یەوەئۆبەوەتۆدرکیمەدەک،تیوارکێلتەرفەنەوەیوەزەلاتسێئ.مۆبتاکەدراواهەوەیوەزەلتەکاربینێوخیگنەد»؟ەوودرکتیچ:«یتوگاجنیئ
١١-١٠:٤نایژیاتەرەس.تێرگبرەوۆتیتسەدەلتەکاربینێوخ یتسەدەلومەکەدیاوادەوەکەیەدنڕدوومەهیتسەدەل؛مەکەدیاوادناتنایژینێوخەوەییاینڵدەبەو.نۆخەم،ەیەکەنێوخەک،ینایژڵەگەلتشۆگمڵەب ،تێژڕەدەوەڤۆرمیەگێڕەلینێوخ،تێژێڕبڤۆرمینێوخکێسەکرەه.مزاوخەدڤۆرمینایژکێوایپوومەهیاربیتسەدرەسەل؛ەوەشیڤۆرم ٦-٤:٩نایژیاتەرەس.ەوودرکتسوردیڤۆرمادوخیەنێوەبەکنوچ ەوەتادیبوتاکبیراگزڕنایتسەدەلیەوەئۆب.نەکەمێلیتسەدوەیادنابایبەلەکیەڵاچمەئوانەنەدبیێڕفوکڵەب،نژێڕەمنێوخ:«نتوگیێپنبۆڕ نایکێنزبودربنایفسوییکاشۆپاجنیئ»؟ەیەهیکێدووسچ،ەوەنیراشبینێوخونیژوکبنامەکاربرەگەئ:«توگیناکاربەبادوهەی.یکوابیتسەد ٢٦،٣١،٢٢:٣٧نایژیاتەرەس.درکمقونادەکەنێوخەلنایەکەکاشۆپوتشوک شیوەئینێوخ،ەکریەسەیۆب؟تێبێلناتێوگتسیوناتەنشەوێئو.»نەکەمەکەڵادنمەبرەبمارەبهانوگ:«توگەنمێپنم:«ەوەنادیمڵەوشینبۆڕ ٢٢:٤٢نایژیاتەرەس.»ەتسیوێپ اصەع؟ەوەتاکبیرەبەخێک.ووبتشینادریپیکێرێشکەوورێشکەو،ووبشۆنڕک،ەوەتیووبزرەبۆت،مڕوکەوەکەریچێنەل،ەکێرێشەرتۆکادوهەی یەکەرەکوەوەتسەبەوەیێرتەبیەکەرێشەڵەک.»تێبەدوەئۆبلەگیەوەندرکۆک.تێدۆلیشات،تاوڕانادیناکەیێپناوێنەلرەناداسایوتاوڕانادوهەیەل یاتەرەس.نبەدیپسریشەبیناکەناددوەوەنبەدرووسبارەشەبیناکەواچ،ێرتینێوخەبیناکەلجوبارەشەبیناکەلج.ەوەواردرێژبڵەهیێرتەب ١٢-٩:٤٩نایژ یێلیەوائوەئوەکەکشوەییوەزرەسەنژێڕیبونرگەدەکەرابووڕیوائەل،نرگەنتگنەدەلێوگونەکەنەیەناشینوودمەبشیڕەوابرەگەئ ٩:٤نووچرەدکشویوەزرەسەلنێوخەتێبەدەکەرابووڕتینێهەدرەد یوائەلناکەییرسیمتێبەدنەگۆبەکەرابووڕونرمەدەکەرابووڕوانیناکەییساممنادزەینمەکتینازەدادەمەل:«تێومرەفەدەمەئنادزەی نایناکەمەچرەسەلورسیمیناکەوائرەسۆبەوەرەکبژێردتتسەدوەرگبتەکەراد:ێڵبنوراهەب:«وومرەفاسومەبنادزەینبەدرازێبەکەرابووڕ ەلچ،تێبەهادرسیمیکاخوومەهەلنێوخیەوەئۆب؛نێوخەتێببنایناکەوائەزوەحوومەهرەسەلونایناکەمۆگرەسەلونایناکەرابووڕرەسەلو ،ادێلادەکەرابووڕەلیناکەوائوەوەدرکزرەبیەکۆقەچدرکناینامرەفنادزەیکەورەهشینوراهواسومدرەبیناکەپاقەلچوناکەرادەرفەد ەکەرابووڕدرمنووبادەکەرابووڕەلیەناییساموەئنێوخەبنووب،نووبادەکەرابووڕەلیەناوائوەئوومەهادیناکەراکتەمزخونوەعریفمەدرەبەل ٢١-١٧:٧نووچرەدووبەهادرسیمیکاخوومەهەلنێوخەوەنۆخبەکەرابووڕیوائەلیناوتنایەنناکەییرسیم،ووبنەگۆب وەئۆبکەیەناشینەتێبەدەکەنێوخنژوکیەدنۆخیەدادیێتەکیەنڵاموەئیەوەرەسیناتسرادویکەولیەکەرادوودەلونرگەدەکەنێوخەلاجنیئ اجنیئمژوکەدرسیمیکاخکێتاک،تاببناتوانەلاتتەیانادناترەسەبەکەنوعاتومڕەپەدێتادناترەسەبمنیبەدەکەنێوخکێتاک،نیژەدیێلەکیەنڵام وودوەکەرەجنەپ،ەیادەکەکشۆکەلەکیەنێوخوەبوەوەکەنێوخوانەنەخیب،ەیادەکەکشۆکەلەکیەنێوخوەئوانەلونرگبرەوکێپۆسیهەتسەد رەسینێوخکێتاکتێڕەپەدێتادناکەییرسیموانەبنادزەیەکنوچیەکەڵامیاگرەدەلەوەرەدەنچانەوێئەلماکچیهینایەباتنەدبێلیکەولیۆقەچ :١٢نووچرەدتادبناتێلوناتناکەڵامەتێبەکەرەکنارێوتادانەگێڕوتێڕەپەدێتادەکاگرەدرەسەبنادزەی،تێنیبەدیکەولینووتسوودوەرەجنەپ ٢٣-٢٢،١٣،٧ ێبەدەکنوچ؛تێژڕەدۆبینێوخ،تاهڵەهادیرەسەبرۆخرەگەئتێژڕانۆبینێوخ،تێرمبوتێردبیێلوتێکشەدەکەوەیارزۆدکێزدرەگەئ ٣-٢:٢٢نووچرەدتێرشۆرفەدیەکەییزدۆباوەئ،ووبەنیچیهرەگەئ؛ەوەتاکبواوەتیووبەرەق ١٨:٢٣نووچرەدەوەتێنێمانینایەباتمەکەینابروقیروەچاهەورەهەکەمشەکشێپوارکریمەخینانڵەگەلمەکەینابروقینێوخ ادەکەلەگرەسەبودربیەکەنێوخاسوم.تشڕەکاگنابروقرەسەلیشەنێوخوەئیەوین.ەوەناکەفرەزوانەیتسخوترگرەویەکەنێوخیەویناسوم ٦،٨:٢٤نووچرەد.»ەناسقمەئوومەهەبتەرابەسەوودرکادەوێئڵەگەلنادزەییەنامیەپوەئینێوخەوەئ:«یتوگوتشڕ وتیڕبەدەکەخرەب.تیژێڕەدەکاگنابروقینبتشینەتەلەکەنێوخوومەهوەکاگنابروقیناکەچۆقرەسەخیبتەجنەپەبوەرگبرەوەکاگینێوخەل یتساڕیێوگیکونرەسەتیەخیبوتیرگبرەویەکەنێوخەلوتیژوکەدەکەخرەبناشاپ.تیژێڕیبادەکاگنابروقیروەدەبوتیرگبرەویەکەنێوخ رەسەبەکەنێوخو،نایتساڕیێپیەروەگیەجنەپرەسەتیەخیبونایتساڕیتسەدیەروەگیەجنەپویناکەڕوکیتساڕیێوگیکونونوراه ویناکەڕوکویناکەگرەبولجونوراهرەسەبوتیرگبرەوەکەندرکحسەمیتیەزوەکاگنابروقرەسینێوخەل.یرەبوروەدەنێژڕەدادەکاگنابروق ،١٦،١٢:٢٩نووچرەد.ووبادیڵەگەلیناکەڕوکیگرەبولجویناکەڕوکویناکەلج،تێرکەدزۆریپاجنیئ،ەژێڕیبادیڵەگەلیناکەڕوکیگرەبولج ٢١-٢٠ وومەهۆبتاکەدرەسەلیتەرافەککێراجەنڵاس،تاکەدیناکەچۆقرەسەلتەرافەکتەرافەکۆبهانوگینابروقینێوخەبکێراجەنڵاسنوراه ١٠:٣٠نووچرەد.نادزەیۆبەنیرتزۆریپەوەئ،ناتناکەوەن ٢٥:٣٤نووچرەد.ەوەتێرڵێهەنینایەبۆبشیحسەپینژەجینابروق.ەکەمشەکشێپریمەخڵەگەلمەکەینابروقینێوخ یەکەرداچیاگرەدیلەلەکنژێڕەدادەکاگنابروقیروەدەبەکەنێوخوننێهەدەکەنێوخنوراهیناڕوکیناکەنیهاک،تێژوکەدنادزەیمەدرەبەلەکاگ .ننێژڕەدادەکاگنابروقیروەدەبیەکەنێوخنوراهیناکەڕوکشیناکەنیهاک،تێژوکیەدنادزەیمەدرەبەلەکاگنابروقیروکابیلەل.ەیەوەنووبۆک ،١١،٥:١ناکەیڤێل:تێرنێکشەدەکاگنابروقتشینەتەلینێوخ.تێنێتوسیبەکاگنابروقرەسەلوەوەتاکبێلیرەسوەکاگنابروقرەسەتێنێهیبەکەنیهاک
ۆبشۆخیکێنۆبیەوەئۆبتێنێتوسبیەکەییروەچوتێنێژرپبەکەوەنووبۆکیەکەرداچیاگرەدەلنادزەییاگنابروقرەسەلەکەنێوخەکەنیهاک ەحۆڕوەئرەبمارەبمووڕتەنانەت.تاوخبکێنێوخەرۆجرەه،ەیێجەتشینادناتناوێنەلەککەیەناگێبنایلیئارسیئیەڵامەنبەلکێسەکرەه.نادزەی ناتنایگۆبتەرافەکیەوەئۆبنویشخەبمێپمەکاگنابروقرەسەل،ەیادنێوخەلتشۆگینایژەکنوچمڕبیەدادیەکەلەگوێنەلوتاوخەدنێوخەکمێنەداد ادناتناوێنەلکەیۆمانوتاوخاننێوخەوێئەلکێسەکچیه:توگملیئارسیئیەوەنەبەیۆب.تاکەدحۆڕۆبتەرافەکەکەنێوخەوەئەکنوچ،تاکب واڕ،تێروخبەککەیەدنڵابنایکێڵەژائرەه،نێجەتشینادناتناوێنەلەککەیەناگێبنایلیئارسیئیەوەنەلکێسەکرەه.تاوخاننێوختێبێجەتشین :توگملیئارسیئیەوەنەبەیۆب،ەیینایژۆبینێوخ؛ەکێتشۆگوومەهینایژەکنوچ.تێشۆپیادڵۆخەبوتێژێڕەدینێوختەنانەت.تێرگیبوتاکب ١٤-١٠،٦:١٧ایڤێل.تێردڕبەدتاوخیبکێسەکرەه،ەیەتشۆگوەئینێوخەکەتشۆگوومەهینایژەکنوچ،نۆخانکێتشۆگەرۆجچیهینێوخ ۆبتینێتوسبنایناکەیروەچوەنێژڕەدەکاگنابروقرەسەلناینێوخ،نزۆریپ.ەوەرەکیەم،نزبیمەکەینای،ڕەمیمەکەینای،اگنامیڵادنممەکەیمڵەب ١٧:١٨ناکەرامژ.نادزەیۆبشۆخیکێنۆب،نیرگائیکەیینابروق شیکێکەی،تێنێژرپبادەکەوەنووبۆکیرداچمەدرەبەلۆخوەتساڕیەکەنێوخەلراجتوەحوتێرگبرەویەکەنێوخیەجنەپەبنیهاکرازاعلەئاجنیئ ٥-٤:١٩ناکەرامژ:تێنێتوسەدیەکەییاسیپڵەگەلینێوخوتشۆگوتسێپ.تێنێتوسبادیمەدرەبەلەکەشێماگ یاگنابروقرەسەتێژڕەدتناکەیینابروقینێوخ،ەکبشەکشێپتراگدرەورەپینادزەییاگنابروقرەسەل،نێوخوتشۆگ،تناکەندناتووسینابروق ٢٧:١٢ەرابوودیەوەندرکەرابوود.تیۆخبیەکەتشۆگوتراگدرەورەپینادزەی رەسەبنایەکەنێوخ،تشوکنایناکەخرەبەکەوێشنامەهەب،نایتشڕادەکاگنابروقرەسەبوترگرەونایەکەنێوخناکەنیهاکوتشوکنایناکاگاج رەسەلنایەکەنێوخڵەگەلونایتشوکناکەنیهاک.اگنابروقتشڕادەکاگنابروقرەسەبنایەکەنێوخوتشوکنایشیناکەخرەب،تشڕادەکاگنابروق لیئارسیئوومەهۆبهانوگینابروقوندناتووسینابروقادینامرەفاشاپەکنوچ،نەکبلیئارسیئوومەهۆبتەرافەکیەوەئۆب،ەوەنووبتشائەکاگنابروق
29:22،24ووژێمی2تێرکب ١٦:٣٠نەمەتی٢ترگنایرەوەوەناکەیڤێلیتسەدەلەکتشڕنایەنێوخوەئناکەنیهاک،ناتسەونایۆخینێوشەلادوخیوایپاسومیاساییێپەب ١١:٣٥نەمەتی٢یڕبنایتسێپناکەیڤێلوتشڕنایتسەدینێوخشیناکەنیهاکوتشوکنایحسەپینژەج ەبشینمناکەیکارۆخەڵەژائیروەچوخرەبیندناتووسینابروقەلمڕپنم:تێومرەفەدنادزەی؟نمۆبەکێتسەبەمچۆبناتناکەیینابروقیرۆز ١١:١ایاشیئمینشۆخڵدنزبوخرەبواگینێوخ
ینابروق،نەکەدیتسوردەکیەژۆڕوەلنەکاگنابروقیناکەمسەڕوێڕەنامەئتێومرەفەدەمەئراگدرەورەپینادزەی،ڤۆرمیڕوک:«متویێپ یروونسرەسەلوەکەکشۆکیەشۆگراوچویەکەچۆقراوچرەسەتیەخیبوتیرگبرەویەکەنێوخەلرەسەلینێوخینتشڕویرەسەلندناتووس ١٨،٢٠:٤٣لێقەزەحەوەتیەکەدیکاپوەوەتیەکەدیکاپەیەوێشمەب،یرەبوروەد متەمزخیەوەئۆبەوەنبەدکیزنمێل،نووچەدلمێللیئارسیئیەوەنکێتاکتساراپنایمەکاگزۆریپیکرەئەک،کۆداسیەوەن،یڤێلیناکەنیهاکمڵەب ١٥:٤٤لێقەزەح:تێومرەفەدراگدرەورەپینادزەی،نێوخویروەچنەکبمشەکشێپیەوەئۆبنتسەوەدادممەدرەبەلونەکب یناکەرادرەسەلوەکاگنابروقیکشۆکیەشۆگراوچرەسەلوەکەڵامیناکەرادرەسەتاخیبوتێرگبرەوەکەهانوگینابروقینێوخەلەکەنیهاک ١٩:٤٥لێقەزەحەوەوانیەشوەحیەزاورەد اجنیئەنمیەتسەجەمەئنۆخبونەبب:«یتوگوناکەدرگاشەبیادویدناکشویرەسەتسخیتەکەرەبوترگرەویناناسیع،دراوخەدناینانکێتاک ینووبشۆخێلۆبتێژڕەدسەکرۆزۆبەک،ێونینامیەپەلەنمینێوخەمەئەکنوچەوەنۆخبیێلناتوومەه:«نتویێپودرکیساپوسودربیەکەماج ٢٨-٢٦:٢٦اتەم.ناکەهانوگ ودربیەکەماج.»ەنمیەتسەجەمەئ،نۆخب،نەبب:«یتوگوادنایێپویدناکشورەسەتسخیتەکەرەبودربیکێناناسیع،دراوخەدناینانکێتاک :١٤کرام.»تێژڕەدسەکرۆزۆبەک،ێونینامیەپەلەنمینێوخەمەئ:«نتوگیێپ.ەوەدراوخنایێلنایوومەه،یشخەبنایێپودرکیرازوگساپوس ٢٤-٢٢ یاودشەکەماجاهەورەه.»نمیدایۆبنەکبەمەئ،ەواردناتوانێپەلەکەنمیەتسەجەمەئ:«یتوگوادنایێپویدناکشودرکیساپوسودربینان ٢٠-١٩:٢٢اقول.»تێژڕەدناتۆبەک،ادنمینێوخەلەیێونینامیەپەناماجمەئ:«توگیەد،ەراوێئیندراوخنان متشۆگکێسەکرەه.»ەیینادناتۆخەلناتنایژ،ەوەنۆخەنینێوخونۆخەنڤۆرمیڕوکیتشۆگرەگەئ:مێڵەدناتێپیتساڕەب:«نتوگیێپاسیعاجنیئ یەوەئ.ەیەوەندراوخمنێوخوەتشۆگمتشۆگەکنوچ.ەوەمەکەدوودنیزادییاتۆکیژۆڕەلو.ەیەهییاتەهاتەهینایژ،ەوەتاوخبنمینێوخوتاوخب ٥٦-٥٣:٦انەحۆی.میژەدادوەئوانەلشینموەیێجەتشینادنمەل،ەوەتاوخبمنێوخوتاوخبمتشۆگ نارەبمەغێپیناکەراک.نبشاب.ندرکانیزەلوناکەوارنێکنخەتشەلونێوخەلوناکەتبۆبوارکشەکشێپیندراوخەلنرگبروودەبناتۆخیەوەئۆب ٢٩:١٥ یروونسووارکیرایدیناکەتاک،نبێجەتشینیوەزیووڕوومەهرەسەلیەوەئۆبەوودرکتسوردیڤۆرمیناکەوەتەنوومەهنێوخکەیەل ٢٦:١٧نارەبمەغێپیناکەراک.ەوودرکیرایدناینووبێجەتشین
ەیۆب.ەووترگەنروودەبادوخیناکەییراگژۆمائوومەهەلمۆخەکنوچ.مکاپناکەڤۆرموومەهینێوخەلەکیەوەئیندرکرامۆتۆبمەبناتەدۆڕمەئەیۆب .یتەیویڕکیۆخینێوخەبەکنۆخبادوخیاسێڵکیەوەئۆب،یرایتشرەپرەسەتۆدرکیەوێئزۆریپیحۆڕەکنبەناڕەموەئوومەهوناتۆخیراداگائ ٢٨-٢٦:٢٠نارەبمەغێپیناکەراک ەکتێبەنەوەئاهنەت،نزێراپانەرۆجوەلیکێتشچیهناوەئەکیەماجنەئوەئەنیوتشیەگوەنامویسوون،ەوانێهنایڕەوابەکیەنایەوەتەنوەبتەرابەس ٢٥:٢١نارەبمەغێپیناکەراک.نزێراپبندرکانیزەلوناکنخەلونێوخەلوناکەتبۆبناکەوارکشەکشێپەتشەلنایۆخ ۆبەیانیادیۆخینێوخەبنووبڕەوابەبادوخ،نووبتسوردوتساڕ،ەیەهادحیسەماسیعەلەکیەنووبراگزڕوەئیەگێڕەلیدازائەبیەکەتەمعینەب مەلیەوەئۆب.ەوادوخییەدروبێلیەگێڕەل،وودرباڕیناکەهانوگینووبشۆخێلۆبتێنەیەگباڕیۆخیتسوردوتساڕیەوەئۆب،تەرافەکەتێببیەوەئ ٢٦-٢٤:٣نایمۆڕ.ەیەهاسیعەبڕەوابیەسەکوەئیندرکتسوردوتساڕوتێبرەورەپدادوکات،منەیەگباڕیۆخیتسوردوتساڕادەتاک ٩:٥نایمۆڕ.تێبەدنامراگزڕییەڕووتەلەوەوەئیەگێڕەل،نیووبۆگتساڕوەئینێوخەباتسێئەکرتایزرۆزەتاوەک ؟ەیینحیسەمیەتسەجیشەبواهایائ،نینێکشیەدەکیەنانوەئ؟ەیینحیسەمینێوخیشەبواهایائ،رەسەنیەخەدیتەکەرەبەمێئەکیەتەمعینەماجوەئ ١٦:١٠سۆیتنرۆکیمەکەی
یندرم،ەوەنۆخەدەناماجمەئونۆخەدەنانمەئکێتاکرەهەکنوچ.ادنمینێوخەلەیێونینامیەپەناماجمەئ:«یتوگودربیەکەماجیندراوخنانیاود ینێوخوەتسەجەلتێبەدرابناوات،ەتسیاشانیکەیەوێشەب،ەوەتاوخبنادزەییەماجمەئوتاوخبەنانمەئکێسەکرەهەیۆبتێداتنەدەدناشیپنادزەی ٢٧-٢٥:١١سۆیتنرۆکیمەکەی.نادزەی یدنەمۆکشیندرکشیاتسۆب،یۆخیتسیویشۆخیێپەب،یۆخۆبنیبڵادنمەوەحیسەماسیعنەیلەلیەوەئۆبەوودرکیرایدەتخەوشێپیەمێئ یدنەمەڵوەدیێپەب،ناکەهانوگینووبشۆخێل،تێبەدنامراگزڕەوەوەئینێوخیەگێڕەلەوودرکڵوبقادەکەتسیوەشۆخەلیەمێئەک،یەکەتەمعین ٧-٥:١نایسفەئیەکەتەمعین ١٣:٢نایسفەئەوەتەنووبکیزنحیسەمینێوخەب،نووبروودراجکێدنەهەکەوێئادحیسەماسیعەلاتسێئمڵەب یکیراتیتڵەسەدەلیەمێئوەئ،ادیکانووڕەلناکەزۆریپیتاریمەلنیبرادشەبیەوەئۆبەوودرکیەتسیاشیەمێئەک،کوابۆبنینازێپوساپوس ینووبشۆخێلتەنانەت،ەوەوەئینێوخیەگێڕەلەیەهەوەیەگێڕەلنامنووبراگزڕەک،یەکەزیزائەڕوکینیشناشەدنایەگیەمێئودرکراگزڕ ١٤-١٢:١نایسۆلۆک:ناکەهانوگ نای،نبیوەزرەسیناکەتشاج،مێڵەد،وەئەبەوەتاکبتشائادیۆخڵەگەلکێتشوومەهیەوەئۆب،درکیتشائەوەیەکەچاخینێوخیەگێڕەلاجنیئ ٢٠:١نایسۆلۆکنامسائیناکەتش وانەلەسەکوەئەوەندرمیەگێڕەلیەوەئۆبترگرەوناکەنێوخەلیکێشەبەوێشنامەهەبشیوەئ،نێوخوتشۆگەلنرادشەبناکەڵادنمەکنوچ ١٤:٢ناکەییناربیعناتیەشەتاو،ووبەهیندرمیزێهەکتابب
٩ناکەییناربیع ووبەهیناهیجیکەیاگزۆریپوییادوخیندرکتەمزخیناکەمسەڕوێڕمەکەیینامیەپیتساڕەب1 اگزۆریپتێرتوەدیێپەکووبادێتیشیامنینانوزێمونادارچەکنایمەکەیووبارکتسوردکێرداچەکنوچ2 تێربەدواننایوومەهینیرتزۆریپەبەکەکەرداچ،مەوودیەدرەپیاود3 وووبدرکیڵوگەکنوراهیەکەرادوانامەکووبادێتیەکەنیڕێزەڵەجنەم،ووبارشۆپادڕێزەبینامیەپیقودنسوووبەهیەکەنیڕێزەروخب4 .ووبادێتینامیەپیناکەزێم .نیەکبیسابیتەبیاتەبنیناوتاناتسێئەک.نووبنابەرهیمیسروکیرەبێسیدنەمۆکشیناکەبوڕەکیرەسەل5 .درکەدواوەتنایادوخیندرکتەمزخومەکەییەکەرداچوانەنووچەدەشیمەهناکەنیهاک،نارخکێڕەیەوێشمەبەنامەئکێتاک6 .درکەدیشەکشێپلەگیناکەڵەهویۆخۆبەک،نێوخێبەب،ەوەمەوودوانەووچەداینەتەبکێراجەنڵاسنیهاککۆرەسمڵەب7 .ووباتسەواتشێهمەکەییەکەرداچەکادکێتاکەل،ووبتوەکەنرەداتشێهناوومەهینیرتزۆریپوانەنووچیاگێڕەکتێنەیەگەدەمەئزۆریپیحۆڕ8 یەوەئکەو،ادماجنەئیەکەتەمزخەکیەسەکوەئیناوتەدیەنەک،ارکەدشەکشێپینابروقمەهویرایدمەهادیێتەک،ووبەهەتاکوەئیەتاکوەئەک9 .تاکبواوەت،ەیەهەوەنادژیوەبیدنەویەپ .نووباتسەوەوەییەتسەجیمسەڕوێڕورۆجوارۆجیندرۆشوەوەندراوخوتشۆگەلاینەتیزاسکاچیمەدرەسات10 مەلکەنەتاو،ەوارکەنتسوردتسەدەبەک،ووتاهادیناکەشابەتشینیهاکیکۆرەسەووبەوەرتواوەتورتەروەگیکێرداچیەگێڕەلحیسەممڵەب11 .ەیانیب .انێهتسەدەبەمێئۆبییەشیمەهیراگزڕوزۆریپینێوشوانەووچەکیدیکێراجیۆخینێوخەبوکڵەب،ژێردێوگونزبینێوخەبەن12 .یەکەتشۆگیەوەندرککاپۆبتاکەدزۆریپ،تێنێژڕەدناکەسیپەککێشێماگیشێمەڵۆخونزبواگینێوخرەگەئەکنوچ13 یەوەئۆبەوەتاکەدکاپناکەوودرمەراکەلناتنادژیورتایزەدنەچ،درکادوخەبشەکشێپەڵەپێبەبیۆخییەشیمەهیحۆڕەبەکحیسەمینێوخ14 ؟نەکبوودنیزیادوخەبتەمزخ یەناوەئ،مەکەیینامیەپرێژیناکەییچێپرەسیندرکراگزڕۆبەوەندرمیەگێڕەلیەوەئۆب،ەیێونینامیەپیناویژبوانەشەمەئرەبەلرەه15 .نرگبرەوییەشیمەهیتاریمینێڵەبنوارکگناب .تێبەهشەکەراکتەیسەویندرمتێبەد،تێبەهکەیەماننامیەپێوکەلەکنوچ16 .ەیادنایژەلەکەراکتەیسەواتەیینیکێزێهچیهانیگەئ،ەزێهەبناکەڤۆرمیندرمیاودەماننامیەپەکنوچ17 ارکەنناخرەتنێوخێبەبمەکەیینامیەپەلماکچیهمڵەب18
مەهوترگرەویپۆسیهورووسیمشپووائڵەگەلینزبوژێردێوگینێوخ،توگیلەگوومەهۆباساییێپەبیناکەنامرەفوومەهاسومکێتاک19 .تشڕیەکەلەگوومەهمەهوەکەبێتک »نوودرکێپینامرەفادوخەکەیەنامیەپوەئینێوخەمەئ:«یتوگ20 .تشڕنێوخەبیەکەتەمزخیناکەلەپولەکوومەهوەکەرداچمەهشەوەلەگج21 .ەیینکێنووبشۆخێلچیهنێوخینتشڕێبەبو.ەوەتێرکەدکاپاسایەبکێتشوومەهیەکیزن22 .ەنامەلرتشابینادینابروقەبنایۆخناکەیینامسائەتشمڵەب.ەوەنێرکبکاپەناتشمەبناکەنامسائیناکەتشیشخەنووبتسیوێپەیۆب23 مەدرەبەلیەوەئۆباتسێئ،یۆخنامسائۆبوکڵەب.نیتساڕیەنێوەک،نوارکتسوردتسەدەبەکیەنازۆریپەنێوشوەئوانەتەووچەنحیسەمەکنوچ24 .تێوەکبرەدناموانێپەلادادوخ .زۆریپینێوشەتێچەدەکیدیناسەکینێوخەبەنڵاسنیهاککۆرەسنۆچکەو،تاکبشەکشێپیۆخراجرۆزیەوەئۆباهەورەه25 یەوەئۆبتوەکرەدادناهیجییاتۆکەلکێراجاتسێئمڵەب،تێبتشەچیرازائراجرۆزەوەناهیجینووبتسوردیاتەرەسەلێبەدەتاکوەئەکنوچ26 .یۆخینادینابروقەبتاببلهانوگ .ندرکییاگدادەمەئیاودمڵەب،نرمبراجکەیناکەڤۆرمۆبنۆچکەو27 ۆبتێوەکەدرەدهانوگێبەبمەوودیراجۆب،نێڕەگەدادیاودەبیەناوەئۆب.تێرگبڵەهسەکرۆزیهانوگیەوەئۆبارکشەکشێپحیسەمکێراج28 .نووبراگزڕ
٤:١٠ناکەییناربیع.تاببلناکەهانوگنزبواگینێوخێرکانەکنوچ ١٩:١٠ناکەییناربیع،اسیعینێوخەبنیرتزۆریپوانەنووچۆبەیەهنامیرێوب،نایاربەیۆب رتەتسیاشەبەدنەچ،ەووبزۆریپیێپەک،ەویناززۆریپانیکێتشەبیەکەنامیەپینێوخوەووترگادیێپرێژەلیادوخیڕوکیەسەکوەئ،ەوەنەکبریباو ٢٩:١٠ناکەییناربیع؟تەمعینەلتێرنازەد ٢٨:١١ناکەییناربیعتادبێلنایتسەددربوانەلیناکەڵادنممەکەییەوەئکەن،دربەوێڕەبینێوخینتشڕوحسەپینژەجەوەڕەوابیەگێڕەل
٤:١٢ناکەییناربیعنگنەجەدهانوگیژدوەوەتەنووبەنیراگنەرەبنێوخاتاتشێه ٢٤:١٢ناکەییناربیعتاکەدلیباهینێوخەلرتشابیەسقەک،نتشڕینێوخۆبوێونینامیەپیناویژبواناسیعۆب ەیۆبتێرنێتوسەدەکاگودرۆئیەوەرەدەل،ەکاگزۆریپوانەتێرنێهەدەوەهانوگیۆهەبەوەنیهاککۆرەسنەیلەلناینێوخەک،ەنادنڕدوەئیمرەتەکنوچ ١٢-١١:١٣ناکەییناربیعتشەچیرازائەکەزاورەدیەوەرەدەل،تاکبزۆریپلەگیۆخینێوخەبیەوەئۆبشاسیع وومەهەل،ەوەییەشیمەهینامیەپینێوخیەگێڕەل،ناکەڕەمیەیەروەگەناوشوەئ،ەوەدرکوودنیزندرمەلنامراگدرەورەپیاسیعەک،یتشائیادوخ اسیعیەگێڕەل،ادوەئیواچەلتاکبراکادەوێئەلتێبرەکشۆخڵدیەوەئ،نەکبێجەبێجیۆخیتسیویەوەئۆبتاکەدناتواوەتادشابیکێراک ٢١-٢٠:١٣ناکەییناربیعنیمائتێبوەئۆبیدنەمۆکشەیاتەهاتەهاتەهۆب؛ەوەحیسەم رۆزۆبناتیتشائوتەمعین:حیسەماسیعینێوخینتشڕویڵەیاڕێوگۆب،ەوەحۆڕیندرکزۆریپیەگێڕەل،ەرێژبڵەهکوابیادوخیەتخەوشێپیێپەب 1:2سۆرتەپیمەکەیتێب ەبمڵەبنواریگرەوەوەناتناریپابوابەلتیرەنەبەکناتناکانامێبەسقەل،ەوەنیارکەنراگزڕڕێزوویزکەوناکەووچوانەلەتشەبەکننازەدەکنوچ ١٩-١٨:١سۆرتەپیمەکەی:ەڵەپێبویڕوکومەکێبیکێخرەبکەو،حیسەمیخرنەبینێوخ کێهانوگوومەهەلیەکەڕوکیحیسەماسیعینێوخ،ەیەهادرتکەیڵەگەلنامیشەبواه،ادیکانووڕەلوەئنۆچکەو،نۆڕبادیکانووڕەلرەگەئمڵەب ٧:١انەحۆییمەکەی.ەوەتاکەدنامکاپ حۆڕەکنوچ،تادەدیڵاحتەیاششیحۆڕ.نێوخووائەبوکڵەب،وائەباهنەتکەن؛حیسەماسیعتەنانەت،تاهنێوخووائەبەکەیەسەکوەئەمەئ ادیوەزەلەکنەهسەکێس.نکەیەسەکێسمەئ،زۆریپیحۆڕوەشووکواب،نەدەدیڵاحتەیاشادنامسائەلەکنەهسەکێسەکنوچ.ەییتساڕ ادوخیڵاحتەیاش،نیرگبرەوناکەڤۆرمیڵاحتەیاشرەگەئ.ەوەنرگەدکەیادکەیەلەسەکێسمەئ،ننێوخووائوحۆڕشیناوەئ،نەدەدیڵاحتەیاش ٩-٦:٥انەحۆیمەکەی.ەوادیڵاحتەیاشەوەیەکەڕوکیەرابەلەکەیادوخیڵاحتەیاشەمەئەکنوچ،ەرتەروەگ وتسیوشۆخیەمێئیەسەکوەئۆب.یوەزیناکاشاپیکۆرەسوناکەوودرمەلەووبکیادەلمەکەیوەزۆسڵدیڵاحتەیاشەکەوەحیسەماسیعەلاهەورەه .نیمائ.ەیاتەهاتەهۆبتێبوەئۆبیناڕمکوحویدنەمۆکش.یکوابوادوخۆبنیهاکواشاپەدرکیەمێئونیدرۆشنامناکەهانوگەلیۆخینێوخەب ٦-٥:١یناشخەپ ولەگونامزومزخوومەهەلوتیارژوکۆتەکنوچ،ەوەتیەکبیناکەرۆموتیرگبرەوەکەبێتکتیەوەئینەیاشۆت:«توگنایێونیکەیینارۆگ ٩:٥یناشخەپ;ەوەتەننیوودرکتراگزڕادوخۆبتنێوخەبەوەکێلەگ ەکەخرەبینێوخەبوەوودرۆشنایناکەلجوەوەرەدەتەنووتاهەوەرۆزیکەیەناگنەتەلەکنەناوەئەنامەئ:«متویێپ.»تینازەدۆت،ەکاک:«توگمێپ ١٤:٧یناشخەپ.»ەوەتەوودرکناییپس ١١:١٢یناشخەپتسیوەنشۆخناینایژشیندرماتەهنووبڵازادیرەسەبنایۆخیڵاحتەیاشیەسقەبوەکەخرەبینێوخەب
ڕەشوتاکەدیرەودادیتسوردوتساڕەب،ۆگتساڕوزۆسڵدارتوگەدیێپووبتشینادیرەسەلیەوەئ.ینیبمیپسیکێپسەئوەوەیارکەکینیبمنامسائ ووبادرەبەلیکێکاشۆپینازەدیەنسەکیۆخەلەگج،ووبارسوونیکێوان؛نووبرۆزیجاتیرەسرەسەلونووبرگائیەسێڵبکەویناکەواچتاکەد .ووبادرەبەلنایکاپویپسوناوجیکێناتەکونتشیۆڕادیاودەبەوەییپسیپسەئەبشینامسائیناکاپوس.ەیادوخیەشویوان،ووبمقونادنێوخەلەک ١٤-١١:١٩یناشخەپ ۆبیەبوەتیتەمعین،ەواژڕنامنووبراگزڕۆبەک،ادادوخمەدرەبەلەخرنەبەدنەچوەئینێوخنینازبونیەکبحیسەمینێوخیریەسییووتسەبقەچەباب ٥:٤ناکەیتنرۆکۆبتنمیلکیەمانمەکەی.ەوانێهتسەدەبناهیجوومەه یەناوەئوومەهۆبنووبراگزڕنامراگدرەورەپینێوخەبیەوەئۆب،ەیەوێشمەب.تێساوڵەهەوەیەکەڵامەلرووسیکێتەپەک:ادێپنایکەیەناشیناهەورەه .ەووبەهادەنژمەلشینیبشێپوکڵەب،ەووبەنڕەواباهنەتنۆچەکننیبەدناتسیوەشۆخ.تێبیراگزڕ،ەیەهادوخەبنایاویهوەیەهادوخەبنایڕەواب ١٠:٦ناکەیتنرۆکۆبتنمیلکیەمانمەکەی ٦:١٠ناکەیتنرۆکۆبتنمیلکیەمانمەکەی.اردناموانێپەلینێوخەکنیرگبحیسەماسیعنامراگدرەورەپەلزێڕاب اسیعنامراگدرەورەپ،ووبیرەبمارەبەکیەییتسیوەشۆخوەئۆبادکێتاکەل؛یۆخڵەگەلدرکەوێپنامیدنەویەپەوەیزاوخرێخیەگێڕەلراگدرەورەپ ٧:٢١ناکەیتنرۆکۆبتنمیلکیەمانمەکەی.نامحۆڕۆب،وەئیحۆڕ؛ەمێئیتشۆگۆبوەئیتشۆگ؛ادوخیتسیوەب،یشخەبەمێئۆبیۆخینێوخحیسەم .یەکەنێوخینتشڕەبەتاو.نیبزۆریپنامناکەهانوگینووبشۆخێلەبات،نووچوانەلەتادبیۆخیەتسەجەکووباینڵدنامراگدرەورەپەراکۆهمەئرەبەل .ەوەنیووبکاچیەکەنێوخەبواردێلیۆقەچەوەنامناکەناواتیۆهەب،ووبرادنیربەوەنامناکەییچێپرەسیۆهەب:تێومرەفەدەمەئزۆریپیبێتکەکنوچ 4:1،3ابانرەبیتشگیەمانەوەدرکەنیمەدەیەوێشمەب،وامادادیناکەواڕبمەدرەبەلکێڕەمکەوواردربنیڕبرەسوەرەبکێخرەبکەو ۆبسۆیتانگیئیەمانووبیتشورسناتۆبەکادماجنەئیواوەتەبناتەراکوەئ،دناژوروناتۆخحیسەمینێوخەبونووبادوخیووتوەکنێوشنۆچ 1:3نایسفەئ
وواردرێژبڵەه،حیسەماسیعیکوابادوخیناکەتسیوەشۆخ:ەیادایسائەلسێلارتەلەکزۆریپیاسێڵکۆب،سۆرۆفۆیتتێرتوەدیێپەکسۆیتانگیئ یواوەتەبەک:ەیەوەوەئنەیلەلەکادەوەنووبوودنیزەل،ناماویهیحیسەماسیعیزۆسوزۆسویتشائەوەنێوخوتشۆگیەگێڕەل،ادوخیەتسیاش 1:1ناکەنایلارتۆبسۆیتانگیئیەمانمزاوخەدۆبیکەییرەوەتخەبویشۆخوومەهیاویه،مبەدماوەدرەبادیواردرێنیتەفیسەل،مەکەدوڵس ۆبسۆیتانگیئیەمانحیسەماسیعینێوخەتاو،ادیزاوخرێخەلونادزەییتشۆگەتاو،ادڕەوابەلەوەنەکبێونناتۆخ،ناینومرەنویمرەنەبەیۆب ٧:٢ناکەنایلارت یکەییتسیوەشۆخەک،یتەیەکەنێوخ،میۆرزەماتەکیەیەوەندراوخوەئدوادیەوەنەل،ەحیسەماسیعیتشۆگەکمەکەدادوخینانیووزەرائنم ٥:٣ناکەییمۆڕۆبسۆیتانگیئیەمانەواتوەفەن ،ەوانێهتسەدەبیتەمحەڕەیادایسائەلایفلدلیفەلەکنامراگدرەورەپیحیسەماسیعوکوابیادوخیاسێڵکۆب،سۆرۆفۆیتتێرتوەدیێپەکسۆیتانگیئ ەب;یشۆخەووتاهیدەبەوەیینابەرهیموومەهەبەوەیەوەنووبوودنیزەبوەووبداشنامراگدرەورەپیرازائەبەشیمەهوەووبریگێجادادوخیگنەسواهەل یزۆریپیحۆڕەب؛نبووترگکەی،نوارنادحیسەماسیعیریبیێپەبەکیەنانۆکایدوەئونادیڵەگەلەکیەناکۆرەسوەئوەشەقڵەگەلرەگەئیتەبیات کەی؛ادینێوخییووترگکەیەلماجکەیوەیەهنامراگدرەورەپیحیسەمینادزەییەتسەجکەیاهنەتەکنوچ،ەوودرکریگێجیۆخیتسیوەبیۆخ ١،١١:١ناکەییایفلدلیفۆبسۆیتانگیئیەمان؛اگنابروق ەلچ،نواردرامزبادحیسەماسیعنامراگدرەورەپیچاخەلیەوەئکەو،نووبریگێجادوڵووجەنیکێڕەوابەلەوێئەکەوودرکمینیبێتنمەکنوچ ەبناییدنەویەپەکتێبەهەناتشوەبنامتەعانەقیواوەتەب؛ەوەنێرکەدتساڕتشپەوەحیسەمینێوخیەگێڕەلادیتسیوەشۆخەلو.ادحۆڕەلچوەتسەج 1:3ناکەیینریمسۆبسۆیتانگیئیەمان.ەیەهەوەنامراگدرەورەپ ەبنایڕەوابرەگەئ،وارنیبەننایوارنیبچ،ناکەکۆرەسمەهوناکەدنەمۆکشەتشیرفچوننامسائەلەکیەناتشوەئچ؛تادەنویرفیۆخسەکاب ١٢:٢ناکەیینریمسۆبسۆیتانگیئیەمان.موکحەمەتێبەدناوەئۆبەوەئ،تێبەنحیسەمینێوخ ،یتەبیاتەبکێسەکرەهویتشگەبناتوومەهو؛مناکەراکتەمزخواه،ناتناکەنۆکایدو؛تەکەرادزێڕەییتەیاکۆرەسو،تەکەتسیاشرۆزەشەقەلوڵس ادوخییووترگکەیەلو؛ەوەییحۆڕیووڕەلچوەوەییەتسەجیووڕەلچادیەوەنووبوودنیزوزۆسەل؛وەئینێوخوتشۆگەبوحیسەماسیعیوانەب ٢٢:٣ناکەیینریمسۆبسۆیتانگیئیەمان.ادەوێئڵەگەل ووودنیزیرەودادەتێببیەوەئۆبتێدوەئ؛تێتسرەپیەدوودنیزیکێرەوەنووبوومەهەک.یوەزەلچونامسائەلچ،نوەئیچەکلمناکەتشوومەه ٧:١ناکەییپیلیفۆبپراکیلۆپیەمان.ەیەهیێپنایڕەوابیەناوەلتێزاوخەدێلینێوخادوخ،ناکەوودرم ونەکەدندرمیتسەداڕنایۆخ،نەکانێجەبێجیناکەنامرەفیەناوەئ.نرایەنونێدڵەهنایۆخینایژەل،نەکانێجەبێجیناکەنامرەفیەناوەئمڵەب ١٣:١٠سامرێهیمەیێسیبێتک.تێبەدرابناواتیۆخینێوخەبکێسەکرەه ەوەتێرکەدەکەوەنێرنیبەدناکەنامسائ،ەوەدرکەدەوەلنایریباتشێهادکێتاکەل.نەدبناشینسۆتلیپەبەناتشمەئونچبایائەکەوەدرکریبنایرتکەیەیۆب ،سۆتلیپیلەنووچەلەپەبوەش،ینیبنایەناتشمەئنووبادیڵەگەلیەناوەئوەکەدەسکۆرەسکێتاکەوەکەڕۆگوانەتێچەدوتێزەبەدادکێوایپو
.دنەواوخ.»یڕوکیتساڕەب:«نایتوگونووبگنەتڵدرۆز،ەنایوینیبەکدنایەگاڕنایەناتشوەئوومەهودرکەدناییرێدواچەکتشێهێجەبنایەکەڕۆگ یاوادوەوەتەنووبکیزننایوومەهناشاپ.»ادناترایڕبەکنووبەوێئەوەئمڵەب،مکاپادوخیڕوکینێوخەلنم:«یتوگوەوەیادیمڵەوسۆتلیپ ۆب،نێڵەد،ەرتشابەکنوچ:نێڵەنەنایوینیبەکیەناتشوەلچیهەکتاکبناکەزابرەسوەکەدەسکۆرەسەبنامرەفدرکێلنایاوادودرکێلنایندروبێل ەبینامرەفسۆتلیپەیۆب.تێرکەننارابدرەبوناکەکەلوجیلەگیتسەدەتێوەکەنیەوەئۆب...و،ادادوخمەدرەبەلهانوگنیرتەروەگەبنیبرابناواتەمێئ ١١:١سۆرتەپیێپەبووبنویلیجنیئ.نێڵەنچیهەکدرکناکەزابرەسودەسکۆرەس .تەکەوۆتیتشۆگەبمبەدکێتاکمژێڕەدمۆخینێوخشینم،تشڕتتۆخینێوخنۆچکەو،مەدائیەئ:توگیێپومەدائیلەتاهادوخیەسقناشاپ .یوەزرەسەلمەکەدتسوردۆبتکەیاگنابروقەوێشنامەهەب،درکتسوردتکەیاگنابروقنۆچکەو.مرمەدشینم،درمۆتنۆچکەو،مەدائیەئ وەئیەگێڕەلۆتنۆچکەو.مەکەدشەکشێپیوەزرەسەلکەیاگنابروقرەسەلمۆخینێوخشینم،درکشەکشێپرەسەلتتۆخینێوخنۆچکەو مەدائیبێتکمەکەی.ەوەمڕسەدادێتیناکەییچێپرەسوناکەهانوگینووبشۆخێلەمەکەدمنێوخەوێشنامەهەب،نووبشۆخێلۆبدرکرامۆتتڵاکسەوەنێوخ ٥-٤:٢٤اوەحو یکاخەلمژێڕەدادترەسرەسەبمنێوخەکیەژۆڕوەلمڵەب؛تێردانتێپۆڕمەئ،تیێڕەگەدادیاودەبۆتەکنایژیەوائوەبتەرابەس،ەوەناسید،ەو یەوەئۆب.ننێهەدێپمڕەوابەکتناکەوەنەلیەناوەئوومەهۆبوکڵەب،ۆتۆباهنەتکەن،ادەتاکوەل،ۆتۆبنایژیوائەتێبەدنمینێوخەکنوچ.اتۆگلۆگ ٨-٧:٤٢اوەحومەدائیبێتکمەکەی.تێبنادووشپۆبەشیمەهۆب ،تێژڕەدادمەتسەجرەسەبوتێژڕەدەوەنمیلەلنێوخومبەدنوککێتاک،یوەزرەسەل،تێدادشینمرەسەبەیەوێشمەب:تویمەدائەبرتایزادوخ ٦:٦٩اوەحومەدائیبێتکمەکەیتێرکەدشەکشێپواوەتیکەیینابروقکەوەکاگنابروقرەسەلەکوەیەنیقەتساڕیندرکشەکشێپەک ناکەیینابروقینێوخیەوەئۆبەوەتێرزاوگبوائیەوەئۆب،ناکەوارکیرایدەنێوشۆبەوەراوخیناکەراوێلوەوارکواتریقدرەبەبەکەییوەزیواوەت نێرنیبانناوومەهۆبەکەیەهوائیەچرەدنیدنەچادەکاگنابروقینبەلینابروقەنێرکەدێوەلڵەژائنارازەهادنژەجیناژۆڕەلەکنوچ،تێردرۆشب یەمانتێردرۆشەدادکێناکورتواچەلەوەنێرکەدۆکرۆزیکێڕبەبەکناکەیینابروقینێوخوومەهکێرۆجەب،نندرکتەمزخیڵاقرەسیەناوەلەگج ١٢،١٧:٤ایتسیرائ یەگێڕەلەکەووترگرەونایشەفەرەشوەئوکڵەب،ەووترگرەونایەفەرەشمەئرەهکەن،ادادوخوانێپەلەوودرکزۆریپنایۆخەک،ەیۆب،ەناوایپمەئو ەتەووبیێڵبکەوناوەئ،ەوەووبکاپنامەکەتڵووتاهادرەسەبیازسشەکەراکمەتسوووبامەنادنامەکەلەگرەسەبیتڵەسەدنمژودەوەناوەئ درکراگزڕیلیئارسیئییادوخیراگدرەورەپ،ەوەنایندرمیتەرافەکوەناتسوردوتساڕەوایپمەئینێوخیەگێڕەلو؛نامەکەوەتەنیهانوگۆبکەیەیدیف ١٥:٨ناکەیباکەمیمەراوچیبێتکووبارکێلیاوادرتشێپەک