PAUNA
AddakadatayoitiTheStoryofAhikartimaysakadagiti kadaananagubuayantikapanunotankensiribtitao Mabalinamatuntontiimpluensianababaenkadagiti sarsaritatiaduatattao,agramantiKoran,kentiDaan kenBaroaTulag
MaysaamosaicanasarakanidiayTreves,Alemania,ti nangiladawankadagitimasiribalallakiitilubongti karakterniAhikarAdtoytinamarisasaritana
Tipetsadaytoyasaritaketnagbalinasuhetotinabiaga diskusionDagitieskolarketkamaudianannaket nangikabildadaytoymaipapantiUmunaaSigloidi napaneknekandaanagbiddutbabaentiorihinalnga estoriaanagparangitimaysangaAramaikoapapiroidi 500BCkadagitirebbatiElephantine
Nabatadapiksiontiestoriakensaanapakasaritaan Kinapudnonamabalinngaaramidentiagbasbasati pannakaam-ammonakadagitisuplementarioapanidti TheArabianNightsNaraniagtipannakaisuratna,ketti salaysayanapnoititignay,intriga,kenakikida panaglisitimangtengngelitiatensionaginggaitimaudi. Tiwayawayatiimahinasiontikapatganakukuati mannurat.
Biningaytisinurattibaginaitiuppatapaset:(1)Ti Salaysay;(2)TiPannursuro(naisangsangayanaseryeti Proverbio);(3)TiPanagdaliasatidiayEgipto;(4)Dagiti SimilitudeswennoParables(ababaenitidayta,malpas niAhikartiedukasiontinagbiddutakasinsinna).
KAPITULO1
NiAhikar,GrandViziertiAsiria,addaaniti60nga assawangemnaikeddengngaawantianaknaNgarud, amponennatikasinsinna.Ad-addangaipis-itnaanapno itisiribkenpannakaammongemititinapaykendanum
1TiestorianiHaiqâraMasirib,VizierniSenaquerib ngaAri,kenniNadan,anaktikabsatababainiHaiqâra Masirib
2AddaVisieridikaaldawanniAriSenaquerib,anakni Sarhadum,AritiAsiriakenNineve,maysaamasirib ngaagnaganHaiqâr,ketisutiVizierniariSenaquerib
3Addanasayaat,kinabaknangkenaduasanikua,ket nalaing,masirib,pilosopo,itipannakaammo,iti kapanunotankenitigobierno,kennangasawaitiinnema puloababbai,kennangibangonitikastilioparaiti tunggalmaysakadakuada
4Ngemitiamin,awantianaknakadagitoyababbai,a mabalinngaagtawidkenkuana
5Ketnaladingitunaygapuitidaytoy,ketitimaysanga aldawinummongnadagitiastrologokendagitideadala lallakikendagitimangkukulamketinlawlawagna kadakuadatikasasaadnakentibanagtikinalupesna
6Ketkinunadakenkuana,‘Mapanka,agidatonka kadagitididiosenketagpakaasikakadakuadatapno mabalinngaipaaydakenkatimaysangaubingalalaki’ 7Ketinaramidnatiimbagadakennangidatonkadagiti datonkadagitididiosen,ketnagpakaasikadakuadaken nagpakaasikadakuadabuyogentipanagdawat,ken panagpakaasi
8Ketawanuraymaysaasaoasimmungbatdakenkuana Ketpimmanawanaladingitkennaliday,apimmanaw ngaaddaanitisaemitipusona
9Ketnagsubli,ketnagpakaasiitiKangatuanaDios,ket namati,anagpakaasiKenkuanabuyogentipanaguramti pusona,akunkunana,‘OKangatuanaDios,O NamarsuakadagitiLangitkenitidaga,ONamarsua kadagitiaminanaparsuaabanag!
10IpakaasikKenkangaikkannakitimaysangaubinga lalaki,tapnomaliwliwaakkenkuanatapnoaddakomaiti salun-atko,tapnoikidemnadagitimatak,kenitabonnak’ 11Idinimmaytitimekkenkuanaakunkunana,‘Nola kettanagpannuraykangaumunakadagitikinitikitana ladawan,kennangidatonkakadakuadakadagitidaton, gapuitidaytoyagtalinaedkantongaawanananakiti unostipanagbiagmo
12NgemalaemniNadanngaanaktikabsatmoababai, ketpagbalinemngaanakmoketisuromokenkuanati adalmokentinasayaatapanagpadakkelmo,ketinton mataymoitabonnaka.’
13Kalpasanna,innalananiNadanngaanaktikabsatnaa babai,ngaagsussusobassit.Ketinyawatnaisuna kadagitiwaloawet-nurses,tapnoisudatimangsusoken mangpadakkelkenkuana.
14Ketpinadakkeldaisunabuyogentinasayaatataraon kennaalumamayapanangsanaykensedaakawes,ken lilakennalabaga.Ketnakatugawkadagitisopaa naaramiditiseda.
15KetididimmakkelniNadankennagna,anagputoka kasitinatayagasedro,insuronakenkuanatinasayaata kababalinkenpanagsuratkensiensiakenpilosopia
16Ketkalpasantiadungaaldaw,kinitaniAri SenaqueribniHaiqârketnakitanaalakayenunay,ket maysapay,kinunanakenkuana
17‘Onadayawagayyemko,tinasigo,timapagtalkan,ti masirib,tigobernador,tisekretariok,tivizierko,ti Chancellorkendirektorko;pudnoalumakaykaunayken nadagsenanititawtawen;ketmasapulngaasidegenti ipapanawmoitidaytoyalubong
18Ibagamkaniaknosiasinotimaaddaanitilugariti panagserbikkalpasankenka’Ketkinunakenkuanani Haiqâr,‘Oapok,agbiagkomatiulomitiagnanayon! AddaniNadanngaanakniadingko,pinagbalinkonga anakko
19Pinadakkelkokeninsurokkenkuanatisiribken pannakaammok’
20Ketkinunatiarikenkuana,‘OHaiqâr!iyegmoiti imatangko,tapnomakitakisuna,ketnomasarakakisuna amaitutop,ikabilmoisunaitilugarmo;ketmapankanto, tapnoaginanakenagbiagkaitinabatiapasettibiagmo itinasam-itapanaginana’
21Kalpasanna,napanniHaiqârketindatagnaniNadan ngaanaktikabsatnaababaiKetnag-homageken tinarigagayannatipannakabalinkendayaw
22Ketkinitanakendinayawkennagrag-okenkuanaket kinunanakenHaiqâr:‘Anakmokadidaytoy,OHaiqâr? IkararagkoapagtalinaedenkomatiDiosKetkasiti panagserbimkaniakkenniamakaSarhadumkastamet komangaagserbikaniakdaytoyngaubingalalakiken tungpalennadagitiaramidko,dagitikasapulak,kenti negosiok,tapnomapadayawakkenpagbalinekanabileg gapukenka’
23KetnagruknoyniHaiqâritiariketkinunana kenkuana,‘Agbiagkomatiulom,Oapokngaari,iti agnanayon!Sapsapulekkenkatapnoanusamtianakkoa niNadankenpakawanemdagitibiddutnatapnoagserbi kenkakasmaitutop’
24Kalpasanna,insapatatiarikenkuanaapagbalinenna akadakkelankadagitipaboritona,kenkabibilgan kadagitigagayyemna,kenmakikaduakenkuanaitiamin adayawkenpanagraemKetinagkannadagitiimanaket nagpakadakenkuana.
25KetinnalananiNadantianaktikabsatnaababaia kaduanaketpinagtugawnaitimaysaaparlorket rinugiannangainsurokenkuanaitirabiikenaldaw aginggaanaipitkenkuanaitisiribkenpannakaammo ngaad-addangemititinapaykendanum.
KAPITULO2
Maysaa"PoorRichard'sAlmanac"dagitinagkaunanga aldaw.Imortalabilintikababalintitaomaipapaniti kuarta,babbai,kawes,negosio,gagayyem.
Nangnangrunaamakapainteresaproverbiotimasarakan itiBersikulo12,17,23,37,45,47.IdiligyotiBersikulo 63itisumagmamanoakinasinikoita.
1Kastoytiinsuronakenkuana,akunkunana:‘Oanakko! denggemtipanagsaokkensurotemtibalakadkoken laglagipemtiibagak
2Oanakko!nomangngegmotimaysaasao,matay komaitipusom,ketsaanngaipalgakitisabali,amangan noagbalinasibibiagakarbonketpuorannatidilamket mangpatauditisaemitibagim,ketmakagun-odkaiti pannakaumsi,ketmaibabainkaitisangoanantiDiosken nataenganalalaki
3Oanakko!nonangngegmotidamag,saanmonga isaknap;ketnoaddanakitam,saanmongaibaga
4Oanakko!palakaemtikinalaingmongaagsaoiti agdengdengngeg,ketdikaagdardarasamangisubliiti sungbat
5Oanakko!noaddanangngegmo,saanmonga ilemmeng
6Oanakko!dikayluktantinaselioanasilo,wenno luktandayta,kendiyoselioantinalukayasilo
7Oanakko!dikayagtarigagayitimakinruara kinapintas,taagkupaskenaglabas,ngemtinadayawa pakalaglagipanagtalinaeditiaye
8Oanakko!saannakakomangaallilawentimaysaa maagababaibabaentipanagsasaona,dilaketta
mataykaitinakalkaldaangunayngaipapatay,ket igalutnakaitiiketaginggaamasiluanka
9Oanakko!dikaytarigagayantibabaianaluknengiti kaweskensapsapo,amakarimonkenmaagitikararuana Asipaynoitedmokenkuanatianiamanakukuam, wennoitedmokenkuanatiaddaitiimamket allukoyennakaitibasol,kettiDiosagpungtotkenka 10Oanakko!saankayoakasitikayongaalmendro,ta agbulongitisangoanandagitiaminakayo,kenmakana bungakalpasanamindagitoy,nodiketagbalinkayoa kasitikayoamulberry,amangpatauditimakanabunga itisangoanandagitiaminakayo,kenbulongkalpasan amindagitoy
11Oanakko!ikurbamtiulomanababa,ket paluknengemtitimekmo,ketagbalinkaanadayaw,ket magnakaitinalintegadana,ketsaankaamaagKet saanmongaipangatotitimekmonoagkatawakatano babaentinapigsaatimekanaibangontimaysaabalay, mangbangontiasnoitiaduabalbalayitiinaldaw;ketno gapuitipigsatipannakaiturongtiarado,saanapulosa maikkattiaradomanipuditisirokdagitiabagadagiti kamelio
12Omanak!tipanangikkatkadagitibatoitimasiriba taonasaysayaatngemtipanaginumitiarakakaduati maysaamanagladingit.
13Oanakko!ibuyatmotiarakmokadagititanemdagiti nalinteg,ketdikauminumkadagitiignorante,maumsia tattao.
14Oanakko!kumpetkakadagitimasiribatattaonga agbutengitiDioskenagbalinakaskadakuada,kensaan ngaumasidegitiignorante,amangannoagbalinkaakas kenkuanakenmasursuromdagitidalanna.
15Oanakko!nonagun-odmokenkatikaduawenno gayyem,padasem,ketkalpasannaaramidemakadua kengayyem;ketdikayidaydayawisunangaawanti pannubok;ketdimodadaelentipanagsaomititaonga awananitisirib.
16Oanakko!bayatngaagtalinaedtisapatositisakam, magnakaakaduanakadagitisiit,ketmangaramidkaiti dalanparaitianakmo,kenparaitisangakabbalayanmo kenkadagitiannakmo,ketaramidemanairuttibarkom sakbayamapanitibaybaykendagitidalluyonnaken lumnedketsaannaamabalinnaisalakan
17Oanakko!notinabaknangataoketmanganitiuleg, kunada,--"Babaendaytaitisiribna,"ketnokanenti napanglawatao,kunadagititattao,"Manipuditi bisinna"
18Oanakko!mapnekititinapaymongainaldawken dagitisanikuam,ketdinatarigagayantikukuatisabali
19Oanakko!saankaakaarrubatimaag,ketdika manganititinapayakaduana,kendikaagrag-okadagiti didigradagitikaarrubamNodakestikabusormokenka, ipakitamkenkuanatikinaimbag
20Oanakko!titaongaagbutengitiDiosagbutengka kenkuanakendayawemisuna
21Oanakko!tiignoranteataomatnagkenmaitibkol, kettimasiribatao,uraynomaitibkol,saannga agkintayeg,keturaynomatnagketalistoabumangon, ketnomasakit,mabalinnangaaywanantibiagnaNgem
nomaipapanitiignorante,maagatao,paraitisakitna awantiagas
22Oanakko!noumasidegkenkatimaysaataoa nababbabangemsika,umasidegkaasumabatkenkuana, ketagtalinaedkaasitatakder,ketnosaannakaasupapak, subadannakatiAponaparakenkuana
23Oanakko!saanmongaispalenakabilentianakmo, tatipanangibukboktianakmoketkasitiabononga agturongitiminuyongan,kenkasitipanangigalutiti ngiwattipitaka,kenkasitipanangigalutdagitianimal, kenkasitipanangibalkotitiruangan
24Oanakko!lapdamtianakmoitikinadakes,ket isuromokenkuanadagitiugalisakbayngaagrebelde kenkakeniyegnakenkaitipannakaumsikadagititaoket ibitinmotiulomkadagitikalsadakenkadagitigimong ketmadusakagapuitikinadakesdagitinadangkesnga aramidna
25Oanakko!mangalakaitinalukmegabakanga addaanitikudil,kenasnoanaindaklankadagitikukona, ketdikamangalaitibakangaaddaanitidadakkelasara, wennomakigayyemitinasikapatao,wennomangalaka itimannakiguringaadipen,wennomannanakawnga adipen,gapuitiaminngaaramidemkadakuada dadaelendanto.
26Oanakko!saandakakomangailunoddagiti dadakkelmo,ketmaay-ayokadakuadatiApo;tanaikuna, "Timanglaisitiamanawennoinanaketmataykomaiti ipapatay(kayatkoasawentiipapataytibasol);ketti mangpadayawkadagitidadakkelnaketumatiddogto kadagitialdawnakentibiagnaketmakitanaamina naimbag.""
27Oanakko!dikamagnaitidalanngaawantiarmasmo, tadimoammonokaanoamasabetnakatikabusor,tapno nakasaganakaparakenkuana.
28Oanakko!saankayoakasitiawanbulongnaakayoa saanngaagtubo,nodiketagbalinkayoakasitikayoa naabbungotankadagitibulongnakendagitisangana;tati lalakingaawanasawawennoannakketmaibabainiti lubongkenkagurada,kasitiawanbulongnakenawan bunganaakayo
29Oanakko!agbalinkayoakasitinabungaakayoiti igidtidalan,atibunganaketkanendagitiamina lumabas,ketdagitianimalitilet-angaginanadaitisirok tilinongnakenmangandakadagitibulongna
30Oanakko!tunggalkarnerongaaggargarawmanipud itidalannakendagitikakaduanaketagbalinataraonti lobo
31Oanakko!saanmongaibaga,"Tiapokketmaagken masiribak,"ketdimoisalaysaytipanagsaoti kinaignorantekenkinamaag,dilakettaumsiennaka kenkuana
32Oanakko!saankayoamaysakadagidiayngaadipen, akunaendagitiappoda,"Umadayokayokadakami,"no diketmaysakayokadagidiaykunada,"Umasidegkayo ketumasidegkayokadakami"
33Oanakko!dimoaprosantiadipenmoitiimatangti kaduana,tadimoammonosiasinokadakuadati kapatgankenkaitikamaudiananna
34Oanakko!dikaagbutengitiApomanangparsua kenka,amangannoagulimekkenka
35Oanakko!aramidemanapintastipanagsaomken pasam-itemtidilam;ketdimopalubosantikaduamnga agdaliasatitisakam,amangannoagaddangitisabalia tiempoitibarukongmo
36Oanakko!nokabilemtimasiribataobabaentisaoti sirib,aglemlemmengdaytaitibarukongnaakasitidi madmadlawariknatibain;ngemnoisawsawmoti ignoranteitisarukoddinamaawatanwennomangngeg
37Oanakko!nomangibaonkaitimasiribataomaipaay kadagitikasapulam,dimoitedkenkuanatiaduabilin,ta aramidennantotinegosiomkasitikayatmo:ketno mangibaonkaitimaag,saanmongaibilin,nodiket mapankaamismoketaramidemtinegosiom,tanosika ibilinmo,saannangaaramidentitarigagayamNo ibaondakaitinegosio,agdardaraskaamangtungpala dagus
38Oanakko!saanmongaaramidentikabusortitaoa napigpigsangemsika,taalaennantotirukodmo,kenti panagibalesnakenka.
39Oanakko!subokemtianakmo,kenitiadipenmo, sakbayngaitedmodagitisanikuamkadakuada,dilaket tamaikkatdaida;tatiaddaanitinapnongaimaket maawaganamasirib,uraynomaagkenignorante,kenti addaanitiawananiamannangaimaketmaawagana napanglaw,ignorante,uraynoisutiprinsipedagiti masirib.
40Oanakko!Nanganakitimaysaacolocynth,ken inalun-onkotialoes,ketawantinasarakakanapait ngemtikinapanglawkenkinakirang.
41Oanakko!isuromoitianakmotipanagekonomiaken panagbisin,tapnonasayaattiaramidennaiti panangtarawidwiditisangakabbalayanna.
42Oanakko!saanmongaisurokadagitiignoranteti pagsasaodagitimasiribatattao,tamakapadagsento kenkuana.
43Oanakko!dimoipakitatikasasaadmoitigayyemmo, amangannoumsienkakenkuana.
44Oanakko!tipanagbulsektipusoad-addaa nakalkaldaangngemtipanagbulsekdagitimata,tati panagbulsekdagitimatamabalinamaiturongitiin-inut, ngemtipanagbulsektipusosaanamaiturong,ket pumanawitinalintegadalan,ketmapanitinakillo wagas
45Oanakko!tipannakaitibkoltitaobabaentisakana nasaysayaatngemtipannakaitibkoltimaysababaenti dilana
46Oanakko!tigayyemngaasidegketnasaysayaat ngemtinalalaingakabsatngaaddaitiadayo
47Oanakko!agkupastikinapintasngemagpautti panagsursuro,ketbumassitkenagbalinngaawan mamaaynatilubong,ngemtinasayaatanagansaannga agbalinngaawanmamaaynawennokumapuy
48Oanakko!titaongaawanginanana,nasaysayaatti ipapataynangemtibiagna;kettiunitipanagsangit nasaysayaatngemtiunitipanagkanta;tatiladingitken panagsangit,noaddakadakuadatipanagbutengitiDios, nasaysayaatngemtiunitipanagkantakenpanagrag-o
49Oanakko!tiluppotitukakitiimamnasaysayaat ngemtigansoitibangatikaarrubam;kettikarneroiti asidegmonasaysayaatngemtibakangaadayo;ketti maysaabillit-tulengitiimamnasaysayaatngemti sangaribuabillit-tulengngaagtaytayab;ketti kinapanglawamaurnongnasaysayaatngemti pannakaiwarastiaduaprobision;ketnasaysayaatti sibibiagasorangemtinatayaleon;kettimaysaalibra adelananasaysayaatngemtimaysaalibraa kinabaknang,kayatkoasawentibalitokkenpirak;tati balitokkenpirakketnailemmengkennaabbungotaniti daga,ketsaandaamakita;ngemagtalinaedtidelana kadagititiendaanketmakita,ketmaysadaytaa kinapintasitiagkawesitidayta
50Oanakko!nasaysayaattibassitakinabaknangngem tinaiwarasakinabaknang
51Oanakko!nasaysayaattisibibiagngaasongemti natayanapanglaw
52Oanakko!tinapanglawataongaagar-aramiditi nalintegketnasaysayaatngemtinabaknangataoa nataykadagitibasol.
53Oanakko!agtalinaedkaitimaysaasaoitipusom,ket aduntokenka,ketagannadkaanapukawipalgakmoti palimedtigayyemmo.
54Oanakko!saankomaarummuartimaysaasao manipuditingiwatmoaginggaamammagbagakaiti pusom.Ketdikayagtakderitinagbaetandagititattao ngaagsusupiat,agsipudtamanipuditidakesasao agtaudtipanagsusupiat,kenmanipuditipanagsusupiat agtaudtigubat,kenmanipuditigubatumayti panaglalaban,ketmapilitkantoamangsaksi;ngem agtaraykamanipudsadiayketaginanaka.
55Oanakko!saanmoasarangtentitaoanapigpigsa ngemsika,nodiketmangalakaitinaanusngaespiritu, kenpanagibturkennalintegakababalin,taawanenti nasaysayaatngemitidayta.
56Oanakko!dimoguraentiumunaagayyemmo,ta mabalinasaanngaagpauttimaikadua
57Oanakko!sarungkaranyodagitinapanglawitirigatna, ketagsaomaipapankenkuanaitiimatangtiSultan,ket aramidemtikinagagetmoamangisalakankenkuana manipuditingiwattileon
58Oanakko!dikaagrag-oitiipapataytikabusormo,ta kalpasantiapagbiitagbalinkantoakaarrubana,ketti manguyawkenkaraememkendayawemket nasaksakbayamakikablaawkakenkuana
59Oanakko!noagtakderkomatidanumidiaylangit, ketpumurawtinangisitngauwak,kennasam-ittimirra akasitidiro,maawatankenmasiribngaruddagiti ignoranteatattaokenmaag
60Oanakko!notarigagayamtimasirib,lapdamtidilam itipanagulbod,kentiimamitipanagtakaw,kendagiti matammanipuditipanangkitaitidakes;kalpasanna maawagankantoamasirib
61Oanakko!timasiribataokabilennakaitisarukod, ngemtimaagdinakaykomapulotanitinasam-itngaapit Agpakumbabakaitikinaagtutubomketmaidayawkanto itikinalakaymo
62Oanakko!saanamakasarangetitimaysaataoidialaldawtipannakabalinna,wennotikarayankadagiti aldawtilayusna
63Oanakko!dikayagdardarasitikasartiasawaababai, tanonasayaattipagbanaganna,kunaennanto,‘Apok, mangtedkaitiprobisionparakaniak’;ketno mapaneknekanamasakit,i-rate-natinakaigapuandayta 64Oanakko!siasinomanngaeleganteiti panagkawkawesna,isumetlaengtipanagsasaona;ketti addaanitinadangkesalangaitipanagkawkawesna,isu metlaengtipanagsasaona
65Oanakko!nonakaaramidkaitipanagtakaw, ipakaammomitiSultan,ketitedmokenkuanatibingay itidayta,tapnomaisalakankakenkuana,tanosaan, ibturamtikinapait
66Oanakko!makigayyemititaoamapnekkennapnoti imana,kensaanagayyemtitaoanaserraankenmabisin tiimana
67Addauppatabanagasaananatalgedtiariwennoti buyotna:panangirurumentivizier,kendakesagobierno, kenpanangballikugitipagayatan,kentiraniaitisuheto; kenuppatabanagadimailemmeng:dagitimasirib,ken maag,kennabaknang,kennapanglaw’
KAPITULO3
AgretironiAhikarmanipuditiaktiboapannakipaset kadagitiaramidtiestado.Iyawatnadagitisanikuanaiti manangallilawakasinsinna.Adtoytinakaskasdaawnga estorianokasanoatimaysangaawanpanagyamannaa nasamsamketagbalinapalsipikado.Tinasiriba panggepamangsilpokenniAhikarketagresultaiti pannakasentensianaaginggaitiipapatay.Agparanga panagpatingganiAhikar.
1KastatikinunaniHaiqâr,ketidinalpasnadagitoya bilinkenproverbiokenNadan,tianaktikabsatnaa babai,impagarupnaasalimetmetannaamindagitoy,ket dinaammongaimbesngaipakpakitanakenkuanati pannakabannogkenpanangumsikenpananguyaw.
2KalpasannanagtugawasitatalnaniHaiqâritibalayna ketinyawatnakenNadantiaminasanikuana,kendagiti adipen,kendagitiadipenababbai,kendagitikabalio, kendagitibaka,kenaminadaddumapayakukuanaken nagun-odna;ketnagtalinaeditiimaniNadantibilegti panagbilinkenpanangiparit
3KetnagtugawniHaiqâranainanaitibalayna,ket sagpaminsanmapanniHaiqârketbayadannati panagraemnaitiari,ketagawid
4ItaidinadlawniNadanngaaddaitibukodnangaima tipannakabalintipanangibilinkenpanangiparit, inumsinatisaadniHaiqârketinuyawna,ketrinugianna apabasolenisunatunggalagparang,akunkunana,‘Adda nimanongkoaHaiqâritidotage-na,ketawanti ammonaita’
5Ketrinugiannaakabilendagitiadipenkenadipena babbai,keninlakonadagitikabaliokenkamelioken agbalinanagastositiaminakukuanimanongnaa Haiqâr
6KetidinakitaniHaiqârngaawantiasinakadagiti adipennawennoitisangakabbalayanna,timmakderket kinamatnamanipuditibalayna,ketnangibaontapno ipakaammonaitiaringainwarasnadagitisanikuanaken titaraonna
7KettimmakdertiariketinayabannaniNadanket kinunanakenkuana:‘Bayatngaagtalinaedanasalun-at niHaiqâr,awantimangituraykadagitisanikuana, wennoitisangakabbalayanna,wennokadagiti sanikuana’
8KettiimaniNadannaikkatmanipudkennimanongna aHaiqârkenkadagitiaminasanikuana,ketiti kabayatannasaanasimrekwennorimmuar,wennodina kinablaawan
9Kalpasanna,nagbabawiniHaiqâritipanagbannognaa kaduananiNadanngaanaktikabsatnaababai,ket nagtultuloyanagladingitunay
10KetniNadanaddaanitiub-ubingakabsatalalaki ngaagnaganBenuzârdân,isungainnalaniHaiqâriti baginaakasukatniNadan,ketpinadakkelken pinadayawannaisunabuyogentinapalausadayaw.Ket inyawatnakenkuanaaminakukuana,ketpinagbalinnaa gobernadortibalayna
11ItaidinadlawniNadantinapasamakisunatiliwiti apalkenapal,ketrinugiannatinagreklamoititunggal maysaamangsalsaludsodkenkuana,kenuyawenna,ni manongnaaHaiqâr,akunkunana:‘Kinamatnakni manongkomanipuditibalayna,ketinaramidna kaykayatnatikabsatkongemkaniak,ngemnoti KangatuanaDiostimangtedkaniakitipannakabalin, iyegkokenkuanatididigraamapapatay.’
12KetintultuloyniNadantinagmennamennanoaniati pakaitibkolannaamabalinngaiplanonaparakenkuana. Ketkalpasantiapagbiit,binaliktadniNadandaytoyiti panunotna,ketnagsuratitisuratkenniAquis,ngaanak niSahaMasirib,ngaaritiPersia,akunkunanakastoy: 13‘Talnakensalun-atkenpigsakendayawmanipud kenSenaqueribngaaritiAsiriakenNineve,ken manipuditivizier-nakentisekretarionaaniHaiqâr,O naindaklanngaari!Addakomapenceitinagbaetanyo kensiak
14Ketintondumtengkenkadaytoyasurat,no tumakderkaketmapankaadagusititanaptiNisrîn,ken itiAsiria,kenNineve,itedkokenkatipagarianngaawan tigubatkenawantigubat’
15InsuratnamettisabaliasuratitinaganniHaiqârken FaraonngaaritiEgipto‘Addakomatalnaiti nagbaetanyokaniak,Omannakabalinngaari!
16Noititiempoadumtengkenkadaytoyasurat bumangonkaketmapankaidiayAsiriakenNineveiti tanaptiNisrîn,itedkokenkatipagarianngaawanti gubatkenawantipannakidangadang’
17KettiinsuratniNadanketumaspingitiinsuratni manongnaaHaiqâr
18Kalpasanna,tinukkolnatiduaasurat,ketsinelioanna idaitiselionimanongnaaHaiqâr;kaskasdingaaddada itipalasiotiari
19Kalpasannanapanketnagsuratmetitisuratmanipud itiarikennimanongnaaHaiqâr:‘Talnakensalun-atiti Vizier-ko,Sekretariok,Chancellor-ko,Haiqâr
20OHaiqâr,intondumtengkenkadaytoyasurat, urnongemaminasoldadoakaduam,ketperpektoda komaitikaweskenitibilang,ketiyegmoidakaniakiti maikalimangaaldawititanaptiNisrîn
21Ketintonmakitanaksadiayngaumasidegkenka, agdardaraskaketaramidemtibuyotabumusorkaniaka kaskabusoramakigubatkaniak,taaddakaniakdagiti embahadorniFaraonngaaritiEgipto,tapnomakitadati pigsatiEgiptobuyotketkabutengdakamikoma,ta kabusormikenkaguradakami’
22Kalpasanna,sinelioannatisuratketimpatulodnaken HaiqârbabaentimaysakadagitiadipentiariKet innalanatisabaliasuratngainsuratnaketinwarasnaiti sanguanantiariketimbasanakenimpakitanakenkuana tiselio
23Ketidinangngegtiaritiaddaitisuratnariribukaniti dakkelapannakarirokennakapungtotitidakkelken narungsotapungtot,ketkinunana,‘Ay,impakitakti kinasiribko!aniatiinaramidkokenniHaiqârnga insuratnadagitoyasuratkadagitikabusorko?Daytoy kaditisupapakmanipudkenkuanagapukadagiti pagimbagankokenkuana?’
24KetkinunaniNadankenkuana,‘Dikaagladingit,O ari!wennoagpungtot,nodiketmapantayoititanapti Nisrînketkitaentayonopudnowennosaantisarsarita.’ 25Kalpasanna,timmakderniNadanitimaikalimanga aldawketinnalanatiarikendagitisoldadokentivizier, ketnapandaitilet-angaginggaititanaptiNisrîn.Ket kimmitatiari,ketadtoy!NaurnosdaHaiqârkentibuyot.
26KetidinakitaniHaiqârngaaddasadiaytiari, immasidegketinseniasnatibuyotngaumakardaakas itigubatkenmakirangetdaanaurnosamaibusoritiari kasnasarakanitisurat,adinaammonoaniangaabutti kinaliniNadankenkuana.
27KetidinakitatiaritiaramidniHaiqârnatiliwiti danagkenbutengkenpannakariro,ketnakapungtotiti dakkelapungtot
28KetkinunaniNadankenkuana,‘Nakitamkadi,O apokngaari!aniatiinaramiddaytoynakalkaldaang? ngemdikaagpungtotketdikaagladingitwennoagsakit tinakem,nodiketmapankaitibalaymoketagtugawka ititronom,ketiyegkokenkaniHaiqâranaigalutken nakadennakadagitikawar,ketpapanawektokenkati kabusormongaawantipanagbannog’ 29Ketnagsublitiariititronona,anakapungtot maipapankenHaiqâr,ketawantiinaramidnamaipapan kenkuanaKetnapanniNadankenHaiqârketkinunana kenkuana,‘W’allah,Omanongko!Pudnongaagrag-o kenkatiaribuyogentidakkelarag-okenagyaman kenkagaputainaramidmotiimbilinnakenka 30Ketitaimbaonnakkenkatapnoikkatemdagiti soldadokadagitipagrebbengandaketumaykakenkuana anaigalutdagitiimamitilikudam,kennakadennadagiti sakam,tapnomakitadaytoydagitiembahadorniFaraon, kentapnoagbalintiarikabutengdakentiarida’
31KalpasannainsungbatniHaiqârketkinunana,‘Ti panagdengngegketpanagtulnog’Kettimmakdera dagusketingalutnadagitiimanaitilikudanna,ket inkawarnadagitisakana
32Kalpasanna,innalaniNadanketnakikuyogkenkuana itiariKetidisimrekniHaiqâritiimatangtiari nagruknoyitisanguanannaitidaga,kettinarigagayanna tipannakabalinkenagnanayonabiagitiari
33Kalpasannakinunatiari,‘OHaiqâr,Sekretariok,ti Gobernadordagitiaramidko,tiChancellor-ko,tiagturay itiEstadok,ibagamkaniaknoaniatidakesnga inaramidkokenkaagunggonaannakbabaenitidaytoy naalasngaaramid’
34Kalpasanna,impakitadakenkuanadagitiletraiti sinuratnakenitiselionaKetidinakitaniHaiqârdaytoy, nagpigergerdagitisakanakennaigaluttidilanaa maminsan,ketdinakabaelantiagsaoitiuraymaysaa saogapuitibuteng;ngeminbitinnatiulonanga agturongitidagaketumel
35Ketidinakitatiaridaytoy,nariknanaasiguradoati banagketnaggapukenkuana,ketdagusatimmakderket binilinnaidaapapatayendaniHaiqâr,kenkabilendati tengngednababaentikampilanitiruartisiudad
36Kalpasanna,nagikkisniNadanketkinunana,‘O Haiqâr,Onangisitarupa!aniatiserserbinakenkati panagmennamennawennotipannakabalinmoiti panangaramiditidaytoyngaaramiditiari?’
37Kastatikunatimanagisalaysay.Kettinaganti mannakigubatketAbuSamîk.Ketkinunatiari kenkuana,‘Omannakigubatitikampilan!tumakderka, mapanka,pinisamtitengngedniHaiqâritiruanganti balayna,ketibellengmotiulonamanipuditibaginaiti sangagasutakasiko.’
38Kalpasanna,nagparintumengniHaiqâritisanguanan tiari,ketkinunana,‘Bay-amngaagbiagtiapokngaari itiagnanayon!ketnotarigagayamapatayennak, matungpalkomatitarigagaymo;ketammokasaanaka nakabasol,nodikettinadangkesataobasamangtediti salaysaytikinadangkesna;nupaykasta,Oapokngaari! Ipakpakaasikkenkakenitipanaggayyemmo,palubosam timannakigubatngaitednatibagikkadagitiadipenko, tapnomaitabondak,kettiadipenmotiagbalina datonmo’
39Timmakdertiariketimbilinnaitimannakigubatnga aramidennakenkuanamaitunosititarigagayna
40Ketdagusabinilinnadagitiadipennangaalaendani Haiqârkentimannakigubatitikampilanketkumuyogda kenkuanaalamolamotapnomapapataydaisuna
41KetidiammoniHaiqârasiguradongaisuket mapapataynangibaonitiasawana,ketkinunana kenkuana,‘Rummuarkaketsabtennak,ketaddakoma kaduamasangaribungaagtutuboabirhen,ketkawesmo idakadagitikawesalilakensedatapnomakasangitda kaniaksakbaytiipapatayko
42Ketmangisaganaitilamisaanparaitimannakigubat itikampilankenkadagitiadipennaKetilaokdatiadu ngaarak,tapnouminumda’
43KetinaramidnaaminngaimbilinnakenkuanaKet isuketmasiribunay,nasirib,kennainsiribanKet
pinagkaykaysanatiaminaposibleakinamanagpadagus kenpanagsursuro
44Ketidisimmangpettibuyottiarikenti mannakigubatitikampilannasarakandatilamisaana naurnos,kentiarakkendagitinarang-ayaviand,ket rinugiandatinangankenimminumaginggaanabartek kennabartekda
45Kalpasanna,inyadayoniHaiqârtimannakigubatiti kampilananaisinaitibunggoyketkinunana,‘OAbu Samîk,dimokadiammongaidikayatnakaapatayenni Sarhadumngaari,tiamaniSenaquerib,innalakket inlemmengkaitimaysaalugaraginggabimmaawti pungtottiariketkiniddawnaka?
46Ketidiinyegcaitisanguanannanagrag-okenca:ket italaglagipenyotikinamanangngaasingainaramidco kenca
47Ketammokngaagbabawitiarimaipapankaniakket agpungtottoitidakkelapungtotmaipapaniti pannakapapatayko
48Tasaanakanakabasol,ketintonidatagnakiti sanguanannaitipalasiona,masabetkantoitidakkela naimbagagasat,ketmaammuamngainallilawnakni Nadanngaanaknikabsatkoababaiketinaramidna kaniakdaytoydakesngaaramid,kenagbabawitiariiti panangpapataynakaniak;ketitaaddaanakitibodegaiti minuyongantibalayko,ketawantimakaammoitidayta.
49Ilemmengnakitidaytabuyogentipannakaammoti asawak.Ketaddaadipenkoitipagbaludanamaikaria mapapatay.
50Iruaryoisunaketikawesyoitikawesko,ketbilinenyo dagitiadipennonabartekdaapapatayendaisuna. Saandantongaammonosiasinotipapatayenda.
51Ketibellengnatiulonaitisangagasutakasiko manipuditibagina,ketitednatibangkaynakadagiti adipenkotapnomaitabonda.Ketnakaurnongkantoiti dakkelagamengakaduak.
52Ketkalpasannainaramidtimannakigubattikampilan kasimbilinkenkuananiHaiqâr,ketnapanitiariket kinunanakenkuana,‘Agbiagkomatiulomiti agnanayon!’
53Kalpasanna,linawasngaibabatiasawaniHaiqâr kenkuanaitipaglemmengantiumdasparakenkuana,ket awantimakaammoitidaytanoditibagina
54Ketnaipadamagkennaulit-ulitkennaiwarasti estoriaititunggallugarnokasanoanapapataykennatay niHaiqâraMasirib,ketnagladingitamindagititattaoiti daytaasiudadgapukenkuana
55Ketnagsangitdaketkinunada:‘Asipaykenka,O Haiqâr!kengapuitipanagsursuromkenti kinamanagpadagusmo!Aniananakalkaldaangkenka kenitipannakaammom!Sadinotipakasarakanitisabali akaskenka?ketsadinotimabalinngaayantitaoa kastaunaytikinasariritna,kastatikinasursurona,kasta unaytikinalaingnangaagturayngaumaspingkenka tapnopunnuennatilugarmo?’
56NgemagbabbabawitiarimaipapankenHaiqâr,ket awantiserserbinakenkuanatipanagbabawina
57Kalpasanna,inayabannaniNadanketkinunana kenkuana,‘Inkaikuyogmodagitigagayyemmoket
mangaramidkaitipanagleddaangkenpanagsangitpara kennimanongmoaHaiqâr,ketagdung-awkamaipaay kenkuanakasitikaugalian,ngaaramidemtidayawiti lagipna’
58NgemidinapanniNadan,timaag,tiignorante,ti natangkentipanagpuspusona,itibalayniulitegna,saan anagsangitwennonagladingitwennonagsangit,nodi ketnaguummongdagitiawanpusonakennarungsota tattaoketrinugiannatinangankenuminum
59KetrinugianniNadanatiliwendagitiadipena babbaikendagitiadipenakukuaniHaiqâr,ket ginalutannaidakentinutuoknaidakensinaplitnaida babaentinasakitapanagbukbok
60Ketsaannaarinaemtiasawaniulitegna,isua nangpadakkelkenkuanaakasitibukodnangaubing, ngemkayatnaamatnagitibasolakaduana
61NgemnaputedniHaiqâritipaglemmengan,ket nangngegnatipanagsangitdagitiadipennakendagiti kaarrubana,ketindaydayawnatiKangatuanaDios,ti Manangngaasi,kennagyaman,ketkanayonnga agkararagkenagpakaasiitiKangatuanaDios.
62Kettimannakigubatitikampilanketsagpaminsan ngaumayidiayHaiqârbayatngaaddaititengngati paglemmengan:ketimmayniHaiqârketnagpakaasi kenkuana.Ketliniwliwanakentinarigagayannati pannakaispal.
63Ketidinaipadamagtiestoriakadagitidaddumaa pagiliananapapatayniHaiqâraMasirib,naladingit dagitiaminngaariketinumsidaniariSenaquerib,ket insennaaydaniHaiqâramanangrisutkadagitiburburtia.
KAPITULO4
"DagitiBurburtiatiSphinx."Aniaatalagatinapasamak kenniAhikar.Tipanagsublina.
1KetidisiniguradotiaritiEgiptoanapapatayniHaiqâr, timmakderadagusketnagsuratitisuratkenari Senaquerib,ngaimpalagipnakenkuanaitidayta‘titalna kensalun-atkentipannakabalinkentidayawa naisangsangayanatarigagayanmikenka, dungdungnguekakabsatko,niariSenaquerib
2Nabayagenatarigagayaktimangbangonitikastilioiti nagbaetantilangitkendaga,ketkayatkongaibaonnak itimasirib,nasiribataomanipudkenkaamangbangon itidaytoyparakaniak,kensungbatannakaniakamina saludsodko,kentapnomaaddaanakitibuiskendagiti buistiaduanatiAsiriaititalloatawen’
3Kalpasanna,sinelioannatisuratketimpatulodnaken Senaquerib
4Innalanaketbinasanaketintednakadagitiviziernaken kadagitinatan-okitipagarianna,ketnariribukdaken nabainanda,ketnakapungtotitidakkelapungtot,ket nasdaawnokasanotirebbengnangaagtignay
5Kalpasanna,inummongnadagitilallakaykendagitide adalalallakikendagitimasiribalallakikendagiti pilosopo,kendagitimammadleskendagitiastrologo, kentunggalmaysangaaddaitipagilianna,ketbinasana kadakuadatisuratketkinunanakadakuada,‘Siasino
kadakayotikayatnamapankakenFaraonngaariti Egiptoketsungbatamkenkuanadagitisaludsodna?’
6Ketkinunadakenkuana,‘Oapotayongaari!ammom ngaawantiasinomanitipagariamamakaam-ammo kadagitoyasaludsodmalaksidkenniHaiqâr,tivizier kensekretariom
7Ngemnomaipapankadakami,awantipaglainganmi itidaytoy,malaksidnoniNadanngaanaktikabsatnaa babai,tainsuronakenkuanatiaminasiribken panagsursurokenpannakaammonaAwagamkenka, nalabitmabalinnaaluktandaytoynatangkenasilo’ 8Kalpasanna,inayabantiariniNadanketkinunana kenkuana,‘Kitaemdaytoyasuratketmaawatanyono aniatiaddaitidayta’KetidibinasaniNadan,kinunana, ‘Oapok!siasinotimakabaelamangbangonitikastilio itinagbaetantilangitkendaga?’
9KetidinangngegtiaritipanagsaoniNadan nagladingititidakkelkennasakitaladingit,ket bimmabamanipudititrononaketnagtugawitidapo,ket rinugiannatinagsangitkennagdung-awmaipapanken Haiqâr.
10Kinunana,‘Oladingitko!OHaiqâr,anakaammo kadagitisekretokenburburtia!asiakparakenka,O Haiqâr!Omannursuroitipagiliakkenagturayiti pagariak,sadinotipakasarakakitikaskenka?OHaiqâr, Omannursurotipagiliak,sadinotipagturongakpara kenka?asiakpayparakenka!kasanoadinadaelka!ket dimngegakitisaritaantimaysaamaag,ignorantenga ubingalalakingaawananpannakaammo,awanan relihion,awanankinalalaki.
11Ah!ketmanenAhparaitibagik!siasinotimakaited kenkakaniakitimaminsanlaeng,wennomangiyeg kaniakitidamagasibibiagniHaiqâr?ketitedko kenkuanatikaguduatipagariak.
12Sadinotinaggapuandaytoykaniak?Ah,niHaiqâr! tapnomakitakaitimaminsanlaeng,tapnomapnoaka mangmatmatkenka,kenagragsakkenka.
13Ah!Oladingitkokenkaaginggaitiaminapanawen! OHaiqâr,kasanoapinatayka!ketdiaknagbayagiti kasomaginggaanakitaktipanungpalantibanag’
14KettiarinagsangsangititirabiikenaldawItaidi nakitatimannakigubattikampilantipungtottiarikenti ladingitnakenniHaiqâr,naluknengtipusonakenkuana,, ketimmasidegitisanguanannaketkinunanakenkuana: 15‘Oapok!bilinemdagitiadipenmoaputdendatiulok’ Kalpasannakinunatiarikenkuana:‘Asikayopay,Abu Samîk,aniatibasolmo?’
16Kinunakenkuanatimannakigubatitikampilan,‘O apok!tunggaladipenngaagtignayamaikontraitisaoti aponaketmapapatay,ketnagtignayakamaikontraiti bilinmo’
17Kalpasanna,kinunatiarikenkuana‘Asikayopay,O AbuSamîk,itianiangainaramidmoamaikontraiti bilinko?’
18Kinunakenkuanatimannakigubatitikampilan,‘O apok!binilinnakapatayenniHaiqâr,ketammoknga agbabawikantomaipapankenkuana,kenisuketnabasol, ketinlemmengkoisunaitimaysaalugar,ketpinatayko
timaysakadagitiadipenna,ketisuketnatalgeditaniti cistern,ketnoibilinnakiyegkokenka’
19Ketkinunatiarikencuana‘Asikayopay,OAbu Samîk!inuyawnakketsiaktiapom’
20Kinunakenkuanatimannakigubatitikampilan, ‘Saan,nodiketbabaentibiagtiulom,Oapok! NatalgedkensibibiagniHaiqâr’
21Ketidinangngegtiaridaytaasao,nariknanaa siguradotibanag,ketnaglangoytiulona,ketnaliday gapuitirag-o,ketbinilinnaidangaiyegdaniHaiqâr
22Ketkinunanaitimannakigubatitikampilan,‘O mapagtalkanngaadipen!nopudnotipanagsaom, kayatkoapabaknangenka,kenitan-okkotidignidadmo ngemkadagitiaminagagayyemmo’
23Kettimannakigubattikampilannapanngaagrag-o aginggaadimtengitibalayniHaiqârKetlinuktannati ridawtipaglemmengan,ketbimmabaketnasarakanni Haiqâranakatugaw,amangidaydayawitiDios,ken agyamanKenkuana
24Ketimpukkawnakenkuana,akunkunana,‘OHaiqâr, iyegkotikadakkelanarag-o,kenragsak,kenragsak!’
25KetkinunaniHaiqârkenkuana,‘Aniatidamag,O AbuSamîk?’Ketimbaganakenkuanatiaminmaipapan kenFaraonmanipudidipunganayaginggaiti panungpalan.Kalpasanna,innalanaketnapanitiari.
26Ketidikinitanatiari,nakitanangaagkurang,kenti buoknaketdimmakkelakaskadagitiatapngaanimal’ kendagitikukonaakaskadagitikukotiagila,kenti baginanarugititibuli,kennagbaliwkennagkupasti kolortirupanaketkasladapoitan.
27Ketidinakitatiarinagladingitgapukenkuanaket timmakderadagusketinarakupkeninagkan,ken nagsangitgapukenkuanaketkinunana:‘Madaydayawti Dios!anangisublikenkakaniak.’
28Kalpasanna,liniwliwanakenliniwliwana.Ket inuksobnatibadona,ketinkabilnaitikampilan,ket naparaburunaykenkuana,ketintednakenkuanati dakkelakinabaknang,ketpinaginanananiHaiqâr
29Kalpasanna,kinunaniHaiqâritiari,‘Bay-amnga agbiagtiapokngaariitiagnanayon!Dagitoytiaramid dagitiannaktilubongPinadakkelkokaniaktikayoa palmaamabalinngaagsadagitidayta,ketnagkurbaiti sikigan,ketintapuaknakitibaba
30Ngem,OApok!yantangaynagparangakiti sangoanam,dikaykomamaseknanamangirurumen kenka!Ketkinunatiarikenkuana:‘Madaydayawkoma tiDios,anangipakitakenkaitiasi,kenammonaa nabasolka,ketinsalakannakakeninispalnakamanipud pannakapapatay
31Ngemmapankaitinabaraapagdigusan,ket agkiskiskaitiulom,ketputdemdagitikukom,ken agsukatkakadagitikawesmo,kenaglinglingaykaitilasudtiuppatapulongaaldaw,tapnomakaaramidkaiti naimbagitibagimkenmapasayaatmotikasasaadmoken timaristirupammabalinngaagsublikenka’
32Kalpasanna,inuksobtiaritinanginaabadona,ket inkawesnakenniHaiqâr,ketnagyamanniHaiqâriti Diosketnagruknoyitiari,ketpimmanawiti
pagnaedannaasiraragsakkennaragsak,nga indaydayawnatiKangatuanaDios
33Nakipagrag-okenkuanadagititattaoiti sangakabbalayanna,ketnagrag-ometdagiti gagayyemnakentunggalmaysaanakangngegasibibiag
KAPITULO5
Tiletradagiti"burburtia"ketnaipakitakenniAhikar DagitilallakikadagitiagilaTiumunaa"eroplano"a panagluganNapanidiayEgiptoAhikar,tipanagbalina taotisiribketaddaanmetitikinamanagpakatawa (Bersikulo27)
1Ketinaramidnatiimbilintiari,ketnaginanaitiuppat apulongaaldaw
2Kalpasanna,inkawesnatikabakiranakawesna,ket napannagsakayitiari,akaduanadagitiadipennaiti likudannakenitisanguananna,anagrag-okennaragsak 3NgemidianiNadanngaanaktikabsatnaababai nabigbignatimapaspasamak,tibutengketnagbuteng kenkuana,ketnariribukan,adinaammonoaniati aramidenna
4KetidinakitaniHaiqârsimrekitisanguanantiariket kinablaawanna,ketinsublinatikablaaw,ket pinagtugawnaitisibayna,akunkunanakenkuana, ‘OpatpatgekaHaiqâr!kitaemdagitoyasuratnga impatulodkadakamiti,aritiEgipto,kalpasana nangngegnaanapapatayka.
5Pinagpungtotdakamikenpinarmekdakami,ketadu kadagititattaotipagilianmitinagtalawidiayEgipto gapuitibutengdakadagitibuisngaimbaontiariti Egiptotapnokiddawendakadakami.
6Kalpasanna,innalaniHaiqârtisuratketbinasanaket naawatannatilinaonna.
7Kalpasanna,kinunanaitiari.‘Dikaagpungtot,Oapok! MapanakidiayEgipto,ketisubliktokenFaraondagiti sungbat,ketipakitaktokenkuanadaytoyasurat,ket sungbatakkenkuanamaipapankadagitibuis,ket isubliktoamindagidiaynagtalaw;ketibabainkodagiti kabusormobabaentitulongtiKangatuanaDios,ken gapuitiKinaragsaktipagariam’
8Ketidinangngegtiaridaytoyapanagsaomanipud Haiqârnagrag-obuyogentidakkelarag-o,ketnapalawa tipusonaketimpakitanakenkuanatipabor
9KetkinunaniHaiqâritiari:‘Ikkannakiti pannakataktakitiuppatapulongaaldawtapno mausigkodaytoyasaludsodkenmaimaneharkodayta’ Ketimpalubostiaridaytoy
10KetnapanniHaiqâritipagnanaedanna,ketbinilinna dagitimangnganupamangtiliwitiduangaurbonnga agilaparakenkuana,kettiniliwdaidaketinyegda kenkuana:ketbinilinnadagitimanagabelititalinga agabeldaitiduaakabletikapasparakenkuana,tunggal maysakadakuadaduaribuakasikotikaatiddogna,ket impaiyegnadagitikarpinteroketimbilinnakadakuada ngaagaramiddaitiduaadadakkelakahon,ket inaramiddadaytoy
11Kalpasanna,nangalaitiduaababassitngaubbinga lallaki,ketbinusbosnatiinaldawamangidatonkadagiti
korderokenmangpakankadagitiagilakenubbinga lallaki,kenpinagsakaynadagitiubbingalallakiitilikud dagitiagila,ketingalutnaidaitinatibkerasilo,ket ingalutnatikablekadagitisakadagitiagila,ketin-inut ngaagtayabdangaagpangatoitiinaldaw,itikaadayoa sangapuloakasiko,aginggaanairuamken nasursuruandaitidayta;kettimmakderdaitiamina kaatiddogtitaliaginggaanakadanondaitilangit;dagiti lallakingaaddaitilikuddaKalpasanna,inguyodnaida itibagina
12KetidinakitaniHaiqâranatungpaltitarigagayna binilinnadagitiubbingalallakingaintonmaipangatoda itilangitmasapulngaagpukkawda,akunkunana:
13‘Iyegmokadakamitidamilikenbato,tapno makabangonkamiitikastilioparakenariFaraon,ta awanserserbimi’
14KetsaanapulosanalpasniHaiqârtipanangsanay kadakuadakenpanangehersisiokadakuadaaginggaa nakadanondaitikaaduanaposibleapunto(tikinalaing)
15Kalpasanna,pinanawannaidanapanitiariket kinunanakenkuana,‘Oapok!nalpastitrabahoa maibatayititarigagaymoTumakderkaakaduaktapno maipakitakkenkatinakaskasdaaw’
16GapunatimmakdertiariketnakitugawkenniHaiqâr ketnapanitinalawaalugarketnangibaonamangiyeg kadagitiagilakendagitiubbingalallaki,ketniHaiqâr ingalutnaidaketpinalubosannaidaititangatangitiamin akaatiddogdagititali,ketnangrugidangaagpukkawa kasinsuronaidiida.Kalpasanna,inguyodnaidaiti baginaketinkabilnaidakadagitilugarda.
17Kettiarikendagidiaykaduananagsiddaawdaiti dakkelapanagsiddaaw:kettiariinagkannaniHaiqâriti nagbaetandagitimatanaketkinunanakenkuana, ‘Mapankaasitatalna,Oay-ayatek!Okinatangsitti pagariak!idiayEgiptoketsungbatanyodagitisaludsod niFaraonketparmekenyobabaentipigsatiKangatuana Dios.’
18Kalpasanna,nagpakadakenkuana,ketinnalanadagiti buyotnakentibuyotnakendagitiagtutuboalallakiken dagitiagila,ketnapankadagitipagnaedantiEgipto;ket idisimmangpet,nagturongitipagiliantiari
19KetidinaammuandagititattaotiEgiptoanangibaon niSenaqueribitimaysaalalakiitiPrivyCouncil-na tapnomakisaritakenFaraonkentapnosungbatanna dagitisaludsodna,impandatidamagkenariFaraon,ket nangibaonitimaysaabunggoydagitiPrivyCouncilorsnatapnoiyegdaitisanguananna
20KetimmayketsimrekitisanguananniFaraon,ket nagruknoykenkuanaakasitimaitutopngaaramiden kadagitiari
21Ketkinunanakenkuana:‘Oapokngaari! IdaydayawnakaniSenaqueribngaariitinawadwada talnakenpigsa,kendayaw
22Ketimbaonnak,amaysakadagitiadipenna,tapno sungbatankadagitisaludsodmo,kenmatungpalkoamin atarigagaymo:tanangibaonkaamangsapulitiapoknga ariitimaysaataoamangbangonkenkaitikastilioiti nagbaetantilangitkentidaga
23KetsiakbabaentitulongtiKangatuanaDioskenti natan-okapabormokentipannakabalintiapokngaari bangonektodaytoyparakenkakasititarigagayam
24Ngem,Oapokngaari!noaniatiimbagamitidayta maipapankadagitibuistiEgiptoititalloatawen--itati kinatalgedtimaysaapagarianketnaingetahustisia,ket nomangabakkakettiimakawantipaglaingannaa sumungbatkenka,nokastatiapokngaariibaonna kenkatibuisadinakamatmo
25Ketnomasungbatankakadagitisaludsodmo,nabati kenkangaipatulodtianiamanadinakamatmoitiapok ngaari’
26KetidinangngegniFaraondaytaapanagsao, nagsiddaawkennariribukgapuitiwayawayatidilana kentimakaay-ayoapanagsaona
27KetkinunakenkuananiariFaraon,‘Otao!aniati naganmo?'Ketkinunana,'TiadipenmoketniAbiqâm, ketsiaktibassitngaanaykadagitianayniari Senaquerib'
28KetkinunaniFaraonkenkuana,‘Awankaditiapom anatantan-oktidignidadngemsika,anangibaonkaniak itibassitngaanaytapnosumungbatkaniak,ken makisaritakaniak?’
29KetkinunakenkuananiHaiqâr,‘Oapokngaari! KayatkoitiDiosaKangatuanatungpalektiaddaiti panunotmo,tatiDiosaddakadagitinakapuytapno maibabainnadagitinapigsa.’
30Kalpasanna,imbilinniFaraonngaisaganadati pagnaedanniAbiqâmketipaaydakenkuanatitaraon, karne,keninumen,kenaminakasapulanna.
31Ketidinalpas,tallongaaldawkalpasanna,nagkawes niFaraonitililakennalabagaketnagtugawititronona, ketamindagitivisiernakendagitimagnateiti pagariannasitatakderdaanakabalkotdagitiimada,a nasingeddagitisakada,kennagruknoydagitiuloda.
32KetniFaraonnangibaontapnoalaennaniAbiqâm, ketidinaiparangkenkuana,nagruknoyitisanguananna, ketinagkannatidagaitisanguananna
33KetniariFaraonkinunanakenkuana,‘OAbiqâm, siasinotikaaspingko?kendagitinatan-okitipagariak, siasinotikaaspingda?’
34KetkinunaniHaiqârkenkuana,‘Oapokakabagian siakkaslakaitiidoloaniBel,ketdagitinatan-okiti pagariamkasladakadagitiadipenna’
35Kinunanakenkuana,‘Inka,ketagsublikaditoyinton bigat’IsuanapanniHaiqârkasimbilinniariFaraon kenkuana
36KetitikabigatannanapanniHaiqâritisanguananni Faraon,ketnagruknoy,ketnagtakderitisangoanantiari KetniFaraonnakawesanitinalabagaamaris,kendagiti natan-oknagkawesdaitipuraw
37KetniFaraonkinunanakencuana‘OAbiqâm,siasino tikaaspingko?kendagitinatan-okitipagariak,siasinoti kaaspingda?’
38KetkinunaniAbiqâmkenkuana,‘Oapok!kaslakaiti init,ketdagitiadipenmokasladakadagitisilnagdayta’ KetkinunaniFaraonkenkuana,'Mapankaiti pagnanaedam,ketumaykaditoyintonbigat'
39Kalpasanna,binilinniFaraontiKortenanga agkawesdaitipuroapuraw,ketniFaraonket nakawesanakaskadakuadakennagtugawititronona, ketbinilinnaidangaalaendaniHaiqârKetsimrekket nagtugawitisanguananna
40KetkinunaniFaraonkenkuana,‘OAbiqâm,siasino tikaaspingko?kendagitinatan-okko,siasinoti kaaspingda?’
41KetkinunaniAbiqâmkenkuana,‘Oapok!kaslakaiti bulan,ketdagitinatan-okmokasladakadagitiplaneta kenbituen’KetkinunaniFaraonkenkuana,'Mapanka, ketintonbigatumaykaditoy'
42Kalpasanna,binilinniFaraondagitiadipennanga agkawesdakadagitikawesanadumadumatimarisda, ketnagkawesniFaraonitinalabagaapelusabado,ket nagtugawititronona,ketbinilinnaidangaalaendani AbiqamKetsimrekketnagruknoyitisanguananna
43Ketkinunana,‘OAbiqâm,siasinotikaaspingko?ken dagitibuyotko,siasinotikaaspingda?’Ketkinunana,‘O apok!kaslakaitibulantiAbril,ketdagitibuyotmo kasladakadagitisabongna.’
44Ketidinangngegtiarinagrag-obuyogentidakkela rag-oketkinunana,‘OAbiqâm!itiumunaagundaway inyarignakitiidoloaniBel,kendagitinatan-okkadagiti adipenna.
45Ketitimaikaduaagundawayinyarignakitiinit,ken dagitinatan-okkadagitisilnagtiinit.
46Ketitimaikatloagundawayinyarignakitibulan,ken dagitinatan-okkadagitiplanetakenbituen.
47Ketitimaikapatagundawayinyarignakitibulanti Abril,kendagitinatan-okkadagitisabsabongna.Ngem ita,OAbiqâm!ibagamkaniak,apom,ariSenaquerib, siasinotikaaspingna?kendagitinatan-okna,siasinoti kaaspingda?’
48KetimpukkawniHaiqârbuyogentinapigsaatimek ketkinunana:‘Adayokomakaniaktipanangdakamatiti apokngaarikensikaanakatugawititronom.Ngem bumangonkatapnoibagakkenkanosiasinotikaasping tiapokngaarikennosiasinotikaaspingdagitinatanokna’
49KetnariribukanniFaraongapuitiwayawayati dilanakentikinaturednaasumungbatKalpasanna timmakderniFaraonmanipudititronona,ketnagtakder itisangoniHaiqâr,ketkinunanakenkuana,'Ibagam kaniakita,tapnomadlawkonosiasinotikaaspingti apomngaari,kendagitinatan-okna,nosiasinoti kaaspingda'
50KetkinunakenkuananiHaiqâr:‘TiapokisutiDios tilangit,ketdagitinatan-oknaisudadagitikimatken gurruod,ketnokayatnaagpuyotdagitianginkenagtudo
51Ketibilinnatigurruod,ketlumawlawakenagtudo, ketiggamannatiinit,ketsaannangaitedtilawagna,ken tibulankendagitibituen,ketsaandangaaglikmut
52Ketibilinnatibagyo,ketagpuyotkenagtudoken ibaddebaddeknatiAbrilkendadaelennadagitisabongna kendagitibalbalayna’
53KetidinangngegniFaraondaytoyasasao, nariribukanunayketnakapungtotitidakkelapungtot, ketkinunanakenkuana:‘Otao!ibagamkaniakti
kinapudno,ketipakaammomkaniaknosiasinokaa talaga’
54Ketimbaganakenkuanatipudno‘SiakniHaiqârti eskriba,kadakkelankadagitiPrivyCouncilorsniari Senacherib,ketsiaktivizier-nakenGobernadorti pagarianna,kenChancellor-na’
55Ketkinunanakenkuana,‘Imbagamtikinapudnoiti daytoyasasaoNgemnangngegmitimaipapanken Haiqâr,apinatayniariSenaquerib,kaskasdiakasla sibibiagkakennasalun-atka’
56KetkinunaniHaiqârkenkuana,‘Wen,kasta,ngem maidaydayawkomatiDios,amakaammonoaniati nailemmeng,taimbilintiapokngaariamapapataynak, ketpinatinatisaodagitinasam-itatattao,ngeminispal tiAposiak,ketnabendisionandaydiayagtalek Kenkuana’
57KetkinunaniFaraonkenHaiqâr,‘Mapanka,ket intonbigataddakaditoy,ketibagamkaniaktimaysaa saoadiakpulosnangngegkadagitinatan-okwenno kadagititattaotipagariakkenitipagiliak’
KAPITULO6
Agballigitikinasikap.SungbatanniAhikartitunggal saludsodniFaraon.Dagitilallakikadagitiagilati kulminasiontialdaw.Tikinasaririt,amanmanounaya masarakankadagitinagkaunaaKasuratan,ketnaipalgak itiBersikulo34-45.
1KetnapanniHaiqâritipagnanaedanna,ketnagsuratiti surat,akunkunanaitidaytoymaipapanitidaytoy:
2ManipudkenSenaqueribngaaritiAsiria.kenti NinevekenFaraonngaaritiEgipto.
3‘Kappiakomakenka,Okabsatko!kettiipakaammomi kenkababaenitidaytoykettimaysaakabsat kasapulannatikabsatna,kenar-arititunggalmaysa,ket tinamnamakmanipudkenkaketipabulodmokaniakti siamagasutatalentoabalitok,takasapulakdaytapara itipanagtaraonititaraonsumagmamanokadagiti soldado,tapno,busbosekdaytakadakuada.Ketkalpasan tibassitatiempoipatulodkontokenka’
4Kalpasanna,tinukkolnatisuratketindatagnaken Faraonitikabigatanna
5Ketidinakitanadayta,nariribukanketkinunana kenkuana,‘Pudnoadiakpaypulosnangngegtikastoya pagsasaomanipuditiasinoman’
6KalpasannakinunakenkuananiHaiqâr,‘Pudno daytoyketutangngautangmoitiapokngaari’
7KetinawatniFaraondaytoy,akunkunana,‘OHaiqâr, kaskenkatinapudnoitipanagserbikadagitiari
8MadaydayawkomatiDiosanangaramidkenkaa naan-anayitisiribkennangarkoskenkaitipilosopiaken pannakaammo
9Ketita,OHaiqâr,nabatititarigagayanmikenka,a mangbangonkakaskastilioitinagbaetantilangitken daga’
10KalpasannakinunaniHaiqâr,‘Tipanagdengngegket panagtulnogMangbangonakkenkaitikastiliosiguniti tarigagaykenpinilim;ngem,Oapokisagananakamiiti apogkenbatokendamilikentrabahador,ketaddaanak
kadagitinasigoamanagibangonamangbangonpara kenkakasitikayatmo’
11Ketinsaganatiariamindaytaparakenkuana,ket napandaitinalawaadisso;ketimmayniHaiqârken dagitiannaknaalallakiitidayta,ketinkuyognadagiti agilakendagitiagtutuboalallaki;ketnapantiariken aminanatan-oknaketnaguummongtiinteroasiudad, tapnomakitadanoaniatiaramidenniHaiqâr
12Kalpasanna,pinalubosanniHaiqârdagitiagila manipudkadagitikahon,ketingalutnadagitiagtutuboa lallakiitilikudda,ketingalutnadagititalikadagitisaka dagitiagila,ketbinaybay-annaidaamapanititangatang Ketimmulidangaagpangato,aginggaanagtalinaedda itinagbaetantilangitkendaga
13Ketdagitilallakinangrugidangaagpukkaw,a kunkunada,‘Mangiyegkayokadagitiladrilio, mangyegkayoitidamili,tapnomaibangonmitikastilioti ari,taagtaktakderkamingaawanaramidna!’
14Nasdaawkennariribuktibunggoy,ketnagsiddaawda Ketnagsiddaawtiarikendagitinatan-okna
15KetrinugianniHaiqârkendagitiadipennaakabilen dagititrabahador,ketimpukkawdadagitibuyottiari,a kunkunadakadakuada,‘Iyegyokadagitinasigoa trabahadortikayatdaketdikaylapdanidaititrabahoda.’
16Ketkinunatiarikenkuana,‘Mauyongka;siasinoti makayegitianiamanaginggaitidaytaadistansia?’
17KetkinunaniHaiqârkenkuana,‘Oapok!kasanotayo amangbangonitikastilioititangatang?ketnoadda ditoyniapokngaari,nangibangonkomaiti sumagmamanoakastilioitimaymaysangaaldaw.’
18KetkinunaniFaraonkenkuana,‘Mapanka,OHaiqâr, itipagnanaedam,ketaginanaka,tainsardengmiti panangibangonitikastilio,ketintonbigatumayka kaniak.’
19Kalpasanna,napanniHaiqâritipagnanaedannaket itikabigatannanagparangitisanguananniFaraon.Ket kinunaniFaraon,‘OHaiqâr,aniatidamagmaipapaniti kabaliotiapom?taintonagsumbangiritidagatiAsiria kenNineve,ketmangngegdagitikabalioakabalioti timekna,ipuruakdadagitiurbonda’
20KetidinangngegniHaiqârdaytoyapanagsaonapan innalanatimaysaapusa,ketingalutnaketrinugiannaa saplitbabaentinaranggasasaplitaginggaanangngeg dagitiEgipcio,ketnapandaketimbagadaitiariti maipapanitidayta
21KetnangibaonniFaraonamangalakenHaiqâr,ket kinunanakenkuana,‘OHaiqâr,apayasaplitmotikastoy kenkabilemdaytaumelngaanimal?’
22KetkinunaniHaiqârkenkuana,apokngaari!pudno ngainaramidnatinaalasngaaramidkaniak,ketmaikari itidaytoyapanangsapsaplitkenpanangsapsaplit,ta inikkannakniapokngaariSenaqueribitinapinoa manok,ketaddaanitinapigsaapudnoatimekken ammonadagitiorastialdawkenrabii
23Kettipusabimmangonitidaytoyamismoarabiiket pinutednatiulonaketpimmanaw,ketgapuitidaytoy ngaaramidtipanangtratokkenkuanaitidaytoya panagdrowing’
24KetkinunakenkuananiFaraon,‘OHaiqâr,makitak manipudkadagitoyaminalumakaykenaddaitidotagemo,taitinagbaetantiEgiptokenNineveaddainnema puloketwaloaparasang,ketkasanoanapanitidaytoya mismoarabiiketnagputedtiulotikukomket agsublika?’
25KetkinunaniHaiqârkenkuana,‘Oapok!noadda kastaadistansiaitinagbaetantiEgiptokenNineve kasanoamangngegdagitikabalioakabaliono agsangsangittikabaliotiapokngaariketipuruakna dagitiurbonda?ketkasanoadumanontitimektikabalio idiayEgipto?’
26KetidinangngegniFaraondayta,ammonaa sinungbatanniHaiqârdagitisaludsodna
27KetkinunaniFaraon,‘OHaiqâr,kayatkonga aramidemkaniakdagititaliitidarattibaybay’
28KetkinunaniHaiqârkenkuana,"Oapokngaari! ibilinidangaiyegdakaniaktitalimanipuditi pagidulinanitigamengtapnomakaaramidakitikasiti dayta"
29KalpasannanapanniHaiqâritilikudantibalay,ket nagbukbokkadagitiabutitinarangkisngaaplayati baybay,ketinnalanatisangakamatadaratitiimana, darattibaybay,ketidisumingisingtiinit,ketsimrek kadagitiabut,nagsaknaptidaratitiinitaginggaa nagbalinakaslanaabelakaslatali.
30KetkinunaniHaiqâr,‘Biliemdagitiadipenmonga alaendadagitoyatali,ketkaanomanakayatmodayta, agabelkokenkatisumagmamanoakaskadakuada.’
31KetkinunaniFaraon,‘OHaiqâr,addaankamiditoy itigilinganabatoketnaburakketkayatkoaidaitmo dayta.’
32Kalpasanna,kinitaniHaiqâr,ketnakasarakitisabali abato.
33KetkinunanakenFaraon‘Oapok!Ganggannaetak: ketawantiramitkongaagdait.
34Ngemkayatkoabilinemdagitimatalekngaagararamiditisapatosmoamangputedkadagitikulo manipuditidaytoyabato,tapnomadaitkodaytaa gilingan’
35Kalpasanna,nagkatawaniFaraonkendagitiamina natan-oknaKetkinunana,‘BenditokomatiKangatuan aDios,anangtedkenkaitidaytoyakinasariritken pannakaammo’
36KetidinakitaniFaraonanaparmekniHaiqâr,ket insublinakenkuanadagitisungbatna,dagusanagragsak, ketbinilinnaidangaagkolektakenkuanaititalloa tawenabuis,keniyegdadagitoyidiayHaiqâr
37Ketinuksobnadagitikawesnaketinkawesnaidaken niHaiqâr,kendagitisoldadona,kendagitiadipenna,ket intednakenkuanadagitigastositipanagdaliasatna
38Ketkinunanakenkuana,‘Mapankaasitatalna,O pigsatiaponakenpanagpannakkeldagitiDoktorna! addakadiasinomankadagitiSultanakaskenka?itedmo tikablaawkokenapomngaariSenaquerib,ketibagam kenkuananokasanotipanangipatulodmikenkuana kadagitisagut,tadagitiarimapnekdaitibassit’
39KalpasannatimmakderniHaiqâr,ketinagkanna dagitiimaniariFaraonketinagkannatidagaiti
sanguananna,kettinarigagayannatipigsaken panagtultuloy,kenkinawadwaditipagidulinaniti gamengna,ketkinunanakenkuana,‘Oapok! Tarigagayakkenkangaawantiuraymaysakadagiti kailianmingaagtalinaedidiayEgipto’
40KettimmakderniFaraonketnangibaonkadagiti manangiwaragawagkadagitikalsadatiEgiptongaawan tiuraymaysakadagititattaotiAsiriawennoNineveti agtalinaeditidagatiEgipto,nodiketmakikuyogdaken Haiqâr
41Kalpasanna,napanniHaiqarketnagpakadakenari Faraon,ketnagdaliasat,anagsapulitidagatiAsiriaken Nineve;ketaddaanisunaitisumagmamanoagameng kenaduakinabaknang
42KetididimtengtidamagkenariSenaqueribnga umayniHaiqâr,rimmuartapnosabtennaketnagrag-o unaykenkuanabuyogentidakkelarag-oketinarakupna keninagkankenkinunanakenkuana,‘Maabrasakayo ngaagawid:Okabagian!kabsatkoaHaiqâr,tipigsati pagariak,kenpanagpannakkeltipagariak
43Damagemnoaniatikayatmokaniak,urayno tarigagayamtikaguduatipagariakkendagitisanikuak’
44KalpasannakinunakenkuananiHaiqâr,‘Oapoknga ari,agbiagkangaagnanayon!Ipakitamtipabor,Oapok ngaari!kenniAbuSamîkakasukatko,tatibiagkoket addakadagitiimatiDioskenitiimana.’
45Kalpasanna,kinunaniSenaqueribngaari, ‘Mapadayawanka,OpatpatgekaHaiqâr!Pagbalinektoti estasionniAbuSamîkamannakigubatitikampilana nangatngatongemaminaPrivyCouncilors-koken dagitipaboritok.’
46Kalpasanna,rinugiantiariadinamagkenkuanano kasanotipannakilangennakenFaraonmanipudidi immunaasimmangpetaginggaitiimmadayoiti sanguananna,kennokasanoasinungbatannaamina saludsodna,kennokasanongainawatnadagitibuis manipudkenkuana,kendagitipanagbalbaliwtikawes kendagitiregalo
47Nagrag-oniSenaqueribngaaribuyogentidakkela rag-o,ketkinunanakenHaiqâr,‘Alaemtikayatmoa magun-oditidaytoyabuis,taaddaaminitiimam’
48KetHaiqârmid:‘Bay-amngaagbiagtiariiti agnanayon!Awantitarigagayaknoditikinatalgedti apokngaarikentipanagtultuloytikinatan-okna
49Oapok!aniatimaaramidakitikinabaknangken dagitikaaspingna?ngemnokayatmongaipakitakaniak tipabor,itedmokaniakniNadan,ngaanaktikabsatkoa babai,tapnomasupataktiinaramidnakaniak,ken ipaaynaktidaranakeniggamannakngaawanbasolnaiti dayta’
50KetkinunaniSenaqueribngaari,‘Alaem,intedko kenka’KetniHaiqârinnalananiNadan,tianakti kabsatnaababai,ketingalutnadagitiimanakadagiti kawaralandok,ketimpanisunaitipagnanaedanna,ket inkabilnatinadagsenakawarkadagitisakana,ket ingalutnadaytababaentinairutasilo,ketkalpasanti pananggalutnakenkuanaitikastainwarasnaitinasipnget asiled,itiabaytilugarapagretiroan,ketdinutokannani
Nebu-halkassentinelamangtedkenkuanaititinapay kenbassitadanumitiinaldaw
KAPITULO7
DagitipangngarigniAhicarapangileppasnaiti edukasiondagitikasinsinnaNakadidillawakapada AwaganniAhikartiubinganapintasanaganDitoyti pagpatinggaantiestorianiAhikar
1KettunggalsumrekwennorummuarniHaiqâr binabalawnaniNadan,tianaktikabsatnaababai,a kunkunanakenkuanaanainsiriban:
2‘ONadan,anakko!Inaramidkokenkatiamina naimbagkennaasiketbinunggonanakgapuitidayta babaenkadagitinaalaskendakeskenitipanangpapatay
3‘Oanakko!naikunakadagitiproverbio:Daydiaysaan adumngegbabaentilapayagna,ipangagdantobabaenti kudiltitengngedna’
4KetkinunaniNadan,‘Aniatimakagapua makapungtotkakaniak?’
5KetkinunaniHaiqârkenkuana,‘Gaputapinadakkelka, keninsuroka,kenintedkokenkatidayawken panagraemkenpinagbalinnakaanaindaklan,ken pinadakkelnakaabuyogentikasayaatanapanagpaadu, kenpinagtugawkaitilugarkotapnosikatiagbalinnga agtawidkaniakitilubong,kettinamingnakiti panangpapataykensinubadannakitipannakadadaelko.
6NgemammotiApoanabasolnak,ketinsalakannak manipuditiwarengaintedmoparakaniak,tapaimbagen tiApodagitinaburakapusokenlapdannadagitiapal kennatangsit.
7Oanakko!nagbalinkakaniakakasitimanggagamaa nomangdungparitigambang,mangtubtubngaritidayta. 8Oanakko!kaslakaitigaselaamangmangankadagiti ramuttimadder,ketinayonnakitangaaldawkeninton bigatagtandantoaglemmengdakadagitiramutko."
9Oanakko!napankaanakakitaitikaduanaalamolamo itinalamiisapanawentikalam-ekna;ketnangalaiti nalamiisadanumketinbukboknakenkuana.
10Oanakko!nagbalinkakaniakakasitimaysaataoa nangalaitibato,ketimbellengnaidiaylangittapno batonatiAponababaenitidaytaKetsaananadungpar tibato,kensaanngaumdastikangatona,ngemnagbalin daytaapakaigapuantipannakabasolkenbasol
11Oanakko!nopinadayawannakkenrinaemnakken dimngegkakomakadagitibalikaskosikakomati agtawidkaniakkennagturaykakomakadagiti pagturayanko
12Oanakko!ammomanosangapuloakasikoti kaatiddogtiipustiasowennotibaboysaannga umasidegitipategtikabaliouraynokaslaseda
13Oanakko!Impagarupkoasikakomatiagtawid kaniakitiipapatayko;ketsikababaenitiapalmoken kinatangsitmotinarigagayannakapatayenNgem inispalnaktiApomanipuditikinasikapmo
14Oanakko!nagbalinkakaniakakasitisiloa naipasdekitiibleng,ketdimtengtibillit-tulengket nasarakantisiloanaipasdekKetkinunatibillit-tuleng
itisilo,"Aniatiar-aramidemditoy?"Kinunatisilo, "AgkarkararagakditoyitiDios"
15Ketsinaludsodmettilark,"Aniatipedasotikayo ngaiggemmo?"Kinunatisilo,"Daytaketmaysanga agtutubongaoak-treeapagsadagakitiorastikararag"
16Kinunatilark:"Ketaniadaytaabanagiti ngiwatmo?"Kinunatisilo:"Daytatitinapaykentaraon ngaawitekparakadagitiaminamabisinkennapanglaw ngaumasidegkaniak"
17Kinunatilark:"Itangarudmabalinkadinga umasidegakketmangan,tamabisinanak?"Ketkinunati silokenkuana,"Umayka"Ketimmasidegtilarktapno dayta,mabalinamangan
18Ngemtimmakdertisilokettiniliwnatitengngednati lark
19Ketsimmungbattilarkketkinunanaitisilo,"No daytatitinapaymoparaitimabisin,saanngaawatenti Diosdagitilimosmokendagitinaimbagngaaramidmo"
20Ketnodaytatipanagayunarmokendagitikararagmo, saanngaawatentiDioskenkatipanagayunarmowenno tikararagmo,ketsaanaperpektotiDiostinaimbag maipapankenka"
21Oanakko!nagbalinkakaniak(kas)leona nakigayyemitiasno,kettiasnonagtultuloyanagnaiti sangotileonitisumagmamanoatiempo;ketitimaysa ngaaldawnagtubotileonitiasnoketkinnanna.
22Oanakko!nagbalinkakaniakakasititukakititrigo, taawantimaitulongnaitianiaman,nodiket samsamennatitrigokenkagatenna.
23Oanakko!kaslakaitimaysaataoanagmulaiti sangapuloarukodtitrigo,ketidipanawentipanagani, timmakderketinapitna,ketinurnongna,ketinirikna, kennagbannogitidaytaaginggaitikaunggan,ket nagbalinasangapulorukod,ketkinunatiaponaitidayta: "Osikaanatamadabanag!dikadimmakkelkensaanka abimmassit."
24Oanakko!nagbalinkakaniakakasitiperdia naitapuakitiiket,ketdinamaisalakantibagina,ngem inayabannadagitiperdi,tapnoipuruaknaidaakaduana itiiket
25Oanakko!napankakaniakakasitiasoanalamiisket simrekitibalaytiagdamdamilitapnoagpapudot
26Ketidinabara,rinugiannaidangaagtaul,ket kinamatdakenkinabilda,tapnosaanidaakagaten
27Oanakko!nagbalinkakaniakakasitibaboyanapan itinapudotapagdigusanakaduanadagititattaoade kalidad,ketidirimmuaritinapudotapagdigusan, nakitanatinarugitngaabutketbimmabaken nagkullayawitidayta
28Oanakko!nagbalinkakaniakakasitikaldinga nakikaduakadagitikakaduanaitidalandangaagturong itidaton,ketdinanaispaltibagina
29Oanakko!tiasoasaananataraonanmanipuditi panaganupnaketagbalinataraondagitikuton
30Oanakko!tiimaasaanngaagtartrabahokenagarado ken(a)naagumkennasikapketmaputedtomanipuditi abagana
31Oanakko!timataasaanamakitatilawag,piduten dagitiuwakketikkatendadayta
32Oanakko!nagbalinkakaniakakasitikayoadagiti sanganaketputdenda,ketkinunanakadakuada,"No addabanagkaniakngaawankadagitiimayo,pudnoa dikaytokabaelanaputden"
33Oanakko!kaslakaitipusaakinunada:"Isardengmo tiagtakawaginggangaaramidenmikenkatikawarti balitokkenpakanenkaitiasukarkenalmendro"
34Ketkinunana,"Saankoamalipatantikinalaingda amakkenninanangko"
35Oanakko!kaslakaitiuleganakasakayitikaruotanti siitidiaddaititengngatikarayan,ketnakitaidati maysaaloboketkinunana,"Kinaranggasitikinaranggas, kettiad-addaanadangkesngemiturongdaidaadua"
36Ketkinunatiulegitilobo,"Dagitikorderoken kaldingkenkarneroakinnanmoitiinteroa panagbiagmo,isublimontokadiidakadagitiammada kenkadagitinagannakdawennosaan?"
37Kinunatilobo,"Saan"Ketkinunatiulegkenkuana, "Pagarupekasicatikadadaksankadakami"
38Oanakko!Pinakankaitinasayaatataraonket saannakapinakanitinamagaatinapay.
39Oanakko!Intedkokenkatinaasukaradanumiti inumenkennasayaatasyrup,ketsaannakngaintedti danummanipuditibubonngainumek.
40Oanakko!Insuroka,ketpinadakkelka,ketnagkalika itipaglemmengankeninlemmengnak.
41Oanakko!Pinadakkelkaitikasayaatana pannakapadakkelkensinanaykaakasitinatayagasedro; ketsicatinangbaliwkennangkurbakaniak.
42Oanakko!isutinamnamakmaipanggepkenkaa mangbangonkakaniakitinasarikedkedanakastilio, tapnomailemmengakkadagitikabusorkoitidayta,ket nagbalinkakaniakakasitimaysaanaitaboniti kaunggantidaga;ngemnaasiannaktiApoket inispalnakitikinasikapmo.
43Oanakko!Tinarigagayaktinaimbag,ket gunggonaannakitikinadakeskengura,ketita, mabannogaktoapigisangdagitimatam,ketmangaramid kenkaititaraondagitiaso,kenputdektidilam,ket ikkatektiulombabaentitademtikampilan,ket supapaknakakadagitimakarimonngaaramidmo’
44KetidinangngegniNadandaytoyapalawag manipudkennimanongnaaHaiqâr,kinunana:‘O manongko!makilangenkaniakamaitunositi pannakaammom,ketpakawanennakkadagitibasbasolko, tasiasinotinakabasolakaskaniak,wennosiasinoti mamakawanakaskenka?
45Awatennak,Omanongko!Itaagserbiaktoitibalaymo, keturnosektodagitikabaliomkeniwaliskotiibleng dagititarakenmo,kenipakankodagitikarnero,tasiakti nadangkeskensikatinalinteg:siaktinakabasolkensika timanangpakawan’
46KetkinunaniHaiqârkenkuana,‘Oanakko!kaslaka itikayongaawanbunganaitiigidtidanum,kettiapona naingetamangpukanitidayta,ketkinunanakenkuana, "Iyakarnakitisabalialugar,ketnodiakagbunga, putdennak"
47Ketkinunatiapona,“Sicaitiigidtidanumsaanmoa nagbunga,kasanokangaagbungaintonaddakaitisabali alugar?”
48Oanakko!nasaysayaattikinalakaytiagilangemti kinaagtutubotiuwak
49Oanakko!kinunadaitilobo,"Adaywanmodagiti karneroamangannomakadangrankenkatitapokda" Ketkinunatilobo,"Tirugittigatastikarneroket nasayaatparakadagitimatak"
50Oanakko!pinag-eskueladatilobotapno makasursurongaagbasaketkinunadakenkuana, "IbagamtiA,B"Kinunana,"Korderokenkaldingiti kampanak"
51Oanakko!inkabildatiasnoitilamisaanketnatinnag, ketrinugiannangaintulidtibaginaititapokketkinuna timaysa,"Bay-amngaagtukkoltibagina,taisuti kinataona,saanngaagbaliw"
52Oanakko!tipagsasaoketnapasingkedanatumaray: "Noagpasngaykaitiubingalalaki,awaganmoisunanga anakmo,ketnomangpadakkelkaitiubingalalaki, awaganisunangaadipenmo."
53Oanakko!tiagar-aramiditinaimbagketmasabetto itinaimbag;kettiagar-aramiditidakesmasabetnantoti dakes,tasubadtiApotimaysaataoamaibatayiti rukodtiaramidna.
54Oanakko!aniatiad-adungaibagakkenkangem dagitoyasasao?taammotiApotinailemmeng,kenamammonadagitipalimedkenpalimed.
55KetIsut’mangsubadkencaketmangukomto,iti nagbaetanmikenkenka,ketsubadannakantosiguniti let-angmo.’,
56KetidinangngegniNadandaytaasasaomanipud kennimanongnaaHaiqâr,naglumbangadagusket nagbalinakaslanapuyotapantog.
57Ketnaglumbangdagitisakanakendagitisakanaken dagitisakanakentibakrangna,ketisunapigiskenti tiannaketbimtakkendagitibitukanagwarawara,ketisu natay,kennatay
58Kettinaud-udiapanungpalannaketpannakadadael, ketnapanidiayimpiernoTatiagkaliitiabutparaiti kabsatna,matnagtoitidayta;kettimangikabilkadagiti siloketmatiliwtokadagitoy
59Daytoytinapasamakken(ania)tinasarakanmi maipapanitisarsaritaniHaiqâr,ketmaidaydayawkoma itiDiositiagnanayonAmen,kentalna 60NalpasdaytoyakronikababaentitulongtiDios, maitan-okkomaIsuna!Amen,Amen,Amen