INTRODUZZJONI
Għandnafl-Istorjata'Ahikarwieħedmill-aktarsorsi antikita'ħsiebumanugħerfL-influwenzatagħhatista 'tiġirintraċċatapermezztal-leġġendita'ħafnanies, inklużil-Koran,ut-Testmentil-Qadimul-Ġdid
MużajkmisjubfiTreves,il-Ġermanja,ritrattfostlgħorrieftad-dinjal-karattruta'AhikarHawnhurrakkontikkulurittiegħu
Id-datata’dinl-istorjakienetsuġġettta’diskussjoni vivaċiL-istudjużifl-aħħaripoġġuhadwarl-Ewwel Seklumetaġewippruvatibiżballmill-istorjaoriġinalili ħarġetf'papyrusAramajktas-sena500QKfostilfdalijietta'Elephantine
L-istorjahijaovvjamentfinzjoniumhuxstorjaFil-fatt il-qarrejjista’jagħmelgħarfientiegħufil-paġni supplimentarita’TheArabianNightsHuwamiktub b'modbrillanti,un-narrattivalihijamimlijaazzjoni, intriċċiuħarbadejqażżomml-attenzjonigħall-aħħarIllibertàtal-immaġinazzjonihijal-aktarpussessprezzjuż tal-kittieb.
Il-kitbatinqasamf’erba’fażijiet:(1)In-Narrattiva;(2) It-Tagħlim(sensielanotevolita’Proverbji);(3)Il-Vjaġġ lejnl-Eġittu;(4)Is-SimilitudinijewParabboli(libihom Ahikaritemml-edukazzjonitan-neputiżbaljattiegħu).
KAPITOLU1
Ahikar,il-GranViżirtal-Assirja,għandu60maraiżda huwaddestinatlimajkolluxiben.Għalhekkjadottalinneputitiegħu.Humimlibl-għerful-għarfienaktarmilli bil-ħobżul-ilma.
1L-istorjata’Ħajqârl-Għorrief,Viżirta’SennakeribisSultan,uta’Nadan,ibenoħtĦajqârl-Għerf
2KienhemmViżirfiżmienis-SultanSennakerib,bin Sarhadum,Sultantaʼl-AssirjauNinwe,raġelgħaref jismuĦajqâr,ukienViżirtas-sultanSennakerib
3Kellumulta,fortunauħafnamerkanzija,ukiensengħa, għaref,filosofu,fl-għarfien,fl-opinjoniufil-gvern,u kieniżżewweġsittinmara,ukienbenakastellgħalkull waħdaminnhom
4Immab’kolloxmakelluebdawildta’dawnin-nisa,li jista’jkunil-werriettieg[u
5Ukienimdejjaqħafnaminħabbadan,uġurnatawaħda ġabarl-astrologiul-irġieltgħallmuus-magħqudinu spjegalhomil-kundizzjonitiegħuul-kwistjonitaʼlgħerjatiegħu
6Uqalulu:‘Mur,sagrifiċċjulill-allatuitlobhombiex forsijipprovdulektifel’
7Ugħamelkifqaluluuoffrasagrifiċċjilill-idoli,u talabhomutalabhomb’talbautalba
8UmawieġbuhkelmawaħdaUtelaqimnikketu mnikket,telaqb’uġigħf’qalbu
9Ureġa’lura,talablilAllal-IktarGħoli,uemmen, talablilubiħruqf’qalbu,uqal,‘OAllal-Għoli,O
Ħallieqtas-smewwietutal-art,OĦallieqtal-ħwejjeġ kollhamaħluqa!
10Nitolboktagħtinitifel,biexinkunkonslatminnubiex ikunpreżentif’xagħri,biexjagħlaqgħajnejja,ubiex jidfenni’
11Imbagħadġieħdejhleħenjgħidlu:‘Peresslil-ewwel isserrajtfuqix-xbihatimnaqqxa,uoffejtilhomsagrifiċċji, għalhekkinttibqaʼtulħajtekblatfal
12ImmaħulilNadanibenoħtek,uagħmluibneku għallimnut-tagħlimtiegħekut-tnissiltajjebtiegħek,u mal-mewttiegħekjidfenek
13ImbagħadqabadlilNadanibenoħtu,likienftit treddaʼUtahf’idejntmienwet-nurses,biexireddgħuu jrabbuh
14Utrabbawhb’ikeltajjebutaħriġġentiliuħwejjeġ tal-ħarir,uvjolaukrimżiUkienbilqiegħdafuqdivani tal-ħarir
15UmetaNadankiberumexa,jisparabħalċedrugħoli, għallmumanjieritajbinukitbaux-xjenzaul-filosofija
16Uwaraħafnajiemis-SultanSennakeribħareslejn Ħajqâruralikienkiberħafna,ubarraminnhekkqallu.
17‘Oħabibonorattiegħi,is-sengħa,il-fiduċja,l-għaqal, il-gvernatur,is-segretarjutiegħi,il-viżirtiegħi,ilKanċillierud-diretturtiegħi;tassewintkibretħafnau mwieżenbis-snin;ut-tluqtiegħekminndinid-dinjajrid ikunqrib.
18Għidlimingħandujkollupostfis-servizztiegħi warajk.'UHaiqârqallu,‘Osidi,ħarasektgħixgħal dejjem!HemmNadanibenoħti,għamiltutifeltiegħi.
19Utrabbihugħallimtul-għerftiegħiul-għarfien tiegħi.
20Us-sultanqallu,‘OHaiqâr!ġibuquddiemi,biex narah,ujekkinsibuxieraq,poġġihflok;utmurtriqtek, tieħumistrieħutgħixil-bqijata’ħajtekfil-mistrieħħelu.’ 21ImbagħadHaiqârmaruppreżentalilNadaniben oħtu.Ugħamelġieħuawguralusetgħauunur.
22UħareslejhuammirahuferaħbihuqallilHaiqâr: ‘Danhuibnek,OHaiqâr?NitlobbiexAllajippreservah UbħalmaqdijtliliulilmissieriSarhadumhekkjista’ danit-tifeltiegħekjaqdiniujwettaql-impenjitiegħi,ilbżonnijiettiegħiun-negozjutiegħi,sabiexinkunnista’ unorahunagħmelliluqawwiminħabbafikom’
23UĦaiqârqaddeslejnis-sultanuqallu,‘Jallarasek tgħix,Osidis-sultan,għaldejjem!Infittexmingħandek litkunpaċenzjużmat-tifeltiegħiNadanutaħferl-iżbalji tiegħubiexiservikkifjixraq’
24Imbagħadis-sultanħaleflilusejagħmillul-akbarfost il-favorititiegħu,ul-aktarqawwifostsħabu,uligħandu jkunmiegħuf’kullġieħurispettUbewsidejhuqallu addio
25UħalilNadanibnuoħtumiegħuupoġġewhf’parlor ubedajgħallimtulejlunharsakemmkienikkalmahblgħerful-għarfienaktarmillibil-ħobżul-ilma
KAPITOLU2
"Almanakta'RichardPoor"ta'jiemantikiPreċetti immortalital-imġiebaumanadwarflus,nisa,ilbies, negozju,ħbiebProverbjispeċjalmentinteressanti
jinstabuf’Versi12,17,23,37,45,47QabbelVers63 maʼxiwħudmiċ-ċiniżmutal-lum
1Hekkgħallmu,billiqal:‘Oibni!isma'd-diskorstiegħi usegwil-parirtiegħiuftakardaklingħid
2Oibni!jekktisma’kelma,ħallihatmutf’qalbek,u tikxifhiexlilħaddieħor,biexmassirxfaħamħajujaħraq ilsienekujġiegħlekwġigħf’ġismek,uinttiksebtmaqdir, utitmexxaquddiemAllaubniedem
3Oibni!jekksmajtrapport,ixxerrdux;ujekkrajtxi ħaġa,għidhiex
4Oibni!agħmell-elokwenzatiegħekfaċlilissemmiegħa,utkunmgħaġġlabiextirritornatweġiba
5Oibni!metatkunsmajtxiħaġa,taħbihiex
6Oibni!maħlulxgħoqdassiġillata,ulanqastħollha,u tissiġillaxgħoqdamaħlula
7Oibni!tixxennquxis-sbuħijata’barra,għaxtixxefu tgħaddi,immatifkiraonorevolitibqa’għalaye
8Oibni!Tħallixmaraiblahtqarraqbikbit-taħdittagħha, biexmatmutxl-iktarimwietmiżeru,utħabbilkfixxibkasakemmtinħoloq
9Oibni!tixtiqxmaramgħollijabil-libsaubl-ingwenti, lihijamistħarrġauiblahf’ruħhaGwajjekktagħtihaxi
ħaġatiegħek,jewtikkommettililhadakligħandek f’idejkuhitħajjarkfid-dnub,uAllajirrabjamiegħek.
10Oibni!tkunxbħas-siġratal-lewż,għaxtagħtiweraq qabelis-siġarkollha,ufrottlijittiekelwarakollha, immakunbħas-siġrataċ-ċawsli,litagħtifrottlijittiekel quddiemis-siġarkollha,utħalliwarajhomkollha.
11Oibni!tgħawweġrasek'lisfel,uttaffileħnek,ukun korteżija,uimxifit-triqdritta,utkunxiblah.Utgħollix leħnekmetatidħaqgħaxkiekukienetb’leħenqawwili nbnietdar,il-ħmarkienjibniħafnadjarkuljum;ukieku kienbil-qawwalil-moħrietkienmisjuq,il-moħrietqatt makienjitneħħaminntaħtl-ispallejntal-iġmla.
12Omiben!it-tneħħijatal-ġebelma’raġelgħarefhuwa aħjarmillitixrobl-inbidma’raġeliddispjaċut.
13Oibni!ferral-inbidtiegħekfuql-oqbratal-ġusti,u tixrobxmaniesinjorantiudisprezzanti
14Oibni!waħħalmal-għorrieflijibżgħuminnAllau jkunubħalhom,utersaqxqribl-injoranti,biexmassirx bħaluutitgħallemtriqattiegħu
15Oibni!metajkolloksħabekjewħabib,ipprovah,u waraagħmlusħabuuħabib;utfaħħruhmingħajrprova; utħassarxid-diskorstiegħekma’bniedemnieqesmillgħerf
16Oibni!waqtliżarbunjibqa’fuqsaqajk,imxibiha fuqix-xewk,uagħmeltriqgħalibnek,għaldarekugħal uliedek,ussikkal-bastimenttiegħekqabelmatmurfuq il-baħarul-mewġul-għarqatiegħuumajistaxhu salvati
17Oibni!jekkl-għanijiekolserp,jgħidu,--"Huwablgħerftiegħu,"ujekkraġelfqirjieklu,in-niesjgħidu, "Mill-ġuħtiegħu"
18Oibni!jikkuntentabil-ħobżtiegħekta’kuljumubilġidtiegħek,umajtiksebxdaklihuta’ħaddieħor 19Oibni!tkunxproxxmuta'l-iblah,tiekolxħobż miegħu,utifraħxbil-gwajta'ġirientiegħekJekklgħadutiegħekjiżbaljak,urihqalbtajba
20Oibni!bniedemlijibża’minnAllatibża’minnuu tonorah
21Oibni!il-bniedeminjorantjaqa’ujitfixkel,ulgħaqal,ankijekkjitfixkel,majitħawwadx,uankejekk jaqa’jqummalajr,ujekkikunmarid,jista’jieħuħsieb ħajtuImmagħall-bniedeminjorant,stupidu,għallmardatiegħum'hemml-ebdadroga
22Oibni!jekkjersaqlejkxibniedeminferjurigħalik innifsek,murtiltaqa’miegħu,ujibqa’bilwieqfa,ujekk majkunxjista’jpattik,Mulejtiegħujpattikgħalih 23Oibni!taħsibxlilibnek,għaxit-taħwirta’ibnek huwabħad-demeltal-ġnien,ubħall-irbitta’ħalqilportmoni,ubħall-irbittal-bhejjem,ubħall-irbittal-bieb 24Oibni!żommlilibnekmill-ħażen,ugħallmulmanjieriqabelmajirribellakontrikujġibekfidisprezz fostin-niesutiddendelrasekfit-toroqufl-assembleatu tkunkkastigatgħall-ħażental-għemilħażintiegħu 25Oibni!ġiblekbarritax-xaħambil-prepuzju,uħmar kbirbid-dwiefertiegħu,utiħuxbarribiqrunkbar,la tagħmelħbiebma’raġeldelikat,latieħuxskjavibatuti, ulanqasqaddejjaħalliel,għaldakkollulitagħmel. lilhomsejħassru
26Oibni!ħalluxil-ġenituritiegħekjisħetk,ul-Mulej jogħġobhom;għaxintqal,“Minjistmerrlilmissierujew lilommuħallihimutbil-mewt(jiġifieril-mewttaddnub);uminjonoralill-ġenituritiegħujtawwaljiemuu ħajtuujaradakkollulihutajjeb."
27Oibni!timxixfit-triqblaarmi,għaxmatafxmetalgħadujista’jiltaqa’miegħek,biextkunlestgħalih.
28Oibni!tkunxbħalsiġravojtaublaweraqlima tikberx,immakunbħalsiġramgħottijabil-weraqulbgħejjedtagħha;għaxir-raġellilagħandumaraulanqas uliedhuwamistħoġfid-dinjauhuwamibgħudminnhom, bħalsiġrablaweraqublafrott.
29Oibni!kunbħalsiġralitagħtil-frottfuqit-triq,lilfrotttagħhajittiekelminnkullminjgħaddi,ul-bhejjem tad-deżertjistrieħutaħtid-delltagħhaujieklumillweraqtiegħu
30Oibni!kullnagħġalitiġġerraminntriqtuusħabha ssirikelgħall-lupu
31Oibni!tgħidx,“Sidiiblahujiengħaref,”u tirrakkontaxid-diskorstal-injoranzaul-bluha,biexma titwarrabxminnu
32Oibni!matkunxwieħedminndawkil-qaddejja,li lilhomis-sidientagħhomjgħidu:“Itlaqminna,”imma kunwieħedminndawklijgħidulhom,“Avviċinawu ersqulejna”
33Oibni!tcaressixlill-ilsirtiegħekquddiemsieħbu, għaxmatafxliemaminnhomgħandujkuntaʼl-aktar valurgħalikfl-aħħar
34Oibni!tibżaxminnSidekliħalaqek,biexmajibqax sieketgħalik
35Oibni!agħmelid-diskorstiegħekġustuħlewwa lsienek;utħallixlilsieħbekjimxifuqsaqajk,biexma jmurxfuqsidirek
36Oibni!jekkthouraġelgħarefb'kelmata'għerf,se lurkfil-sidertiegħubħalsenssottilita'mistħija;imma jekktaqbadlill-injorantb’bastunlajifhemulanqas jisma’
37Oibni!jekktibgħatraġelgħarefgħall-bżonnijiet tiegħek,tagħtihxħafnaordnijiet,għaxhujagħmelinnegozjutiegħekkiftridint;ordnah,humhuxsejagħmel daklitixtieqJekkjibagħtulekgħan-negozju,għaġġel biextwettaqhamalajr
38Oibni!tagħmilxgħedewwata’bniedemiktar b’saħħtuminnek,għaxhujieħul-kejltiegħek,ujpattik fuqek
39Oibni!ipprovalilibnek,ulill-qaddejtiegħek,qabel matagħtihoml-affarijiettiegħek,biexmajeħilsuhomx; għaxmingħanduidsħiħjissejjaħgħaref,ankijekkikun stupiduuinjorant,umingħanduidvojtajissejjaħfqir, injorant,ankijekkikunil-prinċeptal-għorrief
40Oibni!Kiltcolocynth,ubelgħul-aloes,umasibt xejnaktarmorrmill-faqarul-iskarsezza
41Oibni!għallimlilibnekil-frugalitàul-ġuħ,biex jagħmeltajjebfit-tmexxijata’daru
42Oibni!Tgħallimxlill-injorantil-lingwatal-għorrief, għaxikunta’piżgħalih
43Oibni!turixil-kundizzjonitiegħeklill-ħabibtiegħek, biexmatiġixdisprezzatminnu.
44Oibni!l-għamatal-qalbhijaaktarkorohmill-għama tal-għajnejn,għaxl-għamatal-għajnejnjista'jiġi mmexxiftitftit,immal-għamatal-qalbmatkunx iggwidata,utħallit-triqdritta,utmurfimgħawġa.mod.
45Oibni!it-tfixkilta’bniedemb’siequhuwaaħjar minntfixkilta’ilsienu.
46Oibni!ħabiblijkunqribhuwaaħjarminnħuaktar eċċellentilihuwa'lbogħod.
47Oibni!is-sbuħijatgħibimmat-tagħlimidum,uddinjatonqosussirvain,immaisemtajjeblajsirvainu lanqasjonqos.
48Oibni!il-bniedemlim'għanduxmistrieħ,il-mewt tiegħukienetaħjarminnħajtu;ul-ħosstal-bikihuwa aħjarmill-ħosstal-kant;għaxin-niketul-biki,jekk hemmfihomil-biża’ta’Alla,humaaħjarmill-ħosstalkantul-ferħ.
49Otifeltiegħi!koxxata’żrinġf’idejkaħjarminnwiżż fil-bormatal-proxxmu;unagħaġħdejkaħjarminn barri’lbogħod;ugħasafarf’idejkaħjarminnelf għasafarlijtiru;ul-faqarlijiġborhuwaaħjarmit-tifrix ta’ħafnaprovvediment;uvolpiħajjaaħjarminniljun mejjet;ulirasufhijaaħjarminnliraġid,ngħiddehebu fidda;għaxid-dehebul-fiddahumamoħbijaumgħottija fl-art,umajidhrux;immas-sufjibqa’fis-swiequjidher, uhuwasbuħijagħalminjilbes
50Oibni!fortunażgħirahijaaħjarminnfortuna mxerrda
51Oibni!kelbħajaħjarminnmiskinmejjet
52Oibni!raġelfqirlijagħmelit-tajjebhuwaaħjarminn raġelgħanimejjetfid-dnubiet
53Oibni!żommkelmaf'qalbek,utkunħafnagħalik,u oqgħodattentlitikxefis-sigriettal-ħabibtiegħek
54Oibni!matħallixkelmatoħroġminnfommok sakemmtkunħadtparirb’qalbekUtoqgħodxbejninniesliqedjiġġieldu,għaxminnkelmaħażinatiġi tilwima,uminntilwimatiġil-gwerra,umill-gwerrajiġi ġlied,utkunimġiegħeltagħtixhieda;immaħarbaminn hemmutistrieħlilekinnifsek
55Oibni!Tiflaħxraġelaktarb'saħħtuminnekinnifsek, immaħuspirtuta'paċenzja,sabarukondottaretta,għax m'hemmxejnaħjarminnhekk
56Oibni!tobgħodxl-ewwelħabibtiegħek,għaxit-tieni wieħedjista’majdumx
57Oibni!żuril-fqirfit-tbatijatiegħu,utkellemdwaru quddiemis-Sultan,uagħmelil-ħilatiegħekbiexissalvah minnfomml-iljun
58Oibni!tifraħxbil-mewttal-għadutiegħek,għaxwara ftittaż-żmientkunil-proxxmutiegħu,uminiqarraqbik rispettuunurukunminnqabelmiegħufit-tislima
59Oibni!kiekul-ilmakienjoqgħodwieqfafis-sema,u ċawlasewdassirabjad,ul-mirratikberħelwabħallgħasel,allurarġielinjorantiuiblahjistgħujifhmuujsiru għaqlin
60Oibni!jekktridtkungħaref,żommilsiekmilli tigdeb,uidejkmillitisraq,ugħajnejkmillitaral-ħażen; alluraintitissejjaħgħaref
61Oibni!ħallil-għorriefisawtekbil-qasba,immaliblahmajidlekxb’salveħelwaKunumlifiż-żgħożija tiegħekutkunonoratfix-xjuħijatiegħek.
62Oibni!Tiflaħxlilbniedemfiżmienil-qawwatiegħu, ulanqasxmarafiżmienl-għargħartagħha
63Oibni!tgħaġġelxfit-tieġta’mara,għaxjekkjoħroġ tajjeb,hitgħid,‘Mulej,agħmelprovvedimentgħalija’;u jekkjirriżultamarid,hisetikklassifikalilminkienilkawżata'dan.
64Oibni!kullminhuelegantifil-libsatiegħu,huwalistessfid-diskorstiegħu;umingħandudehramedjaflilbiestiegħu,huwkolll-istessfid-diskorstiegħu.
65Oibni!jekkgħamiltserqa,għarrafhalis-Sultan,u agħtihsehemminnha,biextkunmeħlusminnu,għax inkellatissaportil-imrar.
66Oibni!agħmelħabibtar-raġelliidutkunsodisfattau mimlija,umatagħmilxħabibtar-raġelliidutkun magħluqaubil-ġuħ.
67Hemmerba’affarijietlifihomlas-sultanulanqaslarmatatiegħumajistgħujkunusiguri:oppressjonimillvizir,ugvernħażin,uperverżjonitar-rieda,utirannija fuqis-suġġett;uerba'affarijietlimajistgħuxjiġu moħbija:il-għaqal,ul-iblah,ul-għonjaul-foqra'
KAPITOLU3
Ahikarjirtiramill-parteċipazzjoniattivafl-affarijiettalistatHuwajdawwaril-possedimentitiegħulin-neputi treachertiegħuHawnhekkhijal-istorjatal-għaġebta 'kifprofligatingratisirfalsifikaturPlottgħaqlijabiex jitħabbellilAhikarjirriżultalijiġikkundannatgħallmewtApparentementit-tmiemta'Ahikar 1HekktkellemHaiqâr,umetatemmdawnlinġunzjonijietul-proverbjililNadan,ibnuoħtu, immaġinalikiensejżommhomkollha,umakienxjafli minflokukienqedjurihgħejaudisprezzumoqrija 2Minnhemm‘ilquddiemĦaiqârqagħadbilqiegħda f’daruuwassallilNadanil-benikollhatiegħu,ul-ilsiera, ul-qaddejja,uż-żwiemel,ul-bhejjem,ukullħaġaoħra likelluukiseb;us-setgħata’offertauta’projbizzjoni baqgħetf’idejnNadan
3UĦaiqârqagħadbilqiegħdamistrieħaf’daru,ukull tantżmienHaiqârkienimurujagħtitislimalis-sultan,u marlurad-dar
4IssametaNadanndunalis-setgħataʼl-offertautaʼli jipprojbixxikienetf’idustess,disprezzal-pożizzjonitaʼ Ħajqârudaqbih,ubedajwaħħallukullmetakienjidher, ujgħid,‘Iz-zijuĦajqârjinsabfl-għożżatiegħu,uissa majafxejn'
5Ubedajsawwatlill-ilsieraulill-qaddejja,ujbigħiżżwiemelul-iġmlaujonfoqb’dakkollulikelluzijuh Haiqâr
6UmetaĦaiqârralimakellul-ebdamogħdrijagħallqaddejjatiegħuulanqasfuqdaru,qamuqagħadlura minndaru,ubagħatjgħarraflis-sultanlikienxerredilpossedimentitiegħuul-provvedimenttiegħu
7Us-sultanqamusejjaħlilNadanuqallu:‘Filwaqtli Ħajqârjibqaʼf’saħħtu,ħaddm’għandujaħkemfuqilġidtiegħu,lafuqdaru,ulanqasfuqil-ġidtiegħu’
8Ul-idtaʼNadaninqalgħetminnfuqzijuhHaiqâru minnkullġidtiegħu,usadattantladaħalulanqasħareġ, ulanqassellem.
9Għalhekk,Haiqârnidemmill-ħidmatiegħumaʼ Nadan,ibenoħtu,ubaqaʼmnikketħafna
10UNadankelluħuiżgħarjismuBenuzârdân,allura HaiqârħadugħalihinnifsuminflokNadan,utrabbahu onorahbl-akbarunur.Utahdakkollulikellu,u għamillugvernaturta’daru.
11IssametaNadanndunax’kienġara,inqabadbl-għira ul-għira,ubedajilmentamaʼkullminstaqsijah,u jqarraqbih,iz-zijuĦajqâr,ujgħid:‘Iz-zijuwarrabni minndaru,uippreferililħuniminni,immajekkAllalGħolijagħtinil-qawwa,inġibfuqul-isfortunalinqatel.'
12UNadankomplajimmeditadwarl-ostaklulijistaʼ jsibgħalih.UwaraftitNadanqalebf’moħħuukiteb ittralilAkix,binShal-Għerf,sultantal-Persja,uqal hekk:
13‘PaċiusaħħauqawwauunurmingħandSankeribissultantal-AssirjauNinwe,umingħandil-viżirtiegħuu s-segretarjutiegħuĦajqârlejk,Osultankbir!Ħajkun hemmpencebejnekubejni
14Umetadinl-ittratasalgħandek,jekktqumutmur malajrfil-pjanurataʼNisrin,ul-Assirja,uNinwe,jiena nagħtis-saltnalilekmingħajrgwerraumingħajrbattalja
15Ukitebukollittraoħraf’isemHaiqârlill-Fargħun sultantaʼl-Eġittu‘Ħallijkunhemmil-paċibejneku bejni,Osultanqawwi!
16Jekkfil-ħinlidinl-ittratasallilektqumutmurlAssirjauNinwefil-pjanurata’Nisrin,jienanagħtikom is-saltnamingħajrgwerraumingħajrġlied’
17Ul-kitbataʼNadankienettixbahlill-kitbataʼzijuh Haiqâr
18Imbagħadmitwiż-żewġittri,ussiġillahombis-siġill ta’zijuhHaiqâr;kienumadankollufil-palazztar-re 19Imbagħadmarukitebittrabl-istessmodmingħand is-sultanlilzijuhHaiqâr:‘Paċiusaħħalill-Viżirtiegħi, is-Segretarjutiegħi,il-Kanċilliertiegħi,Haiqâr 20OHaiqâr,metadinl-ittratasallilek,għaqqadissuldatikollhalihumamiegħek,uħallihomikunu
perfettifl-ilbiesufin-numru,uġibhomgħandifil-ħames jumfil-pjanurataʼNisrîn
21Umetataranihemmġejlejk,għaġġeluġġiegħellillarmatatiċċaqlaqkontrijabħalagħadulijridjiġġieled miegħi,għaxgħandimiegħil-ambaxxaturital-Fargħun, sultantal-Eġittu,biexjarawis-saħħataʼtagħnaarmata ujibżgħuminna,għaxhumal-għedewwatagħnau jobogħduna'
22Imbagħadissiġillal-ittraubagħathalilĦajqârminn wieħedmill-qaddejjatas-sultanUħal-ittral-oħrali kienkitebuxerredquddiemis-sultanuqaraluuwrieh is-siġill
23Umetas-sultansemaʼdaklikienhemmfl-ittra, baqaʼmħawwadb’perplessitàkbiraurrabjatb’rabja kbirauħarxa,uqal,‘Ah,jienurejtl-għerftiegħi! x'għamiltlilHaiqârlikitebdawnl-ittrilill-għedewwa tiegħi?Danhuwat-tpattijatiegħimingħandugħallbenefiċċjitiegħigħalih?'
24UNadanqallu:‘Titnikketx,osultan!ulanqas nirrabjaw,immaejjewimmorrufil-pjanurata’Nisrînu narawjekkir-rakkonthuxverujewle.’
25ImbagħadNadanqamfil-ħamesjumuħalissultanulis-suldatiulill-vizir,umarrufiddeżertfil-pjanurataʼNisrin.Us-sultanħares,uara! Haiqârul-armataġewimwaqqfa.
26UmetaHaiqârralis-sultankienhemm,resaqu għamelsinjallill-armatabiextimxibħalfil-gwerrau biextiġġieledflimkienkontras-sultankifkieninstabflittra,makienxjafx’ħofrakienħaffergħalihaNadan.lilu.
27Umetas-sultanral-attta’Haiqâr,inqabadminn ansjetàuterruruperplessità,urrabjab’rabjakbira.
28UNadanqallu:‘Rajt,Osidis-sultan!x'ghameldan il-mist?immatirrabjaxutitnikketxulanqastbatija, immamurid-dartiegħekuoqgħodfuqit-trontiegħek,u nġibleklilHaiqârmarbutuktajjenbil-ktajjen,unkeċċi l-għadutiegħekmingħandekmingħajrħabta.'
29Us-sultanreġaʼlurafuqit-trontiegħu,imqanqal dwarĦajqâr,umagħamelxejndwaruUNadanmar għandHaiqâruqallu,‘W’allah,Oziju!Is-sultantassew jifraħfikb’ferħkbirujirringrazzjaktalligħamiltdakli kkmandak
30Uissabagħatnigħandekbiextkeċċilis-suldatigħal dmirijiethomutersaqlejhb’idejkmarbutinwarajk,u saqajkmagħqudinbil-ktajjen,biexl-ambaxxaturitalFargħunjarawdan,us-sultanikunjistaʼjkunjibżgħu minnhomumis-sultantagħhom'
31ImbagħadHaiqârwieġebuqal,'Litisma'huwali tobdi'Uqammill-ewwelurabatidejhwarajh,usaqajh b’ktajjen
32UNadanħaduumarmiegħugħandis-sultanUmeta Haiqârdaħalfil-preżenzatas-sultanhugħamel probeisingquddiemufuql-art,uxtaqil-qawwaul-ħajja perpetwalis-sultan
33Imbagħadis-sultanqal:‘OHaiqâr,is-Segretarju tiegħi,il-Gvernaturtal-affarijiettiegħi,il-Kanċillier tiegħi,il-ħakkiemtal-Istattiegħi,għidlix’ħażen għamiltlekliintippremejtnib’danl-attikrah’ 34Imbagħadurewhl-ittribil-kitbatiegħuubis-siġill tiegħuUmetaHaiqârradan,riġlejhtregħduulsienu
kienmarbutmill-ewwel,umasetaxjgħidkelmamillbiża’;immahumdendelrasulejnl-artukienmutu 35Umetas-sultanradan,ħassuċertlil-ħaġakienet mingħandu,umill-ewwelqamuordnalhombiexjoqtlu lilHaiqâr,ujolqtugħonqubis-sejfbarramill-belt 36ImbagħadNadangħajjatuqal,‘OHaiqâr,Owiċċ iswed!x'jiswalekil-meditazzjonitiegħekjewil-qawwa tiegħekmetatagħmeldanl-għemillis-sultan?'
37Hekkjg[iddaklijg[idl-istejjerUl-isemtasswordsmankienAbuSamîkUs-sultanqallu:‘Oxabla! qum,mur,aqsaml-għonqta’Haiqârfil-biebta’daru,u warrabrasuminnġismumittkubitu’
38ImbagħadĦajqârniżelgħarkobbtetquddiemissultan,uqal,‘Ħallisidis-sultanjgħixgħaldejjem!u jekktixtieqtoqtolni,ħatitwettaqix-xewqatiegħek;unaf lijienamhuxħati,immal-ħażenbasbiexjagħti rendikonttal-ħażentiegħu;madankollu,Osidis-sultan! Nitlobminnekumill-ħbiberijatiegħek,ħallilisswordsmanjagħtiġismilill-ilsieratiegħi,biexjidfnuni, uħallil-ilsirtiegħekikunis-sagrifiċċjutiegħek' 39Is-sultanqamukkmandalis-swordsmanbiex jagħmelmiegħuskondix-xewqatiegħu
40Umill-ewwelordnalill-qaddejjatiegħubiex jieħdulilHaiqârulix-xablaujmorrumiegħu għarwienbiexjoqtluh.
41UmetaHaiqârkienjafb’ċertezzalikellujinqatel, bagħatgħandmartu,uqalilha,‘Oħroġtiltaqa’miegħi,u ħajkunmiegħekelfverġniżagħżugħa,uilbieshom b’libsavjolauvjola.ħarirbiexjibkugħalijaqabelmewti.
42Uħejjamejdagħax-xablaugħall-qaddejjatiegħu.U ħallatħafnainbid,biexjixorbu.'
43Uhigħamletdakkollulikkmandalhahu.Ukienet għaqlijaħafna,għaqlijauprudenti.Ugħaqqadilkortesijaut-tagħlimkollhapossibbli.
44Umetawasletl-armatatas-sultanus-swordsman, sabul-mejdarranġata,ul-inbidul-għoejjedlussużi,u bdewjiekluujixorbusakemmkienumgħaqqdinufissakra
45ImbagħadHaiqârħalis-swordsmanbarramillkumpanijauqal,‘OAbuSamîk,matafxlimeta Sarhadumis-sultan,missierSennakerib,riedjoqtlek, ħadtlilekuħbejtekf’ċertupostsakemmir-rabjatassultannaqsetutalabgħalik?
46Umetadaħħaltekquddiemuhuferaħfik:uissa ftakarfil-qalbtajbaligħamiltlek
47Unaflis-sultansejindemdwariusejkunrabja b’rabjakbiradwarl-eżekuzzjonitiegħi
48Għaxjienam’iniexħati,umetatippreżentani quddiemufil-palazztiegħu,tiltaqaʼmaʼxortitajbakbira, utkuntafliNadan,binoħti,qarraqniugħamillidanlattħażin,uis-sultanjindemliqattni;uissagħandi kantinafil-ġnientad-dartiegħi,uħaddmajafbiha
49Aħbinifihbl-għarfienta’martiUgħandiilsirfilħabslijistħoqqlujinqatel
50Oħroġulibsubiħwejġi,uordnalill-qaddejjameta jkunufis-sakrabiexjoqtluhMhuxsejkunujafuminhu liqedjoqtlu
51Uwarrabrasumittkubituminnġismu,uagħtiġismu lill-ilsieratiegħibiexjidfnuhUinttkunpoġġietmiegħi teżorkbir
52Umbagħadis-swordsmangħamelkifkien ikkmandahHaiqâr,umargħandis-sultanuqallu,‘Jalla rasektgħixgħaldejjem!’
53ImbagħadmartHaiqârħarġetlufil-moħbikull ġimgħadaklikienbiżżejjedgħalih,uħaddmakienjaf bihħliefhistess
54Ul-istorjaġietirrappurtatauripetutaumifruxaf’kull postta’kifHaiqârl-Għaljakieninqatelukienmiet,unnieskollhata’dikil-beltnibtugħalih
55Uhumajibkuuqalu:‘Asgħalik,OHaiqâr!ugħattagħlimtiegħekul-kortesijatiegħek!Kemmimdejjaq dwarekudwarl-għarfientiegħek!Fejnjista’jinstab ieħorbħalek?ufejnjista’jkunhemmraġeldaqshekk intelliġenti,hekkmgħallem,tanttas-sengħafil-ħakmali jixbahlilekbiexjimlapostu?'
56Immas-sultankienqedjindemdwarĦajqâr,ulindiematiegħumagħidluxejn
57ImbagħadsejjaħlilNadanuqallu:‘Muruħu miegħeklilsħabekuagħmelniketubikigħalzijuk Haiqâr,ulamentgħalihkifinhid-drawwa,agħmelunur lill-memorjatiegħu.’
58ImmametaNadan,l-iblah,l-injorant,il-qalb iebsa,marid-dartaʼzijuh,hulabekiulanqasiddejjaq ulanqasbeki,immaġabarniesblaqalbumaħlulau bedajiekolujixrob.
59UNadanbedajaqbadlill-qaddejjaulill-ilsierali kienutaʼHaiqâr,urabathomuttorturahomuħebbilhom b’ħeffa.
60Umarrispettaxlill-marataz-ziju,likienettrabbih bħat-tifeltagħhastess,immariedhataqa’fid-dnub miegħu.
61ImmaHaiqârkieninqatgħetfil-moħbi,usema’l-biki tal-ilsieratiegħuutal-ġirientiegħu,ufaħħarlilAllalGħoli,il-Ħniena,uraddħajr,udejjemtalabutalablillAllal-Għoli
62Us-swordsmanġieminnżmiengħalżmiengħal Haiqârwaqtlikienf’nofsil-moħbi:uHaiqârġieutalab Uferrħuuawguralul-ħelsien
63Umetaġietirrappurtatal-istorjaf’pajjiżioħrali Ħajqârl-Għarfkieninqatel,is-slatenkollhakienu mnikktinudisprezzatilis-sultanSennakerib,ulamentaw fuqĦajqâr,minisolvul-riddles
KAPITOLU4
"L-Riddlesta'l-Sphinx"DakliveramentġaralilAhikar Ir-ritorntiegħu
1Umetas-sultantaʼl-EġittukienżguraliĦajqârkien maqtul,huqamminnufihukitebittralis-sultan Sennakerib,fejnfihafakkar‘fil-paċius-saħħaulqawwaul-unurlinixtiequgħalikb’modspeċjali,ħulmaħbub,is-sultanSennakerib
2Ilninixtieqnibnikastellbejnis-semaul-art,urridli intitibgħatliminnekraġelgħarefugħaqlibiexjibnih għalija,ujwieġebnil-mistoqsijietkollhatiegħi,ubiex
ikollil-it-taxxiud-dazjidoganalital-Assirjagħaltliet snin'
3Imbagħadissiġillal-ittraubagħathalilSennakerib
4Ħadhauqarautahalill-viżiritiegħuulin-nobblitassaltnatiegħu,ubaqgħumħawdaumistħija,urrabja b’rabjakbira,ubaqaʼmħassebdwarkifkellujaġixxi 5Imbagħadġabarlix-xjuħulill-għorriefulill-għorriefu lill-filosfi,ulid-divinaturiulill-astrologi,ulilkullmin kienf’pajjiżu,uqarrilhoml-ittrauqalilhom:‘Minminn fostkomsejridmurgħandil-Fargħunsultantal-Eġittuu wieġbul-mistoqsijiettiegħu?’
6Uqalulu:‘Osidnas-sultan!taflim'hemmħaddfissaltnatiegħeklihumidħlata'dawnil-mistoqsijietħlief Haiqâr,il-vizirus-segretarjutiegħek
7Immagħalina,m’għandniexħilaf’dan,sakemmma jkunxNadan,ibenoħtu,għaxgħallmul-għerf,it-tagħlim ul-għarfienkollutiegħuSejħilhagħalik,forsijħolldin l-għoqdaiebsa'
8Imbagħadis-sultansejjaħlilNadanuqallu:‘Ħares lejndinl-ittrauifhemx’hemmfiha’UmetaNadanqara, qal,‘Osidi!minjista’jibnikastellbejnis-semaul-art?’
9Umetas-sultansemaʼd-diskorstaʼNadan,iddejjaq b’sogħbakbirauqalila,uniżelminnfuqit-trontiegħuu qagħadfl-irmied,ubedajibkiujgħajjarfuqHaiqâr.
10Tgħid,‘Onikettiegħi!OHaiqâr,likonttafis-sigrieti ul-enigmi!gwajjiengħalik,OHaiqâr!Ogħalliemta’ pajjiżiuħakkiemtas-saltnatiegħi,fejngħandinsib bħalek?OHaiqâr,Ogħalliemta’pajjiżi,fejngħandi ndurgħalik?gwajjiengħalik!kifqridtek!usmajtittaħditata’tifelstupiduuinjorantblagħarfien,bla reliġjon,mingħajrbniedem.
11Ah!ugħaldarb'oħraAhgħalijannifsi!minjista’ jagħtikgħaldarbabiss,jewiġiblikelmaliHaiqârhuwa ħaj?ukontnagħtihnofsis-saltnatiegħi.
12Danminnfejnhugħalija?Ah,Haiqar!biexnarak għaldarbabiss,biexinkunnista’nħareslejk,u nitgħaxxaqfik.
13Ah!Onikettiegħigħalikgħaldejjem!OHaiqâr,kif qtiltek!umabqajtxfil-każtiegħeksakemmkontrajtittmiemtal-kwistjoni
14Us-sultanbaqa’jibkilejlunharIssametax-xablara r-rabjatas-sultanun-nikettiegħugħalHaiqâr,qalbu rattfetlejh,uresaqquddiemuuqallu:
15‘Osidi!ordnalill-qaddejjatiegħekbiexjaqtgħuli rasi'Imbagħadis-sultanqallu:'Għawajgħalik,Abu Samîk,x'inhit-torttiegħek?'
16Us-swordsmanqallu,‘Osidi!kullilsirlijaġixxi kuntrarjugħall-kelmata’sidujinqatel,ujienaġixxejt kontral-kmandtiegħek’
17Imbagħadis-sultanqallu'Għawajgħalik,OAbu Samîk,f'liemaaġixxijtkontral-kmandtiegħi?'
18Us-swordsmanqallu,‘Osidi!intiordnatninoqtollil Haiqâr,ukontnafliintsetindemdwaru,ulikien inġurjat,uħbejtuf’ċertupost,uqtiltlilwieħedmillilsieratiegħu,uissajinsabsigurfil-ċisterna,ujekkinti tikkmandaninġibulejk'
19Us-sultanqallu‘Għawagħalik,OAbuSamîk! intomtfajtniujiensidek’
20Us-swordsmanqallu,‘Le,immab’ħajtek,Osidi! Haiqârhuwasiguruħaj' 21Umetas-sultansemaʼdanil-kliem,ħassuċertmillkwistjoni,urasugħem,uħassħażinmill-ferħ,u ordnahombiexiġibuĦajqâr
22Uqallix-xabla:‘Oqaddejtaʼfiduċja!jekkid-diskors tiegħekikunveru,nixtieqnirrikkixxik,ungħolliddinjitàtiegħekfuqdikta'ħbiebekkollha'
23Us-swordsmankomplajifraħsakemmwasalid-dar taʼHaiqârUfetaħil-biebtal-moħbi,uniżelusablil Haiqârbilqiegħda,ifaħħarlilAlla,ujirringrazzjah
24Ugħajjatluuqallu,‘OHaiqâr,inġibl-akbarferħ, hena,uferħ!’
25UHaiqârqallu,'X'inhil-aħbar,OAbuSamîk?'U qallukolloxdwaril-Fargħunmill-bidusal-aħħar Imbagħadħaduumargħandis-sultan
26Umetas-sultanħareslejh,rahfistattaʼneqsin,uli xagħrukienkiberfit-tulbħall-bhejjemselvaġġiuddwieferbħaldwiefertaʼl-ajkla,uliġismukienmaħmuġ bit-trab,uil-kulurta’wiċċukieninbidelufaduissa kienbħall-irmied.
27Umetarahis-sultan,iddejjaqgħalihuqammillewweluħaddanubewsu,ubekifuquuqal:‘Tifħirlil Alla!minġabekluragħandi.'
28Imbagħadikkonslahuferrħu.Uneħħal-libsatiegħu, upoġġiehafuqix-xabla,ukienħaninħafnalejh,utah ġidkbir,umistrieħalilHaiqâr.
29ImbagħadĦajqârqallis-sultan,‘Ħallisidis-sultan jgħixgħaldejjem!Dawnikunul-għemejjeltat-tfaltaddinja.Rabbejtnisiġratal-palmlinistaʼnistrieħfuqha,u tgħawweġlejnil-ġenb,uwaqqagħni.
30Imma,OMulejtiegħi!peresslijiendeherquddiemek, ħallimajimpurtakxtoħsuk!Us-sultanqallu:‘Imbierek Alla,liwriekħniena,ugħarafliintgħamiltħażin,u salvakuħelisekmill-qtil.
31Immamurfil-banjusħun,uleħjarasek,uaqtaʼ dwieferek,uibdelħwejjiġek,upjaċirgħalikgħalspazju taʼerbgħinjum,biextagħmelil-ġidlilekinnifseku ttejjebil-kundizzjonitiegħekul-kulurtaʼwiċċekjista’ jiġiluragħandek’
32Imbagħadis-sultanneħħal-libsalitiswaħafnaflus,u poġġihafuqĦajqâr,uĦajqârirringrazzjalilAllau għollihis-sultan,utelaqlejnl-abitazzjonitiegħuferħan uferħan,ufaħħarlilAllal-Għoli
33Un-niestaʼdaruferħumiegħu,usħabuukullmin semaʼlihuħajferħuwkoll
KAPITOLU5
L-ittratal-"riddles"tintweralilAhikarIs-subienfuqlajkliL-ewwelride"ajruplan"Offlejnl-EġittuAhikar, litkunraġelta'għerfgħanduwkollsensta'umoriżmu (Vers27)
1Ugħamelkifikkmandalus-sultan,uħamistrieħgħal erbgħinjum
2Imbagħadlibesl-aktarlibsatiegħu,umarriekeb għandis-sultan,bl-ilsieratiegħuwarajhuquddiemu, ferħanuferħan
3ImmametaNadanibenoħtundunax’kienqedjiġri,ilbiżaʼħakemfuquut-terrur,ubaqaʼmħawwad,ma kienxjafx’kiensejagħmel
4UmetaĦaiqârradan,daħalquddiemis-sultanu sellem,urritornat-tislima,upoġġihbilqiegħdaħdejh,u qallu:
'OgħeżieżtiegħiHaiqâr!ħareslejndawnl-ittrilissultanta’l-Eġittubagħatilna,waralikiensema’liint kontmaqtula
5Humapprovokawnaurebħuna,uħafnamin-niestaʼ pajjiżnaħarbulejnl-Eġittuminħabbal-biżaʼtat-taxxili s-sultantaʼl-Eġittubagħatjitlobminna
6ImbagħadHaiqârħal-ittrauqaraufehemil-kontenut tagħha
7Imbagħadqallis-sultan‘Latirrabjax,sidi!Jiense mmurl-Eġittu,unroddit-tweġibietlill-Fargħun,unurilu dinl-ittra,unwieġbudwarit-taxxi,unibgħatluralil dawkkollhaliħarbu;unpoġġilill-għedewwatiegħek tal-mistħijabl-għajnunata’Allal-Għoli,ugħall-hena tas-saltnatiegħek’
8Umetas-sultansemaʼdanid-diskorsminnHaiqâr, feraħb’ferħkbir,uqalbutwessaʼuwrieh
9UHaiqârqallis-sultan:‘Agħtinidewmientaʼerbgħin jumbiexinkunnistaʼnikkunsidradinil-kwistjoniu nmexxiha.’Us-sultanippermettadan.
10UHaiqârmarl-abitazzjonitiegħu,uordnalillkaċċaturibiexjaqbdulużewġajkliżgħar,uqabduhomu ġabuhomlejh:uordnalildawkin-nisġatal-ħbulabiex jinsġulużewġkejbilstal-qoton,kullwieħedminnhom. twilelfejnkubitu,uqabbadlill-mastrudaxxiuordnahom jagħmlużewġkaxxikbar,ugħamludan.
11Imbagħadħażewġtfalżgħar,uqattaʼkuljum jissagrifikawħriefujitmaʼl-ajklius-subien,u jġiegħellis-subienjirkbufuqdaharl-ajkli,u rabathomb’għoqdasoda,urabatil-kejbilmaʼsaqajh tal-ajkli,uħallihomjitilgħu'lfuqftitftitkuljum,sa distanzata'għaxarkubiti,sakemmjidrawuġewedukati biexdan;utelgħut-tulkollutal-ħabelsakemmlaħqussema;is-subienfuqdaharhom.Imbagħadġibidhomlejh.
12UmetaHaiqârralix-xewqatiegħukienetsodisfatta, ordnalis-subienlimetajittellgħu’lfuqlejnis-sema kellhomjgħajtu,ujgħidu:
13‘Ġibnat-tafalul-ġebel,biexinkununistgħunibnu kastellgħas-sultanFargħun,għaxaħnamaħsuna’
14UHaiqârqattmaspiċċatħarreġhomujeżerċitahom sakemmlaħqul-akbarpuntpossibbli(ta’ħila)
15Imbagħadħalliehomumargħandis-sultanuqallu: ‘Osidi!ix-xogħolikunlestskondix-xewqatiegħek Qummiegħibiexnurikl-għaġeb'
16Melas-sultanqamuqagħadma’Haiqârumarf’post wiesa’ubagħatiġibl-ajklius-subien,uHaiqâr rabathomuħallihomfl-arjatulil-ħbulakollha,ubdew jgħajtuhekkkifkiengħallimhomImbagħadġibidhom lejhupoġġihomf’posthom
17Us-sultanudawklikienumiegħustagħġbu b’għaġebkbir:us-sultanbewslilHaiqârbejngħajnejhu qallu,‘Murfis-sliem,maħbubtiegħi!Okburijatassaltnatiegħi!lejnl-Eġittuuwieġebil-mistoqsijiettalFargħunugħelbuhbil-qawwata’Allal-Għoli’
18Imbagħadqallul-addio,uħat-truppitiegħuularmatatiegħuuż-żgħażagħul-ajkli,umarlejnlabitazzjonijiettaʼl-Eġittu;umetawasal,daretlejnilpajjiżtas-sultan
19Umetan-niestaʼl-EġittugħarfuliSennakeribkien bagħatraġelmill-KunsillPrivattiegħubiexjitkellem mal-Fargħunubiexiwieġebil-mistoqsijiettiegħu, wasslul-aħbarlis-sultanFargħun,uhubagħatpartimillKunsillieriPrivatitiegħubiexiġibuhquddiemu 20Uġieudaħalquddiemil-Fargħun,uqaddeslejh kifjixraqlis-slaten
21Uqallu:‘Osidis-sultan!Is-sultanSennakeribisellek b’abbundanzata’paċiuqawwa,uunur
22Ubagħatni,lijienwieħedmill-ilsieratiegħu,biex inwieġebil-mistoqsijiettiegħek,unwettaqix-xewqa tiegħekkollha,għaxintbgħattbiextfittexmingħandsidi s-sultanraġellijibnilekkastellbejnil-is-semaul-art 23Ujienbl-għajnunataʼl-IktarGħoliAllaulfavurnobblitiegħekul-qawwataʼsidis-sultan nibnihagħalikkiftixtieqint
24Imma,Osidis-sultan!dakligħidtfihdwarit-taxxita’ l-Eġittugħaltlietsnin-issal-istabbiltàta’saltnahija ġustizzjastretta,ujekktirbaħuidimajkollhaebdaħila twieġeblek,allurasidis-sultanjibgħatlekil-taxxili semmejt.
25Ujekkjienweġiblekfil-mistoqsijiettiegħek,jibqa’ għaliklitibgħatdakkollulisemmejtlilsidis-sultan.’
26Umetal-Fargħunsemaʼdakid-diskors,stagħġebu baqaʼmħawdabil-ħelsientaʼilsienuul-pjaċevolitaddiskorstiegħu.
27Us-sultanFargħunqallu,‘Obniedem!X'jisimk?'U qal:‘Il-qaddejtiegħekhuAbiqam,ujiennemelżgħir min-nemeltas-sultanSennakerib.’
28Ul-Fargħunqallu:‘KiekuSidekħaddta’dinjità ogħlaminnek,libagħatninemlażgħirabiexiwieġebu titkellemmiegħi?’
29UHaiqârqallu,‘Osidis-sultan!NixtieqlilAllalGħolilinwettaqdaklihuf’moħħok,għaxAllahumaddgħajfinbiexiħawwadlildawkb’saħħithom.’
30Imbagħadil-Fargħunikkmandabiexjippreparaw dargħalAbiqamujagħtuhgħalf,laħamuxorb,udak kollulikellubżonn
31Umetaspiċċa,tlettijiemwaral-Fargħunlibesbilvjolaul-aħmarupoġġabilqiegħdafuqit-trontiegħu,u l-viżirikollhatiegħuul-magnatitas-saltnatiegħu kienuwieqfab’idejhommaqtugħin,saqajhomqrib xulxin,urashommitluqa
32Ul-FargħunbagħatiġiblilAbiqâm,umetaġie ppreżentatlilu,imxewquddiemu,ubewsal-art quddiemu
33Us-sultanFargħunqallu:‘OAbiqam,jiennixbahlil min?un-nobblitas-saltnatiegħi,lilminjixbħu?'
34UĦajqârqallu:‘Osidil-qaribjienabħall-idoluBel, un-nobblitas-saltnatiegħekhumabħall-qaddejjatiegħu’ 35Qallu,‘Murugħadalurahawn’AlluraHaiqârmar kifkienikkmandalus-sultanFargħun
36Ul-għadaĦaiqârmarquddiemil-Fargħun,uqagħad quddiemis-sultanUl-Fargħunkienliebeskuluraħmar, un-nobblikienulebsinl-abjad
37Ul-Fargħunqallu‘OAbiqam,jiennixbahlilmin? un-nobblitas-saltnatiegħi,lilminjixbħu?'
38UAbiqamqallu:‘Osidi!intbħax-xemx,ul-qaddejja tiegħekbħat-travitagħha'Ul-Fargħunqallu:"Muriddartiegħek,ugħadaejjahawn"
39Imbagħadil-Fargħunikkmandalill-Qortitiegħubiex jilbesabjadpur,ul-Fargħunkienliebesbħalhomu poġġabilqiegħdafuqit-trontiegħu,ukkmandahombiex iġibuĦajqârUdaħalupoġġabilqiegħdaquddiemu
40Ul-Fargħunqallu:‘OAbiqam,jiennixbahlilmin?u n-nobblitiegħi,lilminhumasimili?'
41UAbiqamqallu,‘Osidi!intbħall-qamar,un-nobbli tiegħekbħall-pjanetiul-kwiekeb'Ul-Fargħunqallu: "Mur,ugħadatkunhawn"
42Imbagħadil-Fargħunikkmandalill-qaddejjatiegħu biexjilbsulibsataʼkulurivarji,ul-Fargħunlibeslibsa tal-bellusaħmar,uqagħadfuqit-trontiegħu,u kkmandahombiexiġibulilAbiqamUdaħalugħollih quddiemu
43Uqal,‘OAbiqam,jiennixbahlilmin?ul-armati tiegħi,lilminhumasimili?'Uqal,‘Osidi!intbħaxxaharta’April,ul-armatitiegħekbħall-fjuritiegħu’
44Umetasemaʼdanis-sultan,feraħb’ferħkbiruqal, ‘OAbiqam!l-ewweldarbaqabbilnimal-idoluBel,unnobblitiegħimal-qaddejjatiegħu.
45Ut-tienidarbatqabbilnimax-xemx,un-nobblitiegħi mar-raġġitax-xemx.
46Ut-tieletdarbatqabbilnimal-qamar,un-nobbli tiegħimal-pjanetiul-kwiekeb.
47Ur-raba’darbaqabbiltnimax-xaharta’April,unnobblitiegħimal-fjuritiegħu.Immaissa,OAbiqâm! għidli,sidek,sultanSennakerib,lilminhu?un-nobbli tiegħu,lilminhumasimili?'
48UHaiqârgħajjatb’leħengħoliuqal:‘Ikunbogħod minnilinsemmisidis-sultanuintbilqiegħdafuqit-tron tiegħek.Immaqumfuqsaqajkbiexngħidlekminhusidi s-sultanulilminjixbhun-nobblitiegħu.'
49Ul-Fargħunbaqaʼmħawwadbil-ħelsientaʼilsienu ubil-qlubijatiegħubiexiwieġeb.Imbagħadil-Fargħun qamminnfuqit-trontiegħuuqagħadquddiemĦajqâr,u qallu:‘Għidliissa,biexinkunnista’nagħraflilmin jixbahsidekis-sultan,ul-nobblitiegħu,lilminjixbhu’
50UHaiqârqallu:‘SidihuAllatas-sema,un-nobbli tiegħuhumas-sajjettiur-ragħad,umetajridjonfoħirriħutaqa’x-xita
51Uhujikkmandar-ragħad,ujħaffefujagħmelix-xita, ujżommix-xemx,umajagħtixid-dawltagħha,ulqamarul-kwiekeb,umajdurux
52Uhujikkmandalit-tempesta,ujonfoħutaqa’x-xita utgħawweġf’Apriluteqredil-fjuritagħhaud-djar tagħha’
53Umetal-Fargħunsemaʼdanid-diskors,baqaʼ mħawwadħafnaurrabjatb’rabjakbira,uqallu:‘O bniedem!għidlil-verità,ugħarrafniminintverament”
54Uqallul-verità"JienHaiqârl-iskribi,l-akbarfostilKunsillieriPrivatitar-reSennakerib,ujienil-vizir tiegħuul-Gvernaturtas-saltnatiegħu,ul-Kanċillier tiegħu"
55Uqallu:‘Intgħidtil-veritàf’danil-kliemImma smajnab’Ħajqâr,lis-sultanSennakeribqatlu,immaint donnuliintħajutajjeb”
56UHaiqârqallu:‘Iva,hekkkien,immatifħirlilAlla, lijafx’inhumoħbi,għaxsidis-sultanordnalnibiex noqtol,uemmenil-kelmataʼbnedminħerqana,immalMulejħelesjien,umbierekminjafdafih'
57Ul-FargħunqallilHaiqâr:‘Mur,ugħadatkunhawn, ugħidlikelmaliqattmasmajtmingħandin-nobbli tiegħiulanqasmin-niestas-saltnatiegħiuta’pajjiżi’
KAPITOLU6
Il-ġirjatirnexxiAhikariwieġebkullmistoqsijatalFargħunIs-subienfuql-ajklihumal-qofoltal-ġurnata L-ispirtu,litantrarijinstabfl-Iskritturatal-qedem,huwa żvelatf’Versi34-45
1UHaiqârmarl-abitazzjonitiegħu,ukitebittra,uqal fihahekk:
2MinnSennakeribsultantaʼl-AssirjauNinwelillFargħunsultantal-Eġittu.
3‘Is-sliemgħalik,ħu!udaklinagħrfulekb’danhuliħu għandubżonnta’ħuh,uslatenta’xulxin,ut-tamatiegħi mingħandekhiliintitislifnidisa’mitttalentdeheb, għaxgħandibżonnugħall-ikelta’xiwħudmis-suldati,li, Ijistgħujonfqufuqhom.Uwaraftitnibgħatlek.'
4Imbagħadmitwil-ittra,uppreżentahal-għadalillFargħun.
5Umetaradan,baqaʼmħawwaduqallu:‘Tassewqatt masmajtxiħaġabħaldinil-lingwamingħandħadd.’
6ImbagħadĦaiqârqallu:‘Tassewdanhudejnliinti għandeklilsidis-sultan.’
7Ul-Fargħunaċċettadan,uqal,‘OHaiqâr,bħalekhu onestfis-servizztas-slaten.
8ImbierekAllaligħamilkomperfettfl-għerfużejjen bil-filosofijaul-għarfien.
9Uissa,OHaiqâr,jibqa’daklinixtiequmingħandek,li intitibnibħalakastellbejnis-semaul-art’
10ImbagħadHaiqârqal,‘Litisma’hulitobdi.Jien nibnilekkastellskontix-xewqaul-għażlatiegħek;imma, Osidijienanħejjilnaġiruġebelutafaluħaddiema,u għandibennejjatas-sengħalijibnugħalikkiftixtieqint 11Us-sultanħejjadakkollugħalih,umarruf’post wiesaʼ;uHaiqârusubientiegħuwaslugħaliha,uħa miegħul-ajkliuż-żgħażagħ;us-sultanun-nobblikollha tiegħumarruul-beltkollhanġabret,biexjarawx’se jagħmelHaiqâr
12ImbagħadHaiqârħallal-ajklijoħorġumill-kaxxi,u rabatliż-żgħażagħfuqdaharhom,urabtul-ħbulama’ saqajnl-ajkli,uħallihomimorrufl-arjaUtelgħu'lfuq, sakemmbaqgħubejnis-semaul-art
13Us-subienbdewjgħajtu,ujgħidu:‘Ġibul-briks, iġibut-tafal,biexnibnul-kastelltas-sultan,għaxaħna qegħdinwieqfa!’
14Ul-follabaqgħetmistagħġbaumħawda,ustagħġbu Us-sultanun-nobblitiegħustaqsew
15UHaiqârul-qaddejjatiegħubdewisawtulillħaddiema,ugħajtugħat-truppitas-sultan,uqalulhom,
‘Ġibulill-ħaddiematas-sengħadaklijriduu tfixkluhomxminnxogħolhom’ 16Us-sultanqallu,‘Intmiġnun;minjista'jġibxiħaġa sadikid-distanza?'
17UHaiqârqallu,‘Osidi!kifgħandnanibnukastellflarja?ukiekusidis-sultankienhawn,kienjibnidiversi kastellif’ġurnatawaħda’
18Ul-Fargħunqallu:‘Mur,OHaiqâr,f’darek,ustrieħ, għaxqatgħul-binital-kastell,ugħadaejjagħandi’ 19ImbagħadĦajqârmargħall-abitazzjonitiegħuulgħadadeherquddiemil-FargħunUl-Fargħunqal,'O Haiqâr,x'aħbarhemmdwariż-żiemelta'sidek?għax metajniżżelfil-pajjiżta’l-Assirjauta’Ninwe,uddwiebtagħnajisimgħuleħnu,jitfgħuż-żgħartagħhom’
20UmetaHaiqârsemaʼdanid-diskorsmaruħaqattus, urabathaubedajsawwathab’qasmavjolentisakemm semgħuhal-Eġizzjani,umarruuqalulis-sultandwar dan
21Ul-FargħunbagħatiġiblilĦajqâr,uqallu:‘OHaiqâr, għalatħabbathekkutħabbatlildikil-bhimamutu?’ 22UHaiqârqallu,sidis-sultan!Tassewgħamlitliatt ikrah,uħaqqhadanit-tqattigħut-tqattigħ,għaxsidissultanSennakeribkientanivitmill-isbaħ,ukelluvuċi qawwijauveraukienjafis-sigħattal-ġurnatautal-lejl.
23Ul-qattusqametdanil-lejlstessuqatagħharashau telaq,uminħabbadanl-għemilikkurajthab’danittħakkir.’
24Ul-Fargħunqallu:‘OHaiqâr,minndankollunarali qedtixjieħuqedtixjieħ,għaxbejnl-EġittuuNinwe hemmtmienjausittinparasang,ukifmarretdanil-lejl stessuqatgħet.ir-rastas-seduktiegħekuterġa’lura?’
25UHaiqârqallu,‘Osidi!kiekukienhemmdistanza daqshekkbejnl-EġittuuNinwekifsetgħujisimgħuddebbatiegħekmetasidiz-żiemeltas-sultanjideku jitfgħuż-żgħartagħhom?uleħeniż-żiemelkifseta’ jasalsal-Eġittu?’
26Umetal-Fargħunsemaʼdan,kienjafliHaiqârkien wieġebil-mistoqsijiettiegħu
27Ul-Fargħunqal,'OHaiqâr,irridlitagħmilniħbula tar-rameltal-baħar'
28UĦajqârqallu:"Osidis-sultan!ordnahombiex joħorġuliħabelmit-teżorbiexnagħmelwieħedbħalu"
29ImbagħadHaiqârmarfuqin-naħataʼwaratad-dar,u għameltoqobfix-xattmhuxmaħdumtal-baħar,uħaftit ramelf’idu,rameltal-baħar,umetaħarġetix-xemx,u daħletfit-toqob,infirexir-ramelfix-xemxsakemmsar bħallikiekuminsuġbħalħbula
30UHaiqârqal,'Ikmandalill-qaddejjatiegħekbiex jieħdudawnil-ħbula,ukullmetatixtieq,nisġakxiwħud bħalhom'
31Ul-Fargħunqal,‘OHaiqâr,għandnaġeblatalmitħnahawnunkissreturridliintitħitha’
32ImbagħadHaiqârħareslejha,usabġeblaoħra
33Uqallill-Fargħun:‘Osidi!Jienbarrani:um’għandi l-ebdagħoddagħall-ħjata
34Immarridliktikkmandalildawklijfasslus-żarbun lealibiexjaqtgħul-awlsminndinil-ġebla,biexinkun nista’nħitdikil-ġeblatal-mitħna’
35Imbagħadil-Fargħunun-nobblikollhatiegħudaħqu Uqal:‘ImbierekAllal-Għoli,litakdanl-għerfulgħarfien’
36Umetal-FargħunraliĦaiqârkiengħeleb,u rritornalut-tweġibiettiegħu,mill-ewwelsareċċitati,u ordnahombiexjiġbrugħalihit-taxxitaʼtlietsnin,ubiex iġibuhomf’Haiqâr
37Uneħħal-ilbiestiegħuupoġġihomfuqHaiqâr,ussuldatitiegħu,ul-qaddejjatiegħu,utahl-ispejjeżtalvjaġġtiegħu
38Uqallu:‘Murfis-sliem,Osaħħata’siduukburija tat-Tobbatiegħu!għandekxiwieħedmis-Sultanibħalek? agħtitislimalilsidis-sultanSankerib,ugħidlukif bgħattlurigali,għaxis-slatenjikkuntentawbiftit'
39ImbagħadĦajqârqam,ubewsidejhis-sultan Fargħunubewsl-artquddiemu,uawguralusaħħau kontinwazzjoni,uabbundanzafit-teżortiegħu,uqallu, ‘Osidi!Nixtieqmingħandekliħaddminnpajjiżnama jibqa’l-Eġittu’
40Ul-Fargħunqamubagħatħabriekibiexiħabbrufittoroqtaʼl-Eġittuliħaddmill-poplutaʼl-Assirjajew taʼNinwemagħandujibqaʼfl-arttaʼl-Eġittu,immali jmorrumaʼĦajqâr
41ImbagħadĦajqârmaruħallas-sultanFargħun,u telaq,ifittexl-arttaʼl-AssirjauNinwe;ukelluxiteżori uħafnaġid.
42Umetawasletl-aħbarlis-sultanSennakeriblikien ġejĦajqâr,ħareġjiltaqa’miegħuuferaħbihb’ferħkbir ħafnauħaddanubewsuuqallu,‘Merħbaid-dar:O familjari!ħuHaiqâr,il-qawwatas-saltnatiegħi,ulkburijatar-renjutiegħi.
43Staqsix’jkollokmingħandi,ankijekktixtieqnofsissaltnaul-possedimentitiegħi.’
44ImbagħadĦajqârqallu,‘Osidis-sultan,għixgħal dejjem!Urifavur,Osidis-sultan!lilAbuSamîk minfloki,għaxħajtikienetf'idejnAllauf'idejh.'
45ImbagħadSankeribis-sultanqal:‘Unurgħalik,O maħbubĦajqâr!Senagħmell-istazzjonta'AbuSamîk ix-xwadmasogħlamill-KunsillieriPrivatikollhatiegħiu l-favorititiegħi'
46Imbagħadis-sultanbedajistaqsihkifkiensejjermalFargħunmill-ewwelwasaltiegħusakemmkientelaq minnquddiemu,ukifkienwieġebil-mistoqsijietkollha tiegħu,ukifirċievat-taxximingħandu,ul-bidliettalilbiesur-rigali
47Us-sultanSennakeribferaħb’ferħkbir,uqallil Ħajqâr:‘Ħudaklitridtieħuminndanil-ġieħ,għax kolloxjinsabf’idejk’
48UHaiqârmid:‘Ħallis-sultanjgħixgħaldejjem!Jien manixtieqxejnħliefis-sigurtàta’sidis-sultanulkontinwazzjonital-kobortiegħu
49Osidi!x'nista'nagħmelbil-ġidusimilitiegħu?imma jekkintturinifavur,agħtiniNadan,ibenoħti,biex inpattihgħaldakligħamelmiegħi,uagħtinidemmuu żommniblaħtija'
50Us-sultanSennakeribqal:‘Ħudu,jientajtulilek’U ĦaiqârħalilNadan,ibenoħtu,urabatidejhb’ktajjen tal-ħadid,uħaduf’daru,upoġġieluqaflatqilama’ saqajh,urabathab’għoqdastretta,uwaralirabtub’hekk
tefgħuhġokamramudlama,ħdejnil-posttal-irtirar,u ħatarlilNebu-halbħalasentinellafuqubiexjagħtih ħobżuftitilmakuljum
KAPITOLU7
Il-parabbolita'Ahikarlifihomitemml-edukazzjonitanneputijiettiegħuSimmiliimpressjonantiAhikarisejjaħ lit-tifelismijietpittoreskiHawntispiċċal-istorjata’ Ahikar
1UkullmetaĦajqârkienjidħoljewjoħroġkieniċanfar lilNadan,ibenoħtu,uqallubil-għaqal:
2‘ONadan,it-tifeltiegħi!Jiengħamiltlekdakkolluli hutajjebuqalbekuintippremjejtnigħalihb’daklihu ikrahuħażinubil-qtil
3‘Oibni!jingħadfil-proverbji:Minmajismax b’widnejh,iġagħlujisma’b’għonqu”
4UNadanqal:‘Għalxiexintirrabjatmiegħi?’
5UHaiqârqallu,‘Għaxtrabejtek,ugħallimtek,utajtek unururispettugħamiltekkbir,utrabbikbl-aqwanisel, upoġġejtekflokbiextkunil-werriettiegħi.fid-dinja,u intittrattnibil-qtiluħallasnibil-qtiltiegħi
6Immal-Mulejkienjaflikontinġurjat,usalvanimillħaġalikontgħamiltli,għaxil-Mulejifejjaqil-qlub miksuraujfixkellill-għiraulill-għorrin.
7Otifeltiegħi!intkontgħalijabħall-iskorpjunlimeta jolqotir-ram,jinfed.
8Otifeltiegħi!intbħall-gażżellalikienetqedtiekollgħeruqtal-ġenn,użidnillumugħadasnunzawjinħbew fl-għeruqtiegħi."
9Otifeltiegħi!intikontgħalminrawlilsħabu għarwienfiż-żmienchillytax-xitwa;uħailmakiesaħu tefgħufuqu.
10Otifeltiegħi!intkontgħalijabħalraġelliħaġebla,u tefagħhas-semabiextħaġġarbihalilSidtu.Ul-ġebla malaqtetx,umalaħqitxgħolibiżżejjed,iżdasaretilkawżatal-ħtijaud-dnub.
11Otifeltiegħi!kiekukontonoratniurrispettatniu smajtkliemikonttkunil-werriettiegħiukontisaltanfuq id-dominjitiegħi
12Oibni!taflikiekud-denbtal-kelbjewtal-ħanżirkien twilgħaxarkubitimajersaqxlejnil-valurtaż-żiemel ankejekkikunbħalħarir
13Otifeltiegħi!Ħsibtliintikonttkunil-werriettiegħi fil-mewttiegħi;uintbl-għiraul-insolenzatiegħekxtaqt toqtolniImmal-Mulejħelisnimill-ħilatiegħek
14Oibni!intkontgħalijabħalnassalitwaqqfetfuqiddemel,uwasletgħasafarusabin-nassamwaqqfaUlgħasafarqallin-nassa:"X'tagħmelhawn?"Qalin-nassa, "QednitlobhawnlilAlla"
15Ul-larkastaqsiehawkoll:“X’inhil-biċċainjamli għandek?”Qalin-nassa,"Dakhijasiġratal-ballutżgħira lifuqhanistrieħfil-ħintat-talb"
16L-arkaqalet:“Udikil-ħaġax’inhif’ħalqek?”Innassaqalet:"Dakhuħobżuikellinġorrgħaldawk kollhabil-ġuħugħall-foqralijersqulejja"
17L-arkaqalet:“Issamelanista’nimxi‘lquddiemu niekol,għaxgħandil-ġuħ?”Un-nassaqaltlu:"Ejja'l quddiem"Ul-larkresqetbiexdan,jista'jiekol
18Imman-nassaqametuqabdetlill-aldovaminn għonqha
19Ul-alrawieġbetuqaletlin-nassa:“Jekkdakhulħobżtiegħekgħall-ġuħ,Allamajilqaxl-elemnatiegħek ul-għemejjelqalbek
20Ujekkdanhus-sawmut-talbtiegħek,Allama jaċċettaxmingħandeklas-sawmulanqasit-talbtiegħek, uAllamajipperfezzjonaxdaklihutajjebdwarek”
21Otifeltiegħi!intkontgħalija(bħala)iljunligħamilt ħbiebma’ħmar,ul-ħmarbaqa’miexiquddieml-iljun għalxiżmien;ujumwieħedl-iljunniżelfuqil-ħmaru kielu
22Otifeltiegħi!Intkontgħalijabħalweevilfil-qamħ, għaxmajagħmelġidlilxejn,immajħassrul-qamħu jixxengelu
23Otifeltiegħi!intkontbħalraġelliżragħagħaxar qisienqamħ,umetawasaliż-żmiental-ħsad,qamu ħasad,uħasad,idris,uħademfuqusal-akbar,urriżulta likiengħaxarmiżuri,usiduqalilha:"Ogħażżien!ma kibritxumaċkientx"
24Otifeltiegħi!intkontgħalijabħall-perniċilikienet mitfugħafix-xibka,umasetgħetxissalvalilhannifisha, immasejjaħlill-perniċi,biextitfagħhommagħhanfisha fix-xibka.
25Oibni!intkontlilibħall-kelblikienkiesaħudaħal fid-dartal-fuħħarbiexjisħon.
26Umetasaretsħuna,bdietqoxrafuqhom,uħarġuha’l barrausawtuha,biexmajigdimhomx.
27Oibni!intkontgħalijabħall-ħanżirlidaħalfil-banju sħunma'niesta'kwalità,umetaħareġmill-banjusħun, ratoqbamaħmuġauniżeluwallowedfiha.
28Oibni!intkontgħalijabħall-mogħżalingħaqdetma’ sħabhafitriqithomgħas-sagrifiċċju,umasetgħetx isalvaruħha.
29Otifeltiegħi!il-kelblimajiġixmitmugħmill-kaċċa tiegħujsirikelgħad-dubbien.
30Oibni!l-idlimataħdimxumajaħritxu(li)hija rgħibauqarrieqagħandhatinqata’minnfuqspallha
31Oibni!l-għajnlifihamajidhirxid-dawl,il-ġwien għandhomjiġbduhaujaqtgħuha
32Otifeltiegħi!intkontmiegħibħalsiġralikienuqed jaqtgħul-friegħitagħha,uqaltilhom:"Kiekuxiħaġa minnimakinitxf'idejkom,tassewmatkunxtista' taqtgħuni"
33Otifeltiegħi!intbħall-qattusliqalulu:"Ħallilħallielsakemmnagħmlulekkatinatad-dehebu nitimgħukbiz-zokkorul-lewż"
34Uqalet:“M’iniexninsas-sengħataʼmissieriutaʼ ommi”
35Oibni!intkontbħas-serpriekebfuqarbuxxelltaxxewkmetakienf’nofsxmara,ulupurahomuqalilhom: “Ħżienafuqħażen,ulilminhuiktarħażinmillihuma jidderieġihomit-tnejn”
36Us-serpqallill-lupu:"Il-ħrieful-mogħożunnagħaġlitkunkieltħajtekkollha,setirritornahomlil missirijiethomulill-ġenituritagħhomjewle?"
37Qalil-lupu,"Le"Us-serpqallu:“Jiennaħsebliwara lilinnifsiintl-agħarfostna”
38Otifeltiegħi!Ittimejtekb’ikeltajjebumatmigħnix b’ħobżniexef
39Otifeltiegħi!Tajtekilmabiz-zokkortixrobuġulepp tajjeb,umatajtnixilmamill-birbiexnixrob
40Otifeltiegħi!Jiengħallimtek,urbejtek,uintħaffert moħbigħalijauħbetni
41Otifeltiegħi!Ġibtekl-aqwatrobbijauħarrejtekbħal Ċedrugħoli;utgħawwiġniutgħawwiġni
42Otifeltiegħi!kienetit-tamatiegħidwarekliinti tibnilikastellimsaħħaħ,biexjieninkunmoħbimillgħedewwatiegħifih,uintisirtgħalijabħalwieħed midfunfil-fondtal-art;immal-Mulejħasraminniu ħelisnimill-ħilatiegħek
43Otifeltiegħi!Xtaqtlek,uintippremjejtnibil-ħażenu l-mibegħda,uissanixtieqniċħulekgħajnejk,u nagħmellekikelgħall-klieb,naqtagħlekilsienek,u neħħilekrasekb’xiferis-sejf,utpattikgħall-għemejjel mistkerrbatiegħek'
44UmetaNadansemaʼdanid-diskorsmingħandzijuh Haiqâr,qal:‘Oziju!ittrattamiegħiskondl-għarfien tiegħek,uaħfrulidnubieti,għaxminhemmmindineb bħali,jewminhemmlijaħferbħalek?
45Aċċettani,Oziju!Issajienanaqdif’darek,inrabbiżżwiemeltiegħekuniknesid-demeltal-bhejjemtiegħek, unirgħan-nagħaġtiegħek,għaxjienil-ħażinuintilġust:jienil-ħatiuintil-taħfer.’
46UHaiqârqallu,‘Otifeltiegħi!intbħas-siġralikienet blafrottħdejnl-ilma,usiduhakienħerqanlijaqtgħuha, uqallu:"Neħħunif'postieħor,ujekkmanagħtixil-frott, aqtagħni."
47Usiduqalilha:"Inttkunħdejnl-ilmamatajtxil-frott, kifgħandektagħmelil-frottmetatkunf'postieħor?"
48Otifeltiegħi!ix-xjuħijatal-ajklahijaaħjarmiżżgħożijataċ-ċawla.
49Otifeltiegħi!qalulill-lupu:"Oqgħod'ilbogħodminnagħaġbiexit-trabtagħhommajagħmillekxħsara."Ullupuqal,"Id-dmiegtal-ħalibtan-nagħaġhuwatajjeb għalgħajnejja"
50Otifeltiegħi!għamlulill-lupujmurl-iskolabiexjista’ jitgħallemjaqrauqalulu,“GħidA,B”Huwaqal, "Ħarufumogħożfil-qanpienatiegħi"
51Otifeltiegħi!poġġewil-ħmarmal-mejdauwaqa’,u bedajirromblafit-trabuwieħedqal,“Ħallihjirrombla lilunnifsu,għaxhin-naturatiegħu,majinbidilx
52Otifeltiegħi!ġiekkonfermatil-qawllijgħid:"Jekk tnisslettifel,sejjaħluibnek,ujekktrabbitifel,sejjaħlu lsirtiegħek"
53Otifeltiegħi!minjagħmelit-tajjebjiltaqa’mat-tajjeb; uminjagħmelil-ħażenjiltaqa’mal-ħażen,għaxil-Mulej iħallaslill-bniedemskondil-qiesta’xogħolu
54Otifeltiegħi!x'għandingħidlekaktarminndawnilkliem?għaxil-Mulejjafx’inhumoħbi,ujafil-misteriu s-sigrieti
55Ujħallasekujiġġudika,bejniubejnek,ujpattik skondid-deżerttiegħek’,
56UmetaNadansemaʼdakid-diskorsmingħandzijuh Haiqâr,nefaħminnufihusarbħalbużżieqaminfuħa
57Uriġlejhnefħuuriġlejhusaqajhuġenbu,utqattaʼu żaqqunfaqaʼul-ġewwieninferrxu,umiet,umiet
58Ut-tmiemtiegħukienil-qerda,umarl-infernGħax miniħafferħofragħalħuhjaqa’fiha;uminiwaqqafinnasesjinqabadfihom
59Danhudakliġarau(dak)sibnadwarir-rakkontta’ Haiqâr,utifħirlilAllagħaldejjemAmen,usliem 60Dinil-kronikalestabl-għajnunata’Alla,jallajiġi għola!Amen,Amen,Amen