CHAPTER 1
Benjamin, 12-nguyut irnia Jacob unalu Rachel, nutarannuaq ilaminun, philosopher unalu philanthropist.
1 Aadjiliuqhimayuq tainiinik Benjamin, kitut pidjutiqaqtuq irnini qungiaqhuni, kinguani inuugamiamigaitpiaqtuquvalu25nikukiunik.
2 Unalu kipluqtait, uqaqhugitlu: As Isaac inuuhimayuq Abraham-mun ukiuqaqhuni, taimaaliJacob.
3 Unalu Rachel maamaga tuquyuq nutaranigiami, milungmik; Talvuuna ilauhimayungaBilhahalgangminin.
4 ForRachel aulahimaanginaqtuq iluiqaqtunik 12nikukiunganiktaimainuuhimayuqJosephmik; qin'ngautiplugulu Lord 12 ni ubluni, nivyaqhunilu.
5 Paapanga piqpagiyara Rachel dearly, qin'ngayuqlu takuniaqtuq malrungnik irninik inuuhimayuq.
6 Talvuuna taiyauyunga Benjamin, tamna, irniuyuqublut.
7-mi 7-mut pikmat Egypt-mut, Joseph-mut, angayugalu ilitariyamnik, uqaqtuq uvamnut: Hunauyuquqautivaaapataniuvrutigiyamnik?
8 Unalu uqaqtara, tigliqtiqtuq aukmik tuyuqlugulu,uqarlugulu:ilihimaluguunatipaup irnia.
12Doye,talvuuna,nutarara,quviagiyaaLord Godgodheavenandnunakput,pihimaplugitlu pitquyangit, malikhugit uuktuutigilugu nakuuyuquvaluangutJoseph.
13-guyuq ihumaknilu nakuugitaaqni, qauyimagaluaqtilugu; Uriyauyaap ihumani takuyaatamaitahunatihuaqtumik.
14 Fear-guyuq huli, piqpagilugulu nuatqatitit; uvalu inuuhiga Beliar-mik piyaaqtaatit afflictmik tamaat, kihimi huli pilimaitatit, avatqungitkaluaqhuguJosephanga.
15 Qaffinik angutinik piumayut, God aaniqtailiblugu!
16-nik16-nik16-nik16-nik16-nik16-nik16nik16-nik16-nik16-nik12-nik12-nik12-nik ikhinaqhaanikGod-mit.
17 Nor maligahaqaqtaaqtuq hapkunanga anggutit uvaluuniin nipiquqtubluni, ikayuqtauyuq Lordmik piqpaginikkut kitut nuatqatiminun.
18-nik Joseph-mik aapata aapata aapata aniqataaqniganik, lord-guyuq ihuilimaginmat sin-mikhunamiknirumiktamik.
19unalutalvuunaJacobcried:Mygoodchild, thouhakugingniqaqtuqanarnikaapataJacob.
20Iqimitaa, kised-mikmalruuknikikaaqninik, uqarlugu:
9 Unalu uqaqtuq uvamnut: taimaa, angayuq, kiblungakiblungatunivaktungaIshmaelites-mut, tunivaktungalu loin-mik kalikumik, iqhipkaiplungalu,bade-mikluaqpalunga.
10-nikatauhiqluikhinaqhimayararod-mik,lionmiktakuvluguslew-lu.
11-guyutilauniganiluikhinaqhimayut.
21-mi Pidjutaani inniaqtuq pinirharnikkut mighaagunLambOfGod-mi,unaluSaviourof the nunarjuami, taimaalu ihuinaaqhimangittuq atauhiq tunijauluni maligakkut angutinun, taimaalu sinless-mik tuquniaqtuq angutinun aungmi,salvation-munGentiles-mun,uumunga salvation-munGentiles-mun,uumungaluIsraelmun, uumunga salvation-mun Gentiles-mun, uumungaluIsrael-mun,uumungasalvation-mun Gentiles-mun,uumungaluIsrael-mun,uumunga sinel-mun, salvation-mun Gentiles-mun, uumungaluIsrael-mun,uumungasalvation-mun Gentiles-mun, israel-mun, uumunga salvation-
mun Gentiles-mun, israel-mun, uumunga salvation-munGentiles-mun,uvaniluIsrael-mi, uumunga salvation-mun Gentiles-mun, uumungaluIsrael-mun,uumungasalvation-mun Gent uvalu igitlugit Nauhimayut uvalu kivgaqtuqtut.
22 See tadja, taimaali, nutarara, nunguani nakuuyuqangut?
23 Maliruaqat nariyaminik, talvuuna, nakuuyumik ihumamik, taima atulaaqtutlu narugijutinik.
24-nik Nakuuyumik angutaugumi taa taaqtuungittuq; tautuktitiyaangat uvamnunrcy tamainunangutinun,taimasinnersnik.
25-guyut ihumagigaluaqhugit. ihumaaluutigiblugu,nakuuyumikaniguqhibluni, aaniqtailiyaubluni God-mit; quviagiyaalu ihuaqtumikinmi.
26-nik kinaliqaak naunaiqqat, aqhaaqtaa; Kinaliqaak ihuaqhikpat, hangiangittuq; Kinaliqaakpikpat,quyagilugu;aihiruqtuqangut laudeth; nakuuluangituq angut natqani; hakuiqhuninaghangnikkut;untoGodaliahuktuq.
27Unaluquviahuktuqpikpagiyaanakuuyumik idjuhiqmikpikpagiyaminikinmi.
28 Taimaali, kihimi nakuuyumik ihumaguvin, tamangnik talgikhimaniaqtut angutit ihumaalungniq ilingnun, uvalu mamaqhaqhimayut uluvangniaqtutit uvalu nakuuniaqtutit;uvaluhuungituniknutqalimaitut inmipiumanikkut, kihimitunihiblutikhunanik inmiihuaqtumiktapkuaaktuqtauyut.
29 Nakuukpat, pigaluaqtillugu imiq avugiikniaqtuq ilingnit; uvalu nipaluit uliisiniaqtutit.
30-niktalvanipiqaqtuqnakuuyumikhavagiami qaumaninganiluihumami,taan'ngaraluaqtillugu.
31 For kinaliqaak ningarumi angutaugumi, kingaffaaqtuq;Angutangutangutauyuq,uvalu tigumibluguihumaalungniq.
32Unalukituliqaakqin'ngaqtaliqpianian'ngut, taliqpiani an'ngut: mikaugaluamik nikaugaluamik, kihimi angayungnaiqhuni, kihimiangayuqangayuq.
33-guyut ilauniga nakuuniqhaq angutaugituq hakugikniganik ihumagihuiqniganik Nan'ngariyauniganik,angel-mikmaliruakhamik.
34 unalu gazethth quviagingittaa atauttikkut pinirhaqtuq hunanik, katipkaingittuqluuniit atauttikkutpijumaqpiarhuni.
35 Nikahuktungittuq quviahuktuq, nikahuktuq nuatqatimini, inminik inminik luxuries-mik, tipaittuqikkikikkit,Lord-mutilanga.
36 Nakuujut ilaupkaidjutikhat pingittaungittut ikhinangittumikangutinit, imaaluilihimaplutik qujanginnaq,iquhimaittumikluuniit,imaaluuniit ninngaqtaqhutik; Taphumunga Lord dwellethmik qaumaningani sul-mi, uuktuffaaqhunilu tamainnutangutinut.
37-nguyuq nakuuyumik ihumayuq malruungittut uqauhingit, nivyaqtumik, nivyaqtumiknan'ngariyaminiklu,nivyaqtumiklu, nipaitumiklu, nivyaqtumiklu, iquyuq iquyuqlu, ilinganiq unalu nakuuninnga; kihimi ikhinaqhuni, ulapiqiqhuni uvalu iqhinaqhuni, pidjutigiblugittamaitaangutit.
38-nik malruiqtuqhutik, malruiqtuqhutiklu naalakvikmik; tamainun kitut havaktait, uvaluuniin uqaqhuni, uvaluuniin takubluni, ilihimayuqtamnaLordqiniqtuqsulmik.
39 Halumayuqlu ihumani ihuinaalimaituq angutininuvaluGodmin.
40-nik taimatutlu havauhiqnik Nan'ngariyauyunik malruuknik uaqtirutinik, piqagituqluatautimikinmik.
41Talvuuna,nutarara,uqautiyagit,ulipkarlugu nauhimayuq;tuniyaatiglukturiami.
42 Unalu mamaa 7-nik evils-nik. Hivuliq ihumap ihumap hapiqniq haffumuuna Nanuutikkut,uvaluhivuliqaungmik;tugliqruin; pingahuat, pingahut; hitamagilugu, quviahulukaaqhuni; talimat, itiq; siksiujuq, qugluknaqtuq;7-nguyut,ahiruqtirutit.
43 'Therefore Cain-guyuq pipkaiyuqlu 7-nit vengeances-nikGod-kunit,tamaini10-niukiuni Lord-mihatqiqtitiyuqatauhiqmikplague-mik.
44-nik 20-nik ukiulik naglikhaaqtuq, 9-nik ukiuqaqtuqukiuqahiruqtiqtauyuq.
45-nik ihumagiyaminik Abel-mik, aniqata, unalu -tamaita evils-guyut ihumaliuqtauyuq, kihianiLamech-mik7-nik7-nik.
46-nguyut taimaali tahapkuatut, cain-tut nipaluktutut itiqtaulutiklu, itiqtauniaqtut aadjikkutaanutihumaliurutinut.
CHAPTER 2
Verse 3 piqaqtuq akhuuqtumik uuktuutinik iglumini-pihimayunik naunaiyaqhimayut napait uqaqtauyuthmaninalunaqtunun.
1Anddoye,nutarara,qimaaqpaktuq,aumaniq, anirniq,aniqhaaktariami,aliattakhutiklu.
2 Ihumagiyuq pikpagiyaminik, qun'ngiaqtuq arnaq qun'ngiaqtuq naugiami; hath-mik tikliqtaminikuumatimini,taimaaSpiritGod-mik utirmat.
3 Hiqiniq naunaiyaqhimangituq imaa shiningmikuvalu miremik, kihimipaniupayuq tamangnik uvalu aqublutik naimablutik; ihumalungniq, ilaubluni hapkunanga ihuinaangnikkut nunaqyuamin, halumahimaitumik uvalu inmi naunaiyaqhimangitut.
arnanun; uvalu kingdom of Lord ilaulimaituq ilingnun,aulayaangani.
5-guyuq takuukhauginiga God-mik ilaganiiniaqtuq, kiguliqlu agikligiarut agitqiyauniaqtuqhivuliqmit.
6 unalu 12-nguyut tupqit katitiqtauniaqtut talvani, tamaitalu Gentiles-mi, taimaa amigainiqhat tuyurniaqtut his salvation-mik pulaarlutiktaapkunainnarmikpuvipkakhimayut.
7 Unalu itiqtukhaq hivulliqpaamut uunaqutinganut, piqaqtuqlu Lord-mik havautituqtauniaqtuqhilataanut,taimaarniaqtuq napaaqtumik.
8-luveil-mikuunaqnigaatulakniaqtuq,Spirit-lu God-mik anukhaqaqniaqtuq Gentiles-mut ikulaaqtuqaqat.
9 unalu Hesend talvanga Hades-mit anipkaqtauniaqtuqnunakput.
10 Ilihimayungalu qanuq mikaugaluamik nunakput,uvaluqanuqnighilaaqniaqtuq.
11TadjahumiJosephuvaniEgypt,takuyunga naunaitkutani uvalu kihiqtitinikkut; uvalu qinngautit Jacob paapanga takuyara, tupaumabluniubluni,tamaatnaunaitkutaa.
12 Uvalu uqaraangamik h hapkua hunat, uqaqtuq:Ilihimalugittadja,taimaali,nutaqqatka, tuquyunga.
13 Do ye, talvuuna, itquumayuq atauttimut nuatqatiminut,pihimalugumaligangaLord-mit unaluHisatan'nguyaq.
14-nikhapkunungahunanunaniyunga.
4 Ukpiriyara piqaqniaqtuqlu nivil-nik ilingni, tainiinnin Enoch-min taliqpiani: kihimi havagumaniaqtuq nication-mik, taimaalu, tamaita tammaqtaililugit ikittun, nutaanguqtiqniaqtaalu pilluarumanikkut
15 Do ye, talvuuna, nutaqqatit talruaqhimayumikpihimaniq;taimatamangnik Abraham,Isaac,jacoblu.
16-guyut tamaita ukua hunaliqaa pipkaiyut uvaptiknik,uqajavutit:Pihimainaqlugupiquhiit God-mik, una Lord-guyuq takuupkainiaquq Hisulation-miktamainikGentiles-nut.
17TalvangatakuniaqtaitEnoch, Noah, Shem, unalu Abraham, unalu Isaac, unalu Jacob, angikliyuumiqtuq taliqpiani algak quviahuktumik,
18-nik Angiklivalianiaquq, atuni atauhiq tikmiavut, angaadjukviit King-mik agayuknaqniqmik, takuukhauqataqtuq nunami angutauniganik.
19-nik amihuniklu ukpiruhuktut Him-mi nunaptautiqtifaaqniaqaaHim-mik.
20-nguyuttamaitaangutitamigairyuuminiaqtut, ilangitiqhinangitutkannguhukhimaitumiklu.
21unaluLordihumaliurniaqtuqIsraelhivullirmi, pingittamingnik;takugamiGod-mikkumauyami pipkaiyaamiukpiriyamingnikHim-mik.
22-miihumaliuqniaquqtamaitaGentiles-guyut, amihutukpiriyauyuqTakuukhaugituqnunami.
23 And He-lu uqarniaqtuq Israel-kut talvuuna pukuktauyunik Gentilesnik, taima aulatitiffaaqhimayuq Esau talvuuna Midianitesnik, taima aangayaaqtitivakhimayut, taima aangayaagianganik, idolatryniklu; uvalu ikhinaqhutik God-min, taimaali nutaqqat ilanginiiqhiblutikLordmik.
24-ngukpat, nutaqqara, pihuklutik halitirnaqtitlugumaliqaplugitpitqudjutaitLordmik,kihimiiglukhaqmunarittiaqtauffaarniaqtuq uvamnut, tamaitalu Israel katitiqtauhunguyut Lord-mut.
25-nik taiyaulimaitunga amaqunik amaqunik, kihiani havaktuq Lord-mik tuniuqhariagani niqinikukuahavauhiqmiknakuuniganik.
27-nik aturuiqnigani ukiugit ukiuqaqniaqtuq talvaniGentiles-ni,unaluUkunanimaligahani, ayungnaqtumikatuqtuuyanikqanirmitamaini.
28-nik titiraqtauluni taiguani, tamangnik havaani tainianilu, tikkuaqtauniaqtuqlu atauhirmikGod-mik.
29Unalutalvuunatalruqtirluguunalufrojacob paapanga, uqarlugu: tatatiniaqtuq piqalluangittumiktipayumik.
30-guyuquqaqmatluukunigauvigayuqitigani.
31Tuquyuqlupinniqpiaqtumikhinigiamilu.
32-nguyut irninilu quviagiyait, timimini miiyaqhugitluHebron-mipaapani.
33-nikqafiunigiluubluutinuujuhini25-niukiuni.
26-nikpiqaqniaqtuqtalvanilatuliubluniatauhiq nuviqhiani Lord-mi, pingahut Judah-mi Levimilu, aliattaktuq Qanirmini, nutaamik qauyimayaminikaliahuutiqaqluniGentiles-mik.