatdı.təqaüdxananın yanındakıqaranlıqotağagirdivəNebu-halıonagözətçi təyinetdiki,onahərgünbirtikəçörəkvəbirazsu versin
FƏSİL7
QardaşıoğullarınıntəhsilinitamamladığıAhikar məsəlləriÇarpıcıbənzətmələrAhikaroğlanamənzərəli adlarqoyurAhikarınhekayəsiburadabitir
1Hayqargirib-çıxandabacısınınoğluNadanı danlayaraqonahikmətlədeyirdi:
2EyNadan,oğlum!Mənsənəyaxşılıqvəxeyirxahlıq etdimvəsənbununmüqabilindəməniçirkin,pisvə öldürməiləmükafatlandırdın
3Eyoğlum!məsəllərdədeyilir:Qulağıiləeşitməyən, qulağıiləeşitdirərlər”
4Nadandedi:«Nəyəgörəmənəqəzəblənirsən?»
5Heyqaronadedi:“Çünkimənsəniböyütdüm,sənə öyrətdiyim,sənəhörmətvəehtiramverdim,səniböyük etdim,səniəngözəlnəsillərlətərbiyəetdimvəsəni mənimyeriməoturtdumki,sənmənimvarisimolasan Dünyadasənməniöldürdünvəməhvimləəvəzverdin.
6AmmaRəbbbildiki,haqsızlığaməruzqalmışamvəO, mənimənimüçünqoyduğunşeydənxilasetdi,çünki Rəbbqırıqürəklərisağaldır,paxıllarınvə təkəbbürlülərinqarşısınıalır.
7Eyoğlum!sənmənimüçünmisədəyəndəonudeşən əqrəbkimioldun.
8Eyoğlum!sənağcaqayınkökünüyeyənceyran kimisən,bugün-sabahməniqatar,köklərimdə gizlənərlər”.
9Eyoğlum!sənqışınsoyuqvaxtındayoldaşınıçılpaq görəninyanındaolmusan;soyuqsugötürübüzərinə tökdü.
10Eyoğlum!SənmənimyanımdadaşgötürübRəbbini daşqalaqetməküçünonugöyəatanadamkimioldun. Vədaşdəymədivəkifayətqədəryüksəkliyəçatmadı, lakingünahvəgünahınsəbəbioldu.
11Eyoğlum!Əgərmənəhörmətetsəydin,mənəhörmət etsəydinvəsözləriməqulaqassayydın,mənimvarisim olardınvəsəltənətlərimüzərindəhökmranlıqedərdin
12Eyoğlum!Bilki,itinvəyadonuzunquyruğuon qulacolsaydı,ipəkkimiolsabelə,atındəyərinə yaxınlaşmazdı.
13Eyoğlum!Düşündümki,öləndəsənmənimvarisim olacaqsan;Sənpaxıllığınvəhəyasızlığınlaməni öldürməkistədin.AmmaRəbbmənisəninhiyləsindən qurtardı.
14Eyoğlum!sənmənəpeyintəpəsindəqurulmuştələ kimioldunvəbirsərçəgəldivətələninqurulduğunu gördü.Sərçətələyədedi:“Səninburadanəişinvar?” Tələdediki,mənburadaAllahaduaedirəm.
15Torpaqdaondansoruşdu:«Səninəlindəolanodun parçasınədir?»Tələdedi:“Bu,mənnamazvaxtıona söykəndiyimcavanbirpalıdağacıdır”.
16Torpaqdedi:«Ağzındakıoşeynədir?»Tələdedi: “Bu,mənəyaxınlaşanbütünaclarvəyoxsullarüçün apardığımçörəkvəyeməkdir”.
17Torpaqdedi:«İndimənqabağagedibyeyəbilərəm, çünkiacam?»Vətələonadedi:"İrəligəl"Vəlark yaxınlaşdıki,yesin
18Ammatələqalxdıvəboynundantutdu
19Torpaqtələyəcavabveribdedi:«Əgərbu,aclarüçün çörəyindirsə,Allahsəninsədəqənivəyaxşıəməllərini qəbuletməz
20Əgərsəninorucunvədualarınbelədirsə,Allah səndənnəorucunu,nədəduanıqəbuletməzvəAllah səninhaqqındaolanyaxşılığıtamamlamaz”
21Eyoğlum!sənmənə(ə)aslanolmusanki,eşşəklə dostluqedib,eşşəkbirmüddətaslanınqabağındagəzir; birgünşireşşəyinüstünəsıçrayıbonuyedi
22Eyoğlum!sənmənimüçünbuğdanıniçindəki çəyirtkəkimioldun,çünkio,heçnəyəfaydavermir, ancaqbuğdanıxarabedirvəonudişləyir
23Eyoğlum!sənonölçübuğdasəpənadama bənzəyirsənki,biçinvaxtıgələndəqalxıbonubiçdi, yığıbbiçdi,xırmanladıvəonunüzərindəçoxzəhmət çəkdivəonolduölçdüvəsahibionadedi:"Eytənbəl! Sənböyümədinvəkiçilmədin"
24Eyoğlum!sənmənətoraatılankəklikkimioldunvə o,özünüxilasedəbilmədi,ancaqkəkliklərisəslədiki, onlarıözüilətoraatsın.
25Eyoğlum!sənmənimyanımasoyuqolanitkimi oldunvəo,isinməküçündulusçuevinəgirdi.
26Havaisindikdənsonrao,onlarahürməyəbaşladıvə onlaronuqovubdöydülərki,dişləməsin.
27Eyoğlum!sənmənimyanımakeyfiyyətliinsanlarla istivannayagirəndonuzkimiolmusanvəo,isti vannadançıxandamurdarbirçuxurgörübaşağıdüşüb oradayırğalanıb.
28Eyoğlum!Sənmənimyanımaqurbanlıqüçün yoldaşlarınaqoşulankeçikimioldunvəo,özünüxilas edəbilmədi.
29Eyoğlum!ovdandoymayanitmilçəklərəyemolur.
30Eyoğlum!zəhmətçəkməyənvəşumlamayan,həris vəhiyləgərolanəlçiynindənkəsiləcək.
31Eyoğlum!işığıngörünməyəngözünüqarğalartutub çıxaracaq
32Eyoğlum!Sənmənimyanımdabudaqlarını kəsdikləribirağackimioldunvəo,onlaradedi:“Əgər məndənbirşeysəninəlindəolmasaydı,mənikəsə bilməzdin”.
33Eyoğlum!sənonların:“Səninüçünqızılzəncir düzəldənəvəsənəşəkərvəbadamyedizdirənəqədər oğruluğutərket”dedikləripişikkimisən.
34Odedi:«Atamınvəanamınsənətiniunutmuram».
35Eyoğlum!sənçayınortasındaikəntikanlıkolun üstündəgəzənilankimioldunvəcanavaronlarıgörüb dedi:“Fəsarətüstünəfitnə-fəsadtörət,qoyonlardan dahafasiqolanhərikisinərəhbərliketsin”.
36İlanqurdadedi:«Ömrünboyuyediyinquzuları, keçilərivəqoyunlarıatalarına,ata-anasına qaytaracaqsan,yoxsayox?»
37Canavardedi:«Xeyr».İlanonadedi:“Məncə,sən özümdənsonrabizimənpisimizsən”.
38Eyoğlum!Mənsəniyaxşıyeməkləyedizdirdim,sən məniquruçörəkləyedizdirmədin.
39Eyoğlum!Sənəşəkərlisuverdim.içməkvəyaxşı şərbətiçməküçünmənəquyudansuvermədin
40Eyoğlum!Mənsənəöyrətdim,böyütdüm,səndə mənimüçünbirsığınacaqqazdınvəmənigizlətdin
41Eyoğlum!Mənsəniəngözəltərbiyəiləböyütdüm vəucasidrağacıkimiyetişdirdimsənmənibüküb əydin
42Eyoğlum!Sənəümidedirdimki,sənmənimüçün möhkəmbirqalatikəsənki,oradadüşmənlərimdən gizlənimvəsənmənimüçünyerindibindəbasdırılmış birikimioldunAmmaRəbbmənərəhmetdivəməni səninhiyləsindənqurtardı
43Eyoğlum!Sənəyaxşılıqdilədim,sənmənipislikvə nifrətləmükafatlandırdınvəindimənsəningözlərini cırıbitlərəyemedərdim,dilinikəsərdimvəbaşını qılıncınkənarıiləçıxarardımiyrəncəməllərininəvəzini sənəver”
44NadanəmisiHayqardanbusözüeşidəndədedi:“Ey əmim!Özbildiyimqədərmənimlərəftaretvə günahlarımıbağışla,çünkimənimkimigünahedənvar, yoxsasəninkimibağışlayanvar?
45Məniqəbulet,eyəmim!İndimənsəninevində qulluqedəcəyəm,atlarınıdarayacağam,mal-qaranın peyinisüpürəcəyəm,qoyunlarınıotaracağam,çünkimən pisəm,səndəsalehsən.Məngünahkaram,sənisə bağışlayansan”.
46Heykaronadedi:“Oğlum!sənsuyunkənarında meyvəsizolanağacabənzəyirsənvəsahibionukəsmək istəmədivəonadedi:“Mənibaşqayerəapar,meyvə verməsəm,mənikəs”.
47Ağasıonadedi:«Sənsuyunkənarındabar verməmisən,başqayerdəolarkənnecəbəhrə verəcəksən?»
48Eyoğlum!qartalınqocalığıqarğanıncavanlığından yaxşıdır.
49Eyoğlum!qurdadedilər:“Qoyunlardanuzaqdur, yoxsaonlarıntozusənəzərərverməz”.Canavardedi: “Qoyunsüdününqalıqlarıgözüməxeyirdir”.
50Eyoğlum!oxumağıöyrənsindeyəcanavarıməktəbə göndərdilərvəonadedilər:“A,Bde”.Dedi:“Zəngimdə quzuvəkeçi”
51Eyoğlum!eşşəyistolunbaşınaqoydularvəo,yıxıldı vətoziçindəyuvarlanmağabaşladıvəbiridedi:“Qoy özünüyuvarlasın,çünkionuntəbiətibelədir, dəyişməyəcək.
52Eyoğlum!“Oğlandoğsan,oğlunde,oğlan böyüdürsənsə,qulunde”ifadəsiöztəsdiqinitapmışdır.
53Eyoğlum!Yaxşılıqedənyaxşılığaqovuşar.Pislik edənpisliyədüçarolacaq,çünkiRəbbinsanaəməlinin ölçüsünəgörəcəzaverir.
54Eyoğlum!Mənsənəbusözlərdənbaşqanədeyim? ÇünkiRəbbgizlinibilir,sirlərdənvəsirlərdən xəbərdardır.
55O,sənincəzasınıverəcək,mənimləsəninaramızda hökmverəcəkvəsəninhaqqınısənəverəcəkdir”.
56NadanəmisiHayqardanbusözüeşidəndədərhal şişdivəuçmuşsidikkisəsikimioldu.
57Onunəzalarışişdi,ayaqları,ayaqlarıvəböyrüyarıldı, qarnıyarıldı,bağırsaqlarısəpələndivəöldüvəöldü
58Onunsonuməhvolduvəo,cəhənnəməgetdi.Çünki qardaşıüçünquyuqazanorayadüşəcək.Tələquranisə onlaratutulacaq
59Budur,başverənlərvəbizHeyqarnağılındantapdıq Allahahəmdolsun!Aminvəsalamatlıq
60BusalnaməAllahınköməyiiləbitdi,ucaolsun! Amin,Amin,Amin